sah
stringlengths 4
2.48k
| ru
stringlengths 4
2.96k
|
|---|---|
Муочунаан кэлин көрбүтэ, ынах сааҕа тоҕор сиригэр кыһын саһан эһэтэ кыстаабыт үс арҕаҕын булбут. | Позднее Муочунан случайно нашёл три берлоги того медведя на месте, куда они складывали мёрзлый коровий навоз. |
Кини эһэтин ырааҕынан эргийэн көрдүүрэ үһү. | А ведь он искал их, обходя дальние места. |
Кини кыргыттарын туһунан туох да кэпсэммэт. | Судьбы дочерей Муочунана неизвестны. |
Кэлин Муочунаан баайа эстэн ыалы кэрийэ сылдьан өлбүт үһү. | Сам же после разорения стал попрошайкой и умер в нищете. |
Онтон ХХ үйэҕэ Хааҥсаар, уола Чуппууска диэн эсэһит дьон олорон өлбүттэр. | В XX веке еще были охотники Хангсар и его сын Чуппуска. |
Онон Хараабай эсэһит дьон дойдулара. | Так что Харабай является родиной медвежатников. |
Көтөр саҥатын истэр киһи Былыр Даалыгырга кыһыл көмүһү хостуу сиртэн-дойдуттан элбэх араас дьон кэлэн көмүстүүллэрэ. | Человек, обладающий способностью понимать птиц В старину в Даалыгыр приезжало из разных стран и улусов множество людей на золотодобычу. |
Биир саас биһигини кытта Өлүөхүмэ оҕонньоро кэлэн кыттыһан үлэлэспитэ. | Однажды весной вместе с нами работал старик из Олёкминского района. |
Сиикэрэ көмүһү булан бэркэ табыллан үлэлии сырыттыбыт. | Обнаружив россыпное золото, мы промышляли весьма удачно. |
Арай саас уу-хаар тахсыбытын, көтөр-сүүрэр кэлбитин, оһорсун бытыгыраан эрдэҕинэ, биир сарсыарда киһибит таһырдьаттан киирээт сирэйэ-хараҕа уларыйбыт, ыксаабыт, бэрт тиэтэлинэн сээкэйин хомунан чэйдии оҕуста. | Это было весной, когда появились лужи, прилетели птицы, и только начали прорастать ростки травы с белой метёлкой. Одним утром наш старик зашел весьма испуганным, растерянным и, быстро покушав, собрал вещи. |
Ыһыгын, ирээт көмүһүн ылан баран эттэ: Мин сыарҕам, атым сэбэ, барыта эйиэхэ, эн бас билиигэр хаалар. | Собрав с собой еду на дорогу и свою долю золота, он сказал мне: — Мои сани, конские принадлежности — все остается тебе. |
Ону аны кыһын бэйэҥ киирбэтэххинэ, атын үчүгэй киһи киирдэҕинэ, онон ыытаар. | Следующей зимой, если сам не приедешь, отправь другим хорошим человеком. |
Тоҕо эрдэ бараҕын, суолга ат аһылыга тахса илик буолуо? — диибит. | — Зачем рано уезжаешь, ведь еще не проросла трава для корма коня? — спрашиваем мы. |
Бу сарсыарда тахсан тиэргэҥҥэ турдахпына, биир тураах кэлэн эттэ: «Бөлүүн кыыһыҥ ыалдьан өлөн хаалбыт, үс хонон баран таһаараллар», — диэтэ. | — Этим утром, когда вышел во двор, одна ворона мне сказала: «Вчера ночью от болезни у тебя скончалась дочь. Через три дня хоронят». |
Утуйбакка түүннэри-күннэри айаннаан көрүөм, таһаарыахтарын иннинэ тиийэбин дуу суох дуу? — диэт оҕонньорбут ытаан барбыта. «Суос-соҕотох оҕолооҕум өллөҕө ол», — дии-дии ытаабыта. | Я буду ехать и днем, и ночью, и если получится, то буду дома как раз к тому времени, когда ее будут отвозить на могилу», — сказав так, старик начал громко плакать, приговаривая: «Единственный мой ребенок погиб!». |
Мин бас билбитим. | Они стали моими. |
Моһох дуҕата диэн ааттаабыттар. | Называли его дугой Мосоха. |
Күнээйи уонна Харас Кыргыс үйэтин бүтүүтүн туһунан сэһэн баар. | Кюнээйи и Харас Существует предание об окончании века войн и сражений. |
Ол Күнээйи диэн алдьархай булчут киһи туһунан. | В нем рассказывается об умелом охотнике по имени Кюнээйи. |
Бу Күнээйигэ Тиэргэн Тэбэр диэн сүүрүк аттаах эбит. | У этого Кюнээйи был конь, скакун Тиэргэн Тэбэр. |
Ол атынан сылдьан Үчүгэй Хонуу диэн ойуура суох кэрэ да кэрэ көрүҥнээх хонууга кыргыс тоҥустар түһэн олороллорун көрөр. | Ездил верхом на этом коне и увидел воинов-тунгусов, которые остановились на живописной поляне Ючюгэй Хонуу. |
Ону көрөн Күнээйи ыйытыга суох сиргэ кэлэн олороллорун билэн тыллыы Быччагдаан ойоҕоһунан Күрэскэ ыстаннарар. | Кюнээйи знает, что они остановились на недозволенном месте, и поэтому по краю местности Быччагдаан едет донести в Кюрэс. |
Кини ата сүүрэрин киргил көтөрүгэр тэҥнээбиттэрэ үһү. | Бег его коня люди сравнивали дятлу (киргил). |
Дьон көрбүтүн билэн кыргыс тоҥустар тыас хомуммуттар. | Тунгусы узнали, что их увидели, и быстро уехали. |
Кэлин төһө эмэ бириэмэ ааспытын кэннэ биир үтүө күн Түүкээнинэн баран иһэн бултаан кыргыс тоҥустарга ыы муннунан анньылла түһэр. | Через какое-то время после этого момента в один прекрасный день, когда ездил и охотился по Тююкээну, столкнулся нос к носу с воинами-тунгусами. |
Ханан да барар сирэ суох буолан олорор сирдэрин хаба ортотунан быһа көтүтэргэ сорунар. | Из-за того, что некуда было убежать, он намерился перепрыгнуть через середину места, где они остановились. |
Атын быһа кымньыылыыр, ол ойутан истэҕинэ икки киһи ат тэһииниттэн тутан ылаллар. | Бьет кнутом коня и прыгает, в это время два человека хватают коня за повод. |
Атыттан түһэрэн ураһаҕа киллэрэн тойоннорун иннигэр аҕалан биэрэллэр. | Спустив его с коня, заносят в урасу и толкают к своему предводителю. |
Саха киһитэ бөрөбүөтчүттээх кинилэр кэпсэтиилэрин саҕалыыллар. | Начинают разговор с помощью переводчика-якута. |
Тойон этэр: "Дьэ, эн иһит, биһиги эйигин өлөрүөхпүт суоҕа, ыытыахпыт. | Предводитель говорит: «Ну-ка, послушай, мы тебя не убьем, отпустим. |
Биһиги ол эрэн биир усулуобуйаҕа ыытабыт. | Но мы отпустим тебя с одним условием. |
Эн үс хонон баран, күн тахсыыта бу мас анныгар төһө эрэ бөссүөм халыҥнаах төгүрүк арыыта аҕалыахтааххын. | Через три дня ты должен принести под это дерево круглое масло толщиной несколько вершков. |
Онтон аҕалбатаххына, бэйэҕиттэн бэйэҥ кэмсинээр" уонна биир тиити ыйан баран ыытан кэбиспит. | Если не принесешь, то пожалеешь» и, указав на одну лиственницу, отпустил. |
Күнээйи дьэ туран Ньурба Аканатыгар Саалаах диэн баай атыыһыт киһиэхэ тиийэн көрдөһөр. Баайа утарбакка биэрэр. | Кюнээйи едет в местность Акана Нюрбы к богатому купцу с именем Саалаах и просит у него. Богач не возражает и дает ему. |
Күнээйи болдьоммут күнүгэр кэлэр уонна арыытын биэрэр. | В назначенный день Кюнээйи приходит и отдает масло. |
Кыргыс тоҥустара арыыны ылан үлтүрүтэн сииллэр. | Воины-тунгусы, взяв масло, разделяют на части и кушают. |
Сиэн баран кинилэр этэллэр: "Эһиги сахалар үчүгэй астаах эбиккит. Дьоҥҥо бэрсигэн, ыаллаһар үтүө үгэскитин итэҕэйдибит. | Скушав масло, они говорят: «У вас, якутов, еда вкусная, оказывается. Мы поверили в ваш хороший обычай делиться и соседствовать с людьми. |
Уонна ол тииттэригэр ылгын чыҥыйахтарын быһа баттаан ытыстарыгар хаан биһэн баран маска бэчээт уурбуттар. | После этого порезали мизинцы и помазали ладони кровью, поставили на ту лиственницу печать окровавленными ладонями. |
Ити күнтэн ыла кыргыс сэриитэ бүтэр. | С того дня война заканчивается. |
Бу Күнээйи диэн кэпсээбит киһибит Суотту чугаһынааҕы ыала эбит. | Кюнээйи, про которого мы рассказали, жил близко от Суотту. |
Күнээйиттэн Харас диэн ааттаах тимир ууһа төрүүр. | От Кюнээйи рождается знатный кузнец по имени Харас. |
Хараска дьон бөҕө мустар эбит. | У Хараса собиралось много людей. |
Биирдэ киниэхэ үүс саҥыйах аҕалан биэрэллэр. | Однажды ему приносят доху из рысьих шкур. |
Биирдэ уһана олорон Харас икки ойохторо бэйэ бэйэлэрин икки ардыгар кэпсэтэллэрин истэр: "Үүс саҥыйаҕы эйиэхэ биэриэ, үчүгэй ойоҕор миэхэ биэр", — эҥин дэһэллэр эбит. Харас ону истэн баран мустубут дьону тарҕаһыҥ үс хонон баран кэлээриҥ диир. | Однажды кузнечил и услышал разговор своих двух жен: «Доху из рысьих шкур тебе подарит, хорошей жене, мне, дай». Услышав это, говорит, чтобы все собравшиеся люди разошлись и собрались через три дня. |
Мин сынньана түһүөм диир. | Говорит, что хочет отдохнуть. |
Дьон бартын кэннэ ойохторун ыҥыртыыр уонна саҥыйаҕы икки сиэҕиттэн туттарар уонна ортотунан хайа тардар. | После ухода людей зовет своих жен, доху по двум рукавам велит держать и рвет ее по середине. |
Ойохторугар кырыктаах киһи эбит, иккиэннэрин кырбыыр, таһыйар. | Отношение его к женам было немилосердным, оказывается, избивает, шлепает их. |
Салгыы уһаныытын салҕыыр. | Затем продолжает мастерить. |
Дьон үс хонон баран ас бөҕөтүн тиэйэн киирэллэр. | Через три дня люди заходят, неся полную охапку еды. |
Ол кэннэ биирдэ эмиэ ойохторо кэпсэтэллэрин истэр: "Киһи бөҕө мустан, киһи атаҕа тэпсэн биһиги аастыбыт, туордубут", — дэһэллэр эбит. | Потом снова слушает разговор жен: «Много людей собралось, всё скушали, все растоптали, а мы изголодались, похудели». |
Эмиэ Харас дьонун тарҕатар больдохтоон баран. | Также Харас, назначив время, отпускает людей. |
Биир сүөһү этин астыыр, буут арыыны киллэрэн туруорар. | Готовит мясо целого скота, заносит пуд масла. |
"Дьэ, аһааҥ", — диир ойохторугар уонна эмиэ сынньаталыыр. | «Ну, кушайте», — говорит женам и снова их избивает. |
Кини ыалга ыҥырыкка кыһынын да, сайынын да оҕуһунан сылдьан уһанар. | Люди его вызывали кузнечить, тогда и зимой, и летом он ездил на быке. |
Харас Кэнтиккэ баай атастаах эбит. | В Кэнтике жил богатый друг Хараса. |
Онно хас да хоно барар. | Едет к нему на несколько дней. |
Киэһэ хонон баран олордоҕуна, тарбыйах тириитэ этэрбэстээх, ыстааннаах, сонноох 1617 саастаах модьу-таҕа кыыс киирэр. Тоҥмут кыыс оһоххо иттэ турдаҕына иһэ көстөр. | Вечером через день после приезда заходит девушка 1617 лет крепкого телосложения в торбазах из телячьих шкур, в штанах и пальто. Замёрзшая девушка стоит греется у печки и показывается ее живот. |
Ону Харас баттаан баран. Мин бу кыыһы ойох ылыыһыкпын быһыылаах диир. | Харас касается её живота и говорит, что, наверное, на ней женится. |
Хонон баран дойдутугар тахсар. | Переночевав, уезжает домой. |
Сотору кэминэн киниэхэ илдьит кэлэр. | Через некоторое время он получает весть. |
Ол илдьитэ маннык ис хоһоонноох: "Миигин биир кырдьаҕас оҕонньор ойох ылыах буолбута кэлэн ыллын", — диэн. | Содержание того извещения таково: «Меня должен был взять в жены старик, пусть приходит и берет». |
Харас били урут эппит кыыһым буолуо диэн сэрэйэр. | Харас думает, что эта та девушка, про которую он говорил. |
Кыыс онуоха этэр: "Кырдьаҕас киһини албынныам дуо, кэргэн ылыам диэбитиҥ, кэргэн тахсабын, " — диэн. | Тогда девушка отвечает: «Как я могу обмануть пожилого человека, ты говорил, что возьмешь в жены, я выйду за тебя». |
Ол түүн хоонньоһон утуйаллар. | Той ночью спят вместе. |
Кыыс үлэһит, кыайыгас эбит, дьиэ үлэтин барытын толорор эбит. | Девушка оказалась работящей, выносливой, всю домашнюю работу выполняла. |
Биирдэ Харас кырбыан баҕарбыт. | Однажды Харас захотел ее избить. |
Онуоха чүөчэтэ оҕонньору саҕатыттан уонна эмэһэтиттэн ылан орон анныгар симэр. | Тогда женщина, схватив его за плечи и задницу, запихивает его под кровать. |
"Миигин өлөрүөҥ суоҕа, мин бэйэҕин ойохторуҥ курдук өлөрүөм", — диир. | Говорит: «Ты меня не убьешь, я тебя сама убью, как ты своих жён убил». |
Ойоҕо инньэ диэтиҥ кытары — ойоҕо үөһэ көрдөҕүнэ, аллараа көрөр, аллараа көрдөҕүнэ үөһэ көрөр, эчи, кырбыа дуо. | После таких слов жены, когда жена смотрит наверх, он смотрит вниз, а когда она смотрит вниз, он — наверх, какое там избивать. |
Дьэ, итилэртэн оҕо бөҕө төрүүр. | И вот у них рождается много детей. |
Мыыдара Маҥаас нэһилиэгэр Уус күөлүн кэнниттэн, систэн уутун тардан, бастаан Туора үрэх диэн ааттанан, онтон тосту өҕүллэн, Түҥ өрүс диэки хайыһан — Мыыдара батыыта диэн ааттанан, саас халаан уута холустук сүүрдэр үрэҕэ баар. | Мыдара В наслеге Мангас за Усть-Кюелем есть речка, берущая свое начало с горного хребта, называется Туора Юрях, которая затем резко поворачивает в сторону речки Тюнг Юрюс, называется эта часть Мыдара Батыта — речка с буйным весенним разливом. |
Батыы диэн саха тылыгар куруук бата сылдьар сир диэн буоллаҕа. | Наверняка «баты» в якутском языке означает "место всегда вмещающееся". |
Мыыдара (Түүлээх аҕатын ууһа) олох өрдөөҕүтэ олоро сылдьыбыт киһи буолуохтаах. | Наверное, Мыдара (отцовский род Тюлях) означает имя жившего давно человека. |
Кэргэнэ оҕоломмотун иһин, кэннигэр хаалар кэнчээри ыччаттанаары, үс кэргэннэнэ сылдьыбыт. Тус-туспа дьиэлэтэлээн, Улахан күөлгэ олорбуттар. | Из-за того, что жена не могла родить детей, он, желая оставить потомство, женился три раза, выделяя каждой жене по дому. Они жили в местности Улахан Кюель. |
Өр олорбуттар да, ханнык да ойоҕо оҕоломмотох, кырдьан эрдэҕинэ эдэр кэргэнэ атын киһиттэн кистээн оҕоломмут, ол оҕо да 4 сааһыгар эрэ тиийбит үһү. | Долго жили, но ни одна жена не родила, ближе к старости Мыдара молодая жена тайно родила от другого, и то ребенок дожил только до 4 лет. |
Онно: «Киһи буоламмын кэннибэр хаалар кэнчээри ыччаты Аан ийэ дойду айбата, арай ааппын ааттатар үйэм тухары бултаабыт үрэҕим — Батыым эрэ ааттатыа», — диэбитэ үһү. | И тогда, говорят, он сказал: «Хотьи родился я человеком, но не предопределила мне мать-земля оставить потомство, лишь мой Баты, где всю жизнь я охотился, прославит имя мое». |
Мыыдара кыратыгар тугу барытын мыыдарастаан толкуйдуурун иһин Мыыдарас оҕо — Мыыдара буоллун диэбиттэр. | Сказывают, что мальчик в детстве все истолковывал очень мудро, поэтому ему дали имя Мыдара. |
Атаҕынан да алыһа үһү, өтүүнү курданарыгар, аҥаар төбөтүн баанан баран сүүрдэҕинэ, нөҥүө төбөтө сиргэ түспэккэ хоройо субуллан иһэр буолар эбитэ үһү. | Быстр и крепок был в ногах, говорят, когда бежал, подпоясавшись одним концом длинной веревки, то другой конец, не достигая земли, вытягивался в длину и летел вслед за ним. |
Урукку киһи буолан, булдунан айаҕын ииттэн олорбут, оччоҕо бурдук диэни саха билэ илик кэмэ буоллаҕа. | Как и полагается человеку прежних времен, занимался охотой, чем и кормился, в то время, конечно, якуты еще не знали про муку. |
Оччолорго булт диэн элбэҕэ үһү. | Тогда, говорят, было много добычи. |
От-мас эмиэ уһуннааҕын-кылгастааҕын курдук, кыыл-сүөл эмиэ улаханнаах-кыралаах. | Подобно тому, как растения бывают разными, так и звери бывают крупными или мелкими. |
Арай Мыыдараны биир эһэ бадьыыстыыр буолбут: сылдьар суолугар тиити соһон аҕалан мэһэйдэтэ уурар, туутун ууттан хостоон кэбиһэр, туһаҕын, сохсотун эһэр, сылдьар суолугар маһы ойута хабыалаан «холоһуох» диэн бэлиэ хаалларар. | Однажды над Мыдара стал подшучивать медведь: подкладывал на его пути лиственницу, вытаскивал вершу из воды, разряжал силки и ловушки, на дороге оставлял знак, мол, давай поборемся, ломая растущее дерево. |
Мыыдара да утары оҕо буолан биэрбит, аҕалбыт маһын төттөрү илдьэн оннугар уурар, сэбин иитэлээн, бэлиэтин үөһэ өттүнэн суол хаалларар. | Мыдара оказался упрямым малым, подложенную лиственницу возвращал на место, охотничью снасть обратно заряжал, выше знака оставлял пометку. |
Дьэ, оннук хас да сыл ааспыт. | Так прошло несколько лет. |
Кыһын ол эһэтин сойуолаан арҕаҕын көрдүүр да булбат, хата, эһэ бөҕөнү бултуур. | Искал зимой берлогу именно того медведя, но не находил, зато убивал много других медведей. |
Биир сайын, туутун көрөн истэҕинэ, эһэтэ бу иннигэр үллэ сытарын көрбүт, өттүгүн хаптан көрбүтэ — арай быһаҕа суох, дьиэтигэр хаалбыт, эгэ, батыйата кэлиэ дуо, туу көрө сылдьар киһиэхэ. | Однажды летом, когда возвращался с осмотра верш, вдруг видит — вот лежит прямо перед ним тот медведь, ощупал бедро — а нет, оставил нож дома, нет с собой, конечно, и батыйа у человека, который вышел лишь проверить рыбную снасть. |
Эһэ ойон турар, ыһыытыыр-хаһыытыыр, күөх чалахайынан тибиирбэхтиир, тымтай түгэҕин саҕа баппаҕайынан сири таптайар. | Медведь вскакивает, громко крича, обрызгивает зеленой слизью, лапой колотит по земле, словно по тымтаю. |
Эһэ улахана бэрт буолан, Мыыдара салла быһыытыйар. | Оттого, что он был огромной величины, Мыдару охватывает страх. |
Кэмниэ-кэнэҕэс эһэ киһиэхэ дьэ ыстанар, Мыыдара чалах тииккэ сөрүү көтөр. | И вот медведь набрасывается на человека, Мыдара прячется за утолщенной к корню лиственницей. |
Мыыдара биирдэ үгэһинэн бултуу сылдьар, оччолорго Түҥ өрүс билиҥҥитин курдук синньигэс буолбатах үһү, уута икки хайатыттан ылан олорор эбит, хайа тэллэҕинэн иһэн көрдөҕүнэ — сыыр сирэйэ быстыбытыгар арҕах айаҕа көстөр, чуҥнаан көрбүтэ — кур арҕах, биир эрэ буолбатах, сүүрбэ сыл кыстаабыт, ол иһигэр уона олус улахаттар үһү. | Однажды Мыдара охотился как обычно. Тогда Тюнг речка не была такой узкой, как сейчас, она полноводно текла между двух гор. Один раз Мыдара, идя у подножия горы, видит: на обвалившемся склоне горы виднеется вход в берлогу, он осторожно разузнает, что это старая берлога, причем не одна, а двадцать, из которых десять просто огромных — по всей видимости, здесь в течение двадцати лет зимовал хозяин. |
Мыыдара кэнниттэн Улахан күөлгэ Дьэллик баай диэн сүөһү баайдаах; атах соҕуруу куулатыгар сэргэтэ иҥнэйэн турар. | После Мыдара на Улахан Кюель жил Джяллик Бай, имевший много скота. На южной стороне озера, склонившись набок, стоит его сэргэ. |
Кини кэнниттэн Чөөччө баай диэн Нэлэгэр аартыгын үөс өттүгэр, талах иһигэр, өтөҕүн баҕаналара баар этэ. | После него жил Чёччё Бай, в самой середине долины Нелегер посреди тальников остались столбы от его жилища-балагана. |
Кэлин Чайда эмиэ сүөһүнэн байан олорбут. | Позднее жил Чайда, который тоже был богат скотом. |
Атах арҕаа өттүгэр ырааһыйаҕа сайылык фермата буолбута — Чайда олорбут сирэ. | На поляне, где жил Чайда, что на западной стороне озера, потом разместился летник фермы. |
Түҥ өрүс икки хайатыттан уулаах эрдэҕинэ, киниэхэ түһэр билиҥҥи от үрэхтэр: Куртуйах сүүлэ, Мыыдара батыыта, Мордьоҕой үрэҕэ — олус дохсун сүүрүктээх үрэхтэр буолуохтаахтар. | Когда-то Тюнг река разливалась от горы до горы, впадающие в нее ныне травянистые речки Куртуях Сюля, Мыдара Баты, Морджогой Юрях, наверняка, раньше были с сильными течениями. |
Куртуйах сүүлэ үрэххэ, Дабаан, Бэттиэмэ, Тыытаххай үрэхтэрэ, Догдойор кэнниттэн тардар сээн, Булбут кэнниттэн тардар хос үрэх — бу биэс үрэхтэр холбоһор тумуһахтарыгар Тайах уҥуоҕа диэн ааттанар хайа баар. | Дабан, Беттемя, Тытаххай, впадающие в речку Куртуях Сюля, тянущаяся за Догдойор речка, которая берет начало от озера, тянущаяся за Булбут еще одна речка — все эти пять рек соединяются на мысе, где есть гора, которую называют Тайах Унгуога. |
Бу хайа урут туох диэн ааттааҕа биллибэт. Быһа холоон, эбэм кэпсииринэн, XVII үйэ диэки Тайах диэн ааттаах булчут сиргэ өлбүтүн ити хайа үрдүгэр таһааран көмпүттэр үһү, ол онтон ааттаммыт. | Неизвестно, как она раньше называлась, но я примерно догадываюсь по рассказу моей бабушки. Где-то в XVII веке в этих местах погибшего охотника по имени Тайах похоронили на вершине этой горы, так и назвали. |
Оччолорго бу үрэхтэргэ күһүн, уулара түспүтүн кэннэ, олортоохтор быһыт охсон, саас халаан уута тахсарыгар иэрэ туута уган балыктыыллар эбит. | В ту пору местные на этих речках осенью после спада воды сооружали плотину, а затем весной в половодье вершой ловили рыбу. |
Биир саас биир балыксыт быһытын туутун көрө тиийбитэ, быһыта тоҕо көтүллэн, киһи иилэн ылара хаалбатах эбит. | Как-то весной один рыбак пришел проверить вершу, а она лежала вся поломанная, плотина оказалась разрушенной. |
«Туох ааттаах алдьаттаҕай, тыатааҕы моһуоктаатаҕа дуу», — диэн саныы-саныы, туос тыытын миинэн, үөскэ киирэр. | Думая: «Кто поломал, может, медведь дразнит?», садится в берестяную лодочку и удаляется от берега. |
Subsets and Splits
No community queries yet
The top public SQL queries from the community will appear here once available.