date
stringdate 2015-03-26 00:49:58
2025-04-03 17:58:57
| link
stringlengths 33
35
| title
stringlengths 7
2.75k
| content
stringlengths 10
27.3k
| categories
stringlengths 9
93
|
|---|---|---|---|---|
2025-02-19T15:00:00 | https://shannews.org/archives/62647 | တီႈမိူင်းမွၼ်း ၸတ်းႁဵတ်းပွႆးၺွပ်းပႃၼႂ်းၼွင် ၵူၼ်းၶဝ်ႈႁူမ်ႈၵိုၼ်းၶွၼ်ႈ | ပူၼ်ႉမႃး ဝၼ်းတီႈ 16/02/2025 ၼႆႉ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဢွၼ်ၵၼ်ၸတ်းႁဵတ်း ပွႆးၺွပ်းပႃ ၼႂ်းၼွင်တွင်ႇတိၼ်ႇ (ဒေါင်ဒင်အင်း) ႁိမ်းဝၢၼ်ႈယေႇပူႇၵေႃႉၸႅပ်ႉ (ရေပူကကော့စပ်ရွာ) ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းၵျၢႆႉမယေႃး (ကျိုက်မရောမြို့နယ်) ၸႄႈမိူင်းမွၼ်း။ ပွႆးၺွပ်းပႃ ၼႂ်းၼွင်တွင်ႇတိၼ်ႇၼႆႉ ၸတ်းႁဵတ်းမႃးၵူႈပီသေတႃႉ ဢမ်ႇလႆႈမၵ်းမၼ်ႈဝၼ်းဝႆႉတႅတ်ႈတေႃး။ ဢိင်ၼိူဝ် ငဝ်းလၢႆး ၼမ်ႉၼႂ်းၼွင်သေ ၸတ်းႁဵတ်းၵူၺ်း – ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ လၢတ်ႈဝႃႈ – “ပွႆးၺွပ်းပႃ ပီၼႆႉ ယွၼ်ႉတၢင်ႇၶႅပ်းႁၢင်ႈ ပိုၼ်ၽႄႈပႃးၼိူဝ်သူဝ်ႊသျႄႊမီႊတီႊယိူဝ်ႊလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းႁူႉၸၵ်းၼမ်မႃး။ ၵူၼ်းၵေႃႈၵိုၼ်း ပႃၵေႃႈၼမ်။ မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်း မၵ်းမၼ်ႈဝႆႉဝႃႈ ၼိုင်ႈၵေႃႉ တေလႆႈၺွပ်းလၢႆတူဝ်။ ၵူၺ်းၵႃႈ တႄႇပီၵၢႆတင်း ပီၼႆႉတႄႉ ပၼ်ၺွပ်းဢဝ်လၢႆလၢႆ။ ၽႂ်ၺွပ်း လႆႈၼမ်ၵေႃႈ မၼ်းလႆႈၼမ်။ ၵူၼ်း ၵေႃႉဢၼ်ၺွပ်းလႆႈပႃ တူဝ်ယႂ်ႇလိူဝ်သေပိူၼ်ႈသမ်ႉ မီးသူးတွၼ်ႈပၼ် ပႃးထႅင်ႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ပွႆးၺွပ်းပႃ ၼႂ်းမိူင်းမွၼ်း ပီၼႆႉ ၸတ်းႁဵတ်းဝၼ်းလဵဝ်ၵူၺ်းသေတႃႉ တႃႇတေႁၢင်ႈႁႅၼ်း သႆး/ၶိုမ်း ၺွပ်းပႃၼၼ်ႉတႄႉ လႆႈၸႂ်ႉၶၢဝ်းယၢမ်းႁိုင် 3 ဝၼ်း။ ပွႆးၺွပ်းပႃ ၼႂ်းၼွင်တွင်ႇတိၼ်ႇၼႆႉ တင်းမူတ်းမီး 5 ဢိူင်ႇ လႆႈပၼ်ႇပုတ်ႈၵၼ်သေ ၸတ်းႁဵတ်း။ လိူဝ်သေ ၵူၼ်းၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈယဝ်ႉ ၵူၼ်းၸိူဝ်းယူႇ ၶႅပ်ႇဝဵင်းလၢႆလၢႆတီႈၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်မႃးတူၺ်း ယၵ်ႉယဵမ်ႈပၼ်ႁႅင်း သမ်ႉပေႃးၵိုၼ်းၶွၼ်ႈ – သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇမၢၼ်ႈ The Irrawaddy ဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ | ['ၶၢဝ်ႇ', 'ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်', 'ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ'] |
2025-02-19T14:00:00 | https://shannews.org/archives/62642 | ဝၢႆးသိုၵ်းယိုတ်းမိူင်းမႃး ၵူၼ်းဢမ်ႇၶႅင်ႁႅင်း 100 ပၢႆ ၺႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈၶႃႈတၢႆ | ဝၢႆးသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်းမႃး ၶၢဝ်းတၢင်း 4 ပီၼႆႉ ၵူၼ်းဢမ်ႇၶႅင်ႁႅင်း (Persons With Disabilities – PWDs) 117 ၵေႃႉ ၺႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၶႃႈတၢႆၼႆ ၸုမ်း Human Rights Myanmar ဢၼ်ၶူၼ်ႉၶႂႃႉပၼ်ႁႃ ပတိၵ်ႈၶၢတ်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ ႁၢႆးငၢၼ်းဝႆႉ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 17/02/2025 ၼင်ႇၼႆ။ ၽူႈဢမ်ႇၶႅင်ႁႅင်း (မသန်းစွမ်း) ၺႃးၶႃႈတၢႆၼမ်သုတ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၼႂ်းတိူင်းၸႄႈၵႅင်း၊ တိူင်းမၵူၺ်းလႄႈ တိူင်းတၼၢဝ်းသီ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ သုမ်ႉၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း တီႈဝဵင်းၸႄႈၵႅင်း ပိူင်ပဵၼ် ၵူၼ်းဢမ်ႇၶႅင်ႁႅင်း လူႉတၢႆၼႆႉ ပဵၼ်ယွၼ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸႂ်ႉၶိူင်ႈမိၼ်၊ ၶိူင်ႈၵွင်ႈလူင် ပွႆႇမၢၵ်ႇယိုဝ်းတိုၵ်း၊ ၽွင်းတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၶဝ်ႈၵႂၢတ်ႇလၢင်ႉၼႂ်းဢိူင်ႇၼႂ်းဝၢၼ်ႈ ၵူၼ်းဢမ်ႇၶႅင်ႁႅင်း ဢမ်ႇၸၢင်ႈပၢႆႈဢွၵ်ႇသေ ၺႃးတီႉၺွပ်း ႁဵတ်း ႁၢႆႉ ၽဝ်ၶႃႈတၢႆၵေႃႈမီးၼႆ – Human Rights Myanmar ႁၢႆးငၢၼ်းဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ ၼႂ်းၽိုၼ်လိၵ်ႈ ၶေႃႈတူၵ်းလူင်း ၵဵဝ်ႇၵပ်းသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်းဢမ်ႇၶႅင်ႁႅင်း ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ CRPD ၼၼ်ႉ မိူင်းမၢၼ်ႈ ၶဝ်ႈႁူမ်ႈလူင်းလၢႆးမိုဝ်းဝႆႉ ၸဵမ်မိူဝ်ႈပီ 2011 လိူၼ်တီႊသႅမ်ႊပိူဝ်ႊ ဝၼ်းတီႈ 7 ။ ယၢမ်းလဵဝ် လွင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ႁဵတ်းႁၢႆႉပူၼ်ႉပႅၼ် သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်းဢမ်ႇၶႅင်ႁႅင်းၼႆႉ မိူၼ်ၼင်ႇ ပူၼ်ႉပႅၼ် ပုၼ်ႈၽွၼ်းဝၢၼ်ႈမိူင်း ဢၼ်ပဵၼ်ၽူႈၶဝ်ႈၸုမ်း CRPD လႄႈ ပၵ်းပိူင်ၼႂ်းမိူင်းယဝ်ႉၼႆ – Human Rights Myanmar ႁၢႆးငၢၼ်းပႃးဝႆႉ – သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇမၢၼ်ႈ The Irrawaddy ဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ | ['ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ'] |
2025-02-19T16:30:00 | https://shannews.org/archives/62637 | ၾိင်ႈငႄႈလိၵ်ႈလၢႆးၽႃႇသႃႇၶူဝ်းၼုင်ႈႁဝ်း ပေႃးႁဝ်းဢမ်ႇသႂ်ႇၸႂ် ၽႂ်တေမႅတ်ႇပႅင်းႁၵ်ႉသႃ | “မႆႈပိူၼ်ႈဢမ်ႇထိုင်ႁဝ်း” ဢၼ်ၵမ်ႈၽွင်ႈၵႆႉၵႆႉလၢတ်ႈ ဝၢႆးၵိူတ်ႇလိူင်ႈပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်း သိုၵ်းၵၢင်မိူင်းၼႂ်းမိူင်းတႆး ပွတ်းႁွင်ႇမႃး ပီ 2 ပီမႃးၼႆႉ – ပေႃး“ဢဝ်ၸႂ်ပိူၼ်ႈသႂ်ႇၸႂ်ႁဝ်းဢဝ်ၸႂ်ႁဝ်းသႂ်ႇၸႂ်ပိူၼ်ႈ” ၼႆတႄႉ လႅပ်ႈတေဢမ်ႇလၢတ်ႈ ၵႂၢမ်းၶေႃႈၼႆႉဢွၵ်ႇမႃး။ ယွၼ်ႉမၼ်းပဵၼ်ၶေႃႈၶွင်ႈၸႂ် လူၺ်ႈၵႂၢမ်း ၶႅၼ်ႉၸႂ် တေႃႇၽႂ် ၵေႃႉလႂ်ၵေႃႉၼိုင်ႈၵေႃႈလီ ၵႂၢမ်း ဢမ်ႇပေႃးၸႂ် ဢမ်ႇႁၢၼ်ႉၸႂ်ၵေႃႈလီ ပေႃးထတ်းထွင်လူၺ်ႈႁဵတ်ႇၽူလ်လီလီၸိုင် လူၺ်ႈၵွပ်ႈသင် ၵွမ်ႉလူၺ်ႈၽႂ်လႄႈ ၵိူတ်ႇပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၶိုၼ်းမႃးၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ၊ ႁဵတ်းႁႂ်ႈပီႈၼွင်ႉၵူၼ်းမိူင်းပွတ်းႁွင်ႇႁဝ်း လႆႈဝၢတ်ႇ ၸဵပ်းလူမ်ႉတၢႆ လႆႈပၢႆႈလႆႈၼီဢွၵ်ႇႁေႃႁိူၼ်းၸိူၼ်းတၢင်ႇႁဝ်း လူၺ်ႈၵၢၼ်ထုၵ်ႇၾႆးလုၵ်ႉႁိုၼ်ႇမႆႈ ႁေႃႁိူၼ်းလႆႈၵူၼ်ႇပင်း လူမ်ႉလႅဝ် သေႁၢႆ (လူႉသုမ်း) ၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၼမ်ႉမိုဝ်းၽႂ် ပဵၼ်ၽႂ်ၵေႃႇၶိုၼ်ႈ။ Photo by – SHAN/ ၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး SYO ဢဝ်ၼူၵ်ႉတူဝ်း လူႇတၢၼ်းၵႃႈတီႈထၢတ်ႈၽရထၢတ်ႈၵၢတ်ႇၵူႇ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ လူၺ်ႈလွင်ႈၼႆႉသေ ဢွၵ်ႇမႃးသၢၼ်ၶတ်းလႃႇဝႃႈသႄႉၼႄးတႆး ဢမ်ႇသူၼ်ၸႂ် ၼမ်ႉႁူၼမ်ႉတႃ ပီႈၼွင်ႉၵူၼ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ သေ ၵုမ်ႇမိုင်ႉၸတ်းၵၢၼ်ၸတ်းငၢၼ်း(ႁဵတ်းပွႆး) ၶိုင်ႁႃလွင်ႈမူၼ်ႈတၢင်းသိူဝ်းသႂ်ႇတူဝ် ႁႃၼမ်ႉတွၼ်းၽွၼ်းလႆႈပုၼ်ႈတူဝ်ၵဝ်ႇၵွႆး “မႆႈပိူၼ်ႈ ဢမ်ႇထိုင်ၶဝ်” ပွၼ်ႈၵႂၢမ်းႁၢႆႉသႂ်ႇၶႆႇယွမ်ႉသီ ႁဵတ်းႁႂ်ႈတႅၵ်ႇယႅၵ်ႈၶဝ်ႈၸႂ်ၽိတ်း ႁဵတ်းႁႂ်ႈပႅင်းၸင်းၵၼ်ယူႇၶိူဝ်းၶိူဝ်း “ၼမ်ႉတႃပီႈၼွင်ႉတႆး ပွတ်းႁွင်ႇ ယင်းပႆႇႁႅင်ႈ” ငၢၼ်း(ပွႆး)ပီမႂ်ႇတႆးယဝ်ႉ “ဝၼ်းၶိူဝ်းတႆး“ (ဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး) ၽႅဝ်မႃး ပွႆးသၢင်ႇလွင်း (ငၢၼ်းၿူၶျ်ႇလုၵ်ႈၵႅဝ်ႈ-ရှင်လောင်းပွဲ) ၵေႃႈတေၸွမ်းမႃး ၵုမ်ႇပႃးၵၼ်သူင်ႁဵတ်းသူင်ၸတ်းငၢၼ်း(ပွႆး) ယူႇတိၵ်းတိၵ်း ။ လူၺ်ႈၵူၼ်းၶိူဝ်းၼိုင်ႈၼၼ်ႉ ဢမ်ႇဝႃႈၶိူဝ်းလဵၵ်ႉႁိုဝ်ၶိူဝ်းယႂ်ႇ တိုၼ်းမီးၾိင်ႈငႄႈႁိတ်ႈႁွႆး ၶိူဝ်းၽႂ်ၶိူဝ်းမၼ်း ယူႇတီႈဝႃႈ ၾိင်ႈႁိတ်ႈႁွႆး ၵူၼ်းၶိူဝ်းၼၼ်ႉ ၸွင်ႇမၼ်းၵိုင်ႇလီလႆႈႁၵ်ႉသႃမႅတ်ႇပႅင်းဝႆႉႁိုဝ် လွင်ႈမႅတ်ႇပႅင်း ႁၵ်ႉသႃ ပႂ်ႉပႃး မၼ်းဝႆႉ ၼၼ်ႉပဵၼ်လွင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉ သၢင်ႈၽူလ်ၽွၼ်း လွင်ႈလူႉသေႁၢႆ(သုမ်း)သင်ၸိူင်ႉႁိုဝ် ပေႃးဢမ်ႇႁဵတ်းၸွမ်း ႁိုဝ် ႁဵတ်း ၸွမ်းၾိင်ႈၶွင်ႁဝ်းဢၼ်မီးဝႆႉၼၼ်ႉ ၽွၼ်းလီၽွၼ်းၸႃႉမၼ်း ပဵၼ်ႁိုဝ်။ ၵၢၼ်လိူတ်ႇႁွၼ်ႉမႆႈၸႂ်ပီႈၼွင်ႉတႆးႁဝ်းၼႆႉ လႆႈႁပ်ႉၽွၼ်းပူၺ်ႈမၼ်းမႃး ၸဵမ်မိူဝ်ႈၼေႇဝိၼ်းယိုတ်းဢႃႇၼႃႇ(ဢမ်းၼၢၸ်ႈ)ယဝ်ႉ သိုၵ်းၵၢင်မိူင်းၵေႃႈလႆႈၵိူတ်ႇၶိုၼ်ႈမႃး ၸဵမ်မိူဝ်ႈမၢၼ်ႈဢမ်ႇႁဵတ်းၸွမ်းၶေႃႈၵိၼ်ၵႅၼ်ႇပၢင်လူင်လႄႈ 1958 တႆးၸင်ႇၶဝ်ႈထိူၼ်ႇယိပ်းၵွင်ႈ ၵၢင်ႇလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးၶိုၼ်းထတ်းတူၺ်းငဝ်ႈႁဵတ်ႇၵၢၼ်ပဵၼ်မႃးၸိုင် ၵၢၼ်ၵွပ်ႈၵူႈဢဝ်မိူင်းႁဝ်းၶိုၼ်းၵေႃႈတႆးဢမ်ႇပႅတ်ႈ ၵၢၼ်မႅတ်ႇပႅင်းပႂ်ႉပႃးႁၵ်ႉသႃ ၾိင်ႈ ငႄႈႁိတ်ႈႁွႆးၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း ဢမ်ႇႁႂ်ႈႁူင်ႈႁႂ်ႈႁၢႆၼၼ်ႉၵေႃႈႁဝ်းဢမ်ႇၽႃႈဝၢင်း ဢမ်ႇဝႃႈၶၢဝ်းယၢမ်းတုၶ်ႉၵိၼ်းႁိုဝ် ၶၢဝ်းယၢမ်းငဝ်းလၢႆးလီၸႃႉ တင်း သွင်လွင်ႈသွင်ဢၼ်ၼႆႉ တႆးႁဝ်းယိပ်းထိုဝ်တိုဝ်းၵမ်မႅတ်ႇပႅင်းႁၵ်ႉသႃႁဵတ်းမႃးဢမ်ႇၽႃႈ။ လူၵ်ႈၼႆႉ မီးတင်းၵၢင်ဝၼ်းလႄႈၵၢင်ၶိုၼ်း မိူဝ်ႈလူၵ်ႈ ၽၢၵ်ႇတင်းႁဝ်း(ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ) ႁိူဝ်ႈလႅင်းသႂ် ပၢင်ႇၸိုၼ်ႈ လုၵ်ႈတႃဝၼ်း ၶိုၼ်ႈ လူၵ်ႈတၢင်းမိူင်းဝၼ်းတူၵ်းၵေႃႈမိုတ်ႈလပ်းသိင်ႇ မၼ်းၵေႃႈပဵၼ်သၽႃဝ ထမ်းမၸၢတ်ႈၶွင်မၼ်း မိူဝ်ႈလူၵ်ႈၾၢႆႇၼိုင်ႈႁႅင်ႈလႅင်ႉ တီႈၼိုင်ႈသမ်ႉၼမ်ႉၼွင်းလုပ်ႇထူမ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉပဵၼ်လႆႈ ၵူႈၸွၵ်ႉၸဵင်ႇမုမ်းလူၵ်ႈ။ လွင်ႈဢၼ်ပီႈၼွင်ႉႁဝ်းၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ လႆႈထူပ်းၽႆးၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 2 ပီမႃးၼႆႉၵေႃႈ ပဵၵ်ႉသမ်ႉလူၵ်ႈဢမ်ႇႁူႉဢမ်ႇႁၼ် ဢမ်ႇယိုၼ်ႈမိုဝ်းၶိုတ်းၶဝ်ႈမႃးၸွႆႈထိုင်လႆႈၼႆၵေႃႈ ႁဝ်းလႆႈ ႁၼ်ပီႈၼွင်ႉတႆး ၼင်ႇၵၼ် ဢမ်ႇပႅတ်ႈၵၼ် ၼမ်လႄႈဢေႇ ယိုၼ်ႈမိုဝ်ႈၶဝ်ႈမႃးၸွႆႈထႅမ်ၵၼ်ယူႇ ဢမ်ႇဝႃႈၼႂ်းမိူင်းလႄႈ တင်းၸိူဝ်းၵႂႃႇမီး ယူႇၼွၵ်ႈမိူင်း။ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈၵၢၼ်ဢၼ်ဝႃႈ တႆးၼႆႉသူင်မိုတ်ႈၸတ်းႁဵတ်းပွႆး တၢင်းမူၼ်ႈတၢင်းသိူဝ်းၵွႆး ဢမ်ႇသူၼ်ၸႂ် ပီႈၼွင်ႉတႆးႁဝ်း ၼႂ်းမိူင်းတႆး ပွတ်းႁွင်ႇ ဢၼ်ပဵၼ်ၼမ်ႉႁူၼမ်ႉတႃယူႇၼႆၼၼ်ႉသေလႄႈဝႃႈ “မႆႈပိူၼ်ႈဢမ်ႇထိုင်ၶဝ်” ၶဝ်ၵွႆးၵုမ်ႇမိုင်ႉ ၸတ်း ပွႆးလၢမ်း ၼႆၼၼ်ႉၵွၺ်းၼႆ ၵူႈၵေႃႉတၵ်းတေဢမ်ႇပဵၼ်ၼၼ် “ထုၵ်ႇလီဢဝ်ၸႂ် ၶဝ်သႂ်ႇၸႂ်ႁဝ်း ဢဝ်ၸႂ်ႁဝ်း သႂ်ႇၸႂ်ၶဝ်” ၽွင်ႈယူႇ။ ပဵၵ်ႉသမ်ႉတူဝ်ဢမ်ႇတုၵ်ႉသေတႃႉၵေႃႈ ပီႈၼွင်ႉတႆးၵူႈၵေႃႉၵူႈတီႈၵေႃႈ သုၵ်ႉၸႂ်ငမ်းငဝ်းၸွမ်း လွင်ႈပဵၼ်ယူႇ ပီႈၼွင်ႉၵူၼ်းၼႂ်းမိူင်းတႆး ဢမ်ႇပိူင်ႈၵၼ်တင်းပီႈၼွင်ႉၵူၼ်းမိူင်း တႆးပွတ်းႁွင်ႇႁဝ်း မိူၼ်ၵၼ် ၵူႈၶၢဝ်းယၢမ်း တိတ်းတၢမ်းထွမ်ႇၶၢဝ်ႇလီၸႃႉယူႇၵူႈမိူဝ်ႈ။ ဢမ်ႇၵွမ်ႉၵႃႈ သေၸႂ်ၸွမ်းပီႈၼွင်ႉတႆးပွတ်းႁွင်ႇၵွႆး ယင်းယိၼ်းသေလၢႆ ၽႅၼ်ႇလိၼ်တီႈမိုတ်ႈၵိူၺ်းယူႇ ဢူႇတီႈယၢမ်ႈၼွၼ်းဢၼ်ထုၵ်ႇပိူၼ်ႈဢူမ်ဢိုၼ် ဢမ်ႇဝႃႈၼပ်ႉလိူၼ်ၼပ်ႉပီ ၼပ်ႉၸႅၵ်ႉၵႅၼ်ႉ(ဝိၼႃးထီး) ၵွၺ်းၵေႃႈ ပဵၼ်လွင်ႈလုသုမ်းယႂ်ႇလူင်လၢင်တႄႉတႄႉယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉၼၼ် ပဵၼ်လွင်ႈၸဵပ်းၵႅၼ်းၼႅင်ၸႂ် ၵၢၼ်ဢမ်ႇၽွမ်ႉၵၼ် ႁဝ်းၼၼ်ႉ ႁၼ်ႁဵတ်ႇႁၼ်ၽူလ်ႁၼ်လွင်ႈႁၼ်တၢင်း လိူဝ်သေၵႂၢမ်းဝႃႈ “ၽိူဝ်ႇတႃႉ” ၼႆၼၼ်တႄႉတႄႉ။ ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈလီ မိူဝ်ႈႁဝ်းဢမ်ႇၽွမ်ႉၵၼ် ႁဝ်းဢမ်ႇမီးႁႅင်း ဢမ်ႇမီးၼမ်ႉၵတ်ႉတေၵႅတ်ႇၶႄႁႄႉၵင်ႈလႅၼ်လိၼ်ဝၢၼ်ႈမိူင်းႁဝ်းလႆႈ ယိင်ႈ ၶႅၼ်းထုၵ်ႇလႆႈမႅတ်ႇပႅင်းပႂ်ႉပႃးၾိင်ႈငႄႈလိၵ်ႈလၢႆးၽႃးသႃၵႂၢမ်းလၢတ်ႈႁဝ်းဝႆႉ ႁႂ်ႈမၼ်းတၵ်းဢမ်ႇႁူင်ႈဢမ်ႇႁၢႆၼၼ်ႉလမ်ႇလွင်ႈတႄႉတႄႉ။ ပဵၵ်ႉသမ်ႉ ၽႅၼ်ႇလိၼ်မိူင်းႁဝ်း ႁဝ်းဢမ်ႇၵႅတ်ႇၶႄပႂ်ႉပႃးမၼ်းလႆႈ ဢမ်ႇဢဝ်ပႃးၵႂႃႇလႂ်မႃးလႂ်ၸပ်းတူဝ်ၸပ်းၶိင်းလႆႈၵေႃႈ ၾိင်ႈငႄႈလိၵ်ႈ လၢႆး ၽႃးသႃၵႂၢမ်းလၢတ်ႈ ၶူဝ်းၼုင်ႈတၢင်းဝႆႁဝ်းၼၼ်ႉ ဢဝ်ပႃးၸပ်းတူဝ်ၵႂႃႇလႆႈၸွမ်းၵူႈတီႈလႄႈယိင်ႈၶႅၼ်းထုၵ်ႇလႆႈယူၵ်ႉယွင်ႈ ထုၵ်ႇလႆႈ ပိုၼ်ၽႄႈႁႂ်ႈပိူၼ်ႈပေႃးႁူႉၸၵ်းတႆးၵႂၢင်ႈၶႂၢင်လႄႈၵႂၢမ်းလီၵႂၢမ်းငၢမ်းၾိင်ႈႁိတ်ႈႁွႆးၶွင်တႆး။ ၾိင်ႈငႄႈႁိတ်ႈႁွႆးႁဝ်းၼႆႉ ပဵၵ်ႉသမ်ႉႁဝ်းလႆႈႁၼ်လႆႈယူႇၼႂ်းမၼ်းမႃးတင်ႈတႄႇၵိူတ်ႇသေတႃႉ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ ၼႂ်းမိူင်းတႆးႁဝ်းလႆႈႁၼ်မီး ၸွတ်ႇၵႂႃႇၵူႈတီႈ ႁူမ်ႈဝႃႈၸႂ်ႈႁဝ်းဢမ်ႇႁူႉထိုင်ႈလွင်လၢၵ်ႇလၢႆးၽွၼ်းလီၽွၼ်းၸႃႉမၼ်း ဢမ်ႇဝႃႈၾိင်ႈႁိတ်ႈႁွႆးဢၼ်မီးၸွမ်းလိူၼ်ၸွမ်းပီ လူၺ်ႈတင်းၾိင်ႈၵၢၼ်ၵိၼ်ယူႇလူႉတၢႆ ၵၢၼ်သႃသၼႃး ၽႃးသႃ ၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၵၢၼ်ၸၢတ်ႈ လၢႆလွင်ႈလၢႆသမ်ႇ လၢႆမိုဝ်ႉလၢႆၶၢဝ်းၸိူဝ်းၼႆႉ ပုၼ်ႈတႃႇႁဝ်းမၼ်းလိုၼ်ႈႁူလိုၼ်ႈတႃ ပဵၼ်ပၵ်းၵတိ ထမ်းမၻႃးယဝ်ႉ ဢမ်ႇဝႆႉၵႃႈၶၼ်မၼ်းၼႆၵေႃႈ တွၼ်ႈတႃႇတၢင်းၸၢတ်ႈတၢင်ႇၶိူဝ်းၶဝ် ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၵႂၢမ်းပႅၵ်ႇႁူပႅၵ်ႇတႃၸူမ်းမုင်ႈၸူမ်းလူၸူမ်းၶွႆယွင်ႈယေႃးဢၢမ်းတႄႉတႄႉ။ လုၵ်ႈႁဵၼ်းၸၼ်ႉၸွမ်ၶဝ် လၢႆတီႈ ၵမ်ႈၼမ်ၼႂ်းမိူင်းထႆး ဢဝ်လွင်ႈငၢၼ်း ၿူၶျ်ႇလုၵ်ႈၵႅဝ်ႈ(ပွႆးသၢင်ႇလွင်း) သေ တႅမ်ႈပွင်ႈလိၵ်ႈ ဢဝ်ၸုမ်ႈၶူး မႃး ၼပ်ႉလၢႆၵေႃႉယဝ်ႉ ဢမ်ႇၵွမ်ႉငၢၼ်း ၿူၶျ်ႇလုၵ်ႈၵႅဝ်ႈ(ပွႆးသၢင်ႇလွင်း) ၵွႆး။ ၸဵမ်ငၢၼ်း(ပွႆး)ဝၼ်းယူၵ်ႉယွင်ႈၸဝ်ႈၶူးမေႃ ႁိုဝ် ငၢၼ်း (ပွႆး)ပီမႂ်ႇ တႆးလႄႈလၢႆလၢႆငၢၼ်း(ပွႆး) ၸိူဝ်းၼႆႉ လိူဝ်သေၵူၼ်းထႆးယဝ်ႉယင်းမီးတၢင်ႇၸၢတ်ႈ (ၼႃႈၽိူၵ်ႇ) ၶဝ် ၶဝ်ႈမႃးလဵပ်ႈႁဵၼ်းသိုၵ်းသႃဢဝ် ပဵၼ်တၢင်းႁူႉ ၵႂႃႇတႅမ်ႈပဵၼ်ပွင်ႈၵႂၢမ်းၽိူၺ်ၽႄႈႁႂ်ႈလူၵ်ႈလႆႈႁူႉၸၵ်းၾိင်ႈႁိတ်ႈႁွႆးတႆးမႃးၵေႃႈတင်းၼမ်။ မိူဝ်ႈလဵဝ်ၵုၼ်းငၢမ်းၵႂၢမ်းလီဢၼ်ႁဝ်းမီး ဢၼ်ႁဝ်းလိူဝ်ဝႆႉ လိူဝ်သေၾိင်ႈငႄႈလိၵ်ႈလၢႆးၽႃးသႃၵႂၢမ်းလၢတ်ႈၶူဝ်းၼုင်ႈတင်းဝႆႁဝ်းၼႆႉၵွႆး ၽိူဝ်ႇႁဝ်းတေမႃးထၢင်ႇလဵၵ်ႉလူဝဝ် ၶတ်းၶႂၢင်သႄႉၼႄးလႃႇဝႃႈသူင်မိုတ်ႈမၵ်ႉႁိတ်ႉငၢၼ်း(ပွႆး) တႃႉႁဝ်းမႃးၸွႆႈၵၼ်သွၼ်ႇဝူၼ်ႉၶူၼ်ႉသွၵ်ႈလၢႆး ယူၵ်ႉမုလ်း ၽိူၺ်ၽႄႈယူၵ်ႉယွင်ႈႁႂ်ႈၶႅမ်ႉၶိုၵ်ႉလီတိူဝ်းၶိုတ်းၵၢပ်ႈမီးၵႃႈမီးၶၼ် ၽႄႈၵႂၢင်ႈယိင်ႈယႂ်ႇၶိုၼ်ႈ ဢၼ်လႂ်လွင်ႈလႂ်ထုၵ်ႇလႆႈ မူၼ်ႉမႄး ၵႄႈလိတ်ႈ ထတ်းထႅမ်တေႃႇယွတ်ႈ ဢၼ်လႂ်ဢမ်ႇၸိုဝ်ႈဢမ်ႇၸႂ်ႈ ဢမ်ႇထုၵ်ႇမႅၼ်ႈ ဢမ်ႇၶိုၵ်ႉဢမ်ႇၶႅမ်ႉၵေႃႈၸွႆႈၵၼ်ထႅမ်သႂ်ႇ ၸိူင်ႉၼင်ႇ ဝၼ်းပီမႂ်ႇတႆး ႁဝ်းထုၵ်ႇလႆႈပဵၼ်ဝၼ်းလႂ် ႁပ်ႉဝၼ်းလႂ်ႁဵတ်းဝၼ်းလႂ် ထုၵ်ႇလႆႈႁဵတ်းႁိုဝ်ႁႂ်ႈပေႃႈၶဝ်ႈႁွင်ႈမႅၼ်ႈႁွႆး လိူဝ်သေလၢမ်းသႃး ႁဵတ်းႁွတ်းၸွမ်းၸႂ်ဢမ်ႇမႅၼ်ႈမိုဝ်ႉမႅၼ်ႈဝၼ်းမႅၼ်ႈလွင်ႈမႅၼ်ႈတၢင်းလႂ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ တၢင်းၵႃႈ ၼူၵ်ႉတူဝ်း ဢၼ်သႂ်ႇၶူဝ်းၼုင်ႈဢမ်ႇထုၵ်ႇဢမ်ႇမႅၼ်ႈ လႄႈၵၢၼ်တူၵ်းသူး ဢမ်ႇထုၵ်ႇၸွမ်းပိူင်ၸွမ်းၾိင်ႈ မိူၼ်ၵူၼ်းႁႃ ယွၼ်းၵႃႈလဝ်ႈၵႃႈပႅင်ႈလႂ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇလီငိူင်ႉဝႄႈတႄႉတႄႉ လိူဝ်သေဢမ်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈၾိင်ႈငႄႈႁဝ်းဢၼ်လီငၢမ်းၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ ဢၼ်ပိူၼ်ႈ ယွင်ႈဢၢမ်းၼၼ်ႉတေႁဵတ်းႁႂ်ႈပဵၼ်ၵၢၼ်တိုတ်ႉၸၼ်ဢဝ်ၾိင်ႈငႄႈႁိတ်ႈႁွႆးႁဝ်းတူၵ်းတႅမ်ႇထုၵ်ႇလူဝဝ်ႁဝ်းႁင်းၵွႆးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈလဵဝ်ပီႈၼွင်ႉထႆးဢဝ်ၶၢပ်ႈပိၵ်ႇၼူၵ်ႉၵိၼ်ႇၼရီး ၵႂႃႇမႄးတႅင်ႇႁၢင်ႈႁဵတ်းၾၢင် လီလူလီတူၺ်းႁၢင်ႈငၢမ်းၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉလိူဝ်ၼူၵ်ႉၵိၼ်ႇၵရႃႇ ၵိၼ်ႇၼရီႇၶွင်တႆးႁဝ်းယဝ်ႉ သင်ဝႃႈၶူဝ်းၶွင်ၾိင်ႈငႄႈႁိတ်ႈႁွႆးၶွင်တႆးႁဝ်းဢမ်ႇလီဢမ်ႇၶႅမ်ႉၼႆ ၽႂ်တေမႃးဢဝ်ယိူင်ႈႁၢင်ႈၶိူင်ႈလႃႇ ၵွႆးၵႃႈ ႁဝ်းသမ်ႉဢမ်ႇဝႆႉၵႃႈၶၼ် ဢမ်ႇယူၵ်ႉယွင်ႈသေ သႂ်ႇသီႇလူၺ်ႈဢမ်ႇၸႂ်ႈၶူဝ်းၼုင်ႈၶွင်ၼူၵ်ႉၵိၼ်ႇၵရႃႇ ၵိၼ်ႇၼရီႇၵႂႃႇၸိူင်ႉၼၼ်ၵွႆးလူး။ (*** ပွင်ႈၵႂၢမ်းႁူဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်ပၢႆးဝူၼ်ႉ ၼမ်ႉၵႂၢမ်းလႄႈ တၢင်းႁၼ်ထိုင်သုၼ်ႇတူဝ် ၽူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈ ၸဝ်ႈပၢႆၵမ် ၵူၺ်းၶႃႈ ဢေႃႈ။) | ['ပွင်ႈၵႂၢမ်း', 'ၾိင်ႈငႄႈၾိင်ႈထုင်း'] |
2025-02-18T18:31:51 | https://shannews.org/archives/62628 | လုၵ်ႈႁဵၼ်းတႆးၺႃးတႅင်းတၢႆ ၼႂ်းဝၼ်းတၢင်းႁၵ်ႉ တီႈဝဵင်းၵဵင်းမႂ်ႇ | ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 14/2/2025 ဝၼ်း Valentine Day ၼၼ်ႉ လုၵ်ႈႁဵၼ်းတႆးၵေႃႉၼိုင်ႈ ၺႃးတႅင်းတၢႆ တီႈႁၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် ႁိမ်းႁူင်းပလိၵ်ႈမႄႈၸူဝ်ႉ ၸႄႈဝဵင်းသၼ်သၢႆး ၸႄႈတွၼ်ႈၵဵင်းမႆႇ မိူင်းထႆး ။ to ၸၢႆးတႆးထိူၼ်ႇ- ႁၢင်ႈပၢင်မႃႇသႃႇ ၸၢႆးလဝ်း လုၵ်ႈႁဵၼ်းၸၼ်ႉၸွမ်တီႈဝဵင်းၵဵင်းမႂ်ႇ ၺႃးတႅင်းတၢႆၼႂ်းဝၼ်းတၢင်းႁၵ်ႉ ၸၢႆးတႆးထိူၼ်ႇ ၽူႈၸွႆႈထႅမ် ႁႅင်းၵၢၼ်တႆး ဝဵင်းၵဵင်းမႂ်ႇ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ- “ ၶမ်ႈၼၼ်ႉ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၸၢႆးၸုမ်း ၼိုင်ႈ ၼင်ႈၵိၼ်တၢင်းၵိၼ်ၸွမ်းၵၼ်တီႈႁၢၼ်ႉ ဢၼ်မီးတင်းလင်ႁူင်းပလိၵ်ႈ မႄႈၸူဝ်ႉ ၊ သမ်ႉမီးၼၢင်းယိင်းဢွၼ်ႇ ၵေႃႉၼိုင်ႈ ဢဝ်ၵွၵ်းလဝ်ႈမၼ်းမႃးလေႃႇၵွၵ်း ၸၢႆးၼုမ်ႇၵေႃႉၼိုင်ႈ ၼႂ်းၸုမ်းၶဝ်။ ၵမ်းၼႆႉ ၸူႉၼၢင်းၼၼ်ႉသမ်ႉၶႅၼ်တေႃႇၸုမ်းၼုမ်ႇၸၢႆးၸိူဝ်းၼၼ်ႉသေ ထဵင်မေႃးၵၼ်။ ၸူဝ်းၵၼ်ဢွၵ်ႇၵႂႃႇၼႃႈႁၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်ၼၼ်ႉ။ ဢမ်ႇတၼ်းလၢတ်ႈသင်ၵၼ် ၸူႉၼၢင်းၼၼ်ႉ ဢဝ်မိတ်ႈမႃးတႅင်းပၼ် တိူဝ်ႉသႂ်ႇၸၢႆးဢွၼ်ႇၵေႃႉတၢႆၼႆႉ။ တိူဝ်ႉၺႃး သဵတ်ႈလိူတ်ႈယႂ်ႇမၼ်း။ ဢမ်ႇႁၢမ်ႈလိူတ်ႈလႆႈလႄႈမၼ်းၸၢႆး ၵႂႃႇတၢႆတီႈႁူင်းယႃ သၼ်သၢႆး”- ဝႃႈၼႆ။ ၵေႃႉၺႃးတႅင်းတၢႆၼႆႉ ပဵၼ်လုၵ်ႈႁဵၼ်းတႆး ၸိုဝ်ႈၸၢႆးလဝ်း ဢႃယု 20 ပီ ယူႇဝၢၼ်ႈပုင်းၼွႆႉ၊ ဝဵင်းမိူင်းငေႃႉ ၸႄႈတွၼ်ႈၵျွၵ်ႉမႄး ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ။ မၼ်းၸၢႆး တိုၵ်ႉႁဵၼ်းလိၵ်ႈဝႆႉ ၾၢႆႇပၢႆးၸၢၵ်ႈ Technology ပီသွင် တီႈၸၼ်ႉၸွမ် Payap တီႈဝဵင်းၵဵင်းမႆႇ ဝႃႈၼႆ။ to ၸၢႆးတႆးထိူၼ်ႇ- ႁၢင်ႈပၢင်မႃႇသႃႇ ၸၢႆးလဝ်း လုၵ်ႈႁဵၼ်းၸၼ်ႉၸွမ်တီႈဝဵင်းၵဵင်းမႂ်ႇ ၺႃးတႅင်းတၢႆၼႂ်းဝၼ်းတၢင်းႁၵ်ႉ ၸၢႆးၼုမ်ႇဢၼ်ဢဝ်မိတ်ႈတႅင်းၸၢႆးလဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းထႆး ၸိုဝ်ႈႁွင်ႉ ၼၢႆးသႃႇၵလဵၼ်း ၸႂ်ၼူ ဢႃယု 21 ပီ၊ ဝၢႆးတႅင်းၸၢႆးလဝ်းယဝ်ႉ မၼ်းၸၢႆးလႅၼ်ႈပၢႆႈ ၊ ထိုင်မႃးဝၼ်းတီႈ 15/2/2025 ယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈ မၼ်းၸၢႆးၸင်ႇမႃးတီႈ ႁူင်းပလိၵ်ႈသေ ယွမ်းႁပ်ႉတၢင်းၽိတ်းႁင်းၵူၺ်း။ ပေႃႈမႄႈမၼ်းၸၢႆး ၵႂႃႇယွၼ်းၼွမ်း ပၼ်ငိုၼ်းႁပ်ႉႁွင်း သႅၼ်ႁႃႈမိုၼ်ႇဝၢတ်ႇ ႁပ်ႉပၢၵ်ႇသေ ဢွၵ်ႇမႃးယူႇၼွၵ်ႈၶွၵ်ႈ ႁၢင်ႈႁႅၼ်းတူဝ် တႃႇၶိုၼ်ႈလုမ်းတြႃး – ၼႆ ၽူႈၸွႆႈထႅမ်ပၼ်ၾၢႆႇၽူႈတၢႆ လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ ၶၢပ်ႈတူဝ်တၢႆ ၸၢႆးလဝ်းတႄႉၸုမ်းၸွႆႈထႅမ် ႁႅင်းၵၢၼ်တႆး ၸွႆႈဢဝ်ၵႂႃႇပူၼ်ႉၶၢပ်ႈတူဝ် ယဝ်ႉ လီငၢမ်းမိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 17/2/2025 ၼၼ်ႉယဝ်ႉဝႃႈၼႆ။ to ၸၢႆးတႆးထိူၼ်ႇ- ႁၢင်ႈပၢင်မႃႇသႃႇ ၸၢႆးလဝ်း လုၵ်ႈႁဵၼ်းၸၼ်ႉၸွမ်တီႈဝဵင်းၵဵင်းမႂ်ႇ ၺႃးတႅင်းတၢႆၼႂ်းဝၼ်းတၢင်းႁၵ်ႉ လွင်ႈၼႆႉ ၽူႈၸွႆႈထႅမ် ႁႅင်းၵၢၼ်တႆး ဝဵင်းၵဵင်းမႂ်ႇပၼ်ၾၢင်ႉလၢတ်ႈပႃးဝႃႈ -“ ပေႃးဢွၵ်ႇ လႄႇယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈၵၢင်ၶိုၼ်း ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၾၢင်ႉ။ ယွၼ်ႉဝႃႈပေႃးႁဝ်းဢမ်ႇၵႂႃႇၽိတ်းပိူၼ်ႈၵေႃႈ ၊ ပိူၼ်ႈၸၢင်ႈမႃးၽိတ်းႁဝ်း မီးၽေးၼမ် တွၼ်ႈတႃႇ တူဝ်ၵဝ်ႇ” – ဝႃႈၼႆ ။ မိူဝ်ႈၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 14/2/2025 ၼၼ်ႉၼင်ႇၵဝ်ႇ ၼုမ်ႇယိင်းၵူၼ်းမိူင်းဝဵင်းမိူင်းၼၢႆး ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၺႃးၵူၼ်းဢမ်ႇႁူႉၾၢႆႇ ၶႃႈႁႅမ်သေ ပွႆႇတူဝ်တၢႆမူၵ်းယုမ်းဝႆႉ တီႈဝဵင်းၼမ်ႉၸၢင် ။ | ['ၽိတ်းမၢႆမီႈ', 'ၶၢဝ်ႇ'] |
2025-02-18T17:54:35 | https://shannews.org/archives/62623 | ၸဝ်ႈၼႃးထုင်ႉပူင်း ဢမ်ႇမီးငိုၼ်းတိုၼ်း ဢမ်ႇမီးၽၼ်း လႆႈပွႆႇတူင်ႈၼႃးႁၢမ်း ဢမ်ႇၸၢင်ႈၽုၵ်ႇသွမ်ႈ | ၼႂ်းလိူၼ်ဢေႃႊၵတ်ႊသ် ပီ 2024 ၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းတႆးလၢႆတီႈ ထူပ်းၽေးၼမ်ႉထူမ်ႈ ထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်ႁိုင် မႃးၶၢဝ်းတၢင်း 7 လိူၼ်ယဝ်ႉၵေႃႈ ၽွၼ်းယွၼ်ႈမၼ်းပႆႇယဝ်ႉပႆႇတူဝ်ႈ ပႆႇၸၢင်ႈပူၵ်းပွင်ၶိုၼ်းတီႈယူႇ တီႈသဝ်း။ မိူၼ်ၼင်ႇ တီႈထုင်ႉပူင်း ၸႄႈဝဵင်းသီႇသႅင်ႇ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း ဢၼ်ဢွၼ်ၵၼ် ႁိၵ်ႈႁွင်ႉဝႃႈ ယွင်ၶဝ်ႈလူင်မိူင်းတႆးၼႆမႃး ပၢၼ်သိုပ်ႇပၢၼ်ၼၼ်ႉ၊ ဝၢႆးထူပ်းၽေးၼမ်ႉႁၢဝ်ႈႁႅင်းမႃးၼႆႉ ၵိုင်ႉၵၢင်ႉလႅၵ်ႈလၢႆႈ ၽႃႇမိုဝ်းပဵၼ်လင်မိုဝ်း။ တွၼ်ႈတႃႇ ပီတေမႃးပီၼႃႈၼႆႉ ပႆႇဝႃႈတေသိုပ်ႇပဵၼ်ယွင်ၶဝ်ႈယေးၶဝ်ႈၵႂႃႇထႅင်ႈ၊ တွၼ်ႈတႃႇ တေၽုၵ်ႇသွမ်ႈၵူၺ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇမီးၸိူဝ်ႉၽၼ်း ၶဝ်ႈပိူၵ်ႇယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈၼႃးမၢင်ၸဝ်ႈ ဢမ်ႇမီးပႃးၶဝ်ႈတႃႇၵိၼ် ယဝ်ႉလူးၵွၼ်ႇ။ ၸဝ်ႈၼႃး ၼႂ်းထုင်ႉပူင်း ၵမ်ႈၼမ် လၢတ်ႈဝႃႈ ၼႂ်းပီ 2025 ၼႆႉ ၵႃႈလႆႈပွႆႇၼႃးႁၢမ်းသေ ၵႂႃႁႃၵိၼ်ၸၢင်ႈပိူၼ်ႈတၢင်ႇတီႈတၢင်ႇဝဵင်းၵူၺ်းယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ ပွတ်းတၢင်းထုင်ႉပူင်းၼႆႉ ဢၼ်ၺႃးၽေးၼမ်ႉထူမ်ႈႁၢဝ်ႈႁႅင်းတႄႉ ပဵၼ်ဝၢၼ်ႈ ဢၼ်ယူႇၸွမ်းႁၢင်ၼမ်ႉ။ ယွၼ်ႉဝႃႈ ၼမ်ႉႁူၺ်ႈၼမ်ႉလွႆ ၵႂႃႇၶွၼ်ႈဢိူင်းၼွင်းထူမ်ႈသႂ်ႇ။ တေပဵၼ် မိူၼ်ၼင်ႇ – ပၢင်မွၼ်း၊ ပၢင်ယူၼ်ႇ၊ ၼွင်ၸၢင်ႉ၊ သၢႆလႄး ဢွၵ်ႇ၊ သၢႆလႄးတူၵ်း၊ ဝၢၼ်ႈၽၵ်းၵုမ်ႇ၊ ဝၢၼ်ႈၵၢင်ၼႃး၊ မူၺ်ႇတေႃႇ၊ ၵုၼ်သၢႆး၊ ဝၢၼ်ႈမႂ်ႇ ထႅင်ႈလၢႆဝၢၼ်ႈ။ ၼႂ်းပီ 2024 ၼၼ်ႉ ၼမ်ႉထူမ်ႈ ႁၢႆႉႁႅင်းလိူဝ်သေ ဢၼ်ယၢမ်ႈပဵၼ်မႃးၵူႈပီပီ။ ယွၼ်ႉၼမ်ႉၵိုင်ႉၵၢင်ႉ ၶိုၼ်ႈသုင်လႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းၼႂ်းထုင်ႉပူင်း ဢမ်ႇတၼ်းလႆႈတင်ႈတူဝ်။ တူဝ်ပၢႆႈၵေႃႈ ဢမ်ႇတၼ်းလႆႈၵဵပ်း ၶၢႆႉၶူဝ်းသင်ၵႂႃႇပႃး။ ၼွၵ်ႈလိူဝ်သေ ၶူဝ်းၶွင်ၸႂ်ႉသွႆၼႂ်းႁိူၼ်းယဝ်ႉ ၸိူဝ်းပဵၼ်ၶဝ်ႈၼႃးၵေႃႈ သုမ်းတင်း တူၼ်ႈတင်းမၢၵ်ႇတင်းၽၼ်း။ ၼၢင်းယိင်း ၵူၼ်းထုင်ႉပူင်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၼႄၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၵၢၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈ တၢင်းထုင်ႉပူင်းၼႆႉ လႆႈယၢပ်ႇၸႂ်ဝႃႈယၢပ်ႇၸႂ်ယဝ်ႉၶႃႈ။ ဢၼ်ႁဵတ်းဝႆႉ မိူဝ်ႈပီၵၢႆၵေႃႈ ငိုၼ်းလူင်းတိုၼ်း ဢမ်ႇၶိုၼ်းလႆႈ သင်သေဢိတ်း။ ၸိူဝ်ႉ ၽၼ်းတႃႇဝၢၼ်ႇၶိုၼ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇမီး။ ဢၼ်မႃးၸွႆႈထႅမ်ၵေႃႈ မီးယူႇသေတႃႉၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈၽဵင်ႇၵၼ်။ လၢတ်ႈတႄႉဝႃႈ မႃးၸွႆႈတင်းထုင်ႉၼႆသေတႃႉ လင်ႁိူၼ်းၼမ်လႄႈ ဢမ်ႇလႆႈၸေးငၢႆႈငၢႆႈၶႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ သင်ဝႃႈ ဢမ်ႇထူပ်းၽေးသၽႃႇဝ ႁၢဝ်ႈႁႅင်း ၸိူင်ႉၼႆၸိုင် ၽွင်းၶၢဝ်းလိူၼ်သီႇ လိူၼ်ႁႃႈၼႆႉ ၸဝ်ႈၼႃးထုင်ႉပူင်း ဢွၼ် ၵၼ်ဝၢၼ်ႇၸိူဝ်ႉဝၢၼ်ႇၽၼ်းၶဝ်ႈ မႅၼ်ႈၽွင်းမၢင်ႉၵၢၼ်ႁင်းၽႂ်မၼ်း။ တီႈထုင်ႉပူင်းၼႆႉ ၼိုင်ႈပီလႂ် ႁဵတ်းၼႃး သၢမ်ၶၢဝ်း ၵမ်ႈၽွင်ႈ ၽုၵ်ႇၶဝ်ႈၸဝ်ႉ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈ ၽုၵ်ႇၶဝ်ႈလႃႈ။ ၶၢဝ်း လိူၼ်ၵဝ်ႈလိူၼ်သိပ်းတႄႉ မႅၼ်ႈၽွင်းၶၢဝ်းပၢတ်ႇၶဝ်ႈ ၶွၼ်ႈၶဝ်။ ပဵၼ်ၶၢဝ်းၵူၼ်းထုင်ႉပူင်း ႁၢၼ်ႉၸႂ် သိူဝ်းၸႂ်ၸွမ်းတူၼ်ႈၶဝ်ႈ မၢၵ်ႇပူင်းႁူင်းၵွၼ်ႈ။ ဝၢႆးပၢတ်ႇၶဝ်ႈယဝ်ႉ လႆႈၵိၼ်လႆႈလူႇ ဢမ်ႇၵႃး လႆႈသူင်ႇၶၢႆၵႂႃႇတၢင်ႇဝၢၼ်ႈတၢင်ႇဝဵင်းထႅင်ႈလႄႈ ၵူၼ်းထုင်ႉပူင်း ဢမ်ႇသူႈလႆႈမႆႈၸႂ် တႃႇလဵင်ႉလူ တူၺ်းထိုင်ၼႂ်းၼႃႈႁိူၼ်း။ ၼႂ်းပီ 2025 ၼႆႉ ယႃႇဝႃႈ တေလႆႈမီးၶဝ်ႈၶၢႆမိူၼ်ၵူႈပီ တႃႇၵိၼ်ၼႂ်းၼႃႈႁိူၼ်းၵူၺ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇမီး။ ၵူၼ်းထုင်ႉပူင်း ၵိုတ်း ၸိုဝ်ႈၸဝ်ႈၼႃး ၼႆၵူၺ်း။ ၼႂ်းၼႃးတႄႉ ဢမ်ႇမီးၶဝ်ႈတႃႇၽုၵ်ႇ။ ၸိူဝ်းမီးၵေႃႈ ၵိုတ်းဢိတ်းဢွတ်းၵူၺ်း ဢမ်ႇၵုမ်ႇထူၼ်ႈတႃႇၽႄပၼ်ၵၼ်။ ၶဝ်ႈၼႃးဢၼ်လူႉသုမ်းၸွမ်းၼမ်ႉထူမ်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇယွမ်း 2 မိုၼ်ႇဢေႊၶိူဝ်ႊ။ သင်ဢမ်ႇမီးၸိူဝ်ႉ ၽၼ်းတႃႇၽုၵ်ႇၵေႃႈ ၵႃႈတေလႆႈပွႆႇႁႂ်ႈ ၼႃးႁၢမ်း ပႅတ်ႈလၢႆလၢႆၵူၺ်းယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈၼႃးထုင်ႉပူင်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၼႄၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “မၢင်ၸဝ်ႈၵေႃႈ ဢမ်ႇႁဵတ်းယဝ်ႉၶႃႈ။ ပွႆႇႁႂ်ႈႁၢမ်းပႅတ်ႈၸိူင်ႉၼၼ် ၵေႃႈမီးဢေႃႈ။ တီႈထုင်ႉပူင်းၼႆႉ ၵမ်ႈၼမ်ၵၢၼ်ၼႆႉႁဵတ်းၼႃးၵူၺ်း။ ၼိုင်ႈႁိူၼ်း လႂ်တီႈဢေႇသုတ်းမၼ်း မီးမွၵ်ႈ 5 ဢေႊၶိူဝ်ႊၼႆႉ။ ၸိူဝ်းမီးၵူၼ်းႁူမ်ႈႁိူၼ်းၼမ်ၵေႃႈ 10 -15 ဢေႊၶိူဝ်ႊၼႆႉၵေႃႈ မီးယူႇ။ ပီၼႆႉတႄႉ တႃႇတေသိုပ်ႇႁဵတ်းၼႃးၵေႃႈ ဢမ်ႇမီးတိုၼ်းလၢင်းမၼ်း။ ယွၼ်ႉၼၼ် လႆႈပွႆႇႁၢမ်းၵူၺ်းယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။ ပွတ်းတၢင်းထုင်ႉပူင်းၼႆႉ မိူဝ်ႈငဝ်းလၢႆးၾိင်ႈၾႃႉတိုၵ်ႉလီတႄႉ ဢွၼ်ၵၼ်ၽုၵ်ႈၶဝ်ႈလၢႆလၢႆသႅၼ်း မိူၼ်ၼင်ႇ – ၶဝ်ႈၼမ်ႉၶမ်း၊ ၶဝ်ႈမဵတ်ႉၵူတ်ႉ၊ ၶဝ်ႈၼဵဝ်ႁွမ်၊ ၶဝ်ႈၼဵဝ်မဵတ်ႉယၢဝ်း၊ ၶဝ်ႈၼွင်၊ ၶဝ်ႈပူင်းလူင် ၸိူဝ်းၼႆႉလႄႈ ၸိူဝ်ႉၽၼ်းဢၼ် ဢဝ်မႃးတၢင်းမိူင်းၶႄႇသေ ၽုၵ်ႈၵေႃႈမီး။ ၶဝ်ႈဢၼ်လႆႈမႃးၸိူဝ်းၼႆႉ သူင်ႇဢွၵ်ႇၶၢႆပတ်းပိုၼ်ႉမိူင်းတႆးလႄႈထိုင် မိူင်းမၢၼ်ႈ ဝဵင်းလိူဝ်ႇ၊ တႃႈၵုင်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉလူးၵွၼ်ႇ။ ၶဝ်ႈထုင်ႉပူင်း ဢၼ်ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇၵိုၵ်းပိုၼ်းမႃးတႄႉပဵၼ် ၽၼ်းၶဝ်ႈသၢင်း။ ၵွၼ်ႇပႆႇထူပ်းၽေးၼမ်ႉ ၼႂ်းပီ 2023 ၼၼ်ႉ ၶၼ်ၶဝ်ႈၼႂ်းထုင်ႉပူင်း ပေႃးပဵၼ်ၸိူဝ်ႉၽၼ်းၶဝ်ႈၶႄႇ မိူၼ်ၼင်ႇ သူၺ်ႇယဵၼ်ႇဢေး 456 (1) လင် 120,000 ပျႃး၊ 16 (1) လင် 100,000 ပျႃး။ ၶဝ်ႈတႆးသမ်ႉ မိူၼ်ၼင်ႇ ၶဝ်ႈပူင်းလူင်၊ ၶဝ်ႈမဵတ်ႉၵူတ်ႉ 1 လင် 125,000 ပျႃး၊ ၶဝ်ႈၼမ်ႉၶမ်း 1 လင် 140,000 ပျႃး၊ ၶဝ်ႈၼွင် 1 လင် 90,000 ပျႃး၊ ၶဝ်ႈၼဵဝ်ႁွမ် 1 လင် 230,000 ပျႃး၊ ၶဝ်ႈၼဵဝ်မဵတ်ႉယၢဝ်း 1 လင် မွၵ်ႈ 200,000 ပျႃး။ ၸိူဝ်ႉၽၼ်းၶဝ်ႈမိူင်းၶႄႇ ဢၼ်မႃးၽႄႈလၢမ်း ၼႂ်းမိူင်းတႆးၼႆႉ ပေႃးဢဝ်ၸူဝ်ႈၶၢဝ်းတၢင်းမၼ်းဝႃႈၼႆ ၸိုင် တေမီးမွၵ်ႈ 20 ပီပၢႆၼႆႉၵူၺ်း။ ယွၼ်ႉဝႃႈ မီးၶွၼ်ႇမၢၵ်ႈပူင်းလီၼႆသေ ၸဝ်ႈၼႃး ဢွၼ်ၵၼ်ၽုၵ်ႇမႃး။ ၵူၺ်းၵႃႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၸိူဝ်ႉ ၽၼ်းၶဝ်ႈတႆး ဢၼ်ပဵၼ်ၶဝ်ႈၸႃႇတိ ငဝ်ႈတိုၼ်းမၼ်း မိူၼ်ၼင်ႇ ၶဝ်ႈ သၢင်း ၸိူဝ်းၼႆႉ ၸူမ်ႁၢႆၵႂႃႇ ၵမ်းဢိတ်းဢိတ်း။ မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်းတႄႉ ၸဝ်ႈၼႃးထုင်ႉပူင်းၶဝ် သင်ဝႃႈ လႆႈၶဝ်ႈမႃး မွၵ်ႈ 10 လင်ၵေႃႈ တႃႇၼိုင်ႈလင် သွင်လင်ၼႆႉ တိုၼ်းဝႆႉၵိုတ်းၸိူဝ်ႉၽၼ်းဝႆႉ တႃႇလူင်းတိုၼ်းၽုၵ်ႇၶိုၼ်းပီၼႃႈပီလိုၼ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပီ 2024 ၼႆႉတႄႉ ၶၢဝ်းသွမ်ႈၼႃးၵေႃႈ ၼမ်ႉမႃးလူၵ်ႈၵႂႃႇၵမ်းၼိုင်ႈ ၶၢဝ်းပၢတ်ႇမၼ်းၵေႃႈ ၼမ်ႉၼွင်းယႂ်ႇ ထႅင်ႈလႄႈ ဢမ်ႇၵိုတ်းဝႆႉသင်ၼႆ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈသိုပ်ႇလၢတ်ႈ ။ ၼႂ်းပီၼႆႉ ယွၼ်ႉဢမ်ႇၸၢင်ႈႁဵတ်းၶဝ်ႈၼႃးယဝ်ႉလႄႈ တႃႇမီးငိုၼ်းလဵင်ႉလူၼႂ်းၼႃႈႁိူၼ်းၼၼ်ႉ ၵူၼ်းထုင်ႉပူင်း လႆႈ ၵႂႃႇႁႃၵိၼ်ၸၢင်ႈဢဝ်ၶဝ်ႈၵၢပ်ႇ ၵိၼ်ၸၢင်ႈႁဵတ်းသူၼ်ငႃး ၸွမ်းပိုၼ်ႉတီႈလိၼ်သုင်။ ၵႃႈၸၢင်ႈလၢႆးဝၼ်းၵေႃႈ ၼိုင်ႈၵေႃႉလႂ် လႆႈဢမ်ႇပူၼ်ႉ 15,000 (မိုၼ်ႇႁႃႈႁဵင်) ပျႃး။ ၼႂ်းငဝ်းလၢႆးဝၢၼ်ႈမိူင်း ယုင်ႈၸိူင်ႉၼႆ ၶၼ်ၵုၼ်ႇၵူႈလွင်ႈၵေႃႈ ၵႃႈၶၼ်သုင်လႄႈ ၵူၼ်းထုင်ႉပူင်းဝူၼ်ႉယၢပ်ႇတႃႇလတ်းၶၢမ်ႈပီ 2025 ၼႆႉတႄႉတႄႉ ဝႃႈၼႆ။ ပီ 2024 ၼၼ်ႉၵူၺ်း ၼမ်ႉႁူၺ်ႈၼမ်ႉလွႆ လုပ်ႇထူမ်ႈ ၼႂ်းထုင်ႉပူင်း ႁၢဝ်ႈႁႅင်း ဢမ်ႇယွမ်း 3 ပွၵ်ႈ ။ ဝၼ်း တီႈ 17 လိူၼ်မေႊၼၼ်ႉ ပွၵ်ႈၼိုင်ႈ ၊ ဝၼ်းတီႈ 17 လိူၼ်ၵျုၼ်ႊၼၼ်ႉ ပွၵ်ႈၼိုင်ႈလႄႈ လိူၼ်သႅပ်ႊ ထႅမ်ႊပိူဝ်ႊထႅင်ႈ ပွၵ်ႈၼိုင်ႈ။ ၵူၼ်းမိူင်းထုင်ႉပူင်း ဢွၼ်ၵၼ်မုင်ႈမွင်းဝႆႉ ပီၼႃႈပီလိုၼ်း ႁႂ်ႈၾိင်ႈၾႃႉလီၶိုၼ်း။ ယၢမ်းလဵဝ်ၵေႃႈ တိုၵ်ႉမုင်ႈမွင်း ႁႂ်ႈမီးၸဝ်ႈတႃႇၼ မႃးၵမ်ႉၸွႆးၶဝ်ႈၼမ်ႉတၢင်းၵိၼ်ယူႇ ၼႆယဝ်ႉ။ | ['ပွင်ႈၵႂၢမ်းၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'သိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉ'] |
2025-02-18T16:28:38 | https://shannews.org/archives/62617 | ၵူၼ်းလႃႈသဵဝ်ႈ ၸုတ်ႇၾႆးပႃႇ ၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်း တႅၵ်ႇလုၵ်ႈၼိုင်ႈ | ဝၼ်းတီႈ 17/02/2025 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် ၵူၼ်းမိူင်း ၸုတ်ႇၾႆးပႃႇ ႁိမ်းတိၼ်လွႆ ဝတ်ႉတေႃႉယ ပွၵ်ႉ 1 ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်းၾင်လိၼ် တႅၵ်ႇလုၵ်ႈၼိုင်ႈ လွင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉ ၵူၼ်းမၢတ်ႇၸဵပ်းလူႉတၢႆတႄႉ ဢမ်ႇမီး ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“လႆႈႁူႉဝႃႈ ၵူၼ်းမိူင်း ၸုတ်ႇၾႆးပႃႇ တီႈႁိမ်းတိၼ်လွႆ ၵျွင်းတေႃးယၼႆႉ ၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်း ဢၼ်ၾင်လိၼ်ဝႆႉၼၼ်ႉ တႅၵ်ႇလုၵ်ႈၼိုင်ႈ ၵတ်းၵႃႈ ဢမ်ႇတုမ်ႉတိူဝ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းမၢတ်ႇၸဵပ်းလူႉတၢႆၸွမ်းၵွၼ်ႇဢေႃႈ။ ဢွင်ႈတီႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈၵူႈပွၵ်ႈ ပဵၼ်တီႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈတင်း သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉၶဝ် တိုၵ်းၵၼ်ဢေႃႈ ”- ဝႃႈၼႆ။ ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈၼႆႉ ၵူၼ်းလႃႈသဵဝ်ႈတႄႉ ဢွၼ်ၵၼ်မႆႈၸႂ်ဝႆႉ လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈသၢႆၸႂ် ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈ မၢၵ်ႇမႅင်းၾင်လိၼ် ဢၼ်ၵိုတ်းၶၢင်ႉဝႆႉ ၸွမ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၸိူဝ်းၼႆႉသေ သင်ဝႃႈ ၵႂႃႇႁႆႈၵႂႃႇသူၼ်ၸိုင် ၵူဝ် ၵႂႃႇၽႃႇၺႃး ၼႆယဝ်ႉ။ တီႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈၼႆႉ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ တႄႇၶဝ်ႈတိုၵ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်း လွပ်ႈသွင် ၼႂ်းၽႅၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 02/07/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၶိုၼ်း 11:45 မူင်းသေ ထိုင်မႃးဝၼ်းတီႈ 03/10/2024 ၼၼ်ႉ ၸင်ႇယိုတ်းၵုမ်းလႆႈ ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈမႃး ႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင် ယၢမ်းလဵဝ် ဝႃႈၼႆ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၸွမ်းၼင်ႇ ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ တပ်ႉသိုၵ်းတဢၢင်း TNLA ၵုမ်းၵမ်ဝႆႉ မိူၼ်ၼင်ႇ တၢင်းၸႄႈဝဵင်းမိူင်းမိတ်ႈ၊ ၵူတ်ႉၶၢႆ၊ သီႇပေႃႉ၊ ၼမ်ႉၶမ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ တႄႇဢဝ် လိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊတေႃႇထိုင် ဝၼ်းတီႈ 08/02/2025 ၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်းၾင်လိၼ် လူႉတၢႆ 5 ၵေႃႉ မၢတ်ႇၸဵပ်း 7 ၵေႃႉ ၼႆယဝ်ႉ။ | ['ၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း'] |
2025-02-18T16:23:20 | https://shannews.org/archives/62614 | ပၢင်တိုၵ်းသိုပ်ႇပဵၼ်ႁၢဝ်ႈႁႅင်း တီႈမိူင်းပၢႆး ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ဢမ်ႇၸၢင်ႈပွၵ်ႈၶိုၼ်းႁိူၼ်းယေး | သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်းတင်း တပ်ႉသိုၵ်းၵႅတ်ႇၶႄ ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈယၢင်းလႅင် KNDF ႁူမ်ႈတင်း PDF သေ သိုပ်ႇပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်ထႅင်ႈ ႁၢဝ်ႈႁႅင်း တီႈဝဵင်းမိူင်းပၢႆး ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း။ ႁၢင်ႈ – ဝၼ်းတီႈ 14/2/2025 သိုၵ်းမၢၼ်ႈပွႆႇမၢၵ်ႇလႄႈ ႁိူၼ်းၵူၼ်းမိူင်း မိူင်းပၢႆး လူႉၵွႆ ။ ( Crd to owner ) တႄႇႁူဝ်လိူၼ်ၾႅပ်ႊပိဝ်ႊရီႊၼႆႉမႃး သိုၵ်းၵႅတ်ႇၶႄ ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈယၢင်းလႅင် KNDF ႁူမ်ႈတင်း PDF ပိုတ်းယိုဝ်းတိုၵ်းတေႃးၵၼ်တင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၶမယ 422 ၾၢႆႇဢွၵ်ႇဝဵင်းမိူင်းပၢႆးႁၢဝ်ႈႁႅင်း၊ ၾၢႆႇတင်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸႂ်ႉၶိူင်ႈမိၼ် ယိုဝ်းၸွႆႈ ၵူႈဝၼ်းတေႃႇထိုင်ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ။ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်းလၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ-“ပၢင်တိုၵ်း ပဵၼ်မႃးၶိုၼ်း ႁၢဝ်ႈႁႅင်းၶႂ်ႈၸမ် လိူၼ်ယဝ်ႉ ။ သဵင်ၵွင်ႈသဵင်မၢၵ်ႇ ငိၼ်းယူႇတင်းဝၼ်း ၊ ၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၶဝ်လႆႈမိူင်းပၢႆးဝႆႉလႄႈ ၊ ၾၢႆႇတင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈထူဝ်းသိုၵ်းမႃးၶိုၼ်း ။ ပဵၼ်တပ်ႉၵွင်ႈလူင်တၢင်းဝဵင်းလွႆၶေႃ ၊ တပ်ၵွင် ၶမယ 530 ၸိူဝ်းၼႆႉ။ မၢင်ပွၵ်ႈၵေႃႈ ၶဝ်ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ်မႃးပွႆမၢၵ်ႇၸွႆႈဝႃႈၼႆ”- ဝႃႈၼႆ ။ ယၢမ်းလဵဝ် တွၼ်ႈတႃႇ တေၵုမ်းၵမ်လႆႈၶိုၼ်း ဝဵင်းၾၢႆၶုၼ်၊ ဝဵင်းမိူင်းပၢႆး၊ ဝဵင်းလွႆၶေႃ ၸိူဝ်းၼႆႉသေ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸင်ႇထႅမ်ႁႅင်းသိုၵ်း ၶဝ်ႈလေႃႇတိုၵ်းမႃးႁၢဝ်ႈႁႅင်း – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈလၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ ၵူၼ်းၼႂ်းၸုမ်းၵႅတ်ႇၶႄၵူၼ်းမိူင်း PDF ၵေႃႉၼိုင်ႈလၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“တင်းလႅၼ်လိၼ်တႆး-ယၢင်းလႅင်ၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈထႅမ်ႁႅင်းသိုၵ်းမႃးလႄႈ ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်ၶိုၼ်း ၊ မိူဝ်ႈၼႆႉတႄႉ ပၢင်တိုၵ်းယဵၼ်ဝႆႉသေတႃႉ ၾၢႆႇတင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸႂ်ႉၶိူင်ႈမိၼ် ၊ ၶိူင်ႈၵွင်ႈလူင် ၊ Drone ပွႆႇမၢၵ်ႇၶိူဝ်းယႂ်း ၊ ယွၼ်ႉၾၢႆႇတင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉတေၶႂ်ႈၵုမ်းၵမ်ၶိုၼ်း မိူင်းပၢႆး”- ဝႃႈၼႆ ။ ပၢင်တိုၵ်းဢၼ်ပဵၼ်ႁၢဝ်ႈႁႅင်းယူႇယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉပဵၼ်တၢင်းၾၢႆႇဢွၵ်ႇမိူင်းပၢႆႈ ပဵၼ်တင်းဝၢၼ်ႈ လွႆပဝ်း ၊ လႃႈႁႄ ၊ မၢၵ်ႇၶိူဝ်ၶၼ်း ၊ၺွင်ႇၶမ်း ၊ ၼွင်လႅင် လႄႈ ၾၢႆႇတႂ်ႈမိူင်းပၢႆး ၼမ်ႉမႄႈၶုၼ် ၊ ၼမ်ႉၸၢင်ႈၶမ်း ၊ ၵုင်းသႃ ၊ တီႈမေႃးသူဝ်ႇသေ ၵူၼ်းမိူင်းၼပ်ႉ ႁူဝ်ႁဵင် လႆႈပၢႆႈၽေးသိုၵ်းဝႆႉ ဝႃႈၼႆ ။ ၵူၼ်းၸၢႆးပၢႆႈၽေးသိုၵ်းလၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ၼႆႉ တေမီးႁူဝ်ႁဵင် ႁူဝ်မိုၼ်ႇ မၼ်းၶႃႈဢေႃႈ ၊ မၢင်ၸိူဝ်း ၸိူဝ်းမီးငိုၼ်းၵေႃႈ ပၢႆႈၵႂႃႇမီးတီႈတူၼ်ႈတီး ၊ မၢင်ၸိူဝ်းၵေႃႈ ပၢႆႈၶဝ်ႈၼႂ်းထိူၼ်ၼႂ်းၶိူဝ်း ယူႇၸွမ်းၶႅပ်ႇဝၢၼ်ႈ၊ ဢွၼ်ၵၼ်ပၢႆႈပၢႆႈပွၵ်ႈပွၵ်ႈ ၊ ၼႂ်းဝူင်ႈဝၢင်ႈၼႆႉတႄႉ ပၢင်တိုၵ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်းလႄႈ ၽႂ်ၵေႃႈဢမ်ႇၸၢင်ႈမိူဝ်းႁိူၼ်းၶိုၼ်း”- ဝႃႈၼႆ ။ မိူၼ်ၼင်ၼႆ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 16/2/2025 PDF ၼွင်ႁၢႆးယႃႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉဝႃႈ ပၢင်တိုၵ်းၾၢႆႇတင်းထုင်ႉၼွင်ႁၢႆးယႃႈ ၸႄႈဝဵင်းယွင်ႁူၺ်ႈၵေႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တင်း ပျီတူႉၸိတ်ႉပဢူဝ်း ထႅမ်ႁႅင်း 100 ပၢႆ ထူဝ်းသိုၵ်းလေႃႇတိုၵ်း ၸုမ်းၵႅတ်ႇၶႄၵူၼ်းမိူင်း PDF ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်ႁၢဝ်ႈႁႅင်း တီႉၺွပ်းလႆႈ ၵူၼ်းသိုၵ်းပျီႇတူႉၸိတ်ႉ PNA 4 ၵေႃႉ ဝႃႈၼႆ ။ ၵူၺ်းၵႃႈလွင်ႈၼႆႉ ၾၢႆႇပျီႇတူႉၸိတ်ႉ PNA ဢမ်ႇပိုၼ်ၽၢဝ်ႇတုမ်ႉတွပ်ႇၶိုၼ်းသင်။ သိုၵ်းယၢင်းလႅင်ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉဝႃႈ – တႄႇပီ 2023 မႃး သိုၵ်းယၢင်းလႅင် လႆႈပိုတ်းယိုဝ်းတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈသေ ယိုတ်းလႆႈ မိူၼ်ၼင်ႇ – ဝၢၼ်ႈဝႃႇရီႇသူးၽလၢႆႇ၊ ၻူင်းတူးထၢၼ်ႇ၊ ပွႆးၵူင်း 3 ၊ ပွႆးၵူင်း 1 ၊ ၺွင်ႇဝႅင်း၊ ပီႇၵိၼ်း ၵေႃးၶူႇ၊ သွင်ႇၵၢၼ်း၊ သီႇၵႃး ၊ ၵုင်းပိဝ်ႇႁႃႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ – ဝႃႈၼႆ။ | ['ၶၢဝ်ႇ', 'ၵၢၼ်သိုၵ်း'] |
2025-02-18T14:51:37 | https://shannews.org/archives/62606 | သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢမ်ႇပၼ်ၵူၼ်းမိူင်းယႆ တေႃႉၶူဝ်းၵုၼ်ႇ ၵူဝ်ဢဝ်ၵႂႃႇလဵင်ႉသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ | ၵူၼ်းဢိူင်ႇႁူဝ်ယ ဝဵင်းမိူင်းယႆ ဢွၼ်ၵၼ်ထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇႁႅင်း ယွၼ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢမ်ႇပၼ်ၵူၼ်းမိူင်း တေႃႉတၢင်ႇၶူဝ်းၵုၼ်ႇၶွင်ၵိၼ်ယႅမ်ႉမႃး ၶဝ်ၵူဝ်ဢဝ်ၵႂႃႇလဵင်ႉလူပၼ် တီႈတပ်ႉသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ဝႃႈၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၼႂ်းဢိူင်ႇႁူဝ်ယ ၸႄႈဝဵင်းမိူင်းယႆ ၸႄႈတွၼ်ႈလႃႈသဵဝ်ႈ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇၼႆႉ ဢွၼ်ၵၼ်လႆႈသိုဝ်ႉၶူဝ်းၵုၼ်ႇၶွင်ၵိၼ်ယႅမ်ႉ ၵႃႈၶၼ်သုင် ယွၼ်ႉတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၶလယ 67 ဢၼ်ပႂ်ႉဝႆႉ တီႈတၢင်းၽႄဢိူင်ႇႁူဝ်ယ – တၢင်ႉယၢၼ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇပၼ်တေႃႉတၢင်ႇၶူဝ်းၵုၼ်ႇမႃး မီးၶၢဝ်းတၢင်းမွၵ်ႈ 8 လိူၼ်ယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ မိူင်းယႆ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ပဵၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တပ်ႉ 67 ၼၼ်ႉဢေႃႈ ၶဝ်ဢမ်ႇပၼ်တေႃႉၶူဝ်းၵုၼ်ႇမႃး ၶဝ်ၵူဝ်ၵူၼ်းမိူင်း တေႃႉၵႂႃႇလဵင်ႉသိုၵ်းၵူဝ်ႈၵၢင်ႉၶႃႈယူဝ်ႉ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၶၼ်ၶူဝ်းၵုၼ်ႇတီႈ ႁူဝ်ယၼႆႉ ပုင်ႈၶိုၼ်ႈႁႅင်း ၼႃႇ။ မိူၼ်ၼင်ႇ ၶၼ်ၶူဝ်းၵုၼ်ႇ ၵူႈပွၵ်ႈၼပ်ႉႁူဝ်ပၢၵ်ႇၼၼ်ႉ ယၢမ်းလဵဝ် ပဵၼ်ၵႂႃႇၼပ်ႉႁူဝ်ႁဵင်ပျႃး။ ၶူဝ်းၵုၼ်ႇၵေႃႈ ဢမ်ႇမီးၼမ် မိူၼ်ၵူႈပွၵ်ႈယဝ်ႉ။ ပေႃးလူဝ်ႇသင်ဢိတ်းဢွတ်းၵေႃႈ လႆႈလူင်းဝဵင်းဢေႃႈ။ ဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ် ႁဵတ်းၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းတုၵ်ႉၶႁႅင်းၵူၺ်း”- ဝႃႈၼႆ။ ဢိူင်ႇႁူဝ်ယၼႆႉ တင်းမူတ်း မီး 20 ဝၢၼ်ႈ မီးၾၢႆႇႁွင်ႇဝဵင်းမိူင်းယႆ ယၢၼ်ဝဵင်း 5 လၵ်း ဢၼ်ယူႇတီႈသိုၵ်း ၵဝ်ႈၵၢင်ႉၶဝ် ၵုမ်းၵမ်ဝႆႉတႄႉ တင်းမူတ်းမီး 15 ဝၢၼ်ႈ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ သိုၵ်းဝႃႉသမ်ႉ ၵုမ်းၵမ်ဝႆႉ ဝၢၼ်ႈၼႃးမူၼ်း။ ဝၢၼ်ႈၼွင်လူမ်ႇ၊ ဝၢၼ်ႈ ၵုင်းၵေႃႇ၊ ဝၢၼ်ႈၾႃႉၽႃႇ၊ ဝၢၼ်ႈၼႃးလၢင်း ၸိူဝ်းၼႆႉသမ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵုမ်းၵမ်ဝႆႉ။ “ဢၼ်တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ 67 ၼၼ်ႉ ၶဝ်ဢမ်ႇပၼ်တေႃႉၶူဝ်းၵုၼ်ႇၶွင်ၵိၼ်ယႅမ်ႉမႃးၵူၺ်း။ တႃႇၵူၼ်းၵႂႃႇမႃးတႄႉ ၶဝ်ပၼ်ယူႇ။ ယၢမ်းလဵဝ် သင်ၵူၼ်းမိူင်း လူဝ်ႇတေႃႉၶူဝ်းၵုၼ်ႇမႃးၼႆ လႆႈမႃးထႅင်ႈတၢင်းၼိုင်ႈ ၶူဝ်း ၵုၼ်ႇၼႆႉ တၢင်ႇၵႃးမႃး ဢမ်ႇလႆႈ လႆႈတၢင်ႇရူတ်ႉၶိူင်ႈမႃးဢဝ် လႆႈၸႂ်ႉၶၢဝ်းယၢမ်းႁိုင် ဢမ်ႇယွမ်း 3-4 ၸူဝ်ႈ မူင်း။ သင်ဝႃႈသဵၼ်ႈတၢင်းႁူဝ်ယ – မိူင်းယႆ ၵမ်းသိုဝ်ႈတႄႉ လႆႈၸႂ်ႉၶၢဝ်းယၢမ်း ၶိုင်ႈၸူဝ်ႈမူင်းၵူၺ်း”- ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ မိူင်းယႆ သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ မိူၼ်ၼင်ႇ ၶွင်ၵိၼ်ယႅမ်ႉ ဢၼ်ၵႃႈႁႅင်းယူႇယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ၶဝ်ႈသၢၼ် 1 ပွတ်း (1 တၢင် = 1 တၢင်ၼႆႉ တေမီး 20 ပေႇ ထိုင် 25 ပေႇ) လႆႈသိုဝ်ႉၵိၼ် 135,000 ပျႃး။ ၵူႈပွၵ်ႈလႆႈသိုဝ်ႉ 75,000 ပျႃး – 80,000 ပျႃး။ ၼမ်ႉမၼ်းၸိူဝ်ႉၾႆး (ထၢတ်ႈသီႇ) 1 လိတ်ႉ 7,500 ပျႃး – 8,000 ပျႃး။ ၵူႈပွၵ်ႈ 3,500 – 4,500 ပျႃး ၼႆယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ယူႇတီႈ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၼႂ်းဢိူင်ႇႁူဝ်ယတႄႉ ဢွၼ်ၵၼ်တုၵ်းယွၼ်း ႁႂ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉ လူတ်းယွၼ်ႇပၼ်ၵူၼ်းမိူင်း တေႃႉတၢင်ႇၶူဝ်းၵုၼ်ႇၶွင်ၵိၼ်ယႅမ်ႉၵႂႃႇမႃးလႆႈလီ ယွၼ်ႉဝႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈတင်း သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ဢုပ်ႇဢူဝ်းတူၵ်းလူင်း ၵိုတ်းတိုၵ်းၵၼ်ယဝ်ႉ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈပိုတ်ႇပၼ်လႅင်းၾူၼ်းၶိုၼ်း ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ယွၼ်ႉပၢင်တိုၵ်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈတင်း သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ပိုတ်းယိုဝ်းၵၼ်မႃး တင်ႈတႄႇမိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 07/07/2024 ၼၼ်ႉမႃးသေ ၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇတိူဝ်ႉၺႃး ႁိူၼ်းယေး ၵူၼ်းမိူင်းၼႂ်းဢိူင်ႇႁူဝ်ယ လူႉၵွႆၼမ်။ မိူၼ် ၼင်ႇ – ဝၢၼ်ႈပၢင်ႇၺွင်ႇ ၼႆႉ လူႉၵွႆၸမ်မွၵ်ႈ 60 လင်၊ ဝၢၼ်ႈလူင် 30 လင်ပၢႆ ၊ ဝၢၼ်ႈၼွင်မူဝ်၊ ဝၢၼ်ႈပၢင်ႇ ၵူဝ်း၊ ဝၢၼ်ႈၼွင်လူမ်ႇ၊ ဝၢၼ်ႈၾႃႉၾႃႇလႄႈ ဢိၵ်ႇထႅင်ႈလၢႆဝၢၼ်ႈ လူႉၵွႆ ဢမ်ႇယွမ်း 20 လင် ဝႃႈၼႆ။ | ['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ'] |
2025-02-18T09:00:00 | https://shannews.org/archives/62589 | ဢမေႊရိၵၼ်ႊတင်း ရတ်ႉသျႃး တေႁူပ်ႉဢုပ်ႇၵၼ် တႃႇၵိုတ်းပၢင်တိုၵ်းယူႊၶရဵၼ်ႊ | ယိူင်းဢၢၼ်း တႃႇၵိုတ်းပၢင်တိုၵ်း မိူင်းယူႊၶရဵၼ်ႊၼႆသေ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်းဢမ်ႇပေႃးႁိုင်သင်ၼႆႉ မိူင်းရတ်ႉသျႃးတင်း ဢမေႊရိၵၼ်ႊ တေၸတ်းပၢင်ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ် တီႈမိူင်းသေႃႇတီႇဢႃႇရေးပီယိူဝ်း ဝႃႈၼႆ။ တႃႇၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ပၢင်ဢုပ်ႇဢူဝ်းၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉဢမ်ႇမီးလွင်ႈၽိတ်ႈမွၵ်ႇမႃးလႄႈ ယူႇတီႈ မိူင်းယူႊၶရဵၼ်း တေဢမ်ႇသူင်ႇတူဝ်တႅၼ်းၵႂႃႇၶဝ်ႈႁူမ်ႈ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၶေႃႈတူၵ်းလူင်း ဢၼ်ဢမ်ႇပႃးၵၢင်ၸႂ်မိူင်းယူႊၶရဵၼ်းလႄႈ ဢမ်ႇယွမ်းႁပ်ႉလႆႈ – ၸွမ်ၸိုင်ႈ မိူင်းယူႊၶရဵၼ်း ၸီႊလႅၼ်ႊၸၵီး (Zealand ski) ၵေႃႈ ယၢမ်ႈလၢတ်ႈဝႆႉ ၼင်ႇၼႆ။ ၽွင်းမိူဝ်ႈ မိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊတင်း ရတ်ႉသျႃး တေႁူပ်ႉဢုပ်ႇၵၼ်ၼႆႉ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ ႁူဝ်ၼႃႈ မိူင်းယူႊရူပ်ႊၶဝ် တေႁူပ်ႉဢုပ်ႇၵၼ် ပၢင်ၵုမ်ၶိုၵ်ႉၶၵ်ႉ တီႈမိူင်းၾရင်ႇသဵတ်ႈ။ ဢိင်ၼိူဝ် ပၢင်တိုၵ်း ရတ်ႉသျႃး – ယူႊၶရဵၼ်ႊၼႆႉသေ ၼင်ႇႁိုဝ် မိူင်းယူႊၶရဵၼ်ႊ တေလႆႈလွင်ႈငမ်းယဵၼ် ၸႅတ်ႈၸၢင်ႇလႄႈ တေႁႄႉႁၢမ်ႈလႆႈ လွင်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်းရတ်ႉသျႃးပူၼ်ႉပႅၼ်ၼၼ်ႉ တေသိုပ်ႇၵမ်ႉၸွႆႈပၼ်မိူင်းယူႊၶရဵၼ်ႊၼႆ ၸွမ် ၽွင်းလူင် မိူင်း UK လၢတ်ႈဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ မိူဝ်ႈဝူင်ႈပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊတင်း ၸွမ်ၸိုင်ႈ မိူင်းရတ်ႉသျႃး လႆႈထူဝ်းၾူၼ်း ဢုပ်ႇၵၼ်သေ လႆႈၶေႃႈတူၵ်းလူင်းၶေႃႈၼိုင်ႈ ဢၼ်ၸၢင်ႈပဵၼ် တႃႇပၢင်တိုၵ်းယူႊၶရဵၼ်ႊ – ရတ်ႉသျႃး ၵိုတ်းတိုၵ်းၵၼ်ၼႆ ၽူႈမီးပုၼ်ႈ ၽွၼ်း မိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊၵေႃႈ လၢတ်ႈဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ ဝၢႆးလင် ၻူဝ်ႊၼေႃႊ ထရမ်ႉ ၶိုၼ်ႈပဵၼ်ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊမႃး ပွၵ်ႈၵမ်းသွင်ၼႆႉ မၼ်းၸၢႆး လၢတ်ႈဝႆႉဝႃႈ – တေၶတ်းၸႂ်ႁဵတ်း ႁႂ်ႈပၢင်တိုၵ်းရတ်ႉသျႃး – ယူႊၶရဵၼ်ႊ ၵိုတ်းတိုၵ်းၵႂႃႇ၊ သင်ဢမ်ႇလႆႈၶေႃႈ တူၵ်းလူင်းသင်မႃး တေႁဵတ်းလွင်ႈဢိုတ်းႁႅတ်ႉၼိူဝ် မိူင်းရတ်ႉသျႃး ဝႃႈၼႆဝႆႉ။ ပၢင်တိုၵ်း ရတ်ႉသျႃး – ယူႊၶရဵၼ်ႊၼႆႉ တႄႇမႃး ၸဵမ်မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 24/02/2022 ပၢင်တိုၵ်းႁိုင်မႃး ၶၢဝ်းတၢင်းၸမ် 3 ပီယဝ်ႉသေတႃႉ ပၢင်တိုၵ်းပႆႇယဵၼ် တိုၵ်ႉၶဵင်ႈၶႅင်ၵၢၼ်သိုၵ်းတေႃႇၵၼ်ဝႆႉႁၢဝ်ႈႁႅင်း – သိုဝ်ႇ ၶၢဝ်ႇ Voice of Myanmar ဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ | ['ၶၢဝ်ႇ', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း', 'ၵၢၼ်သိုၵ်း'] |
2025-02-18T10:00:00 | https://shannews.org/archives/62578 | သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တိူဝ်းၸႂ်ႉၵူၼ်းၶီႇၸွင်ႈမိၼ်သေ ပွႆႇမၢၵ်ႇမႃး ၶိူဝ်းယႂ်း | သိုၵ်းၵႅတ်ႇၶႄၵူၼ်းမိူင်း ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ လၢတ်ႈဝႃႈ – ၼႂ်းႁူဝ်ပီ 2025 ၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸႂ်ႉၵူၼ်းၶီႇၸွင်ႈမိၼ် (Paramotor) သေ ပွႆႇမၢၵ်ႇၼႂ်းတိူင်းတႃႈၵုင်ႈ၊ တိူင်းၸႄႈၵႅင်း ၊ တိူင်းမၵူၺ်းလႄႈ တိူင်းပႃႇၵိူဝ် ၸိူဝ်းၼႆႉ ဝႃႈၼႆ။ လိူၼ်ၾႅပ်ႊပိဝ်ႊရီႊၼႆႉၵူၺ်း ၼႂ်းတိူင်းၸႄႈၵႅင်းၼၼ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၸႂ်ႉ ၵူၼ်းၶီႇၸွင်ႈမိၼ်သေ ပွႆႇမၢၵ်ႇၼႂ်းၸႄႈဝဵင်း ၵၼီႇ 2 ပွၵ်ႈ မီးၵူၼ်းလူႉတၢႆ 2 ၵေႃႉ။ ႁၢင်ႈ ၵူၼ်းၶီႇၸွင်ႈမိၼ် (Paramotor) ယွၼ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸႂ်ႉၵူၼ်းၶီႇၸွင်ႈမိၼ်သေ လၢမ်းပွႆႇမၢၵ်ႇၶိူဝ်းယႂ်းလႄႈ သင်ဝႃႈ ၶၢဝ်းႁိုင်မႃး လွင်ႈၵူၼ်းမိူင်း တုမ်ႉတိူဝ်ႉမၢတ်ႇၸဵပ်းၸွမ်းၵေႃႈ ၸၢင်ႈၼမ်ၶိုၼ်ႈမႃး ဝႃႈၼႆ။ မိူၼ်ၼင်ႇ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းတွင်ႇတႃႇ တိူင်းဝဵင်းလိူဝ်ႇၵေႃႈ တႄႇဢဝ်လိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸႂ်ႉ ၵူၼ်းၶီႇၸွင်ႈမိၼ်သေ ပွႆႇမၢၵ်ႇ။ ၼႂ်းလိူၼ်လဵဝ်ၵူၺ်း ၵူၼ်းမိူင်းလူႉတၢႆ 5 ၵေႃႉ။ မိူၼ်ၼင်ႇ ၼႂ်းတိူင်းမၵူၺ်း ၊ တိူင်းပႃႇၵိူဝ် ၊ လႅၼ်လိၼ်တိတ်းၸပ်း မိူင်းရၶႅင်ႇတင်း တိူင်းဢေႇရႃႇဝတီႇ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၵေႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸႂ်ႉၵူၼ်းၶီႇၸွင်ႈမိၼ်သေ ပွႆႇမၢၵ်ႇ။ ၶၢဝ်းတၢင်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇမႃး 4 ပီၼႆႉ တူဝ်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ ပတ်းပိုၼ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၸႂ်ႉၶိူင်ႈမိၼ် ပွႆႇမၢၵ်ႇ 8,000 ၵမ်းပၢႆၼႆ – ၸုမ်း ISP- Myanmar ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 03/02/2025 ၼၼ်ႉၼင်ႇၼႆ။ ၸွမ်းၼင်ႇ သဵၼ်ႈမၢႆ ၸုမ်းသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ RFA ၵဵပ်းဝႆႉတႄႉ ၼႂ်းပီ 2024 ၼၼ်ႉ တူဝ်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈပတ်းပိုၼ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းလူႉတၢႆ ယွၼ်ႉၶိူင်ႈမိၼ် သိုၵ်းမၢၼ်ႈပွႆႇမၢၵ်ႇ မီးႁိမ်းၸမ် 2,000 ၵေႃႉ ၼႆယဝ်ႉ။ | ['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ', 'ၵၢၼ်သိုၵ်း'] |
2025-02-18T00:19:57 | https://shannews.org/archives/62577 | သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ်ပွႆႇမၢၵ်ႇၶိူဝ်းယႂ်း တီႈဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ် | ၽွင်းမိူင်းၶႄႇ မိပ်ႇဢီးႁႂ်ႈသိုၵ်းတဢၢင်း TNLA လႄႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ႁူပ်ႉထူပ်းဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ် ၽွင်းတူဝ်တႅၼ်းတင်းသွင် ၸုမ်းႁွတ်ႈထိုင်ဝႆႉတီႈဝဵင်းလူင်ၶုၼ်ႊမိင်ႊ မိူင်းၶႄႇၼၼ်ႉ တႃႇဢုပ်ႇဢူဝ်းလွင်ႈၵိုတ်းတိုၵ်းၵၼ် ၼႆယူႇၼၼ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ်မႃးပွႆႇမၢၵ်ႇသႂ်ႇတီႈဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ် ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ၵူၼ်းမိူင်းလႆႈယၢပ်ႇၸႂ်ၸွမ်း။ ဝၼ်းတီႈ 15/2/2025 သိုၵ်းမၢၼ်ႈ လုၵ်ႉတၢင်း တပ်ႉၶမယ – 406 ဝၢၼ်ႈတွင်းၶမ်းလႄႈ ၶမယ 354 သေ ပွႆႇမၢၵ်ႇလူင် ၶိူဝ်းယႂ်း။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ် Y-12 ပွႆႇမၢၵ်ႇထႅင်ႈဢမ်ႇထၢတ်ႇၵူႈဝၼ်း သိုၵ်းတဢၢင်း TNLA ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ ။ ၽူႈၸၢႆးၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ဢၼ်ပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “မိူဝ်ႈသိုၼ်း တိုၵ်းၵၼ်တင်းၶိုၼ်း၊ တေႃႇထိုင် မိူဝ်ႈဝႃး ၵၢင်ၼႂ် သဵင်ၵွင်ႈသဵင်မၢၵ်ႇ ယိၼ်းလီၼႃႇ ၊ ပဵၼ်တင်းဝၢၼ်ႈ ဢုမ်ႇတီး ။ ႁူင်းႁဵၼ်းသွၼ်လိၵ်ႈ တင်းဝၢၼ်ႈ ဢုမ်ႇတီးၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်ၻရူၼ်ႊ မႃးပွႆႇလႄႈ ၾႆးမႆႈပႅတ်ႈ လင်ၼိုင်ႈ ၊ ယၢမ်းလဵဝ် ငဝ်းလၢႆး ၶဵင်ႈၶႅင်ၵၢၼ်သိုၵ်း ၵၼ်ဝႆႉ”- ဝႃႈၼႆ။ ၽွင်းၶဝ် တေဢုပ်ႇၵၼ်လွင်ႈၵိုတ်းတိုၵ်းယူႇၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈသမ်ႉ မႃးယိုဝ်းသႂ်ႇႁိူၼ်းယေးၵူၼ်းမိူင်း ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈသိုၵ်းတဢၢင်းတူင်ႉၼိုင်ယူႇၸိူင်ႉၼႆ မိူၼ်တၢင်းၶႂ်ႈၼႄဝႃႈ ႁဵတ်းႁိုဝ်ၵေႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈပေႉပုၼ်ႈယူႇၼႆၵူၺ်း – ၽူႈလဵပ်ႈ ႁဵၼ်းၵၢၼ်မိူင်းလၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ ၽူႈလဵပ်ႈႁဵၼ်းၵၢၼ်မိူင်း ဢူးတၢၼ်းၸူဝ်းၼၢႆႇ လၢတ်ႈဝႃႈ – “ၾၢႆႇတင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈတႄႉ ၶဝ်ၶႂ်ႈလႆႈၼမ်ႉမျၢတ်ႈၼမ်ႉတွၼ်း ၼႂ်းၵၢၼ်ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်လႄႈ ပွႆႇမၢၵ်ႇ/ ယိုဝ်းၵွင်ႈလူင် ၼႄယူႇတိၵ်းတိၵ်းယဝ်ႉ။ လွင်ႈဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်ၼႆႉ တေမိူၼ်ၵူႈပွၵ်ႈၵူၺ်း တႃႇတေဢွင်ႇမၢၼ်ၼႆႉ တေဢမ်ႇငၢႆႈ။ ပေႃးဢမ်ႇယုမ်ႇၸႂ်ၵၼ် ၵၢၼ်ဢုပ်ႇဢူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ တေပဵၼ်လွင်ႈထဵင်မေႃးၵၼ်ယူႇၸိူင်ႉၼႆၵူၺ်း”- ဝႃႈၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ် လႆႈပၢႆႈၽေးသိုၵ်းမီးၸမ် 2 ပီယဝ်ႉလႄႈ တႃႇႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉ ပဵၼ်ဢၼ်ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၵိၼ်းၸႂ် ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၵိုတ်းတိုၵ်းၵၼ်ဝႆးဝႆး၊ ၵူၼ်းမိူင်းၼႆႉ တုၵ်ႉၶၼႃႇ၊ ၵၢၼ်ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈႁဵတ်းလီလီ ၵုမ်ႇလႆႈပၢႆႈသိုၵ်းပၢႆႈသိူဝ်ယူႇ ၸိူင်ႉၼႆ သမ်ႉလႆႈၵူဝ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တေမႃးပွႆႇမၢၵ်ႇမိူဝ်ႈလႂ် ၸိူင်ႉၼႆထႅင်ႈ”- ဝႃႈၼႆ။ တႄႇဢဝ် ၼႂ်းႁူဝ်လိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊ 2025 ၼႆႉမႃး ယွၼ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸႂ်ႉၶိူင်ႈမိၼ်တိုၵ်း ပွႆႇမၢၵ်ႇသႂ်ႇၼႂ်းဝဵင်းၵျွၵ်ႉမႄးတင်း ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ်ၼႆႉသေ ၵူၼ်းမိူင်းဢၼ်ၺႃးၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇ လူႉတၢႆမီး 14 ၵေႃႉ မၢတ်ႇၸဵပ်း 20 ပၢႆ။ ပၢင်ဢုပ်ႇဢူဝ်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈတင်း သိုၵ်းတဢၢင်း ပဵၼ်ဝၼ်းတီႈ 16/2/2025 ။ လွင်ႈၶဝ်ဢုပ်ႇဢူဝ်းတူၵ်းလူင်းၼၼ်ႉတႄႉ ၾၢႆႇတင်းသိုၵ်းတဢၢင်း ပႆႇပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဢွၵ်ႇမႃးသင်။ မိူင်းၶႄႇ ၶဝ်ႈၵႄႈမိပ်ႇဢီးသေ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇၽွင်းလူင်ၼွၵ်ႈမိူင်းပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 18/1/2025 ၼၼ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈတင်း သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ၵေႃႈ ဢုပ်ႇဢူဝ်းတူၵ်းလူင်းၵိုတ်းတိုၵ်းၵၼ် ၼႆယဝ်ႉ။ | ['ၶၢဝ်ႇ', 'ၵၢၼ်သိုၵ်း'] |
2025-02-18T11:00:00 | https://shannews.org/archives/62574 | သိုၵ်းပလွင်ႈတင်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢမ်ႇလိူဝ်လႆႈမိူင်းၶႄႇ လႆႈဢုပ်ႇၵၼ်ထႅင်ႈ ပဵၼ်ၵၢၼ်ႁဵတ်းၵႅင်ႈႁိုဝ် ႁဵတ်းတႄႉ | သိုၵ်းပလွင်ႈ TNLA ဢၼ်ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉဝႃႈ တေလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉပႅတ်ႈၶွင်ႇသီႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ႁၢၼ်ႉတေႃႇပေႃးယဝ်ႉတူဝ်ႈၼႆၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 15 ၼႆႉ တႄႇႁူပ်ႉဢုပ်ႇၵၼ်တင်း ၾၢႆႇၶွင်ႇသီႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တီႈဝဵင်းၶုၼ်ႊမိင်ႊ ယူႇယဝ်ႉ။ ၵမ်းၼႆႉ ဢမ်ႇပႃးၸွမ်းဢူၺ်းလီၶဝ် ႁူပ်ႉၵၼ်ၸုမ်းတေႃႇၸုမ်းၵွႆး။ တၢမ်တူဝ်ၵႅမ်ၸွမ်ပွင်ၵၢၼ်သိုၵ်း ၵေႃႉဢွၼ်ႁူဝ် ၶိုၼ်ႈၼႃႈဝႃႈၼႆလႄႈ တေပႆႇၸႂ်ႈ ဢၼ်တေတႅပ်းတတ်းယဝ်ႉတူဝ်ႈပွၵ်ႈလဵဝ်။ လႅပ်ႈတေယဵပ်ႇၸွမ်းႁွႆးတိၼ်ၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA သေ ဢုပ်ႇယဝ်ႉဢုပ်ႇထႅင်ႈ ဢေႇသုတ်းမွၵ်ႈသွင်သၢမ်ၵမ်း ယူႇ။ AA, MNDAA လႄႈ TNLA ၼႆႉ ဢဝ်ငဝ်းလၢႆးပၢင်တိုၵ်းဝႃႈ ၶဝ်ယူႇဝႆႉၾၢႆႇပေႉပုၼ်ႈယႃႇယႃႇ ၵွပ်ႈသင် လႆႈယွမ်းဢုပ်ႇတေႃႇ ၶွင်ႇသီႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ။ ၵွပ်ႈဢမ်ႇလိူဝ်လႆႈမိူင်းၶႄႇ ယူႇၾၢႆႇလင်သူၼ်းဢီးၼႆ ႁူႉထိုင်ၵၼ်ယူႇ ၊ ၵူၺ်းၼႃႇ ၵွပ်ႈသင်သမ်ႉ ဢမ်ႇလိူဝ်လႆႈမိူင်းၶႄႇလႃႇ ပေႃးဝႃႈၼႆတႄႉ တေမီးၶေႃႈဢၢင်ႈ ယူႇလၢႆလၢႆလွင်ႈ။ တီႈၵေႇသုတ်းတႄႉ လူဝ်ႇလႆႈတူၺ်းတေႃႇၼႃႈပေႃႈလဵင်ႉ ဢၼ်ၸွႆႈၵၢၼ်တိုၵ်းႁႂ်ႈပေႃးဢွင်ႇၼၼ်ႉဢိူဝ်ႈ ပေႃးဝႃႈၼႆ လႅပ်ႈတေဢမ်ႇၽိတ်း။ ဢမ်ႇၸႂ်ႈလၢႆးသိုဝ်ႈၵေႃႈ တင်းလၢႆးဢွမ်ႈတႄႉ တိုၼ်းမီးၵေးၸူး တီႈၵၼ်ယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈၼၼ်သမ်ႉ ပၢင်တိုၵ်းဢၼ်ဢွၵ်ႇၸိုဝ်ႈ ဢူၺ်းလီသၢမ်ၸုမ်း ပိူင်လဵဝ်သေ ယိုတ်းလႆႈၼႃႈတီႈ ၼႂ်းမိူင်းတႆးလၢႆလၢႆဝဵင်းၼႆႉ ၸွင်ႇၸႂ်ႈၶဝ်သၢမ်ၸုမ်းလူင်းတိုၵ်းၵွႆးႁိုဝ်။ ပၢတ်ႈတွင်း၊ ယၢင်းလႅင်၊ ထၼုလႄႈ ၸုမ်းၵူၼ်းထိူၼ်ႇမၢၼ်ႈ ပဵၼ်လၢႆလၢႆၸုမ်း ၶဝ်ႈပႃးၸွမ်း၊ တၢႆႁၢႆ ၸွမ်း ၵလွၵ်ႈၵသွၵ်ႈလူး။ ၵေးၸူးတီႈၶဝ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၼႃႇ ဢမ်ႇတူၺ်းထိုင်တုမ်ႉတွပ်ႇၶိုၼ်းႁႃႉၼႆ ပဵၼ် ဝႆႉၶေႃႈထၢမ်ယူႇယဝ်ႉ။ ပေႃးတူၺ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ SAC ၼႆၵေႃႈ လႆႈႁဵတ်းၼႃႈလဵၵ်ႉတႃတႅမ်ႇသေ ၶဝ်ႈၸူးၵွႆးၼင်ႇၵဝ်ႇ။ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 2 လိူၼ်သႅပ်ႊထႅမ်ႊပိူဝ်ႊ တိုၵ်ႉႁႃပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ဢူၺ်းလီသၢမ်ပီႈၼွင်ႉ ပဵၼ်ၸုမ်းၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉၼႆလႄႈ ၼင်ႇႁၢင်ႈတေၶိုၼ်း တုမ်ႉတွပ်ႇႁၢဝ်ႈႁၢဝ်ႈႁႅင်းႁႅင်းသေတႃႉ တိုၵ်းပွၵ်ႈလႂ်သုမ်းပွၵ်ႈၼၼ်ႉ တွၼ်းသေ ဢမ်ႇပႃးၵႂႃႇထႅင်ႈႁူဝ်ပၢင်ႇ မေႇမဵဝ်ႉၵွႆး။ ၸင်ႇၼၼ် မိူင်းၶႄႇ ပေႃးလႆႈတဵၵ်းလိပ်းတဵၵ်းလႅင် ၸႂ်ႉႁႂ်ႈ MNDAA ဢွၵ်ႇလိၵ်ႈဝႃႈ ၽႅဝ်ထိုင်လႂ် ၵိုတ်းၵႃႈၼၼ်ႉသေ တေဢုပ်ႇၸွမ်း SAC ၼႆယဝ်ႉ။ ဢမ်ႇပေႃးယၢၼ်ႁိုင်သင် TNLA ၵေႃႈ ၵႃႈလႆႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ မိူၼ်ၼၼ်ၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈ တူဝ်ၵဝ်ႇပေႉသိုၵ်းလႄႈ ယူႇၾၢႆႇၼိူဝ်ၸီႉသင်ႇလူင်း ႁႂ်ႈမႃးဢုပ်ႇ၊ တၢမ်တူဝ်ၵေႃႉပေႉ လိူဝ်ဢမ်ႇလႆႈတၢင်းၼွၵ်ႈသေ ႁဵတ်းၵႅင်ႈဢွၵ်ႇလိၵ်ႈယွမ်းၸူးၵွႆး။ ၼင်ႇၼႆ တေလႆႈႁဵတ်းၼႃႈဢမ်ႇဢၢႆ တႃဢမ်ႇၶၢၼ်ႉသေ လူင်းဢုပ်ႇၸွမ်းၼႆႉ ပေႃးမေႃဢၢႆယင်းပေႃး ၸူမ်တၢႆၼမ်ႉလၢႆးပိူၼ်ႈၵွၼ်ႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ မၼ်းတေၼပ်ႉဝႃႈ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ ၵမ်းၼိုင်ႈပဵၼ်ၾႆး ၵမ်းၼိုင်ႈပဵၼ်ၼမ်ႉ ၼင်ႇၵဝ်ႇၼႆယူႇ။ ၶွင်ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ တေၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉပႅတ်ႈၼၼ်ႉ ၼမ်ႉမိုၵ်ႉယင်းပႆႇႁႅင်ႈ သမ်ႉပေႃးၶဝ်ႈႁႃယွမ်းဢုပ်ႇ ယဝ်ႉလႄႈ ၽႂ်ဢမ်ႇၼႃႈလိူမ်ႈယွမ်းၽႂ်ၼင်ႇၵဝ်ႇသႄႈ။ ၼႃႈလိူမ်ႈလိူဝ်သုတ်း မီးၵေႃႉယူႇၵၢင်ၶိုင်ပဵၼ်ပၢင် ဢုပ်ႇၵုမ်ၵၼ် ၼၼ်ႉယူႇယိုင်။ ၵွပ်ႈၼႆ မိူဝ်ႈတင်း MNDAA ဢုပ်ႇၵၼ်ပွၵ်ႈသွင်ယဝ်ႉၵႂႃႇၼၼ်ႉ တင်းသွင်ၾၢႆႇ ၽႂ်ဢမ်ႇယိုၼ်တူဝ် ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇသေတႃႉ မိူင်းၶႄႇလူင်ၵွႆး ပၢၵ်ႇဢွၵ်ႇဝႃႈ SAC တင်း MNDAA ၵိုတ်းတိုၵ်းၵၼ်ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ် ယဝ်ႉၼႆၼေႃႈ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ပၢႆမီးၶၢဝ်ႇဝွင်းဝႅင်းဝႃႈ တေလႆႈထွႆပၼ်လႃႈသဵဝ်ႈၼႆၵွၼ်ႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ တႃႇတေထွႆဢွၵ်ႇ လႃႈသဵဝ်ႈၼၼ်ႉ တေလႆႈဢဝ်သင်ၵႆႈ ဢဝ်သင်လႅၵ်ႈၼႆ သမ်ႉဢမ်ႇဢွၵ်ႇသဵင်လူး။ တႃႉသေဝႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈ ၶူဝ်းၶွင်ၶဝ် ၶႂ်ႈဢဝ်သင် ၵႆႈၶႂ်ႈ ဢဝ်သင်လႅၵ်ႈၵေႃႈ တေလပ်းႁူလပ်းတႃ ႁဵတ်းႁွတ်းလူင်ၵႂႃႇႁိုဝ်၊ ပေႃးပဵၼ်ၼၼ်တႄႉပႄႇ သိုၵ်းၵၢင်မိူင်းၼႆႉ ႁိုဝ်တေမီးတီႈသုတ်းဝၢႆးလႆႈယဝ်ႉလေႃႇ။ ၸဝ်ႈၶွင်လိၼ်မိူင်းလႄႈ ႁိၼ်ႁႄႈၶူဝ်းပူၺ်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈတပ်ႉသိုၵ်း၊ ဢဝ်ၸဵမ်ဢႃႇၼႃႇ ပၢၼ်ႇပွင်မၢၼ်ႈမိူင်း တေႃႇထိုင် ၼမ်ႉလိၼ်ႁိၼ်ၽႃ၊ ၶူဝ်းၶွင်ၵဝ်ႇၵႄႇတင်းသဵင်ႈၼႆႉ ၸဝ်ႈၶွင်ၶိၼ်ႈမၼ်း ပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်း ပိုၼ်ႉတီႈႁူမ်ႈၵၼ်ပိူင်ႇငမ်းယဝ်ႉ။ ဢဝ်ပၵ်းပိူင်ထိူၼ်ႇၶိူဝ်းတႅပ်းတတ်းလူင်ၵႂႃႇ ဢမ်ႇမၼ်ႈလႆႈၶၢဝ်းယၢဝ်းသႄႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၵၢၼ်ဢုပ်ႇတင်း MNDAA ပႆႇယဝ်ႉပႆႇတူဝ်ႈ သမ်ႉလႆႈယွမ်းဢုပ်ႇတင်း TNLA ထႅင်ႈၼႆလႄႈ SAC ၼႆႉ တႃႇမၼ်းတေ ဢမ်ႇႁတ်းၵႆႈႁတ်းလႅၵ်ႈ လႅပ်ႈဢမ်ႇမီး၊ ဢဝ်ဢၼ်လႂ်ပၼ်ၽႂ်ၵေႃႈ ၶွင်ဢမ်ႇၸႂ်ႈၶူဝ်းၶဝ်လႄႈ တိုၼ်းသိူဝ်းလႆႈယဝ်ႉလေႃႇ။ ပၢႆသေလိူဝ်တူၵ်းၸၢၼ်းၵၢၼ်တိုၵ်း သမ်ႉၺႃးၵၢၼ်း ICC ပုင်ႈၸွမ်းထႅင်ႈၼႆတႄႉ ပွႆႇႁႂ်ႈပေႃႈလဵင်ႉမၼ်း ႁိပ်ႇႁွမ်ႈဢိတ်းဢီႈၵွႆးၵေႃႈ တႃႇဝႃႈတေထဵင် မၼ်းတိုၼ်းဢမ်ႇမီးႁႅင်းၸၢင်ႈတူဝ်ယဝ်ႉသႄႈ။ လွင်ႈၵႆႈလႅၵ်ႈလႄႈ လွင်ႈၶဝ်ပၼ်ၵၼ်ဢဝ်ၵၼ်ၼၼ်ႉ ပႅၵ်ႉသမ်ႉဢမ်ႇၶဝ်ႈတၢင်းၵၢၼ်ၵေႃႈယႃႇ ပေႃး ပဵၼ်ၵႂႃႇယဝ်ႉတႄႉ တႃႇတေမႄးၶိုၼ်း တိုၼ်းဢမ်ႇငၢႆႈငႅမ်ႈၼႆ လီလႆႈပွင်ႇၸႂ်ႁူႉတူဝ်ၸွမ်းၶိုတ်းတၼ်း ယူႇ။ ၵုမ်ႇတေဝႄႈႁူဝ်ၵႄႈတူဝ် ႁဵတ်းၵႃၼႄးၵဝ်ႉ ၵဝ်ႉၼႄးၵႃတေႃႇၵၼ်ၵွႆးတႄႉ တေဢမ်ႇၶိုတ်းၶၼ် ပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။ ပၢင်ၵုမ်ၵိုတ်းတိုၵ်း ၼႂ်းၵႄႈ TNLA တင်း SAC ၼႆႉ တေဢမ်ႇယဝ်ႉတူဝ်ႈလႆႈ ၼႂ်းပွၵ်ႈလဵဝ် ဝႃႈၼႆသေတႃႉ ႁႂ်ႈပေႃးၸိူင်ႉၼၢၼ်းၼႃႇဢႃးလႃးၵေႃႈ တေဢမ်ႇပဵၼ်လႆႈ။ ၸဵမ်တင်း AA ရၶႅင်ႇၵေႃႈ မိူင်းၶႄႇ တေလႆႈႁဵတ်းပၼ်ၶဵဝ်ထႅင်ႈၵွၼ်ႇလူး။ ယဝ်ႉသမ်ႉ ပေႃႇလသီႇ ဢၼ်မၼ်းဝႆႉၼိူဝ်မိူင်းမၢၼ်ႈၵေႃႈ မၼ်းၶႂ်ႈၽေႃႇသၢင်ႈပဵၼ်ႁၢင်ႈ ပႃးသီၼႃႇယဝ်ႉယိုင်။ ၽွင်းၽူႈၶႅင်ႇမၼ်းတၢင်းတူၵ်း တိုၵ်ႉယုင်ႈယၢင်ႈၸွမ်းတၢင်ႇလိူင်ႈယူႇၼႆႉ မိူင်းၶႄႇ ႁူႉၵႃႈတေၶတ်းၸႂ် ငၢမ်ဝၵ်ႉသၵ်ႉသဵပ်ႇ သွႆႉသွတ်ႇသႂ်ႇထွင်းမၼ်း ၵႃႈၼင်ႇပွင်ပဵၼ်လႆႈယဝ်ႉ။ ၽွင်းမိူၼ်ၼႆ ၸိူဝ်းပေႉသိုၵ်း ယင်းၶႆႈၸႂ်ဝေႈယၢပ်ႇ ၸိူဝ်းဝေႉၸိုၵ်းသမ်ႉဝႃႈ ဢၢင်ႈယူႇငၢႆႈၵိၼ်လူမ်ၼႆ တႄႉ ပဵၼ်ၵၢၼ်ပႅတ်ႉလႅၼ်ၶိုၼ်းတူဝ်ၵဝ်ႇၵွႆးၼႆ ႁူႉတေၺႃးၵူၼ်းပႃႈလင် တႅမ်ႈတၢင်ႇပိုၼ်းႁၢႆႉထၢမ် ထိုင်ယူႇယဝ်ႉ။ လီလႆႈလုၵ်ႉတိုၼ်ႇ ၽိုၼ်ႉဢွၵ်ႇ ၼႂ်းၵူင်ၼွၼ်းၾၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉၼႆ ၶႂ်ႈယွၼ်းပူၵ်းသူၼ်း လူၺ်ႈယိၼ်းမႆႈၸႂ်ၸွမ်းငဝ်းလၢႆးပၢႆးမိူင်း ၼမ်ႉလိၼ်ႁိၼ်ၽႃ ၶၢႆႉထွၵ်ႇလႅၵ်ႈလၢႆႈ ယူႇၵူႈမိုဝ်ႉယၢမ်း ၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။ | ['ၶေႃႈထတ်းသၢင်', 'ၵၢၼ်မိူင်း'] |
2025-02-17T17:53:49 | https://shannews.org/archives/62572 | သိုၵ်းမၢၼ်ႈတေမႃးပွႆႇမၢၵ်ႇလႄႈၼႆသေ ၵူၼ်းပဵၼ်တီႈႁူင်းယႃဝဵင်းၵူတ်ႉၶၢႆ တူၵ်းၸႂ် | ဝၼ်းတီႈ 16/2/2025 ယၢမ်းႁူဝ်ၶမ်ႈ 6 မူင်း မီးၶၢဝ်ႇၽႄႈလၢမ်း ၼႂ်းဝဵင်းၵူတ်ႉၶၢႆဝႃႈ – သိုၵ်းမၢၼ်ႈတေဢဝ် မၢၵ်ႇမႃးပွႆႇ တီႈႁူင်းယႃ ၼႆလႄႈ ၵူၼ်းပဵၼ်တီႈႁုင်းယႃ တူၵ်းၸႂ်ၵူဝ်ႁႄ ဢွၼ်ၵၼ်ႁႅၼ်းၶူဝ်း ဢွၵ်ႇႁူင်းယႃ သွင်ႉပၢႆၽႂ်မၼ်း ။ ၽူႈၸၢႆးၵူၼ်း ပိုၼ်ႉတီႈလၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“မိူဝ်းဝႃး ႁူဝ်ၶမ်ႈ ဢွၼ်ၵၼ်သုၵ်ႉသၵ်ႉၵႂႃႇမူတ်း ၊ ယွၼ်ႉ ယိၼ်းၶၢဝ်ႇဝႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တေမႃးပွႆႇမၢၵ်ႇတီႈ ႁူင်းယႃ ဢၼ်မီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ သျိၼ်ႇတရႃႇ (ရှင်တရာ) ၼၼ်ႉၼႆလႄႈ ၵူၼ်းၶိုၼ်ႈ ႁူင်းယႃဝႆႉ 20 ပၢႆၼႆႉ ဢွၼ်ၵၼ်ႁႅၼ်းၶူဝ်းသွင်ႉပၢႆႈ ဢွၵ်ႇႁူင်းယႃ တင်းၶမ်ႈ တင်းၶိုၼ်း ၊ ၵႆႉလႆႈယိၼ်းၶၢဝ်ႇဝႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပွႆႇမၢၵ်ႇတီႈႁူင်းယႃ ၸိူဝ်းၼႆႉ တိၵ်းတိၵ်းလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်း ၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်ၵူဝ်”- ဝႃႈၼႆ ။ တီႈဝဵင်းၵူတ်ႉၶၢႆၼႆႉ ႁူင်းယႃ သျိၼ်ႇတရႃႇ (ရှင်တရာ) မီးဝႆႉ 2 တီႈ။ ပဵၼ်တီႈ ပွၵ်ႉ 1 လႄႈ ပွၵ်ႉ 5 ၊ ပဵၼ် ႁူင်းယႃ ဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်း သူင်မႃးယူတ်းယႃတၢင်းပဵၼ် လႄႈ သင်လႆႈငိၼ်းၶၢဝ်ႇ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပွႆႇလိုဝ်း ၸိူင်ႉၼႆ တိၵ်းတိၵ်းၸိုင် ၵူၼ်းမိူင်းဢမ်ႇမီးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ မႆႈၸႂ်တႃႇလွင်ႈလွတ်ႈၽေးဝႆႉ – ဝႃႈၼႆ။ “တီႈၵူတ်ႉၶၢႆၼႆႉမီးၸုမ်းသိုၵ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼမ်လႄႈ ၵူဝ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈမႃးပွႆႇမၢၵ်ႇ ၊ ဢမ်ႇဝႃႈလႆႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈတေမႃးပွႆႇတီႈလႂ် ၊ မိူဝ်ႈလႂ် ။ ယွၼ်ႉၼၼ် ယိၼ်းၶၢဝ်ႇဢွၵ်ႇမႃးဢိတ်းၵူၺ်းၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်ၵူဝ် ဢွၼ်ၵၼ်ပၢႆႈ ၊ လႆႈၾၢင်ႉယူႇဝႆႉ”- ဝႃႈၼႆ ။ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 13/2/2025 ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၵူၼ်းၸၢႆးၵေႃႉၼိုင်ႈ တၢႆဝႆႉတီႈ ႁိမ်းႁွင်ႈၼမ်ႉ ပွၵ်ႉသႃႇယႃႇၵုင်း ( သာယာကုန်း) ၼႂ်းဝဵင်းၵူတ်ႉၶၢႆ ။ၸိုဝ်ႈမၼ်းၸၢႆးႁွင်ႉ ဢူးပျူင်းၶဵဝ်ႇ ဢႃယု 35 ပီ။ ၼၼ်ႉတႄႉ တၢႆယွၼ်ႉယႃႈမဝ်းၵမ် ဝႃႈၼႆ ။ ဝၼ်းတီႈ 17/11/2024 ယၢမ်းတဵင်ႈၶိုၼ်းသမ်ႉ ၶိူင်ႈမိၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပွႆႇမၢၵ်ႇတီႈဝဵင်းၵူတ်ႉၶၢႆ တီႈပွၵ်ႉ 4 ႁိမ်း ၸမ်ၵျွင်းၶရိတ်ႉယၼ်ႇ။ ၼၼ်ႉၵေႃႈမီး ၵူၼ်းတၢႆ 3 ၵေႃႉ မၢတ်ႇၸဵပ်းမွၵ်ႈ 10 ၵေႃႉ။ ဝဵင်းၵူတ်ႉၶၢႆၼႆႉ သိုၵ်းတဢၢင်း TNLA ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ယိုတ်းၵုမ်းလႆႈဝႆႉ မိူဝ်ႈႁူဝ်ပီ 2024 ၼႆႉ။ | ['ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ', 'ၶၢဝ်ႇ', 'ၽိတ်းမၢႆမီႈ'] |
2025-02-17T16:30:00 | https://shannews.org/archives/62566 | ပၢႆလိူဝ်ၵႅၼ်း သမ်ႉၺႃးငႅၼ်း ၵူၼ်းၵူႈသႅၼ်းပၢၼ် ယၢပ်ႇၵိၼ်းၸႂ် | ၸဵမ်မိူဝ်ႈ ၸုမ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇ တႄႇၽႅၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 ၼႂ်းပီ 2023 ၼၼ်ႉသေ ငဝ်းလၢႆးၼႂ်းမိူင်းတႆး လႅၵ်ႈ လၢႆႈမႃးၼမ်။ မိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇၼၼ်ႉ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၶိၼ်ၽွင်းငမ်းပၼ်ႇပွင်ဝၢၼ်ႈမိူင်းယူႇၵေႃႈ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈပႆႇၸၢင်ႈၵတ်းၸႂ်။ ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်းၵေႃႈ ယွၼ်ႉပၼ်ႁႃယုင်ႈယၢင်ႈလၢႆလွင်ႈလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းဢမ်ႇ ၸၢင်ႈလူမ်ၸႂ်။ မိူၼ်ၼင်ႇ မိူင်းတူၼ်ၼႆႉ ယူႇဢိူမ်ႈမိူင်းထႆးဝႆႉယူႇသေတႃႉ ဢမ်ႇၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ ပဵင်းၾၢႆႇမိူင်းထႆးသေဢမ်ႇၵႃး ၵၢၼ်ယူႇၵၢၼ်ၵိၼ်ၵူၼ်း မိူင်းၵပ်းၵိၼ်းမႃးၵူႈဝၼ်း။ ၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆၵေႃႈယၢပ်ႇ ၵၢၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈၵေႃႈၵိၼ်း ၼႆယဝ်ႉ။ မိူင်းထႆး တတ်းၼမ်ႉမၼ်းၸိူဝ်ႉၾႆး တတ်းၾႆးၾႃႉ တေႃႇၸုမ်းၵျႃးၽႅၼ်ႉ ၸိူဝ်းယူႇၸွမ်းသၢပ်ႇၼမ်ႉလႅၼ်လိၼ်ထႆး -မၢၼ်ႈ လၢႆတီႈ တင်ႈတႄႇဝၼ်းတီႈ 05/02/2025 မႃး ၸုမ်းၵျႃးၽႅၼ်ႉတႄႉ ဢမ်ႇတုမ်ႉတိူဝ်ႉၵႃႈႁိုဝ်သေတႃႉ ၵူၼ်းမိူင်း ပိုၼ်ႉတီႉယူႇၸွမ်းသၢပ်ႇလႅၼ်လိၼ်တႄႉ ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၵိၼ်းၸႂ်မႃးၵူႈမိုဝ်ႉၵူႈဝၼ်း၊ ပိူင်လူင် ၶၼ်ၵုၼ်ႇၵေႃႈ ဢမ်ႇၼိမ် ဢမ်သဝ်း။ မိူၼ်ၼင်ႇ တီႈဝဵင်းမိူင်းတူၼ် ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇၼႆႉၵေႃႈ ပဵၼ်ဝဵင်းဢၼ်တိတ်းၸပ်းလႅၼ်လိၼ်ထႆးလႄႈ ပေႃးၵဵဝ်ႇ လူၺ်ႈထႆး – မၢၼ်ႈ မီးပၼ်ႁႃၵၼ်မႃးၼႆ ၵူၼ်းမိူင်းၺႃးၽွၼ်းတုမ်ႉယွၼ်ႈတႃႇသေႇ။ တႃႇယူႇတႃႇၵိၼ် တႃႇပၼ်ႇၵၢၼ်ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈၼႆႉ ၵမ်ႈၼမ် လႆႈပိုင်ႈတၢင်းမိူင်းထႆး။ ၸဵမ်ဢဝ် ၵုၼ်ႇႁႅင်ႈၵုၼ်ႇႁွင် ၵုၼ်ႇၵိၼ်ယႅမ်ႉလႄႈ ၶိူင်ႈၸႂ်ႉၶူဝ်းသွႆႈၼႂ်းၼႃႈႁိူၼ်း ၼႂ်းၵၢၼ်သူၼ်ႁႆႈၼႃးၸိူဝ်းၼႆႉ ဢဝ်တၢင်းမိူင်းထႆးမႃးၵမ်ႈၼမ်။ ၸဵမ်မိူဝ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း 2021 ၼၼ်ႉမႃးသေ ၶၼ်ၵုၼ်ႇၵူႈသႅၼ်းသႅၼ်းၼႂ်းမိူင်း မီးမိူဝ်ႈၶိုၼ်ႈၵူၺ်း ဢမ်ႇမီး မိူဝ်ႈလူင်း။ သဵၼ်ႈတႃႈသၢႆတၢင်း ၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇၵေႃႈ ဢမ်ႇထၢင်ႇႁၢင်ႈၵႂႃႇမႃးမိူၼ် မိူဝ်ႈငဝ်းလၢႆး ဝၢၼ်ႈမိူင်းၼိမ် သဝ်း။ ထိုင် 2023 ၼႆႉသမ်ႉ ယွၼ်ႉၽေးၼမ်ႉသေ သဵၼ်ႈတႃႈသၢႆတၢင်းၵေႃႈ ၵုၼ်ႇပင်းလူႉၵွႆၼမ် ထိုင်မိူဝ်ႈလဵဝ် မႄး ၵုမ်းပႆႇမိူၼ်ၵဝ်ႇလႆႈ။ လွင်ႈၶွင်ႈၶမ်မီးၼမ်လႄႈ ၵႃးတေႃႉတၢင်ႇၵုၼ်ႇ ဢၼ်ယၢမ်ႈၶဝ်ႈဢွၵ်ႇလတ်းၶၢမ်ႈဝဵင်းမိူင်းတူၼ်ၵေႃႈ လူတ်းယွမ်းမႃး ၼမ်။ ၼႂ်းႁူဝ်ပီ 2025 ၼႆႉသမ်ႉ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ ႁွင်ႈၵၢၼ် ၾၢႆႇၵုမ်းရူတ်ႉၵႃး ၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇ ဢၼ်ယူႇတႂ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇတႃႇတီႉၺွပ်း ယိုတ်းဢဝ်ရူတ်ႉၵႃး ၸိူဝ်းဢမ်ႇမီးဝႂ်ၶွၼ်ႇ (လၢႆႊသိၼ်ႊ) ၊ ၾၢႆႇၼိုင်ႈသမ်ႉ ထႆးပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ သင်ႇ ၵိုတ်းပႅတ်ႈၵၢၼ် တေႃႉၼမ်ႉမၼ်းၸိူဝ်ႉၾႆး ၶဝ်ႈၸူးလႅၼ်လိၼ်တိတ်းၸပ်းမိူင်းထႆး ၼႆထႅင်ႈလႄႈ ယိင်ႈၶႅၼ်းထႅင်ႈ ႁႅင်း ၵူၼ်းမိူင်းတူၼ် ၵပ်ႉၵိၼ်းထႅင်ႈ။ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ ၵူဝ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းဢဝ်ရူတ်ႉၵႃး ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ ၼမ်ႉမၼ်းႁႃသိုဝ်ႉယၢပ်ႇလႄႈ ၶၢဝ်းၶိဝ်းၼႆႉ သင် ဢမ်ႇမီးၵၢၼ်လမ်ႇလွင်ႈတႄႉတႄႉၼႆ ၽႂ်ၵေႃႈဢမ်ႇသူႈဢွၵ်ႇၵႂႃႇတၢင်းလႂ်။ ၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းမီးရူတ်ႉၵႃးသေ ဢမ်ႇမီး ဝႂ်တဵမ်ထူၼ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ ယႃႇဝႃႈ တေၶီႇၵႂႃႇမႃးလွတ်ႈလႅဝ်း တေႃႈၼင်ႇဝႆႉ ၸွမ်းႁိူၼ်းၵူၺ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇႁတ်းယဝ်ႉၼႆ ၼၢင်းယိင်း ၵူၼ်းမိူင်းတူၼ် ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ – “တႃႇတေၵႂႃႇၵႂႃႇမႃးမႃးၵေႃႈ ဢမ်ႇပေႃးမီး ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၵူဝ်ၺႃးတီႉၺွပ်း။ ရူတ်ႉၶိူင်ႈၵေႃႈ တၢၼ်ႇတၢၼ်ႇမၼ်း ပေႃးဢမ်ႇ မီးသင်လမ်ႇလွင်ႈပူၼ်ႉတီႈ ဢမ်ႇပေႃးဢွၵ်ႇႁိူၼ်းယဝ်ႉ။ ပီႈၼွင်ႉမူးသိူဝ်း ၸိူဝ်းယူႇၸွမ်းၼိူဝ်လွႆၵေႃႈ ၶဝ်ဢမ်ႇႁတ်း လူင်းမႃးလႄႇဝဵင်း မိူၼ်မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်း။ ယွၼ်ႉၼၼ် ၵူၼ်းၵႃႉၶၢႆၵုၼ်ႇၼႂ်းဝဵင်းၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈၶၢႆသင်လီလီ။ ၵူၼ်းသိုဝ်ႉ ၵူၼ်းၶၢႆ ယၢပ်ႇမိူၼ်ၵၼ်မူတ်း။ ၵႂႃႇမႃးတၢင်းလႂ်ၵေႃႈ လူဝ်ႇပႆလိၼ်မိူၼ်ၵူႈပွၵ်ႈၵူၺ်းယဝ်ႉႁိုဝ်ၼႆ တိုၵ်ႉဝႃႈႁင်းၵၼ်ယူႇ။ ၸဵမ်မိူဝ်ႈငိၼ်းဝႃႈ ပိူၼ်ႈတေတီႉၺွပ်းၵႃးၼႆသေ ၼႂ်းဝဵင်းၼႆႉ တိုၼ်းဝႃႈ ဢမ်ႇမီးဢၼ်ၵႂႃႇမႃး ပေႃးယဵၼ်တင်းဝဵင်း ယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။ ၸဝ်ႈၶွင်ရူတ်ႉၵႃးမၢင်ၸဝ်ႈ ယွၼ်ႉဢမ်ႇမီးဝႂ်တဵမ်ထူၼ်ႈလႄႈ လႆႈဢဝ်ၵႂႃႇသူင်ႇဝႆႉၸွမ်းယုမ်းၸွမ်းယွမ်ႇ ၵေႃႈမီး။ ၼၼ်ႉ ၵေႃႈ သမ်ႉလႆႈၵူဝ်ၺႃးယႃႉၺႃးသွၵ်ႈထႅင်ႈ။ လႆႈဢဝ်ငိုၼ်းၵႃႈဢဵၼ်ၵႃႈႁႅင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇသေ သိုဝ်ႉဝႆႉ ၵႃႈယႂ်ႇၶၼ်လူင်လႄႈ ၽႂ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇၶႂ်ႈၺႃးယိုတ်းဢဝ်ၵႂႃႇလၢႆလၢႆၼႆ ၸဝ်ႈၵႃးၵေႃႉၼိုင်ႈလၢတ်ႈ။ ၼွၵ်ႈလိူဝ်သေ ၵူဝ်ၺႃးတီႉၺွပ်းရူတ်ႉၵႃးယဝ်ႉ သမ်ႉလႆႈၵူဝ်ပႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈ လူင်းၵဵပ်းသိုၵ်းထႅင်ႈ။ ၶၢဝ်ႇလိုဝ်းဢွၵ်ႇထႅင်ႈ ဝႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တေလူင်းၵဵပ်းပႃးၼၢင်းယိင်း တႃႇႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်း ၼႆထႅင်ႈ။ လွင်ႈၼႆႉ ၸႂ်ႈဢမ်ႇၸႂ်ႈပႆႇ ၸၢင်ႈယိုၼ် ယၼ်သေတႃႉ ပေႃႈမႄႈ ၸိူဝ်းမီးလုၵ်ႈယိင်းဝႆႉတႄႉ ပဵၼ်ဢၼ်မႆႈၸႂ်ဝႆႉ ႁင်းၽႂ်မၼ်းၼႆ မႄႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇယိင်း ၵေႃႉ ၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၼႄဝႆႉၼင်ႇၼႆ – “ငိၼ်းတႄႉဝႃႈ ၶဝ်တေၵဵပ်းသိုၵ်း ၼၢင်းယိင်းထႅင်ႈဝႃႇၼႆ။ တႄႇဢဝ်ဢႃယု 18 ထိုင် 38 ပီ ၼႆဢေႃႈ။ တီႈႁူင်းႁဵၼ်း ဢၼ်ယူႇတႂ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵဵပ်းသဵၼ်ႈမၢႆလုၵ်ႈႁဵၼ်းၸိူဝ်းဢႃယုထိုင်ဝႆႉယူႇ။ ပေႃးသဵၼ်ႈၸိုဝ်ႈတူၵ်းလူင်းမႃးတႄႉ ဢမ်ႇ ၸၢင်ႈပၢႆႈယဝ်ႉၼႆဢေႃႈ။ ၶၢဝ်ႇတႄႉၵေႃႈ ဢွၵ်ႇႁဵတ်းၼၼ် ၵူၺ်းၵႃႈ ဢမ်ႇပႆႇမီးဝႃႈ ႁွင်ႉထူပ်းပေႃႈမႄႈ သင်သိင်တႄႉ ပႆႇမီးၼင်ႇၵဝ်ႇ။ တိုၵ်ႉလႆႈပႂ်ႉတူၺ်းငဝ်းလၢႆးဝႆႉယူႇ” – ဝႃႈၼႆ။ ၵၢၼ်ႁႃၵိၼ် လဵင်ႉတွင်ႉၵူၼ်းမိူင်းတူၼ်ၵေႃႈ ၵမ်ႈၼမ် ပဵၼ်ၵၢၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈ (ဢၼ်ၽုၵ်ႇလႄႈ လႆႈၼမ်ႉတွၼ်း ၵူႈပီ ပီၵေႃႈ ပဵၼ်ၽၵ်းမီႇႁေႃ) ဢၼ်ပိုတ်ႇႁၢၼ်ႉၵႃႉၶၢႆၵုၼ်ႇ ၵူႈသႅၼ်းတႄႉမီးၵမ်ႈဢေႇ။ တႃႇယူႇလွတ်ႈၵႂႃႇၵူႈပီပီၼၼ်ႉ ၵမ်ႈ ၼမ် မီးလၢႆးလႆႈၸွမ်းသူၼ်ႁႆႈၼႃးၵူၺ်း။ သမ်ႉမႃးထူပ်းၽေးၼမ်ႉၼွင်းသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈတိူၵ်ႇႁႆႈလွၵ်းၼႃး လူႉၵွႆ ၵူၼ်ႇ ပင်း။ ၸိူဝ်းပွင်ပဵၼ်လႆႈတႄႉ မႄးၵုမ်းသေ ၽုၵ်ႇၶိုၼ်းယူႇသေတႃႉ ၸိူဝ်းဢမ်ႇပွင်ပဵၼ်လႆႈတႃႇမႄးၵုမ်းတႄႉ ၵႃႈလႆႈ ပွႆႇႁူၵ်ႉႁၢမ်းပႅတ်ႈလၢႆလၢႆ ။ ႁူဝ်ပီ 2025 ၼႆႉတႄႉ ၸဝ်ႈသူၼ်ၸဝ်ႈၼႃး မိူင်းတူၼ်ဢွၼ်ၵၼ် လူင်းတိုၼ်းၽုၵ်ႇၽၵ်းမီႇႁေႃယူႇသေတႃႉ ပဵၼ်ဝၢႆး ၼမ်ႉထူမ်ႈလႄႈ ၽုၼ်ႇငႂ်ႈဢမ်ႇလီ။ မၢင်တီႈ ၽုၵ်ႇယူႇၵေႃႈ ဢမ်ႇဢွၵ်ႇတူၼ်ႈဢွၵ်ႇဝႂ်သင်မႃး။ မၢင်ၸိူဝ်း မီးသူၼ်ၽၵ်း ၵၢတ်ႇမွၵ်ႇ၊ ၽၵ်းၵၢတ်ႇလုင်း (ပီ) မီးသူၼ်မွၵ်ႇသူၼ်မၢၵ်ႇယူႇၵေႃႈ ယွၼ်ႉရူတ်ႉၵႃးၵႂႃႇမႃးၸူးၵၼ်ယၢပ်ႇလႄႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈဢဝ်ၵႂႃႇၵႃႉတၢင်းလႂ်။ တႃႇတေလႆႈငိုၼ်းတိုၼ်းၶိုၼ်းၵူၺ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇမီးၼႆ ၸဝ်ႈသူၼ် ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ – “ၼိူဝ်ႉၵေႃႈ ၼိုင်ႈလူဝ်းလႂ် 3 မိုၼ်ႇပျႃးယဝ်ႉ။ ပီၵၢႆၼႆႉ မိုၼ်ႇႁႃႈ 15,000 ၼႆ ႁဝ်းပေႃးဝႃႈ မၼ်းၵႃႈယူႇယဝ်ႉ။ မူၵေႃႈ ငိၼ်းဝႃႈ တၢႆၵႃႇလ ပႅတ်ႈသေလႄႈ ဢမ်ႇပေႃးမီး ၸင်ႇၼၼ်လႄႈ ၶၼ်မၼ်းၶိုၼ်ႈ။ သမ်ႉပၢႆဢမ်ႇမီးၵူႈဝၼ်းၵွၼ်ႇ။ တေ ဝႃႈ ပႂ်ႉသိုဝ်ႉၵိၼ်ဢၼ်ဢဝ်တၢင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်းမႃးၶၢႆၼႆၵေႃႈ ဢမ်ႇထၢင်ႇႁၢင်ႈမိူၼ်ၵူႈပွၵ်ႈယဝ်ႉ။ ႁဵတ်းသင်လႄႈ မၼ်း ၵႃႈၼႆ ယွၼ်ႉဝႃႈ ၵုၼ်ႇတၢင်းလႂ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇမႃးထိုင်ႁဝ်း ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၶူဝ်းသူၼ် ဢၼ်ႁဝ်းမီးၵေႃႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈၵႂႃႇ ၶၢႆ တၢင်းလႂ်”- ဝႃႈၼႆ။ ၸဝ်ႈသူၼ်တႄႉ ၵႂႃႇၶၢႆၽၵ်းၵၢတ်ႇမွၵ်ႇ ၽၵ်းၵၢတ်ႇပီ ၼိုင်ႈလူင်ႇလႂ် 500 – 1,000 ပျႃးၵူၺ်း ၽိူဝ်ႇတေသိုဝ်ႉၼိူဝ်ႉ သိုဝ်ႉ ပႃၵိၼ်သမ်ႉ ၼပ်ႉႁူဝ်မိုၼ်ႇလႄႈ မီးတႃႇသုမ်းၵူၺ်းဢမ်ႇႁၼ်တႃႇလႆႈ ၼမ်ႉတွၼ်း။ ၽုၵ်ႇသင်ၶၢႆၵေႃႈသုမ်း ၊ တႃႇသိုဝ်ႉဢဝ်ၶိူင်ႈၶူဝ်းၵမ်ႉၵႅမ် ၼႂ်းသူၼ်ၼႂ်းၼႃးသမ်ႉ ၵႃႈၶၼ်သုင်လႄႈ ဢမ်ႇႁူႉတေႁဵတ်း ၵိၼ်ၵၢၼ်သင်ယဝ်ႉၼႆ ၸဝ်ႈသူၼ်မိူင်းတူၼ်သိုပ်ႇလၢတ်ႈ။ ၶၼ်ၵုၼ်ႇသႅၼ်းလႂ်ၵေႃႈ ပုင်ႈၶိုၼ်ႈတူပ်ႉၶိုင်ႈ မိူၼ်ၼင်ႇ ၼမ်ႉမၼ်းၸိူဝ်ႉၾႆး ထၢတ်ႈသီႇလိတ်ႉလႂ် 5,500 ပျႃး၊ တီႇ ၸေႇ လိတ်ႉလႂ် 6,500 ပျႃး ၊ ၶဝ်ႈသၢၼ်ၼိုင်ႈထူင်လႂ် 120,000 – 150,000 ပျႃး ၊ ၼမ်ႉမၼ်းၵိၼ် 1 လိတ်ႉလႂ် 9,000 – 10,000 ပျႃး။ ဢုမ်ၵႅတ်ႉသ် သႅၼ်းယႂ်ႇ(15 ၵီႊလူဝ်ႊ) – ငိုၼ်းထႆး 1,200 – 1,500 ဝၢတ်ႇ ၊ ဢုမ်ၵႅတ်ႉသ် သႅၼ်းလဵၵ်ႉ 800 ဝၢတ်ႇ ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။ | ['ပွင်ႈၵႂၢမ်းၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း'] |
2025-02-17T16:55:07 | https://shannews.org/archives/62560 | ယွၼ်ႉၶိုၼ်းပိုၼ်းမိုၼ်ႉသိုၼ်းပႃႈလင်တႆးလႆႈသင် | ယူႇယူႇၵေႃႈၶဝ်ႈမႃးထိုင် 78 ပီယဝ်ႉ ပဵၵ်ႉသမ်ႉၶတ်းၸႂ်မႃးၵူႈႁူးၵူႈတၢင်းၵေႃႈ ယင်းတိုၵ်ႉလႅဝ်လူၼ်ႈလူၼ်ႈ မိူၼ်ၶီႈၵႂၢႆးပၢႆႈၼမ်ႉ လူမ်ႉလုၵ်ႉ ၶုပ်ႉၵၢၼ်း ယႃႇဝႃႈတေၶဝ်ႈၸူးၸမ်တီႈမုင်ႈဢၢၼ်း ယိင်ႈၶႅၼ်းယၢင်ႇႁိူၼ် မိုတ်းမိုတ်ႈမူဝ်းတၼ် ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းမုင်ႈမွင်းလႄႈ မီးၸႂ်ႁၢဝ်ႈႁၢၼ်ၶႅင်ၵႅၼ်ႇၵေႃႈ ယိင်ႈယူႇယိင်ႈဢူၼ်ႈဢွၼ်ႇ ယွၼ်ႇယၢၼ်း ၸႂ်တူၵ်းၸႂ်ႁူင်ႈ မူတ်းသဵင်ႈတီႈၸႂ်ယႂ်ႇၸႂ်ၵႂ်ႈ တႃႇတေႁဵတ်း ႁႃၵိၼ် ယူႇၸိုၼ်ႈမၢၵ်ႈမီးလီပဵၼ် ၵတ်းယဵၼ်ႁိၼ်ႉၼွၼ်းလူၺ်ႈမီးလွင်ႈထၢင်ႇႁၢင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၵၢၼ်ႁၢင်ႉၵၢတ်ႈၵွၺ်းပႆႇပေႃး ပၢႆသမ်ႉတုၵ်ႉယၢၵ်ႈ ၵွတ်းၽၢၼ် ၶၢၼ်ၸႂ် ႁၢႆႉႁႅင်းလိူဝ်ၵဝ်ႇလႄႈၶႆႈၸႂ်ဢမ်ႇပွင်ႇ။ Photo- The Kite Tales- ၸွမ်သိုၵ်းဢွင်ႇသၢၼ်းလႄႈ ၸဝ်ႈၾႃႉလူင်မိူင်းယွင်ႁူၺ်ႈ – တီႈပၢင်လူင်းလၢႆးမိုဝ်း လိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆပၢင်လူင် 1947 ၼွၵ်ႈလိူဝ်သေၸဝ်ႈၾႃႉၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ၼမ်းၼႃႈပူၵ်းပွင်ၽွင်းငမ်းဝၢၼ်ႈမိူင်းမႃး ၵူၼ်းမိူင်းၽူႈႁၵ်ႉၸၢတ်ႈ ၶဝ်ၵေႃႈ ၶဝ်ႈပႃးတူင်ႉၼိုင်ၶိုင်သၢင်ႈ တႃႇဢၼႃးၶူတ်း(ဢၼႃႇၵၢတ်ႈ) ႁူမ်ႈတင်းၵူၼ်းမိူင်း ၸၢဝ်းဝၢၼ်ႈ လုၵ်ႈလၢၼ်ပေႃႈဢၢႆႈ မႄႈဢီႇၵေႃႈ ယင်းပဵၼ်ၾုၼ်ႇငႂ်ႈထႅမ်လေႃႇလဵင်ႉ ၼမ်ႉပၼ်မႃးတင်းၸူဝ်ႈတင်းၸၢတ်ႈသေတႃႉၵေႃႈ လိုၼ်းသုတ်း လႆႈပၢႆႈဢွၵ်ႇဝၢၼ်ႈဢွၵ်ႇမိူင်းၵႂႃႇတဵမ်ယူႇၼႂ်းမိူင်းထႆး ၶႂ်ႈပဵၼ်ၶိုင်ႈယဝ်ႉ။ ၵၢၼ်တေဢဝ်မိူင်းၵွၼ်းၶေႃ ဢၼ်တႆးဢွၼ်ႁူဝ်ၸတ်းႁဵတ်းပၢင်ၵုမ်လူင်မႃး ဝၢႆးသိုၵ်းလူင်လုမ်ႈၾႃႉပွၵ်ႈၵမ်း 2 ယဝ်ႉ တူဝ်ႈ 1945 ယဝ်ႉ ၸဝ်ႈၾႃႉၶဝ်လႄႈၽူႈႁၵ်ႉၸၢတ်ႈၵူၼ်းမိူင်းတႆး ဢၢၼ်းပွင်သၢင်ႈ ၵမ်ၸႃးတႃ (ၵၢမ်ႇၸႃႇတႃႇ) တူဝ်ၵဝ်ႇႁင်းၵွၺ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်ငဝ်ႈႁၢၵ်ႈႁဵတ်ႇၵၢၼ် ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၸဝ်ႈၾႃႉလႄႈၵူၼ်းမိူင်းတႆး မီးလွင်ႈဢွမ်ႇ လွမ်ႈ ၽွမ်ႉႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ် ၸတ်းႁဵတ်းပၢင်ၵုမ်ႁူဝ်ႁႅၵ်ႈၵမ်းဢွၼ်တၢင်းသုတ်း မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 20 – 28 လိူၼ်မၢတ်ႉၶျ်1946 တီႈပၢင်လူင် ဝဵင်းလၢႆးၶႃႈသေ တေႃႇပေႃးသိုပ်ႇၸတ်းႁဵတ်းပၢင်ၵုမ်လူင်ပၢင်လူင်ပွၵ်ႈၵမ်း 2 ၼႂ်းပီ 1947 ထႅင်ႈ တေႃႇပေႃးလႆႈ ၵွၼ်းၶေႃတီႈဢိင်းၵလဵတ်ႈ 1948 ၼႂ်းလိူၼ်းၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊဝၼ်းတီႈ 4 ၼၼ်ႉမႃး။ လိုၼ်းသုတ်းဢၼ်တႆးလႆႈဝႆႉ မီး လိူင်ၶဵဝ်လႅင် ဝူင်းလိူၼ်ၶၢဝ်ၼႂ်းၵၢင် “တုင်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး” ၼၼ်ႉၵွၺ်း ဢၼ်မီးယူႇတေႃႇဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ။ ၵွၺ်းၵေႃႈလႅပ်ႈဢမ်ႇပေႃးမီးၵႃႈၶၼ်ၵႃႈႁိုဝ်၊ လိူဝ်သေတႆးဢဝ်မႃးၸႂ်ႉၸွမ်းပီမႂ်ႇတႆး ၸႂ်ႉၸွမ်းငၢၼ်း(ပွႆး)ၵိၼ် ငၢၼ်း(ပွႆး)လူႇ ၵူၼ်းၶိူဝ်းတႆးၵွၺ်း၊ တၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၵူၼ်းဢၼ်ယူႇၼႂ်းမိူင်းတႆး ဢမ်ႇလႆႈ ၼပ်ႉသွၼ်ႇဝႃႈပဵၼ် “တုင်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး” ႁိုဝ် “တုင်းၸိုင်ႈမိူင်းပတ်းပိုၼ်ႉ” ၶဝ်ထိုဝ်ဝႃႈ ပဵၼ် “တုင်း” တႆးၵွၺ်း။ ၼွၵ်ႈလိူဝ်သေၼၼ်ႉ ႁူမ်ႈဝႃႈတႆးဢဝ်ၵႂႃႇၸႂ်ႉတိုဝ်းၼႂ်းမိူင်းထႆး ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၼႂ်းငၢၼ်း(ပွႆး)မႂ်ႇတႆးလႂ်ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ထႆးဢမ်ႇႁၼ်တူင်ႉတၵ်ႉ ႁိုဝ် ထတ်းသၢင်သင်။ ၶဝ်ၵေႃႈတေႁၼ်ဝႃႈ ပဵၼ်မဵၵ်ႈမၢႆ ပဵၼ် (LOGO) တႆးၵႃႈၼၼ်ႉၵူၺ်း။ ၵွၺ်းၵႃႈမိူင်းၶႄႇတႄႉယၢမ်ႈဢွၵ်ႇမႃးႁၢမ်ႈလႄႈတူင်ႉတၵ်ႉ ပီႈၼွင်ႉတႆးၼႂ်းမိူင်းၶႄႇ ဢၼ်ဢဝ် “တုင်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး” မႃးၸႂ်ႉတိုဝ်း ပူၵ်း ၽႅတ်း ပိဝ်ၼႂ်းပၢင်မူၼ်ႈသိူဝ်း ပီမႂ်ႇတႆးၼၼ်ႉယူႇ ။ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၶဝ်ႁၼ်ဝႃႈ ပဵၼ်တုင်းၸိုင်ႈ မိူင်းတႆး “ပဵၼ်မိၵ်ႈမၢႆၾၢင်ႁၢင်ႈ ၶွင်တူဝ်တႅၼ်းမိူင်းတႆး” ၾၢႆႇၼိုင်ႈတွၼ်ႈ တႃႇတႆး ႁဝ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈဝႆႉၼၵ်းၼႃ။ ထိုဝ်ဝႃႈပဵၼ်မဵတ်ႇမၢႆ ၶိူဝ်းတႆးၼႆၵွၺ်း။ လွင်ႈဝႃႈ “တုင်းၸၢတ်ႈ” ဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်တူဝ်တႅၼ်း ၸိုင်ႈမိူင်း မၼ်းပဵၼ်ပိုၼ်ႉတီႈလွတ်ႈလႅဝ်းၵွၼ်းၶေႃ ၶွင်ၸိုင်ႈ မိူင်းလႄႈ ၽႂ်ဢမ်ႇၶဝ်ႈမႃးႁဵတ်းသင်လႆႈၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈၼၼ်ႉပေႃးဢမ်ႇလႆႈဢၼုၺၢတ်ႈတီႈၸဝ်ႈၶွင်တုင်းဢၼ်ပူၵ်းဝႆႉ။ ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈလီ မိူင်းၵွၼ်းၶေႃ ဢၼ်လႆႈမႃးတီႈဢိင်းၵလဵတ်ႈ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 4 လိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊၼၼ်ႉ ပဵၵ်ႉသမ်ႉဝႃႈပဵၼ်မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ဢၼ်မီးၸၢဝ်းၶိူဝ်းႁူမ်ႈၵၼ် 8 ၸၢတ်ႈၼႆၵေႃႈ တင်ႈတႄႇ 1962 မႃး မၢၼ်ႈယိုတ်းဢဝ်ပဵၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈလုၵ်ႈလဵဝ်လုမ်းလုမ်းၵႂႃႇယဝ်ႉ ပဵၵ်ႉသမ်ႉတိုၵ်ႉႁဵၵ်ႈၶၢၼ်ၼႄပိူၼ်ႈဝႃႈ ပဵၼ်မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၼႆၵေႃႈ ပဵၼ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်းမၢၼ်ႈ ပဵၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈတင်းယူႇၼႂ်းတၼ်းႁဵင်းၵေႃႈလီ လွၼ်ႈ ထႂၢၵ်ႈမႃးၼုင်ႈၶူဝ်းၵူၼ်းမိူင်းၵေႃႈ ဢမ်းၼၢၸ်ႈၶွၼ်ႈယူႇတီႈမၢၼ်ႈၵွၺ်း ႁဵတ်းၼၼ်သေလွၵ်ႈလႅၼ်ၵူၼ်းမိူင်း လွၵ်ႈလႅၼ်လူၵ်ႈ မႃးတေႃႇဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ။ Photo- The Kite Tales- ၶွင်ႇသီႇၸိုင်ႈတႆး 1952 ၾၢႆႇၼိုင်ႈပေႃးၶိုၼ်းမႃးၽိုၼ်ႉတူၺ်းပိုၼ်းၵၢၼ်ဢဝ်မိူင်းၵွၼ်းၶေႃၼၼ်ႉ ပဵၵ်ႉသမ်ႉဝႃႈတႆးတၼ်းဢွၼ်တၢင်းပိူၼ်ႈ ပၢင်တိုၵ်းသိုၵ်းလုမ်ႈၾႃႉ ပွၵ်ႈၵမ်း 2 ယဝ်ႉၵႂႃႇၼႂ်းပီ 1945 သေပီ 1946 တႆးၵေႃႈတိုၼ်ႇတူဝ် ၶွၼ်ႈတုမ်ဢုပ်ႇဢူဝ်း ႁဵတ်းပၢင်ၵုမ်တႃႇဢဝ်မိူင်းၵွၼ်းၶေႃၵမ်းလဵဝ်။ ဢွၼ်ၼႃႈတေဢဝ်မိူင်းၵွၼ်းၶေႃၼၼ်ႉ တႆးဢမ်ႇလႆႈႁၢင်ႈႁႅၼ်းသင် ။ ပဵၵ်ႉသမ်ႉႁဝ်းမီးၶွင်ႊသီႊၸိုင်ႈတႆး ႁိုဝ် ႁူမ်ႈတုမ်ၸိုင်ႈတႆးမႃးၸဵမ်မိူဝ်ႈ 1922 ယဝ်ႉသေတႃႉၵေႃႈ ႁဝ်းဢမ်ႇမီး လူင်ပွင် ၸိုင်ႈၵၢင်။ ႁူမ်ႈဝႃႈပဵၼ်မိူင်းတႆး ဢၼ်မီးတႆးပဵၼ်သူၼ်ႇယႂ်ႇ ပဵၼ်ၸဝ်ႈၾႃႉပူၵ်းပွင်ၽွင်းငမ်း မိူင်းမႃးသေတႃႉ မၼ်းၵေႃႈပူၵ်းပွင်ၽွင်းငမ်း ၵဵပ်းၽႃးသီ(ၶွၼ်) tax ႁႆႈၼႃႈတီႈလိၼ်လႄႈၵၢၼ်ၵႃႉ တႃႇဝၢၼ်ႈၽႂ်မိူင်းမၼ်းၵွၺ်း ၸႂ်ႉတိုဝ်း ၼႂ်းၼႃႈတီႈမိူင်းၽႂ်မိူင်းမၼ်းၵွၺ်း ဢမ်ႇလႆႈဢဝ်မႃးပူၵ်းပွင်ၽွင်းငမ်းမိူင်းတႆးတင်းမူတ်း မိူင်းလႂ် ၵေႃႈမီး ၸဝ်ႈၾႃႉပဵၼ်ၶွင်တူဝ်ၵဝ်ႇ ပူၵ်းပွင် ၽွင်းငမ်းမိူင်းၼႂ်းၶဵတ်ႇလႅၼ်လိၼ်ႁင်းၽႂ်ႁင်းမၼ်း။ လူၺ်ႈၵၢၼ်ဢၼ်ၵေႃႇတင်ႈပဵၼ်မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၸိုင်ႈတႆးၼၼ်ႉၵေႃႈ မိူၼ်တင်းပဵၼ်မိူင်းဢူၺ်းလီ ဢၼ်လီ တေႃႇၵၼ်၊ ဢမ်ႇပူၼ်ႉ ပႅၼ်ၵၼ် ၊ ပိၼ်ႇပၢႆႇၸွႆႈထႅမ်ၵၼ်ပဵၼ်လၵ်း။ မိူၼ်မိူင်းထႆးဢွၼ်ၼႃႈၼၼ်ႉၵေႃႈၼင်ႇၼၼ်၊ ပဵၵ်ႉသမ်ႉဝႃႈ ပဵၼ်ထႆးၼင်ႇၵၼ်ၼႆသေတႃႇၵေႃႈ ယူႇၵိၼ်ၽႂ်မၼ်း ပူၵ်းပွင်ၽွင်းငမ်းၽႂ်မၼ်း၊ လိုၼ်းသုတ်းဝၢႆး ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းတၢၵ်ႇတိုၵ်းပေႉမၢၼ်ႈၶႂၢၵ်ႈမိူင်းယဝ်ႉ ၸင်ႇၵိူတ်ႇမီးမႃး ၶုၼ်ႁေႃၶမ်း တူၼ်ႈတီႈ 1 ၽရႃႉၿၢထ်ႇ သူမ်ၻဵၸ်ႇၽရႃႉပရႃႊမူဝ်ႊရုရႃႊၶျႃႊမႁႃၸၵ်ႇၵရီႊၿရူမ်ႊၼၢထ်ႉ “ၽရႃႉၽုတ်ႉထ ယွတ်ႈၾႃႉၸုလႃႊလူၵ်ႈ” ဢၼ်ၵိူတ်ႇမိူဝ်ႈ 20 လိူၼ်မၢတ်ႉၶျ် 1737 – 7 သႅပ်ႉထႅမ်ႊၿိူဝ်ႊရ် 1809 ႁိုဝ် “ၽရႃႉၽုတ်ႉထယွတ်ႈၾႃႉ ၸုလႃႊ လူၵ်ႈမႁႃရၢၶျ်ႉ” ပဵၼ်ၶုၼ် ႁေႃၶမ်းတူၼ်တီႈ 1 မိူဝ်ႈဝၼ်းတိႈ 6 လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊလ် 1782 ၽွင်းဢႃယု မၼ်းၸဝ်ႈထူၼ်ႈ 45 သေၶွၼ်ႈတုမ်ဢဝ်ၸဝ်ႈၾႃႉထႆး ၵူႈမိူင်းမိူင်းယၢမ်းၼၼ်ႉ ၶဝ်ႈႁူမ်ႈပဵၼ် ၸိုင်ႈမိူင်း ရတ်ႉတၼၵူဝ်ႊသိၼ် (ၸိုင်ႈမိူင်းသယၢမ်)။ ၵွၺ်းၵႃႈတႆးႁဝ်းတႄႉတေႃႇပေႃးဢဝ်မိူင်းၵွၼ်းၶေႃႁူမ်ႈၸွမ်းမၢၼ်ႈၵေႃႈ ႁဝ်းတိုၵ်ႉပဵၼ်မိူင်းၸဝ်ႈၾႃႉ မိူင်းလႂ် မိူင်းၼၼ်ႉယူႇ။ ယွၼ်ႉၼၼ်ၸင်ႇ ဝႃႈ လႆႈလူင်းလၢႆးမိုဝ်းၵၢၼ်ဢဝ်ၵွၼ်းၶေႃလႄႈ ၵၢၼ်တေယူႇႁူမ်ႈၸွမ်းၵၼ် ပဵၼ်မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၵမ်းၵေႃႉၵေႃႉၶွင်ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းၽႂ်မိူင်းမၼ်း ပုၼ်ႈတႃႇမိူင်းမၢၼ်ႈတႄႉ ဢွင်ႇသၢၼ်းၵေႃႉလဵဝ်လူင်းလၢႆးမိုဝ်းၵေႃႈၵိၼ်ၶၢတ်ႇယဝ်ႉ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဝႃႈ ဢွင်ႇသၢၼ်းပဵၼ်တူဝ်တႅၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ။ ပဵၵ်ႉသမ်ႉၸဝ်ႈၾႃႉတႆးႁဝ်းမိူင်းလႂ်မိူင်းၼိုင်ႈဢမ်ႇႁၢၼ်ႉၸႂ် ဢမ်ႇတဵမ်ၸႂ်လူင်းလၢႆးမိုဝ်းၸွမ်းၼႆၵေႃႈ တင်းၼမ်မၵ်းဢဝ် သူၼ်ႇၼမ်ၼၼ်ႉ ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်သေပႃးၵႂႃႇၸွမ်းမူတ်းသဵင်ႈ။ ယွၼ်ႉၼႆပေႃးမႃးၼပ်ႉသွၼ်ႇတူၺ်း ၼိူဝ်လိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆပၢင်လူင်ၵေႃႈလီ လူၺ်ႈပၢင်ၵုမ်လူင်ပၢင်လူင်ၵေႃႈလီ တႆးႁဝ်းလႆႈသင်ၼႆ ဢၼ်ႁၼ် ၸႅင်ႈလႅင်း 1. လႆႈတုင်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆးသေတႃႉၵေႃႈ ဢမ်ႇဢဝ်ၵႂႃႇၸႂ်ႉတိုဝ်းတၢင်တႅၼ်းၸိုင်ႈမိူင်းလႆႈ 2. လႆႈလွင်ႈဝႃႈမိူင်းတႆးတင်း မိူင်းမၢၼ်ႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈမိူင်းလဵဝ်ၵၼ် ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈတႃႇတေႁဵတ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်သေယူႇၸွမ်းၵၼ်ၼၼ်ႉ တၵ်းလႆႈမႃးႁဵတ်းၶေႃႈလႆႈၸႂ် လူင်းလၢႆးမိုဝ်းၶေႃႈၵိၼ်ၵႅၼ်ႇတႃႇယူႇႁူမ်ႈၵၼ် 10 ပီ ပေႃးဢမ်ႇႁၢၼ်ႉၸႂ်ထွၼ်တူဝ်ၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇမိူဝ်ႈလႂ်ၵေႃႈလႆႈၼႆၼၼ်ႉ ၼႄထိုင်ၼၵ်း ၼႅၼ်ႈဝႃႈ မိူင်းတႆးတင်းမိူင်းမၢၼ်ႈဢမ်ႇၸႂ်မိူင်းလဵဝ်ၵၼ် ပေႃးပဵၼ်မိူင်းလဵဝ်ၵၼ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇၸမ်ပဵၼ်တၵ်းတေလႆႈမႃးလူင်းလၢႆးမိုဝ်း ၶေႃႈလႆႈၸႂ်သင်ၵၼ်။ မွၼ်းၶိူဝ်း (*** ပွင်ႈၵႂၢမ်းႁူဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်ပၢႆးဝူၼ်ႉ ၼမ်ႉၵႂၢမ်းလႄႈ တၢင်းႁၼ်ထိုင်သုၼ်ႇတူဝ် ၽူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈ ၸဝ်ႈပၢႆၵမ် ၵူၺ်းၶႃႈ ဢေႃႈ။) | ['ပွင်ႈၵႂၢမ်း', 'Featured'] |
2025-02-17T14:45:00 | https://shannews.org/archives/62554 | ယိင်းသၢဝ်ဢွၼ်ႇ ဝဵင်းမိူင်းၼၢႆး ထုၵ်ႇၶႃႈႁႅမ်တၢႆ | ယိင်းသၢဝ်ဢွၼ်ႇ ဝဵင်းမိူင်းၼၢႆး ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း ထုၵ်ႇၵူၼ်းဢမ်ႇႁူႉၾၢႆႇၶႃႈႁႅမ်တၢႆ ၼႂ်းဝၼ်းတၢင်းႁၵ်ႉလုမ်ႈၾႃႉ ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 14/02/2025 (ဝၼ်းတၢင်းႁၵ်ႉ – Valentine Day) ယၢမ်းႁူဝ်ၶမ်ႈ 5 မူင်း ယိင်းသၢဝ်ဢွၼ်ႇ 2 ၵေႃႉ ၵူၼ်းမိူင်း ၼၢႆး ႁွင်ႉၵၼ်ၵႂႃႇဢႅဝ်ႇတၢင်းၼွၵ်ႈသေ တႃႇၵေႃႉၼိုင်ႈႁၢႆၵႂႃႇပႅတ်ႈ ဢမ်ႇပွၵ်ႈႁိူၼ်း ၶိုၼ်းထႅင်ႈဝၼ်းၼိုင်ႈ ၸင်ႇႁၼ်တူဝ်တၢႆမၼ်းၼၢင်း တီႈတၢင်းၶဝ်ႈဝၢၼ်ႈလွႆသၢႆး (ႁိမ်းႁၢၼ်ႉၶၢႆၼိူဝ်ႉမူ) ဝဵင်းၼမ်ႉၸၢင်။ ၼၢင်းယိင်း ၵူၼ်းမိူင်းၼၢႆး ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ယိင်းသၢဝ်ဢွၼ်ႇ ၵေႃႉၼိုင်ႈ ၵူၼ်းမိူင်းၼၢႆး ထုၵ်ႇၶႃႈ ႁႅမ်တၢႆ မိူဝ်ႈဝၼ်း Valentine ၼၼ်ႉသေ ပႅတ်ႈတူဝ်တၢႆဝႆႉ တီႈတၢင်းၶဝ်ႈဝၢၼ်ႈလွႆသၢႆး ႁိမ်းပိူၼ်ႈၶၢႆၼိူဝ်ႉမူ။ မၼ်းၼၢင်း ၺႃးပေႃႉထုပ်ႉဝႆႉတီႈၵွၵ်းႁူဝ် တိၼ်မိုဝ်းၶႃသမ်ႉ ပေႃးႁၵ်းလူႉၵွႆမူတ်း၊ ၶူဝ်းၶွင်ၵႃႈ ၶၼ်ယႂ်ႇဢၼ်ၵပ်းတူဝ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇ ၵိုတ်းသင် ႁၢႆမူတ်း”- ဝႃႈၼႆ။ ၼၢင်းယိင်း ဢၼ်ထုၵ်ႇၶႃႈႁႅမ်ၼႆႉ ၸိုဝ်ႈႁွင်ႉ ၼၢင်းသႅင်ဢွင်ႇ (ဢီႇၶႄႇ) ဢႃယု 18 ပီ။ ႁဵၼ်းလိၵ်ႈ ၸၼ်ႉၸဵတ်း ယူႇပွၵ်ႉဢူးယဵၼ်ႇ ဝဵင်းမိူင်းၼၢႆး ။ မၼ်းၼၢင်း ဢမ်ႇမီးမႄႈယဝ်ႉ လႆႈယူႇၸွမ်းပေႃႈ။ ၸုမ်းၸွႆႈထႅမ်တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း ပရႁိတဝဵင်းမိူင်းၼၢႆး ၸွမ်းၸွႆႈႁႃသေ ထူပ်းႁၼ်တူဝ်တၢႆ မၼ်းၼၢင်း မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 15/02/2025 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 10 မူင်း။ ၵူၼ်းႁူႉၸၵ်း ၸမ်ၸႂ်မၼ်းၼၢင်း လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ဢူၺ်းၵေႃႉမၼ်းၼၢင်း မႃးႁွင်ႉဢွၵ်ႇၵႂႃႇၸဵမ် မိူဝ်ႈဝၢႆးဝၼ်း 5 မူင်းၼၼ်ႉ ထိုင်မႃး 6 မူင်း ဢူၺ်းၵေႃႉမၼ်း မႃးသူင်ႇမၼ်းၼၢင်း တီႈပၢမ်ႉၼမ်ႉမၼ်း။ လုၵ်ႉတီႈၼၼ်ႉသေ ႁၢႆၵႂႃႇ။ ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈၵႂႃႇယွၼ်းတူၺ်းၵွင်ႈထၢႆႇ CCTV လႄႈလႆႈႁၼ်ရူတ်ႉၵႃး Crown သီၶၢဝ် မႃးႁွင်ႉဢဝ်မၼ်းၼၢင်းၵႂႃႇ၊ သိုပ်ႇၵႂႃႇတၢင်းလႂ်သေ ပဵၼ်ႁိုဝ်လႄႈ ထိုင်တီႈၶႃႈႁႅမ်ၵၼ်တၢႆတႄႉ ဢမ်ႇႁူႉ၊ ဢူၺ်းၵေႃႉ ဢၼ်မႃးႁွင်ႉဢဝ်မၼ်းဢွၵ်ႇၵႂႃႇ ၼၼ်ႉၵေႃႈ ယၢမ်းလဵဝ် ပလိၵ်ႈၵုမ်း တူဝ်ဝႆႉတီႈမိူင်းၼၢႆးယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းဢၼ်ႁူႉၸၵ်း ၵၼ်တင်းၵေႃႉတၢႆၼႆႉ လၢတ်ႈဝႃႈ – ၼၢင်းသႅင်ဢွင်ႇၼႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းၵႆႉၵႂႃႇဢွင်ႈတီႈၵိၼ်ၵျေႃႇ ႁွင်ႉၽဵင်းၵႂၢမ်း KTV ။ တူဝ်တၢႆမၼ်းၼၢင်းၼႆႉၵေႃႈ မီးႁိမ်းၸမ် KTV တူၺ်း။ ထုၵ်ႇၶႃႈႁႅမ်တၢႆႁိုဝ် ဢမ်ႇၼၼ် ထုၵ်ႇရူတ်ႉၵႃးၽႃႇၺႃးသေ လူႉတၢႆတႄႉ ဢမ်ႇပႆႇႁူႉတႅတ်ႈတေႃး ပလိၵ်ႈတိုၵ်ႉၵူတ်ႇထတ်းယူႇ – ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းမိူင်းၼၢႆး ၵေႃႉဢၼ်ႁူႉၸၵ်းၸမ်ၸႂ် မၼ်းၼၢင်း လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“မိူဝ်ႈလႆႈငိၼ်းၶၢဝ်ႇၼႆႉ တူၵ်းၸႂ်ႁႅင်း ၼႃႇ၊ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၵေႃႉၼၼ်ႉ ၵႆႉၵႂႃႇ KTV ၼႃႇ၊ ပလိၵ်ႈတႄႉ ပႆႇပိုၼ်ၽၢဝ်ႇယိုၼ်ယၼ် ၸိူင်ႉႁိုဝ်။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈတႄႉ လိုဝ်းၵၼ်ဝႃႈ ပဵၼ်ၸူႉၸူဝ်းၵၼ်ထဵင်မေႃးၵၼ်သေ ႁဵတ်းတီႈၵၼ်ႁိုဝ်။ ဢမ်ႇၼၼ် ၺႃးရူတ်ႉၵႃးၽႃႇၺႃးတၢႆႁိုဝ် ၼႆယူႇ။ တီႈႁိမ်းတူဝ်တၢႆမၼ်းၼၢင်းၼၼ်ႉၵေႃႈ မီးသိုၵ်းမၢၵ်ႇၵႅင်း ၼႃးယႆး ပႂ်ႉယၢမ်းဝႆႉယူႇ။ ပေႃးၵႃးၽႃႇၺႃးတႄႉ သိုၵ်း ၼၼ်ႉ တၢၼ်ႇလႆႈငိၼ်းယူႇၼႃ။ ၽိူဝ်ႇပိူၼ်ႈမႃးထၢမ်ၼႆ မၼ်းဝႃႈဢမ်ႇလႆႈငိၼ်းသင်”- ဝႃႈၼႆ။ တီႈဝဵင်းၼမ်ႉၸၢင်ၼႆႉ မီးႁၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်ၵျေႃႇ မူၼ်ႈသိူဝ်း KTV – Bar ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢမ်ႇယွမ်း 30 ႁၢၼ်ႉ။ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၵႂႃႇမူၼ်ႈသိူဝ်းၵိၼ်ၵျေႃႇၵၼ် မီးၵူႈၶမ်ႈၶိုၼ်း။ လႆႈၸႂ်ႉၸၢႆႇငိုၼ်းတွင်းၼပ်ႉ ႁူဝ်သႅၼ်တႃႇၶဝ်ႈ ၵႂႃႇမူၼ်ႈသိူဝ်း။ ယႃႈမႃႉယႃႈမဝ်းၵမ်ၵေႃႈလိူင်ႇၼမ်လႄႈ ပဵၼ်ဢၼ်လီမႆႈၸႂ် တွၼ်ႈတႃႇၵူၼ်းၼုမ်ႇတႄႉတႄႉ – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ လၢတ်ႈၼင်ႇ ၼႆ။ | ['ၶၢဝ်ႇ', 'ၽိတ်းမၢႆမီႈ'] |
2025-02-17T12:37:52 | https://shannews.org/archives/62543 | ပီၼႆႉ တီႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီ တေၸတ်းၶိုၼ်း ပွႆးလိူၼ်သီႇၶိုၵ်ႉယႂ်ႇ | ပွႆးလိူၼ်သီႇ တီႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီ ပီၼႆႉ တေၸတ်းယႂ်ႇႁိုင် 10 ဝၼ်း ယွၼ်ႉဢမ်ႇလႆႈၸတ်းႁဵတ်းမႃးမီးၶၢဝ်း တၢင်းလၢႆပီယဝ်ႉ တင်ႈတႄႇ တၢင်းပဵၼ်ၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ 19 လၢမ်းၽႄႈၼၼ်ႉမႃး ဝႃႈၼႆ။ ပွႆးလိူၼ်သီႇၼႆႉ တေၸတ်းႁဵတ်း ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 10-19/03/2025 (လိူၼ်သီႇမႂ်ႇ 12 ၶမ်ႈ တေႃႇထိုင် လိူၼ်သီႇလွင်ႈ 6 ၶမ်ႈ) ယူႇတီႈ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ သြႃႇလႄႈတၵ်ႉၵႃႇ တေႁူမ်ႈၵၼ် ၸတ်းႁဵတ်းတီႈၵၢင်ဝဵင်းသႅၼ်ဝီ ၸႄႈတွၼ်ႈလႃႈသဵဝ်ႈ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ။ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ ပွႆးလိူၼ်သီႇ ဝဵင်းသႅၼ်ဝီ (ၶႅပ်းႁၢင်ႈၵဝ်ႇ) ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းသႅၼ်ဝီ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ယၢမ်းလဵဝ် တႃႇႁဵတ်းသုမ်ႉပွႆးၼၼ်ႉ ၶဝ်ၶၢၼ်းၵၼ် ၼိုင်ႈဝၢၼ်ႈ မႆႉမွင် 5 လႅမ်ႈ။ ပွႆးတႄႉ တေႁဵတ်းႁိုင် 10 ဝၼ်း တီႈပၢင်ႇပွႆးလိူၼ်သီႇ ၾၢႆႇၼႃႈၵျွင်းၵၢင်ဝဵင်း။ ပွႆးလိူၼ်သီႇ တီႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီၼႆႉ ဢမ်ႇလႆႈၸတ်းႁဵတ်းမႃး တေမီးမွၵ်ႈ 6 ပီယဝ်ႉ တင်ႈတႄႇ ၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ 19 လၢမ်းၽႄႈၼၼ်ႉမႃး ႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်”- ဝႃႈၼႆ။ ပွႆးလိူၼ်သီႇ ပီၼႆႉ တေမီးပႃး ပၢင်ပွႆးပၢင်းၽြႃးလူင်းမိူင်း ၶိုၼ်းမိူၼ်ၵဝ်ႇ ယဝ်ႉၵေႃႈ တေမီးပႃးထႅင်ႈ ၸၢတ်ႈသႅင်း မွၵ်ႇၵွၼ်တႆး မႃးမူၼ်ႈၸႂ်ပၼ် ဝႃႈၼႆ။ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ ပွႆးလိူၼ်သီႇ ဝဵင်းသႅၼ်ဝီ (ၶႅပ်းႁၢင်ႈၵဝ်ႇ) ၵူၼ်းသႅၼ်ဝီ ၽူႈယိင်း ဢႃယု 30 ပၢႆ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ပေႃးဢဝ်ၾၢႆႇၾိင်ႈထုင်းဝႃႈတႄႉ လႆႈၶိုၼ်း ၸတ်းႁဵတ်းပဵၼ်ပွႆး ဢၼ်ၵိုၼ်းၶွၼ်ႈယႂ်ႇလူင်ၸိူင်ႉၼႆၼႆႉ လီၸူမ်းသိူဝ်းၸွမ်းယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပေႃးဝူၼ်ႉၶိုၼ်းလၢႆလၢႆ ၾၢႆႇသမ်ႉ တေဢွၼ်ၵၼ်မႃးၸတ်းႁဵတ်းပွႆးယႂ်ႇပွႆးလူင် ၼႂ်းၵႄႈငဝ်းလၢႆးဝၢၼ်ႈမိူင်းဢမ်ႇၼိမ်သဝ်း ၵူၼ်းမိူင်းတူၵ်းၵိၼ်း ၽွင်းၶၢဝ်းတိုၵ်ႉလႆႈၶၢမ်ႇတၢမ်ႇသိုၵ်းသိူဝ်ယူႇၸိူင်ႉၼႆတႄႉ ပဵၼ်ဢၼ်လီ မႆႈၸႂ်ယူႇဝႆႉမဵဝ်းၼိုင်ႈ”- ဝႃႈၼႆ။ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ ပွႆးလိူၼ်သီႇ ဝဵင်းသႅၼ်ဝီ (ၶႅပ်းႁၢင်ႈၵဝ်ႇ) ယၢမ်းလဵဝ် တီႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီၼႆႉ တပ်ႉသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ယိုတ်းၵုမ်းဝႆႉသေ ပိုတ်ႇပၢင်တေႃႇလွင်းဝႆႉ ထႅင်ႈလၢႆလၢႆတီႈ တင်ႈတႄႇႁၢင်လိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊၼႆႉမႃး ဝႃႈၼႆ။ “ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇမိူၼ်မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်းယဝ်ႉ တေမီးပႃးပၢင်တေႃႇလွင်း ၵူႈသႅၼ်းသႅၼ်း တေႁိုင်ပဵၼ် 10 ဝၼ်းၵမ်းလဵဝ်လႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းတႄႉ တေဢမ်ႇလူႉယွၼ်ႉမၼ်းႁိုဝ်တေဝႃႈလႆႈ။ ပၢႆလိူဝ်ၵိၼ်းယဝ်ႉ သမ်ႉတေဢွၼ်ၵၼ် မိုင်ႉၸွမ်းလွင်ႈပျေႃႇမူၼ်း ၸွမ်းၼႂ်းပၢင်တေႃႇလွင်းတႄႉ ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီပဵၼ် လွင်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်လီမႆႈၸႂ် တႃႇၵူၼ်းမိူင်းတႄႉယဝ်ႉ”- ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းသႅၼ်ဝီလၢတ်ႈ။ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ ၸၢတ်ႈသႅင်း ၼႂ်းပွႆးလိူၼ်သီႇ ဝဵင်းသႅၼ်ဝီ (ၶႅပ်းႁၢင်ႈၵဝ်ႇ) ဝၢႆးၽႅၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 မႃးၼႆႉ ယူႇတီႈ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ယိုတ်းၵမ်းလႆႈဝႆႉ ဝဵင်းသႅၼ်ဝီ မႃးမိူဝ်ႈ ႁၢင်ပီ 2023 ၼၼ်ႉသေ ထိုင်မႃး ပီမႂ်ႇၶႄႇ 2024 ၼၼ်ႉ ယူႇတီႈ သိုၵ်းၶဝ် ဢွၼ်ႁူဝ်ပိုတ်ႇပၢင်တေႃႇလွင်း ၶိုၵ်ႉယႂ်ႇလူင်မႃး တီႈပၢင်ႇပွႆးလိူၼ်သီႇ ၵၢင်ဝဵင်းသႅၼ်ဝီ ၼၼ်ႉမႃး ႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင်လိူၼ်ႁႃႈ (သွၼ်းၼမ်ႉ) ၼၼ်ႉ ၵမ်းၼိုင်ႈ။ တႄႇဢဝ်ႁၢင်လိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊ ပီ 2025 ၼႆႉမႃး ၶိုၼ်းပိုတ်ႇပၢင်တေႃႇလွင်းမႃးထႅင်ႈ ပွၵ်ႈၼႆႉ တေ ဢၢၼ်းပိုတ်ႇတႃႇၶၢဝ်းတၢင်းၼိုင်ႈပီ ။ ဢွင်ႈတီႈ ပၢင်တေႃႇလွင်း ဢၼ်ပိုတ်ႇဝႆႉၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီၼႆႉ သမ်ႉ မိူၼ်ၼင်ႇ – တီႈပၢင်ႇပွႆးလိူၼ်သီႇ ၵၢင်ဝဵင်းသႅၼ်ဝီ၊ ဝၢၼ်ႈၼမ်ႉဢုၼ်ႇ၊ ဢိူင်ႇပၢင်ႇလေႃႉ၊ ဢိူင်ႇၸေႈ ဢူ၊ ဢိူင်ႇၼမ်ႉၸလၢပ်ႈ ဢိၵ်ႇတင်း ဢိူင်ႇမိူင်းပႃး ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။ | ['ၾိင်ႈငႄႈၾိင်ႈထုင်း', 'ၶၢဝ်ႇ'] |
2025-02-16T14:00:00 | https://shannews.org/archives/62539 | မိူင်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ပဵၼ်မိူင်း မီးလွင်ႈၵိၼ်သူးၵိၼ်လၢပ်ႈၼမ်သုတ်း မၢႆၼိုင်ႈ ၼႂ်းၵုၼ်ၶဵဝ်ဢေႊသျႃႊ | ပီ 2024 ပူၼ်ႉမႃး ၼႂ်းၵုၼ်ၶဵဝ်ဢေႊသျႃႊၼႆႉ မိူင်းမၢၼ်ႈ ပဵၼ်မိူင်းမီးလွင်ႈၵိၼ်သူးၵိၼ်လၢပ်ႈ ၼမ်ႁႅင်း သုတ်း မၢႆၼိုင်ႈ၊ ၼႂ်း 180 မိူင်း ၼိူဝ်လုမ်ႈၾႃႉၼႆႉသမ်ႉ မိူင်းမၢၼ်ႈ မီးဝႆႉတီႈၸၼ်ႉ 168 ၼႆ ၸုမ်းၵူတ်ႇထတ်း လွင်ႈၵိၼ်သူးၵိၼ်လၢပ်ႈ တူဝ်ႈလုမ်ႈၾႃႉ Transparency International ႁၢႆးငၢၼ်းဝႆႉ ၼင်ႇၼႆ။ ၸုမ်း Transparency International ၼႆႉ ပၵ်းလုမ်းဝႆႉတီႈ မိူင်းၵျႃႊမၼီႊ။ ၸုမ်းၶဝ်ၼႆႉ ဢိင်ၼိူဝ်ၶေႃႈမုလ်း ယေးငိုၼ်းလုမ်ႈၾႃႉတင်း ၾူဝ်ႊရမ်ႊ ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးလုမ်ႈၾႃႉ၊ ၶေႃႈထတ်းသၢင် ၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ႇ ဢိၵ်ႇပႃးတင်း တူင်ႇဝူင်းၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး၊ ငဝ်းလၢႆးလွင်ႈၵိၼ်သူးၵိၼ်လၢပ်ႈ ၼႂ်းလုမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉသေ မၵ်းမၼ်ႈၸၼ်ႉထၢၼ်ႈ လွင်ႈၵိၼ်သူးၵိၼ်လၢပ်ႈ။ ၸိုင်ႈမိူင်း ၸိူဝ်းဢမ်ႇမီးလွင်ႈၵိၼ်သူးၵိၼ်လၢပ်ႈၼၼ်ႉ တေလႆႈဝၢၵ်ႈ 100 တဵမ်။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ မိူင်းမၢၼ်ႈလႆႈ 16 ဝၢၵ်ႈ ၵူၺ်း။ မိူင်းဢၼ်မီး လွင်ႈၵိၼ်သူးၵိၼ်လၢပ်ႈ ဢေႇလိူဝ်ပိူၼ်ႈသုတ်းၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ ပဵၼ်မိူင်းတဵင်ႊမၢတ်ႉသ်၊ ထီႉသွင်ပဵၼ် မိူင်း ၾိၼ်ႊလႅၼ်ႊလႄႈ ထီႉသၢမ် ပဵၼ်မိူင်းသိင်ႊၵပူဝ်ႊ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ တေပဵၼ်မိူင်းၼိဝ်ႊသီႊလႅၼ်ႊ ၊ လူႊၸိၼ်ႊပၢၵ်ႉသ် ၊ ၼေႃႊဝေႊ ၊ သုၺ်ႊၸႃႊလၼ်ႊ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ မိူင်းထႆး ဢၼ်ပဵၼ်မိူင်း တိတ်းၸပ်းမိူင်းမၢၼ်ႈတႄႉ ယူႇဝႆႉတီႈမၢႆ 107။ ၸုမ်း Transparency International ၼႆႉ ပဵၼ်ၸုမ်းပၵ်းတႃပႂ်ႉတူၺ်းၸွမ်း ပၵ်းပိူင်လႄႈ ၼႅင်ႈသၢၼ် ၸိူဝ်းပၼ်ႁႅင်း လွင်ႈၵိၼ်သူးၵိၼ်လၢပ်ႈ တူဝ်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈပတ်းပိုၼ်ႉသေ ၶတ်းၸႂ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈပဵၼ်လွင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈ။ ၸိုင်ႈမိူင်း ၸိူဝ်းမီးလွင်ႈၵိၼ်သူးၵိၼ်လၢပ်ႈၼမ်ႁႅင်း လိူဝ်သေမိူင်းမၢၼ်ႈသမ်ႉ ပဵၼ် မိူင်းၵူဝ်ႊရီႊယိူဝ်ႊႁွင်ႇ ၊ လိတ်ႊပျႃႊ ၊ ယီႊမိၼ်ႊ ၊ သီႊရီႊယိူဝ်ႊ ၊ သူႊမႃႊလီႊယိူဝ်ႊလႄႈ မိူင်းသူႊတၼ်ႊၸၢၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ – သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ VOA ဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇ ၼႆ။ | ['ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း', 'ၽိတ်းမၢႆမီႈ', 'ၶၢဝ်ႇ', 'ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်'] |
2025-02-16T13:54:56 | https://shannews.org/archives/62535 | ၼႂ်းသဵၼ်ႈမၢႆၽူႈလဵၼ်ႈႁႅင်း လႆႈငိုၼ်းၶဝ်ႈၼမ်သုတ်း 100 ၵေႃႉ ရူဝ်ႇၼႄႇတူဝ်ႇ ပဵၼ်မၢႆၼိုင်ႈ | ၸုမ်းၸပေႃႇတီႇၵူဝ်ႇ ၵဵပ်းၶေႃႈမုလ်း ၵဵဝ်ႇၵပ်းငိုၼ်းၶဝ်ႈၽူႈလဵၼ်ႈႁႅင်း ၼႂ်း 27 မိူင်း လၢႆးလဵၼ်ႈႁႅင်း 8 သႅၼ်းသေ ႁၢႆးငၢၼ်းဝႆႉ လွင်ႈငိုၼ်းၶဝ်ႈၼမ်ႉသုတ်း ၽူႈလဵၼ်ႈႁႅင်း 100 ၵေႃႉ တင်းလုမ်ႈၾႃႉ ပီ 2025 ၼႂ်းၼၼ်ႉ ၶရိသ်ႉတီႇယႃႇၼူဝ် ရူဝ်ႇၼႄႇတူဝ် မီးငိုၼ်းၶဝ်ႈ 260 လၢၼ်ႉတေႃႊလႃႊသေ ပဵၼ်ဝႆႉမၢႆၼိုင်ႈ ဝႃႈၼႆ။ ရူဝ်ႇၼႄႇတူဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်ၽူႈလဵၼ်ႈမၢၵ်ႇၼင် ၵူၼ်းမိူင်းပေႃႇတူႇၵီႇ ယၢမ်းလဵဝ် ပဵၼ်လုၵ်ႈၸုမ်းမၢၵ်ႇၼင် ဢႄႇလ်ၼႅၵ်ႈသႃႇ မိူင်းသေႃႇတီႇဢႃႇရေးပီးယိူဝ်း။ မၼ်းၸၢႆးၼႆႉ ၶဝ်ႈလဵၼ်ႈမၢၵ်ႇၼင် တီႈၸုမ်းဢႄႇလ်ၼႅၵ်ႈသႃႇသေ လႆႈငိုၼ်းၶဝ်ႈ 215 လၢၼ်ႉတေႃႊလႃႊ၊ ငိုၼ်းၶဝ်ႈတၢင်းၼွၵ်ႈသမ်ႉ လႆႈထႅင်ႈ 45 လၢၼ်ႉတေႃႊလႃႊသေ ပဵၼ်ဝႆႉ ၽူႈလဵၼ်ႈႁႅင်းလႆႈငိုၼ်းၶဝ်ႈၼမ်သုတ်း မၢႆၼိုင်ႈၼႂ်းပၢၵ်ႇၵေႃႉ။ ၽူႈလဵၼ်ႈႁႅင်းလႆႈငိုၼ်းၶဝ်ႈၼမ်သုတ်း ထီႉသွင်သမ်ႉ ပဵၼ်ၽူႈလဵၼ်ႈႁႅင်း ပႅတ်ႉၶ်ပေႃးလ် (Bask ball) သတီႇပိၼ်ၵႃႇရီႇ မၼ်းၸၢႆးၼႆႉ လႆႈငိုၼ်းၶဝ်ႈ 153 လၢၼ်ႉတေႃႊလႃႊ ဝႃႈၼႆ။ ၼႂ်းၽူႈလဵၼ်ႈႁႅင်း လႆႈငိုၼ်းၶဝ်ႈၼမ်သုတ်း 100 ၵေႃႉၼၼ်ႉ မိူၼ်ၼင်ႇ ၽူႈလဵၼ်ႈမၢၵ်ႇၼင် ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် လီယုၼ်ၼႄႇ မႅသ်ႇသီႇ၊ ၼေႇမႃႇ၊ ပႅၼ်ႇသီးမႃး၊ ဢမ်ႇပတ်ႇပေႇ၊ ၽူႈတွႆႇမူၺ်း ဢူဝ်ႇလိတ်ႉသႅၼ်ႇတႃႇ ဢူႇသိတ်ႉ၊ ၽူႈလဵၼ်ႈၵွပ်ႉၾ် ၵျုၼ်ႇရမ် လႄႈ သျႅၵ်ႉၽလႃႇ ဢိၵ်ႇပႃးထႅင်ႈလၢႆလၢႆၵေႃႉ ဝႃႈၼႆ။ ၼႂ်းၽူႈလဵၼ်ႈႁႅင်း လႆႈငိုၼ်းၶဝ်ႈၼမ်သုတ်း 100 ၵေႃႉၼၼ်ႉ ၵမ်ႈၼမ် ပဵၼ်ၽူႈလဵၼ်ႈႁႅင်း ပႅတ်ႉၶ်ပေႃးလ် (Bask Ball) သေ မီးဝႆႉ 36 ၵေႃႉ၊ ၽူႈလဵၼ်ႈမၢၵ်ႇၼင် ၶဝ်ႈပႃးဝႆႉ 12 ၵေႃႉ။ ငိုၼ်းၶဝ်ႈ ၽူႈလဵၼ်ႈႁႅင်း 100 ၵေႃႉ ႁူမ်ႈၵၼ်ၼႆႉ မီးဝႆႉ 6.2 ပီႊလီႊယႅၼ်ႊတေႃႊလႃႊသေ ၼမ်လိူဝ်ငိုၼ်းၶဝ်ႈၽူႈလဵၼ်ႈႁႅင်း ၼမ်သုတ်း 100 ၵေႃႉ မိူဝ်ႈပီၵၢႆ 14 ပိူဝ်ႊသႅၼ်ႊ ဝႃႈၼႆ။ မိူဝ်ႈပီၵၢႆ တီႈသဵၼ်ႈမၢႆ ၽူႈလဵၼ်ႈႁႅင်း လႆႈငိုၼ်းၶဝ်ႈၼမ်သုတ်း 100 ၵေႃႉၼၼ်ႉ ၵူဝ်ႇၵူဝ်ႇ ၽူႈလဵၼ်ႈႁႅင်း တိၼ်းၼိတ်ႉသ် ၵူၼ်းမိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ လႆႈငိုၼ်းၶဝ်ႈ 30.4 လၢၼ်ႉသေ ယၢမ်ႈပဵၼ်မၢႆၼိုင်ႈသေတႃႉ ၼႂ်းပီၼႆႉတႄႉ ၽူႈလဵၼ်ႈႁႅင်းၼၢင်းယိင်း ဢမ်ႇၶဝ်ႈပႃးသေၵေႃႉ – သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ DVB ဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ | ['ၵၢၼ်လဵၼ်ႈႁႅင်း', 'ၶၢဝ်ႇ', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း'] |
2025-02-15T16:47:18 | https://shannews.org/archives/62519 | ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈပဵၼ်းသႂ် မိူင်းသူႈ လူဝ်ႇတၢင်းၸွႆႈထႅမ်ငိုၼ်းတွင်း တႃႇသၢင်ႈႁူင်းႁဵၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ | ယၢမ်းလဵဝ် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇႁဵၼ်း တီႈဝၢၼ်ႈပဵၼ်းသႂ် ဢၼ်မီးၼႂ်းထုင်ႉၵုၼ်ပၢင်ၵုၼ်ၶူင်းၼႆႉ ဢွၼ်ၵၼ်ထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇ ၽိုတ်ႇဝႆႉ ဢွင်ႈတီႈသွၼ်ႁဵၼ်း ယွၼ်ႉဢွင်ႈတီႈၵႅပ်ႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈပူင်သွၼ်လႆႈလီ။ ႁူင်းႁဵၼ်းဝၢၼ်ႈပဵၼ်းသႂ် ဢၼ်မီးၼႂ်းထုင်ႉၵုၼ်ပၢင်ၵုၼ်ၶူင်း ၼႂ်းဢိူင်ႇမိူင်းၸၢင် ၸႄႈဝဵင်းမိူင်းသူႈ ၸႄႈတွၼ်ႈလွႆလႅမ် ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်းၼႆႉ ယၢမ်းလဵဝ် လႆႈပိုတ်ႇသွၼ်ဝႆႉ တီႈဝတ်ႉဝႃးၽႃသိူဝ်ႇ ၵူၺ်းလႄႈ ပေႃးထိုင်ၶၢဝ်းၶိုၼ်ႈၵျွင်းလွင်းမွၵ်ႇမႃး ၵႆႉလႆႈဢိုတ်းႁူင်းႁဵၼ်း လွင်ႈၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈမေႃသွၼ် တင်းလုၵ်ႈႁဵၼ်း လႆႈထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ ဢွင်ႈတီႈသွၼ်ႁဵၼ်း ၼႆယဝ်ႉ။ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ ပၢႆႉႁူင်းႁဵၼ်း တီႈၵျွင်းလူင် ဝၢၼ်ႈပဵၼ်းသႂ် မေႃသွၼ် ၼၢင်းၽိဝ်လိူၼ်ၶမ်း လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “မၼ်းဢမ်ႇမီးဢွင်ႈႁဵၼ်း တီႈသွၼ်ႁဵၼ်းလီ လီ။ ပေႃးမီးပွႆးလၢမ်းမႃး ၽွင်းၼႂ်းဝႃႇၸိုင် ႁူင်းႁဵၼ်းၼႆႉ ၵႆႉလႆႈပိၵ်ႉဢိုတ်းၼႃႇ။ တေဝႃႈမီးသႃလႃးၼႆ ၵေႃႈ သမ်ႉပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈ ႁႅၼ်းပၢင်လူႇတၢၼ်း၊ ႁႅၼ်းသွမ်းမဵဝ်းၼိုင်ႈယဝ်ႉမဵဝ်းၼိုင်ႈ ၸိုင်ၼၼ်လႄႈ ၸွမ်းၼင်ႇ ႁဝ်းၽႅၼ်ၵၢၼ်ႁဵၼ်းဝႆႉ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇလူဝ်ႇလႆႈႁပ်ႉႁူႉမွၵ်ႈၼႆႉ တေလႆႈယဝ်ႉမွၵ်ႈၼႆႉ ၼႆၸိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇၸၢင်ႈသွၼ်လီလီ ဢမ်ႇၸၢင်ႈလၢမ်းလႆႈၶၢဝ်းယၢမ်း ၵုမ်ႇလႆႈၶၢႆႉတီႈ ၵုမ်ႇလႆႈဢိုတ်း ႁဵၼ်းၵူၺ်းလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇႁဝ်း ၸိူင်ႉၵၢတ်ႈၵၢၼ်ႁဵၼ်းၼမ်ဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ဝၢၼ်ႈပဵၼ်းသႂ်ၼႆႉ ပဵၼ်ဝၢၼ်ႈဢၼ်မီးလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ သႅၼ်းႁုၼ်ႈမႂ်ႇၼမ် တႃႇႁူင်းႁဵၼ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ မၢၼ်ႈၵေႃႈ သမ်ႉဢမ်ႇၶိုတ်းယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼႆ တႃႇလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ပေႃးတေဢမ်ႇၸိူင်ႉၵၢတ်ႈၵၢၼ်ႁဵၼ်းၼၼ်ႉ ယူႇတီႈ သင်ၶၸဝ်ႈတင်း ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ၸင်ႇႁူမ်ႈၵၼ်သေ ဢၢၼ်းတေၵေႃႇသၢင်ႈႁူင်းႁဵၼ်း ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈပၼ် ၼႆႉယဝ်ႉ။ “ႁူင်းႁဵၼ်း ဢၼ်တေသၢင်ႈၼႆႉ တေႁဵတ်းႁူင်းႁဵၼ်းၵင်ႈၽႃဢုတ်ႇ ႁႂ်ႈပဵၼ်ႁူင်းႁဵၼ်းၶၢဝ်းယၢဝ်းပႃး ၵမ်းသိုဝ်ႈ၊ တေႁဵတ်းသီႇႁွင်ႈ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ တေလႆႈၶတ်းၸႂ် ထႅမ်ဢဵၼ်ႁႅင်းၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ ၼင်လိၼ် မၼ်းတႄႉ မီးယဝ်ႉ မိူဝ်ႈလဵဝ် ဢၼ်လူဝ်ႇတၢင်းၸွႆႈထႅမ်ႁႅင်းတႄႉ ပဵၼ်ငိုၼ်းတွင်း တႃႇၵေႃႇသၢင်ႈ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ”- မေႃသွၼ် ၼၢင်းၽိဝ်လိူၼ်ၶမ်း သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် တႃႇသၢင်ႈႁူင်းႁဵၼ်းလင်မႂ်ႇၼႆႉ မီးဝႆႉဢွင်ႈတီႈလိၼ်ယဝ်ႉသေတႃႉ တိုၵ်ႉလူဝ်ႇတၢင်းၸွႆႈ ထႅမ်ငိုၼ်းတွင်း တႃႇႁဵတ်းသၢင်ႈႁူင်းၵေႃႇၵၢႆႇႁူင်းႁဵၼ်း ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ လုၵ်ႈႁဵၼ်း တီႈဝၢၼ်ႈပဵၼ်းသႂ် ၸၢႆးပၢင်ၾႃႉ ၾၢႆႇႁႃငိုၼ်းၵွင်ၵၢင် တႃႇသၢင်ႈႁူင်းႁဵၼ်း လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “မိူဝ်ႈလဵဝ် ၶၵ်ႉၵၢၼ် ဢၼ်တိုၵ်ႉႁဵတ်းယဝ်ႉၼႆႉ တိုၵ်ႉၵိူင်လိၼ် (ၽဵင်ႇလိၼ်) မၼ်းဝႆႉ ယဝ်ႉၵေႃႈ မႄးတတ်းၼႃႈတီႈႁူင်း ႁဵၼ်းဝႆႉယဝ်ႉ တွၼ်ႈလိၼ်မၼ်းတႄႉယဝ်ႉမူတ်းယဝ်ႉ။ ဢၼ်လူဝ်ႇၵေႃႇသၢင်ႈ တေႃႈလဵဝ်ၼႆႉ လူဝ်ႇ သၢႆး၊ မၢၵ်ႇဢုတ်ႇ၊ လဵၵ်း၊ မႆႉ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ တႃႇတေ ၵေႃႇသၢင်ႈ ႁႂ်ႈပဵၼ်မႃး ႁူင်းႁဵၼ်းၼႆႉၵေႃႈ တေလႆႈ ၶတ်းၸႂ်တင်းၼမ်ဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ဝၢၼ်ႈပဵၼ်းသႂ်ၼႆႉ ပဵၼ်ဝၢၼ်ႈယႂ်ႇ ၵူၼ်းၵိုၼ်း လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၼေႃႇတႅၼ်းၶိူဝ်းၼမ် ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ၸင်ႇမႃး ၽွတ်ႈႁဵတ်းပဵၼ်ၸုမ်းပွင်ၵၢၼ် ပႃးၸဵမ်ၸဝ်ႈသြႃႇ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းသူၼ်သေ ႁူမ်ႈၵၼ် ၸင်ႇႁႃလွၵ်းလၢႆး ဢၢၼ်းတင်ႈႁူင်းႁဵၼ်း ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၼႆႉမႃး။ ယွၼ်ႉဝႃႈ တီႈဝၢၼ်ႈပဵၼ်းသႂ်ၼႆႉ တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် ပႆႇမီးႁူင်းႁဵၼ်းဝႆႉ ၵုမ်ႇလႆႈၸႂ်ယႂ်ႇၼႂ်းဝတ်ႉမုၼ်ၸဝ်ႈသေ သွၼ် ႁဵၼ်းမႃးၵူၺ်းလႄႈ ယိူင်းဢၢၼ်းတႃႇသၢင်ႈႁူင်းႁဵၼ်းၼႆႉ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇၶဝ် မီးတိုဝ်ႉတၢင်း တႃႇၵႂႃႇႁဵၼ်းလႆႈၶၢဝ်းၵႆ ႁႂ်ႈၸၢင်ႈၵိူတ်ႇဢွၵ်ႇလႆႈ ၽူႈသၢင်ႈတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းတီႈလီ – မေႃသွၼ် ၼၢင်းၽိဝ်လိူၼ်ၶမ်း လၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ ၸဝ်ႈၶူးၼွႆႉမိူင်း ၸဝ်ႈၵွၼ်းဝတ်ႉ/ ၵျွင်းလူင်ဝၢၼ်ႈပဵၼ်းသႂ် လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “တီႈဝၢၼ်ႈပဵၼ်းသႂ်ၼႆႉ ပၢႆးပၺ်ႇ ၺႃႇ တိုၵ်ႉတူၵ်းတႅမ်ႇၼႃႇလႄႈ ႁူင်းႁဵၼ်းတီႈဝၢၼ်ႈၼႆႉၵေႃႈ မၼ်းလူဝ်ႇလႆႈမီးၶိုၵ်ႉၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉၶႅမ်ႉ။ တႃႇလုၵ်ႈႁဵၼ်းတႆးႁဝ်း ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတႆးႁဝ်း မိူဝ်းၼႃႈၼႆႉ လူဝ်ႇလႆႈႁဵတ်းယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼႆ ၸင်ႇဝႃႈ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈမီးဝႆႉႁူင်းႁဵၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ တႃႇလုၵ်ႈလၢၼ်တႆးႁဝ်း ဝၼ်းမိူဝ်းၼႃႈ။ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇတႆး ႁဝ်းႁႂ်ႈၶိုတ်းပိူၼ်ႈ ဢမ်ႇၶႂ်ႈႁႂ်ႈၶဝ် လႆႈၼႃႈလဵၵ်ႉၼႂ်းၵႄႈပိူၼ်ႈ”- ဝႃႈ ၼႆ။ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ လုၵ်ႈႁဵၼ်း တီႈဝၢၼ်ႈပဵၼ်းသႂ် ႁူင်းႁဵၼ်းဝၢၼ်ႈပဵၼ်းသႂ်ၼႆႉ ယၢမ်းလဵဝ် မီးလုၵ်ႈႁဵၼ်း 50 ပၢႆ မီးၸၼ်ႉငဝ်ႈ – ၸၼ်ႉသီႇ။ မေႃသွၼ် ဢၼ်မႃးပူင်သွၼ်ပၼ်သမ်ႉ မီးဝႆႉ 2 ၵေႃႉ။ တႄႇၵၢၼ်ႁဵၼ်းမႃး မိူဝ်ႈပီ 2019 တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် မီးမႃးၶၢဝ်းတၢင်းမွၵ်ႈ 6 ပီယဝ်ႉ။ လုၵ်ႈႁဵၼ်း ၵမ်ႈၽွင်ႈ ၸိူဝ်းဢွင်ႇပူၼ်ႉၸၼ်ႉသီႇယဝ်ႉၼၼ်ႉ တေမီးသုၼ်ႇတႃႇသိုပ်ႇၶိုၼ်ႈႁဵၼ်းတီႈ ႁူင်းႁဵၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ လွႆတႆးလီ ဝဵင်းၵႃလီႉ တေႃႇပေႃးထိုင်ၸၼ်ႉၸွမ်တူင်ႇၵူၼ်းတႆး ၸိူဝ်းၼႆႉ။ | ['ၶၢဝ်ႇ', 'ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ'] |
2025-02-15T11:00:00 | https://shannews.org/archives/62516 | ၶိူင်ႈမိၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပွႆႇမၢၵ်ႇသႂ်ႇႁူင်းႁဵၼ်း ၼႂ်းမိူင်းယၢင်းလႅင် | ဢမ်ႇမီးပၢင်တိုၵ်းသင်သေ ၶိူင်ႈမိၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တင်ႈၸႂ်ပွႆႇမၢၵ်ႇသႂ်ႇႁူင်းႁဵၼ်း တီႈၸႄႈဝဵင်းတီးမေႃးသူဝ်ႇ မိူင်းယၢင်းလႅင် မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 13/02/2025 ယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်း 2 မူင်းပၢႆ။ မၢၵ်ႇၶိူင်ႈမိၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တူၵ်းတႅၵ်ႇတီႈႁူင်းႁဵၼ်း ၼႂ်းဝၢၼ်ႈတေႃးယွၵ်ႉၶူ (ဒေါရောက်ခူ) ၾၢႆႇတူၵ်းဝဵင်း တီးမေႃးသူဝ်ႇ ႁွင်ႈႁဵၼ်းသွၼ်လိၵ်ႈ ဢိၵ်ႇပႃး ႁိူၼ်းယေး ဢၼ်တိတ်းၸပ်းဝႆႉႁူင်းႁဵၼ်း ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၺႃး ၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇလူႉၵွႆၸွမ်း ဝႃႈ ၼႆ။ ဝၼ်းၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉပဵၼ်ဝၼ်းႁူင်းႁဵၼ်းဢိုတ်းဝႆႉလႄႈ လုၵ်ႈႁဵၼ်းလုၵ်ႈဢွၼ်ႇတႄႉ လွတ်ႈၽေးလီငၢမ်း ဢမ်ႇမီးလွင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉမၢတ်ႇၸဵပ်းလူႉတၢႆသင်။ တႄႇႁူဝ်ပီ 2025 မႃးၼႆႉ တီႈလႅၼ်လိၼ်ထႆး – မၢၼ်ႈ မီးလွင်ႈတီႉၺွပ်း ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်လႅၼ်ၵိၼ်ငိုၼ်း တၢင်းဢွၼ်ႊလၢႆႊ ၵျႃးၽႅၼ်ႉ၊ ၾၢႆႇၼိုင်ႈသမ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၸႂ်ႉၶိူင်ႈမိၼ် ၶိူင်ႈၻရူၼ်း တိူဝ်းပွႆႇမၢၵ်ႇသႂ်ႇ ၼႂ်း ဢိူင်ႇၼႂ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်းယူႇသဝ်းလႄႈ ဢွင်ႈတီႈၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း။ ၶၢဝ်းတၢင်းလိူၼ်ပၢႆမႃးၼႆႉ ၶိူင်ႈမိၼ် သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပွႆႇမၢၵ်ႇသႂ်ႇၼႂ်းမိူင်းယၢင်းလႅင် ၵူၼ်းမိူင်းၺႃးၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇလူႉတၢႆ 6 ၵေႃႉ ဝႃႈၼႆ။ ယွၼ်ႉၼၼ် သင်ငိၼ်းသဵင်ၶိူင်ႈမိၼ်မႃး ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဢိၵ်ႇပႃး ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ႁႂ်ႈၾၢင်ႉၵၼ်ယူႇ သဝ်း ဢွင်ႈတီႈဢၼ်တေၸၢင်ႈလွတ်ႈၽေး မၢၵ်ႇၶိူင်ႈမိၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆ – ၸုမ်းတူင်ႉၼိုင်တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း မိူင်းယၢင်းလႅင် ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ တိုၵ်းသူၼ်းဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ ဢၢင်ႈဢိင် – Kantarawaddy Times | ['ၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်'] |
2025-02-15T10:00:00 | https://shannews.org/archives/62513 | လုမ်းတြႃး မိူင်းဢႃႊၵျိၼ်ႊတီႊၼိူဝ်ႊ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇတီႉၺွပ်း ၸုမ်းႁူဝ်ၼႃႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ မိၼ်းဢွင်ႇလႅင်ႇ | ၸုမ်းရူဝ်ႊႁိၼ်ႊၵျႃႊ မိူင်းမၢၼ်ႈ BROUK ဢၼ်ပၵ်းလုမ်းတီႈ မိူင်း UK ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဢွၵ်ႇမႃး ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 14/02/2025 ၼႆႉဝႃႈ – လုမ်းတြႃး ဢႃႊၵျိၼ်ႊတီႊၼိူဝ်ႊ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇတီႉၺွပ်းတူဝ် ၸွမ်ၸိၵ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ မိၼ်းဢွင်ႇလႅင်ႇလႄႈတင်း ၽူႈမီးၸၼ်ႉသုင် ၼႂ်းၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵမ်ႈၽွင်ႈ ယွၼ်ႉၶႃႈႁႅမ်ၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉ ၵူၼ်းၶိူဝ်းရူဝ်ႊႁိၼ်ႊၵျႃႊ – ဝႃႈၼႆ။ ယူႇတီႈ လုမ်းတြႃး Buenos Aires မိူင်းဢႃႊၵျိၼ်ႊတီႊၼိူဝ်ႊ(Argentina) သေ လႆႈဢွၵ်ႇၶေႃႈပူင်ပိုၼ် ၽၢဝ်ႇတီႉၺွပ်း ၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ မိၼ်းဢွင်ႇလႅင်ႇ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 13/02/2025 ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ ဝႃႈၼႆ။ ယွၼ်ႉပူၼ်ႉပႅၼ်ၼိူဝ်ၵူၼ်းၶိူဝ်းလႄႈ ၶႃႈႁႅမ်ၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉ ၵူၼ်းၶိူဝ်းရူဝ်ႊႁိၼ်ႊၵျႃႊၼႆသေ တႄႇၸဵမ်မိူဝ်ႈ လိူၼ်ၼူဝ်ႊဝႅမ်ႊပိူဝ်ႊ ပီ 2019 ပူၼ်ႉမႃး ၸုမ်းသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်းလႅတ်ႊတိၼ်ႊ ဢမေႊရိၵ တုၵ်းယွၼ်းတီႈ လုမ်းတြႃးဢႃႊ ၵျိၼ်ႊတီႊၼိူဝ်ႊ ႁႂ်ႈၵူတ်ႇထတ်းၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် ၼႂ်းတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ။ ယွၼ်ႉလႆႈလၵ်းထၢၼ်တဵမ်ထူၼ်ႈဝႆႉယဝ်ႉလႄႈ မိူဝ်ႈၼႂ်းလိူၼ်မေႊ ပီ 2024 ပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉၵေႃႈ Tomas Quintina ၽူႈတၢင်ၼႃႈ ၾၢႆႇသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်း မိူင်းဢႃႊၵျိၼ်ႊတီႊၼိူဝ်ႊ ယၢမ်ႈၶၢတ်ႈလၢမ်းဝႆႉဝႃႈ တေမီးလွင်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇတီႉၺွပ်း ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ၼႂ်းတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၼႆယူႇ။ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈၼႆႉသေ ဢူးထုၼ်းၶိၼ်ႇ ႁူဝ်ပဝ်ႈၸုမ်း BROUK လၢတ်ႈဝႃႈ ပဵၼ်လွင်ႈလီ တွၼ်ႈတႃႇၵူၼ်းၶိူဝ်း ရူဝ်ႊ ႁိၼ်ႊၵျႃႊလႄႈ ၵူၼ်းၸိူဝ်းၺႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တဵၵ်းတဵင်ပေႉၵိၼ်ၼၼ်ႉ တေလႆႈလွင်ႈၽဵင်ႇပဵင်းပဵၼ်ထမ်း – ဝႃႈၼႆ။ ယွၼ်ႉပူၼ်ႉပႅၼ် ရႃႇၸဝတ်ႈ လွင်ႈတဵၵ်းတဵင်ပေႉၵိၼ်၊ တဵၵ်းလိုပ်ႈ ႁႂ်ႈၵူၼ်းၶိူဝ်း ရူဝ်ႊႁိၼ်ႊၵျႃႊ ပွၵ်ႈမိူဝ်း ၶိုၼ်းမိူင်းလႄႈ မိူဝ်ႈလိူၼ်ၼူဝ်ႊဝႅမ်ႊပိူဝ်ႊ ပီ 2024 ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸွမ်ၽူႈတၢင်ၼႃႈ Karim Khan ယၢမ်ႈတၢင်ႇလၢတ်ႈထိုင် တီႈလုမ်းတြႃးၵူႈမိူင်းမိူင်း ICC ႁႂ်ႈတီႉၺွပ်း ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ – သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ VOA ဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ | ['ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း', 'ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်', 'ၶၢဝ်ႇ'] |
2025-02-14T16:39:30 | https://shannews.org/archives/62509 | ၶုၼ်မိူင်းႁၢႆႉမိူၵ်ႈၵျၢမ်း ဝၢၼ်ႈမိူင်းၵေႃႈၸၢင်ႈႁၢမ်း သင်ၶႂ်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်းလီ ၶုၼ်မိူင်းတၵ်းလူဝ်ႇမီးၾိင်ႈလီ | ၸွမ်းၼင်ႇၵႂၢမ်းထုင်းမီးဝႆႉဝႃႈ ငႃးမဵတ်ႉၼိုင်ႈ ဢမ်ႇပဵၼ်မၼ်း ၽၼ်းမဵတ်ႉၼိုင်ႈ ဢမ်ႇပဵၼ်သူၼ်ၼႆ ၼၼ်ႉသေ မီးၵူၼ်းၵေႃႉလဵဝ်ၵူၺ်းၵေႃႈ တေဢမ်ႇၸၢင်ႈမၵ်းမၼ်ႈဝႃႈ ပဵၼ်ဝၢၼ်ႈပဵၼ်မိူင်းလႆႈ။ တႃႇပဵၼ်မႃးဝၢၼ်ႈမိူင်း ၼိုင်ႈလုၵ်ႈ ၼႆႉ လမ်ႇလွင်ႈသုတ်းၵေႃႈ ပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်း။ ၵူၼ်းမိူင်း မီးၼမ်ၼပ်ႉႁူဝ်သိပ်းလၢၼ်ႉၵေႃႈ ပေႃးၶုၼ်မိူင်းဢမ်ႇလီ ငဝ်းလၢႆးဝၢၼ်ႈမိူင်းတေသုၵ်ႉတေယုင်ႈ။ သင်ဢမ်ႇမီးလွင်ႈဢုၼ်ႇၸႂ် ဢမ်ႇမီးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈၸိုင် ၽႂ်ၵေႃႈ တေၶႂ်ႈပၢႆႈဢွၵ်ႇယၢၼ်မိူင်း။ ယွၼ်ႉၼၼ် ၶုၼ်မိူင်းၸဝ်ႈလႂ်တူၼ်လႂ်ၵေႃႈယဝ်ႉ သင်ၶႂ်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်း ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵတ်းယဵၼ်ၼိမ်တဵင်ႈၸိုင် တၵ်းလူဝ်ႇမီးၾိင်ႈယၢမ်ႈလီ။ ၶုၼ်မိူင်းလီ ဢၼ်ၵိုၵ်းပိုၼ်းမႃး ပၢၼ်သိုပ်ႇပၢၼ်တႄႉ တိုဝ်းၵမ် ၸွမ်းၾိင်ႈယၢမ်ႈၶုၼ်လီ 10 ပိူင် ၼႆယဝ်ႉ။ ပေႃးတူၵ်ႇထိုင်ၶုၼ်မိူင်းၼႆၸိုင် တႆးႁဝ်းၵမ်ႈၼမ် လပ်းႁူလပ်းတႃသေ ယုမ်ႇယမ်ဝႃႈ ၶဝ်မီးမုၼ်မီးၽုင်း၊ ၶဝ်မီးမုၼ်ၵၢမ်ႇပႃႇရမီႇလႄႈ ၸင်ႇပဵၼ်ၸဝ်ႈပဵၼ်ၶုၼ်မႃး ၼႆလွၼ်ႉလွၼ်ႉ။ ၶုၼ်မိူင်းၸတ်းပွင် ၵၢၼ်ဝၢၼ်ႈမိူင်းမႅၼ်ႈၸွမ်းပိူင်ႁႃႉ ဢမ်ႇမႅၼ်ႈၼႆ ဢမ်ႇသူႈႁတ်းထတ်းသၢင်။ ယုမ်ႇယမ်ယွမ်းႁပ်ႉဝႃႈ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈတၢင်း တႃႇတေထတ်းသၢင် – ၼႆလူးၵွၼ်ႇ။ ၵၢပ်ႈယၢမ်းလဵဝ် ၸိုင်ႈမိူင်းလႂ်ၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ် ယုၵ်ႉမုၼ်း ပိူင်ၽွင်းငမ်းဝၢၼ်ႈမိူင်း ႁႂ်ႈမီးလွင်ႈၽဵင်ႇပဵင်း ပဵၼ်ထမ်းမႃး။ ဢမ်ႇမိူၼ်မိူဝ်ႈလၢႆပၢၵ်ႇပီပူၼ်ႉမႃး မီးၸဝ်ႈမီးၶုၼ်ယဝ်ႉ တေလႆႈမီးၶႃႈၸႂ်ႉ ၸၼ်ႉတႅမ်ႇၸၼ်ႉသုင်။ ၵၢပ်ႈယၢမ်းလဵဝ်ၵေႃႈ မၢင်ၸိုင်ႈမိူင်း တိုၵ်ႉၶႂ်ႈၸႂ်ႉလၢႆးဢႃႇၼႃႇသေ ၸႂ်ႉတိုဝ်းပိူင်ဢၼ်မီး ၶုၼ်လႄႈမီးၶႃႈယူႇ။ မိူၼ်ၼင်ႇ ၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ဢၼ်မီးမႃးလူၺ်ႈ လိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆပၢင်လူင် ၼႆႉၵေႃႈ ဢမ်ႇၵတ်းဢမ်ႇ ယဵၼ်မႃးသေပွၵ်ႈ ၼႆႉပဵၼ်ယွၼ်ႉၶုၼ်မိူင်းဢမ်ႇလီယဝ်ႉၼႆ ၵူၼ်းတင်းၼမ်သွၼ်ႇႁၼ် ၸိူင်ႉၼႆ။ မိူင်းလႂ် ၶုၼ်ၽွင်းငမ်းဝၢၼ်ႈမိူင်းလီဢမ်ႇလီၼႆၼၼ်ႉ တူၺ်းဢဝ်ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်းလႄႈ လွင်ႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇဝၢၼ်ႈမိူင်းၵေႃႈႁူႉလႆႈ။ ၶုၼ်မိူင်း ဢၼ်တူၺ်းထိုင်ၵူၼ်းမိူင်းဢမ်ႇၽဵင်ႇ ၵေႃႈမီး။ မိူၼ်ၼင်ႇ ၶုၼ်မိူင်း မၢင်တူၼ်မၢင်ၸဝ်ႈ ၵိၼ်ၸိၵ်းတွၵ်ႇၸွၵ်း ၼိူဝ်ၵူၼ်းမိူင်းတူဝ်ၵဝ်ႇ ၵေႃႈမီး။ ယွၼ်ႉၶုၼ်မိူင်းဢမ်ႇလီ ဢမ်ႇၸတ်းၵၢၼ်ၽွင်းငမ်း လႆႈလွင်ႈၽဵင်ႇပဵင်းလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်း ဢမ်ႇႁုၼ်ႈမုၼ်းၽဵင်ႇၵၼ်။ ၵၢၼ်ၽွင်းငမ်းဢမ်ႇလီဢမ်ႇၽဵင်ႇၵၼ်လႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းမၢၵ်ႈမီးၵေႃႈ မၢၵ်ႈမီးလူၼ်ႉလိူဝ် ၸိူဝ်းၽၢၼ် ၵေႃႈ ၽၢၼ်ထိုင်တီႈဢမ်ႇမီးယူႇမီးၵိၼ်။ မၢင်ၸိုင်ႈမိူင်းၵေႃႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်း မိူင်းၽၢၼ်ယဝ်ႉၽၢၼ်ထႅင်ႈ ၵိၼ်းယဝ်ႉ ၵိၼ်းထႅင်ႈ တူၵ်းတႅမ်ႇယဝ်ႉတူၵ်းတႅမ်ႇထႅင်ႈ။ သင်ဝႃႈ ဝၢၼ်ႈမိူင်းၼိုင်ႈလုၵ်ႈ မီးၸဝ်ႈမီးၶုၼ်ဢၼ်ပၢၼ်ႇပွင်ၽွင်းငမ်းလီတႄႉၸိုင် ၵူၼ်းမိူင်းၵေႃႈ တေဢမ်ႇတုၵ်ႉဢမ်ႇယၢၵ်ႈပူၼ်ႉတီႈ။ ၸွမ်းၼင်ႇ ၶုၼ်မိူင်းပၢၼ်သိုပ်ႇပၢၼ်ၶဝ် ၽွင်းငမ်းဝၢၼ်ႈမိူင်းမႃးတႄႉ ၼင်ႇႁိုဝ် ဝၢၼ်ႈမိူင်းတေၵတ်းယဵၼ်ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇၼၼ်ႉ ၶဝ်မီးၾိင်ႈယၢမ်ႈလီ 10 ပိူင်ၼႆယူႇ။ ၾိင်ႈယၢမ်ႈၶုၼ်မိူင်း 10 ပိူင်ၼႆႉ ၽူႈမီးတၢင်းႁူႉပၢၼ်သိုပ်ႇပၢၼ်ၶဝ်လၢတ်ႈဝႆႉဝႃႈ လုၵ်ႉမႃးတီႈၶေႃႈ သင်ႇသွၼ်ပုတ်ႉထ ၶမ်းၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ဢၼ်မီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ “ရာဇောဝါဒ” ဝႃႈၼႆ။ ၼႂ်း 10 ပိူင်ၼၼ်ႉ ပဵၼ်သင်ၼႆၼၼ်ႉ မႃးလဵပ်ႈႁဵၼ်းၸွမ်း ၵၼ်ၶႃႈ – (1) တႃႇၼ (ဒါန) – တေလႆႈမီးၸႂ်ၶႂ်ႈလူႇၶႂ်ႈတၢၼ်း ၶႂ်ႈယိုၼ်ႈၶႂ်ႈမႅင်ႇ။ ၼႆႉၵေႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈ တၵ်းတေလႆႈ လူႇၽြႃး တြႃး သင်ၶႃႇၵူၺ်း။ ဢမ်ႇလႆႈတတ်းမၵ်းဝႆႉၸိူင်ႉၼၼ်။ တေလႆႈမီးၸႂ် ဢၼ်ၶႂ်ႈၸွႆႈၶႂ်ႈထႅမ် တူၺ်းလူလွမ်ၼိူဝ်ၵူၼ်းၼမ်။ တေလႆႈမီးၸႂ်သတ်ႉထႃႇယုမ်ႇယမ်ၼိူဝ်လွင်ႈလီ။ တေလႆႈမီးၸႂ် ဢၼ် မေႃႁၵ်ႉႁွမ်ဢေးလူ ၼိူဝ်ၵူၼ်းတုၵ်ႉယၢၵ်ႈတုၵ်ႉၽၢၼ်။ တေဢမ်ႇလႆႈမီးၸႂ် လမ်ႇမၢၵ်ႈလေႃးၽ ၶႂ်ႈလႆႈၶူဝ်းၶွင်လၢႆပိူၼ်ႈ။ (2) သီႇလ (သီလ) – သင်ပဵၼ်ၶုၼ် တၵ်းတေလႆႈတိုဝ်းၵမ်သိလ်မၼ်ႈလီလီ၊ တေလႆႈမီးၸႂ်ထွတ်ႈၸႂ် မျၢတ်ႈတဵမ်ထူၼ်ႈ။ တီႈဢေႇသုတ်း သိလ် 5 သဵၼ်ႈ ဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းထမ်းမတႃးၵူႈၵေႃႉ ႁဵတ်းလႆႈၼၼ်ႉၵူၺ်းၵေႃႈ တေလႆႈမေႃပႂ်ႉပႃးတိုဝ်းၵမ်လီလီ။ (3) ပရိတ်ႉၸႃႇၵ (ပရိစ္စာဂ) – တေလႆႈမေႃယိူၼ်ႉၵၼ်ႈၶၢမ်ႇၸုၼ်ႉသေႁႄႉၵင်ႈ ၼိူဝ်ၵူၼ်းတင်းၼမ်။ တႃႇၵူၼ်းတင်း ၼမ် တေလႆႈၸၢမ်ႇၽွၼ်းလီၵူႈပိူင်ပိူင်ၼၼ်ႉ တၵ်းလူဝ်ႇႁတ်းၸုၼ်ႉပႃး သဵၼ်ႈသၢႆၸႂ် လူးၵွၼ်ႇ။(4) ဢိတ်ႉသဝ (အဇ္ဇဝ) – တေဢမ်ႇလႆႈ ပႅတ်ႉလႅၼ်ၼိူဝ်ၵူၼ်းတင်းၼမ်၊ ႁဵတ်းဢၼ်ၼိုင်ႈ လၢတ်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈ တၵ်းတေဢမ်ႇလႆႈႁဵတ်း။ တေဢမ်ႇလႆႈၸပ်းၾၢႆႇ ႁိူင်ႈၵိူင်းၾၢႆႇပုၼ်ႉၾၢႆႇၼႆႉ။ တေဢမ်ႇလႆႈ တႅပ်းတတ်းလူၺ်ႈဢမ်ႇထုၵ်ႇမႅၼ်ႈၸွမ်းပိူင်တြႃး၊ တေဢမ်ႇလႆႈႁွၼ်ႉမႆႈၸႂ်လိူတ်ႇငၢႆႈ။ တေလႆႈသိုဝ်ႈ ယူဝ်းတေႃႇၵူၼ်းတင်းၼမ်၊ ၵၢၼ်သင်ၵေႃႈ တေလႆႈၵတ်ႉလႅၼ်ႇ လူၺ်ႈလၢႆးတၢင်းမၢၼ်ႇမႅၼ်ႈၸိုဝ်ႈၸႂ်ႈ။ တေလႆႈမီးၸေႇတၼႃႇ ၽိူၵ်ႇၸိုၼ်ႈၶၢဝ်သႂ် တေႃႇၵူၼ်းတင်းၼမ်။ (5) မတ်ႉၻဝ (မဒ္ဒဝ) – ပွင်ႇဝႃႈ တေလႆႈမေႃႁၼ်ထိုင်ၵၢင်ၸႂ်ၵူၼ်းၼမ်၊ တေလႆႈၸႂ်ႉလၢႆးဢူၼ်ႈဢွၼ်ႇသေ ၶဝ်ႈဢွၵ်ႇတေႃႇၵူၼ်းမိူင်းလႄႈ ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း ၊ တေလႆႈမေႃဝႆႉၸႂ်ၵႂၢင်ႈၶႂၢင်သေ မေႃဝႆႉဝၢင်းၸႂ် တဵမ်ထူၼ်ႈ။ (6) တပ – တေလႆႈမေႃယူႇၵိၼ်လူၺ်ႈ လၢႆးတၢင်းဢွမ်ဢီႈ ခြိုးခြံ( မိူၼ်ၼင်ႇဝႃႈ ၶူဝ်းၶွင် ဢၼ်ၸိုင်ႈမိူင်း ၸဝ်ႈၵဝ်ႇမီးၼၼ်ႉ လူဝ်ႇမေႃႁၵ်ႉသႃဝႆႉ ဢမ်ႇႁႂ်ႈသုမ်းၵႂႃႇလၢႆလၢႆ)။ တေလႆႈမေႃယူႇ မေႃၵိၼ်ဢၼ်ၵိုင်ႇ လႅပ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇလႄႈ သိုဝ်ႈယူဝ်း တေႃႇတူဝ်ၵဝ်ႇလႄႈၵူၼ်းၼမ်။ တေလႆႈမေႃယွၼ်ႇယၢၼ်းတေႃႇ ၵူၼ်းၼမ်လႄႈ ဢမ်ႇလူဝ်ႇဝႆႉမႃႇၼသုင်။ တေလႆႈဝႄႈလွင်ႈၸၢမ်ႇ ပူၺ်ႈၶူဝ်းၶွင်ငိုၼ်းၶမ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ထိုင်တီႈလိုမ်းႁၢင်ႈလိုမ်းတူဝ် ။ (7) ဢႅၵ်ႉၵေႃးၻ (အက္ကောဓ) တေဢမ်ႇလႆႈဢဝ် တေႃးသၼမ်းၼႃႈသေ ၵႄႈလိတ်ႈပၼ်ႁႃ တေဢမ်ႇ လႆႈသၢင်ႈပတိၵ်ႈၶၢတ်ႈ ၼိူဝ်ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ။ တေဢမ်ႇလႆႈ ၸႂ်လမ် ဢွၵ်ႇတေႃးသငၢႆႈ၊ တေဢမ်ႇလႆႈဝႆႉၸႂ်ပႅင်းၸင်း တေဢမ်ႇလႆႈဝႆႉၸႂ်ၼွၵ်ႈၸႂ်ၼႂ်းၼိူဝ်ပိူၼ်ႈလႄႈ တေလႆႈဝႄႈလွင်ႈ ဢၼ် တေသၢင်ႈပဵၼ်ၶဵၼ်တေႃႇၵၼ်။ (8) ဢဝိႁိင်ႇသ (အဝိဟိံသ) တေလႆႈဝႄႈ လွင်ႈပေႉၵိၼ်လူလၢႆၼိူဝ်ၵူၼ်းမိူင်း၊ တေဢမ်ႇလႆႈႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၵူၼ်းၼမ် ထူပ်းၽေးဢၼ်တရႄႇ၊ တေလႆႈဝႄႈ လွၵ်းလၢႆးၵၢၼ်သိုၵ်း ၵၢၼ်ႁုၵ်ႉႁၢႆႉ ၵၢၼ်ၶႃႈႁႅမ်ၵၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉသေ သၢင်ႈလွင်ႈငမ်းယဵၼ်တေႃႇၵၼ်ႁႂ်ႈလႆႈ။ (9) ၶၼ်ႇတီႇ (ခန္တီ) – တေလႆႈဝႆႉၸႂ်ယႂ်ႇၸႂ်ယၢဝ်း၊ ယိူၼ်ႉၵၼ်ႈ ပွင်ႇၸႂ်ၼိူဝ် ၵူၼ်းၼမ်။ တေလႆႈမေႃၸႂ်ႉ လွၵ်းလၢႆး ဢၼ်ဢမ်ႇပႃးတေႃးသမႃႇၼသေ ႁတ်းတေႃႇသူႈပၼ်ႁႃ။ (10) ဢဝိရေႃးၻ (အဝိရောဓ) – ဢၼ်တေပဵၼ်ၽွၼ်းလီတေႃႇၵူၼ်းတင်းၼမ်၊ ဢၼ်ၵူၼ်းတင်းၼမ် ဝႆႉၵႃႈၶၼ်သေ ႁဵတ်းသၢင်ႈယူႇၼၼ်ႉ တေဢမ်ႇလႆႈႁႄႉႁၢမ်ႈၶတ်းၶႂၢင်။ တေဢမ်ႇလႆႈပိၵ်ႉဢိုတ်းသၢၼ် ၶတ်းၵၢင်ၸႂ်ၵူၼ်းမိူင်းလႄႈ လွင်ႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇၵူၼ်းမိူင်း။ ၶုၼ်ၵူႈၸဝ်ႈၵူႈတူၼ် တၵ်းတေလႆႈၽွင်းငမ်း ဝၢၼ်ႈမိူင်း လူၺ်ႈသၢင်ႈလွင်ႈယုမ်ႇယမ်ၼပ်ႉထိုဝ်ၼိူဝ်ၵူၼ်းမိူင်း။ တေလႆႈပဵၼ်ၵၢၼ်ၽွင်းငမ်းလူၺ်ႈ ၵၢင်ၸႂ်ၵူၼ်းၼမ်၊ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵၢၼ်ၽွင်းငမ်းၽဵင်ႇပဵင်းပဵၼ်ထမ်း။ ဢၼ်လၢတ်ႈမႃးၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၾိင်ႈယၢမ်ႈ 10 ပိူင် ဢၼ်ၶုၼ်ၽွင်းငမ်းဝၢၼ်ႈ ၵူႈတူၼ်ၵူႈၸဝ်ႈ လူဝ်ႇလႆႈတိုဝ်းၵမ်ႁဵတ်း ၸွမ်းၼႆ ၽူႈမီးတၢင်းႁူႉပၢၼ်သိုပ်ႇပၢၼ်ၵေႃႈ ယၢမ်ႈထူၵ်းဢွၵ်ႇ မွၵ်ႇလၢတ်ႈပၼ် ၵူၼ်းတင်းၼမ်မႃးယူႇ။ ၶေႃႈတိုဝ်းၵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈတႃႇၶုၼ်မိူင်းၵူၺ်း ဢမ်ႇၸႂ်ႈတႃႇၸဝ်ႈၸိၵ်းၸွမ်ၵူၺ်း တႃႇဝၢၼ်ႈမိူင်း တေၵတ်းယဵၼ် ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇၼၼ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းထမ်းမၻႃးၵေႃႈ တၵ်းလူဝ်ႇလႆႈႁူႉသေ တိုဝ်းၵမ်ၸွမ်းယဝ်ႉၼႆ ဢႃးၸၢၼ်ၶိုၼ်းသႂ် ၸႂ်ယဵၼ် ၽူႈၵေႃႇတင်ႈ ၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈၵေႃႈ ယၢမ်ႈပွၼ်ႈလၢတ်ႈၼႄဝႆႉ သင်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ | ['ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ', 'ပွင်ႈၵႂၢမ်း'] |
2025-02-15T12:00:00 | https://shannews.org/archives/62508 | သဵင်ၵွင်ႈယဵၼ်ၵေႃႈ ႁူဝ်ၸႂ်ၵူၼ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ လိူတ်ႇမႆႈယူႇ | ၸွမ်းၼင်ႇၵႂၢမ်းထုင်းမီးဝႆႉဝႃႈ “ၽႂ်မီးငိုၼ်းပဵၼ်ၸဝ်ႈ ၽႂ်မီးၶဝ်ႈပဵၼ်ၶုၼ်” ၼႆလႄႈ ယၢမ်းလဵဝ် ငဝ်းလၢႆးၵူၼ်းၼႂ်း မိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇၵေႃႈ ႁိုဝ်တေၵၢင်းလွတ်ႈလႆႈ ၶေႃႈၵႂၢမ်းဢၼ်ဝႃႈ “ၵူၼ်းမီးငိုၼ်းပဵၼ်ၸဝ်ႈ ၵူၼ်းမီးၵွင်ႈပဵၼ်ၶုၼ်” ၼႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တႄႇၸဵမ်မိူဝ်ႈ ၸုမ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇၶဝ် သၢမ်ၸုမ်း ၶိုင်ပွင်ၸတ်းပၢင်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 မႃး ပီႈၼွင်ႉမိူင်းတႆး ပွတ်းႁွင်ႇ ဢမ်ႇယူႇငၢႆႈလူမ်ၸႂ်သေဢိတ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ ႁိူၼ်းယေး ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ တီႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီ လူႉၵွႆ ပၢင်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 ဝဵင်းသႅၼ်ဝီ ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ်ၸဝ်ႉ 4 မူင်း ၼႃႈမိူင်းပႆႇသႂ်လႅင်းလီ သဵင်ၵွင်ႈသဵင်မၢၵ်ႇမေႃးပၼ်းလူင်ၵႂႃႇသဵင်ႈယဝ်ႉလႄႈ ၵူၼ်းၼႂ်းပွၵ်ႉ ၼႂ်းယွမ်ႇ ၼႂ်းဝၢၼ်ႈဢွၼ်ၵၼ် တိုၼ်ႇလုၵ်ႉတူၺ်း။ ယၢမ်းၼၼ်ႉ ၼွၵ်ႈလိူဝ်သဵင်ၵွင်ႈသဵင်မၢၵ်ႇယဝ်ႉ လႆႈယိၼ်းပႃး သဵင် “ဝီး.ဝီး.ဝီး.” ၼႆၼႂ်းႁူ ပၼ်ႇယူႇ ၼိူဝ်ၸွမ်ႁိူၼ်း ၼႂ်းဝၢၼ်ႈ၊ ပၼ်ႇယူႇၼိူဝ်ယွတ်ႈပၢႆမႆႉပူၵ်ႇ မႆႉမွင် ဢၼ်မီးႁိမ်းဝၢၼ်ႈၼၼ်ႉယူႇသေ သမ်ႉလႆႈႁၼ် သိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ် ဢဝ်ၵွင်ႈယိုဝ်းသႂ်ႇၶိူင်ႈဢၼ်မေႃးသဵင်” ဝီး.ဝီး.ဝီး.” ဢၼ်မီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ “တရူၼ်း” ၼႆၼၼ်ႉယူႇ။ ၼၢင်းလွတ်ႈ ၵေႃႉၺႃးၶမ်ယူႇ ၼႂ်းပၢင်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 ၼၼ်ႉ ၶႆႈၼႄဝႃႈ “မိူဝ်ႈတႄႇတႄႉ ဝူၼ်ႉဝႃႈ သဵင်ၵွင်ႈသဵင်မၢၵ်ႇ တေဢမ်ႇပေႃးမေႃးႁိုင်။ တၢၼ်ႇတၢၼ်ႇမၼ်းၵေႃႈ ၶဝ်တေၵိုတ်းယူႇၼႆသေ ဢမ်ႇပေႃးဝႆႉ ၼမ်ႉၼၵ်း လႄႈ ဢမ်ႇပေႃးမီးၸႂ်ၵူဝ်မွၵ်ႈၵႃႈႁိုဝ်။ ယွၼ်ႉဝႃႈ တီႈဝၢၼ်ႈႁဝ်းၼႆႉ ယူႇၸမ် တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈဝႆႉလႄႈ ၵႆႉလႆႈငိၼ်းသဵင်ယိုဝ်းၵွင်ႈယူႇ” ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ သဵင်ၵွင်ႈသဵင်မၢၵ်ႇ ဢၼ်တႅၵ်ႇပၼ်း မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 27 လိူၼ်ဢွၵ်ႊထူဝ်ႊပိူဝ်ႊ ပီ 2023 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ်ၸဝ်ႉ 4 မူင်းၼၼ်ႉတႄႉ ဢမ်ႇၶိုၼ်းယဵၼ်ငၢႆႈငၢႆႈမိူၼ်ၵူႈပွၵ်ႈယဝ်ႉလႄႈ ထိုင်ယၢမ်းလႅတ်ႇဢွၵ်ႇ ပၢႆးလႃႈမႃးၵေႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸင်ႇဢွၵ်ႇၶေႃႈၸီႉသင်ႇမႃးတီႈပူႇၵေႇ ပူႇၵၢင်ႉ လႄႈ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ႁႂ်ႈဢွၼ်ၵၼ်ငိူင်ႉၵႂႃႇယူႇဝႆႉပၼ် တီႈၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈ ၸဵမ်လဵၵ်ႉ ၼုမ်ႇ ထဝ်ႈ ယႃႇယူႇတီႈႁိူၼ်းသေၵေႃႉ ၼႆယဝ်ႉ။ ပၢႆႈလိပ်းပၢႆႈတၢႆ ၽွင်းၼၢင်းလွတ်ႈ ႁွတ်ႈၽႅဝ်ၵႂႃႇတီႈၼႂ်းဝၢင်းၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈၼၼ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းယူႇသဝ်းၸမ် ႁိမ်းၸမ်တပ်ႉသိုၵ်း မၢၼ်ႈ လၢႆလၢႆဝၢၼ်ႈၵေႃႈ သမ်ႉပေႃးႁွတ်ႈထိုင်ဝႆႉဢွၼ်တၢင်းမၼ်းၼၢင်းယူႇယဝ်ႉ။ ယၢမ်းၼၼ်ႉ မၼ်းၼၢင်းႁၼ် မႄႈထဝ်ႈၵေႃႉ႞ (မႄႈထဝ်ႈသႅင်) ယိပ်းတင်းၶွၼ်ႉတဝ်ႉသေ ပႆဢူင်ႉဢီႈဢူင်ႉဢၢင်ႉလူင်ၶဝ်ႈမႃးၼႂ်းဝၢင်းၵျွင်း ဢွင်ႈသဝ်းပၢႆႈၽေး ၼၼ်ႉယူႇ။ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း တီႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီ ယၢမ်းၼၼ်ႉၸင်ႇ ၼၢင်းလွတ်ႈၵေႃႈ ၼႅတ်ႈၵႂႃႇၸုင်မႄႈထဝ်ႈသႅင်ၼၼ်ႉမႃးသေ ႁႃဢွင်ႈတီႈလိုဝ်ႈ တီႈၼင်ႈပၼ်မႄႈထဝ်ႈ။ သဵင်ထူၺ်ႈၸႂ် မႄႈထဝ်ႈၵေႃႈ သမ်ႉပေႃးမေႃး “ႁူဝ်ႉႁႃႉႁူဝ်ႉႁႃ့” လႄႈၸင်ႇထၢမ်ဝႃႈ မႄႈထဝ်ႈမႃးသဵၼ်ႈတၢင်းလႂ် ႁဵတ်းၸိူင်ႉႁိုဝ်မႃးၼႆယူႇ။ မႄႈထဝ်ႈသႅင် လၢတ်ႈၼႄ ၼၢင်းလွတ်ႈဝႃႈ “ ႁဵတ်းႁိုဝ်ႁဵတ်းႁႃ မႃးထိုင်လႆႈ ၼႂ်းဝၢင်းၵျွင်းၼႆႉၵေႃႈဢမ်ႇ ႁူႉယဝ်ႉ။ လုၵ်ႉတီႈဝၢၼ်ႈမႄႈထဝ်ႈၶဝ်သေ လတ်းမႃးတၢင်းပႃႇႁဵဝ်ႈၼၼ်ႉဢိူဝ်ႈ။ ၽိူဝ်ႇမႃးၽႅဝ်တီႈပႃႇႁဵဝ်ႈၼၼ်ႉ မၢၵ်ႇႁမ်ႉမႃးတူၵ်းသႂ်ႇႁိမ်းၼၼ်ႉလႄႈ ၵူဝ်ႁႄ ၼႅတ်ႈလႅၼ်ႈ လူမ်ႉလူမ်ႉလုၵ်ႉလုၵ်ႉလူင်မႃး တေႃႇထိုင်တီႈၼႆႈၼႃႇ ဢေးလၢၼ်။ ပၢႆႈလိပ်းပၢႆႈတၢႆၼႆၼႃႇၼေႃႈ လၢၼ်ၵဝ်ဝႃႈ” ၼႆယဝ်ႉ။ မႄႈထဝ်ႈသႅင်ၼႆႉ ဢႃႇယူႉ မီးမွၵ်ႈ 70 မီးတၢင်းပဵၼ် လုပ်ႇၵပ်းလုပ်ႇတေႃႇၸဵပ်းၵႂ်ႈ ( တၢင်းပဵၼ်ၵၢဝ်ႉ) ႁူဝ်ၶဝ်ႇဢမ်ႇၶႅမ်ႉလႄႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈ ပႆ တၢင်းလီလီ။ လုၵ်ႈလၢၼ်ၵေႃႈ ၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်ႁႃငိုၼ်းဝႆႉ တၢင်ႇဝၢၼ်ႈတၢင်ႇမိူင်းလႄႈ မႄႈထဝ်ႈလႆႈယူႇၵေႃႉလဵဝ် တီႈႁိူၼ်း။ ဝၢၼ်ႈမႄႈထဝ်ႈသႅင် လႄႈ ၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈ ဢွင်ႈသဝ်းပၢႆႈၽေးၼႆႉ ယၢၼ်ၵႆၵၼ်တၢၼ်ႇတၢၼ်ႇမၼ်း ယူႇ- လႆႁူႉၼင်ႇၼႆ။ လႆႈႁူႉဝႃႈ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၸိူဝ်းယူႇၸမ်ၼႃႈတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈတင်းသဵင်ႈၼႆႉ ပၢႆႈသဵင်ၵွင်ႈသဵင်မၢၵ်ႇဢၼ်မိူဝ်းတူၵ်း ႁိမ်းဝၢၼ်ႈ ႁိမ်းသူၼ် ႁိမ်းႁိူၼ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉ သမ်ႉပေႃးလူမ်ႉလူမ်ႉလုၵ်ႉလုၵ်ႉ ၵၢၼ်းမူပ်ႇ ၵၢၼ်းမၢပ်ႇသေဢွၵ်ႇ မႃး တေႃႇပေႃးထိုင် ၼႂ်းဝၢင်းၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈ ဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းဝူၼ်ႉဝႃႈ ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈလွတ်ႈၽေး ၼႆယဝ်ႉ။ ၵဵဝ်ႇၵပ်းလူၺ်ႈလွင်ႈၼႆႉ ၼၢင်းၵၢင် ဢႃႇယု 30 ပၢႆ ၵေႃႉယၢမ်ႈၶမ်ၼႂ်းပၢင်တိုၵ်း 1027 တီႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီ လၢတ်ႈၼႄဝႃႈ “ႁိူၼ်းႁဝ်းၼႆ့ ၸမ်တပ်ႉမၢၼ်ႈၼႃႇၶႃႈဢေႃႈ။ မိူဝ်ႈတႄႇ ႁဝ်းဢမ်ႇဢၢၼ်းပၢႆႈၼႆၵႂႃႈ၊ ဝႃႈတေယူႇတီႈႁိူၼ်းၵွႆး၊ ဝူၼ်ႉဝႃႈ သဵင်ၵွင်ႈၶဝ် တေဢမ်ႇပေႃးတႅၵ်ႇႁိုင်ၼင်ႇၵဝ်ႇၼႆသေ တိုဝ်ယူႇဝႆႉတီႈႁိူၼ်း။ ယူႇၵႂႃႇယူႇမႃး ၼိုင်ႈလႃႈ သဵင်ၵွင်ႈဢွၼ်ႇ ၵွင်ႈလူင်၊ သဵင်မၢၵ်ႇ၊ သဵင်ၻရူၼ်းၶဝ်ၼၼ်ႉ မေႃးယႂ်းမႃးႁႅင်းတိၵ်းတိၵ်းလႄႈ ဢမ်ႇၶၢမ်ႇလႆႈသေ ၸင်ႇႁွင်ႉဢဝ် လုၵ်ႈၸၢႆးဢွၼ်ႇလႄႈ မႄႈႁဝ်း ဢွၵ်ႇၵႂႃႇၽၵ်းတူ ၾၢႆႇလင်ႁိူၼ်း။ ၽွင်းၼၼ်ႉၼႆႉ သဵင်မၢၵ်ႇၵွင်ႈသဵၼ်လူင်မႃးၼိူဝ်ႁူဝ် ႁမ်ႉပေႃးမေႃး ၽိဝ်ႉ.ၽိဝ်ႉလႄႈ ႁဝ်းမႄႈလုၵ်ႈၵေႃႈ ဢမ်ႇႁတ်းၸုၵ်းႁတ်းပႆယဝ်ႉလႄႈ ၼႅတ်ႈမူပ်ႇမွပ်ႈသေၵၢၼ်းလူင်ၵႂႃႇဢဝ်ၼႃႇ” ၼႆယဝ်ႉ။ လွင်ႈၶဵင်ႇတႃႉ လႄႈ တၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၵိၼ်းၸႂ် ၵူၼ်းမိူင်း ၼႂ်းၵႄႈပၢင်တိုၵ်း ယွၼ်ႉၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တင်း ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်း ဢူၺ်းလီသၢမ်ၸုမ်း ယိုဝ်းၵၼ်ၶိူဝ်းၶိူဝ်းယႂ်းယႂ်း ၸဝ်ႉၼႂ်တေႃႇဝၼ်းၶမ်ႈလႄႈ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းသူၼ်ၵေႃႈ လႆႈပိုင်ႈဢိင်သွၼ်ႈတူဝ် ႁႂ်ႈလွတ်ႈၽေးယူႇတီႈ ၼႂ်းဝၢင်း ၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈပွၵ်ႈမိူဝ်းၼွၼ်းႁိူၼ်းၽႂ်မၼ်း။ ၶမ်ႈဢွၼ်တၢင်းသုတ်းၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉဢမ်ႇတၼ်းလႆႈဢဝ် ၽႃႈႁူမ်ႇၶူဝ်းၼွၼ်းသင်မႃးၸွမ်းလႄႈ ဢွၼ်ၵၼ်ၵႂႃႇယွၼ်း သၢတ်ႇ၊ ၸဵၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉ မႃးသိူဝ်ႇသေ ၼွၼ်းမူထူမႃထႃ ၵႂႃႇ။ Photo by – SHRF/ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း တီႈဝတ်ႉႁူဝ်မိူင်း ဢိူင်ႇၸေႈဢူ ဝဵင်းသႅၼ်ဝီ ထိုင်ၵၢင်ၼႂ်မိူင်းလႅင်းမႃး သဵင်ၵွင်ႈသဵင်မၢၵ်ႇယဵၼ်ၵႂႃႇမွၵ်ႈ 2 ၸူဝ်ႈမူင်းယဝ်ႉလႄႈ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵေႃႈ ဝူၼ်ႉဝႃႈပၢင်တိုၵ်း တေဢမ်ႇသိုပ်ႇပဵၼ်ထႅင်ႈယဝ်ႉၼႆသေ ဢွၼ်ၵၼ်ပွၵ်ႈဝၢႆႇသၢႆႇမိူဝ်းၶိုၼ်းႁိူၼ်းၽႂ်မၼ်း။ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ႁွတ်ႈ ၽႅဝ်ႁိူၼ်းယေးၽႂ်မၼ်းၵႂႃႇဢမ်ႇတၼ်းႁိုင်မွၵ်ႈ ၶိုင်ႈၸူဝ်ႈမူင်းၵွႆး သဵင်ၵွင်ႈသဵင်မၢၵ်ႇ မေႃးပၼ်းၶိူဝ်းၶိူဝ်းယႂ်းယႂ်းမႃး ၶိုၼ်းယဝ်ႉလႄႈ ၸင်ႇလႆႈဢွၼ်ၵၼ်တေႃႉၽႃႈတေႃႉၶူဝ်း ဢိတ်းဢွတ်း လႄႈ ဢဝ်ပႃးၶူဝ်းၶွင်ဢၼ်လွင်ႈယႂ်ႇ မိူၼ်ၼင်ႇ ဝႂ်မုင်ႉႁေႃႁိူၼ်း၊ မၢႆၽၢင်၊ ၶူဝ်းငိုၼ်း၊ ၶူဝ်းၶမ်းၸိူဝ်းၼႆႉ ဢိတ်းဢီႈသေ ၵႂႃႇသွၼ်ႈယူႇတီႈ ၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈ ၶိုၼ်း။ တင်ႈတႄႇဝၼ်းၼၼ်ႉမႃး ၵူၼ်းထဝ်ႈၵူၼ်းၵႄႇ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ လႄႈ ၼၢင်းယိင်း ဢမ်ႇလႆႈပွၵ်ႈၶိုၼ်းမိူဝ်းၸႂ်းႁိူၼ်း ၸဝ်ႈၵဝ်ႇသေဢိတ်းယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းၸၢႆး ၸိူဝ်းပဵၼ်ပေႃႈၸဝ်ႈငဝ်ႈႁိူၼ်း လႄႈ ၽူႈယႂ်ႇၵူၼ်းလူင်ဝၢၼ်ႈၵမ်ႈၽွင်ႈတႄႉ ၵေႃႈ ၵႆႉၸုၼ်ႉသၢႆၸႂ်သေ မိူဝ်းၸႂ်းႁိူၼ်းယူႇပဵၼ်ၵႅပ်ႉပဵၼ်ၵမ်း ။ တီႈဢွင်ႈသဝ်းပၢႆႈၽေး ၼႂ်းဝၢင်းၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈ ၵျွင်းၶမ်း ဝဵင်းသႅၼ်ဝီၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းပၢႆႈမႃးသွၼ်ႈယူႇ မီးမွၵ်ႈ 3000 ၵေႃႉပၢႆ၊ ပဵၼ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆး၊ ၶၢင်၊ ဝႃႉ၊ လွႆ (ပလွင်ႈ) ၊ မၢၼ်ႈ ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။ လႆႈႁူႉဝႃႈ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းပၢႆႈမႃးသွၼ်ႈယူႇ 3000 ပၢႆ တီႈၼႂ်းဝတ်ႉပရိယတ်ႉတိ သတ်ႉထမပႃႇလ တိူၵ်ႈသွၼ်လိၵ်ႈ ၵျွင်းၶမ်းၼႆႉ ပဵၼ် ၵွင်းႁေႃ (ဝၢၼ်ႈၶၢင်)၊ ဝၢၼ်ႈၵွင်းလွၵ်ႉၸွၵ်ႇ၊ ဝၢၼ်ႈၵျွင်းၶမ်း (တႆး)၊ ဝၢၼ်ႈၵျွင်းၶမ်း (ဝၢၼ်ႈမႂ်ႇ)၊ ဝၢၼ်ႈၼမ်ႉႁူးတဝ်ႇ ဢိူင်ႇၵွင်းႁေႃ။ ယွၼ်ႉဝႃႈ ဝၢၼ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ ယူႇတေႃႇၼႃႈၵၼ်ဝႆႉတင်း တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸၵၶ 16၊ ၶလရ 69၊ ၶလရ 323၊ ၶမယ 240 ဢၼ်မီးၼိူဝ်သဵၼ်ႈတၢင်းၵႃးလူင် ႁၢႆးဝေး၊ ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈ တေႃႇသၢႆပၢင်တိုၵ်း ၵမ်းသိုဝ်ႈ လႄႈ ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈလႆႈၶၢမ်ႇတၢမ်ႇပၢင်တိုၵ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်းလိူဝ်ပိူၼ်ႈ ၼႂ်းၸေႊဝဵင်းသႅၼ်ဝီ ၼႆယဝ်ႉ။ ဢွင်ႈသဝ်းဝႄႈပၢင်တိုၵ်း တီႈၵျွင်းၶမ်းၼႆႉ တူၵ်းယူႇၼႂ်းၵႄႈၵၢင် တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တင်း တပ်ႉသိုၵ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၶဝ် ယိုဝ်းၵၼ်၊ မၢၵ်ႇၵွင်ႈလူင်၊ မၢၵ်ႇသွတ်ႉ (ရှော့တိုက်ဒုံး) ၊ မၢၵ်ႇတရူၼ်း၊ မၢၵ်ႇၵွင်ႈဢွၼ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉ ၵႆႉမႃးတူၵ်းသႂ်ႇ ၼႂ်းဝၢင်းၵျွင်းလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းလႆႈပၢႆႈၵႂႃႇသွၼ်ႈယူႇၼႂ်းဝတ်ႉၵျွင်းၶမ်းၼၼ်ႉ ထူပ်းၽေးၼမ်တေႉတေႉသေဢမ်ႇ ၵႃး ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇလွင်ႈယူႇသဝ်း လႄႈ ၶဝ်ႈၼမ်ႉတၢင်းၵိၼ် ဢိၵ်ႇယႃႈယႃၸိူဝ်းၼႆႉပႃးထႅင်ႈၵွၼ်ႇ ၼႆယဝ်ႉ။ “မိူဝ်ႈၼၼ်ႉ ၽၢႆႇႁဝ်းၵေႃႈ ၶတ်းၸႂ်ၵပ်းႁႃ ၽူႈမီးၼမ်ႉၸႂ် တႃႇၸွႆႈထႅမ်ၸိူဝ်းႁဝ်းၶႃႈပဵၼ်ၵူၼ်းပၢႆႈၽေး ၸိူဝ်းၶမ်ဝႆႉ ယူႇၼႂ်းၵျွင်းၼႆႉသေ ႁႃႁူး ႁႃလၢႆး ဢဝ်ၵူၼ်းႁဝ်းဢွၵ်ႇၵႂႃႇတီႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ။ တႃႇဢွၵ်ႇၵႂႃႇလႆႈၼၼ်ႉ ၽၢႆႇ႞ၵေႃႈ ႁဝ်းလႆႈၶတ်းၸႂ်ႁႃလၢႆးတၢင်း ၵႂႃႇငူပ်ႉငီႉၵၼ်တင်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ႁႂ်ႈၸွႆႈပိုတ်ႇပၼ်သဵၼ်ႈတၢင်းႁဝ်း။ လႆႈငူပ်ႉငီႉ တွင်း ပၢၼ်ႇတေႉတေႉဝႃႈဝႃႈယဝ်ႉ ယၢမ်းၼၼ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၸင်ႇဝႃႈ ႁႂ်ႈဢွၵ်ႇၵႂႃႇၸွမ်းၵၼ် တင်းမူတ်းတႄႉ ဢမ်ႇလႆႈ။ ႁဝ်းတေပၼ်သူဢွၵ်ႇ ၼိုင်ႈဝၼ်းလႂ် ၵႃး 3 လမ်း လူတ်ႉၶိူင်ႈႁမ်ႉ 5 လမ်းၼႆႁႄ မၢင်ဝၼ်းၵေႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈပၼ်ဢွၵ်ႇ မၢင်ဝၼ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇပၼ်ဢွၵ်ႇ၊ ၵူၼ်းမိူင်းတႄႉၵေႃႈ ၼင်ႇႁိုဝ်တေလႆႈဢွၵ်ႇပူၼ်ႉၵႂႃႇၼၼ်ႉ မိူင်းပႆႇလႅင်း ဢွၼ်ၵၼ်ယွၼ်းသူး ႁႂ်ႈသဵင်ၵွင်ႈသဵင်မၢၵ်ႇယဵၼ်ပၼ်သေၵမ်းၼႆႁႄ ႁၢင်ႈႁႅၼ်းၶူဝ်းလဵင်းပႂ်ႉယူႇၵူႈဝၼ်း” ၼႆ ၼၢင်းၽူၺ်း ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ၵွင်းလွၵ်ႉၸွၵ်ႇ လၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ ၼင်ႇႁိုဝ်ၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းၵိုတ်းၶမ်ဝႆႉယူႇ တီႈဢွင်ႈသဝ်းၵူၼ်းပၢႆႈၽေး တီႈၼႂ်းၵျွင်းၶမ်း တေယူႇဢဝ်သၢႆၸႂ်လွတ်ႈ ၼႂ်းၵႄႈ ပၢင်တိုၵ်း သဵင်ၵွင်ႈသဵင်မၢၵ်ႇႁၢဝ်ႈႁႅင်းယူႇၶိုၼ်းၶိုၼ်းဝၼ်းဝၼ်းၼၼ်ႉ သင်ႇၶႃႇၸဝ်ႈတီႈၵျွင်း၊ ၽူႈယႂ်ႇ ၵူၼ်းလူင် ၵူႈဝၢၼ်ႈဢိၵ်ႇ ၵူၼ်းၼုမ်ႇၸိူဝ်းမီးၼမ်ႉၵတ်ႉၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၸိူဝ်းၵိုတ်း ၶမ်ဝႆႉၸွမ်းၵၼ်ၼၼ်ႉ ႁူမ်ႈၵၼ် ၶတ်းၸႂ် ၵပ်းသိုပ်ႇၸုမ်းၸွႆႈထႅမ်တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းၵူႈမူႇၵူႈၸုမ်း၊ ႁႃလွင်ႈၵမ်ႉၸွႆႈ ၵူႈလၢႆးလၢႆးသေ ၸွႆႈလဵင်ႉလူ တူၺ်းလူလွမ် ၵၼ်မႃး ၼႆယဝ်ႉ။ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈၼႆႉ ၸၢႆးဢွင်ႇ ၵေႃႉပဵၼ်ၽူႈတူၺ်းလူလွမ်ပၼ် လွင်ႈယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေး ၼႂ်းၵျွင်းၶမ်း ၶႆႈၼႄဝႃႈ “ၽွင်းႁဝ်းၶမ်ယူႇၼႂ်းပၢင်တိုၵ်းၼၼ်ႉ မၼ်းၵိၼ်းၸႂ်တေႉတေႉ။ ပေႃးဢမ်ႇဝႆႉၸႂ်ၶႅင်လႆႈၼႆႉ ၸပ်းယွင်ႇၵွၼ်ႇဢေႃႈ။ လႆႈၼင်ႈထွမ်ႇၼွၼ်းထွမ်ႇ သဵင်ၵွင်ႈသဵင်မၢၵ်ႇ၊ သဵင်ၶိူင်ႈမိၼ်တိုၵ်းၸိူဝ်းၼႆႉ ယူႇတင်းဝၼ်းတင်းဝၼ်းၶႃႈလူး။ ၵူၼ်းႁဝ်းမႃးယူႇၸွမ်းၵၼ်ၵေႃႈၼမ်လူၼ်ႉၼႃႇ၊ တႃႇၵုမ်းထိင်းၵၼ်လႆႈၵေႃႈ ဢမ်ႇငၢႆႈငၢႆႈၶႃႈယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈဝႃႈ ပဵၼ်လၢႆ ၸၢဝ်းၶိူဝ်း၊ လၢႆၽႃႇသႃႇဝႆ့ယဝ်ႉၶႃႈလူး။ ၵူၼ်းၼႆႉ မီးၵူႈသႅၼ်း ၸဵမ်လဵၵ်ႉ၊ ၼုမ်ႇထဝ်ႈ၊ ၶီႈလဝ်ႈ၊ ၶီႈယႃႈ၊ ၵူၼ်းယွင်ႇ ၸေးၸွတ်ႇလူင်ၵႂႃႇမူတ်းၶႃႈယဝ်ႉ။ ႁဝ်းၶႂ်ႈဢွၵ်ႇၵႂႃႇတၢင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ၼႆၵေႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈသမ်ႉဢမ်ႇပၼ်ႁဝ်းဢွၵ်ႇ။ ပိၵ်ႉတၢင်းၶဝ်ႈဢွၵ်ႇၼိူဝ်သဵၼ်ႈတၢင်းလူင်ဝႆႉ။ ယႃႇဝႃႈတေပၼ်ဢွၵ်ႇ ၵႂႃႇတၢင်းဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈပုၼ်ႉလႃႈ တေႃႈမိူဝ်းၸႂ်းႁိူၼ်းၵွႆးၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈ။ ပေႃးသဵင်ၵွင်ႈယဵၼ်ဢိတ်း႞လႄႈ တေမိူဝ်း ၸႂ်းႁိူၼ်းၼႆၵွႆးၵေႃႈ ၶဝ်ဢမ်ႇပၼ်ၵႂႃႇ။ ဢမ်ႇပၼ်ႁဝ်းဢွၵ်ႇၼႂ်းဝၢင်းၵျွင်းႁႄဢိတ်း။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ် ယူႇၼႂ်းတႃႈႁူဝ်ႉ တပ်ႉၶဝ်ၼၼ်ႉႁႄ ဢဝ်ၵွင်ႈယိုဝ်းသႂ်ႇတိၵ်းတိၵ်း။ ပေႃးဢမ်ႇလႆႈၶႂၢင်ႉၶဝ်ႁႄဢွၵ်ႇဝၢင်းၵျွင်းၼႆႉ ၽႂ်ၵႂႃႇၵေႃႈ ၺႃးယိုဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉၶႃႈ” ၼႆယဝ်ႉ။ မၼ်းၸၢႆးသိုပ်ႇၶႆႈၼႄထႅင်ႈဝႃႈ “ၵွပ်ႈၶဝ်ဢမ်ႇပၼ်ႁဝ်းမိူဝ်းဢဝ်ၶူဝ်းတီႈႁိူၼ်းသေဢိတ်းလႄႈ ၵူၼ်းႁဝ်းၸိူဝ်းယူႇ ၼႂ်းဝၢင်းၵျွင်းၵေႃႈ ၸင်ႇၶၢတ်ႇလွင်ႈၶဝ်ႈၼမ်ႉတၢင်းၵိၼ်၊ ယႃႈယႃၸိူဝ်းၼႆႉၵႂႃႇ။ ၽွင်းၼၼ်ႉ ႁဝ်းၵေႃႈ ၸင်ႇဢုပ်ႇ ဢူဝ်းၵၼ်တင်း သင်ႇၶႃႇ လႄႈ ၽူႈယႂ်ႇၵူၼ်းလူင်ၵူႈဝၢၼ်ႈဝၢၼ်ႈသေ ႁႃလၢႆးတၢင်းတႃႇ ႁႂ်ႈႁဝ်းမီးၶဝ်ႈ ၼမ်ႉတၢင်းၵိၼ် လႄႈ လႆႈယႃႈယႃမႃး။ ယၢမ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၵႄႈလိတ်ႈပၼ်ႁႃၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈယဝ်ႉၶႃႈလူး ၵူၼ်းထဝ်ႈ လႄႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ၼႆႉ ဢမ်ႇမီးႁႅင်းၸင်ႈၶၢမ်ႇလႄႈ ဢွၼ်ၵၼ်ၸပ်းတၢင်းပဵၼ် ၶီႈႁၢၵ်ႈသွင်ႁူၼ်၊ ၶႆႈဝတ်းၼၢဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉမႃးႁၢဝ်ႈႁႅင်း ယဝ်ႉၶႃႈလႄႇ” ၼႆယဝ်ႉ။ ၽွင်းပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၼၼ်ႉ ၼႂ်းၸေႊဝဵင်းသႅၼ်ဝီၼႆႉ ယွၼ်ႉၸုမ်းသိုၵ်းၶဝ် တတ်းပႅတ်ႈၾူၼ်းလႅင်း၊ Internet ၸိူဝ်းၼႆႉလႄႈ ၶၢတ်ႇၵၢၼ်ၵပ်းသိုပ်ႇၵၼ်ၵႂႃႇၸူဝ်ႈၶၢဝ်း။ ၽႂ်မီးတီႈလႂ်၊ ႁဵတ်းႁိုဝ်ယူႇၵိၼ်၊ ၽႂ်ပၢႆႈဢွၵ်ႇၵႂႃႇ သဵၼ်ႈတၢင်းသဵၼ်ႈလႂ်ၼႆၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၸၢင်ႈတၢမ်းၶၢဝ်ႇလႆႈ ၶိုတ်းတၼ်းလႄႈ ပဵၼ်ဢၼ်ၵိၼ်းၸႂ်တေႉတေႉသေ လႆႈၸႂ်ႉလၢႆးၽႂ်တၢင်းမၼ်းသေ ဢဝ်တူဝ်လွတ်ႈၵႂႃႇႁင်းၽႂ်မၼ်း ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၼွၵ်ႈလိူဝ်ၼၼ်ႉ ၸိူဝ်းပဵၼ်ဝၢၼ်ႈႁူဝ်တႃႈ၊ ဝၢၼ်ႈၼွင်ဢူၼ်၊ ဝၢၼ်ႈၵွင်းႁေႃဢၼ်မီးတိတ်းၸပ်း ၼိူဝ်သဵၼ်ႈတၢင်းၵႃး လူင် ႁၢႆးဝေးၸိူဝ်းၼႆႉၸမ်ႉ ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈဢၼ် ၸုမ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇ သၢမ်ပီႈၼွင်ႉၶဝ် ၶဝ်ႈမႃးဢဝ်ဢွင်ႈတီႈယူႇ သေ ယိုဝ်းၵႂႃႇတၢင်း တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းယူႇတီႈဝၢၼ်ႈၼၼ်ႉၵေႃႈ လႆႈဢွၼ်ၵၼ်ပၢႆႈဢွၵ်ႇဝၢၼ်ႈၵႂႃႇ တၢင်းၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈ ၼႂ်းဢိူင်ႇမိူင်းပႃး ၸေႊဝဵင်းသႅၼ်ဝီယဝ်ႉ သိုပ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၵႂႃႇ ထိုင် ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ၼႆယူႇ။ ၵွၼ်ႇၶူဝ်ၼိူဝ်သဵၼ်ႈတၢင်း လႃႈသဵဝ်ႈ- သႅၼ်ဝီ ဢၼ်မီးၵႄႈၵၢင် ဝၢၼ်ႈမိူင်းလီ တင်း ဝၢၼ်ႈပၢင်ၽၢတ်ႇ ဢိူင်ႇမိူင်းလီ ပႆႇၵူၼ်ႇ ပႆႇလႅဝ်ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးၸိူဝ်းၵိုတ်းၶမ်ဝႆႉၼႂ်းဝတ်ႉတိူၵ်ႈသွၼ်လိၵ်ႈ ပရိယတ်ႉတိ သုဝၼရႃႇမၵျွင်းၶမ်း ၼၼ်ႉၵေႃႈ လႆႈဢဝ်ၶေႃႈဢၢင်ႈဝႃႈ ၵူၼ်းထဝ်ႈ လႄႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇဢမ်ႇယူႇလီႁႅင်း၊ မႄႈပႃးတွင်ႉ လူဝ်ႇၵိူတ်ႇလုၵ်ႈ ဢမ်ႇမီးမေႃယႃ၊ ဢဝ်ၶေႃႈဢၢင်ႈၸိူဝ်းၼႆႉၼမ်းၼႃႈသေ ယွၼ်းဢွၵ်ႇၵႂႃႇ ၼိုင်ႈဝၼ်းလႂ် ၵႃးသၢမ်လမ်း၊ သီႇလမ်း ဢမ်ႇၼၼ် လူတ်ႉၶိုင်ႈႁႃႈလမ်း ႁူၵ်းလမ်း ၼႆယူႇ။ ဝၢႆးလင် ၶူဝ်ၵွႆ၊ သဵၼ်ႈတၢင်းၶၢတ်ႇယဝ်ႉၼၼ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းတိုၵ်ႉၵိုတ်းၶမ်ယူႇ ၼႂ်းၵျွင်းၶမ်းၼၼ်ႉ လႆႈၸုၼ်ႉထေႃႈ၊ လူတ်ႉၵႃးၽႂ်မၼ်းသေ ပႃးဢဝ်လုၵ်ႈလၢင်းမႄႈထဝ်ႈ လၵ်ႉပႆတၢင်းဢွၵ်ႇၵႂႃႇၼႂ်းထိူၼ်ႇ တေႃႇပေႃးထိုင်ႁိမ်းၶူဝ်လူင် ဢၼ်လုၵွႆၵူၼ်ႇပင်း တီႈလႅၼ်လိၼ် သႅၼ်ဝီ- လႃႈသဵဝ်ႈ ဢွင်ႈတီႈဢၼ်ၸုမ်းၸွႆႈထႅမ်ၵူၼ်းပၢႆႈၽေး မႃးပႂ်ႉႁပ်ႉၼၼ်ႉ ၼႆယူႇယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉသင်လႄႈ ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်း တီႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီ ႁၢဝ်ႈႁႅင်း ဝဵင်းသႅၼ်ဝီၼႆႉ ပဵၼ်ဝဵင်းလဵၵ်ႉလဵၵ်ႉဢွၼ်ႇ ဢၼ်မီးၼိူဝ်သဵၼ်ႈတၢင်းၵႃး လႃႈသဵဝ်ႈ_မူႇၸေႊ ၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇၼၼ်ႉသေဢမ်ႇၵႃး ပဵၼ်ဝဵင်းဢွၼ်ႇ ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈတႃႇၵၢၼ်သိုၵ်း ဝဵင်း႞ၼႆၵေႃႈ ဝႃႈလႆႈယဝ်ႉ။ ၽႅၼ်ႇတီႈမိူင်းသႅၼ်ဝီ သင်လုၵ်ႉတီႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီသေ သိုပ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၵႂႃႇ ၵူတ်ႉၶၢႆ၊ မူႇၸေႊ၊ ၼမ်ႉၶမ်းၵေႃႈလႆႈ။ ၵႂႃႇတၢင်း ၵုၼ်လူင်၊ ႁူဝ်ပၢင်ႇ၊ လၢဝ်ႇၵၢႆး(ၵၢတ်ႇၵဝ်ႇ) ၊ ၶျိၼ်ႊသုၺ်ႇႁိုဝ် (ၶျိၼ်းသူၺ်ႇႁေႃႇ)သေ ၶၢမ်ႈၽၵ်းတူ ၶဝ်ႈၵႂႃႇတၢင်းမိူင်းၶႄႇ ၵေႃႈလႆႈ။ ပၢင်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 ဢၼ်ၸုမ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇ သၢမ်ၸုမ်း ၶိုင်ပွင်ယူႇၼၼ်ႉၸမ်ႉ ပိူဝ်ႈတႃႇၽဵဝ်ႈ မူၺ်ႉ ၵၢၼ်လွၵ်ႇလႅၼ်ၵိၼ်ငိုၼ်းတၢင်းဢွၼ်ႊလၢႆႊ (ကျားဖြန့်) တီႈဝဵင်းလၢဝ်ႇၵၢႆး လႄႈ တိုၵ်းတေႃးၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉ ပႅတ်ႈ ၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ႁႂ်ႈပုတ်းၶၢတ်ႇၼႆလႄႈ ၼင်ႇႁိုဝ် သိုၵ်းမၢၼ်ႈတေဢမ်ႇၸၢင်ႈသူင်ႇႁႅင်းသိုၵ်းလႆႈ ၶိုတ်းတၼ်းၵႂႃႇတီႈဝဵင်းၵၢတ်ႇၵဝ်ႇ (လၢဝ်ႇၵၢႆး) ၼၼ်ႉ ၸင်ႇလႆႈမႃးတိုၵ်းတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ပဵၼ် ၸၵၶ 16 ၼၼ်ႉသေ တတ်းသဵၼ်ႈတၢင်း ၼႆယဝ်ႉ။ ပၢင်တိုၵ်းဝဵင်းသႅၼ်ဝီၼႆႉ တႄႇပဵၼ်မိူဝ်ႈ လိူၼ်ၼူဝ်ႊဝႅမ်ႊပိူဝ်ႊ 27 ဝၼ်း 2023 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ်ၸဝ်ႉ 4 မူင်းၼၼ်ႉသေ ၸုမ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇ သၢမ်ၸုမ်းယိုတ်းၵုမ်းလႆႈတပ်ႉ လႄႈ ၵုမ်းၵမ်လႆႈဝဵင်းတင်းမူတ်း မိူဝ်ႈလိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊ ရီႇ 7 ဝၼ်း ပီႊ 2024 ။ ဝၢႆးလင် ၸုမ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇ သၢမ်ၸုမ်း ယိုတ်းသိမ်းလႆႈဝဵင်းယဝ်ႉလီငၢမ်း မွၵ်ႈ 1 လိူၼ်ၼႆႉ ၸုမ်းသိုၵ်းၵဝ်ႈ ၵၢင်ႉပိုၼ်ၽၢဝ်ႇႁွင်ႉဢဝ် ၵူၼ်းမိူင်းသႅၼ်ဝီ ၸိူဝ်းပၢႆႈၽေးၵႂႃႇသွၼ်ႉယူႇတီႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈၼၼ်ႉဝႃႈ “ၵတ်းယဵၼ်ယဝ်ႉ၊ တေဢမ်ႇၵဵပ်းသိုၵ်း၊ ပွၵ်ႈမႃးယူႇႁိူၼ်းၽႂ်မၼ်းလႆႈၶိုၼ်းယဝ်ႉ” ၼႆယူႇ။ ဝႃႈၼၼ်သေတႃႉ သဵၼ်ႈတၢင်းတႃႇၵူၼ်းမိူင်းတေပွၵ်ႈၶိုၼ်းၸမ်ႉ မီးတၢင်းယၢပ်ႇလၢႆလၢႆလွင်ႈ။ မိူၼ်ၼင်ႇ သဵၼ်ႈတႃႈသၢႆတၢင်းယင်းတိုၵ်ႉၺႃးဢိုတ်း၊ ၶူဝ်လူင် ၼႂ်းၵႄႈ လႃႈသဵဝ်ႈ- သႅၼ်ဝီ လူႉၵွႆ လၢႆလၢႆတီႈလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်း ဢမ်ႇၵိုင်ႉၵၢင်ႉၸၢင်ႈပွၵ်ႈၶိုၼ်းႁိူၼ်းယေးလႆႈ ၵမ်းလဵဝ်။ ၵူႈပွၵ်ႈလႃႈသဵဝ်ႈ- သႅၼ်ဝီၼႆႉ လႆႈဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၵႂႃႇ ႁိုင်သုတ်းမွၵ်ႈ 45 မိၼိတ်ႉ 1 ၸူဝ်ႈမူင်းၼႆႉသေတႃႉ ဝၢႆးလင်ပၢင်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 တီႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီ ၸုမ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇ သၢမ်ၸုမ်း ယိုတ်းၵုမ်းလႆႈယဝ်ႉတႄႉ သင်ၶႂ်ႈလုၵ်ႉတီႈ ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ပွၵ်ႈမိူဝ်းၶိုၼ်း တီႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီၸိုင် လႆႈၵႂႃႇၸွမ်း သဵၼ်ႈတၢင်း ၼႂ်းထိူၼ်ႇတၢင်းလွႆ သေ သင်သဵၼ်ႈတၢင်းလီ ၶႅမ်ႉၼႆ ဢေႇသုတ်း လႆႈႁေႃႈလူတ်ႉၶိုင်ႈ ႁိုင်မွၵ်ႈ 3 ၸူဝ်ႈမူင်း ။ လႆႈႁူႉဝႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီပွၵ်ႈမိူဝ်းယူႇၶိုၼ်းႁိူၼ်းယေးၽႂ်မၼ်းဢမ်ႇႁိုင် မွၵ်ႈ 2 လိူၼ်ၵွႆး ပၢင်တိုၵ်းတီႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈၵေႃႈ တႄႇၶိုၼ်းလႄႈ ၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸင်ႇလႆႈၶိုၼ်း ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ်တိုၵ်း မိူဝ်းပွႆႇမၢၵ်ႇ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်း သႅၼ်ဝီၶိုၼ်း မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 3 လိူၼ်ၵျူႊလၢႆႊ ပီ 2024 ၼိုင်ႈဝူင်ႈလႂ် ဢေႇသုတ်း 2 ပွၵ်ႈ ႁိုင် ၶၢဝ်းတၢင်းလိူၼ်ပၢႆ။ တုမ်ႉတိူဝ်ႉ ႁိူၼ်းၵူၼ်းမိူင်းလၢႆလၢႆတီႈ လႄႈ ၵၢတ်ႇလူင်ဝဵင်းသႅၼ်ဝီသေ ၵူၼ်းမိူင်းလႆႈမၢတ်ႇၸဵပ်း လူႉတၢႆၵႂႃႇၸွမ်းထႅင်ႈ တင်းၼမ် ၼႆယဝ်ႉ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၼႂ်းၸေႊဝဵင်းသႅၼ်ဝီၼႆႉ ၸုမ်းသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ (MNDAA)၊ ၸုမ်းသိုၵ်းလွႆ (TNLA)၊ ၸုမ်းသိုၵ်းၶၢင် (KIA) ႁူမ်ႈၵၼ်ၵုမ်းၵမ်ဝႆႉသေတႃႉ ၵၢၼ်ဢုပ်ႉပိူင်ႇၽွင်းငမ်းတႄႉ လႆႈဢဝ်ပိူင်ၸုမ်းသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉသေ ပၼ်ႇၵၢၼ်ဝႆႉယူႇ ။ ဝၢႆးလင် ပၢင်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 ဢၼ်ၸုမ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇၶဝ်ပိုတ်ႇ တိုၵ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈယဝ်ႉၼႆႉ လွင်ႈယူႇသၢင်ႈ သဝ်းထင်၊ ၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆ၊ ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး၊ ၵၢၼ်ပၢႆးယူႇလီ၊ ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢမ်ႇၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ တိူဝ်းတွၼ်းမႃးလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းယင်းတိုၵ်ႉလႆႈယၢပ်ႇၵိၼ်းၸႂ်ယူႇ။ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ လႄႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၵမ်ႈ ၼမ်ၵေႃႈ ၶၢတ်ႇၵၢၼ်ႁဵၼ်းသွၼ် ၵႂႃႇတင်းၼမ်။ ႁူင်းယႃ၊ ဢွင်ႈတီႈယူတ်းယႃ တႃႇၵူၼ်းမိူင်းၵေႃႈ ဢမ်ႇၵုမ်ႇထူၼ်ႈ မိူၼ်ၵဝ်ႇ ၼႆယဝ်ႉ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၼႂ်းၸေႊဝဵင်းသႅၼ်ဝီၼႆႉ သဵၼ်ႈတၢင်းၵႂႃႇမႃးလႆႈငၢႆႈလူမ်၊ ဢမ်ႇမီးပၢင်တိုၵ်း၊ သဵင်ၵွင်ႈသဵင်မၢၵ်ႇဢမ်ႇ တႅၵ်ႇယဝ်ႉၼႆသေတႃႉၵေႃႈ လႆႈႁူႉဝႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းတိုၵ်ႉလႆႈၶၢမ်ႇတၢမ်ႇပၢင်တိုၵ်း (ႁိုဝ်) ပၢင်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 ၼၼ်ႉယူႇသေ ၼင်ႇႁိုဝ် တေယူႇလွတ်ႈၵႂႃႇလႆႈ မီးမၢၵ်ႇၶဝ်ႈတဝ်ႈၼမ်ႉၵုမ်ႇၵိၼ်ၵႂႃႇၵူႈဝၼ်းဝၼ်းၼၼ်ႉ ယင်းတိုၵ်ႉလႆႈမႆႈၸႂ်ယူႇ။ ၽၢႆႇ႞တၢင်း႞ၵေႃႈ ယင်းမီးၸႂ်လႆႈၵူဝ် ဝႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈတေဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ်တိုၵ်း မႃးပွႆႇသႂ်ႇထႅင်ႈမိူဝ်ႈလႂ်၊ ယၢမ်းလႂ် ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၵူၼ်းမိူင်းတႄႉၵေႃႈ လိူဝ်သေတိူင်ႇၵၢဝ်ႇယွၼ်းသူးဝႃႈ ယႃႇႁႂ်ႈသဵင်ၵွင်ႈသဵင်မၢၵ်ႇတႅၵ်ႇပၼ်းပဵၼ်ပၢင် တိုၵ်းထႅင်ႈသေၵမ်းၼႆ ဢမ်ႇၸၢင်ႈပိုင်ႈဢိင်ၽႂ် တေႁွင်ႉႁႂ်ႈၽႂ်ၸွႆႈလႆႈ ၼွၵ်ႈလိူဝ်ဢဝ် သတိ-ဝိရိယတူဝ်ၵဝ်ႇ ၸွႆႈၶိုၼ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇသေ ယူႇသဝ်းထင်ၵႂႃႇ တီႈႁိူၼ်း ၼႂ်းဝၢၼ်ႈၵိူတ်ႇမိူင်းၼွၼ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၼၼ်ႉၵွၺ်းယဝ်ႉ။ ပၢႆၵမ်- မူၺ်ၶမ်း | ['ၵၢၼ်သိုၵ်း', 'ပွင်ႈၵႂၢမ်း', 'Featured'] |
2025-02-14T15:00:00 | https://shannews.org/archives/62493 | ပၢင်တွပ်ႇလိၵ်ႈ ပရိယတ်တိ တီႈဝဵင်းပၢင်လူင် မီးသင်ၶၸဝ်ႈ ၶဝ်ႈတွပ်ႇႁဵင်ပၢႆ | တႄႇဢဝ် ဝၼ်းတီႈ 13-21/02/2025 ၼႆႉ ယူႇတီႇ ငဝ်ႈငုၼ်းမုၵ်ႉၸုမ်းလူင်သင်ႇၶႃႇ ၸိုင်ႈတႆး မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ၸတ်းႁဵတ်းပၢင်ၶူၼ်ႉၶႆႈ – တႅမ်ႈတွပ်ႇလိၵ်ႈ ပရိယတ်တိသၻ်ꩪမ်ႇမပႃႇလၵႅၼ်ႇၸဝ်ႈ ၸိုင်ႈတႆး ၼႂ်းမိူင်းတႆး – မိူင်းမၢၼ်ႈ လၢႆတီႈ မိူၼ်ၼင်ႇ တီႈဝဵင်းပၢင်လူင်ၵေႃႈ လႆႈၸတ်းႁဵတ်းပၢင်တႅမ်ႈတွပ်ႇလိၵ်ႈ တီႈဝတ်ႉမင်ႇၵလႃႇ မူၺ်ႇတေႃႇ မိူၼ်ၵၼ်။ ၸဝ်ႈတူၼ်ၶူး ၸၼ်တိမႃႇဝရ ၽူႈပွင်ၵၢၼ် ငဝ်ႈငုၼ်းမုၵ်ႉၸုမ်းလူင်သင်ႇၶႃႇ ၸိုင်ႈတႆး လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“တီႈပၢင်တႅမ်ႈတွပ်ႇလိၵ်ႈ တီႈဝဵင်းပၢင်လူင်ၼႆႉ မီးသင်ၶၸဝ်ႈ ၸိူဝ်းမႃးၶဝ်ႈတွပ်ႇလိၵ်ႈ ၸၼ်ႉငဝ်ႈ၊ ၸၼ်ႉၵၢင် တင်းမူတ်း 813 တူၼ်။ ၶၢဝ်းယၢမ်းပၢင်တွပ်ႇလိၵ်ႈမီး 9 ဝၼ်း။ ပၢႆးႁဵၼ်း ဢၼ်လႆႈၶဝ်ႈတွပ်ႇသမ်ႉ ပၢႆးဝိၼိယ၊ သုတ်ႉတၢၼ်ႇ၊ လိၵ်ႈတႆး၊ ပၢႆးၼပ်ႉ၊ ဢင်းၵိတ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ”- ဝႃႈၼႆ။ သိုပ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ – “ပၢင်ၶူၼ်ႉၶႆႈသမ်ႉ လႆႈတွပ်ႇလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ၊ ပႃလိလႄႈ ဢပိထမ်ႇမႃႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ တႃႇလုၵ်ႈႁဵၼ်းၸၼ်ႉငဝ်ႈ ပီၼိုင်ႈတင်း ပီသွင်တႄႉ လႆႈတွပ်ႇတႃႇ 7 ပၢႆး (ၽႃႇသႃႇ)၊ ၸၼ်ႉငဝ်ႈ ပီသၢမ် တႄႇၵႂႃႇတေႃႇၸၼ်ႉၵၢင်တႄႉ တေလႆႈတွပ်ႇ တင်းမူတ်း 9 ပၢႆး။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ တႄႇဢဝ်ၸၼ်ႉၵၢင် ပီၼိုင်ႈၵႂႃႇတႄႉ တေလႆႈတွပ်ႇပႃးပၢႆးသၢႆႊ၊ ပၢႆးပိုၼ်းလႄႈ ပၢႆးလႅင်ႈမိူင်း (ပထဝီႇ) ၸိူဝ်းၼႆႉထႅင်ႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ၸဝ်ႈတူၼ်ၶူးလူင် Dr. ပၺ်ႇၺႃႇၼၼ်ႇတ (ဢၵ်ႉၵမႁႃႇပၼ်ႇတိတ) ႁူဝ်ပဝ်ႈ ငဝ်ႈငုၼ်းမုၵ်ႉၸုမ်းလူင် သင်ႇၶႃႇၸိုင်ႈတႆးလႄႈ ၵႅမ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ သင်ၶမႁႃႇၼႃႇယၵ ၸိုင်ႈမိူင်း သင်ၶၸဝ်ႈ ဢၼ်မႃးၶဝ်ႈတွပ်ႇတီႈဝဵင်းပၢင်လူင် ပီၼႆႉ လႆႈဝႃႈၼမ်လိူဝ်ပီၵၢႆ ဢၼ်မႃးတွပ်ႇ တီႈဝတ်ႉမင်ႇၵလႃႇမူၺ်ႇတေႃႇၼႆႉ မီး 800 ပၢႆသေတႃႉ သင်ၶၸဝ်ႈ ဢၼ်တွပ်ႇလိၵ်ႈတင်း ထုင်ႉသၼ်လွႆၵုၼ် ပွၼ်သမ်ႉ မီးထႅင်ႈ 200 ပၢႆ တင်းမူတ်းႁူမ်ႈၵၼ် သင်ၶၸဝ်ႈ ၶဝ်ႈတွပ်ႇလိၵ်ႈ ႁဵင်ပၢႆ ဝႃႈၼႆ။ ပၢင်တွပ်ႇလိၵ်ႈ ပရိယတ်တိသၻ်ꩪမ်ႇမပႃႇလၵႅၼ်ႇၸဝ်ႈၼႆႉ လႆႈဝႃႈမီးၸဝ်ႈသင်ၶၸဝ်ႈ သူၼ်ၸႂ်ၶဝ်ႈ ၸႂ်ၼမ်မႃးလိူဝ်ၵူႈပီ။ သင်ၶၸဝ်ႈ ၸိူဝ်းၶဝ်ႈတွပ်ႇလိၵ်ႈ လုၵ်ႉတီႈႁူဝ်ႁဵင်ထိုင်မႃး ႁူဝ်မိုၼ်ႇ။ ၼွၵ်ႈလိူဝ် တီႈဝဵင်းပၢင်လူင်ယဝ်ႉ မိူၼ်ၼင်ႇ ၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းၸၢၼ်း၊ ပွတ်းႁွင်ႇလႄႈ ပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်း ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ မီးထႅင်ႈပၢင်တွပ်ႇလိၵ်ႈ တင်းၼမ်။ ပၢင်တွပ်ႇလိၵ်ႈ သင်ၶၸဝ်ႈ တီႈဝဵင်းပၢင်လူင် လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၼႂ်းမိူင်းယၢင်းလႅင်၊ မိူင်းမွၼ်း၊ ၼႂ်းတိူင်းပႃႇၵိူဝ်၊ ဝဵင်းလိူဝ်ႇ၊ တႃႈၵုင်ႈလႄႈ ပႃႇၵိူဝ် ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ မီးထႅင်ႈ။ ပေႃးမႃးၼပ်ႉတူၺ်း ပၢင်တွပ်ႇလိၵ်ႈ ပီၼႆႉ ဢမ်ႇယွမ်း 40 ၸႄႈဝဵင်း သင်ၶၸဝ်ႈ ၸိူဝ်းၶဝ်ႈတွပ်ႇလိၵ်ႈ မီးမိုၼ်ႇပၢႆ ပႃးၸဵမ်ၸဝ်ႈၶၢဝ်ဢွၼ်ႇ (မႄႈၶၢဝ်ဢွၼ်ႇ) ၵမ်ႈၽွင်ႈ။ ၸွမ်းၼင်ႇ ပိုၼ်ႉတီႈ ဢၼ်မီးပၢင်တိုၵ်းသိုၵ်းသိူဝ် ဢမ်ႇၼိမ်သဝ်း မိူၼ်ၼင်ႇ ဝဵင်းၼမ်ႉတူႈ၊ ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ၊ ဝဵင်းသႅၼ်ဝီ ၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇလႄႈ ၼႂ်းမိူင်းယၢင်းလႅင်တင်း မိူင်းၶၢင် ၵမ်ႈၽွင်ႈ ဢၼ်ဢမ်ႇ ပဵၼ်ၸတ်းပၢင်တႅမ်ႈတွပ်ႇလိၵ်ႈပ ရိယတ်တိသၻ်ꩪမ်ႇမပႃႇလၵႅၼ်ႇၸဝ်ႈၼႆႉ မီးထႅင်ႈလၢႆတီႈ ဝႃႈၼႆ။ | ['ၶၢဝ်ႇ', 'ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ'] |
2025-02-14T14:26:56 | https://shannews.org/archives/62491 | တီႈဝဵင်းတူၼ်ႈတီး ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်းသွင်ဝၼ်းၵူၺ်း ရူတ်ႉၶိူင်ႈ ႁၢႆ 25 လမ်း | ၽူႈလၵ်ႉလိူင်ႇၼမ် တီႈဝဵင်းတူၼ်ႈတီး ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း ရူတ်ႉၶိူင်ႈၵႃႈၶၼ်ယႂ် ႁၢႆ ၵူႈဝၼ်း ၊ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်းသွင်ဝၼ်း ရူတ်ႉၶိူင်ႈႁၢႆ 25 လမ်း ဝႃႈၼႆ ။ ၼႂ်းလိူၼ် ၾႅပ်ႊပိဝ်ႊရီႊ ဝၼ်းတီႈ 12-13 ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်းသွင်ဝၼ်းရူတ်ႉၶိူင်ႈႁၢႆ 25 လမ်း ။ သႅၼ်းဢၼ်ရူတ်ႉၶိူင်ႈဢၼ်ထုၵ်ႇလုၵ်ႉၸိူင်းၼႆႉၵေႃႈ ပဵၼ်သႅၼ်းၵႃႈၶၼ်ယႂ်လၢႆလၢႆ ဝႃႈၼႆ ။ ၼၢင်းယိင်းပိုၼ်ႉတီႈဝဵင်းတူၼ်ႈတီးလၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“ၸူဝ်ႈဝူင်ႈဝၢင်ႈၼႆႉ ၶႂ်ႈဝႃႈႁၢႆ ၵူႈဝၼ်းယဝ်ႉ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း သွင်ဝၼ်းၼႆႉၵူၺ်း ႁၢႆ 25 လမ်း ၊ ပဵၼ်သႅၼ်း Honda click လၢႆလၢႆ ၊ ၵမ်ႈၼမ် ဢၼ်ပိူၼ်ႈႁၢႆၼႆႉ တေပဵၼ်ရူတ်ႉဢၼ်ၵိုတ်းဝႆႉ ၶၢင်ႈတၢင်း ၸွမ်းတၢင်းလူင်ၸိူဝ်းၼႆႉ ၊ မီးၵွင်ႈထႆ CCTVၵေႃႈဢမ်ႇလႆႈ ႁၢႆၼမ်ၼႃႇ”- ဝႃႈၼႆ ။ ရူတ်ႉၶိူင်ႈဢၼ်ႁၢႆၵႂႃႇၼၼ်ႉ မၢင်ၸိူဝ်း ၵႂႃႇမီးတီႈ ႁူင်းပလိၵ်ႈၾၢႆႇၵုမ်းရူတ်ႉၵႃး ၊ ပဵၼ်သႅၼ်း ၵႃႈၶၼ်ယႂ် မၢင်ၸိူဝ်း ပဵၼ် သႅၼ်းဢၼ်ၸႂ်ႉသေႃး- smart key ၸိူဝ်းၼႆႉ – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈလၢတ်ႈ ။ မိူၼ်ၼႆၼင်ႇၵဝ်ႇ ဝၼ်းတီႈ 10/2/2025 ယၢမ်းၵၢင်ဝၼ်း ရူတ်ႉၶိူင်ႈမိၵ်ႈ Honda သႅၼ်းၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇ ႁၢႆလၢႆလၢႆလမ်း ။ ဝၼ်းၼၼ်ႉၵူၺ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ ရူတ်ႉၶိူင်ႈ သႅၼ်း Honda Wave လမ်းၼိုင်ႈ ဢၼ်ၵိုတ်းဝႆႉ ၼႃႈႁူင်းယႃ ၸဝ်ႈၸၢမ်ႇထုၼ်း ၵေႃႈ ၺႃးလၵ်ႉလႄႈႁၢႆလမ်းၼိုင်ႈ။ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 11 သမ်ႉ ရူတ်ႉၶိူင်ႈ Click လမ်းၼိုင်ႈ ၽွင်းၵိုတ်းဝႆႉၼႃႈႁူင်းသဝ်း ၵၢင်ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး ၺႃးလၵ်ႉၵႂႃႇထႅင်ႈ ဝႃႈၼႆ ။ ၵူၼ်းမိူင်းဝဵင်းတူၼ်ႈတီးၵေႃႉၼိုင်ႈလၢတ်ႈဝႃႈ – ပဵၼ်ရူတ်ႉၶိူင်ႈမႂ်ႇ သိုဝ်ႉဝႆႉ တိုၵ်ႉမီးမွၵ်ႈ 2လိူၼ်၊ ဝၼ်းၼၼ်ႉဝၢႆးဝၼ်း မွၵ်ႈ 4 မူင်း ၵိုတ်းဝႆႉၼႃႈႁၢၼ်ႉသေ ၶဝ်ႈသိုဝ်ႉၶူဝ်း ၼိူဝ်သဵၼ်ႈတၢင်းလူင်ၵၢင်ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး၊ ၽွင်းဢွၵ်ႇႁၢၼ်ႉမႃး ရူတ်ႉၶိူင်ႈဢမ်ႇမီးယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 12 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် ထဝ်ႈၸၢႆးၵေႃႉၼိုင်ႈ ၶီႇရူတ်ႉၶိူင်ႈ Honda သီလမ် ၵႂႃႇယူတ်းယႃတူဝ်တီႈ ႁိမ်းလုမ်းၾၢႆႇၽုၵ်ႇသွမ်ႈ ၼိူဝ်သဵၼ်ႈတၢင်းလူင်၊ ၵိုတ်းၸွတ်ႇရူတ်ႉဝႆႉတီႈ ၼႃႈႁွင်ႈယူတ်းယႃ ၶၢင်ႈတၢင်း ၊ ၽိူဝ်ႇဢွၵ်ႇႁွင်ႈယူတ်းယႃမႃး ရူတ်ႉၶိူင်ႈၺႃးလၵ်ႉ ဢမ်ႇမီးရူတ်ႉၶိူင်ႈတႃႇၶီႇပွၵ်ႈႁိူၼ်းၶိုၼ်း – ပဵၼ်ဢၼ်ယၢပ်ႇၸႂ်။ မိူၼ်ၼင်ၼႆ တီႈဝဵင်းၼမ်ႉၸၢင် ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်းၵေႃႈ ရူတ်ႉၶိူင်ႈ ဢမ်ႇၵႃး ၶိူဝ်းၶွင်ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉ ၵႆႉႁၢႆၼႆႉ ပဵၼ်ယွၼ်ႉၵူၼ်းၵိုၼ်းၶွၼ်ႈမႃးၼမ် ဝႃႈၼႆ ။ ၼၢင်းယိင်းဢႃယု 40 လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“ယႃႇဝႃႈ ရူတ်ႉၶိူင်ႈၵွၺ်းႁၢႆ ၊ သၢႆၾႆး ၊ပူင်းၼမ်ႉမၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢၼ်တမ်းဝႆႉ တီႈတၢင်းၼႃႈႁိူၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉ ၵေႃႈယင်းႁၢႆ ၊ ဢၼ်ဢဝ်ၶၢႆလႆႈၸိူဝ်းၼႆႉႁၢႆၵူႈမဵဝ်းယဝ်ႉတလဵဝ်ၼႆႉ ၊ ပေႃးႁၢႆၵေႃႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈၵႂႃႇလၢတ်ႈၽႂ် ၊ ဢမ်ႇၸၢင်ႈၵႂႃႇႁႃတီႈလႂ်ၶိုၼ်း ”- ဝႃႈၼႆ ။ ဝၢႆးလင်သိုၵ်းမၢၼ်ႈယိုတ်းမိူင်းမႃးၼႆႉ ၼွၵ်ႈလိူဝ်ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး ၼႂ်းမိူင်းတႆးတၢင်ႇတီႈတၢင်ႇဝဵင်းၵေႃႈ မီးၽူႈလၵ်ႉၸၵ်ႉၶုတ်ႈ၊ ၵူၼ်းၸူၼ် လိူင်ႇၼမ် ။ ယူႇတီႈ ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း ပလိၵ်ႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၵေႃႈ ဢမ်ႇဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းၵႄႈလိတ်ႈပၼ်လႆႈႁႂ်ႈထိုင်တီႈ။ | ['ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ', 'ၶၢဝ်ႇ'] |
2025-02-14T13:48:29 | https://shannews.org/archives/62488 | ပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ ႁၢမ်ႈၵူၼ်းၼုမ်ႇ ဢမ်ႇပၼ်လတ်းၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ် | ပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ ဢၼ်ယူႇၾၢႆႇတႂ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵုမ်းၵမ် ႁႄႉႁၢမ်ႈၵူတ်ႇထတ်းႁႅင်း ဢမ်ႇပၼ်ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ဢႃယု 18 ပီ – 35 ပီ လတ်းၶၢမ်ႈၵႂႃႇမႃး တီႈၽၵ်းတူမိူင်းလႅၼ်လိၼ်တႆး – ၶႄႇယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ တႄႇဢဝ် ဝၼ်းတီႈ 12/02/2025 ၼႆႉမႃး တီႈၽၵ်းတူမိူင်းလႅၼ်လိၼ်တႆး – ၶႄႇ ဝဵင်းမူႇၸေႊ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇၼႆႉ သင်ပဵၼ်ၵူၼ်းၸၢႆးၼုမ်ႇ ဢႃယု 18 ပီ ထိုင် 35 ပီလႄႈ ၼၢင်းယိင်းၼုမ်ႇ ဢႃယု 18 ပီ ထိုင် 27 ပီ ၸိူဝ်းၼႆႉၸိုင် ပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈတင်း ပလိၵ်ႈၶႄႇ တိုၼ်းဢမ်ႇပၼ်လတ်းၶၢမ်ႈၵႂႃႇမႃးယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းမူႇၸေႊ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၵူၼ်းၸႂ်ႉပပ်ႉလႅင် ၸူဝ်ႈၶၢဝ်း တႃႇၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ် ၼႆႉ ယၢမ်းလဵဝ် ပေႃးပဵၼ်ၵူၼ်းၼုမ်ႇၼႆ လတ်းၶၢမ်ႈၵႂႃႇမႃးဢမ်ႇလႆႈယဝ်ႉ ပလိၵ်ႈဢၼ်ယူႇတႂ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ႁႄႉႁၢမ်ႈၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး ပလိၵ်ႈမိူင်းၶႄႇၵေႃႈ ႁႄႉႁၢမ်ႈဢမ်ႇပၼ်လတ်းၶၢမ်ႈမိူၼ်ၵၼ်။ ပေႃးမီးတၢင်းလူဝ်ႇႁႅင်းၼႃႇ တေလတ်းၶၢမ်ႈၼႆ တေလႆႈယွၼ်းဝႂ်ႁပ်ႉႁွင်း တီႈၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်းယဝ်ႉ ၸင်ႇတေလတ်း ၶၢမ်ႈ ၵႂႃႇမႃးလႆႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈၼႆႉ ယွၼ်ႉႁႅင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ လူတ်းယွမ်း ဢမ်ႇမီးႁႅင်းသိုၵ်း တႃႇသိုပ်ႇၽွင်းငမ်းဝၢၼ်ႈမိူင်း သေၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး ယွၼ်ႉသုမ်းပၢင်တိုၵ်းတင်းၼမ်လႄႈ လူဝ်ႇႁႅင်းသိုၵ်းဝႆႉ ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸင်ႇဢုပ်ႇဢူဝ်းတူၵ်းလူင်းတင်း ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်းၾၢႆႇမိူင်းၶႄႇသေ ၸင်ႇႁႄႉႁၢမ်ႈ။ ပိူင်လူင်တႄႉ ၼင်ႇႁိုဝ် ၵူၼ်းၸိူဝ်းပႃးသဵၼ်ႈၸိုဝ်ႈ တႃႇႁၢပ်ႇထၢမ်းၵၢၼ်သိုၵ်း တေဢမ်ႇပၢႆႈဢွၵ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်းၼႆ – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းမူႇၸေႊ သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ မိူၼ်ၼႆ ၼင်ႇၵဝ်ႇ တီႈၶူဝ်မိုတ်ႈၵိုဝ်းမၢႆ (1) လႅၼ်လိၼ်တႆး – ထႆး (တႃႈၶီႈလဵၵ်း – မႄႈသၢႆ) ၵေႃႈ ၼႂ်းသွင် သၢမ်ဝၼ်းၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ၶဝ်ႈဢွၵ်ႇၵႂႃႇမႃးဢေႇလူင်းႁႅင်း – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ၼင်ႇၼႆ။ “သွင်သၢမ်ဝၼ်းမႃးၼႆႉ ၵူၼ်းၵႂႃႇမႃး တီႈၶူဝ်မိုတ်ႈၵိုဝ်းမၢႆ 1 ၼႆႉ ဢေႇလူင်းႁႅင်းၶႃႈဢေႃႈ။ တီႈပွၵ်ႉၶႃႈၶဝ်ယူႇၼႆႉ လႆႈပၼ်ငိုၼ်း ၸၢင်ႈၵူၼ်းၵႂႃႇႁဵတ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ မီး 2 ပွၵ်ႈယဝ်ႉ။ 1 ပွၵ်ႈလႂ် လႆႈပၼ် 1,000 ဝၢတ်ႇ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ လႆႈၸၢင်ႈၵူၼ်းၵႂႃႇႁဵတ်းသိုၵ်း 1 ၵေႃႉလႂ် လႆႈပၼ် 120,000 ဝၢတ်ႇ”- ဝႃႈၼႆ။ ယွၼ်ႉပိူင်ႁၢပ်ႇထၢမ်းၵၢၼ်သိုၵ်း ဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၼႆႉသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ မိူင်းတႆး ပၢႆႈ ဢွၵ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်းၼမ် ၵမ်ႈၽွင်ႈ လႆႈၶၢတ်ႇတိုဝ်းတၢင်းၵၢၼ်ႁဵၼ်း၊ လႆႈႁၢမ်ႈသုၼ်ႇတႃႇၵႂႃႇၶိုၼ်ႈ ႁဵၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းလႄႈ တႃႇ ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး ၵူၼ်းမိူင်းထုၵ်ႇတီႉၺွပ်းႁၢပ်ႇထၢမ်း ၵၢၼ်သိုၵ်းသေ လႆႈၶဝ်ႈပၢင်တိုၵ်းလူႉတၢႆၵေႃႈ မီးတင်းၼမ်ယဝ်ႉ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ဢၼ်တိုၵ်ႉၵိုတ်းယူႇ ၼႂ်းမိူင်း ၵမ်ႈၼမ် ဢွၼ်မႆႈၸႂ် ၵူဝ်လႆႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်း။ | ['ၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း'] |
2025-02-14T12:18:27 | https://shannews.org/archives/62475 | သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုဝ်းၵွင်ႈလူင် တီႈဝဵင်းယွင်ႁူၺ်ႈ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ တၢႆမၢတ်ႇၼမ် | သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပွႆႇမၢၵ်ႇၵွင်ႈလူင် တီႈဝဵင်းယွင်ႁူၺ်ႈ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း ထပ်းၵၼ်လၢႆဝၼ်း မၢၵ်ႇတူၵ်းတိုဝ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းမၢတ်ႇၸဵပ်း လူႉတၢႆၼမ်။ ဝၼ်းတီႈ 13/02/2025 ယၢမ်းႁူဝ်ၶမ်ႈ 6 မူင်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈတင်း ပျီႇတူႉၸိတ်ႉပဢူဝ်း PNO လုၵ်ႉတင်းတူၵ်း ဝဵင်းၾၢႆ ၶုၼ် ယိုဝ်းၵွင်ႈလူင် 3 လုၵ်ႈ တူၵ်းသႂ်ႇၼႂ်းဝၢၼ်ႈလိၼ်ပူၵ်ႇတႅၵ်ႇ (တောင်ပို့ကွဲ) ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဢႃယု 30 ပၢႆ မၢတ်ႇၸဵပ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်း ၾႆးမႆႈႁိူၼ်းယေးလူႉၵွႆ။ မၢၵ်ႇလူင် သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တူၵ်းသႂ်ႇႁိူၼ်းယေး ၵူၼ်းမိူင်း ဝဵင်းယွင်ႁူၺ်ႈ မိူၼ်ၼႆၼင်ႇၵဝ်ႇ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 12/02/2025 ယၢမ်းႁူဝ်ၶမ်ႈ 5 မူင်း ၼၼ်ႉၵေႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈတင်း ပျီႇတူႉၸိတ်ႉပဢူဝ်း PNO လုၵ်ႉတၢင်းတူၵ်းဝဵင်းၾၢႆၶုၼ် ယိုဝ်းၵွင်ႈလူင် 6 လုၵ်ႈ မၢၵ်ႇတူၵ်းတႅၵ်ႇ တီႈဝၢၼ်ႈလိၼ် ပူၵ်ႇတႅၵ်ႇယဝ်ႉ ၵမ်းၼိုင်ႈ။ ၼၼ်ႉၵေႃႈၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇတူၵ်းတိူဝ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်း 2 ၵေႃႉ တၢႆထင်တီႈ၊ မၢတ်ႇၸဵပ်း 2 ၵေႃႉ ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းၸၢႆး ဢႃယု 40 ပီ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “မိူဝ်ႈဝႃး သိုၵ်းမၢၼ်ႈယိုဝ်းၵွင်ႈလူင်လႄႈ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ တၢႆထင်တီႈ 2 ၵေႃႉ၊ မၢတ်ႇၸဵပ်း ႁၢဝ်ႈႁႅင်း 2 ၵေႃႉ၊ ႁိူၼ်းၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈၵေႃႈ ၺႃးၸၢၵ်ႇ မၢၵ်ႇလူႉၵွႆ၊ သိုၵ်းမၢၼ်ႈတင်း ပျီႇတူႉၸိတ်ႉပဢူဝ်း PNO ႁူမ်ႈၵၼ်သေ ယိုဝ်းမႃး၊ မႃးၺႃးဝၢၼ်ႈ လိၼ်ပူၵ်ႇတႅၵ်ႇၼႆႉ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ မၢင်ၸိူဝ်းၵေႃႈ ပၢႆႈၽေးသိုၵ်းယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။ – ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း တီႈဝဵင်းယွင်ႁူၺ်ႈ ၵူၼ်းဢၼ်လူႉတၢႆၼၼ်ႉ ၸိုဝ်ႈႁွင်ႉ ၸၢႆးလႅင် ဢႃယု 10 ၶူပ်ႇလႄႈ လုင်းၸၢႆးလူင် ဢႃယု 40 ပီ လူႉတၢႆထင်တီႈ။ ပႃႈ ၼၢင်းၽၢင် ဢႃယု 40 လႄႈ လုင်းၵျႃး ဢႃယု 40 မၢတ်ႇၸဵပ်းတီႈၶႃ တီႈၶႅၼ် တီႈမိုဝ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁၢဝ်ႈႁႅင်း။ ၼႂ်းၵႄႈဝဵင်းၾၢႆၶုၼ် – ယွင်ႁူၺ်ႈ တပ်ႉသိုၵ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈလႄႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵႆႉပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်သေ ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၵႆႉ ဢဝ်ၵွင်ႈလူင် ယိုဝ်းၸွမ်းဝၢၼ်ႈ။ မၢၵ်ႇလူင် သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တူၵ်းသႂ်ႇႁိူၼ်းယေး ၵူၼ်းမိူင်း ဝဵင်းယွင်ႁူၺ်ႈ မိူၼ်ၼင်ႇၼႆ ဝၼ်းတီႈ 12/02/2025 ယၢမ်းႁူဝ်ၶမ်ႈ 5 မူင်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈတင်း ပျီႇတူႉၸိတ်ႉပဢူဝ်း PNO လုၵ်ႉတၢင်း ၾၢႆႇတူၵ်း ၼမ်ႉမႄႈၽီလူး ဝၢၼ်ႈလွႆၽီး ယိုဝ်းမၢၵ်ႇလူင် 8 လုၵ်ႈလႄႈ မၢၵ်ႇတူၵ်းတိူဝ်ႉၾႆးမႆႈ ႁိူၼ်းၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈၵွႆ 2 လင် တီႈဝၢၼ်ႈၼမ်ႉတူၵ်း ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းပၢင်လွင်း ဝႃႈၼႆ။ ပျီႇတူႉၸိတ်ႉပဢူဝ်း PNO ၵဵပ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇၼႂ်းဝၢၼ်ႈဢိူင်ႇသပေႇၵူင်းသေ ပၼ်ပၢင်သွၼ်သိုၵ်း 5 ဝၼ်း သိုၵ်းဢဵၼ်ႁႅင်း 800 လူင်းပၢင်သွၼ် မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 11/02/2025 ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းသိုၵ်း ဢၼ်လူင်းပၢင်သွၼ် ၼၼ်ႉ ပႂ်ႉၵဵတ်ႉလၢၼ်ႇ တီႈတၢင်းလႅၼ်လိၼ်တႆး – ယၢင်းလႅင် ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“ၶဝ်တႄႉ ပေႃးလူင်းပၢင်သွၼ်ယဝ်ႉၵေႃႈ လၢတ်ႈဝႃႈ တေ လႆႈပႂ်ႉၵဵတ်ႉလၢၼ်ႇၼႆ။ မၢင်ၸိူဝ်းတႄႉ ၶဝ်သူင်ႇၼႃႈသိုၵ်း ၵမ်းလဵဝ် သွၼ်ဢဝ် 5 ဝၼ်းၵူၺ်း လၢႆးႁႄႉၵင်ႈ တူဝ်တင်းပႆႇႁူႉယူဝ်ႉ၊ ဝၢႆးပွႆးလူင်းပၢင်သွၼ်ယဝ်ႉၵေႃႈ ဢဝ်မၢၵ်ႇလူင်သေ ပွႆႇၼႂ်းဝၢၼ်ႈယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။ ၼႂ်းလိူၼ်ၾႅပ်ႊပိဝ်ႊရီႊ ၶၢဝ်းတၢင်းၽၢၵ်ႇလိူၼ်ၼႆႉ ယွၼ်ႉမၢၵ်ႇၵွင်ႈလူင် သိုၵ်းမၢၼ်ႈသေ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းယွင်ႁူၺ်ႈတၢႆ 5 ၵေႃႉ။ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၼမ်ႉတူၵ်း၊ ဝၢၼ်ႈၽြႃးလွႆ၊ ဝၢၼ်ႈၼမ်ႉမႆႈလႄႈ ၺွင်ႇသီႇတူၼ်ႈ လႆႈပၢႆႈၽေးသိုၵ်းဝႆႉ ဝႃႈၼႆ။ | ['ၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း'] |
2025-02-14T14:00:00 | https://shannews.org/archives/62468 | သိုၵ်း MNDAA ပိုတ်ႇပၢင်တေႃႇလွင်း တီႈမိူင်းယႆ ၵူၼ်းမိူင်းမႆႈၸႂ်ၵူဝ်ဢၵျၢင်ႉလူႉ | ၸွမ်းၼင်ႇ ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ တပ်ႉသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ၵုမ်းၵမ်ဝႆႉ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းမိူင်းယႆၼႆႉ ၶဝ်ဢွၼ်ႁူဝ်ပိုတ်ႇပၢင်တေႃႇလွင်းသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းမႆႈၸႂ်လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈလႄႈ ၵူဝ်ဢၵျၢင်ႉတၢင်းယၢမ်းလူႉ ဝႃႈၼႆ။ တႄႇဢဝ် ဝၼ်းတီႈ 09/02/2025 ၼႆႉမႃး သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ဢွၼ်ႁူဝ်ပိုတ်ႇပၢင်တေႃႇလွင်း တီႈဝၢၼ်ႈလူင် ဝၢၼ်ႈပၢင်ႇၺွင်ႇ ၼႂ်းဢိူင်ႇႁူဝ်ယ ၸႄႈဝဵင်းမိူင်းယႆ ၸႄႈတွၼ်ႈလႃႈသဵဝ်ႈ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းမိူင်းယႆ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ပိုတ်ႇၶႃႈဢေႃႈ။ ပိုတ်ႇဝႆႉ 2 ဢွင်ႈတီႈ ဝၢၼ်ႈလူင်တင်း ဝၢၼ်ႈပၢင်ႇၺွင်ႇ။ မိူဝ်ႈလဵဝ်တႄႉ တိုၵ်ႉမီးၵူၼ်းသိုၵ်းၶဝ်လဵၼ်ႈဝႆႉၵူၺ်း။ ၼႂ်းပၢင်တေႃႇ လွင်းၼၼ်ႉ မီးသင်လၢႆလၢႆၼႆ ႁဝ်းၶႃႈ ပႆႇလႆႈႁူႉၸႅင်ႈလႅင်း ယွၼ်ႉပဵၼ်ဝႆႉၼႂ်းၵႄႈသိုၵ်းလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းတႄႉ ပႆႇႁူႉၵၼ်ၼမ်”- ဝႃႈၼႆ။ သိုပ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ – “ထႅင်ႈၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ ပၢင်တိုၵ်းတိုၵ်ႉဝၢႆးၵူၺ်း ၵူၼ်းမိူင်းတႄႉ ပႆႇမီးငိုၼ်းၵၼ် ပႆႇႁတ်းလဵၼ်ႈၵေႃႈ ပဵၼ်လႆႈ။ ဢၼ်ႁဝ်းၶႃႈမႆႈၸႂ်တႄႉ ၵူဝ်ဢၵျၢင်ႉတၢင်းယၢမ်ႈၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်းလူႉသေဢမ်ႇၵႃး မႆႈၸႂ်ပႃးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ပၢင်တေႃႇလွင်း ဢၼ်သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ဢွၼ်ပိုတ်ႇတီႈဢိူင်ႇႁူဝ်ယၼႆႉ တေပိုတ်ႇႁိုင် မွၵ်ႈႁိုဝ်တႄႉပႆႇႁူႉ ဝႃႈၼႆ။ ဢိူင်ႇႁူဝ်ယၼႆႉ တင်းမူတ်း မီး 20 ဝၢၼ်ႈ မီးၾၢႆႇႁွင်ႇဝဵင်းမိူင်းယႆ ယၢၼ်ဝဵင်း 5 လၵ်း ဢၼ်ယူႇတီႈ သိုၵ်း ၵဝ်ႈၵၢင်ႉၶဝ် ၵုမ်းၵမ်ဝႆႉတႄႉ တင်းမူတ်းမီး 15 ဝၢၼ်ႈ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ သိုၵ်းဝႃႉသမ်ႉ ၵုမ်းၵမ်ဝႆႉ ဝၢၼ်ႈၼႃးမူၼ်း။ ဝၢၼ်ႈၼွင်လူမ်ႇ၊ ဝၢၼ်ႈၵုင်းၵေႃႇ၊ ဝၢၼ်ႈၾႃႉၽႃႇ၊ ဝၢၼ်ႈၼႃးလၢင်း ၸိူဝ်းၼႆႉသမ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵုမ်းၵမ်ဝႆႉ။ တႄႇဢဝ် ဝၼ်းတီႈ 07/07/2024 ၼၼ်ႉမႃး ႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ဢဝ်ဢဵၼ်ႁႅင်း တင်းၼမ် ၶဝ်ႈၵုမ်းၵမ် ၸွမ်းသၢပ်ႇဝဵင်းမိူင်းယႆ တႄႇဢဝ်ၾၢႆႇႁွင်ႇဝဵင်းထိုင် ၾၢႆႇတူၵ်းဝဵင်း ဝႃႈၼႆ။ | ['ၶၢဝ်ႇ', 'ၽိတ်းမၢႆမီႈ'] |
2025-02-14T10:44:05 | https://shannews.org/archives/62458 | သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တေႃႉၶဝ်ႈသၢၼ်ၶၢႆၼွၵ်ႈမိူင်းၼမ် ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းမၢင်ပိုၼ်ႉတီႈ ၸမ်ဢိုပ်းၶဝ်ႈ | ၼႂ်းပီ 2024-2025 ၼႆႉ ဢိင်ၼိူဝ် ၵၢၼ်မိူင်းဢမ်ႇလီသေ ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးတူၵ်း ၶၼ်ၶဝ်ႈပိူၵ်ႇၵေႃႈတူၵ်း ၶၼ်ၶဝ်ႈသၢၼ်ၶိုၼ်ႈသုင် ၵူၼ်းမိူင်းမၢင်တီႈၸမ်ဢိုပ်းၶဝ်ႈ ယွၼ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တေႃႉသူင်ႇၶၢႆၼွၵ်ႈမိူင်းၼမ်။ ၼႂ်းႁၢင်ပီ 2024 သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်ၶဝ်ႈသၢၼ်ဢွၵ်ႇၶၢႆၼွၵ်ႈမိူင်း 420,000 တၼ်ႊပၢႆ ဝၢႆးၼၼ်ႉ လွင်ႈတေႃႉသူင်ႇၶၢႆၶဝ်ႈသၢၼ် ယွမ်းလူင်းၵႂႃႇတိၵ်းတိၵ်း၊ ထိုင်မႃး ႁူဝ်ပီ 2025 လိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊၼႆႉ သူင်ႇၶၢႆၶဝ်ႈသၢၼ် 2 သႅၼ်တၼ်ႊ ၵူၺ်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ လႆႈငိုၼ်းၶဝ်ႈ 88 လၢၼ်ႉတေႃႊလႃႊၼႆ – ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်ၼင်ႇၼႆ။ ၼင်ႇႁိုဝ် တေလႆႈငိုၼ်းတေႃႊလႃႊၼၼ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈတင်း ၸုမ်းၶဝ်ႈသၢၼ် မိူင်းမၢၼ်ႈ တေႃႉသူင်ႇၵႃႉၶၢႆ တၢင်းၼွၵ်ႈမိူင်းသေတႃႉ ႁႅင်းတေႃႉတၢင်ႇၵႃႉၶၢႆ ယွမ်းဢေႇမႃးၵူႈလိူၼ်။ ယွၼ်ႉပၢင် တိုၵ်းပတ်းပိုၼ်ႉၸိုင်ႈ မိူင်းသေ ၵူၼ်းမိူင်း ဢမ်ႇၸၢင်ႈႁဵတ်းၼႃးႁဵတ်းသူၼ်လႆႈလီလီ။ ၸင်ႇဝႃႈ ၼႂ်းပီ 2024 ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ ၶဝ်ႈသၢၼ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈၼမ် သမ်ႉမႃးပဵၼ်ၼမ်ႉထူမ်ႈထႅင်ႈလႄႈ တႃႇၽုၵ်ႇသွမ်ႈၶဝ်ႈသၢၼ် ၼႂ်းပီ 2025 လူတ်းယွမ်းလူင်း လႆႈမႆႈၸႂ်တႃႇပီ 2026 ၵူဝ်ဢိုပ်းၶဝ်ႈၵူၺ်းယဝ်ႉ – ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈတူင်ႈပဵင်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈ ၼင်ႇၼႆ။ မိူင်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ၽွင်းၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်းမႃးပၢၼ်သိုပ်ႇပၢၼ် ဢဝ်ၶဝ်ႈသၢၼ် ၼႂ်းမိူင်းသူင်ႇၶၢႆၼွၵ်ႈမိူင်း ၼမ်သုတ်းၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ။ ဝၢႆးလင်ၼႆႉမႃး ၵူၼ်းမိူင်းဢမ်ႇၸၢင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈလီလီ၊ ၵႃႈၶၼ်ၶူဝ်းၵုၼ်ႇၵိၼ်ယႅမ်ႉ ၶူဝ်းၶွင်ၸႂ်ႉတိုဝ်း ၵႃႈယႂ်ႇမႃးၵူႈမိုဝ်ႉၵူႈဝၼ်းလႄႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈၽုၵ်ႇမၢၵ်ႇၶဝ်ႈတဝ်ႈၼမ်ႉ ၼင်ႇယိူင်းဢၢၼ်းဝႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းၵိၼ်းၸႂ် – သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ People’s Spring ဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ | ['ၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီး', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ', 'ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်'] |
2025-02-13T18:26:13 | https://shannews.org/archives/62455 | သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တင်ႈၵဵတ်ႉလၢၼ်ႇၼမ် သဵၼ်ႈတၢင်းၵျွၵ်ႉၵူႇ – ၵျွၵ်ႉမႄး ယွၼ်းငိုၼ်းၵူၼ်းမိူင်းႁၢဝ်ႈႁႅင်း | သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တင်ႈၵဵတ်ႉလၢၼ်ႇၼမ် တီႈသဵၼ်ႈတၢင်း ၵျွၵ်ႉၵူႇ – ပႃႉထူး- ၶိုၼ်ႈၼွင်ၶဵဝ်-ၵျွၵ်ႉမႄး ၵဵတ်ႉ/လၢၼ်ႇ ဢမ်ႇယွမ်း 20 တီႈ ၵူတ်ႇထတ်းၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းၵႂႃႇမႃး ႁၢဝ်ႈႁႅင်း ထႆၵိၼ်ငိုၼ်း ၵူၼ်းမိူင်း ၵူႈၵဵတ်ႉၵူႈလၢၼ်ႇ။ ၼၢင်းယိင်းသႅၼ်းပၢၼ်ဢႃယုမွၵ်ႈ 40 ပီ လၢတ်ႈဝႃႈ မၼ်းၼၢင်းလုၵ်ႉၵျွၵ်ႉမႄး မႃးတူၼ်ႈတီး မိူဝ်ႈ ဝၼ်းတီႈ 9/2/2025။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၵူတ်ႇထတ်း မၢႆၾၢင်၊ မိုဝ်းထိုဝ် တွင်ႈထၢမ်သပ်းသေးယွႆႈယႅမ်းယဝ်ႉ ယွၼ်းငိုၼ်း ၼိုင်ႈၵေႃႉ 5000 ပျႃး ။ ယွၼ်းၵူႈၵဵတ်ႉလႄႈ တွၼ်ႈတႃႇၵူၼ်းဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းတႄႉ လႆႈပၼ်ၵႃႈၵဵတ်ႉၼမ်လိူဝ် ၵႃႈၵႃး ယဝ်ႉဝႃႈၼႆ။ မၼ်းၼၢင်းလၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“ တၢင်းၵႂႃႇ တူၼ်ႈတီး ၼႂ်းၵႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်း – ၵျွၵ်ႉၵူႇလႄႈ ပႃႉထူး ၼႆႉ မီးၵဵတ်ႉလၢၼ်ႇ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢမ်ႇယွမ်း 20 တီႈ။ ပေႃးႁွတ်ႈတီႈၵဵတ်ႉလၢၼ်ႇၶဝ် ၸႂ်ႉ ၵူၼ်းၼႂ်းၵႃး လူင်းမူတ်း ၊ ထၢမ်ႇၼမ်ၼႃႇ မၢႆၾၢင် ၊ ၾူင်း ၊ ငိုၼ်းၼႂ်းထူင်ပႃးၵႃႈႁိုဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ပေႃးထၢမ်ယဝ်ႉ ယွၼ်း ငိုၼ်း ၼိုင်ႈၵေႃႉ 5000 ပျႃး။ မၢင်ၵဵတ်ႉလႆႈပၼ် 1 မိုၼ်ႇပျႃး ၊ ႁဵတ်းၼႆ ၵူႈၵဵတ်ႉ ၵူႈတီႈ ။ ၵဵတ်ႉမီးၼမ်လႄႈ ငိုၼ်းဢၼ်ၶဝ်ယွၼ်းၵူၺ်း လႆႈပၼ် ၸမ်ၼိုင်ႈသႅၼ် ”- ဝႃႈၼႆ ။ ၵူတ်ႇထတ်းထဵတ်ႈ ထၢမ်ပႃးထႅင်ႈ လွင်ႈငဝ်းလၢႆးၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ တၢင်းဝၢၼ်ႈတၢင်းသူၼ်။ ပေႃးဢမ်ႇတွပ်ႇပၼ်ႁႂ်ႈၶဝ်ထုၵ်ႇၸႂ် ဢမ်ႇၼၼ်ဢမ်ႇၶိုတ်းၸႂ်ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ လွၵ်ႇငိုတ်ႈႁိုတ်းထႃႉပႃးထႅင်ႈ – ဝႃႈၼႆ။ ၼၢင်းယိင်းၵူၼ်းဢွၵ်ႇတႃႈပႆတၢင်းထႅင်ႈၵေႃႉၼိုင်ႈၵေႃႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ-“ လႆႈၵူဝ်ဢေႃႈ ၊ ထၢမ်ၸေးႁႅင်းၼႃႇ ၊ ယူႇလႂ်၊ မီးပီႈၼွင်ႉလၢႆၵေႃႉ ၊ ႁဵတ်းၵၢၼ်သင် ၊ ၸွင်ႇမီးၼႃႈႁိူၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉ။ ယဝ်ႉငဝ်းလၢႆး လွင်ႈပိုၼ်ႉတီႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇယူႇ ၊ထၢမ်ႁိုင်ၼႃႇ ၊ ပေႃးထၢမ်ႇ တွပ်ႇဢမ်ႇမႅၼ်ႈၸႂ်ၶဝ်ၼႆ ၵူဝ်ၶဝ်ဢမ်ႇပၼ်ၵႂႃႇ ၵူဝ်ၶဝ်ႁွင်ႉဝႆႉ ၵူဝ်ၶဝ်ၺွပ်းဝႆႉ ၸိူဝ်းၼႆႉ ၊ ပေႃးႁွင်ႉဝႆႉ တေလႆႈၵပ်းသိုပ်ႇၽႂ်ၼႆၼၼ်ႉ လႆႈမႆႈၸႂ်ၼႃႇၶႃႈ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈသေဢိတ်း ၸွမ်းတႃႈၸွမ်းတၢင်းၼႆႉ”- ဝႃႈၼႆ ။ တီႈၵဵတ်ႉ ပႃႉထူးၼႆႉမီးပလိၵ်ႈ ၊ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၊ ၾၢႆႇၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉ ယႃႈမဝ်းၵမ် ၊ ၾၢႆႇၽွင်းငမ်းၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ၊ ၾၢႆႇၵူတ်ႇထတ်းၵူၼ်းၶဝ်ႈမိူင်း ( လဝက) ၸိူဝ်းၼႆႉ ၵူတ်ႇထတ်းၵူၼ်းၵႂႃႇမႃး ႁၢဝ်ႈႁႅင်း ။ ပေႃးပဵၼ်ၵူၼ်း ယိပ်းမၢႆၾၢင် ဢၼ်ပဵၼ် 9/ – ဢမ်ႇၼၼ် 4/ – 12/ – 8/ ၸိူဝ်းၼႆႉ တေဢမ်ႇလႆႈႁပ်ႉတၢင်ႇၵႂႃႇမႃးၼႆ ႁိုတ်းႁၢတ်ႇလၢတ်ႈၸဝ်ႈၵႃးထႅင်ႈၼင်ၼႆ ။ ၼၢင်းယိင်းၵေႃႉဢၼ်ဢွၵ်ႇတၢင်း ထႅင်ႈၵေႃႉၼိုင်ႈလၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“လုၵ်ႉတီႈမၢၼ်ႈမႆ ၽႄဢွၵ်ႇမႃးတေႃႇထိုင် ၵဵတ်ႉ ပႃႉထူး ၼႆႉ ၵဵတ်ႉၶဝ် ၼမ်ဝႃႈၼမ်ၼမ် ၊ ၵဵတ်ႉၼိုင်ႈဢၼ် ယၼ်ၵၼ် မွၵ်ႈ 8 ဝႃး ထိုင် 15 ဝႃးၼႆႉ ၵူၺ်း ။ယဝ်ႉယွၼ်းငိုၼ်း ၸဝ်ႈၵႃး ၵူၼ်းဢၼ်မီးၼိူဝ်ၵႃးၸိူဝ်းၼႆႉပႃး”- ဝႃႈၼႆ ။ တႄႇလိူၼ် September ပီ 2024 မႃး ၵဵတ်ႉလၢၼ်ႇ ဢၼ်မီးတီႈၸႄႈဝဵင်းလွၵ်ႉၸွၵ်ႇ ႁၢမ်ႈတၢပ်ႈ ၵႃးလူင်တၢင်ၵုၼ်ႇ ဢၼ်လုၵ်ႉတၢင်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း ၵႂႃႇ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ။ ပေႃးဢမ်ႇပၼ်လႆႈငိုၼ်းၼင်ႇ သိုၵ်းမၢၼ်ႈယွၼ်း ဢမ်ႇပၼ် လတ်းၵႂႃႇၵဵတ်ႉလၢၼ်ႇ ။ ႁၢမ်ႈႁႄႉဝႆႉဢမ်ႇၼၼ်ၸႂ်ႉပွၵ်ႈၶိုၼ်းတၢင်းၵဝ်ႇ။ ၵွပ်ႈၼႆ သဵၼ်ႈတၢင်းၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈရူတ်ႉၵႃးလူင် ဢမ်ႇလႅၼ်ႈ မီးၸမ် 4 လိူၼ်ယဝ်ႉ- ၸဝ်ႈၵႃး ဢၼ်လႅၼ်ႈတီႈသဵၼ်ႈတၢင်းၼၼ်ႉ ၵေႃႉၼိုင်ႈလၢတ်ႈ ။ တီႈဝဵင်းတပ်ႉသိုၵ်းပႃႉထူးၼၼ်ႉမီပႃးႁူင်းႁဵၼ်း ၶုၼ်သိုၵ်း၊ တပ်ႉသိုၵ်း ၊ တီႈၾိုၵ်းၵၢၼ်သိုၵ်းလႄႈဢွင်ႈတီႈၾိုၵ်းၵၢၼ် ၶႃႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၶုၼ် တင်းၼမ်။ | ['ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ'] |
2025-02-13T17:36:32 | https://shannews.org/archives/62449 | ဢမေႊရိၵၼ်ႊ တတ်းငိုၼ်းၵမ်ႉၸွႆႈတင်းလုမ်ႈၾႃႉ တုမ်ႉယွၼ်ႈပႃး ၵၢၼ်ႁုၼ်ႈမုၼ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇ | ၸွမ်ၸိုင်ႈမႂ်ႇ မိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ ၻူဝ်ႊၼေႃႊ ထရမ်ႉ ဢၼ်ၶိုၼ်ႈႁပ်ႉပုၼ်ႈၽွၼ်း မိူဝ်ႈႁၢင်လိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊ 2025 ပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉသေ ထိုင်မႃးၼႂ်းလိူၼ်ၾႅပ်ႊပိဝ်ႊရီႊၼႆႉ ၵိုင်ႉၵၢင်ႉသင်ႇၸုမ်းၸဝ်ႈတႃႇၼ မိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ ဢၼ်ပၼ်တၢင်းၸွႆႈထႅမ်ယူႇ တင်းလုမ်ႈၾႃႉၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈတတ်းၶၢတ်ႇလွင်ႈၸွႆႈထႅမ်သေ ၶဝ်ႈမႃးၸွႆႈထႅမ်ပူၵ်းပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊၶိုၼ်း။ လွင်ႈၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၸုမ်းႁဵတ်းၵၢၼ်တူင်ႇၵူၼ်း NGO, CSO တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး ၸိုင်ႈမိူင်းဢၼ်လႆႈ တၢင်းၸွႆႈထႅမ် ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇတႃႇသိုပ်ႇပၼ်ႇၵၢၼ်တႄႉတႄႉ။ ၵၢၼ်တူင်ႇၵူၼ်းၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈလႄႈ ၸုမ်းၸိူဝ်းႁဵတ်းၵၢၼ် တႃႇမိူင်းမၢၼ်ႈ – ဢမ်ႇမီးငိုၼ်းလိူၼ် တႃႇပၼ်ၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်လႄႈ ထိုင်တီႈလႆႈၵိုတ်းၵၢၼ် ဝႆႉၵေႃႈမီး။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ၵူၼ်းၼုမ်ႇၸိူဝ်းၺႃးတတ်းငိုၼ်းထုၼ်းၵၢၼ်ႁဵၼ်း scholarship ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈၼမ်။ ပႃးၸဵမ်ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၼႂ်းမိူင်းတႆး ၸိူဝ်းႁဵၼ်းဝႆႉတၢင်ႇၸိုင်ႈမိူင်းၵေႃႈ ၺႃးတတ်းငိုၼ်းၵမ်ႉၸွႆႈလႄႈ ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇတႃႇသိုပ်ႇႁဵၼ်း။ တိုၵ်ႉလႆႈ ၸိုၼ်ႇသေ ႁႃလွၵ်းလၢႆးယူႇလွတ်ႈဝႆႉ။ ဝၢႆးသေ မိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ ၸတ်းပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ ၼႂ်း 2024 ယဝ်ႉၼၼ်ႉ ၸွမ်ၸိုင်ႈၵဝ်ႇ Donald Trump ဢွင်ႇပေႉ။ ဝၼ်းတီႈ 20/01/2025 ၼၼ်ႉ ႁပ်ႉတၼ်းႁဵင်း ၶိုၼ်ႈပဵၼ်ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်းဢမေႊရိ ၵၼ်ႊၵေႃႉထူၼ်ႈ 47 ။ ယူႇဢမ်ႇႁိုင် မၼ်းၸၢႆးၶၢၼ်ပၢၵ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ တေလႅၵ်ႈလၢႆႈၵၢၼ်မိူင်း ဢၼ်ၽႂ်ဢမ်ႇယၢမ်ႈႁၼ်မႃးသေပွၵ်ႈ- ဝႃႈၼႆ။ ၸုမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမႂ်ႇ မိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊၼႆႉ ၶိုၼ်ႈမႃးဢမ်ႇတၼ်းႁိုင်ၵေႃႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇငဝ်း လၢႆးၶိုၵ်ႉၶၵ်ႉသေ သူင်ႇတူဝ်ၵူၼ်း ၸိူဝ်းယူႇသဝ်းၼႂ်းမိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ ဢၼ်ဢမ်ႇၸႂ်ႈတၢင်းၵၢၼ်ၼၼ်ႉ ပွၵ်ႈ မိူင်းၶိုၼ်း။ ထိုင်မႃး ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 29/01/2025 ၼႆႉၵေႃႈ ၻူဝ်ႊၼေႃႊ ထရမ်ႉ Donald Trump ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်ထႅင်ႈဝႃႈ တေၵိုတ်းၵၢၼ်ၵမ်ႉထႅမ် ပတ်းပိုၼ်ႉၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ဢၼ်တုမ်ႉတိူဝ်ႉ ႁႅင်းသုတ်းၵေႃႈ ပဵၼ်ၾၢႆႇႁုၼ်ႈမုၼ်း တူင်ႇၵူၼ်းၵူႈၸိုင်ႈမိူင်း USAID (United States Agency for International Development) လႄႈ ၸုမ်း IRC (International Rescue Committee) ။ လွင်ႈၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉထိုင် ၾၢႆႇတူၺ်းလူပၢႆးယူႇလီ ၼႂ်းပၢင်သဝ်း ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးတူဝ်ႈလုမ်ႈၾႃႉ ပႃးၸဵမ် ပၢင် သဝ်းၵူၼ်းပၢႆႈၽေး ဢၼ်မီးၼႂ်းၵႄႈလႅၼ်လိၼ်ထႆး – မၢၼ်ႈဢၼ်လႆႈငိုၼ်းထုၼ်းတီႈ IRC ၸိူဝ်းၼႆႉ ၵေႃႈ ၺႃးတတ်းလွင်ႈၵမ်ႉၸွႆႈလႄႈ ၸိူဝ်းလႆႈၶၢႆႉ ၵူၼ်းပဵၼ်ၵႂႃႇဝႆႉတၢင်ႇတီႈ ၵေႃႈမီး။ ဢၼ်တုမ်ႉတိူဝ်ႉႁႅင်းလႄႈ ႁၼ်ထၢင်ႇၸႅင်ႈသေပိူၼ်ႈၵေႃႈ ပဵၼ်ၵၢၼ်ၵမ်ႉၸွႆႈပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇလႄႈ ပၢႆးယူႇလီ။ ငိုၼ်းၵမ်ႉၸွႆႈ တူင်ႇၵူၼ်းၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ တႃႇၼိုင်ႈပီၼႆႉ ပေႃးတူၺ်း သဵၼ်ႈမၢႆ ၼႂ်းပီ 2023 ၼၼ်ႉသေလၢတ်ႈၸိုင် မီးႁိမ်း 70,000 လၢၼ်ႉတေႃႊလႃႊ။ လႆႈဝႃႈ ပဵၼ်ငိုၼ်းၵမ်ႉၸွႆႈဢၼ်ယႂ်ႇသေ ပိူၼ်ႈၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ။ ၵၢၼ်တူင်ႇၵူၼ်း ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈၼႆႉၵေႃႈ လႆႈၸႂ်ယႂ်ႇငိုၼ်းၸွႆႈတီႈ USAID လႄႈ IRC ၵမ်ႈၼမ်။ တီႈတႄႉမၼ်း မိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ ၵမ်ႉထႅမ်တူင်ႇၵူၼ်းတင်း လုမ်ႈၾႃႉၼႆႉ မီးမႃးၸဵမ်မိူဝ်ႈ ပီ1961။ ယၢမ်းလဵဝ် ၵိုင်ႉၵၢင်ႉမႃးတတ်းၶၢတ်ႇၸိူင်ႉၼႆလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ဢမ်ႇတၼ်းလႆႈႁၢင်ႈႁႅၼ်းတင်ႈ တူဝ်သင်လႄႈ ပဵၼ်ဢၼ်တူၵ်းၸႂ်။ ဢၼ်ၸုမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၵဝ်ႇ ဢမေႊရိၵၼ်ႊ ႁၢင်ႈႁႅၼ်းဝႆႉငိုၼ်းတေႃႊလႃႊ 45 လၢၼ်ႉ တႃႇၵမ်ႉၸွႆႈ လုၵ်ႈႁဵၼ်းမွၵ်ႈ 800 ၵေႃႉ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 5 ပီ ၼၼ်ႉၵေႃႈ ထုၵ်ႇသင်ႇၵိုတ်းဝႆႉမူတ်း။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ လုၵ်ႈႁဵၼ်းၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈ ဢၼ်လႆႈႁပ်ႉ scholarship တႃႇ 400 ၵေႃႉၼၼ်ႉၵေႃႈ သုမ်းသုၼ်ႇဝႆႉ တင်းသဵင်ႈ။ လုၵ်ႈႁဵၼ်း ၸိူဝ်းလႆႈႁပ်ႉသူးၵမ်ႉၸွႆႈသေ ၶိုၼ်ႈႁဵၼ်းဝႆႉတီႈၸၼ်ႉၸွမ် မိူင်းၵမ်ႇပူးၶျႃး၊ ဢိၼ်ႊတီႊယိူဝ်ႊ၊ ဢိၼ်ႊတူဝ်ႊၼီႊသျႃႊ၊ မိူင်းၾိလိပ်ႉပိၼ်းလႄႈ မိူင်းထႆး ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ တူၵ်းၵိၼ်းဝႆႉ။ လုၵ်ႈႁဵၼ်း ၸိူဝ်းလႆႈငိုၼ်းၵမ်ႉၸွႆႈဝႆႉတီႈ ၸုမ်း DISP – Diversity and Inclusion Scholarship Program ဢၼ်ယူႇတီႈၸုမ်း USAID ၵမ်ႉၸွႆႈဝႆႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ၵိုတ်းၵၢၼ်ၵမ်ႉငိုၼ်းတွင်းယဝ်ႉလႄႈ ပႃးၸဵမ်ၵူၼ်းၼုမ်ႇမိူင်းတႆး ၸိူဝ်းၶိုၼ်ႈႁဵၼ်းဝႆႉတီႈၸၼ်ႉၸွမ် ၽႃႊယပ်ႊ Payap ၵဵင်းမႂ်ႇ ၸိုင်ႈထႆးၵေႃႈ ၺႃးတတ်းငိုၼ်း ၵမ်ႉၸွႆႈၵၢၼ်ႁဵၼ်း မိူၼ် ၵၼ်။ ၼၢင်းသႂ်သႂ်ၼုမ်ႇၶမ်း လုၵ်ႈႁဵၼ်းၸၼ်ႉၸွမ် ၽႃႊယပ်ႊ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ဢၼ်ႁဝ်းၶႃႈ လႆႈဝႆႉသူးၵၢၼ် ႁဵၼ်းၼႆႉ တၼ်းလႆႈမီးသုၼ်ႇၸႂ်ႉ ၶိုင်ႈပီၵၢၼ်ႁဵၼ်းၵူၺ်းၶႃႈဢေႃႈ။ ၸုမ်းႁဝ်းၶႃႈ ဢၼ် လႆႈလွင်ႈၵမ်ႉၸွႆႈ တီႈၸၼ်ႉၸွမ်ၽႃႊယပ်ႊၼႆႉ လႆႈဝႃႈ ပဵၼ်ၸုပ်ႈထိၼိုင်ႈ။ ၽိူဝ်ႇဝႃႈ ၻူဝ်ႊၼေႃႊ ထရမ်ႉ ၶိုၼ်ႈမႃးၵေႃႈ ၺႃးတတ်းၸိူင်ႉၼႆ။ တီႈ ၽႃႊယပ်ႊၼႆႉ မီးၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး 6 ၵေႃႉ ဢၼ်လႆႈငိုၼ်း ၵမ်ႉၸွႆႈ scholarship ၼႆႉ။ ဢၼ်ၺႃးတတ်းငိုၼ်း မိူၼ်ႁဝ်းၶႃႈၵေႃႈ မီးၸၢဝ်းမၢၼ်ႈ 2 ၵေႃႉလႄႈ ၸၢဝ်း မွၼ်း 9 ၵေႃႉ။ ယၢမ်းလဵဝ်ၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်ႁႃလၢႆးတၢင်း တႃႇယူႇလွတ်ႈ ၽႂ်မၼ်းဝႆႉယူႇၶႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ၸုမ်း DISP ၵမ်ႉၸွႆႈငိုၼ်းလုၵ်ႈႁဵၼ်းဝႆႉ မိူၼ်ၼင်ႇ ၵႃႈၸႂ်ႉၸၢႆႇတႃႇဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း၊ ၵႃႈၸႂ်ႉၸၢႆႇၼႂ်း ၵၢၼ်ႁဵၼ်း၊ ၵႃႈၸႂ်ႉၸၢႆႇတႃႇယူႇၵိၼ် ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၼိုင်ႈပီလႂ် ၵမ်ႉၸွႆႈငိုၼ်းထႆး 6 မိုၼ်ႇ ထိုင် 7 မိုၼ်ႇ ဢိင်ၼိူဝ် ၽႃႇသႃႇၵၢၼ်ႁဵၼ်းၽႂ်မၼ်းသေ မီးလွင်ႈပိူင်ႈၵၼ်ဢိတ်းဢီႈသေတႃႉ ပဵၼ်တၢင်းၵမ်ႉၸွႆႈ ယႂ်ႇလူင် တႃႇလုၵ်ႈႁဵၼ်းတႄႉတႄႉ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၺႃးတတ်းၸိူင်ႉၼႆလႄႈ လုၵ်ႈႁဵၼ်းၵေႃႉလႂ်ၵေႃႈ ပဵၼ် ၸႂ်ဢမ်ႇလီ ၼႆယဝ်ႉ။ ဢိင်ၼိူဝ် လႆႈငိုၼ်းၵမ်ႉၸွႆႈပိူင်ႈၵၼ်သေ လွင်ႈတုမ်ႉယွၼ်ႈ ၸုမ်းၼိုင်ႈလႄႈ ၸုမ်းၼိုင်ႈ ဢမ်ႇမိူၼ် ၵၼ်။ ၸုမ်းဢၼ်လႆႈႁပ်ႉငိုၼ်းၵမ်ႉၸွႆႈ ဝႆႉတီႈ USAID ဝႆႉ 100 % သေ ပၼ်ႇၵၢၼ်ဝႆႉတႄႉၵေႃႈ ပေႃး ဝႃႈၺႃးတတ်းၸိူင်ႉၼႆ တိုၼ်းဝႃႈ တေဢမ်ႇၸၢင်ႈသိုပ်ႇႁဵတ်းၵၢၼ်ထႅင်ႈ။ ၼၢင်းၶႂၢၼ်လဵၵ်း ၽူႈၶူၼ်ႉ ၶႂႃႉၾၢႆႇၵၢၼ်မိူင်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၼႄဝႆႉၼင်ႇၼႆ – “တေလႆႈဝႃႈ ဢၼ်ၺႃးတတ်းငိုၼ်းၵႂႃႇပွၵ်ႈၼႆႉ ဢဝ်ပဵၼ်တွၼ်ႈသွၼ်လႆႈယူႇ။ ယွၼ်ႉဝႃႈ လုမ်ႈၾႃႉ လူင်ၼႆႉ မၼ်းမေႃလႅၵ်ႈလၢႆႈ။ တၢင်းမိူင်းပွတ်းတူၵ်းၼႆႉ ၶဝ်ပဵၼ်မိူင်းယႂ်ႇ ၶဝ်မီးဢႃႇၼႃႇႁူမ်ႇငမ်းၼိူဝ် ၸိုင်ႈမိူင်းတင်းၼမ်။ ၶဝ်ၵေႃႈ မီးလွင်ႈၶဵင်ႇတႃႉလၢႆလွင်ႈ ဢမ်ႇဝႃႈၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးႁႃႉ ၵၢၼ်မိူင်းႁႃႉ ၼႆ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ႁဝ်းတေႁူႉလႆႈဝႃႈ ႁဝ်းတေၵႂႃႇပိုင်ႈဢိင် တၢင်ႇမိူင်းၵူၺ်းဢမ်ႇလႆႈ။ မိူၼ်ၼင်ႇ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ႁဝ်းၼႆႉ ႁဝ်းလူဝ်ႇပိုင်ႈဢိင်တူဝ်ၵဝ်ႇ ႁႂ်ႈလႆႈၼၼ်ႉၼႃႇ ၼေႃႈ” – ဝႃႈၼႆ။ ၻူဝ်ႊၼေႃႊ ထရမ်ႉၼႆႉ ၶၢၼ်ပၢၵ်ႇလၢတ်ႈဝႆႉၸဵမ်မိူဝ်ႈပႆႇပေႉပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈဝႃႈ တေဝႆႉၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းပဵၼ်ယႂ်ႇ၊ ၵွၼ်ႇတေၵႂႃႇၸွႆႈထႅမ်တၢင်ႇမိူင်းၼၼ်ႉ တေၸွႆႈထႅမ်ပူၵ်းပွင်ၵူၼ်းမိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ တေဝႆႉမိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊပဵၼ်လမ်ႇလွင်ႈ၊ ငိုၼ်းၵွင်ၵၢင်ဢၼ်လႆႈမႃးၵူႈၶၵ်ႉတွၼ်ႈၼၼ်ႉ တိုၼ်းဝႃႈ တေၸွႆႈၶိုၼ်းၵူၼ်း ၼႂ်းမိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊၵူၺ်းၼႆသေ ၸင်ႇတတ်းပႅတ်ႈ ငိုၼ်းတွင်း ဢၼ်တေၵမ်ႉၸွႆႈတူင်ႇၵူၼ်းတၢင်ႇၸိုင်ႈမိူင်း ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ။ ၸၢႆးယွတ်ႈလၢဝ် ၽူႈႁဵတ်းၵၢၼ်ၾၢႆႇဢၢႆႊထီႊ ၸူဝ်ႈၶၢဝ်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ လၢတ်ႈၼႄဝႆႉၼင်ႇၼႆ – “ၸုမ်းဢၼ် မီးၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ၵမ်ႈၼမ် ဢၼ်ၵၢင်းယၢၼ်ၵၼ်တင်း ဢမေႊရိၵၼ်ႊဢမ်ႇသူႈမီး။ ၼမ်လႄႈဢေႇ မၼ်းၵေႃႈ မီးလွင်ႈၵွင်ႉၵၼ်တင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ။ ဢၼ်တိူဝ်ႉႁႅင်းႁႅင်းသုတ်းၼႆႉ ယင်း ပႆႇၸႂ်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈၵွၼ်ႇ။ မိူၼ် ၼင်ႇ မိူင်းဢႃႇၽရိၵ ၸိူဝ်းၼႆႉ တေၶႅၼ်းၼႃႇလိူဝ်ႁဝ်းၵွၼ်ႇ။ မၼ်းတိူဝ်ႉ တၢင်းလုမ်ႈၾႃႉယဝ်ႉ။ မၼ်းဢမ်ႇၵွမ်ႉ ၵူၼ်း ၾၢႆႇၼွၵ်ႈၵူၺ်း မိူၼ်ၼင်ႇ ၵူၼ်းဢၼ်ဢမေႊရိၵၼ်ႊ ၶဝ် ၶၢတ်ႈမႃးႁဵတ်းၵၢၼ်ဝႆႉၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ယၢမ်းလဵဝ်တူၵ်းၵၢၼ် ၼပ်ႉႁူဝ်မိုၼ်ႇ”- ဝႃႈၼႆ။ ဢမ်ႇၵႃး ၼႂ်းၵၢၼ်ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇၵူၺ်း ဢၼ်တုမ်ႉတိူဝ်ႉယွၼ်ႉ ဢမေႊရိၵၼ်ႊ တတ်းလွင်ႈၵမ်ႉၸွႆႈၼႆႉ။ ပႃးၸဵမ်လွင်ႈပၢႆးယူႇလီ၊ ၸုမ်းတူင်ႉၼိုင်တႃႇတီႊမူဝ်ႊၶရေႊသီႊ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ တုမ်ႉတိူဝ်ႉမူတ်း။ မေႃယႃယိင်း ၵူၼ်းမိူင်းတႆး ဢၼ်ႁဵတ်း CDM ဝႆႉၼၼ်ႉ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – ယၢမ်းလဵဝ် သိုၵ်းမၢၼ်ႈၵေႃႈ ဢမ်ႇၸွႆႈထႅမ်ပၼ်ၵူၼ်းမိူင်းသင်သေလွင်ႈ။ ဢမေႊရိၵၼ်ႊသမ်ႉ မႃးတတ်းလွင်ႈၸွႆႈထႅမ်ထႅင်ႈ ၸိူင်ႉၼႆတႄႉ မႆႈၸႂ်တႃႇ ၵူၼ်း ၸိူဝ်းယူႇပိၵ်ႇထိူၼ်ႇႁၢင်ၶိူဝ်း၊ ၸွမ်းဝၢၼ်ႈၼွၵ်ႈၼႃးပၢင်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ တေဢွၼ်ၵၼ်ၸပ်းတၢင်းပဵၼ်ငၢႆႈ၊ မႄႈမၢၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ ပေႃးဢမ်ႇလႆႈႁပ်ႉတၢင်းၸွႆႈ – တေတၢႆတေႁၢႆ။ တၢင်းပဵၼ် ၸိူဝ်းဢၼ်မေႃတိတ်းၸပ်းလၢမ်းၽႄႈ တေလိူင်ႇၼမ် – ပဵၼ်ဢၼ်လီမႆႈၸႂ်လူင်လၢင် – ဝႃႈၼႆ။ ၸဝ်ႈၶိုၼ်းသႂ် ၸႂ်ယဵၼ် ၽူႈၵေႃႈတင်ႈ ၵေႃၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈၵေႃႈ ယၢမ်ႈထတ်းသၢင်လၢတ်ႈၼႄဝႃႈ – သင်ၸိူဝ်ႉဢမေႊရိၵၼ်ႊ တတ်းၶၢတ်ႇလွင်ႈၵမ်ႉၸွႆႈ တေႃႇလုမ်ႈၾႃႉ ၸိူင်ႉၼႆတႄႉ – မၼ်းတေမိူၼ် ၸိုင်ႈမိူင်း ဢၼ်ၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇလုမ်ႈ ၾႃႉၵႂႃႇသေ ၶႄႇတေၶိုၼ်ႈမႃး ပဵၼ်ၽူႈယိင်ႉယႂ်ႇၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ ၵေႃႉလဵဝ် ၵူၺ်းယဝ်ႉ – ဝႃႈၼႆ။ တီႈတႄႉမၼ်း ၵၢၼ်ၸွႆႈထႅမ် တေႃႇတူင်ႇၵူၼ်းၵူႈၸိုင်ႈမိူင်းၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈ ပဵၼ်လွင်ႈၸႂ်ႉၸၢႆႇငိုၼ်း ဢမ်ႇမီးလွင်ႈမီးတၢင်းမၼ်း၊ မၼ်းပဵၼ်ၵၢၼ် ဢၼ်မီးၵႃႈၶၼ် တေႃႇၸိုင်ႈမိူင်း ၸဝ်ႈၵဝ်ႇယူႇ။ သင်ဝႃႈ မိူင်းၼိုင်ႈလႄႈ မိူင်းၼိုင်ႈ ၸွႆႈထႅမ်ၵၼ် ၼႆၸိုင် တေႁဵတ်းႁႂ်ႈမီးလွင်ႈယုမ်ႇယမ် ၸမ်ၸႂ်ၵၼ်မႃးလိူဝ်ၵဝ်ႇ။ လွင်ႈၵမ်ႉၸွႆႈၵူၼ်းတေႃႇၵူၼ်းၼႆႉ ယင်းတေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈဢမေႊရိၵၼ်ႊၵတ်းယဵၼ်ၼိမ်တဵင်ႈ ယူႇလွတ်ႈ ၵႂႃႇၶၢဝ်းယၢဝ်းလူးၵွၼ်ႇၼႆ ၽူႈထတ်းသၢင်ၵၢၼ်မိူင်း – မိူင်းထႆးၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈတီႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ Thairath Plus ဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ | ['ပွင်ႈၵႂၢမ်းၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း'] |
2025-02-16T14:05:00 | https://shannews.org/archives/62438 | ၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ တၢင်းႁၼ်ထိုင် ၸုမ်းလုၵ်ႈႁဵၼ်းၼုမ်ႇ | တၢင်းႁၼ်ထိုင် ၸုမ်းလုၵ်ႈႁဵၼ်းၼုမ်ႇ ႁူင်းႁဵၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸၼ်ႉသုင် (N.H.S) ပၢင်ၵမ်ႉၵေႃႇ (ဢၼ်လႆႈတူၵ်းၼႂ်းမိုဝ်းၽူႈၶႂၢၵ်ႈမိူင်းၵႂႃႇမိူဝ်ႈ 13/01/1996) ႁဝ်းၶႃႈ ပဵၼ်ၸုမ်းလုၵ်ႈႁဵၼ်းၼုမ်ႇ (N.H.S) ဢၼ်မီးၸေႇတၼႃႇပႃးၸႂ် ၼိူဝ်ၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈမီး လွင်ႈၶမ်ၸႂ်ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈဢၼ်ၸဝ်ႈႁၢၼ် ၵၢၼ်းယွတ်ႈ ႁဵတ်းၵႂႃႇၼၼ်ႉလႄႈ ဢၼ်မူႇၸုမ်း M.T.A. ၶိုင်ပွင်ၵႂႃႇၼၼ်ႉယူႇ။ ပေႃးတေဝႃႈ ဢမ်ႇပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်သင်ၼႆ ၸွင်ႇမၼ်းတေထုၵ်ႇမႅၼ်ႈႁိုဝ်? မၢင်ၽဝ်ႇၵေႃႈ တေႁၢႆႉလိူဝ်သေ ၸုမ်းၵၢၼ်းယွတ်ႈ S.S.N.A ႁိုဝ်?။ ၵွပ်ႈသင်သမ်ႉဝႃႈၼၼ် – (1) ၵၢၼ်းယွတ်ႈၶဝ်ၽိုၼ်ႉဝၢႆႇ M.T.A ၵႂႃႇတင်ႈမူႇၸုမ်းမႂ်ႇပူၵ်းပွင်ၵူၺ်းပဵၼ်မႃး S.S.N.A ၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၶဝ်ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ “ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် M.T.A ၼႆႉ ၵမ်ႇၽႃႇၼွၵ်ႈမိူင်းပိူၼ်ႈဝႃႈ ဢမ်ႇၶဝ်ႈတြႃးမၢႆမီႈ” ၼႆၼၼ်ႉၵေႃႈ ဝႃႈပႃးယဝ်ႉ။ (2) ဝၢႆးၼၼ်ႉ ဢမ်ႇႁိုင်ဢမ်ႇၼၢၼ်းသမ်ႉ လႆႈငိၼ်းၶၢဝ်ႇဝႃႈ “မုၵ်ႉၸုမ်း S.S.N.A ၵႂႃႇယွၼ်းၵိုတ်းသိုၵ်း ၶဝ်ႈမၢၼ်ႈယဝ်ႉ” ဝႃႈၼႆ။ ပေႃးၶိုၼ်းဝူၼ်ႉတူၺ်း ဢၼ်ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် M.T.A ၶဝ်ႁဵတ်းၵႂႃႇမိူဝ်ႈပီ 95 ၸမ်သဵင်ႈၼၼ်ႉၸိုင် မုၵ်ႉၸုမ်း M.T.A ယၢမ်ႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈၵပ်းသိုပ်ႇၵၼ်တင်းၵူၼ်းလူင်ၸိၵ်းၸွမ် ၼဝတ မၢၼ်ႈပဵၼ်လၢႆလၢႆပွၵ်ႈၼၼ်ႉ ၸဵမ်မိူဝ်ႈၵၢၼ်းယွတ်ႈၶဝ်ပႆႇ ၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇလူးၵွၼ်ႇ။ ဝၢႆးသေ မုၵ်ႉၸုမ်း S.S.N.A ယွၼ်းၵိုတ်းသိုၵ်းၶဝ်ႈ ၸူးမၢၼ်ႈယဝ်ႉ ဢမ်ႇႁိုင်ဢမ်ႇၼၢၼ်း ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ၼႂ်း M.T.A ၶဝ် ၵေႃႈ လႆႈယွၼ်းဢုပ်ႇဢူဝ်းမၢၼ်ႈ တႃႇတေၶဝ်ႈၼႂ်းတူင်ႇဝူင်းမၢႆမီႈမၢၼ်ႈ။ တွၼ်ႈတႃႇဢဝ် M.T.A ဝၢင်းၶိူင်ႈပၼ်မၢၼ်ႈ ၵမ်ႈၽွင်ႈသေ ယွၼ်းႁဵတ်း “ၵႃႇၵွႆႇယေး” မိူင်းမၢၼ်ႈ ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေဢၢပ်ႈဝၢင်း ၶိူင်ႈၵွင်ႈမႃး ႁူဝ်ႁဵင်မၼ်းယဝ်ႉ တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် ယိင်ႈၶႅၼ်းဢမ်ႇမၵ်းမၼ်ႈလႆႈဝႃႈ “မိူင်းတႆးတေမီး သုၼ်ႇလႆႈတႅပ်းတတ်းႁင်းၶေႃ၊ ဢုပ်ႉပိူင်ႇဝၢၼ်ႈမိူင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇလႆႈႁင်းၶေႃ”- ။ ဢၼ်ဝႃႈမၢၼ်ႈတင်းတႆး ၽႂ်တေဢမ်ႇလႆႈပူၼ်ႉပႅၼ်ၼိူဝ်ၵၼ်၊ မီးသုၼ်ႇလႆႈၽဵင်ႇပဵင်းၵၼ် ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၶေႃႈလႆႈၸႂ် ဢၼ်မီးပႃးၼႂ်းလိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆပၢင်လူင်ဝႆႉၼၼ်ႉ ယင်းပႆႇႁၼ်လႆႈသင်၊ ဢၼ်လႆႈၼၼ်ႉတႄႉ ႁွင်ႉဢဝ်မၢၼ်ႈ မႃးႁဵတ်းၸဝ်ႈ ႁဵတ်းၶုၼ်ၼၼ်ႉၵူၺ်းယဝ်ႉ။ ပေႃးတူၺ်းၶိုၼ်း ပိုၼ်းဝၼ်းလင်ၸိုင် ၸဵမ်မိူဝ်ႈ 21/05/1958 ဢၼ်ၸဝ်ႈၼွႆႉ သူၼ်းတုမ်ဢဝ် ၽူႈႁၵ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး 31 ၵေႃႉ ပႃးၵွင်ႈ 7 လဝ်းသေ ပူၵ်းတင်ႈမုၵ်ႉၸုမ်း ၼုမ်ႇသိုၵ်းႁၢၼ်မႃးၼၼ်ႉ တိူင်ႇၵၢဝ်ႇ ၵိၼ်ၼမ်ႉသတ်ႉၸႃႇၵၼ်ဝႃႈ တႃႇတေဢဝ်မိူင်းၵွၼ်းၶေႃ။ ဢၼ်ပေႃႈထဝ်ႈလူင် ၸဝ်ႈၵွၼ်းၸိူင်း သူၼ်းတုမ်ဢဝ် 3 မူႇ 3 ၸုမ်း ပူၵ်းတင်ႈ လွင်ႈၽွမ်ႉႁူမ်ႈပဵၼ်မႃး T.R.C ၼၼ်ႉၵေႃႈ ပၼ်ၵႂၢမ်း မၼ်ႈၵႅၼ်ႇၵိၼ် ၼမ်ႉသတ်ႇၸႃႇၵၼ်ဝႆႉဝႃႈ “ဢဝ်မိူင်းၵွၼ်းၶေႃ” ၼႆၼင်ႇ ၵဝ်ႇ။ လွင်ႈၽွမ်ႉႁူမ်ႈ တေမၼ်ႈၵိုမ်းၵႂႃႇပီယၢဝ်းၶၢဝ်းႁိုင် ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ တေၸတ်ႉငၢၵ်ႈ တႅမ်ႇယၢႆႈၵၼ် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ပိူင်လူင်ၼႆႉ မၼ်းမီးၼိူဝ်ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် ၵူႈၵေႃႉယဝ်ႉ။ တႃႇတေၽွမ်ႉႁူမ်ႈ မၼ်ႈၵႅၼ်ႇလႄႈ တႃႇတေဢမ်ႇၽၢတ်ႇငၢၵ်ႈတႅၵ်ႇယၢႆႈၵၼ်ၼၼ်ႉသမ်ႉ ၽူႈႁၵ်ႉၸၢတ်ႈၵူႈၵေႃႉ ထုၵ်ႇလႆႈၸွႆႈၵၼ် ၵႅတ်ႇၶႄႁႄႉၵင်ႈထိင်းသိမ်းၵူၺ်း။ “ၵွၼ်းၶေႃ” ဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ ဢွၼ်ၵၼ်လၢတ်ႈလႆႈငၢႆႈငၢႆႈသေတႃႉ ၸူဝ်ႈလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉမႃးၶၢဝ်းတၢင်း 37 ပီပၢႆၼႆႉ ယိူင်း ဢၢၼ်းတႃႇဢဝ်ၵွၼ်းၶေႃၵေႃႈ ယင်းပႆႇထိုင်တီႈယိူင်းမၢႆ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၵၢင်ၸႂ်တၢင်းမုင်ႈမွင်းၵူၼ်းမိူင်းတႆး တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ တေလႆႈဝႃႈတိုၵ်ႉပဵၼ် “ၵွၼ်းၶေႃ” ယူႇ။ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၼႆတႄႉ ပေႃးဝႃႈပဵၼ်ၵူၼ်းႁၵ်ႉမိူင်းတႆးၸိုင် ၽႂ်ၽႂ်ၵေႃႈၶၢင်းပွင်ႉမေႃးလႃႇယူႇ တႃႇသေႇယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈပဵၼ်မႃးမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ဢၼ်ၵႅၵ်းၽၢင်းၶွင်မၢၼ်ႈလႄႈ ၸင်ႇလႆႈတူၵ်းတႅမ်ႇၼႃႈလဵၵ်ႉသေ ၸႅၵ်ႇ ၽႄႁူႉႁၼ်လႆႈၽွၼ်းလီ ၽွၼ်းၸႃႉမၼ်းမႃး 47 ပီပၢႆယဝ်ႉ” – ဝႃႈၼႆၵၼ် ၵူႈၵေႃႉယူႇ။ ဢိင်ၼိူဝ် ၵၢၼ်းယွတ်ႈ (မုၵ်ႉၸုမ်း S.S.N.A) ၶဝ် – ၵႂႃႇယွၼ်းၵိုတ်းသိုၵ်း ၶဝ်ႈၸူးမၢၼ်ႈၼၼ်ႉ ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် M.T.A ၶဝ်ဝႃႈ ပဵၼ်ၵူၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈပဵၼ်ၵူၼ်းႁၵ်းလင်ယႃႉသတ်ႉၸႃႇ ၼိူဝ်မုၵ်ႉၸုမ်း။ ဢၼ် M.T.A ၵႂႃႇ ယွမ်းၵၢၼ်ႉလႆႈၸႂ်ဝၢင်း ၶိူင်ႈပၼ် ၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉ သမ်ႉတေလႆႈႁွင်ႉၶဝ်ၸဝ်ႈဝႃႈၸိူင်ႉႁိုဝ်?။ ပဵၼ်ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈယႃႇ၊ သင်ၽဵင်ႇႁဝ်းၶႃႈ ၸုမ်းလုၵ်ႈႁဵၼ်းၼုမ်ႇ ႁၼ်ထိုင်ၼၼ်ႉတႄႉ ၶဝ်မိူၼ်ၵၼ်ပဵၼ် ၵႃၼႄးၵဝ်ႉ ၵဝ်ႉၼႄးၵႃၵူၺ်း။ တွၼ်ႈတႃႇ ႁဝ်းၶႃႈတႄႉ တိုၼ်းဢမ်ႇပွႆႇၽႃႈၵွင်လင်ပိုၼ်ႉပႅတ်ႈ ၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ၊ ဢၢၼ်းသိုပ်ႇၶတ်းၸႂ်တူင်ႉတိုၼ်ႇယၢင်ႈၶိုၼ်ႈၼႃႈၵႂႃႇ ပုၼ်ႈတႃႇယိူင်းမၢႆ “ၵွၼ်းၶေႃ” တိၵ်းတိၵ်းယူႇ။ ၼင်ႇဢၼ်တၢင်းႁူႉတၢင်းမေႃ တူဝ်ၵဝ်ႇမီးၼၼ်ႉ တေၶတ်းၸႂ်ႁဵတ်းပၼ်ပုၼ်ႈပၢင်ႈၽွၼ်း လီတႃႇၵူၼ်း မိူင်းတႆးၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း ႁႂ်ႈပေႃးၶူပ်းမႅၼ်ႈၵၼ် တင်းၵၢင်ၸႂ်တၢင်းမုင်ႈမွင်း ၵူၼ်းမိူင်းတႆး ယူႇယဝ်ႉ။ ႁူႉပွင်ႇယႃႇၵႂင်မဝ်း၊ ပေႃးႁဝ်းမႄးၵၼ်ဝႆး၊ မိူင်းတႆးတၵ်းၵွၼ်းၶေႃ၊ တုမ်ၵေႃၶွၼ်ႈႁူမ်ႈႁႅင်း၊ တိုၵ်းတႅင်း မၢၼ်ႈၵူၼ်းၵဝ်း၊ ႁွမ်းပဝ်းၵၼ်ၵေႃႇတင်ႈထႅင်ႈ တိုၵ်ႉပႆႇတူၵ်းလိုၼ်း။ ၸုမ်းလုၵ်ႈႁဵၼ်းၼုမ်ႇ ႁၵ်ႉၸၢတ်ႈ – ႁူင်းႁဵၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸၼ်ႉသုင် (မၢႆဝၼ်း 15/01/96) ပပ်ႉၵွၼ်းၶေႃ မၢႆ 139 ပီ 1996 | ['ၵၢၼ်မိူင်း', 'ၶေႃႈထတ်းသၢင်'] |
2025-02-13T15:00:00 | https://shannews.org/archives/62429 | ၵူၼ်းၵျွၵ်ႉမႄး ၵေႃႉၼိုင်ႈ ၺႃးပေႃႉထုပ်ႉၶႃႈတၢႆ ပႅတ်ႈတူၵ်းၼမ်ႉ | ထဝ်ႈၸၢႆး ဢႃယု 77 ပီ ၵေႃႉၼိုင်ႈ ၺႃးပေႃႉထုပ်ႉၶႃႈတၢႆ ပႅတ်ႈတူၵ်းၼမ်ႉႁွင်ႉ ၼႂ်းၵႄႈမိူင်းငေႃႉ – ၵျွၵ်ႉမႄး ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 05/02/2025 ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ ထူပ်းႁၼ် တူဝ်တၢႆ လုင်းသၢင်ႇၶုၼ်ႇ ဢႃယု 77 ပီ တီႈၼႂ်းၼမ်ႉသိမ်ႇ ၼႂ်းၵႄႈမိူင်းငေႃႉ – ဝဵင်းၵျွၵ်ႉမႄး ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ထဝ်ႈၸၢႆးၼႆႉ ႁၢႆတူဝ်ၵႂႃႇ ၸဵမ်မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 25 လိူၼ်ပူၼ်ႉ မၼ်းၸၢႆး တေ ဢၢၼ်းၵႂႃႇသိုဝ်ႉၶိူင်ႈၸၢၵ်ႈလုၺ်ၼဵင်ႈ ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းၵျွၵ်ႉမႄး လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ –“လႆႈႁူႉဝႃႈ လုင်းသၢင်ႇၶုၼ်ႇၼႆႉ ပႃးၸွၵ်းငိုၼ်းသေ တေ ဢၢၼ်းၵႂႃႇသိုဝ်ႉၶိူင်ႈၸၢၵ်ႈလုၺ်ၼဵင်ႈ မၼ်းၸၢႆး လုၵ်ႉတီႈဝၢၼ်ႈဢွၵ်ႇႁိူၼ်းၵႂႃႇၵေႃႉလဵဝ် ၵႂႃႇ တၢင်းၼမ်ႉမင်း မိူင်းငေႃႉ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 25/01/2025 ၼၼ်ႉ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ႁၢႆတူဝ်ၵႂႃႇတႃႇၶၢဝ်းတၢင်း 10 ဝၼ်းပၢႆ ပီႈၼွင်ႉၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းမႆႈၸႂ်သေ ဢွၼ်ၵၼ်ၶႆႈႁႃ ၸင်ႇႁၼ်တူဝ်တၢႆလုင်းသၢင်ႇၶုၼ်ႇၼႆႉ တီႈၼႂ်းၼမ်ႉ သိမ်ႇၼၼ်ႉၶႃႈဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ လုင်းသၢင်ႇၶုၼ်ႇၼႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈတူၼ်ႈႁိူၵ်ႈ ဢိူင်ႇႁူးသူၼ် ၸႄႈဝဵင်းၵျွၵ်ႉမႄး မီးလုၵ်ႈလၢင်းဝႆႉ 5 ၵေႃႉ ဝႃႈၼႆ။ – ႁၢင်ႈလုင်းသၢင်ႇၶုၼ်ႇ “ၵမ်ႈၽွင်ႈ လၢတ်ႈဝႃႈ တီႈတူဝ်လုင်းသၢင်ႇၶုၼ်ႇၼၼ်ႉ မီးႁွႆးပေႃႉထုပ်ႉဝႆႉၼႆဢေႃႈ။ မၢင်ၸိူဝ်း လၢတ်ႈဝႃႈ လႆႈႁၼ်သိုၵ်းတဢၢင်း TNLA ႁွင်ႉၶိုၼ်ႈၵႃး ၽူဝ်းဝီးသီလမ်ၵႂႃႇ မိူဝ်ႈၽွင်းလုင်းသၢင်ႇၶုၼ်ႇ မႃးပႂ်ႉၶိုၼ်ႈၵႃး တီႈၶူဝ်ႁၢင်ႁွမ်း တၢင်းၽႄၶဝ်ႈမိူင်းငေႃႉၼၼ်ႉၼႆဢေႃႈ”- ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းၵျွၵ်ႉမႄး သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄ ၼင်ႇၼႆ။ ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈၼႆႉ ပီႈၼွင်ႉၸမ်ၸႂ် လုင်းသၢင်ႇၶုၼ်ႇ လၢတ်ႈဝႆႉတီႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ Shan State Channel News ၼၼ်ႉဝႃႈ – ဝၢႆးထူပ်းႁၼ်တူဝ်တၢႆ လုင်းသၢင်ႇၶုၼ်ႇယဝ်ႉ ၾၢႆႇၸုမ်းသိုၵ်း TNLA ၶဝ် မႃးႁူပ်ႉပီႈၼွင်ႉၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းသေ လၢတ်ႈဝႃႈယႃႇပၼ်ၶၢဝ်ႇဢွၵ်ႇၵႂႃႇတၢင်းလႂ် တေၵူတ်ႇထတ်း လွင်ႈပိူင်ပဵၼ်လွင်ႈတႄႉမၼ်း ၵွၼ်ႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ တေႃႇထိုင်ဝၼ်းမိူဝ်ႈ ၼႆႉ ဢမ်ႇၵပ်းသိုပ်ႇပွင်ႇၶၢဝ်ႇသင်မႃး ယဝ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇမႃးဢဝ်ပုၼ်ႈ ၽွၼ်းပၼ်သင် – ဝႃႈၼႆ။ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈၼႆႉ ယူႇတီႈ ၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ ၵပ်းသိုပ်ႇ ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ တပ်ႉသိုၵ်းတဢၢင်း TNLA ၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၵူၼ်းမိူင်းတႄႉ ဢွၼ်ၵၼ်မႆႈၸႂ်ဝႆႉ သင်ၸုမ်းသိုၵ်း တေၸႂ်ႉလၢႆးမိူၵ်ႈမႂ်ႈ ၸိူင်ႉၼႆသေ ၽွင်းငမ်းဝၢၼ်ႈမိူင်းၵႂႃႇၼႆၸိုင် လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈသၢႆၸႂ်တႄႉ ဢမ်ႇမီးယဝ်ႉ – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းၵျွၵ်ႉမႄးလၢတ်ႈ။ ၵိင်ႇၽႄၸႄႈဝဵင်းမိူင်းငေႃႉၼႆႉ ယူႇတီႈ တပ်ႉသိုၵ်းတဢၢင်း TNLA ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇယိုတ်းၵုမ်းလႆႈဝႆႉ ၸဵမ်မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 01/01/2024 ၼၼ်ႉမႃး ႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်။ | ['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ'] |
2025-02-13T13:30:00 | https://shannews.org/archives/62415 | ႁၢၼ်ႉၶၢႆၾူၼ်း တီႈဝဵင်းမူႇၸေႊ ၺႃးၸူၼ်ထႅင်ႈ | မီးၽူႈၸၢႆး 4 ၵေႃႉ ယိပ်းၵွင်ႈၸေးမိုဝ်းသေ ၶဝ်ႈၸူၼ်ၼႂ်းႁၢၼ်ႉၶၢႆၾူၼ်း တီႈၼိုင်ႈ ၼႂ်းဝဵင်းမူႇၸေႊ လႆႈၵႂႃႇငိုၼ်းလႄႈတင်းၾူၼ်း ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ပူၼ်ႉမႃး ဝၼ်းတီႈ 07/02/2025 ယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈ 9:05 မူင်း မီးၽူႈၸၢႆး 4 ၵေႃႉ သႂ်ႇၶူဝ်း မိူၼ်ၸုမ်းပျီႇတူႉ ၸိတ်ႉ ယိပ်းၵွင်ႈၸေးမိုဝ်းသေ ၶဝ်ႈၸူၼ် ၼႂ်းႁၢၼ်ႉၶၢႆၾူၼ်း ႁၢၼ်ႉၼိုင်ႈ တီႈပွၵ်ႉၸွၼ်ႊၸူဝ်ႇ ဝဵင်းမူႇၸေႊ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ လႅၼ်လိၼ်တႆး – ၶႄႇ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းမူႇၸေႊ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၸႂ်ႈၶႃႈဢေႃႈ ၵူၼ်းႁၢႆႉၼၼ်ႉ ၶဝ်ႈၸူၼ် ၼႂ်းႁၢၼ်ႉၶၢႆၾူၼ်း တီႈပွၵ်ႉၸွၼ်ႊၸူဝ်ႇ လႆႈၵႂႃႇငိုၼ်းလႄႈၾူၼ်း ၵႃႈႁိုဝ်တႄႉ ဢမ်ႇႁူႉၶႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈၼႆႉ ၼႂ်းၵွင်ႈထၢႆႇ CCTV တႄႉ လႆႈႁၼ်ဝႆႉ – မီးၽူႈၸၢႆး 4 ၵေႃႉ ယိပ်းၵွင်ႈယၢဝ်း 2 ၵေႃႉ၊ ၵွင်ႈပွတ်း 2 ၵေႃႉ၊ ၵူၼ်းၼႂ်းႁၢၼ်ႉၶၢႆၾူၼ်း ၽူႈၸၢႆး 2 ၵေႃႉၼၼ်ႉ ၺႃးၵွင်ႈငႃသေ ၸူၼ်ဢဝ်ၵႂႃႇၾူၼ်းတင်းငိုၼ်း။ ၾၢင်ႁၢင်ႈ ၽူႈ ၸၢႆး 4 ၵေႃႉၼၼ်ႉ တေယွမ်သုင်၊ တိုဝ်းမၢၵ်ႇႁူဝ်၊ သႂ်ႇသိူဝ်ႈၼႃလၢႆး မိူၼ်သိူဝ်ႈသိုၵ်း ယဝ်ႉၵေႃႈ သႂ်ႇၵူၼ်ယၢဝ်း တင်း 4 ၵေႃႉ ဝႃႈၼႆ။ ပူၼ်ႉမႃး မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 18/01/2025 ယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈ မီးၵူၼ်းၸၢႆး 3 ၵေႃႉ ယိပ်းၵွင်ႈၸေးမိုဝ်း သႂ်ႇၶူဝ်းမိူၼ် ၸုမ်းပျီႇတူႉၸိတ်ႉသေ ၶဝ်ႈတီႉၺွပ်း ဢဝ်တူဝ်ၸဝ်ႈၶွင်ႁၢၼ်ႉၶၢႆၶူဝ်းၵုၼ်ႇၵႂႃႇ ဢၼ်ပိုတ်ႇႁၢၼ်ႉၶၢႆဝႆႉ တီႈႁိမ်းလုမ်းၶႄၾႆး ပွၵ်ႉၵွင်းမူးတူင်ႈ ၼၼ်ႉတႄႉ တီႉဢဝ်ၵႂႃႇပဵၼ်တူဝ်ယိူဝ်ႇ ဝႃႈၼႆ။ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 10/01/2025 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ်မွၵ်ႈ 10 မူင်း ၼၼ်ႉၵေႃႈ မီးၸုမ်းဢမ်ႇႁူႉၾၢႆႇ 6 ၵေႃႉ ယိပ်းၵွင်ႈၸေးမိုဝ်းသေ ၶဝ်ႈၸူၼ်တီႈႁၢၼ်ႉမႄႈရူတ်ႉၵႃး “ဟိုင်းရာဇာ ကားဝပ်ရှော့” တီႈပွၵ်ႉမၢၼ်ႈဝဵင်း ဝဵင်းမူႇၸေႊ လႆႈၵႂႃႇရူတ်ႉၵႃး၊ ၾူၼ်းလႄႈ ငိုၼ်းထႅင်ႈတင်းၼမ် ဝႃႈၼႆ။ ဝဵင်းမူႇၸေႊၼႆႉ ပဵၼ်ဝဵင်းလႅၼ်လိၼ် တိတ်းၸပ်းၶႄႇ ဝဵင်းၼိုင်ႈ ယဝ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်ဝဵင်းၵႃႉၶၢႆၵေႃႈၸႂ်ႈလႄႈ ယွၼ်ႉၼၼ် ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၸၢဝ်းၶိူဝ်း၊ ၸုမ်းပျီႇတူႉၸိတ်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉ တူင်ႉၼိုင်ယူႇသဝ်းၼမ်။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၸၢဝ်းၶႄႇ ၸိူဝ်းလုၵ်ႉတၢင်းမိူင်းၶႄႇသေ ၶဝ်ႈမႃးႁဵတ်းၵၢၼ် ပၢင်တေႃႇလွင်း၊ ၵႃႉၶၢႆပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ၼွၵ်ႈမၢႆမီႈ ၼႂ်းဝဵင်းမူႇၸေႊ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ မီးထႅင်ႈတင်းၼမ်။ | ['ၶၢဝ်ႇ', 'ၽိတ်းမၢႆမီႈ'] |
2025-02-13T14:15:51 | https://shannews.org/archives/62414 | GED ပဵၼ်ႁူးဢွၵ်ႇလီဢၼ်ၼိုင်ႈ တႃႇၽူႈႁၢမ်းသုၼ်ႇလႆႈၵၢၼ်ႁဵၼ်း ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ | ၵႂၢမ်းထုင်းတႆးမီးဝႆႉဝႃႈ “ ဢမ်ႇႁူႉလိၵ်ႈ ၼင်ႇတႃမွတ်ႇ ဢမ်ႇႁၼ်လိၵ်ႈၼင်ႇတႃတၼ် ” ၼႆၵူႈၵေႃႉၵေႃႈ တေယၢမ်ႈငိၼ်းၵၼ်ယူႇ။ လွင်ႈၼႆႉ ယႃႇထၢင်ႇဝႃႈမၼ်းပဵၼ်ၽွင်းၵၢပ်ႈပၢၼ်ဝၢၼ်ႈမိူင်း ဢမ်ႇပိုတ်ႇ ဢမ်ႇပၢင်ႇ ၊ ဢမ်ႇပႆႇၶိုတ်းၵၢပ်ႈတၼ်းပၢၼ်ၼၼ်ႉၵူၺ်း။ ယၢမ်းလဵဝ် ႁူဝ်ပၢၵ်ႇပီ 21 ၽွင်းလုမ်ႈၾႃႉ ၶိုၼ်ႈၼိူဝ်လိူၼ်မိူဝ်းၼိူဝ်လၢဝ် လၢတ်ႈၶိူဝ်းၶႂၢၵ်ႈ ဢႃႇၼႃႇၸၢၵ်ႈ ထိုင်ၵၢင်ႁၢဝ်ယူႇၼႆႉ ၸိုင်ႈမိူင်းဢၼ်လႆႈ ထူပ်းၽေးသိုၵ်းသိူဝ်ယူႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၵုမ်ႇလႆႈပၢႆႈၽေးသိုၵ်းၵူၺ်းလႄႈ ဢမ်ႇတၼ်းဝူၼ်ႉလွင်ႈႁႃ တၢင်းၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႂ်ႇသုင်၊ ဢမ်ႇတၼ်းသူင်ႇလုၵ်ႈလၢင်းႁဵၼ်းလိၵ်ႈႁဵၼ်းလၢႆး။ ပေႃးပဵၼ်ၸိူင်ႉၼႆမႃးၸိုင် ဝူၼ်ႉထိုင်ၶေႃႈၵႂၢမ်းဢၼ်ဝႃႈ – “ ၼေႃႇတႅၼ်းၶိူဝ်းဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ဢဵၼ်ႁႅင်းလူင်တႃႇဝၢၼ်ႈမိူင်းမိူဝ်းၼႃႈ ” – ၼႆၼၼ်ႉသေ – ၼင်ႇႁိုဝ်တေၸၢင်ႈၵႄႈလိတ်ႈလႆႈ ၼၼ်ႉ ႁဝ်းထုၵ်ႇလီႁဵတ်းႁိုဝ်။ ၼွၵ်ႈလိူဝ်တူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၽႂ်ဢမ်ႇၸၢင်ႈၸွႆႈလႆႈ။ ႁူင်းႁဵၼ်းတီႈဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ် ၺႃးမၢၵ်ႇလူင်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ လႅဝ်ၽႅဝ်ႉ မိူၼ်ၼင်ႇမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇႁဝ်းၶႃႈၼႂ်းပီ 2023 မႃးတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၼေႃႇတႅၼ်းၶိူဝ်း ၸိူဝ်ႉႁိူဝ်ႇငိူၼ်ႈၶိူဝ်းတႆးႁဝ်း ဢၼ်လႆႈပၢႆႈလႆႈၼီ ႁၢမ်းသုၼ်ႇလႆႈႁဵၼ်းလိၵ်ႈလၢႆး၊ ၵမ်ႈၽွင်ႈၸိူဝ်းဢမ်ႇပၢႆႈၵေႃႈ ၺႃးၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၶဝ် တီႉၺွပ်းဢဝ်ၵႂႃႇၾိုၵ်းၵၢၼ်သိုၵ်းသေ သူင်ႇၼႃႈသိုၵ်း လူႉတၢႆႁၢႆၵႂႃႇၵေႃႈမီးၼမ်။ ဢမ်ႇၼၼ် ပၢႆႈလိပ်းပၢႆႈတၢႆသေ ၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်ၸွမ်းပေႃႈလဵင်ႉၶႄႇ ၸုမ်းၵျႃးၽႅၼ်ႉ၊ ၵႂႃႇတေႃႉယႃႈသူင်ႇယႃႈ ၺႃးငွႆးယိုဝ်း တၢႆႁၢႆ ၵႂႃႇမီးတင်းၼမ်တင်းလၢႆ ၼပ်ႉဢမ်ႇသဵင်ႈ ဢၢၼ်ႇပေႃးဢမ်ႇလႆႈ ။ ပႃႈၼၢင်းလႃ့ ဝၢၼ်ႈလူင်ၵဵင် ၸႄႈဝဵင်းၵျွၵ့်မႄး ဢၼ်လႆႈပၢႆႈၽေးသိုၵ်းသိူဝ်ဝႆႉယူႇၼၼ်ႉ ပိုတ်ႇဢူၵ်းပိုတ်ႇၸႂ်မၼ်းၼၢင်းဝႃႈ – ဢိင်ၼိူဝ်ၽေးသၽႃႇဝ လႄႈၽေးၵူၼ်းႁဵတ်းသေ လုၵ်ႈလၢင်းမၼ်းၼၢင်းဢမ်ႇလႆႈႁဵၼ်းလိၵ်ႈမီး 5 ပီယဝ်ႉဝႃႈၼႆ။ “တႄႇ ပီ 2019 မႃး တၢင်းပဵၼ် ၶူဝ်ႊဝိတ်ႉလၢမ်းၽႄႈ လႄႈ လုၵ်ႈဢွၼ်လႆႈလိုဝ်ႈႁဵၼ်း ။ ဝၢႆးၼၼ့် သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တႄႇယိုတ်းဢႃႇၼႃႇၸိုင်ႈမိူင်း မိူဝ်ႈပီ 2021 ထႅင်ႈ ။ ဢိင်ၼိူဝ် သိုၵ်းမၢၼ်ႈၸႂ်ႉလၢႆးမိူၵ်ႈမႂ်ႈ တီႉၺွပ်းႁဵတ်းႁၢႆႉတေႃႇ လုၵ်ႈႁဵၼ်းလုၵ်ႈဢွၼ်ႇလႄႈ ပေႃႈမႄႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇဢမ်ႇဝၢင်းၸႂ်လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ လုၵ်ႈလၢင်းသေ ဢမ်ႇဢဝ်လုၵ်ႈလၢင်း ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၵႂႃႇသူင်ႇႁဵၼ်းလိၵ်ႈလၢႆး တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် မီးၸမ် 5 ပီ ယဝ့် ” ။ ပၢင်တိုၵ်း သိုၵ်းသိူဝ်ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ပတ်းပိုၼ်ႉၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ 5 လၢၼ်ႉပၢႆ လႆႈႁၢမ်းသုၼ်ႇသွၼ်ႁဵၼ်းလိၵ်ႈလၢႆး ။ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ လႆႈပၢႆႈယၢၼ်ႁိူၼ်းယေးဝၢၼ်ႈဢိူင်ႇ၊ တီႈပၢင်သဝ်းၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း မၢင်တီႈ ပိုတ်ႇဝႆႉ ပၢင်သွၼ်လိၵ်ႈတႃႇလုၵ်ႈဢွၼ်ႇသေတႃႉ ပႆႇတဵမ်ထူၼ်ႈ တိုၵ်ႉမီးလွင်ႈယၢပ်ႇၽိုတ်ႇဝႆႉတင်းၼမ် ။ လုင်းၸၢႆး ၵူၼ်းမိူင်းဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ် ပေႃႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇႁဵၼ်းၵေႃႉၼိုင်ႈလၢတ်ႈဝႃႈ – “ တေႁဵတ်းႁိုဝ်လႃႇ တလဵဝ်ၼႆ့ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈၶိုၼ်ႈႁဵၼ်းမႃး လႆႈပွႆႇဝႆ့ၸိူင့်ၼႆ မီးၸမ် 5 ပီယဝ့် ၊ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၵေႃႈ ၵေႃႉယႂ်ႇမႃးၵူႈဝၼ်းၼေႃႈ။ လိၵ်ႈၵေႃႈဢမ်ႇလႆႈႁဵၼ်း ၊ ႁူင်းႁဵၼ်းတီႈဝၢၼ်ႈၵေႃႈ ၵွႆမူတ်းလႅဝ်ၽႅဝ်ႉမူတ်းယဝ်ႉၶႃႈလူး။ မေႃသွၼ်ၵေႃႈဢမ်ႇႁတ်းယူႇယဝ်ႉ ဢွၼ်ၵၼ်ပၢႆႈမူတ်းယဝ်ႉ။ တလဵဝ်ၼႆႉ ယႃႇဝႃႈတေသူင်ႇလုၵ်ႈလၢင်းၵႂႃႇႁဵၼ်းလိၵ်ႈလၢႆးလႃႈ- တႃႇၵိၼ်ဝၼ်းတေႃႇဝၼ်းၵူၺ်းၵေႃႈ လႆႈဝူၼ့်ယၢပ်ႇဝႆ့ဢေႃႈ ၊ ၵုမ်ႇလႆႈပၢႆႈသိုၵ်းပၢႆႈသိူဝ်ယူႇၸိူင့်ၼႆ ” – ဝႃႈၼႆ ။ ယၢမ်းလဵဝ်တီႈၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ် တွၼ်ႈတႃႇ ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ- မီးမေႃသွၼ် ပိုတ်ႇပၢင်သွၼ် ( ၵျူႊသျိၼ်ႊ ) ဝႆႉယူႇသေတႃႉ ယွၼ့်လွင်ႈ ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးဢမ်ႇၵုမ်ႇထူၼ်ႈလႄႈသင် ဢမ်ႇမီးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ လႄႈသင် ပၢင်တိုၵ်းၸၢင်ႈၵိူတ်ႇပဵၼ်ၵူႈယၢမ်းလႄႈ ပေႃႈမႄႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇဢမ်ႇၸၢင်ႈ သူင်ႇလုၵ်ႈလၢင်း ၵႂႃႇၶိုၼ်ႈႁဵၼ်းလိၵ်ႈလၢႆး။ ဢွၼ်ၵၼ် ပၢႆႈၵႂႃႇယူႇၼႂ်းသူၼ်ၼႂ်းႁိူၵ်ႈ – ၼႂ်းထိူၼ်ႇၼႂ်းႁႆႈ သုမ်းသုၼ်ႇႁဵၼ်းလိၵ်ႈလၢႆး တင်းၼမ် လုင်းၸၢႆး လၢတ်ႈထႅင်ႈၼင်ႇၼႆ ။ “ပေႃးပေႃႈမႄႈပွင်ပဵၼ်လႆႈတႄ့ ဢဝ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၶဝ်ၵႂႃႇဝႆ့တၢင်းဝဵင်းလိူဝ်ႇ ၊ တႃႈၵုင်ႈ ၸိူဝ်းၼႆ့ ။ ၵူၼ်း ဢၼ်ပဵၼ်လႆႈတၢၼ်ႇတၢၼ်ႇၵေႃႈလႆႈႁဵၼ်းယူႇဢိတ်းဢိတ်းဢွတ်းဢွတ်း။ ၸိူဝ်းဢမ်ႇပဵၼ်လႆႈ သေဢိတ်းႁိုဝ်ႉ ၸိူဝ်းယူႇၼႂ်းႁႆႈၼႂ်းသူၼ်ႁိုဝ်ႉၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉ ၵႃႈလႆႈပွႆႇလုၵ်ႈဢွၼ်ႇယူႇလၢႆလၢႆၵူၺ်းယဝ်ႉ။ ပေႃးတေသူင်ႇလုၵ်ႈၵႂႃႇႁဵၼ်းၼႂ်းဝၢၼ်ႈၼႂ်းဝဵင်း တီႈဢၼ်ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းယူႇၼၼ်ႉ – ပေႃးမၢၵ်ႇမႃးတူၵ်းၼႂ်းဝဵင်း ပေႃးပိူၼ်ႈယိုဝ်းၵၼ် တၢင်းၶဝ်ႈတၢင်းဢွၵ်ႇဝဵင်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉႁိုဝ်ႉ တႄႉ တေႁဵတ်းႁိုဝ်ၵႂႃႇႁပ်ႉၵၼ် ဢဝ်ၵၼ်မႃး ၊ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈသေဢိတ်းၶႃႈ ”ဝႃႈၼႆ။ ၵျူႊသိၼ်ႊ ဢၼ်မေႃသွၼ်ၶဝ် သွၼ်ပၼ်တီႈႁိူၼ်းၼၼ့် ပေႃးပဵၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ၸၼ်ႉၼိုင်ႈ ၸၼ်ႉသွင် မီးၵႃႈၶၼ် 1 လိူၼ် 2 မိုၼ်ႇ ၊ ပေႃးပဵၼ်ၸၼ်ႉ 5-6 လႆႈပၼ် 1 လိူၼ် 2 သႅၼ် 5 မိုၼ်ႇ လႆႈသွၼ် ၼိုင်ႈဝၼ်း 2 ၸူဝ်ႈမူင်း ၊ ပေႃးလႆႈယိၼ်းသဵင်ၵွင်ႈသဵင်မၢၵ်ႇမေႃး လႆႈဢွၼ်ၵၼ်ၵိုတ်းလိုဝ်ႈၵၢၼ်သွၼ်ဝႆႉသေ ပေႃးသဵင်ၵွင်ႈယဵၼ် ၸင်ႇသွၼ်ၵၼ်ပၼ်ၶိုၼ်း။ မီးလၢႆးၵႄႈလိတ်ႈၸိူင်ႉၼႆယူႇသေတႃႉၵေႃႈ တႃႇၵႄႈလိတ်ႈၵၢၼ်ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉလႄႈ တႃႇၵႂႃႇၶၢဝ်းယၢဝ်းၼၼ်ႉ တၢင်းၾၢႆႇမေႃသွၼ်လႄႈလုၵ်ႈႁဵၼ်း ဢမ်ႇပဵၼ်လႆႈ။ ၵွပ်ႈၼႆလုၵ်ႈဢွၼ်ႇၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်းၼႂ်းဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ် ၸိူဝ်းၵႂႃႇႁဵၼ်းလိၵ်ႈၵျူႊသျိၼ်ႊ ၼႆႉ မီးမွၵ်ႈ 10 ပိူဝ်ႊသႅၼ်ႊ ၵူၺ်း ၼႆ လုင်းၸၢႆး ဝၢၼ်ႈဢုမ်ႇတီး ၸႄႈဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ် လၢတ်ႈၼင်ၼႆ ။ လုင်းၸၢႆး ၼႆႉလႆႈပၢႆႈၽေးသိုၵ်းမႃးမီးၸမ် 3 ပီယဝ်ႉ ။ ပေႃးသဵင်ၵွင်ႈယဵၼ် မိူဝ်းၽုၵ်ႇႁႆႈၽုၵ်ႇသူၼ်ယူႇသေတႃႉ ၼႂ်းပီၵၢႆမႃးပီၼႆႉ သဵင်ၵွင်ႈသဵင်မၢၵ်ႇဢမ်ႇယဵၼ်လႄႈ ႁိူၼ်းၵေႃႈဢမ်ႇပႆႇၸၢင်ႈမိူဝ်း။ မၼ်းၸၢႆးလၢတ်ႈၼေတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇမၼ်းၼင်ႇၼႆ။ “တၢင်းဝၢၼ်ႈႁဝ်းၶႃႈၼႆႉ သဵင်ၵွင်ႈသဵင်မၢၵ်ႇၵေႃႈဢမ်ႇယဵၼ်လႄႈ ႁိူၼ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈပွၵ်ႈမိူဝ်း ၊ ဢွႆႈၵေႃႈဢမ်ႇလႆႈတႅပ်း ၊ ၶဝ်ႈၼႃးၵေႃႈဢမ်ႇလႆႈပၢတ်ႇ ၊ ၶဝ်ႈၵၢပ်ႇၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈၵၢၼ့် တေဢဝ်ငိုၼ်းတီႈလႂ် သူင်ႇလုၵ်ႈလၢင်းႁဝ်းၵႂႃႇႁဵၼ်းလိၵ်ႈ တၢင်းဝဵင်းဢမ်ႇမီးပၢင်တိုၵ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ။ ၵုမ်ႇလႆႈပၢႆႈယူႇတိၵ်းတိၵ်း လႆႈၾၢင့်ယူႇ ၾၢင့်ၵိၼ်ယူႇၸိူင့်ၼႆ ၊ တလဵဝ်ၼႆ့ ယႃႇဝႃႈ ပၢႆးပၺ်ၺႃလႃႈ တႃႇႁႃၵိၼ်လဵင့်တွင့်ပေႃးယၢပ်ႇယူႇယဝ့် ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇၼႆ့တႄႉ ဢမ်ႇပႆႇၸၢင်ႈဝူၼ့်ယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ ။ ၼႂ်းပီ 2024 ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ ယွၼ်ႉပၢင်တိုၵ်းသေ ၵူၼ်းမိူင်း 3 လၢၼ်ႉၶိုင်ႈ လႆႈပၢႆႈယၢၼ်ႁိူၼ်းယေးတီႈယူႇ။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ 33 ပိူဝ်ႊသႅၼ်ႊ ပဵၼ်လုၵ်ႈဢွၼ် ။ ပၢင်တိုၵ်းၵိူတ်ႇပဵၼ်ႁၢဝ်ႈႁႅင်း လုၵ်ႈဢွၼ်ႇမၢတ်ႇၸဵပ်း လူႉတၢႆၵႄႈပၢင်တိုၵ်း 750 ပၢႆၼႆ – UNICEF Myanmar ၵဵပ်းၶေႃႈမုလ်းႁၢႆးငၢၼ်းဝႆႉ ၼင်ႇၼႆ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈယိုတ်းမိူင်း ပၢၼ်သိုပ်ႇပၢၼ်သေ ၵူၼ်းမိူင်းတႆးဢမ်ႇမီးတိုဝ်ႉတၢင်းလႆႈႁဵၼ်းလိၵ်ႈလၢႆးလီလီ။ ငဝ်းလၢႆးမိူင်းတႆးယၢမ်းလဵဝ် ယွၼ်ႉပၢင်တိုၵ်းသိုၵ်းသိူဝ်လႄႈ လႆႈတႅၵ်ႇလႆႈယၢႆႈ ၊ ဢမ်ႇမီးၽႂ်ၽူႈလႂ်ၸၢင်ႈၵႅတ်ႇၶႄႁႄႉၵင်ႈပၼ်။ ၵူၼ်းမိူင်းတႆး လႆႈတၢႆၼႂ်းပၢင်တိုၵ်းသိုၵ်းသိူဝ် ဢမ်ႇမီးၽႂ်ၵႅတ်ႇၶႄႁႄႉၵင်ႈပၼ်။ သင်ဝႃႈၼေႃႇတႅၼ်းၶိူဝ်းဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈႁဵၼ်းလိၵ်ႈလၢႆး ဢမ်ႇမီးပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇၸၼ်ႉသုင်ၸိုင် မိူဝ်းၼႃႈဝၢၼ်ႈမိူင်းတႆး ၶူဝ်းၶွင်ပူႇမွၼ်ႇၼၢႆးယႃႈတႆးႁဝ်း – တေပဵၼ်ႁိုဝ်မႃးထႅင်ႈ။ ဢၼ်ဢမ်ႇလႆႈႁဵၼ်းလိၵ်ႈလၢႆးၼႆႉ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇတၢင်းဝၢၼ်ႈ တၢင်းဢိူင်ႇၵူၺ်းႁႃႉ ၼႆတႄႉၵေႃႈဢမ်ႇၸႂ်ႈၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ၼႂ်းဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ဢိင်ၼိူဝ် သိုၵ်းမၢၼ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇမၢႆမီႈ ၵူၼ်းမိူင်းႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်းၼၼ်ႉသေ ၵူၼ်းၼုမ်ႇၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ဢမ်ႇၶႂ်ႈၶဝ်ႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၼႂ်းတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈလႄႈ ဢွၼ်ၵၼ်ႁဵတ်း CDM သေပၢႆႈဢွၵ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း ၵႂႃႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈမီးတင်းၼမ်။ တွၼ်ႈတႃႇၵူၼ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉသမ်ႉ တေမီးတိုဝ်ႉတၢင်းၸိူင်ႉႁိုဝ်- သႅၼ်းပၢၼ်လုၵ်ႈႁဵၼ်းၸၼ်ႉသုင် ၸၼ်ႉ 9 ၸၼ်ႉ 10 ဢမ်ႇၼၼ် တွပ်ႇၸၼ်ႉသုင်ယဝ်ႉမိူင်းႁဝ်းၼၼ်ႉ သင်ဝႃႈ ဢမ်ႇၶႂ်ႈသိုပ်ႇႁဵၼ်းပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ တႂ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈၸိုင် ဢွၼ်ၵၼ်လဵပ်ႈႁဵၼ်း GED (General Educational Development) သေ သိုပ်ႇယိုၼ်ႈလဝ်ႈတႃႇၶဝ်ႈၸၼ်ႉၸွမ် ၼွၵ်ႈမိူင်းထႅင်ႈ။ လႆႈတွင်ႈထၢမ် ၶူးသွၼ်ယိင်း ဢႃယုမွၵ်ႈ 30 ပီ ဢၼ်သွၼ် GED ပၼ်လုၵ်ႈႁဵၼ်း တႆးယၢၼ်မိူင်းယူႇယၢမ်းလဵဝ် ။ မၼ်းၼၢင်း သပ်းၸႅင်ႈၼေဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ ၵၢၼ်ႁဵၼ်းလိၵ်ႈ GED GED (General Educational Development) ပွင်ႇသင် ? “General Educational Development – ဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ ပဵၼ်ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇတႃႇလုၵ်ႈႁဵၼ်း ၼႂ်းႁူင်းႁဵၼ်း ၸၼ်ႉသုင် high school (အထက်တန်းကျောင်း ) ။ တွပ်ႇ GED သေ ႁၢင်ႈႁႅၼ်းတႃႇတေၶိုၼ်ႈ ၸၼ့်ၸွမ်လႆႈ ၊ GED ၼႆ့ မၼ်းပဵၼ်လၵ်းသုတ်ႇ ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇတႃႇလုၵ်ႈႁဵၼ်းၸၼ်ႉသုင် ဢၼ်ၵူႈမိူင်းမိူင်း မၵ်းမၼ်ႈဝႆ့ ၊ ၸၼ့်ၸွမ် ၵူႈမိူင်းမိူင်းၼႆႉပၼ်တိုဝ်ႉတၢင်း လုၵ်ႈႁဵၼ်းၵူႈၵေႃႉၶဝ်ႈႁဵၼ်းလႆႈ လူၺ်ႈတွပ်ႇလိၵ်ႈ GED သေယွၼ်းၶဝ်ႈမႃး။ ပဵၼ်တႃႈ ဢၼ်ထတ်းလၵ်းၸဵင် တၢင်းႁူႉ လုၵ်ႈႁဵၼ်းတႃႇၶဝ်ႈႁဵၼ်းၼႂ်းၸၼ်ႉၸွမ်ၵူႈမိူင်းမိူင်း။ ပေႃးႁဵၼ်း GED တေမီးတိုဝ့်တၢင်းသင် ? မီးသုၼ်ႇႁဵၼ်း ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇၸၼ်ႉသုင်၊ ၶေႃႊလဵၵ်ႉ ဢမ်ႇၼၼ် ၸၼ်ႉၸွမ် ။ ၶူးပူင်သွၼ်ၶဝ် တေတူၺ်း ဝၢၵ်ႈသုင်တႅမ်ႇသေ တႅပ်းတတ်းတေပၼ်ၶဝ်ႈႁဵၼ်းဢမ်ႇပၼ်ၶဝ်ႈႁဵၼ်း။ ၸၼ့်ၸွမ်ၼႂ်းမိူင်းထႆးၵမ်ႈၼမ် ႁပ့်ၵူၼ်းၼုမ်ႇၸိူဝ်းတွပ်ႇ GED သေယွၼ်းၶဝ်ႈႁဵၼ်း။ ၸၼ်ႉၸွမ်/ႁူင်းႁဵၼ်းလီၵႃႈႁိုဝ်ၵေႃႈ ဝၢၵ်ႈ GED တေလႆႈသုင်- ၸွမ်းၼင်ႇႁူင်းႁဵၼ်းတမ်းဝၢင်းမၵ်းမၼ်ႈဝႆႉ ။ မီး Subject လၢႆဢၼ် ၊ ပဵၼ်သင်လၢႆလၢႆၶႃႈ? မီးယူႇ 4 ပၢႆး ။ Mathematical Reasoning ပၢႆးၼပ့် – 115 mins, Reasoning Through Language Arts – 150 mins, Science – 90 mins, Social Studies – 70 mins – 1 ပၢႆး ။ တွပ်ႈတႄႉတေလႆႈပၼ်ငိုၼ်း – 80 $, တွပ်ႇၸၢမ်း – Mock test –တေလႆႈပၼ်ငိုၼ်း 6 $ ။ ၵူၼ်းတေႁဵၼ်း GED တေလႆႈမီးဢႃယုၵႃႈႁိုဝ် ? ဢိင်ၼိူဝ်တီႈယူႇသေ ဢႃယုၸၢင်ႈပိူင်ႈ မိူင်း႞လႄႈ မိူင်း႞ဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ် ။ တွၼ်ႈတႃႇ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် မိူင်းမၢၼ်ႈ လႄႈသင် ၼႂ်းမိူင်းထႆးၼႆ့ၵေႃႈ ဢႃယု တေလႆႈမီး 16 – 18 ။ ပေႃးလဵၵ့်သေၼၼ့် တေလႆႈမီးပႃးဝႂ်ၶႂၢင့်တီႈပေႃႈမႄႈဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼႆ့ဢႃယု ပႆႇတဵမ် ၸိူင့်ၼႆ ။ဢၼ်လီသုတ်း ဢႃယု 16 ။ , ပေႃးၶႂ်ႈႁဵၼ်း GED တေလႆႈမီးတင်းႁူႉသင်လၢႆလၢႆ ? GED ၼႆ့ မၼ်းၵေႃႈပဵၼ်ပၢႆး English မူတ်းမူတ်းၼႆလႄႈ ႁဝ်းၶႃႈၵေႃႈ တေလႆႈပၵ်းၸႂ်ႁဵၼ်းႁူႉလိၵ်ႈ English ဝႆႉၵွၼ်ႇ။ ႁဝ်းတေလႆႈပဵၼ် Intermediate level of English (ပၢၼ်ၵၢင်), Reading , Writing ၵၢၼ်ဢၢၼ်ႇ ၵၢၼ်တႅမ်ႈ တေလႆႈၵတ်ႉလႅၼ်ႇ , Comprehension ၵၢၼ်သပ်းလႅင်းတႅမ်ႈပွင်ႈၵႂၢမ်းယၢဝ်း ၸိူဝ်းၼႆ့ ။ GED ၼႆ့ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈ တႃႇဢၢၼ်ႇဢူမ်သူပ်း တွင်းတၢႆမိူၼ်ႁဝ်းၶႃႈႁဵၼ်းတီႈ ႁူင်းႁဵၼ်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ။ ဢမ်ႇၸႂ်ႈတႃႇယူႇၼႂ်းၶွပ်ႇဢၼ်ပိၵ်ႉတၼ်ဝႆႉသေဝူၼ်ႉသၢင် ႁဵတ်းသၢင်ႈ ။ ပေႃးတေလၢတ်ႈသိုဝ်ႈသိုဝ်ႈ မၼ်းပဵၼ်လၢႆးဝူၼ်ႉသၢင်ႈတႅမ်ႈဢွၵ်ႇ ၵႄႈလိတ်ႈ လွတ်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းလႅဝ်း ။ ပေႃးတေတွပ်ႇ တေလႆႈတွပ်ႇတီႈလႂ် ? တွပ်ႇၸိူင့်ႁိုဝ် ? တွပ်ႇလႆႈတီႈ ၸၼ်ႉၸွမ် ၽႃႊယပ်ႉ မိူင်းထႆး ၊ ၸၼ်ႉၸွမ်တႃႈၵုင်ႈ၊ ဝဵင်းလိူဝ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆ။ တေလႆႈတွပ်ႇ မိူၼ်ၼင်ႇ လိူၵ်ႈၽိတ်း – ထုၵ်ႇ Multiple choice, ၸၼ်ဝၢင်း Drag and drop, ထႅမ်ၶေႃႈတွပ်ႇ Fill in the blank ၸိူဝ်းၼႆ့ ။ ပေႃးတွပ်ႇ GED ဝၢၵ်ႈၵႃႈႁိုဝ် ၸင်ႇၽၢၼ်ႇ? ပေႃးလႆႈ 145 မၢတ်ႈ(marks) ၸင်ႇတေပူၼ်ႉၽၢၼ်ႇ။ ၵွၼ်ႇပႆႇတွပ်ႇလိၵ်ႈသမ်ႉ တေလႆႈၸၢမ်းတွပ်ႇ mock test ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ။ သင်တွပ်ႇလႆႈပူၼ်ႉၽၢၼ်ႇ Mock test ယဝ့်ၸင်ႇမီးသုၼ်ႇတွပ်ႇ Test တေႉလႆႈ။ ငဝ်းလၢႆးၸိူင့်ႁိုဝ် ထိုင်တီႈလူဝ်ႇလႆႈႁဵၼ်း GED? ပေႃးမႃးတူၺ်းငဝ်းလၢႆးဝၢၼ်ႈမိူင်းႁဝ်းၶႃႈၵေႃႈ ဢမ်ႇၼိမ် ဢမ်ႇသဝ်းႁိုင် တႄ့တႄ့ လုၵ်ႈႁဵၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ၶႆႈမႃးႁဵၼ်းတေႃႇတီႈမိူင်းထႆးလႄႈသင် တၢင်ႇမိူင်းလႄႈသင် ယဝ့်တင်းပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇမိူင်းႁဝ်း level standard လႄႈသင် မၼ်းဢမ်ႇၶိုတ်းပိူၼ်ႈလႄႈ ႁဝ်းၶႃႈၵေႃႈ တိုၼ်းတေလႆႈမႃးႁဵၼ်း GED ။ ၸိူဝ်းၶႂ်ႈႁဵၼ်းတေႃႇပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇထၢၼ်ႈသုင် – College, Uni, ၸိူဝ်းဢမ်ႇယဝ်ႉႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉသုင်၊ ၸိူဝ်းၶႂ်ႈမီးၵၢၼ်ငၢၼ်းလီ၊ ငိုၼ်းလိူၼ်သုင် ၸိူဝ်းၼႆ့ ၶႃႈဢေႃႈ။ ပေႃးႁဵၼ်း GED ၼႆႉ လွင်ႈလီ၊ လွင်ႈၸႃႉ ၸိူင့်ႁိုဝ်? GED ၼႆ့ ၶဝ်ႈတွပ်ႇငၢႆႈ ၊ ႁဵၼ်းႁင်းၵွၺ်း ၶဝ်ႈတွပ်ႇႁင်းၵွၺ်းၵေႃႈလႆႈ၊ ပေႃးတွပ်ႇပူၼ်ႉ GED ယဝ်ႉၼႆ ၸၼ်ႉၸွမ် 98% ၼႆႉႁပ်ႉတႃႇၶဝ်ႈႁဵၼ်းလိၵ်ႈၶႃႈဢေႃႈ ၊ ဢမ်ႇသဵင်ႈငိုၼ်းၼမ် ဢမ်ႇသဵင်ႈၶၢဝ်းယၢမ်းၼမ်ၶႃႈ ။ ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈႁဵၼ်း GED ၼႆႉသေ – လုၵ်ႈႁဵၼ်းၸၼ်ႉၸွမ် ဢၼ်ႁဵတ်း CDM သၢၼ်ၶတ်း ၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇ သိုၵ်းမၢၼ်ႈသေ ႁဵၼ်း GED ဝႆႉၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“ ႁဵၼ်းတီႈႁူင်းႁဵၼ်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ မိူင်းႁဝ်း လႄႈ ၵၢၼ်ႁဵၼ်း GED ၼႆႉ ဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်ၶႃႈ။ ယွၼ့်ဝႃႈ ၼႂ်းႁူင်းႁဵၼ်းဢၼ်ႁဝ်းၶႃႈ ယၢမ်ႈ ႁဵၼ်းမႃးၼႆႉ တေလႆႈႁဵၼ်းၸွမ်းၼႂ်းၶွပ်ႇၼႂ်းပိူင်ဢၼ်ၶဝ်ၶၢတ်ႈဝႆႉၼၼ်ႉၵူၺ်း။ ပေႃးႁဵၼ်းယဝ်ႉ တေလႆႈ ဢၢၼ်ႇဢူမ်သူပ်း။ တွင်းပိူင်တၢႆ။ GED ၼႆ့သမ့် လႆႈဝူၼ့်ႁင်းၵွၺ်း ၊ ႁဵၼ်းႁင်းၵွၺ်း ။ ပေႃးၵႂႃႇႁဵၼ်းတီႈ ပၢင်သွၼ် ၼၼ်ႉၼႆၵေႃႈ ပိူၼ်ႈတေသွၼ်ပၼ် Formula လၢႆးဢၢၼ်ႇလၢႆးၼပ်ႉ မၼ်းၵွၺ်း ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ႁဝ်းတေလႆႈမႃးၶူင်တႅမ်ႈၶူင်ႁဵတ်းဢဝ်ႁင်းၵွၺ်း။ ပေႃးဢမ်ႇႁဵတ်းဢဝ်ႁင်းၵွၺ်းၼႆ ဢမ်ႇၽၢၼ်ႇ ၊ ၵွပ်ႈၼႆ လႄႈ ပေႃးတူၺ်းဢဝ်ဢၼ်ၼႆႉၼႆ တေလႆႈႁူႉဝႃႈ ပၢႆးပၺ်ၺႃႇ မိူင်းႁဝ်းတူၵ်းလိုၼ်း ၵႃႈႁိုဝ်ၼႆၼၼ်ႉ ” – ဝႃႈၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် သိုၵ်းမၢၼ်ႈယိုတ်းဢႃႇၼႃႇၸိုင်ႈမိူင်းႁိုင်မႃး ၶၢဝ်းတၢင်း 3 ပီပၢႆယဝ်ႉလႄႈ တုမ်ႉတိူဝ်ႉ ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ လိူဝ်ႁႅင်း။ ၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်း ဢမ်ႇပေႃးလႆႈမႆႈၸႂ်လွင်ႈပၢႆးမၢၵ်ႈမီးၼၼ်ႉတႄႉ ၸၢင်ႈဢဝ်လုၵ်ႈလၢင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၵႂႃႇႁဵၼ်းလိၵ်ႈတီႈႁူင်းႁဵၼ်းသုၼ်ႇတူဝ် Private School ၸိူဝ်းမီးတီႈဝဵင်းဢၼ်ဢမ်ႇမီးပၢင်တိုၵ်းၼၼ်ႉသေတႃႉ ၸိူဝ်းပၢႆးမၢၵ်ႈမီးဢမ်ႇပေႃးၶႅမ်ႉၼၼ်ႉတႄႉ လႆႈၵိၼ်းၸင်ႇဝႃႈ ဢမ်ႇမီးတၢင်းလိူၵ်ႈသေ ၵႃႈလႆႈၸႂ်ယႂ်ႇ ႁူင်းႁဵၼ်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢၼ်ဢမ်ႇလႆႈသဵင်ႈငိုၼ်းၼမ် ၼၼ်ႉၵူၺ်းလႄႈ ၸင်ႇဝႃႈ ပီၼႆႉ မီးလုၵ်ႈႁဵၼ်း ၶိုၼ်းၼမ်မႃး ။ မိူဝ်ႈလိူၼ် June ပီ 2024 ၼၼ့် ၽိုၼ်ၶၢဝ်ႇမျၢၼ်ႇမႃႉဢလိၼ်း တႂ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉ ၼႂ်းပီ 2024 – 2025 ၼႆႉ မီးလုၵ်ႈဢွၼ်ႇႁဵၼ်းမႃးၾၢၵ်ႇသဵၼ်ႈၸိုဝ်ႈသေ ၶဝ်ႈႁဵၼ်းလိၵ်ႈ ပတ်းပိုၼ်ႉၸိုင်ႈမိူင်းမီး 6 လၢၼ်ႉ 2 သႅၼ်ပၢႆ ဝႃႈသေတႃႉ – ယွၼ့်ပၢင်တိုၵ်းသိုၵ်းသိူဝ်လႄႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် လႆႈပၢႆႈၽေး သိုၵ်းသိူဝ်၊ လႆႈတၢႆၼႂ်းပၢင်တိုၵ်း၊ လႆႈပၢႆႈၽေးမၢႆမီႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်း မီးတင်းၼမ် ။ ၵွပ်ႈၼႆ ၼင်ႇႁိုဝ် ၼေႃႇတႅၼ်းၶိူဝ်းတေဢမ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်းႁူၼူၵ်ႇတႃတၼ် ၼင်ႇႁိုဝ်ဝၢၼ်ႈမိူင်းမိူဝ်းၼႃႈတေဢမ်ႇတူၵ်းတႅမ်ႇယေႃႈၵႂႃႇၼၼ်ႉ ယူႇတီႈပေႃႈမႄႈၵေႃႈ မီးပုၼ်ႈၽွၼ်းထုၵ်ႇၸီႉၸမ်ႈၼႄပၼ်သဵၼ်ႈတၢင်း၊တူၵ်းလၢႆးလႂ်ၵေႃႈႁႂ်ႈလႆႁဵၼ်းပၺ်ႇၺႃႇႁႂ်ႈလႆႈ -ၼၼ်ႉယူႇ။ | ['Featured', 'ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ', 'ပွင်ႈၵႂၢမ်း'] |
2025-02-13T12:30:00 | https://shannews.org/archives/62408 | ထႆးႁၢင်ႈႁႅၼ်း တႃႇတီႉၺွပ်း ႁူဝ်ၼႃႈ တပ်ႉပႂ်ႉလႅၼ်လိၼ် BGF | ႁွင်ႈၵၢၼ် ၾၢႆႇၵူတ်ႇထတ်းၶိုၵ်ႉတွၼ်း (DSI) မိူင်းထႆး ႁၢင်ႈႁႅၼ်း တႃႇတေတီႉၺွပ်း ႁူဝ်ၼႃႈ တပ်ႉပႂ်ႉလႅၼ်လိၼ် ယၢင်းၽိူၵ်ႇ ၸိူဝ်းႁဵတ်းၵၢၼ် လွၵ်ႇလႅၼ်ၵိၼ်ငိုၼ်းတၢင်းဢွၼ်ႊလၢႆႊ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းမျႃႉဝတီႇ လႅၼ်လိၼ်မိူင်းထႆး – မိူင်းမၢၼ်ႈ ဝႃႈၼႆ။ ၶၢဝ်ႇထႆး ႁၢႆးငၢၼ်းၵႂႃႇ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 11/02/2025 ၼႆႉဝႃႈ – ၸွမ်းၼင်ႇ ၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၽွင်းလူင် ၾၢႆႇတႅပ်းတတ်းတြႃး မိူင်းထႆးသေ DSI တေဢဝ်လၵ်းထၢၼ် လွင်ႈၵႃႉၶၢႆၵူၼ်း ယိုၼ်ႈတၢင်ႇတီႈ ၽူႈတၢင် ၼႃႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၵႂႃႇ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 11 ၼႆႉ – ဝႃႈၼႆ။ တေဢဝ်လၵ်းထၢၼ် ၸိူဝ်းလႆႈဝႆႉ မိူဝ်ႈၽွင်းၸွႆႈထႅမ် ၵူၼ်းမိူင်းဢိၼ်ႊတီႊယိူဝ်ႊ ၵေႃႉၺႃးလွၵ်ႇလႅၼ်ၵႃႉၶၢႆသေ တဵၵ်း ၸႂ်ႉၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ် လွၵ်ႇလႅၼ်ငိုၼ်းၼႂ်း Call Center Gang ၼၼ်ႉ ယိုၼ်ႈတၢင်ႇထိုင် တီႈၽူႈတၢင်ၼႃႈ – ၶၢဝ်ႇထႆး ႁၢႆးငၢၼ်းဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ ၼႂ်းၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် တပ်ႉပႂ်ႉလႅၼ်လိၼ်ယၢင်းၽိူၵ်ႇ ဢၼ်မိူင်းထႆးတေတီႉၺွပ်းၼၼ်ႉ ပႃးၸဝ်ႈသိုၵ်းလူင် ၸေႃးၶျိတ်ႉတူႇ (စောချစ်သူ) ၊ ၸဝ်ႈသိုၵ်း ၸေႃးမူၵ်ႉတူင်ႇ (စောမုတ်သုန်) လႄႈ ၸဝ်ႈႁၢၼ် ၸေႃးတိၼ်ႇ ဝိၼ်း (စောတင်ဝင်း) ၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ – သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ RFA ဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ | ['ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း', 'ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ', 'ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်', 'ၶၢဝ်ႇ'] |
2025-02-13T11:30:00 | https://shannews.org/archives/62400 | ၶိူင်ႈမိၼ် 2 လမ်း ၽႃႇၺႃးၵၼ်ထႅင်ႈ တီႈမိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ လူႉတၢႆၵေႃႉၼိုင်ႈ | ပူၼ်ႉမႃး ဝၼ်းတီႈ 10/02/2025 ယၢမ်းႁူဝ်ၶမ်ႈ ၶိူင်ႈမိၼ် သုၼ်ႇတူဝ် 2 လမ်း ၽႃႇၺႃးၵၼ် တီႈၶူင်ႇႁိူဝ်းမိၼ် ၼႂ်းမိူင်း ဢမေႊရိၵၼ်ႊ မီးၵူၼ်းလူႉတၢႆ 1 ၵေႃႉ ဝႃႈၼႆ။ လွင်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ၵႂႃႇတီႈ ဝၢင်းၶိူင်ႈမိၼ်သၵွတ်ႊတေႊလ် Scottsdale ဢရီႊသူဝ်ႊၼႃႊ Arizona ၼႂ်းမိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ ဝၢႆးလင် ပဵၼ်ၽေးၵိုင်ႉၵၢင်ႉယဝ်ႉ လႆႈပိၵ်ႉဢိုတ်းဝႆႉ သဵၼ်ႈတၢင်းၶိူင်ႈမိၼ် ၶိုၼ်ႈလူင်းဝႆႉ ၸူဝ်ႈၶၢဝ်း ဝႃႈၼႆ။ ၶိူင်ႈမိၼ်ၵျႅတ်ႉ သုၼ်ႇတူဝ် သႅၼ်းပၢၼ်ၵၢင်လမ်းၼိုင်ႈ ၵႂႃႇၽႃႇၺႃး ၶိူင်ႈမိၼ်လမ်းၼိုင်ႈ ဢၼ်ၵိုတ်းဝႆႉသေ ပလၢတ်ႈ ဢွၵ်ႇသဵၼ်ႈတၢင်းလႅၼ်ႈၵႂႃႇ။ မီးၵူၼ်းလူႉတၢႆ 1 ၵေႃႉလႄႈ မၢတ်ႇၸဵပ်းထႅင်ႈလၢႆလၢႆၵေႃႉ – လႆႈသူင်ႇယူတ်းယႃဝႆႉ တီႈႁူင်းယႃ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ လႆႈၸွႆႈထႅမ်ထႅင်ႈ ၵူၼ်းၵေႃႉၼိုင်ႈ ဢၼ်ၶမ်ဝႆႉၼႂ်းၶိူင်ႈမိၼ်လူႉၵွႆၼၼ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ တီႈဝဵင်းၽီႊၼိသ်ႊ (Phoenix) ဢၼ်မီးႁိမ်းၶူင်ႇႁိူဝ်းမိၼ်ၼၼ်ႉ ၸတ်းႁဵတ်း ပၢင်ၶေႉၶဵင်ႇ ပေႃႉၵွပ်ႉၾ် (Golf) လႄႈ မီးၶိူင်ႈမိၼ် သုၼ်ႇတူဝ် ၶိုၼ်ႈလူင်းၼမ် ၼႆယဝ်ႉ။ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း လၢႆဝူင်ႈပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ ၶိူင်ႈမိၼ်ပဵၼ်ၽေးၵိုင်ႉၵၢင်ႉ တီႈမိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ ဢမ်ႇယွမ်း 3 ပွၵ်ႈ။ မိူဝ်ႈဝၼ်း 29 လိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊၼၼ်ႉ ၶိူင်ႈမိၼ်တေႃႉတၢင်ႇၵူၼ်းတင်း ၶိူင်ႈမိၼ်သိုၵ်း ၽႃႇၺႃးၵၼ် တီႈဝဵင်းလူင်ဝေႃႊသျိၼ်ႊတၼ်ႊ မီးၵူၼ်းလူႉတၢႆ 67 ၵေႃႉ။ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 31 ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၶိူင်ႈမိၼ်တေႃႉတၢင်ႇ ၵူၼ်းပဵၼ်ယၢတ်ႇတူၵ်းတီႈ ၾီႊလႃႊတႄႊၾီးယိူဝ်ႊ (Philadelphia) မီးၵူၼ်းလူႉတၢႆ 8 ၵေႃႉ။ မိူၼ်ၼႆ ပူၼ်ႉမႃးဢမ်ႇႁိုင်သင်ၼႆႉၵေႃႈ ၶိူင်ႈမိၼ်သႅၼ်းလဵၵ်ႉ လမ်းၼိုင်ႈ ယၢတ်ႇတူၵ်းတီႈဢလႃႊသၵႃႊ ပွတ်းတူၵ်း – ၵူၼ်းပႃးၵႂႃႇၸွမ်းၶိူင်ႈမိၼ် လူႉတၢႆတင်း 10 ၵေႃႉ – သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ People’s Spring ဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ | ['ၶၢဝ်ႇ', 'ၽိတ်းမၢႆမီႈ', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း'] |
2025-02-13T11:04:30 | https://shannews.org/archives/62395 | ဢီႊလုၼ်ႊမၢတ်ႉ တုၵ်းယွၼ်း ႁႂ်ႈပိၵ်ႉဢိုတ်း ႁွင်ႈၵၢၼ် ၶၢဝ်ႇ VOA တင်း RFE | ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ မိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ ၽူႈမၢၵ်ႈမီးလူင် ဢီႊလုၼ်ႊမၢတ်ႉ (Elon Musk) တုၵ်းယွၼ်း ႁႂ်ႈပိၵ်ႉဢိုတ်းပႅတ်ႈ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၶၢဝ်ႇ Voice of America တင်း Radio Free Europe ဢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢမေႊရိၵၼ်ႊ ၵမ်ႉၸွႆႈပၼ်ဝႆႉ ဝႃႈၼႆ။ မိူင်းယူႊရူပ်ႊၼႆႉ ယၢမ်းလဵဝ် လွတ်ႈလႅဝ်းဝႆႉယဝ်ႉလႄႈ သဵင်ၶၢဝ်ႇ ဢၼ်ႁွင်ႈၵၢၼ် ၶၢဝ်ႇပွႆႇဢွၵ်ႇယူႇၼႆႉ ဢမ်ႇသူႈမီးၽႂ်ႁပ်ႉထွမ်ႇ မိူၼ်ၼင်ႇ ၽဝ်ပႅတ်ႈငိုၼ်းတေႃႊလႃႊ ၼိုင်ႈပီလႂ် 1 ပီႊလီႊယႅၼ်ႊ ဢၼ်ၵူၼ်း မိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ သႂ်ႇၶွၼ်ႇဝႆႉပၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉၼႆ – ဢီႊလုၼ်ႊမၢတ်ႉ တႅမ်ႈတၢင်ႇဝႆႉတီႈၼႃႈလိၵ်ႈ သိုဝ်ႇ ဢႅသ်ႉ (X) ၼင်ႇၼႆ။ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၶၢဝ်ႇ Voice of America ၼႆႉ ပၵ်းလုမ်းဝႆႉတီႈဝေႃႊသျိၼ်ႊတၼ်ႊ ၻီႊသီႊ မိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ၊ မီးလၢႆး ၵၢၼ်ႁၢင်ႈသဵင်လႄႈ လၢႆးၵၢၼ်ပွႆႇသဵင် ဢၼ်ၸႂ်ႉၽႃႇသႃႇၵႂၢမ်းလၢတ်ႈ 47 သႅၼ်းသေ ပိုၼ်ၶၢဝ်ႇဢွၵ်ႇဝႆႉ။ မိူၼ်ၼႆ ႁွင်ႈ ၵၢၼ်ၶၢဝ်ႇ Radio Free Europe ၼႆႉၵေႃႈ မီးႁႅင်းၵူၼ်း 1,400 ပၢႆသေ ပဵၼ်ၸုမ်းသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ ဢၼ်ဢဝ်တၢင်းၵမ်ႉၸွႆႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈဢမေႊရိၵၼ်ႊသေ ပၼ်ႇၵၢၼ်ဝႆႉ။ ဢိင်ၼိူဝ် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈဢမေႊရိၵၼ်ႊ ၵမ်ႉၸွႆႈဝႆႉ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၶၢဝ်ႇ Politico ၊ Associated Press လႄႈ The New York Times ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၽူႈမၢၵ်ႈမီးလူင် ဢီႊလုၼ်ႊမၢတ်ႉ ၸီႉၸမ်ႈၼႄၵႂႃႇပႃး။ မၼ်းၸၢႆးတိုၵ်းသူၼ်းပႃးဝႃႈ – ငိုၼ်းၵွင်ၵၢင် ဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ သႂ်ႇၶွၼ်ႇပၼ်ဝၢၼ်ႈမိူင်းၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇလီ ၸႂ်ႉတိုဝ်း ႁႂ်ႈၶဝ်ႈတီႈၶဝ်ႈတၢင်း၊ ယွၼ်ႉၼၼ် ႁႂ်ႈပိၵ်ႉဢိုတ်းပႅတ်ႈ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၶၢဝ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ – ဝႃႈၼႆ။ ဝၢႆးလင် ၻူဝ်ႊၼေႃႊ ထရမ်ႉ ၶိုၼ်ႈပဵၼ်မႃး ၸွမ်ၸိုင်ႈ မိူင်းဢမေႊရိၵၼ် ၵမ်းထူၼ်ႈသွင်ၼႆႉ ယူႇတီႈ ၸုမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၶွတ်ႇၽွတ်ႈမႂ်ႇသေ ၸီႉသင်ႇၵိုတ်းယင်ႉဝႆႉ လွင်ႈၵမ်ႉၸွႆႈ ၸုမ်း USAID ။ ဢိင်ၼိူဝ်လွင်ႈၼႆႉ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၶၢဝ်ႇ၊ ၸုမ်းသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇလၢႆလၢႆၸုမ်းၵေႃႈ ပဵၼ်လွင်ႈမႆႈၸႂ်ဝႆႉ။ ၽွင်းၼင်ႇၼႆ ဢီႊလုၼ်ႊမၢတ်ႉ တုၵ်းယွၼ်းထႅင်ႈ ႁႂ်ႈပိၵ်ႉဢိုတ်းပႅတ်ႈ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၶၢဝ်ႇ VOA တင်း RFE – သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ Voice of Myanmar ဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ | ['ၶၢဝ်ႇ', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း'] |
2025-02-11T19:43:23 | https://shannews.org/archives/62392 | တီႈဝဵင်းမိူင်းယႆ ၵျႃးၽႅၼ်ႉလိူင်ႇၼမ် ၼႂ်းဝူင်ႈလဵဝ်ၵူၺ်း တီႉလႆႈ 100 ပၢႆ | တီႈဝဵင်းမိူင်းယႆ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇၼၼ်ႉ ၸုမ်းၵျႃးၽႅၼ်ႉလိူင်ႇၼမ် ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်းဝူင်ႈလဵဝ်ၵူၺ်း ၺႃးတီႉ 100 ပၢႆယဝ်ႉ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈလၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ ။ ဝၼ်းတီႈ 5/2/2025 ထိုင် 9/2/2025 သိုၵ်းမၢၼ်ႈလႄႈပျီႇတူႉၸိတ်ႉ ၶဝ်ႈတဝ်ၵူတ်ႇထတ်း သွၵ်ႈႁႃၸုမ်းၵျႃးၽႅၼ်ႉ ထုင်ႉမိူင်းႁႃႉ ၸႄႈဝဵင်းမိူင်းယႆ။တီႉၺွပ်းလႆႈ သွင်ၵမ်း ႁူဝ်ၵူၼ်း 100 ပၢႆ။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ပႃးတင်းၵူၼ်းမိူင်းဝႅတ်ႉၼၢမ်ႊ လႄႈၵူၼ်းမိူင်းၶႄႇ ဝႃႈၼႆ။ ၽူႈၸၢႆးဢႃယုမွၵ်ႈ 40 ပီ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ- “ ၵမ်းၼႆႉ တီႉလႆႈထႅင်ႈ 21 ၵေႃႉ ၊ ပဵၼ်ၵူၼ်းၶႄႇ လၢႆလၢႆ တင်းမူတ်းတီႉလႆႈ 100 ပၢႆ ယဝ်ႉ ”- ဝႃႈၼႆ ။ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 5/2/2025 ၾၢႆႇတင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ထႅမ်ႁႅင်းသိုၵ်းသေၶဝ်ႈၵူတ်ႇထတ်းတီႈႁူင်းၵျႃးၽႅၼ်ႉ ဢၼ်မီးတီႈ ဝၢၼ်ႈၼွင်ႁၢၼ် (နောင်ဟန် ) ထုင်ႉမိူင်းႁႃႉ ။ ပိုတ်းယိုဝ်းၵၼ်တင်း ၸုမ်းႁူမ်ႇလူမ်ႈၵျႃးၽႅၼ်ႉသေ တီႉလႆႈၵူၼ်းၵျႃးၽႅၼ်ႉ 81 ၵေႃႉ ။ ထိုင်မႃးဝၼ်းတီႈ 9/2/2025 ၼႆႉ တီႉၺွပ်းလႆႈထႅင်း 21 ၵေႃႉ ။ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း ဝူင်ႈလဵဝ်ၵူၺ်း တီႉလႆႈၵူၼ်းလွၵ်ႇလႅၼ်ၵိၼ်ငိုၼ်းတၢင်းဢွၼ်ႊလၢႆႊ ၵျႃးၽႅၼ်ႉ 102 ၵေႃႉ – ဢိင်ၼိူဝ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇသေ ၵူၼ်းမိူင်းယႆ လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ ၾၢႆႇတင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းလႆႈပႃး မိုဝ်းထိုဝ် ဢၼ်ၸႂ်ႉၼႂ်းၵၢၼ် လွၵ်ႇလႅၼ်ၵိၼ်ငိုၼ်း (260) လုၵ်ႈ၊ ၶွမ်ႊပိဝ်ႊတိူဝ်ႊ (120) လုၵ်ႈ၊ Star Link wifi (7) ၶျုတ်ႉ ၊ တူႈၵဵမ်းပႃ 5 လုၵ်ႈ၊ ၸၢၵ်ႈၾႆး ဢိၵ်ႇ ရူတ်ႉၵႃး 3 လမ်း ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းမိူင်း Vietnam လႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းၶႄႇတႄႉ သူင်ၶိုၼ်းမိူင်းၽႂ်မိူင်းမၼ်းယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ | ['ၽိတ်းမၢႆမီႈ', 'ၶၢဝ်ႇ'] |
2025-02-11T18:07:47 | https://shannews.org/archives/62385 | ၵၢင်ႉၵႄႇၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းမိူင်းသၢတ်ႇ လူင်းၵဵပ်းသဵၼ်ႈမၢႆ ၼၢင်းယိင်း တႃႇႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်း | ႁၢင်လိူၼ် ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊ ပီ 2025 ၼႆႉ မီးၶၢဝ်ႇ ဢွၵ်ႇမႃးဝႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈတေၵဵပ်းၼၢင်းယိင်း ဢႃယု 18 ထိုင် 35 ႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်းၼႆသေ ၵၢင်ႉၵႄႇၼႂ်းဝဵင်း မိူင်းသၢတ်ႇ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇၵေႃႈ လူင်းၵဵပ်းသႅၼ်ႈမၢႆ ၼၢင်းယိင်း ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၵူၼ်းမိူင်း တိုၼ်ႇသၢၼ်ႈတူၵ်းၸႂ် ဝႃႈၼႆ ။ ၼၢင်းယိင်းဢႃယုမွၵ်ႈ 40 ပီ ၵူၼ်းမိူင်းသၢတ်ႇ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“မိူဝ်ႈႁၢင်လိူၼ် ၵၢင်ႉၵႄႇၼႂ်းဝၢၼ်ႈၵဵပ်းသဵၼ်ႈမၢႆ ၼၢင်းယိင်း ။ ဝၢၼ်ႈၵၢတ်ႇၼႆႉ ၼၢင်းယိင်းမီးလၢႆ ၵေႃႉ သႅၼ်းဢၼ်ၶဝ်ပႃးၼႂ်း ဢႃယု 18-35 လၢႆၵေႃႉၸိူင်ႉၼႆ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈတူၵ်းၸႂ် ။ ပွၵ်ႈၼႆႉၵေႃႈ ၵူၼ်းၸၢႆးဢၼ်တေလႆႈၵႂႃႇ ႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်းတီႈမိူင်းသၢတ်ႇၼႆႉ လႆႈသူင်ႇသိပ်းၵေႃႉ ၊ လႆႈၵႂႃႇ မိူဝ်ႈၼႆႉ (11/2/2025) ၼႆႉ ။ လႆႈၸၢင်ႈၵူၼ်းၵႂႃႇ လႆႈပၼ် 1 ၵေႃႉ 85 သႅၼ်“- ဝႃႈၼႆ ။ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းမိူင်းသၢတ်ႇၼႆႉ ၽွတ်ႈပဵၼ်ဢိူင်ႇဝႆႉ ဢမ်ႇယွမ်း 7 ဢိူင်ႇ ။ ၵၢင်ႉၵႄႇၼႂ်းဝၢၼ်ႈလၢတ်ႈဝႃႈ ၼိုင်ႈဢိူင်ႇ ၼႆႉ တေလႆႈသူင်ႇၵူၼ်းႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်း 2 ၵေႃႉ ၊ ပေႃးဢမ်ႇမီးၵူၼ်းတႃႇႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်း ယဝ်ႉၼႆႉ တေလႆႈၸူၵ်းဝႂ်ၶႅပ်းမႄးၵႂႃႇဝႃႈၼႆ ။ ၵူၼ်းၸၢႆး မိူင်းသၢတ်ႇလၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“ၼႂ်းႁၢင်လိူၼ် ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊ ၼႆႉ ၵၢင်ႉၵႄႇႁွင်ႉ ပၢင်ၵုမ်ၵၼ်သေ တေလူင်းၵဵပ်းသႅၼ်ႈၸိုဝ်ႈၼၢင်းယိင်းၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၊ ၼၢင်းယိင်း ဢႃယု 18 ထိုင် 35 ။ ပေႃးပဵၼ်ၵူၼ်းၸၢႆး ဢႃယု 18 ထိုင် 45 ။ ၵူႈပွၵ်ႈၼႆႉတႄႉ ၵဵပ်းငိုၼ်းၵၼ်သေ ၸၢင်ႈၵူၼ်းၵႂႃႇ ဢဝ် ။ ၵမ်းၼႆႉတႄႉ ႁွင်ႉၵူၼ်းဢဝ်။ ပေႃးဢမ်ႇမီးၽႂ်ၶႂ်ႈၵႂႃႇၼႆ ၸႂ်ႉၸူၵ်းၶႅပ်းမႄး လၢတ်ႈဝႆႉၼင်ၼႆ ယွၼ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈၵဵပ်းသိုၵ်းၸိူင်ႉၼႆ ၵူၼ်းမိူင်းသၢတ်ႇပၢႆႈဢွၵ်ႇၼမ်ၼႃႇယဝ်ႉ“- ဝႃႈၼႆ ။ တီႈဝဵင်းမိူင်းသၢတ်ႇၼႆႉ ႁူမ်ႈၵၼ် 3 – 4 ဝၢၼ်ႈသေ ပဵၼ်ဝႆႉၼိုင်ႈဢိူင်ႇ ၽွင်းၵဵပ်းငိုၼ်းတႃႇ ၸၢင်ႈသိုၵ်းမႂ်ႇပၼ်မၢၼ်ႈ ၼႆႉ ယူႇတီႈႁူဝ်ၼပ်ႉႁိူၼ်းၼမ်/ ဢေႇသေ လႆႈပၼ်ငိုၼ်း ဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ် ဝႃႈၼႆ ။ တီႈဝဵင်းတူၼ်ႈတီးၵေႃႈ တီႈ ဝၢၼ်ႈၽႃႇမူၼ်းၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈႁၢင်လိူၼ် ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊ ပီ 2025 သဵၼ်ႈမၢႆ ၼၢင်းယိင်းတႃႇႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်းဢွၵ်ႇမႃးလႄႈ ပေႃႈမႄႈ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈပဵၼ်ဢၼ်မႆႈၸႂ်ဝႆႉ တႃႇ လုၵ်ႈလၢင်းၼၢင်းယိင်းဝႃႈၼႆ ။ ပေႃႈမႄႈၼၢင်းယိင်းဢၼ်ပႃးသဵၼ်ႈၸိုဝ်ႈလၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“ ပေႃးၶဝ်လူင်းၵဵပ်းသဵၼ်ႈၸိုဝ်ႈၸိူင်ႉၼႆ လႆႈမႆႈၸႂ်ၼႃႇ ၊ ပေႃႈမႄႈၵေႃႉလႂ်တေဢမ်ႇမႆႈၸႂ်တႃႇလုၵ်ႈလၢင်း ၊ မိူဝ်ႈသဵၼ်ႈမၢႆပႆႇလူင်းမႃးၼႆႉပၢႆႈဝႆႉ လီသေ ပိူၼ်ႈယဝ်ႉ“- ဝႃႈၼႆ ။ ၸွမ်ႁၢၼ်ၸေႃႇမိၼ်းထုၼ်း ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇၶွင်ႇသီႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈလၢတ်ႈ တီႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈမိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 7/2/2025 ဝႃႈ – ပႆႇမီးၶပ်းမၢႆ ႁွင်ႉၼၢင်းယိင်းမႃးႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်း ဝႃႈၼႆ။ တႄႇဝၼ်းတီႈ 8/4/2024 မႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈႁွင်ႉၵူၼ်းၸၢႆးႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်းသေတေႃႇထိုင် ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ထိုင် ၸုပ်ႈထီႉ 9 ယဝ်ႉ ။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ပႆႇပႃးၼၢင်းယိင်းသေၸုပ်ႈသေၵမ်း ။ | ['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ', 'ၵၢၼ်သိုၵ်း'] |
2025-02-11T17:37:11 | https://shannews.org/archives/62377 | ထႆးတတ်းၾႆးၾႃႉ – ၼမ်ႉမၼ်းၸိူဝ်ႉၾႆး တုမ်ႉတိူဝ်ႉၵၢၼ်ႁႃ ၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းတႆး | တႃႇၵမ်ၵိၼ်း ၸုမ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၵျႃးၽႅၼ်ႉ ဢၼ်လွၵ်ႇလႅၼ်ၵိၼ်ငိုၼ်းတၢင်းဢွၼ်ႊလၢႆႊၼႆသေ ၾၢႆႇမိူင်းထႆးပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ တတ်းၾႆးၾႃႉ – ၼမ်ႉမၼ်းၸိူဝ်ႉၾႆး တေႃႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်လႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈတုမ်ႉယွၼ်ႈ ၵူၼ်းမိူင်းတႆးတင်းၼမ်။ ဢၼ်တုမ်ႉယွၼ်ႈႁႅင်းတႄႉ ၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်တႆး – ထႆး ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵၢပ်ႈယၢမ်းလဵဝ် ၶိူင်ႈၸႂ်ႉတိုဝ်း ၼႂ်းၼႃႈၵၢၼ်ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈၼႆႉ လႆႈၸႂ်ယႂ်ႇၾႆးၾႃႉ၊ တႃႇၵႂႃႇမႃးၸူးၵၼ် တႃႇတေႃႉၶူဝ်း ၵုၼ်ႇ တႄႇၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ လႆႈၸႂ်ယႂ်ႇၼမ်ႉမၼ်းၸိူဝ်ႉၾႆးလႄႈ ၾၢႆႇမိူင်းထႆးသမ်ႉ ၵိုင်ႉၵၢင်ႉတတ်းပႅတ်ႈၾႆးၾႃႉ – ၼမ်ႉမၼ်းၸိူဝ်ႉၾႆး ၸိူင်ႉၼႆ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းတႆး ၵမ်ႈၼမ် ၵိၼ်းၸႂ်ႁႅင်း။ ၾၢႆႇထႆးတႄႉ ၼႄၶေႃႈဢၢင်ႈဝႃႈ ၼင်ႇႁိုဝ် ၸုမ်းၵျႃးၽႅၼ်ႉ တေဢမ်ႇပၼ်ႇၵၢၼ်လႆႈ ၸွမ်းလႅၼ်လိၼ် ဢၼ်တိတ်းၸပ်းထႆးဝႆႉၼႆႉ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇတတ်းၶၢတ်ႇၾႆးၾႃႉလႄႈ ၵၢၼ်သူင်ႇၼမ်ႉမၼ်းၸိူဝ်ႉၾႆး ပၼ်မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈ မိူၼ်ၼင်ႇ – မိူင်းတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇ၊ မိူင်းယၢင်းၽိူၵ်ႇ ဢၼ်ထႆးၸႅၵ်ႇ ပၼ်ၾႆးၾႃႉဝႆႉ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ။ ဝႃႈၼၼ်သေ ၸုမ်းၵျႃးၽႅၼ်ႉ ၸင်ႇမီးလွင်ႈတုမ်ႉယွၼ်ႈႁိုဝ် ဢမ်ႇမီးဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ယင်းပႆႇႁူႉၸွမ်း ၵူၺ်းၵႃႈ ဢၼ်တုမ်ႉတိူဝ်ႉႁႅင်းတႄႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ၵူၼ်းမိူင်း ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ ၵူၼ်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း လႆႈၸႂ်ႉမေႃႈၾႆးပႅတ်ႊထရီႊ ဝၢႆးထႆးပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ တႃႇၵမ်ၵိၼ်းၸုမ်းၵျႃးၽႅၼ်ႉယဝ်ႉ ဢၼ်မီးလွင်ႈတုမ်ႉယွၼ်ႈၽႂ်းသေပိူၼ်ႈၵေႃႈ ပဵၼ်တၢင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း၊ ၵဵင်းတုင်၊ မိူင်းတူၼ်၊ မိူင်းသၢတ်ႇ၊ မိူင်းယွင်း၊ မိူင်းၽျၢၵ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆ ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းၵိုင်ႉၵၢင်ႉ ၵိုတ်းၶၢတ်ႇ မႃးၵမ်းလဵဝ်။ တႄႇဢဝ် ဝၼ်းတီႈ 05/02/2025 ၼၼ်ႉမႃး ၵူၼ်းမိူင်း တႃႈၶီႈလဵၵ်း ၵိုင်ႉၵၢင်ႉ လႆႈထူပ်းလွင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈ။ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်းၼပ်ႉႁူဝ်သိပ်းပီ ၾႆးၾႃႉၼႆႉ ဢမ်ႇတွၼ်ႉၶၢတ်ႇႁၢႆႉႁႅင်း မိူၼ်ၼႆ။ ၾၢႆႇထႆးတတ်းၾႆးၾႃႉလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းဢၢင်ႈၸႂ်ယႂ်ႇ ၾႆးၾႃႉ တၢင်းမိူင်းလၢဝ်းသေတႃႉ ဢမ်ႇမိူၼ်ၼင်ႇဢၼ်မုင်ႈမွင်းဝႆႉ။ မိူဝ်ႈတႄႇမၼ်း ၾင်ႇလၢဝ်းႁႂ်ႈၸႂ်ႉႁႅင်းၾႆးၾႃႉ 30 မႅၵ်ႊၵႃႊဝၵ်ႊ ဝႃႈၼႆသေ ၶိုၼ်းလူတ်းယွမ်း တေ ၸႅၵ်ႇပၼ်ႁႅင်းၾႆး တႃႇ 13 မႅၵ်ႊၵႃႊဝၵ်ႊၵူၺ်းလႄႈ ႁႂ်ႈပေႃးၵုမ်ႇထူၼ်ႈ ၼႂ်းမိူင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်းတင်းဝဵင်းတႄႉ ဢမ်ႇပဵၼ်လႆႈ။ ၸဝ်ႈႁၢၼ်ႉ တႃးသီ(ၽူႇသီ) ႁၢင်ႈၶိူင်ႈ ရူတ်ႉၵႃး တႃႈၶီႈလဵၵ်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ ပေႃးၾႆးဢမ်ႇမႃး ၵေႃႈ တႃႇတေမႄးႁဵတ်း သီရူတ်ႉၵႃး ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈ။ တေဝႃႈ သိုဝ်ႉၸၢၵ်ႈၾႆး မႃးၸႂ်ႉၼႆၵေႃႈ ၼမ်ႉမၼ်း ၸၢၵ်ႈသမ်ႉ ၵႂႃႇသိုဝ်ႉသႂ်ႇပုင်းမႃးဢမ်ႇလႆႈ ။ သင်ဝႃႈ ၶဝ်ၶၢႆပၼ်ၼႆၵေႃႈ တေၵႃႈႁႅင်းလႄႈ ႁဵတ်းႁိုဝ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇသၢင်ႇထုၵ်ႇ။ တေဝႃႈပႂ်ႉ မိူဝ်ႈၾႆးဢၼ်မႃးၵၢင်ၶိုၼ်းၼႆၵေႃႈ သဵင်သမ်ႉ တေလင်ႁႅင်းတေတုမ်ႉတိူဝ်ႉၵူၼ်းႁိမ်းႁွမ်း။ မိူၼ်ၼင်ႇ ပေႃႉမၢၵ်ႇဢုတ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ လႆႈၵိုတ်းဝႆႉ မူတ်းယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။ ၵၢပ်ႈယၢမ်းလဵဝ် ၶိူင်ႈၸႂ်ႉတိုဝ်း ၼႂ်းၼႃႈၵၢၼ်ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈၵေႃႈ လႆႈၸႂ်ယႂ်ႇၾႆးၾႃႉ ၵမ်ႈၼမ်လႄႈ သင်ဢမ်ႇမီးၾႆးၾႃႉ တၵ်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇဢမ်ႇႁၢင်ႉ။ တေၸႂ်ႉၶိူင်ႈၸၢၵ်ႈၾႆးၾႃႉၶိုၼ်းၼႆၵေႃႈ ၼမ်ႉမၼ်း ၸိူဝ်ႉၾႆးသမ်ႉ ဢမ်ႇမီးလႄႈ ၵၢၼ်သႅၼ်းလႂ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇပၼ်ႇလႆႈလီ။ ၾင်ႇတႃႈၶီႈလဵၵ်းၼႆႉ မီးၸုမ်းၵျႃးၽႅၼ်ႉဝႃႈၼႆသေတႃႉ ဝၢႆးမီးလွင်ႈတီႉၺွပ်းၵျႃးၽႅၼ်ႉ ၼႂ်းပီ 2023 -2024 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ ၸၢဝ်းၶႄႇ ဢၼ်လုၵ်ႉတၢင်းမိူင်းၶႄႇ မႃးႁဵတ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇပေႃးႁၼ်ၼမ်ယဝ်ႉ။ ဢၼ်မီးၵေႃႈ တေပဵၼ်ၵူၼ်းဢၼ်လုၵ်ႉတၢင်းၾင်ႇထႆးသေ မႃးႁဵတ်းၵၢၼ်သုတ်းဝၼ်းယဝ်ႉ မိူဝ်းၶိုၼ်း ၾင်ႇထႆး ၸိူင်ႉၼၼ်ၵူၺ်း။ မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်း ၵူၼ်းတၢင်းမိူင်းထႆး ၵႆႉမႃးၼွၼ်းထင်သေ ႁဵတ်းၵၢၼ် ဢွၼ်ႊလၢႆႊသေတႃႉ ယွၼ်ႉမီးလွင်ႈတီႉၺွပ်းၵူတ်ႇထတ်း ၸိူင်ႉၼႆမႃးလႄႈ ၸင်ႇမီးလွင်ႈၶဝ်ႈဢွၵ်ႇ ဝၼ်းလႂ်ဝၼ်းၼၼ်ႉၵူၺ်း။ ဢွင်ႈတီႈၸုမ်းၵျႃးၽႅၼ်ႉတႄႉ လွင်ႈတုမ်ႉယွၼ်ႈမီးသင် ပႆႇလၢတ်ႈလႆႈသေတႃႉ မိူၼ်ၼင်ႇ – ႁူင်းႁႅမ်း၊ ႁူင်းႁဵၼ်း၊ ႁူင်းယႃ၊ ႁၢၼ်ႉၶၢႆၶွင်ၵိၼ်ယႅမ်ႉ၊ ႁၢၼ်ႉၶၢႆၼိူဝ်ႉလိပ်းပႃလိပ်း ၵူႈသႅၼ်းသႅၼ်း၊ ၶွမ်ႊပၼီႊ၊ ႁူင်းဢိတ်ႇလိၵ်ႈ ပေႃႉလိၵ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉလႄႈ ႁိူၼ်းၵူၼ်းမိူင်းၵူႈသႅၼ်းထၢၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉ ၵိၼ်းၸႂ် မိူၼ်ၵၼ်မူတ်း။ ၼၢင်းယိင်း ၵူၼ်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ – “ၶႄႇၸိူဝ်း မႃးႁဵတ်းၵျႃးၽႅၼ်ႉၼႆႉ ဢမ်ႇပေႃးမီးၵႃႈႁိုဝ်ယဝ်ႉ။ ပေႃးမီးၵေႃႈ တေမီးပိူဝ်ႊသႅၼ်ႊဢေႇ။ တၢင်းၼွၵ်ႈဝဵင်းပုၼ်ႉတႄႉ ဢမ်ႇၸၢင်ႈဝႃႈ ဢၼ်ၵႆဝဵင်း ၸိူဝ်းပုၼ်ႉတႄႉ လႅပ်ႈတေမီးယူႇ။ တိူၵ်ႈတီႈ ပိူၼ်ႈပိၵ်ႉၾႆးပႅတ်ႈၶဝ်သေတႃႉ ၵေႃႈ ၶဝ်ဢမ်ႇၶီၸႂ်”- ဝႃႈၼႆ။ ၽွၼ်းယွၼ်ႈမိူင်းထႆး ၸတ်းၵၢၼ်ၸိူင်ႉၼႆသေ မိူၼ်ၼင်ႇ – ၼႂ်းမိူင်းသၢတ်ႇၼႆႉၵေႃႈ ပၢမ်ႉၼမ်ႉမၼ်း ယွင်ႇၶျီႇဢူး၊ သူၺ်ႇၵျေႃႇၵႃႇ၊ ဢွင်ႇတပျေႇ၊ ၼေႃႇသျႄး၊ သီႇဢူင်ႇ ZiOn လႄႈ ပၢမ်ႉၼမ်ႉထႅင်ႈလၢႆတီႈၵေႃႈ တႄႇဢဝ် ဝၼ်းတီႈ 09-10/02/2025 ၼႆႉမႃး ဢမ်ႇႁၼ်ပိုတ်ႇၶၢႆ မိူၼ်ၵဝ်ႇ။ ပိုတ်ႇၵေႃႈ ၸူဝ်ႈၵႅပ်ႉ ၸူဝ်ႈၵမ်းသေ တတ်းမၵ်းၶၢႆပၼ်ဢိတ်းဢွတ်း ၵူၺ်း။ ပေႃးပႃးပုင်းၵႂႃႇသိုဝ်ႉတႄႉ ဢမ်ႇသႂ်ႇပၼ်။ ရူတ်ႉ ၵႃး သႅၼ်းလႂ်ၵေႃႈ ၶၢႆပၼ်ဢမ်ႇလိူဝ်သေ 200 ငိုၼ်းထႆး။ ၵူၼ်းမိူင်းသၢတ်ႇ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၸိူဝ်းဢၼ်ပိူၼ်ႈမီးဝႆႉတႄႉၵေႃႈ ၶႅၼ်းယူႇ။ ဢၼ်ပိူၼ်ႈႁူႉလူင်ႈၼႃႈၵေႃႈ ပိူၼ်ႈသိုဝ်ႉဝႆႉၼမ်။ ပေႃးပဵၼ်ပီႈပဵၼ်ၼွင်ႉၵၼ် မိၵ်ႉသူၺ်ႇဢူၺ်းလီၵၼ်တႄႉ ၶဝ်ၵေႃႈၶၢႆပၼ်ၵၼ်ယူႇ ဢိတ်းဢွတ်းႁဵတ်းၼၼ်ၵူၺ်း။ ၸိူဝ်းဢမ်ႇႁူႉလူင်ႈၼႃႈၵေႃႈ ဢမ်ႇတၼ်းႁၢင်ႈႁႅၼ်းသင်ဝႆႉ လႄႇႁႃသိုဝ်ႉၵေႃႈယၢပ်ႇ”- ဝႃႈၼႆ။ မိူၼ်ၼင်ႇ တၢင်းၸႄႈဝဵင်းမိူင်းတူၼ်ၵေႃႈ ၵႃႈၼမ်ႉမၼ်းၸိူဝ်ႉၾႆး ထၢတ်ႈသီႇ လိတ်ႉလႂ် 5,500 ပျႃး တီႇၸေႇ လိတ်ႉလႂ် 6,500 ပျႃး ဢွၼ်တၢင်းၼႆႉ မီးငိုၼ်းၼိုင်ႈႁဵင်သွင်ႁဵင်ၵေႃႈ တိုၵ်ႉသိုဝ်ႉလႆႈယူႇ။ ဝၢႆးထႆး ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ဢမ်ႇသူင်ႇၼမ်ႉမၼ်းယဝ်ႉၼႆ ယိင်ႈၶႅၼ်းၵိၼ်း။ မီးငိုၼ်းသေ တေသိုဝ်ႉဢဝ်ၵူၺ်း ၵေႃႈယၢပ်ႇ။ တီႈမိူင်းတူၼ်ၼႆႉ မီးပၢမ်ႉၼမ်ႉမၼ်းသႅၼ်းယႂ်ႇ 2 တီႈၵူၺ်းလႄႈ ပေႃးဝႃႈ ဢမ်ႇမီးတႃႇၶၢႆယဝ်ႉၵေႃႈ ၸၢင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်း တင်းဝဵင်း။ ၵွၼ်ႇၼႃႈ သိုၵ်းပႆႇယိုတ်းမိူင်းတႄႉ ၼမ်ႉမၼ်းၶိူင်ႈၸၢၵ်ႈ ဢၼ်ဢဝ်မႃးတၢင်းမိူင်းမၢၼ်ႈၵေႃႈ မီးယူႇ။ မိူၼ်ယၢမ်းလဵဝ်တႄႉ ၾၢႆႇလႂ်ၵေႃႈဝႃႈ ဢမ်ႇတေႃႉၼမ်ႉမၼ်းမႃးလႆႈယဝ်ႉၼႆလႄႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈႁႃတၢင်း လႂ်။ ၸဝ်ႈသူၼ်ၸဝ်ႈၼႃး ၸိူဝ်းလူဝ်ႇၸႂ်ႉတိုဝ်ႉၶိူင်ႈၸၢၵ်ႈသေ ၸုပ်ႇၼမ်ႉ၊ သိတ်ႇယႃၶႃႈမူင်ႈမႅင်း၊ တတ်းယိူဝ်ႈယႃႈ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ တေဢမ်ႇပဵၼ်ၵၢၼ်ယဝ်ႉၼႆ – ၵူၼ်းမိူင်းတူၼ် ၽူႈၸၢႆး ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈၼင်ႇၼႆ – “တႃႇၵႄႈလိတ်ႈ ပၼ်ႁႃဢၼ်ၼႆႉ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၽူႈယႂ်ႇၵူၼ်းလူင်ၶဝ် ဢုပ်ႇၵၼ်ၵႄႈလိတ်ႈဝႆးဝႆး။ ၵွပ်ႈဝႃႈ ဢၼ်တုမ်ႉတိူဝ်ႉၼႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းၵူၺ်း။ ဢၼ်ၶဝ်ဝႃႈ ၶႂ်ႈပိၵ်ႉၵျႃးၽႅၼ်ႉၼၼ်ႉ တင်းၶႃႈႁဝ်းၶဝ်ၼႆႉ ဢမ်ႇမီး ၵျႃးၽႅၼ်ႉမိူၼ်ၼၼ်လူး။ ပေႃးဝႃႈ ၼမ်ႉမၼ်းၸၢၵ်ႈ ဢမ်ႇလႆႈတၢင်းလႂ်ယဝ်ႉၵေႃႈ တႃႇရူတ်ႉၵႃး တေ တေႃႉတၢင်ႇၵုၼ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ တေယၢပ်ႇ။ ပေႃးယၢပ်ႇႁဵတ်းၵေႃႈ ၶၼ်ၵုၼ်ႇၵိၼ်ယႅမ်ႉတေၶိုၼ်ႈ။ ၽိူဝ်လိူဝ်ငိုၼ်းမၢၼ်ႈသမ်ႉ ဢမ်ႇမီးၵႃႈၶၼ်သင်။ ယွၼ်ႉ ၼၼ် ၵူၼ်းမိူင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ ဢၼ်တေၼႃႇၵေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ဝၢႆးမိူင်းထႆး ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ တတ်းၾႆးၾႃႉ – ၼမ်ႉမၼ်းၸိူဝ်ႉၾႆး တေႃႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈယဝ်ႉ ဢမ်ႇႁိုင် ၼႄၶေႃႈဢၢင်ႈဝႃႈ မၢႆတွင်း လွင်ႈၵပ်းသိုပ်ႇၸမ်ၸႂ် ၽွင်းတၢင်ၶႄႇ – ထႆး ၶွပ်ႈတဵမ် 50 ပီၼႆသေ ၸွမ်ၽွင်းလူင်မိူင်းထႆး ၼၢင်းသၢဝ် ၽႄးထွင်းထၢၼ်း သျိၼ်ႊၼဝတ်း ၵႂႃႇဢႅဝ်ႇယဵမ်ႈမိူင်းၶႄႇ။ မီးလွင်ႈႁူပ်ႉထူပ်းဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်ၸိူင်ႉႁိုဝ် ဢမ်ႇႁူႉႁူဝ်ယွႆႈသေတႃႉ ၵူၼ်းမိူင်းတႆး၊ ၵူၼ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈတႄႉ မုင်ႈမွင်း ၶႂ်ႈႁႂ်ႈဢုပ်ႇဢူဝ်း ၵႄႈလိတ်ႈပၼ်ႁႃၵျႃးၽႅၼ်ႉ ၸွမ်းလႅၼ်လိၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉဝႆးဝႆး ဝႃႈၼႆ။ | ['ပွင်ႈၵႂၢမ်းၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း'] |
2025-02-11T16:02:49 | https://shannews.org/archives/62370 | ၶႄႇပၼ်ၶႂၢင်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းပဵၼ်လုၵ်ႈၸုမ်း ASEAN ၶဝ်ႈဢႅဝ်ႇလႄႇ သိပ်းသွင်ပၼ်းၼႃးလႆႈ ဢမ်ႇလူဝ်ႇ Visa | မိူင်းၶႄႇ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်ဝႃႈ ၸိူဝ်းပဵၼ်လုၵ်ႈၸုမ်းဢႃႊသီႊယၼ်ႊ (ASEAN) ၼၼ်ႉ ဢမ်ႇလူဝ်ႇဢဝ်ဝီႊသႃႊ (Visa) ၶဝ်ႈဢႅဝ်ႇလႄႇလႆႈ ၼႂ်းမိူင်းသိပ်းသွင်ပၼ်းၼႃး ဝႃႈၼႆ။ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၽွင်းလူင် ၾၢႆႇၵူတ်ႇထတ်းၵူၼ်းၶဝ်ႈဢွၵ်ႇမိူင်း မိူင်းၶႄႇ (NIA) ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဢွၵ်ႇမႃးဝႃႈ တႄႇဢဝ်ဝၼ်းတီႈ 10/02/2025 ၼႆႉၵႂႃႇ ၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းပဵၼ်ၸိုင်ႈမိူင်း ၼႂ်းလုၵ်ႈၸုမ်းဢႃႊသီႊယၼ်ႊ တင်းသဵင်ႈ သင်ၶႂ်ႈၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇ ၼႂ်းၼႃႈလိၼ်ၽွင်းငမ်းတူဝ်ၵဝ်ႇ မိူင်းသိပ်းသွင်ပၼ်းၼႃး ၼႂ်းၸႄႈတွၼ်ႈယုၼ်ႊၼၢၼ်ႊ ၸိုင်ႈမိူင်းၶႄႇ ဢမ်ႇလူဝ်ႇယွၼ်းဝီႊသႃႊၶၢမ်ႈမိူင်းယဝ်ႉ – ဝႃႈၼႆ။ မိူင်းသိပ်းသွင်ပၼ်းၼႃးၼႆႉ ပဵၼ်ပိုၼ်ႉတီႈ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆးယူႇသဝ်းၼမ်၊ မီးဝတ်ႉဝႃးၽႃသိူဝ်ႇ၊ ၵွင်းမူးၽြႃး၊ တၢင်းႁၢင်ႈလီ သၽႃႇဝ၊ ၾိင်ႈငႄႈၾိင်ႈထုင်းလႄႈ ၵႆႉၸတ်းႁဵတ်းပွႆးသွၼ်းၼမ်ႉ (လိူၼ်ႁႃႈ) ၸိူဝ်းၼႆႉသေ ပဵၼ်မိူင်းၸိုဝ်ႈသဵင်လိုဝ်းလင် ပဵၼ်ပိုၼ်ႉတီႈ တႃႇၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းၶဝ် ၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇတွင်ႈတဵဝ်း – ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းပဵၼ်ၸိုင်ႈမိူင်း ၼႂ်းလုၵ်ႈၸုမ်း ဢႃႊသီႊယၼ်ႊ မိူၼ်ၼင်ႇ မိူင်းမၢၼ်ႈ၊ မိူင်းထႆး၊ မိူင်းမလေးသျႃးလႄႈ မိူင်းဢိၼ်ႊတူဝ်ႊၼီႊသိူဝ်ႊ ၸိူဝ်းၼႆႉ သင်တေၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇ တီႈမိူင်းသိပ်းသွင်ပၼ်းၼႃးၸိုင် တေလႆႈၵႂႃႇၸွမ်း ၸုမ်း ဢွၼ်ၶႅၵ်ႇဢႅဝ်ႇလႄႇတွင်ႈတဵဝ်း မိူင်းၶႄႇ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း တေဢမ်ႇလႆႈယွမ်း 2 ၵေႃႉ ၊ မီးၶႂၢင်ႉယူႇသဝ်းလႆႈ တီႈမိူင်းသိပ်းသွင်ပၼ်းၼႃး 6 ဝၼ်း၊ တေလႆႈၶဝ်ႈၸွမ်းသဵၼ်ႈတၢင်း သၢႆၵၢၼ်မိၼ် ၵူႈမိူင်းမိူင်း ၵႃႊသႃႊ၊ တႃႈရူတ်ႉၾႆး မူဝ်ႊ ႁၢၼ်ႊလႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်းဝႆး မူဝ်ႊႁၢၼ်ႊ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၸိုင်ႈမိူင်း ၸိူဝ်းပဵၼ်လုၵ်ႈၸုမ်းဢႃႊသီႊယၼ်ႊၼၼ်ႉ တင်းမူတ်းမီး 10 မိူင်း။ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းၶႄႇ လူတ်းယွၼ်ႇပၼ် မၢႆမီႈပၵ်းပိူင်ဝီႊသႃႊလႄႈ ၶႅၵ်ႇဢႅဝ်ႇလႄႇတွင်ႈတဵဝ်း မိူင်းၶႄႇ ၼမ်ၶိုၼ်ႈမႃး – သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ CCTV မိူင်းၶႄႇ ႁၢႆးငၢၼ်းဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ တႄႇဢဝ် လိူၼ်ၼူဝ်ႊဝႅမ်ႊပိူဝ်ႊ ပီ 2024 ၼၼ်ႉမႃး ၸိုင်ႈမိူင်း 38 မိူင်း ဢမ်ႇလူဝ်ႇဝီႊသႃႊသေ ယူႇသဝ်း ၼႂ်းမိူင်ၶႄႇ လႆႈထိုင် 30 ဝၼ်း – သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ VOA ဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ | ['ၶၢဝ်ႇ', 'ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း'] |
2025-02-11T14:25:47 | https://shannews.org/archives/62362 | ၵူၼ်းမိူင်းၸပ်းတၢင်းပဵၼ်ၼၢဝ်ၶႆႈဝတ်း လူႉတၢႆႁဵင်ပၢႆ တီႈမိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ | တီႈမိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊၼၼ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းဢွၼ်ၵၼ်တိတ်းၸပ်းတၢင်းပဵၼ် ၼၢဝ်ၶႆႈဝတ်းသေ လူႉတၢႆမီး 13,000 ပၢႆယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 07/02/2025 ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ ယူႇတီႈ ၾၢႆႇၵုမ်းထိင်းၵႅတ်ႇၶႄ ႁႄႉၵင်ႈတၢင်းပဵၼ် (CDC) မိူင်းဢ မေႊရိၵၼ်ႊ ႁၢႆးငၢၼ်းဢွၵ်ႇမႃးဝႃႈ တီႈမိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊပတ်းပိုၼ်ႉၼႆႉ ၵူၼ်းတိတ်းၸပ်းတၢင်းပဵၼ် ၼၢဝ်ၶႆႈဝတ်းမီး 24 လၢၼ်ႉ၊ ၸိူဝ်းၶိုၼ်ႈႁူင်းယႃသေ ၶၢမ်ႇယူတ်းယႃတူဝ် မီး 310,000 ၵေႃႉလႄႈ ၵူၼ်းလူႉတၢႆသမ်ႉမီး 13,000 ပၢႆယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ ၸုမ်း CDC လၢတ်ႈဝႃႈ တၢင်းပဵၼ်ၼၢဝ်ၶႆႈဝတ်း ၽႄႈလၢမ်းဝႆႉႁၢဝ်ႈႁႅင်း တီႈမိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ။ ၼႂ်းၵူၼ်းတိတ်းၸပ်း တၢင်းပဵၼ် 96% ၼႆႉ ပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်ၼၢဝ်ၶႆႈဝတ်း သႅၼ်း A – ဝႃႈၼႆ။ ပိူင်လူင် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇလႄႈ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ တိတ်းၸပ်းတၢင်းပဵၼ်ၸွမ်း လွတ်ႇလူမ်းထူၺ်ႈၸႂ်ၼမ်။ မၢင်ပိုၼ်ႉတီႈ လႆႈပိၵ်ႉ ဢိုတ်းႁူင်းႁဵၼ်းဝႆႉ – သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ DVB ဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ | ['ပၢႆးယူႇလီ', 'ၶၢဝ်ႇ', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း'] |
2025-02-11T12:44:36 | https://shannews.org/archives/62352 | ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ် ၵျႃးၽႅၼ်ႉ 100 ပၢႆ ၺႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တီႉၺွပ်း သူင်ႇၶိုၼ်းမိူင်းထႆး | သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း ၵူတ်ႇထတ်းတီႉၺွပ်း ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်လႅၼ်ငိုၼ်းတၢင်းဢွၼ်ႊလၢႆႊၵျႃးၽႅၼ်ႉ 100 ပၢႆ တီႈလႅၼ်လိၼ်တႆး – ထႆးသေ သူင်ႇတူဝ်ၵႂႃႇတၢင်းမိူင်းထႆး – သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇထႆး The Nation ႁၢႆးငၢၼ်းဝႆႉ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 09/02/2025 ၼႆႉၼင်ႇၼႆ။ ဢိင်ၼိူဝ် ၽႅၼ်ၵၢၼ်ၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉ ၸုမ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၵျႃးၽႅၼ်ႉၼႆသေ ၼႂ်းႁူဝ်လိူၼ်ၼႆႉ မိူင်းထႆး တတ်းၶၢတ်ႇၾႆးၾႃႉ ဢၼ်သူင်ႇမႃး တၢင်းဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇ ဢိၵ်ႇထႅင်ႈလၢႆလၢႆတီႈ၊ ဝၢႆးၼၼ်ႉ တႄႇဝၼ်းတီႈ 6 တေႃႇထိုင်ဝၼ်းတီႈ 8 သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ ၶဝ်ႈၵူတ်ႇထတ်းတီႉၺွပ်း ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ် လႅၼ်ၵိၼ်ငိုၼ်းတၢင်းဢွၼ်ႊလၢႆႊ ၸုမ်းၵျႃးၽႅၼ်ႉ 100 ပၢႆ ဢိၵ်ႇပႃး ၸဝ်ႈၶွင်ႁူင်း ပၢင်တေႃႇလွင်း ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်းသေ သူင်ႇတူဝ်ၵႂႃႇတၢင်းဝဵင်းမႄႈသၢႆ ၸိုင်ႈထႆး ဝႃႈၼႆ။ တႄႇဝၼ်းတီႈ 5 ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ မိူင်းထႆး တတ်းၾႆးၾႃႉလႄႈ တတ်းပႃးလွင်ႈတေႃႉသူင်ႇၵႃႉၶၢႆ ၼမ်ႉမၼ်းၸိူဝ်ႉၾႆး (ၼမ်ႉမၼ်းၸၢၵ်ႈ) ဢွင်ႈတီႈၸိုဝ်ႈလိုဝ်းဝႆႉဝႃႈ မီးၵၢၼ်ၵျႃးၽႅၼ်ႉ မိူၼ်ၼင်ႇ တီႈဝဵင်းမျႃႉဝတီႇ 2 တီႈ၊ ၽြႃးသၢမ်ဢူင်း 1 တီႈလႄႈ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း 2 တီႈ။ မိူၼ်ၼႆ ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၵေႃႈ တႄႇဝၼ်းတီႈ 7 မႃးၼႆႉ ႁၢမ်ႈတေႃႉသူင်ႇၵႃႉၶၢႆ ၼမ်ႉမၼ်းၸၢၵ်ႈ တီႈဝဵင်းမျႃႉဝတီႇ မိူင်းယၢင်းၽိူၵ်ႇ တုမ်ႉယွၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ႁၢဝ်ႈႁႅင်း၊ ထိုင်တီႈရူတ်ႉၵႃးၾင်ႇမိူင်းမၢၼ်ႈ လႆႈၶၢမ်ႈ လႅၼ်လိၼ် ၵႂႃႇထႅမ်ၼမ်ႉမၼ်းၶိူင်ႈၸၢၵ်ႈ ၾင်ႇမႄႈသွတ်ႇ မိူင်းထႆး ဝႃႈၼႆ။ ၽွင်းၼင်ႇၼႆ တပ်ႉသိုၵ်းယၢင်းၽိူၵ်ႇ တီႇမူဝ်ႇၶရေႇၸီႇ DKBA တပ်ႉၼီးပိဝ်ႇႁႃႇ မၢႆ 2 ဢွၵ်ႇလိၵ်ႈမႃးဝႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းၶႄႇ ၸိူဝ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ဝႆႉ တီႈႁူင်းတေႃႇလွင်း ၵႃႇၸီႇၼူဝ်ႇလႄႈ ႁူင်းႁဵတ်းဢွၵ်ႇတၢင်းၵိၼ်ယႅမ်ႉ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းၽြႃးသၢမ်ဢူင်း ႁႂ်ႈဢွၵ်ႇၵႂႃႇတင်းသဵင်ႈ ၼႂ်းလိူၼ်ထူၼ်ႈသွင်သဵင်ႈၼႆႉ ႁႂ်ႈပဵၼ်ဝၼ်းလိုၼ်းသုတ်း – သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ RFA ဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ | ['ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်', 'ၽိတ်းမၢႆမီႈ', 'ၶၢဝ်ႇ'] |
2025-02-11T15:00:00 | https://shannews.org/archives/62347 | ပၢင်တေႃႇလွင်းလိူင်ႇၼမ် တီႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ၵူၼ်းမိူင်းမႆႈၸႂ်လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ | သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ပိုတ်ႇပၢင်တေႃႇလွင်းၼမ် ၼႂ်းဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဢွၼ်ၵၼ်မႆႈၸႂ်လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ ယွၼ်ႉၽူႈလၵ်ႉၸၵ်ႉၶုတ်ႈ လိူင်ႇၼမ်ႁႅင်း။ တႄႇဢဝ် ဝၼ်းတီႈ 28/01/2025 ၼၼ်ႉမႃး ႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ဢဝ်တိုဝ်ႉတၢင်းပီမႂ်ႇၶႄႇ ၼၼ်ႉသေ ပၼ်ၶႂၢင်ႉပိုတ်ႇပၢင်တေႃႇလွင်းမႃး မိူၼ်ၼင်ႇ – တီႈမၢဝ်းၸတႃး၊ ဝၢၼ်ႈၼမ်ႉဢုၼ်ႇလႄႈ ၸွမ်းၼႂ်းပွၵ်ႉယွမ်ႇ ၼႂ်းဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ တႃႇၶၢဝ်းတၢင်း 1 လိူၼ် ဝႃႈၼႆ။ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ ပၢင်တေႃႇလွင်း တီႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ၽူႈယိင်း ဢႃယု 40 ပၢႆ ၵေႃႉၼိုင်ႈ ၵူၼ်းဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “တီႈမၢဝ်းၸတႃးၼၼ်ႉ ၶဝ်တေပိုတ်ႇပၢင်တေႃႇလွင်း တႃႇ 1 လိူၼ် ၶဝ်တႄႇပိုတ်ႇမႃး ၸဵမ်မိူဝ်ႈလိူၼ်သီႇၶႄႇပုၼ်ႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ ယွၼ်ႉပၢင်လွင်းၼမ်သေ ၽူႈလၵ်ႉ ၵူၼ်းၸူၼ်ရူတ်ႉၶိူင်ႈၵေႃႈ ၼမ်မႃး ထိုင်တီႈဢဝ်ၽႃႉလမ်းၽၼ်းၵၼ် ၸိူင်ႉၼၼ်ၵေႃႈ မီးမႃးယဝ်ႉ ၽိူဝ်လိူဝ် ၵူၼ်းမိူင်းတုၵ်ႉၶ ယွၼ်ႉပၢင်တိုၵ်းယဝ်ႉ ဢမ်ႇဝူၼ်ႉ တႃႇတေပူၵ်းပွင်ပၼ်ၵူၼ်းမိူင်း လွင်ႈႁႃလဵင်ႉတွင်ႉ၊ ၵုမ်ႇဝူၼ်ႉပိုတ်ႇပၢင်လွင်း တႃႇပၢႆးမၢၵ်ႈမီးၶဝ်ၵူၺ်း”- ဝႃႈၼႆ။ ၼႂ်းပၢင်တေႃႇလွင်း တီႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈၼၼ်ႉ မိူၼ်ၼင်ႇ ပၢင်လေးၵွင်ႇၵျိၼ်ႇ၊ မၢၵ်ႇၵိင်ႈလွႆ (မၢၵ်ႇၶူၵ်းၶူၵ်း)၊ ၽၢႆႉၵဵဝ်း၊ ၽၢႆႉၸေႈ (ရှမ်းကိုးမီး) ၸိူဝ်းၼႆႉ။ “ပၢင်လွင်း ဢၼ်ၶဝ်ပိုတ်ႇၼႆႉ ၼိုင်ႈဢွင်ႈတီႈလႂ် လႆႈသႂ်ႇၶွၼ်ႇပၼ်သိုၵ်းၶဝ် 200 သႅၼ်ပျႃး မိူၼ်ၼင်ႇ တႅင်ႇဢွၼ်ႇ 1 ၶူင်ႇလႂ် 10 သႅၼ်ပျႃး တေႃႇၼိုင်ႈၶိုၼ်း ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်တၢင်ႇမၢၵ်ႇၶူၵ်းၶူၵ်းသမ်ႉ 1 ဝၼ်းလႂ် လႆႈ 1 သႅၼ်ပျႃး”- ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ တီႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီၵေႃႈ မိူၼ်ၵၼ် တင်ႈတႄႇပီမႂ်ႇၶႄႇၼၼ်ႉမႃး သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ပၼ်ၶႂၢင်ႉပိုတ်ႇပၢင်တေႃႇလွင်း ၸတ်းႁဵတ်းတီႈပၢင်ႇပွႆးလိူၼ်သီႇ ၵၢင်ဝဵင်းသႅၼ်ဝီလႄႈ ၸတ်းႁဵတ်းပႃး ၼႂ်းဝၢၼ်ႈၼမ်ႉဢုၼ်ႇ၊ ၼႂ်းဢိူင်ႇပၢင်ႇလေႃႉ၊ ဢိူင်ႇၸေႈဢူ၊ ဢိူင်ႇၼမ်ႉၸလၢပ်ႈ ဢိၵ်ႇတင်း ဢိူင်ႇမိူင်းပႃး ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ပၢင်တေႃႇလွင်းၼႆႉ တေၸတ်းႁဵတ်းတႃႇၶၢဝ်းတၢင်း 1 ပီ ၼႂ်းပၢင်တေႃႇလွင်းၼၼ်ႉ မီးပၢင်လေးၵွင်ႇၵျိၼ်ႇ၊ မၢၵ်ႇၵိင်ႈလွႆ၊ ပၢင်ၶႅင်ႇမၢၵ်ႇၶင်ႇလႄႈ ပၢင်ၽၢႆႇၵူႈသႅၼ်း။ ပၢင်တေႃႇလွင်း ၼိုင်ႈၶူင်ႇၼႆႉ လႆႈပၼ်တီႈပေႃႈလဵင်ႉ ၸဝ်ႈတႅင်ႇလူင် (ၵၼ်ႇထရႅၵ်ႉ) ၼိုင်ႈလိူၼ်ဢေႇသုတ်း 600,000 ပျႃး ဝႃႈၼႆ။ ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈတင်း ဝဵင်းသႅၼ်ဝီၼႆႉ ယူႇတီႈ တပ်ႉသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ယိုတ်းၵုမ်းလႆႈဝႆႉ တင်ႈတႄႇၽႅၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 ၼၼ်ႉမႃးသေ ယၢမ်းလဵဝ် ပၼ်ၶႂၢင်ႉပိုတ်ႇပၢင်တေႃႇလွင်း ၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး မိူၼ် ၼင်ႇ ႁူင်းမိပ်ႇၼူတ်ႈလႄႈ KTV ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ လိူင်ႇၼမ်မႃးလိူဝ်ၵဝ်ႇသေ ၵူၼ်းၸိူဝ်းၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်ၼၼ်ႉ လႆႈႁူႉဝႃႈ ပဵၼ်ၼၢင်းယိင်းၼုမ်ႇ သႅၼ်းႁုၼ်ႈမႂ်ႇ ဢႃယု 18 လႄႈ 20 ၶိုၼ်ႈၼိူဝ်၊ မီးလၢႆၸၢဝ်းၶိူဝ်း ပႃးၸဵမ် တႆး၊ လွႆ၊ မၢၼ်ႈ၊ ၶႄႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ | ['ၶၢဝ်ႇ', 'ၽိတ်းမၢႆမီႈ'] |
2025-02-11T10:55:09 | https://shannews.org/archives/62333 | တႆးတွင်ႁူႇ (တွင်ႇဢူႇ) ထုင်ႉလိၼ်ပဵင်း ၸတ်းဝၼ်းၶိူဝ်းတႆး | ဝၼ်းတီႈ 7 လိူၼ်ၾႅပ်ႊပိဝ်ႊရီႊၼႆႉ ၵမ်ႈၼမ် တေႁူႉၵၼ်ဝႃႈ မၼ်းလမ်ႇလွင်ႈတႃႇမိူင်းတႆးလႄႈ တႃႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်။ ယူႇတီႈ ၸဵင်ႇႁပ်ႉႁူႉၽႂ်မၼ်းသေ ဢွၼ်ၵၼ်ႁိၵ်ႈႁွင်ႉဝႃႈ ဝၼ်းၶိူဝ်းတႆး၊ ဝၼ်းမိူင်းတႆး ဢမ်ႇၼၼ် ဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ၸိုင်ႈတႆး ၼႆၸိူဝ်းၼႆႉ။ ယုမ်ႇယမ်ဝႃႈ ဝၼ်းၼႆႉ လမ်ႇလွင်ႈတႃႇဝၢၼ်ႈမိူင်းၼႆသေ မီးလွင်ႈယၢပ်ႇၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်ဝႆႉ ၼမ်ႉၼၵ်းသေ ၽိုၼ်ႉၽူးၶိုင်ပွင်ၶုၵ်းထူပ်းၶိုၼ်းၸွမ်းၼင်ႇပွင်ပဵၼ်လႆႈ။ ပီ 2025 ၼႆႉ ပီႈၼွင်ႉတႆးထုင်ႉလိၼ်ပဵင်း ၸႄႈတွၼ်ႈတွင်ႁူႇ ၼႂ်းတိူင်းပႃႇၵိူဝ်ၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်ၸတ်း ဝၼ်းၶိူဝ်းတႆး ၶွပ်ႈတဵမ် 78 ပီ မိူၼ်ၵၼ်။ မီးလွင်ႈၶဵင်ႇတႃႉ တင်းၼမ်သေတႃႉ တႃႇလုၵ်ႈလၢၼ်တႆးတေ သိုပ်ႇႁူႉပိုၼ်း ၶူၼ်ႉၶိုၼ်းႁဵတ်းသၢင်ႈမႃးၵူႈပီ ၼႆယဝ်ႉ။ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ ပီႈၼွင်ႉတႆးတွင်ႁူႇ ၸတ်းႁဵတ်းပွႆးဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး ၶွပ်ႈတဵမ် 78 ပီ ဝၼ်းၶိူဝ်းတႆး ဢမ်ႇၼၼ် ဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႉၸိုင်ႈတႆး ၶွပ်ႈတဵမ် 78 ပီ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 07/02/2025 ၼႆႉ ပီႈၼွင်ႉတႆးထုင်ႉလိၼ်ပဵင်း ၸႄႈတွၼ်ႈတွင်ႁူႇ ၽွမ်ႉလႆႈၸႂ်ၵၼ်သေ ၸတ်းႁဵတ်းတီႈဝၢၼ်ႈၼႃးႁီး ၸႄႈဝဵင်းတွင်ႁူႇ တိူင်းပႃႇၵိူဝ် မီးၽူႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ဢမ်ႇယွမ်း 200 ၵေႃႉ။ တႃႇပဵၼ်မႃးပၢင်ၵႅဝ်ႈၼႆႉ ယူႇတီႈ ၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး ၸႄႈတွၼ်ႈတွင်ႁူႇ ဢွၼ်ႁူဝ်ၼမ်းၼႃႈ။ ဢၼ်လႆႈၸတ်းဝၼ်း ၶိူဝ်းတႆးမႃး တီႈဝဵင်းတွင်ႁူႇ တိူင်းပႃႇၵိူဝ်ၼႆႉ ပေႃးပႃးပီၼႆႉ ပဵၼ်ပွၵ်ႈၵမ်း 8 ။ ၵွပ်ႈသင် လႄႈလႆႈၸတ်းဝၼ်းၶိူဝ်းတႆး မႃး ၵူႈပီပီၼႆၼၼ်ႉ ၸၢႆးၵွၼ်းၶိူဝ်း ၵႅမ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ ၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး ၸႄႈတွၼ်ႈတွင်ႁူႇ လၢတ်ႈၼႄဝႆႉၼင်ႇၼႆ – “ယိူင်းဢၢၼ်းတႄႉၵေႃႈ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၼေႃႇတႅၼ်းၶိူဝ်း လုၵ်ႈမႄႈတႆးႁဝ်းၶဝ် ႁႂ်ႈလႆႈႁူႉၸၵ်း ဝၼ်းၶိူဝ်းတႆး ပဵၼ်ၸိူင်ႉႁိုဝ် မီးၸိူင်ႉႁိုဝ်။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၶူဝ်းၼုင်ႈတၢင်းဝႆလႄႈ ၾိင်ႈငႄႈၾိင်ႈထုင်း ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁႂ်ႈၶဝ်ပေႃးႁူႉႁၼ် ၵႂႃႇလီလီငၢမ်းငၢမ်း။ ၵွပ်ႈသင်ၼႆ ၾၢႆႇတၢင်းႁဝ်းၶႃႈၼႆႉ ဢၼ်ႁူႉၾိင်ႈငႄႈၾိင်ႈထုင်း ၶူဝ်းၼုင်ႈ တၢင်းဝႆတႆးၼႆႉ မၼ်းႁႅင်းဢေႇဝႆႉဢေႃႈ။ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈ ၼေႃႇတႅၼ်းၶိူဝ်းႁဝ်း မေႃႁၵ်ႉသႃ မေႃႁူႉႁၼ်လႄႈ ၸင်ႇလႆႈႁဵတ်းသၢင်ႈၵႂႃႇ”- ဝႃႈၼႆ။ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ ပီႈၼွင်ႉတႆးတွင်ႁူႇ ၸတ်းႁဵတ်းပွႆးဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး ၶွပ်ႈတဵမ် 78 ပီ ဢၼ်မႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈပၢင်ပွႆးဝၼ်းၶိူဝ်းတႆး ၸႄႈဝဵင်းတွင်ႁူႇၼႆႉ မီးဝၢၼ်ႈတႆး 4 ဝၢၼ်ႈ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ဝၢၼ်ႈပွၵ်ႉၶူဝ် ဝၢၼ်ႈသဵၵ်ႉၽူးတွင်ႇ ဝၢၼ်ႈႁူၵ်းလၵ်း ဝၢၼ်ႈပျွင်းသျွင်း မီးထႅင်ႈလၢႆဝၢၼ်ႈယူႇသေတႃႉ ဢိင်ၼိူဝ်ငဝ်းလၢႆးဝၢၼ်ႈမိူင်းသေ မီးလွင်ႈၶွင်ႈၶမ် ဢမ်ႇၸၢင်ႈမႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈၸွမ်း။ ယူႇၼႂ်းငဝ်းလၢႆး ၵၢၼ်ဝၢၼ်ႈၵၢၼ်မိူင်းသုၵ်ႉယုင်ႈ ၸိူင်ႉၼႆသေ တႃႇတေၸတ်းဝၼ်းလမ်ႇလွင်ႈ ဢၼ်ၵိုၵ်းၶိူဝ်း ၵိုၵ်းမိူင်းသေပၢင်ပၢင်ၵေႃႈ ဢမ်ႇငၢႆႈ။ ယွၼ်ႉတႆးထုင်ႉၼႆႉ လႆႈယူႇၼႂ်းၵႄႈတၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼမ်လႄႈ သင်ဢမ်ႇၶတ်းၸႂ်ၸတ်းပွင် ၾိင်ႈထုင်းတႆး ပိုၼ်းတႆးၸၢင်ႈႁၢႆငၢႆႈ၊ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ တႃႇႁႂ်ႈ ပိူၼ်ႈတေႁူႉၸၵ်းလႄႈ သူၼ်ၸႂ်လွင်ႈတႆးၵေႃႈ တေ ဢမ်ႇမီးၼႆ ၸၢႆးၵွၼ်းၶိူဝ်း သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄတၢင်း ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ – “သၢႆငၢႆဝၢၼ်ႈမိူင်းသမ်ႉ ဢမ်ႇလီ ဢမ်ႇၵတ်းယဵၼ်၊ ငိုၼ်းၵွင်ၵၢင် ၸုမ်းႁဝ်းၶႃႈၵေႃႈ ဢမ်ႇတဵမ်ထူၼ်ႈ။ ယူႇၼႂ်းၵႄႈလွင်ႈယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၼႆႉသေ ၸင်ႇလႆႈၶတ်းၸႂ်ႁဵတ်း ၵႂႃႇႁႂ်ႈပဵၼ်မႃးပၢင်ဝၼ်းၶိူဝ်းတႆးၼႆႉ။ ယၢပ်ႇၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈ လႆႈၶတ်းသၢင်ႈမႃးၵူႈပီပီလႄႈ လွင်ႈၶိုပ်ႈၼႃႈတႃႇၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတႄႉ မီးၼမ်ယူႇၶႃႈ။ တၢင်းထုင်ႉလိၼ်ပဵင်းၼႆႉ မီးၵူၼ်းသူၼ်ၸႂ်လွင်ႈတႆး ၼမ်မႃးယူႇ။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈလႆႈယူႇၼႂ်းၵႄႈတၢင်ႇ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းလႄႈ တႃႇႁၵ်ႉသႃၾိင်ႈၶိူဝ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼႆႉ ယၢပ်ႇယဵၼ်းတႄႉတႄႉ ၶႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ၼႂ်းၶပ်ႉမၢႆပၢင်ပွႆးတႄႉ လိူဝ်သေ မီးၶပ်ႉမၢႆၼႄၾိင်ႈငႄႈၾိင်ႈထုင်းတႆးယဝ်ႉ သႂ်ႇပႃးၶပ်ႉမၢႆတွၼ်ႈသူးရၢင်းဝလ်း ၽူႈၶဝ်ႈ ၶေႉၶဵင်ႇလိၵ်ႈပွင်ႈ ၸၼ်ႉငဝ်ႈ ၸၼ်ႉၵၢင် ၸၼ်ႉသုင် ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၼင်ႇႁိုဝ် ပေႃးတေၸၼ်ၸႂ်ပီႈၼွင်ႉတႆး ၸိူဝ်းမႃးၶဝ်ႈ ႁူမ်ႈၼၼ်ႉ သႂ်ႇပႃးၶပ်ႉမၢႆ လဵၼ်ႈၸိူင်းၶုၼ်သၢမ်လေႃးလႄႈတင်း ဢူဝ်ႈပဵမ်ႇထႅင်ႈလူးၵွၼ်ႇ ၼႆယဝ်ႉ။ ၼၢင်းယိင်းတႆး ၵူၼ်းဝဵင်းတွင်ႁူႇ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၼႄဝႆႉၼင်ႇၼႆ – “ၸိုဝ်ႈပႃႈႁွင်ႉ ပႃႈမူဝ်ႇ ယူႇဝၢၼ်ႈၼႃးႁီး။ ဢႃယုပႃႈလႆႈ 56 ပီ။ ပႃႈယိၼ်းၸူမ်းတႄႉဢေႃႈ ဢၼ်ၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး ထုင်ႉလိၼ်ႉပဵင်းႁဝ်း မႃးဢွၼ်ၼမ်းၸတ်းပၢင်ပွႆးဝၼ်း ၶိူဝ်းတႆးႁဵတ်းၼႆ။ ႁဝ်းၶႃႈ တင်းသူၼ်တင်းဝၢၼ်ႈ ယိၼ်းၸူမ်းဢဝ်ၵုင်ႇ မုၼ်တႄႉယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။ ၼႂ်းပၢင်ၵႅဝ်ႈဝၼ်းၶိူဝ်းတႆး ဝဵင်းတွင်ႁူႇၼႆႉ ႁူဝ်ပဝ်ႈ ၶွင်ႇသီႇဢဝ်ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆး/ တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး RCSS/ SSA ၸွမ်သိုၵ်းလူင် ယွတ်ႈသိုၵ်းၵေႃႈ တႅမ်ႈၽိုၼ်လိၵ်ႈယိုၼ်ႈထိုင် ဢဝ်ၵုင်ႇမုၼ်ၸွမ်း ယူႇ။ ၼႂ်းၽိုၼ်လိၵ်ႈယိုၼ်ႈထိုင်ၼၼ်ႉ ပႃးဝႆႉဝႃႈ – “တိုၵ်းသူၼ်း ၵူၼ်းမိူင်းတႆး ၵူၼ်းၶိူဝ်းတႆး ၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၵူႈမူႇၵူႈၸုမ်း ၼႂ်း ၸိုင်ႈတႆးတင်းသဵင်ႈဝႃႈ ႁႂ်ႈႁဝ်းၶႃႈ တူၺ်းလွင်ႈလီၵၼ်သေ ႁႂ်ႈလႆႈဢုပ်ႇဢူဝ်းၵႄႈ လိတ်ႈပၼ်ႁႃၵၼ်သေၵမ်း”- ဝႃႈ ၼႆ။ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ ပီႈၼွင်ႉတႆးတွင်ႁူႇ ၸတ်းႁဵတ်းပွႆးဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး ၶွပ်ႈတဵမ် 78 ပီ ဝဵင်းတွင်ႁူႇၼႆႉ မီးၼႂ်းတိူင်းပႃႇၵိူဝ် ပၵ်းယူႇႁိမ်းသဵၼ်ႈတၢင်းလူင်မၢႆၼိုင်ႈ ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈလႄႈ ဝဵင်းလိူဝ်ႇ ယၢၼ်ၵႆတၢင်းဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ 175 လၵ်း။ ပီႈၼွင်ႉတႆးထုင်ႉပဵင်း ၸႄႈဝဵင်းတွင်ႁူႇ တိူင်းပႃႇၵိူဝ်ၼႆႉ ၵႂၢမ်းလၢတ်ႈပဵၼ်ၵႂၢမ်းတႆးယူၼ်း ၵမ်ႈၼမ် ဝၢႆးၼႆႉ လေႃးၵႂၢမ်းတႆးလူင်မႃးဢိတ်းဢီႈ မူႇဝၢၼ်ႈတႆး မီး 11 ဝၢၼ်ႈ ႁူဝ်ၵူၼ်းပီၼွင်ႉတႆးမီးႁိမ်း 7 ႁဵင် ၽုၵ်ႇႁႆႈသွမ်ႈၼႃး ႁဵတ်းသူၼ်ႁဵတ်း ႁိူၵ်ႈသေ ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉမႃးပၢၼ်သိုပ်ႇပၢၼ်။ တႃႇႁႂ်ႈၵူၼ်းၼုမ်ႇ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇပၢၼ်မႂ်ႇ တေႁူႉလိၵ်ႈလၢႆးတႆးၼႆသေ ၸုမ်းၵေႃလိၵ်ႈလၢႆးတႆး ဝဵင်းတွင်ႁူႇၵေႃႈ ၶတ်းသၢင်ႈပူင်သွၼ်လိၵ်ႈတႆး ၶၢဝ်းမႆႈ မႃးၵူႈပီပီ။ ၶၢဝ်းတၢင်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇ ၸိုင်ႈမိူင်းၼႆႉသမ်ႉ ဢဵၼ်ႁႅင်းမေႃသွၼ်ၵေႃႈ ႁႃယၢပ်ႇ ဢွင်ႈတီႈသွၼ်လိၵ်ႈၵေႃႈ ဢမ်ႇပေႃး ထၢင်ႇႁၢင်ႈမိူၼ် မိူဝ်ႈမိူင်းၼိမ်ယဝ်ႉလႄႈ မီးလွင်ႈၶွင်ႈၶမ်ဝႆႉ လၢႆလွင်ႈ။ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ ပီႈၼွင်ႉတႆးတွင်ႁူႇ ၸတ်းႁဵတ်းပွႆးဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး ၶွပ်ႈတဵမ် 78 ပီ ဝဵင်းတွင်ႁူႇၼႆႉ ယၢၼ်ၵႆၵၼ်တၢင်း မိူင်းသၼ်လွႆၸိုင်ႈတႆးသေတႃႉ တႆးတိုၵ်ႉသိုပ်ႇပဵၼ်တႆးယူႇ။ မိူဝ်ႈပီ 2019 ၼၼ်ႉ ယူႇတီႈ ၵေႃလိၵ်ႈလၢႆးလႄႈ ၾိင်ႈငႄႈတႆး တိူင်းပႃႇၵိူဝ်တင်း ငဝ်ႈငုၼ်း ၵေႃလိၵ်ႈလၢႆး ပတ်းပိုၼ်ႉ ႁူမ်ႈၵၼ်ဢွၼ်ႁူဝ် ၸတ်းႁဵတ်းပၢင်ၵုမ်လူင် ငဝ်ႈငုၼ်းတီႈႁူင်းႁေႃ ၵေႃလိၵ်ႈလၢႆးလႄႈ ၾိင်ႈငႄႈတႆး တီႈဝဵင်းၼွင်ၵႂၢႆးထိူၼ်ႇ (တေႃးၵျွႆးဢိၼ်း) တိူင်းပႃႇၵိူဝ် ၼၼ်ႉမႃးယူႇ။ လႆႈဢုပ်ႇဢူဝ်းတႅပ်းတတ်းၵၼ် ၵႂႃႇလၢႆလၢႆလွင်ႈ မိူၼ်ၼင်ႇ တႃႇတေတမ်းပိူင်ၶွတ်ႇၽွတ်ႈငဝ်ႈငုၼ်း၊ မိၵ်ႈမၢႆ (Logo) လႄႈ လွင်ႈတေၸတ်းႁဵတ်းၶွၼ်ႊၾရႅၼ်ႊတႆးယူၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ။ မီးတူဝ်တႅၼ်းၵေႃ လိၵ်ႈလၢႆး ပီႈၼွင်ႉတႆး ၼႂ်းမိူင်းၶၢင်၊ မိူင်းယၢင်း၊ တႃႈၵုင်ႈ၊ ဝဵင်းလိူဝ်ႇ၊ ၸႄႈၵႅင်း၊ ပျီႇ၊ ၼႂ်းမိူင်းတႆး ဢိၵ်ႇထႅင်ႈလၢႆလၢႆတီႈ ၶဝ်ႈႁူမ်ႈႁူပ်ႉထူပ်းဢုပ်ႇဢူဝ်း ၵၼ်ၵႂႃႇ။ | ['ပွင်ႈၵႂၢမ်းၶၢဝ်ႇ', 'ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ'] |
2025-02-10T19:33:26 | https://shannews.org/archives/62328 | ၵႃႈၶၢတ်ႈႁိူၼ်း ၶၢတ်ႈႁၢၼ့်သုင် ၵူၼ်းမိူင်းဝဵင်းတူၼ်ႈတီး ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ | တႄႇႁူဝ်လိူၼ်ၾႅပ်ႉပိဝ်ႊရီႊၼႆ့မႃး ၵႃႈၶၢတ်ႈႁိူၼ်း ၶၢတ်ႈႁၢၼ့် တီႈဝဵင်းတူၼ်ႈတီး ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း ပုင်ႈသုင်ႁႅင်း ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းယူႇၼႂ်းဝဵင်းတူၼ်ႈတီး ပႃးၸဵမ်ၵူၼ်းပိုၼ့်တီႈယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၵိၼ်းၸႂ် ။ – ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး ၼၢင်းယိင်းၵူၼ်းမိူင်းဝဵင်းတူၼ်ႈတီးၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ-“ႁွင်ႈလဵၵ့်လဵၵ့်ဢွၼ်ႇၵူၺ်းၵေႃႈ ၵႃႈၶၢတ်ႈမၼ်း ပဵၼ်လိူၼ် 8 – 9 သႅၼ်ပျႃး။ ပေႃးပဵၼ်ပွၵ်ႉဢၼ်ၵူၼ်းၵိုၼ်းၼၼ်ႉၶႅၼ်းၵႃႈ။ ၼိုင်ႈလိူၼ် 20-30 သႅၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈမီး။ ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆ့ တီႈဝဵင်းတူၼ်ႈတီးၼႆ့ ၵူၼ်းဢၼ်ဢမ်ႇမီးႁိူၼ်းမီးယေး ၸွမ်းတၢင်း ၼမ်မႃးၼႃႇယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ ။ တီႈဝဵင်းတူၼ်ႈတီးၼႆ့ ဝၢႆးလင်သိုၵ်းမၢၼ်ႈယိုတ်းဢႃႇၼႃႇလႄႈ ၸူဝ်ႈပၢင်တိုၵ်းၽႅၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 မိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇၼႆႉ ဢမ်ႇဝႃႈ ၵႃႈၶၢတ်ႈႁွင်ႈ ၶၢတ်ႈႁိူၼ်း ၶၼ်ၵုၼ်ႇ ၵိၼ်ယမ်ႉ ၵႃႈၶိုၼ်ႈႁႅင်း ယွၼ့် ၵူၼ်းၵိုၼ်းၶွၼ်ႈၼမ်ႁႅင်းၼႆ – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈလၢတ်ႈ ။ ၼၢင်းယိင်းၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈလၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ- “ တီႈတူၼ်ႈတီးၼႆႉ ၵူၼ်းၼမ်ၼႃႇ ၊ ၵူၼ်းပၢႆႈ ၽေးသိုၵ်း ၵေႃႈၼမ် ယွၼ်ႉၼၼ် ၶၼ်ၵုၼ်ၵေႃႈ ၶိုၼ်ႈႁႅင်း ၊ ၵႃႈသေ တၢင်ႇဝဵင်းၵွၼ်ႇ ၊ ၵႃႈၶၢတ်ႈႁွင်ႈတီႈယူႇၵေႃႈ ၶိုၼ်ႈသုင်ႁႅင်း ၊ ၵၢၼ်ငၢၼ်းသမ်ႉဢမ်ႇလိူင်ႇ ယွၼ်ႉၼၼ် ၵူၼ်းယွၼ်း ၊ ၵူၼ်းဢမ်ႇမီးႁိူၼ်းယေးယူႇ ၼွၼ်းၶၢင်ႈတၢင်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ၼမ်မႃးၼႃႇ တီႈတူၼ်ႈတီးၼႆႉ”- ဝႃႈၼႆ ။ တင်းပွၵ်ႉ မိင်ႇၵလႃႇဢူး လႄႈ ႁိူၼ်းဢၼ် ယူႇတင်းၸွမ်းတၢင်းလူင်ၸိူဝ်းၼႆႉပဵၼ်ပွၵ်ႉၵူၼ်းၵိုၼ်း။ ႁွင်ႈလဵၵ်ႉဢွၼ်ႇၵူၺ်းၵေႃႈ ၵႃႈၶၢတ်ႈႁိူၼ်းလႆႈပၼ်ၼိုင်ႈလိူၼ် 10 သႅၼ် – 20 သႅၼ် ၵေႃႈမီး၊ ပေႃးၶႂ်ႈသိုဝ်ႉ ႁိူၼ်းယေးတီႈယူႇယၢမ်းလဵဝ်ၵႃႈၶၼ်တီႈဢေႇသုတ်း 2000 သႅၼ် – 3000 သႅၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉဝႃႈၼႆ ။ ၼႂ်းပီ 2023 ၼႆႉ ပေႃးပဵၼ် ႁိူၼ်းၸၼ်ႉလဵဝ် ၵႃႈၶၢတ်ႈႁိူၼ်းၼိုင်ႈလိူၼ် 2 သႅၼ် 5 မိုၼ် ၊ ၼႂ်းႁူဝ်ပီ 2025 ၼႆႉ ၶိုၼ်ႈထိုင် 8 သႅၼ် ၊ တႃႇၵူၼ်းႁဵတ်းၵိၼ်ၵၢၼ်ဝၼ်းလႂ်ဝၼ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဢၼ်ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ ၵိၼ်းၸႂ် ႁႅင်းလႄႈ ၵူၼ်းဢမ်ႇမီးႁိူၼ်းမီးယေး ၼမ်မႃး – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈလၢတ်ႈ ။ ၼၢင်းယိင်းပိုၼ်ႉတီႈလၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“ တင်းၵၢတ်ႇ ၊ ၸွမ်းတၢင်းလူင် ၸိူဝ်းၼႆႉ ၵူၼ်းဢမ်ႇမီးႁိူၼ်း မီးယေး ၵူၼ်းထဝ်ႈ၊ မီးၼမ်ၼႃႇ ၊ ၼိုင်ႈတီႈၼိုင်ႈတီႈ တေမီး7-8 ၵေႃႉ ။ ၵႆႉလႆႈႁၼ်ၼႃႇ ၊ တီႈတူၼ်ႈတီး ၼႆႉ ၵူၼ်းဢမ်ႇမီးႁိူၼ်း ဢမ်ႇတွၼ်ႉယၢမ်ႈၼမ်ၸိူင်ႉၼႆႉ ၊ ယွၼ်ႉၵႃႈၶၢတ်ႈႁိူၼ်းၶၢတ်ႈယေးၼမ်ႁႅင်း ၊ ယၢမ်းလဵဝ် တႃႇတေႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉပေႃးယၢပ်ႇယူႇယဝ်ႉ ၊ ၼိုင်ႈလိူၼ် ၼိုင်ႈလိူၼ် တေၵႂႃႇႁႃၵႃႈၶၢတ်ႈႁွင်ႈတီႈလႂ်မႃးပၼ်လႆႈ ”- ဝႃႈၼႆ ။ ၵႃႈၶၢတ်ႈႁိူၼ်းသုင် ၵႃႈၸႂ်ႉၸၢႆႇၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ သုင်ၸိူင်ႉၼႆ တွၼ်ႈတႃႇၵူၼ်းမၢၵ်ႈမီး ငိုၼ်းတွင်းတႄႉ ဢမ်ႇပေႃးတုမ်ႉတိူဝ်ႉၵႃႈႁိုဝ်သေတႃႉ တွၼ်ႈတႃႇၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်းဢၼ်မႃး သွၼ်ႈယူႇတီႈ ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး ၼႆႉတႄႉပဵၼ်ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ။ ၵွပ်ႈၼႆ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈၵေႃႈႁႂ်ႈႁၼ်ထိုင်ၵၢင်ၸႂ်ၵူၼ်းမႃးပိုင်ႈ၊ ၵူၼ်းတၢင်းၼွၵ်ႈၸိူဝ်းမႃးပိုင်ႈၵေႃႈ ႁႂ်ႈၾၢင်ႉယူႇၾၢင်ႉၵိၼ် တႃႇႁႂ်ႈယူႇႁူမ်ႈၵၼ်ၵတ်းၵတ်းယဵၼ်ယဵၼ် – ၵူၼ်းမိူင်းဝဵင်းတူၼ်ႈတီးလၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ | ['ၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီး', 'ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ', 'ၶၢဝ်ႇ'] |
2025-02-12T08:00:00 | https://shannews.org/archives/62324 | သင်မၢၼ်ႈၸုၵ်းမၼ်ႈၸွမ်း လိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆပၢင်လူင်ၸိုင် မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်တၵ်းၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ ဢမ်ႇႁၢင်ႉ | ဝၢႆးသိုၵ်း လုမ်ႈၾႃႉပွၵ်ႈၵမ်းသွင် 1945 ယဝ်ႉတူဝ်ႈၵႂႃႇယဝ်ႉ တၢင်းၾၢႆႇဢိင်းၵလဵတ်ႈ ဢၼ်ပဵၼ်ၶုၼ် မိူင်းႁဝ်းၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်ႁၼ်လီဝႃႈ မိူင်းၸိူဝ်းဢၼ်ႁဝ်း ႁဵတ်းၶုၼ်မႃးတင်းသဵင်ႈ ၸိူဝ်းဢၼ်ထုၵ်ႇလီ လႆႈပၼ် ၵွၼ်းၶေႃၵေႃႈ ႁဝ်းလူဝ်ႇလႆႈပၼ်ဝႆးဝႆးယဝ်ႉ။ ၵမ်ႈၽွင်ႈ ပႆႇပေႉတူဝ် ပႆႇဢဝ်ၵွၼ်းၶေႃလႆႈ သင်ၶဝ်ၸဝ်ႈ ၶႂ်ႈဢုပ်ႉပိူင်ႇႁင်းၵူၺ်း သိုပ်ႇယူႇတႂ်ႈႁဝ်းၵုမ်းၵမ် ဝႆႉၼႆၵေႃႈ တေဢဝ်ၸွမ်းၸိူင်ႉၼၼ်ယူႇ ႁဵတ်းၼၼ်မႃးၵေႃႈ ၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ႁဝ်း ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ၸင်ႇ ဢွၼ်ၵၼ် တူင်ႉတိုၼ်ႇမႃး။ မၢၼ်ႈၼႆႉ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇၶဝ်သမ်ႉ သုင်လိူဝ်တႆးႁဝ်း။ ပေႃးၸိူင်ႉၼၼ် ၵဵဝ်ႇၵပ်းလူၺ်ႈ လွင်ႈၵွၼ်းၶေႃၼႆႉ ၶဝ်တူင်ႉတိုၼ်ႇႁႅင်းသေပိူၼ်ႈ ပဵၼ်ဝႆႉၸိူင်ႉၼႆ၊ တႆးႁဝ်းၼႆႉ မႃးတူင်ႉတိုၼ်ႇ မိူဝ်ႈသိုၵ်းလုမ်ႈၾႃႉ ပွၵ်ႈၵမ်းသွင်ၼႆႉ ယူႇတီႈ တၢင်းၾၢႆႇၻီႇမူဝ်ႇၶရေႇၸီႇၶဝ် ၸိူဝ်းဢၼ်တိုၵ်ႉပေႉ ၵမ်းလိုၼ်းၼၼ်ႉ ၶဝ်သမ်ႉ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ၵူႈၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းမီးသုၼ်ႇလႆႈတႅပ်းတတ်းႁင်းၶေႃၼႆသေ ၶဝ်ၵေႃႈဢဝ်သႂ်ႇၸႂ် လွင်ႈၼႆႉသေ ဢွၼ်ၵၼ်တူင်ႉတိုၼ်ႇမႃး။ ဝၢႆးသေ သိုၵ်းလုမ်ႈၾႃႉပွၵ်ႈၵမ်းသွင်ယဝ်ႉၵႂႃႇ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ထႅင်ႈပီၼိုင်ႈၵေႃႈ ပိူၼ်ႈမီးပၢင်ၸႃႉ (ၸႃႇပၼ) ၼၢင်းၾႃႉလူင် မိူင်းပွၼ် ၸဝ်ႈၶိၼ်ႇတွင်း တီႈမိူင်းပွၼ်။ ပေႃးပဵၼ်ၼႆၵေႃႈ ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် မိူင်းတႆးႁဝ်းတင်း ၼမ် ဢွၼ်ၵၼ်မႃး ယွၼ်ႉဝႃႈ ၶဝ်ၸဝ်ႈဢမ်ႇလႆႈႁူပ်ႉထူပ်းၵၼ်ၼႆႉ ႁိုင်ၼႃႇယဝ်ႉၵေႃႈ ပိူင်ၼိုင်ႈ။ မိူဝ်ႈၵူႈ ပွၵ်ႈ ၶဝ်လႆႈႁူပ်ႉထူပ်းၵၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်ၼႂ်းသၽႃး မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ဢၼ်ဢိင်းၵလဵတ်ႈဢွၼ်ႁူဝ်။ ဝၢႆးၼႆႉမႃး ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ဢိင်းၵလဵတ်ႈသမ်ႉ တိုၵ်းၵၼ် တင်းၵျပၼ်ႊလႄႈ ၸင်ႇဢမ်ႇလႆႈၺႃးၵၼ်။ မၼ်းပဵၼ်ပွၵ်ႈၵမ်းဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ၶဝ်လႆႈၺႃးၵၼ် ပေႃးမႃးၺႃးၵၼ်ၼႆၵေႃႈ ၶဝ်ဝႃႈ ႁဝ်းလူဝ်ႇလႆႈႁူမ်ႈၵၼ် ယွၼ်းသုၼ်ႇလႆႈႁဝ်းၶိုၼ်းယဝ်ႉ ။ ယွၼ်းၽႂ်ယွၼ်းမၼ်းတႄႉဢမ်ႇလႆႈယဝ်ႉ – ႁဵတ်းၼၼ်သေယဝ်ႉ ၶဝ်ၸဝ်ႈလႆႈ ၸႂ်ၵၼ်သေ ထိုင်မႃး 1946 ၸင်ႇမႃးတႄႇတင်ႈ ၶွင်ႇသီႇၸိုင်ႈတႆး ။ မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်းတႄႉ ႁွင်ႉဝႃႈ ၶွင်ႇသီႇၸဝ်ႈၾႃႉၸိုင်ႈတႆး။ ဝၢႆးၼႆႉမႃး ပေႃးဝႃႈၶွင်ႇသီႇၸဝ်ႈၾႃႉၸိုင်ႈတႆးၼႆ မၼ်း ၵႅပ်ႈၼႃႇပူၼ်ႉတီႈ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ႁဝ်းလူဝ်ႇလႆႈပႃး ၵူၼ်းမိူင်းႁဵတ်းသၢင်ႈၸွမ်း ၸင်ႇတေဢွင်ႇ။ ပေႃးႁဝ်း တေႁွင်ႉၶွင်ႇသီႇၸဝ်ႈၾႃႉၸိုင်ႈတႆးၼႆ တေဢမ်ႇသၢင်ႇထုၵ်ႇလႄႈ ၸင်ႇမႃးပဵၼ်ၶွင်ႇသီႇၸိုင်ႈတႆး ။ မိူဝ်ႈၼၼ်ႉ တင်းၾၢႆႇၸွမ်သိုၵ်း ဢွင်ႇသၢၼ်းၵေႃႈ လူဝ်ႇလႆႈၵႂႃႇယွၼ်း လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းၵွၼ်းၶေႃ မိူင်းမၢၼ်ႈ တီႈဢိင်းၵလဵတ်ႈ ။ မၼ်းႁၼ်ဝႃႈ ပေႃးမၢၼ်ႈႁဝ်း ၵွၼ်းၶေႃလၢႆလၢႆၵူၺ်း- ဢမ်ႇပႃးၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ မၼ်းတေဢမ်ႇၵုမ်ႇထူၼ်ႈ။ ယွၼ်ႉသင်ၼႆ ပေႃး တူၺ်းဢဝ် ငၢႆႈငၢႆႈၸိုင် မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ ဢၼ်ပဵၼ်ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းၶဝ် ၽွင်းငမ်းဝႆႉၼၼ်ႉ မၼ်းႁွပ်ႈဝႆႉ ၸွမ်း လႅၼ်လိၼ်တၢင်းၼွၵ်ႈမူတ်းယဝ်ႉ။ မၢၼ်ႈၼႆႉ မီးၼႂ်းၵၢင် ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼႆႉဝႆႉလႄႈ လူဝ်ႇပိုင်ႈဢိင်ၵၼ်။ မိူၼ် – ၵူၺ်ႈပိုင်ႈငၢမ်ႈ ငၢမ်ႈပိုင်ႈၵူၺ်ႈ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ ယူႇ ႁင်းၽႂ်ႁင်းမၼ်းတိုၼ်းဢမ်ႇလႆႈ ဝႃႈၼႆ။ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ မၼ်းၵေႃႈ မႃးသူၼ်းတုမ်တီႈ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၸိုင်ႈတႆးဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဝႃႈ မၼ်းပဵၼ်မိူင်းဢၼ်ယႂ်ႇတီႈသုတ်း ၼႂ်းၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတင်းသဵင်ႈ။ သမ်ႉၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႂ်ႇသုင်လိူဝ်ပိူၼ်ႈ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ မႃးတီႈ ၼႆႈ။ မၼ်းလၢတ်ႈဝႃႈ “ပေႃးၶႃႈၵႂႃႇယွၼ်း လွင်ႈၵွၼ်းၶေႃမိူင်းမၢၼ်ႈႁဝ်းၼႆ ႁဝ်းၶႃႈ တေၶႂ်ႈယွၼ်းပႃးတႃႇသူၸဝ်ႈ ။” လွင်ႈၼႆႉ တင်းၾၢႆႇသၽႃး ၶွင်ႇသီႇၸိုင်ႈတႆး ၶဝ်ၸဝ်ႈဢမ်ႇႁၼ်လီၸွမ်း။ ဢမ်ႇႁၼ်လီ ၼႆသေတႃႉၵေႃႈ မိူဝ်ႈၼၼ်ႉ ယူႇတီႈတၢင်းၾၢႆႇ ၵူၼ်းမိူင်းတႆး ၵမ်ႈၽွင်ႈၼႆႉသမ်ႉ ႁၼ်လီ။ ႁဵတ်းၼၼ်သေ ၸွမ်သိုၵ်းဢွင်ႇသၢၼ်းၵေႃႈ ၵႂႃႇလၢတ်ႈတီႈ လၼ်ႇတၼ်ႇ မၼ်းၵႂႃႇလၢတ်ႈပႃး တႃႇၸၢဝ်းၶိူဝ်း (ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း) တင်းသဵင်ႈ။ မိူဝ်ႈၼၼ်ႉ တင်းၾၢႆႇၸဝ်ႈၾႃႉၶဝ်ၵေႃႈ လၢတ်ႈၵႂႃႇဝႃႈ ဢွင်ႇသၢၼ်း မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈၽူႈတႅၼ်းၶွင်ႁဝ်း မိူဝ်ႈၽွင်းၼင်ႇ ၼၼ် ၼႂ်းၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်း ဢၼ်တူင်ႉတိုၼ်ႇလွင်ႈၵၢၼ်မိူင်းၼမ်လိူဝ်ပိူၼ်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ပွတ်းၸၢၼ်း ။ ၶဝ်ၼႆႉသမ်ႉ တင်ႈဝႆႉမူႇၸုမ်းလွတ်ႈလႅဝ်းၵွၼ်းၶေႃၸိုင်ႈတႆး (ရပလ) ၶဝ်ၼႆႉသမ်ႉဝႃႈ ပေႃးႁဝ်းဢဝ်ၵွၼ်းၶေႃၼႆႉ လူဝ်ႇလႆႈဢဝ်ၵွၼ်းၶေႃ ၸွမ်းမၢၼ်ႈ ၶဝ်တေႁၼ်ထိုင်ၸိူင်ႉၼၼ် ဢဝ်ႁင်းၵူၺ်းဢမ်ႇထုၵ်ႇ။ ၵွပ်ႈ ပိူဝ်ႈၸိူင်ႉၼၼ်လႄႈ ဢွင်ႇသၢၼ်းၼႆႉ ပဵၼ် ၽူႈတႅၼ်းႁဝ်းဢိူဝ်ႈ ၶဝ်သမ်ႉၶိုၼ်းတွႆႇသၢႆ ၵႂႃႇၸိူင်ႉၼၼ်။ ၵွပ်ႈ ပိူဝ်ႈၸိူင်ႉၼၼ်လႄႈ တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် ၼႂ်းမိူင်းတႆးႁဝ်းၼႆႉ မီးလွင်ႈထဵင်ၵၼ်မႃး ဢၼ်ႁဝ်းၵႂႃႇႁူမ်ႈ မၢၼ်ႈၼႆႉ ၽိတ်းလူင်ၽိတ်းလၢင်ဢိူဝ်ႈၼႆႉ။ ဢၼ်ၽိတ်းလူင်ၽိတ်းလၢင်ၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ယပလ ဢိူဝ်ႈ။ ပေႃးပဵၼ်ယပလၼႆ ၶႂ်ႈၵိၼ်လိပ်းယဝ်ႉ မၼ်းပဵၼ်ၸိူင်ႉၼၼ်။ ၵူၺ်းၵႃႈ ႁဝ်းတႄႉ ထွမ်ႇၵူႈၾၢႆႇသေ မိူဝ်ႈၼၼ်ႉ ႁဝ်းၵေႃႈ တိုၵ်ႉၵေႃႉလဵၵ်ႉ။ ယူႇတီႈ လုင်းၶုၼ်ၵျႃႇပု ၊ လုင်းၶုၼ်ၵျႃႇဢူး ၸိူဝ်းၼႆႉ ၶဝ်ပႃးၼႂ်းလိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆပၢင်လူင် ဢၼ်လူင်းလၢႆးမိုဝ်း လိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆပၢင်လူင်ၼႆႉ ပႃးၶုၼ်ၵျႃႇပု ပဵၼ်ပေႃႈၸဝ်ႈသႅင်သိုၵ်း။ ၶဝ်ဝႃႈ ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၼႆ ယွၼ်ႉ ရပလလႄႈ ႁဝ်းၵႂႃႇႁူမ်ႈမၢၼ်ႈ မၼ်းတိုၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈ ရပလၼႆႉ ၸုမ်းဢၼ်တိုၵ်ႉႁႃတင်ႈမႃး မိူဝ်ႈဝႃးမိူဝ်ႈသိုၼ်းၵူၺ်းလူး ။ မိူဝ်ႈၼၼ်ႉၼႆႉ ႁႅင်းၶဝ်ၵေႃႈ မၼ်းမီးတီႈပွတ်းတွင်ႇၵျီး ပွတ်းၸၢၼ်း ဢိတ်းဢွတ်း ၵူၺ်း မိူင်းတႆး ယင်းပႆႇၸွတ်ႇတူဝ်ႈပတ်းပိုၼ်ႉလူးၵွၼ်ႇ။ မိူင်းတႆးႁဝ်းၼႆႉ ပႆႇၸႂ်ႈမိူင်း တီႇမူဝ်ႇၶရေႇၸီႇလူး။ မိူဝ်ႈၼၼ်ႉ မၼ်းပဵၼ်မိူင်းၸဝ်ႈၾႃႉ။ ဢႃႇၼႃႇတင်းသဵင်ႈၼႆႉ မီးၼႂ်းမိုဝ်းၸဝ်ႈၾႃႉ။ မၼ်းဢမ်ႇမီးၼႂ်းမိုဝ်းၵူၼ်းမိူင်း ။ ၶဝ်ၵႃႈၶႂ်ႈယွၼ်း ႁူမ်ႈၸွမ်းမၢၼ်ႈၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈယဝ်ႉ ပေႃးၸဝ်ႈၾႃႉ ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢမ်ႇလႆႈၸႂ်ၼႆ ၸွင်ႇတေႁူမ်ႈမၢၼ်ႈလႆႈ။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၸဝ်ႈ ၾႃႉႁဝ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ လႆႈၸႂ်လႄႈ မၼ်းၸင်ႇ ႁူမ်ႈမၢၼ်ႈဢိူဝ်ႈ ၶဝ်ဝႃႈၸိူင်ႉၼၼ်။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၼၼ်လႄႈ ပေႃးတေၼႄးၼႆ မၼ်းၼႄးၾၢႆႇလဵဝ် ဢမ်ႇလႆႈ မၼ်းလူဝ်ႇၼႄးတင်းသွင်ၾၢႆႇ ၵူၺ်းၵႃႈ ၶဝ် ႁၼ်ဝႃႈၸိူင်ႉႁိုဝ်ၼႆ မိူဝ်ႈၼၼ်ႉ ဢၼ်ႁူမ်ႈမၢၼ်ႈၼႆႉ ၽိတ်းဢိူဝ်ႈ ထုၵ်ႇဢိူဝ်ႈဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ မၼ်းတိုၼ်းတေမီးလွင်ႈ ထဵင်ၵၼ်ၵႂႃႇတၢင်းၼႃႈယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢၼ်လူဝ်ႇလၢတ်ႈၼႆႉ ပဵၼ်သင်ၼႆ ဢၼ်ၵႂႃႇႁူမ်ႈၵၼ်တင်းမၢၼ်ႈၼႆႉ တင်းသွင်ၾၢႆႇ တင်း ရပလ တင်းၸဝ်ႈၾႃႉၶဝ် လႆႈၸႂ်ၼင်ႇၵၼ်သေၵႂႃႇ ၼၼ်ႉၵူၺ်း။ ၶဝ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈလႆႈဝႃႈ ရပလၼႆႉ မၼ်းၶႂ်ႈပဵၼ်ၶီႈၶႃႈမၢၼ်ႈၼႃႇၼႆသေ မၼ်းၵႂႃႇဢမ်ႇၸႂ်ႈ ။ ၶဝ်ၵေႃႈ တိုၼ်းႁဵတ်းလိၵ်ႈသေ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉယူႇ ၊ ႁဝ်းႁူမ်ႈၵၼ်တင်းမၢၼ်ႈသေ မၢၼ်ႈဢမ်ႇသိုဝ်ႈတေႃႇႁဝ်းၼႆႉ ႁဝ်း တေဢဝ်ၶိုၼ်းမိူင်းဢိူဝ်ႈ မၼ်းတိုၼ်းပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉယူႇ ၶဝ်ၵေႃႈ မီးဝႆႉၸိူင်ႉၼၼ်ၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ၸဝ်ႈၾႃႉၵေႃႈ ၸိူင်ႉၼၼ်ၼင်ႇၵၼ် ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၼၼ်လႄႈ ၽိတ်းၵေႃႈယဝ်ႉ ထုၵ်ႇၵေႃႈယဝ်ႉ မၼ်းယူႇတီႈၼမ်ႉၸႂ် ၸေႇတႃႇၼ ပုၼ်ႈတႃႇမိူင်းတႆးသေ ၶဝ်ၸဝ်ႈတႅပ်းတတ်းႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ် တင်းမၢၼ်ႈ။ ပေႃးဝႃႈ တႅပ်းတတ်းႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ် တင်းမၢၼ်ႈယဝ်ႉၼႆ မၼ်းၵေႃႈ မီးမႃးလွင်ႈလိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆပၢင်လူင် 9 ၶေႃႈ။ ၼႂ်း 9 ၶေႃႈၼႆႉ ပုၼ်ႈတႃႇ 4 ၶေႃႈတႄႉ မၼ်းပဵၼ်လွင်ႈလဵဝ်ၵူၺ်း။ ဢၼ် 4 ၶေႃႈၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်လွင်ႈ သင်ၼႆ ၾၢႆႇၵူၼ်းမိူင်းလႅၼ်လိၼ်ၶဝ်ၼႆႉ တေမီးၽူႈတႅၼ်းၶွင်ၶဝ် ၶဝ်ႈပႃးၼႂ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ မိူင်းမၢၼ်ႈ မိူဝ်ႈၼၼ်ႉ ပႆႇႁွင်ႉမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ဝၢႆး ၼႆႉမႃး ၸင်ႇပဵၼ်မႃး မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်။ ႁႂ်ႈလႆႈမႃးၸွႆႈ ပွင်ဝၢၼ်ႈပွင်မိူင်း ႁူမ်ႈၵၼ် ၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး ႁႂ်ႈလႆႈမီးသုၼ်ႇလၢတ်ႈ ၸႃပုၼ်ႈတႃႇသုၼ်ႇလႆႈ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းမိူင်းသၼ်လွႆၶဝ် ဝႃႈၸိူင်ႉၼႆ။ ထႅင်ႈၶေႃႈၼိုင်ႈ လွင်ႈၸႄႈမိူင်းၶၢင်ၼၼ်ႉ တေႃႇထိုင်မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ တိုၵ်ႉပဵၼ်သၼ်လွႆဝႆႉယူႇလႄႈ ႁႂ်ႈမၵ်းမၼ်ႈပဵၼ်မႃးၸႄႈမိူင်းမၼ်း ဝႃႈၸိူင်ႉၼၼ်။ ထႅင်ႈၶေႃႈၼိုင်ႈသမ်ႉ တေလႆႈမီးသုၼ်ႇၽွင်းငမ်း တူဝ်ၵဝ်ႇတဵမ်ထူၼ်ႈ ၵူႈၸႄႈမိူင်း ၼႆႉ ပွင်ႇဝႃႈ မိူဝ်ႈႁဝ်းယူႇတႂ်ႈဢိင်းၵလဵတ်ႈၼႆႉ ႁဝ်းဢမ်ႇမီးသုၼ်ႇလႆႈၽွင်းငမ်း တူဝ်ၵဝ်ႇတဵမ်ထူၼ်ႈ ၵမ်းၼႆႉ ႁဝ်းလွတ်ႈလႅဝ်းယဝ်ႉ ႁဝ်းတေလႆႈမီး သုၼ်ႇလႆႈၽွင်းငမ်းတူဝ်ၵဝ်ႇတဵမ်ထူၼ်ႈ ၼႆၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၶေႃႈထီႉ 7 တင်းသဵင်ႈတင်းမူတ်း ပႃးတင်းမၢၼ်ႈ လူဝ်ႇလႆႈမီးသုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်းလႄႈ ၻီႇမူဝ်ႇၶရေႇၸီႇ ၼမ်ႉၵႂၢမ်းတႄႉ ဢမ်ႇတႅမ်ႈဝႆႉ ၸိူင်ႉၼၼ်။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပေႃးႁဝ်းတူၺ်းသြႃႇႁဝ်း ဢူးထုၼ်းမိၼ်ႉ တွင်ႇၵျီး တႅမ်ႈဝႆႉ ၽိုၼ်လိၵ်ႈမၼ်း ပွင်ႇဝႃႈ ၶေႃႈထီႉ 7 ၼႆႉ ႁႂ်ႈမီးသုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်းလႄႈ ၻီႇမူဝ်ႇၶရေႇၸီႇ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၶေႃႈထီႉ 8 ၼႆႉ မိူင်းတႆႉ မီးသုၼ်ႇလႆႈလွင်ႈၸတ်းၵၢၼ် လွင်ႈငိုၼ်းတွင်း ႁင်းၵူၺ်း။ မိူဝ်ႈႁဝ်း ယူႇၸွမ်း ဢိင်းၵလဵတ်ႈ ၼၼ်ႉ ၵဵဝ်ႇၵပ်းလူၺ်ႈလွင်ႈၸႂ်ႉၸၢႆႇ ငိုၼ်းတွင်းႁဝ်းတင်းသဵင်ႈၼႆႉ ၽႂ်ဢမ်ႇလူဝ်ႇမႃး ၸိမ်ၸွမ်းႁဝ်း ႁဝ်းမီးသုၼ်ႇႁင်း ၵူၺ်းႁဝ်း။ ႁဝ်းလူဝ်ႇလႆႈၵႃႈႁိုဝ်၊ ႁဝ်းလူဝ်ႇၸၢႆႇၵႃႈႁိုဝ် မၼ်းမီးတီႈႁဝ်း လွၵ်းပိူင်ဢၼ်ၼႆႉ ႁဝ်းယင်းတေသိုပ်ႇတိုၵ်းၵမ်ၵႂႃႇ။ ၶေႃႈထီႉ 9 သမ်ႉ ပီႈၼွင်ႉၶၢင်၊ ၶျၢင်းၶဝ်ၵေႃႈ ႁႂ်ႈမီးပိူင်လဵဝ်ၵၼ် တင်းမိူင်းတႆး တေလႆႈၶိုင်ပွင်ပၼ်ၵႂႃႇ။ မိူဝ်ႈႁဝ်းယူႇတႂ်ႈ ဢိင်းၵလဵတ်ႈၼႆႉ ငိုၼ်းၶဝ်ႈႁဝ်းၼႆႉ မီး 3 တီႈ 1) ၼႆႉ ၸဝ်ႈၾႃႉၶဝ်ၵဵပ်းၶွၼ်ႇသေ လႆႈမႅင်ႇပၼ် တီႈဢိင်းၵလဵတ်ႈ ၵမ်း ၼႆႉ ဢမ်ႇလူဝ်ႇလႆႈမႅင်ႇပၼ်ယဝ်ႉ လူဝ်ႇမႃးဢဝ်ၸႂ်ႉၼႂ်းမိူင်းတႆးၶိုၼ်း လူဝ်ႇလႆႈၸႂ်ႉၶိုၼ်း ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်၊ 2) ၶူဝ်းၶွင် ဢၼ်ဢွၵ်ႇၼႂ်းမိူင်းတႆးတင်းသဵင်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ ငိုၼ်းၶဝ်ႈတင်းသဵင်ႈၼၼ်ႉ တေလႆႈမႃးၶဝ်ႈတီႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်။ 3) ယူႇတီႈ တႃႈႁိူဝ်းမိူင်းမၢၼ်ႈသေ ၵဵပ်းလႆႈၶွၼ်ႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တေလႆႈၽႄပၼ် တီႈမိူင်းတႆးၽွင်ႈ။ ႁဵတ်းသင်လႄႈ တေလႆႈၽႄမႅင်ႇၵၼ်ၼႆ ၶူဝ်းၵုၼ်ႇ ဢၼ်ဢွၵ်ႇၵႂႃႇတင်းၼမ်ၼႆႉ ပႃးၶွင်မိူင်းတႆး ပေႃးဢွၵ်ႇ တီႈတႃႈႁိူဝ်းၼႆ မၼ်းမီးၶွၼ်ႇမႃးလူး ၶွၼ်ႇမၼ်း တေလႆႈၽႄမႅင်ႇၵၼ် လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ၶွၼ်ႇယွႆႈၶွၼ်ႇယမ်း ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ မီးထႅင်ႈ။ ဢၼ်ၶွၼ်ႇယႂ်ႇမၼ်းၼႆႉ ပဵၼ် 3 မဵဝ်းၼႆႉ ႁဝ်းလူဝ်ႇမီးသုၼ်ႇလႆႈ ဢၼ်ၼႆႉဢိူဝ်ႈ။ ဢၼ်ၸၢႆႇၵေႃႈမီး။ ႁဝ်းထုၵ်ႇၸႂ်ၵေႃႈယဝ်ႉ ဢမ်ႇထုၵ်ႇၸႂ်ၵေႃႈယဝ်ႉ ႁဝ်းတိုၼ်းတေလႆႈပၼ် ဢိင်းၵလဵတ်ႈ (ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈမၼ်းဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းတဵမ်ထူၼ်ႈပၼ်ႁဝ်း) ၼႆႉ 1) လွင်ႈၵႅတ်ႇၶႄႁႄႉၵင်ႈ မိူင်းတႆး မၼ်းဢဝ်ပုၼ်ႈ ၽွၼ်းတဵမ်ထူၼ်ႈ ပေႃး ၸိူင်ႉၼၼ် ႁဝ်းသမ်ႉလႆႈၸၢႆႇပၼ် လွင်ႈၶဝ်ၵႅတ်ႇၶႄႁႄႉၵင်ႈပၼ်ႁဝ်း။ 2) သူၸဝ်ႈ တေၵႂႃႇဢုပ်ႇၵၼ်တင်းတၢင်ႇဝၢၼ်ႈတင်ႇမိူင်း ပေႃးၵႂႃႇဢုပ်ႇၼႆ တေၸၢင်ႈပႃးလွင်ႈမိူင်းတႆး၊ တေၸၢင်ႈၵဵဝ်ႇ ၶွင်ႈ လွင်ႈမိူင်းတႆး ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ တီႈၼႆႈ ၵေႃႈ လႆႈၸၢႆႇပၼ် ၶဝ်ႈပႃးၼႂ်းၵႃႈၸႂ်ႉၸၢႆႇတင်းသဵင်ႈ ၶဝ်လႆႈ တူၵ်းလူင်းၵၼ် ၸိူင်ႉၼႆ။ 3) ႁဝ်းဢမ်ႇမီးငိုၼ်းၸႂ်ႉၸၢႆႇႁင်းၶေႃ ငိုၼ်းၼႆႉ ဢိင်းၵလဵတ်ႈႁဵတ်းမႃးပၼ် တီႈ မိူင်းၵြႃး (ငိုၼ်းရူးပီး) ပေႃးဝႃႈႁဵတ်းဢွၵ်ႇၼႆ ငိုၼ်းၸေႈၵေႃႈလႆႈႁဵတ်း ဢွၵ်ႇ၊ ငိုၼ်းတႅင်းၵႃးၵေႃႈ လႆႈႁဵတ်း ဢွၵ်ႇ ဢၼ်ႁဵတ်းငိုၼ်းၸေႈ၊ ငိုၼ်းတႅင်းၵႃးၼႆႉ မီးၵႃႈၸႂ်ႉၸၢႆႇလူး ဢၼ်ၼႆႉ သူၸဝ်ႈၵေႃႈ တေၵႂႃႇၸၢႆႇၼႂ်း မိူင်းတႆးလႄႈ သူၸဝ်ႈ တေလႆႈမီးသုၼ်ႇသေ ၶဝ်ႈပႃးဢိူဝ်ႈ။ ငိုၼ်းၸႂ်ႉၸၢႆႇၼႂ်းမိူင်းၼႆႉ တႃႇတေႁဵတ်းငိုၼ်း ၼၼ်ႉ သဵင်ႈၵႃႈႁိုဝ်ၵေႃႈ သူၸဝ်ႈတေလႆႈသႂ်ႇပႃး ၵႃႈၼႆႉ။ ၵွပ်ႈၼႆ ၸဝ်ႈၾႃႉၶဝ်ၵေႃႈ လႆႈသႂ်ႇပႃးဢိူဝ်ႈ တင်း မူတ်း 3 မဵဝ်းၼႆႉ။ မီးထႅင်ႈတၢင်ႇမဵဝ်းယူႇ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢၼ်ယႂ်ႇမၼ်းၼႆႉ မီး 3 ဢၼ်ၼႆႉ။ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ မၼ်းတေလႆႈပဵၼ် ၸိူင်ႉၼၼ်ယဝ်ႉ ဢၼ်ႁဝ်းလူဝ်ႇလႆႈၼႆၵေႃႈ တေလႆႈမီး ပိူင်တၢႆ ။ ဢၼ်ႁဝ်းလူဝ်ႇပၼ်ၼႆၵေႃႈ တေလႆႈမီးပိူင်တၢႆ မၼ်းတေလႆႈပဵၼ်ၸိူင်ႉၼၼ်။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈပဵၼ် ၸိူင်ႉၼၼ်လႄႈ ႁဝ်းယူႇႁူမ်ႈၵၼ်တင်းဢိင်းၵလဵတ်ႈမႃးၼႆႉ ပၼ်ႁႃမၼ်းဢမ်ႇမီး ပေႃးမီးၵေႃႈၵႄႈလႆႈ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၽိူဝ်ႇမႃး ႁူမ်ႈၵၼ်တင်းမၢၼ်ႈၼႆႉ မၢၼ်ႈသမ်ႉဝႃႈ ႁဝ်းတေႁဵတ်းၸွမ်းပိူင်ဢိင်းၵလဵတ်ႈၼႆသေ ႁဵတ်းၵႂႃႇႁဵတ်းမႃး မၼ်း ဢမ်ႇႁဵတ်းၸွမ်းယဝ်ႉ ၶဝ်ၶႂ်ႈလႆႈသင် တီႈမိူင်းတႆးၵေႃႈ ဢဝ်ၵႂႃႇမူတ်း ၶႂ်ႈပၼ်ၵႃႈႁိုဝ် တီႈမိူင်းတႆးၵေႃႈ ပၼ်ၵႃႈၼၼ်ႉ မၼ်းဢမ်ႇမီးပိူင်မၼ်းယဝ်ႉ။ ၶဝ်တႄႉဝႃႈ မၢၼ်ႈၼိုင်ႈၵျၢပ်ႈ တႆးၼိုင်ႈၵျၢပ်ႈ ဝႃႈ ၸိူင်ႉၼၼ်။ ႁဵတ်းၵႂႃႇႁဵတ်းၶိုၼ်း ပေႃးမႃးသွၼ်ႈတူၺ်းၼႆႉ မိူဝ်ႈ 1954 -55 ၼၼ်ႉ မၢၼ်ႈလႆႈ 1 ၵျၢပ်ႈ ႁဝ်းလႆႈ 50 ပႅတ်ႉၵူၺ်း လႆႈၶိုင်ႈၵျၢပ်ႈၵူၺ်းမၼ်းပဵၼ်ၸိူင်ႉၼၼ်ယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈလဵဝ်ၶႅၼ်းၼႃႇ မၼ်းပဵၼ်ၸိူင်ႉၼၼ်လႄႈ မိူင်းတႆးႁဝ်းၼႆႉ မီးလွင်ႈဢမ်ႇပေႃးၸႂ်သေ ၸင်ႇယွၼ်းသုၼ်ႇလႆႈ မၼ်းပဵၼ်မဵဝ်းဢၼ်ထုၵ်ႇလီပဵၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ ဢၼ်ၼႆႉ ႁဝ်းထုၵ်ႇလီလႆႈႁူႉဝႆႉ။ ၵႂၢမ်ႈမၢၼ်ႈ မီးဝႆႉဝႃႈ “အနာတခြား ဆေးတခြား” တၢင်းပဵၼ်လႄႈ ယႃႈယႃၼႆႉ ၵႂႃႇၵေႃႉႁူးၵေႃႉတၢင်း။ တၢင်းပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်းၼႆႉ တေလႆႈဢဝ်သင်ယႃၼႆ ၼႂ်းလိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆပၢင်လူင်ၼႆႉ တႅမ်ႈဝႆႉယဝ်ႉ။ 1) ၵၢၼ်မိူင်း ႁူမ်ႈတုမ်ၼႆႉ တေလႆႈႁူမ်ႈၵၼ်ပွင်။ 2) ၵၢၼ်မိူင်းၽႂ်မၼ်းၼႆႉ ႁႂ်ႈမီးသုၼ်ႇပွင်ႁင်းၵူၺ်း။ 3) တေလႆႈမီး သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်းလႄႈ ၻီႇမူဝ်ႇၶရေႇ ၸီႇ။ 4) ၵဵဝ်ႇၵပ်းလူၺ်ႈလွင်ႈၸႂ်ႉၸၢႆႇ ႁႃငိုၼ်းတွင်း ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁႂ်ႈမီး သုၼ်ႇ ႁင်းၽႂ်မၼ်း။ ၼႂ်း 4 ၶေႃႈၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်လၢႆးပွင်းယႃမၼ်းယဝ်ႉ။ ပေႃးဢဝ်ထႆးတႄႉ ႁွင်ႉဝႃႈ สูตร ဢိင်ႈၵလဵတ်ႈသမ်ႉႁွင်ႉဝႃႈ Formula ။ မီး Formula မၼ်းယဝ်ႉ ၶဝ်သမ်ႉဢမ်ႇဢဝ်ၸႂ်ႉသေ ၸႂ်ႉၸိုဝ်ႈမၼ်း မဵဝ်းလဵဝ်ၵူၺ်း ဢၼ်ဝႃႈ (ပြည်ထောင်စု) မိူၼ်ၼင်ႇ – ယႃၶဝ်ၽေႃႇႁင်းၵူၺ်းသေ မႃးတိုၵ်းႁဝ်းၵိၼ်တိၵ်း တိၵ်းၼၼ်ႉၼႃႇ။ ပေႃးၸိူင်ႉၼႆ မိူဝ်ႈႁဝ်း တႄႇႁူမ်ႈၵၼ်ၼၼ်ႉ ႁဝ်းၵေႃႈ ပဵၼ် ၵူၼ်းယူႇလီ ၶႅင်ႁႅင်းယူႇလူး။ ၽိူဝ်ႇၵိၼ်ယႃၶဝ် ႁဝ်းၸင်ႇပဵၼ်တၢင်းပဵၼ် ၼၢဝ်တိၵ်းတိၵ်းၶႆႈတိၵ်းတိၵ်း – ပဵၼ်မႃးၸိူင်ႉၼၼ်ယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ မိူဝ်ႈၼၼ်ႉၼႆႉ ၵေႃႉဢၼ်တႅမ်ႈပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်း ဢမ်ႇၼၼ် လၵ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၼႆႉသမ်ႉ ပဵၼ်ဢူး ၶျၢၼ်ႇထုၼ်း။ မၼ်းၼႆႉ ဢမ်ႇဢဝ်ဢၼ်တူၵ်းလူင်းၵၼ် မႃးတီႈလိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆပၢင်လူင်။ သြႃႇမၼ်း တၢင်းၼိူဝ်ၸီႉသင်ႇၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈ မၼ်းၵႃႈလႆႈႁဵတ်းၵူၺ်းယူဝ်ႉ ႁဝ်းထၢင်ႇတႄႉ။ မၼ်းတႅမ်ႈဝႆႉ ပဵၼ်သင်လႃႇၼႆ တီႈတႄႉ မိူင်းႁဝ်းၼႆႉ ပေႃးဢဝ်လၵ်းၵၢၼ်ဝႃႈၸိုင် လူဝ်ႇပဵၼ်မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်။ ဢၼ်မၼ်း တႅမ်ႈသမ်ႉ ပဵၼ်မိူင်းလဵဝ်။ လွၵ်းပိူင်မိူင်းလဵဝ် “တစ်ပြည်ထောင်စနစ်” ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ယူႇတီႈၵေႃႉလဵဝ် ၸုမ်းလဵဝ် ဢုပ်ႉပိူင်ႇၽွင်းငမ်းမူတ်းၵူၺ်း။ လွင်ႈၽႄမႅင်ႇဢႃႇၼႃႇၵၼ်ၼၼ်ႉ ဢမ်ႇမီးယဝ်ႉ မၼ်းပဵၼ် ၸိူင်ႉၼၼ်ဝႆႉ။ မၼ်းပွင်ႇဝႃႈ မိူၼ်ၵၼ်တင်းလၢတ်ႈမႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ တၢင်းပဵၼ်ႁဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်မဵဝ်းၼိုင်ႈ ယႃႈယႃႁဝ်းသမ်ႉ ပဵၼ်မဵဝ်းၼိုင်ႈ မၼ်းပဵၼ်ဝႆႉၸိူင်ႉၼႆ။ ပေႃးတၢင်းပဵၼ် ပဵၼ်မဵဝ်းၼိုင်ႈ တၢင်းယႃမၼ်းသမ်ႉပဵၼ်မဵဝ်းၼႆ ၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်းၵေႃႈ တေဢမ်ႇယူႇလီ ပဵၼ်ၶႆႈၼၢဝ်ၵၼ်တိၵ်းတိၵ်းယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ မၼ်းၸင်ႇပဵၼ်မႃးပၼ်ႁႃ ၸိူင်ႉၼႆ။ ပဵၼ်မႃးပၼ်ႁႃ ၸိူင်ႉၼႆၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး ၾၢႆႇမၢၼ်ႈၶဝ်ၵူၺ်းဝႃႈ ၵူဝ်ဢမ်ႇပေႃးၸႂ် မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်းသႂ်ႇၸိုဝ်ႈ “ပြည်ထောင် စု” ႁဵတ်းၵႂႃႇႁဵတ်းမႃး ႁႂ်ႈၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းသိုပ်ႇပေႃးၸႂ်ထႅင်ႈၼႆႉ သႂ်ႇၾႅတ်ႊတရႄႊ “ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စု” ထႅင်ႈ။ ၸိူင်ႉႁိုဝ် ၵေႃႈ လၢႆးပွင်းယႃမၼ်း တိုၵ်ႉမိူၼ်ၵဝ်ႇယူႇ ပေႃးၸိူင်ႉၼၼ် ၵူၼ်းပဵၼ်မၼ်းၼႆႉ ဢမ်ႇတၢႆသေယူႇလႆႈၵူၺ်း။ တေႃႇထိုင်မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ တေလႆႈဝႃႈၵၢမ်ႇၸႃႇတႃႇ မၼ်းၼႆႉ တိုၵ်ႉၶႅင်ယူႇလႄႈ တိုၵ်ႉယူႇလႆႈ ၸိူင်ႉၼၼ်ၵူၺ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ မၼ်းတေယူႇလႆႈ ၶႄးတေဢမ်ႇႁိုင်ၵေႃႈ ၸၢင်ႈပဵၼ်လႆႈ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၼၼ် မိူဝ်ႈလဵဝ် ၶၢဝ်းယၢမ်းမၼ်း ယင်းပႆႇတူၵ်းလိုၼ်း ႁဝ်းလူဝ်ႇၸဵဝ်းမႄးလႅၵ်ႈလၢႆႈ လၢႆးပွင်းယႃမၼ်း ႁႂ်ႈမၼ်းမိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၽူႈဢွၼ်ႁဝ်း ဝၢင်းဝႆႉမိူဝ်ႈပၢင်လူင်ၼၼ်ႉ ၵမ်းလဵဝ်ၶႃႈယဝ်ႉ။ ပေႃးၸိူင်ႉၼၼ် ႁဝ်းတေၸၢင်ႈ ၸွႆႈလႆႈ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၼႆႉ ႁႂ်ႈပေႃးယူႇလီၶိုၼ်း ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ လပ်းသိင်ႇ ဢမ်ႇလိူဝ်တဵင်ႈၶိုၼ်း – ၼႆသေတႃႉၵေႃႈ မိူင်းႁဝ်းဢၼ်ၵူႈၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း ၵူႈၸႄႈမိူင်း ၵူႈၸႄႈတိူင်း ယူႇႁူမ်ႈၵၼ်သေသႂ်ႇၸိုဝ်ႈဝႆႉဝႃႈ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၼႆႉ ႁဝ်းယင်းပႆႇပူၼ်ႉတဵင်းၶိုၼ်း ။ တိုၵ်ႉယူႇၼႂ်းၵၢင်ၶိုၼ်းယူႇ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၼၼ်လႄႈ ႁဝ်းလူဝ်ႇလႆႈဢွၼ်ၵၼ် ၵႄႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဢမ်ႇၸႂ်ႈလႆႈဝႃႈ ႁဝ်းလူဝ်ႇပႂ်ႉႁႂ်ႈၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ဝၢၼ်ႈမိူင်းၶဝ် မႃးၵႄႈပၼ် ပေႃးႁဝ်းတေမႃးၵႄႈႁင်းၵူၺ်း ၼႆၵေႃႈ ႁဝ်းလူဝ်ႇလႆႈမီးလၵ်းပိူင်မၼ်း မၼ်ႈမၼ်ႈၵႅၼ်ႇၵႅၼ်ႇ မၼ်းၸင်ႇတေၵႄႈထုၵ်ႇတၢင်း။ ဢၼ်တေၵႄႈထုၵ်ႇတၢင်းမၼ်းၼႆႉတႄႉ မိူၼ်ႁဝ်းၶႃႈ ယၢမ်ႈလၢတ်ႈမႃးတီႈမိူင်းတႆး ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၽႅၼ်ႇလိၼ်မိူင်းတႆးႁဝ်း ႁႂ်ႈလႆႈ ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႂ်ႇသုင် လွတ်ႈလႅဝ်းထၢင်ႇႁၢင်ႈၵႂႃႇမိူဝ်းၼႃႈၼႆႉ – ႁဝ်းလူဝ်ႇယူႇႁူမ်ႈၵၼ် ၵတ်းယဵၼ်ဢိူဝ်ႈ။ တႃႇတေယူႇႁူမ်ႈၵၼ် ၵတ်းယဵၼ်ၼႆႉ လူဝ်ႇလႆႈတႄႇတင်ႈပူၵ်းပွင် မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ၸိုင်ႈတႆးဢိူဝ်ႈ။ တီႈၵူၼ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်တင်းသဵင်ႈၵေႃႈ ပဵၼ်ၸိူင်ႉၼႆၵူၺ်းယဝ်ႉ တႃႇႁဝ်းၶႃႈ တေယူႇႁူမ်ႈၵတ်းယဵၼ်ၵႂႃႇ မိူဝ်ႈၼႃႈၶၢဝ်းယၢဝ်းၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈပႆႇတူၵ်းလိုၼ်းၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈလူဝ်ႇလႆႈၸဵဝ်းတင်ႈလႆႈ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ဝႆးဝႆးဢိူဝ်ႈ။ ပေႃးႁဝ်းၶႃႈ တင်ႈလႆႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ဝႆးဝႆးၼႆၸိုင် မိူင်းၽႂ်မိူင်းမၼ်းၵေႃႈ တေၵတ်းယဵၼ် မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၵေႃႈ တေၵတ်းယဵၼ် တေပဵၼ်ၸိူင်ႉၼၼ် မိူင်းၽႂ်မၼ်းၵေႃႈ တေၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႂ်ႇသုင် လွတ်ႈလႅဝ်းတင်းသဵင်ႈ ဢၼ်ႁဝ်းၶႃႈ လူဝ်ႇၸုၵ်းမၼ်ႈဝႆႉၼႆႉ ပဵၼ်လိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆပၢင်လူင် ၼႆႉယဝ်ႉ။ လိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆပၢင်လူင်ၼႆႉ ၸီႉၼႄဝႆႉ လၢႆးပွင်းယႃမၼ်းယဝ်ႉ ႁႂ်ႈႁဝ်းၶႃႈ ဢွၼ်ၵၼ် ယိပ်းတိုဝ်းသေၵမ်း မၼ်းယင်းပႆႇတူၵ်းလိုၼ်း ၵဝ်ၶႃႈႁဝ်းယုမ်ႇယမ်ၼင်ႇၼႆ။ ၵူၼ်းပဵၼ်လူင် မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၼႆႉ ႁဝ်းၶႃႈ တေၸဵဝ်းၸွႆႈ ႁႂ်ႈပူၼ်ႉၽဝၵူၼ်းပဵၼ်သေ တေႁႂ်ႈပဵၼ်မႃးၵူၼ်းယူႇလီ ပီးသၢၼ်း ဢၼ်ၶႅင်ႁႅင်း ပုၼ်ႈတႃႇတူဝ်ၵဝ်ႇၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး ပုၼ်ႈတႃႇလုမ်ႈၾႃႉ ပေႃးတေၵတ်းယဵၼ်ၸွမ်းၼႆႉ ႁဝ်းၶႃႈ တေႁဵတ်းပၼ်လႆႈယူႇ ယုမ်ႇယမ်ၼင်ႇၼႆ။ ၶႅၼ်းတေႃႈ သႂ်ႇၸႂ်သႂ်ႇၶေႃးသေ လႅၵ်ႈလၢႆႈ ၼႂ်းပီ 2025 ၼႆႉၵႂႃႇ ႁႂ်ႈပဵၼ်ပီဢၼ်တႄႇယၢင်ႈၸူး တီႈမိူင်းၵတ်းယဵၼ် မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇလွတ်ႈလႅဝ်းၵႂႃႇသေၵမ်း။ ၶိုၼ်းသႂ် ၸႂ်ယဵၼ် ၽူႈၵေႃႇတင်ႈ ၵေႃသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ | ['ၶေႃႈထတ်းသၢင်', 'ၵၢၼ်မိူင်း'] |
2025-02-10T18:57:22 | https://shannews.org/archives/62320 | ၸွမ်ၽွင်းလူင်မိူင်းထႆး ဢႅဝ်ႇယဵမ်ႈမိူင်းၶႄႇ ၽိတ်ႈမွၵ်ႇၵူၼ်းမိူင်းၶႄႇဢႅဝ်ႇယဵမ်ႈမိူင်းထႆးၼမ်ၼမ် | ၸွမ်ၽွင်းလူင်မိူင်းထႆး ၼၢင်းသၢဝ်ၽႄးထွင်းထၢၼ်းသျိၼ်ႊၼဝတ်း ဢႅဝ်ႇယဵမ်ႈမိူင်းၶႄႇ ဢုပ်ႇလၢတ်ႈတၵ်ႉၼၢႆၵူၼ်းမိူင်းၶႄႇ ၽိတ်ႈမွၵ်ႇၵူၼ်းမိူင်းၶႄႇ ႁႂ်ႈၵႂႃႇဢႅဝ်ႇယဵမ်မိူင်းထႆး ၼမ်ၼမ် ဝႃႈၼႆ။ to Owner- ၸွမ်ၽွင်းလူင်ၸိုင်ႈထႆးႁွတ်ႈထိုင်မိူင်းၶႄႇ ႁူပ်ႉထူပ်းတင်းၸွမ်ၸိုင်ႈ သျီႊၵျိၼ်ႊၽိင်ႊ ဝၼ်းတီႈ 6 ထိုင် 8/2/2025 မၢႆတွင်း လွင်ႈၵပ်းသိုပ်ႇၸမ်ၸႂ် ၽွင်းတၢင် ၶႄႇ-ထႆး ၶွပ်ႈတဵမ် 50 ပီၼႆသေ မၼ်းၼၢင်းၵႂႃႇဢႅဝ်ႇယဵမ်ႈမိူင်းၶႄႇ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 6 ထိုင်ဝၼ်းတီႈ 8 လိူၼ်ၾႅပ်ႉပိဝ်ႊရီႊၼႆႉ။ မၼ်းၼၢင်းလၢတ်ႈဝႃႈ “ ႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းၶႄႇ ဝႆႉၸႂ်ဝႃႈ မိူင်းထႆး မိူၼ်ႁိူၼ်းမိူၼ်ယေးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ႁႂ်ႈယုမ်ႇယမ်ဝႆႉၸႂ်ဝႃႈမီးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ ဢုၼ်ႇဢူၵ်းဢုၼ်ႇၸႂ်သေ ႁႂ်ႈ ဢႅဝ်ႇယဵမ်ႈမိူင်းထႆးၼမ်ၼမ်”- ဝႃႈၼႆ။ မၼ်းၼၢင်းဝႃႈ ပေႃႈမၼ်းၼၢင်းၵေႃႈယၢမ်းမႃးယူႇတီႈဝဵင်းလူင်ပိူၺ်ႊၵျိၼ်း မိူင်းၶႄႇၼႆႉတင်းႁိုင်လႄႈ မၼ်းၼၢင်းမႃးဢႅဝ်ႇယဵမ်ႈၵမ်းၼႆႉၵေႃႈ ဢုၼ်ႇၸႂ် မိူၼ်ႁွတ်ႈထိုင်ႁိူၼ်းယေး ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ- ဝႃႈၼႆပႃး။ လွင်ႈဢၼ်မိူင်းထႆး ၸွႆႈဢဝ်ၵူၼ်းမိူင်းၶႄႇၸိူဝ်းထုၵ်ႇၸုမ်းၵျႃးၽႅၼ်ႉ တီႈလႅၼ်လိၼ်ထႆးမၢၼ်ႈ လွၵ်ႇလႅၼ်ၼၼ်ႉ သေ သူင်ႇပွၵ်ႈၶိုၼ်းမိူင်းၶႄႇတင်းၼမ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်းၶႄႇ သျီႊၵျိၼ်ႊၽိင်ႊ လၢတ်ႈၵႂၢမ်းၶွပ်ႈၸႂ်ထိုင် ၸွမ်ၽွင်းလူင်ထႆးပႃးၽွင်းႁူပ်ႉထူပ်းၵၼ်မိူဝ်ႈဝၼ်းထိ 6/2/2025 ၼၼ်ႉယူႇ ။ တႃႇတေၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉၸုမ်းလွၵ်ႇလႅၼ်ၵိၼ်ငိုၼ်း တီႈလႅၼ်လိၼ် ထႆး-မၢၼ်ႈ တၢင်းၾင်ႇမိူင်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉ – သွင်ၸိုင်ႈမိူင်း -ၶႄႇလႄႈထႆး တေႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ်ႁဵတ်းသၢင်ႈၵႂႃႇ ဢုပ်ႇၵုမ်လၢတ်ႈပႃးၼင်ႇၼႆ။ | ['ၶၢဝ်ႇ', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း'] |
2025-02-10T17:52:05 | https://shannews.org/archives/62316 | မိူင်းၶႄႇဝႃႈ ဢမ်ႇမီးပေႃႇလသီႇယုင်ႈၸွမ်းၵၢၼ်ၼႂ်းမိူင်းမိူင်းမၢၼ်ႈ | မိူင်းၶႄႇ လၢတ်ႈဢွၵ်ႇသိုဝ်ႇပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်ဝႃႈ -တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် တိုၵ်ႉတိုဝ်းၵမ်ပိူင် ဢမ်ႇၶဝ်ႈယုင်ႈၸွမ်းလွင်ႈၼႂ်းမိူင်း မိူင်းမၢၼ်ႈ ၼႆၼၼ်ႉယူႇ -ဝႃႈၼႆ။ ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ လုမ်းၽွင်းလူင်ၾၢႆႇၼွၵ်ႈမိူင်း မိူင်းၶႄႇ လိၼ်ႊၵျဵၼ်ႊ လၢတ်ႈတီႈပၢင်သပ်းၸႅင်ႈၶၢဝ်ႇ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 7/2/2025 ဝႃႈ – မိူင်းမၢၼ်ႈလႄႈမိူင်းၶႄႇၼႆႉ ပဵၼ်ဝၢၼ်ႈပီႈမိူင်းၼွင်ႉယူႇတိတ်းၸပ်းၵၼ်။ မိူင်းၶႄႇမီးပုၼ်ႈၽွၼ်းတႃႇတူၺ်းၸွႆႈလွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်း၊ လွင်ႈဢႃႇၼႃႇၽွင်းငမ်းဝၢၼ်ႈမိူင်း မိူင်းမၢၼ်ႈ ႁႂ်ႈမၼ်ႈၵိုမ်း၊ ႁႂ်ႈၼႃႈလိၼ်ဝၢၼ်ႈမိူင်းမၼ်ႈၵိုမ်း ယႃႇတႅၵ်ႇယၢႆႈလူႉလႅဝ်ၼၼ်ႉလႄႈ ၸင်ႇယူႇၶၢင်ႈပၼ်ႁႅင်းမိူင်းမၢၼ်ႈမႃးတႃႇသေႇ – ၼႆ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၽွင်းလူင်ၾၢႆႇၼွၵ်ႈမိူင်းမိူင်းၶႄႇ MAF-CN ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ ၽွင်းဝၼ်းထိ 6/2/2025 ၼၼ်ႉ ၸွမ်ၽွင်းလူင်မိူင်းထႆးလႄႈ ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်းၶႄႇ ႁူပ်ႉထူပ်းဢုပ်ႇၵုမ်ၵၼ် ပႃးလွင်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ ယဝ်ႉသေ ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇလုမ်းၽွင်းလူင်မိူင်းၶႄႇၸင်ႇမႃးသပ်းၸႅင်ႈ ၶၢဝ်ႇၸူးၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၼင်ႇၼႆ။ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ ၵွၼ်ႇၼႃႈၼႆႉဝူင်ႈၼိုင်ႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၽွမ်ႉႁူမ်ႉၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ NUG ဢွၵ်ႇမႃးတၵ်ႉလၢတ်ႈဝႃႈ – မိူင်းၶႄႇၼႆႉ ၼႂ်းၵၢၼ်ၶဝ်ႈပႃးလွင်ႈၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇၼၼ်ႉ ၶေႃႈလၢတ်ႈလႄႈတၢင်းႁဵတ်းဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်။ လၢတ်ႈမဵဝ်းၼိုင်ႈ ႁဵတ်းမဵဝ်းၼိုင်ႈ။ -ဝႃႈၼႆဝႆႉ။ ၼႂ်းၶေႃႈၵႂၢမ်း ၽွင်းလူင်ၾၢႆႇၼွၵ်ႈမိူင်းၼၼ်ႉ လၢတ်ႈပႃးဝႃႈ – မိူင်းမၢၼ်ႈ လုၵ်ႈၸုမ်း ဢႃႊသီႊယၼ်ႊ ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈမိူင်းၼိုင်ႈ။ ၵွပ်ႈၼႆ ယၢမ်းလဵဝ်ဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢွၼ်ႁဵတ်းလွင်ႈၸမ်ၸႂ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ၊ ႁွင်ႉပႃႇတီႇၵၢၼ်မိူင်းမႃးဢုပ်ႇၵုမ်ငူပ်ႉငိ တႃႇလႅၵ်ႈလၢႆႈၵၢၼ်မိူင်းယူႇၸိူဝ်းၼႆႉ မိူင်းၶႄႇပဵၼ်ဢၼ် ႁၼ်လီၵမ်ႉထႅမ်ၸွမ်းၵူႈလွင်ႈဝႃႈၼႆပႃး။ ဢၼ်ၸိုင်ႈမိူင်း ဢႃႊသီႊယၼ်ႊ ၶဝ်ႈၵႄႈၸွႆႈထႅမ်ပၼ် တႃႇႁႂ်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈတေႁဵတ်းသၢင်ႈ ၶေႃႈလႆႈၸႂ် 5 ၶေႃႈ၊ တႃႇႁႂ်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈတေၵတ်းယဵၼ်ၼိမ်တဵင်ႈၼၼ်ႉ ၵေႃႈ မိူင်းၶႄႇႁၼ်လီၵမ်ႉထႅမ်ၸွမ်း – ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ မၼ်းၸၢႆးလၢတ်ႈၵႂႃႇပႃး။ | ['ၶၢဝ်ႇ', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း'] |
2025-02-10T17:39:58 | https://shannews.org/archives/62313 | သိုၵ်းမၢၼ်ႈလၢတ်ႈဝႃႈ ပႆႇမီးၶပ်းမၢႆ ႁွင်ႉၼၢင်းယိင်းမႃးႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်း | ၸွမ်ႁၢၼ်ၸေႃႇမိၼ်းထုၼ်း ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇၶွင်ႇသီႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈလၢတ်ႈ တီႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈမိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 7/2/2025 ဝႃႈ – ပႆႇမီးၶပ်းမၢႆ ႁွင်ႉၼၢင်းယိင်းမႃးႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်း ဝႃႈၼႆ။ မၼ်းၸၢႆးလၢတ်ႈဝႃႈ – “ၼႂ်းပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈၵူၼ်းမိူင်းႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်းၼၼ်ႉ ၼၢင်းယိင်းဢႃယုၼႂ်းၵႄႈၵႃႈႁိုဝ်တေႃႇၵႃႈႁိုဝ်-ၵူၼ်းၸၢႆးဢႃယု ၵႃႈႁိုဝ်တေႃႇၵႃႈႁိုဝ် ၼႆပႃးဝႆႉယဝ်ႉ။ လွင်ႈဝႃႈ မီးလွင်ႈ ပူၼ်ႉပႅၼ်ပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈသေ လွၵ်ႇငိုတ်ႈၼၢင်းယိင်းယူႇၼႆၵေႃႈႁဝ်းၶႃႈလႆႈငိၼ်းၸွမ်းယူႇ ။ ၵွပ်ႈၼႆ ယၢမ်းလဵဝ်ၶႂ်ႈလၢတ်ႈၼႄ တႅၵ်ႇတႅၵ်ႇလႅင်းလႅင်းဝႃႈ – ၼႂ်းပၵ်းပိူင်မီးဝႆႉယူႇသေတႃႉ တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်ၶေႃႈပူင်လႄႈၶပ်ႉမၢႆတႃႇႁွင်ႉၼၢင်းယိင်းႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်းတႄႉပႆႇမီး”- ဝႃႈၼႆ။ လွင်ႈတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈၸီႉသင်ႇ ၽူႈၵွၼ်းပွၵ်ႉယွမ်ႇ ႁႂ်ႈတႄႇၵဵပ်းသဵၼ်ႈၸိုဝ်ႈ ၼၢင်းယိင်းဢွၼ်ႇ ဢႃယု 18 ထိုင် 27 ပီတႃႇႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်းယူႇယဝ်ႉၼႆၼၼ်ႉ တႄႇမီးၶၢဝ်ႇလိုဝ်းမႃး ၼႂ်းႁၢင်လိူၼ် ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊၼႆႉသေ လႆႈငိၼ်းဝႃႈ – ပဵၼ်ၸွမ်း ဝဵင်းယႂ်ႇဝဵင်းလူင်မိူၼ်ၼင်ႇဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ ၊ ဝဵင်းလိူဝ်ႇ ၊ တူၼ်ႈတီး ၸိူဝ်းၼႆႉ ၊ မၢင်တီႈၵေႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈသူင်ႇသဵၼ်ႈၸိုဝ်ႈၼၢင်းယိင်းၽူႈတူၵ်းပုၼ်ႈၽွၼ်းတႃႇႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်းၼႆပၼ်ၵၢင်ႉၵႄႇဝၢၼ်ႈဢိူင်ႇ၊ မၢင်တီႈၵေႃႈတူဝ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈလူင်းၼႂ်းပွၵ်ႉၼႂ်းၵိဝ်ႇယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈၵၢင်ၶိုၼ်းသေ ပႂ်ႉတီႉၺွပ်းဢဝ်ၼိူဝ်သဵၼ်ႈတၢင်း- ဝႃႈၼႆ။ မၢင်တီႈသမ်ႉၸႂ်ႉၼၢင်းယိင်းဢွၼ်ႇသူင်ႇသဵၼ်ႈၸိုဝ်ႈဝႆႉတီႈၽူႈၵွၼ်းပွၵ်ႉယွမ်ႇ၊ ပေႃးတေဢွၵ်ႇၼွၵ်ႈပိုၼ်ႉတီႈႁႂ်ႈလၢႆးငၢၼ်းထိုင်ၽူႈၵွၼ်းပွၵ်ႉၵွၼ်ႇ ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈပႃး။ ၼႂ်းပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈၵူၼ်းမိူင်းႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်းၼၼ်ႉတႅမ်ႈဝႆႉဝႃႈ ပေႃးပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်း ၽူႈၸၢႆး ဢႃယု တၵ်းတေလႆႈမီး ၼႂ်းၵႄႈ 18 ထိုင် 35။ ၼၢင်းယိင်းသမ်ႉ ဢႃယုတေလႆႈမီး 18 ထိုင် 27 ပီ ။ ပေႃးပဵၼ်ၵူၼ်းမီးတၢင်းႁူႉ ႁဵၼ်းလိၵ်ႈသုင်ၸိုင် ပေႃးပဵၼ်ၵူၼ်းၸၢႆး တေႃႇထိုင်ဢႃယု 45 ပီ ၼၢင်းယိင်း 35 ပီ။ သင်ၸိူဝ်ႉပၢႆႈတႃႇႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်းၸိုင် သင်တီႉလႆႈ တေလႆႈႁပ်ႉတူတ်ႈၶွၵ်ႈ 3 ပီထိုင် 5 ပီ ပႃးဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ ၸွမ်းၼင်ႇၼႂ်းသဵၼ်ႈမၢႆႁူဝ်ႁိူၼ်းၵူၼ်းမိူင်း ဢၼ်ၵဵပ်းဝႆႉၼႂ်းပီ 2019 ၼၼ်ႉတႄႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉဝႃႈ ၵူၼ်းၸၢႆးဢၼ်ၶဝ်ႈပႃးၼႂ်းသဵၼ်ႈမၢႆႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်း မီး 6 လၢၼ်ႉပၢႆ (6.3 လၢၼ်ႉ) လႄႈၼၢင်းယိင်းမီး 7 လၢၼ်ႉပၢႆ (7.7 လၢၼ်ႉ) ။ တင်းမူတ်းမီးမွၵ်ႈ 14 လၢၼ်ႉ ၸွမ်သိုၵ်းၸေႃႇမိၼ်းထုၼ်း ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇလၢတ်ႈဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ ၼႂ်းပၵ်းပိူင်ႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်း ဢၼ်ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၸႂ်ႉ ဝၼ်းတီႈ 23/1/2024 ၼၼ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈသႂ်ႇဝႆႉပႃး တၢင်းၽိတ်းတူတ်ႈတၢမ်ႇ ၽူႈၸိူဝ်းငိူင်ႉဝႄႈတႃႇႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်းသေဢမ်ႇၵႃး ယင်းပၢႆႁၢမ်ႈဝႆႉပႃး ဢမ်ႇပၼ်ၵူၼ်းၼုမ်ႇဢွၵ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း ထႅင်ႈ။ တႄႇဢဝ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ပၵ်းပိူင်ႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်း မႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပိုတ်ႇပၢင်ၾိုၵ်းၵၢၼ်သိုၵ်းမႃး 9 ၸုပ်ႈယဝ်ႉ။ ဢဵၼ်ႁႅင်းၵူၼ်းမႃးၾိုၵ်းၵၢၼ်သိုၵ်း မီးမွၵ်ႈ 3 မိုၼ်ႇယဝ်ႉ – သိုၵ်းမၢၼ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ | ['ၵၢၼ်သိုၵ်း', 'ၶၢဝ်ႇ'] |
2025-02-10T17:08:55 | https://shannews.org/archives/62309 | သိုၵ်းမၢၼ်ႈပွႆႇမၢၵ်ႇတီႈဝဵင်းမိူင်းၵုတ်ႈ ၵူၼ်းမိူင်း တၢႆ 3 ၵေႃႉ မၢတ်ႇၸဵပ်း ၸမ် 20 | မိူဝ်ႈၼႆႉ ဝၼ်းတီႈ10/2/2025 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ်ၸဝ်ႉ 1 မူင်းၽွင်းၵူၼ်းၼွၼ်းလပ်းယဵၼ် သိုၵ်းမၢၼ်ႈဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ်ပွႆႇမၢၵ်ႇ တီႈဝဵင်းမိူင်းၵုတ်ႈ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ တၢႆ 3 ၵေႃႉ ၊ မၢတ်ႇၸဵပ်း ၸမ် 20 ၵေႃႉ ဝႃႈၼႆ ။ ႁၢင်ႈ – သိုၵ်းမၢၼ်ႈပွႆႇမၢၵ်ႇတီႈ မိူင်းၵုတ်ႈ ( Crd to owner ) ၼၢင်းယိင်းၵူၼ်းမိူင်းၵုတ်ႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ-“သိုၵ်းမၢၼ်ႈမႃးပွႆႇမၢၵ်ႇတီႈဝဵင်းမိူင်းၵုတ်ႈၼႆႉ မီးၵူၼ်းတၢႆ 3 ၵေႃႉမၢတ်ႇ 20 ပၢႆ။ ၶဝ်ပွႆႇတၢင်းယွမ်ႇၶုတ်းသႅင်ပုၼ်ႉ ။ တင်းမူတ်းတေမီး 33 ၵမ်း ။ မၼ်းပဵၼ်ပႃႇၶုတ်းသႅင်လႄႈ ၸင်ႇဝႃႈၵူၼ်းမၢတ်ႇၸဵပ်းၵေႃႈၼမ်။ ”- ဝႃႈၼႆ ။ ယၢမ်းလဵဝ်တီႈဝဵင်းမိူင်းၵုတ်ႈၼႆႉ သၢႆၵပ်းသိုပ်ႇ ၾူၼ်ႊ – ဢိၼ်ႊထိူဝ်ႊၼႅတ်ႊ ၶၢတ်ႇဝႆႉလႄႈ ၵူၼ်းမၢတ်ႇၸဵပ်းလူႉတၢႆၵႃႈႁိုဝ်တႄႉတႄႉၼႆပႆႇၸၢင်ႈယိုၼ်ယၼ်လႆႈတႅတ်ႈတေႃး။ လွင်ႈၼႆႉ ၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ တိုၵ်ႉၸွပ်ႇထၢမ် ႁူဝ်ယွႆႈမၼ်းယူႇ ။ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 8/1/2025 ယၢမ်းၵၢင်ဝၼ်း 1 မူင်းၼၼ်ႉၵေႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ် မႃးပွႆႇမၢၵ်ႇ ႁိမ်းၸမ် ပၢင်ႇတီၵွပ်ႉၾ်ၼၼ်ႉ 14 လုၵ်ႈ ။ ပွႆႇတီႈတၢင်းၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈ (မစိုးရိမ်ကျောင်းတိုက်) 5 လုၵ်ႈ ၊ ဢမ်ႇမီးၵူၼ်းမၢတ်ႇၸဵပ်းလူႉတၢႆသေတႃႉ ၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈလႄႈ ရူတ်ႉၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၺႃးၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇ လူႉၵွႆ- ဝႃႈၼႆ။ ဝဵင်းမိူင်းၵုတ်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ဝဵင်းဢၼ်တင်ႈဝႆႉၼိူဝ်လွႆ၊ မီးၵူၼ်းမိူင်းၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းယူႇႁူမ်ႈၵၼ်။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းတၢင်ႇတီႈသီႇလႅၼ်ၵေႃႈမႃးႁဵတ်းၵၢၼ်ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉ ။ ဝဵင်းမိူင်းၵုတ်ႈၼႆႉ သိုၵ်းတဢၢင်း TNLA လႄႈ PDF ႁူမ်ႈၵၼ် လေႃႇတိုၵ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈသေ ၵုမ်းလႆႈ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 24/07/2024 ။ ဝၢႆး ၼၼ်ႉၵေႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၵႆႉဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ်ပွႆႇမၢၵ်ႇတီႈၼႂ်းဝဵင်းမိူင်းၵုတ်ႈ ။ | ['ၶၢဝ်ႇ', 'ၵၢၼ်သိုၵ်း'] |
2025-02-10T16:31:09 | https://shannews.org/archives/62303 | ၵူၼ်းလႅၼ်ၵိၼ်ငိုၼ်းတၢင်းဢွၼ်ႊလၢႆႊ ၵျႃးၽႅၼ်ႉၼမ်လၢႆ တီႈမိူင်းယႆ ၺႃးတီႉ 80 ပၢႆ | ၵူၼ်းလွၵ်ႇလႅၼ်ၵိၼ်ငိုၼ်းတၢင်းဢွၼ်ႊလၢႆႊ ၵျႃးၽႅၼ်ႉ လိူင်ႇၼမ်တီႈဝဵင်းမိူင်းယႆ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ်ႈတီႉၺွပ်း လႆႈၵႂႃႇ 80 ပၢႆ ပႃးၵူၼ်းမိူင်းဝႅတ်ႉၼၢမ်ႊ Vietnam လႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းၶႄႇ ၵမ်ႈၼမ်။ ႁၢင်ႈ – ( Myanmar Digital News ) – သိုၵ်းမၢၼ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ တီႉလႆႈၸုမ်းလွၵ်ႇလႅၼ်ၵိၼ်ငိုၼ်း တီႈမိူင်းယႆ ဝၼ်းတီႈ 5 /2/2025 ထိုင် 7/2/2025 ၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ၶဝ်ႈယိုဝ်းၸုမ်းၵျႃးၽႅၼ်ႉ 5 တီႈ တၢင်းထုင်ႉမိူင်းႁႃႉ ၼႂ်းၵႄႈမိူင်းယႆလႄႈ မိူင်းၵၢဝ်။ တီႉၺွပ်းလႆႈ ၵူၼ်းလွၵ်ႇလႅၼ်ၵိၼ်ငိုၼ်းတၢင်းဢွၼ်ႊလၢႆႊ ၵျႃးၽႅၼ်ႉ 80 ပၢႆ ဝႃႈ ၼႆ။ “ၶဝ်ဢဝ်မၢၵ်ႇမႃးပွႆႇဢွၼ်တၢင်းယဝ်ႉ ၸင်ႇထူဝ်းသိုၵ်းမႃး သွင်တၢင်း။ လုၵ်ႉတၢင်းမိူင်းၵၢဝ်မႃး ၸုမ်းၼိုင်ႈလႄႈ လုၵ်ႉတၢင်းမိူင်းယႆမႃး ၸုမ်းၼိုင်ႈ၊ မိူဝ်ႈတႄႇမၼ်း ထၢင်ႇဝႃႈ ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်တင်း သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ၶဝ်ၼႆ။ ၶႄႇၶဝ်ၵေႃႈ မီးငိုၼ်းလႄႈ ၶဝ်ၵေႃႈယိပ်းၵွင်ႈ၊ ၶဝ်ယိုဝ်းၵၼ်ယူႇၵမ်ႉၼင်ႇၵဝ်ႇဢေႃႈ မီးၵူၼ်းမၢတ်ႇၸဵပ်းပႃးၼႆ”- ၽူႈၸၢႆး ဢႃယုမွၵ်ႈ 40 ပီ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ ၵဵဝ်ႇလွင်ႈၼႆႉ ၾၢႆႇတင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇမိူဝ်ႈ 7/2/2025 ၼၼ်ႉဝႃႈ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 3 ဝၼ်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၺွပ်း ၵူၼ်းၼႂ်းႁူင်းၵျႃးၽႅၼ်ႉ တီႉလႆႈၵူၼ်းၸၢႆးမိူင်းၶႄႇ 27 ၵေႃႉ ၊ ယိင်း 2 ၵေႃႉ ၊ ၼၢင်းယိင်း ၵူၼ်းမိူင်း Vietnam 18 ၵေႃႉ ၊ ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ၸၢႆး 5 ၵေႃႉ ၊ ယိင်း 29 ၵေႃႉ တင်းမူတ်း 81 ၵေႃႉ ၵူတ်ႇထတ်းယဝ်ႉသေ ၵူၼ်းမိူင်း Vietnam လႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းၶႄႇတႄႉ သူင်ၶိုၼ်းမိူင်းၽႂ်မိူင်းမၼ်းယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ ႁၢင်ႈ – ( Myanmar Digital News ) – သိုၵ်းမၢၼ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ တီႉလႆႈၸုမ်းလွၵ်ႇလႅၼ်ၵိၼ်ငိုၼ်း တီႈမိူင်းယႆ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ သိုပ်ႇလၢတ်ႈထႅင်ႈဝႃႈ – “ၶဝ်ႈယိုဝ်း တီႈႁူင်းၵျႃးၽႅၼ်ႉ 4 ႁူင်း ။ ၶဝ်တီႉလႆႈၵူၼ်း တီႈ 2 ႁူင်း။ ႁိမ်းႁွမ်း ၼၼ်ႉ မီးႁူင်းၵျႃးၽႅၼ်ႉ ၼမ်ၼႃႇ။ ၵျႃးၽႅၼ်ႉၼႆႉ ၶဝ်ဢမ်ႇယူႇတီႈလဵဝ် ႁိုင်ႁိုင် ၊ ၵမ်းၵမ်းၶၢႆႉ ၊ မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်းတႄႉ ၶဝ်ယူႇတင်းႁူင်းဢုတ်ႇ ၊ ၵမ်းၼႆႉ ၶဝ်ဢမ်ႇယူႇယဝ်ႉ ၊ ၶဝ်ဢဝ်မႆႉသၢင်ႈႁဵတ်း ႁူင်းယႂ်ႇယႂ်ႇသေယူႇ။ မၢင်ၸိူဝ်းၵေႃႈ မီးတၢင်းမိူင်းၵၢဝ် တၢင်းၼၼ်ႉၵေႃႈ မီးႁူင်းၵျႃးၽႅၼ်ႉ ဢၼ်ၵဝ်ႇမၼ်း”- ဝႃႈၼႆ။ ၽွင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ်ႈယိုဝ်း ႁူင်းၵျႃးၽႅၼ်ႉ တီႈဝၢၼ်ႈၼွင်ႁၢၼ် (နောင်ဟန် ) ထုင်ႉမိူင်းႁႃႉ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းမိူင်းယႆၼၼ်ႉ ပိုတ်းယိုဝ်းၵၼ်တင်း ၸုမ်းႁူမ်ႇလူမ်ႈၵျႃးၽႅၼ်ႉသေ တီႉၺွပ်းၵႂႃႇ 5 ၵေႃႉ၊ ၵွင်ႈ 6 လဝ်း၊ တူဝ်တၢႆ 2 ၵေႃႉၼႆ သိုၵ်းမၢၼ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ ၾၢႆႇတင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းလႆႈပႃး မိုဝ်းထိုဝ် ဢၼ်ၸႂ်ႉၼႂ်းၵၢၼ် လွၵ်ႇလႅၼ်ၵိၼ်ငိုၼ်း (260) လုၵ်ႈ၊ ၶွမ်ႊပိဝ်ႊတိူဝ်ႊ (120) လုၵ်ႈ၊ Star Link wifi (7) ၶျုတ်ႉ ၊ တူႈၵဵမ်းပႃ 5 လုၵ်ႈ၊ ၸၢၵ်ႈၾႆး ဢိၵ်ႇ ရူတ်ႉၵႃး 3 လမ်း ဝႃႈၼႆ။ | ['ၽိတ်းမၢႆမီႈ', 'ၶၢဝ်ႇ'] |
2025-02-10T11:03:52 | https://shannews.org/archives/62301 | ASEAN ဢႃႊသီႊယၼ်ႊ ၸွင်ႇတေၵႄႈလိတ်ႈလႆႈ ပၼ်ႁႃမိူင်းမၢၼ်ႈတႄႉယူႇႁိုဝ် | ပၼ်ႁႃမိူင်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ထႃႈဝႃႈတၢမ်တူဝ်ၵူၼ်းမိူင်း တီႈၼႂ်းမိူင်း ဢမ်ႇႁူမ်ႈၶတ်းၸႂ်ၵႄႈလိတ်ႈ တေဢမ်ႇယဝ်ႉတူဝ်ႈလႆႈ ASEAN ၼႆၵေႃႈ ၼွၵ်ႈလိူဝ်ဢွၵ်ႇလိၵ်ႈဢီးသူၼ်း တေဢမ်ႇၸၢင်ႈႁဵတ်းသင်လႆႈတႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈ ပေႃးဝႃႈၼႆ ယူဝ်တေလီမၢင်ၸႂ်ဝႆႉယူႇ။ တီႈတႄႉၵေႃႈ တၢမ်တူဝ်ၽူႈၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၼႂ်းမိူင်း ပဵၼ်ဝႆႉလၢႆၾၢႆႇလၢႆၵိူင်းလႄႈ ဢမ်ႇၶွၼ်ႈၵႅၼ်ႇလႆႈ ၶေႃႈတူၵ်းလူင်းၵၢၼ်မိူင်း ဢၼ်လဵဝ်ၵၼ်ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ငဝ်ႈႁၢၵ်ႈလိုၵ်ႉလမ်ႇၵမ်ႇၽီႇလူင်ဝႆႉယဝ်ႉ။ ပေႃးတူၺ်းၾၢႆႇ SAC ၼႆ မၼ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇမီးဝႆႉပဝ်ႉမၢႆ ၵၢၼ်မိူင်းတႅတ်ႈၼႅတ်ႈ၊ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇတႄႉဝႃႈ တေၸႂ်ႉလၢႆး NCA ၵေႃႇသၢင်ႈငမ်းယဵၼ်ၼႆသေတႃႉ ယႃႇဝႃႈတေႁူၺ်းလႆႈထႅင်ႈတၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းလႃႈ၊ ၶဝ်မၢၼ်ႈၼင်ႇၵၼ်ၵွႆး ပေႃးၼပ်ႉပဵၼ်ၶဵၼ်သေ လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉတေႃႇမၼ်းၸမ်ၶႂ်ႈတူဝ်ႈမိူင်း ယူႇယဝ်ႉ။ ဢၼ်ဝႃႈ တေၸတ်းႁဵတ်းပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈၼၼ်ႉၵေႃႈ လၢတ်ႈယူႇမႃႇလၢႆႁင်းမၼ်းသေ တေပဵၼ်ဝၼ်းလႂ်၊ တေၸႂ်ႉပိူင်သင် ယင်းပႆႇႁတ်းပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ။ ယူႇယူႇသမ်ႉၶိုၼ်းဝႃႈ တႃႇတေႁဵတ်းပဵၼ်ပၢင်လိူၵ်ႈ တင်ႈၼႆႉ လူဝ်ႇသၢင်ႈလွင်ႈၼိမ်တဵင်ႈဢွၼ်တၢင်းၼႆသေ သမ်ႉၸႂ်ႉၶိူင်ႈမိၼ် ပွႆႇမၢၵ်ႇတႅၵ်ႇသႂ်ႇ ယူႇဢမ်ႇထၢတ်ႇဢမ်ႇဝၢႆး။ ၸင်ႇၼၼ် ၼႂ်းပၢင်ၵုမ်ၶုၼ်ၽွင်းလူင် ASEAN ဢၼ်ႁဵတ်းယဝ်ႉမႃးတီႈလၢၼ်ႊၵႃႊဝီႊၼၼ်ႉ ၸင်ႇတုၵ်းယွၼ်းဝႃႈ ၽိူဝ်ႇၼႅတ်ႈႁဵတ်းပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ တႃႉၶတ်းၸႂ်ပွင်သၢင်ႈ လွင်ႈၵိုတ်းတိုၵ်းသေ ဢုပ်ႇၵုမ်ၵၼ်ဢွၼ်တၢင်း ၼႆယူႇယဝ်ႉ။ ၼႂ်းလိူၼ်ၾႅပ်ႊပိဝ်ႊရီႊ ဝူင်ႈႁႅၵ်ႈၼႆႉ Othman Hashim တူဝ်တႅၼ်းၶိုၵ်ႉတွၼ်း ASEAN တႃႇမိူင်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်မိူင်း Malaysia တႅင်ႇတင်ႈၼၼ်ႉ မႃးယၼ်ႇၵုင်ႇ၊ ၼေႇပျီႇတေႃႇသေ ၶဝ်ႈဢုပ်ႇၸွမ်းၽူႈၵဵဝ်ႇၶွင်ႈ ၵၢၼ်မိူင်းၼႆၵေႃႈ ပိူင်လူင်ၸမ်း မႃးတိုၵ်းသူၼ်း ပိူဝ်ႈတႃႇၵိုတ်းယိုတ်း လွင်ႈႁဵတ်းႁၢႆႉတေႃႇၵၼ်ၵွႆး ၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ၵွၼ်ႇပႆႇတူၵ်းလူင်းလႆႈ လၢႆးၵႄႈလိတ်ႈၵၢၼ်မိူင်း တေလၵ်ႉၸၼ်ၵၼ်ၼိုင်ႈၽိတ်ႇၼိုင်ႈၽႅၵ်ႇ လူင်းလိူၵ်ႈတင်ႈသေ ဢဝ်ယႅၵ်ႈၵၼ်ထႅင်ႈလၢႆးၼိုင်ႈၼၼ်ႉ တႃႉႁႃလၢႆးၵိုတ်းတိုၵ်းၵၼ်ဢွၼ်တၢင်း ၸင်ႇတေၸၢင်ႈႁၼ်လႆႈ ငိူၼ်ႈငႂ်ႈလီတေႃႇ ၵၼ်ယဝ်ႉ။ ဢၼ် ASEAN ဝၵ်ႉငမ်ပဵၼ်လၵ်းသေလၢတ်ႈယဝ်ႉ လၢတ်ႈထႅင်ႈယူႇဝႃႈ ႁႂ်ႈၵိုတ်းယိုတ်း လွင်ႈႁဵတ်းႁၢႆႉတီႈၵၼ်၊ ႁႂ်ႈႁူမ်ႈႁႃတၢင်းၸွႆႈ ဢၼ်ၵူႈမိူင်းမိူင်းၵမ်ႉယွင်တူၺ်းထိုင်ပၼ်ၵူၼ်းမိူင်း၊ ႁႂ်ႈၶဝ်ႈႁႃဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉ တူဝ်တႅၼ်းၶိုၵ်ႉတွၼ်းၵေႃႉလႂ်ၶိုၼ်ႈမႃးၵေႃႈ ႁူႉတေဢဝ်ၸႂ်ႉဢဝ်လၢတ်ႈယူႇ မိူၼ်ၵၼ်ၵွႆး။ ထႃႈဢမ်ႇၵိုတ်းတိုၵ်း လွင်ႈၵမ်ႉၸွႆႈၵူႈမိူင်းမိူင်း ဢမ်ႇၸၢင်ႈထိုင်လႆႈတီႈၵူၼ်းမိူင်း ၵမ်းသိုဝ်ႈ၊ ထႃႈဢမ်ႇ ဢုပ်ႇဢူဝ်းၶႆႈႁႃ ၵၼ် ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈၼႆႉႁဵတ်းဢမ်ႇႁဵတ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇပဵၼ်လႆႈၶေႃႈၵႄႈပၼ်ႁႃ ဢၼ်တေ မုင်ႈၼႃႈၸူးငမ်းယဵၼ်။ ၶေႃႈတုၵ်းယွၼ်းသၢမ်ၶေႃႈလူင် ဢၼ်ဝႃႈမႃးၼႆႉ တၢမ်တူဝ်မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ ႁၼ်လီယွမ်းႁပ်ႉမႃးယဝ်ႉ ဢမ်ႇၽေႃႇသၢင်ႈႁၢင်ႈၶိူင်ႈ ပဵၼ်တူဝ်မႃးသေၽဝ်ႇသေၶႅၵ်းလႄႈ ၸင်ႇဝႃႈ ဢမ်ႇပဵၼ်ၵၢၼ်။ ၾၢႆႇတီႇမူဝ်ႇၶရႅတ်ႉလႄႈ ၾၢႆႇၸုမ်းၸၢဝ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၼႆၵေႃႈ ၸႂ်ၽႂ်ႇၶႂ်ႈၸိုင်လႅပ်ႈမိူၼ်ၵၼ်ယူႇ၊ ၵူၺ်း ၵႃႈ ဢၼ်လႂ်ပဵၼ်ယိူင်းမၢႆ ဢၼ်လႂ်ပဵၼ်လၢႆးၵၢၼ်ၶၵ်ႉ ၵၢၼ်ၼႆ ဢမ်ႇၸႅၵ်ႇယႅၵ်ႈ ႁၼ်မိူၼ်ၵၼ်ၸႅင်ႈလႅင်း။ ယႃႇဝႃႈ တေယွမ်းဢုပ်ႇၵၼ် တေႃႈၼင်ႇ ၵႂႃႇၶဝ်ႈပၢင်ဢုပ်ႇဢူဝ်းယဝ်ႉ ယင်းဢမ်ႇယိုၼ်တူဝ်ဝႃႈ ၵႂႃႇၶဝ်ႈၸွမ်း၊ ဝႆႉသရေႇသုၼ်ႇတူဝ်ပဵၼ်ယႂ်ႇလိူဝ် လွင်ႈၵႄႈလိတ်ႈၵၢၼ်မိူင်း ယူႇၵေႃႈမီးယဝ်ႉ။ ၵွၼ်ႇပႆႇဢုပ်ႇ ပေႃးတတ်းလႅၼ်ႁူဝ်ႉဝႆႉထႃႈပႄႇ မိူၼ်တင်းၶတ်းသေႃးပႅတ်ႈၶိုၼ်း တၢင်းဢွၵ်ႇတူဝ်ၵဝ်ႇၵွႆးယူဝ်ႉၼႆ တႃႉ လီၶႆႈၸႂ်ယူႇ။ ဢၼ်ၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈ တေဢမ်ႇလႆႈတိုၵ်း၊ ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈ တေလႆႈယွမ်းႁပ်ႉတၢင်း မိူၵ်ႈမႂ်ႈပူၼ်ႉပႅၼ် ၾၢႆႇ SAC သေ ၵွမ်းတူဝ်ၼွမ်းဢုပ်ႇ။ ၶႂ်ႈမၢႆထိုင်ဝႃႈ တင်းတိုၵ်းတင်းဢုပ်ႇၵေႃႈ ႁဵတ်းပဵၼ်လႆႈယူႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တီႈၼိူဝ်ၼၼ်ႉ လၢတ်ႈမႃးယဝ်ႉ ထႃႈဝႃႈ တၢမ်တူဝ်ၵူၼ်းၼႂ်းမိူင်း ဢမ်ႇမီးၸႂ်ၽႂ်ႇၶႂ်ႈႁူမ်ႈၶတ်းၸႂ်ၵႄႈလိတ်ႈတႄႉပႄႇ ASEAN ဢမ်ႇၵႃး မိူင်းႁႅင်းယႂ်ႇလူင်တဵၵ်းႁဵတ်းၵေႃႈ တေဢမ်ႇႁၼ်လႆႈလၢႆးၵတ်းယဵၼ် ၶၢဝ်းယၢဝ်းသႄႈ။ ပၼ်ႁႃၵၢၼ်မိူင်း မိူင်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ယၼ်ၼိူဝ်ၸိူဝ်ႉၸႆႉတူၼ်ႈၸႂ် ၶိူဝ်းၵူၼ်းဝႆႉၼႆ လိုမ်း ပႅတ်ႈဢမ်ႇလႆႈလႃးလႃး။ လွင်ႈလၵ်ႉၼိင်ႈၵၼ်လႄႈ လွင်ႈမေႃသူၺ်ႈၵၼ် ယႅၼ်းၵၼ်တႅၼ်းၵၼ်ၶိုၼ်းၼႆႉ ပႃးဝႆႉၼႂ်းငဝ်ႈႁၢၵ်ႈ ပၼ်ႁႃၼႆဝႃႈ လႆႈတႅတ်ႈၼႅတ်ႈၼႄႉၼွၼ်းယဝ်ႉ။ ၸင်ႇၼၼ် ၵူၼ်းၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼႂ်းမိူင်းၵေႃႈ လူဝ်ႇ လႆႈပိၼ်ႇၸႂ်ယွမ်းႁပ်ႉ လွင်ႈဝႃႈတေ ႁူမ်ႈၶတ်းၸႂ်ၵႄႈလိတ်ႈပၼ်ႁႃ တႃႇမုင်ႈၼႃႈၸူးလွင်ႈၵတ်းယဵၼ်၊ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ လူဝ်ႇလႆႈၶတ်းၸႂ်လုၵ်ႉတီႈ UNGA ပၢင်ၵုမ်လူင် ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ ပၼ်ပုၼ်ႈ ၽွၼ်းတီႈ UNSC ၶွင်ႇသီႇၵမ်ၵၢၼ်ႁူမ်ႇလူမ်ႈ ၶွင်ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ ၵမ်ႉယၼ်ပၼ်ႁႅင်းဢီးယဝ်ႈ ၼိူဝ် ASEAN ၼၼ်ႉၸင်ႇ တေၸဵဝ်းပဵၼ်ၵၢၼ်လႆႈယဝ်ႉၼႆ ယွၼ်းပၢႆးၼႄမွၵ်ႈၼႆႉသေ တေၶွတ်ႇ ယွတ်ႈပၢႆၵႂၢမ်းတႃႇဝူင်ႈၼႆႉၵွၼ်ႇဢေႃႈ။ | ['ၵၢၼ်မိူင်း', 'ၶေႃႈထတ်းသၢင်'] |
2025-02-09T16:17:50 | https://shannews.org/archives/62294 | ၵျပၼ်ႊ လၢတ်ႈတေသိုပ်ႇၵမ်ႉၸွႆႈပၼ် ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ | မီႊယႃႊၵျီႊတႃႊၵူႊမႃႊ ၵႅမ်ၸွမ်ၽွင်းလူင်ၾၢႆႇၼွၵ်ႈမိူင်း မိူင်းၵျပၼ်ႊ လၢတ်ႈဝႃႈ – တေသိုပ်ႇၵမ်ႉထႅမ်ပၼ် လွင်ႈၵူၼ်း ၼင်ႇၵၼ် ၸွႆႈထႅမ်ၵၼ် ဢၼ်ၸွႆႈဝႆႉတီႈမိူင်းမၢၼ်ႈလႄႈ ၼင်ႇႁိုဝ် ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် ၸိူဝ်းၵဵဝ်ႇၶွင်ႈ ၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ တေႁူပ်ႉထူပ်းဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်ၵႂႃႇလႆႈၼၼ်ႉၵေႃႈ တေၵမ်ႉထႅမ်ၵႂႃႇ – ဝႃႈၼႆ။ လွင်ႈၼႆ့ ၵႅမ်ၸွမ်ၽွင်းလူင်ၾၢႆႇၼွၵ်ႈမိူင်း မိူင်းၵျပၼ်ႊလၢတ်ႈၵႂႃႇ ဝၢႆးသေ ႁူပ်ႉထူပ်းၵၼ်တင်း တူင်ဝူင်းမၢၼ်ႈ ၸိူဝ်းတူင်ႉၼိုင်တႃႇတီႊမူဝ်ႊၶရေႊသီႊ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 04/02/205 ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ။ မၼ်းၸၢႆး လၢတ်ႈဝႃႈ – သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇမႃး တဵမ်ၶၢဝ်းတၢင်း 4 ပီယဝ်ႉသေတႃႉ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈ ၶိုပ်ႈ ၼႃႈသင်မႃးလႄႈ ပဵၼ်လွင်ႈဢၼ်လီမႆႈၸႂ်ၸွမ်းတႄႉတႄႉ – ဝႃႈၼႆ။ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈ ၵၢၼ်မိူင်း – မိူင်းမၢၼ်ႈသေ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 01/02/2025 ဝၼ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇ တဵမ်ၶၢဝ်းတၢင်း 4 ပီ ၼၼ်ႉၵေႃႈ တႃႊၶႄႊသျီႊဢီႊဝႃႊယႃႊၵ ၽွင်းလူင်ၾၢႆႇၼွၵ်ႈမိူင်း မိူင်းၵျပၼ်ႊ တိုၵ်းသူၼ်းႁႂ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵိုတ်းလွင်ႈၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉ၊ ႁႂ်ႈပွႆႇပၼ်ၵူၼ်းတူၵ်းၶွၵ်ႈၵၢၼ်မိူင်းလႄႈ ႁႂ်ႈၶိုၼ်းၽေႃႇ ၼမ်ႉၼႄတူဝ် တီႊမူဝ်ႊၶရေႊသီႊ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ပူၼ်ႉမႃး မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 3 ၼႆႉၵေႃႈ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ ဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ လႆႈႁူပ်ႉထူပ်းဝႆႉ ယူႇၼႆႉသေ မီးပၢင်ႁူပ်ႉထူပ်းဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ် တီႈလုမ်းၽူႈတႅၼ်း မိူင်းၵျပၼ်ႊ။ တႃႇၵၢၼ်ငမ်းယဵၼ်လႄႈ တီႊမူဝ်ႊၶရေႊသီႊမိူင်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉ ၸုမ်းတူင်ႉၼိုင် မိူင်းမၢၼ်ႈၶဝ် တုၵ်းယွၼ်းတီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ မိူင်းၵျပၼ်ႊ 7 ၶေႃႈ။ ၼႂ်းၼၼ်ႉပႃးဝႆႉ တႃႇတေၸွႆႈထႅမ် ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ 3 လၢၼ်ႉပၢႆ – ဝႃႈၼႆ။ တႄႇဢဝ် သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇ ၼႂ်းပီ 2021 ၼၼ်ႉမႃး လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းၵျပၼ်ႊ ၸွႆႈထႅမ်ၵူၼ်း မိူင်းမၢၼ်ႈ ၽၢၼ်ႇတင်း ၸုမ်းၸွႆႈထႅမ်ၵူႈမိူင်းမိူင်းလႄႈ ၸုမ်းၸိူဝ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼၼ်ႉ တင်းမူတ်း မႅၼ်ႈငိုၼ်း 146.5 လၢၼ်ႉ ဢမေႊရိၵၼ်ႊတေႃႊလႃႊၼႆ – မိူင်းၵျပၼ်ႊ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉ ၼႂ်းလိူၼ်မၢတ်ႊၶျ် ပီ 2024 ပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉ – သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ BBC ဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ | ['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ', 'ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း'] |
2025-02-09T17:00:00 | https://shannews.org/archives/62291 | ယႂ်းၼင်ႇၵၼ်ၵေႃႈလၢႆး | မူင်ႈမႅင်းၵမ်ႈၽွင်ႈၼႆႉ မေႃႁဵတ်းယႂ်း၊ ဢဝ်ယႂ်းဢွၵ်ႇတီႈၵူၼ်ႈၶဝ်သေ ႁဵတ်းယႂ်းႁဵတ်းႁၢင်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢၼ်ဢဝ်ယႂ်းၶဝ် ဢွၵ်ႇႁဵတ်းႁၢင်းယႂ်း ပဵၼ်ၶႅင်းယႂ်းလႆႈယူႇသေတႃႉၵေႃႈ၊ လၢႆးႁဵတ်းႁၢင်းယႂ်း၊ တီႈၸႂ်ႉတိုဝ်းၶဝ် ၼၼ်ႉသမ်ႉ မဵဝ်း ႞ လႄႈမဵဝ်း ႞ ပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်ယူႇယဝ်ႉ။ မိူၼ်ၼင်ႇ ၵူင်ႇၵၢဝ်လႄႈမူင်ႈလၢႆႈၼႆႉ ၶဝ်မေႃဢဝ်ယႂ်းဢွၵ်ႇတီႈၵူၼ်ႈၶဝ်ၼင်ႇၵၼ်၊ မေႃႁဵတ်းဢွၵ်ႇယႂ်း မိူၼ်ၵၼ်ယူႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ တီႈဢၼ်ၸႂ်ႉတိုဝ်းယႂ်းၶဝ်ၼၼ်ႉ ဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်လႆႈႁၼ်ၼင်ႇၼႆ။ ၵူင်ႇၵၢဝ်ၼႆႉ ပေႃးႁဵတ်းဢွၵ်ႇယႂ်းၶဝ်ယဝ်ႉ ၶဝ်မေႃဢဝ်ယႂ်းၶဝ်ၼၼ်ႉ ၶၢတ်ႈႁဵတ်းပဵၼ်ႁူင်းႁၢင်းတႃႇတီႈယူႇ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇႁင်းၵူၺ်း၊ ႁၢင်းယႂ်းၶႅင်းယႂ်းၶဝ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢဝ်ႁဵတ်းပဵၼ်ႁႅဝ်ႉပဵၼ်ၶိုမ်းသေၵၢင်ၵိၼ်မူင်ႈမႅင်း လဵင်ႉတွင်ႉၸဝ်ႈၵဝ်ႇၶိုၼ်း။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၼၼ် ၵူင်ႇၵၢဝ်ၼႆႉမေႃၸႂ်ႉတိုဝ်းၶိုၼ်းယႂ်းမၼ်း ႁႂ်ႈမီးၼမ်ႉတွၼ်းၽွၼ်းလီ တႃႇတူဝ်ၵဝ်ႇ ၶိုၼ်းယူႇယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ မူင်ႈလၢႆႈၼႆႉတႄႉ မေႃႁဵတ်းဢွၵ်ႇယႂ်းယူႇသေတႃႉၵေႃႈ ဢမ်ႇမေႃၸႂ်ႉတိုဝ်းယႂ်းႁႂ်ႈပဵၼ်ၼမ်ႉ တွၼ်းၽွၼ်းလီတႃႇတူဝ်ၵဝ်ႇ၊ ယႂ်းဢၼ်မၼ်းႁဵတ်းဢွၵ်ႇၼၼ်ႉ ႁၢင်ႈၵေႃႈႁၢင်ႈလီ၊ ၼဵဝ်ၵေႃႈၼဵဝ်လိူဝ်သေ ယႂ်းၵူင်ႇၵၢဝ်ပၢၵ်ႇပုၼ်ႈႁဵင်တူပ်ႉလူးၵွၼ်ႇ။ တွၼ်ႈတႃႇ ၸႂ်ႉတိုဝ်းယႂ်းမၼ်းၼၼ်ႉသမ်ႉ ဢမ်ႇၶိုတ်းသူၼ်ႈတိၼ် ၵူင်ႇၵၢဝ်လႆႈလႃးလႃး၊ ယႂ်းဢၼ်ၸဝ်ႈ ၵဝ်ႇႁဵတ်း ဢွၵ်ႇမႃးၼၼ်ႉ ဢဝ်ၵဵဝ်ႈဢဝ်ၶဵၼ်း၊ ဢဝ်မတ်ႉဢဝ်ႁတ်ႉ၊ ဢဝ်ၶွတ်ႇဢဝ်ၽွတ်ႈ တူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၶိုၼ်းၶိူဝ်းၶိူဝ်းယႂ်းယႂ်းတိၵ်းတိၵ်း။ ထိုင်တီႈၵမ်းလိုၼ်းသုတ်းမၼ်း ယႂ်းဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇႁဵတ်းဢွၵ်ႇမႃးၼၼ်ႉ ၶိုၼ်းယဵၼ်းပဵၼ်ၶဵၼ်လူင်သႂ်ႇ တူဝ်ၵဝ်ႇ၊ ဢမ်ႇတဵၼ်ႈလႆႈ၊ ထိုင်တီႈၽဝ သၢႆၸႂ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ပေႃးလုသုမ်းတၢႆၶမ်ၼႂ်းယႂ်းၼၼ်ႉ ယူႇယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈဢုတ်ႉ (ၵေးသီး) ပပ်ႉၵွၼ်းၶေႃ မၢႆ 139 ပီ 1996 | ['ၶေႃႈထတ်းသၢင်', 'ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ'] |
2025-02-09T15:03:31 | https://shannews.org/archives/62285 | ၾၢႆႇႁူမ်ႇလူမ်ႈဝဵင်းမူႇၸေႊ ယိုဝ်းပျီႇတူႉၸိတ်ႉတၢႆ 2 ၵေႃႉ | ဝၼ်းတီႈ 9/2/2025 ၵၢင်ၼႂ်ၸဝ်ႉ သိုၵ်း၊ ပလိၵ်ႈ လႄႈ ပျီႇတူႉၸိတ်ႉ ႁွၼ်ႈထဝ်ႇ ၵႂႃႇမႃး ဢဝ်ႁူမ်ႇလူမ်ႈဝဵင်း၊ ႁူပ်ႉၸုၼ်ၽႃႇၺႃး ႁႄႉၵႃးလမ်းၼိုင်ႈၵိုတ်း ၶိုင်တေ ၵူတ်ႇထတ်း ၊ ၵူၼ်းၶပ်းရူတ်ႉဢၢၼ်းႁေႃႈပၢႆႈလႄႈ လိုပ်ႈလမ်းယိုဝ်းၵၼ် တၢႆထင်တီႈ သွင်ၵေႃႉ။ ၾၢႆႇႁူမ်ႇလူမ်ႈဝဵင်းမူႇၸေႊ ယိုဝ်းပျီႇတူႉၸိတ်ႉတၢႆ 2 ၵေႃႉ ၶမ်ႈဝႃး တဵင်ႈၶိုၼ်းၸၢႆႉမွၵ်ႈ 1 မူင်း ၵၢင်ၼႂ် မိူဝ်ႈၼႆႉ ၵႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ ပႃးတင်း ၸုမ်းပျီႇတူႉၸိတ်ႉ ႁွၼ်ႈထဝ်ႇ လဵပ်ႈပၼ်ႇဢဝ်ႁူမ်ႇလူမ်ႈဝဵင်း။ ႁူပ်ႉၺႃး ႁႄႉထတ်း ၵႃးလမ်း ၼိုင်ႈ ၼႂ်းရူတ်ႉမီးၵူၼ်းၶပ်းႁေႃႈမႃးၵေႃႉၼိုင်ႈလႄႈ ၵူၼ်းၶီႇမႃးၸွမ်းၵေႃႉၼိုင်ႈ။ “လႆႈငိၼ်းဝႃႈ ၶဝ်ၵိုတ်းပၼ် တၼ်းလၢတ်ႈတေႃႇၵၼ်ယူႇ။ ၽွင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ ၸႂ်ႉ ပိုတ်ႇၽၵ်းတူ ၶိုင်ၵူတ်ႇထတ်းၵႃးၼၼ်ႉ၊ ၶဝ်သမ်ႉႁေႃႈပၢႆႈ။ ၵႂႃႇၽႃႇသႂ်ႇ သဝ်လၵ်းၾူၼ်း၊ ၼႂ်းၶဝ် သွင်ၵေႃႉၼၼ်ႉ တၢႆထင်တီႈၵေႃႉၼိုင်ႈ မၢတ်ႇၸဵပ်းႁႅင်းၵေႃႉၼိုင်ႈ” – ၵူၼ်းယူႇႁိမ်းႁွမ်းၼၼ်ႉ ၵေႃႉၼိုင်ႈလၢတ်ႈၼႄ။ ၽွင်းရူတ်ႉၶႃသွင်ၵေႃႉႁေႃႈၽႃႇသဝ်လၵ်းၾူၼ်း MPT ဢၼ်မီးၼႂ်း ပွၵ်ႉၾၢႆႇၸၢၼ်း ၼၼ်ႉ ၵႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈ လိုပ်ႈလမ်းမႃးသေ ဝႅတ်ႉလွမ်ႉလူမ်ႇယိုဝ်း။ ၼႂ်းၶဝ်ၼၼ်ႉၵေႃႉၼိုင်ႈလၢတ်ႈဝႃႈ ယႃႇယိုဝ်း ႁဝ်းပဵၼ်ဢၼ်လဵဝ်ၵၼ်ၵွႆးၼႆၵေႃႈ ဢမ်ႇထွမ်ႇလႄႈ ယိုဝ်းႁၢတ်ႇသႂ်ႇ ဢမ်ႇယွမ်း 10 ၵမ်း။ ၾၢႆႇႁူမ်ႇလူမ်ႈဝဵင်းမူႇၸေႊ ယိုဝ်းပျီႇတူႉၸိတ်ႉတၢႆ 2 ၵေႃႉ “တႃႇၵေႃႉၼိုင်ႈတႄႉ ၵႂႃႇတၢႆတီႈႁူင်းယႃ ဝႃႇ။ တၢႆတေႉ တၢႆတၢင်းသွင်ၵေႃႉယဝ်ႉၶႃႈ၊ ၵူၼ်းမိူင်းတေႉ ၽႂ်ဢမ်ႇႁတ်းဢွၵ်ႇတူၺ်း။ ၸိူဝ်းယူႇ ႁိမ်းႁွမ်းၼၼ်ႉ တႄႉ လွမ်ငွၵ်ႈတူၺ်းယူ” – ၼႆ ၵူၼ်းယူႇႁိမ်းႁွမ်းၼၼ်ႉ ထႅင်ႈၵေႃႉၼိုင်ႈလၢတ်ႈ။ ဝၢႆးပဵၼ်ပၼ်ႁႃၵၼ် ၸဵမ်မိူဝ်ႈတဵင်ႈၶိုၼ်းၸၢႆႉ ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉၵၢင်ၼႂ် မွၵ်ႈ 6 မူင်း ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ မႃးလၢၵ်ႈဢဝ်ၵႃးၶႃႈသွင်ၵေႃႉၵႂႃႇ။ မိူဝ်ႈတဵင်ႈဝၼ်းၼႆႉၵေႃႈ ၾၢႆႇၵၢၼ် ၾူၼ်း MPT ၶဝ် မႃးလုမ်းလႃးၶိုၼ်းသဝ်လၵ်းၾူၼ်း ဢၼ်လူႉၵွႆၵႂႃႇ။ ၵူၼ်းသွင်ၵေႃႉၼႆႉ ၽူႈႁူႉႁၼ်ၸွမ်းၵမ်ႈၼမ် လၢတ်ႈဝႃႈပဵၼ်ၸုမ်းပျီႇတူႉၸိတ်ႉ ၵႂႃႇဢႅဝ်ႇ ႁၢၼ်ႉမူၼ်ႈ KTV ပွၵ်ႈမႃး – ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်းၶဝ်တေႉ ဢမ်ႇတူၵ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈပဵၼ် ပျီႇတူႉၸိတ်ႉ ၸုမ်းလႂ်။ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းမူႇၸေႊ မီးၸုမ်းပျီႇတူႉၸိတ်ႉ 10 ၸုမ်းပၢႆ။ ဝၢႆးပၢင်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 မႃး ဢမ်ႇတူင်ႉၼိုင်ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၶဝ်လႆႈလႄႈ ၵမ်ႈၼမ် မူၵ်းယူႇၼႂ်းဝဵင်းမူႇၸေႈ သေ ႁဵတ်းၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးပိူင်လဵဝ်။ | ['ၽိတ်းမၢႆမီႈ', 'ၶၢဝ်ႇ'] |
2025-02-09T14:45:56 | https://shannews.org/archives/62282 | ၵူၼ်းမိူင်းဝဵင်းသီႇပေႃႉယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇတၢႆ ႞ လႄႈမၢတ်ႇ႞ | ၵူၼ်းမိူင်းဝဵင်းသီႇပေႃႉ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်း လႄႈ တၢႆ ထင်တီႈ ၵေႃႉၼိုင်ႈ ၊ မၢတ်ႇၸဵပ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ ဝႃႈၼႆ ။ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 6/2/2025 ယၢမ်းႁူဝ်ၶမ်ႈ ၽူႈၸၢႆးၵေႃႉၼိုင်ႈ ယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇတႅၵ်ႇတိူဝ်ႉသႂ်ႇတီႈ ပွၵ်ႉရူတ်ႉၾႆး (မီးရထားရပ်ကွက်) ႁိမ်းၶၢင်ႈဝတ်ႉမျႃႉသူၺ်ႇၵူႇ (မြရွှေဂူ)၊ တိူဝ်ႉသႂ်ႇ မိုဝ်းပုတ်းၵႂႃႇတင်းသွင်ၶွၼ် တၢႆထင်တီႈ။ ၽူႈယိင်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ မၢတ်ႇၸဵပ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်း။ ၽူႈၸၢႆးၵေႃႉၼိုင်ႈသႅၼ်းပၢၼ်ၶၢဝ်ႉ ၵူၼ်းဝဵင်းသီႇပေႃႉ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ- “ၸူဝ်ႈဝူင်ႈဝၢင်ႈၼႆႉ ၵူၼ်းၵႆႉ ယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇၼႃႇ ၊ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 6 မွၵ်ႈၵၢင်ၶမ်ႈၼႆႉ ၶဝ်ၵႂႃႇဢဝ်မၢၵ်ႇတီႈလႂ်ႈမႃးဢမ်ႇႁူႉ မႃးတႅၵ်ႇသႂ်ႇၶဝ် တၢႆထင်တီႈၵေႃႉၼိုင်ႈ မၢတ်ႇၸဵပ်းၵေႃႉၼိုင်ႈ ”-ဝႃႈၼႆ ။ ဝၢႆးၽႅၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 ၼႆႉမႃး ဢမ်ႇမီးၽႂ်ၸုမ်းလႂ်ၽဵဝ်ႈပၼ်မၢၵ်ႇမႅင်းၾင်လိၼ် ဢမ်ႇၼၼ် မၢၵ်ႇမိုဝ်ႈၸိုၼ်းယၢမ်း ၸိူဝ်းၵိုတ်းၽွင်းပၢင်တိုၵ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ။ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵမ်းၵမ်းတႅၵ်ႇတိူဝ်ႉၵူၼ်းမိူင်း မၼ်းၸၢႆးသိုပ်ႇလၢတ်ႈထႅင်ႈၼင်ၼႆ ။ “ၸုမ်းလႂ်ၵေႃႈယဝ်ႉ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၽဵဝ်ႈပၼ် မၢၵ်ႇမႅင်းၸိူဝ်းၼႆႉလႄႈ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈပၼ်ပၢင်သွၼ်လွင်ႈ မၢၵ်ႇမႅင်းၸိူဝ်းၼႆႉ ။ ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈၵေႃႈမႃးယူႇၶိုၼ်းတီႈဝၢၼ်ႈ တင်းၼမ်ယဝ်ႉ ၊ တၢႆယွၼ်ႉမၢၵ်ႇၵေႃႈ မီးတင်းၼမ် ”- ဝႃႈၼႆ ။ တႄႇလိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊ ၼၼ်ႉမႃးတေႃႇထိုင် ဝၼ်းတီႈ 4 လိူၼ်ၾႅပ်ႊပိဝ်ႊရီႊၼႆႉ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်း မိူင်းမိတ်ႈ၊ ၵူတ်ႉၶၢႆလႄႈ သီႇပေႃႉ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ၸိူဝ်းဢွင်ႈတီႈပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းသိုၵ်းသိူဝ် မၢၵ်ႇမႅင်း၊ မၢၵ်ႇၵွင်ႈလႄႈ ၶိူင်ႈၵွင်ႈၵၢင်ႇ ဢၼ်ၵိုတ်းၶၢင်ႉဝႆႉ ၸွမ်းပိုၼ်းတီႈသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈတႅၵ်ႇတိူဝ်ႉသႂ်ႇၵူၼ်းမိူင်း ထိုင်တီႈ လူႉတၢႆ 4 ၵေႃႉ မၢတ်ႇၸဵပ်း 5 ၵေႃႉ ဝႃႈၼႆ ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းသီႇပေႃႉၼႆႉ ပၢင်တိုၵ်းယဵၼ်ဝႆႉသေတႃႉ ၵူၼ်းမိူင်းတႄႉ တိုၵ်ႉလႆႈမႆႈၸႂ် ။ ၽွင်းတေၵႂႃႇသူၼ် ႁႆႈၼႃးသမ်ႉၵူဝ်ၵႂႃႇယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်းၾင်လိၼ် ၸိူဝ်းၵိုတ်းၶၢင်ႉဝႆႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ | ['ၶၢဝ်ႇ', 'ၵၢၼ်သိုၵ်း', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း'] |
2025-02-08T21:14:00 | https://shannews.org/archives/62278 | ၼမ်ႉမၼ်းၸၢၵ်ႈ ၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇ ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇ ၼိုင်ႈလိတ်ႉသိုဝ်ႉၶၢႆၵၼ်ထိုင် မိုၼ်ႇပျႃးပၢႆ | ဢိင်ၼိူဝ်မိူင်းထႆး တတ်းၾႆးၾႃႉလႄႈၼမ်ႉမၼ်းၸၢၵ်ႈ ဢၼ်ၸႅၵ်ႇၸၢႆႇပၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ယူႇသဝ်းၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်ထႆး မိူၼ်ၼင်ႇဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း မျႃႉဝတီႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ ထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ ၼမ်ႉမၼ်းၸၢၵ်ႈႁႃသိုဝ်ႉယၢပ်ႇ ၵႃႈၶၼ်ပုင်ႈၶိုၼ်ႈသုင်ထိုင် မိုၼ်ႇပျႃးပၢႆ။ မိူင်းထႆးပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ တႃႇၽဵဝ်ႈလၢင်ႉ ပၢင်တေႃႇလွင်း လႄႈၵျႃးၽျႅၼ်ႉ ၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်ၼႆသေ ၾႆးၾႃႉၼႂ်းမိူင်းထႆး ဢၼ်ၸႅၵ်ႇၶၢႆပၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈ ၼၼ်ႉ ၵိုတ်းၵႂႃႇမိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 5/2/2025။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၼမ်ႉမၼ်းၸိူဝ်ႉၾႆး ၼမ်ႉမၼ်းၸၢၵ်ႈၵေႃႈၵိုတ်းၵၢၼ်သူင်ႇၶၢႆပႃးၵမ်းလဵဝ်။ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ၸွမ်းလႅၼ်လိၼ် ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇတႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉ။ တႄႇဢဝ်ဝၼ်းတီႈ 5/2/2025 မႃးၼမ်ႉမၼ်းရူတ်ႉၵႃးတီႈဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း ၼိုင်ႈလိတ်ႉ သိုဝ်ႉၶၢႆၵၼ် ထိုင် 100 ဝၢတ်ႇ မႅၼ်ႈငိုၼ်းမၢၼ်ႈ 13000 ပျႃးပၢႆ ၼႆ ၼၢင်းယိင်း ၵူၼ်းမိူင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်းၵေႃႉၼိုင်ႈလၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈၼင်ႇၼႆ။ “တီႈပၢမ်ႉၼမ်ႉမၼ်းယႂ်ႇတႄႉ ဢမ်ႇမီးၶၢႆပၼ်ၵၼ်ယဝ်ႉ ။ ၸွမ်းၼႂ်းပွၵ်ႉၼႂ်းၵိဝ်ႇၼႆႉတႄႉ ၶဝ်သႂ်ႇၶူတ်ႇသႂ်ႇတဝ်ႈသေၶိုၼ်းဝၢင်းၶၢႆ ။ ၼိုင်ႈတဝ်ႈ ၼိုင်ႈလိတ်ႉၼႆႉ လႆႈပၼ်ယူႇ 100 ဝၢတ်ႇ။ ပေႃးၶူတ်ႇမၼ်းယႂ်ႇဢိၼ်ႉၵေႃႈ 200 ဝၢတ်ႇ ”- ဝႃႈၼႆ။ မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇၼႃႈဝၼ်းတီႈ 5 ၼႆႉ တီႈဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း ၼမ်ႉမၼ်းၸိူဝ်ႉၾႆး ၼိုင်ႈလိတ်ႉ သိုဝ်ႉၶၢႆၵၼ် 30 ဝၢတ်ႇ။ ယၢမ်းလဵဝ် ပုင်ႈၶိုၼ်ႈသုင်ထိုင် 100- 200 ဝၢတ်ႇ ၵူၼ်းမိူင်းႁႃသိုဝ်ႉယၢပ်ႇၵိၼ်းၶၢၼ်ၸႂ်။ ၼွၵ်ႈလိူဝ်ၼၼ်ႉ တီႈဝဵင်းမိူင်းတူၼ် မိူင်းသၢတ်ႇ ၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်ထႆးၵေႃႈ ၼမ်ႉမၼ်းႁႃသိုဝ်ႉယၢပ်ႇမိူၼ်ၵၼ်။ ၾၢႆႇၼိုင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈသမ်ႉႁၢမ်ႈၸဝ်ႈၶၢႆၼမ်ႉမၼ်းယွႆႈယႅမ်းၼႂ်းပွၵ်ႉၼႂ်းယွမ်ႇထႅင်ႈလႄႈ ယိင်ႈၶႅၼ်းယၢပ်ႇၸႂ်။ ၾၢႆႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆး သင်ႇႁၢမ်ႈၶၢႆၼမ်ႉမၼ်းၸၢၵ်ႈတေႃႇမိူင်းမၢၼ်ႈပႃးလႄႈ ယၢမ်းလဵဝ်တီႈႁူဝ်ၶူဝ် မၢႆသွင် ၾင်ႇမိူင်းမႄႈသၢႆၼႆႉ ပဵၼ်ရူတ်ႉၵႃးတၢင်ႇၼမ်ႉမၼ်းၸၢၵ်ႈမႃးၶၢင်ႉၶမ်ဝႆႉယၢဝ်းယိုတ်ႈတဵမ်တၢင်းဝႃႈၼႆ။ လွင်ႈၼႆႉဢမ်ႇၵႃးတီႈဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း-မႄႈသၢႆၵူၺ်း။ တီႈလႅၼ်လိၼ် မျႃႉဝတီႇလႄႈ မႄႈသွတ်ႇၵေႃႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်ယၢပ်ႇၸႂ်လွင်ႈၼမ်ႉမၼ်းၸၢၵ်ႈမိူၼ်ၵၼ်။ ယၢမ်းလဵဝ် ႁူဝ်ၶူဝ် လႅၼ်လိၼ်ၾၢႆႇဝဵင်းမႄႈသွတ်ႇၼၼ်ႉ ရူတ်ႉၵႃးတၢင်ႇၼမ်ႉမၼ်းၸၢၵ်ႈ မႃးၵိုတ်းၶမ်ဝႆႉ မွၵ်ႈ 50 လမ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ဝၼ်းတီႈ 7 ယၢမ်းၵၢင်ၶိုၼ်း11 မူင်း ၼၼ်ႉ ပလိၵ်ႈထႆး ၵူတ်ႇထတ်းႁၼ်ရူတ်ႉၵႃးတၢင်ႇၼမ်ႉမၼ်းၶိူင်ႈၸၢၵ်ႈ 2 ပုင်း ဢၢၼ်းတေဢဝ်ၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ် ၶဝ်ႈမိူင်းမျႃႉဝတီႇ။ တီႉလႆႈတီႈဝၢၼ်ႈၶျွင်ႉၶႅပ်ႉ ဝဵင်းၽူပ်းၽရႃႉ ။ ၵူၼ်းၶပ်းရူတ်ႉပဵၼ်ၵူၼ်းထႆး၊ ၼၢင်းယိင်းဢၼ်ၶီႇမႃးၸွမ်းသမ်ႉပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ။ မၼ်းၼၢင်းလၢတ်ႈဝႃႈ သိုဝ်ႉဢဝ်ၼမ်ႉမၼ်းတီႈဝၢၼ်ႈမႄႈၵု သေ ဢၢၼ်းတေဢဝ်မိူဝ်းၶၢႆတၢင်းမိူင်းမၢၼ်ႈဝႃႈၼႆ။ ဢၼ်ထႆးသင်ႇႁၢမ်ႈသူင်ႇၶၢႆၼမ်ႉမၼ်းပၼ်ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ၸုမ်းၵျႃးၽျႅၼ်ႉၶဝ်တႄႉ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉသင် ။ တိုၵ်ႉပၼ်ၵၢၼ်လႆႈလီငၢမ်းယူႇ။ ဢၼ်တုမ်ႉတိူဝ်ႉၵမ်းသိုဝ်ႈပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းလႄႈ ၸုမ်းၵူၼ်းၵႃႉၸွမ်းလႅၼ်လိၼ် ၸင်ႇလႆႈယိုၼ်ႈလိၵ်ႈဢွၼ်ႈဝွၼ်းထိုင်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆး ႁႂ်ႈႁၼ်ထိုင်တၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၵူၼ်းမိူင်းသေၵမ်းဝႃႈၼႆ။ ယူႇတီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆး သင်ႇတတ်းၾႆးၾႃႉဢၼ်သူင်ႇၸူးမိူင်းမၢၼ်ႈ ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ 5 ဢၼ် (ႁႅင်းထၢတ်ႈၾႆးၾႃႉ 20 မႅၵ်ႊၵႃႊဝတ်ႉ) ၼႆႉ – မိူၼ်တၢင်းသုမ်း ၵႃႈၾႆးၾႃႉ ၶဝ်ႈၸိုင်ႈမိူင်း ၼိုင်ႈပီ 600 လၢၼ်ႉဝၢတ်ႇ ၵူၼ်းမိူင်းထႆးဢွၼ်ၵၼ်ထတ်းသၢင်ၼင်ႇၼႆ။ တႅမ်ႈၾၢႆႇမၢၼ်ႈ- သႅင်ဢၢႆႈ | ['ၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီး', 'ၶၢဝ်ႇ'] |
2025-02-08T20:10:00 | https://shannews.org/archives/62274 | ဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး ၶွပ်ႈတဵမ် 78 ပီ RCSS ၸတ်းႁဵတ်းပွႆးငမ်းယဵၼ် တီႈဝဵင်းမိူင်းပၼ်ႇ | ဝၼ်းတီႈ 7 လိူၼ်ၾႅပ်ႊပိဝ်ႊရီႊ 2025 ပဵၼ်ဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး ၶွပ်ႈတဵမ် 78 ပီ ၶွင်ႇသီႇဢဝ်ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆးတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး RCSS/SSA ၸတ်းႁဵတ်းပွႆးငမ်းယဵၼ် တီႈဝဵင်းမိူင်းပၼ်ႇ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း။ ပၢင်ပွႆးငမ်းယဵၼ်ၼႆႉ ၸတ်းႁဵတ်းတၢင်းဝၢၼ်ႈၼႃးသႃလေး ဝဵင်းမိူင်းပၼ်ႇ။ တူဝ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ RCSS/SSA ၸွမ်သိုၵ်းလူင်ယွတ်ႈသိုၵ်း ၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ပိုတ်ႇပၼ်သဝ်ႁိၼ်မႂ်ႇ NCA ။ ပၢင်ပွႆးၼႆႉမီးပႃးပၢင်ႁွင်ႉၽဵင်းၵႂၢမ်းပၢၼ်မႂ်ႇ မီးၽူႈႁွင်ႉၵႂၢမ်းၸိုဝ်ႈသဵင်လိုဝ်းလင်လၢႆလၢႆၸဝ်ႈမႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈႁွင်ႉၽဵင်းၵႂၢမ်းမူၼ်ႈၸႂ်။ ပၢင်ပွႆးငမ်းယဵၼ်ၼႆႉ ၸတ်းႁဵတ်း ဝၼ်းတီႈ 5 ထိုင် 8 တႃႇၶၢဝ်းတၢင်း သၢမ်ဝၼ်း။ ၸဝ်ႈသိုၵ်းဢုမ်ႈၶိူဝ်း ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ RCSS လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ-“ယူႇတီႈ RCSS တႄႉ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈမိူင်းတႆးလႆႈယူႇၵတ်းၵတ်းယဵၼ်ယဵၼ်။ ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉလႆႈလီငၢမ်း။ ႁႂ်ႈၵႂႃႇမႃးႁႃၵိၼ်လႆႈလွတ်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းလႅဝ်း။ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ၵတ်းယဵၼ်။ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈပဵၼ်လွင်ႈငမ်းယဵၼ်ဢၼ်ဢဝ်ၵၢၼ်မိူင်းပဵၼ်ပိုၼ်ႉထၢၼ်မၼ်းလႄႈ ၸင်ႇလႆႈၸတ်းႁဵတ်းပွႆးငမ်းယဵၼ် ၼႂ်းဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆးၼႆႉ”- ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး ၶွပ်ႈတဵမ် 78 ပီ RCSS ၸတ်းႁဵတ်းပွႆးငမ်းယဵၼ် တီႈဝဵင်းမိူင်းပၼ်ႇ တီႈပၢင်ပွႆးငမ်းယဵၼ် NCA ၼၼ်ႉ မီးပၢင်ပိုတ်ႇလၵ်းသဝ်ႁိၼ် NCA ။ ၽွင်းလူင်းလၢႆးမိုဝ်းလိၵ်ႈၵိၼ်ၵႅၼ်ႇ NCA ၼၼ်ႉ မီးပႃးတူဝ်တႅၼ်း ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ UN ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈယူႊရူပ်ႊ EU မိူင်းၶႄႇ မိူင်းၵြႃး ဢိၼ်ႊတီႊယႃႊ လႄႈ မိူင်းၵျပၼ်ႊ မိူင်းထႆး ၶဝ်မႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈပဵၼ်လၵ်းထၢၼ်သၢၵ်ႈသေႇလႄႈ ၸင်ႇဝႃႈတီႈပၢင်ပိုတ်ႇသဝ်ႁိၼ် NCA ၼၼ်ႉၵေႃႈ ပၵ်းဝႆႉပႃးတုင်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈမိူင်း ၸိူဝ်းၼၼ်ႉပႃး။ လႆႈငိၼ်းဝႃႈ ၽိတ်ႈမွၵ်ႇဝႆႉပႃး ၽူႈၼမ်းၸိၵ်းၸွမ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈယိုတ်းမိူင်းတႃႇမႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈယူႇဝႃႈၼႆသေတႃႉ ဢမ်ႇႁၼ်မႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ၵူၼ်းမိူင်းပၼ်ႇလၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ ၵူႈပီပူၼ်ႉမႃး ဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆးၼႆႉ ၸတ်းႁဵတ်းတီႈ ငဝ်ႈငုၼ်းလွႆတႆးလႅင်းၵိုၼ်းၶွၼ်ႈယႂ်ႇလူင်။ မၢင်ပီယင်းမီးတူဝ်တႅၼ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈမႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈလူးၵွၼ်ႇ။ ၽွင်းပီ 2024 ဢၢၼ်းႁဵတ်းပၢင်ပွႆးယႂ်ႇလူင်တီႈဝၢၼ်ႈႁူၺ်ႈၸွႆး ။ ၵၢၼ်ၵေႃႇသၢင်ႈသမ်ႉပေႃးၶႂ်ႈယဝ်ႉတူဝ်ႈၶိုင်ႈယဝ်ႉ ဢမ်ႇပဵၼ်ၸတ်းႁဵတ်း ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၽူႈၵွၼ်းတိူင်းၶူဝ်လမ်ၸီႉသင်ႇဢမ်ႇပၼ်ၸတ်း။ ၼႂ်းပီၼႆႉ ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇတႄႉ ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းသိုၵ်းသိူဝ် ၵူၼ်းမိူင်းလႆႈပၢႆႈၽေးသိုၵ်းလႄႈ ဢမ်ႇမီးပၢင်ပွႆးဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆးယႂ်ႇလူင်သေတီႈ။ တီႈဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း ဢၼ်သိုၵ်းတဢၢင်း TNLA ၵုမ်းဝႆႉၼၼ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းဢွၼ်ၵၼ်ပၵ်းတုင်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈတႆး ၼႃႈႁိူၼ်းၽႂ်မၼ်းသေ ၶုၵ်းထူပ်းဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈႁင်းၽႂ်မၼ်း။ တီႈဝဵင်းလူင်လႃႈသဵဝ်ႈ ဢၼ်သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ၵုမ်းလႆႈဝႆႉၼၼ်ႉတႄႉ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉဢွၼ်ၼမ်းၸတ်းႁဵတ်းပၢင်ပွႆးဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆးၵႂႃႇ။ တီႈငဝ်ႈငုၼ်းဝၢၼ်ႈႁႆး SSPP/SSA ၵေႃႈၸတ်းႁဵတ်းပၢင်ပွႆး ဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆးလႄႈ ဝၼ်းပီမႂ်ႇလႃးႁူႇ ႁူမ်ႈၵၼ် ။ မီးၵူၼ်းမိူင်းမႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈမွၵ်ႈ 7000 ဝႃႈၼႆ။ တၢင်းမိူင်းတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇတီႈဢမ်ႇမီးပၢင်တိုၵ်းသိုၵ်းသိူဝ်တႄႉ ၾၢႆႇၽွင်းငမ်းဝဵင်းၽႂ်မၼ်းဢွၼ်ၼမ်းၸတ်းႁဵတ်း ပၢင်ၶေႉၶဵင်ႇဢဵၼ်ႁႅင်း လႄႈပၢင်လူလိၵ်ႈ ပၢင်တၢၼ်ႈၶႆႈ ၸိူဝ်းၼႆႉႁင်းၽႂ်မၼ်း။ ဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး ၼႆႉ မၢႆတွင်းဝၼ်းဢၼ် ၸဝ်ႈၾႃႉ 7 ၸဝ်ႈ တူဝ်တႅၼ်းၵူၼ်းမိူင်း 7 ၵေႃႉ ႁူမ်ႈၵၼ်လူင်းလၢႆးမိုဝ်းတႃႇဢဝ်လွတ်ႈလႅဝ်းၵွၼ်းၶေႃ တီႈမိုဝ်းဢိင်းၵလဵတ်ႈသေဢမ်ႇၵႃးတႃႇၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ၶွင်ႇသီႇၾႅတ်ႊတရႄႊမိူင်းတႆး မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 7 ၾႅပ်ႊပိဝ်ႊရီႊ 1947။ ဢိင်ၼိူဝ်လွင်ႈၼႆႉသေ ထိုင်မႃးဝၼ်းတီႈ 11 ၾႅပ်ႊပိဝ်ႊရီႊ 1947 ၸဝ်ႈၶုၼ်ပၢၼ်းၸိင်ႇ ၸဝ်ႈၾႃႉလူင်တွင်ႇပႅင်ႇ ဢၼ်ပဵၼ်ႁူဝ်ပဝ်ႈၶွင်ႇသီႇၾႅတ်ႊတရႄႊ မိူင်းတႆးၼၼ်ႉ ၸင်ႇလူင်းလၢႆးမိုဝ်းမၵ်းမၼ်ႈ 3 ပိူင်။1- ဝၼ်းတီႈ 7 ၾႅပ်ႊပိဝ်ႊရီႊ မၵ်းမၼ်ႈပဵၼ်ဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး။ 2- တုင်းလိူင်ၶဵဝ်လႅင် ၼႂ်းၵၢင်ဝူင်းလိူၼ် ၼၼ်ႉ မၵ်းမၼ်ႈပဵၼ် တုင်းတၢင်တူဝ်မိူင်းတႆး တၢင်တူဝ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼႂ်းမိူင်းတႆး။ 3- ၽဵင်းၵႂၢမ်း ၶိူဝ်းႁဝ်းၶိူဝ်းရႃႇၸႃႇ ၼၼ်ႉ မၵ်းမၼ်ႈပဵၼ်ၽဵင်းၵႂၢမ်းတၢင်ႇတုင်းလႄႈၵႂၢမ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၼႂ်းမိူင်းတႆး ။ တႅမ်ႈၾၢႆႇမၢၼ်ႈ – ၸၢႆးၶႂၼ်မိူင်း | ['ၶၢဝ်ႇ', 'ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ'] |
2025-02-08T19:05:00 | https://shannews.org/archives/62272 | သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်ၶိူင်ႈတရူၼ်ႊယိုဝ်း ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းသီႇသႅင်ႇ ၵူၼ်းမိူင်းတၢႆ 2 ၵေႃႉ | ဝၼ်းတီႈ 6/2/2025 သိုၵ်းမၢၼ်ႈဢဝ်ၶိူင်ႈတရူၼ်ႊ ယိုဝ်း ၼႂ်းဝဵင်းသီႇသႅင်ႇ ၊ တူၵ်းသႂ်ႇတီႈတၢင်းၽႄႈဝၢၼ်ႈလွႆၶေႇလႄႈ ဝၢၼ်ႈတပူး တိူဝ်ႉသႂ်ႇ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ 2 ၽူဝ်မေး ၽွင်းတိုၵ်ႉၵႂႃႇဢဝ်ႈပိူၵ်ႇၼႂ်းၼႃးသေပွၵ်ႈမႃး ၊ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈတၢႆထင်တီႈ။ ဝၼ်းၼၼ်ႉၶၢဝ်းယၢမ်းၵၢင်ဝၼ်း 2 မူင်း – ၶုၼ်ႇၽႃႇလိင်ႇလႄႈမေးၼၢင်း ၼၢင်းသူၺ်ႇ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ၵွင်းထူဝ်ႇ ၸႄႈဝဵင်းသီႇသႅင်ႇ ၵႂႃႇဢဝ်ၶဝ်ႈပိူၵ်ႇၼႂ်းၼႃးသေပွၵ်ႈမႃး။ ၽွင်းထိုင်ႁိမ်းတၢင်းၽေ ဝၢၼ်ႈလွႆၶႄႇၼၼ်ႉ ၶိူင်ႈမိၼ်ၻရူၼ်ႊမႃးပွႆႇမၢၵ်ႇတူၵ်းသႂ်ႇ၊ တၢႆထင်တီႈတင်းသွင်ၽူဝ်မေး။ တီႈထုင်ႉဝၢၼ်ႈၵွင်းထူဝ်ႇ -လွႆၶေႇၼၼ်ႉ ပၢင်တိုၵ်းဢမ်ႇပဵၼ်မႃးႁိုင်ယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ လႄႈ ပျီႇတူႉၸိတ်ႉပဢူဝ်း ၵႆႉပိုတ်းယိုဝ်းၵွင်ႈလူင်၊ ၵႆႉဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ်ၻရူၼ်ႊမႃးပွႆႇမၢၵ်ႇ လႄႈၵူၼ်းမိူင်းဢမ်ႇမီးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ- ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈလၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇတပ်ႉသိုၵ်းပဢူဝ်း PNLO ၶုၼ်ႇရဵင်းယၼ်ႇ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ- “ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ပူၼ်ႉပႅၼ်ပိူင်တိုဝ်းၵမ်သိုၵ်း၊ တိုၼ်းတင်ႈၸႂ်ၶဝ်ႈမႃးပွႆႇမၢၵ်ႇ ပိုတ်းယိုဝ်းသႂ်ႇဝၢၼ်ႈသူၼ်ႁိူၼ်းယေးၵူၼ်းမိူင်း။ ပျီႇတူႉၸိတ်ႉပဢူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ဢမ်ႇတႅၼ်းတၢင်ၵူၼ်းၸၢဝ်းပဢူဝ်း။ ၸုမ်းၶဝ်ယိပ်းၵွင်ႈသေ ၵႅတ်ႇၶႄပၼ် ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ၸုမ်းၶရူဝ်ႊၼီႊ (ႁူမ်ႈၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇသေႁဵတ်းပုၼ်ႈလီသုၼ်ႇတူဝ်) ၼေႇဝိၼ်းထုၼ်း ၼၼ်ႉၵူၺ်း။ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၸၢဝ်းပဢူဝ်းဢၼ်မီးၼႂ်း PNO ၼၼ်ႉဝူၼ်ႉလီလီ။ ၶိုၼ်းပိုတ်းယိုဝ်းဝၢၼ်ႈသူၼ်ႁိူၼ်းယေးၸၢဝ်းၶိူဝ်းပဢူဝ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ -တွၼ်ႈတႃႇ ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ၵူၼ်းၼိုင်ႈၵေႃႉ ၼိုင်ႈၸုမ်းၵူၺ်း။ လၢႆးႁဵတ်းဢၼ်ၼႆႉ မႅၼ်ႈယူႇႁႃႉ။ ၵိုင်ႇငၢမ်ႇဢဝ်ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇလႅၵ်ႈယူႇႁႃႉၼႆ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈဝူၼ်ႉတူၺ်း ၶႆႈၸႂ်တူၺ်းလီလီ” – ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 14 /1/2025 ၼၼ်ႉၵေႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈဢဝ်ၻရူၼ်ႊမႃးပွႆႇမၢၵ်ႇတူၵ်းသႂ်ႇတီႈ ဝၢၼ်ႈၼွင်ထဝ် ၸႄႈဝဵင်းသီႇသႅင်ႇ။ ၼၼ်ႉၵေႃႈတူၵ်းသႂ်ႇႁူင်းထမ်းလူင်ၼႂ်းဝၢၼ်ႈ လူႉၵွႆလႅဝ်ၽႅဝ်ႉ။ တႅမ်ႈ-ၼၢင်းၶမ်းၵူႇ | ['ၵၢၼ်သိုၵ်း', 'ၶၢဝ်ႇ'] |
2025-02-08T18:01:16 | https://shannews.org/archives/62268 | ၽၵ်းတူၶဝ်ႈဝဵင်းသီႇပေႃႉထုၵ်ႇ ယႃႉႁွႆးမိုဝ်းၵဝ်ႇ ဢဝ်တူဝ်လိၵ်ႈတႆးဢွၵ်ႇ | ၽၵ်းတူၶဝ်ႈဝဵင်းသီႇပေႃႉ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇၼၼ်ႉ မီးၵူၼ်းၸုမ်းၼိုင်ႈ မႃးယႃႉတူဝ်လိၵ်ႈတႆးဢွၵ်ႇသေ တႃးသီတဵင် ႁၢင်ႈၽႅၼ်ႇလိၼ် ဢၼ်မီးသီ လိူင်ၶဵဝ်လႅင်ဝႆႉၼၼ်ႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းဢမ်ႇထုၵ်ႇၸႂ်။ ၽၵ်းတူၶဝ်ႈဝဵင်းသီႇပေႃႉ ဢၼ်ၵဝ်ႇ မိူဝ်ႈဝႃး ဝၼ်းတီႈ 7/2/2025 မႅၼ်ႈဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ်ၸဝ်ႉ မီးၵူၼ်းၸုမ်းၼိုင်ႈမႃးၶၢတ်ႈယၢမ်းသေ တႃးသီ ၽၵ်းတူၶဝ်ႈဝဵင်းသီႇပေႃႉ။ တူဝ်လိၵ်ႈတႆး “ဝဵင်းသီႇပေႃႉ” တူဝ်လိၵ်ႈဢိင်းၵလဵတ်ႈ “Hsipaw” ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸိူဝ်းၶဝ်ယႃႉမွတ်ႇပႅတ်ႈသေဢမ်ႇၵႃး တီႈႁၢင်ႈၽႅၼ်ႇလိၼ်ၸိုင်ႈတႆး ဢၼ်မီးသီ လိူင်ၶဵဝ်လႅင်ၼၼ်ႉ ၶိုၼ်းမႄးတႃးသီတၢင်ႇဢၼ်တဵင်သႂ်ႇဝႆႉၼႆ ၵူၼ်းမိူင်းဝဵင်းသီႇပေႃႉ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈၼင်ႇၼႆ။ “ၸိူဝ်းၶဝ် တႄႇႁဵတ်းၼႂ်းဝႃးဢေႃႈ။ မီးၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ် မႃးၶၢတ်ႈယၢမ်း တႃးသီသႂ်ႇၼိူဝ်ၽၵ်းတူၼၼ်ႉယူႇ။ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၶဝ်ၼုင်ႈၶူဝ်းၵူၼ်းႁိူၼ်းၵူၺ်း။ ဢမ်ႇၼုင်ႈၶူဝ်းသိုၵ်း” – ဝႃႈၼႆ။ လွင်ႈၼႆႉပဵၼ်ၽႂ် ၵေႃႉလႂ်ၸႂ်ႉယႃႉၸႂ်ႉႁဵတ်း။ ၸွင်ႇၸႂ်ႈၶေႃႈသင်ႇသိုၵ်းတဢၢင်း TNLA ႁိုဝ်ၼႆၼၼ်ႉတႄႉ ပႆႇလႆႈၶေႃႈယိုၼ်ယၼ်။ ယူႇတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈတိုၵ်ႉၶတ်းၸႂ်တိတ်းတေႃႇတွင်ႈထၢမ်တီႈ ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇတပ်ႉသိုၵ်းၶဝ် လူၺ်းယေႇဢူး ၵေႃႈမၼ်းၼၢင်းဢမ်ႇတွပ်ႇပၼ်ၶိုၼ်းသင်။ ႁၢင်ႈၽၵ်းတူၶဝ်ႈဝဵင်းသီႇပေႃႉဢၼ်မႄးတႃးသီဝႆႉၶိုၼ်း ဝဵင်းသီႇပေႃႉ ၼႆႉဝၢႆးလင်ၽႅၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 ပွၵ်ႈၵမ်းသွင် ၽွင်းလိူၼ်ဢွၵ်ႊထူဝ်ႊပိူဝ်ႊ 2024 ၼၼ်ႉ သိုၵ်းတဢၢင်း TNLA ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ယိုတ်းၵုမ်းလႆႈဝႆႉမူတ်းယဝ်ႉ ၊ တႄႇပၼ်ႇၵၢၼ်ၽွင်းငမ်းႁင်းၶဝ်ယူႇယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆသေတႃႉ ၵူၼ်းမိူင်းပႆႇႁတ်းပွၵ်ႈယူႇၶိုၼ်းႁိူၼ်းယေးမူတ်း။ ပႆႇတမ်းၸႂ်လွင်ႈပၢင်တိုၵ်းသိုၵ်းသိူဝ် ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းပၵ်းတႃၵၢၼ်မိူင်းလႄႈ လွင်ႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးတႄႉထတ်းသၢင်ဝႃႈ – တုင်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ လိူင်ၶဵဝ်လႅင်ၼႂ်းၵၢင်ဝူင်းၶၢဝ် ၼၼ်ႉပဵၼ် တုင်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၾႅတ်ႊတရႄႊၸိုင်ႈတႆး ဢၼ်ၸဝ်ႈၾႃႉလူင်မိူင်းတွင်ႇပႅင်ႇ ၸဝ်ႈၶုၼ်ပၢၼ်းၸိင်ႇ လူင်းလၢႆးမိုဝ်း မၵ်းမၼ်ႈမႃးၸဵမ်မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 11 ၾႅပ်ႊပိဝ်ႊရီႊ 1947 ၼၼ်ႉမႃး ။ ပဵၼ်တုင်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆးဢၼ်တၢင်တူဝ်ၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼႂ်းမိူင်းတႆး ။ ၵွပ်ႈၼႆ ဢၼ်ဢဝ်သီၶဵဝ်ၶၢဝ် ဢၼ်ပဵၼ်သီတုင်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းတဢၢင်းပလွင်ႈမႃးတႃးသႂ်ႇၼိူဝ် သီလိူင်ၶဵဝ်လႅင်ၼႂ်းၵၢင်ဝူင်းၶၢဝ်ၼၼ်ႉတႄႉ ပဵၼ်တၢင်းႁဵတ်းဢၼ်သၢၼ်ၶတ်း ၶေႃႈတႅပ်းတတ်း လႄႈၼမ်ႉၸႂ် ၸဝ်ႈၾႃႉလူင်တွင်ႇပႅင်ႇ ၸဝ်ႈၶုၼ်ပၢၼ်းၸိင်ႇ ၵူၺ်း ဝႃႈၼႆ။ ဢၼ်ယႃႉတႃးသီ ၽၵ်းတူၶဝ်ႈဝဵင်းသီႇပေႃႉ ၼႂ်းဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး ၶွပ်ႈတဵမ် 78 ပီ ၼႆႉ ဢမ်ႇပႃးသဵင်ၵၢင်ၸႂ်ၵူၼ်းမိူင်းပိုၼ်ႉတီႈသေဢိတ်း ဢမ်ႇလႆႈႁူႉၸွမ်းသင် ၵူၼ်းသီႇပေႃႉလၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ ဝဵင်းလူင်ဢုင်းပွင်ႇ ၼႄႇမိူင်းသီႇပေႃႉၼႆႉ ပဵၼ်ဝဵင်းၸဝ်ႈၾႃႉတႆးၽွင်းငမ်းမႃးပၢၼ်သိုပ်ႇပၢၼ်။ ဝဵင်းလူင်သီႇပေႃႉယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉတႄႉ ပဵၼ်ၸဝ်ႈၾႃႉလူင် တူၼ်ထိ 85 ၶွင်မိူင်းသီႇပေႃႉ ၸဝ်ႈၶုၼ်သႅင်(ၸဝ်ႈၵျႃႇၶႅင်ႇ) ၶၢႆႉမႃးတႄႇတင်ႈၽွင်းပီ 1888 ၼႆႉၵူၺ်း။ ႁေႃၸဝ်ႈၾႃႉသီႇပေႃႉဢၼ်မီးယူႇၵၢင်ဝဵင်းယၢမ်းလဵဝ် ပဵၼ်ၸဝ်ႈၾႃႉ ၸဝ်ႈဢုင်ႇၵျႃႇ ၵေႃႇတင်ႈမႃး မိူဝ်ႈပီ 1942 ၼီႈ။ ဝဵင်းလူင်သီႇပေႃႉၼႆႉ ၸဝ်ႈၾႃႉတႆး ၽွင်းငမ်းမႃးတေႃႇထိုင်ပၢၼ်ၸဝ်ႈၾႃႉလူင်ၸဝ်ႈၵျႃႇသႅင် ။ မီးၸဝ်ႈၾႃႉတင်းမူတ်း 92 သိုပ်ႇ/ပၢၼ်။ ထိုင်မႃးပီ 1959 သိုၵ်းမၢၼ်ႈသင်ႇႁႂ်ႈၸဝ်ႈၾႃႉတႆး ၸုၼ်ႉဢႃႇၼႃႇသေ ထိုင်မႃးပီ 1962 သိုၵ်းမၢၼ်ႈၼေႇဝိၼ်း ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇၸိုင်ႈမိူင်းၵေႃႈ ပၢၼ်ၸဝ်ႈၾႃႉတႆး ဝွတ်ႈဝၢႆးႁၢႆၵႂႃႇ။ ပႃးၸဵမ်တူဝ်ၸဝ်ႈၾႃႉလူင်ၸဝ်ႈၵျႃႇသႅင် ၵေႃႈၺႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈတီႉၺွပ်းဢဝ်ၵႂႃႇပၼ်တူတ်ႈတၢမ်ႇသေၶႃႈႁႅမ်ၸဝ်ႈထိုင်တီႈၼွၼ်းၽေး သမ်ႉပေႃးဢမ်ႇႁၼ်ၶၢပ်ႈတူဝ်တၢႆၸဝ်ႈ။ ဝၢႆးလင်ပၢၼ်ဢႃႇၼႃႇၸဝ်ႈၾႃႉမူတ်းသဵင်ႈ ဝဵင်းသီႇပေႃႉၵေႃႈ ထုၵ်ႇလႅၵ်ႈလၢႆႈပဵၼ် ပိူင်ၽွင်းငမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈသေ ထိုင်မႃးပီ 1972 ႁွင်ႈၵၢၼ်ၽွင်းလူင်ၾၢႆႇၼႂ်းမိူင်းလႄႈသႃႇသၼႃႇ ၸင်ႇပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ဢဝ်သီႇပေႃႉ ၶဝ်ႈပႃးၼႂ်း ၸႄႈတွၼ်ႈၵျွၵ်ႉမႄး။ တႅမ်ႈၾၢႆႇမၢၼ်ႈ-ၶႂၼ်မိူင်း | ['ၶၢဝ်ႇ', 'ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ'] |
2025-02-07T20:00:39 | https://shannews.org/archives/62265 | ႁႅင်းၶွတ်ႇၽၼ်ႈ ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ဝၢၼ်ႈမိူင်း ထုၵ်ႇပိူင်းလႅင်းယဝ်ႉ | 7th February 2025 ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ဝၼ်းဢၼ် လိူၵ်ႈလႆႈ ၽူႈတႅၼ်းတၢင်ၸဝ်ႈၾႃႉတၢင်းလၢႆ 7 ၸဝ်ႈ လႄႈ တူဝ်တႅၼ်းၵူၼ်းမိူင်း 7 ၵေႃႉ လႆႈၸႂ်ၵၼ် ႁတ်းတႃႉ သၢၼ်ၶတ်း ၵၢင်ၸႂ် ၶုၼ်ဢိင်းၵလဵတ်ႈသေ တင်ႈလႆႈ ၶွင်ႇသီႇၸိုင်ႈတႆးမႃး ၶွပ်ႈတဵမ် 78 ပီ။ ၽွင်းၼင်ႇၼင် မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၸိုင်ႈတႆး မီး 34 သၢပ်ႇၼမ်ႉလႅၼ်လိၼ် မိူင်းၸဝ်ႈၾႃႉ ႁူမ်ႈၵၼ်ဝႆႉ ပဵၼ် ၽႅၼ်တီႈ ၸိုင်ႈတႆး ဢၼ်ႁၼ်ယူႇယၢမ်းလဵဝ် ( ၽွင်းၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၾႃႉတႆးမီး 22 ၸဝ်ႈၾႃႉ၊ ထၼုမီး 7 ၸဝ်ႈၾႃႉ ၊ ပဢူဝ်းမီး 2 ၸဝ်ႈၾႃႉ ၊ ၶႄႇၵဝ်ႈၵၢင်ႉ 1 ၸဝ်ႈၾႃႉ ၊ လွႆ/ပလွင်ႈ 1 ၸဝ်ႈၾႃႉ ၊ တၢင်းမိူင်းဝႃႉ သမ်ႉ လၢႆလၢႆၼႃႈလိၼ် ၸဝ်ႈၾႃႉဢွၼ်ႇ ႁူမ်ႈၵၼ် သေ ဢဝ်ၸိုဝ်ႈမိူင်းလိူၼ်း ၶဝ်ႈႁူမ်ႈပႃးမႃးၸွမ်း 1 ၸဝ်ႈၾႃႉ) ။ ဢူမုၼ်တႆး ၽွင်းၼင်ႇၼႆ တႆးပဵၼ်ပီႈဢၢႆႈတၢႆႈႁူဝ်ၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း ပႃးၸဵမ် ၶၢင် ၶျၢင်း ယၢင်းလႅင်။ ပေႃးဝႃႈမိူင်းတႆး ၶိူဝ်းတႆး (သျှမ်းလူမျိုး/သျှမ်းပြည်) ၼႆၵေႃႈ သုမ်ႇငမ်းၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း ဢၼ်ယူႇၼႂ်းမိူင်းတႆး ယင်းယွမ်းႁပ်ႉတူဝ်ၵဝ်ႇပဵၼ်တႆးပႃးလူးၵွၼ်ႇ။ တူဝ်ယၢင်ႇ တႆးၼွင် (သျှမ်းအင်းသား) ၊ တႆးထၼု (သျှမ်းဓနု) ၸိူဝ်းၼႆႉ။ တႆးဢမ်ႇမေႃ တိုတ်းတၢႆးမႃး ၶေႃႈၵႂၢမ်းတႆးၵေႃႈ ၸႅၵ်ႇယႅၵ်ႈ ႁွင်ႉဝႃႈ မၢၼ်ႈၼွင် မၢၼ်ႈထၼု ၸဵမ်ၸိူဝ်း ၼႆႉ ၵႂႃႇ လႄႈ ယၢမ်းလဵဝ် ၽႂ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇႁပ်ႉ သႂ်ႇၸိုဝ်ႈ တၢင်းၼႃႈၶိူဝ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ပႃးတႆး/သျှမ်း/ရှမ်း ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၶၢဝ်းတၢင်း 70 ပီပၢႆ ဢၼ်ၸၢင်ႈႁဵတ်းမိူင်းတႆး လႅၵ်ႈလၢႆႈၵေႃႈ ယၼ်ႇပိုၼ်ႉတႄႇမႃး ၸဵမ်ၶေႃႈၵႂၢမ်း ဢၼ် လဵၵ်ႉဢၼ်ၼွႆႉ ၼင်ႇလၢတ်ႈမႃးၼႆႉ ၼႆၵေႃႈ တေဢမ်ႇၽိတ်း။ မိူဝ်ႈလူင်းလၢႆးမိုဝ်းၵၼ် 7th February 1947 ( ပႃးၸဵမ်မိူဝ်ႈလူင်းလၢႆးမိုဝ်း လိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆ ပၢင်လူင်) ၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၾႃႉၼမ်ႉသၼ်ႇ ၸဝ်ႈၶုၼ်ပၢၼ်းၸိင်ႇ ဢၼ်ပဵၼ် မိူင်းလွႆ/ပလွင်ႈတွင်ႇပႅင်ႇၼၼ်ႉ ပဵၼ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ ၶွင်ႇသီႇၸိုင်ႈတႆး။ ၵၢၼ်ၽွမ်ႉႁူမ်ႈၸိုင်ႈတႆး ၽွင်းၼၼ်ႉ ၵေႃႈ လႆႈဝႃႈ ၵႅၼ်ႇၶႅင်တႄႉတႄႉ။ ယၢမ်းလဵဝ်တေႉ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းထၼု ဢၼ်ဢမ်ႇတွၼ်ႉမီးသိုၵ်းမႃးၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢဵၼ်ႁႅင်းတပ်ႉသိုၵ်း ယႂ်ႇမႃးတၢၼ်ႇတၢၼ်ႇယဝ်ႉ၊ သိုၵ်းၵယၢၼ်းယၢင်းလႅင်ၵေႃႈ လေႃႇတိုၵ်းထုင်ႉၾၢႆၶုၼ် မိူင်းပၢႆး ႁႅင်းသိုၵ်း ၼမ်ၵႂႃႇ 10 တပ်ႉၵွင်ယဝ်ႉ။ ဢိင်ပၢင်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 သေ ဝႃႉ ပလွင်ႈ ၶၢင် ၵဝ်ႈၵၢင်ႉၵေႃႈ ႁႅင်းသိုၵ်းယႂ်ႇမႃး ႁူမ်ႈၵၼ်လိုပ်ႈတိုၵ်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢွၵ်ႇ မိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ၵိုတ်းဝဵင်းမူႇၸေႊ မိူင်းယႆ တၢင်ႉယၢၼ်း ၵမ်ႈၽွင်ႈၵူၺ်းယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ်ႉ တင်ႈဢဝ် ဝၼ်းတီႈ 7th February 2025 ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉၵႂႃႇ တႆးတေသိုပ်ႇႁဵတ်းသင်? ၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး တေသိုပ်ႇႁဵတ်းသင်? ပႃႇတီႇတႆး တေသိုပ်ႇႁဵတ်းသင် ? တပ်ႉသိုၵ်းတႆး ဢၼ်ဝႃႈ တေၵႅတ်ႇၵင်ႈ ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈတႆး လႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းဢၼ်ယူႇၼိူဝ်ၽႅၼ်ႇလိၼ်ၸိုင်ႈတႆး တင်းသဵင်ႈ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ တေသိုပ်ႇႁဵတ်းသင် ? ၽႂ်ၵေႃႈႁူႉယူႇ ပၢၼ်ဝၢၼ်ႈမိူင်း ၻီႊမူဝ်ႊၶရေႊသီႊ တၵ်းလႆႈဢဝ်ပႃႇတီႇ တိုၵ်းသုၼ်ႇလႆႈၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ၼႂ်းသၽႃး။ ပၢၼ်ဝၢၼ်ႈမိူင်း ၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇသိုၵ်းယႂ်ႇ တၵ်းလႆႈဢဝ်ႁႅင်းသိုၵ်းလေႃႇ တိုၵ်းၼွၵ်ႈသၽႃး ၼႆ။ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ထိုင်ၶၢဝ်း ငိူင်ႉဝႄႈ ၵၢၼ်ႁႃတၢင်းၽိတ်းၵၼ် ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၵဝ်ႉၼႄးၵႃ ၵႃၼႄးၵဝ်ႉ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ သင်သိုပ်ႇယူႇၵႂႃႇ ႁဵတ်းယူႇၵႂႃႇမႅၵ်းမႅၵ်း ႁင်းၽႂ် ႁင်းမၼ်း ၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး တေၸွမ်းၵူၼ်ႈၽႂ်။ ၵူဝ်မိူၼ် ၵႂၢမ်းမင်ႇၵထ ၸဝ်ႈၵၢင်းသိူဝ်ႁေႃးဝႆႉ ဝႃႈ “ၵိင်းတႆးမဝ်းလဝ်ႈ” ၵွႆႈယူႇ ၵွႆႈႁဵၼ်ႈၵႂႃႇ တိၵ်းတိၵ်း ၼႆၼၼ်ႉ ၵူၺ်းယဝ်ႉ။ ၽွမ်ႉႁူမ်ႈၵၼ် ပဵၼ်ႁႅင်းၼႆ ႁၼ်သိုဝ်ႈၼႃႈတၼ်းတႃႇယဝ်ႉ မိူင်းတႆး ပွတ်းႁွင်ႇပဵၼ်ႁိုဝ်။ တႅၵ်ႇယၢႆႈၵၼ် ၵေႃႈလႆႈႁၼ်ယဝ်ႉ ၵူၼ်းတႆး ပဵၼ်ၼမ်ႉႁူ ၼမ်ႉတႃ ဢိမ်ႇဢိူဝ်ႇမိူဝ်ႈၸၢၼ်ႈ ၵႂႃႇၵႃႈႁိုဝ်ၼႆၼၼ်ႉ။ မိူဝ်ႈပၢင်ၵုမ်လူင်ၵၢၼ်မိူင်း တီႈပၢင်လူင် 1947 ၼၼ်ႉ တႆးလႆႈၽွမ်ႉပၼ်မိူင်းတႆး ထုင်ႉႁူဝ်ၵဵဝ် ႁူဝ်ၵွင်း ပဵၼ်ၵႂႃႇ ၸႄႈမိူင်းၶၢင်ယဝ်ႉ။ ပၢင်ၵုမ်ၵၢၼ်မိူင်းဢၼ်တေမႃးတၢင်းၼႃႈ ဢမ်ႇၶႂ်ႈႁႂ်ႈ မိူင်းတႆး ပွၵ်းႁွင်ႇ ထုၵ်ႇထႅၵ်ႇႁၢႆၵႂႃႇ ၸိူင်ႉၼင်ႇ ပၢၼ်ၽွင်း 1947 ၼၼ်ႉထႅင်ႈလႄႈ ၸင်ႈလႆႈ သူင်ႇသဵင် ပူၵ်းတွႆႇမႃးၼင်ႇၼႆ။ သဵင်ၶဝ်ႇႁွၵ်ႈ 7/2/2025 | ['ၶၢဝ်ႇ', 'ပွင်ႈၵႂၢမ်းၽူႈထတ်းလိၵ်ႈ'] |
2025-02-07T14:32:32 | https://shannews.org/archives/62259 | ၵူၼ်းၼမ်ႉၶမ်း ဢွၼ်ၵၼ် ပူၵ်းတုင်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး တီႈၼႃႈႁိူၼ်းၽႂ်မၼ်း | မိူဝ်ႈၼႆႉ ဝၼ်းတီႈ 07/02/2025 ၵူၼ်းမိူင်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ဢွၼ်ၵၼ် ပူၵ်းတုင်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး တီႈၼႃႈႁိူၼ်းၽႂ်မၼ်း တႃႇမၢႆတွင်း ဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး ၶွပ်ႈတဵမ် 78 ပီ ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ငဝ်းလၢႆး ၶႂ်ႈပဵၼ်သင်ပဵၼ် လွင်ႈႁဝ်းပူၵ်းတုင်း ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇၵႂႃႇတုမ်ႉတိူဝ်ႉၽႂ်။ ပေႃးႁဝ်းၼပ်ႉသွၼ်ႇမႃး ပီယၢဝ်းၶၢဝ်းႁိုင်ၸိုင် မၼ်းမီးတီႈ ႁဝ်းၶဝ်ႈၸႂ်ၶတ်းၸႂ် ႁဵတ်းသၢင်ႈတူင်ႉၼိုင်မႃးၵႃႈႁိုဝ်ၼႆၼၼ်ႉၵူၺ်း။ ဢၼ်ၵူၼ်းၼမ်ႉၶမ်းႁဝ်း တူင်ႉၼိုင်မႃး ၼႂ်းဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၼႆႉ တႄႇမႃးပၢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၼဝတ/ ၼဢၽ ဢၼ်ၶဝ်ဢမ်ႇပၼ်ႁဵတ်းၼၼ်ႉ မႃးယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ႁဝ်းၶႃႈ လၵ်ႉႁဵတ်းတူင်ႉၼိုင်မႃး တင်ႈတႄႇပီ 1961-62 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။ သိုပ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ – “ဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆးၼႆႉ ပဵၼ်ဝၼ်းမၵ်းမၼ်ႈၵိုၵ်းပိုၼ်းမႃး ၼႂ်းၼၼ်ႉ ပႃးၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် ၸၢဝ်းၶိူဝ်းတင်းၼမ်လႄႈ ယၢမ်းလဵဝ် ႁဝ်းၵပ်ႉၵိၼ်း ပဵၼ်ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈယႃႇ၊ ယႃႇပေလူင်လိုမ်း ဢွၼ်ၵၼ်တူင်ႉတိုၼ်ႇပူၵ်းတုင်း ႁဵတ်းသၢင်ႈၵႂႃႇ သိုဝ်ႈၽႂ်မၼ်းတႃႉ”- ဝႃႈၼႆ။ ၽွင်းၽႅၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 ၼၼ်ႉ ယူႇတီႈ သိုၵ်းတဢၢင်း TNLA ႁူမ်ႈတင်း သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA တင်း သိုၵ်းရၶႅင်ႇ AA ႁူမ်ႈၵၼ် လေႃႇတိုၵ်းတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်းမႃး ႁၢဝ်ႈႁႅင်း ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇသေ ထိုင်မႃးဝၼ်းတီႈ 19/12/2023 ၼၼ်ႉ သိုၵ်းတဢၢင်း ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ယိုတ်းလႆႈတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸၶၢၼ်းတိတ်ႉၵူင်း ဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်းသေ ထိုင်မႃး ဝၼ်းတီႈ 22 တႄႇပူၵ်းတုင်းၶၢဝ်လႄႈ တုင်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈတဢၢင်း ၼႂ်းဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်းမႃး ၼႆယဝ်ႉ။ “ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ ႁဝ်းၶႃႈ ပူၵ်းတုင်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 7 ၼႆႉ သိုၵ်းလွႆၵေႃႈ ဢမ်ႇႁၢမ်ႈသင်ၶႃႈ လွင်ႈပူၵ်းတုင်း (ၸွမ်ပိဝ်) ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉတႄႉ တေလႆႈဝႃႈ ယွမ်းၵႂႃႇဢိတ်းၼိုင်ႈယူႇ”- ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း သိုပ်ႇလၢတ်ႈ ၼႄၼင်ႇၼႆ။ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ လွင်ႈဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆးၼႆႉသေ ဢမ်ႇၸႂ်ႈတႃႇတႆး ၶိူဝ်းလဵဝ် ပဵၼ်ဝၼ်းၵိုၵ်းပိုၼ်း တႃႇၵူၼ်းမိူင်းတႆး ၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းယဝ်ႉ – ၶိုၼ်းသႂ် ၸႂ်ယဵၼ် ၽူႈၵေႃႇတင်ႈ ၵေႃသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈလၢတ်ႈ။ “ဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး ဢမ်ႇၼၼ် ဝၼ်းၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတႆးၼႆႉ ယူႇတီႈ ႁူဝ်ပဝ်ႈ ၶွင်ႇသီႇၸိုင်ႈတႆး ဢၼ်ပဵၼ်ၶိူဝ်းတဢၢင်း (ပလွင်ႈ) ၸဝ်ႈၶုၼ်ပၢၼ်းၸိင်ႇၼႆႉ ၵေႃႉလူင်းလၢႆးမိုဝ်း မၵ်းမၼ်ႈမႃးဢိူဝ်ႈ။ ဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆးၼႆႉ တႃႇတႆးမဵဝ်းလဵဝ်ၵူၺ်းတႄႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈ၊ တႃႇၵူၼ်းမိူင်းတႆးတင်းမူတ်းဢိူဝ်ႈ”- ဝႃႈၼႆ။ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ ပၢင်ၵႅဝ်ႈ ဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး ၶွပ်ႈတဵမ် 78 ပီ တီႈဝဵင်းမူႇၸေႊ ယဝ်ႉၵေႃႈ တီႈဝဵင်းမူႇၸေႊ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇၵေႃႈ ၸတ်းႁဵတ်းပၢင်ၵႅဝ်ႈ မၢႆတွင်းဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး ၶွပ်ႈတဵမ် 78 ပီ ဢမ်ႇၼၼ် ဝၼ်းမိူင်းတႆး တီႈႁူင်းႁေႃ ၵေႃလိၵ်ႈလၢႆး မိူၼ်ၵၼ် မီးၽူႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈၸမ် 500 ၵေႃႉ ဝႃႈၼႆ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ယူႇတီႈ တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး RCSS လႄႈ SSPP ၵေႃႈ ၸတ်းႁဵတ်းပၢင်ၵႅဝ်ႈ မၢႆတွင်းဝၼ်း ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး ၶိုၵ်ႉယႂ်ႇမိူၼ်ၵၼ်။ RCSS သမ်ႉ ၸတ်းႁဵတ်းတီႈ ၸႄႈဝဵင်းမိူင်းပၼ်ႇ SSPP သမ်ႉ ၸတ်းႁဵတ်းတီႈဝၢၼ်ႈႁႆး ၼႆယဝ်ႉ။ | ['ၶၢဝ်ႇ', 'ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ'] |
2025-02-07T11:00:00 | https://shannews.org/archives/62252 | ပဵၼ်လွင်ႈပိုတ်းယိုဝ်းၵၼ် တီႈႁူင်းႁဵၼ်း မီးၵူၼ်းလူႉတၢႆ 10 ၵေႃႉ | ႁူင်းႁဵၼ်းလင်ၼိုင်ႈ ဢၼ်မီးတီႈထုင်ႉပွတ်းၵၢင် မိူင်းသုၺ်ႊတိၼ်ႊ (Sweden) ပဵၼ်လွင်ႈပိုတ်းယိုဝ်းၵၼ်သေ မီးၵူၼ်းလူႉတၢႆ 10 ၵေႃႉ ဝႃႈၼႆ။ လွင်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ၵႂႃႇတီႈႁူင်းႁဵၼ်းလင်ၼိုင်ႈ တီႈဝဵင်းဢူဝ်ႊရီႊပရူဝ်ႊ (Orebro) ၾၢႆႇတူၵ်းဝဵင်းလူင်သတေႃႊ ႁုမ်း Stockholm ယၢၼ်ၵႆမွၵ်ႈ 200 ၵီႊလူဝ်ႊမီႊတိူဝ်ႊ။ ပဵၼ်လွင်ႈပိုတ်းယိုဝ်းဢၼ်ႁၢႆႉႁႅင်းလိူဝ်ပိူၼ်ႈ ၼႂ်းပိုၼ်းမိူင်းသုၺ်ႊတိၼ်ႊ (Sweden) – ၸွမ်ၽွင်းလူင် သုၺ်ႊတိၼ်ႊ လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ ၾၢႆႇပလိၵ်ႈလၢတ်ႈဝႃႈ – ၵူၼ်းၸၢႆးၵေႃႉပူၼ်ႉပႅၼ်ၼၼ်ႉ လႅပ်ႈတေပႃး ၼႂ်းၵူၼ်းလူႉတၢႆ။ မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်း ဢမ်ႇယၢမ်ႈမီးပိုၼ်း ႁဵတ်းၽိတ်းလိူင်ႈၸိူင်ႉၼႆ။ ယွၼ်ႉသင်လႄႈ ပိုတ်းယိုဝ်း ထိုင်တီႈၵူၼ်းလူႉတၢႆၼၼ်ႉ ပႆႇႁူႉတႅတ်ႈတေႃး – ဝႃႈ ၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် လႆႈဢဝ်တူဝ် ၵူၼ်းၸိူဝ်းမၢတ်ႇၸဵပ်း သူင်ႇယႃတူဝ်ဝႆႉ တီႈႁူင်းယႃ။ တႃႇ 4 ၵေႃႉ တိုၵ်ႉလႆႈၽႃႇတတ်းဝႆႉ။ ႁူဝ် ၼပ်ႉၵူၼ်းလူႉတၢႆ ၸၢင်ႈၼမ်ၶိုၼ်ႈမႃးထႅင်ႈၼႆ – ၽူႈမီးပုၼ်းၽွၼ်းၶဝ် လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ ႁူင်းႁဵၼ်း ဢၼ်ပဵၼ်လိူင်ႈပိုတ်းယိုဝ်းၵၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်ႁူင်းႁဵၼ်းပူင်သွၼ်ပၼ် ၽႃႇသႃႇလိၵ်ႈလၢႆး ၵႂၢမ်းလၢတ်ႈ သုၺ်ႊတိၼ်ႊ၊ ပၢႆးသၢႆႊ၊ ပၢႆးၼပ်ႉလႄႈ ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ ၵၢၼ်ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ တီႈမိူင်းသုၺ်ႊတိၼ်ႊၼႆႉ လွင်ႈၶႃႈႁႅမ်ၵၼ်တၢႆ ပဵၼ်ၵေႃႇပဵၼ်ၵွင် ၸိူင်ႉၼႆၼႆႉ ပႆႇယၢမ်ႈမီးသေပွၵ်ႈ – Voice of Myanmar ဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ | ['ၽိတ်းမၢႆမီႈ', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း', 'ၶၢဝ်ႇ'] |
2025-02-07T10:00:00 | https://shannews.org/archives/62245 | မိူင်းထႆးတတ်းၾႆးၾႃႉ ၸွမ်းလႅၼ်လိၼ် တႃႇၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉၵျႃးၽႅၼ်ႉ တုမ်ႉတိူဝ်ႉၵူၼ်းမိူင်းပိုၼ်ႉတီႈၵမ်းသိုဝ်ႈ | မိူင်းထႆး တတ်းၾႆးၾႃႉ ဢၼ်သူင်ႇၶၢႆၸူးမိူင်းမၢၼ်ႈလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း၊ မျႃႉဝတီႇ၊ ၸေးတီးသၢမ်ဢူင်း ၸိူဝ်းၼႆႉ တုမ်ႉတိူဝ်ႉယၢပ်ႇၽိုတ်ႇလိူဝ်ႁႅင်း။ တွၼ်ႈတႃႇ ၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉပၢင်တေႃႇလွင်းလႄႈ ၵၢၼ်လွၵ်ႇလႅၼ်ၵိၼ်ငိုၼ်းတၢင်းဢွၼ်ႊလၢႆႊ ၵျႃးၽႅၼ်ႉၼႆသေ ဝၼ်းတီႈ 5/02/2025 ၼႆႉ ၾၢႆႇတၢင်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆး တႄႇတတ်းသၢႆၾႆးၾႃႉ ဢၼ်သူင်ႇၸူး 5 တီႈ တီႈလႅၼ်လိၼ် ထႆး-မၢၼ်ႈ။ ၼၢင်းယိင်းလူင် ၵူၼ်းယူႇတႃႈၶီႈလဵၵ်းလၢတ်ႈဝႃႈ – “ဢၼ်တုမ်ႉတိူဝ်ႉသုတ်း ပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းတိုၵ်ႉ ယူတ်းယႃတၢင်းပဵၼ်ဝႆႉတီႈႁူင်းယႃ။ ၸိူဝ်းလႆႈသႂ်ႇလူမ်းထူၺ်ႈၸႂ် ဢွၵ်ႊသီႊၵျိၼ်ႊဝႆႉယူႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဢၼ်ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၵိၼ်းၸႂ်လိူဝ်ႁႅင်း။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းၸႂ်ယႂ်ႇၾႆးၾႃႉသေ ႁဵတ်းၵၢၼ်ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉယူႇဝၼ်းၵေႃႈပဵၼ်ဢၼ်ၵိၼ်း ၸႂ်ႁႅင်း- မိူၼ်ၼင်ႇ တီႈဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်းတႄႉ ၵူၼ်းမိူင်း လႆႈဢွၼ်ၵၼ်ၸၼ်ၾႆးၾႃႉ မိူင်းလၢဝ်းမႃးၸႂ်ႉတႅၼ်းဝႆႉ”- ဝႃႈ ၼႆ။ ဝႃႈၼၼ်သေတႃႉ တီႈသူၺ်ႇၵူၵ်ႉၵူဝ်ႇလႄႈ ဢိၼ်ႇၵျိၼ်းမျၢႆႇ တီႈဢၼ်ပဵၼ်ဝဵင်းမႂ်ႇသူၺ်ႇၵူၵ်ႉၵူဝ်ႇ တီႈဢၼ်မီးပၢင်တေႃႇလွင်းၼၼ်ႉတႄႉ ပၼ်ႇၸၢၵ်ႈၾႆးႁၢင်းၶေႃသေ သိုပ်ႇႁဵတ်းၵၢၼ်တေႃႇလွင်းဢမ်ႇထၢတ်ႇ ၾႆးၾႃႉပေႃးလႅင်းပိူင်းႁိူဝ်ႈႁိူင်းဝႆႉ ဝႃႈၼႆ။ “ၵူၺ်းၵႃႈ ဝဵင်းၸိူဝ်းထုၵ်ႇ မိူင်းထႆး တတ်းၾႆးၾႃႉဝႆႉၼၼ်ႉ ၼမ်ႉမၼ်းၸၢၵ်ႈ ၼမ်ႉမၼ်းၸိူဝ်ႉၾႆး ဢမ်ႇမီးတႃႇၵူၼ်းမိူင်းၸႂ်ႉ။ ၵူၼ်းမိူင်းၶဝ်ႈထႅဝ်ၵၼ်သိုဝ်ႉၼမ်ႉမၼ်းၸၢၵ်ႈ သမ်ႉပေႃးယိုတ်ႈယၢဝ်းတဵမ်ဝဵင်း။ ႁၢၼ်ႉၶၢႆၼမ်ႉမၼ်းမၢင်တီႈ သမ်ႉပိၵ်ႉပႅတ်ႈ ဢမ်ႇဢဝ်ဢွၵ်ႇၶၢႆပၼ်ၵူၼ်းမိူင်းႁေၵေႃႈမီး ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ပဵၼ်ဢၼ်ယၢပ်ႇၵိၼ်းၶၢၼ်ၸႂ်”- ၵူၼ်းမိူင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း လၢတ်ႈထႅင်ႈၼင်ႇၼႆ။ ၵွၼ်ႇၼႃႈၼႆႉ – မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 29 လိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊ ၵႅမ်ၸွမ်ၽွင်းလူင် ၾၢႆႇႁူမ်ႇလူမ်ႈၵူၼ်းမိူင်း မိူင်းၶႄႇ ဢႅဝ်ႇယဵမ်ႈမိူင်းထႆး ႁွတ်ႈထိုင်မႄႈသွတ်ႇ ဝၼ်းတီႈ 1 ၾႅပ်ႊပိဝ်ႊရီႊ ႁွတ်ႈထိုင်မႄႈသၢႆ ၸွမ်းလႅၼ်လိၼ် မၢၼ်ႈ – ထႆး သေတူၺ်းငဝ်းလၢႆး ၸွပ်ႇထၢမ်လွင်ႈၵၢၼ်ၵျႃးၽႅၼ်ႉ။ ဝၢႆးလင် ၶၢဝ်းတၢင်းမၼ်းၸၢႆးၵေႃႈ ၸွမ်ၽွင်းလူင်ၸိုင်ႈထႆး ၼၢင်းသၢဝ်ၽႄးထွင်းထၢၼ်း သျိၼ်ႊၼဝတ်း ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇသင်ႇတတ်းၾႆးၾႃႉ ထႆးဢၼ်ၶၢႆပၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉၵမ်းလဵဝ်။ မၼ်း ၼၢင်းလၢတ်ႈဝႃႈ – တႃႇၵႅတ်ႇၶႄႁႄႉၵင်ႈၵူၼ်းမိူင်းထႆး – ဝႃႈၼႆ။ လွင်ႈၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်းတႄႉ လၢတ်ႈဝႃႈ – ၵွမ်ႉၵႃႈတတ်းၾႆးၾႃႉၵူၺ်းတႄႉ တေဢမ်ႇၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉလႆႈၸုမ်း ၵျႃးၽႅၼ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း ၸၢင်ႈဢဝ်ၾႆးလၢဝ်း ၾႆးတၢင်းမိူင်းလႃး ဢၼ်လုၵ်ႉမိူင်းၶႄႇမႃး ၼၼ်ႉမႃးၸႂ်ႉလႆႈယူႇ။ ဝၢႆးမႃး ၶူဝ်းၵုၼ်ႇလႄႈ ၵၢၼ်သိုဝ်ႉၶၢႆၵေႃႈ တေလႆႈႁဵတ်းၸွမ်းတၢင်းမိူင်းၶႄႇ ၵူၺ်းယဝ်ႉသေ တေတူၵ်းလွၵ်းၶႄႇမူတ်းၵူၺ်းယဝ်ႉ – ဝႃႈၼႆ။ – ၸွမ်ၽွင်းလူင် မိူင်းထႆး ႁူပ်ႉထူပ်း ၸွမ်ၸိုင်ႈ မိူင်းၶႄႇ တူဝ်ၸွမ်ၽွင်းလူင်ၸိုင်ႈထႆးတႄႉ ဝၼ်းတီႈ 05/02/2025 ၼႆႉ ႁွတ်ႈထိုင်ဝႆႉမိူင်းၶႄႇ။ တေယူႇမိူင်းၶႄႇ 4 ဝၼ်း။ ၶၢဝ်ႇထႆးပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉဝႃႈ – တေဢုပ်ႇၵုမ်တင်းၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်းၶႄႇ သျီၵျိၼ်ႉၽိင်ႊ ၼႂ်းႁူဝ်ၶေႃႈၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉၸုမ်းၵျႃးၽႅၼ်ႉ ၼၼ်ႉပႃး ဝႃႈၼႆ။ | ['ၽိတ်းမၢႆမီႈ', 'ၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း'] |
2025-02-07T09:00:00 | https://shannews.org/archives/62242 | ဢမ်ႇမီးၶေႃႈၼႄႉၼမ်းၵၢၼ်မိူင်းမၼ်ႈၵႅၼ်ႇ ၵႃႈပေႉၶႂ်ႈ ၶႅၼ်ႇ တိုၼ်းဢမ်ႇတိုၵ်းပေႉၶဵၼ် | တပ်ႉမဢလၼႆႉ ၵၢၼ်ႉသုမ်းယူႇၵူႈၼႃႈသိုၵ်း တိုၵ်းတီႈလႂ် ၵွႆတီႈၼၼ်ႉ ၸၼ်ႉၸဝ်ႈသိုၵ်း ၸွမ်သိုၵ်း ၺႃးတီႉၺႃးၺွပ်းသေ ငဝ်ႈငုၼ်းတိူင်းသိုၵ်း ပေႃးလႆႈၵူၼ်ႇလႆႈပင်း၊ ၸိူင်ႉၼႆ ယင်းပႆႇတွၼ်ႉပဵၼ်မီးမႃး ၼႂ်းပၢၼ်တပ်ႉမတေႃႇၶဝ်သေတႃႉ ႁူဝ်ၼႃႈၶဝ်တႄႉ ၼႃႈဢမ်ႇဢၢႆတႃဢမ်ႇၶၢၼ်ႉသေ ၶိုင်သၢႆႇႁၢင်ႈ မႄးပူၶိုၼ်း ယူင်ႉၶၢပ်ႈငဝ်ႈၸိုင်ႈလူင်ယူႇ။ ဝၼ်းတီႈ 31/01/2025 ၼႆႉ တိူမ်းဢႃယု ၸုမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈသိုၵ်းၶဝ်ထႅင်ႈႁူၵ်းလိူၼ်သေ ၶၢႆႉလၢႆႈပႃး တၼ်းႁဵင်းၶုၼ်ၽွင်းလူင်ၶဝ်ၵွၼ်ႇ။ ပိူင်ပႄႇဢမ်ႇမူၼ်ႉမႄး ၵုမ်ႇၼႄးဝႃႈၵူၼ်းဢမ်ႇလႆႈလွင်ႈၼႆသေ ၵမ်းၵမ်း လႅၵ်ႈတီႈၼင်ႈတႃၶုၼ်ယူႇၵွႆးတႄႉ ပွင်ႇဝႃႈတေလႆႈႁဵတ်းသင်ဢမ်ႇႁူႉၸႅင်ႈ ၵႂင်ပူပႃလႅင်ႈ ဢူၵ်းတၢၵ်ႇလႅတ်ႇလႅင်ႉလၢႆၵွႆး။ မဢလၼႆႉ ၼွၵ်ႈလိူဝ်လေႃးၽ ၶႂ်ႈပဵၼ်ၶုၼ် ဢမ်ႇမီးၶေႃႈၸုၵ်းမၼ်ႈၵၢၼ်မိူင်း၊ ဢမ်ႇမီးၼမ်ႉၵတ်ႉ ပွင်မိူင်း၊ ဢမ်ႇမီးၼမ်ႉၵတ်ႉလၢႆးဢွၼ်ႁူဝ် ၸိူဝ်းၼႆႉလႄႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈပူင်ဢွၵ်ႇ ၶေႃႈၼႄႉၼမ်းၵၢၼ် မိူင်း မၼ်ႈမၼ်ႈၵႅၼ်ႇၵႅၼ်ႇ။ ၵွပ်ႈၼၼ် တပ်ႉၾၢႆႇတႂ်ႈမၼ်းၼႆႉ တိုၵ်းမိူဝ်ႈလႂ်ၸင်ႇသုမ်းမိူဝ်ႈၼၼ်ႉ၊ တိုၵ်းတီႈလႂ် ၸင်ႇသုမ်းတီႈ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တိုၵ်းတႃႇမၢၼ်ႈမိူင်းႁႃႉ တိုၵ်းတႃႇလေႃးၽ ၵူၼ်းၵေႃႉလဵဝ် ၸုမ်းလဵဝ်ၼႄႇ၊ ယုမ်ႇယမ် ၼိူဝ်လွၵ်းၸုၵ်းၵၢၼ်မိူင်းသေတိုၵ်းႁႃႉ လိူဝ်ဢမ်ႇလႆႈၶေႃႈပူင်သေတိုၵ်းၼႄႇၼႆ ပွႆႇဝႃႈၶႆႈၸႂ်ၺႃးၵေႃႈ ထၢတ်ႈၸႂ်လုယဝ်ႉလေႃႇ။ ၽူႈၶဵၼ်ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉၵေႃႈ သမ်ႉၵွႆးပဵၼ်ၵူၼ်းၶိူဝ်းလဵဝ် ၵူၼ်းမိူင်းလဵဝ်ၵွႆးလႄႈ ၽိူဝ်ႇဝႃႈၵူၼ်း မိူင်း ၸၢၼ်ႈၸင်းၸဵပ်းၸႂ်ယႂ်ႇမႃး ယိုင်ႈၶႅၼ်းႁဵတ်းႁႂ်ႈထၢတ်ႈၸႂ်ၵေႃႉသိုၵ်းၶဝ် လူၼ်ႇလုယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈလဵဝ် ဢမ်ႇၵႃးၵေႃႉသိုၵ်းၵူၼ်းသိုၵ်း ပႃးၸဵမ်ၵူၼ်းၵၢၼ်မိူင်း ၸိူဝ်းၸႂ်ယႂ်ႇၵမ်ႉထႅမ်ၾၢႆႇတပ်ႉမတေႃႇမႃး တင်း ၸူဝ်ႈတင်းၸၢတ်ႈၼၼ်ႉ ပေႃးပွင်ႉၶင်းလႃႇလင်မႃးယူႇယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 29 တီႈပၢင်ပွႆးႁပ်ႉတွၼ်ႈ ပီမႂ်ႇၶႄႇ ၼႂ်းဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈၼၼ်ႉ မီးၵူၼ်းပိုၼ်ၽၢဝ်ႇလၢတ်ႈ ပၢၵ်ႇဝႃႈ ၼႂ်းလိူၼ်ၼိုင်ႈ ဝၼ်း 17 ၼႆႉ SAC တင်း MNDAA လူင်းလၢႆးမိုဝ်းၵိုတ်းတိုၵ်းၵၼ် ပဵၼ်တၢင်း ၵၢၼ်ယဝ်ႉ။ ၵႂႃႇၼႃႈ တေဢမ်ႇပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းယဝ်ႉ။ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ သုၼ်ၵၢင်ၾၢႆႇမၢၼ်ႈ မၵ်းမၼ်ႈပၼ် ၸႄႈတွၼ်ႈသီႇဢၼ် ပဵၼ်ၼႃႈတီႈၽွင်းငမ်း ႁင်းၶေႃယဝ်ႉလႄႈ ၼႂ်းပီ 2025 ၼႆႉ တပ်ႉႁဝ်းတေထွႆဢွၵ်ႇလႃႈသဵဝ်ႈၵႂႃႇ ၵမ်းၶၵ်ႉၶၵ်ႉယဝ်ႉ ၼႆ ၶႃႈၼေႃႈ။ ၽိူဝ်ႇႁၼ်ၼႂ်းငဝ်းတူင်ႉ လၢတ်ႈမႃးၼင်ႇၼၼ် ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း တီႈ NUP ဢၼ်ၵူၼ်းၼမ်ႁူႉၵၼ် ပဵၼ် ပႃႇတီႇတူၼ်ႈၶဝ်ႈ ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ (မြန်မာ့ဆိုရှယ်လစ် လမ်းစဉ်ပါတီ) ပိၼ်ႇလႅၵ်ႈပဵၼ်မႃး (တိုင်းရင်းသား စည်းလုံးညီညွတ်ရေးပါတီ) ၼၼ်ႉ တႅမ်ႈလိၵ်ႈသၢၼ်ၶတ်းဢွၵ်ႇမႃးၵမ်းလဵဝ် ယူႇယဝ်ႉ။ တေဢဝ်ၸႄႈတွၼ်ႈသီႇဢၼ် ဢၼ်ပႃးၸဵမ်ၵူတ်ႉၶၢႆၼၼ်ႉ မၵ်းမၼ်ႈပဵၼ် ၼႃႈတီႈၽွင်းငမ်းၶိုၵ်ႉတွ ၼ်းမၢႆ (1) ၼႆ ပေႃးၸႂ်ႈတႄႉၸိုင် တိုၼ်းသၢၼ်ၶတ်းႁၢဝ်ႈႁၢဝ်ႈႁႅင်းႁႅင်းယဝ်ႉ။ ၼၸၵ နစက ၼႆႉ ၵမ်းၵမ်းပိုၼ်ၽၢဝ်ႇပဵၼ် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈထိင်းဢႃႇၼႃႇ လူၺ်ႈလၵ်းမိူင်း 2008 ၼႆ ယူႇ၊ ၼၸၵ နစက ဢၼ်ဝႃႈ တေလႆႈပႂ်ႉပႃးၵႅတ်ႇၶႄ ပၵ်းပိူင်လၵ်းမိူင်း၊ ဢၼ်ဝႃႈ တေပႂ်ႉပႃးၵႅတ်ႇၶႄ ယူႇ၊ ဢၼ်ဝႃႈ ပႂ်ႉပႃးၵႅတ်ႇၶႄဝႆႉယူႇၼၼ်ႉ တၵ်းလႆႈႁၢပ်ႇၵိုတ်ႉပုၼ်ႈၽွၼ်း ဢၼ်ပၵ်းပိူင်လၵ်းမိူင်း မွပ်ႈပၼ် ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၸွမ်းၼင်ႇ ပၵ်းပိူင်လၵ်းမိူင်း 2008 တီႈမတ်ႉတႃ ၅၆(င) ၼၼ်ႉၸိုင် ၼႃႈတီႈၽွင်းငမ်း ႁင်းၶေႃၵဝ်ႈ ၵၢင်ႉၼႆႉ ပၼ်ဝႆႉၵုင်းၸၢင်ႉလႄႈ လၢဝ်ႇၵၢႆး သွင်တီႈၵွႆး၊ ၼၵၸ နစကၼႆႉ ပူၼ်ႉၶွပ်ႇပၵ်းပိူင်ဢမ်ႇလႆႈ၊ တေႃႈၼင်ႇ ၸိုဝ်ႈသဵင်မူႇဝၢၼ်ႈဢွၼ်ႇ ဢၼ်ၼိုင်ႈၵွႆး လႅၵ်ႈဢမ်ႇလႆႈၵွၼ်ႇ။ ၶွပ်ႇလႅၼ်ၸႄႈဝဵင်း၊ ၸႄႈမိူင်း၊ တိူင်း ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ မီးသုၼ်ႇႁဵတ်းသၢင်ႈ ၸွမ်းၼင်ႇလၢႆးတၢင်း ဢၼ် လၵ်းမိူင်း 2008 ပၼ်ဝႆႉၼၼ်ႉၵွႆးလေႃႇ။ တၢမ်တူဝ် ၼၸၵ နစက ဢၼ်ဝႃႈတေၵႅတ်ႇၶႄ ပႂ်ႉပႃးပၵ်း ပိူင်လၵ်းမိူင်းသမ်ႉ ႁဵတ်းၼႃႈလိူမ်ႈပူၼ်ႉပႅၼ်တေႃႇ ပၵ်းပိူင်လၵ်းမိူင်းယူႇၸိူင်ႉၼႆ တိုၼ်းဝႃႈသၢၼ် ၶတ်းယဝ်ႉ လႆႈႁၼ် Dr Kyaw Swe (NUP) တႅမ်ႈဢွၵ်ႇမႃး ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 30 ၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။ ပေႃးမႃးထတ်း ၸွမ်းလိၵ်ႈဢၼ်ဝႃႈမႃးၼႆႉၸိုင် မၢႆထိုင်ဝႃႈ တၢမ်တူဝ်ပႃႇတီႇဢူၺ်းလီ ၶွင်တပ်ႉသိုၵ်း ယင်းဢမ်ႇႁၼ်ထိုင်လီ တီႈတပ်ႉသိုၵ်း၊ ထႅင်ႈသမ်ႉ တၢမ်တူဝ်တပ်ႉသိုၵ်း ယင်းဢမ်ႇႁဵတ်းၸွမ်း ၼင်ႇ လၢႆးတၢင်း ပၵ်းပိူင်လၵ်းမိူင်း ဢၼ်မၼ်းဢဝ်ႁဵတ်းဝႆႉ ၵႃႇထႃႇလူမ်ႈတူဝ်မၼ်းၼၼ်ႉ ၼႆယဝ်ႉ။ ပေႃးၼႆ လၵ်းမိူင်း 2008 ၼႆႉ ၸွင်ႇတိုၵ်ႉတေလႆႈ ဝၵ်ႉငၢမ်ၸႂ်တိုဝ်းပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်ယူႇၼႄႇ။ ဢမ်ႇ ၼၼ် တေလႆႈပိုၼ်ႉပွႆႇပႅတ်ႈယဝ်ႉႁိုဝ်။ ပေႃးၼပ်ႉဝႃႈ လၵ်းမိူင်းၼႆႉ ဢမ်ႇပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်ယဝ်ႉၸိုင် ၼႃႈတီႈၶိုၵ်ႉတွၼ်း ဢၼ်ယူႇတီႈလၵ်းမိူင်း 2008 ပၼ်ဝႆႉၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁိုဝ်တေမီးယဝ်ႉလႃႇ။ 2008 ပႄႇ ဢမ်ႇယွမ်းႁပ်ႉ ၼႃႈတီႈၶိုၵ်ႉတွၼ်းတႄႉ သမ်ႉဢမ်ႇၶႂ်ႈၽႃႈပွႆႇ ပေႃးဝႃႈၼႆတႄႉ တေလႆႈမၢႆ ထိုင်ဝႃႈ ဢမ်ႇမီးၶေႃႈၸုၵ်းမၼ်ႈၵၢၼ်မိူင်းမၼ်ႈၵႅၼ်ႇၵွႆးသႄႈ။ ပွင်ႇဝႃႈ ၸႂ်ႉတိုဝ်းယိပ်းၵမ်လၢႆးၵၢၼ် မိူင်း ထိုင်တႃလႂ်ၵဵဝ်ႇတႃၼၼ်ႉၵွႆးသႄႈ။ တီႈတႄႉမႃး ယႃႇၽူမ်ႈဝႃႈလၵ်းမိူင်း 2008 လႄႈ လၵ်းမိူင်း 1974 ဢၼ်ယူႇတီႈၸဝ်ႈၼႃႈတီႈမၢၼ်ႈ ၾၢႆႇလဵဝ် ဢဝ်လၢႆးပေႉပုၼ်ႈသေ တဵၵ်းၸၼ်တႅမ်ႈမႃးၼၼ်ႉၵွႆးၵွၼ်ႇ၊ တေႃႈၼင်ႇ လၵ်းမိူင်း 1947 ဢၼ်ႁူမ်ႈလႆႈၸႂ်ဝႃႈ တေလႆႈယၼ်ၼိူဝ် ၶေႃႈတူၵ်းလူင်းပၢင်လူင်သေ ၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈၼၼ်ႉၵေႃႈ ယင်း ဢမ်ႇမႅၼ်ႈႁွႆႈ ပိူင်မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၾႅတ်ႊတရႄႊ၊ ၼုင်ႈၶၢပ်ႈၾႅတ်ႊတရႄႊ ႁူမ်ႇတူဝ်ယူႇၼီထရီႇ မိူင်း ၸၢဝ်းမၢၼ်ႈၶိူဝ်းလဵဝ်ပဵၼ်ယႂ်ႇၵွႆး။ ဢၼ်ၼႆႉ ပွင်ႇၸႂ်ႁၼ်ၸႅင်ႈၵၼ်ယူႇသေတႃႉ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼင်ႇၵၼ် ဢမ်ႇၶဝ်ႈႁႃဢုပ်ႇၵုမ်ၵၼ် ၵုမ်ႇသုတ်ႉၸူးသိုၵ်းမၢၼ်ႈပဵၼ်သုၼ်ၵၢင်ယဝ်ႉ ႁဝ်းၶိုၼ်းထႅၵ်ႇတႅၵ်ႇ မင်ႁူဝ် ၵၼ်ယူႇ ဢမ်ႇယဝ်ႉဢမ်ႇဝၢႆးၼႆႉ မိူၼ်ဝႃႈယေႃးၵႃႇတၢင်းပဵၼ်လႄႈ ယႃႈယႃ ဢမ်ႇမႅၼ်ႈႁွႆႈၵၼ်ၵွႆးသႄႈ။ ၵမ်းလိုၼ်း ပေႃးတေႁူမ်ႈၼပ်ႉဝႃႈ လၵ်းမိူင်းဢၼ်လႂ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇၶဝ်ႈတၢင်းၵၢၼ်ယဝ်ႉသေ တေတင်ႈ ပဵၼ်ၸိုင်ႈမိူင်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းႁင်းၽႂ်ႁင်းမၼ်းၵေႃႈ လႅပ်ႈဢမ်ႇပဵၼ်တူဝ်လႆႈတႄႉၸိုင် ၼွၵ်ႈလိူဝ် လိၵ်ႈႁူမ်ႈ မၢႆပၢင်လူင် ဢမ်ႇမီးဢၼ်လႂ် တေဢဝ်ႁဵတ်းလႆႈ ၶေႃႈမၼ်ႈၸႂ်ႉပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ် တႃႇၼွင်ႇၽွတ်ႈ ဢႃႇ ၼႃႇ ပၢၼ်ႇပွင်ၸိုင်ႈမိူင်း ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈလႆႈယွၼ်းပၢႆးၼႄတၢင်းႁၼ်သေၵမ်းၶႃႈ။ | ['ၵၢၼ်မိူင်း', 'ၶေႃႈထတ်းသၢင်'] |
2025-02-07T12:00:00 | https://shannews.org/archives/62234 | ဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆးၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈတႃႇတႆး ၶိူဝ်းလဵဝ် | လွင်ႈပဵၼ်မႃး ဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ဝၼ်းၸိုင်ႈတႆး ဢမ်ႇၼၼ် ဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈႁွင်ႉဝႃႈ ဝၼ်းတႆး ၼႆၵေႃႈမီး။ မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်းၼၼ်ႉ ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၼႆၼၼ်ႉ ႁဝ်းဢမ်ႇလႆႈၸႂ်ႉ ႁွင်ႉဝၼ်းၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတႆး ၼႆၵေႃႈမီး မၼ်းပဵၼ်မႃးၸိူင်ႉၼႆ။ လွင်ႈဢၼ်ပဵၼ်မႃးၼႆႉ မိူဝ်ႈပၢၼ်ၵူႈပွၵ်ႈလႄႈ ပၢၼ်မိူဝ်ႈလဵဝ် ၵဵဝ်ႇၵပ်းလူၺ်ႈ ၵႂၢမ်းဢၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ “ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း” – “ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း” ၼႆႉ ၶေႃႈတီႈပွင်ႇမၼ်း တင်းမိူဝ်ႈၼၼ်ႉလႄႈ မိူဝ်ႈလဵဝ် မၼ်းဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်။ မိူဝ်ႈၵူႈပွၵ်ႈၼၼ်ႉတႄႉ ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း ဢမ်ႇၼၼ် Nation ဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ မၼ်းမၢႆထိုင် ၵူၼ်းမိူင်းတင်းသဵင်ႈ ၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း ဢၼ်ယူႇၼႂ်းမိူင်းလဵဝ်ၵၼ် ၽႅၼ်ႇလိၼ်လဵဝ်ၵၼ် မၼ်းပွင်ႇၸိူင်ႉၼႆ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ပွင်ႇၸိူင်ႉၼႆလႄႈ ပေႃးဝႃႈထိုင်မႃး ဝၼ်းတီႈ 7 လိူၼ်ၾႅပ်ႊပိဝ်ႊရီႊၼႆႉ မိူဝ်ႈႁဝ်းပဵၼ်လုၵ်ႈႁဵၼ်း ယူႇတီႈတွင်ႇၵျီးၼၼ်ႉ ဢမ်ႇဝႃႈတႆး၊ ဢၢင်းသႃး၊ ထၼု၊ ပဢူဝ်း ဢွၼ်ၵၼ်မႃးႁူမ်ႈၵၼ်သေႁဵတ်းပွႆး။ မိူဝ်ႈပၢၼ်ၵူႈပွၵ်ႈ မၼ်းပဵၼ် ၸိူင်ႉၼၼ်။ ဝၢႆးၼႆႉမႃး မၼ်းပိူင်ႈၵၼ်ၵႂႃႇ မီးလွင်ႈတၢင်းမၼ်းပဵၼ်လၢႆပိူင် – ပိူင် 1 ၼႆႉတႄႉ ႁဝ်းလူဝ်ႇဝႃႈတီႈ တင်းၾၢႆႇၽူႈၵွၼ်းဝၢၼ်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ ၵမ်းလဵဝ်ယဝ်ႉ။ ၽူႈၵွၼ်းဝၢၼ်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ၶဝ်ဝႃႈပေႃးၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းၵႅပ်ႈၼႃႇဢိူဝ်ႈ။ မၼ်းပွင်ႇထိုင်တႆး မဵဝ်းလဵဝ်ၵူၺ်း။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၼၼ်လႄႈ မၼ်းတေဢမ်ႇသၢင်ႇထုၵ်ႇ ႁဝ်း လႅၵ်ႈလၢႆႈပဵၼ် ဝၼ်းၸႄႈမိူင်းတႆး မၼ်းတေလီဢိူဝ်ႈ (သျှမ်းပြည်နယ်နေ့) ဝႃႈၸိူင်ႉၼႆ။ ၸိူဝ်းဢၼ်ႁၼ်လီၵေႃႈမီး ၸိူဝ်းဢမ်ႇႁၼ်လီၵေႃႈမီး ၵူၺ်းၵႃႈ ၵဵဝ်ႇၵပ်းလူၺ်ႈလွင်ႈ ဢၼ်မႄးၸိုဝ်ႈမႄး သဵင် ဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ တေလႆႈဢဝ်ၵၢင်ၸႂ်သေမႄး။ မိူၼ်မိူင်းဢိၼ်ႊတီႊယိူဝ်ႊၼႆႉ တေမႄးၸိုဝ်ႈမႄးသဵင် မိူင်းၶဝ်ၼႆႉ ၶဝ်လႆႈဢဝ်ၵၢင်ၸႂ်လူး မိူၼ်ၸိူင်ႉ – “ၶႃႊၶၢတ်ႊတိူဝ်ႊ” ႁႂ်ႈမၼ်းမႃးပဵၼ် “ၶူဝ်ႊၶၢတ်ႊတိူဝ်ႊ” ၸိူဝ်းၼႆႉ ၶဝ်လႆႈဢဝ်ၵၢင်ၸႂ်လူး “ပွမ်ႊပေႊ” ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ မႃးပဵၼ် “မူမ်ႊပၢႆႊ” ၼႆ ၶဝ်လႆႈဢဝ်ၵၢင်ၸႂ်လူး မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈ ၵဝ်ၸိူၵ်ႈၸိူင်ႉၼႆဢိူဝ်ႈ မႃးမႄးၸိူင်ႉၼၼ် မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈလူး။ ၵူၺ်းၵႃႈ ႁဝ်းၼႆႉသမ်ႉ ယူႇတီႈ ၵူၼ်းလူင်သေ ဢွၼ်ၵၼ်မႄးမႃးၵေႃႈ ၾၢႆႇၼိုင်ႈ။ ထႅင်ႈၾၢႆႇၼိုင်ႈ ဢမ်ႇၸိူၵ်ႈၵေႃႈ မီးမႃးယဝ်ႉ ၼႄႉၼွၼ်းယဝ်ႉ ပေႃးမီးမႃးၵေႃႈ သၢၼ်ၶတ်းယဝ်ႉ မၼ်းပဵၼ်ၸိူင်ႉၼႆဢိူဝ်ႈ။ မိူဝ်ႈပၢၼ်ႁဝ်းၼႆႉ ႁဝ်းၵေႃႈ ၶုၵ်ႉၸႂ်လႆႈ မိူဝ်ႈၼၼ်ႉ ၽိူဝ်ႇတႃႉတေပဵၼ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆး ၵူၺ်းယူႇၼႆႉ ႁဝ်းလူဝ်ႇလႆႈပဵၼ်ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတႆး ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈတႆး ပေႃးၸိူင်ႉၼႆ မၼ်းတေႁူမ်ႇငမ်း တင်းသဵင်ႈဢိူဝ်ႈ။ ႁဝ်းၵေႃႈ ယၢမ်ႈဝူၼ်ႉမႃးၸိူင်ႉၼႆ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ဝူၼ်ႉမႃးၸိူင်ႉၼႆလႄႈ ဝၼ်းဢၼ်မၵ်းမၼ်ႈ ပဵၼ်ဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈတႆး ဢမ်ႇၼၼ် ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတႆးၼႆႉ မၼ်းယူႇတီႈ ႁူဝ်ပဝ်ႈၶွင်ႇသီႇၸိုင်ႈတႆး ဢၼ်ပဵၼ်ၶိူဝ်းပလွင်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၶိူဝ်းတဢၢင်း ၸဝ်ႈၶုၼ်ပၢၼ်းၸိင်ႇၼႆႉ ၵေႃႉလူင်းလၢႆးမိုဝ်း ပေႃးမၼ်းၸဝ်ႈ ဢမ်ႇႁၼ်လီပွင်ႇၸႂ်ဝႃႈ ဝၼ်းၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတႆးၼႆႉ မၼ်း ပွင်ႇထိုင်တႆးမဵဝ်းလဵဝ်ၵူၺ်း ဢမ်ႇပႃးႁဝ်းၼႆတႄႉ ၸွင်ႇမၼ်းၸဝ်ႈ တေလူင်းလၢႆးမိုဝ်းႁိုဝ်။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈ ပွင်ႇၸႂ်ဝႃႈ ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတႆး ဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇပွင်ႇထိုင် ၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆး မဵဝ်းလဵဝ် မၼ်းၸဝ်ႈပွင်ႇၸႂ် ၸိူင်ႉၼႆ။ လိူဝ်သေ ၸဝ်ႈၶုၼ်ပၢၼ်းၸိင်ႇယဝ်ႉ ဢၼ်လူင်းလၢႆးမိုဝ်း လိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆပၢင်လူင် ၸိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းပႃး – ထၼု၊ ပဢူဝ်း၊ ဝႃႉ ၸိူဝ်းၼႆႉ ၶၢင်မိူင်းတႆးပႃးမူတ်း ၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ပွင်ႇၸႂ်ဝႃႈ ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းႁူမ်ႇငမ်းတင်း သဵင်ႈၼႆသေ ၶဝ် ၵေႃႈၸင်ႇၽွမ်ႉ မၵ်းမၼ်ႈမႃး ပဵၼ်ပွႆးၼႆၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်ၶဝ်ႈပႃး ဝၢႆးၼႆႉမႃး ၽူႈမီးဢႃႇၼႃႇၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇထၢမ်ၽႂ်သေ မႃးမႄး ဢၼ်ၼႆႉဢၼ်ၼိုင်ႈ။ သွင်ၼႆႉသမ်ႉ ၼႂ်းလုမ်းၾႃႉၼႆႉ မၼ်းၵေႃႈလႅၵ်ႈလၢႆႈမႃး ၵဵဝ်ႇၵပ်းလူၺ်ႈလွင်ႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း Ethic City ၼႆႉ မၼ်းယႂ်ႇမႃးတိၵ်းတိၵ်း။ မၼ်းယႂ်ႇမႃးတိၵ်းတိၵ်းသေ ဢမ်ႇလီလႃးလႃးတႄႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈ။ လီမူတ်းမူတ်း မၼ်းၵေႃႈဢမ်ႇၸႂ်ႈ ႁဵတ်းသင်လႃႇ ၵူၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းလႂ် ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼၼ်ႉ ဢၼ်တေႁၵ်ႉၸၢဝ်းၶိူဝ်းၽႂ်မၼ်းသေ ယုၵ်ႉယွင်ႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇလိူဝ်သေၶဝ်ၵူၺ်း ၶဝ်လီလႆႈမီး သုၼ်ႇလႆႈတႃႇတေပူၵ်းပွင် ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၶဝ်ယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ယႃႇပေထိုင်တီႈၸၼ်ႉဢၼ်ဝႃႈ ၵဝ်ႁူႉတႃႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းၵဝ်ၵူၺ်း ၸၢဝ်းၶိူဝ်းတၢင်ႇဢၼ် ၵဝ်ဢမ်ႇႁူႉ ၶဝ်ၶႂ်ႈပဵၼ်ပဵၼ်လိပ်းလိပ်းတၢႆတၢႆ ဢမ်ႇၵဵဝ်ႇၵဝ် ပေႃးမႂ်းယူႇၼႂ်းတီႈလိၼ်ၵဝ်ၵေႃႈ မႂ်းလူဝ်ႇလႆႈထွမ်ႇ ၵႂၢမ်းၵဝ်ၵူၺ်း မႂ်းၶႂ်ႈႁဵတ်းသင် ၵေႃႈ မႂ်းတေဢမ်ႇလႆႈႁဵတ်း။ ပေႃးပဵၼ်ၸိူင်ႉၼၼ်ၼႆ မၼ်းဢမ်ႇလီ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၼၼ်လႄႈ ဢၼ်ပဵၼ် “တႅၼ်ႊၼႅဝ်ႊၽၢတ်ႊသ်ထိၵ်ႊ မေႃႊၼီႊႁၼ်ႊ” (Daniel Patrick Moynihan) ၼႆႉ မၼ်းသမ်ႉပဵၼ်ၽူႈ တႅၼ်းသၽႃးၼိူဝ် ဢမေႊရိၵၼ်ႊ မၼ်းဝႃႈ ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၼႆ လွင်ႈၶဵင်ႇတႃႉလုမ်ႈၾႃႉ မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်သင်ၼႆ တႃႇတေႁဵတ်းႁႂ်ႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၸိူဝ်းၼႆႉလႆႈယူႇၵတ်းယူႇယဵၼ်၊ တႃႇတေႁဵတ်းႁႂ်ႈလုမ်ႈၾႃႉၼႆႉ လွတ်ႈ ၽေးတီႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၸိူဝ်းၼႆႉၶိုၼ်း ဝႃႈၸိူင်ႉၼၼ်ဢိူဝ်ႈၼႆႉ။ မၼ်းၶႂ်ႈဝႃႈၼႆႉ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁႂ်ႈလႆႈယူႇၵတ်းယူႇယဵၼ်။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉလႄႈ တၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼႆႉ ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉၵေႃႈ ယႃႇပေႁႂ်ႈလိူတ်ႇမႆႈ ၼႆႉၵေႃႈ ႁႂ်ႈႁဝ်းၸၢင်ႈလႆႈထိင်းပႃးသေ မၼ်းဝႃႈၸိူင်ႉၼၼ်ဢိူဝ်ႈၼႆႉ။ မၼ်းပဵၼ်ဢၼ်ၸႂ်ႈတႄႉ။ မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်မႃးၸိူင်ႉၼႆ မၼ်းပႃးလူၺ်ႈ သၢႆၵႄးလူင်လုမ်ႈၾႃႉ ပဵၼ်ယွၼ်ႉၼၼ်ႉ ၼႆၵေႃႈပႃး။ သၢမ်ၼႆႉ ပႃးလူၺ်ႈတႆးႁဝ်းဢိူဝ်ႈ ပေႃးဝႃႈ လိူင်ၶဵဝ်လႅင်ၼႆ ထၢင်ႇဝႃႈ ပဵၼ်ၶွင်ႁဝ်းၵူၺ်းဢိူဝ်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇပႃးပိူၼ်ႈယဝ်ႉလူးၼႆႉ။ ဢၼ်ၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် တၢင်းၽိတ်းတႆးႁဝ်းဢိူဝ်ႈ။ တၢင်းၽိတ်းတႆးႁဝ်းၼႆ ႁဝ်းၵေႃႈ လူဝ်ႇလႆႈၼႄးပႃး တူဝ်ႁဝ်းၼၼ်ႉၼႃႇ။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဝႃႈ တီႈဢၼ်ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ သင်ႇသွၼ်ပွၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်းတႆးႁဝ်းၼႆႉ ႁဝ်းဢမ်ႇလႆႈႁဵတ်းမႃး လီငၢမ်း သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸဵမ်ပိုင်းလုၵ်ႈဢွၼ်ႇမိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ ယႂ်ႇမႃးၼႆ ႁဝ်းၵေႃႈဝႃႈ ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ ပဵၼ်ဢီႈ သင် ၵူၼ်းမိူင်းဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ ပဵၼ်ဢီႈသင် ၸၢဝ်းၶိူဝ်း ဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ ပဵၼ်ဢီႈသင် ပေႃးႁဝ်းသွၼ်မႃး ၸဵမ် မိူဝ်ႈလႂ်ၼႆ မၼ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇပဵၼ်ၸိူင်ႉၼႆ။ ၵမ်းလိုၼ်မႃး ပဵၼ်ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၼႆ ပၢႆသေလိူဝ် မႃးပဵၼ်ၸိူင်ႉၼႆၼႆႉ တင်းၾၢႆႇၽူႈဢုပ်ႉပိူင်ႇဝၢၼ်ႈမိူင်းသမ်ႉ လိူၵ်ႈတႆးသေ သမ်ႉတဵၵ်းတႆး တဵၵ်းတႆးတိၵ်းတိၵ်း ပေႃးၸိူင်ႉၼၼ် တႆးၼႆႉ မၼ်းၵေႃႈၵုမ်ႇႁႃတၢင်းလွတ်ႈ ၽေးၶဵၼ်တႃႇတူဝ်မၼ်းၵူၺ်းယဝ်ႉ။ မၼ်းဢမ်ႇၸၢင်ႈတူၺ်းပီႈတူၺ်းၼွင်ႉသင်သေမဵဝ်း။ ပေႃးဢမ်ႇၸၢင်ႈ တူၺ်းပီႈတူၺ်းၼွင်ႉသင်သေမဵဝ်းၼႆ ပိူၼ်ႈၵေႃႈဝႃႈၵူၺ်းဢိူဝ်ႈ။ တႃႇတေႁႂ်ႈႁဝ်းလႆႈယူႇၵတ်းယူႇယဵၼ်ၼႆႉ ႁဝ်းဢမ်ႇၸၢင်ႈၸႂ်ယႂ်ႇတႆးဢီႈသင်ယဝ်ႉ။ ႁဝ်းလူဝ်ႇၶိုၼ်းၸႂ်ယႂ်ႇၶိုၼ်းတူဝ်ၵဝ်ႇၵူၺ်းယဝ်ႉၼႆ မၼ်းၵေႃႈ ပဵၼ်မႃးၸိူင်ႉၼႆယဝ်ႉ။ လွင်ႈပဵၼ်မႃးၸိူင်ႉၼႆၼႆႉ တႆးႁဝ်း ၸိူဝ်းဢၼ်တိုၵ်ႉႁွင်ႉဝႃႈ တူဝ်ၵဝ်ႇပဵၼ်တႆးၼႆႉ ႁဝ်းမီးၼႃႈတီႈပုၼ်ႈ ၽွၼ်းဢိူဝ်ႈ ႁဝ်းလူဝ်ႇလႆႈမႄးတီႈတူဝ်ႁဝ်း ၸႂ်ႁဝ်းဢွၼ်တၢင်းဢိူဝ်ႈ။ ပေႃးမႄႈတူဝ်ၸႂ်ႁဝ်းဢွၼ်တၢင်းၼႆ ၵဵဝ်ႇၵပ်းလူၺ်ႈလွင်ႈတၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼႆႉ ႁဝ်းၵေႃႈ တိုၼ်းတေႁဵတ်းႁႂ်ႈပိူၼ်ႈပေႃးပွင်ႇၸႂ်သေ ႁႂ်ႈပေႃးယူႇ ႁူမ်ႈတုမ်ၵၼ် မိူၼ်ပၢၼ်ၵူႈပွၵ်ႈၸိူင်ႉၼင်ႇ မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ ႁဝ်းယုမ်ႇယမ်ၼင်ႇၼႆဢိူဝ်ႈ။ မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်း ပႆႇမီးဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆးၼႆႉ မိူင်းတႆးႁဝ်းၼႆႉ ပိၵ်ႉသမ်ႉဝႃႈ ႁွင်ႉမိူင်းတႆး ဝႃႈၸိူင်ႉ ၼႆသေတႃႉၵေႃႈ ဢၼ်တႄႉမၼ်းၼႆႉ ပဵၼ်မိူင်းၽႂ်မိူင်းမၼ်းၵူၺ်း ႁူမ်ႈၵၼ်သေ ႁွင်ႉမိူင်းတႆး ၼႆသေတႃႉ ပေႃးၵူၼ်းမိူင်းပၢၼ်ၵူႈပွၵ်ႈၼၼ်ႉတႄႉ ၵဝ်ၼႆႉတႆးသႅၼ်ဝီဢိူဝ်ႈ၊ ၵဝ်ၼႆႉ တႆးၵဵင်းတုင်ဢိူဝ်ႈ၊ ၵဝ်တႆးသီႇ ပေႃႉဢိူဝ်ႈ ႁဵတ်းၵႂႃႇႁဵတ်းမႃးတႆးယင်း ဢမ်ႇပေႃးၶႂ်ႈမီး။ ၵဝ်ၼႆႉ ၵူၼ်းသီႇပေႃႉ၊ ၵူၼ်းသႅၼ်ဝီ၊ ၵူၼ်းၵဵင်းတုင် မၼ်းၶႂ်ႈပဵၼ်ၸိူင်ႉၼၼ် ၵမ်ႈၼမ် ပၢၼ်ၵူႈပွၵ်ႈၼႆႉ။ ၸႂ်ႁဝ်းၼႆႉ ႁၵ်ႉၼိူဝ်ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းၽႅၼ်ႇလိၼ်ၼႆႉ ၵေႇလိူဝ်သေႁၵ်ႉၼႃႈလိၼ်တီႈၵဝ်ႇၵိူတ်ႇမႃးယႂ်ႇမႃး မိူဝ်ႈ ပၢၼ် ၵူႈပွၵ်ႈမၼ်းပဵၼ်ၸိူင်ႉၼၼ်။ မိူဝ်ႈပဵၼ်ၸိူင်ႉၼၼ်ယူႇၼႆႉ ႁဝ်းၼင်ႇၵၼ်ၵေႃႈ လႆႈမင်ၵၼ် တိုၵ်း ၵၼ်မႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေ ဢိင်းၵလဵတ်ႈမႃးယူႇယဝ်ႉၵေႃႈ မီးတိုဝ်ႉတၢင်းတႃႇတေမႃး ၶဝ်ႈႁႃၵၼ်လီလီ ပေႃးၶဝ်ႈႁႃၵၼ်လီ လီယဝ်ႉ ၶဝ်ၵေႃႈ ပဵၼ်ပီႈၼွင်ႉႁဝ်းၵူၺ်းလူင် ႁဝ်းၵေႃႈ ပဵၼ်ပီႈၼွင်ႉၵၼ်ၵူၺ်းလူးၼႆႉ။ ပေႃးၸမ်ၸႂ်ၵၼ် မႃး မၼ်းပဵၼ်ပီႈပဵၼ်ၼွင်ႉၵၼ်ယဝ်ႉ။ တၢင်းၾၢႆႇဢိင်းၵလဵတ်ႈၵေႃႈမႃး တၢင်ႇလၢတ်ႈၼႄဝႃႈ ၼင်ႇႁိုဝ် သူ ၸဝ်ႈၸၢင်ႈယူႇႁူမ်ႈၵၼ်ၼႆႉ ႁဝ်းတင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် တေဢမ်ႇလီႁႃႉ။ ပေႃးႁဝ်းတင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၼႆ ၵဵဝ်ႇၵပ်းလူၺ်ႈလွင်ႈပၼ်ႁႃ ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်တင်းသဵင်ႈၼႆႉ သူၸဝ်ႈ တေၸၢင်ႈဢွၼ်ၵၼ် ၵႄႈလိတ်ႈဢိူဝ်ႈ။ ႁဝ်းၸိူဝ်းဢိင်းၵလဵတ်ႈ မႃးပဵၼ်ၶုၼ်သူၸဝ်ႈၵေႃႈ ၵၢၼ်ႁဝ်းၵေႃႈ တေမဝ်ၵႂႃႇ။ ႁဵတ်းၼၼ်သေ ပေႃးဝႃႈ 1922 လိူၼ်ဢွၵ်ႊထိူဝ်ႊပိူဝ်ႊ ဝၼ်းတီႈ 1 ႁဝ်းလႆႈ တင်ႈပဵၼ်မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ၸိုင်ႈ တႆး ပေႃးဢဝ်ၵႂၢမ်းမိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉဝႃႈၸိုင် (ပြည်ထောင်စုသျှမ်းပြည်) မိူဝ်ႈပၢၼ်ၵူႈပွၵ်ႈတႄႉဝႃႈ“ပဒေသရာဇ် သျှမ်းပြည်” ဝႃႈၸိူင်ႉ ၼၼ်။ “ပဒေသရာဇ် သျှမ်းပြည်” ၼႆႉ မိူဝ်ႈပၢၼ်ၵူႈပွၵ်ႈမၼ်းၵေႃႈလီထွမ်ႇယူႇ ႁဵတ်းၵႂႃႇႁဵတ်းၶိုၼ်း “ပဒေသရာဇ်” ၶဝ်သမ်ႉၵႂႃႇမႄးဢဝ်တီႈပွင်ႇဝႃႈ “ၽိဝ်ႊတိူဝ်ႊ” မၼ်းၸဝ်ႈပိူင်ႇတီႈလိၼ် ၼႆဢိူဝ်ႈၼႆႉ။ ၸဝ်ႈၸိူဝ်းဢၼ်မၼ်း ၶီႇၼဵၵ်းတဵၵ်းတဵင်ၼိူဝ်ၵူၼ်းမိူင်း မၼ်းၵႂႃႇပွင်ႇၸိူင်ႉၼၼ်ယဝ်ႉ။ ပေႃးၸိူင်ႉၼၼ်ၵေႃႈ “ပဒေသရာဇ်သျှမ်း ပြည်” ၼႆႉ ပိူၼ်ႈဢမ်ႇၸိူၵ်ႈယဝ်ႉလူး ဢၼ်တႄႉမၼ်းတႄႉ မၼ်းလူဝ်ႇလႆႈပဵၼ် (ပြည်ထောင်စုသျှမ်း ပြည်) ၸိူင်ႉၼင်ႇမိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ ႁဵတ်းၼႆမႃးယဝ်ႉ။ ႁဵတ်းၼၼ်သေ ယူႇတႂ်ႈဢိင်းၵလဵတ်ႈမႃးၼႆႉ ႁဝ်းၵေႃႈဝႃႈၸိူင်ႉႁိုဝ်ၼႆ ယူႇတႂ်ႈဢိင်းၵလဵတ်ႈၼႆႉ မၼ်းၵေႃႈ လီယူႇ။ လီသေတႃႉၵေႃႈ သုၼ်ႇလႆႈႁဝ်းၼႆႉ ယင်းတိုၵ်ႉၵေႇ မိူဝ်ႈ 1930 ပၢႆၼၼ်ႉ ၶဝ်ဢွၼ်ၵၼ် တႅပ်း တတ်းဝႃႈ ႁဝ်းလူဝ်ႇလႆႈ ဢွၼ်ၵၼ် ယွၼ်းသုၼ်ႇလႆႈမိူင်းတႆးႁဝ်း ဝႃႈၼႆသေ ယူႇတီႈ ဢိင်းၵလဵတ်ႈၶဝ် မႃး ၼင်ႈပၢင်ၵုမ်ၵၼ်သေ တႅပ်းတတ်း မၼ်းပဵၼ်မိူဝ်ႈလိူၼ်သႅပ်ႊထႅမ်ႊပိူဝ်ႊ ဝၼ်းတီႈ 7 ပီ 1930 ။ ပေႃးၸိူင်ႉၼၼ်ၵေႃႈ ဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈတႆး ဢမ်ႇၼၼ် ဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆးၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်မႃး မိူဝ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပဵၼ်မႃးသေတႃႉၵေႃႈ ၶဝ်ယင်းပႆႇၸႂ်ႈၸၼ်ႉဢၼ်ဝႃႈ ႁဝ်းတေဢဝ်လွတ်ႈလႅဝ်းၵွၼ်း ၶေႃ မၼ်းပႆႇပဵၼ်ၸိူင်ႉၼၼ်။ လွင်ႈတႃႇတေဢဝ်လွတ်ႈလႅဝ်းၵွၼ်းၶေႃၼႆႉ မၼ်းသမ်ႉမႃးပဵၼ်မိူဝ်ႈ 1947 လိူၼ်ၾႅပ်ႊပိဝ်ႊရီႊ ဝၼ်းတီႈ 7 တင်ႈတႄႇမိုဝ်ႉၼႆႉ ဝၼ်းၼႆႉၵႂႃႇ ႁဝ်းဢမ်ႇယူႇတႂ်ႈ ပိူၼ်ႈဢုပ်ႉပိူင်ႇၽွင်းငမ်းယဝ်ႉ ႁဝ်းတေတင်ႈတူဝ်ႁင်း ၵူၺ်းယဝ်ႉ မိူင်းတႆးႁဝ်း ၵေႃႈ ႁဝ်းတေဢဝ် ၽူႈတႅၼ်း ဢၼ်တေလုၵ်ႉတီႈၸဝ်ႈၾႃႉမႃးလႄႈ ၽူႈတႅၼ်း ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈၵူၼ်းမိူင်းမႃးၸိူဝ်းၼႆႉ ႁူမ်ႈၵၼ်သေ ဢုပ်ႉပိူင်ႇၽွင်းငမ်းယဝ်ႉ။ ၶဝ်ဢွၼ်ၵၼ်မႃးတႅပ်းတတ်းသေ ဝၼ်းတီႈ 7 လိူၼ်ၾႅပ်ႊပိဝ်ႊရီႊ ပီ 1947 ၼၼ်ႉ ၸင်ႇပဵၼ်မႃး ဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး ဢမ်ႇၼၼ် ဝၼ်းၸိုင်ႈတႆး ပဵၼ်မႃးၸိူင်ႉၼၼ်။ လွင်ႈၼႆႉ ဢွၼ်ၵၼ်ႁၼ်လီ ဢမ်ႇဝႃႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းလႂ် ၶဝ်ၵေႃႈႁၼ်လီသေ မၵ်းမၼ်ႈ ၸႂ်ႉတိုဝ်းမႃး တင်ႈတႄႇမိူဝ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ ဝၼ်းတီႈ 7 လိူၼ်ၾႅပ်ႊပိဝ်ႊရီႊၼႆႉ ၶဝ်ဢွၼ်ၵၼ်တႅပ်းတတ်း တေဢဝ်ဝၢၼ်ႈဢဝ်မိူင်းယဝ်ႉ ၼႆၵေႃႈ ၶဝ်လိူၵ်ႈဢဝ် ၽူႈတႅၼ်းၼႂ်းၸဝ်ႈၾႃႉၶဝ် 7 ၸဝ်ႈ၊ ၽူႈတႅၼ်းၼႂ်းၵူၼ်းမိူင်း 7 ၵေႃႉ ႁူမ်ႈၵၼ် 14 ၵေႃႉ ၶဝ်မႃးဢုပ်ႇဢူဝ်း ၵၼ်တင်း ဢိင်းၵလဵတ်ႈ၊ မႃးဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်တင်း ၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း၊ ၵူႈၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း မိူၼ်ၼင်ႇ ပီႈၼွင်ႉၶၢင်၊ ပီႈၼွင်ႉၶျၢင်း တင်းမၢၼ်ႈ ၶဝ်မႃးဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ် ပဵၼ် 14 ၵေႃႉသေ ဢွၼ်ႁူဝ်ႁဵတ်းမႃး။ ႁဵတ်း ၸိူင်ႉၼၼ်သေ ၸင်ႇလႆႈလူင်းလၢႆးမိုဝ်း လိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆပၢင်လူင်တင်း 14 ၵေႃႉ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၼႂ်း 14 ၵေႃႉၼႆႉ မၼ်းၵေႃႈ မၼ်းပဵၼ်ၽူႈတႅၼ်းၶွင် မိူင်းၸဝ်ႈၾႃႉ 33 မိူင်း ၵူႈပွၵ်ႈၼၼ်ႉ မၼ်းပႃးတႆး၊ ဝႃႉ၊ ပဢူဝ်း၊ ပလွင်ႈ/ တဢၢင်း၊ ထၼု ပႃးၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း ႁဵတ်းၼၼ်သေ ၸင်ႇလႆႈလူင်း လၢႆးမိုဝ်းၼၼ်ႉ ယဝ်ႉ။ ဢၼ်လူဝ်ႇတွင်းၵိုမ်းဝႆႉတႄႉ မၼ်းမီးမဵဝ်းလဵဝ်ၵူၺ်း ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈႁဝ်း ၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈလႆႈၸႂ်ၵၼ် ၸင်ႇလႆႈလွတ်ႈလႅဝ်းၵွၼ်းၶေႃမႃး။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ႁဝ်းၶႂ်ႈႁႂ်ႈမိူင်းႁဝ်းၼႆႉ သိုပ်ႇလွတ်ႈလႅဝ်းၵွၼ်းၶေႃ ၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး လႆႈယူႇၵတ်းယူႇယဵၼ် ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႂ်ႇသုင်ၼႆၸိုင် ႁဝ်းထုၵ်ႇလီလႆႈသိုပ်ႇၽွမ်ႉႁူမ်ႈၵၼ်ဢိူဝ်ႈ။ မၼ်းမီး ၶေႃႈသင်ႇသွၼ်ဢၼ်ၼႆႉ။ ၼႂ်း 2022 ၼႆၵေႃႈ ယူႇတီႈ ၶွမ်ႊမတီႊ ၽွမ်ႉႁူမ်ႈၸိုင်ႈတႆး ၶဝ်ၵေႃႈ ႁဵတ်းဢွၵ်ႇမႃး ဢဵၼ်းဢၢၼ်းလူင် ဢၼ်ဝႃႈၵူၼ်းမိူင်းတႆးႁဝ်း ၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း လူဝ်ႇယူႇႁူမ်ႈၵၼ်ၵတ်းယဵၼ်။ တႃႇတေႁႂ်ႈႁဝ်းယူႇႁူမ်ႈၵၼ် ၸိူင်ႉၼႆၼႆႉ မိူဝ်ႈၵူႈပွၵ်ႈႁဝ်းၵေႃႈ ယၢမ်ႈႁဵတ်းမႃး။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈ ႁဝ်းယၢမ်ႈႁဵတ်းမႃးလႄႈ မိူင်းႁဝ်းၵေႃႈ လႆႈယူႇၵတ်းယဵၼ်မႃး ဢၼ်ႁဝ်းလႆႈႁဵတ်းမႃးၼႆႉ ပဵၼ်သင်ၼႆ ႁဝ်းတင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၸိုင်ႈတႆး ၼႆဢိူဝ်ႈ ၵွပ်ႈၼႆ မၼ်းလႆႈယူႇၵတ်းယူႇယဵၼ်မႃးဢိူဝ်ႈ။ ပေႃးႁဝ်း ၶႂ်ႈသိုပ်ႇယူႇၵတ်းယဵၼ် ၵႂႃႇမိူဝ်းၼႃႈၼႆၵေႃႈ ႁဝ်းထုၵ်ႇလႆႈ ၽိုၼ်ႉဢဝ်ၶိုၼ်း၊ လူဝ်ႇမႄးတင်ႈၶိုၼ်း မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ၸိုင်ႈတႆးဢိူဝ်ႈ။ ပေႃးၸိူင်ႉၼၼ် ၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း ဢၼ်ယူႇၼႂ်းၽႅၼ်ႇလိၼ်ၼႆႉ မၼ်းၵေႃႈ မီးသုၼ်ႇလႆႈၽဵင်ႇပဵင်းၵၼ်သေ တေၸၢင်ႈယူႇႁူမ်ႈၵၼ်ၵတ်းယဵၼ်ဢိူဝ်ႈ။ လွင်ႈၼႆႉ ႁဝ်းလီလႆႈဢွၼ်ၵၼ်ၶႆႈၸႂ်ယဝ်ႉ။ ပေႃးႁဝ်း ဢမ်ႇႁဵတ်းၸွမ်းၸိူင်ႉၼၼ်ၼႆ မၼ်းမီးလၢႆးလဵဝ်ၵူၺ်း ႁဝ်းၼင်ႇၵၼ်ၵေႃႈ လူဝ်ႇလႆႈယိုဝ်းၵၼ် တိုၵ်းၵၼ် ဢမ်ႇယဝ်ႉဢမ်ႇဝၢႆးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ပဵၼ် ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၼႂ်းမိူင်းတႆးၵေႃႈ တေသိုပ်ႇပဵၼ်ၸိူင်ႉၼၼ် ၵူၺ်းယဝ်ႉ။ လုမ်ႈၾႃႉလူင်ၼႆႉ ယိုၼ်းယၢဝ်းယူႇ လၢႆပၢၵ်ႇပီမိူင်းၵူၼ်းၵေႃႈ မၼ်းတေသိုပ်ႇပဵၼ်ၵႂႃႇၸိူင်ႉၼႆယူႇတိၵ်းတိၵ်းယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းမိူင်းတႆးႁဝ်းၼႆႉ ၶႂ်ႈယူႇၵတ်းယူႇယဵၼ် ၶႂ်ႈယူႇလွတ်ႈလႅဝ်း ၶႂ်ႈယူႇႁႂ်ႈပေႃးၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႂ်ႇသုင် ပဵၼ်ၸိူင်ႉ ၼင်ႇၼႆၸိုင် တၢင်းလိူၵ်ႈႁဝ်းၼႆႉ မၼ်းမီးတၢင်းလိူၵ်ႈ မဵဝ်းလဵဝ်ၵူၺ်း။ ႁဝ်းလူဝ်ႇလႆႈတင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ၸိုင်ႈတႆးဢိူဝ်ႈ။ ပေႃးႁဝ်းၵႂႃႇပဵၼ်ၶွင်ၽႂ်ၶွင်မၼ်း ပႅတ်ႈမူတ်းၼႆ ၽႂ်ၵေႃႈဢမ်ႇပေႃးၵိၼ် လူဝ်ႇလႆႈႁိမ်ၵၼ် ပေႃးႁိမ်ၵၼ်မႃးၵေႃႈ လူဝ်ႇလႆႈတိုၵ်းၵၼ် ၶႃႈႁႅမ်ၵၼ်ၵူၺ်း။ ၼင်ႇႁိုဝ် ပေႃးတေဢမ်ႇပဵၼ်ၸိူင်ႉၼၼ် ၼၼ်ႉ ႁဝ်းလူဝ်ႇမေႃယူႇႁူမ်ႈၵၼ်ဢိူဝ်ႈ။ တႃႇတေမေႃယူႇ ႁူမ်ႈၵၼ်ၵေႃႈ ၸဵမ်မိူဝ်ႈပၢၼ် ဢိင်းၵလဵတ်ႈ ပိူၼ်ႈၵေႃႈ ႁဵတ်းမႃးယူႇ။ ဢိင်းၵလဵတ်ႈ မႃးဢုပ်ႉပိူင်ႇဝၢၼ်ႈမိူင်းတႆးႁဝ်းၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈလႆႈဝႃႈ ဢဝ်တီႊမူဝ်ႊၶရေႊသီႊသေ မႃးဢုပ်ႉပိူင်ႇၽွင်းငမ်း။ မိူင်းႁဝ်းပဵၼ်လွၵ်းပိူင် ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈ ၶဝ်ၵေႃႈဢဝ်ၸွမ်းၸိူင်ႉၼၼ်ၵူၺ်း မီးမဵဝ်းလဵဝ်ၵူၺ်း သူၸဝ်ႈလူဝ်ႇလႆႈ ၼပ်ႉထိုဝ် ၾိင်ႈငႄႈၵူၼ်းမိူင်းဢိူဝ်ႈ ၶဝ်သင်ႇတီႈၸဝ်ႈၾႃႉၼၼ်ႉ ၸိူင်ႉၼၼ်ဢိူဝ်ႈ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ လူဝ်ႇလႆႈၼပ်ႉထိုင် သုၼ်ႇလႆႈၶဝ် တေဢမ်ႇလႆႈပူၼ်ႉပႅၼ်ၶဝ် သင်ႇမႃးၸိူင်ႉၼႆ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ သူၸဝ်ႈ ဢုပ်ႉပိူင်ႇၽွင်းငမ်းၸိူင်ႉႁိုဝ် မီးတီႈသူၸဝ်ႈ ႁဝ်းယူႇတႂ်ႈၸဝ်ႈၾႃႉမႃးသေ လွၵ်းပိူင်ၸဝ်ႈၾႃႉ ၼႆႉ မီးတီႈယူပ်ႈယွမ်းၼမ်ၼႆသေတႃႉၵေႃႈ လွင်ႈသုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်းၵေႃႈ မီးယူႇ။ ၾိင်ႈငႄႈ၊ ၵႂၢမ်းလၢတ်ႈ ႁၵ်ႉသႃလႆႈ ႁဝ်း ၵေႃႈ ယူႇမူၼ်ႈသိူဝ်းမႃးလူး။ မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၵဝ်ၶႃႈၼႆႉ ယူႇတီႈမိူင်းတွင်ႇပႅင်ႇမႃးလူး မႃးၼွၼ်းမိူင်းတွင်ႇပႅင်ႇၼႆႉ ၶဝ်ၸႅၵ်ႇဝႆႉ မိူင်းၽႄမၼ်းဝႆႉ 3 မိူင်း။ မိူင်းၽႄ 3 မိူင်းၼႆႉ မိူင်းႁဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်မိူင်းငေႃႉၼႃႇ တႆးၵမ်းၼမ်ဢိူဝ်ႈ ယူႇသဝ်းၼႆႉ။ တႆးႁဝ်း ၵမ်ႈၼမ် ယူႇတႂ်ႈၸဝ်ႈၾႃႉပလွင်ႈၼႆသေတႃႉၵေႃႈ ႁဝ်းဢမ်ႇထုၵ်ႇၶီႈၼဵၵ်းတဵၵ်းတဵင်လူး ႁဝ်းမီး သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်းတဵမ်ထူၼ်ႈ မီးသုၼ်ႇလႆႈ ၾိင်ႈငႄႈတဵမ်ထူၼ်ႈ ႁဝ်းယူႇတႂ်ႈ ၸဝ်ႈၾႃႉတဢၢင်း တၢင်ႇၸၢဝ်း ၶိူဝ်းယူႇ ႁဝ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇယိၼ်းၸႂ်လဵၵ်ႉသေပွၵ်ႈလူး ႁဝ်းဢမ်ႇႁူႉ ငိၼ်းၼႂ်းတူဝ်ၸႂ် ၵဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်း ထၢၼ်ႈထီႉသွင်လူး။ ယူႇတႅမ်ႇပိူၼ်ႈဢိူဝ်ႈ မၼ်းဢမ်ႇမီး ၸိူင်ႉၼၼ်။ မိူဝ်ႈလဵဝ်ၵေႃႈ ႁဝ်းလူဝ်ႇလႆႈပဵၼ်ၸိူင်ႉၼၼ်ဢိူဝ်ႈ ၽႂ်ႁဵတ်းၶုၼ်ဢမ်ႇပဵၼ်သင် ၵူၺ်းၵႃႈ ၽႂ်ႁဵတ်းၶုၼ်ၵေႃႈယဝ်ႉ ၵူၼ်း ၵူႈၵေႃႉ လူဝ်ႇလႆႈမီးသုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်းဢိူဝ်ႈ လူဝ်ႇမီးလွင်ႈသုၼ်ႇလႆႈႁၵ်ႉသႃၾိင်ႈငႄႈတူဝ်ၵဝ်ႇဢိူဝ်ႈ။ ပေႃးၸိူင်ႉၼၼ် မိူင်းႁဝ်းၵေႃႈ တၵ်းတေယူႇၵတ်းယဵၼ် ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ လွတ်ႈလႅဝ်းၵႂႃႇဢမ်ႇႁၢၼ်ႉ ႁဝ်းတႄႉယုမ်ႇယမ်ၼင်ႇၼႆ။ ၶိုၼ်းသႂ် ၸႂ်ယဵၼ် ၽူႈၵေႃႇတင်ႈ ၵေႃသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ | ['ၵၢၼ်မိူင်း', 'ပိုၼ်း', 'ၶေႃႈထတ်းသၢင်'] |
2025-02-06T18:07:47 | https://shannews.org/archives/62231 | ၵူၼ်းမိူင်းဝဵင်းသီႇပေႃႉ 40 ပၢႆ ၸိူဝ်းၺႃးတီႉသေႁၢႆဝႆႉၼၼ်ႉပႆႇပွၵ်ႈၶိုၼ်းႁိူၼ်း | တီႈဝဵင်းသီႇပေႃႉၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇၼၼ်ႉ ဝၢႆးလင်သိုၵ်းတဢၢင်း TNLA ႁၢမ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ၸႂ်ႉၾူၼ်း ၸႂ်ႉဢိၼ်ႊထိူဝ်ႊၼႅတ်ႉယဝ်ႉ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၸၢမ်ၽိူၵ်ႇ ႁၢႆၵႂႃႇ 40 ၵေႃႉပၢႆ တေႃႇထိုင်မိူဝ်ႈၼႆႉပႆႇငိၼ်းၶၢဝ်ႇ ပႆႇပွၵ်ႈႁိူၼ်းၶိုၼ်း ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈမႆႈၸႂ် ။ ဝၼ်းတီႈ 5/2/2025 ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၸၢမ်ၽိူၵ်ႇ 40 ပၢႆၼႆႉၵႂႃႇၸႂ်ႉၾူၼ်း ဢိၼ်ႊထိူဝ်ႊၼႅတ်ႉ ၼွၵ်ႈဝၢၼ်ႈ တီႈမီး သၼ်ယၢၼ်ႊ(လႅင်းၾူၼ်း) သေႁၢႆၵႂႃႇ။ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈလၢတ်ႈဝႃႈ သိုၵ်းတဢၢင်း တီႉၺွပ်းဢဝ် ၵႂႃႇဝႆႉတီႈလႂ် ဢမ်ႇႁူႉ ဢမ်ႇလႆႈတၢင်းၵပ်းသိုပ်ႇတိတ်းတေႃႇၵၼ်ဝႃႈၼႆ။ ၼၢင်းယိင်း ဢႃယုမွၵ်ႈ 30 ပီ ယူႇဝဵင်းသီႇပေႃႉလၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ-“မိူဝ်ႈဝႃး တီႈဝဵင်းသီႇပေႃႉၼႆ့ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၸၢမ်ၽိူၵ်ႇ ၵႂႃႇလဵၼ်ႈၾူၼ်းသေ ဢမ်ႇပွၵ်ႈၶိုၼ်းတီႈဝၢၼ်ႈ။ သိုၵ်းတဢၢင်း TNLA တီႉၺွပ်း ဢဝ်ၵႂႃႇဝႆႉလႂ်ၵေႃႈဢမ်ႇႁူႉ။ တင်းမူတ်း 40 ပၢႆဢေႃႈ။ ပႃးၵူႈသႅၼ်းယဝ်ႉ ၸဵမ်ယိင်းၸဵမ်ၸၢႆးယဝ်ႉၶႃႈ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၼႂ်းဝူင်ႈဝၢင်ႈၼႆႉ သိုၵ်းတဢၢင်းႁၢမ်ႈလဵၼ်ႈၾူင်း ဝႃႈၼႆဝႆႉ ”- ဝႃႈၼႆ ။ ၵူၼ်းဢၼ်ထုၵ်ႇတီ့ၺွပ်းၵႂႃႇၼၼ့် ပႃးၵူၼ်းၼုမ်ႇၽွင်ႈလႄႈ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈမႆႈၸႂ် ၵူဝ်ထုၵ်ႇတီႉၺွပ်းဢဝ်ၵႂႃႇၸႂ်ႉၼႂ်းၵၢၼ်သိုၵ်း ပၢင်တိုၵ်းၵူၺ်းယဝ်ႉ ၵူၼ်းပိုၼ့်တီႈလၢတ်ႈ ၼင်ႇၼႆ။ ၶၢဝ်ႇႁူဝ်ၼႆႉ ၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ တႅမ်ႈတၢင်ႇၾၢႆႇတၢင်းလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ။ ၼႃႈလိၵ်ႈၶၢဝ်ႇ တဢၢင်း The Ta’ang Post ၶိုၼ်းတႅမ်ႈတၢင်ႇဝႆႉဝႃႈ – ဢမ်ႇၸႂ်ႈပိူင်ပဵၼ်ဢၼ်တႄႉမၼ်း။ သိုၵ်းတဢၢင်းဢမ်ႇလႆႈတီႉၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ဝႃႈၼႆဝႆႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈယူႇတီႈတပ်ႉသိုၵ်းတဢၢင်း TNLA တႄႉ ပႆႇပိုၼ်ၽၢဝ်ႇတုမ်ႉတွပ်ႇၶိုၼ်းဝႃႈႁိုဝ်။ ၵဵဝ်ႇလွင်ႈၼႆ့ ၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈၵပ်းသိုပ်ႇ လူၺ်းယေႇဢူး ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ သိုၵ်းတဢၢင်း TNLA သေတွင်ႈထၢမ်တူၺ်း။ မၼ်းၼၢင်းၶိုၼ်းတွပ်ႇဝႃႈ – “ လွင်ႈၼႆ့ ၶၢဝ်ႇပႆႇၶိုၼ်ႈမႃးလႄႈ တေၸွပ်ႇထၢမ်တူၺ်း။ သင်ဝႃႈၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ၵူၼ်းမိူင်း ၺႃးလုၵ်ႈၸုမ်းTNLA ဢမ်ႇၸွမ်း မူႇ ပိူင်ပေႃႊလသီႊ (Policy) သေ တီ့ၺွပ်းပူၼ်ႉပႅၼ်ၸိုင် ႁႂ်ႈဢွၼ်ၵၼ်သိုပ်ႇၾူၼ်း တၢင်ႇလၢတ်ႈတီႈ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၵပ်းသၢၼ်ၵူၼ်းမိူင်း PRC (ပြည်သူ့ဆက်ဆံရေးစင်တာ) ၶွင် TNLA ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၵမ်းသိုဝ်ႈ” – ဝႃႈၼႆ ။ မိူၼ်ၼႆၼင်ႇၵဝ်ႇ ၵူၼ်းမိူင်းဝဵင်းသီႇပေႃႉလၢတ်ႈဝႃႈ ဝၢၼ်ႈၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းသီႇပေႃႉ လၢႆလၢႆဝၢၼ်ႈၵေႃႈထုၵ်ႇ သိုၵ်းTNLA တီႉၺွပ်း။ ပေႃးမီးသဵၼ်ႈၸိုဝ်ႈယူႇလႄႈ ၵူၼ်းဢမ်ႇယူႇၸိုင် တီႈႁိူၼ်းမီးၽႂ်ၵေႃႈ တေတီႉဢဝ်ၵႂႃႇပႃးၸွမ်း ဝႃႈၼႆ။ “ဢိူင်ႇဝၢၼ်ႈမႂ်ႇၵျွင်းၸူ့ ၼႆ့ ပေႃးပဵၼ်ႁိူၼ်း ၸၢဝ်းတဢၢင်းပလွင်ႈ မီးလုၵ်ႈ 2 /3 ၵေႃႉၼႆ ၶဝ်တေမႃးၵဵပ်း ၵႂႃႇႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်း ။ ဢမ်ႇဝႃႈ ၼၢင်းယိင်းၵူၼ်းၸၢႆး ႁွင့်မူတ်း ၊ ပေႃးဢမ်ႇမီး ၵူၼ်းၼုမ်ႇသမ်ႉ မီးၵူၼ်း ထဝ်ႈၵေႃႈဢဝ်ၵူၼ်းထဝ်ႈၵႂႃႇ ”- ဝႃႈၼႆ။ ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇသိုၵ်းတဢၢင်း TNLA လူၺ်းယေႇဢူး လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ- “ လွင်ႈၵၢၼ်ၵဵပ်းသိုၵ်းၼႆ့တႄ့ တေပဵၼ်ပိူင်ဢၼ်ႁဝ်းၶႃႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆ့ၼိူဝ် online ၼၼ့်ၵူၺ်း ၊ ႁဝ်းၶႃႈတေႁဵတ်းၸွမ်း မူႇ ပိူင်ပေႃႊလသီႊ (Policy) ႁဝ်းၵႂႃႇၵူၺ်း ”- ဝႃႈၼႆ ။ မိူၼ်ၼင်ၼႆ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 22/01/2025 ၼၼ်ႉ သိုၵ်းတဢၢင်း TNLA ၶဝ်ႈၺွပ်းၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ဝၢၼ်ႈလူင်ၵဵင် (ၵျွင်းၵုင်း) ဢိူင်ႇပၢင်ပဝ်း ဝဵင်းၵျွၵ်ႉမႄး။ ၸိူဝ်းၶဝ်ၶိုၼ်ႈႁိူၼ်းလူင်းႁိူၼ်းသေ ၸွမ်းတီႉႁွင်ႉဢဝ် ၽူႈၸၢႆးၼႂ်းဝၢၼ်ႈၵႂႃႇ။ ပႃးၵႂႃႇ ၼၢင်းယိင်း 4 ၵေႃႉ ၊ ၵူၼ်းၸၢႆး 16 ၵေႃႉ ၼႄးဝႃႈ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈတႅပ်းတူၼ်ႈမႆႉသၵ်း ဝႃႈၼႆ။ | ['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၵၢၼ်သိုၵ်း', 'ၶၢဝ်ႇ'] |
2025-02-06T18:30:00 | https://shannews.org/archives/62226 | သိုၵ်းမၢၼ်ႈၸႂ်ႉၶိူင်ႈမိၼ် ပိုတ်းယိုဝ်းတိုၵ်းတေႃးႁၢဝ်ႈႁႅင်း တီႈမိူင်းပၢႆး | သိုၵ်းမၢၼ်ႈလႄႈ တပ်ႉသိုၵ်းၵႅတ်ႇၶႄၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈယၢင်းလႅင် KNDF ပိုတ်းယိုဝ်းတိုၵ်းတေႃးၵၼ် တီႈဝဵင်းမိူင်းပၢႆး ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸႂ်ႉၶိူင်ႈမိၼ်ပိုတ်းယိုဝ်း ႁၢဝ်ႈႁႅင်း ၵူႈဝၼ်း။ ဝဵင်းမိူင်းပၢႆးၼႆႉ တပ်ႉသိုၵ်းယၢင်းလႅင် ယိုတ်းလႆႈဝႆႉသေ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၶႂ်ႈၶိုၼ်းယိုတ်းၶိုၼ်းလႄႈ ၸင်ႇႁႅၼ်းသိုၵ်းလေႃႇတိုၵ်းမႃးၶၢဝ်းတၢင်း 60 ဝၼ်း ဢမ်ႇၵိုတ်းဢမ်ႇထၢတ်ႇ။ ထိုင်မႃးဝၼ်းတီႈ 05/02/2025 ၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ် မႃးပွႆႇမၢၵ်ႇသမ်ႉ ပေႃးဢမ်ႇၼပ်ႉဢၢၼ်ႇၵမ်းမၼ်းလႆႈ။ ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း KNDF လၢတ်ႈဝႃႈ – “တႄႇယၢမ်းၵၢင်ဝၼ်းတဵင်ႈ တေႃႇထိုင် ယၢမ်းၵၢင်ၶိုၼ်း 10 မူင်းပၢႆ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ် မႃးယိုဝ်းဢမ်ႇထၢတ်ႇဢမ်ႇဝၢႆး။ ပဵၼ်ၶိူင်ႈမိၼ်သႅၼ်း Y12- Jetfighter ၸိူဝ်းၼႆႉ။ တေႃႇထိုင်ဝၼ်းတီႈ 06/02/2025 ၼႆႉ တိုၵ်ႉၶဵင်ႈၶႅင်ၵၼ်ယူႇႁၢဝ်ႈႁႅင်း။ ၶိူင်ႈမိၼ်မႃး ပၼ်ႇလဵပ်ႈယူႇတင်းဝၼ်း”- ဝႃႈၼႆ။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ဢဵၼ်ႁႅင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်တပ်ႉတႅၵ်ႇသေ လုၵ်ႉတၢင်းမိူင်းယၢင်းလႅင်မႃး၊ ပဵၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တၢင်ႇတီႈတၢင်ႇဝဵင်းပၢႆႈမႃးယူႇတီႈ တပ်ႉၶမယ 422 သေ ယိုဝ်းၵွင်ႈလူင် ၵူႈဝၼ်း။ ႁၢင်ႈႁႅၼ်း တေ ၶဝ်ႈယိုတ်းၶိုၼ်းမိူင်းပၢႆးလႄႈ ၸင်ႇမီးလွင်ႈပိုတ်းယိုဝ်းၵၼ်ၵူႈဝၼ်း – ၵူၺ်းၵႃႈ ၾၢႆႇတၢင်းသိုၵ်းယၢင်းလႅင် တႄႉ တိုၼ်းတေဢမ်ႇယွမ်းပၼ်လႃးလႃး သိုၵ်း KNDF ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ ။ ၵူၼ်းမိူင်းဝဵင်းမိူင်းပၢႆးၵေႃႈ လႆႈဢွၼ်ၵၼ်ပၢႆႈၽေးသိုၵ်း။ ၸိူဝ်းဢမ်ႇၸၢင်ႈပၢႆႈၵေႃႈမီး။ ၾၢႆႇသိုၵ်းယၢင်းလႅင်တႄႉ ပိုၼ် ၽၢဝ်ႇဝႆႉဝႃႈ ဢိင်ၼိူဝ် ငဝ်းလၢႆးၵၢၼ်သိုၵ်းဢမ်ႇလီသေ ႁႂ်ႈဢွၼ်ၵၼ်ၾၢင်ႉၵႂႃႇမႃး – ဝႃႈၼႆ။ သိုၵ်းယၢင်းလႅင်ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉဝႃႈ – တႄႇပီ 2023 မႃး သိုၵ်းယၢင်းလႅင် လႆႈပိုတ်းယိုဝ်းတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈသေ ယိုတ်းလႆႈ မိူၼ်ၼင်ႇ – ဝၢၼ်ႈဝႃႇရီႇသူးၽလၢႆႇ၊ ၻူင်းတူးထၢၼ်ႇ၊ ပွႆးၵူင်း 3 ၊ ပွႆးၵူင်း 1 ၊ ၺွင်ႇဝႅင်း၊ ပီႇၵိၼ်း ၵေႃးၶူႇ၊ သွင်ႇၵၢၼ်း၊ သီႇၵႃး ၊ ၵုင်းပိဝ်ႇႁႃႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ – ဝႃႈၼႆ။ | ['ၶၢဝ်ႇ', 'ၵၢၼ်သိုၵ်း'] |
2025-02-06T19:00:00 | https://shannews.org/archives/62220 | ဢိင်ႇသၼ်ႇ ၼပ်ႉႁူဝ်ပၢၵ်ႇၵမ်း တီႈမိူင်းၵရိ ၵူၼ်းမိူင်းလႆႈပၢႆႈဢွၵ်ႇၵုၼ် | ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 2 ဝၼ်းထပ်းၵၼ်ၼႆႉ ဢိင်ႇသႇၼ် (ၽႅၼ်ႇလိၼ်ဝႆ) ၼပ်ႉႁူဝ်ပၢၵ်ႇၵမ်း တီႈႁိမ်းၵုၼ်သၼ်ႊတူဝ်ႊရီႊ ၼီႊ (Santorini) မိူင်းၵရိ (Greek)။ ၵူၼ်းမိူင်းၼပ်ႉႁူဝ်ႁဵင် လႆႈပၢႆႈဢွၵ်ႇၵုၼ် ၵႂႃႇႁႃယူႇသဝ်းဢွင်ႈတီႈလွတ်ႈၽေး – ဝႃႈၼႆ။ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 02/02/2025 ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်း 9,000 ပၢႆ ၸႂ်ႉသဵၼ်ႈတၢင်းၼမ်ႉလႄႈ ၶိူင်ႈမိၼ်သေ ဢွၼ်ၵၼ်ပၢႆႈ ဢွၵ်ႇၵုၼ်။ ပူၼ်ႉမႃးၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 2 ဝၼ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ၽႅၼ်ႇလိၼ်ဝႆ တီႈႁိမ်းၵုၼ် Santorini မွၵ်ႈ 300 ၵမ်း ဝႃႈၼႆ။ ၸွမ်းၼင်ႇ ၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ႇ ပၵ်းတႃပႂ်ႉတူၺ်း ၸွမ်းၽႅၼ်ႇလိၼ်ဝႆ မိူင်းၵရိ ၼပ်ႉမၢႆဝႆႉၼၼ်ႉ တႄႇဝၼ်းတီႈ 24/01/2025 ၼၼ်ႉမႃးတေႃႇထိုင်ဝၼ်းပုတ်ႉၼႆႉ ၽႅၼ်ႇလိၼ်ဝႆႉ ၸၼ်ႉႁႅင်းဢေႇ တူင်ႉၼိုင်ၵႂႃႇႁိမ်းၵုၼ် ဢမ်ႇယွမ်း 750 ၵမ်း – ဝႃႈၼႆ။ ဝၢႆးလင် ပီ 1964 လွင်ႈၽႅၼ်ႇလိၼ်ဝႆ ၸိူင်ႉၼႆၼႆ့ ပဵၼ်ၵမ်းႁႅၵ်ႈၼႆ – ၽူႈၵုမ်းၸီႉသင်ႇ ႁွင်ႈၵၢၼ် ၾၢႆႇၶူၼ်ႉၶႂႃႉၽေး ၽႅၼ်ႇလိၼ်ဝႆ မိူင်းၵရိ လၢတ်ႈတီႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ ၸိုင်ႈမိူင်းဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ ၵုၼ် Santorini ၼႆႉ မီးဝႆႉ တီႈၼိူဝ်လွႆၾႆး ဢၼ်ယၢမ်ႈတႅၵ်ႇ မိူဝ်ႈပီ 1950 ၵမ်းလိုၼ်းသုတ်း။ ပဵၼ်ၵုၼ်ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် မီးၶႅၵ်ႇဢႅဝ်ႇလႄႇတွင်ႈတဵဝ်းၼမ် တီႈၼိုင်ႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈ လိူၼ်ၾႅပ်ႊၼိဝ်ႊရီႊၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈ ၶၢဝ်းၶႅၵ်ႇၶဝ် မႃးဢႅဝ်ႇလႄႇလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းငိူင်ႉပၢႆႈ ၵမ်ႈၼမ်ၵေႃႈ ပဵၼ်ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈၵူၺ်း။ ၽႅၼ်ႇ လိၼ်ဝႆပွၵ်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈၵဵဝ်ႇၶွင်ႈ ၵၼ်တင်း လွႆၾႆးတူင်ႉ – ၼႆယဝ်ႉ။ ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈၼႆႉ ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်းၶဝ် ပၼ်ၾၢင်ႉဝႆႉဝႃႈ လွင်ႈၽႅၼ်ႇလိၼ်ဝႆ ၸၢင်ႈသိုပ်ႇပဵၼ်ထႅင်ႈ ယူႇလၢႆဝၼ်း။ တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်တႄႉ ပႆႇမီးၵူၼ်းမၢတ်ႇၸဵပ်း လူႉတၢႆသေၵေႃႉ ဝႃႈၼႆ။ တီႈၼိူဝ်ၵုၼ် Santorini ၼႆႉ မီးႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်းယူႇသဝ်း 15,500 ပၢႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၵူၼ်းၸိူဝ်းပၢႆႈဢွၵ်ႇၵုၼ် မီး 9,000 ပၢႆယဝ်ႉ။ ၸွမ်းၼင်ႇ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇၵႅတ်ႇ ၶႄ ၽေးသၽႃႇဝ တုၵ်းယွၼ်းဝႆႉသေ သၢႆၵၢၼ်မိၼ် Aegean လႆႈၽိူမ်ႉဝႆႉပၼ် ၶိူင်ႈမိၼ်ထႅင်ႈ 9 လမ်း တႃႇၸႂ်ႉၼႂ်းငဝ်းလၢႆးၶိုၵ်ႉၶၵ်ႉ – ဝႃႈၼႆ။ | ['ၶၢဝ်ႇ', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း', 'သိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉ'] |
2025-02-07T08:00:00 | https://shannews.org/archives/62215 | ပလိၵ်ႈၾၢႆႇၵုမ်းရူတ်ႉၵႃး ပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်း ပိုၼ်ႇၽၢဝ်ႇတေယိုတ်းရူတ်ႉၵႃး ဢမ်ႇမီးဝႂ်လၢႆႊသိၼ်ႊ | ၼႂ်းလိူၼ်ၾႅပ်ႊပိဝ်ႊရီႊ 2025 ၼႆႉ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇၵုမ်းရူတ်ႉၵႃး လူင်းတီႉရူတ်ႉၵႃး ၸိူဝ်းဢမ်ႇမီးဝႂ်လၢႆႊသိၼ်ႊ ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ၵႂႃႇမႃးယၢပ်ႇ။ ၵူၼ်းၸိူဝ်းလူဝ်ႇၵႃႉလူဝ်ႇၶၢႆၵေႃႈ ဢမ်ႇထၢင်ႈႁၢင်ႈ။ ဢၼ်ပၼ်ၶႂၢင်ႉ ဢ ၼုယၢတ်ႈဢဝ်ရူတ်ႉၵႃး ဢမ်ႇမီးဝႂ်ၶဝ်ႈၵေႃႈပဵၼ်ၶဝ်၊ ယၢမ်းလဵဝ် ဢၼ် လမ်းတီႉၶိုၼ်းၵေႃႈ ပဵၼ်ၶဝ်။ မိူၼ်တၢင်းၶႂ်ႈမိပ်ႇငႅၼ်းၵမ်ၵိၼ်းၵူၼ်းမိူင်းၵူၺ်း ဝႃႈၼႆ။ ၼႂ်းလိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊ 2025 ၼၼ်ႉ ပလိၵ်ႈၾၢႆႇၵုမ်းရူတ်ႉၵႃး ၸႄႈတွၼ်ႈၵဵင်းတုင် ၸတ်းပၢင်ၵုမ်ယႂ်ႇသေ ဝၢင်း ၽႅၼ်တႃႇၽဵဝ်ႈရူတ်ႉၵႃး ၸိူဝ်းဢမ်ႇမီးဝႂ်လၢႆႊသိၼ်ႊ။ ဢွၵ်ႇလိၵ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉဝႃႈ ဝၼ်း တီႈ 01/02/2025 ၼႆႉ တေတႄႇၵူတ်ႇထတ်းႁႄႉႁၢမ်ႈရူတ်ႉၵႃးလႄႈ ရူတ်ႉၶိူင်ႈ ၸိူဝ်းဢမ်ႇမီးဝႂ် ၼႆယဝ်ႉ ။ ဝၢႆးပိုၼ်ၽၢဝ်ႇယဝ်ႉ ပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ ၾၢႆႇၵုမ်းရူတ်ႉၵႃး ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇ မိူၼ်ၼင်ႇ – ၵဵင်းတုင်၊ မိူင်းၽျၢၵ်ႈ၊ တႃႈၶီႈလဵၵ်း၊ မိူင်းသၢတ်ႇ၊ မိူင်းတူၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉ တႄႇလူင်းပိုၼ်ႉတီႈၵူတ်ႇထတ်း။ ၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းပႆႇလႆႈႁဵတ်းဝႂ်လၢႆႊသိၼ်ႊ ဢွၼ်ၵၼ်ၵူဝ်ၺႃးယိုတ်းရူတ်ႉၵႃး။ ဝၼ်းတီႈ 03/02/2025 ဝၢႆးဝၼ်း 3 မူင်းထိုင် ၵၢင်ၶမ်ႈ 8 မူင်းပၢႆၼၼ်ႉ ပလိၵ်ႈၾၢႆႇၵုမ်းရူတ်ႉၵႃးဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း ႁႃသွၵ်ႈတဝ် ၸွမ်းႁၢၼ်ႉဝၢင်းၶၢႆၵႃး Car Showroom ၸိူဝ်းၼႆႉ။ မၢင်ႁၢၼ်ႉၵေႃႈ ၺႃးယိုတ်းၵႃးၵႂႃႇၵေႃႈမီး။ ပဵၼ်ၵၢင် ၶမ်ႈၵၢင်ၶိုၼ်းလႄႈ ယိုတ်းၵႂႃႇလၢႆလမ်းၵေႃႈ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈယိုၼ်ယၼ်။ ဢၼ်သွၵ်ႈတဝ်ႁႃ ယိုတ်းဢဝ်ရူတ်ႉၵႃး ၼႂ်းတႃႈၶီႈလဵၵ်းၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈၸုမ်းပလိၵ်ႈ ၼႂ်းတႃႈၶီႈလဵၵ်းၵူၺ်း။ ပဵၼ်ၽူႈမီးၸၼ်ႉၼႂ်းပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ ဢၼ်လုၵ်ႉမႃးတၢင်းဝဵင်းၵဵင်းတုင် ၸိူဝ်းၼႆႉ မႃးဢွၼ်ႁူဝ် ၼမ်းၼႃႈသေ လူင်းၵူတ်ႇထတ်း။ ပေႃးပဵၼ်ပလိၵ်ႈပိုၼ်ႉတီႈၵူၺ်းတႄႉ ဢမ်ႇသူႈႁဵတ်းၵၢၼ်သင်။ မိူဝ်ႈလဵဝ် ဢၼ်တေၸၢင်ႈၺႃးယိုတ်းၵေႃႈ ပဵၼ်ရူတ်ႉ ၵႃး၊ ရူတ်ႉၶိူင်ႈတႄႉ ပႆႇပေႃးၺႃးထတ်း ၵူၼ်းပိုၼ်ႉ တီႈလၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ ၸဝ်ႈၶွင် Car Showroom ၸိူဝ်းမီးၼႂ်းဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်းၼႆႉ ဢွၼ်ၵၼ်မႆႈၸႂ် ၵူဝ်ၺႃးၶဝ်ႈသွၵ်ႈထတ်း ယိုတ်းၼႆသေ ၸိူဝ်းပိၵ်ႉဝႆႉၵေႃႈမီး။ မိူၼ်ၼင်ႇ ႁၢၼ်ႉၶၢႆၵႃး IC Car Showroom ဢၼ်မီးႁိမ်းႁူင်းႁႅမ်း ရီႇၵျီးၼႃး ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈၶဝ်ႈတဝ်သေ ယိုတ်းၵႃးဢၼ်ဢမ်ႇမီးဝႂ်ၵႂႃႇ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ တေ ဢဝ်လိူင်ႈ ၸဝ်ႈၶွင်ႁၢၼ်ႉထႅင်ႈ။ ၼႂ်းတႃႈၶီႈလဵၵ်းၼႆႉ ၵႃးဢမ်ႇမီးဝႂ် တိုၼ်းမီးမႃးႁိုင်ယဝ်ႉ၊ ပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ ၸင်ႇႁႃမႃးတူင်ႉတိုၼ်ႇ တႃႇတီႉၺွပ်းယၢမ်းလဵဝ်။ မိူၼ်တၢင်း ႁႃလၢႆးထႆၵိၼ်ငိုၼ်း တီႈၵူၼ်းမိူင်း ၵူၺ်းၼႆ ၵူၼ်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၼႄၼႆ – “ႁႂ်ႈၶဝ်လႄႇႁႃတီႉၺွပ်း ၵူႈလမ်းတႄႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈၼင်ႇၵဝ်ႇ ၶဝ်တေလူင်းၵူတ်ႇထတ်း ၼႂ်းႁၢၼ်ႉၶၢႆရူတ်ႉၵႃး ဢၼ်ဢမ်ႇမီးဝႂ်ၶႂၢင်ႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉလႄႈ ၶွမ်ႊမၼီႊၶၢႆရူတ်ႉၶၢႆၵႃး ၸိူဝ်းၼႆႉၵူၺ်း။ ပိူင်လူင်မၼ်း ၶဝ်တေႁႃတီႉရူတ်ႉၵႃး ဢၼ်ဢမ်ႇမီးဝႂ်သင်သေ ဝၢင်းၶၢႆဝႆႉ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၶဝ်တေဢၢၼ်းသွၵ်ႈ ႁၢၼ်ႉသႅၼ်း ယႂ်ႇ ၶွမ်ႊပၼီႊသႅၼ်းယႂ်ႇ ၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၸွမ်းတႃႈၸွမ်းတၢင်းတႄႉ ပႆႇပေႃးထတ်းၵႃႈႁိုဝ်။ ပိူင်လူင်မၼ်း ၶဝ်ၶႂ်ႈလႆႈငိုၼ်းလႄႈ လူင်းထတ်းၵူၺ်း”- ဝႃႈၼႆ။ ပေႃးမႃးတူၺ်း ၵူၼ်းၶီႇရူတ်ႉၵႃး ဢမ်ႇမီးဝႂ်ၶွၼ်ႇလၢႆႊသိၼ်ႊၼႆႉ ဢမ်ႇၵွမ်ႉၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈၵူၺ်း။ ၸဵမ်ဢဝ်ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉပိဝ်ႇႁႃႇလႄႈ ၽူႈမီးၸၼ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈၸိူဝ်းၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်ၶီႇၵႃး ဢၼ်ဢမ်ႇမီးဝႂ်။ ပေႃးၶဝ်ၼင်ႇၵၼ်တႄႉ ဢမ်ႇၵူတ်ႇထတ်းသင် – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈလၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ ၵူၼ်းမိူင်း ဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း လၢတ်ႈဝႃႈ – ရူတ်ႉၵႃး တီႈတႃႈၶီႈလဵၵ်းၼႆႉ မွၵ်ႈ 95 % ၼႆႉ ပဵၼ်ရူတ်ႉၵႃး ဢမ်ႇမီးဝႂ်ၶွၼ်ႇ။ ပဵၼ်ရူတ်ႉၵႃး ဢၼ်တေႃႉဢဝ်တၢင်းၾင်ႇထႆးမႃးလွၼ်ႉလွၼ်ႉ။ လႆႈလတ်းၵဵတ်ႉ/ လၢၼ်ႇပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်၊ လႆႈပၼ်ငိုၼ်း ၾၢႆႇၵဵပ်းၶွၼ်ႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈယူႇ – ဝႃႈၼႆ။ မိူၼ်ၼင်ႇတီႈ ဝဵင်းမိူင်းသၢတ်ႇၵေႃႈ ယၢမ်းလဵဝ် ၵူၼ်းမိူင်းဢမ်ႇႁတ်းႁေႃႈရူတ်ႉၵႂႃႇမႃးထၢင်ႇႁၢင်ႈ။ မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်းၵေႃႈ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇၵုမ်းရူတ်ႉၶိူင်ႈ၊ ရူတ်ႉၵႃးၸိူဝ်းၼႆႉ ယၢမ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ တေတီႉတေၺွပ်းဢၼ်ဢမ်ႇမီးလၢႆႊသိၼ်ႊ ဝႃႈ ၼႆသေတႃႉ ဢမ်ႇလူင်းမိုဝ်းႁဵတ်းတႄႉတႄႉ။ ပေႃးၽႂ်ဢဝ်ငိုၼ်း မွၼ်ၵေႃႈလွတ်ႈ။ တႃႇတေႁဵတ်းလၢႆႊသိၼ်ႊၼိုင်ႈၵမ်း ၵေႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈလွင်ႈငၢႆႈ။ လႆႈၸႂ်ႉၶၢဝ်းယၢမ်း လႆႈၸႂ်ႉငိုၼ်းတွင်း တင်းၼမ်တင်းလၢႆ။ တႃႇတေၶဝ်ႈထိုင် ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈ ၼႂ်းလုမ်းၼႂ်းၸႆးၵေႃႈ ဢမ်ႇငၢႆႈ။ ၸင်ႇဝႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်ႁေႃႈၵႂႃႇမႃး၊ ၸႂ်ႉၼႂ်းၶူင်ႇၼႂ်းဝၢၼ်ႈၵူၺ်းၼႆ – ပေႃႈႁိူၼ်းၼုမ်ႇ မိူင်းသၢတ်ႇ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၼႄဝႆႉၼင်ႇၼႆ – “ပိူၼ်ႈၵေႃႈ မွၵ်ႇၵၼ်ဝႆႉသေ ရူတ်ႉၵႃးဢမ်ႇမီးဝႂ်ၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်ၵဵပ်းသိမ်းဝႆႉႁင်းၽႂ်မၼ်း။ ႁႂ်ႈဢဝ်ၵႂႃႇၵႂႃႇမႃးမႃး မိူၼ်ၵူႈပွၵ်ႈတႄႉ ဢမ်ႇႁတ်းယဝ်ႉ။ ဢၼ်ၵႂႃႇမႃး ယူႇၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ပဵၼ်ရူတ်ႉဢၼ်မီးၶွၼ်ႇ ၵူၺ်းယဝ်ႉ။ ဢၼ်ယၢပ်ႇထႅင်ႈသမ်ႉ ပဵၼ်ၼမ်ႉမၼ်းၶိူင်ႈ မိူဝ်ႈလဵဝ် ပၢမ်ႉၼမ်ႉမၼ်းၵေႃႈ ပိၵ်ႉဝႆႉမူတ်း။ ၵူၼ်းလူင်သိုၵ်းမၢၼ်ႈတႄႉ ၸီႉသင်ႇ ႁႂ်ႈၸဝ်ႈ ႁၢၼ်ႉၼမ်ႉမၼ်းၶိူင်ႈ ၶၢႆပၼ်ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ် ၼႂ်းလုမ်းၼႂ်းၸႆးလႄႈ ပေႃႈမႄႈၸိူဝ်းလူဝ်ႇႁပ်ႉသူင်ႇလုၵ်ႈႁဵၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉၼႆဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ တီႈဝဵင်းမိူင်းတူၼ်ၵေႃႈ တေႃႈၼင်ႇၼၼ်။ ပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵူတ်ႇထတ်းထဵတ်ႈထၢမ် တီႉၺွပ်း ႁႅင်းလႄႈ လုၵ်ႈႁဵၼ်း ဢမ်ႇႁတ်းဢဝ်ရူတ်ႉဢဝ်ၵႃး ၵႂႃႇႁဵၼ်းလိၵ်ႈလၢႆး ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ ၵၢပ်ႈဝၢၼ်ႈပၢၼ်မိူင်း ယၢမ်ႈလဵဝ် ၵၢၼ်ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉယၢပ်ႇၽိုတ်ႈ ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးတူၵ်း၊ တႃႇတေသိုဝ်ႉ ရူတ်ႉၵႃးလႆႈၵေႃႈ ဢမ်ႇငၢႆႈလႄႈ ၽႂ်ၵေႃႈ ၵူဝ်ၺႃးပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ ယိုတ်းဢဝ်လၢႆရူတ်ႉၵႃး ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇ ၸိုင်ႈမိူင်းမႃးၼႆႉ ၵုမ်ႇပိုၼ်ၽၢဝ်ႇမၢႆမီႈ၊ ၵုမ်ႇၵဵပ်းၶွၼ်ႇတီႈၵူၼ်းမိူင်း၊ ၵုမ်ႇ မိပ်ႇငႅၼ်းတဵၵ်းတဵင်ပေႉၵိၼ်ၵူၼ်းမိူင်း၊ ၵုမ်ႇႁၢင်ႈႁႅၼ်းသိုၵ်း ပိုတ်းယိုဝ်းသိုၵ်း ၼႂ်းမိူင်းယူႇၵူၺ်း၊ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈတူၺ်းထိုင် လွင်ႈယူႇသႃႇလူမ်ၸႂ်ၵူၼ်းမိူင်း သင်သေၸိူဝ်ႉသေပိူင်။ | ['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ပွင်ႈၵႂၢမ်းၶၢဝ်ႇ'] |
2025-02-06T17:00:00 | https://shannews.org/archives/62207 | ပၢင်တေႃႇလွင်း ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီ တေၸတ်းႁဵတ်းၵႂႃႇ တႃႇၶၢဝ်းတၢင်းၼိုင်ႈပီ | ၽွင်းမိူင်းသႅၼ်ဝီ လူႉၵွႆ လူၺ်ႈၽႅၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 ၵူၼ်းမိူင်းသႅၼ်ဝီ ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၵိၼ်းၸႂ် လႆႈပၢႆႈ ၽေးသိုၵ်း ယင်းပႆႇၸၢင်ႈပွၵ်ႈၶိုၼ်းႁိူၼ်းယေး သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ပၼ်ၶႂၢင်ႉၸဝ်ႈငိုၼ်းသႃး ပိုတ်ႇပၢင်တေႃႇလွင်း ၸဵမ်မိူဝ်ႈၼႃႈပီမႂ်ႇၶႄႇၼၼ်ႉမႃး ႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်။ ပၢင်တေႃႇလွင်းၼႆႉ ၸတ်းတီႈပၢင်ႇပွႆးလိူၼ်သီႇ ၵၢင်ဝဵင်းသႅၼ်ဝီလႄႈ ၸတ်းႁဵတ်းပႃး ၼႂ်းဝၢၼ်ႈၼမ်ႉဢုၼ်ႇ၊ ၼႂ်းဢိူင်ႇပၢင်ႇလေႃႉ၊ ဢိူင်ႇၸေႈဢူ၊ ဢိူင်ႇၼမ်ႉၸလၢပ်ႈ ဢိၵ်ႇတင်း ဢိူင်ႇမိူင်းပႃး ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။ – ပၢင်တေႃႇလွင်း တီႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီ ၸွမ်းၼင်ႇ ၸဝ်ႈတႅင်ႇပၢင်လွင်းၶဝ်လၢတ်ႈသေ လႆႈႁူႉဝႃႈ – ပၢင်တေႃႇလွင်း တီႈပၢင်ႇပွႆးလိူၼ်သီႇၼႆႉ တေၸတ်းႁဵတ်းၵႂႃႇ ၶၢဝ်းတၢင်းၼိုင်ႈပီသေ တၢင်ႇဢွင်ႈတီႈတႄႉ တေၸတ်းႁဵတ်းၵႂႃႇ ၶၢဝ်းတၢင်းၼိုင်ႈလိူၼ် ဝႃႈၼႆ။ ၼႂ်းပၢင်တေႃႇလွင်းၼၼ်ႉ မီးပၢင်လေးၵွင်ႇၵျိၼ်ႇ၊ မၢၵ်ႇၵိင်ႈလွႆ၊ ပၢင်ၶႅင်ႇမၢၵ်ႇၶင်ႇလႄႈ ပၢင်ၽၢႆႉၵူႈသႅၼ်းသႅၼ်း။ ပၢင်တေႃႇလွင်း ၼိုင်ႈၶူင်ႇၼႆႉ လႆႈပၼ်တီႈပေႃႈလဵင်ႉၵၼ်ႇထရႅၵ်ႈ ၼိုင်ႈလိူၼ် ဢေႇသုတ်း 600,000 ပျႃး။ – ပၢင်တေႃႇလွင်း တီႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈၼႆႉသေ ၵူၼ်းမိူင်းၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈတႄႉ ဢွၼ်ၵၼ်မႆႈၸႂ်ဝႃႈ သင်ပိုတ်ႇပၢင်တေႃႇလွင်း ၵႂႃႇၶၢဝ်းတၢင်းႁိုင် ၼႆၸိုင် ၵူဝ်ၵူၼ်းဢမ်ႇၶႂ်ႈၶတ်းၸႂ်ႁဵတ်းၵၢၼ်သေ မိုင်ႉၵၢၼ်တေႃႇလွင်း ဢမ်ႇထၢတ်ႇဢမ်ႇဝၢႆး။ ၸၢတ်ႈပၢၼ်ၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉၵႂႃႇဝၼ်းလႂ်ဝၼ်းၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈလူႉသေဢမ်ႇၵႃး ၼႃႈႁိူၼ်း ဢၼ်ၵႆႉမီးလွင်ႈမူၼ်ႈ ၸႂ်၊ လွင်ႈဢုၼ်ႇၸႂ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸၢင်ႈတႅၵ်ႇယၢႆႈ – ဝႃႈၼႆ။ ဝၢႆးလင်ၽႅၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 တပ်ႉသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ၵုမ်းၵမ်မိူင်းသႅၼ်ဝီမႃးၶၢဝ်းတၢင်း ၼိုင်ႈပီပၢႆၼႆႉ မီးႁူင်းမိပ်ႇၼူတ်ႇလႄႈ KTV ၼမ်လိူင်ႇမႃးလိူဝ်ၵဝ်ႇသေ ၵူၼ်းၸိူဝ်းၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်ၼၼ်ႉ လႆႈႁူႉဝႃႈ ပဵၼ်ၼၢင်းယိင်းၼုမ်ႇ သႅၼ်းႁုၼ်ႈမႂ်ႇ ဢႃယု 18 လႄႈ 20 ၶိုၼ်ႈၼိူဝ်၊ မီးလၢႆၸၢဝ်းၶိူဝ်း ပႃးၸဵမ် တႆး၊ လွႆ၊ မၢၼ်ႈ၊ ၶႄႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ | ['ၶၢဝ်ႇ', 'ၽိတ်းမၢႆမီႈ'] |
2025-02-06T15:30:00 | https://shannews.org/archives/62204 | သွင်ၵေႃႉပီႈၼွင်ႉ ၽၢတ်ႇၵၼ် 10 ပီပၢႆ ၽိူဝ်ႇဝၢင်းၶိူင်ႈ ၸူးၵၼ် ၸင်ႇႁူပ်ႉၵၼ်ၶိုၼ်း | သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဝၢင်းၶိူင်ႈၸူး သိုၵ်းထၼုတီႈ ဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ် ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း ၾၢႆႇသိုၵ်းထၼု ဢၼ်ပႂ်ႉႁပ်ႉသမ်ႉပဵၼ်ၼွင်ႉၸၢႆး ဢွၵ်ႇဢွၵ်ႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉ သွင်ပီႈၼွင်ႉၽၢတ်ႇၵၼ်လႆႈ 10 ပီပၢႆ ၽိူဝ်ႇဝၢင်းၶိူင်ႈယွမ်းၵၢၼ်ႉတေႃႇၵၼ် ၸင်ႇထူပ်းၵၼ်ၶိုၼ်း ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 04/02/2025 သိုၵ်းမၢၼ်ႈလႄႈ သိုၵ်းထၼု ပိုတ်းယိုဝ်းၵၼ်ႁၢဝ်ႈႁႅင်း တီႈဝၢၼ်ႈတွင်းၶမ်း ဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ်၊ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ 5 ၵေႃႉ တီႈတပ်ႉဢမျွၵ်ႈ 902 ဝၢင်းၶိူင်ႈၸူး ၸုမ်းသိုၵ်းထၼု၊ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ပႃးမႃးၸၼ်ႉ ႁူဝ်ႁၢၼ်ၵေႃႉၼိုင်ႈ လိုၼ်းသုတ်း ၽိူဝ်ႇထၢမ်တူၺ်းလႆႈႁူႉဝႃႈ ပဵၼ်ပီႈဢၢႆႈ ၵူဝ်ႇၵျေႃႇယၢၼ်ႇ – သိုၵ်းႁၢၼ် ၵေႃႉၼိုင်ႈ ၼႂ်းတပ်ႉသိုၵ်းထၼု ၼၼ်ႉ။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵေႃႉပဵၼ်ပီႈၼၼ်ႉ ဢႃယုမီး 38 ပီ သိုၵ်းထၼု ဢၼ်ပဵၼ်ၼွင်ႉၼၼ်ႉသမ်ႉ ဢႃယုမီး 27 ပီ။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၼၼ်ႉ လၢတ်ႈတီႈသိုၵ်းထၼုဝႃႈ – ၼႂ်းတပ်ႉၸႂ်ႉၵိၼ်ယႃႈ သူႇယႃႈမဝ်းၵမ် ယႃႈသူၼ်းၸႂ်သေ ၸင်ႇၶဝ်ႈပၢင်တိုၵ်း ပိုတ်းယိုဝ်းလူၺ်ႈဢမ်ႇၵူဝ်တၢႆၵူဝ်ႁႄသင် ဝႃႈၼႆ။ ၾၢႆႇသိုၵ်းထၼု လၢတ်ႈဝႃႈ- ယၢမ်းလဵဝ် သိုၵ်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉ မိုင်ၵႂင်သေ မိူၼ်ၵူၼ်းၸႂ်ဢမ်ႇမၢၼ်ႇ ထၢမ်သင်ၵေႃႈဢမ်ႇလႆႈ။ မၼ်းလၢတ်ႈဝႃႈ ၵိၼ်ယႃႈဝႆႉၼမ်၊ ဢိုပ်းၶဝ်ႈဢိုပ်းၼမ်ႉ ဢမ်ႇလႆႈၼွၼ်း ဢမ်ႇလႆႈလပ်းႁိုင်ယဝ်ႉလႄႈ ဢမ်ႇတွင်းသင်ယဝ်ႉ – ဝႃႈၼႆ။ ၶၢဝ်းတၢင်း ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇ ၸိုင်ႈမိူင်းမႃး 4 ပီၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ လႆႈၸႂ်ႉႁႅင်းသိုၵ်း ပိုတ်းယိုဝ်းၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ဢမ်ႇၵိုတ်းဢမ်ႇလိုဝ်ႈ။ ပၢင်တိုၵ်းၵႂၢင်ႈၶႂၢင်ပတ်းပိုၼ်ႉၸိုင်ႈမိူင်း။ တင်ႈတႄႇ ပီ 2023 မႃး ပၢင်တိုၵ်း ၸွတ်ႇတူဝ်ႈၸိုင်ႈမိူင်း၊ ၼိုင်ႈဝၼ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈတၢႆ ၼႂ်းပၢင်တိုၵ်း 100 ထိုင် 200 ၵေႃႉ – တၢႆၵူႈဝၼ်း။ ဢၼ်ပၢႆႈတပ်ႉၵေႃႈ မီးယူႇၵူႈဝၼ်း။ ၵွပ်ႈၼႆ ဢဵၼ်ႁႅင်းၵူၼ်း ဢမ်ႇၶႂ်ႈမီးယဝ်ႉလႄႈ ယၢမ်းလဵဝ် သိုၵ်းမၢၼ်ႈ လႆႈၸႂ် ယႂ်ႇၵွင်ႈလူင်လႄႈ ၶိူင်ႈမိၼ် ပိုတ်းယိုဝ်း ဢဝ်လွၼ်ႉလွၼ်ႉ။ | ['ၶၢဝ်ႇ', 'ၵၢၼ်သိုၵ်း'] |
2025-02-06T14:30:00 | https://shannews.org/archives/62199 | ၵျပၼ်ႊပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ပွႆႇလၢဝ်ထဵမ်း(လၢဝ်ပွမ်) ႁင်းၵူၺ်း တႃႇၵဵပ်းၶေႃႈမုလ်းၼႃႈလိၼ် | ႁွင်ႈၵၢၼ် ၾၢႆႇလိူၼ်လၢဝ်လႄႈ ၵၢင်ႁၢဝ်မိူင်းၵျပၼ်ႊ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ပွႆႇလၢဝ်ထဵမ်း(ၵဵဝ်ႇတု) ႁင်းၵူၺ်းၶိုၼ်ႈ တၢင်းလႅင်မိၼ် ရွၵ်ႉၵႅတ်ႉ H3 ၊ ၶိုၼ်ႈၵႂႃႇလွတ်ႈၽေးလီငၢမ်း ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 2 ဝူင်ႈၼႆႉ တေႁွတ်ႈထိုင်ၵၢင်ႁၢဝ် ၸၼ်ႉသဵၼ်ႈတၢင်းလၢဝ်ထဵမ်းၼၼ်ႉၼႆ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 02/02/2025 ပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉၼင်ႇၼႆ။ လၢဝ်ထဵမ်းလုၵ်ႈၼႆႉ ၸိုဝ်ႈႁွင်ႉဝႃႈ Michibiki 6 – လုၵ်ႉတီႈႁွင်ႈၵၢၼ် ဢႃႇၵႃႇသ ဢၼ်မီးတီႈဝဵင်းတႃႊၼီႊ ၵႃႊသျီႊမႃႊ ၼၼ်ႉသေပွႆႇၶိုၼ်ႈ။ ပဵၼ်လၢဝ်ထဵမ်း ဢၼ်ၵဵပ်းၶေႃႈမုလ်းၼႃႈလိၼ် တႃႇၵႂႃႇမႃးႁႃၵၼ် လုၵ်ႈ ထိ 5 ဢၼ်ၵျပၼ်ႊပွႆႇ ၶိုၼ်ႈၵၢင်ႁၢဝ်။ မၼ်းတေသူင်ႇၵျီႊၽီႊဢႅတ်ႉသ် ပၼ်တႃႇမိုဝ်းထိုဝ်၊ ရူတ်ႉၵႃးလႄႈ ႁိူဝ်း ဢိၵ်ႇတင်း ၻရူၼ်ႊ – ႁွင်ႈ ၵၢၼ် ၾၢႆႇၵၢင်ႁၢဝ် မိူင်းၵျပၼ်ႊ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၼင်ႇၼႆ။ မိူင်းၵျပၼ်ႊၼႆႉ ၶိုင်ပွင်ဝႆႉ တႃႇပွႆႇလၢဝ်ထဵမ်း ဢၼ်ၵွင်ႉသၢၼ်ၵၼ် ႁဵတ်းၵၢၼ် တင်းမူတ်း 7 လုၵ်ႈ။ ယၢမ်းလဵဝ် ပွႆႇယဝ်ႉ 5 လုၵ်ႈယဝ်ႉ။ တေႃႇထိုင် ပီ 2026 ၼႆႉ တေပွႆႇထႅင်ႈ 2 လုၵ်ႈ – ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉပႃးၼင်ႇၼႆ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ လၢဝ်ထဵမ်း 7 လုၵ်ႈၼႆႉသေ တႃႇတေၵဵပ်းၶေႃႈမုလ်းတၢင်းၼႃႈလိၼ်ၼၼ်ႉ ၵျပၼ်ႊ တေဢမ်ႇလူဝ်ႇလႆႈပိုင်ႈဢိင် တီႈလၢဝ်ထဵမ်းတၢင်ႇၸိုင်ႈမိူင်း (ပႃးၸဵမ် ဢမေႊရိၵၼ်ႊ) ယဝ်ႉၼႆ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၽွင်းလူင် ၾၢႆႇပၢႆးသၢႆႈလႄႈ လွၵ်းလၢႆးပၢႆးၸၢၵ်ႈ မိူင်းၵျပၼ်ႊ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ | ['ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း', 'ၶၢဝ်ႇ', 'ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ'] |
2025-02-06T14:11:16 | https://shannews.org/archives/62192 | သိုၵ်းမၢၼ်ႈတင်း PNO ပွႆႇမၢၵ်ႇသႂ်ႇ ၼႂ်းဝဵင်းယွင်ႁူၺ်ႈ တိူဝ်ႉၺႃးၵူၼ်းတၢႆ 2 မၢတ်ႇ 7 | သိုၵ်းမၢၼ်ႈႁူမ်ႈတင်း ၸုမ်းပျီႇတူႉၸိတ်ႉပဢူဝ်း PNO ပွႆႇမၢၵ်ႇလူင်သႂ်ႇ ၸွမ်းဝၢၼ်ႈၽြႃးလွႆၼွႆႉလႄႈ ၸွမ်းပိုၼ်ႉတီႈ ပၢင်သဝ်းၵူၼ်းပၢႆႈၽေး ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းယွင်ႁူၺ်ႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းလူႉတၢႆ 2 ၵေႃႉ မၢတ်ႇၸဵပ်း 7 ၵေႃႉ။ ဝၼ်းတီႈ 05/02/2025 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 7 မူင်းပၢႆ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း ႁူမ်ႈတင်း ၸုမ်းပျီႇတူႉၸိတ်ႉပဢူဝ်း PNO ဢၼ်ပၵ်းယူႇဝႆႉ တီႈႁိမ်းဝၢၼ်ႈတိတ်ႉပိၼ်ႇၵွၵ်ႉ (သစ်ပင်ကောက်ရွာ) သေ ပွႆႇမၢၵ်ႇလူင်သႂ်ႇ တီႈဝၢၼ်ႈၽြႃးလွႆၼွႆႉ ဢၼ်မီးၵူၼ်းဝၢၼ်ႈတင်း ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်းၶဝ် ယူႇသဝ်းဝႆႉၼၼ်ႉ ၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇတိူဝ်ႉၺႃး ထဝ်ႈၸၢႆး ဢႃယု 74 ပီ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လူႉတၢႆလႄႈ ၼၢင်းယိင်း သွင်ၵေႃႉ လႆႈမၢတ်ႇၸဵပ်း ၼႆယဝ်ႉ။ မၢၵ်ႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ – PNO တူၵ်းသႂ်ႇ ၵူၼ်းမိူင်းလူႉတၢႆ တီႈဝဵင်းယွင်ႁူၺ်ႈ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ်မွၵ်ႈ 9 မူင်း ၼၼ်ႉၵေႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈတင်း ၸုမ်းပျီႇတူႉၸိတ်ႉပဢူဝ်း PNO ပွႆႇမၢၵ်ႇသႂ်ႇ တီႈပၢင်သဝ်းၵူၼ်းပၢႆႈၽေး ႁိမ်းဝၢၼ်ႈၽြႃးလွႆၼွႆႉၼႆႉထႅင်ႈ ၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇတိူဝ်ႉၺႃး ၵူၼ်းၸၢႆး ဢႃယု 44 ပီ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လူႉတၢႆထင်တီႈ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေး ပႃးၸဵမ်ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ မၢတ်ႇၸဵပ်းထႅင်ႈ 5 ၵေႃႉ။ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 5 ဝၼ်းလဵဝ်ၼႆႉ ၵူၺ်း မီးၵူၼ်းလူႉတၢႆ 2 ၵေႃႉ မၢတ်ႇၸဵပ်း 7 ၵေႃႉ ဝႃႈၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၸွမ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝၢၼ်ႈၽြႃးလွႆၼွႆႉၸိူဝ်းၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းပိုၼ်ႉတီႈ ပႃးၸဵမ်ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်းၶဝ် လႆႈမႆႈၸႂ်လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ ၵူဝ်ၸုမ်းၶဝ်မႃးပွႆႇမၢၵ်ႇထႅင်ႈလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်း ၵမ်ႈၽွင်ႈ ဢွၼ်ၵၼ်ပၢႆႈၵႂႃႇတၢင်း ထုင်ႉၸၢမ်ၵႃး ၸွမ်းဝၢၼ်ႈလူင်ၵၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၼႂ်းလိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊ ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉၵေႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈတင်း ၸုမ်းပျီႇတူႉၸိတ်ႉပဢူဝ်း PNO ပွႆႇမၢၵ်ႇသႂ်ႇလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းလူႉတၢႆ 3 ၵေႃႉ မၢတ်ႇၸဵပ် 14 ၵေႃႉ ယဝ်ႉပွၵ်ႈၼိုင်ႈ။ | ['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ'] |
2025-02-06T13:38:48 | https://shannews.org/archives/62189 | ၸွမ်ၸိုင်ႈမႂ်ႇမိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ သင်ႇၸဝ်ႈတႃႇၼ ၵိုတ်းၵၢၼ်ၵမ်ႉၸွႆႈၼွၵ်ႈမိူင်း ၼွၵ်ႈလိူဝ်ၶူင်းၵၢၼ် AIDS | ၽွင်းၸွမ်ၸိုင်ႈမႂ်ႇ မိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ ၻူဝ်ႊၼေႃႊ ထရမ်ႉ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ၸုမ်းၸဝ်ႈတႃႇၼ ၼႂ်းမိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ ႁၢမ်ႈသူင်ႇတၢင်းၵမ်ႉၸွႆႈပၼ်တၢင်ႇၸိုင်ႈမိူင်းၼႆလႄႈ လႆႈၵိုတ်းလိုဝ်ႈဝႆႉ တၢင်းၼမ်တၢင်းလၢႆ လူတ်းယွၼ်ႇပွႆႇဝၢင်းပၼ် လွင်ႈၸွႆႈထႅမ်ၵူၼ်းပဵၼ် ဢဵတ်ႇသ် (AIDS) ဢၼ်လဵဝ်ၵူၺ်းၼႆ ၽွင်းလူင်ၾၢႆႇၼွၵ်ႈမိူင်း မိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 01/02/2025 ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉၼင်ႇၼႆ။ ၻူဝ်ႊၼေႃႊ ထရမ်ႉၼႆႉ ဝၢႆးလင် ၶိုၼ်ႈပဵၼ်ၸွမ်ၸိုင်ႈ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 20/01/2025 ၼၼ်ႉယဝ်ႉၵေႃႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ လွင်ႈ ၼႆႉဝႃႈ – ၵူၼ်းမိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ ႁႂ်ႈလႆႈဢွၼ်ၵၼ် ထတ်းတူၺ်းၶိုၼ်း မူႇပိူင်ၼွၵ်ႈမိူင်း၊ ၼႂ်းၼၼ်ႉပႃးဝႆႉဝႃႈ – ပူၵ်းပွင်ၵူၼ်းမိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ ပဵၼ်ထိ 1 ၊ ၸွႆႈတၢင်ႇမိူင်းပဵၼ်ထိ 2 ၼႆလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵၢၼ်ၵမ်ႉၸွႆႈ ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈမိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊမႃးၼၼ်ႉ ၵိုတ်းယင်ႉၵႂႃႇတင်းမူတ်း။ မိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊၼႆႉ ပဵၼ်မိူင်းဢၼ် သူင်ႇလွင်ႈၵမ်ႉၸွႆႈ ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ ၼမ်သုတ်းထိၼိုင်ႈ။ ၽွင်းလူင် ၾၢႆႇၼွၵ်ႈမိူင်း မိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ – ၼွၵ်ႈလိူဝ် လွင်ႈၵမ်ႉၸွႆႈ ၶဝ်ၼမ်ႉတၢင်းၵိၼ်ယဝ်ႉ တိုၵ်ႉတၢင်ႇယွၼ်းႁႂ်ႈလူတ်းယွၼ်ႇပၼ် ၵမ်ႉၸွႆႈ ယႃႈယႃလႄႈ တၢင်းၵိၼ် ဢိၵ်ႇတီႈယူႇတၼ်းသဝ်း ၸိူဝ်းၼႆႉပႃးထႅင်ႈယူႇ ဝႃႈၼႆ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢၼ်ၸွမ်ၸိုင်ႈ ထရမ်ႉ လူတ်းယွၼ်ႇပၼ်တႃႇၵမ်ႉၸွႆႈတၢင်းပဵၼ်ဢဵတ်ႇသ်ၼႆၼၼ်ႉ ဢမ်ႇပႃး မႃးႁူဝ်ၶေႃႈယွႆႈ ဝႃႈတေလူတ်းယွၼ်ႇပၼ် ဢၼ်လႂ်လၢႆလၢႆၼႆလႄႈ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၸွႆႈထႅမ် တႃႇၵူၼ်းပဵၼ်ဢဵတ်ႇသ် ၶဝ်ဢမ်ႇၸၢင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်တေႃႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ ရၢႆႊထိူဝ်ႊတႄႉ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ – ႁွင်ႈၵၢၼ် ၾၢႆႇၽွင်းတၢင်လႄႈ လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈပၢႆးယူႇလီ လုမ်ႈၾႃႉ ႁွင်ႈၵၢၼ် ၽွင်းလူင် ၾၢႆႇၼွၵ်ႈမိူင်း မိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊတႄႉ လၢတ်ႈဝႃႈ – ဢၼ်တေၸၢင်ႈ သိုပ်ႇၸွႆႈထႅမ်ၵႂႃႇၼႆႉပဵၼ် တႃႇယူတ်းယႃတၢင်းပဵၼ် HIV ၊ တၢင်းပဵၼ်ပွတ်ႇထီႊပီႊ၊ တႃႇယူတ်းယႃ တၢင်းပဵၼ်မႄႈလႄႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ၊ တႃႇႁႄႉၵင်ႈလႄႈ ယူတ်းယႃတၢင်းပဵၼ်ဢၼ်ၸပ်းငၢႆႈ၊ တႃႇသူင်ႇပၼ်ယႃႈယႃလႄႈ ၶူဝ်းၸႂ်ႉသွႆ ၼႂ်းၵၢၼ်ယူတ်းယႃတူဝ် ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။ | ['ၶၢဝ်ႇ', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း'] |
2025-02-06T12:28:36 | https://shannews.org/archives/62184 | မၢၵ်ႇတႅၵ်ႇ တိူဝ်ႉၺႃးၵူၼ်းၼမ်ႉၶမ်း မၢတ်ႇၸဵပ်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ | ၵူၼ်းၼမ်ႉၶမ်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ ၺႃးမၢၵ်ႇတႅၵ်ႇသႂ်ႇ ၽွင်းတိုၵ်ႉၽုၵ်ႇသွမ်ႈဢွႆႈ လႆႈတိူဝ်ႉမၢတ်ႇၸဵပ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်း ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 05/02/2025 ယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်း 3 မူင်းပၢႆ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၼွင်တိူၼ်း ဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ၽူႈၸၢႆး ၵေႃႉၼိုင်ႈ ၵႂႃႇတီႇၽဵဝ်ႈသူၼ်သေ ဢဝ်ၽႃႉၽၼ်းၺႃး မၢၵ်ႇမႅင်းတႅၵ်ႇသႂ်ႇ ၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇတိူဝ်ႉၺႃး ၸွမ်းၼႃႈၸွမ်းတူဝ် လႆႈမၢတ်ႇၸဵပ်းႁႅင်း ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၽူႈၸၢႆး ၵေႃႉၼိုင်ႈ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၼွင်တိူၼ်း ၵႂႃႇၽုၵ်ႇဢွႆ တီႈၼႂ်းသူၼ် ၽွင်းမၼ်းၸၢႆး တႅပ်းဢွႆႈတႃႇတေၽုၵ်ႇသွမ်ႈၼၼ်ႉ ၵႂႃႇၽၼ်းၺႃးမၢၵ်ႇတႅၵ်ႇ ဢၼ်မီးဝႆႉၼႂ်းသူၼ် ၼၼ်ႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈမၢၵ်ႇတႅၵ်ႇသႂ်ႇ ၸႅၵ်ႇမၢၵ်ႇတိူဝ်ႉၺႃး ၸွမ်းၼႃႈတႃလႄႈ ၸွမ်းတူဝ်ၶိင်းသေ လႆႈမၢတ်ႇၸဵပ်းဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ ၽႃႉမိတ်ႉ ဢၼ်ၽၼ်းၺႃးမၢၵ်ႇ တီႈၼႂ်းသူၼ်ဢွႆႈ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ယူႇတီႈ ၾၢႆႇၸွႆႈထႅမ် ၸုမ်းတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း လႆႈဢဝ်တူဝ်မၼ်းၸၢႆး သူင်ႇယူတ်းယႃဝႆႉ တီႈႁူင်းယႃ ဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်းယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ ဝၢၼ်ႈၼွင်တိူၼ်းၼႆႉ တိတ်းၸပ်းၾင်ႇၼမ်ႉမၢဝ်း မီးၾၢႆႇႁွင်ႇဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်းသေ ၽွင်းၽႅၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဝၢၼ်ႈဢၼ်လႆႈၶၢမ်ႇတၢမ်ႇ ပၢင်တိုၵ်းသိုၵ်းသိူဝ်ႁၢဝ်ႈႁႅင်းမႃး ဝၢၼ်ႈၼိုင်ႈ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၵမ်ႈၽွင်ႈ ယင်းပႆႇၸၢင်ႈပူၵ်းပွင်ၶိုၼ်း ၼႃႈႁိူၼ်းတႃယေးၽႂ်မၼ်းၵေႃႈ မီးတင်းၼမ်။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းၵႆႉထူပ်းၽေး လွင်ႈမၢၵ်ႇမိုဝ်ႉၸိုၼ်းယမ်း ဢၼ်ၵိုတ်းၶမ်ဝႆႉ ၸိူဝ်း ၼၼ်ႉ။ ယၢမ်းလဵဝ် တီႈဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်းၼႆႉ သိုၵ်းတဢၢင်း TNLA တူင်ႉၼိုင်ၵႂႃႇမႃးဝႆႉ ၽွင်းၽႅၼ်ယၼ်ႇတိုၵ်း 1027 ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းထူပ်းၽေးလူႉတၢႆ ၼႂ်းၵႄႈပၢင်တိုၵ်းၼမ်။ ဝၢႆးပၢင်တိုၵ်း ၽွင်းပီ 2024 ၼၼ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵႆႉၸႂ်ႉၶိူင်ႈမိၼ်တိုၵ်း ပွႆႇမၢၵ်ႇသႂ်ႇႁိူၼ်းယေး ၵူၼ်းမိူင်းၼႂ်းဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်းသေ တိူဝ်ႉၺႃးၵူၼ်းမိူင်း လူႉတၢႆ ၼမ်။ ၼွၵ်ႈလိူဝ်ၼၼ်ႉ မၢၵ်ႇမိုဝ်ႉၸိုၼ်းယမ်း ဢၼ်ၵိုတ်းၶမ်ဝႆႉ ၽွင်းပၢင်တိုၵ်းၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ဢမ်ႇမီးၸုမ်းလႂ် မႃးၵဵပ်းၽဵဝ်ႈပၼ်။ ႁိူၼ်းယေး ၵူၼ်းမိူင်းဢၼ်လူႉၵွႆဝႆႉ ယွၼ်ႉပၢင်တိုၵ်း ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇမီးၸုမ်းလႂ် မႃးၸွႆႈပူၵ်းပွင်ပၼ်သင် ၼႆယဝ်ႉ။ | ['ၶၢဝ်ႇ', 'ၽိတ်းမၢႆမီႈ'] |
2025-02-06T08:00:00 | https://shannews.org/archives/62181 | လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၸၢႆး ၵၼ်ႉၸၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇလဵၵ်ႉ တီႈဝဵင်းယႂႃႇငၢၼ်ႇ | တီႈဝဵင်းယႂႃႇငၢၼ်ႇ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၸၢႆး ဢႃယု 16 ပီ ပူၼ်ႉပႅၼ်လူလၢႆ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇယိင်း ဢႃယု 4 ၶူပ်ႇ ၽူႈမီးဢႃႇၼႃႇဢမ်ႇၸၢင်ႈဢဝ်လိူင်ႈပၼ်တူတ်ႈတၢမ်ႇ – ၾၢႆႇၸၢႆး ၸႂ်ႉငိုၼ်းသၢႆႈတႅၼ်း 50 သႅၼ်သေ ပိၵ်ႉပၼ်ႁႃပႅတ်ႈ။ ဝၼ်းတီႈ 02/02/2025 ယၢမ်းၵၢင်ဝၼ်း 12 မူင်း လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၸၢႆးသႅၼ်းပၢၼ်သိၵ်းႁိၵ်း ဢႃယု 16 ပီ ပူၼ်ႉပႅၼ်ၵၼ်ႉ ၸၼ် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇယိင်းဢွၼ်ႇ ဢႃယု 4 ၶူပ်ႇ တီႈဢိူင်ႇမျိၼ်းၵျတူဝ်း ဝဵင်းယႂႃႇငၢၼ်ႇ။ လွင်ႈၸိူင်ႉၼႆ မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇ ဢမ်ႇယၢမ်ႈမီးမႃးလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ တူၵ်းၸႂ်ယုပ်းၽၢၼ်ႈ။ ၵူၼ်းယိင်း ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“ပေႃႈမႄႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇယိင်း ၵႂႃႇၸူးၵၢင်ႉၵႄႇ ၼႂ်းဝၢၼ်ႈသေ ၵႄႈလိတ်ႈ၊ ၾၢႆႇလုၵ်ႈဢွၼ်ႇၸၢႆး ပၼ်ငိုၼ်း 50 သႅၼ် ယႃႇႁႂ်ႈဢဝ်လိူင်ႈ ယႃႇႁႂ်ႈမီးလွင်ႈမီးတၢင်း။ ယင်းပၢႆလွၵ်ႇငိုတ်ႈဝႃႈ သင်ဝႃႈ ၵႂႃႇလၢတ်ႈတႂ်ႈမိူဝ်းၼိူဝ်ၼႆ တေဢဝ်လိူင်ႈ (ၸွႆးတြႃး) ႁဵတ်းဢမုၶၻီးတေႃႇ – ဝႃႈၼႆထႅင်ႈ”- ဝႃႈၼႆ။ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၸၢႆးၼုမ်ႇ ဢၼ်ပူၼ်ႉပႅၼ်ၵၼ်ႉၸၼ်ၼၼ်ႉ ၸင်ႇႁႃႁဵၼ်းလိၵ်ႈဝႆႉ ၸၼ်ႉ 10 ။ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ယိင်းဢွၼ်ႇ ဢႃယု 4 ၶူပ်ႇၼၼ်ႉတႄႉ ပႆႇၵႂႃႇႁဵၼ်းလိၵ်ႈ။ လွင်ႈၼႆႉ ၼၢင်းယိင်းၸၢဝ်းထၼု ၽူႈတူင်ႉၼိုင် တႃႇသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၽူႈ တွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“ပေႃးမီးလွင်ႈပူၼ်ႉပႅၼ်လူလၢႆ မႃးၸိူင်ႉၼႆ ဢမ်ႇဝႃႈပဵၼ်ပၼ်ႁႃ ၼႂ်းလုၵ်ႈဢွၼ်ႇႁိုဝ် ၵူၼ်းလူင် – ထုၵ်ႇလီဢဝ်လိူင်ႈပၼ်တူတ်ႈတၢမ်ႇ ၼၵ်းၼၵ်းၼႃၼႃ။ မိူၼ်ၼင်ႇ ပၼ်ႁႃယၢမ်းလဵဝ် ဢႃယု 16 ပီ ဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်းၼႆႉ ၵမ်ႈၼမ် ၶဝ်မေႃဝူၼ်ႉယဝ်ႉ။ မၼ်းတေႁူႉယူႇဝႃႈ လွင်ႈၼႆႉ ပဵၼ်လွင်ႈ ၵၼ်ႉၸၼ်လူလၢႆ ။ ပေႃးဢဝ်ငိုၼ်းၵႄႈလိတ်ႈလႆႈၸိူင်ႉၼႆ တိၵ်းတိၵ်းၸိုင် ၶဝ်တေဢမ်ႇႁူႉဝႃႈ ပဵၼ်တၢင်းၽိတ်း။ မိူဝ်းၼႃႈမႃး ၶဝ်တေၸၢင်ႈႁဵတ်းၽိတ်းၵႂႃႇထႅင်ႈတိၵ်းတိၵ်း။ ၵွပ်ႈၼႆ လွင်ႈပူၼ်ႉပႅၼ် တၢင်းၵႃႇမၼႆႉ ႁဝ်းၶႃႈတႄႉ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈပဵၼ်တူတ်ႈတၢမ်ႇၼၵ်းၼႃမိူၼ်ၼင်ႇ တၢမ်ႇၶွၵ်ႈတေႃႇၸူဝ်ႈႁႃႉ၊ တၢမ်ႇတၢႆႁႃႉၼႆ ၸိူဝ်းၼႆႉ”- ဝႃႈၼႆ။ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ဢၼ်ထုၵ်ႇၵၼ်ႉၸၼ်လူလၢႆၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉပၢႆးတူဝ် ပၢႆးၸႂ်လႄႈ ယူႇတီႈ ပေႃႈမႄႈလႄႈ တူင်ႇဝူင်းႁိမ်းႁွမ်း ထုၵ်ႇလီလုမ်းလႃး ပၢႆးတူဝ် ၊ ပၢႆးၸႂ်ပၼ်လီလီ။ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၸၢႆးသမ်ႉ ပေႃးမီးဢႃယု 10 ပၢႆမႃး ႁေႃႊမူၼ်ႊ ၼႂ်းတူဝ်လႅၵ်ႈလၢႆႈလႄႈ ၵႆႉလႄႇႁႃလူင်းမိုဝ်းႁဵတ်းတူဝ်ထူပ်း ၸွမ်းၼင်ႇ ႁေႃႊမူၼ်ႊပဵၼ်မႃး။ ၵွပ်ႈၼႆ ယူႇတီႈၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်းသေ ထုၵ်ႇလူင်းပိုၼ်ႉတီႈ ၼႂ်းဝၢၼ်ႈၼႂ်းဢိူင်ႇ ပၼ်တၢင်း ႁူႉၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈသၽႃႇဝ ပိူင်ပဵၼ်ယိင်းၸၢႆး၊ တၢင်းႁူႉၵဵဝ်ႇၵပ်းငႅင်ႈ Sex Education ၼၼ်ႉ ၵႂၢင်ႈၵႂၢင်ႈၶႂၢင်ၶႂၢင် – ၼၢင်းယိင်း ၸၢဝ်းထၼုၼၼ်ႉ လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ ၼႂ်းပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈၸိုင်ႈမိူင်းတႄႉ ပႃးဝႆႉဝႃႈ ပေႃးၵၼ်ႉၸၼ်လူလၢႆ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇပႃႈတႂ်ႈဢႃယု 12 ၸိုင် တၵ်းတေလႆႈႁပ်ႉတူတ်ႈတၢမ်ႇၶွၵ်ႈ 20 ပီ ထိုင် တၢမ်ႇၶွၵ်ႈတေႃႇၸူဝ်ႈ ဝႃႈၼႆသေတႃႉ ၾၢႆႇၽူႈမီးဢႃႇၼႃႇလူင်ပွင် ၸိုင်ႈပၢၼ်သိုပ်ႇပၢၼ် ဢမ်ႇတွၼ်ႉပၼ်တူတ်ႈတၢမ်ႇထိုင်တီႈထိုင်လႅၼ် မႃးသေပွၵ်ႈ။ ပေႃးၽူႈပူၼ်ႉပႅၼ် ယဵတ်ႈမွၼ်ငိုၼ်း ၶိုၼ်းပူၼ်ႉလွတ်ႈတူတ်ႈတၢမ်ႇမႃးတႃႇသေႇ ဢမ်ႇၼၼ် ၵႆႉပူၼ်ႉတူတ်ႈတၢမ်ႇမႃး ၶိုၼ်း ၽွင်း ၽူႈၼမ်းၸိုင်ႈမိူင်းဢွၵ်ႇၸႂ် ပွႆႇပၼ်ၵူၼ်းတူၵ်းၶွၵ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ | ['ၶၢဝ်ႇ', 'ၽိတ်းမၢႆမီႈ'] |
2025-02-05T19:18:15 | https://shannews.org/archives/62178 | သင်ယႃႉသိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉလူႉ ၽေးသၽႃႇဝၸၢင်ႈၶဝ်ႈထိုင်ငၢႆႈ | ၸဵမ်မိူဝ်ႈၵိူတ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်း မူၼ်းပဵၼ်ႁၢင်ႈမႃး ၽူႈလႂ်ၽႂ်ၵေႃႈ တေဢမ်ႇႁၢင်ႇၵႆလႆႈၾိင်ႈသၽႃႇဝ ဢၼ်ပဵၼ်လူႉ ယူႇၵူႈ ၸဝ်ႉၼႂ်ဝၼ်းၶမ်ႈ။ တူဝ်မီးၸႂ်တင်းလၢႆ တၵ်းလႆႈပိုင်ႈၾိင်ႈသၽႃႇဝ သိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉသေ ၸင်ႇယူႇသဝ်းၵိၼ်သၢင်ႈလႆႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၵမ်ႈၼမ် ဢမ်ႇတွၼ်ႉသွၼ်ႇႁၼ် ၵႃႈၶၼ်သိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉ။ ပေႃးတူၵ်ႇထိုင်လွင်ႈသိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉမႃးၵေႃႈ တေဢမ်ႇလၢတ်ႈပႃး လိၼ် ၼမ်ႉ လူမ်း ၾႆး ၊ သတ်းလႄႈ ၵူၼ်း ၸိူဝ်း ၼႆႉၵေႃႈ တေဢမ်ႇယဝ်ႉ။ ဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ႁဝ်းမႃးႁူႉၸၵ်း သိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉ လူးၵွၼ်ႇ။ သိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉၼႆႉ မၢႆထိုင်ဢွင်ႈတီႈၼမ်ႉလိၼ်ႁိၼ်ၽႃ ဢၼ်မီးတူဝ်မီးၸႂ်လႄႈ တူဝ်ဢမ်ႇမီး ၸႂ် ၸိူဝ်းၼၼ်ႉတင်းသဵင်ႈ။ သိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉၼႆႉ ၸႅၵ်ႇမီးဝႆႉ 2 တွၼ်ႈ မိူၼ်ၼင်ႇ သိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉ ဢၼ်ၵိုၵ်းၸွမ်းသၽႃႇဝ Natural Environment လႄႈ သိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉ ဢၼ်ၵူၼ်းၶူင်သၢင်ႈဝႆႉ Human Made Environment ။ သိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉ ဢၼ်ၵိုၵ်းၸွမ်းသၽႃႇဝၼႆႉ ပဵၼ်တူဝ်မီးၸႂ်လႄႈ ဢမ်ႇမီးၸႂ်တင်းသဵင်ႈ ဢၼ်လႆႈ ပိုင်ႈဢိင် ၵၼ်သေ ယူႇဝႆႉ။ ဢမ်ႇၸႂ်ႈၽႂ် ဢမ်ႇမီးၽႂ်မႃးၶူင်ႁဵတ်းဝႆႉ မၼ်းတိုၼ်းမီးၵိုၵ်းလုမ်ႈၾႃႉၼႆႉမႃး ။ တူဝ်ယၢင်ႇၵေႃႈ မိူၼ်ၼင်ႇ လုၵ်ႈလိူၼ်လႄႈ ၵၢင်ဝၼ်း ၼင်လိၼ်မိူင်းလႄႈ တွင်ႉၾႃႉ ၸိူဝ်းၼႆႉ ၶဝ်ႈ ၼႂ်းႁူဝ်ၶေႃႈ သိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉ ဢၼ်ၵိုၵ်းၸွမ်း သၽႃႇဝၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ သိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉ ဢၼ်ၵူၼ်းၶူင်သၢင်ႈဝႆႉသမ်ႉ ၸဵမ်ဢဝ်သဵၼ်ႈတႃႈသၢႆတၢင်း၊ ႁိူၼ်းယေး ဝတ်ႉဝႃးၽႃသိူဝ်ႇ ႁူင်းၸၢၵ်ႈ ႁူင်းၵၢၼ် ႁူင်းႁဵၼ်း ၸၼ်ႉၸွမ် တႃႈရူတ်ႉတႃႈၵႃး ပၢင်လဵၼ်ႈဢဵၼ်ႁႅင်း တႄႇၵႂႃႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁွင်ႉဝႃႈ သိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉ ဢၼ်ၵူၼ်းၶူင်သၢင်ႈၼႆယူႇ။ ဢမ်ႇဝႃႈ သိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉသႅၼ်းလႂ်ၵေႃႈယဝ်ႉ မၼ်းၵေႃႈ တိုၼ်းမီးၽွၼ်းတုမ်ႉယွၼ်ႈ ၼိူဝ်တူဝ်မီးၸႂ်လႄႈ ဢမ်ႇမီးၸႂ်တင်းလၢႆ။ ပေႃးႁဵတ်းႁႂ်ႈသိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉလူႉၵေႃႈ ၸၢတ်ႈပၢၼ်ၵူၼ်းႁဝ်းၵေႃႈ တေလူႉၸွမ်း။ သင်သိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉဝူၺ်ႇ ႁင်ႈၵေႃႈ ၵူၼ်းႁဝ်း ဢႃယုတေပွတ်း တေထူပ်းၽေးရေႃးၵႃႇၵူႈသမ်ႇ သႅၼ်ပိူင်။ သိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ မၼ်းၵေႃႈဢိင်ၼိူဝ် လိၼ် ၼမ်ႉ လူမ်း ၾႆးသေ ၸင်ႇမီးၸင်ႇပဵၼ်မႃးလႄႈ ပေႃးၶၢတ်ႇသေဢၼ်ဢၼ်ၸိုင် ပွင်ႇဝႃႈ ၵူၼ်းၵေႃႉလႂ် သတ်းသႅၼ်းလႂ်ၵေႃႈ ႁူႉတေဢမ်ႇယူႇ လွတ်ႈ ၵႂႃႇလႆႈၵူႈဝၼ်းဝၼ်း။ ပေႃးဢမ်ႇမီးၼမ်ႉတႃႇၵိၼ်၊ ပေႃးဢမ်ႇမီးလူမ်းတႃႇထူၺ်ႈၸႂ်၊ ပေႃးဢမ်ႇမီးလိၼ်တႃႇၽုၵ်ႇသွမ်ႈ၊ ပေႃးဢမ်ႇမီးၾႆးတႃႇႁုင်တူမ်ႈ တႃႇပိူင်းလႅင်းႁၼ်ၸႅင်ႈၸိူဝ်းၼႆႉၼႆၸိုင် ၵူၼ်းၵေႃႉလႂ်ၵေႃႈ တေဢမ်ႇၸၢင်ႈ ၸုၵ်းမၼ်ႈၼိူဝ်လုမ်ႈၾႃႉ ၼႆႉလႆႈ။ ယွၼ်ႉၼၼ် ၵူၼ်းႁဝ်းၵူႈၵေႃႉ တၵ်းလႆႈဝႆႉၼမ်ႉၼၵ်း ဝႆႉၵႃႈၶၼ်ၼိူဝ်သိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉတႄႉတႄႉ။ ၵၢပ်ႈပၢၼ် ယၢမ်းလဵဝ် ယွၼ်ႉၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႇမီး ယွၼ်ႉၵၢၼ်ပုၼ်ႈသုၼ်ႇတူဝ်သေ ယႃႉသိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉလူႉၵေႃႈမီး ယူႇၵူႈဝၼ်းဝၼ်း။ ပေႃးမႃးတူၺ်းၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးၼႆၸိုင် ၵၢၼ်တႅပ်းမႆႉၽဝ်ပႃႇၼႆႉ လိူင်ႇၼမ်မႃး လႄႈ ၾိင်ႈၾႃႉရႃႇသီႇၵေႃႈ ဢမ်ႇမိူၼ်ၵဝ်ႇ။ ပေႃးမႆႈၵေႃႈမႆႈႁႅင်း ပေႃးၵတ်းၵေႃႈၵတ်းႁႅင်း။ ဢမ်ႇၸႂ်ႈၶိင်ႇၶၢဝ်းမၼ်းၵေႃႈ ၾူၼ်တူၵ်း ၼမ်ႉၼွင်း ထူမ်ႈဝၢၼ်ႈထူမ်ႈမိူင်း။ ပေႃးထိုင်ၶိင်ႇႁႅင်ႈၵေႃႈ သမ်ႉပေႃးဢမ်ႇမီးၼမ်ႉတႃႇၵိၼ်တႃႇၸႂ်ႉ ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။ သင်ဝႃႈ ၵူၼ်းႁဝ်း သိုပ်ႇယႃႉလူႉသိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉၵႂႃႇၸိူင်ႉၼႆ ၶၢဝ်းယၢဝ်းတႄႉ တႃႇၾိင်ႈၾႃႉရႃႇသီႇ တေပဵၼ်ပၵ်းၵဝ်ႇပိူင်ၵဝ်ႇတႄႉ တေဢမ်ႇမီးတၢင်းမၼ်း ။ တႃႇႁႂ်ႈသိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉ တေၵိူတ်ႇဢွၵ်ႇပၼ်ၽွၼ်းလီတႃႇၵူၼ်း တႃႇသတ်းတင်းလၢႆၼႆႉ တူၼ်ႈမႆႉၵေႃႈ ပဵၼ်ဢၼ် လမ်ႇလွင်ႈတႄႉတႄႉ။ ယွၼ်ႉဝႃႈ တူၼ်ႈမႆႉတင်းလၢႆၼႆႉ မၼ်းမေႃဢဝ်လူမ်းၶႃႊပွၼ်ႊတၢႆႊ ဢွၵ်ႊသၢႆႊ Carbon dioxide (လူမ်းၼဝ်ႈ) ၼၼ်ႉ လႅၵ်ႈလၢႆႈပဵၼ်ဢွၵ်ႊသီႊၵျိၼ်ႊ Oxygen (လူမ်း သႅၼ်ႈသႂ်)။ တူၼ်ႈမႆႉၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈလူမ်းၸိုၼ်ႈသႂ်သေဢမ်ႇၵႃး ႁဵတ်းႁႂ်ႈလိၼ် ၼမ်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ လႅၵ်ႈလၢႆႈမုၼ်း ဢွၵ်ႇပၼ် ႁႂ်ႈမူတ်းသႂ်။ တူၼ်ႈမႆႉ ပႃႇမႆႉၼမ်ၵႃႈႁိုဝ်ၵေႃႈ တေႁႄႉၵင်ႈလႆႈ ၼမ်ႉၼွင်းယႂ်ႇ၊ လိၼ်ယၢတ်ႇ လိၼ်ပင်းၵေႃႈ တေဢမ်ႇမီး။ သင်ဝႃႈ ဢမ်ႇမီးတူၼ်ႈမႆႉၼမ်ၸိုင် ၾိင်ႈၾႃႉရႃႇသီႇၵေႃႈ တေဢမ်ႇၵုမ်းလႆႈႁႅင်းမႆႈ၊ ႁၢၵ်ႈတူၼ်ႈမႆႉ ဢၼ်ၵုမ်းႁတ်ႉဝႆႉ ၼင်လိၼ်မိူင်း ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ တေဢမ်ႇၵႅၼ်ႇၶႅင်ၼႅၼ်ႈၼႃသေ ထိုင်ၵမ်းၼမ်ႉ ၼွင်း၊ ၽႅၼ်ႇလိၼ်ဝႆမႃးၵေႃႈ လိၼ် ၵွင်းလွႆ ၸိူဝ်းၼႆႉ တေၵူၼ်ႇၵူၼ်ႇပင်းပင်း။ တူဝ်မီးၸႂ် တင်းၼမ် ၵေႃႈ လူႉသုမ်းသၢႆၸႂ် ၸွမ်းၼပ်ႉႁူဝ်မိုၼ်ႇ ႁူဝ်သႅၼ်ယဝ်ႉ။ မိူၼ်ၼင်ႇ ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈၼႆႉၵေႃႈ ၸွမ်းၼင်ႇ ၸုမ်းၾၢႆႇတႅၵ်ႈႁႅင်းလူမ်း (IQAir) ၶဝ် ထတ်းတူၺ်းသေ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 26/01/2025 ၼႆႉဝႃႈ တီႈဝဵင်းလူင်တႃႈၵုင်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ဝဵင်းဢၼ် မီးလူမ်းဝူၺ်ႇႁင်ႈသုတ်း ၸၼ်ႉထီႉ 8 ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ ၼႆယဝ်ႉ။ လွင်ႈၼႆႉ ၼႄလႆႈဝႃႈ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် မၢၼ်ႈၼႆႉ လွင်ႈတႅပ်းမႆႉၽဝ်ပႃႇၼမ်လိူဝ်မႃး။ မိူင်းတႆးၵေႃႈ တေႃႈၼင်ႇၼၼ် တူၼ်ႈမႆႉၺႃးတႅပ်းဢွၵ်ႇ ၼမ်ၼႃႇယဝ်ႉလႄႈ ၾိင်ႈၾႃႉၵေႃႈ ဢမ်ႇလီယဝ်ႉ။ တႄႇတီႈဝႃႈ ဢမ်ႇဝႆႉၵႃႈၶၼ်သိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉၼႆႉသေ ၵူၼ်းလႄႈတူဝ် မီးၸႂ်တင်းလၢႆၵေႃႈ ဢမ်ႇၶၢမ်ႇ လႆႈႁႅင်းလႅတ်ႇ ႁႅင်းၵၢင်ဝၼ်း။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ လူမ်းလႅင်ႉလူင်ၵေႃႈ ၶဝ်ႈငၢႆႈ။ ၽေးသၽႃႇဝဢၼ် ဢမ်ႇ လၢမ်းၶၢတ်ႈထိုင်လႆႈၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈပဵၼ်မႃးလႆႈငၢႆႈငၢႆႈ။ ၼင်ႇႁိုဝ် တေဢမ်ႇပဵၼ်ၼၼ်ႉ မိူင်းလႂ်ၵေႃႈ လူဝ်ႇလႆႈမီးပိူင်ႁၵ်ႉသႃပႃႇထိူၼ်ႇဝႆႉလီလီ။ ပေႃးတူၵ်ႇထိုင်ပႃႇထိူၼ်ႇၼႆၸိုင် ၵမ်ႈၼမ် တေႁၼ်ဝႃႈ မီးတူၼ်ႈမႆႉၵူၺ်း တီႈတႄႉမၼ်း မီးပႃးၸွမ်း တူဝ်သတ်းဢၼ်လဵၵ်ႉဢၼ်ယႂ်ႇၵူႈသႅၼ်းသႅၼ်းလႄႈ မီးပႃးလိၼ် ၼမ်ႉ ႁႄႈ ၾိင်ႈတိုၼ်းပဵၼ်တင်း ၼမ်တင်းလၢႆ။ မီးပႃးထႅင်ႈ တူၼ်ႈမႆႉဢၼ်ၶဝ်ႈပဵၼ်ယႃႈယႃ၊ တူၼ်ႈမွၵ်ႇ တူၼ်ႈမၢၵ်ႇ ဢၼ်ၵူၼ်းလႄႈ သတ်း ဢဝ်မႃးၵိၼ်လဵင်ႉသၢႆၸႂ်လႆႈ။ သင်ဝႃႈ ပႃႇထိူၼ်ႇ သိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉ ဢၼ်မီးဝႆႉၸိူဝ်းၼႆႉ ယွမ်းလူင်းၵႂႃႇၼမ်ယဝ်ႉၸိုင် လုမ်ႈၾႃႉ ဢၼ်ႁဝ်း ယူႇသဝ်း ၼႆႉၵေႃႈ လႅၵ်ႈလၢႆႈမႃး။ Carbon dioxide တေၼမ် တေပဵၼ်ဢၢႆၵႂၼ်း gas ဢၼ်တေၵႂႃႇ တုမ်ႉတိူဝ်ႉ Greenhouse effect ဢၼ်ႁႄႉၵင်ႈလႆႈႁႅင်းသၢႆလႅတ်ႇ။ Greenhouse effect ၼႆႉ ပေႃးလၢတ်ႈႁႂ်ႈပွင်ႇၸႂ်ငၢႆႈၵေႃႈ တေငၢႆးမိူၼ်ၽႅၼ်ႇၽိုၼ်ၼိုင်ႈ ဢၼ်ႁႄႉဝႆႉ ၼႂ်းၵႄႈ လုမ်ႈ ၾႃႉလႄႈ ၵၢင်ဝၼ်း။ တေဢမ်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈ သၢႆလႅတ်ႇၼႆႉ မႃးတုမ်ႉသႂ်ႇလုမ်ႈၾႃႉၵမ်းသိုဝ်ႈ။ ယွၼ်ႉသၢႆလႅတ်ႇ လႆႈလတ်း ၽၢၼ်ႇ Greenhouse effect ၼႆႉသေ ၸင်ႇႁွတ်ႈထိုင်မိူင်းၵူၼ်းၶူင်းၵၢင် ၼႆႉလႄႈ တူဝ်မီးၸႂ်တင်းလၢႆၵေႃႈ ၸင်ႇယူႇလွတ်ႈလႆႈ။ သင်ဝႃႈ မီးဢၢႆၵႂၼ်း လူမ်းဝူၺ်ႇႁင်ႈၼမ်ၶိုၼ်ႈ မႃးတႄႉ Greenhouse effect ဢမ်ႇၵႅၼ်ႇၶႅင်မိူၼ်ၵဝ်ႇသေ တူဝ်မီးၸႂ်တင်းလၢႆၵေႃႈ လႆႈၶၢမ်ႇတၢမ်ႇႁႅင်း မႆႈ ထိုင်တီႈဢမ်ႇယိူၼ်ႉၵၼ်ႈလႆႈ။ သင်ဝႃႈ ႁႅင်းသၢႆလႅတ်ႇလိူတ်ႇမႆႈႁၢဝ်ႈႁႅင်း မႃးလိူဝ်ၵဝ်ႇၸိုင် ၵူၼ်းႁဝ်းၵူႈၵေႃႉ ၸၢင်ႈၸပ်းတၢင်းပဵၼ် ၽိဝ်ၼင်လႆႈထႅင်ႈ။ ၼိူဝ်ႉၼင် သႄႊလ် cell လူႉသေ တေဢမ်ႇမိူၼ်ပၵ်းၵဝ်ႇပိူင်ၵဝ်ႇ။ ပၼ်ႁႃ ၾိင်ႈသၽႃႇဝတင်းသဵင်ႈၼႆႉ ဢၼ်ၼိုင်ႈလႄႈ ဢၼ်ၼိုင်ႈမၼ်းတိုၼ်းၵွင်ႉၵၢႆႇၵၼ်ဝႆႉ။ ဢမ်ႇဝူၼ်ႉ ဢမ်ႇသွၼ်ႇ သင်သေ ၵမ်ႈၼမ် ၼႄၶေႃႈဢၢင်ႈပဵၼ်ၼၼ်ပဵၼ်ၼႆသေ တႅပ်းမႆႉၽဝ်ပႃႇ။ မၢင် ၸိူဝ်းၵေႃႈဝႃႈ ယွၼ်ႉလူဝ်ႇႁဵတ်း တိူၵ်ႇ ႁႆႈလွၵ်းၼႃးလႄႈ တႅပ်းယႃႉၸုတ်ႇၽဝ်၊ မၢင်ၸိူဝ်းၵေႃႈဝႃႈ လူဝ်ႇ သၢင်ႈတီႈယူႇတၼ်းသဝ်းလႄႈ ၸင်ႇတႅပ်းတူၼ်ႈမႆႉ ယႃႉပႃႇမႆႉ။ မၢင်ၸိူဝ်းၵေႃႈ ယွၼ်ႉတူၺ်းပုၼ်ႈ သုၼ်ႇတူဝ်သေ တႅပ်းမႆႉ ၶုတ်းႁႄႈ တီႉၺွပ်းပိုတ်းယိုဝ်းတူဝ်သတ်း ထိုင်တီႈ တုမ်ႉတိူဝ်ႉၾိင်ႈသၽႃႇဝ သိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉ။ ပေႃးထတ်းသၢင်တူၺ်းၵေႃႈ ဢၼ်သတ်ႉတဝႃႇ တင်းသဵင်ႈ လႆႈယူႇလႆႈၵိၼ်ယူႇၵူႈဝၼ်းၼႆႉ မၼ်းဢိင် ၼိူဝ်သိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉတင်းမူတ်း။ ၽႂ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈသိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉ ႁိမ်းႁွမ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇဝူၺ်ႇႁင်ႈၵေႃႈ ၵေႃႉ ၼၼ်ႉ ၶဝ်ႈပႃးၼႂ်းဢၼ် ဢမ်ႇမေႃႁၵ်ႉသႃသိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉ။ ၵူၼ်းၵေႃႉဢၼ်ဢမ်ႇႁၵ်ႉသႃ ဢမ်ႇဝႆႉၵႃႈ ၶၼ် သိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉ ၼမ်ၶိုၼ်ႈမႃးၵေႃႈ ဝၢၼ်ႈမိူင်းတေထူပ်းၽေးသၽႃႇဝၼမ် – လူႉႁၢႆတၢႆယႂ်ႇ ၼမ် ၶိုၼ်ႈမႃးၸွမ်း။ ယွၼ်ႉၼၼ် ႁဝ်းႁႃးၵူႈၵေႃႉၵူႈၵူၼ်း သင်ဝႃႈ ႁၵ်ႉလုၵ်ႈလၢၼ်လိၼ် ၸိူဝ်ႉႁိူဝ်ႇငိူၼ်ႈ ၶိူဝ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼႆၸိုင် ထုၵ်ႇလီႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ်လုမ်းလႃးသိင်ႇဝႅၼ်ႉလွမ်ႉ ႁႂ်ႈမူတ်းသႂ်ၸိုၼ်ႈၸၢင်ႇဝႆႉ ယူႇ တႃႇသေႇယဝ်ႉ ။ ၽိုၼ်ဢၢင်ႈဢိင် – ပပ်ႉၵႅမ်မိုဝ်းပိုၼ်ႉငဝ်ႈ လွင်ႈသိင်ႇဝႅၼ်ႉလွမ်ႉ (ၸုမ်းသိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉတႆး) | ['သိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉ', 'ပွင်ႈၵႂၢမ်း'] |
2025-02-05T15:54:12 | https://shannews.org/archives/62174 | ၵူၼ်းဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ ယွၼ်းႁႂ်ႈသုတ်ႉၶၢႆႉၶၢဝ်းယၢမ်းႁၢပ်ႇ ၵၢၼ်သိုၵ်း ၾၢႆႇၽွင်းငမ်း ယွၼ်းငိုၼ်းၼပ်ႉႁူဝ်သိပ်းသႅၼ် | ၵူၼ်းမိူင်းဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ တၢင်ႇလိၵ်ႈထိုင်တီႈၽူႈၵွၼ်းပွၵ်ႉယွမ်ႇ ႁႂ်ႈယွၼ်းယိုတ်ႈၶၢဝ်းယၢမ်း တႃႇၾိုၵ်းၵၢၼ်သိုၵ်း ပၼ် တီႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၾၢႆႇၽွင်းငမ်း ယွၼ်းငိုၼ်း 50 သႅၼ်ပျႃး ဝႃႈၼႆ။ ၽွင်းႁၢင်လိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊၼၼ်ႉ ၵူၼ်းၼုမ်ႇၸႄႈဝဵင်းမယၢၼ်းၵူင်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ ဢႃယု 29 ပီ ဢၢၼ်း တေၵႂႃႇႁဵတ်း ၵၢၼ်မိူင်းၵျပၼ်ႊ၊ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၸႄႈဝဵင်းၻၵူင်ႇဝဵင်းမႂ်ႇ ၵေႃႉၼိုင်ႈ ဢႃယု 21 ပီ ဢၢၼ်းတေ ၵႂႃႇၶိုၼ်ႈႁူင်းႁဵၼ်း တီႈမိူင်းထႆး ၸိူဝ်းၶဝ်ၵႂႃႇယွၼ်းတီႈၾၢႆႇၽွင်းငမ်းၸႄႈဝဵင်း၊ ၾၢႆႇၽွင်းငမ်းလၢတ်ႈဝႃႈ သင်ၸိူဝ်ႉၶႂ်ႈလူတ်းယွၼ်ႇၶၢႆႉယိုတ်ႈၶၢဝ်းယၢမ်း တႃႇၾိုၵ်းၵၢၼ်သိုၵ်းၸိုင် တၵ်းတေလႆႈပၼ်ငိုၼ်း 50 သႅၼ်ပျႃး – ဝႃႈၼႆ။ ပေႃႈမႄႈလုၵ်ႈႁဵၼ်း လၢတ်ႈတီႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇမၢၼ်ႈတႃႈၵုင်ႈဝႃႈ – “တေလႆႈပၼ်ပႃး ဝႂ်ၵမ်ႉတီႈၵူၼ်းလူင်ပွၵ်ႉ၊ ၽိုၼ်မိူၼ်မၢႆႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်း ဢၼ်ၾၢႆႇတပ်ႉသိုၵ်းသူင်ႇမႃးလႄႈ တႃႇလုမ်းၽွင်းငမ်းၸႄႈဝဵင်း 30 သႅၼ်ပျႃး၊ တႃႇလုမ်းၵွၼ်းပွၵ်ႉ 20 သႅၼ်ပျႃး တင်းမူတ်း တေလႆႈပၼ် 50 သႅၼ်ပျႃး။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ တေလႆႈပၼ်ပႃး လိၵ်ႈဢၼ်တူဝ်ပေႃႈမႄႈလုၵ်ႈ ဢွၼ်ႇတႅမ်ႈဝႆႉ တႃႇယွၼ်းယိုတ်ႈၶၢဝ်းယၢမ်းႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်း၊ လိၵ်ႈႁပ်ႉပၢၵ်ႇပေႃႈမႄႈ၊ ၽိုၼ်မိူၼ်သဵၼ်ႈမၢႆႁူဝ်ႁိူၼ်း၊ ၽိုၼ်မိူၼ်မၢႆၾၢင် ၸိူဝ်းၼႆႉ – ၼႆဝႃႇ”- ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းၻၵူင်ႇဝဵင်းမႂ်ႇ ၵေႃႉၼိုင်ႈတႄႉလၢတ်ႈဝႃႈ – ၵူၼ်းၵၢင်/ ၼၢႆးၼႃႈ (ပွႆးၸႃး) ၵွင်ႉပၼ်တၢင်း လုမ်း ၵွၼ်းၸႄႈဝဵင်းသေ ယွၼ်းငိုၼ်း 60 သႅၼ်ပျႃး။ ၾၢႆႇလုမ်းၵွၼ်းၸႄႈဝဵင်း တေၶိုင်ပၼ်တင်းမူတ်း။ တူဝ်ၵူၼ်းၼုမ်ႇလႄႈ ပေႃႈမႄႈ ဢမ်ႇတၢပ်ႈလူဝ်ႇၸွမ်း – ပေႃးပၼ်ငိုၼ်း 60 သႅၼ်ပျႃးၵေႃႈ လႆႈဝႂ်တီႈလုမ်း ၵွၼ်းၸႄႈဝဵင်းမႃးၵမ်းလဵဝ် – ဝႃႈၼႆ။ ဢိင်ၼိူဝ် ၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ဝႃႈၵူၼ်းၼုမ်ႇ ဢႃယု 18 ထိုင် 35 ပီ တေလႆႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်း ၵူႈၵေႃႉၼႆ ၼၼ်ႉသေ ၵူၼ်းၼုမ်ႇၸဵမ်ယိင်းလႄႈ ၸၢႆး ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ဢွၼ်ၵၼ်ဢွၵ်ႇပၢႆႈၵႂႃႇယူႇၼွၵ်ႈမိူင်းလႄႈ မိူင်းႁိမ်းႁွမ်း။ ယၢမ်းလဵဝ် သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ သင်ႇႁၢမ်ႈၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်ၼွၵ်ႈမိူင်း ၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး ၸိူဝ်းတေ ၵႂႃႇဢႅဝ်ႇယဵမ်ႈၵေႃႈ ထုၵ်ႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵူတ်ႇထတ်းထဵတ်ႈထၢမ် ႁၢဝ်ႈႁႅင်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပေႃးမီးလွင်ႈတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇတႄႉတႄႉၸိုင် သိုၵ်းမၢၼ်ႈဝႃႈ – ယွၼ်းႁႂ်ႈပွႆႇဝၢင်းပၼ် ဢမ်ႇၼၼ် လူတ်းယွၼ်ႇပၼ်လႆႈယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ လုမ်းၵွၼ်းၸႄႈဝဵင်း တၵ်းတေလႆႈၵူတ်ႇထတ်း ၶဵင်ႈၶႅင်ႁၢဝ်ႈႁႅင်း ဝႃႈၼႆပႃး။ ၵူၼ်းၸိူဝ်း ဢၼ်တေယွၼ်းလူတ်းယွၼ်ႇလႆႈၼႆႉတႄႉ တေပဵၼ်ၵူၼ်းၸိူဝ်းပၢႆးယူႇလီဢမ်ႇၶႅမ်ႉ (တေလႆႈ ဢဝ်ဝႂ်ၵမ်ႉထႅမ် တီႈၾၢႆႇပၢႆးယူႇလီ တပ်ႉသိုၵ်းဢွၵ်ႇလိၵ်ႈၵမ်ႉထႅမ်ဝႆႉ) ၊ ၶႃႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၶုၼ်၊ လုၵ်ႈႁဵၼ်း၊ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ် ႁႃလဵင်ႉပေႃႈမႄႈထဝ်ႈၵႄႇ၊ ၵူၼ်းတိုၵ်ႉယူတ်းယႃတူဝ် တႃႇတတ်းယိၼ်ႉယႃႈမဝ်းၵမ်လႄႈ ၵူၼ်းၸိူဝ်းတိုၵ်ႉတူၵ်းၶွၵ်ႈၶင်ဝႆႉၸိူဝ်းၼႆႉ – ဝႃႈၼႆ။ ၾၢႆႇ ၼိုင်ႈ ၵူၼ်းၸိူဝ်းလႆႈႁပ်ႉလိၵ်ႈသၢင်ႉ သင်ႇမႃးတႃႇႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်းၼၼ်ႉ – ၽွင်းတိုၵ်ႉပႂ်ႉၶၢဝ်းယၢမ်း တႃႇလၢႆးငၢၼ်းတူဝ် တႃႇႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်းၼၼ်ႉ သင်ဝႃႈ ပေႃႈမႄႈ/ လုၵ်ႈလၢင်း/ ၼၢင်းမေး – လူႉတၢႆ၊ မၢတ်ႇၸဵပ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်း ၶႅၼ် ၶႃပုတ်း ဢမ်ႇၼၼ် ၺႃးတီႉၺွပ်း ယွၼ်ႉၽိုတ်းမၢႆမီႈၸိုင်ႈမိူင်း/ ထုၵ်ႇဢဝ်လိူင်ႈၸွႆး တြႃး၊ ဢမ်ႇၼၼ် တိုၵ်ႉ ႁဵၼ်းဢဝ်လိၵ်ႈလၢႆးပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ တႃႇပူၵ်းပွင်ဝၢၼ်ႈမိူင်း၊ ၵူၼ်းၸိူဝ်း မီးလွင်ႈတၢင်း လမ်ႇလွင်ႈ ဢမ်ႇယိုတ်ႈဢမ်ႇၶၢႆႉဢမ်ႇလႆႈ ၼၼ်ႉတႄႉ ႁႂ်ႈယွၼ်းမႃးတႃႇယိုတ်ႈၶၢဝ်းယၢမ်းလႆႈယူႇ ဝႃႈၼႆဝႆႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပေႃးယွၼ်းယိုတ်ႈၶၢႆႉၶၢဝ်းယၢမ်းသမ်ႉ ၾၢႆႇၽွင်းငမ်း ယွၼ်းငိုၼ်းၼပ်ႉႁူဝ်သိပ်းသႅၼ် ၸိူင်ႉၼႆလႄႈ တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် ပႆႇမီးၽႂ်ယွၼ်းမႃးပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်။ တီႈမိူင်းတႆးတႄႉ ဝၼ်းတီႈ 04/02/2025 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 7 မူင်း ၵူၼ်းၼုမ်ႇၸၢႆး ၵေႃႉၼိုင်ႈ ဢႃယု 19 ပီ ယူႇဝဵင်းသူၺ်ႇ ၺွင်ႇ ဢၼ်ပႃးသဵၼ်ႈၸိုဝ်ႈ တႃႇႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်းၼၼ်ႉ ၽႅၼ်ၶေႃးတၢႆ တႂ်ႈတူၼ်ႈမႆႉၺွင်ႇ ႁိမ်းႁူင်းၸၢၵ်ႈသလီႇၽႃးတူင်း ဢၼ်မီးႁိမ်းႁူင်းႁေႃၶႃႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၶုၼ် တီႈၶဝ်ယူႇသဝ်းဝႆႉၼၼ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ | ['ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်', 'ၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း'] |
2025-02-05T15:02:13 | https://shannews.org/archives/62163 | ၵူၼ်းၶၢႆၼမ်ႉမၼ်းၸိူဝ်ႉၾႆး တီႈမိူင်းတူၼ် ၺႃးတီႉၵေႃႉၼိုင်ႈ | မိူဝ်ႈၼႆႉ ဝၼ်းတီႈ 05/02/2025 ယၢမ်းၵၢင်ဝၼ်း 11 မူင်း ၸၢႆးၵျေႃႇႁၢၼ်ႇ ၸဝ်ႈၶွင်ႁၢၼ်ႉၶၢႆၼမ်ႉ မၼ်းၸိူဝ်ႉၾႆး တီႈပွၵ်ႉၼွင်ပႃယဵၼ် ဝဵင်းမိူင်းတူၼ် ၸႄႈတွၼ်ႈမိူင်းသၢတ်ႇ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်း ၺႃးပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ ၶဝ်ႈတီႉၺွပ်းၵုမ်းတူဝ်ၵႂႃႇ လူၺ်ႈပိုတ်ႇႁၢၼ်ႇၶၢႆ ၸွမ်းပွၵ်ႉယွမ်ႇ ၼႂ်းၵႄႈ ၵူၼ်းယူႇသဝ်းၵိုၼ်းၶွၼ်ႈၼမ် ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းမိူင်းတူၼ် လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၸႂ်ႈၶႃႈဢေႃႈ ၸၢႆးၵျေႃႇႁၢၼ်ႇ ဢႃယုမွၵ်ႈ 35 ပီ ၺႃးပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ 2 ၵေႃႉ မႃးတီႉၺွပ်းၵုမ်းတူဝ်ၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈ ဢၼ်ၺႃးတီႉၵႂႃႇၼႆႉ ယွၼ်ႉၶဝ်ႁၢမ်ႈပိုတ်ႇၶၢႆၼမ်ႉမၼ်းၸၢၵ်ႈ ၼႂ်းၵႄႈၵူၼ်းယူႇၼမ်လႄႈ ၵၢင်ဝဵင်း ၸိူဝ်းၼႆႉၼႆဝႃႇ။ မိူဝ်ႈႁၢင်ပီ 2023 ၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉၾႆးယၢမ်ႈမႆႈ တီႈႁွင်ႈထႅဝ် ႁၢၼ်ႉၶၢႆၵုၼ်ႇယွႆႈ တႅဝ်းၼိုင်ႈ ၼႃႈၵၢတ်ႇၼႆႉမႃးလႄႈ ၼၼ်ႉၵေႃႈ လူႉယႂ်ႇသုမ်းၼမ်ဢေႃႈ ”- ဝႃႈၼႆ။ ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈၼႆႉ တင်ႈတႄႇ ဝၢႆးၾႆးမႆႈ ႁွင်ႈထႅဝ် ႁၢၼ်ႉၶၢႆၵုၼ်ႇယွႆႈ တႅဝ်းၼိုင်ႈ ၼႃႈၵၢတ်ႇ ဝဵင်းမိူင်းတူၼ်ၼၼ်ႉမႃးသေ ယူႇတီႈ ၸုမ်းၶႄႇၾႆး၊ ပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈလႄႈ ၽူႈၵွၼ်းၸႄႈဝဵင်း ဢွၵ်ႇပၵ်း ပိူင်ႁၢမ်ႈၶၢႆၼမ်ႉမၼ်းၸိူဝ်ႉၾႆးမႃး ၸွမ်းပွၵ်ႉယွမ်ႇၼႂ်းၵႄႈၵူၼ်းယူႇသဝ်းၼမ်လႄႈ ၵၢင်ဝဵင်း ၸိူဝ်းၼႆႉမႃး။ ၵူၼ်းမိူင်းတူၼ် ႁိမ်ၵၼ် သိုဝ်ႉၼမ်ႉမၼ်းၸိူဝ်ႉၾႆး မိူဝ်ႈၼႆႉ 05/02/2025 “ၶဝ်ဢွၵ်ႇပိူင်မၼ်းမႃး ဝႃႈၼၼ်သေတႃႉၵေႃႈ ၵူၺ်းၵႃႈ ႁၢၼ်ႉၶၢႆၼမ်ႉမၼ်းၸၢၵ်ႈ ၸွမ်းၼႂ်းပွၵ်ႉ ၼႂ်းဝဵင်းတႄႉ ပိူၼ်ႈၶၢႆ ၵၼ်မႃးၼမ်ဝႃႈၼမ် ႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်။ ၶဝ်ယင်းဢမ်ႇတီႉၺွပ်း။ လွင်ႈၸၢႆးၵျေႃႇႁၢၼ်ႇ ၺႃးၺွပ်းၵႂႃႇၼႆႉ ပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ ဢဝ်တိုဝ်ႉတၢင်း လွင်ႈမိူင်းထႆး တတ်းၾႆးၾႃႉ ႁၢမ်ႈတေႃႉသူင်ႇၼမ်ႉမၼ်းၸၢၵ်ႈ ၸူးတၢင်းမိူင်းမၢၼ်ႈၼႆႉသေ ၶဝ်ႈတီႉၺွပ်းႁိုဝ် ဢမ်ႇႁူႉ ႁဝ်းၶႃႈတႄႉ ထၢင်ႇၸိူင်ႉၼႆ”- ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းမိူင်းတူၼ် သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် တီႈဝဵင်းမိူင်းတူၼ်ၼႆႉ ပၢမ်ႉၼမ်ႉမၼ်းၸိူဝ်ႉၾႆး (ပၢမ်ႉယႂ်ႇ) ၼႆႉ တင်းမူတ်းမီး 2 ပၢမ်ႉ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ႁၢၼ်ႉၶၢႆယွႆႈ ဢၼ်ပိုတ်ႇၶၢႆၸွမ်းပွၵ်ႇယွမ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉ မီးၼမ်။ ဢိင်ၼိူဝ် မိူင်းထႆး သင်ႇတတ်းၾႆးၾႃႉ၊ ႁၢမ်ႈတေႃႇသူင်ႇၼမ်ႉမၼ်းၶၢမ်ႈမႃးတၢင်းလႅၼ်လိၼ် ၸိူင်ႉၼႆသေ ပၢမ်ႉၼမ်ႉမၼ်း တီႈဝဵင်းမိူင်းတူၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉ ၺႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈ သင်ႇပိၵ်ႉဢိုတ်းဝႆႉ ၸူဝ်းၶၢဝ်း ဝႃႈၼႆ။ မိူၼ်ၼႆ မိူဝ်ႈၼႆႉ ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 10 မူင်း ယူႇတီႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း ၸီႉသင်ႇ ပိၵ်ႉဢိုတ်းပၢမ်ႉ ၼမ်ႉမၼ်းၸိူဝ်ႉၾႆး (ပၢမ်ႉယႂ်ႇ) ၸိူဝ်းၼႆႉ တီႈဝဵင်းမိူင်းသၢတ်ႇ မိူၼ်ၼင်ႇ – ပၢမ်ႉသူၺ်ႇၵျေႃႇၵႃႇ၊ ယွင်ႇၶျီႇဢူး၊ ဢွင်ႇတပျေႇ၊ ၼေႃႇသျႄး ၸိူဝ်း ၼႆႉဝႆႉ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ႁၢၼ်ႉၶၢႆယွႆႈ ၸိူဝ်းၼႆႉထႅင်ႈ။ | ['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ'] |
2025-02-05T13:00:00 | https://shannews.org/archives/62156 | ၼမ်ႉထူမ်ႈယႂ်ႇလူင် တီႈမိူင်းဢွတ်ႊသတြေးယႃႊ | ၼမ်ႉထူမ်ႈႁႅင်း တီႈၸႄႈမိူင်းၵုၼ်ႊသလႅၼ်ႊ ၸိုင်ႈမိူင်းဢွတ်ႊသတြေးယႃႊ (Australian) ၼၢင်းယိင်းတၢႆ ၵေႃႉၼိုင်ႈ၊ ၵူၼ်းမိူင်းၼပ်ႉႁဵင် လႆႈပၢႆႈယၢၼ်ႁိူၼ်းယေး တီႈယူႇ။ ၼမ်ႉထူမ်ႈႁႅင်း မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 04/02/2025 ၼၼ်ႉ မၢင်တီႈ ထူမ်ႈၶိုၼ်ႈသုင်ထိုင် 4 ထတ်း။ ၾူၼ်တႄႉ တိုၵ်ႉတူၵ်းထိုင်ဝၼ်းၸၼ်ၼႆႉယူႇ ၸွမ်ၽွင်းလူင်ၸႄႈမိူင်း လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ ၾၢႆႇလူင်ႉလႅၼ်ႇၾိင်ႈၾႃႉရႃႇသီႇ မိူင်းဢွတ်ႊသတြေးယႃႊ လၢတ်ႈဝႃႈ – ၾူၼ်တူၵ်းႁႅင်းပွၵ်ႈၼႆႉ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 60 ပီၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်ၼၵ်းသုတ်း။ တီႈဝဵင်းတၢဝ်ႊသီႊဝီႊၼၼ်ႉ လင်ႁိူၼ်းၸူမ်ထိုင် 2,000 လင်။ ၵူၼ်းမိူင်းၼပ်ႉႁူဝ်ႁဵင် လႆႈဢွၼ်ၵၼ်ၶၢႆႉပၢႆႈတီႈယူႇ။ ၼမ်ႉထူမ်ႈသဵၼ်ႈတၢင်းရူတ်ႉၵႃး ၶၢတ်ႇၵွႆ ဢမ်ႇၸၢင်ႈ ၵႂႃႇမႃးလႄႈ ၸုမ်းၾၢႆႇၸွႆႈထႅမ် ဢမ်ႇၸၢင်ႈၶဝ်ႈၸူးပိုၼ်ႉတီႈၸွႆႈထႅမ်ၵၼ် – ဝႃႈၼႆ။ ၽွင်းၼမ်ႉထူမ်ႈႁႅင်းၼႆႉ တၢင်းၵိၼ်တၢင်းယႅမ်ႉ ၼႂ်းၵၢတ်ႇၼႂ်းသႃးၵေႃႈၶၢတ်ႇ၊ ဢမ်ႇမီးၶၢႆ။ ႁိူၼ်းယေးၵူၼ်း ၼပ်ႉႁူဝ်ႁဵင်လင်ၵေႃႈ ဢမ်ႇမီးၾႆးၾႃႉၸႂ်ႉ။ ႁူင်းႁဵၼ်းလႄႈ ၵၢၼ်လုမ်းလႆႈပိၵ်ႉဢိုတ်း ၵိုတ်းလိုဝ်ႈဝႆႉၸူဝ်ႈ ၶၢဝ်း။ ၵူၼ်းမိူင်း ၵူဝ်ငိူၵ်ႈလွတ်ႈဢွၵ်ႇၾၢမ်းလဵင်ႉငိူၵ်ႈသေ ၶဝ်ႈမႃးၼႂ်းဝၢၼ်ႈၼႂ်းႁိူၼ်းၵူၺ်းယဝ်ႉ – ဝႃႈၼႆ။ ၸႄႈမိူင်းၵုၼ်ႊသ်လႅၼ်ႊၼႆႉ တူၵ်းမႅၼ်ႈၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈၾိင်ႈၾႃႉမႆႈႁွၼ်ႉ၊ ၵႆႉမီးလူမ်းလႅင်ႉၶၢဝ်းမႆႈၶၢဝ်းၾူၼ်။ ၵူၼ်းမိူင်း ၵႆႉထူပ်းၽေးၼမ်ႉထူမ်ႈ – သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ BBC ဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ | ['သိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉ', 'ၶၢဝ်ႇ'] |
2025-02-05T11:52:28 | https://shannews.org/archives/62145 | မိူင်းထႆး သင်ႇတတ်းၾႆးၾႃႉ ဢၼ်ၶၢမ်ႈမႃးတၢင်း ၾင်ႇတႃႈၶီႈလဵၵ်းယဝ်ႉ | မိူဝ်ႈၼႆႉ ဝၼ်းတီႈ 05/02/2025 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 9 မူင်း ၾၢႆႇၾႆးၾႃႉ ၸႄႈတွၼ်ႈၵဵင်းႁၢႆး သင်ႇတတ်းပႅတ်ႈ ႁႅင်းၾႆးၾႃႉ ဢၼ်သူင်ႇၶၢမ်ႈမႃးတၢင်းၾင်ႇတႃႈၶီႈလဵၵ်း ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်း လႅၼ်လိၼ်တႆး – ထႆး ၼႆႉယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း ၽူႈယိင်း ဢႃယု 40 ပၢႆ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “မိူဝ်ႈၼႆႉ ၵၢင်ၼႂ် 9 မူင်း တၢင်းၾင်ႇတႃႈၶီႈလဵၵ်းၼႆႉ ၺႃးထႆးၶဝ်တတ်းၾႆးၾႃႉပႅတ်ႈယဝ်ႉၶႃႈ။ ၼမ်ႉမၼ်းၸၢၵ်ႈၵေႃႈ ဢမ်ႇပၼ်မႃးယဝ်ႉ။ တီႈပၢမ်ႇၼမ်ႉမၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းႁိမ်ၵၼ်သိုဝ်ႉ ပေႃးၵိုၼ်းလူင်ဝႆႉဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၸွမ်းပၢမ်ႉၼမ်ႉမၼ်းၸိူဝ်ႉၾႆး ဢၼ်ပိုတ်ႇၶၢႆဝႆႉ ၼႂ်းဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ႁိမ်ၵၼ်ၵႂႃႇသိုဝ်ႉ ပေႃးၵိုၼ်းၶွၼ်ႈလူင်ဝႆႉ ဝႃႈၼႆ။ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ ၵူၼ်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း ႁိမ်ၵၼ်သိုဝ်ႉ ၼမ်ႉမၼ်းၸိူဝ်ႉၾႆး မိူဝ်ႈၼႆႉ ဝၼ်းတီႈ 05/02/2025 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် ၵူၼ်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း ၽူႈၸၢႆး ဢႃယု 30 ပၢႆ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “တီႈပၢမ်ႉၼမ်ႉမၼ်းလွႆသထူင်ႇၼၼ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းႁိမ်ၵၼ်ၵႂႃႇသိုဝ်ႉ ပေႃးပဵၼ်ပွႆးလူင်ဝႆႉၶႃႈဢေႃႈ။ ၶၼ်မၼ်းတႄႉ ပႆႇၶိုၼ်ႈ မိူၼ်ၵဝ်ႇ ၵူၺ်း။ တီႇၸေႇ 1 လိတ်ႉ 29 ဝၢတ်ႇ၊ ထၢတ်ႈသီႇသႅၼ်း (95) 1 လိတ်ႉ 30 ဝၢတ်ႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢမ်ႇႁူႉဝႃႈ ပေႃး ဝၢႆးဝၼ်း၊ မိူဝ်ႈၽုၵ်ႈတႄႉ ၶၼ်ၼမ်ႉမၼ်းတေပုင်ႈၶိုၼ်ႈယူႇၶႃႈယူဝ်ႉ။ ႁဝ်းၶႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းတႄႉ မႆႈၸႂ်ဢေႃႈ လွင်ႈၾႆးၾႃႉမွတ်ႇၸိူင်ႉၼႆၼႆႉ တေယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ တႃႇတူမ်ႈႁုင်၊ ၸၼ်ႉၼမ်ႉလႄႈ ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈၶႃႈယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။ ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈၾင်ႇမိူင်းထႆး တတ်းႁႅင်းၾႆးၾႃႉပႅတ်ႈ ၸိူင်ႉၼႆၼႆႉ မိူဝ်ႈဝႃး ဝၼ်းတီႈ 04/02/2025 ယူႇတီႈ ၼၢင်းသၢဝ် ၽႄးထွင်းထၢၼ်း သျိၼ်ႊၼဝတ်ႊ ၸွမ်ၽွင်းလူင် မိူင်းထႆး ၸီႉသင်ႇပိၵ်ႉဢိုတ်းပႅတ်ႈ လိူဝ်သေ ၾႆးၾႃႉယဝ်ႉ ၼမ်ႉမၼ်းၸိူဝ်ႉၾႆးထႅင်ႈ။ ဢၼ်သူင်ႇၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ် ၶၢႆတေႃႇမိူင်းမၢၼ်ႈ မိူၼ်ၼင်ႇ တၢင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း လႅၼ်လိၼ်တႆး – ထႆး။ ဝဵင်းမျႃႉဝတီႇ၊ ဝဵင်းမႂ်ႇသူၺ်ႇၵူၵ်ႉၵူဝ်ႇ၊ KK Park ၊ ဝဵင်းၽြႃးတူင်းသူႇ (ၸေးတီးသၢမ်ဢူင်း) လႅၼ်လိၼ်ထႆး – ယၢင်းၽိူၵ်ႇလႄႈ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တႄႇဢဝ်ဝၼ်းတီႈ 05 ၼႆႉၵႂႃႇ။ မိူင်းထႆး တတ်းႁႅင်းၾႆးၾႃႉ တေႃႇမိူင်းမၢၼ်ႈ မိူဝ်ႈၼႆႉ 05/02/2025 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 9 မူင်း ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈၼႆႉ မိူဝ်ႈဝႃး ဝၼ်းတီႈ 04 ယူႇတီႈ ၼၢင်းသၢဝ် ၽႄးထွင်းထၢၼ်း သျိၼ်ႊၼဝတ်း ၸွမ် ၽွင်းလူင် မိူင်းထႆး လၢတ်ႈၵႂႃႇတီႈပၢင်သပ်းၸႅင်ႈၶၢဝ်ႇထႆးၼၼ်ႉဝႃႈ – “ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ လႆႈတတ်းၾႆးၾႃႉ၊ ၼမ်ႉမၼ်းၸၢၵ်ႈ တေႃႇမိူင်းမၢၼ်ႈၼႆႉ တႃႇၸုမ်းၵျႃးၽႅၼ်ႉ ဢၼ်လႅၼ်ၵိၼ်ငိုၼ်းတၢင်းဢွၼ်ႊလၢႆႊ ဢၼ်မီးဝႆႉ တီႈလႅၼ်လိၼ်ထႆး – မၢၼ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ ၼင်ႇႁိုဝ် ၶဝ်ပေႃးတေဢမ်ႇၸၢင်ႈၸႂ်ႉ။ သင်ဝႃႈ ထူပ်းႁၼ် ဢွင်ႈတီႈ ၸုမ်းၵျႃးၽႅၼ်ႉၶဝ် ႁဵတ်းၵၢၼ်ၸႂ်ႉတိုဝ်းႁႅင်းၾႆးၾႃႉလႄႈ ၼမ်ႉမၼ်းၸၢၵ်ႈ ဢၼ်ဢဝ်တၢင်းမိူင်း ထႆးၼႆႉ ၵႂႃႇၸိုင် ႁႂ်ႈတတ်းပႅတ်ႈၵမ်းလဵဝ်”- ဝႃႈၼႆ။ ၶၢဝ်ႇထႆး ၶၢဝ်ႇသူတ်ႇၵေႃႈႁၢႆးငၢၼ်းဝႆႉဝႃႈ – ၼႂ်းၼႆႉ ဝၼ်းတီႈ 05/02/2025 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 9 မူင်းပၢႆ 10 မိ ၼိတ်ႉ ၼင်ႇၵဝ်ႇ ၾၢႆႇၾႆးၾႃႉ ၸႄႈတွၼ်ႈတၢၵ်ႇ လႆႈၵႂႃႇတတ်းၾႆးၾႃႉ ဢၼ်လုၵ်ႉမိူင်းထႆး သူင်ႇၶၢမ်ႈ လႅၼ်လိၼ် ၶၢႆတေႃႇၾင်ႇမိူင်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉ 2 တီႈ။ ပဵၼ်တီႈဝၢၼ်ႈႁူၺ်ႈမူင်ႈ မူႇ 6 လႄႈ ဝၢၼ်ႈဝၢင်းတ ၶဵၼ်းတႂ်ႈ မူႇ 7 ဢၼ်မီးၼႂ်း ဢိူင်ႇတႃႈသၢႆးလူတ်ႈ တေႃႇၼႃႈ ၸႄႈဝဵင်းမႄႈသွတ်ႇ ၸႄႈတွၼ်ႈတၢၵ်ႇ မိူင်းထႆး။ မိူင်းထႆး တတ်းႁႅင်းၾႆးၾႃႉ တေႃႇမိူင်းမၢၼ်ႈ မိူဝ်ႈၼႆႉ 05/02/2025 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 9 မူင်း ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈ ၾႆးၾႃႉမိူင်းထႆး ဢၼ်သူင်ႇၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ် ၶၢႆတေႃႇတၢင်းၾင်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၼႆႉ တေႃႇပီ ၶဝ်လႆႈငိုၼ်းၶဝ်ႈ 800 လၢၼ်ႉဝၢတ်ႇ။ တွၼ်ႈတႃႇ ၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်ထႆး – မၢၼ်ႈ ပေႃးတေလႆႈၾႆးၾႃႉ တၢင်းၾင်ႇမိူင်းထႆး သူင်ႇၶၢႆၸႂ်ႉတိုဝ်းၼၼ်ႉ သွင်ၸိုင်ႈမိူင်း လႆႈၸႂ်တူၵ်းလူင်းၵၼ် မိူဝ်ႈပီ 1996 သေ တႄႇပၼ်ၾႆးၾႃႉမႃး ႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင် ယၢမ်းလဵဝ်။ | ['ၶၢဝ်ႇ', 'ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ'] |
2025-02-05T10:29:10 | https://shannews.org/archives/62142 | ႁူဝ်ပီၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်း တၢႆ 4 မၢတ်ႇ 5 | တႄႇႁူဝ်ပီ 2025 ၼႆႉမႃး ၵူၼ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်း လူႉတၢႆ 4 ၵေႃႉ မၢတ်ႇၸဵပ်း 5 ၵေႃႉ ၵမ်ႈၼမ် ပဵၼ် ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ တပ်ႉသိုၵ်းတဢၢင်း TNLA ၵုမ်းၵမ်။ တႄႇလိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊ ၼၼ်ႉမႃးတေႃႇထိုင် ဝၼ်းတီႈ 4 လိူၼ်ၾႅပ်ႊပိဝ်ႊရီႊၼႆႉ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းမိူင်းမိတ်ႈ၊ ၵူတ်ႉၶၢႆလႄႈ သီႇပေႃႉ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ၸိူဝ်းဢွင်ႈတီႈပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းသိုၵ်းသိူဝ် မၢၵ်ႇမႅင်း၊ မၢၵ်ႇၵွင်ႈလႄႈ ၶိူင်ႈၵွင်ႈၵၢင်ႇ ဢၼ်ၵိုတ်းၶၢင်ႉဝႆႉ ၸွမ်းပိုၼ်းတီႈသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈတႅၵ်ႇတိူဝ်ႉသႂ်ႇၵူၼ်းမိူင်း ထိုင်တီႈ လူႉတၢႆမၢတ်ႇၸဵပ်းၼမ် ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းသီႇပေႃႉ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “တေႃႈလဵဝ် ဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇ ၶႃလႆႈ ပုတ်းၵႂႃႇ 2 ၶွၼ် လူႉတၢႆၵႂႃႇၵေႃႈမီး။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ဢွင်ႈတီႈ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈ ယၢမ်ႈပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းမႃး။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ဢၼ်တူင်ႉၼိုင် ၵုမ်းၵမ်ဝႆႉယူႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈမႃးၵူတ်ႇထတ်းၽဵဝ်ႈ မၢၵ်ႇပၼ်သေၵမ်း။ ယၢမ်းလဵဝ် ဢၼ်တုၵ်ႉၶတႄႉ ပဵၼ်ႁဝ်းၶႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းမိူင်း 4 ၵေႃႉ ဢၼ်ယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်းသေ လူႉတၢႆၵႂႃႇၼၼ်ႉ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ပႃးလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ 2 ၵေႃႉ။ ပူၼ်ႉမႃး မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 01/02/2025 လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ 4 ၵေႃႉ ဝၢၼ်ႈၼမ်ႉသၢႆး ဝဵင်းၵူတ်ႇၶၢႆ ၵႂႃႇႁႃပႃၼႆသေ ယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်း လူႉတၢႆ 2 ၵေႃႉ မၢတ်ႇၸဵပ်း 2 ၵေႃႉ။ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 28/01/2025 ယၢမ်းၵၢင်ဝၼ်း ၽူႈၸၢႆး ၵေႃႉၼိုင်ႈ ၵူၼ်းမိူင်းမိတ်ႈ ၵႂႃႇသူၼ်သေ ယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်း တႅၵ်ႇတိူဝ်ႉသႂ်ႇ ထိုင်တီႈလႆႈမၢတ်ႇၸဵပ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်း။ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 25 ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၵူၼ်းသီႇပေႃႉ 2 ၵေႃႉ ၼၼ်ႉၵေႃႈ ယိပ်းၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်းသေ တႅၵ်ႇတိူဝ်ႉသႂ်ႇ လူႉတၢႆထင်တီႈတင်းသွင်။ “ၼႂ်းႁူဝ်ပီၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်း ၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်းတႅၵ်ႇတိူဝ်ႉသႂ်ႇ လူႉတၢႆမၢတ်ႇၸဵပ်းၼမ်။ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 1 ၼႆႉ လုၵ်ႈ ဢွၼ်ႇ တီႈဝဵင်းၵူတ်ႉၶၢႆ 4 ၵေႃႉ ၵႂႃႇႁႃပႃသေ ယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်း တၢႆ 2 ၵေႃႉ မၢတ်ႇၸဵပ်း 2 ၵေႃႉ။ လုၵ်ႈ ဢွၼ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉ တိုၵ်ႉဢႃယုလဵၵ်ႉယူႇၶႃႈ။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇမီးၸုမ်းလႂ် ၵႂႃႇၽဵဝ်ႈသိမ်းပၼ်မၢၵ်ႇမႅင်းသင်”- ၵူၼ်းသီႇပေႃႉ သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ ပူၼ်ႉမႃး မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 30/01/2025 ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၼမ်ႉႁွႆ ဢိူင်ႇမိူင်းယု (105) လၵ်း ၸႄႈဝဵင်းမူႇၸေႊ ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၽူႈၸၢႆး ၵေႃႉၼိုင်ႈ ၵႂႃႇတႅပ်းဢွႆႈသေ ယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်း တႅၵ်ႇသႂ်ႇ ထိုင်တီႈၶႃပုတ်း 2 ၶွၼ် ဝႃႈၼႆ။ ဝၢႆးၽႅၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 ၼႆႉမႃး လွင်ႈၽဵဝ်ႈသိမ်း မၢၵ်ႇမႅင်းၾင်လိၼ်ၼႆႉ ဢမ်ႇဝႃႈၸုမ်းဢူၺ်းလီ ပွတ်း ႁွင်ႇတင်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢမ်ႇဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်း ၽဵဝ်ႈသိမ်းမၢၵ်ႇပၼ် ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ဢွၼ်ၵၼ် ထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ။ ၼၢင်းသႅင်ၼုမ်ႇတႅမ်ႈ ၸၢႆးယွတ်ႈၶမ်း ပိၼ်ႇၽႃႇသႃႇ | ['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ'] |
2025-02-04T18:32:42 | https://shannews.org/archives/62140 | ၵူၼ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢၢင်ႈၸိုဝ်ႈသိုၵ်းတႆးသေ ၵဵပ်းငိုၼ်းတီႈၵူၼ်းမိူင်းဝဵင်းၵုၼ်ႁဵင် | ၾၢႆႇၽွင်းငမ်း ဝဵင်းၵုၼ်ႁဵင် ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း လူင်းၵဵပ်းငိုၼ်းၵူၼ်းမိူင်း တႃႇၵမ်ႉၸွႆႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈၵူၺ်း ဢမ်ႇၵႃး ဢၢင်ႈၸိုဝ်ႈတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆးသေ ၵဵပ်းပႃးလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်း ပဵၼ်ဢၼ်ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၵိၼ်းၸႂ်။ တႄႇလိူၼ်ၵျုၼ်ႊ ပီ 2024 မႃး သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ႁွင်ႉၵူၼ်းၼုမ်ႇၵူၼ်းမိူင်း ၼႂ်းပွၵ်ႉၼႂ်းဝဵင်းၵုၼ်ႁဵင် တႃႇႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်း။ ၵူၼ်းမိူင်းၼႂ်းပွၵ်ႉဢမ်ႇၶႂ်ႈၵႂႃႇႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်း ၸွမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈလႄႈ ၶိုၼ်းတွပ်ႇဝႃႈ တေပၼ် ငိုၼ်းတႃႇၸၢင်ႈၵူၼ်း။ တင်ႈတႄႇၵဵပ်းၵူၼ်းမႃး တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵဵပ်းၵူၼ်းမႃး မီး 9 ၵမ်း ယဝ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းဝဵင်းၵုၼ်ႁဵင်လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ “ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ မႃးၵဵပ်းၵူၼ်းတႃႇၵႂႃႇႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်း မီး 9 ပွၵ်ႈယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းၼႂ်းပွၵ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇၵႂႃႇ တေၶၢမ်ႇသႂ်ႇငိုၼ်းၼႆသေ လႆႈသႂ်ႇငိုၼ်းမႃး ၼိုင်ႈလိူၼ် 4-5 မိုၼ်ႇပျႃး။ လိူဝ်ၼၼ်ႉဢမ်ႇၵႃး မၢင်ပွၵ်ႈၶဝ် မႃးၵဵပ်းပႃးတႃႇၵိၼ်ယႅမ်ႉၼႂ်းတပ်ႉသိုၵ်းၶဝ်၊ ၼၼ်ႉတႄႉ ၶဝ်မႃးၵဵပ်းလႆႈပၼ် 2 မိုၼ်ႇ ထိုင် 3 မိုၼ်ႇပျႃး၊ ၶဝ်ယင်းလၢတ်ႈဝႃႈ ၵဵပ်းပႃးတႃႇသိုၵ်းတႆး ၼႆသေၵေႃႈ ယွၼ်းၵႂႃႇၵမ်း 3 -4 မိုၼ်ႇပျႃး။ မႃးၵဵပ်းမိူဝ်ႈၼႃႈ တေႁဵတ်းပွႆးဝၼ်းလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ တီႈဝၢၼ်ႈလဝ်းၼၼ်ႉ 2-3 လိူၼ်ယဝ်ႉ” – ဝႃႈၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၵူၼ်းမိူင်းဝဵင်းၵုၼ်ႁဵင် ၼိုင်ႈလိူၼ်ၼႆႉ လႆႈပၼ်ငိုၼ်း 3 တႃ။ တႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈသမ်ႉ 4 မိုၼ်ႇ၊ တႃႇသိုၵ်းတႆး ၼႆသမ်ႉထႅင်ႈ 3 မိုၼ်ႇလႄႈ တႃႇၵိၼ်ယႅမ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၼႂ်းတပ်ႉထႅင်ႈ 3 မိုၼ်ႇပျႃး။ ၼိုင်ႈ လိူၼ်ၼႆႉ လႆႈပၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢမ်ႇယွမ်း 1 သႅၼ်ပျႃးလႄႈ ပဵၼ်ဢၼ်ၵိၼ်းၸႂ်ၵိၼ်းၶေႃး ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ တႃႇယူႇသဝ်း ဝႃႈၼႆ။ ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉ ၸဝ်ႈသိုၵ်း ဢုမ်ႈၶိူဝ်း ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ RCSS/ SSA လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“ပလိၵ်ႈ(ယေး) ၊ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ၵဵပ်းငိုၼ်းၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဢၢၼ်ႇႁူဝ်မိုၼ်ႇၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၵဵဝ်ႇၵၼ်တင်း တပ်ႉ သိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး RCSS ၶႃႈ။ တီႈၵုၼ်ႁဵင်ၼႆႉ လႆႈငိၼ်းဝႃႈ ၶဝ် (သိုၵ်းမၢၼ်ႈ) ၵဵပ်းတႃႇၵူၼ်း ႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်း ၼႆၵူၺ်း။ ၼၼ်ႉတႄႉ ၶဝ်တိုၼ်းၵဵပ်းၵူႈဝဵင်းၵူႈမိူင်း။ ပဵၼ်တႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၵူၺ်း – ဢမ်ႇၵဵဝ်ႇတင်း RCSS သေဢိတ်း။ ဢမ်ႇႁူႉ ပေႃးၶဝ်ၵူဝ်ၵူၼ်းမိူင်းဢမ်ႇပၼ်သေ ဢဝ်ၸိုဝ်ႈသဵင် RCSS လွၵ်ႇပႃးၼႆတႄႉ ဢမ်ႇ ၸၢင်ႈဝႃႈ၊ ပေႃးမီးလွင်ႈၸိူင်ႉၼႆ ပဵၼ်ၽႂ်၊ ပဵၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵေႃႉလႂ် ၼႆၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈတိူင်ႇလၢတ်ႈမႃးတီႈ ႁဝ်း ၶႃႈၵမ်းသိုဝ်ႈသေၵမ်း”– ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းၸၢႆးပိုၼ်ႉတီႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈတႄႉ ဢွၼ်ၵၼ်ၶၢင်း၊ လၢႆးလႆႈငိုၼ်းသမ်ႉဢေႇ၊ လႆႈႁႃပၼ်ပိူၼ်ႈၵမ်ႈၼမ်။ ၵမ်ႈၽွင်ႈ ပိူၼ်ႈဢမ်ႇမီးႁိူၼ်း ပိူၼ်ႈၵႂႃႇမိူင်းထႆးၵေႃႈ တင်းတိုၵ်ႉလႆႈသႂ်ႇမႃးယူႇ”- ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းဢၼ်မႃးၵဵပ်းငိုၼ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၽူႈၵွၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ(နယ်မြေမှူး) ။ ၵွၼ်ႇတေမႃးၵဵပ်းၼၼ်ႉ မၼ်းၸၢႆး ပၼ်ၾၢင်ႉသူင်ႇၶၢဝ်ႇမႃးလူင်ႈၼႃႈ 3-4 ဝၼ်းသေ ၸင်ႇလူင်းမႃးၵဵပ်း – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈလၢတ်ႈ။ ၼၢင်းယိင်းပိုၼ်ႉတီႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“ပေႃးၶဝ်တေလူင်းၵဵပ်းၵေႃႈ ၶဝ်လၢတ်ႈဝႆႉ လူင်ႈၼႃႈ 3-4 ဝၼ်း။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈလႆႈၵႂႃႇၵိၼ်ၸၢင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်ႁႃငိုၼ်းသေမႃးပၼ်။ မီး- ဢမ်ႇမီးၵေႃႈ ၵႃႈလႆႈပၼ်၊ လႆႈ ႁႃပၼ်ၵူႈလိူၼ်ၶႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ၼႂ်းဝဵင်းၵုၼ်ႁဵင်ၼႆႉမီး 5 ပွၵ်ႉ – မီးပွၵ်ႉ 1 တေႃႇထိုင် 5 ။ ပေႃးပဵၼ်ပွၵ်ႉဢၼ်မီးလင်ႁိူၼ်းၼမ်ၵေႃႈ လႆႈ သႂ်ႇငိုၼ်းဢေႇ၊ ပေႃးပဵၼ်ပွၵ်ႉ လင်ႁိူၼ်းဢေႇၵေႃႈ လႆႈသႂ်ႇငိုၼ်းၼမ်။ တီႈၼမ်သုတ်း ၼိုင်ႈလိူၼ် ၼိုင်ႈ လင်ႁိူၼ်း တေတူၵ်းထိုင် 8 မိုၼ်ႇထိုင် 1 သႅၼ်ပျႃး ဝႃႈၼႆ။ တႅမ်ႈ – ယိင်းသဵဝ်ႈၶၢဝ် (ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၾိုၵ်းၵၢၼ်) | ['ၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း'] |
2025-02-04T18:09:20 | https://shannews.org/archives/62137 | ပလိၵ်ႈယႃႈမဝ်းၵမ်မူႇၸေႊ ၺႃးၵူၼ်းဢမ်ႇႁူႉၾၢႆႇငွႆးယိုဝ်းတၢႆ | ပလိၵ်ႈၾၢႆႇၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉယႃႈမဝ်းၵမ် ၺႃးၵူၼ်းဢမ်ႇႁူႉၾၢႆႇငွႆးယိုဝ်းတၢႆထင်တီႈ တီႈဝဵင်းမူႇၸေႊ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ။ ဝၼ်းတီႈ 02/02/2025 ယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်း 3 မူင်း ပလိၵ်ႈၾၢႆႇၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉယႃႈမဝ်းၵမ် ဝဵင်းမူႇၸေႊ ၺႃးၵူၼ်းဢမ်ႇႁူႉၾၢႆႇယိုဝ်း ၶဝ်ႈတီႈလင်ႁူ ပွင်ႇဢွၵ်ႇတီႈၵၢင်းၾၢႆႇသၢႆႉ တၢႆထင်တီႈ တီႈပွၵ်ႉၸွၼ်ႊၸူဝ်ႊ (စွမ်စော်)။ ၵူၼ်းၸၢႆးယူႇ ဝဵင်းမူႇၸေႊ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“ယၢမ်းႁူဝ်ၶမ်ႈ 3 မူင်းၼႆႉ လႆႈငိၼ်းသဵင်ၵွင်ႈ ၵမ်းၼိုင်ႈ။ ၵူၼ်းၺႃးယိုဝ်းတၢႆၼၼ်ႉ ပဵၼ်ပလိၵ်ႈၾၢႆႇၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉယႃႈမဝ်းၵမ်၊ ပဵၼ်ပလိၵ်ႈ ဢၼ်ႁွၼ်ႈထဝ်ႇပၼ်ႇလဵပ်ႈ ယူႇၼႂ်းပွၵ်ႉမၢၼ်ႈဝဵင်း (မန့်ဝိန်း) လႄႈ ၸွၼ်ႊၸူဝ်ႊ (စွမ်စော်) ၊ ပဵၼ်ၸုမ်းလႂ်၊ ၽႂ်ယိုဝ်းတၢႆတႄႉ ဢမ်ႇႁူႉ”- ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းဢၼ်ငွႆးယိုဝ်းၼၼ်ႉတႄႉ ပဵၼ်ၽႂ်၊ ယွၼ်ႉသင်လႄႈယိုဝ်း ဢမ်ႇပႆႇႁူႉ။ တေႃႇထိုင်ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ပႆႇတီႉၺွပ်းလႆႈ – ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 18/01/2025 ယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈၵေႃႈ မီးၵူၼ်းၸၢႆး 3 ၵေႃႉ ယိပ်းၵွင်ႈၸေးမိုဝ်း သႂ်ႇၶူဝ်းမိူၼ် ၸုမ်းပျီႇတူႉၸိတ်ႉသေ ၶဝ်ႈတီႉၺွပ်း ဢဝ်တူဝ်ၸဝ်ႈၶွင်ႁၢၼ်ႉၶၢႆၶူဝ်းၵုၼ်ႇ ဢၼ်ပိုတ်ႇႁၢၼ်ႉဝႆႉ တီႈႁိမ်းလုမ်းၶႄၾႆး ပွၵ်ႉၵွင်းမူးတူင်ႈ ဝဵင်းမူႇၸေႊၼၼ်ႉၵႂႃႇ။ ဝၢႆးသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇ ၸိုင်ႈမိူင်းမႃးၶၢဝ်းတၢင်းၸမ် 4 ပီၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းမူႇၸေႊ ၵႆႉၺႃးၸူၼ်၊ ၺႃးၸုမ်းဢမ်ႇ ႁူႉၾၢႆႇ တီႉၺွပ်းဢဝ်ပဵၼ်တူဝ်ယိူဝ်ႇ မႃးၶိူဝ်းယႂ်း။ ၵမ်ႈၼမ် တေပဵၼ်ၸဝ်ႈၶွင်ႁၢၼ်ႉၶၢႆ ၶူဝ်း ၵုၼ်ႇၶွင်ၵိၼ်ယႅမ်ႉ၊ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး၊ ၵူၼ်းလႅၵ်ႈငိုၼ်း၊ ႁၢၼ်ႉၶၢႆၶမ်း၊ ႁၢၼ်ႉၶၢႆၾူၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းဢမ်ႇမီးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ။ တႅမ်ႈ – ယိင်းသဵဝ်ႈၶၢဝ် (ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၾိုၵ်းၵၢၼ်) | ['ၽိတ်းမၢႆမီႈ', 'ၶၢဝ်ႇ'] |
2025-02-04T17:23:30 | https://shannews.org/archives/62132 | ပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ တီႈဝဵင်းၵဵင်းတုင် ၶဝ်ႈမႃးတီႉၺွပ်း ႁၢၼ်ႉၶၢႆရူတ်ႉၵႃး ၼႂ်းဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း | တႄႇဢဝ် ဝၼ်းတီႈ 03/02/2025 ၼႆႉမႃး ၾၢႆႇပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ (ယေး) ဢၼ်ယူႇတႂ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵုမ်းၵမ် တီႈဝဵင်းၵဵင်းတုင် ၶဝ်ႈမႃးၵူတ်ႇထတ်း တီႉၺွပ်း ၼႂ်းႁၢၼ်ႉၶၢႆရူတ်ႉၵႃး တီႈဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇ လႅၼ်လိၼ်တႆး – ထႆး။ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈၼႆႉ တီႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇတႃႈၶီႈလဵၵ်း တႅမ်ႈဝႆႉဝႃႈ – ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 3 တႄႇဢဝ်ဝၢႆးဝၼ်း တေႃႇထိုင် 8 မူင်းၵၢင်ၶမ်ႈ ၾၢႆႇပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈတင်း ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်းၶဝ် 20 ပၢႆ ၶီႇရူတ်ႉၵႃး ၶဝ်ႈၵူတ်ႇထတ်းႁၢၼ်ႉၶၢႆ ရူတ်ႉၵႃး Show Room လၢႆတီႈ ၸွမ်းၼႂ်းသႅင်ႇတႃႈၶီႈလဵၵ်း။ ပဵၼ်ၾၢႆႇပလိၵ်ႈယေး တႃႈၶီႈလဵၵ်း ၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး ပႃးတင်းလုၵ်ႈၼွင်ႉ ၵႅမ် ၽူႈၵွၼ်းပလိၵ်ႈယေး ၵဵင်းတုင် တၢၼ်ႉၸိၼ်ႇၵေႃႈ မႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ၵူတ်ႇထတ်းပႃး – ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ယၢမ်းလဵဝ် ၶဝ်တိုၵ်ႉၶဝ်ႈတီႉၺွပ်း ၸွမ်းႁၢၼ်ႉၶၢႆ ရူတ်ႉၵူၺ်းသေတႃႉ မိူၼ်ၼင်ႇ ရူတ်ႉၵႃး ဢၼ်ၵႂႃႇမႃးၸွမ်းတၢင်းၼၼ်ႉတႄႉ တေတီႉၺွပ်းမိူဝ်ႈလႂ် ပႆႇလၢမ်းလႆႈ ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ ပဵၼ်လၢႆးႁႃၵိၼ်ၶဝ်ႁိုဝ် ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၸၢင်ႈပဵၼ်လႆႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းမီးရူတ်ႉၵႃး ဢမ်ႇမီးဝႂ်ၶဝ်တႄႉ ဢွၼ်ၵၼ်မႆႈၸႂ်ဝႆႉ သင်ၺႃးတီႉၺွပ်ႈၵႂႃႇၼႆၸိုင် ၵူဝ်လႆႈပၼ်ငိုၼ်းၼမ် ပူၼ်ႉတီႈပူၼ်ႉလႅၼ် ၸွမ်းၼင်ႇ ဢၼ်ၶဝ်ယၢမ်ႈႁဵတ်းမႃး ဝႃႈၼႆ။ ပူၼ်ႉမႃး မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 01/02/2025 ၼႆႉ ယူႇတီႈ ၾၢႆႇၽွင်းငမ်း၊ ၾၢႆႇပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ တီႈဝဵင်းၵဵင်းတုင် လႆႈၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ၸုမ်း TASK FORCE တႃႇတီႉၺွပ်းရူတ်ႉၵႃး ၸိူဝ်းဢမ်ႇမီးဝႂ်။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ယင်းတေၶဝ်ႈ ၵူတ်ႇထတ်းပႃး ၸိူဝ်းပိုတ်ႇၶၢႆဝႆႉရူတ်ႉၵႃး ဢၼ်ဢမ်ႇမႅၼ်ႈၸွမ်းမၢႆမီႈ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉထႅင်ႈ ဝႃႈၼႆ။ တႅမ်ႈ – ၸၢႆးမဵဝ်းဢူး | ['ၽိတ်းမၢႆမီႈ', 'ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ', 'ၶၢဝ်ႇ'] |
2025-02-04T12:24:04 | https://shannews.org/archives/62124 | ၸွမ်ၽွင်းလူင်ၵဝ်ႇ မိူင်းထႆးတင်း ၸွမ်ၽွင်းလူင် မလေးသျႃး ႁူပ်ႉဢုပ်ႇၵၼ် လွင်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ | ပူၼ်ႉမႃး ဝၼ်းတီႈ 02/02/2025 ၸွမ်ၽွင်းလူင်ၵဝ်ႇ မိူင်းထႆး ထၵ်းသိၼ် သျိၼ်ႊၼဝတ်းတင်း ၸွမ် ၽွင်းလူင် မိူင်းမလေးသျႃး ဢႅၼ်ႇဝႃဢီႇပရႃႁိၼ်ႊ ႁူပ်ႉဢုပ်ႇၵၼ် လွင်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ ဝႃႈၼႆ။ လွင်ႈၼႆႉ ၸွမ်ၽွင်းလူင် မိူင်းမလေးသျႃး တႅမ်ႈတၢင်ႇဝႆႉတီႈသိုဝ်ႇၾဵတ်ႉပုၵ်ႉ။ ၽွင်းႁူပ်ႉထူပ်းၵၼ် ၼၼ်ႉ ဢုပ်ႇဢူဝ်းလွင်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈတင်း လွင်ႈငိုၼ်းၶရိသ်ႉတူဝ်ႇ (crypto currency) ဝႃႈၼႆသေတႃႉ ႁူဝ်ယွႆႈတႄႉ ဢမ်ႇႁၼ်ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇပႃး။ ၼႂ်းဝၼ်းၼၼ်ႉ ယၢမ်းႁူဝ်ၶမ်ႈ ႁူပ်ႉထူပ်းဢုပ်ႇဢူဝ်းပႃးထႅင်ႈ ၽွင်းလူင်ၵဝ်ႇ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇၼွၵ်ႈမိူင်း မိူင်းသိင်ႊၵပူဝ်ႊ ဝႃႈၼႆ။ ပီ 2025 ၼႆႉ မိူင်းမလေးသျႃး ႁပ်ႉတၼ်းႁဵင်းပဵၼ် ႁူဝ်ပဝ်ႈ ၸုမ်းဢႃႊသီႊယၼ်ႊ ၼႂ်းၸဵင်ႇၸၢၼ်း ဝၼ်းဢွၵ်ႇဢေးသျႃး။ ၼႂ်းပီၼႆႉ ၸွမ်းၽွင်းလူင်မိူင်းမလေးသျႃး ဢဝ်ၸွမ်ၽွင်လူင်းၵဝ်ႇမိူင်းထႆး ထၵ်းသိၼ် သိၼ်ႊၼဝတ်း ပဵၼ်ၽူႈ ၵိူဝ်းၵုမ် ၼႂ်းၸုမ်းဢႃႊသီႊယၼ်ႊ ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈၼႆႉ ၺႃးၸုမ်းသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်း သၢၼ်ၶတ်း – သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ RFA ဢွၵ်ႇၶၢဝ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ | ['ၵၢၼ်မိူင်း', 'ၶၢဝ်ႇ', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း'] |
2025-02-04T11:27:50 | https://shannews.org/archives/62117 | ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 4 ပီ ၵူၼ်းမိူင်းၶျၢင်း တၢႆၵႄႈပၢင်တိုၵ်း ႁိမ်းၸမ် 4,000 ၵေႃႉ | ဝၢႆးသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇ ၸိုင်ႈမိူင်းမႃးၼႆႉ လႆႈပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်တင်း ၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ၊ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇသေ တုမ်ႉတိူဝ်ႉၵူၼ်းမိူင်းလႄႈ ၽူႈၶဝ်ႈၸုမ်း ယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ၼႂ်းမိူင်းၶျၢင်း လူႉတၢႆၸမ် 1,000 ၵေႃႉ – ၸုမ်းၶျၢင်း ICA ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဢွၵ်ႇဝႆႉ ဝၼ်းတီႈ 1/2/2025 ၼႆႉ ၼင်ႇၼႆ။ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 4 ပီၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းၶျၢင်း လူႉတၢႆၼမ်သုတ်း ပဵၼ်ယွၼ်ႉၶိူင်ႈမိၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပွႆႇမၢၵ်ႇပိုတ်းယိုဝ်း ဝႃႈၼႆ။ ၼႂ်းၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ICA ၼၼ်ႉပႃးဝႆႉဝႃႈ – ၵူၼ်းမိူင်း လူႉတၢႆ 491 ၵေႃႉ၊ ၽူႈၶဝ်ႈၸုမ်း လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉလူႉတၢႆ 474 ၵေႃႉ။ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 4 ပီ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸႂ်ႉၶိူင်ႈမိၼ် ပွႆႇမၢၵ်ႇ 1,000 ပၢႆသေ တိုၵ်းတေႃး 241 ၵမ်း။ ႁိူၼ်းယေးၵူၼ်းမိူင်း ၺႃး ၾႆးၽဝ် လူႉသုမ်း 3,000 လင်ပၢႆ။ ၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းမၢတ်ႇၸဵပ်း ယွၼ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ႁၢင်ႈၵၢင်မၢၵ်ႇမႅင်းၾင်လိၼ် မီး 105 ၵေႃႉ၊ လူ့တၢႆ 77 ၵေႃႉ – ၼႆယဝ်ႉ။ ၼႂ်းမိူင်းၶျၢင်းၼႆႉ တင်းမူတ်း မီး 20 ဝဵင်း။ ယၢမ်းလဵဝ် ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ယိုတ်းၵုမ်းလႆႈဝႆႉ 15 ဝဵင်း သေတႃႉ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ပႆႇၸၢင်ႈပွၵ်ႈမိူဝ်းယူႇႁိူၼ်းယေးၶိုၼ်း။ ၸွမ်းၼင်ႇ သဵၼ်ႈမၢႆ မုင်ႉႁေႃႁိူၼ်း ပီ 2024 သေ ၼႂ်းမိူင်းၶျၢင်းၼႆႉ မီးႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်းႁိမ်းၸမ် 5 သႅၼ်။ ဝၢႆးလင်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇမႃး ၵူၼ်းမိူင်းၶျၢင်း 6 မိုၼ်ႇပၢႆ လႆႈပၢႆႈၽေးၵႂႃႇသွၼ်ႈယူႇ ၼႂ်းမိူင်းဢိၼ်ႊတီႊယိူဝ်ႊ၊ တႃႇ 1 သႅၼ်ပၢႆ လႆႈပၢႆႈၽေးယူႇသဝ်း မီးဝႆႉၼႂ်းမိူင်း – ဝႃႈၼႆ။ ၼင်ႇႁိုဝ် တေဢဝ်တၢင်းၽိတ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ပူၼ်ႉပႅၼ် လိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆၵျီႊၼီႊပိူဝ်ႊလႄႈ လိၵ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်း ၵူႈမိူင်းမိူင်းမီးဝႆႉၼၼ်ႉ ယူႇတီႈ ၸုမ်းၶျၢင်း ICA လႆႈတုၵ်းယွၼ်းဝႆႉတီႈ ၸုမ်းၵူႈမိူင်းမိူင်းယဝ်ႉ – သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ RFA ဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ | ['ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်', 'ၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း'] |
2025-02-03T15:03:27 | https://shannews.org/archives/62111 | သၢႆထွမ်ႇႁူလႄႈ ပၢႆးယူႇလီႁူ | ၸွမ်းၼင်ႇ ပၢႆးၶိူင်ႈၸၢၵ်ႈ (IT) ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ ၶိုတ်းၵၢပ်ႈမႃးယူႇၵူႈဝၼ်းသေ ၼႂ်းၸၢတ်ႈပၢၼ်ၵူၼ်းႁဝ်းၵေႃႈ ပဵၼ်ၶိူင်ႈၶူဝ်း ၸႂ်ႉတိုဝ်းဢၼ်ၶိုတ်းၵၢပ်ႈ လွမ်ႉႁွပ်ႈတူဝ်ဝႆ့။ မိူၼ်ၼင်ႇ သၢႆထွမ်ႇႁူ (headphone/ earphone) ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ပဵၼ်ၶူဝ်းၶွင်ဢၼ်ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၵၢပ်ႇပၢၼ်ယၢမ်းလဵဝ်ၶဝ် သူင်ၵၼ်ၸႂ်ႉတိုဝ်းလူၺ်ႈဢမ်ႇႁူႉ မႅၼ်ႈၽွၼ်းႁၢင်ႈၸႃႉမၼ်း ဢၼ် ၼိုင်ႈ။ တီႈၼိူဝ်ရူတ်ႉၵႃး၊ ၸွမ်းသဵၼ်ႈတၢင်း ၵႂႃႇမႃးၸိူဝ်းၼႆႉ တေၵႆႉလႆႈႁၼ်ၵူၼ်းၸိူဝ်းသႂ်ႇသၢႆထွမ်ႇႁူသေ ၵႂႃႇမႃးယူႇ၊ မၢင်ပွၵ်ႈ ယင်းတေပႃးတင်းတူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ။ ၵမ်ႈၽွင်ႈ တေသႂ်ႇသၢႆထွမ်ႇႁူသေ ထွမ်ႇၵႂၢမ်းတႃႇလူတ်း ယွမ်းလွင်ႈသုၵ်ႉယုင်ႈၶမ် ၸႂ်၊ တႃႇလိုဝ်ႈႁိူဝ်ႉလိုဝ်ႈၸႂ်၊ ၵမ်ႈၽွင်ႈ ယွၼ်ႉဢမ်ႇၶႂ်ႈငိၼ်းသဵင်ဢူၼ်မေႃးပၼ်း တၢင်းၼွၵ်ႈ၊ ၵမ်ႈၽွင်ႈသမ်ႉ ယွၼ်ႉလႆႈ ၸႂ်ထွမ်ႇၽဵင်းၵႂၢမ်းၼႆသေ သႂ်ႇသၢႆထွမ်ႇႁူၵႂႃႇၵႂႃႇမႃးမႃးၵေႃႈမီး။ မၢင်ၸိူဝ်း တေဢမ်ႇဝူၼ်ႉထိုင် ပၢႆးယူႇလီသေ လိုဝ်ႈႁိူဝ်ႉ၊ ၼွၼ်းယူႇၵေႃႈ သႂ်ႇသၢႆထွမ်ႇႁူသေ ထွမ်ႇၽဵင်းၵႂၢမ်း။ ပေႃးႁဵတ်း ၼိုင်ႈပွၵ်ႈၼိုင်ႈလႂ်ၵူၺ်းတႄ့ ဢမ်ႇပဵၼ်သင်သေတႃႉ ပေႃးႁဵတ်းယူႇတႃႇသေႇၸိုင် ၸၢင်ႈမီးၽွၼ်းႁၢႆႉတေႃႇ ပၢႆးယူႇလီ။ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီဝႆႉ မဝ်မၢင်။ ၵူၼ်းၸိူဝ်းလႆႈၸႂ်သႂ်ႇသၢႆထွမ်ႇႁူယူႇတႃႇသေႇ ထုၵ်ႇလီၾၢင်ႉ လွင်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ – 1 – သဵၼ်ႈဢႃႇရူင်ႇတေလူႉ ႁူၸၢင်ႈၼူၵ်ႇ သင်ၸႂ်ႉသၢႆထွမ်ႇႁူ (headphone/ earphone) ၸိုင် သဵင်တေၶဝ်ႈမႃးၸူး ၵႅဝ်ႈႁူၵမ်းသိုဝ်ႈ။ သဵင်ဢၼ်လင်လိူဝ်သေ 90 တႄႊသီႊပႄႊလ် (decibels) ၼႆႉ ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉ သဵၼ်ႈဢႃႇရူင်ႇ ဢၼ်လႆႈ ငိၼ်းသေဢမ်ႇၵႃး ၸၢင်ႈႁဵတ်း ႁႂ်ႈႁူၼူၵ်ႇလႆႈ။ ၵူၼ်းၸိူဝ်းလႆႈၸႂ် ၸႂ်ႉတိုဝ်းသၢႆထွမ်ႇ ႁူ (head phone /earphone) ယူႇတႃႇသေႇၼႆႉ မီးတိုဝ်ႉတၢင်း တႃႇတေပဵၼ်ႁူၼူၵ်ႇၼမ် – ၼႆ ယဝ်ႉ။ သဵင်ဢၼ်လင်လိူဝ်သေ 100 decibels ၼႆႉ ထွမ်ႇမွၵ်ႈ 15 မိၼိတ်ႉၵူၺ်းၵေႃႈ လႆႈမႆႈၸႂ်/ ပဵၼ်ၽေး တေႃႇႁူလႆႈယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ် သင်ၸဝ်ႈၵဝ်ပဵၼ်ၵူၼ်း ဢၼ်လႆႈၸႂ်ၸႂ်ႉသၢႆထွမ်ႇႁူၸိုင် ႁႂ်ႈၵႆႉပၼ်ႁူ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လိုဝ်ႈဢိတ်ႉၼိုင်ႈသေ ၾၢင်ႉယႃႇပေပိုတ်ႇထွမ်ႇသဵင်လင်ႁႅင်း။ 2 – မူင်ႈမႅင်းၶဝ်ႈႁူ လွင်ႈဢၼ် ထုၵ်ႇလီဝူၼ်ႉထႅင်ႈ ဢၼ်ၼိုင်ႈတႄႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလႆႈၸႂ်ၸႂ်ႉသၢႆထွမ်ႇႁူ ၸဝ်ႈၵဝ်ႈၵူၺ်းႁႃႉ ဢမ်ႇၼၼ် ၸွင်ႇယၢမ်ႈႁိမ်သၢႆထွမ်ႇႁူ တီႈၵူၼ်းတၢင်ႇၵေႃႉသေ မႃးၸႂ်ႉတိုဝ်း ၼႆယဝ်ႉ။ သင်ဝႃႈ ယၢမ်ႈႁိမ်သၢႆထွမ်ႇ ႁူတီႈဢူၺ်းၵေႃႉ ဢမ်ႇၼၼ် တီႈၵူၼ်းၼႂ်းမုင်ႉႁေႃႁိူၼ်းသေၵေႃႉၵေႃႉ ၸႂ်ႉတိုဝ်း ၼိုင်ႈပွၵ်ႈၵူၺ်းၵေႃႈ ၸိူဝ်ႉမူင်ႈမႅင်းတၢင်း ၸၢင်ႈၶဝ်ၼႂ်းႁူလႆႈငၢႆႈငၢႆႈ။ ၸိူဝ်ႉမူင်ႈမႅင်း ပႅၵ်ႊထီႊရီႊယိူဝ်ႊ ဢၼ်မီးတီႈၼႂ်းႁူၼႆႉ ၸၢင်ႈလုၵ်ႉတီႈသၢႆထွမ်ႇႁူသေ တိတ်းၸပ်းၵၼ် ၵႂႃႇလႆႈငၢႆႈ။ ၵွပ်ႈၼၼ် သင်တေပၼ်ၵူၼ်းတၢင်ႇၵေႃႉ ႁိမ်သၢႆထွမ်ႇႁူၸိုင် ႁႂ်ႈဢဝ် ဢေႊလ်ၵူဝ်ႊႁေႃႊ ၼမ်ႉယႃႈယႃ ၶႃႈမူင်ႈမႅင်းသေ ႁဵတ်းလွင်ႈမူတ်းသႂ်ၸဵတ်ႉထူပၼ်ၶိုၼ်း၊ ဢမ်ႇၼၼ် ဢမ်ႇၵူႈႁိမ်ပၼ် ၵူၼ်းတၢင်ႇၵေႃႉသေဢိတ်းလႄႈ ဢမ်ႇၵႂႃႇၵူႈႁိမ်သၢႆထွမ်ႇႁူ ၵူၼ်းတၢင်ႇ ၵေႃႉမႃးၸႂ်ႉတိုဝ်း။ 3 – ႁဵတ်းႁႂ်ႈပိၵ်ႉဢိုတ်းပႅတ်ႈ သဵၼ်ႈတၢင်းလူမ်းၶဝ်ႈၼႂ်းႁူ ၶွမ်ႊပၼီႊ ၸိူဝ်းၶူင်သၢင်ႈႁဵတ်းဢွၵ်ႇ သၢႆထွမ်ႇႁူၶဝ်တႄႉ တေဢွၼ်ၵၼ်ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ၶူဝ်းၶွင်ၶဝ်ၶႅမ်ႉ၊ မီးဝႆႉပၵ်းပိူင်သဵင်လီ ဢၼ်တေဢမ်ႇတုမ်ႉတိူဝ်ႉႁူၼႆယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ သင်ယူႇၾၢႆႇပၢႆးယူႇလီ သေတူၺ်းၸိုင် ဢိင်ၼိူဝ်လၢႆးဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၸႂ်ႉတိုဝ်းၼၼ်ႉသေ ၼမ်လႄႈဢေႇတႄႉ တေမီးလွင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉပၢႆးယူႇလီယူႇ။ သင်ဢဝ်သၢႆထွမ်ႇႁူ သႂ်ႇဝႆႉတီႈၼႂ်းႁူၸိုင် တေႁဵတ်းႁႂ်ႈၵႂႃႇပိၵ်ႉဢိုတ်း သဵၼ်ႈတၢင်းလူမ်း ဢၼ်တေ ၶဝ်ႈၵႂႃႇတီႈၼႂ်းႁူ။ သင်ဢမ်ႇမီးလူမ်ႈၶဝ်ႈဢွၵ်ႇၸိုင် တိူဝ်းထွမ်ႇၽဵင်းၵႂၢမ်းၶႅမ်ႉလႆႈလီ ဝႃႈၼႆသေ တႃႉမီးတိုဝ်ႉတၢင်း တႃႇႁဵတ်းႁႂ်ႈၸိူဝ်ႉမူင်ႈမႅင်းၶဝ်ႈၵႂႃႇၼႂ်းႁူလႆႈၼမ်။ လွင်ႈဢၼ်ၵူၼ်းၸိူဝ်းလႆႈၸႂ် ၸႂ်ႉတိုဝ်းသၢႆထွမ်ႇႁူ (head phone /earphone) ၶဝ်ၵႆႉပဵၼ်ၼမ်ထႅင်ႈသမ်ႉ ႁူၼၵ်း (နား လေး) ၊ ၸိူဝ်ႉမူင်ႈမႅင်းၶဝ်ႈႁူ (နားပိုးဝင်) လႄႈ ႁူၸီး (နားအူ) ၸိူဝ်းၼႆႉ။ 4 – သဵၼ်ႈဢႃႇရူင်ႇ ဢၼ်လႆႈငိၼ်းၼၼ်ႉ ႁၢႆၵႂႃႇ ၵမ်းၼိုင်ႈ ၵူၼ်းၸိူဝ်းသႂ်ႇသၢႆထွမ်ႇႁူသေ ထွမ်ႇၽဵင်းၵႂၢမ်းသဵင်လင်ႁႅင်းယူႇတင်းဝၼ်းၼၼ်ႉ တေၸၢင်ႈပဵၼ် ဢမ်ႇလႆႈငိၼ်းသဵင်သင် (dumb ears) ၵႂႃႇၵမ်းၼိုင်ႈသေ ၸင်ႇၶိုၼ်းလႆႈငိၼ်းသဵင်မႃး။ သင်ပဵၼ် ၸိူင်ႉၼႆၸိုင် မီးၽေးၼမ်သေဢမ်ႇၵႃး ႁူတေၸၢင်ႈၼူၵ်ႇၵႂႃႇတႄႉတႄႉၵေႃႈ ပဵၼ်လႆႈ။ 5 – ႁူၶိုၼ်ႈ /ႁူၸဵပ်း ၵူၼ်းၸိူဝ်းၵႆႉၸႂ်ႉတိုဝ်း သၢႆထွမ်ႇႁူၼၼ်ႉ တေၵႆႉထူပ်းၺႃးပၼ်ႁႃ ႁူၶိုၼ်ႈ။ တေလႆႈငိၼ်းသဵင် မေႃးဝီး ဝီး တီႈၼႂ်းႁူ ဢမ်ႇၼၼ် တီႈၼႂ်းႁူ ပွတ်းဢၼ်လိုၵ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တေၶူပ်းၶိုၼ်ႈသေ ၸဵပ်းႁႅင်း။ 6 – ၸၢင်ႈပဵၼ်ၽေးၵိုင်ႉၵၢင်ႉထိုင်တီႈ လူႉသုမ်းသၢႆၸႂ် ဝၢႆးလင်မႃးၼႆႉ ၵႆႉလႆႈႁၼ်လႆႈငိၼ်း ၶၢဝ်ႇလွင်ႈၵူၼ်းၸိူဝ်းသႂ်ႇသၢႆထွမ်ႇႁူ ၵႂႃႇမႃးၸွမ်းတၢင်းသေ ပဵၼ်ၽေးၵိုင်ႉၵၢင်ႉၼမ်ၶိုၼ်ႈမႃး။ ယွၼ်ႉသႂ်ႇသၢႆထွမ်ႇႁူသေ ၵႂႃႇမႃးၸွမ်းတၢင်းလႄႈ ဢမ်ႇလႆႈ ငိၼ်း သဵင်ရူတ်ႉၵႃးသေ ပဵၼ်ၽေးၵိုင်ႉၵၢင်ႉ ၵေႃႈမီး။ မၢင်ၵေႃႉသမ်ႉ ယိူင်းဢၢၼ်း ၵႂႃႇၸွႆႈထႅမ်ၼႆ သေ ပဵၼ်ၽေးၵိုင်ႉၵၢင်ႉၵႂႃႇၸွမ်းၵေႃႈမီး။ တေႁဵတ်းႁိုဝ်ၸႂ်ႉတိုဝ်းသၢႆထွမ်ႇႁူ ၼင်ႇႁိုဝ် တေဢမ်ႇတုမ်ႉတိူဝ်ႉႁူ ႁဝ်းၶႃႈ ဢွၼ်ၵၼ် လဵပ်ႈႁဵၼ်းႁူႉၽွၼ်းၸႃႉ ၵၢၼ်ၸႂ်ႉတိုဝ်းသၢႆထွမ်ႇႁူယဝ်ႉလႄႈ ၵမ်ႈၼမ်တေဢွၼ်ၵၼ် မႆႈၸႂ်ဝႆႉယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢမ်ႇထိုင်တီႈလႆႈမႆႈၸႂ်ႁႅင်းသေ ၵိုတ်းလိုဝ်ႈၵၢၼ်ၸႂ်ႉတိုဝ်း သၢႆထွမ်ႇႁူပႅတ်ႈၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ယင်းမီးလွၵ်းလၢႆး တႃႇတေၸႂ်ႉတိုဝ်းသၢႆထွမ်ႇႁူ လူၺ်ႈဢမ်ႇတုမ်ႉတိူဝ်ႉႁူယူႇ။ လွၵ်းလၢႆးမၼ်းသမ်ႉ – ငိူင်ႉဝႄႈလွင်ႈၸႂ်ႉတိုဝ်း သၢႆထွမ်ႇႁူဢၼ်သႂ်ႇၶဝ်ႈၵႂႃႇၼႂ်းႁူ လဵၵ်ႉလဵၵ်ႉဢွၼ်ႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉသေ လႅၵ်ႈလၢႆႈ ၸႂ်ႉတိုဝ်းသၢႆထွမ်ႇ ႁူဢၼ်ယႂ်ႇ၊ ဢၼ်လႆႈသႂ်ႇတၢင်းၼွၵ်ႈႁူ မိူၼ်ၼင်ႇ headphone။ ယႃႇပေဢဝ်သၢႆထွမ်ႇႁူ ဢမ်ႇၼၼ် headphone ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၸႂ်ႉႁူမ်ႈၵၼ်တင်း ၵူၼ်းတၢင်ႇၵေႃႉ ဢမ်ႇၼၼ် ႁိမ်ပၼ်ၵူၼ်းတၢင်ႇၵေႃႉ ၸႂ်ႉတိုဝ်း။ ႁႂ်ႈလၢႆႈပၼ်ၼင် ရႃႊပႃႊ ဢၼ်သုပ်းဝႆႉတီႈ သၢႆထွမ်ႇႁူၼၼ်ႉ 1 လိူၼ် 1 ပွၵ်ႈ။ သင်ဝႃႈ တီႈသၢႆထွမ်ႇႁူ ဢမ်ႇမီးၼင်ရႃႊပႃႊ သုပ်းဝႆႉၸိုင် ႁႂ်ႈဢဝ်ၼမ်ႉယႃႈယႃၶႃႈမူင်ႈမႅင်းသေ ဢၼ်ဢၼ် ပွတ်ႈ ထူ ႁဵတ်းလွင်ႈမူတ်းသႂ်ပၼ်။ ယႃႇပေၸႂ်ႉတိုဝ်း/ သႂ်ႇ သၢႆထွမ်ႇႁူ မိူဝ်ႈၽွင်းၶပ်းရူတ်ႉၵႃး ဢမ်ႇၼၼ် မိူဝ်ႈၽွင်းပႆတၢင်း။ မိူဝ်ႈၽွင်းသႂ်ႇသၢႆထွမ်ႇႁူ ဢမ်ႇၼၼ် headphone ၸိုင် ယႃႇပေပိုတ်ႇသဵင်လင်ႁႅင်း။ မၵ်းတမ်းၶၢဝ်းယၢမ်းဝႆႉသေ ၸႂ်ႉတိုဝ်းသၢႆထွမ်ႇႁူ ၸိူဝ်းၼႆ။ ဢၢင်ႈဢိင် – Hello Sayarwon | ['ပွင်ႈၵႂၢမ်း', 'ပၢႆးယူႇလီ'] |
2025-02-03T12:58:37 | https://shannews.org/archives/62105 | တၢင်းပဵၼ် 7 မဵဝ်း ဢၼ်ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်လုမ်း ၵႆႉပဵၼ်ၵၼ် | ငိုၼ်းၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈသုတ်း ၼႂ်းၽဝၵူၼ်း ၵၢပ်ႈပၢၼ်မိူဝ်ႈလဵဝ်။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၶႂ်ႈလႆႈငိုၼ်းသေ ၵုမ်ႇၵူမ်ႈႁူဝ်ႁဵတ်း ၵၢၼ် ဢမ်ႇႁူႉလိုဝ်ႈႁူႉလပ်း ႁဵတ်းၵၢၼ်ၼမ် သုၵ်ႉၸႂ်ပူၼ်ႉတီႈၸိုင် တၢင်းပဵၼ်လၢႆလၢႆလွင်ႈၵေႃႈ တေၸွမ်းလင် ၶဝ်ႈၸမ်တူဝ်ႁဝ်းမႃး တိၵ်းတိၵ်းဢမ်ႇႁၢင်ႉ။ ပေႃးပဵၼ်ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၼၵ်းၼႃ ႁဵတ်းၵၢၼ်သူၼ်ၵၢၼ်ႁိူၵ်ႈယင်းႁူႉတူဝ်ၵမ်းလဵဝ်ဝႃႈ ႁဝ်းပဵၼ်သင်ပဵၼ်ႁိုဝ်ဝႆႉယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပေႃးပဵၼ်ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၼႂ်းႁူမ်ႈ ပိူင်လူင် ပေႃးႁဵတ်းၵၢၼ်လုမ်း ၵၢၼ်ၼင်ႈ ၶၢဝ်းယၢဝ်းၸိုင် တၢင်းပဵၼ် ဢၼ်ဢမ်ႇႁူႉတူဝ် ၵမ်းလဵဝ်ၼၼ်ႉ တိုၼ်းပဵၼ်မႃးဢမ်ႇႁၢင်ႉ။ ပဵၼ်သင်လၢႆလၢႆမႃး ႁဝ်းၶႃႈ တူၺ်းၸွမ်းၵၼ်။ 1 – တၢင်းပဵၼ်ဢဵၼ်ၸူမ် တီႈၶေႃႈမိုဝ်း ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်လုမ်း ဢၼ်ၸႂ်ႉၶွမ်ႊၽိဝ်ႊတိူဝ်ႊ တင်းဝၼ်းၼၼ်ႉ လူဝ်ႇလႆႈၾၢင်ႉတၢင်းပဵၼ်ၼႆႉတႄႉတႄႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈႁဝ်း ၸႂ်ႉၶေႃႈမိုဝ်းတမ်းဝႆႉယူႇတီႈလဵဝ်တႃႇသေႇလႄႈ ၸႂ်ႉၶေႃႈမိုဝ်းၼမ်ၼမ်။ ငဝ်ႈငႃႇ ဢၼ် ၵႆႉထူပ်းႁၼ်တၢင်းပဵၼ် ၼႆႉ တေပဵၼ်ၵၢၼ်ၸႂ်ႉၶီႊပွတ်ႉ ၶွမ်ႊပိဝ်ႊတိူဝ်ႊ (computer keyboard) ၽိတ်းလၢႆးမၼ်း။ မိူၼ်ၼင်ႇ တင်ႇၼင်ႈတႅမ်ႇ ၽိူၼ်သမ်ႉသုင်ၼႆၸိုင် ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈၶေႃႈမိုဝ်းၵူၼ်ႉ။ တမ်းၽႃႇမိုဝ်း သူၼ်ႈမိုဝ်းတီႈလဵဝ်သေ တဵၵ်းၽိမ်းပေႃႉလိၵ်ႈတင်းဝၼ်းၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၸဵပ်းၵူၼ်ႉမူၺ်ႈ ထိုင် ႁူဝ်မႃႇႁူဝ်ၶႅၼ်။ ၵူၺ်းၵႃႈ တၢင်းပဵၼ်ၼႆႉ ၸၢင်ႈႁၢႆလႆႈယူႇ သင်ဝႃႈ ဢုပ်ႉလူမ်းမႆႈ ဢမ်ႇၼၼ် မိပ်ႇၼူတ်ႈ မႃႇ/ ၶႅၼ် တီႈၵူၼ်ႉၶိုၼ်ႈဢဵၼ်ၶႅင်ဝႆႉ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ။ တေမီးလၢႆးၵႄႈလိတ်ႈၸိူင်ႉႁိုဝ်? ထုၵ်ႇလီမႄးတီႈၼင်ႈလႄႈ တူဝ်ႉၽိူၼ်ႁႂ်ႈတၢင်းသုင်မၼ်းယႃႇပိူင်ႈၵၼ်ႁႅင်း၊ ထုၵ်ႇလီမႄးဝၢင်း မၢဝ်ႉသ်လႄႈ ၶွမ်ႊပိဝ်ႊတိူဝ်ႊ (mouse and computer) ႁႂ်ႈထုၵ်ႇမႅၼ်ႈတီႈမၼ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပေႃးပဵၼ်ဢဵၼ်ၸူမ် ႁၢဝ်ႈႁႅင်းၸိုင် ထုၵ်ႇလီၵႂႃႇထူပ်းမေႃယႃ ၵူတ်ႇထတ်းယူတ်းယႃပၼ်။ 2 – တၢင်းပဵၼ် သမႃႇထိပွတ်း (ၸႂ်ဢမ်ႇယၢဝ်း/ ဢမ်ႇပၵ်းၸႂ်လႆႈႁိုင်) သင်ဝႃႈ ပဵၼ်ၵၢၼ်ဢၼ်လႆႈ ပၵ်းတႃ၊ ပၵ်းၸႂ်၊ ဝႆႉၸႂ်ၼိမ်ၼိမ် တင်ႈသတိမၼ်ႈမၼ်ႈသေ ဝူၼ်ႉသၢင်ၶူင်တႅမ်ႈ ၸိူဝ်း ၼႆႉၼႆၸိုင် တၵ်းတေလႆႈဝႆႉၼၵ်းၼိူဝ် ပိုၼ်ႉတီႈႁဵတ်းၵၢၼ်လႄႈ သိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉ – ႁႂ်ႈလႆႈပဵၼ် တီႈယဵၼ်၊ ၼိမ်၊ ၵႂၢင်ႈလႄႈ ၵတ်းယဵၼ်။ သင်ဝႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈၸိူင်ႉၼၼ်ၸိုင် (1) ပဵၼ်ပိုၼ်ႉတီႈသုၵ်ႉသၵ်ႉ၊ (2) ပဵၼ်ပိုၼ်ႉတီႈ သိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉ ဝူၺ်ႇႁင်ႈ/ ဢူၼ်မေႃး ၸိူဝ်းၼႆႉၼႆၸိုင် တေႁဵတ်းႁႂ်ႈႁဝ်း ဢမ်ႇၸၢင်ႈ ပၵ်းၸႂ်ႁဵတ်းၵၢၼ်၊ တေႁဵတ်းႁႂ်ႈႁဝ်း ၸႂ်သုၵ်ႉသေ ၸၢင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်ၽိတ်း။ လၢႆးၵႄႈလိတ်ႈသမ်ႉ ႁႂ်ႈလိုဝ်ႈလႄႈ ၸတ်းၵၢၼ်ၶၢဝ်းယၢမ်းႁႂ်ႈၵိုင်ႇငၢမ်ႇ ႁိုဝ် ဢုပ်ႇၵၼ်တင်းဢူၺ်းၵေႃႉႁူမ်ႈၽၢၵ်ႈၵၢၼ် တႃႇႁႂ်ႈလႆႈလိုဝ်ႈယွၼ်ႇၸႂ်။ 3 – တၢင်းပဵၼ်ပီး ပေႃးဝႃႈပီးၼႆ ဢမ်ႇလႆႈပဵၼ်ယွၼ်ႉလွင်ႈၵၢၼ်ၵိၼ်ၼမ်ယၢင်ႇလဵဝ်။ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈတူင်ႉၼိုင်ၼမ်၊ ၼင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်ယူႇတီႈၽိူၼ် ၵူႈဝၼ်းၵူႈဝၼ်း ၶၢဝ်းယၢမ်းႁိုင်ၼၢၼ်းၼႆၸိုင် တေဢမ်ႇမီးပေႃးလႆႈတူင်ႉၼိုင် တူဝ်ၶိင်း။ ပေႃးယူႇၼိမ်ႁိုင် တေငဝ်ၼွၼ်း၊ တွင်ႉမႆႈ ပဵၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉမႃး။ ပေႃးတွင်ႉမႆႈသမ်ႉ ႁႃတၢင်းၵိၼ် မႃးၵိၼ်လဵၼ်ႈ။ ၵိၼ်လဵၼ်ႈသေ ဢမ်ႇလႆႈတူင်ႉၼိုင်ၼႆႉ မၼ်းႁဵတ်းႁႂ်ႈပီး။ ပီးၼႆႉ ယင်းပဵၼ်ငဝ်ႈငႃႇ ႁဵတ်း ႁႂ်ႈပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်တၢင်ႇမဵဝ်း မိူၼ်ၼင်ႇ တၢင်းပဵၼ်ႁူဝ် ၸႂ် လိူတ်ႈသုင် ယဵဝ်ႈၸဵမ်း (ယဵဝ်ႈဝၢၼ်) ၸဵမ်ၸိူဝ်း ၼႆႉ။ 4 – ဢွပ်ႊၾိတ်ႊသိၼ်ႊတရူမ်ႊ (office syndrome) ၶေႃႈမုလ်းၵၢၼ်ၶူၼ်ႉၶႂႃႉထူပ်းဝႃႈ ၵူၼ်းၼုမ်ႇဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ႁူဝ်ပၢၵ်ႇ 80 ဢွၼ်ၵၼ်ပဵၼ် office syndrome (ၵူၼ်ႉၶိုၼ်ႈ ၸဵပ်းမူၺ်ႈ ဢဵၼ်ၶႅင် ယွၼ်ႉၼင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ် ၼႂ်းလုမ်းၼႂ်းၸႆး) ။ တၢင်းပဵၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်ယွၼ်ႉလၢႆလွင်ႈ မိူၼ်ၼင်ႇ ၼင်ႈ ၼႃႈၶွမ်ႊၽိဝ်ႊတိူဝ်ႊ၊ ၼင်ႈယဵပ်ႉသိူဝ်ႈယဵပ်ႉၶူဝ်း၊ ၼင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်ၼႂ်းႁူင်းၸၢၵ်ႈယႂ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ ၶဝ်ႈပႃးမူတ်း။ မၢင်ပွၵ်ႈ ၶူဝ်းၸႂ်ႉသွႆ ဢမ်ႇထုၵ်ႇမႅၼ်ႈၵေႃႈ ၸၢင်ႈပဵၼ်။ တေၵႄႈလိတ်ႈလႆႈၸိူင်ႉႁိုဝ်? တူင်ႉၼိုင်လဵၼ်ႈႁႅင်း၊ တူင်ႉၼိုင်ၵႂႃႇမႃး၊ ယိုတ်ႈၵူၼ်ႉယိုတ်ႈဢဵၼ်၊ တီႈဢေႇသုတ်း 1 ၸူဝ်ႈမူင်း ႁႂ်ႈတူင်ႉၼိုင်ႈပၼ် 1 ၵမ်းၸိုင် ဢဵၼ်ႁဝ်း ၵၢမ်ႈၼိူဝ်ႉႁဝ်း တေဢမ်ႇၶိုၼ်ႈဢမ်ႇၶႅင်။ 5 – တၢင်းပဵၼ်တႃၽႃႈမူဝ်း တႃႁႅင်ႈ (လပ်း/မိုၼ်းယၢပ်ႇ) လဵၵ်ႉယႂ်ႇၼုမ်ႇထဝ်ႈ ၼႂ်းဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ဢွၼ်ၵၼ်ၸႂ်ႉၶွမ်ႊပိဝ်ႊတိူဝ်ႊ (ႁိုဝ်) ၾူၼ်ႊ ၼိုင်ႈဝၼ်းဢမ်ႇယွမ်း 8 ထိုင် 10 ၸူဝ်ႈမူင်း။ ႁဵတ်းႁႂ်ႈဢဵၼ်တႃၵူၼ်ႉ တႃလႅင် တႃႁႅင်ႈ တႃၸဵပ်း တႃမူဝ်း။ လိုၼ်းသုတ်းၸၢင်ႈပဵၼ် တၢင်းပဵၼ်သၢႆတႃလူႉ။ တၢင်းပဵၼ်ဢၼ်ၼႆႉ ၵၢပ်ႈပၢၼ်ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ၶဝ်ႁွင်ႉဝႃႈ “Computer Vision Syndrome”။ လၢႆးႁႄႉၵင်ႈ ပေႃးႁဵတ်းၵၢၼ်တူၺ်းၶွမ်ႊၸိုင် တီႈဢေႇသုတ်း 2 ၸူဝ်ႈမူင်းၼိုင်ႈပွၵ်ႈ တၵ်းလႆႈလိုဝ်ႈသၢႆတႃ။ လပ်းပႅတ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၵႂႃႇတူၺ်းတူၼ်ႈမႆႉသီၶဵဝ် ဢမ်ႇၼၼ် ၵႂႃႇမုင်ႈၵႂႃႇတူၺ်းတီႈပိုတ်ႇတီႈပၢင်ႇ – ၵၢင်ႁၢဝ်သီသွမ်ႇ၊ ၵေးၼမ်ႉသႂ်သႂ် ၸိူဝ်းၼႆႉ တေႁဵတ်းႁႂ်ႈသၢႆတႃႁဝ်းမီးႁႅင်းမႃးၶိုၼ်း၊ တႃႇသႅပ်ႇတႃမႆႈၵေႃႈ တေၸိုၼ်ႈတေ လီမႃးၶိုၼ်း။ 6 – တၢင်းပဵၼ်ယဵဝ်ႈၵႅၼ်း ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်သင်ၵေႃႈယဝ်ႉ ပေႃးမီးၵၢၼ်ႁိပ်ႈၼႅတ်ႈမႃး ၵႆႉယိူၼ်ႉယဵဝ်ႈ ယိူၼ်ႉၶီႈ ယိူၼ်ႉၵိၼ်ၼမ်ႉ ၵိၼ်ၼွင်။ ပေႃးယိူၼ်ႉယဵဝ်ႈၸိုင် မႅင်းပႅတ်ႊထီႊရီႊယႃႊ ၼႂ်းၼမ်ႉယဵဝ်ႈႁဝ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇဢွၵ်ႇမႃးသေ – ၶိုၼ်းၸိုမ်းၶဝ်ႈၼႂ်းၼိူဝ်ႉၼႂ်းလိူတ်ႈႁဝ်းၶိုၼ်း။ ၵွပ်ႈၼႆ လွင်ႈၼႆႉ ပဵၼ်လွင်ႈတၢင်းဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ယဵဝ်ႈၵႅၼ်း ယဵဝ်ႈသႅပ်ႇ ႁူင်းယဵဝ်ႈၸဵပ်း ၵမ်းသိုဝ်ႈ။ ၾၢင်ႁၢင်ႈမၼ်းသမ်ႉ – ယဵဝ်ႈဢမ်ႇသုတ်း၊ ယဵဝ်ႈၵမ်းဢိတ်းဢိတ်း သေၵမ်းၵမ်းယဵဝ်ႈ။ ႁူင်းယဵဝ်ႈၸဵပ်းၵႅၼ်း၊ ယဵဝ်ႈပဵၼ်သီၶုၼ်ႇ/ ၼမ်ႉဢူၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ပေႃးပဵၼ်ၸိူင်ႉၼၼ် မႃးထုၵ်ႇလီၵႂႃႇတီႈႁၢၼ်ႉၶၢႆယႃႈယႃသေ ယွၼ်းသိုဝ်ႉယႃႈယႃယဵဝ်ႈၵႅၼ်းမႃးၵိၼ်။ ပေႃးပဵၼ်ႁၢဝ်ႈႁႅင်း ထုၵ်ႇလီၵႂႃႇႁႃမေႃယႃ။ 7 – တၢင်းပဵၼ်ၶီငဝ် ပေႃးၵုမ်ႇၵူမ်ႈႁူဝ်ႁဵတ်းၵၢၼ် ၽိမ်းလိၵ်ႈၽိမ်းလၢႆး ဢမ်ႇလိုဝ်ႈဢမ်ႇယင်ႉ ဢမ်ႇၵႂႃႇႁႃဢူၺ်းၵေႃႉဢူၺ်းသႄႈၸိုင် ပေႃးႁိုင်ၼၢၼ်းၼပ်ႉႁူဝ်ပီမႃး ၸၢင်ႈပဵၼ်လွင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉပၢႆးၸႂ် လူၺ်ႈဢမ်ႇႁူႉတူဝ်၊ မိူၼ် မိူဝ်ႈလဵဝ် ပေႃးလဵၼ်ႈ သူဝ်ႊသျႄလ်ႊၼမ်၊ ဢၢၼ်ႇၶၢဝ်ႇၼမ် တေႁၼ်လွင်ႈဢမ်ႇလီဢမ်ႇလၵ်း၊ တေႁၼ် ၶၢဝ်ႇဝၢၼ်ႈမိူင်း ၵၢၼ်သိုၵ်းသိူဝ် ဢၼ်ႁၢႆႉၸႃႉယူႇၵူႈဝၼ်းလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈဝူၼ်ႉၼမ် ၶမ်ၸႂ်သေဢမ်ႇမီး တၢင်းသိူဝ်း။ လွင်ႈဢမ်ႇမီးတၢင်းသိူဝ်းၼႂ်းလိုၵ်ႉလိုၵ်ႉႁူဝ်ၸႂ် ၼၼ်ႉ ပေႃးမၼ်းၼမ်မႃး လူၺ်ႈဢမ်ႇႁူႉတူဝ် ၸိုင် ၼႂ်းၵၢၼ်ယူႇသဝ်း ၵပ်းသိုပ်ႇၵပ်းသၢၼ် ၼႂ်းတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းၼၼ်ႉ တေပႅၵ်ႇပိူင်ႈမႃး။ တေယူႇၶီၶီငဝ် ငဝ်၊ ၸႂ်လဵၵ်ႉၸႂ်ၼွႆႉ၊ ဢမ်ႇၶႂ်ႈလၢတ်ႈတေႃႇပိူၼ်ႈ၊ ဢမ်ႇၶႂ်ႈၵႂႃႇတီႈၵူၼ်းၼမ် – ၸိူဝ်း ၼႆႉပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်ၸႂ် ၵမ်းသိုဝ်ႈယဝ်ႉ။ ပေႃးမီးလွင်ႈလၢၵ်ႇလၢႆးၸိူင်ႉၼႆမႃးၸိုင် ထုၵ်ႇလီၵႂႃႇၸူးမေႃယႃ ၾၢႆႇပၢႆးၸႂ်ၵူတ်ႇထတ်း တူၺ်းၵမ်းလဵဝ်သေ ႁပ်ႉလွင်ႈယူတ်းယႃ ၸွမ်းၶၵ်ႉၸွမ်းတွၼ်ႈယဝ်ႉ။ လၢႆးၵႄႈလိတ်ႈ ပေႃးပဵၼ်ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ် ၼႃႈၶွမ်ႊ ဢမ်ႇၼၼ် တႅမ်ႈလိၵ်ႈတႅမ်ႈလၢႆးၸိုင် ၵွၼ်ႇတေၼွၼ်းၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇလီတႅမ်ႈမၢႆဝႆႉလွင်ႈတၢင်းၼႂ်းၸႂ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၶႂ်ႈလၢတ်ႈၶႂ်ႈပဵၼ်ၼၼ်ႉၵူႈဝၼ်း။ ထုၵ်ႇတင်ႈသတိ၊ လပ်းတႃသေ ၼင်ႈၼိမ်တူဝ်ၼိမ်ၸႂ် တူၺ်းလူမ်းၶဝ်ႈလူမ်းဢွၵ်ႇလႄႈ ထတ်းသၢင်တူဝ်လႄႈ တင်းၸႂ် ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ႁႂ်ႈႁူႉၸၵ်းၸႂ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလီလီ တေၸွႆႈႁႂ်ႈႁဝ်းၶၢမ်ႈပူၼ်ႉတၢင်းပဵၼ်ၼႆႉလႆႈယဝ်ႉ။ ပၢႆၵမ် – ၼၢင်းယိင်း (ၵမ်ၵိုမ်း) ၶေႃႈမုလ်းဢၢင်ႈဢိင်မႃးတီႈ – Bangpakok Hospital | ['ပၢႆးယူႇလီ', 'ပွင်ႈၵႂၢမ်း'] |
2025-02-02T14:34:51 | https://shannews.org/archives/62094 | ဢမေႊရိၵၼ်ႊ ၵိုတ်းယင်ႉ လွင်ႈၵမ်ႉၸွႆႈၵၢၼ်ႁဵၼ်းပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ တႃႇလုၵ်ႈႁဵၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ 400 ၵေႃႉ | လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢမေႊရိၵၼ် ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၵိုတ်းယင်ႉပႅတ်ႈ လွင်ႈၵမ်ႉၸွႆႈၾၢႆႇ – Diversity, Inclusion, Equity လႄႈ Accessibility (လွင်ႈပႅၵ်ႇပိူင်ႈ၊ လွင်ႈၵူႈၵေႃႉၶဝ်ႈပႃးၸွမ်း၊ လွင်ႈၽဵင်ႇပဵင်းပဵၼ်ထမ်းလႄႈ သုၼ်ႇလႆႈ) ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၻူဝ်ႊၼေႃႊ ထရမ်ႉ ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊလၢတ်ႈဝႃႈ – “လွင်ႈၵမ်ႉၸွႆႈသူးၵၢၼ်ႁဵၼ်း ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ မိူင်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ၼိုင်ႈပီလႂ် 45 လၢၼ်ႉတေႃႊလႃႊ၊ ဢၼ်ၵမ်ႉၸွႆႈပၼ်ၼႆႉ ၼမ်ႁႅင်းၼႃႇ၊ ငိုၼ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈၵႂႃႇထိုင်တီႈလႂ် လွင်ႈၼႆႉ လီဝူၼ်ႉတူၺ်းယူႇ”- ဝႃႈၼႆ။ တွၼ်ႈတႃႇ လုၵ်ႈႁဵၼ်း မွၵ်ႈ 800 ၵေႃႉ တႃႇၶၢဝ်းတၢင်းသွၼ်ႁဵၼ်း 5 ပီၼၼ်ႉ ႁၢင်ႈႁႅၼ်းမႃး တေၵမ်ႉၸွႆႈ ပၼ်ငိုၼ်း 45 လၢၼ်ႉတေႃႊလႃႊ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ပဵၼ်သူးၵၢၼ်ႁဵၼ်းပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ ဢၼ်တေၵမ်ႉၸွႆႈပႃးတႃႇ ၸုမ်ႈၶူးလၢႆလၢႆသႅၼ်း၊ ဝႂ် Certificate ဢိၵ်ႇပႃး ၸုမ်ႈၶူး တီႊပလူဝ်ႊမႃႊ Diploma ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ယွၼ်ႉလႆႈၵိုတ်းယင်ႉပႅတ်ႈ လွင်ႈၵမ်ႉၸွႆႈၵၢၼ်ႁဵၼ်းပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇၼႆႉသေ တႃႇလုၵ်ႈႁဵၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ 400 ၵေႃႉ တေႁဵတ်းႁိုဝ်သိုပ်ႇၵမ်ႉၸွႆႈၵႂႃႇဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉတႄႉ ပႆႇၸၢင်ႈယိုၼ်ယၼ်။ ဝၢႆးလင် သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း ပီ 2021 ၼၼ်ႉမႃး လုၵ်ႈဢွၼ်ႇလုၵ်ႈႁဵၼ်း မိူင်းမၢၼ်ႈ ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇတႃႇ သွၼ်ႁဵၼ်းလိၵ်ႈလၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ၊ ဢိင်ၼိူဝ်လွင်ႈၼႆႉသေ ၼင်ႇႁိုဝ် တေၵမ်ႉၸွႆႈပၼ် တႃႇသွၼ်ႁဵၼ်းပၢႆး ပၺ်ႇၺႃႇမိူင်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉ မိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ တႄႇၶပ်းၶိုင်မႃး သူးၵမ်ႉၸွႆႈၵၢၼ်ႁဵၼ်းပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ မိူဝ်ႈပီ 2023 – 2024။ လုၵ်ႈႁဵၼ်းၸိူဝ်းလႆႈႁပ်ႉ သူးၵမ်ႉၸွႆႈၼႆႉ ၶိုၼ်ႈႁဵၼ်း ယူႇဝႆႉ တီႈၸၼ်ႉၸွမ် မိူင်းၵမ်ႇပူးၶျႃး၊ ဢိၼ်းတီး ယိူဝ်း၊ ဢိၼ်ႇတူဝ်ႇၼီးသျႃးလႄႈ မိူင်းၾလိပ်ႉပိၼ်း၊ လိူဝ်ၼၼ်ႉ လႆႈသုၼ်ႇသွၼ်ႁဵၼ်းတၢင်းဢွၼ်ႊလၢႆႊ တီႈၸၼ်ႉၸွမ် ဢရီႇၸူဝ်း ၼႃး မိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ – သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ VOA ဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ မိူၼ်ၼႆ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 22/01/2025 ၼၼ်ႉၵေႃႈ သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ CNN ႁၢႆးငၢၼ်းဢွၵ်ႇဝႆႉ – ၵူၼ်းပၢႆႈၽေး မွၵ်ႈ 1 မိုၼ်ႇ ၸိူဝ်းသိုဝ်ႉဝႆႉ ဝႂ်ၶိူင်ႈမိၼ်သေ ႁၢင်ႈႁႅၼ်းတေၵႂႃႇယူႇသဝ်းတီႈ မိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊၼၼ်ႉ လႆႈဢွၼ် ၵၼ်ယုၵ်ႉလိူၵ်ႈၶိုၼ်းၶၢဝ်းတၢင်း – ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေး ၸိူဝ်းထုၵ်ႇယုၵ်ႉလိူၵ်ႈပႅတ်ႈ ၶၢဝ်းတၢင်းသၢႆၵၢၼ်မိၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းလႂ်လၢႆလၢႆၼႆတႄႉ ပႆႇလႆႈႁူႉတႅတ်ႈတေႃး။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးၵမ်ႈၼမ် ပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ၊ ဢႅပ်ႊၾ်ၵၢၼ်ႊၼိတ်ႉသ် တၢၼ်ႊ၊ ၵုၼ်ႊၵူဝ်ႊ၊ ဝႅတ်ႊၼီႊသွႆႊလႃႊလႄႈ သီႊရီႊယိူဝ်ႊ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ မိူၼ်ၼင်ႇ ၸုမ်းသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇမိူင်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်လႆႈႁပ်ႉငိုၼ်းၵမ်ႉၸွႆႈ တီႈမိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊဝႆႉ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၵေႃႈ လႆႈၵိုတ်းယင်ႉဝႆႉလွင်ႈၵမ်ႉၸွႆႈ ၵမ်ႈၽွင်ႈ ဝႃႈၼႆ။ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 05/11/2024 ၼၼ်ႉ တီႈမိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ လႆႈၸတ်းႁဵတ်းပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈသေ ယူႇတီႈ ၻူဝ်ႊၼေႃႊ ထရမ်ႉ ဢၼ်တၢင်တူဝ် ပႃႇတီႇ ရီႊပႃႊပလီၵၼ်ႊသေ ၶဝ်ႈၶဵင်ႇ၊ ၶမ်ႊမလႃႊ ႁႄးရိသ်ႉသမ်ႉ တၢင်တူဝ်ပႃႇတီႇ တီႊမူဝ်ႊၵရႅတ်ႉတိတ်ႉသေ ၶဝ်ႈၶဵင်ႇ။ တီႈပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈၼၼ်ႉ ၻူဝ်ႊၼေႃႊ ထရမ်ႉ လႆႈၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ်ၼမ်သုတ်းသေ ဢွင်ႇပေႉပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ။ ထိုင်မႃး ဝၼ်းတီႈ 20/01/2025 မၼ်းၸၢႆး လႆႈႁပ်ႉတၼ်းႁဵင်း ပဵၼ်ၸွမ်ၸိုင်ႈ မိူင်းဢမေႊရိၵၼ် ၵေႃႉထူၼ်ႈ 47 ၼႆယဝ်ႉ။ | ['ၶၢဝ်ႇ', 'ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း'] |
2025-02-01T17:22:29 | https://shannews.org/archives/62086 | သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ တႄႇပိုတ်ႇပၢင်တေႃႇလွင်းၶိုၼ်း တီႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီ | သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ဢဝ်တိုဝ်ႉတၢင်း ပီမႂ်ႇၶႄႇၼႆႉသေ ပိုတ်ႇပၢင်တေႃႇလွင်းၶိုၼ်း တီႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းပိုၼ်ႉတီႈ မႆႈၸႂ်ထႅင်ႈ။ တႄႇဢဝ် ႁၢင်လိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊ 2025 ၼႆႉမႃး သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ပဵၼ်ၸဝ်ႈတႅင်ႇလူင်သေ ပိုတ်ႇပၢင်တေႃႇလွင်းၶိုၼ်း တီႈပၢင်ႇပွႆးလိူၼ်သီႇ ၵၢင်ဝဵင်းသႅၼ်ဝီ ၸႄႈတွၼ်ႈလႃႈသဵဝ်ႈ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းသႅၼ်ဝီ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၸႂ်ႈဢေႃႈ ၶဝ်တိုၵ်ႉႁႃပိုတ်ႇၶိုၼ်း မိူဝ်ႈၼႃႈပီမႂ်ႇၶႄႇၼႆႉ။ ဢွင်ႈတီႈသုမ်ႉ တႃႇပိုတ်ႇမၼ်းၵေႃႈ ၾၢႆႇၸဝ်ႈၼႃႈတီႈၶဝ် ႁဵတ်းပၼ်လၢႆလၢႆၵူၺ်းၶႃႈ။ ဢွင်ႈတီႈ ၶဝ်ပိုတ်ႇၶိုၼ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်တီႈၵဝ်ႇပၢင်ႇပွႆးလိူၼ်သီႇၼႆႉၵူၺ်း။ ႁဝ်းၶႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းတႄႉ ဢမ်ႇႁၼ်လီၸွမ်းၶႃႈ။ ၽွၼ်းတုမ်ႉယွၼ်ႈ ပၢင်တေႃႇလွင်းၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၽူဝ်မေးၽိတ်းမေႃးၵၼ်၊ လွင်းသုမ်းယဝ်ႉ ဢဝ်ၶမ်း၊ သၢႆၶေႃး၊ ဝႅၼ်၊ ၸွပ်ႇမိုဝ်း၊ ပီႇႁူ၊ ရူတ်ႉၵႃး၊ ၾူၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢဝ်ၵႂႃႇၵမ်ႉတီႈ ၸဝ်ႈပၢင်လွင်း ၸိူင်ႉၼႆဢေႃႈ ပၼ်ႁႃဢၼ်ပဵၼ်ယူႇယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ”- ဝႃႈၼႆ။ ဝၢႆးၽႅၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 မႃးၼႆႉ ယူႇတီႈ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ယိုတ်းၵမ်းလႆႈဝႆႉ ဝဵင်းသႅၼ်ဝီ မႃးမိူဝ်ႈႁၢင်ပီ 2023 ၼၼ်ႉသေ ထိုင်မႃး ပီမႂ်ႇၶႄႇ 2024 ၼၼ်ႉ ယူႇတီႈ သိုၵ်းၶဝ်သေ ဢွၼ်ႁူဝ် ပိုတ်ႇပၢင်တေႃႇ လွင်းၶိုၵ်ႉယႂ်ႇလူင်မႃး တီႈပၢင်ႇပွႆးလိူၼ်သီႇ ၵၢင်ဝဵင်းသႅၼ်ဝီၼၼ်ႉမႃး ႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင် လိူၼ်ႁႃႈ (သွၼ်းၼမ်ႉ) ဝႃႈၼႆ။ “ပၢင်တေႃႇလွင်းၶဝ်ၼၼ်ႉ တိုၵ်ႉယင်းၵႂႃႇလႆႈမွၵ်ႈ 6 လိူၼ်ၼႆႉၵူၺ်း။ လွင်ႈၶဝ် ယင်ႉပၢင်တေႃႇလွင်းၵႂႃႇၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ်မႃးပွႆႇမၢၵ်ႇထပ်းၵၼ်ႁႅင်းလႄႈ ၶဝ်ၸင်ႇယင်ႉၵႂႃႇၵူၺ်း။ တၢင်ႇတီႈတႄႉ တိုၵ်ႉသိုပ်ႇႁဵတ်းၵႂႃႇ ဢိတ်းဢိတ်းဢွတ်းဢွတ်းယူႇ ပၢင်မၼ်းတႄႉ ဢမ်ႇၵႂၢင်ႈယႂ်ႇ မိူၼ်တီႈပၢင်ႇပွႆး လိူၼ်သီႇၼႆႉၶႃႈ”- ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းသႅၼ်ဝီ သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ မိူၼ်ၼႆၼင်ႇၵဝ်ႇ တီႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈၵေႃႈ ယူႇတီႈ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ၸတ်းႁဵတ်း ပွႆးပီမႂ်ႇၶႄႇ တႃႇၶၢဝ်းတၢင်း 1 လိူၼ် တႄႇဢဝ် ဝၼ်းတီႈ 28/01/2025 တေႃႇထိုင် 28/02/2025 တီႈဝၢင်းမၢဝ်းသတႃး၊ ဝၢင်းၽြႃး ယၢၼ်ႇတဵင်းဢွင်ႇ၊ ဝၢင်းသူၼ်မွၵ်ႇ (ပန်းခြံ) ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ပွႆးပီမႂ်ႇၶႄႇ တီႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ပီၼႆႉ ၶဝ်ၸတ်းယႂ်ႇဢေႃႈ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ မီးပႃးပၢင်တေႃႇလွင်း မိူၼ်ၼင်ႇ – မၢၵ်ႇၶူၵ်းၶူၵ်း ၸိူဝ်းၼႆႉထႅင်ႈ ၶဝ်တေၸတ်းတႃႇ 1 လိူၼ်ၼႆဢေႃႈ”- ဝႃႈ ၼႆ။ ထႅင်ႈၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ တီႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈၼႆႉ ယူႇတီႈ မိူင်းၶႄႇ ၸီႉသင်ႇၸူး သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ဝႃႈ ဝၢႆးပွႆးပီမႂ်ႇၶႄႇယဝ်ႉ တၵ်းတေလႆႈထွႆထွၼ်ဢွၵ်ႇဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈၶိုၼ်း ဝႃႈၼႆသေတႃႉ လွင်ႈၼႆႉ တၢင်းၾၢႆႇသိုၵ်း ၵဝ်ႈၵၢင်ႉတႄႉ ပႆႇပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဢွၵ်ႇမႃး ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်။ “ႁဝ်းၶႃႈတႄႉ လႆႈႁၼ်ၼႂ်းၶၢဝ်ႇမၢၼ်ႇ BBC, Irrawaddy ၶဝ် ဢွၵ်ႇဝႆႉၸိူင်ႉၼၼ်ၵူၺ်း လွင်ႈဝႃႈ မိူင်းၶႄႇ ၸႂ်ႉၶဝ် ထွႆလႃႈသဵဝ်ႈၼႆႉ။ လွင်ႈဝႃႈ ၶဝ်တေထွႆ ဢမ်ႇထွႆၼၼ်ႉတႄႉ ႁဝ်းၶႃႈ ယင်းပႆႇႁူႉၶႃႈ။ သင်သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉၶဝ် ထွႆတႄႉၸိုင် ၸုမ်း PDF လူး ၸွင်ႇတေထွႆ။ သင်ဝႃႈ ၶဝ်ဢမ်ႇထွႆ ပၢင်တိုၵ်း တီႈလႃႈသဵဝ်ႈၼႆႉ တေ ပႆႇယဵၼ် သိုၵ်းမၢၼ်ႈတင်း PDF တေယိုဝ်းၵၼ်ထႅင်ႈယူႇ ႁဝ်းၶႃႈၵူၼ်းမိူင်းတႄႉ လွမ်မႆႈၸႂ်ဝႆႉ ၸိူင်ႉၼႆ ဢေႃႈ”- ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် တီႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းဢွၼ်ၵၼ် ပွၵ်ႈမႃးယူႇၶိုၼ်းႁိူၼ်းယေးၽႂ်မၼ်း ၵမ်ႈၼမ်ယဝ်ႉ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၸွမ်းၵၢတ်ႇ ၸွမ်းတၢင်း ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၵူၼ်းၵိုၼ်းၶွၼ်ႈမႃးယဝ်ႉ ႁၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ပိုတ်ႇမႃးၶိုၼ်း ၵမ်ႈ ၼမ်ယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ | ['ၽိတ်းမၢႆမီႈ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ'] |
2025-02-01T16:04:29 | https://shannews.org/archives/62083 | ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ၸပ်းတၢင်းပဵၼ်ၽိဝ်ၼင်ၶူမ်းၵၢႆး ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇတႃႇယူတ်းယႃ | ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းၸၢၼ်း၊ တိူင်းၸႄႈၵႅင်း၊ တိူင်းပႃႇၵိူဝ် ပွတ်းဢွၵ်ႇ၊ မိူင်းယၢင်းလႅင်၊ မိူင်းၶျၢင်းလႄႈ မိူင်းရၶႅင်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢွၼ်ၵၼ်ၸပ်းတၢင်းပဵၼ်ၽိဝ်ၼင်ၶူမ်းၵၢႆး ယၢမ်းလဵဝ် ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇတႃႇယူတ်းယႃ။ ၽူႈၸွႆႈထႅမ်ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း လၢတ်ႈဝႃႈ – ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးၶဝ် ဢမ်ႇမီးၶိူင်ႈၸႂ်ႉၶူဝ်းတိုဝ်း တႃႇႁဵတ်းလွင်ႈမူတ်းသႂ်၊ ၼမ်ႉၵိၼ်ၼမ်ႉၸႂ်ႉယၢပ်ႇၵိၼ်း၊ သိူဝ်ႈၶူဝ်းတႃႇပုတ်ႈလၢႆႈ ဢမ်ႇၵုမ်ႇထူၼ်ႈလႄႈ ဢွၼ်ၵၼ်ၸပ်း တၢင်းပဵၼ်ၽိဝ်ၼင်ၶူမ်း ၵၢႆး။ ယႃႈယႃ တႃႇယူတ်းယႃၵေႃႈ ဢမ်ႇၵုမ်ႇထူၼ်ႈ – ဝႃႈၼႆ။ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းမိူင်းပၢႆး၊ ၾၢႆၶုၼ် ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်းၼႆႉ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ၸိူဝ်းပဵၼ်ၶူမ်းၵၢႆး မီး 200 ပၢႆ ပႃးလုၵ်ႈ ဢွၼ်ႇ။ ယႃႈယႃ တႃႇတေယူတ်းယႃ ဢမ်ႇၵုမ်ႇထူၼ်ႈ ၊ ၵႃႈၶၼ်သုင်။ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇမၢင်ၸိူဝ်း ၸိုၼ်ႈၶႅၼ်း ယဝ်ႉသေတႃႉ ၵမ်ႈၽွင်ႈ တိုၵ်ႉပဵၼ်ၶူမ်းဝႆႉလႄႈ ဢမ်ႇလႆႈလပ်းလႆႈၼွၼ်း။ ၵွပ်ႈၼၼ် ႁႂ်ႈၵႅတ်းပၼ် ၼဵပ်ႉတိၼ်ၼဵပ်ႉမိုဝ်း လုၵ်ႈ ဢွၼ်ႇလႄႈ ယူႇသဝ်းႁႂ်ႈမူတ်းသႂ်ၼႆ – မေႃယႃ ၼၢင်းတူႇၸႃႇ လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ မိူၼ်ၼင်ႇ တၢင်းၸႄႈဝဵင်းၵၢၼ်ႉၵေႃး ၊ တိူင်းမၵူၺ်းလႄႈ ၸႄႈဝဵင်းၵၢတ်ႇလိုဝ်း တိူင်းၸႄႈၵႅင်း ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈတင်း ၵူၼ်းပၢႆႈၽေး မွၵ်ႈ 400 ၵေႃႉ ဢွၼ်ၵၼ်ပဵၼ် ၽိဝ်ၼင်ၶူမ်း ႁိုင်ၶၢဝ်းတၢင်း 4 လိူၼ်ယဝ်ႉသေ ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇတႃႇလႆႈယႃႈယႃ ယူတ်းယႃ – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈလၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ မိူၼ်ၼႆၼင်ႇၵဝ်ႇ ပၢင်သဝ်းၵူၼ်းပၢႆႈၽေး 10 ပၢႆလႄႈ မူႇဝၢၼ်ႈ ၸိူဝ်းမီးၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်းယူႇသဝ်း ၼႂ်း ၸႄႈတွၼ်ႈတွင်ႇငူႇ၊ တိူင်းပႃႇၵိူဝ် ပွတ်းဢွၵ်ႇၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်ပဵၼ်ၶူမ်းၼမ် ယွၼ်ႉၼမ်ႉၸႂ်ႉဢမ်ႇၵုမ်ႇထူၼ်ႈ ဢိၵ်ႇပႃး ၺႃးယုင်းၶူပ်းၼမ်။ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း ၸိူဝ်းၸပ်းပဵၼ် ၽိဝ်ၼင်ၶူမ်းမီး 1 ႁဵင်ပၢႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် လူဝ်ႇတၢင်းၸွႆႈထႅမ် ယႃႈယႃ၊ တၢင်းၵိၼ်ယႅမ်ႉ၊ ၽႃႈၵၢင်(သုတ်း)လႄႈ သိူဝ်ႈၶူဝ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ – ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈတင်း ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ဢၼ်မီးၼႂ်းၸႄႈဝဵင်း ၵမ်ႈၽွင်း ၼႂ်းမိူင်းၶျၢင်း၊ မိူင်းရၶႅင်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်ပဵၼ်ၶူမ်း။ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်းပဵၼ် မီးဝႆႉမွၵ်ႈ 1 ႁဵင်။ ယွၼ်ႉလႆႈပၢႆႈၽေးသိုၵ်းၵႂႃႇယူႇသဝ်း ၼႂ်းထိူၼ်ႇသေ လႆႈ ၵိၼ်ၼွၼ်းၼိူဝ်လိၼ် – ဝႃႈၼႆ။ မေႃယႃ၊ ၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၾၢႆႇပၢႆးယူႇလီလႄႈ ၵူၼ်းၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈၶဝ် လၢတ်ႈဝႃႈ – တႃႇတေယူတ်းယႃတၢင်း ပဵၼ်ၽိဝ်ၼင်ၶူမ်းၼၼ်ႉ လူဝ်ႇတၢင်းၸွႆႈထႅမ်ယႃႈယႃ ၊ ၼမ်ႉၵိၼ်ၸိုၼ်ႈသႂ်၊ သိူဝ်ႈၶူဝ်းလႄႈ ၶိူင်ႈၸႂ်ႉၶူဝ်းတိုဝ်း တႃႇႁဵတ်းလွင်ႈမူတ်းသႂ် ၸိူဝ်းၼႆႉ – သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ RFA ဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ | ['ပၢႆးယူႇလီ', 'ၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း'] |
2025-02-01T15:17:20 | https://shannews.org/archives/62077 | မိူင်းၶႄႇ ၶူင်ဢွၵ်ႇၺၢၼ်ႇပွမ်ဢေႊဢၢႆႊ DeepSeek ၵူၼ်းတူင်ႉတိုၼ်ႇသူၼ်ၸႂ်တင်းလုမ်ႈၾႃႉ | ႁၢင်လိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊ ပီ 2025 ၼႆႉ မိူင်းၶႄႇ သိုပ်ႇမိုတ်ႈပိုတ်ႇတူဝ် Software ဢၼ်ၸႂ်ႉၺၢၼ်ႇ ပွမ်ဢေႊဢၢႆႊ ဢၼ်မီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၻိပ်ႊသိၵ်ႉ DeepSeek ။ ပဵၼ်ၶိူင်ႈမိုဝ်းဢၼ် ၵူၼ်းၵူႈၵေႃႉ တွင်ႈထၢမ်လႆႈ၊ ယွၼ်းဢဝ်ၶေႃႈမုလ်းၶၢဝ်ႇသၢၼ်လႆႈ ၵူႈသႅၼ်းသႅၼ်း ဢၼ်မီးၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ။ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်း ၵူႈၸိုင်ႈမိူင်း ၵိုင်ႉၵၢင်ႉသူၼ်ၸႂ်မႃး လိူဝ်သေ ၶျတ်ႉ ၵျီႇပီႇထီႇ (ChatGPT) ၶွင်ဢမေႊရိၵၼ်ႊထႅင်ႈလူးၵွၼ်ႇ ဝႃႈၼႆ။ ၺၢၼ်ႇပွမ် ဢေႊဢၢႆႊ AI ဢၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ ၻိပ်ႊသိၵ်ႉ DeepSeek ၼႆႉ ၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ႇဢၢႆႊထီႊ ၵမ်ႈၼမ် ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ ၶိုၵ်ႉတွၼ်းလိူဝ်သေ ၶျတ်ႉၵျီႇပီႇထီႇ (ChatGPT) ၼႆသေ ၵူၼ်းတင်းလုမ်ႈၾႃႉ သူၼ်ၸႂ်ၼမ်မႃး။ ၽူႈၶူင်သၢင်ႈဢွၵ်ႇ DeepSeek ၵေႃႈ ၵိုင်ႉၵၢင်ႉၸိုဝ်ႈလိုဝ်းၵႂႃႇတူဝ်ႈၵူႈၸိုင်ႈမိူင်း။ တႃႇပဵၼ်မႃးၺၢၼ်ႇပွမ် DeepSeek ၼႆႉ ဢမ်ႇလႆႈလူင်းတိုၼ်းလၢင်းၼမ်ၵႃႈႁိုဝ်ၼႆသေ တႄႇသိုပ်ႇ မိုတ်ႈပိုတ်ႇတူဝ် ႁႂ်ႈ ၵူၼ်းတင်းလုမ်ႈၾႃႉႁူႉမႃး ၼႂ်းႁၢင်လိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊ 2025 ၼႆႉ။ ယွၼ်ႉဢႅပ်ႊပလီႊၶေႊသျိၼ်ႊ ဢၼ်ၼႆႉသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈပၢႆးမၢၵ်ႈမီးတၢင်းဢွၼ်ႊလၢႆႊ လွၵ်းၵၢတ်ႇ Wall Street တီႈ မိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ ၵိုင်ႉၵၢင်ႉဝူင်တူၵ်း။ ၾႆႇဢၢႆႊထီႊ မိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊၵေႃႈ ႁႃလၢႆးတၢင်းတႃႇတေ ၶိုတ်း မိူင်းၶႄႇၶိုၼ်း ဝႃႈၼႆ။ DeepSeek ၼႆႉ လျဵင်ဝိူၼ်ၾိူင်ႊ သၢင်ႈမႃး ၸဵမ်မိူဝ်ႈၼႂ်းပီ 2023 လိူၼ်တီႊသႅမ်ႊပိူဝ်ႊထိုင်မႃး ၼႂ်းပီ 2024 ၼႆႉ ၸင်ႇထႅမ်သႂ်ႇ ၺၢၼ်ႇႁူႉႁၼ် ဢၼ်ပႃးၵႂၢမ်းလၢတ်ႈၽႃႇသႃႇထႅင်ႈ တင်းၼမ်တင်းလၢႆသေ ပိုတ်ႇတူဝ်ယဝ်ႉ ပွၵ်ႈၼိုင်ႈ။ ဢိင်ၼိူဝ် DeepSeek ဢွၵ်ႇမႃးၼႆႉသေ ၽူႈႁဵတ်းၵၢၼ်ၾၢႆႇဢၢႆႊထီႊ မိူင်းတႆး ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၼႄ ဝႆႉၼင်ႇၼႆ – “ပေႃးမႃးတႅၵ်ႈတူၺ်း ChatGPT လႄႈ DeepSeek ၼႆႉၸိုင် လွင်ႈထၢမ်တွပ်ႇမၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉၵေႃႈ DeepSeek R1 ၼႆႉ မၼ်းတေပဵင်း ChatGPT 4O1 တေပဵင်းမေႃႊတဵဝ်ႊလ်ၼၼ်ႉ။ Developer ၶဝ် ၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်ၸႂ်ႉၼမ် ၼႃႇ ယွၼ်ႉဝႃႈ ပဵၼ် Open source ဢမ်ႇလူဝ်ႇဢိၼ်ႊထိူဝ်ႊၼႅတ်ႊၵေႃႈ ဢဝ်ၵႂႃႇ run လႆႈၼႂ်းၶိူင်ႈႁင်းၵူၺ်းၵေႃႈလႆႈ ပေႃးဝႃႈၶွမ်ႊပေႉလႆႈ။ ပေႃးတူၺ်းၸဵင်ႇၵူၼ်းၸႂ်ႉမၼ်းသေ လၢတ်ႈတႄႉ လီၵူႈလွင်ႈၶႃႈယဝ်ႉ ယွၼ်ႉဝႃႈ ၵႃႈၸႂ်ႉၸၢႆႇမၼ်း ဢမ်ႇသုင်လႄႈ မိူၼ်ၼင်ႇ ChatGPT Open AI လႄႈ Gemini ၶဝ် cloud AI ၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၸၢင်ႈလူတ်းၵႃႈၸႂ်ႉၸၢႆႇမၼ်းမႃးလႄႈ လီတႃႇ ၵူၼ်းၸႂ်ႉတိုဝ်းမၼ်းၼၼ်ႉယူႇၶႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ လျဵင်ဝိူၼ်ၾိူင်ႊၼႆႉ ၵိူတ်ႇၼႂ်းၸႄႈမိူင်းၵႂၢင်ႊတုင်ႉ မိူင်းၶႄႇ မိူဝ်ႈပီ 1980 ၊ ယႂ်ႇသုင်မႃး ၸွမ်းၼႂ်းတူင်ႇ ဝူင်း ဢၼ်ၵဵဝ်ႇၵပ်းပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ။ မၼ်းၸၢႆး လႆႈသိုပ်ႇႁဵၼ်းတီႈၸၼ်ႉၸွမ်ၸေႃႉၸျဵင်ႊ ဢၼ်ဝႆႉထႅၵ်ႊၼူဝ်ႊလူဝ်ႊၵျီႊ ပဵၼ်တွၼ်ႈလမ်ႇလွင်ႈ။ မိူၼ်ၼင်ႇ ၶေႃႈမုလ်းၶၢဝ်ႇသၢၼ် ၊ ၾၢႆႇပၢႆးသၢႆႊၶွမ်ႊပိဝ်ႊတိူဝ်ႊ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ယၢမ်းလဵဝ် မၼ်းၸၢႆး ဢႃယု 40 ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၽႂ်ပႆႇႁူႉၶေႃႈမုလ်းသုၼ်ႇတူဝ် မၼ်းၸၢႆး တဵမ်ထူၼ်ႈလႆႈ ၼႆယဝ်ႉ။ ဝႃႈၼၼ်သေတႃႉ ၵူၼ်းသူၼ်ၸႂ်ၼိူဝ် မၼ်းၼမ်လူၼ်ႉၾင်ႇ လူၼ်ႉၾႃႉမႃးတႄႉတႄႉ။ ၵႃႈၵွၼ်ႇပူၼ်ႉမႃးၵေႃႈ သင်ဝႃႈ မိူင်းၶႄႇ မီးပၢင်ၵုမ်လူင် ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈၶူင်သၢင်ႈၺၢၼ်ႇပွမ် AI သေ ဢၼ်ဢၼ်ၸိုင် လျဵင်ဝိူၼ်ၾိူင်ႊၼႆႉ ပဵၼ်ၵေႃႉဢၼ်လႆႈၶိုၼ်ႈႁွတ်ႇပဵၼ်ၽူႈၼမ်းၼႃႈမႃးတႃႇသေႇ။ တႃႇတေပဵၼ်မႃး ၻိပ်ႊသိၵ်ႉ DeepSeek ၼႆႉ ယူႇတီႈၸုမ်း hedge fund ၵမ်ႉထႅမ်ပၼ်ငိုၼ်းတွင်းသေ ၶွမ်ႊပၼီႊ High-Flyer သမ်ႉ ဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းၶိုင်ပွင်။ ၾၢႆႇၶူၼ်ႉၶႂႃႉၵတ်ႉၶႅၼ်ႇ လူင်ႉလႅၼ်ႇလၢႆၵေႃႉ ၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်ၶဝ်ႈပႃးၸွမ်း။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ၶူးပူင်သွၼ်လူင် ၼႂ်းၸၼ်ႉၸွမ်ၸိုဝ်ႈယႂ်ႇ တီႈမိူင်းပေႊၵျိၼ်ႊ ၊ သိင်ႊႁႂႃႊ ၊ ၽေႊႁၢၼ်ႊ ၸိူဝ်းၼႆႉ ၵေႃႈပႃး။ ၻိပ်ႊသိၵ်ႉ DeepSeek ၼႆႉပဵၼ် မၼ်းငၢႆးမိူၼ်တိၵ်ႊတွၵ်ႊ TikTok ၼင်ႇၵဝ်ႇ တီႈ DeepSeek ၼႆႉ ၵေႃႈ မွၵ်ႇႁွင်ႉဝႆႉ ၾၢႆႇဢေႊဢၢႆႊ ဢိၼ်ႊၵျိၼ်ႊၼီႊယိူဝ်ႊ လၢႆၵေႃႉသေ ပၼ်ငိုၼ်းလိူၼ်ဝႆႉသုင်သုင်။ လျဵင်ဝိူၼ်ၾိူင်ႊတႄႉ ယၢမ်ႈလၢတ်ႈၵႂႃႇၼႂ်းပၢင်သပ်းၸႅင်ႈၶၢဝ်ႇ ၼႂ်းမိူင်းၶႄႇတီႈၼိုင်ႈဝႃႈ – “ဢၼ်ႁဵတ်း ဢွၵ်ႇ ၺၢၼ်ႇပွမ် AI တီႈမိူင်းၶႄႇၼႆႉ ဢမ်ႇပႃးၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းသေၵေႃႉ။ ပဵၼ်ၵူၼ်းၼႂ်းမိူင်း မူတ်းမူတ်း ယဝ်ႉ။ တႃႇတေမီးၼမ်ႉၵတ်ႉသုင်သုတ်းၼၼ်ႉ တေလႆႈပူၵ်းပွင်ႁင်းၵူၺ်းယဝ်ႉ။ သင်ဝႃႈ ၵဵဝ်ႇၵပ်း လွင်ႈ AI မႃးၵေႃႈ တေဢမ်ႇၶႂ်ႈၸွမ်းၾၢႆႇလင်ပိူၼ်ႈၵူၺ်း”- ဝႃႈၼႆ။ DeepSeek ၼႆႉ လူတ်ႇဢဝ် ဢႅပ်ႊပလီႊၶေႊသျိၼ်ႊသေ ၸႂ်ႉၼႂ်းမိုဝ်းထိုဝ်ၵေႃႈလႆႈ၊ ဢမ်ႇၼၼ် ပိုတ်ႇ ႁႃၼႂ်းၶွမ်ႊပိဝ်ႊတိူဝ်ႊ သေၸႂ်ႉတူၺ်းၵေႃႈလႆႈ။ မၼ်းပဵၼ် Software ဢၼ်ၵဵပ်းၶေႃႈမုလ်း၊ ၽႂ်ထၢမ် လွင်ႈသင်ၵေႃႈ မၼ်းၶိုၼ်းႁႃသေတွပ်ႇပၼ် လႆႈႁူဝ်ယွႆႈသပ်းသေး။ မိၵ်ႈမၢႆမၼ်းပဵၼ်သီသွမ်ႇ၊ မီးဝႆႉ ႁၢင်ႈပႃ။ DeepSeek ၼႆႉ ၸႂ်ႉမေႃႊတဵဝ်ႊလ် R1 သေ ၶတ်းၸႂ်ႁဵတ်းဢွၵ်ႇ ႁႂ်ႈၵူၼ်းတင်းၼမ်ၸႂ်ႉ လႆႈလူၺ်ႈဢမ်ႇလူဝ်ႇၸႂ်ႉၸၢႆႇ ၵႃႈသွပ်ႊဝႄႊလ် ။ ၼႂ်းမႅၵ်ႊၵသိၼ်ႊ WIRED ၼၼ်ႉ ပႃးဝႆႉဝႃႈ ၽူႈၶူင်သၢင်ႈဢွၵ်ႇမႃး DeepSeek လျဵင်ဝိူၼ်ၾိူင်ႊ ၸဝ်ႈၶွင်ၶွမ်ႊပၼီႊ High-Flyer ၼႆႉ ၸူႉႁွမ်တွမ်ဝႆႉၶေႃႈမုလ်းတင်းလူင် ၶွင်ဢေႊဢၢႆႊ ဢၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ GPU ။ တေၵဵပ်းႁွမ်ဝႆႉ ၶႅပ်းၶျိပ်ႊ Chip တင်းၼမ်တင်းလၢႆ။ ယူႇတီႈ ၽိုၼ်လိၵ်ႈထတ်းသၢင် ၾၢႆႇဢၢႆႊထီႊ MIT တႄႉ ႁၢႆးငၢၼ်းဝႆႉဝႃႈ ၶွမ်ႊပၼီႊ High-Flyer လႆႈၵဵပ်းႁွမ်ဝႆႉ ၶႅပ်းၶျိပ်ႊ Chip 10000 ၶႅပ်း ထိုင် 50000 ၶႅပ်း ဝႃႈၼႆ။ ၶႅပ်းၶျိပ်ႉ ႁိုဝ် ၵွၼ်ႈၶျိပ်ႉ Chip ဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ ပဵၼ်ၶိူင်ႈၶူဝ်းဢၼ်ၵမ်ႉၸွႆႈပၼ် တႃႇလႆႈၶေႃႈတွပ်ႇပၼ်ႁႃ ၵူႈသႅၼ်းသႅၼ်း။ ပဵၼ်ၶိူင်ႈၶူဝ်းတႃႇသၢင်ႈ မေႃႊတဵဝ်ႊလ် AI ႁႂ်ႈၶေႃႈမုလ်း ၵႅၼ်ႇၶႅင်တႃႇတွပ်ႇလႆႈ ၶေႃႈ ထၢမ် ဢၼ်ယၢပ်ႇလႄႈ ဢၼ်ငၢႆႈတင်းသဵင်ႈ။ မိူဝ်ႈပီ 2022 ၼၼ်ႉ မိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ ယၢမ်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈ လွင်ႈသိုဝ်ႉၶၢႆၶႅပ်းၶျိပ်ႉတေႃႇ ၵူၼ်းမိူင်းၶႄႇ။ လွင်ႈၼႆႉ ပဵၼ်လွင်ႈၶဵင်ႇတႃႉ တႃႇမိူင်းၶႄႇယူႇၼႆ လျဵင်ဝိူၼ်ၾိူင်ႊ ယၢမ်ႈလၢတ်ႈတီႈ သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇမိူင်းၶႄႇ ဝႆႉယူႇ။ မိူင်းပွတ်းတူၵ်းၼႆႉ တႃႇၸႂ်ႉလႆႈ မေႃႊတဵဝ်ႊလ်ဢေႊဢၢႆႊၼႆႉ လႆႈၸႂ်ႉတိုဝ်းဝႆႉ ၶႅပ်းၶျိပ်ႉ Chip 16000 ၶႅပ်း ။ ၵူၺ်းၵႃႈ DeepSeek ဢၼ်ၸႂ်ႉဝႆႉ မေႃႊတဵဝ်ႊလ်ဢေႊဢၢႆႊ R1 ၼႆႉ ၸႂ်ႉဝႆႉ ၶႅပ်းၶျိပ်ႉ 2000 ၵူၺ်း။ သမ်ႉပၢႆပဵၼ် သႅၼ်းဢၼ် ဢမ်ႇပေႃးမီး ၵႃႈၶၼ်သုင်သေ ဢဝ်ပၼ်ႇၵၢၼ်ဝႆႉယူႇၼႆယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉၼၼ် ၵႃႈၶၼ်ၻိပ်ႊသိၵ်ႉ ဢၼ်ဝၢင်းၼႂ်းလွၵ်းၵၢတ်ႇၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉၼႆႉၵေႃႈ တေထုၵ်ႇတေပေႃး လိူဝ် ChatGPT ။ တႃႇသၢင်ႈမႃး ဢႅပ်ႊပလီႊၶေႊသျိၼ်ႊ DeepSeek ၼႆႉ ၵႃႈၸႂ်ႉၸၢႆႇ မီး 5.6 လၢၼ်ႉ တေႃႊလႃႊၵူၺ်း။ ဢၼ်ၶူင် ဢွၵ်ႇ ChatGPT OpenAI တႄႉ သဵင်ႈငိုၼ်း 5,000 လၢၼ်ႉတေႃႊလႃႊ လူးၵွၼ်ႇ။ ၾၢႆႇဢမေႊရိၵၼ်ႊတႄႉ ထတ်းသၢင်ၼႄဝႃႈ ပဵၼ်ယွၼ်ႉၵၢၼ်ႁႄႉႁၢမ်ႈလၢႆလွင်ႈလႄႈ မိူင်းၶႄႇ ဢမ်ႇပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ လွင်ႈဝႃႈ ၶဝ်ၸႂ်ႉၶႅပ်းၶျိပ်ႉ ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်ၼမ်ႁႅင်းၵႃႈႁိုဝ်တႄႉတႄႉ ၼႆယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ႇဢၢႆႊထီႊ တီႈမိူင်းဝေႃႊသျိၼ်ႊတၢၼ်ႊတႄႉ ထတ်းသၢင်ၼႄဝႃႈ မိူင်းၶႄႇၼႆႉ ယွၼ်ႉမီးပိူင်ႁႄႉႁၢမ်ႈလၢႆလွင်ႈလႄႈ ၾၢႆႇဢၢႆႊထီႊၶဝ် ၸင်ႇမီးမႃးသဵၼ်ႈတၢင်းလွတ်ႈလႅဝ်း။ ၸင်ႇတေ မီးၶေႃႈၶဵင်ႇတႃႉလႄႈ တိုဝ်ႉတၢင်း လီလီမႃးထႅင်ႈ။ လွင်ႈၼႆႉ ၽူႈႁဵတ်းၵၢၼ်ၾၢႆႇဢၢႆႊထီႊ မိူင်းတႆး ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၼႄဝႆႉၼင်ႇၼႆ – “ၵူၺ်းၵႃႈ ဢၼ်လီမႆႈၸႂ်တႄႉၵေႃႈ လွင်ႈၶေႃႈမုလ်းၸိူဝ်းၼႆႉဢေႃႈ။ ပေႃးမႃးတူၺ်း ဢႅပ်ႊပလီႊၶေႊ သျိၼ်ႊ ဢၼ်မိူင်းၶႄႇ ဢွၵ်ႇမႃးၼႆႉၸိုင် မၼ်းၵႆႉမီးလွင်ႈၶေႃႈမုလ်းႁူဝ်ႈ။ မိူၼ်ၼင်ႇ DeepSeek ၼႆႉ ၵေႃႈ မိူဝ်ႈၶဝ်တိုၵ်ႉၶူင်ၼႆႉ ၶေႃႈမုလ်းယင်း ၵႂႃႇထိုင်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းၶႄႇယူႇ။ ပေႃးတူၺ်း ပေႃႇလသီႇ မိူင်းၶႄႇၵေႃႈ ၶေႃႈမုလ်း သင်ၵေႃႈယဝ်ႉ ၶဝ်တိုၼ်းလႆႈၵဵပ်းဝႆႉ တီႈ Cloud မိူင်းၶႄႇ ၵမ်းလဵဝ်။ ပေႃးပဵၼ် ၵၢၼ်ၶေႃႈမုလ်းၶၢဝ်ႇသၢၼ် ၵမ်ႈၼမ် တီႈမိူင်းၶႄႇၼႆႉ တိုၼ်းလႆႈယူႇတႂ်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶႄႇ ယူႇယဝ်ႉလႄႈ လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈတႄႉ ဢမ်ႇၸၢင်ႈဝႃႈၶႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ဝႃႈႁိုဝ်ၵေႃႈယႃႇ မိူင်းၶႄႇၼႆႉ တိုၼ်းပဵၼ်မိူင်း ဢၼ်ဢမ်ႇယွမ်းၵၢၼ်ႉယွမ်းထွႆသင်ငၢႆႈငၢႆႈ ၾၢႆႇလႂ်ၵေႃႈ တိုၼ်းၶူင်ဢွၵ်ႇႁဵတ်းသၢင်ႈမႃးလႆႈ မိူၼ်ၼင်ႇ – ရူတ်ႉၵႃးၾႆးၾႃႉ၊ ရူတ်ႉၵႃးသူဝ်ႊလႃႊလႄႈ ၺၢၼ်ႇပွမ်ဢေႊဢၢႆႊ ၸိူဝ်းၼႆႉ ၶူင်ဢွၵ်ႇမႃးၶပ်ႉၶပ်ႉတၢမ်းတၢမ်း။ ၽွၼ်းယွၼ်ႈမၼ်းၵေႃႈ တိုၼ်းၵိုၵ်းမႃးပႃး လွင်ႈလီဢိၵ်ႇတင်းၸႃႉယူႇ။ ဢၢင်ႈဢိင် – BBC | ['ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ', 'ပွင်ႈၵႂၢမ်း'] |
2025-02-02T08:00:00 | https://shannews.org/archives/62073 | ၵၢၼ်ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်းတႅၵ်ႈယၢႆႈ | လွင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇၸိုင်ႈမိူင်းမႃးၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈလႆႈဝႃႈတႄႇမႃး မိူဝ်ႈဝႃးမိူဝ်ႈသိုၼ်းၼၼ်ႉၵူၺ်း မၼ်းတႄႇမႃး ၸဵမ်မိူဝ်ႈႁဝ်းလႆႈၵွၼ်းၶေႃယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈၵွၼ်းၶေႃၼၼ်ႉ ၽူႈၵွၼ်းသိုၵ်းသုင်သုတ်းၶွင်ႁဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ယၢင်းဢိူဝ်ႈ။ ၵမ်းၼႆႉ ယူႇတီႈတပ်ႉယၢင်းၶဝ်ၼၼ်ႉသမ်ႉ လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ မီးမႃးပၼ်ႁႃယၢင်းၼႆၵေႃႈ ၶဝ်ၵေႃႈဢွၼ်ၵၼ် သိမ်းဢႃႇၼႃႇ ၼႂ်းတပ်ႉၶဝ်ၼင်ႇၵၼ် ပူတ်းပႅတ်ႈၽူႈၵွၼ်းသိုၵ်းယၢင်း။ ယဝ်ႉၵေႃႈ မႃးတင်ႈၶိုၼ်းၸွမ် သိုၵ်းၼေႇဝိၼ်းၼၼ်ႉၼႃႇ။ လွင်ႈယိုတ်းဢႃႇၼႃႇ ၸိုင်ႈမိူင်းမႃးၵမ်းၼႆႉ ႁဝ်းတေဝႃႈ သိမ်းဢႃႇၼႃႇ ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ ယိုတ်းဢၢမ်းၼၢတ်ႉ။ မၢၼ်ႈတႄႉဝႃႈ ထိင်းဢႃႇၼႃႇ ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ ၵုမ်းဢၢမ်းၼၢတ်ႉ ၶဝ်ဝႃႈၸိူင်ႉၼႆ။ ဝႃႈၸိူင်ႉႁိုဝ် ၵေႃႈယဝ်ႉ ဢႃႇၼႃႇၼႆႉ မီးၼႂ်းသိုၵ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ မၼ်းပွင်ႇၸိူင်ႉၼၼ်။ ဢႃႇၼႃႇၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈဢႃႇၼႃႇပိူင်လဵဝ် ဢႃႇၼႃႇၽွင်းငမ်းဝၢၼ်ႈမိူင်းၵေႃႈ မီးၼႂ်းမိုဝ်းသိုၵ်း၊ ဢႃႇၼႃႇ ႁဵတ်းဢွၵ်ႇမၢႆမီႈတင်းသဵင်ႈၵေႃႈ မီးၼႂ်းသိုၵ်းတင်းမူတ်း၊ ဢႃႇၼႃႇတႅပ်းတတ်းတြႃးတင်းသဵင်ႈၵေႃႈ မီးၼႂ်းမိုဝ်း ၾၢႆႇသိုၵ်းတင်းမူတ်း။ ဢၼ်တႄႉမၼ်းၼႆႉ မီးၼႂ်းမိုဝ်းသိုၵ်း ဝႃႈၸိူင်ႉၼၼ် ယင်းတေပႆႇထုၵ်ႇၵွၼ်ႇ ဢွၼ်ၵၼ်ဝႃႈ မီးၼႂ်းမိုဝ်း ၵေႃႉလဵဝ် ၵူၼ်းၵေႃႉလဵဝ်တႄႉ တေထုၵ်ႇယူႇ။ ဢၼ်ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈႁဝ်းမိူင်းႁဝ်း ယၢမ်းလဵဝ် ပဵၼ်ဢၼ်ဢမ်ႇ ပေႃးၸႂ်သေ လုၵ်ႉ ၶိုၼ်ႈတေႃႇသူႈယူႇၸိူင်ႉၼႆၼႆႉ မၼ်းၵေႃႈ လုၵ်ႉတီႈၼႆႈမႃးယဝ်ႉ။ တၢင်းပဵၼ်ဢၼ်ၼႆႉ ပေႃးဝႃႈႁဝ်းဢမ်ႇယႃလႆႈဝႆးဝႆးၼႆ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ႁဝ်းၵေႃႈ တေလူႉလႅဝ် ၵူၼ်းမိူင်းၵေႃႈ တေတုၵ်ႉၶ လွင်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ ဢမ်ႇထၢမ်ၸဝ်ႈပေႇတၢင်ႇၵႃႇလႃးၵေႃႈ မၼ်းတိုၼ်းၼႄႉၼွၼ်းယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇၼႆၵေႃႈ ယူႇတီႈၾၢႆႇသိုၵ်း မၼ်းၵေႃႈၼႄးဝႃႈ မိူဝ်ႈလိူၵ်ႈတင်ႈၼၼ်ႉ မီးလွင်ႈဢမ်ႇသိုဝ်ႈဢမ်ႇယူဝ်း၊ မီးလွင်ႈပႅတ်ႉလႅၼ်ၵၼ် ဝႃႈၸိူင်ႉၼင်ႇၼႆ။ ဢၼ်ၶဝ်ၼႄသၢၵ်ႈသေႇလၵ်းထၢၼ်ၵေႃႈ မီးယူႇၽွင်ႈတႄႉ။ ၵွမ်ႉၵႃႈ ဢၼ်ၽိတ်းၵႂႃႇ တၢၼ်ႇတၢၼ်ႇဢီႈဢီႈၼၼ်ႉတႄႉ မၼ်းယင်းဢမ်ႇတုမ်ႉတိူဝ်ႉ ၵၢင်ၸႂ်ၵူၼ်းမိူင်းတင်းသဵင်ႈ။ ၵၢင်ၸႂ်ၵူၼ်းမိူင်းတင်းသဵင်ႈၼႆႉတႄႉ မၼ်းဢမ်ႇပႃးဢၼ်ပႅတ်ႉဢၼ်လႅၼ်ၸိူင်ႉၼၼ်သေ ပိူၼ်ႈၵေႃႈ ပေႃးလိူၵ်ႈဝႆႉယဝ်ႉ တင်းလုမ်ႈၾႃႉၵေႃႈ ပိူၼ်ႈၵေႃႈႁပ်ႉဝႆႉယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၼႂ်းၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်မၢၼ်ႈၼင်ႇ ၵၼ်ၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ၶဝ်ဢမ်ႇတူၵ်းလူင်းၵၼ်လႆႈ ၾၢႆႇလႂ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇယွမ်း။ ပေႃးဢမ်ႇယွမ်းၵေႃႈ ၵမ်းလိုၼ်းသုတ်း ပဵၼ်မႃးလွင်ႈၵုမ်းဢႃႇ ၼႃႇ။ ပေႃးၵုမ်းဢႃႇၼႃႇၵေႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းလႆႈပၼ်သဵင်မႃး ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢိူဝ်ႈဢၼ်တေၸၢင်ႈမီးတီႈၽိတ်းတီႈပိူင်ႈမၼ်းၵေႃႈ ပဵၼ်ထမ်ႇမတႃႇ ၵူၼ်းပဵၼ် 30 လၢၼ်ႉပၢႆ ၸိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းၵေႃႈ ၸၢင်ႈၽိတ်းယူႇ။ ႁဝ်းတင်းၼမ်ၼႆႉလူး တေလႆႈၶၢမ်ႇယွၼ်ႉၵူၼ်းၵေႃႉသွင်ၵေႃႉၼၼ်ႉသေ မၼ်းၵေႃႈဢမ်ႇၸႂ်ႈမဵဝ်းမၼ်း ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ၸင်ႇဢွၼ်ၵၼ် လုၵ်ႉၶိုၼ်ႈသၢၼ်ၶတ်းမႃး ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ လုၵ်ႉၶိုၼ်ႈသၢၼ်ၶတ်းမႃးၼႆ ဢၼ်လီႁဵတ်းၼႆႉ ပဵၼ်သင်ၼႆ ဢဝ်လၢႆးၵတ်းလၢႆးယဵၼ်လၢႆးလီသေ ၶိုၼ်းၵုမ်းၵူၼ်းမိူင်း ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ မၼ်းယၢမ်ႈၼႃႇယဝ်ႉ ပေႃးၵူၼ်းမိူင်းမေႃးၼႆ လုၵ်ႉယိုဝ်း မၼ်းႁဵတ်းၼႆမႃး လၢႆပွၵ်ႈယဝ်ႉ။ တႄႇဢဝ် 1962 ၵေႃႈ ႁဵတ်းမႃးယဝ်ႉ။ 1988 ၵေႃႈ ႁဵတ်းမႃးယဝ်ႉ။ ဢမ်ႇလိူဝ်သေ 2007 ၼႆႉ မုၼ်ၸဝ်ႈ တၢင်တူဝ်ၵူၼ်းမိူင်းသေ ၼႄၵၢင်ၸႂ်ၶိုၼ်း ယင်းယိုဝ်းမုၼ်ၸဝ်ႈတၢႆၵေႃႈ ႁဵတ်းမႃးယဝ်ႉ။ တင်း သၢမ်ပွၵ်ႈၼႆႉ ၶဝ်ၵေႃႈ ၵုမ်းလႆႈၵမ်းလိုၼ်းသုတ်း။ ပေႃးၸိူင်ႉၼၼ်ၵေႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ၶဝ်ထၢင်ႇဝႃႈ တေၵုမ်းလႆႈယူႇၼႆသေ တီႈတႄႉမႃး မၼ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇၵုမ်းလႆႈသေ ဢိတ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လွင်ႈၶဝ်ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉၵၢင်ၸႂ်ၵူၼ်းမိူင်း တႆးႁဝ်း ၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး တုမ်ႉတိူဝ်ႉပႃးၵၢင်ၸႂ်ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈပႃးယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ၸိူဝ်းဢၼ်ယၢမ်ႈၵမ်ႉထႅမ်ၾၢႆႇသိုၵ်းမႃးတႃႇသေႇၵေႃႈ ယင်းလုၵ်ႉသၢၼ်ၶတ်းယဝ်ႉ။ ပေႃးၸိူင်ႉၼႆ မၼ်းပဵၼ်မႃးသင်ၼႆ – ၵဝ်ဢမ်ႇပေႃးၸႂ်မႂ်း၊ မႂ်းဢမ်ႇပေႃးၸႂ်ၵဝ် ဢၼ်ဢမ်ႇပေႃးၸႂ်ၵၼ်ၼၼ်ႉတႄႉ မၼ်းပဵၼ်ထမ်ႇမတႃႇ ထုင်းၸၢမ်ႇမၼ်းယဝ်ႉ။ ဢၼ်လႆႈၺႃးၸၢၵ်ႇၼႂ်းၵႄႈမၼ်းတႄႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်း တင်းၼမ် ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းမိူင်းၼႆႉ တိုၼ်းဢမ်ႇလႆႈၸႂ် လွင်ႈယိုတ်းဢႃႇၼႃႇၸိုင်ႈမိူင်း ၊ ဢမ်ႇလႆႈၸႂ်ဢၼ်ၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇၽွင်းငမ်းတဵၵ်းတဵင်ၵူၼ်းမိူင်းၼၼ်ႉလႃးလႃး။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၵူၼ်းမိူင်းၼႆႉ လႆႈႁပ်ႉၽွၼ်းႁၢႆႉၸႃႉသိုၵ်းမႃးတင်းၸူဝ်ႈတင်းၸၢတ်ႈယဝ်ႉ၊ ၵမ်းၼႆႉသမ်ႉ ယိင်ႈၶႅၼ်းၼႃႇလိူဝ်ၵူႈပွၵ်ႈ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၼၼ်လႄႈ ၼႂ်းမိူင်းႁဝ်းၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်း မိူၼ်တေးၼႃး – ၵႂၢႆးသွင်တူဝ် တေႃးၵၼ်ၼႆႉ တိူဝ်ႉတေးၼႃးၵွႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မၼ်းပဵၼ်ၽဝ ၵၢမ်ႇၸႃႇတႃႇ ဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်း ဢမ်ႇဝႄႈလွတ်ႈလႆႈလႃးလႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၼင်ႇႁိုဝ် တေဝႄႈလွတ်ႈလႆႈ ပူၼ်ႉလွတ်ႈလႆႈၵေႃႈ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၽူႈဢွၼ် ႁူဝ်ဝၢၼ်ႈမိူင်းတင်းသဵင်ႈၼႆႉ လူဝ်ႇလႆႈဢွၼ်ၵၼ်ၶတ်းၸႂ်ဢိူဝ်ႈ။ ပေႃးဝႃး ႁဝ်းယင်း သိုပ်ႇတိုၵ်းၵၼ်ယူႇတိၵ်းတိၵ်း တိုၼ်းဝႃႈ ဢမ်ႇယွမ်းဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်ၼႆၵေႃႈ တၢင်းၵႂႃႇ ႁဝ်းၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇပိူင်ႈလႆႈ ၽႃႇမိုဝ်းတူပ်းလိၼ်မိူင်း ပိူင်ႈပဵၼ်ပိူင်ႈ တၢင်းၵႂႃႇႁဝ်းၼႆႉ မၼ်းၵေႃႈဢမ်ႇပိူင်ႈ လႆႈယဝ်ႉ။ မၼ်းပဵၼ်သင်လႃႇၼႆ မႂ်းဢမ်ႇပေႃးၸႂ်ၵဝ်လႄႈ မႃးႁဵတ်းႁင်းၵဝ် ၵဝ်ၵေႃႈဢမ်ႇပေႃးၸႂ်မႂ်းသေ တေႁဵတ်းမႂ်းၶိုၼ်း မႂ်းၵေႃႈ တေ ၶိုၼ်းတွပ်ႇတႅၼ်းၵဝ် ၵဝ်ၵေႃႈ တေၶိုၼ်းတွပ်ႇတႅၼ်းမႂ်း မၼ်းတေပဵၼ် သမ်ႇသရႃႇလူင်ၼႆႉၵႂႃႇတိၵ်းတိၵ်းယဝ်ႉ။ ၵမ်းလိုၼ်းသုတ်းၵေႃႈ ႁဝ်းတေလူႉသုမ်းဝၢၼ်ႈမိူင်း တေၸၢင်ႈပဵၼ်ၶီႈၶႃႈပိူၼ်ႈ။ ပဵၼ်ၶီႈၶႃႈပိူၼ်ႈယဝ်ႉဢမ်ႇၵႃး ယင်းတေတုၵ်ႉၶလိူဝ်ပိူၼ်ႈ မၼ်းတေပဵၼ်ၼႆယဝ်ႉ။ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈတေဝႃႈ မိူဝ်ႈပၢၼ်ႁဝ်း ယိုဝ်းၵၼ်ၵူႈပွၵ်ႈၼၼ်ႉ ဢိင်းၵလဵတ်ႈၶဝ်ႈမႃး မၼ်းၸင်ႇလီၵႂႃႈ မိူဝ်ႈလဵဝ် ဢိင်းၵလဵတ်ႈ ဢွၵ်ႇၵႂႃႇယဝ်ႉ ႁဝ်းၵေႃႈ မင်ၵၼ်ၶိုၼ်း ပဵၼ်မႃးယူႇ တေႃႇထိုင်လႆႈ 70 ပီပၢႆ ယဝ်ႉ။ ၶႄးလူဝ်ႇႁွင်ႉသေမိူင်းမိူင်း သေၸဝ်ႈၸဝ်ႈမႃးၵုမ်းပၼ်ႁဝ်းယူႇယူဝ်ႉၼႆ ပိူၼ်ႈထၢမ်ၸိူင်ႉၼၼ်ၵေႃႈ တေမီးယူႇ။ ဢၼ်ၼႆႉတႄႉ မၼ်းပဵၼ်သင်ၼႆ ၵႂၢမ်းၵူၼ်းထဝ်ႈၵေႃႈ မီးဝႆႉယဝ်ႉ ၽူႈဢၼ်ဢမ်ႇၵွၼ်းလႆႈ ဝၢၼ်ႈမိူင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼႆႉ ၵႃႈလႆႈထုၵ်ႇပိူၼ်ႈမႃးၵွၼ်းဝၢၼ်ႈမိူင်းႁဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ ပိူၼ်ႈဝႃႈၸိူင်ႉၼၼ်။ ပေႃးႁဝ်းတူၺ်း မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ ၸိူဝ်းဢၼ်ယိုဝ်းယူႇၼႆႉ ပိူင်လူင်မၼ်းတႄႉ ပဵၼ်ၸုမ်း PDF, NUG ၶဝ် ၸၢဝ်းၶိူဝ်းမၢင်တပ်ႉ ၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁူမ်ႈၵၼ်ၵေႃႈမီး ဢမ်ႇႁူမ်ႈၵၼ် ၵေႃႈမီး။ ထႅင်ႈၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ ၾၢႆႇ တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸိူဝ်းဢၼ်ပၼ်ႁႅင်းၶဝ်ၵေႃႈမီးယူႇ ႁဵတ်းၼၼ်သေ သွင်ပႃႈသွင်ၾၢႆႇ မင်ၵၼ်ယူႇၼႆႉ ယူႇတီႈ ၵူၼ်းမိူင်းသေ ထတ်းသၢင်တူၺ်း ပီၵၢႆပီဢွၼ်မႃးၸိုင် လႆႈႁၼ်ဝႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းၼႆႉ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၸဵဝ်းယဝ်ႉ တူဝ်ႈလီလီငၢမ်းငၢမ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၸိူဝ်းဢၼ် တိုၵ်းယူႇၼႆႉတႄႉ တင်းသွင်ၾၢႆႇ ဢမ်ႇၶႂ်ႈၸူးၵၼ် မႂ်းလူဝ်ႇယွမ်းၵဝ်ဢိူဝ်ႈဢၢႆႈ ၵႃႈၾၢႆႇၼိုင်ႈဢမ်ႇပႆႇယွမ်းတႄႉ ထႅင်ႈ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ ဢမ်ႇၸူး မၼ်းပဵၼ်ၸိူင်ႉ ၼၼ်ယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢၼ်ပဵၼ်ပီႈၼွင်ႉ ၶႅပ်ႇဝၢၼ်ႈၶႅပ်ႇမိူင်းႁဝ်း မိူၼ်ၼင်ႇ – ၶႄႇ ၊ ထႆး ၊ ဢိၼ်ႊတီႊယိူဝ်ႊ ဢၼ်မိူင်းလူင်ၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၸဵဝ်းယဝ်ႉဢိူဝ်ႈ။ ပူၼ်ႉမႃးဢမ်ႇႁိုင်ၼၢၼ်း ၶဝ်ႁဵတ်းပၢင်ၵုမ် ဢႃႊသီႊယၼ်ႊ ၵေႃႈ ၼႂ်းပၢင်ၵုမ်ၼၼ်ႉၵေႃႈဝႃႈ လူဝ်ႇၸဵဝ်းယဝ်ႉ လူၺ်ႈလၢႆးလီဢိူဝ်ႈ။ ၼႂ်းၶဝ်ၼၼ်ႉသမ်ႉ ဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ် ၼႆႉ မီးထႅင်ႈဢိူဝ်ႈ။ မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ ႁူဝ်ပဝ်ႈ ဢႃႊသီႊယၼ်ႊၼႆႉ ပဵၼ်မလေးသျႃး။ မလေးသျႃးၼႆႉတႄႉဝႃႈ လႆႈငိၼ်းဝႃႈ ပိူၼ်ႈတေဢဝ်လၢႆးလိူၵ်ႈတင်ႈသေ ၵႄႈလိတ်ႈ ပေႃးဝႃႈမီးလွင်ႈလိူၵ်ႈတင်ႈယဝ်ႉၵေႃႈ ၽႂ်ပေႉၵေႃႈ ၾၢႆႇသိုၵ်းၼႆႉ တေမွပ်ႈပၼ်ဢႃႇၼႃႇ ဝႃႈ ၸိူင်ႉၼင်ႇၼႆ။ တင်းၾၢႆႇဢႃႊသီႊယၼ်ႊ ဢၼ်မလေးသျႃး ပဵၼ်ႁူဝ်ပဝ်ႈယူႇၼႆႉ ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ လိူၵ်ႈတင်ႈၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈလၢႆး ဢွၵ်ႇမၼ်း ဢမ်ႇၸႂ်ႈတၢင်းဢွၵ်ႇမၼ်း မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ မၼ်းလူဝ်ႇဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ် ပဵၼ်တၢင်းဢွၵ်ႇ မၼ်းဢိူဝ်ႈ။ ၶဝ်သမ်ႉ ဢမ်ႇပဵၼ်ၸိူင်ႉၼၼ်ထႅင်ႈ။ ၼႂ်းၾၢႆႇဢၼ်သၢၼ်ၶတ်းယူႇၼႆႉၵေႃႈ လူဝ်ႇဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်ဢိူဝ်ႈ ၼႆၼၼ်ႉၵေႃႈ မီးတင်းၼမ်ယူႇ ၵူၺ်းၵႃႈ ႁႅင်းၶဝ် ၼႆႉ ဢမ်ႇပႆႇပဵင်းပေႃး သဵင်ၶဝ်ၼႆႉ ပႆႇပေႃးလင် ပေႃးပႆႇလင်ၵေႃႈ မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ မၼ်းၵေႃႈပဵၼ် ၸိူင်ႉၼႆ။ ၵမ်းလိုၼ်းသုတ်းၼႆႉ မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃးလိူၼ်တီႊသႅမ်ႊပိူဝ်ႊ တင်းပီႈၼွင်ႉထႆးၵေႃႈ ႁဵတ်းပၢင်ၵုမ် တီႈၵုင်းထဵပ်ႈ (မိူင်းၵွၵ်ႇ) ပေႃးၸိူင်ႉၼၼ်ၵေႃႈ ဢွၼ်တၢင်းသုတ်းပဵၼ်ပၢင်ၵုမ် မိူင်းဢိူမ်ႈၶႅပ်ႇထႆးၶဝ် တင်းသဵင်ႈ ပႃးတင်းမၢၼ်ႈ။ ပႃးတင်းမၢၼ်ႈ ၼႆသေတႃႉၵေႃႈ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈမၢၼ်ႈတင်းသဵင်ႈ။ ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၾၢႆႇသိုၵ်း SAC ၵေႃႈ ၶဝ်မႃးဢုပ်ႇၵၼ်ၼႆႉ မီးၶေႃႈႁၼ်လီၵၼ်။ မိူင်းၶႅပ်ႇဝၢၼ်ႈၶႅပ်ႇမိူင်း တင်းမူတ်း 6 မိူင်းၼႆႉ ၶဝ်ဢွၼ်ၵၼ်ဝႃႈ လိူၵ်ႈတင်ႈၼႆႉယဝ်ႉ တေပဵၼ်လၢႆးလီလၢႆး ဢွၵ်ႇ ဝႃႈၸိူင်ႉၼႆ တၢင်းဢွၵ်ႇမၼ်းၼႆႉ မၼ်းသမ်ႉမႃးပိူင်ႈၵၼ် တင်းတီႈမလေးသျႃး လၢတ်ႈမိူဝ်ႈလဵဝ်ႈၼႆႉ။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၼၼ်လႄႈ ဢၼ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ မၼ်းပဵၼ်ပၼ်ႁႃဢၼ်တေၵႄႈ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၼၼ်လႄႈ ဝၢႆးသေပၢင်ၵုမ်ၶဝ်ယဝ်ႉၼႆၵေႃႈ ၶဝ်ၵေႃႈ ႁူပ်ႉထူပ်းၵၼ်တင်း ၸုမ်းၸိူဝ်းဢၼ်သၢၼ်ၶတ်းသေ တိုၵ်းတေႃးယူႇ ၵမ်ႈ ၽွင်ႈၵေႃႈ သၢၼ်ၶတ်းယူႇ ပႆႇတိုၵ်းတေႃးၵေႃႈမီး ပေႃးဝႃႈမႃးထၢမ်ၵၼ်ၼႆ ၶဝ်ၵေႃႈ ပၼ်ၵၢင်ၸႂ်ဝႃႈ ၸိူင်ႉ ႁိုဝ်ၼႆ ဢၼ်မလေးသျႃး ဢွၼ်ႁူဝ်သေ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈမီးလွင်ႈဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်ၼႆႉ ၸိုဝ်ႈၸႂ်ႈယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢွၼ် တၢင်းသုတ်းၼႆႉ ႁႂ်ႈႁဝ်းၶႃႈ ၸိူဝ်းဢၼ်ဢမ်ႇၸႂ်ႈ SAC ၼႆႉ ႁႂ်ႈလႆႈဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ် ႁင်းႁဝ်းဢွၼ်တၢင်း။ လွင်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈလႆႈဝႃႈ မၼ်းမႃးတုၵ်းယွၼ်းမိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ မိူဝ်ႈၵူႈပွၵ်ႈၵေႃႈ ႁဝ်းယၢမ်းႁဵတ်းမႃးယူႇ။ 2011 ၼႆႉ ၸွမ်ၸိုင်ႈလူင် ဢူးတဵင်းၸဵင်ႇၼႆႉ ၽိတ်ႈမွၵ်ႇဢုပ်ႇဢူဝ်းလွင်ႈငမ်းယဵၼ်ၼႆၵေႃႈ ဢွၼ် တၢင်းသုတ်းၼႆႉ ၸုမ်းၸိူဝ်းဢၼ် ဢမ်ႇၸႂ်ႈၾၢႆႇၼေႇပျီႇတေႃႇၼႆႉ ၶဝ်ၵေႃႈ ယွၼ်းဢုပ်ႇဢူဝ်းႁင်းၵူၺ်းၶဝ် ဢွၼ်တၢင်း ၼေႇပျီႇတေႃႇၼႆႉ ယႃႇဝႃႈတေသၢၼ်ၶတ်း ၶဝ်ယင်းၸွႆႈပၼ်ၵွၼ်ႇ။ ႁႂ်ႈပေႃးပဵၼ်မႃး ပၢင်ၵုမ် ၸိူင်ႉၼႆ။ ပေႃးၸိူင်ႉၼၼ်ၵေႃႈ ပၢင်ၵုမ်ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ် ၼႂ်းၸုမ်းၸိူဝ်းဢၼ်ဢမ်ႇၸႂ်ႈ ၼေႇပျီႇတေႃႇ ၵမ်းလိုၼ်း သုတ်းၶဝ်တူၵ်းလူင်းၵၼ်ဢမ်ႇလႆႈ။ လွင်ႈၵိုတ်း လွင်ႈပိုတ်းယိုဝ်းၵၼ်မႃးတင်းၼမ်ၼႆႉ တင်ႈတႄႇဢဝ် 2011 တေႃႇထိုင် 2021 ၼၼ်ႉ ၼႃႇ မၼ်းပဵၼ်မႃးၸိူင်ႉၼႆ။ ပေႃးႁဝ်းလူဝ်ႇလႆႈ ဢုပ်ႇဢူဝ်းထႅင်ႈၵမ်ႉၼိုင်ႈၵေႃႈ လူဝ်ႇလႆႈပဵၼ်ၸိူင်ႉၼႆဢိူဝ်ႈ ယူႇတီႈ တၢင်းၾၢႆႇႁူဝ်ပဝ်ႈဢႃႊသီႊယၼ်ႊ မလေးသျႃးၼႆႉ ၶဝ်ၵေႃႈဝႃႈ ႁဝ်းၶႃႈ တေဢဝ်ၼႆႉ ၵႂႃႇဢုပ်ႇဢူဝ်းႁဝ်း ၼႂ်းမလေးသျႃး ၼင်ႇၵၼ် ၼႂ်းဢႃႊသီႊယၼ်ႊၼင်ႇၵၼ် ဝႃႈၸိူင်ႉၼင်ႇၼႆ။ မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ ႁဝ်းၶႃႈၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်ပႂ်ႉထွမ်ႇ ၵႂၢမ်းတွပ်ႇၵၼ်တၢင်းၾၢႆႇ ဢႃႊသီႊယၼ်ႊ မီးၸိူင်ႉႁိုဝ်။ သဵၼ်ႈတၢင်းၼႆႉ မၼ်းမီးဝႆႉယူႇ ႁဝ်းတေလိူၵ်ႈဢမ်ႇလိူၵ်ႈ မီးၼၼ်ႉၵူၺ်း ႁဵတ်းသင်လႄႈ ဝႃႈၸိူင်ႉၼၼ် ၼႆတႃႇတေတႄႇတင်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်း ႁႂ်ႈပေႃးၶိုၼ်ႈယႂ်ႇၵတ်းယဵၼ် ထၢင်ႇႁၢင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈ ၵၢၼ်ငၢႆႈငၢႆႈ မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ မိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊၼႆၵေႃႈ ၶဝ်ၵေႃႈ 1776 ၼၼ်ႉ ၶဝ်ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၵွၼ်းၶေႃ သေ ပေႃးယဝ်ႉ ယိုဝ်းတင်းဢိင်းၵလဵတ်ႈ 7 ပီ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၶဝ်ၵေႃႈ ပဵၼ်ဝၢၼ်ႈပဵၼ်မိူင်းမႃးႁင်းၶေႃ ဝၢႆးၼႆႉ မႃး 1861 ၶဝ်ၼင်ႇၵၼ် ယိုဝ်းၵၼ်ၶိုၼ်း ပိူၼ်ႈ ဢွၼ်ၵၼ်ဝႃႈ ၶဝ်ၼင်ႇၵၼ် ယိုဝ်းၵၼ်တၢႆၼႆႉ ၼမ်လိူဝ် သေ ဢၼ်ၶဝ်ၵႂႃႇယိုဝ်းၵၼ်တင်းပိူၼ်ႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၶဝ်ၵေႃႈ ယင်းလီၵၼ်လႆႈ မိူင်းႁဝ်းၵေႃႈ ႁဵတ်းသင်ဢမ်ႇ လီၵၼ်လႆႈလႃႇ။ ၸွင်ႇႁဝ်းတေဢဝ်လၢႆးလီၵၼ် ဢဝ်ဢမ်ႇဢဝ်ၼႆ မၼ်းမီးၵႃႈၼၼ်ႉၵူၺ်း။ တၢင်းၾၢႆႇ ၽူႈသိမ်းဢႃႇၼႃႇၼႆၵေႃႈ ၶဝ်ၵေႃႈဝႃႈ ႁဝ်းတေႁဵတ်းပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ ၶဝ်လၢတ်ႈမႃးၸဵမ်မိူဝ်ႈလႂ်ယဝ်ႉ ၸဵမ်မိူဝ်ႈဝၼ်းသိမ်းဢႃႇၼႃႇ ၵမ်းလဵဝ်ယဝ်ႉ ပေႃးဝႃႈႁဵတ်းလိူၵ်ႈတင်ႈယဝ်ႉၼႆ ၶဝ်တေဢၢပ်ႈ ၶိုၼ်းဢႃႇၼႃႇ ဝႃႈၸိူင်ႉၼၼ်။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢၼ်ႁဵတ်းတႄႉတႄႉၼႆႉတႃႇလိူၵ်ႈတင်ႈၼႆႉ မၼ်းၵႂႃႇပဵၼ်ထီႉ 2 တႃႇတေၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉ ၾၢႆႇသၢၼ်ၶတ်းၼႆႉ မႃးပဵၼ်ထီႉၼိုင်ႈ။ ပေႃးမႃးပဵၼ်ထီႉၼိုင်ႈယဝ်ႉၼႆၵေႃႈ လိူၵ်ႈတင်ႈၼႆႉ မၼ်းၵိုင်ႇလီလႆႈႁဵတ်းၼႂ်းပီသွင်ပီၼႆႉ မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ 4 ပီယဝ်ႉ ယင်းပႆႇလႆႈႁဵတ်း ၵမ်ႈၽွင်ႈပေႃးဝႃႈ ႁဵတ်းဢမ်ႇ ႁဵတ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇထူးသင်ယဝ်ႉယူဝ်ႉ ၼႆ ထိုင်တီႈပေႃးဝႃႈ ၸိူင်ႉၼႆဢိူဝ်ႈ။ ၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်းၼႆႉ ၵမ်ႈၼမ် ၶဝ်ဢမ်ႇႁူႉၵၢၼ်ဝၢၼ်ႈၵၢၼ်မိူင်း။ သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်းပဵၼ်ဢီႇသင်ၵေႃႈ ဢမ်ႇႁူႉ။ တီႊမူဝ်ႊၶရေႊၸီႊ ပဵၼ်သင်ၵေႃႈ ဢမ်ႇႁူႉ ။ ၾႅတ်ႊတရႄႊ ပဵၼ်သင်ၵေႃႈ ဢမ်ႇႁူႉ – ႁဝ်းၶုၵ်းၸႂ်လႆႈတႃႇသေႇ တၢင်းၾၢႆႇပီႉၼွင်ႉယၢင်း ၵူၼ်းလူင်ယၢင်းၶဝ် ဝႃႈ ပေႃးၶဝ်ၵႂႃႇဢုပ်ႇတီႈၼေႇပျီႇတေႃႇ မႃးယဝ်ႉ ၼႆၵေႃႈ မႃးၸတ်းပၢင်ၵုမ်ၵၼ် တင်းၵူၼ်းမိူင်းသေယဝ်ႉၵေႃႈ ႁဝ်းလႆႈၵႂႃႇဢုပ်ႇၵၼ်တင်း ဢူးတဵင်းၸဵင်ႇ ဢူးဢွင်ႇမိၼ်းၶဝ်ၼႆႉ ႁဝ်းၵႂႃႇတၢင်ႇလၢတ်ႈၼႄ ၶဝ် လွင်ႈၾႅတ်ႊတရႄႊ လွင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၸိုၼ်ႈၸၢင်ႇ လွင်ႈသုၼ်ႇလႆႈတႅပ်းတတ်းတူဝ်ၵဝ်ႇ။ ပေႃးၸိူင်ႉၼၼ် ၵူၼ်းမိူင်းၵေႃႈဝႃႈ ၵႂၢမ်းသူ ၸဝ်ႈဝႃႈၼႆႉ ႁဝ်းၶႃႈၵေႃႈ ဢမ်ႇပေႃးပွင်ႇၸႂ် မိူၼ်ဝႃႈ မိူဝ်ႈၵႆႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်းၵမ်းၼမ်ၼႆႉ ယႃႇ ဝႃႈတီႊမူဝ်ႊၶရေႊၸီႊ ၾႅတ်ႊတရႄႊလူးၵွၼ်ႇ သုၼ်ႇလႆႇၵူၼ်း ၶဝ်ယင်းဢမ်ႇပွင်ႇ ၸႂ်။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းယၢင်းၶဝ်ဝႃႈ ႁဝ်းၶႃႈ ပၢႆႈမႃးၼႆႉ ၸဵမ်မိူဝ်ႈၵိူတ်ႇမႃးတေႃႇထိုင်မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉမီး 50 ပီပၢႆ 60 ပီၵေႃႈ တိုၵ်ႉလႆႈပၢႆႈယူႇ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၸိူင်ႉၼႆလႄႈ ႁဝ်းၶႃႈ ၶႂ်ႈတုၵ်းယွၼ်းတီႈသူၸဝ်ႈၼႆႉ ဢၼ်သူၸဝ်ႈဢုပ်ႇ ၵၼ် လွင်ႈၾႅတ်ႊတရႄႊ၊ တီႊမူဝ်ႊၶရေႊၸီႊ၊ လွင်ႈသုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း၊ လွင်ႈသုၼ်ႇလႆႈတႅပ်းတတ်းႁင်းၶေႃ ၼႆႉ ၵႃႈၶႂ်ႈႁူမ်ႈ ဢမ်ႇပဵၼ်သင် ႁႂ်ႈသူၸဝ်ႈဢုပ်ႇသေၵမ်း။ သူၸဝ်ႈယႃႇပေတိုၵ်းၵၼ် ဝႃႈၸိူင်ႉ ၼၼ် ဝႃႇၼႆႉ။ ဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်းလူဝ်ႇသေပိူၼ်ႈ မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ ယႃႇပေႁႂ်ႈတိုၵ်းၵၼ်ၼၼ်ႉၵူၺ်းယဝ်ႉ။ လိူဝ်သေ တိုၵ်းၵၼ်ၼႆႉ မီးသင်ၵေႃႈ ႁႂ်ႈလႆႈဢုပ်ႇ ဢူဝ်းၵၼ် ၵႄႈလိတ်ႈၵၼ်ဢဝ်။ ဢၼ်ၼႆႉ ႁဝ်းၶႃႈ ဢမ်ႇဝႃႈတင်းၾၢႆႇၼေႇပျီႇတေႃႇ၊ ဢမ်ႇဝႃႈတင်းၾၢႆႇသၢၼ်ၶတ်းၶဝ် လီလႆႈထွမ်ႇယူႇဢိူဝ်ႈ။ ၶိုၼ်းသႂ် ၸႂ်ယဵၼ် ၽူႈၵေႃႇတင်ႈ ၵေႃသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ | ['ၶေႃႈထတ်းသၢင်', 'ၵၢၼ်မိူင်း'] |
2025-01-31T17:21:50 | https://shannews.org/archives/62067 | ၸွမ်ၸိၵ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ တေႃႇဢႃယုၵၢၼ်ၽွင်းငမ်း သိုၵ်းထႅင်ႈ 6 လိူၼ် | ၸွမ်ၸိၵ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ ဢၼ်ႁပ်ႉပုၼ်ႈၽွၼ်းဝႆႉပဵၼ်ၵႅမ်ၸွမ်ၸိုင်ႈလႄႈ ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈဝႆႉၼၼ်ႉ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇလွင်ႈတေႃႇဢႃယု ၵၢၼ်ၽွင်းငမ်းသိုၵ်းထႅင်ႈ 6 လိူၼ်။ ဝၼ်းတီႈ 31/01/2025 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် ၸွမ်ၸိၵ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ ၽူႈၼမ်းတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈသေ ယိုတ်းဢႃႇ ၼႃႇၸိုင်ႈမိူင်း ဝႆႉၼၼ်ႉ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇတီႈပၢင်ၵုမ် ၶွင်ႊသီႊႁူမ်ႇလူမ်ႈလႄႈ ၵႅတ်ႇၶႄၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ဢၼ်ၸတ်းတီႈၼေႇပျီႇတေႃႇဝႃႈ – တႃႇတေၸတ်းပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈၼႆႉ တၵ်းလႆႈႁဵတ်းႁႂ်ႈငဝ်းလၢႆးဝၢၼ်ႈ မိူင်းၼိမ်တဵင်ႈသေၵွၼ်ႇလႄႈ ယူႇတီႈတူဝ်မၼ်းၸၢႆး ပႆႇၸၢင်ႈပွႆႇဝၢင်းၼႃႈၵၢၼ်သင်။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ မၼ်းၸၢႆးပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ တေႃႇဢႃယုၵၢၼ်ၽွင်းငမ်းသိုၵ်းထႅင်ႈ 6 လိူၼ်။ ဝၢႆးလင် ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇၸိုင်ႈမိူင်းမႃးၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ၵမ်းၵမ်းတေႃႇဢႃယုၵၢၼ်ၽွင်းငမ်း သိုၵ်းမႃး ၼႆႉ ပွၵ်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ပွၵ်ႈၵမ်းထိ 6 ယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ Photo by – MRTV/ MRTV ၸွမ်ၸိၵ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈမိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇတေႃႇဢႃယုၵၢၼ်ၽွင်းငမ်းသိုၵ်းထႅင်ႈ 6 လိူၼ် ၸွမ်ၸိၵ်းသိုၵ်း မၢၼ်ႈမိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇၼႆႉ ပီၵၢႆ 2024 ၼႆႉ မၼ်းၸၢႆး ၸင်ႇႁႃပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ပၼ်တၼ်းႁဵင်း တူဝ်ၵဝ်ႇ ပဵၼ် ၵႅမ်ၸွမ်ၸိုင်ႈဝႆႉ။ ယၢမ်းလဵဝ်သမ်ႉ ယူႇတီႈတၼ်းႁဵင်းၵႅမ်ၸွမ်ၸိုင်ႈသေ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇတေႃႇ ဢႃယုၵၢၼ်ၽွင်းငမ်းၶိုၵ်ႉ ၶၵ်ႉ- မွပ်ႈဢႃႇၼႃႇပွင်သၢင်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်းပၼ် ၼႂ်းမိုဝ်းၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉသိုၵ်း ဢၼ် ပဵၼ်တူဝ်မၼ်းၸၢႆး ႁပ်ႉပုၼ်ႈၽွၼ်းဝႆႉၼၼ်ႉၶိုၼ်း။ ၽူႈထတ်းသၢင်ၵၢၼ်မိူင်းၶဝ်တႄႉ လၢတ်ႈဝႃႈ – ၵႃႈပႆႇလႆႈႁဵတ်းပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈတႄႉ မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ တေသိုပ်ႇၸႂ်ႉမတ်ႉတႃ 425 သေ တိုၼ်းတေပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ယိုတ်ႈၵၢၼ်ၽွင်းငမ်းသိုၵ်းၵႂႃႇတိၵ်းတိၵ်း။ ပေႃးမၼ်း ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇယိုတ်ႈၵၢၼ်ၽွင်းငမ်းတိၵ်းတိၵ်းၸိုင် လွင်ႈၼိမ်တဵင်ႈလႄႈ ငမ်းယဵၼ်ၵေႃႈ တိုၼ်းတေဢမ်ႇမီးလႆႈ။ ပၢင်တိုၵ်းယင်း ၸၢင်ႈၵႂၢင်ႈမႃးထႅင်ႈလူးၵွၼ်ႇ – ဝႃႈၼႆ။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇၸိုင်ႈမိူင်းမႃး ၸဵမ်မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 01/02/2021။ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 01/02/2025 ၼႆႉ တဵမ် 4 ပီယဝ်ႉ။ | ['ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်', 'ၵၢၼ်မိူင်း', 'ၶၢဝ်ႇ'] |
2025-01-31T16:00:00 | https://shannews.org/archives/62064 | ၽူႈမၢႆ ၾၢႆႇၽွင်းငမ်းၸႄႈတွၼ်ႈ မိူင်းသၢတ်ႇ ၺႃးၶႃႈႁႅမ် | ၽူႈမၢႆၾၢႆႇၽွင်းငမ်းၸႄႈတွၼ်ႈ မိူင်းသၢတ်ႇ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇ ၺႃးၵူၼ်းဢမ်ႇႁူႉၾၢႆႇ ယိုဝ်းတၢႆ ႁိုင်ၼၢၼ်းလႆႈလိူၼ်ပၢႆယဝ်ႉ လုၵ်ႈမေးတႄႉ တၢႆႁိုဝ်လိပ်းဢမ်ႇႁူႉ တိတ်းတေႃႇဢမ်ႇလႆႈ။ ၽူႈမၢႆၾၢႆႇၽွင်းငမ်းၸႄႈတွၼ်ႈ မိူင်းသၢတ်ႇ တင်းလုၵ်ႈမေး ဢွၵ်ႇတၢင်းၵႂႃႇတင်း မိူင်းတူၼ်၊ ၼႃးၵွင်းမူး မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 26/12/2024။ ထိုင်မႃးဝၼ်းတီႈ 28/12/2024 ၵူၼ်းဢမ်ႇႁူႉၾၢႆႇ ယိုဝ်း တၢႆ တီႈဝၢၼ်ႈၼႃးၵွင်းမူး။ လုၵ်ႈမေးၵေႃႈ တေႃႇထိုင်ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇမီးၽႂ် ၵပ်းသိုပ်ႇတိတ်း တေႃႇလႆႈ တူဝ်တၢႆၵေႃႈ ဢမ်ႇႁၼ်။ ၵူၼ်းမိူင်းသၢတ်ႇ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“ပဵၼ်ၵႂႃႇၼႆႉတႄႉ မီးလိူၼ်ပၢႆယဝ်ႉ ၶဝ်ဢမ်ႇပၼ် ဢွၵ်ႇၶၢဝ်ႇ။ မၼ်းပဵၼ်ၽူႈမၢႆၾၢႆႇၽွင်းငမ်းၸႄႈတွၼ်ႈ မိူင်းသၢတ်ႇ၊ ၺႃးယိုဝ်းတၢႆ တီႈဝၢၼ်ႈၼႃးၵွင်းမူး တၢင်းၵႂႃႇမိူင်းၵျွတ်ႈ၊ လုၵ်ႈမေးတႄႉ လႅပ်ႈ ၺႃးတီႉၵႂႃႇ။ တေႃႇထိုင်ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇလႆႈႁူႉၶၢဝ်ႇ၊ ၵပ်းသိုပ်ႇၵေႃႈဢမ်ႇလႆႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ၽူႈမၢႆၾၢႆႇၽွင်းငမ်းၸႄႈတွၼ်ႈ မိူင်းသၢတ်ႇၼႆႉ ၸိုဝ်ႈႁွင်ႉ ဢူးငူၺ်ႇၸူဝ်းတၢၼ်း (ဉီးငွေစိုးသန်း) ဢႃယု 40 ပီ၊ ပဵၼ် ၵူၼ်းမိူင်းသၢတ်ႇ ယူႇပွၵ်ႉဝဵင်းဝၢႆ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ လၢတ်ႈၼႄၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ဢူးငူၺ်ႇၸူဝ်းတၢၼ်း (ဉီးငွေစိုးသန်း) ၼႆႉၵႆႉထႆၵိၼ် ငိုၼ်း ၵူၼ်းၵႃႉ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ပႃႇမႆႉ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢၼ်မၼ်းၸၢႆးထုၵ်ႇၶႃႈႁႅမ်ၼႆႉတႄႉ ပဵၼ်ယွၼ်ႉသင် ပဵၼ်ၽႂ် ၸုမ်းလႂ်တႄႉ ဢမ်ႇႁူႉၸွမ်း ပလိၵ်ႈၵေႃႈ ဢမ်ႇႁႃတီႉၺွပ်းႁႂ်ႈလႆႈ”- ဝႃႈၼႆ။ သိုပ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ – “တေႃႈလဵဝ် ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈၼႆႉ လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈၵေႃႈ ဢမ်ႇမီးယဝ်ႉ။ လႆႈမႆႈၸႂ်၊ လႆႈ ၵူဝ်ၵူႈမူႇၵူႈၸုမ်းဝႆႉဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ဝဵင်းမိူင်းသၢတ်ႇၼႆႉ ႁူမ်ႈၵၼ် 3 – 4 ဝၢၼ်ႈသေ ပဵၼ်ဝႆႉၼိုင်ႈဢိူင်ႇ၊ ၽွင်းၵဵပ်းငိုၼ်းတႃႇ ၸၢင်ႈသိုၵ်း မႂ်ႇပၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၼႆႉၵေႃႈ ယူႇတီႈႁူဝ်ၼပ်ႉႁိူၼ်းၼမ်/ ဢေႇသေ ၼိုင်ႈဢိူင်ႇလႄႈ ၼိုင်ႈဢိူင်ႇ လႆႈပၼ်ငိုၼ်းဢမ်ႇၽဵင်ႇၵၼ်။ တႅမ်ႈ – ယိင်းသဵဝ်ႈၶၢဝ် (ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၾိုၵ်းၵၢၼ်) | ['ၶၢဝ်ႇ', 'ၽိတ်းမၢႆမီႈ'] |
Subsets and Splits
No saved queries yet
Save your SQL queries to embed, download, and access them later. Queries will appear here once saved.