gorkemgoknar/tr_ted_talk_translated · Datasets at Hugging Face

text stringlengths 0 1.17k
günümüzde mücadele ettiğimiz bütün eksiklikler arasında — öncelikle finansal ve ekonomik olanları düşünüyoruz — beni en çok ilgilendireni politik diyalog eksikliği — modern çatışmaları oldukları haliyle irdeleme becerimiz varoluş nedeninin kaynağına gitmek ve kilit oyuncuları anlamak ve onlarla anlaşmak
biz diplomatlar devletler arasındaki çatışmalar ve sorunları çözmek için eğitildik
ve size şunu söyleyebilirim ajandamız dolu
ticaret var silahsızlandırma var sınırlar arası ilişkiler var
ama resim değişiyor ve manzaraya çıkan yeni önemli oyuncuların varolduğunu görüyoruz
onlara genel tabirle &quot &quot gruplar &quot &quot diyoruz sosyal dini politik ekonomik askeri gerçekleri temsil edebilirler
ve onlarla nasıl uğraşacağımıza dair zorluk çekiyoruz
diyaloğun kuralları şunlardır nasıl konuşmalı ne zaman konuşmalı ve onlarla nasıl anlaşmalı
size 1946 &apos dan bugüne dek yaşanan çatışmaların karakterini gösteren bir slayt göstereyim
yeşilin geleneksel devlet içi bir çatışmayı temsil ettiğini görüyorsunuz eskiden hakkında okuduklarımız
kırmızı modern çatışma devletler arası çatışmayı temsil ediyor
bunlar oldukça farklılar ve modern diplomasinin idrağı dışındalar
ve bu kilit oyuncuların özünde ülkeler içinde farklı çıkarları temsil eden gruplar yatıyor
ve çatışmalarını çözümleme yöntemleri hızla diğer ülkelere yayılıyor
yani bir bakıma herkesi ilgilendiren bir konu
geçtiğimiz bu yıllar süresince gördüğümüz bir diğer gerçek ise devlet içinde yaşanan bu çatışmaların sadece birkaçı askeri olarak çözülebilir
belki askeri yöntemlerle halledilmeleri gerekebilir ama aynı yöntemlerle çözülemezler
politik çözümlere ihtiyaçları var
bu nedenle bir sorunumuz var çünkü geleneksel diplomasiden kaçıyorlar
ve devletler arasında onlarla diyalog kurma konusunda çekincemiz var
ayrıca geçen on yıl boyunca gruplarla diyalog kurmanın kavramsal ve politik açıdan tehlikeli olduğu bir dönemdeydik
11 eylül &apos den sonra ya bizimleydiniz ya da bize karşıydınız
siyah ya da beyazdı
ve gruplar sıklıkla hemen terörist olarak adlandırılıyor
ve kim teröristlerle konuşur ki
batı benim gördüğüm kadarıyla o dönemden gücünü kaybederek çıktı çünkü grubu anlamadık
başkalarıyla nasıl konuşacağımızı anlamak yerine neden konuşmamamız gerektiğine odaklanmaya daha fazla zaman harcadık
şimdi ben saf değilim
herkesle her zaman konuşamazsınız
ve bazen kalkıp gitmeniz gerekir
ve bazen askeri müdahale gerekli
libya ve afganistan &apos a yapılan askeri müdahalelerin gerekli olduğuna inanan insanlardan biriyim
benim ülkem güvenliğini askeri işbirlik yoluyla koruyor bu çok açık
ama yine de moden çatışmayı anlamak ve başa çıkmak konusunda büyük bir eksikliğimiz var
afganistan &apos a dönelim
o askeri müdahaleden 10 yıl sonra ülke güvenli bir yer olmaktan uzak
durum dürüst olmak gerekirse oldukça ciddi
ordu gerçekten gerekli ama sorunları çözemiyor
2005 &apos te afganistan &apos a dışişleri bakanı olarak ilk geldiğimde isaf uluslararası birliklerin komutanı ile tanıştım
ve bana şöyle dedi &quot &quot bu askeri yolla kazanılabilir bakanım
sadece direnmemiz gerekiyor &quot &quot şimdi 4 isaf komutanından sonra farklı bir mesaj duyuyoruz &quot &quot bu askeri yolla kazanılamaz
ordunun varlığına ihtiyacımız var ama politikaya yönelmeliyiz
bu durumu sadece politik bir çözümle çözebiliriz
ve çözecek olan bizler değiliz afgan halkı çözmeli &quot &quot ama sonra onlara 2001 2002 &apos de verilenden daha farklı bir politik sürece ihtiyaçları var
bu çok karmaşık toplumun gerçek dokusunun sorunlarıyla başedebileceği kapsamlı bir sürece ihtiyaçları var
herkes bu konuda hemfikir gibi görünüyor
üç dört beş yıl önce bunu söylemek tartışmaya neden oluyordu
şimdi herkes hemfikir
ama şimdi konuşmaya hazırlanırken ne kadar az şey bildiğimizi anlıyoruz
çünkü konuşmadık
neler olup bittiğini idrak edemedik
uluslararası kızıl haç komitesi herkesle konuşuyor ve tarafsız olduğu için konuşuyor
ve o organizasyonun muhtemelen modern çatışmayı anlamak için en bilgili anahtar oyuncu olmasının bir nedeni bu — çünkü konuşuyorlar
demek istediğim konuşmak için tarafsız olmanıza gerek yok
öteki tarafla oturduğunuzda hemfikir olmanıza gerek yok
her zaman kalkıp gidebilirsiniz
ama eğer konuşmazsanız karşı tarafı dahil edemezsiniz
ve dahil edeceğiniz diğer taraf tamamen karşı fikirlere sahip olan taraftır
prime minister rabin oslo sürecini devreye soktuğunda şöyle dedi &quot &quot dostlarınızla barış yapmazsınız düşmanlarınızla barış yaparsınız &quot &quot zor ama gerekli
bir adım ileri gideyim
burası tahrir meydanı
burada bir devrim gerçekleşiyor
arap baharı sonbahara giriyor ve kışa doğru ilerliyor
çok uzun zaman boyunca sürecek
sonunda adının ne olacağını kim bilir
konu o değil
konu muhtemel olarak arap dünyasının tarihinde ilk kez en alt tabakadan başlayan bir devrim halkın devrimini görüyor olmamız
sosyal gruplar sokakları dolduruyorlar
ve batıdaki bizler neler olduğuna dair çok az şey bildiğimizin farkına vardık
çünkü bu ülkelerdeki insanlarla hiçbir zaman konuşmuyoruz
çoğu devletler bu farklı gruplardan uzak durmak için otoriter liderlerinin buyruklarına itaat ettiler çünkü bu gruplar teröristlerden oluşuyordu
şimdi ise sokaklara çıktılar ve bizler demokratik devrimi saygı ile selamlıyoruz ve ne kadar az şey bildiğimizi anlıyoruz
şu anda tartışma şu yönde ilerliyor &quot &quot müslüman kardeşliği ile konuşmalı mıyız
hamas ile konuşmalı mıyız
eğer konuşursak onları meşrulaştırabiliriz &quot &quot bence bu yanlış
eğer doğru şekilde konuşursanız konuşmanın anlaşmak olmadığını çok açıkça belirtmiş olursunuz
müslüman kardeşler &apos e gerektiği gibi azınlık haklarına saygı duymak zorunda olduklarını nasıl söyleriz bizler çoğunluk haklarını kabullenmezsek
çünkü sonuçta onlar bir çoğunluk olarak çıkabilirler
çifte standarta sahip olmaktan nasıl kaçabiliriz eğer demokrasi vaazi verip aynı zamanda temsilci olan gruplarla diyalog kurmazsak
nasıl muhatap olacağız
diplomatlarıma tüm bu gruplarla konuşmaları talimatı verildi
ama konuşma farklı yollarla yapılabilir
diplomatik bir seviyeden konuşmak ile politik seviyeden konuşmak arasında bir ayrım yapıyoruz
şimdi diyalog yardım ya da yardım olmaksızın kurulabilir
diyalog dahil edici ya da dışlayıcı olabilir
bununla başetmenin bir sürü yöntemi var
yani eğer gelecek yıllarda haberlere hükmedecek bu gruplarla konuşmayı reddersek radikalleşmeyi daha da ileri götüreceğimize inanıyorum
saldırgan eylemlerden politikaya geçiş yolunu katetmeyi daha da zorlaştırırız
eğer bu gruplara demokrasiye doğru devletler arasında medeni ve normal standartların bir parçasın olma yolunda ilerlerlerse öteki tarafta karşılığını alacaklarını gösteremezsek
buradaki paradoks geçen on yılın bu konu üzerinde gelişme sağlamak için boşa harcanmış bir dönem olması
ve paradoks ondan önceki on yıl oldukça umut verici olmasıydı — ve başlıca bir nedenden dolayı
ve neden güney afrika &apos da yaşanandan ibaret nelson mandela
madela 27 yıl süren esaretten sonra hapisten çıktığı zaman eğer halkına şöyle deseydi &quot &quot silahları ele alma savaşma vakti geldi &quot &quot herkes onun peşinden giderdi
ve bence uluslararası topluluk şöyle derdi &quot &quot haklısın savaşmak
onların hakkı &quot &quot bildiğiniz gibi mandela bunu yapmadı
anı kitabı &quot &quot özgürlüğe giden uzun yol &quot &quot da o esirlik yılları boyunca hayatta kalmasının nedeninin onu esir eden kişiye bir insan olarak bakmaya karar vermesi olduğunu yazdı
diyalogtan ibaret bir politik süreç devreye soktu zayıfın bir stratejisi olarak değil ama güçlünün bir stratejisi olarak
ve insanların gelip konuştuğu bir dürüstlük ve uzlaşma süreci yoluyla en karmaşık sorunların bazılarını çözerek derin bir diyalog devreye soktu
güney afrikalı dostlarımız bunun ne kadar acı verici olduğunu biliyor
peki bütün bunlardan ne öğrenebiliriz

günümüzde mücadele ettiğimiz bütün eksiklikler arasında — öncelikle finansal ve ekonomik olanları düşünüyoruz — beni en çok ilgilendireni politik diyalog eksikliği — modern çatışmaları oldukları haliyle irdeleme becerimiz varoluş nedeninin kaynağına gitmek ve kilit oyuncuları anlamak ve onlarla anlaşmak

biz diplomatlar devletler arasındaki çatışmalar ve sorunları çözmek için eğitildik

ve size şunu söyleyebilirim ajandamız dolu

ticaret var silahsızlandırma var sınırlar arası ilişkiler var

ama resim değişiyor ve manzaraya çıkan yeni önemli oyuncuların varolduğunu görüyoruz

onlara genel tabirle &quot &quot gruplar &quot &quot diyoruz sosyal dini politik ekonomik askeri gerçekleri temsil edebilirler

ve onlarla nasıl uğraşacağımıza dair zorluk çekiyoruz

diyaloğun kuralları şunlardır nasıl konuşmalı ne zaman konuşmalı ve onlarla nasıl anlaşmalı

size 1946 &apos dan bugüne dek yaşanan çatışmaların karakterini gösteren bir slayt göstereyim

yeşilin geleneksel devlet içi bir çatışmayı temsil ettiğini görüyorsunuz eskiden hakkında okuduklarımız

kırmızı modern çatışma devletler arası çatışmayı temsil ediyor

bunlar oldukça farklılar ve modern diplomasinin idrağı dışındalar

ve bu kilit oyuncuların özünde ülkeler içinde farklı çıkarları temsil eden gruplar yatıyor

ve çatışmalarını çözümleme yöntemleri hızla diğer ülkelere yayılıyor

yani bir bakıma herkesi ilgilendiren bir konu

geçtiğimiz bu yıllar süresince gördüğümüz bir diğer gerçek ise devlet içinde yaşanan bu çatışmaların sadece birkaçı askeri olarak çözülebilir

belki askeri yöntemlerle halledilmeleri gerekebilir ama aynı yöntemlerle çözülemezler

politik çözümlere ihtiyaçları var

bu nedenle bir sorunumuz var çünkü geleneksel diplomasiden kaçıyorlar

ve devletler arasında onlarla diyalog kurma konusunda çekincemiz var

ayrıca geçen on yıl boyunca gruplarla diyalog kurmanın kavramsal ve politik açıdan tehlikeli olduğu bir dönemdeydik

11 eylül &apos den sonra ya bizimleydiniz ya da bize karşıydınız

siyah ya da beyazdı

ve gruplar sıklıkla hemen terörist olarak adlandırılıyor

ve kim teröristlerle konuşur ki

batı benim gördüğüm kadarıyla o dönemden gücünü kaybederek çıktı çünkü grubu anlamadık

başkalarıyla nasıl konuşacağımızı anlamak yerine neden konuşmamamız gerektiğine odaklanmaya daha fazla zaman harcadık

şimdi ben saf değilim

herkesle her zaman konuşamazsınız

ve bazen kalkıp gitmeniz gerekir

ve bazen askeri müdahale gerekli

libya ve afganistan &apos a yapılan askeri müdahalelerin gerekli olduğuna inanan insanlardan biriyim

benim ülkem güvenliğini askeri işbirlik yoluyla koruyor bu çok açık

ama yine de moden çatışmayı anlamak ve başa çıkmak konusunda büyük bir eksikliğimiz var

afganistan &apos a dönelim

o askeri müdahaleden 10 yıl sonra ülke güvenli bir yer olmaktan uzak

durum dürüst olmak gerekirse oldukça ciddi

ordu gerçekten gerekli ama sorunları çözemiyor

2005 &apos te afganistan &apos a dışişleri bakanı olarak ilk geldiğimde isaf uluslararası birliklerin komutanı ile tanıştım

ve bana şöyle dedi &quot &quot bu askeri yolla kazanılabilir bakanım

sadece direnmemiz gerekiyor &quot &quot şimdi 4 isaf komutanından sonra farklı bir mesaj duyuyoruz &quot &quot bu askeri yolla kazanılamaz

ordunun varlığına ihtiyacımız var ama politikaya yönelmeliyiz

bu durumu sadece politik bir çözümle çözebiliriz

ve çözecek olan bizler değiliz afgan halkı çözmeli &quot &quot ama sonra onlara 2001 2002 &apos de verilenden daha farklı bir politik sürece ihtiyaçları var

bu çok karmaşık toplumun gerçek dokusunun sorunlarıyla başedebileceği kapsamlı bir sürece ihtiyaçları var

herkes bu konuda hemfikir gibi görünüyor

üç dört beş yıl önce bunu söylemek tartışmaya neden oluyordu

şimdi herkes hemfikir

ama şimdi konuşmaya hazırlanırken ne kadar az şey bildiğimizi anlıyoruz

çünkü konuşmadık

neler olup bittiğini idrak edemedik

uluslararası kızıl haç komitesi herkesle konuşuyor ve tarafsız olduğu için konuşuyor

ve o organizasyonun muhtemelen modern çatışmayı anlamak için en bilgili anahtar oyuncu olmasının bir nedeni bu — çünkü konuşuyorlar

demek istediğim konuşmak için tarafsız olmanıza gerek yok

öteki tarafla oturduğunuzda hemfikir olmanıza gerek yok

her zaman kalkıp gidebilirsiniz

ama eğer konuşmazsanız karşı tarafı dahil edemezsiniz

ve dahil edeceğiniz diğer taraf tamamen karşı fikirlere sahip olan taraftır

prime minister rabin oslo sürecini devreye soktuğunda şöyle dedi &quot &quot dostlarınızla barış yapmazsınız düşmanlarınızla barış yaparsınız &quot &quot zor ama gerekli

bir adım ileri gideyim

burası tahrir meydanı

burada bir devrim gerçekleşiyor

arap baharı sonbahara giriyor ve kışa doğru ilerliyor

çok uzun zaman boyunca sürecek

sonunda adının ne olacağını kim bilir

konu o değil

konu muhtemel olarak arap dünyasının tarihinde ilk kez en alt tabakadan başlayan bir devrim halkın devrimini görüyor olmamız

sosyal gruplar sokakları dolduruyorlar

ve batıdaki bizler neler olduğuna dair çok az şey bildiğimizin farkına vardık

çünkü bu ülkelerdeki insanlarla hiçbir zaman konuşmuyoruz

çoğu devletler bu farklı gruplardan uzak durmak için otoriter liderlerinin buyruklarına itaat ettiler çünkü bu gruplar teröristlerden oluşuyordu

şimdi ise sokaklara çıktılar ve bizler demokratik devrimi saygı ile selamlıyoruz ve ne kadar az şey bildiğimizi anlıyoruz

şu anda tartışma şu yönde ilerliyor &quot &quot müslüman kardeşliği ile konuşmalı mıyız

hamas ile konuşmalı mıyız

eğer konuşursak onları meşrulaştırabiliriz &quot &quot bence bu yanlış

eğer doğru şekilde konuşursanız konuşmanın anlaşmak olmadığını çok açıkça belirtmiş olursunuz

müslüman kardeşler &apos e gerektiği gibi azınlık haklarına saygı duymak zorunda olduklarını nasıl söyleriz bizler çoğunluk haklarını kabullenmezsek

çünkü sonuçta onlar bir çoğunluk olarak çıkabilirler

çifte standarta sahip olmaktan nasıl kaçabiliriz eğer demokrasi vaazi verip aynı zamanda temsilci olan gruplarla diyalog kurmazsak

nasıl muhatap olacağız

diplomatlarıma tüm bu gruplarla konuşmaları talimatı verildi

ama konuşma farklı yollarla yapılabilir

diplomatik bir seviyeden konuşmak ile politik seviyeden konuşmak arasında bir ayrım yapıyoruz

şimdi diyalog yardım ya da yardım olmaksızın kurulabilir

diyalog dahil edici ya da dışlayıcı olabilir

bununla başetmenin bir sürü yöntemi var

yani eğer gelecek yıllarda haberlere hükmedecek bu gruplarla konuşmayı reddersek radikalleşmeyi daha da ileri götüreceğimize inanıyorum

saldırgan eylemlerden politikaya geçiş yolunu katetmeyi daha da zorlaştırırız

eğer bu gruplara demokrasiye doğru devletler arasında medeni ve normal standartların bir parçasın olma yolunda ilerlerlerse öteki tarafta karşılığını alacaklarını gösteremezsek

buradaki paradoks geçen on yılın bu konu üzerinde gelişme sağlamak için boşa harcanmış bir dönem olması

ve paradoks ondan önceki on yıl oldukça umut verici olmasıydı — ve başlıca bir nedenden dolayı

ve neden güney afrika &apos da yaşanandan ibaret nelson mandela

madela 27 yıl süren esaretten sonra hapisten çıktığı zaman eğer halkına şöyle deseydi &quot &quot silahları ele alma savaşma vakti geldi &quot &quot herkes onun peşinden giderdi

ve bence uluslararası topluluk şöyle derdi &quot &quot haklısın savaşmak

onların hakkı &quot &quot bildiğiniz gibi mandela bunu yapmadı

anı kitabı &quot &quot özgürlüğe giden uzun yol &quot &quot da o esirlik yılları boyunca hayatta kalmasının nedeninin onu esir eden kişiye bir insan olarak bakmaya karar vermesi olduğunu yazdı

diyalogtan ibaret bir politik süreç devreye soktu zayıfın bir stratejisi olarak değil ama güçlünün bir stratejisi olarak

ve insanların gelip konuştuğu bir dürüstlük ve uzlaşma süreci yoluyla en karmaşık sorunların bazılarını çözerek derin bir diyalog devreye soktu

güney afrikalı dostlarımız bunun ne kadar acı verici olduğunu biliyor

peki bütün bunlardan ne öğrenebiliriz