text
stringlengths 0
1.17k
|
---|
beş yüz sene önce nihai dinî erkek mağarasıydı
|
o zaman şöyle sorabilirsiniz nasıl oluyor da bugün farklı geçmişlere sahip yılda beş milyon insanı cezbedebiliyor ve keyif verebiliyor
|
çünkü o sıkışık yerde yeni jeopolitik sınırların verdiği büyük heyecanla ateşlenen yaratıcı bir patlama vardı ki bu kilise &apos nin antik misyonerlik geleneğini alevlendirmiş ve tarihteki en büyük sanat eserlerinden birini ortaya çıkarmıştır
|
bu gelişme birkaç elitle başlayıp sonunda dünyanın her yerinden gelen insan kitlesine hitap etmeye doğru giden büyük bir evrim olarak cereyan etti
|
bu evrim her biri tarihsel bir olaya bağlı olan üç aşamada meydana geldi
|
i̇lki kapsam açısından biraz sınırlıydı
|
daha çok kiliseyle sınırlı bir perspektifi yansıttı
|
i̇kincisi kolomb &apos un tarihi yolculuğundan sonra dünya görüşü dramatik olarak değiştiğinde meydana geldi üçüncüsü ise coğrafi keşifler çağı devam ederken kilise de küresel hâle gelme mücadelesine girdiğinde oldu
|
bu kilisenin orijinal dekorasyonu daha küçük bir dünyayı yansıtıyordu
|
hz i̇sa ve musa &apos nın yaşam öykülerini anlatarak musevi ve hristiyanların gelişimlerini yansıtan karışık sahneler vardı
|
bunu sipariş eden adam papa iv sixtus floransa sanatının rüya takımını oluşturdu sandro botticelli ve michelangelo &apos nun gelecekteki resim öğretmeni olacak olan ghirlandaio gibi adamlar da buna dâhildi
|
bu adamlar duvarları saf renklerden duvar süsleriyle kapladılar ve bu hikâyelerde tanıdık manzaraları fark edeceksiniz sanatçılar çok daha tanıdık olan uzaklardan bir hikâyeyi betimlemek için roma anıtlarını ve toskana manzaralarını kullanmıştır
|
papa &apos nın arkadaşları ve ailesinin resimleri de eklendiğinde avrupa kıtası ile sınırlı olan küçük bir oturum için mükemmel bir dekorasyondu bu
|
ancak 1492 &apos de yeni dünya keşfedildi ufuklar genişliyordu ve bu küçük 133 &apos e 46 fitlik mikro kozmosun da genişlemesi gerekiyordu
|
ve öyle oldu yaratıcı deha sayesinde ileriyi gören ve müthiş bir hikâye
|
yaratıcı dâhi michelangelo buonarroti &apos ydi 12000 fit karelik tavanı dekore etmesi için görevlendirildiğinde 33 yaşındaydı ve şartlar aleyhineydi — resim eğitimi almıştı ama heykel yapmak üzere bırakmıştı
|
floransa &apos da öfkeli müşterileri vardı çünkü bir yığın tamamlanmamış iş bırakmıştı büyük bir heykel projesi beklentisi onu roma &apos ya çekmişti ve o proje de suya düşmüştü
|
sistine şapeli tavanının dekoratif fonuna 12 havariyi çizme göreviyle baş başa bırakılmıştı ki o da i̇talya &apos daki herhangi bir tavana benzeyecekti
|
ama dâhi meydan okudu
|
atlas okyanusu &apos nu gemiyle geçmeyi göze alan bir adamın yaşında michelangelo yeni sanatsal sularda gezinmeye cesaret etti
|
o da bir hikâye anlatacaktı — havarileri değil — muhteşem başlangıçların hikâyesini yaratılış &apos ın hikâyesini
|
bir tavandaki hikâyeleri satmak gerçekten kolay değildi
|
62 fit aşağıdan karışık bir sahneyi nasıl anlayabilirsiniz
|
floransa stüdyolarında 200 senedir aktarılan resim tekniğinin bu tip bir anlatım için yeterince donanımı yoktu
|
ancak michelangelo aslında bir ressam değildi ve o da güçlü yönlerini ortaya çıkardı
|
karmaşıklıkla boşluğu doldurmaya alışkın olmak yerine içindeki figürü ortaya çıkarmak için bir çekiç ve keski alıp bir parça mermeri yontup biçmişti
|
michelangelo özcülüğü benimsemişti hikâyesini kocaman dinamik yapılarla anlatırdı
|
bu plan efsanevi papa ii julius tarafından benimsendi o michelangelo &apos nun çekinmeyen dehasından korkmayan bir adamdı
|
kendisi papa iv sixtus &apos un yeğeniydi 30 yıldır sanatın içindeydi ve gücünü biliyordu
|
tarih ona savaşçı papa adını verdi ama bu adamın vatikan &apos a mirası — kaleler ve toplar değildi sanattı
|
bize rafael odaları &apos nı sistine şapeli &apos ni bıraktı
|
aziz petrus bazilikası &apos nı aynı zamanda olağanüstü grekoromen heykel koleksiyonunu bıraktı — bunlar şüphesiz dünyanın ilk modern müzesi olan vatikan müzeleri &apos nin yuvası olacak hristiyan olmayan çalışmalardı
|
julius ihtişam ve güzellik sayesinde sonsuza dek güncel kalacak bir vatikan hayal eden bir adamdı ve haklıydı
|
bu iki devin michelangelo ve ii julius &apos un karşılaşması bize sistine şapeli &apos ni verdi
|
michelangelo projeye kendini öylesine adamıştı ki işi üç buçuk senede bitirmeyi başardı bunu yapmak için çekirdek kadrosu ile zamanının çoğunu saatlerini tavana hikâyeler çizmek için başının yukarısına uzanarak geçirdi
|
haydi bu tavana bakalım ve hikâye anlatımının küreselleşmesini görelim
|
artık çevrenizdeki dünyaya ilişkin bilindik sanatsal referanslar yok
|
sadece mekân yapı ve enerji var sanatsal renklerden çok yapısal formların yön verdiği dokuz pano şeklinde açılan boyanmış devasa bir çerçeve
|
girişin en ucunda duruyoruz mihraptan ve din adamlarına ait kapıyla kapalı yerden uzakta ve bir başlangıç noktası arayarak uzaklara bakıyoruz
|
i̇ster bilimsel araştırma olsun isterse i̇ncil &apos le ilgili gelenek yönünden olsun ilk kıvılcım açısından düşünüyoruz
|
michelangelo bize aydınlık ve karanlığın ayrımını verirken yani dar alana şıkışmış uzaktan bulanık görünen net olmayan bir figürü ilk enerjiyi vermiştir
|
bir sonraki figür daha büyük görünür ve bir taraftan diğer tarafa atılan bir figür görürsünüz
|
ardında güneşi ayı bitki örtüsünü bırakır gider
|
michelangelo diğer sanatçıların aksine ortaya çıkarılan şeye odaklanmamıştır
|
yaratılış eylemine odaklanmıştır
|
sonra hareket durur bir şiirdeki durak gibi ve yaratıcı orada dolaşır
|
peki ne yapıyor
|
yeryüzünü mü yaratıyor denizi mi yaratıyor
|
ya da kendi eserine mi dönüp bakıyor evrene ve hazinelerine aynı michelangelo &apos nun tavandaki çalışmasına dönüp bakarak " " iyi görünüyor " " demesi gerektiği gibi artık sahne belirlenmiş ve yaratılışın doruk noktasına geliyorsunuz yani insanoğluna
|
âdem göze çarpıyor koyu bir fonda açık renkli bir figür
|
ama yakından bakınca bacağı yerde tembelce duruyor kolu dizi üzerinde ağırlaşmış
|
âdem onu büyüklüğe yöneltecek olan içindeki kıvılcımdan yoksun
|
o kıvılcım yaratıcı tarafından o parmakla bahşedilmek üzere ki âdem &apos in elinden bir milimetre uzakta
|
bu bizi koltuklarımızın ucuna getiriyor çünkü o temasa bir anlık uzaklıktayız ki onunla insan kendi amacını keşfederek sıçrayacak ve yaratılışın zirvesinde yerini alacak
|
sonra michelangelo beraberlik verdi
|
diğer kolda kim var
|
havva ilk kadın
|
hayır o sonradan akla gelen bir fikir değil planın bir parçası
|
o her zaman aklındaydı
|
ona bakın tanrı &apos yla öylesine yakın ki eli o &apos nun koluna sarılmış
|
ve 21 yüzyılda yaşayan amerikalı bir sanat tarihçisi olarak bana göre resmin bana seslendiği an işte oydu
|
çünkü insan dramının bu temsilinin hep erkekler ve kadınlarla ilgili olduğunu fark ettim — öylesine ki tavanın tam ortası kalbi âdem &apos in değil kadının yaratılışıdır
|
i̇şin gerçeği onları cennet bahçesi &apos nde birlikte gördüğünüzde bir araya geliyorlar ve birlikte gururlu duruşları giderek utanca dönüşüyor
|
artık tavanda kritik noktadasınız
|
tam olarak kilisede daha ileriye gidemeyeceğimiz bir noktadayız
|
kapısı olan kapalı yer bizi özel odanın dışında tutuyor ve aynı âdem ve havva gibi uzaklaştırılıyoruz
|
tavanda geri kalan sahneler etrafımızdaki dünyanın kalabalık kaosunu yansıtıyor
|
nuh gemisi ve tufan var
|
nuh var kurban kesiyor ve tanrı &apos yla anlaşma yapıyor
|
belki o kurtarıcı
|
ah hayır nuh üzümleri yetiştirip şarabı icat edip sarhoş olmuş ve ahırında çıplak kendinden geçmişti
|
tavanı dizayn etmek için ilginç bir yol tanrı &apos nın hayatı yaratmasıyla başlayıp bir adamın ahırda körkütük sarhoş olmasıyla biten
|
öyle ki âdem &apos le kıyaslayınca michelangelo &apos nun bizimle dalga geçtiğini düşünebilirsiniz
|
ancak kasveti nuh &apos un tam altında parlak renkler kullanarak yok etmek üzere zekeriya peygamberin üzerindeki zümrüt topaz kırmızı
|
zekeriya doğudan gelen bir ışığı müjdeler ve o noktada yeni bir istikamete yöneltiliriz bu yolculukta bize yol gösterecek olan kadın biliciler ve peygamberlerle beraber
|
yolu güvenli hâle getiren erkek ve kadın kahramanlar var anneleri ve babaları takip ediyoruz
|
onlar ileri doğru götüren bu büyük insan motorunun itici güçleri
|
şimdi tavanın kilit noktasındayız bütün her şeyin zirvesinde sanki yerinden bizim alanımıza düşmek üzereymiş gibi görünen bizim alanımıza giren bir figür ile
|
bu en önemli an
|
geçmiş şimdiki zamanla buluşuyor
|
bu figür bir balinanın midesinde üç gün geçiren hz yunus hristiyanlar için i̇sa &apos nın fedakârlığıyla insanlığın yenilenişinin sembolüdür ama her gün orayı ziyaret eden bütün inançlardan yığınla müze ziyaretçisi için o uzak geçmişle şu anki gerçeğin karşılaşıp buluştuğu andır
|
bütün bunlar bizi mihrap duvarının genişleyen kemerine getiriyor burada michelangelo &apos nun son yargı &apos sını görüyoruz 1534 &apos te dünya tekrar değiştikten sonra boyanmış
|
venedik &apos ten öteye hiç gitmemiş 59 yaşında bir sanatçı bu yeni dünyaya nasıl hitap edecekti
|
michelangelo kaderi resmetmeyi seçti mükemmeliyet mirasını bırakmak için her birimiz için müşterek olan o evrensel isteği
|
son yargı &apos yı dünyanın sonunu hristiyan bakış açısından anlatarak michelangelo size bu çarpıcı güzel bedenlere sahip bir dizi figürü veriyor
|
artık örtüleri yok bir çift dışında başka portre yok
|
yalnızca bedenlerden oluşan bir kompozisyon 391 tane hiçbiri birbirine benzemiyor her birimiz gibi benzersizler
|
alt köşeden başlayarak yerden çıkıyor mücadele ederek yükselmeye çalışıyorlar
|
yükselenler diğerlerine yardım etmek için geriye uzanıyor ve inanılmaz bir vinyette bu yeni dünyadaki insanların beraberliğine dair inanılmaz bakış açısıyla bir siyahi adamla bir beyaz adam birlikte çekiliyorlar
|
alanın aslan payı kazananların çemberine gidiyor
|
burada erkekleri ve kadınları sporcular gibi tamamen çıplak görüyorsunuz
|
onlar zorlukların üstesinden gelmiş olanlar ve michelangelo &apos nun zorlukla savaşan engellerin üstesinden gelen insanlara dair bakışı — aynı sporcular gibiler
|
bu olağanüstü spot ışığında gerinen ve poz veren erkek ve kadınlar var
|
bu toplantıyı yöneten ise i̇sa önce çarmıhta acı çeken bir adam şimdi ise cennet &apos te şanlı bir hükümdar
|
ve michelangelo &apos nun resminde gösterdiği gibi zorluklar yenilgiler ve engeller bunlar mükemmeliyeti sınırlamıyor onu geliştiriyor
|
bu bizi garip bir şeye yöneltiyor
|
burası papa &apos nın özel şapeli ve onu anlatmanın en iyi yolu ise aslında bir çıplaklar havuzu olduğu
|
ancak michelangelo sadece en iyi sanatsal dili kullanmaya çalışıyordu düşünebildiği en evrensel sanatsal dili i̇nsan bedeninin dilini
|
cesaret veya kendine hâkim olma gibi meziyetleri gösterme yolu yerine harici bir gücün içsel kuvvetini göstermek için ii julius &apos un harika heykel koleksiyonundan esinlenmişti
|
bir çağdaşı şapelin ihtilafa sebebiyet vermemek için çok fazla güzel olduğunu yazmış
|
Subsets and Splits
No community queries yet
The top public SQL queries from the community will appear here once available.