id
stringlengths 5
8
| question
stringlengths 8
97
| answer
stringlengths 1
899
| context
stringlengths 92
1.1k
| start_idx
int64 0
907
| end_idx
int64 3
1.03k
|
|---|---|---|---|---|---|
mrc_700 | jakiego państwa jest stolica tbilisi? | Tbilisi staje się stolicą zjednoczonego państwa Kartlii-Kachetii. | oswobodzone zostało spod ich władzy w 1748 w wyniku powstania Gruzinów pod przewodnictwem Herakliusza II. W latach 60. XVIII w. Tbilisi staje się stolicą zjednoczonego państwa Kartlii-Kachetii. Za panowania króla Herakliusza II (1762-1798) następuje ponowny gospodarczy i kulturalny rozwój miasta. Nie osiągnęło ono jednak już nigdy swojej dawnej świetności. Miasto XVIII-wieczne było mniej ludne i mniejsze terytorialnie niż na przełomie XII-XIII w. Obrazuje to dobitnie plan miasta wykonany w XVIII wieku przez księcia Wachuszti Bagrationi, na którym wiele obiektów, znajdujących się za czasów królowej Tamary w obrębie miasta, ukazanych jest poza jego granicami. W drugiej połowie XVIII w. obszar miasta wynosił zaledwie 250 ha, a liczba mieszkańców 25 tys. Na planie miasta wykonanym przez Bagrationi zwraca jednak uwagę rozwój przedmieść | 128 | 193 |
mrc_701 | ile wyprodukowano maluchów? | Ogółem wyprodukowano 4 671 586 Fiatów 126, | W kolejnych latach sprzedano: 1997 – 48 437 (3. miejsce), 1998 – 36 230 (3. miejsce), 1999 – 30 609 (5. miejsce), 2000 – 13 534 egzemplarzy (9. miejsce). Z powodu zużycia sprzętu do produkcji nadwozi (zakup nowych urządzeń, przy malejącym zainteresowaniu samochodem, okazał się nieopłacalny) produkcję Malucha zakończono 22 września 2000 – dwa lata po Cinquecento. Zwieńczeniem historii modelu była limitowana seria Happy End, licząca 1000 egzemplarzy – po 500 w kolorze czerwonym i żółtym – sygnowanych kolejnymi numerami. Ostatni egzemplarz, w kolorze żółtym, z numerem nadwozia SUF126A0037301725 trafił do Muzeum Motoryzacji Wena w Oławie. W Muzeum Inżynierii Miejskiej w Krakowie znajduje się nieużywany egzemplarz Happy End barwy żółtej, o numerze 0979. Ogółem wyprodukowano 4 671 586 Fiatów 126, | 759 | 801 |
mrc_702 | kto miałby otruć papkina? | Rejenta Milczka | oświadczył się Podstolinie. == Testament Papkina == Papkin, który myśli, że został otruty przez Rejenta Milczka, postanawia spisać testament. Cały swój majątek (gitarę angielską i zastawioną kolekcję motyli) przepisuje Klarze Raptusiewiczównie. Szpadę Artemizę, którą najpierw chciał dać Cześnikowi, przepisuje najdzielniejszemu rycerzowi w Europie, jeżeli ten postawi mu pomnik na jego grobie. Pod koniec utworu, gdy dowiaduje się, że Rejent go nie otruł, drze testament. == Józef Papkin w ekranizacjach == * W filmowej ekranizacji "Zemsty" w reżyserii Antoniego Bohdziewicza i Bohdana Korzeniewskiego (z 1956 r.), w rolę Papkina wcielił się Tadeusz Kondrat. * W filmowej ekranizacji "Zemsty" w reżyserii Andrzeja Wajdy (z 2002 r.), w rolę Papkina wcielił się Roman Polański. * W "Zemście" Teatru Telewizji z 1972 r. w | 96 | 111 |
mrc_703 | kto nosi koloratkę? | duchownych | Koloratka (, „kołnierzyk”) – kołnierzyk zdobiony haftem lub koronką, popularny w XVIII wieku. Obecnie nazwa ta odnosi się do kołnierzyka stosowanego przez duchownych, który występuje w dwóch postaciach: "krótkiej" (tzw. "listek") i długiej z pektorałem. W stroju redemptorystów jest ona naszyta dookoła na zewnątrz habitu. | 155 | 165 |
mrc_704 | kto napisał utwór dla elizy? | Ludwig van Beethoven | Dla Elizy (niem. "Für Elise") – popularny tytuł "Bagateli a-moll" WoO 59, jednej z najbardziej znanych w literaturze muzycznej miniatur fortepianowych, którą skomponował Ludwig van Beethoven. Utwór powstał ok. 1810 roku. == Pochodzenie tytułu == Biografowie Beethovena nie są zgodni co do tego, kim była tytułowa Eliza. Według jednej z teorii, oryginalny tytuł brzmiał "Für Therese", jako że adresatką utworu miała być znajoma kompozytora i córka jednego z lekarzy wiedeńskich, Therese Malfatti. W 1810 r. kompozytor oświadczył się jej, ona zaś oświadczyny odrzuciła, a w roku 1816 została żoną szlachcica i urzędnika Wilhelma von Droßdika. Inna wersja mówi, że Eliza była słynną „Nieśmiertelną Ukochaną”, do której Beethoven napisał swój słynny list (zob. "List do Nieśmiertelnej Ukochanej"), a której tożsamości biografom | 170 | 190 |
mrc_705 | gdzie zginął podbipięta? | się ze Zbaraża do króla Jana Kazimierza Wazy. | fortunę na Litwie, skąd pochodzi. Jest człowiekiem głęboko religijnym. Jego udział w powieści zaczyna się w karczmie w Czehryniu. Tam poznaje go Jan Skrzetuski, namiestnik chorągwi husarskiej księcia Jeremiego Wiśniowieckiego, który zabiera go do Łubniów, gdzie Podbipięta poznaje miłość swego życia, Anusię Borzobohatą-Krasieńską. Nie może się z nią ożenić, ponieważ ślubował zachować czystość, dopóki nie zetnie trzech głów za jednym zamachem. Bierze udział w bitwie pod Konstantynowem, w oblężeniach Zamościa i Zbaraża. W ostatnim z wymienionych oblężeń ścina trzy głowy. Jako pierwszy ofiarowuje przekraść się ze Zbaraża do króla Jana Kazimierza Wazy. Ginie jednak podczas tego przedsięwzięcia. Zostaje pochowany w Zbarażu. Według jednej z teorii pierwowzorem Podbipięty miał być słynący z nadzwyczajnej siły szlachcic kresowy Spirydion Ostaszewski. == W filmie | 610 | 655 |
mrc_706 | gdzie obecnie znajduje się obraz dama z gronostajem? | Znajduje się w zbiorach Muzeum Książąt Czartoryskich w Krakowie. | Dama z gronostajem, Portret damy z gronostajem (zwyczajowo Dama z łasiczką) (wł. Dama con l'ermellino) – obraz autorstwa Leonarda da Vinci namalowany około 1489 roku, wykonany w technice olejnej, z użyciem tempery, na desce orzechowej o wymiarach 54,7 na 40,3 cm. Przedstawia Cecylię Gallerani, kochankę księcia Ludwika Sforzy. Znajduje się w zbiorach Muzeum Książąt Czartoryskich w Krakowie. Jest jednym z najcenniejszych muzealiów i jedynym dziełem Leonarda da Vinci w Polsce. W 2011 podczas podróży po Europie został ubezpieczony na 300 mln euro. == Interpretacja == W czasie nabycia obrazu przez Czartoryskich nieznana była historia dzieła ani też tożsamość modelki. Obecność zwierzęcia uznano za naturalny, dekoracyjny element obrazu. Dopiero krytyczna analiza ikonografii w XX wieku dała najbardziej prawdopodobną interpretację dzieła. Trzymane | 328 | 392 |
mrc_707 | z jakich kolorów powstaje czerwony? | składającą się z żółtego i magenty | Barwa czerwona (czerwień) – jedna z addytywnych barw podstawowych. Na kole barw dopełnia barwę cyjanową. Niegdyś była uważana za jedną z barw podstawowych w metodzie subtraktywnej i stosowana w poligrafii jako jedna z podstawowych barw farb drukowych, obecnie w tej metodzie jest barwą czystą składającą się z żółtego i magenty. W palecie RGB używanej w telewizorach i monitorach komputerowych czerwony jest jednym z trzech kanałów (oznaczonym literą R). Zakres światła czerwonego ma długość fali od ok. 630 do ok. 780 nm i stanowi przedział najniższych częstotliwości rozpoznawalnych przez ludzkie oko. Promieniowanie o długości fali powyżej tego zakresu nazywa się podczerwonym i jest dla człowieka niewidzialne. == Nazwa == Nazwa koloru czerwonego w języku polskim pochodzi od nazwy "czerw", określającej larwę | 293 | 327 |
mrc_708 | gdzie zimują jaskółki? | zimuje w Afryce Subsaharyjskiej i tropikalnej Azji. | Oknówka zwyczajna, oknówka, jaskółka oknówka ("Delichon urbicum") – niewielki gatunek ptaka wędrownego z rodziny jaskółkowatych (Hirundinidae). Rozmnaża się w Europie, północnej Afryce i w całej Palearktyce, a zimuje w Afryce Subsaharyjskiej i tropikalnej Azji. Żywi się owadami, które złapie w locie. Migruje na obszary, gdzie insekty latające występują obficie. Głowę i wyższe partie ciała ma czarne z niebieskim połyskiem, biały kuper i dolne partie ciała. Występuje zarówno na otwartych terenach, jak i w pobliżu siedzib ludzkich. Z wyglądu jest podobny do dwóch innych gatunków z rodzaju "Delichon", które są endemiczne dla wschodniej i południowej Azji. Posiada dwa powszechnie uznawane podgatunki. Zarówno naukowa jak potoczna nazwa gatunku wiążą się z wykorzystywaniem przez ptaka budynków do celów lęgowych. Buduje gniazdo na zewnętrznych | 210 | 261 |
mrc_709 | jakie magnesy do prądnicy? | podkowiastych magnesów trwałych | == Przed skonstruowaniem prądnic prąd elektryczny uzyskiwano z ogniw chemicznych oraz maszyn elektrostatycznych. Tak uzyskiwana energia elektryczna była bardzo droga. Pierwszą prądnicę skonstruował w 1831 roku odkrywca indukcji elektromagnetycznej Michael Faraday. Jego prądnica, zwana dyskiem Faradaya lub maszyną jednobiegunową, wytwarzała prąd w wyniku obrotu miedzianego dysku w polu magnetycznym podkowiastych magnesów trwałych. Prądnica ta wytwarzała prąd stały o dużym natężeniu, lecz niewielkim napięciu. W 1832 roku francuski fizyk Hippolyte Pixii skonstruował prądnicę prądu przemiennego, w której prąd elektryczny był wytwarzany w wyniku obrotu magnesu w pobliżu zwojnicy. Po wprowadzeniu zwojnicy obracającej się w polu magnetycznym magnesu oraz po zastosowaniu komutatora uzyskano prądnicę, w której prąd płynął w jednym kierunku. == Inne == Rodzajami prądnic są: alternator, turbogenerator, dynamo, dysk Faradaya. | 401 | 432 |
mrc_710 | gdzie kręcono pana kleksa w kosmosie? | Zdjęcia kręcono na terytorium Polski, Czechosłowacji oraz ZSRR. | Pan Kleks w kosmosie – trzeci z filmów (po „Akademii pana Kleksa” i „Podróżach pana Kleksa”) opowiadających o przygodach profesora Ambrożego Kleksa. Reżyseria: Krzysztof Gradowski. Film zrealizowano w roku 1988 jako koprodukcję polsko-czechosłowacką. Zdjęcia kręcono na terytorium Polski, Czechosłowacji oraz ZSRR. W filmie można zaobserwować, że np. Centrum Dowodzenia Siłami Kosmicznymi „zagrała” kawiarnia w kształcie dysku znajdująca się w Bratysławie na przerzuconym przez Dunaj moście, a jako wnętrze Centrum Dowodzenia wykorzystano salę operacyjną Państwowej Dyspozycji Mocy. Swoją „rolę” w filmie miały też Zakłady Azotowe „Puławy” oraz Petrochemia w Płocku. Film składa się z dwóch części: „Porwanie Agnieszki” oraz „Misja Woltana II”. W swojej konwencji film stanowił odejście od wcześniejszych produkcji z tego cyklu. „Pan Kleks w Kosmosie” w odróżnieniu od | 251 | 314 |
mrc_711 | kogo zabił hektor? | zabił Patroklosa (myślał, że to Achilles, którego zbroję miał na sobie Patroklos) | Hektor (gr. Hektōr, łac. Hector) – w mitologii greckiej królewicz i najdzielniejszy bohater trojański; bohater "Iliady" Homera. Uchodził za syna Priama i Hekabe (Hekuba). Był bratem Parysa, Deifoba i Kasandry oraz mężem Andromachy. Początkowo był przeciwnikiem wybuchu wojny o Helenę. W czasie wojny trojańskiej zabił Patroklosa (myślał, że to Achilles, którego zbroję miał na sobie Patroklos), za co w odwecie zginął z ręki Achillesa pod murami Troi. Nawoływania rodziny Hektora do jego powrotu do twierdzy opisuje "Lament Andromachy" autorstwa Homera. Chcąc pomścić śmierć przyjaciela (Patroklosa) oraz zemścić się na jego zabójcy, Achilles zawlókł ciało Hektora do obozu greckiego, wystawił je niepochowane na żer zwierząt tj. psów i sępów, co było największą karą dla starożytnych, gdyż oznaczało skazanie duszy na wieczną | 312 | 393 |
mrc_712 | dlaczego wiele ryb morskich tworzy ławice? | w celu zapewnienia sobie pokarmu i większego bezpieczeństwa. | Ławica ryb – tymczasowa grupa ryb pływających razem w celu zapewnienia sobie pokarmu i większego bezpieczeństwa. Ławice są tworzone przez ryby z około połowy wszystkich znanych gatunków, w różnych stadiach ich rozwoju, począwszy od stadium larwalnego, przez tymczasowe grupy młodych lub dorosłych osobników cechujące się słabą organizacją – w języku angielskim określane jako "shoals" – do wysoce zorganizowanych, stałych grup (ang. "schools"). Ławica może składać się z kilku osobników, częściej spotykane są ławice kilkuset do kilku tysięcy, a nawet do miliona osobników. Pływają w ciasnych skupiskach zataczając kręgi lub gwałtownie zmieniając kierunek. Tworzone są zwykle przez przedstawicieli tego samego gatunku, chociaż spotykane są ławice tworzone przez przedstawicieli kilku różnych gatunków, np. ławice tuńczyków z rodzajów "Katsuwonus" i "Thunnus". Tworzenie ławic | 52 | 112 |
mrc_713 | w jakich miejscach byli staś i nel? | Egiptu i Sudanu | Śladami Stasia i Nel – książka autorstwa Mariana Brandysa będąca reportażem podróżniczym. Opublikowana została po raz pierwszy w 1961 roku. Autor książki, zafascynowany powieścią "W pustyni i w puszczy" Henryka Sienkiewicza opowiadającej o przygodach Stasia i Nel, udaje się do Egiptu i Sudanu. Na miejscu konfrontuje słynną powieść z aktualnymi realiami tych krajów w latach pięćdziesiątych XX wieku. Niekiedy podważa wersję dziejów opisaną przez Sienkiewicza, jednak to nie polemika z interpretacjami historii interesuje pisarza przede wszystkim. Brandys stara się poszukiwać żywych śladów historii. Zwiedza monumentalne zabytki Egiptu oraz dociera do potomków sudańskich bohaterów powieści Sienkiewicza. Odtwarza w ten sposób prawdziwe dzieje powstania sudańskiego. Książka pozwala czytelnikowi pogłębić wiedzę o tej części Afryki. | 278 | 293 |
mrc_714 | kim byli sowieci? | określenie dotyczące mieszkańców ZSRR, a przede wszystkim funkcjonariuszy reżimu komunistycznego tego państwa. | Sowieci – określenie dotyczące mieszkańców ZSRR, a przede wszystkim funkcjonariuszy reżimu komunistycznego tego państwa. Określenie to wywodzi się od rosyjskiego słowa "sowiet", po polsku „rada”. Nazwę Imperium Rosyjskie po rewolucji październikowej zastąpiono nazwą , co w dosłownym tłumaczeniu na język polski brzmi – "Związek Radzieckich (Sowieckich) Socjalistycznych Republik". == Historia == W 1917 roku w Rosji władzę przejęły rady (ros. "sowiety"), które władały na poziomie gmin. Najwyższą władzę w państwie stanowił "Sownarkom" (skrót od rosyjskiej nazwy Rada Komisarzy Ludowych). Stąd też wywiodła się nazwa państwa rządzonego przez takie rady (sowiety), a także funkcjonujące w całym zachodnim świecie określenie obywateli tego państwa, nazywanych od tej pory „Sowietami”. Słowo „Sowieci” zastąpiło używane wcześniej i popularne w Polsce określenie „Moskale”, które nie odnosiło | 10 | 120 |
mrc_715 | jak nazywa się doda? | Doda, właśc. Dorota Aqualiteja Rabczewska | Doda, właśc. Dorota Aqualiteja Rabczewska (ur. 15 lutego 1984 w Ciechanowie) – polska piosenkarka wykonująca muzykę z pogranicza popu i rocka, autorka tekstów, producentka, aktorka i osobowość medialna. W latach 1998–2000 aktorka musicalowa teatru Buffo. W latach 2000–2006, a następnie 2014 i 2016–2019 wokalistka zespołu Virgin, z którym nagrała i wydała cztery albumy studyjne: "Virgin" (2002), "Bimbo" (2004), "Ficca" (2005) i "Choni" (2016). Z zespołem wypromowała m.in. przeboje „Znak pokoju” czy „Szansa”, za które otrzymali nagrody kolejno na festiwalu sopockim i Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu, a także „Dżaga” i „2 bajki”. Od 2007 artystka solowa, wydała cztery albumy studyjne: "Diamond Bitch" (2007), "7 pokus głównych" (2011), "Dorota" (2019) i "Aquaria" (2022). Pierwszy z nich promowany był m.in. singlem | 0 | 41 |
mrc_716 | gdzie lezy kraj katar? | we wschodniej części Półwyspu Arabskiego (na półwyspie Katar) nad Zatoką Perską. | Katar ( (wym. [ˈqɑtˤɑr]) – trl. "Qaţar", trb. "Katar"), oficjalnie Państwo Katar ( – trl. "Dawlat Qaţar", trb. "Daulat Katar") – państwo położone we wschodniej części Półwyspu Arabskiego (na półwyspie Katar) nad Zatoką Perską. Stolicą Kataru jest Doha. Inne większe miasta to Ar-Rajjan, Musajid, Al-Wakra, Chaur, Duchan, Umm Bab. Powierzchnia Kataru wynosi 11,6 tys. km²; graniczy on tylko z Arabią Saudyjską. Językiem urzędowym jest język arabski, ale w użyciu jest także angielski. Katar podzielony jest na siedem okręgów. Katar jest państwem członkowskim Ligi Państw Arabskich, Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej, Międzynarodowej Organizacji Pracy, Banku Światowego, Międzynarodowego Funduszu Walutowego, Organizacji Współpracy Islamskiej, Organizacji Krajów Eksportujących Ropę Naftową, Organizacji Narodów Zjednoczonych (na podstawie Rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 297 z 15 września 1971), | 146 | 226 |
mrc_717 | kto założył wrocław? | Według tradycji gród we Wrocławiu został założony przez czeskiego księcia Wratysława | wieku n.e. i trzy duże składy bursztynu na terenie przedmieścia Wrocław-Partynice. == Założenie miasta == Według tradycji gród we Wrocławiu został założony przez czeskiego księcia Wratysława () (panował 915–921). Nazwa miasta pochodzi być może od skróconej formy imienia założyciela (Wrocisław), jednakże ekspansję na teren Śląska mógł przeprowadzić Bolesław I Srogi dopiero po roku 935, dlatego kwestia nazwy miasta jest polem do dalszych interpretacji. Według ostatnich badań nie ma śladu, który by wskazywał na funkcjonowanie wcześniej niż przed 940 rokiem grodu na wrocławskim Ostrowie Tumskim. Nie ma więc możliwości, aby Wrocław wcześniej pełnił rolę czeskiego ośrodka administracyjnego. W roku 985 na Ostrowie Tumskim powstał pierwszy gród wybudowany przez Mieszka I. W tym też okresie miasto wraz z resztą Śląska przeszło we | 106 | 190 |
mrc_718 | kim był kalwin? | Jan Kalwin, albo również "Jean Calvin" (ur. 10 lipca 1509 w Noyon, zm. 27 maja 1564 w Genewie) – francuski teolog protestancki, reformator, kaznodzieja, pisarz i organizator życia duchowego w Szwajcarii w okresie reformacji. | Jan Kalwin, albo również "Jean Calvin" (ur. 10 lipca 1509 w Noyon, zm. 27 maja 1564 w Genewie) – francuski teolog protestancki, reformator, kaznodzieja, pisarz i organizator życia duchowego w Szwajcarii w okresie reformacji. Twórca jednej z doktryn religijnych – ewangelicyzmu reformowanego, przyjętej przez Kościoły ewangelicko-reformowane, prezbiteriańskie, a następnie przez część kongregacjonalnych, opierającej się głównie na nauce o predestynacji oraz nauce o realnej i duchowej obecności Jezusa Chrystusa w Wieczerzy Pańskiej, w odróżnieniu od poglądu powszechnie panującego w Kościele katolickim (obecności realnej i cielesnej). Nazywany przez swych zwolenników „teologiem par excellence”; „Arystotelesem Reformacji”; „Akwinatą Kościoła reformowanego”; „najbardziej chrześcijańskim mężem swej epoki” czy też „drugim patriarchą reformacji”. Kalwin rozpoczął reorganizację struktur kościelnych, dając początek prezbiteriańskiemu ustrojowi kościelnemu. Najważniejszym dziełem autorstwa Kalwina | 0 | 224 |
mrc_719 | w ilu miastach jest euro 2020? | w 11 miastach-gospodarzach | Mistrzostwa Europy w Piłce Nożnej 2020, oficjalnie UEFA Euro 2020 – 16. edycja mistrzostw Europy w piłce nożnej mężczyzn. Turniej rozpoczął się 11 czerwca i trwał do 11 lipca 2021 w 11 miastach-gospodarzach i w 10 państwach. Pierwotnie turniej zaplanowany był w dniach od 12 czerwca 2020 do 12 lipca 2020, w 12 miastach-gospodarzach i w 11 państwach, jednak 17 marca 2020 UEFA podjęła decyzję o przeniesieniu imprezy na rok 2021 w związku z pandemią COVID-19, a 23 kwietnia 2020 podała informację o utrzymaniu obecnej nazwy mistrzostw. 23 kwietnia 2021 ograniczono turniej do 11 miast-gospodarzy w 10 państwach. Status organizatora mistrzostw utraciła Irlandia z Dublinem, z kolei w Hiszpanii – Sewilla zastąpiła zgłoszone wcześniej Bilbao. Tytułu broniła reprezentacja Portugalii, ale | 180 | 206 |
mrc_720 | kto stworzył disco polo? | Pomysłodawcą nazwy "disco polo", stworzonej w 1993 na podobieństwo italo disco (włoski styl muzyczny z początku lat 80. XX w.), był Sławomir Skręta, właściciel wytwórni płytowej Blue Star z Reguł, i wokalista grupy Akcent Zenon Martyniuk. | lat 90. XX wieku do 2002 === Pomysłodawcą nazwy "disco polo", stworzonej w 1993 na podobieństwo italo disco (włoski styl muzyczny z początku lat 80. XX w.), był Sławomir Skręta, właściciel wytwórni płytowej Blue Star z Reguł, i wokalista grupy Akcent Zenon Martyniuk. Po raz pierwszy nazwy "disco polo" użyto na plakacie reklamującym koncert Savage’a w Polsce. W połowie lat 90. disco polo znalazło miejsce w programach telewizyjnych (m.in. "Disco Relax" – premiera: 4 grudnia 1994 i "Disco Polo Live" – premiera: 3 lutego 1996) w telewizji Polsat, telewizji Polonia 1 wówczas będącej siecią lokalnych stacji w większych aglomeracjach miejskich i TV Polonia oraz w audycjach radiowych (m.in. „Disco-Polo i Zbyszek Puchalski” oraz „Disco Polo i Mirosława Marecka” – premiera | 29 | 267 |
mrc_721 | do czego doprowadziły obrady okrągłego stołu? | zmiany ustrojowe Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, w tym częściowo wolne wybory do Sejmu, tzw. wybory czerwcowe. | Okrągły Stół – negocjacje prowadzone od 6 lutego do 5 kwietnia 1989 przez przedstawicieli władz Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, demokratycznej opozycji oraz stron kościelnych (przedstawiciele Kościoła katolickiego i Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego). Prowadzone były w kilku miejscach, a ich rozpoczęcie i zakończenie odbyło się w siedzibie Urzędu Rady Ministrów PRL w Pałacu Namiestnikowskim (obecnie Pałac Prezydencki) w Warszawie. W obradach wszystkich zespołów, podzespołów i grup roboczych brało udział ok. 717 osób (uczestników, ekspertów i obserwatorów). Jedno z najważniejszych wydarzeń w najnowszej historii Polski, od którego rozpoczęły się zmiany ustrojowe Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, w tym częściowo wolne wybory do Sejmu, tzw. wybory czerwcowe. == Geneza Okrągłego Stołu == 3 czerwca 1988 Stanisław Ciosek przedstawił ks. Alojzemu Orszulikowi zarys reformy politycznej, która zakładała częściowo wolne | 656 | 769 |
mrc_722 | kto jest szefem sztabu generalnego wojska polskiego? | Szef SG WP – generał Rajmund Andrzejczak | Polskiego odpowiada za organizację i przygotowanie do działań organu dowodzenia i stanowiska dowodzenia Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych == Struktura organizacyjna SG WP == Kierownictwo * Szef SG WP – generał Rajmund Andrzejczak * I zastępca szefa – gen. broni dr Piotr Błazeusz * zastępca szefa – gen. dyw. dr Dariusz Pluta * zastępca szefa – gen. dyw. dr Karol Dymanowski * szef Sekretariatu Szefa SG WP - płk Cezary Kiszkowiak * szef Zespołu Prasowego, rzecznik SG WP - płk Joanna Klejszmit * szef Centrum Koordynacyjnego - płk Adam Górecki * starszy podoficer SG WP - st. chor. szt. Piotr Smuga Zarząd Organizacji i Uzupełnień – P1 * szef – płk Bogdan Sowa * zastępca szefa – płk Dariusz Tyszka Zarząd | 188 | 228 |
mrc_723 | za ile amerykanie kupili alaskę? | 7,2 miliona dolarów amerykańskich | Zakup Alaski – termin określający transakcję z 1867 roku pomiędzy Stanami Zjednoczonymi i Imperium Rosyjskim. Stany Zjednoczone zakupiły od Rosji teren obecnego stanu Alaska o powierzchni około 1 518 800 km² za kwotę 7,2 miliona dolarów amerykańskich). == Tło wydarzeń == Zainteresowanie Rosji regionem Alaski datuje się co najmniej od 1725 roku, kiedy car rosyjski Piotr I Wielki wysłał Vitusa Beringa, aby zbadał jej wybrzeża. Rosji brakowało jednak zasobów finansowych oraz obecności militarnej na północnym Pacyfiku, by zasiedlić ten odległy i niedostępny region. Liczba stałych osadników rosyjskich na Alasce nigdy nie przekroczyła 400. Przegrana Rosji w wojnie krymskiej spowodowała dalszy spadek zainteresowania Rosji tym regionem. Obawiając się, że Alaska może paść łupem Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii, które posiadało | 217 | 250 |
mrc_724 | na jakim miejscu jest lech poznań? | Zajmuje 5. miejsce w tabeli wszech czasów ekstraklasy. | Lech Poznań – polski klub piłkarski z siedzibą w Poznaniu, który występuje w Ekstraklasie. W swojej historii wywalczył 8 tytułów Mistrza Polski, 5 razy triumfował w rozgrywkach o Puchar Polski, 6 razy zdobywał Superpuchar Polski. Zajmuje 5. miejsce w tabeli wszech czasów ekstraklasy. Klub jest najbardziej znany z osiągnięć piłki nożnej, lecz działał dawniej jako wielosekcyjny prowadząc m.in. sekcje boksu, brydża, gimnastyki, hokeja na trawie, kajakarstwa, kolarstwa, koszykówki, kręglarstwa klasycznego, lekkiej atletyki, łucznictwa, piłki ręcznej, podnoszenia ciężarów, pływania, siatkówki, strzelectwa, szachów, szermierki, tenisa stołowego, zapasów. Największe sukcesy sportowe odnosiła sekcja koszykówki mężczyzn, mająca na swoim koncie 11 tytułów mistrzowskich oraz 7 tytułów wicemistrzowskich notując również największe sukcesy w historii klubu na arenie międzynarodowej w postaci awansu do 1/2 finału Pucharu | 230 | 284 |
mrc_725 | czym różni się mniejszość etniczna od narodowej? | Mniejszość etniczna w odróżnieniu od mniejszości narodowej nie posiada i nigdy nie posiadała własnego państwa, które zgodnie z funkcjonalną teorią powstania państwa jest najwyższą formą rozwoju grupy społecznej. | Mniejszość etniczna – grupa etniczna, która jest osiedlona na terytorium innej zbiorowości i wyróżnia się odrębnym pochodzeniem i kulturą, a często także językiem i religią. Z jednej strony mniejszości etniczne zwykle starają się zachować swoją odrębność. Z drugiej strony zwykle podlegają procesom asymilacji kulturowej. Mniejszość etniczna w odróżnieniu od mniejszości narodowej nie posiada i nigdy nie posiadała własnego państwa, które zgodnie z funkcjonalną teorią powstania państwa jest najwyższą formą rozwoju grupy społecznej. == Rodzaje mniejszości == Mniejszości można podzielić na: * zwarte – są to duże skupiska ludności, zamieszkujące z reguły od wielu pokoleń jeden obszar, * rozproszone – zamieszkujące miejsca od siebie oddalone. Grupę rozproszoną nazywamy diasporą. == Ochrona prawna mniejszości etnicznych == Prawo międzynarodowe gwarantuje przestrzeganie praw tych | 322 | 533 |
mrc_726 | do czego służy przypon? | Przypon – odcinek żyłki lub plecionki używanej w wędkarstwie, służąca do połączenia haczyka, kotwiczki, sztucznej przynęty, ciężarka albo kombinacji tych elementów z żyłką główną. | [[Image:Angeln zubehoer wirbel 02.jpg|thumb|right|300px|Przypon stalowy do [[błystka|błystek]].]] thumb|right|300px|Przypony z żyłek nylonowych. Przypon – odcinek żyłki lub plecionki używanej w wędkarstwie, służąca do połączenia haczyka, kotwiczki, sztucznej przynęty, ciężarka albo kombinacji tych elementów z żyłką główną. Przypon stosuje się w wędkarstwie spławikowym w celu zmniejszenia średnicy i sztywności (a zatem i wykrywalności) tej części zestawu wędkowego, który ryba może ujrzeć lub wyczuć dotykiem. Natomiast w wędkarstwie spinningowym i trollingu przypon zakłada się w celu uniknięcia obcięcia zestawu przez drapieżnika (np. szczupaka, barrakudę), toteż jest wykonany najczęściej z metalu i stopów metali (np. wolframu, tytanu, stali) lub fluorokarbonu i jest grubszy niż linka główna (żyłka lub plecionka). Miękki i cienki przypon pozwala również na podanie przynęty w sposób bardziej zbliżony do jej | 145 | 324 |
mrc_727 | co znajdowało się w arce przymierza? | w arce przechowywano laskę Aarona, dzban z manną i dwie kamienne tablice z tekstem Dekalogu | Arka Przymierza ( "Aron ha-Berit", – „skrzynia”) – w chrześcijaństwie i judaizmie ozdobna skrzynia, w której przechowywano tablice z Dekalogiem, była symbolem obecności Jahwe. == Opis == W Biblii opisana jest jako skrzynia z drewna akacjowego o wymiarach ok. 140×80×80 cm obita obustronnie złotą blachą. Zamknięcie Arki Przymierza stanowiła płyta ze złota (hebr. "kaporet"). Zgodnie z tradycją żydowską, w arce przechowywano laskę Aarona, dzban z manną i dwie kamienne tablice z tekstem Dekalogu; tradycję tę podziela autor Listu do Hebrajczyków (Hbr 9,4). Natomiast zgodnie z 1 Księgą Królewską 8,9 w czasach Salomona znajdowały się tam jedynie tablice Przymierza. Jahwe miał wręczyć te tablice Mojżeszowi na górze Synaj, w trakcie wędrówki ludu Izraela z Egiptu do Ziemi Obiecanej. Osobą, która miała | 404 | 495 |
mrc_728 | skąd nazwa cesarskie cięcie? | wiąże się jeszcze ze starożytnym Rzymem | gdy w 2012 r. aż 37%. Dla porównania liczba ciąż rozwiązywanych przez CC wzrosła w Wielkiej Brytanii w ostatnich latach do 20–25% w porównaniu z 9% w roku 1980. W USA w 2002 roku liczba CC wynosiła 26,1%, a w 2007 roku już 31,7%. == Historia == Nazwa operacji – cięcie cesarskie – wiąże się jeszcze ze starożytnym Rzymem, gdzie prawo zakazywało pogrzebania ciężarnej kobiety bez wyciągnięcia z jej łona płodu. Niektóre źródła podają jakoby w ten sposób miał przyjść na świat Juliusz Cezar, ok. 102 p.n.e. Przeczy temu fakt, że matka Cezara zmarła w 54 p.n.e., czyli 10 lat przed śmiercią syna. W starożytnym Rzymie cesarskie cięcie wykonywano jedynie na zmarłych kobietach w ciąży i było to usankcjonowane prawem | 281 | 320 |
mrc_729 | kto zasiadał w senacie? | 140 najwyższych dygnitarzy Rzeczypospolitej (urzędy senatorskie) | W skład Senatu weszło dożywotnio 140 najwyższych dygnitarzy Rzeczypospolitej (urzędy senatorskie), zasiadających w ustalonym porządku starszeństwa. Obradom Senatu formalnie przewodniczył król za pośrednictwem marszałka wielkiego koronnego. Na czele tej izby stał arcybiskup gnieźnieński, prymas Polski jako najwyższy senator w państwie. Prymas jako przewodniczący Senatu mógł dysponować instytucjami ustawodawczymi. Mógł też zgromadzić Senat na prywatne narady także pod nieobecność króla. Król miał decydujący wpływ na skład senatu, mogąc swobodnie obsadzać krzesła senatorskie. Wybory biskupów przez kapituły ograniczały się do zaakceptowania wysuniętego przez monarchę kandydata. Senatorowie wyrażali swoje opinie poprzez tzw. vota senatorskie, które uwzględniał król (w jego imieniu kanclerz wielki koronny) formułując konkluzję, która była oficjalnym stanowiskiem Senatu. Posiedzenia Senatu zwoływano w tym samym czasie, co sesje sejmu walnego. W okresach | 33 | 97 |
mrc_730 | kto to budyń? | Jacek Szymkiewicz, pseud. Budyń (ur. 17 sierpnia 1974 w Trzebiatowie) – polski muzyk, autor tekstów i piosenek, multiinstrumentalista, od 1996 do śmierci członek zespołu Pogodno, od 2012 współtworzył grupę Babu Król, prowadził ponadto solową działalność artystyczną. | Jacek Szymkiewicz, pseud. Budyń (ur. 17 sierpnia 1974 w Trzebiatowie) – polski muzyk, autor tekstów i piosenek, multiinstrumentalista, od 1996 do śmierci członek zespołu Pogodno, od 2012 współtworzył grupę Babu Król, prowadził ponadto solową działalność artystyczną. == Życiorys == Był członkiem formacji Marians. W 2004 wydał swój pierwszy solowy album: "Kilof", nagrany przy współudziale muzyków z zespołów Kristen, Braty z Rakemna i z gościnnym udziałem Łony. Eklektyczna muzyka Budynia łączyła w sobie elementy rocka alternatywnego, rock’n’rolla, czy rapu, a dopełnienie stanowiły teksty autorstwa lidera projektu. Na początku 2012 w duecie z Bajzlem (od 2010 także muzykiem Pogodno) powołali do życia zespół Babu Król, który zadebiutował albumem zawierającym muzyczne aranżacje wierszy Edwarda Stachury. Był autorem muzyki do spektaklów teatralnych i książki | 0 | 266 |
mrc_731 | ile dni trwało powstanie warszawskie? | 63 dni | września – 2 października). Generał Jerzy Kirchmayer podzielił natomiast powstanie na dwa okresy: okres polskiego natarcia (1–4 sierpnia) oraz okres polskiej obrony (5 sierpnia – 2 października). Plan powstania został opracowany przez komendanta Okręgu Warszawskiego AK, pułkownika Antoniego Chruściela „Montera”. Przyjęto w nim założenie, że oddziały polskie będą w stanie prowadzić działania zaczepne przez 2–3 dni, a w razie niekorzystnego obrotu spraw będą mogły wytrwać w obronie maksymalnie przez 14 dni (przy założeniu, że możliwe będzie uzyskanie broni ze zdobyczy i zrzutów). W rzeczywistości walki trwały 63 dni. === Godzina „W” === 1 sierpnia o godz. 17.00 jednostki Okręgu Warszawskiego AK oraz oddziały dyspozycyjne KG AK zaatakowały niemieckie obiekty we wszystkich dzielnicach okupowanej Warszawy. Położenie wyjściowe powstańców było niezwykle trudne. | 615 | 621 |
mrc_732 | czym zajmował się wasal? | wasal zobowiązywał się służyć wiernie seniorowi radą i pomocą orężną. | Wasal (łac. "vassus", z celt. "gwas" „sługa”) – we wczesnym średniowieczu osoba wolna oddająca się pod opiekę seniora w akcie komendacji. W zamian za lenno wasal zobowiązywał się służyć wiernie seniorowi radą i pomocą orężną. Uroczystą ceremonią przekazania lenna była inwestytura. Później wasal to osoba, która złożyła hołd lenny i przysięgę na wierność. Wasal sam mógł mieć wasala, dla którego był seniorem. Oddawał mu w opiece fragment ziemi, którą sam otrzymał od własnego seniora. Z uwagi na popularność zasady w feudalizmie europejskim "wasal mojego wasala nie jest moim wasalem" stosunki lenne tworzyły skomplikowaną strukturę społeczną. | 156 | 225 |
mrc_733 | kto jest zwierzchnikiem sił zbrojnych w polsce? | Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej za pośrednictwem Ministra Obrony Narodowej | niebezpiecznych pochodzenia wojskowego i unieszkodliwiają je. Zwierzchnictwo nad Siłami Zbrojnymi Rzeczypospolitej Polskiej sprawuje Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej za pośrednictwem Ministra Obrony Narodowej, który sprawuje ogólne kierownictwo nad Siłami Zbrojnymi RP. Według rankingu Global Firepower (2023) Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej stanowią 20. siłę militarną na świecie, wyprzedzając tym samym Siły Zbrojne Niemiec (25 miejsce), i Siły Zbrojne Hiszpanii (21 miejsce). Roczny budżet na cele obronne Polski wynosi 20,66 mld dolarów, co stawia Polskę na 18 miejscu na świecie pod tym względem. Wojsko Polskie jest też trzecią najsilniejszą armią w Unii Europejskiej (po Francji i Włoszech), oraz szóstą najsilniejszą armią w NATO. == Historia Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej == Na początku 1990 roku, podczas uzgodnień z dowództwem Zjednoczonych Sił Zbrojnych Układu Warszawskiego usankcjonowano | 133 | 211 |
mrc_734 | jak ma na imię cleo? | Joanna Krystyna Klepko | Cleo, właśc. Joanna Krystyna Klepko (ur. 25 czerwca 1983 w Szczecinie) – polska piosenkarka, autorka tekstów, malarka i projektantka mody, z wykształcenia architekt krajobrazu. Karierę zaczynała w chórze gospel Soul Connection. W latach 2004–2005 współtworzyła duet Dwie Asie, który udzielał się wokalnie w utworach wykonawców hip-hopowych, takich jak Pih czy Endefis. W latach 2007–2013 występowała gościnnie m.in. na nagraniach raperskich Onara czy WSRH. Od 2013 współpracuje z Donatanem, z którym wydała album studyjny "Hiper/Chimera" (2014) i solowe "Bastet" (2016), "superNOVA" (2020) oraz "vinyLOVA" (2022). Pierwszą płytę promowali m.in. singlem „My Słowianie”, z którym zajęli 14. miejsce w finale 59. Konkursu Piosenki Eurowizji. Z pierwszą płytą dotarła na szczyt listy najchętniej kupowanych albumów w Polsce. Za sprzedaż swoich albumów i singli | 13 | 35 |
mrc_735 | od kiedy w polsce jest internet? | Pierwsze internetowe łącze analogowe zostało uruchomione 26 września 1990 r. | Internet w Polsce – sieć internetowa znajdująca się na terenie Polski i wykorzystywana przez jej mieszkańców. Jej krajowa domena najwyższego poziomu to .pl, ale wykorzystywana jest również domena .eu. W 2020 roku dostęp do internetu posiadało 90,4% gospodarstw domowych oraz 98,6% przedsiębiorstw. W 2022 roku dostęp do sieci miało 93,3 procent gospodarstw domowych. == Historia == Pierwsze internetowe łącze analogowe zostało uruchomione 26 września 1990 r. i miało ono prędkość 9600 bit/sek. Instytut Fizyki Jądrowej w Krakowie 19 listopada 1990 roku otrzymał, jako pierwszy w Polsce, adres IP (192.86.14.0), który został mu nadany przez Ministerstwo Obrony USA. 20 listopada 1990 r. z CERN został wysłany pierwszy e-mail do Polski i odebrano go we wspomnianym instytucie z pomocą komputera microVax II. | 382 | 458 |
mrc_736 | do czego jest wykorzystywany torf? | Torf znajduje zastosowanie w medycynie (kąpiele borowinowe, preparaty torfowe, np. S. Tołpy), w rolnictwie i ogrodnictwie (produkcja nawozów torfowych i ziemi ogrodniczej oraz do produkcji doniczek jednorazowych do sadzonek). | temperatury oraz pozbycia się resztek tlenu, po upływie milionów lat, torf zamienia się w węgiel brunatny i następnie w węgiel kamienny. == Użytkowanie torfu == Przez wieki torf wydobywany z torfowiska był używany jako opał. Obecnie na niewielką skalę służy również jako opał w postaci torfu opałowego lub półkoksu torfowego. W "Bilansie zasobów kopalin" torf figuruje jako surowiec skalny. Do tej pory torf jest wykorzystywany do produkcji energii elektrycznej w Irlandii i Finlandii. W Irlandii i Szkocji czy Islandii, na obszarach ubogich w drewno, budowano domy z brykietów wycinanych z torfu. Torf znajduje zastosowanie w medycynie (kąpiele borowinowe, preparaty torfowe, np. S. Tołpy), w rolnictwie i ogrodnictwie (produkcja nawozów torfowych i ziemi ogrodniczej oraz do produkcji doniczek jednorazowych do sadzonek). | 598 | 823 |
mrc_737 | na jakiej pozycji gra ronaldo? | występujący na pozycji napastnika | Cristiano Ronaldo (wym. []), właśc. Cristiano Ronaldo dos Santos Aveiro (ur. 5 lutego 1985 w Funchal) – portugalski piłkarz, występujący na pozycji napastnika w saudyjskim klubie Al-Nassr oraz w reprezentacji Portugalii, której jest kapitanem. Złoty medalista Mistrzostw Europy 2016, srebrny medalista Mistrzostw Europy 2004. Uczestnik Mistrzostw świata: 2006, 2010, 2014, 2018, 2022 i Mistrzostw Europy: 2008, 2012, 2020. Klubową karierę rozpoczął w wieku ośmiu lat, grając w małym klubie CF Andorinha. W wieku 10 lat trafił do jednego z największych klubów Madery, Nacionalu, a w 1997 – do akademii Sportingu. W 2003 podpisał kontrakt z Manchesterem United. Już w pierwszym sezonie zdobył z klubem Puchar Anglii, natomiast w kolejnych latach pomógł United w zdobyciu trzech z rzędu tytułów mistrzowskich, dwóch | 125 | 158 |
mrc_738 | kto zarządza powiatem? | prezydent miasta. | powiatu zadania zarządu powiatu wykonuje prezydent miasta. == Zadania zarządu powiatu == Ustawowe zadania zarządu powiatu to: * przygotowywanie projektów uchwał rady powiatu, * wykonywanie uchwał rady powiatu, * opracowywanie programów rozwoju w trybie określonym w przepisach o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, * gospodarowanie mieniem powiatu, * wykonywanie budżetu powiatu, * zatrudnianie i zwalnianie kierowników jednostek organizacyjnych powiatu. W realizacji zadań zarząd powiatu podlega wyłącznie radzie powiatu. Ponadto, zarząd powiatu jest organem administracji publicznej właściwym w sprawach m.in.: * zarządzania drogami powiatowymi, w tym m.in. decyzji zezwalającej na zajęcie pasa drogowego, * opiniowania zamierzeń inwestycyjnych realizowanych w ramach tzw. specustaw, jak np. ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. "o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych". | 41 | 58 |
mrc_739 | kto był właścicielem zamku horeszków? | Jedna z postaci epopei Adama Mickiewicza "Pan Tadeusz" nosi miano Stolnika. Był on właścicielem zamku Horeszków. | stolnika wielkiego, m.in. późniejszy król Stanisław August Poniatowski był w latach 1755–1764 stolnikiem wielkim litewskim. Jedna z postaci epopei Adama Mickiewicza "Pan Tadeusz" nosi miano Stolnika. Był on właścicielem zamku Horeszków. Został zabity przez Jacka Soplicę, ojca Tadeusza. Stolnik jest także jedną z postaci wymienionych w operze "Straszny dwór" z librettem Jana Chęcińskiego i muzyką Stanisława Moniuszki. Był on ojcem dwóch młodych rycerzy, głównych męskich bohaterów dzieła, Zbigniewa i Stefana. Jego przyjaciel, Miecznik z Kalinowa, określił go jako zucha podobnego lwiej naturze, który nie lękając się niczego, śród boju łatwo radził sobie z przeciwnikami i nawet czart nie był mu straszny. Tradycyjnie dzieciom stolnika przysługiwały tytuły odojcowskie. Dla synów był to stolnikowic lub stolnikowicz, a dla córek stolnikówna lub stolniczanka. | 124 | 236 |
mrc_740 | kiedy powstał kanał la manche? | Kanał La Manche powstał pod koniec plejstocenu | m * wysokość pływów: 15 m * średnie zasolenie: 35‰ (3,5%) Kanał La Manche powstał pod koniec plejstocenu, gdy w wyniku topnienia rozległych czap lądolodów Europy i Ameryki Północnej, podniósł się znacznie poziom mórz. Kanał odgrywał strategiczną rolę w wielu wojnach toczących się na kontynencie europejskim. Bardzo utrudniał podbój Brytanii. Ostatnia próba zakończona powodzeniem miała miejsce w 1066 r. (Inwazja Normanów na Anglię). Napoleon Bonaparte i Hitler nawet nie próbowali desantu. Jest on również ważnym szlakiem morskim, łączącym takie znaczące porty morskie, jak Rotterdam czy Hamburg z Oceanem Atlantyckim – dziennie korzysta z niego ponad 500 statków. Przy samym kanale położone są: Hawr, Cherbourg, Boulogne-sur-Mer, Calais po stronie francuskiej oraz Dover, Portsmouth, Plymouth i Southampton po brytyjskiej. Kanał La Manche | 58 | 104 |
mrc_741 | skąd się biorą barwy w naturze? | Newton pierwszy stwierdził, że uzyskiwane barwy nie są cechą pryzmatów, lecz światła, które można rozdzielać i ponownie łączyć, uzyskując światło białe. | według Euklidesa to właśnie oko miało być źródłem „promieni wzrokowych”, które „dotykały” obserwowanych przedmiotów. Pierwszym uczonym, który stworzył system oparty na tylko trzech barwach – czerwonej, niebieskiej i żółtej – był prawdopodobnie belgijski uczony i jezuita François d'Aguilon (1567–1617). Przełomem w poznawaniu natury barwy było odkrycie Isaaca Newtona (1643–1727), dokonane w czasie jego badań rozszczepiania światła białego w pryzmacie i proces odwrotny (zastosowanie drugiego pryzmatu). Newton pierwszy stwierdził, że uzyskiwane barwy nie są cechą pryzmatów, lecz światła, które można rozdzielać i ponownie łączyć, uzyskując światło białe. Zaproponował koło barw, którego wycinki odpowiadają udziałom siedmiu kolorów w widmie (czerwona, pomarańczowa, zielona, niebieska, indygo, fioletowa) i wskazał punkt odpowiadający światłu białemu. Wyniki swojej pracy przedstawił w Royal Society w roku 1672 jako | 505 | 657 |
mrc_742 | o czym nauczał jezus? | W nauczaniu Jezusa centralnym motywem było Królestwo Boże, rozumiane jako sfera panowania Bożego, w której znaleźć się może każdy, poprzez zmianę swego życia, czyli tzw. "metanoia". | pierwszeństwo Piotrowi Apostołowi. Jego nauczanie gromadziło wokół niego tłumy ludzi. Podczas kilku lat nauczania dokonał kilkudziesięciu cudów opisywanych w Ewangeliach. === Nauczanie Jezusa === W nauczaniu Jezusa centralnym motywem było Królestwo Boże, rozumiane jako sfera panowania Bożego, w której znaleźć się może każdy, poprzez zmianę swego życia, czyli tzw. "metanoia". W pełni miało się objawić w czasach ostatecznych. Było ono oparte na Starym Testamencie, jednak treści starotestamentowe zostały zreinterpretowane. Synteza nauki Jezusa Chrystusa przedstawiona została w Kazaniu na górze, zawartym w dwóch nieco różnych wersjach w Ewangelii Mateusza i Ewangelii Łukasza. To najpełniejsze ujęcie nowego prawa wprowadzonego przez Jezusa i nawiązującego do Dekalogu. Ewangeliści podkreślają nowość nauczania Jezusa poprzez użycie przez niego konstrukcji: „Powiedziano przodkom…, a ja wam powiadam”. Miało | 196 | 377 |
mrc_743 | kto nosi martensy? | W latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych obuwie firmy Dr. Martens używane było w subkulturach punków i skinheadów. | Dr. Martens, także Doc Martens – marka obuwia charakteryzująca się poduszką powietrzną na pięcie, wynaleziona przez Niemca, doktora Klausa Märtensa; potocznie martensy. W latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych obuwie firmy Dr. Martens używane było w subkulturach punków i skinheadów. == Historia == Obuwie z poduszką powietrzną na pięcie zostało wynalezione przez niemieckiego lekarza dra Märtensa. Märtens, będąc na nartach w Alpach Bawarskich doznał kontuzji kostki, opracował więc rodzaj obuwia, które zapobiegłoby wstrząsom stopy. Pomysł wdrożył do masowej produkcji w 1949 r. wraz z Herbertem Funkiem, zakładając fabrykę w Monachium. W roku 1959 prawa do produkcji kupiła brytyjska firma R. Giggs Group Ltd. Angielski producent nadał butom charakterystyczny wygląd – dodał żółtą nić przy obszyciu podeszwy. Pierwsza para brytyjskich martensów pojawiła się | 169 | 288 |
mrc_744 | kto był najdłużej papieżem? | Pontyfikat papieża Piusa IX był najdłuższy – trwał 31 lat, 7 miesięcy i 21 dni. | przybieranym imieniem przez papieży – dwadzieścia jeden razy (mimo błędnej numeracji), nie licząc antypapieży oraz dwóch papieży Janów Pawłów. * Pontyfikat papieża Piusa IX był najdłuższy – trwał 31 lat, 7 miesięcy i 21 dni. Tradycja i część hietografii przyjmuje, że najdłuższy był pontyfikat św. Piotra, który wedle jednych wersji miał trwać 34, a wedle niektórych 37 lat (30-67). Jednak daty dotyczące pierwszych papieży są trudne do zweryfikowania. * Pontyfikat papieża Stefana II byłby najkrótszy, jeśli przyjąć, że Stefan był pełnoprawnym papieżem – trwał 4 dni. Najkrótszy w pełni uznany pontyfikat należał do Urbana VII i trwał 12 dni. * Najmłodszym papieżem był Jan XII (955-964), który w chwili wyboru miał 18 lat. * Przez sedewakantystów ostatni papieże są uznawani | 145 | 224 |
mrc_745 | co przedstawia rzeźba apollo i dafne? | Bernini uwiecznił w formie rzeźby moment przemiany Dafne w krzak wawrzynu (drzewo laurowe). | Apollo i Dafne – marmurowa rzeźba naturalnej wielkości wykonana przez Włocha Giovanniego Lorenza Berniniego. Znajduje się w Galerii Borghese w Rzymie, jedno z najsławniejszych dzieł artysty. Prace nad pomnikiem trwały w latach 1622-25. Rzeźba ma 243 cm wysokości, a wykonana jest z marmuru. Bernini uwiecznił w formie rzeźby moment przemiany Dafne w krzak wawrzynu (drzewo laurowe). Apollo, uważany za boga piękna, zakochał się w Dafne. Ona, daremnie próbując uciec od zakochanego, uprosiła ojca, aby ten zamienił ją w wawrzyn. Dafne jest symbolem miłości niedostępnej i dziewictwa. | 291 | 382 |
mrc_746 | gdzie odbywały się igrzyska olimpijskie? | Pierwsze igrzyska olimpijskie odbywały się w Olimpii w Grecji | Igrzyska olimpijskie – najstarsza i zarazem największa międzynarodowa impreza sportowa organizowana co 4 lata (zarówno letnie, jak i zimowe, ale w odstępie 2 lat od siebie) w różnych krajach, pod hasłem szlachetnego współzawodnictwa i braterstwa wszystkich narodów Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego. == Historia == === Starożytne igrzyska olimpijskie === Pierwsze igrzyska olimpijskie odbywały się w Olimpii w Grecji co cztery lata, stąd w starożytnej Grecji termin "olimpiada", który oznaczał czteroletni okres między kolejnymi igrzyskami. Pierwsze udokumentowane igrzyska odbyły się w roku 776 p.n.e. Na czas igrzysk olimpijskich zaprzestawano wojen. Podczas trwania konfliktów ogłaszano „pokój boży” i wojny wstrzymywane były na 2 miesiące. Igrzyska trwały 5 dni, reszta czasu była przeznaczona na wyruszenie i powrót z igrzysk przez widzów i zawodników. Pierwszym | 361 | 422 |
mrc_747 | gdzie jest bramą arbeit macht frei? | ch do kilku niemieckich obozów (Auschwitz, Dachau, Gross-Rosen, Sachsenhausen, Theresienstadt, Flossenbürg) | Arbeit macht frei (z niem. praca czyni wolnym) – niemiecki slogan wywiedziony z rozpowszechnionego w tradycji protestanckiej cytatu z Ewangelii Jana (J 8, 32) "Wahrheit macht frei" (lit. "prawda czyni wolnym", czy – wedle Biblii Tysiąclecia – "prawda was wyzwoli"). W 1872 r. nacjonalistyczny niemiecki pisarz Lorenz Diefenbach zatytułował swoją powieść wydaną w Wiedniu parafrazą hasła biblijnego: "Arbeit macht frei". Hasło to stało się popularne w kręgach narodowosocjalistycznych. Przed II wojną światową slogan był wykorzystywany w Niemczech w programach zwalczania masowego bezrobocia. Na rozkaz generała SS Theodora Eicke wykorzystane przy bramach wejściowych do kilku niemieckich obozów (Auschwitz, Dachau, Gross-Rosen, Sachsenhausen, Theresienstadt, Flossenbürg). Więźniowie codziennie widzieli ten napis wychodząc rano do pracy w komandach i wracając wieczorem do obozu. W niektórych | 664 | 771 |
mrc_748 | kiedy wydano lalke? | 1890 | Lalka – powieść społeczno-obyczajowa Bolesława Prusa publikowana w odcinkach w latach 1887–1889 w dzienniku „Kurier Codzienny”, wydana w 1890 w Warszawie w wydawnictwie „Gebethner i Wolff”. == Powstanie i publikacja == === Geneza === 9 lutego 1887 w 30 numerze warszawskiego dziennika „Gazeta Polska” ukazała się informacja o odbytym w Bernie procesie młodej kobiety, która została oskarżona o kradzież lalki. Została ona uniewinniona, ponieważ sprzedawca zeznał, że zabawka jednak była zakupiona u niego. O tym sprawozdaniu prasowym Prus napisał kilka zdań w XX arkuszu swoich "Notatek o kompozycji". Scenę o podobnej tematyce wprowadził później także do powieści (tom II, rozdział VIII). Z wypowiedzi samego pisarza wynika, iż proces ten miał decydujące znaczenie w skrystalizowaniu się pomysłu na powstanie "Lalki". Z | 137 | 141 |
mrc_749 | na jakim półwyspie leży grecja? | Grecja zajmuje południową część Półwyspu Bałkańskiego. | Grecja – to kraj o urozmaiconej powierzchni leżący w Europie Południowej, a dokładnie jej południowo-wschodniej części. Grecja zajmuje południową część Półwyspu Bałkańskiego. Z trzech stron oblewają ją morza (Morze Jońskie od zachodu, Morze Śródziemne od południa, Morze Egejskie od wschodu i Morze Kreteńskie od północnej strony wyspy Kreta). == Powierzchnia i granice == Powierzchnia – całkowita 131 990 km², a bez wysp 106 990 km² Skrajne punkty: północny 41°45'N, południowy 34°58'N, zachodni 19°22'E, wschodni 41°45'E. Rozciągłość południkowa wynosi 800 km, zaś równoleżnikowa 560 km. Kontynentalna część Grecji to obszar o wymiarach 530 (południkowa) na 280 (równoleżnikowa). Grecja graniczy z następującymi państwami: * Albania – 282 km * Bułgaria – 494 km * Macedonia Północna – 238 km * Turcja – | 120 | 174 |
mrc_750 | kto przejął władzę we francji w wyniku rewolucji lipcowej? | liberalna burżuazja, która osadziła na tronie Ludwika Filipa, księcia Orleanu. | tzw. starego porządku. Wywołały one gwałtowny protest społeczeństwa i sprowokowały wybuch rewolucji lipcowej 1830, która obaliła Karola X; władzę przejęła liberalna burżuazja, która osadziła na tronie Ludwika Filipa, księcia Orleanu. Okres rządów Ludwika Filipa I (1830-1848) jest zwany monarchią lipcową lub monarchią orleańską; znowelizowana 1830 Karta konstytucyjna uczyniła go „królem Francuzów” oraz rozszerzyła prawa parlamentu i zapewniła wolność prasy. Oparcie dla władzy stanowili bogaci właściciele ziemscy, burżuazja finansowa i przemysłowcy, a przesłaniem ideowo-politycznym państwa stało się hasło „bogaćcie się”, z którym wiązał się przyspieszony rozwój gospodarczy, dający początek francuskiej rewolucji przemysłowej. Równocześnie przybierała na sile opozycja antyrządowa. Rząd borykał się ze spiskami, opozycją i niezadowoleniem społecznym. Był atakowany przez legitymistów, bonapartystów Ludwika Napoleona oraz republikanów. Wyraz swemu niezadowoleniu dawali także | 155 | 233 |
mrc_751 | kto pomógł szpilmanowi? | Hosenfeldowi | Szpilmana, Andrzej, który przez lata starał się, by jerozolimski Instytut Pamięci Męczenników i Bohaterów Holocaustu, Jad Waszem, przyznał mu miano Sprawiedliwego wśród Narodów Świata. O przyznaniu Hosenfeldowi tego tytułu Instytut Jad Waszem poinformował oficjalnie 16 lutego 2009. 4 grudnia 2011 na fasadzie domu przy alei Niepodległości 223 została odsłonięta tablica w językach polskim i angielskim upamiętniająca Władysława Szpilmana oraz pomoc, którą otrzymał on tutaj od Wilma Hosenfelda. W ceremonii odsłonięcia tablicy uczestniczyli między innymi córka Hosenfelda, Jorinde Hosenfeld-Krejci, oraz Andrzej Szpilman. Hosenfeld jest też jednym z trzech niemieckich żołnierzy, których pamiętniki z okresu kampanii wrześniowej stały się w roku 2019 kanwą francusko-niemieckiego filmu dokumentalnego (reż. Alexander Hogh, Jean-Christoph Caron) pt. "Polen 39. Wie deutsche Soldaten zu Mördern wurden" (tyt. pol. | 198 | 210 |
mrc_752 | do jakiej grupy instrumentów należy harfa? | instrument strunowy szarpany (chordofon) | == Instrumenty == * Harfa − instrument strunowy szarpany (chordofon) w kształcie stylizowanego trójkąta, którego jeden bok stanowi rozszerzające się ku dołowi "pudło rezonansowe". Z niego wychodzi 46 lub 47 strun naciągniętych na drewniane kołki, tkwiące w górnej ramie. * Harfa birmańska, saung, saung-gauk, harfa birmańska) – łukowata harfa używana w tradycyjnej muzyce birmańskiej. * Harfa celtycka – historyczny instrument Irlandii i Szkocji. * Harfa chromatyczna * Harfa eolska lub "Harfa Eola" – instrument muzyczny składający się z prostokątnego pudła rezonansowego, ustawianego na wolnym powietrzu głównie w ogrodach lub parkach. * Harfa haczykowa – odmiana harfy znana w połowie XVII w. wynaleziona w Tyrolu. * Harfa koncertowa – odmiana harfy pedałowej. * Harfa laserowa – instrument muzyczny należący do grupy | 28 | 68 |
mrc_753 | w którym roku urodził się mikołaj kopernik? | Mikołaj Kopernik urodził się 19 lutego 1473 | serię opowiadań, co najmniej dwie powieści, dwa pełnometrażowe filmy fabularne, serial oraz dwie kompozycje muzyczne. Kopernik i jego twórczość stały się tematem całej dziedziny badawczej zwanej kopernikologią. == Życiorys == === Pochodzenie === Mikołaj Kopernik urodził się 19 lutego 1473 w Toruniu, przy ówczesnej ul. św. Anny (później ul. Kopernika nr 15, choć według niektórych badaczy jak np. Karol Górski istnieje pogląd, że był to dom nr 17), w rodzinie kupca Mikołaja i Barbary pochodzącej z rodziny Watzenrodów (zm. po 1495 r.). Miał troje starszego rodzeństwa: brata Andrzeja (ur. ok. 1465 r.), siostry Barbarę (ur. ok. 1469 r.) oraz Katarzynę (ur. ok. 1471 r.). Ród Koperników pochodził przypuszczalnie ze śląskiej wsi Koperniki, położonej między Nysą i Prudnikiem lub z samej | 246 | 289 |
mrc_754 | jaką nazwę nosił zespół którego sting był liderem w latach 70 i 80? | The Police | Sting, właściwie Gordon Matthew Sumner (ur. 2 października 1951 w Wallsend) – brytyjski muzyk, multiinstrumentalista, piosenkarz i kompozytor. W latach 70. i 80. był liderem, głównym kompozytorem, wokalistą i gitarzystą basowym zespołu The Police. Odznaczony tytułem komandora Orderu Imperium Brytyjskiego. Swój pseudonim otrzymał w czasach szkolnych, gdy grywał z lokalnymi zespołami jazzowymi. Podczas jednego z występów miał na sobie sweter w czarno-żółte pasy. Koledzy z zespołu "Phoenix Jazzmen" uznali, że wygląda jak osa lub pszczoła i zaczęli nazywać go "Sting" (tj. „żądło”). == Życiorys == === Dzieciństwo i edukacja === Urodził się w Wallsend, robotniczej dzielnicy Newcastle w Anglii. Jest najstarszym z czworga dzieci małżeństwa Audrey Cowell i Ernesta Sumnera. Ma brata Philipa oraz dwie siostry: Angelę i Anitę. Został | 236 | 246 |
mrc_755 | kto ustanowił chrzest? | Ewangelicyzm reformowany w Europie stoi na stanowisku, że chrzest, którego widzialnym znakiem jest woda, ustanowiony został przez Chrystusa | opere operato". Podobnie, jak inne sakramenty, jego skuteczność opiera się na wierze przyjmującego (w tym wypadku niemowlęcia), jako że do zbawienia prowadzi tylko wiara (zasada sola fide), nie zaś uczynki. Luteranie pojmują istotę chrztu za Marcinem Lutrem: Część Kościołów ewangelickich za Ulrykiem Zwinglim odrzuciła chrzest jako środek przekazu łaski odradzającej, choć pozostali przy praktyce chrzczenia niemowląt, które oznaczać miało przyjęcie do wspólnoty ludu Bożego i wejście w przymierze z Bogiem (odpowiednik starotestamentowego obrzezania). Ewangelicyzm reformowany w Europie stoi na stanowisku, że chrzest, którego widzialnym znakiem jest woda, ustanowiony został przez Chrystusa i jest obietnicą zbawienia. Sakrament ten oznacza uczestnictwo w śmierci Jezusa i zapewnia udział w skutkach jego zbawczego dzieła. Człowiek w chrzcie wraz z Chrystusem umiera i wstaje do | 554 | 693 |
mrc_756 | jak doszło do powstania nszz solidarność? | „Solidarność” powstała 17 września 1980, w wyniku zawarcia porozumień sierpniowych, kończących falę strajków w czasie Sierpnia 1980. | Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność” – ogólnopolski związek zawodowy, do 1989 r. pełniący również rolę masowego ruchu oporu przeciw rządom komunistycznym. „Solidarność” powstała 17 września 1980, w wyniku zawarcia porozumień sierpniowych, kończących falę strajków w czasie Sierpnia 1980. Utworzona została przez porozumienie licznych komitetów strajkowych, połączonych w Międzyzakładowym Komitecie Strajkowym (MKS), które z czasem przekształciły się w komisje założycielskie Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”. NSZZ „Solidarność” został zarejestrowany 10 listopada 1980 roku. == Rok 1980 == * 8–11 lipca – z powodu podwyżek cen mięsa robotnicy z Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego PZL Świdnik rozpoczęli strajk. W następnych dniach dołączyli do nich pracownicy innych lubelskich zakładów pracy, m.in. Fabryki Maszyn Rolniczych Agromet, Lubelskie Zakłady Naprawy Samochodów Ciężarowych, Lubelskie Zakłady Przemysłu Skórzanego oraz | 171 | 303 |
mrc_757 | gdzie kończy się wszechświat? | możliwe, że jest nieskończony. | możliwe, że jest nieskończony. Obserwacje naukowe oraz rozwój teorii fizycznych doprowadziły do wnioskowania o składzie i ewolucji Wszechświata. W całej zapisanej historii proponowane były kosmologia, kosmogonia i modelowanie naukowe – nauki mające wyjaśniać obserwacje Wszechświata. Najstarsze teorie geocentryczne zostały stworzone przez indyjskich i starożytnych greckich filozofów. W ciągu kolejnych wieków przeprowadzane zostały dokładniejsze obserwacje, które poskutkowały powstaniem teorii heliocentrycznej Mikołaja Kopernika oraz praw Keplera. W późniejszym okresie powstała teoria grawitacji stworzona przez Isaaca Newtona, z kolei Johannes Kepler ulepszył teorię heliocentryczną Kopernika, dzięki czemu zaczęła ona wykorzystywać orbity eliptyczne. Dalsze obserwacje astronomiczne doprowadziły do odkrycia, że Układ Słoneczny znajduje się w galaktyce składającej się z miliardów gwiazd, którą nazwano Drogą Mleczną. Kolejne duże odkrycie udowodniło, że Droga Mleczna jest jedną | 0 | 30 |
mrc_758 | wokół głowy świętego? | Natomiast świetlisty otok wokół głowy postaci o szczególnym znaczeniu duchowym nazywany jest nimbem. | Aureola − gloria, świetlisty owal, krąg, otok wokół postaci bóstw i świętych. Jeśli blask otacza całą postać, nazywa się go aureolą lub mandorlą (w kształcie migdała lub owalu). Mandorla służy niekiedy wyrażeniu szczególnie dobitnej manifestacji potęgi Bożej, jak w scenie Przemienienia, Wniebowstąpienia czy Sądu Ostatecznego. Natomiast świetlisty otok wokół głowy postaci o szczególnym znaczeniu duchowym nazywany jest nimbem. | 328 | 428 |
mrc_759 | ile dzieci miał jan kochanowski? | Z małżeństwa Piotra i Anny urodziło się jedenaścioro dzieci – cztery córki (Katarzyna, Elżbieta, Jadwiga, Anna) i siedmiu synów (Kasper, Jan, Piotr, Mikołaj – poeta, Andrzej – tłumacz "Eneidy" Wergiliusza, Jakub, Stanisław). | się do rozwoju polskiego języka literackiego. == Życiorys == Dokładna data urodzenia Jana Kochanowskiego nie jest znana. Większość badaczy wskazuje na 1530 rok. Ojcem był Piotr Kochanowski herbu Korwin, komornik graniczny radomski i sędzia ziemski sandomierski a matką – Anna, córka Jakuba Białaczowskiego herbu Odrowąż z Dąbrówki Podlężnej. Z małżeństwa Piotra i Anny urodziło się jedenaścioro dzieci – cztery córki (Katarzyna, Elżbieta, Jadwiga, Anna) i siedmiu synów (Kasper, Jan, Piotr, Mikołaj – poeta, Andrzej – tłumacz "Eneidy" Wergiliusza, Jakub, Stanisław). Bratanek Jana Kochanowskiego, Piotr Kochanowski, przełożył "Orlanda szalonego" Ludovico Ariosta i "Jerozolimę wyzwoloną" Torquato Tassa. === Młodość i studia === W 1538 Jan Kochanowski rozpoczął naukę – w domu pod kierunkiem Jana Sylwiusza z Sieciechowa lub w szkole parafialnej w | 342 | 566 |
mrc_760 | jaki charakter miała 1 wojna światowa? | Wojna pozycyjna | Charakterystyka wojny == === Wojna pozycyjna === Pomimo tego że przed I wojną światową zaszły znaczne zmiany technologiczne (głównie w zakresie broni palnej) oraz że na pola bitew weszły olbrzymie armie z poboru, większość armii europejskich była do nowego konfliktu kompletnie nieprzygotowana, za co musieli zapłacić swą krwią żołnierze. Na początku wojny większość dowódców przygotowywała się na krótką kampanię, w której miały obowiązywać strategia i taktyka rodem z wojen napoleońskich. Gdy doszło do pierwszych starć, zarówno Niemcy, jak i alianci przekonali się, że dzięki nowoczesnej broni każdy atak frontalny niósł za sobą ogromne ofiary, dlatego bardzo istotne było osiągnięcie możliwości natarcia ze skrzydeł. Po bitwie nad Aisne we wrześniu 1914 miała miejsce cała seria prób oskrzydlenia przeciwnika i nawiązania połączenia | 29 | 44 |
mrc_761 | kogo grał wiktor zatwarski m jak miłość? | pacjent w przychodni Kotowicza i mieszkaniec osiedla Norberta | Wiktor Zatwarski (ur. 2 listopada 1935 w Zdołbunowie, woj. wołyńskie, ob. Ukraina, zm. 31 sierpnia 2022) – piosenkarz i aktor. Zadebiutował w 1957 roku rolą teatralną po ukończeniu Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Krakowie. W latach 1969–1977 występował na festiwalach piosenki w Zielonej Górze, Kołobrzegu, Sopocie i Opolu. W 1969 roku na Festiwalu Piosenki Żołnierskiej w Kołobrzegu otrzymał nagrodę Brązowego Pierścienia za wykonanie piosenki "Jak na lato" (muzyka F. Nowak, słowa J. Urbanowicz). W tym samym roku na VII Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu dostał wyróżnienie za piosenkę "Srebrne wesele" (muzyka S. Rembowski, słowa E. Fiszer). == Filmografia == * 2006: "Kopciuszek" – staruszek * 2005: "M jak miłość" – pacjent w przychodni Kotowicza i mieszkaniec osiedla Norberta * | 739 | 800 |
mrc_762 | kto był przeciwnikiem stronnictwa malkontentów? | Przeciwnicy konfederacji gołębiowskiej, opozycja związana była z: dworem Królestwa Francji, prymasem Mikołajem Prażmowskim i hetmanem wielkim koronnym Janem Sobieskim. | Konfederacja gołąbska (lub konfederacja gołębiowska), – konfederacja zawiązana przez szlachtę koronną przy królu Michale Korybucie Wiśniowieckim 16 października 1672. Przyłączyły się do niej również ugrupowania wiernej królowi magnaterii. Monarcha akt konfederacji podpisał 10 listopada 1672. Zawiązana została przeciwko tzw. „malkontentom” (opozycji magnackiej), w obronie króla, który m.in. dążył do podpisania przez Polskę pokoju z Imperium Osmańskim. Marszałkiem konfederacji gołębiowskiej został wierny królowi Stefan Stanisław Czarniecki, bratanek hetmana Stefana Czarnieckiego. Głównymi autorami uchwał konfederacji byli biskup poznański Stefan Wierzbowski i wojewoda sieradzki Feliks Kazimierz Potocki. Przeciwnicy konfederacji gołębiowskiej, opozycja związana była z: dworem Królestwa Francji, prymasem Mikołajem Prażmowskim i hetmanem wielkim koronnym Janem Sobieskim. Kapitulacja Kamieńca Podolskiego 26 sierpnia 1672 otworzyła armii osmańskiej drogę do przyłączenia Rzeczypospolitej. Kozłów ofiarnych szukano we | 711 | 878 |
mrc_763 | co to jest wstążka orderowa? | pasek materiału, na którym nosi się insygnia orderowe. | Wstęga orderowa – pasek materiału, na którym nosi się insygnia orderowe. Kolory wstęgi są zdefiniowane prawem dla każdego odznaczenia. Sama wstęga miewa różne kształty i rozmiary, w zależności od rodzaju odznaczenia, jego klasy, danej tradycji wiązania lub noszenia odznaczeń. Na ogół rozróżnia się następujące typy wstęg orderowych: * Wielka wstęga, przynależna do najwyższej klasy orderu, szeroka szarfa noszona przez ramię, najczęściej lewe, czasem prawe, niemal zawsze w towarzystwie gwiazdy orderowej. Odznaczenie jest do niej przymocowane u dołu, zatem noszone przy boku. * Wstęga, przynależna do kolejnej lub kolejnych klas, szerokości na ogół ok. 4-5 cm, pozwala nosić odznaczenie na szyi (na stroju damskim ordery nosi się na wstędze upiętej w kokardę, na lewej piersi, powyżej odznaczeń zawieszonych na wstążkach). W | 18 | 72 |
mrc_764 | co przedstawia pomnik chopina? | przedstawiający odlaną w brązie postać kompozytora siedzącą pod stylizowaną wierzbą. | Pomnik Fryderyka Chopina w Warszawie – secesyjny pomnik Fryderyka Chopina w parku Łazienkowskim w Warszawie, przedstawiający odlaną w brązie postać kompozytora siedzącą pod stylizowaną wierzbą. == Opis == === Projekt i pierwsza realizacja === Pomysł upamiętnienia Fryderyka Chopina pojawił się wśród członków Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego w 1876, ale w ówczesnych warunkach politycznych nie mógł zostać urzeczywistniony. Sytuacja uległa zmianie w 1901, gdy polska śpiewaczka operowa Adelajda Bolska uzyskała ustną zgodę cara Mikołaja II na wzniesienie monumentu, a generał gubernator warszawski wydał zgodę na utworzenie z dniem 1 stycznia 1902 Komitetu Budowy Pomnika Chopina w Warszawie. W 1908 rozpisano konkurs na projekt monumentu, rozstrzygnięty w maju 1909. Spośród osób kultury i sztuki w jury konkursowym zasiadali m.in. Antoine Bourdelle, Józef Pius | 109 | 193 |
mrc_765 | o czym jest przeklęte dziecko? | Historia osadzona jest dziewiętnaście lat po wydarzeniach z "Insygniów Śmierci" i koncentruje się na relacji Harry’ego Pottera z jego młodszym synem, Albusem Severusem Potterem, rozpoczynającym naukę w Szkole Magii | "Harry Potter i przeklęte dziecko" () – brytyjska westendowa sztuka teatralna napisana przez Jacka Thorne’a na podstawie historii J.K. Rowling, Johna Tiffany’ego i samego Thorne’a. Pokazy przedpremierowe rozpoczęły się 7 czerwca 2016 w londyńskim Palace Theatre, a oficjalna premiera miała miejsce 30 lipca. Na Broadwayu "Przeklęte dziecko" zadebiutowało 18 kwietnia 2018 w Lyric Theatre, podczas gdy przedpremiery trwały od 16 marca. Zarówno w Londynie, jak i w Nowym Jorku główne role grają ci sami aktorzy – Anthony Boyle, Sam Clemmett, Noma Dumezweni, Poppy Miller, Jamie Parker, Alex Price i Paul Thornley. Historia osadzona jest dziewiętnaście lat po wydarzeniach z "Insygniów Śmierci" i koncentruje się na relacji Harry’ego Pottera z jego młodszym synem, Albusem Severusem Potterem, rozpoczynającym naukę w Szkole Magii | 612 | 826 |
mrc_766 | co jest wynik finansowy? | różnica pomiędzy przychodami a kosztami ich uzyskania obliczona dla określonego przedsiębiorstwa (podmiotu rachunkowości) w wybranym okresie sprawozdawczym. | Wynik finansowy – różnica pomiędzy przychodami a kosztami ich uzyskania obliczona dla określonego przedsiębiorstwa (podmiotu rachunkowości) w wybranym okresie sprawozdawczym. Dodatni wynik finansowy jest nazywany zyskiem, zaś ujemny stratą. Wynik finansowy podzielony przez wartość przychodu, aktywów lub zaangażowanego kapitału jest nazywany rentownością. Wynik finansowy brutto przedsiębiorstwa ustalony w rachunku zysków i strat tworzonym zgodnie z ustawą o rachunkowości stanowi podstawę naliczenia podatku dochodowego (brutto) oraz w przypadku spółek kapitałowych podstawę określenia wysokości dywidendy. Wielkość podatku dochodowego obliczona od zysku brutto jest z reguły inna niż ustalone na podstawie przepisów podatkowych zobowiązanie z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych. Zysk brutto nie jest równy podstawie opodatkowania. Jest to spowodowane występowaniem przejściowych i stałych różnic między wykazywaną w księgach rachunkowych wartością aktywów | 18 | 174 |
mrc_767 | czym wsławił się odyseusz? | Uchodził za syna herosa Laertesa i jego małżonki Antyklei. Według mitu był najprzebieglejszym z królów biorących udział w wojnie trojańskiej, autorem podstępu, dzięki któremu Grecy wygrali wojnę – konia trojańskiego. | Odyseusz (Odys, Ulisses, gr. , Odysseús, ) – w mitologii greckiej król Itaki; bohater "Odysei" Homera. Uchodził za syna herosa Laertesa i jego małżonki Antyklei. Według mitu był najprzebieglejszym z królów biorących udział w wojnie trojańskiej, autorem podstępu, dzięki któremu Grecy wygrali wojnę – konia trojańskiego. W podróży powrotnej do Itaki przeżył wiele przygód. Powszechnie uważa się, że do końca pozostał wierny swej żonie Penelopie, co nie jest prawdą, gdyż zgodnie z treścią "Odysei" oraz mitologią grecko-rzymską miał potomstwo z czarodziejką Kirke oraz sypiał z zakochaną w nim nimfą Kalipso (córka Atlasa), która oferowała mu nieśmiertelność. Obok Heraklesa i Tezeusza jest najbardziej znanym bohaterem greckich mitów i legend. Synem Odyseusza był Telemach. == Pochodzenie == Podobnie jak w przypadku większości | 103 | 319 |
mrc_768 | ile medali zdobyła polska? | Reprezentanci Polski zdobyli łącznie 23 medale zimowych igrzysk olimpijskich. | 19 z 23 medali polscy olimpijczycy wywalczyli w konkurencjach indywidualnych, trzy zdobyli w łyżwiarskich biegach drużynowych, a jedną w drużynowych skokach narciarskich. W klasyfikacji medalowej wszech czasów reprezentacja Polski zajmuje 22. miejsce, biorąc pod uwagę medale zimowych igrzysk olimpijskich. == Medaliści chronologicznie == Reprezentanci Polski zdobyli łącznie 23 medale zimowych igrzysk olimpijskich. Polacy stali na podium zawodów olimpijskich na dziewięciu igrzyskach, z czego po raz pierwszy w 1956 roku. Raz zdarzyło się, że reprezentanci Polski zdobyli dwa medale w jednej konkurencji podczas jednych igrzysk olimpijskich. Miało to miejsce w 1960 roku w łyżwiarskim biegu kobiet na 1500 metrów, kiedy to srebrny medal zdobyła Elwira Seroczyńska, a brązowy – Helena Pilejczyk. Ponadto, jeszcze trzykrotnie zdarzyło się, że polscy sportowcy zdobyli więcej | 339 | 416 |
mrc_769 | czym jest wielka schizma wschodnia? | rozłam w chrześcijaństwie na Kościół wschodni i zachodni. | Wielka schizma wschodnia – rozłam w chrześcijaństwie na Kościół wschodni i zachodni. Za symboliczną datę tego wydarzenia przyjmuje się rok 1054. Nie był to jednorazowy akt, lecz proces, który rozciągał się w szerokich ramach chronologicznych, trwający aż do XIII w. Wtedy wiele osób nie zdawało sobie sprawy z istnienia schizmy. Winą za jej powstanie obarcza się zarówno Rzym, jak i Konstantynopol. Wielką schizmę poprzedziły dwie inne: schizma akacjańska (484–519) i schizma Focjusza (861–867). == Geneza == Podział Kościoła na część wschodnią i zachodnią sięgał czasów Imperium Rzymskiego, kiedy to cesarz Teodozjusz I Wielki w 395 r. podzielił cesarstwo na zachodniorzymskie i wschodniorzymskie. Stało się tak, ponieważ tereny imperium były zbyt rozległe i wykazywały dużą odmienność kulturową. Zachód był światem łaciny | 27 | 84 |
mrc_770 | ile wyprodukowano ursusów c-360? | około 282 000 sztuk. | Ursus C-360 – średni ciągnik rolniczy produkowany w latach 1976–1994 w Zakładach Mechanicznych Ursus w Warszawie, w liczbie około 282 000 sztuk. W latach 2015 - 2017 przedsiębiorstwo Ursus S.A. produkowano w Lublinie tzw. drugą generację modelu C-360. W kwietniu 1976 r. rozpoczęto produkcję seryjną kołowego ciągnika rolniczego Ursus C-360. Zastąpił on produkowaną od lipca 1975 r. zmodernizowaną wersję modelu C-355, oznaczoną Ursus C-355M. Ciągnik Ursus C-355M był pierwszym etapem wprowadzenia do produkcji modelu C-360. == Dane techniczne == === I. 1976–1994 === * Klasa – 0,9 Dane ogólne: * Napęd – 4×2, * Max. prędkość jazdy – 25,4 km/h * Koła przód – 6.00-16,6 PR * Koła tył – 14,9/13-28 * Masa bez obciążników – 2170 kg * Masa | 124 | 144 |
mrc_771 | czym jest opinia prawna? | pomocniczy materiał analityczny związany z praktycznymi problemami prawnymi dotyczącymi jednostkowej sprawy lub konkretnego przypadku. | Opinia prawna — pomocniczy materiał analityczny związany z praktycznymi problemami prawnymi dotyczącymi jednostkowej sprawy lub konkretnego przypadku. Zazwyczaj sporządzany jest na zamówienie przez wykwalifikowanego prawnika, najczęściej adwokata lub radcę prawnego. W zależności od specyfiki i złożoności przedmiotu opinii może być ona mniej lub bardziej obszerna i kompleksowa, może w szczególności obejmować wiele dziedzin prawa, odnosić się do norm, orzecznictwa oraz doktryny i teorii prawa. Opinie mają na celu m.in. wyjaśnianie problemów prawnych, proponowanie rozwiązań, w tym też wariantowych. Przykładowo mogą: * wskazywać propozycje procedur prawnych pozwalających doprowadzić do osiągnięcia założonego celu, w szczególności zmiany współwłasności, nabycia spółki, sporządzenia intercyzy, itp. * przedstawiać kwalifikację konkretnego stanu faktycznego w świetle ustaw, orzecznictwa, publikacji prawnych * przedstawiać analizę prawną dokumentu, jak decyzja, umowa, | 16 | 150 |
mrc_772 | jaki ruch drogowy w japonii? | ruchu lewostronnego | Japonii. Inna jest też konstrukcja samochodów: kierownica w samochodach przeznaczonych do ruchu lewostronnego znajduje się po prawej stronie samochodu, a światła mijania (asymetryczne) kierują snop światła tak, by doświetlał lewą stronę drogi. == Koleje == Na kolei ruch lewostronny obowiązuje także w niektórych spośród tych państw, w których na drogach wprowadzono ruch prawostronny, na przykład we Francji (oprócz Alzacji i zachodniej części Lotaryngii), Włoszech, Szwajcarii, Szwecji, Danii, Belgii i Portugalii. Ruch lewostronny obowiązuje również w metrze w Madrycie, Sztokholmie i Lizbonie. W szczególnych przypadkach dopuszczalny jest ruch pociągu lewą stroną linii nawet na tych odcinkach sieci kolejowej, na których normalnie obowiązuje prawostronny kierunek ruchu. == Na wodzie == W ruchu statków, niezależnie od państwa, na całym świecie obowiązuje ruch prawostronny. | 90 | 109 |
mrc_773 | ile medali olimpijskich zdobył adam małysz? | Adam Małysz zdobył dwa medale | udziału w zawodach PŚ w Hakubie i Sapporo, szykując się do igrzysk olimpijskich w Salt Lake City. Na amerykańskiej olimpiadzie Adam Małysz zdobył dwa medale na skoczniach w Park City. W pierwszym konkursie na normalnej skoczni wywalczył brązowy medal. Był to pierwszy medal zimowej olimpiady reprezentanta Polski od 1972, kiedy złoto w konkursie skoków zdobył Wojciech Fortuna. W zawodach na dużej skoczni Małysz zdobył wicemistrzostwo olimpijskie. Został tym samym pierwszym polskim zawodnikiem, który zdobył dwa medale podczas zimowych igrzysk olimpijskich. Małysz został również pierwszym w XXI wieku polskim sportowcem, który zdobył medal igrzysk olimpijskich. Trener Apoloniusz Tajner stwierdził, że Małysz miał podczas konkursu na K-120 problemy techniczne przy wyjściu z progu. Mimo dużej siły odbicia, było ono opóźnione o ok. | 127 | 156 |
mrc_774 | ile członków liczy nato? | 30 członków | na nie same i w takiej sytuacji każdy z członków sojuszu udzieli pomocy napadniętej stronie, podejmując działania, jakie uzna za koniecznie, łącznie z użyciem siły zbrojnej. Na 30 członków NATO, dwóch z nich pochodzi z Ameryki Północnej (Kanada i USA), a pozostali z Europy. Wszyscy członkowie posiadają siły zbrojne, jedynie Islandia nie posiada regularnej armii (jednakże utrzymuje straż nadbrzeżną oraz mały oddział żołnierzy do operacji pokojowych). Trzy państwa członkowskie posiadają broń jądrową: Francja, Wielka Brytania oraz USA. W poniedziałek 5 czerwca 2017 Czarnogóra oficjalnie przystąpiła do NATO, stając się 29. krajem członkowskim sojuszu. W piątek 27 marca 2020 roku Macedonia Północna została formalnie 30. członkiem Sojuszu Północnoatlantyckiego – ogłosił w Brukseli Sekretarz Generalny NATO Jens Stoltenberg. == Państwa członkowskie == | 177 | 188 |
mrc_775 | kto nazwał maryję królową polski? | Grzegorz z Sambora | nazwał Maryję "Panią świata i naszą". Tytuł Matki Bożej jako Królowej Polski sięga drugiej połowy XVI wieku. Wtedy to Grzegorz z Sambora po raz pierwszy nazywa Maryję Królową Polski i Polaków. 1 kwietnia 1656 r. w katedrze lwowskiej król Jan Kazimierz w sposób oficjalny ślubował przed wizerunkiem Matki Bożej Łaskawej: „Ciebie za patronkę moją i za Królową państw moich dzisiaj obieram”. W trzechsetną rocznicę ślubów Jana Kazimierza episkopat Polski z inicjatywy więzionego prymasa Stefana Wyszyńskiego dokonał ponownego zawierzenia całego kraju Maryi i odnowienia ślubów królewskich. 26 sierpnia 1956 roku ok. miliona wiernych na Jasnej Górze złożyło Jasnogórskie Śluby Narodu Polskiego. 3 maja w Kościele katolickim w Polsce obchodzona jest liturgiczna uroczystość Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski. Matka Boża Królowa Polski | 118 | 136 |
mrc_776 | czym jest kontemplacja? | sposób aktywności poznawczej realizowanej poprzez skupienie, pogrążenie się w myślach, przyglądanie się czemuś. | Kontemplacja – sposób aktywności poznawczej realizowanej poprzez skupienie, pogrążenie się w myślach, przyglądanie się czemuś. Zarówno koncentracja, jak i kontemplacja są dwoma różnymi rodzajami medytacji. Koncentracja ma charakter medytacji syntetycznej, a kontemplacja – medytacji analitycznej. Wyraz ten pochodzi od łac. "contemplatio" (z "con" 'współ-' i "templum" 'świątynia, miejsce obserwacji znaków wieszczych'). Łacińskie określenie odnosiło się pierwotnie do oglądania lotu ptaków, aby wyczytać z nich bieg swojego losu. Możliwe, że później dotyczyło również oglądania wszelkich znaków, czy zwiastunów dla znalezienia wyjaśnienia w różnych zdarzeniach życia. W pismach Cycerona (106–43 r. p.n.e.) wyraz "contemplatio" ma już znaczenie spojrzenia, patrzenia, przeglądania, badania. U późniejszych zaś pisarzy łacińskich (II–VI w. n.e.) oznacza także rozważanie, uwagę, wzgląd. Kontemplacja była ważną częścią poznania filozofów (np. Platon). | 15 | 126 |
mrc_777 | co to jest 11 listopada? | Narodowe Święto Niepodległości – święto państwowe w Polsce obchodzone corocznie 11 listopada dla upamiętnienia odzyskania niepodległości przez Polskę w 1918, po 123 latach zaborów (1795–1918). | Narodowe Święto Niepodległości – święto państwowe w Polsce obchodzone corocznie 11 listopada dla upamiętnienia odzyskania niepodległości przez Polskę w 1918, po 123 latach zaborów (1795–1918). Święto zostało ustanowione ustawą z dnia 23 kwietnia 1937, zniesione ustawą Krajowej Rady Narodowej 22 lipca 1945, przywrócono je ustawą w okresie transformacji systemowej w 1989. Jest dniem wolnym od pracy. == Znaczenie daty == Odzyskiwanie przez Polskę niepodległości było procesem stopniowym. Wybór 11 listopada uzasadnić można zbiegiem wydarzeń w Polsce z zakończeniem I wojny światowej dzięki zawarciu rozejmu w Compiègne 11 listopada 1918, pieczętującego ostateczną klęskę Niemiec. Dzień wcześniej przybył do Warszawy Józef Piłsudski. W tych dwóch dniach, 10 i 11 listopada 1918, naród polski uświadomił sobie w pełni odzyskanie niepodległości, a nastrój głębokiego | 0 | 192 |
mrc_778 | kto to jest inspicjent? | w teatrze lub operze osoba odpowiadająca za koordynację i zgodność z planem przebiegu przedstawienia, pracownik teatru czuwający nad techniczną i organizacyjną stroną przedstawienia. | Inspicjent – w teatrze lub operze osoba odpowiadająca za koordynację i zgodność z planem przebiegu przedstawienia, pracownik teatru czuwający nad techniczną i organizacyjną stroną przedstawienia. Podczas trwania spektaklu jest najważniejszą osobą w teatrze, od niego zależy pomyślność wszystkich wejść aktorów lub solistów i zmian dekoracji. Inspicjent przywołuje przez specjalny system nagłaśniający, słyszalny tylko za kulisami, zarówno zespoły artystyczne, jak i technikę. Inspicjent jest osobą, która wie wszystko o spektaklu, jest obecna od początku jego powstawania, do ostatniego pokazu. Jego miejsce jest za kulisami w tzw. budce inspicjenta lub inaczej inspicjenturze. Nazwa pochodzi od łacińskiego słowa „inspiciens”, inaczej nadzorujący. == Historia == Początkowo pracą teatru zarządzali aktorzy i autorzy sztuki. Stanowisko inspicjenta pojawiło się w teatrze w XVII w.. Jednak dopiero | 13 | 195 |
mrc_779 | gdzie walczył jacek soplica? | w kampanii włoskiej | zawadiactwa, awanturnictwa i hulanki. Był nieformalnym przywódcą rodu Sopliców, prawdopodobnie dzięki fantazji, bitności i inteligencji. Zrezygnowany Soplica później poślubił przypadkową ubogą szlachciankę, która dała mu syna Tadeusza. Niekochana przez męża, zmarła wkrótce po porodzie. Tymczasem Jacek popadł w pijaństwo. Pewnego dnia, gnany gniewem, przybył pod zamek Horeszków, który był wówczas atakowany przez Moskali. Widząc radość Horeszki po odpartym ataku, Soplica sięgnął po karabin zabitego Rosjanina i zastrzelił Stolnika. Został uznany za zdrajcę i stronnika Moskali, którzy chcieli go za ów czyn uhonorować, on się jednak nie zgodził. By odpokutować za swe czyny, oddał swego syna na wychowanie, wyjechał z kraju i wstąpił do Legionów Polskich generała Dąbrowskiego. Wraz z nimi walczył w kampanii włoskiej, z poświęceniem oddając się sprawie. Niezdolny | 801 | 820 |
mrc_780 | ile wysp jest w grecji? | na około 2500 wysp, z czego 165 jest zamieszkałych. | na około 2500 wysp, z czego 165 jest zamieszkałych. Największe z nich to: * Kreta (ok. 8260 km²), * Eubea (ok. 3621 km²), * Lesbos (ok. 1630 km²), * Rodos (ok. 1400 km²), * Chios (ok. 840 km²), * Kefalinia (ok. 780 km²), * Korfu (592 km²), * Samos (ok. 476 km²), * Lemnos (476 km²), * Naksos (ok. 430 km²), * Zakintos (406 km²), * Thasos (ok. 390 km²). Większość z wysp Grecji wchodzi w skład archipelagów, z których główne to: * Wyspy Jońskie * Wyspy Egejskie, w tym: ** Cyklady ** Sporady ** Dodekanez Blisko 81% powierzchni Grecji zajmują pasma górskie (średnia wysokość 1200–1800 m n.p.m.), które mają przebieg południkowy. Obszary nizinne są niewielkie i występują w pobliżu | 0 | 51 |
mrc_781 | w jakim klubie jest ronaldo? | Al-Nassr | Cristiano Ronaldo (wym. []), właśc. Cristiano Ronaldo dos Santos Aveiro (ur. 5 lutego 1985 w Funchal) – portugalski piłkarz, występujący na pozycji napastnika w saudyjskim klubie Al-Nassr oraz w reprezentacji Portugalii, której jest kapitanem. Złoty medalista Mistrzostw Europy 2016, srebrny medalista Mistrzostw Europy 2004. Uczestnik Mistrzostw świata: 2006, 2010, 2014, 2018, 2022 i Mistrzostw Europy: 2008, 2012, 2020. Klubową karierę rozpoczął w wieku ośmiu lat, grając w małym klubie CF Andorinha. W wieku 10 lat trafił do jednego z największych klubów Madery, Nacionalu, a w 1997 – do akademii Sportingu. W 2003 podpisał kontrakt z Manchesterem United. Już w pierwszym sezonie zdobył z klubem Puchar Anglii, natomiast w kolejnych latach pomógł United w zdobyciu trzech z rzędu tytułów mistrzowskich, dwóch | 179 | 187 |
mrc_782 | gdzie mieszkał jan kochanowski? | w mazowieckiej miejscowości Czarnolas | 1842 roku. === Muzea === * Muzeum Jana Kochanowskiego w Czarnolesie znajdujące się w miejscu gdzie poeta mieszkał i tworzył w mazowieckiej miejscowości Czarnolas w powiecie zwoleńskim. === Teatry === Życie Jana Kochanowskiego stało się inspiracją dla kilku widowisk dramatycznych: anonimowy "Jan Kochanowski, rymotwórca polski, czyli zabawa w Czarnolesiu" (premiera 1807), opera "Jan Kochanowski w Czarnym Lesie" autorstwa Karola Krupińskiego do libretta Juliana Ursyna Niemczewicza (premiera 1817), "Urszulka z Czarnolasu" oraz "Jan Kochanowski" – obydwie na podstawie powieści Klementyny Hoffmanowej (premiera 1898), "Droga do Czarnolasu" autorstwa A. Maliszewskiego (premiera 1952). Imieniem poety nazwano: * Teatr Dramatyczny im. Jana Kochanowskiego w Opolu. * Teatr Powszechny im. Jana Kochanowskiego w Radomiu === Film === * "Jan Kochanowski" – film dokumentalny z 1974 | 124 | 161 |
mrc_783 | w jaki dzień tygodnia umarł jezus? | był to piątek | zabijanie baranków przez esseńczyków w ich własnym terminie). Datę dzienną według współczesnego kalendarza próbowano ustalić na podstawie danych astronomicznych. Przyjmując wiarygodność chronologii Ewangelii Jana, śmierć Jezusa datowano na 7 kwietnia 30 roku lub 3 kwietnia 33 roku (w obu wypadkach był to piątek). Wenancjusz Domagała, opowiadając się za późniejszą datą, wskazuje, że według Ewangelii Jana działalność Jezusa miała trwać co najmniej trzy lata od chwili wystąpienia Jana Chrzciciela w 28 roku. Jednak relacja synoptyków zdaje się sugerować, że publiczna działalność Jezusa trwała zaledwie rok. Joachim Gnilka uważa trzyletni okres działalności Jezusa za niewiarygodny. Dodatkowo obliczenia astronomiczne są niepewne z uwagi na możliwość niedokładności określania nowiu księżyca przez kapłanów, a także możliwość dodania miesiąca przestępnego przed miesiąc nisan w przypadku opóźnienia | 299 | 312 |
mrc_784 | w jaki sposób porozumiewają się słonie? | Słonie porozumiewają się ze sobą dźwiękami o bardzo niskiej częstotliwości, niesłyszalnymi dla ucha ludzkiego, które są odbierane przez te zwierzęta na duże odległości (ponad 2 km). | okrągłą stopą zawierającą warstwę amortyzacyjną zbudowaną z tkanki chrzęstnej i tłuszczowej. Słonie chodzą na czubkach palców zakończonych pięcioma paznokciami w kończynach przednich, trzema lub czterema w tylnych. Ciało pokrywa gruba, marszczona skóra o grubości 2-4 cm, prawie bezwłosa, rzadkie włosy występują na grzbiecie i karku, dłuższe stanowią zakończenie ogona. Słonie porozumiewają się ze sobą dźwiękami o bardzo niskiej częstotliwości, niesłyszalnymi dla ucha ludzkiego, które są odbierane przez te zwierzęta na duże odległości (ponad 2 km). == Tryb życia == Słoń indyjski żyje w stadach złożonych przeważnie z 8-10 samic z młodymi, w obrębie stada panuje ścisła hierarchia. W terenie górzystym porusza się nadzwyczaj sprawnie (w marszu osiąga 7-15 km/h), niemal bezgłośnie i prawie nie pozostawiając śladów (nacisk na 1 cm² | 371 | 552 |
mrc_785 | ile goli strzelił benzema? | Łącznie w sezonie strzelił 23 bramki (17 w lidze, 5 w Lidze Mistrzów i jedno trafienie w Pucharze Francji). | utraty przez klub tytułu, Benzema regularnie wpisywał się na listę strzelców, zdobywając swoją 15. i 16. bramkę w wygranym 3:1 wyjazdowym meczu z Olympique Marsylia. Ostatniego, 17. gola w sezonie strzelił 24 maja w zwycięskim 3:1 spotkaniu przeciwko SM Caen, zajmując tym samym trzecie miejsce w klasyfikacji najlepszych strzelców rozgrywek. Łącznie w sezonie strzelił 23 bramki (17 w lidze, 5 w Lidze Mistrzów i jedno trafienie w Pucharze Francji). === Real Madryt === 1 lipca 2009 ogłoszono, że francuski klub doszedł do porozumienia w sprawie transferu Benzemy do Realu Madryt. Ustalona kwota, 35 milionów euro, która w razie sukcesów hiszpańskiej drużyny, może ulec zwiększeniu do 41 milionów euro. 9 lipca Francuz pomyślnie przeszedł testy medyczne i podpisał sześcioletni kontrakt z | 343 | 450 |
mrc_786 | kto podpisał traktat lizboński? | prezydent Lech Kaczyński | podpisali traktat. Tydzień po ogłoszeniu wyników referendum, 10 października, prezydent Lech Kaczyński złożył swój podpis pod aktem ratyfikacji traktatu lizbońskiego, kończąc w ten sposób procedurę jego przyjęcia przez Rzeczpospolitą Polską. Podpis prezydenta Czech pod aktem ratyfikującym go w tym kraju został złożony 3 listopada 2009. == Krytyka traktatu == * Według niektórych środowisk konserwatywnych, traktat różni się tylko w nieznacznym stopniu od eurokonstytucji, odrzuconej wcześniej w dwóch referendach krajowych i celowo został stworzony w formie poprawek do istniejących praw, aby sprawiać wrażenie, że nie stanowi jakiegoś przełomu. Podobieństwo do odrzuconej Eurokonstytucji przyznają również niektórzy przywódcy państw europejskich, jak Angela Merkel, Jose Zapatero, Václav Klaus, Valery Giscard d’Estaing, Anders Fogh Rasmussen. * Zdaniem niektórych konserwatywnych i katolickich redaktorów, traktat „zanadto ograniczy | 78 | 102 |
mrc_787 | przez kogo został odbity edmund? | Narnijczycy wysłani przez Aslana. | Swymi zaklęciami rozsyła wezwanie do walki dla wszystkich sił ciemności. Następnie postanawia zabić Edmunda, nie chce jednak czekać na udostępnienie jej Kamiennego Stołu (tam bowiem zawsze składano ofiary), lecz postanawia zabić go tu i teraz. Przeszkadzają jej w tym Narnijczycy wysłani przez Aslana. Odbijają oni Edmunda, chcą też zabić Czarownicę, ale ta zamienia się w głaz, a towarzyszącego jej karła w pniak. Edmund zostaje zabrany do obozu Aslana, gdzie ten odbywa z nim długą rozmowę, a potem oddaje rodzeństwu, które wybacza mu zdradę. Nie oznacza to jednak końca kłopotów. W obozie Aslana zjawia się karzeł i anonsuje Jadis, która przybywa z żądaniem wydania Edmunda – stare prawo bowiem nakazywało, by każdy zdrajca umierał zabity przez Białą Czarownicę na Kamiennym Stole. | 268 | 301 |
mrc_788 | co przekazuje legenda dołączona do mapy historycznej? | informacje o wykonaniu mapy oraz niezbędny do jej prawidłowego odczytania, opis występujących na niej symboli. | Legenda mapy - objaśniający tekst dołączony do mapy, zawierający informacje o wykonaniu mapy oraz niezbędny do jej prawidłowego odczytania, opis występujących na niej symboli. Legenda zawiera następujące elementy: * tytuł mapy, * autor lub wydawca, * rok wydania, * skala mapy, * odwzorowanie kartograficzne, * źródła do opracowania mapy, * ogół umownych znaków kartograficznych użytych na mapie wraz z ich objaśnieniami, * orientacja mapy, * użyte skróty, * skala barw, * inne teksty objaśniające mapę. | 65 | 175 |
mrc_789 | na jakiej ulicy znajduje się sejm? | ulicy Wiejskiej 4/6/8 oraz ul. Wiejskiej 1 | Kompleks budynków Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej – zespół budynków znajdujący się w Warszawie przy ulicy Wiejskiej 4/6/8 oraz ul. Wiejskiej 1, użytkowany przez Sejm i Senat Rzeczypospolitej Polskiej. Budowa kompleksu rozpoczęła się po odzyskaniu niepodległości przez Polskę w 1918. Jego sukcesywna rozbudowa trwa do dzisiaj. Wszystkie obiekty znajdujące się na terenie kompleksu wraz z terenami zielonymi są zarządzane przez Kancelarię Sejmu. == Miejsca obrad parlamentu do 1918 == Sejm walny, którego obrady przypominały obecne, powstał na początku XV wieku, gdy na ogólnopolskie zjazdy urzędnicze zaczęła przybywać szlachta i przedstawiciele miast. Pierwszy sejm dwuizbowy zwołano 18 stycznia 1493 w Piotrkowie (obecnie Piotrkowie Trybunalskim). Do czasu zawarcia unii lubelskiej w 1569 i utworzenia wspólnego polsko-litewskiego sejmu jego sesje odbywały się w Piotrkowie, Krakowie, | 100 | 142 |
mrc_790 | jak miała na imię mama muminka? | Mamusia Muminka | Mamusia Muminka (fiń. "Muumimamma", szw. "Muminmamman") – jedna z bohaterek serii książek Tove Jansson opowiadających o Muminkach oraz filmu animowanego z cyklu "Muminki". Do jej cech charakterystycznych należą: niezwykła cierpliwość, wyrozumiałość, gościnność, oddanie rodzinie, oraz fakt, iż zawsze nosi przy sobie torebkę i fartuszek w paski. Jest także bardzo czuła, miła i dobra jak powinna być każda mamusia. Kategoria:Postacie z Doliny Muminków | 0 | 15 |
mrc_791 | jakie było największe tsunami na świecie? | największe zarejestrowane w historii tsunami (megatsunami, iminami) zanotowano w Lituya Bay na Alasce, fala powstała w wyniku trzęsienia ziemi, rozprysnęła się na wysokości 524 m, zdzierając grunt wraz z roślinnością. | * 9 lipca 1958 – największe zarejestrowane w historii tsunami (megatsunami, iminami) zanotowano w Lituya Bay na Alasce, fala powstała w wyniku trzęsienia ziemi, rozprysnęła się na wysokości 524 m, zdzierając grunt wraz z roślinnością. Naoczni świadkowie ocenili wysokość fali na 15–30 m. Bezpośrednią przyczyną uzyskania przez falę gigantycznych rozmiarów było osunięcie się gruntu wywołane trzęsieniem; * 9 marca 1957 – tsunami po trzęsieniu ziemi na Alasce; * 4 listopada 1952 – tsunami po trzęsieniu ziemi na Kamczatce; * 1946 – trzęsienie ziemi na Aleutach i tsunami na Hawajach, tsunami zaatakowało Hawaje i Alaskę, 196 ofiar, po tej katastrofie powstał system ostrzegania przed tsunami na Pacyfiku, gdyż Hawajczycy uznali doniesienie o tsunami za żart primaaprilisowy; * 4-8 sierpnia 1946 – | 17 | 234 |
mrc_792 | kiedy przypadają imieniny teresy? | 3 marca, 7 marca, 11 marca, 12 kwietnia, 7 czerwca, 27 czerwca, 6 lipca, 9 sierpnia, 26 września, 1 października, 3 października i 15 października. | Teresa – imię żeńskie pochodzenia greckiego. Wywodzi się od słowa oznaczającego "mieszkanka wyspy Thera ("znanej dziś jako: Santoryn")". Teresa imieniny obchodzi: 3 marca, 7 marca, 11 marca, 12 kwietnia, 7 czerwca, 27 czerwca, 6 lipca, 9 sierpnia, 26 września, 1 października, 3 października i 15 października. Święte i błogosławione noszące imię Teresa: * św. Teresa z Ávili (od Jezusa, Teresa Wielka, Hiszpańska) – hiszpańska karmelitanka, mistyczka, Doktor Kościoła * św. Teresa Kim – męczennica koreańska * św. Teresa Yi Mae-im – męczennica koreańska * św. Teresa Kim Im-i – męczennica koreańska * św. Teresa Zhang He – męczennica chińska * św. Teresa Chen Jinjie – męczennica chińska * św. Teresa z Lisieux (od Dzieciątka Jezus, Mała Tereska) – francuska karmelitanka, | 163 | 310 |
mrc_793 | jak zginął gralon? | bez potrzeby zamordowany przez Balladynę i Kostryna. | * Grabiec – syn zakrystiana, pijak, kochanek Balladyny i obiekt uczuć Goplany, jako płacząca wierzba świadek zbrodni na Alinie, jako "dzwonkowy król" gość na uczcie weselnej; we śnie zabity przez Balladynę. * Filon – pasterz, typowy romantyczny bohater, beznadziejnie szukający miłości; odnajduje martwą Alinę i zakochuje się w niej od pierwszego wejrzenia. * Fon Kostryn – podaje się za niemieckiego grafa, ale jest synem wisielca, rycerz Kirkora, pod nieobecność księcia ma się opiekować Balladyną, tymczasem staje się jej kochankiem, później ginie z jej ręki. * Gralon – posłaniec od Kirkora, bez potrzeby zamordowany przez Balladynę i Kostryna. * Kanclerz – pomagał Balladynie w osądzaniu zbrodniarzy. * Wawel – dziejopis, prowadzi rozmowę z publicznością w epilogu; badacze literatury dopatrywali się w | 596 | 648 |
mrc_794 | jakim krajem jest polska? | Polska, Rzeczpospolita Polska (RP) – państwo unitarne w Europie Środkowej | Polska, Rzeczpospolita Polska (RP) – państwo unitarne w Europie Środkowej, położone między Morzem Bałtyckim na północy a Sudetami i Karpatami na południu, w przeważającej części w dorzeczu Wisły i Odry. Od północy Polska graniczy z Rosją (z jej obwodem kaliningradzkim) i Litwą, od wschodu z Białorusią i Ukrainą, od południa ze Słowacją i Czechami, od zachodu z Niemcami. Większość północnej granicy Polski wyznacza wybrzeże Morza Bałtyckiego. Polska Wyłączna Strefa Ekonomiczna na Bałtyku graniczy ze strefami Danii i Szwecji. Granice z Ukrainą, Białorusią i Rosją stanowią równocześnie granicę zewnętrzną Unii Europejskiej i strefy Schengen. Powierzchnia administracyjna Polski wynosi 312 696 km² i 9. w Europie. Zamieszkana przez 38 179 800 ludzi (marzec 2021), zajmuje pod względem liczby ludności 38. miejsce na | 0 | 73 |
mrc_795 | dlaczego nie ma półprzewodników? | Główną przyczyną kryzysu niedoboru półprzewodników była pandemia COVID-19, której wybuch w marcu 2020 roku zapoczątkował falę wprowadzania przez władze państwowe ograniczeń w funkcjonowaniu gospodarek, tzw. lockdownów. | Niedobór półprzewodników () – globalny kryzys niedoboru rynkowego, w którym zapotrzebowanie na układy scalone (nazywane powszechnie półprzewodnikami lub mikroczipami) potrzebne do produkcji sprzętu elektronicznego jest niewspółmierne do ich dostępności. Zapoczątkowany w 2020 roku, szczególnie pogłębił się w połowie 2021 roku, dotykając dotąd 169 branży, na czele z producentami samochodów i sprzętu elektronicznego. Analitycy branżowi, jak i przedstawiciele m.in. koncernów motoryzacyjnych spekulują, że kryzys może trwać do co najmniej 2023 roku. == Przyczyny == === Pandemia COVID-19 === Główną przyczyną kryzysu niedoboru półprzewodników była pandemia COVID-19, której wybuch w marcu 2020 roku zapoczątkował falę wprowadzania przez władze państwowe ograniczeń w funkcjonowaniu gospodarek, tzw. lockdownów. Producenci sprzętu elektronicznego i samochodów pod wpływem presji pracowników, władz lub w ramach działań prewencyjnych wprowadzili ograniczenia | 592 | 810 |
mrc_796 | skąd pochodził jezus? | Uważa się, że Jezus istotnie pochodził z Galilei, a jego obszar działania obejmował również Judeę. | nurtu. Kontekst i znaczenie tych wydarzeń są już jednak szeroko dyskutowane. Sporna jest również data śmierci Jezusa. Mniej pewne, ale również uznawane przez większość badaczy za historyczne, są m.in. powołanie apostołów i konflikt ze środowiskiem Świątyni (Oczyszczenie świątyni). Uważa się, że Jezus istotnie pochodził z Galilei, a jego obszar działania obejmował również Judeę. Uczeni zgromadzeni wokół projektu Jesus Seminar poddawali różne przekazy o mowach i czynach Jezusa głosowaniu, podczas którego każdy uczestnik oceniał ich autentyczność, a wyniki uśredniano. Większość badaczy zgodziła się z podstawowymi faktami podawanymi w Ewangeliach (że Jezus narodził się za czasów Heroda Wielkiego, został aresztowany w Jerozolimie i ukrzyżowany przez Rzymian), kwestionując inne (narodzenie w Betlejem – większość wskazała na Nazaret; pusty grób itd.). Zdaniem uczestników Jesus | 282 | 380 |
mrc_797 | ile lat miała whitney houston? | 48 lat | 3 sierpnia obok swojej matki na cmentarzu w stanie New Jersey. == Śmierć == Zmarła 11 lutego 2012 w Beverly Hills ok. 16:00 czasu lokalnego w swoim pokoju w Beverly Hilton Hotel, w wieku 48 lat. Mimo reanimacji nie udało się jej uratować. Ceremonię pogrzebową rozpoczął występ chóru gospel, a zakończyło odtworzenie jej największego przeboju (który napisała Dolly Parton) „I Will Always Love You”. „Whitney jest już w domu” – powiedział Kevin Costner w mowie pogrzebowej. Pierwotnie spekulowano, że przyczyną śmierci piosenkarki było przedawkowanie leków przeciwdepresyjnych, alkoholu oraz narkotyków. Wykluczano utonięcie, co miało znajdować potwierdzenie w wyniku sekcji zwłok. 22 marca 2012 rzecznik biura koronera w Los Angeles Craig Harvey poinformował jednak ostatecznie, że Houston „zmarła wskutek przypadkowego utonięcia, lecz | 187 | 193 |
mrc_798 | do czego służył pierwszy tablet? | urządzenie o podobnej funkcjonalności, ale umożliwiające bardziej komfortowe przeglądanie witryn internetowych i odtwarzanie filmów. | bazują tablety została opracowana wcześniej, jednym z najistotniejszych momentów w historii tych urządzeń była premiera pierwszej generacji iPada firmy Apple Inc. w 2010 roku. Komputery z dotykowym ekranem stały się powszechne i ogólnie dostępne. Duży wkład w taki stan rzeczy miało ciepłe przyjęcie iPhone’a i jego systemu operacyjnego. Ponieważ pewnym ograniczeniem smartfonów był ich niewielki rozmiar, postanowiono wprowadzić na rynek urządzenie o podobnej funkcjonalności, ale umożliwiające bardziej komfortowe przeglądanie witryn internetowych i odtwarzanie filmów. Również i producenci smartfonów opartych na systemie Android, tacy jak na przykład Samsung i Sony, stopniowo wprowadzali swoje tablety. Tablety okazały się być konkurencyjne w stosunku do laptopów. Nastawione na użytkowników wykorzystujących komputery głównie do przeglądania zasobów Internetu netbooki oraz ultrabooki były najważniejszym konkurentem tabletów, ze | 439 | 571 |
mrc_799 | kto rządził prowincjami imperium rzymskiego? | Zarządzane przez namiestników. | Prowincje rzymskie – jednostki administracyjne Cesarstwa Rzymskiego, tworzone na podbitych terytoriach (poza Italią). Zarządzane przez namiestników. W wielu prowincjach stacjonowało wojsko rzymskie. Pierwszą rzymską prowincją była wyspa Sycylia, podbita w 241 r. p.n.e. w czasie I wojny punickiej. Liczba i rozmiary poszczególnych prowincji zmieniały się na przestrzeni dziejów Imperium w zależności od warunków zewnętrznych i polityki wewnętrznej. Zasadniczo prowincje rzymskie dzieliły się na dwa rodzaje: * prowincje cesarskie (propretorskie) * prowincje senackie (prokonsularne). == Prowincje w czasach Republiki Rzymskiej i daty ich powstania == * 227 p.n.e. Sicilia – propretorska, * 231 p.n.e. Corsica et Sardinia – propretorska, * 197 p.n.e. Hispania Citerior i Hispania Ulterior – propretorskie, * 167 p.n.e. Illyricum – propretorska, * 146 p.n.e. Macedonia-Achaea – propretorska | 118 | 148 |
Subsets and Splits