id
stringlengths 5
8
| question
stringlengths 8
97
| answer
stringlengths 1
899
| context
stringlengths 92
1.1k
| start_idx
int64 0
907
| end_idx
int64 3
1.03k
|
|---|---|---|---|---|---|
mrc_6600 | co wydarzyło się na wołyniu? | 1945 doszło do zbrodni ludobójstwa. | na północno-wschodnim Wołyniu. Ten ostatni według zeznań S. Janiszewśkiego był inicjatorem i najaktywniejszym organizatorem mordów na Polakach. Między marcem i majem 1943 r. po śmierci Iwachowa pełnia władzy przeszła w ręce Klaczkiwskiego, który już samodzielnie zadecydował o rozpoczęciu czystki etnicznej na całym Wołyniu. Organizacja mordów, ich przebieg, rozmiary, zasięg terytorialny oraz cele i motywy, jakie tej akcji przyświecały, uprawniają zdaniem pionu śledczego IPN do stwierdzenia, iż na terenie Wołynia w latach 1939–1945 doszło do zbrodni ludobójstwa. Zbrodnie były dziełem Ukraińskiej Powstańczej Armii, wzmocnionej w marcu i kwietniu 1943 przez dezerterów z Ukraińskiej Policji Pomocniczej, wspomaganej przez ukraińskie chłopstwo zwane czernią, Samoobronni Kuszczowi Widdiły i Służbę Bezpeky OUN-B. == Inspiratorzy zbrodni == Odpowiedzialnym za wydanie rozkazu do udziału UPA w czystce | 531 | 566 |
mrc_6601 | dlaczego wiara i rozum wzajemnie się uzupełniają? | powinny się uzupełniać, tak, by rozum nie popadł w pychę, zaś wiara nie przekształciła się w fideizm. | Fides et ratio (łac. "Wiara i rozum") – encyklika papieża Jana Pawła II ogłoszona 14 września 1998. Mówi ona o relacjach między wiarą a rozumem z punktu widzenia Kościoła. == Treść == Jednym z charakterystycznych zdań encykliki ukazujących komplementarność wiary i rozumu jest zdanie: „wiara i rozum są jak dwa skrzydła unoszące człowieka ku kontemplacji prawdy”. Główną tezą encykliki jest wykazanie, że wiara i rozum nie muszą się zwalczać, lecz powinny się uzupełniać, tak, by rozum nie popadł w pychę, zaś wiara nie przekształciła się w fideizm. Według Jana Pawła II wiara nadaje ludzkiej egzystencji sens, ukazuje jej przyczynę i cel, natomiast rozum sprawia, że wiara jest dojrzała i ugruntowana. Encyklika podaje, że rozum i wiara, jako pochodzące od Boga, | 448 | 549 |
mrc_6602 | ile odcinków zranione ptaki? | Polska wersja serialu obejmuje 202 odcinków. | Zranione ptaki (tr. "Yaralı Kuşlar") – turecki serial obyczajowy emitowany na antenie Kanal D od 1 kwietnia do 29 listopada 2019. W Polsce premiera serialu odbyła się 21 marca 2022 na antenie TVP1. Polski nadawca stosuje odmienny w stosunku do oryginału podział treści na odcinki; ma to związek z tym, że jeden odcinek tureckiego oryginału ma długość ok. 55 minut, a Telewizja Polska emituje produkcję w epizodach 45-minutowych. Numeracje polska i turecka nie pokrywają się. Polska wersja serialu obejmuje 202 odcinków. Ostatni odcinek wyemitowany został 6 stycznia 2022 roku. == Opis fabuły == Akcja serialu rozgrywa się we współczesnej Turcji i opowiada o losach przybranego rodzeństwa – Meryem Çelik i jej młodszego brata Ömera. Dziewczyna wychowuje kilkuletniego chłopca i traktuje | 475 | 519 |
mrc_6603 | do czego służy wkładka higieniczna? | y do utrzymywania kobiecej higieny intymnej, przypominający wyglądem podpaskę, ale od niej mniejszy, cieńszy i mniej chłonny. | Wkładka higieniczna – artykuł służący do utrzymywania kobiecej higieny intymnej, przypominający wyglądem podpaskę, ale od niej mniejszy, cieńszy i mniej chłonny. Wkładek używa się najczęściej poza okresem menstruacji; pomagają one wówczas w ukrywaniu intymnego zapachu kobiety, a także w pochłanianiu wydzielin z kanału rodnego. Podczas menstruacji można używać wkładek jako dodatkowego zabezpieczenia bielizny przy korzystaniu z tamponów. Wkładki są miękkie w dotyku. Produkuje się je z tworzyw niepowodujących uczuleń. | 36 | 161 |
mrc_6604 | jaką temperaturę ma ogień? | odznacza się najwyższą temperaturą, do 1400 °C. | płomień ma ciemną barwę i kopci niespaloną sadzą. Jest tak, gdy paliwo nie było wstępnie zmieszane z powietrzem, a płomień ma duże rozmiary, przez co dyfuzja tlenu w głąb nie odgrywa wystarczającej roli. * strefa spalania gazowego. Ta strefa występuje w płomieniu, w którym nie wystąpiło wytrącanie sadzy. W tym znajdującym się na zewnątrz płomienia stożku świecącym słabym fioletowym światłem zachodzi całkowite spalanie gazów powstałych w strefie rozkładu. Barwa pochodzi od spalającego się tlenku węgla i wodoru. W wyniku intensywnego wydzielania się energii strefa ta odznacza się najwyższą temperaturą, do 1400 °C. Panuje w niej pełny dostatek tlenu i z powodu wysokiej temperatury substancje, które znajdą się w tym stożku są utleniane – stąd jego nazwa – płomień utleniający. == | 572 | 619 |
mrc_6605 | skąd pochodzi nazwa rezerwatu prządki? | Nazwa rezerwatu pochodzi od legendy głoszącej, że skały są dziewczętami zamienionymi w kamień, ukaranymi za przędzenie lnu w święto. | zbudowanych z gruboziarnistego piaskowca ciężkowickiego, który pod wpływem erozji przybrał oryginalne kształty. Poszczególne skały posiadają własne nazwy, m.in.: Prządka-Matka, Prządka-Baba, Herszt, Madej. Nazwa rezerwatu pochodzi od legendy głoszącej, że skały są dziewczętami zamienionymi w kamień, ukaranymi za przędzenie lnu w święto. Najwyżej położony punkt tego rezerwatu znajduje się na wysokości 520 m n.p.m. Prządki mają status rezerwatu od 1957 roku i są jedynym rezerwatem skalnym w południowo-wschodniej Polsce. W 2009 rezerwat Prządki został nazwany na cześć prof. Henryka Świdzińskiego – geologa, specjalisty geologii regionalnej Karpat oraz geologii złóż ropy naftowej i gazu ziemnego, autora dwóch prac dotyczących Prządek w okresie międzywojennym. Przez teren rezerwatu nie przebiegają na razie żadne szlaki dla ruchu pieszego, tak więc przebywanie w granicach rezerwatu jest | 206 | 338 |
mrc_6606 | gdzie żyje makrela? | Wzdłuż północnoamerykańskich i europejskich wybrzeży Oceanu Atlantyckiego, południowo-zachodnia część Morza Bałtyckiego, Morze Śródziemne i Morze Czarne, na głębokościach do 1000 m p.p.m. | Makrela atlantycka ("Scomber scombrus") – gatunek ryby z rodziny makrelowatych. == Zasięg występowania == Wzdłuż północnoamerykańskich i europejskich wybrzeży Oceanu Atlantyckiego, południowo-zachodnia część Morza Bałtyckiego, Morze Śródziemne i Morze Czarne, na głębokościach do 1000 m p.p.m. W Bałtyku pojawiają się po tarle i odpływają przed zimą. == Opis == Ciało wąskie, cylindryczne z dużym otworem gębowym w położeniu końcowym. Dwie płetwy grzbietowe. Grzbiet zielonkawy lub niebieskawy, spód jasny. Brak pęcherza pławnego. Dorosłe osobniki osiągają masę do 1 kg i długość do 50 cm. == Tryb życia == Makrele są rybami wędrownymi. Jesienią i zimą żerują przy dnie zjadając głównie bezkręgowce. Od wiosny tworzą ławice i kierują się ku terenom tarłowym. Jedna samica składa kilkaset tysięcy jaj. Ikra i larwy pelagiczne, | 106 | 293 |
mrc_6607 | jaki numer miał ronaldinho? | 49 | na Twitterze Olegario Vázquez Aldir, prezes właściciela klubu – przedsiębiorstwa Grupo Imagen. W nowym klubie zagwarantowano mu roczną pensję w wysokości dwóch milionów dolarów. W drużynie Querétaro zawodnik wybrał numer 49 na koszulce. W Querétaro Ronaldinho zadebiutował 17 września 2014 w przegranym 0:1 spotkaniu z Tigres UANL w ramach krajowego pucharu (Copa MX), kiedy to wystąpił w pełnym wymiarze czasowym i nie wykorzystał rzutu karnego. W lidze meksykańskiej (Liga MX) pierwszy mecz rozegrał natomiast cztery dni później, przeciwko Chivas de Guadalajara, strzelając gola z rzutu karnego i notując asystę przy trafieniu Camilo Sanvezzo, a Querétaro wygrało ostatecznie 4:1. W wiosennym sezonie Clausura 2015 zdobył ze swoją drużyną wicemistrzostwo Meksyku, a niecały miesiąc później rozwiązał swoją umowę z Querétaro. === Fluminense | 221 | 223 |
mrc_6608 | kto wybiera prezesa nik? | Prezesa Najwyższej Izby Kontroli powołuje Sejm za zgodą Senatu. | Najwyższa Izba Kontroli (NIK) – najwyższy organ kontroli Rzeczypospolitej Polskiej, podlegający Sejmowi, działający na zasadach kolegialności. Obecnie pod kierownictwem Mariana Banasia. Działalnością Najwyższej Izby Kontroli kieruje Prezes NIK. Kadencja Prezesa NIK trwa 6 lat i może być powtórzona jednokrotnie. Prezesa Najwyższej Izby Kontroli powołuje Sejm za zgodą Senatu. Zgodnie z Konstytucją Najwyższa Izba Kontroli (NIK) kontroluje działalność organów administracji rządowej, Narodowego Banku Polskiego, państwowych osób prawnych i innych państwowych jednostek organizacyjnych z punktu widzenia legalności, gospodarności, celowości i rzetelności. Najwyższa Izba Kontroli może kontrolować działalność organów samorządu terytorialnego, komunalnych osób prawnych i innych komunalnych jednostek organizacyjnych z punktu widzenia legalności, gospodarności i rzetelności. Izba może również kontrolować z punktu widzenia legalności i gospodarności działalność innych jednostek organizacyjnych i podmiotów gospodarczych | 313 | 376 |
mrc_6609 | jakie elementy dramatyczne znajduja sie w gatunkach z pogranicza epiki? | dialogi | Ballada – gatunek synkretyczny, łączący w sobie cechy liryki (nastrojowość, emocjonalność), epiki (fabuła, narrator) i dramatu (dialogi), którego tematem są niezwykłe wydarzenia. Jej nazwa pochodzi od włoskiego "ballare" (tańczyć), co wskazuje na włosko-prowansalskie początki (zobacz: balada). Romantyczna ballada nawiązuje do ludowych pieśni, które między XIII a XIV w. pojawiły się w Danii i Szkocji. Pod koniec XVIII w. odkryli je miłośnicy folkloru. Wkrótce ballada stała się ulubionym gatunkiem poetów. Jej romantyczna forma wyróżnia się śpiewnością wiersza, nastrojowością, tajemniczością niejasno zarysowanych zdarzeń z interwencją złowrogich sił nadzmysłowych. Uwydatnieniu sensacyjności sprzyja konstrukcja narratora – zdziwionego światem, który przedstawia. Ballada była charakterystyczna dla epoki romantyzmu. Cechy ballad romantycznych: * ludowość (obecność ludu – mieszkańców wsi, symbolika ludowa), * liczne dialogi w balladach poświęconych | 128 | 135 |
mrc_6610 | gdzie prowadzi s5? | S7 (Ostróda, węzeł "Ostróda Południe") – A8 (Wrocław) – S3 (Bolków) | Droga ekspresowa S5 – budowana etapami polska droga ekspresowa o przebiegu południkowym: S7 (Ostróda, węzeł "Ostróda Południe") – A8 (Wrocław) – S3 (Bolków). Droga połączy Olsztyn, autostradę A1 (węzeł Nowe Marzy) oraz Bydgoszcz, Poznań i Wrocław. Lokalnie stanowi m.in. wschodnią obwodnicę Poznania, a także północno-zachodnią obwodnicę Bydgoszczy. Razem z S8, S3 oraz czeską D11 utworzy najszybszą trasę pomiędzy Warszawą a Pragą. Pierwotnym przebiegiem trasy zdefiniowanym przez rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie sieci autostrad i dróg ekspresowych z dnia 15 maja 2004 był odcinek Nowe Marzy (A1) – Wrocław (A8). Całość drogi na tym odcinku ma zostać ukończona do 2022 roku, a koszt realizacji brakujących odcinków może sięgnąć 11 mld zł. 29 października 2015 zostało opublikowane rozporządzenie wydłużające planowany przebieg trasy | 89 | 156 |
mrc_6611 | jakie czynniki niezależne od strzelca wpływają na celność strzelania? | różnicę w temperaturze otoczenia i lufy broni oraz wiele innych istotnych czynników, mogących wpłynąć na strzał. | swoją i celu, różnicę w temperaturze otoczenia i lufy broni oraz wiele innych istotnych czynników, mogących wpłynąć na strzał. Błędy w szacunkach potęgują się wraz ze wzrostem odległości i mogą obniżyć prawdopodobieństwo śmiertelności strzału albo spowodować, że cel nie zostanie w ogóle trafiony. Strzelcy wyborowi muszą przystrzelać broń na strzelnicy. W trakcie tego strzelec przystrzeliwuje (zgrywa) karabin z lunetą na określony dystans (przeważnie na typową odległość konfrontacji z celem), by strzały trafiały do celu za każdym razem. Raz przystrzelany karabin musi utrzymywać swoją celność w polu. Jeśli tak nie jest, to musi zostać przystrzelany ponownie przed następnym zadaniem. Przystrzelana na daną odległość broń może być przed strzałem dostosowana do innej odległości i prędkości wiatru przy użyciu odpowiednich kalkulacji i szacunków. | 14 | 126 |
mrc_6612 | co to amnestia? | jednorazowe darowanie lub złagodzenie prawomocnie orzeczonych kar lub środków karnych za popełnione przestępstwa lub wykroczenia określonego rodzaju poprzez wydanie aktu prawnego. | Amnestia (gr. ἀμνηστία "amnēstía" „zapomnienie” por. amnezja) – jednorazowe darowanie lub złagodzenie prawomocnie orzeczonych kar lub środków karnych za popełnione przestępstwa lub wykroczenia określonego rodzaju poprzez wydanie aktu prawnego. W odróżnieniu od ułaskawienia amnestia ma charakter zbiorowy, co wynika z istoty ustawy jako aktu generalnego i abstrakcyjnego. Amnestia zazwyczaj łączy się z abolicją. == Amnestia a abolicja == Amnestia dotyczy kary orzeczonej, a abolicja stanowi przeszkodę do jej orzeczenia. == Powody stosowania amnestii == Amnestie najczęściej ogłasza się z powodu przepełnienia jednostek penitencjarnych, na skutek dużej represyjności polityki kryminalnej państwa, rzadziej wzrostu przestępczości. Innymi powszechnymi powodami wydawania aktów amnestyjnych są obchody świąt państwowych lub innych ważnych wydarzeń, np. objęcie władzy przez następcę tronu albo jego urodziny. W państwach niedemokratycznych amnestią | 64 | 243 |
mrc_6613 | gdzie odbywa się trawienie pokarmu? | W jelicie cienkim, a zwłaszcza w dwunastnicy ma miejsce zasadnicze trawienie. | W jelicie cienkim, a zwłaszcza w dwunastnicy ma miejsce zasadnicze trawienie. Kwaśna treść pokarmowa przechodząca z żołądka jest neutralizowana przez zasadowy sok trzustkowy, w celu umożliwienia działania enzymów: amylazy trzustkowej, chymotrypsyny, trypsyny, lipazy trzustkowej i innych. Do dwunastnicy wydzielana jest również żółć zawierająca sole żółciowe, których zadaniem jest zemulgowanie tłuszczów, co czyni je bardziej podatnymi na działanie lipazy. Tłuszcze są trawione przez lipazę trzustkową (wraz z kolipazą), która działa tylko w fazie wodnej, więc tylko na powierzchni. W wyniku trawienia powstają wolne kwasy tłuszczowe i 2-monoacyloglicerol, które są formowane wraz z kwasami żółciowymi w micele. W tej formie są one transportowane do rąbka szczoteczkowego enterocytów i tam wchłaniane. W jelicie cienkim wchłaniane są małocząsteczkowe związki, będące produktami hydrolizy. Następuje tu | 0 | 77 |
mrc_6614 | gdzie obecnie gra lewandowski? | w hiszpańskim klubie FC Barcelona | Robert Lewandowski (ur. 21 sierpnia 1988 w Warszawie) – polski piłkarz, występujący na pozycji środkowego napastnika w hiszpańskim klubie FC Barcelona oraz w reprezentacji Polski, której jest kapitanem. Uważany za jednego z najlepszych piłkarzy swojego pokolenia na świecie i jednego z najlepszych środkowych napastników w historii piłki nożnej. Zdobywca ponad 600 goli w seniorskich rozgrywkach klubowych i reprezentacyjnych. Po zdobyciu korony króla strzelców polskiej trzeciej i drugiej ligi w 2008 trafił do Lecha Poznań, z którym sięgnął po mistrzostwo Polski i tytuł króla strzelców Ekstraklasy. W 2010 został zawodnikiem Borussii Dortmund, w barwach której zdobył dwa krajowe tytuły, koronę króla strzelców Bundesligi i dotarł do finału Ligi Mistrzów UEFA. W 2014 przeniósł się do Bayernu Monachium, z którym zdobywał mistrzostwo | 117 | 150 |
mrc_6615 | kiedy zakończyła się 2 wojna światowa? | 2 września 1945 roku. | II wojna światowa – największa wojna w dziejach, zaliczana do wojen totalnych, trwająca od 1 września 1939 roku do 2 września 1945 roku. Walki toczyły się głównie w Starym Świecie (Europie, Azji oraz Afryce) i na wszystkich oceanach, choć miała także epizody w Arktyce i Ameryce Północnej. Oprócz państw Europy, ich kolonii i państw Azji brały w niej udział także państwa obu Ameryk. Głównymi stronami konfliktu były: * państwa Osi – Trzecia Rzesza Niemiecka, faszystowskie Włochy, Imperium Japońskie i ich sojusznicy, początkowo współpracujące także ze Związkiem Radzieckim (ZSRR); * alianci – państwa koalicji antyhitlerowskiej, zapoczątkowanej przez Wielką Brytanię i Francję, do których dołączyły potem między innymi ZSRR, USA i Włochy. W wojnie uczestniczyło 1,7 mld ludzi, w tym 110 mln | 115 | 136 |
mrc_6616 | co jest przedmiotem krytyki w chmurach? | „nowomodne” wychowanie młodzieży, uosobione przez Sokratesa i jego uczniów, przedstawianych jako sofistów. | Chmury – trzecia zachowana komedia Arystofanesa, a piąta pod względem kolejności powstania. Podczas gdy w poprzedzających trzech sztukach – niezachowanych "Babilończykach" oraz zachowanych "Acharnejczykach" i "Rycerzach" – głównym wątkiem była polityka, tak tutaj – jak w pierwszej (niezachowanej) komedii twórcy, "Biesiadnikach" – Arystofanes krytykuje „nowomodne” wychowanie młodzieży, uosobione przez Sokratesa i jego uczniów, przedstawianych jako sofistów. Brak odnośników do ówczesnej polityki, połączony z nieobecnością sprośnych żartów, spotykanych często w innych komediach twórcy i obecnością powszechnie znanej postaci, jaką jest Sokrates, czyni tę sztukę jedną z najbardziej przystępnych komedii Arystofanesa. Pierwsza, niezachowana wersja sztuki zajęła w agonie komicznym na Dionizjach w 423 p.n.e. trzecie – ostatnie – miejsce; druga wersja, opracowana prawdopodobnie w latach 419-416 p.n.e. prawdopodobnie nie była nigdy wystawiona. | 354 | 460 |
mrc_6617 | w jakim klubie gra suarez? | Grêmio oraz w reprezentacji Urugwaju. | Luis Alberto Suárez Díaz (wym. []; ur. 24 stycznia 1987 w Salto) – urugwajski piłkarz, występujący na pozycji napastnika w brazylijskim klubie Grêmio oraz w reprezentacji Urugwaju. Zaliczany do najlepszych napastników w historii piłki nożnej. Od 2007 występuje w reprezentacji Urugwaju w piłce nożnej. Z 68 golami jest jej najskuteczniejszym strzelcem. Złoty medalista Copa América 2011, uczestnik Mistrzostw Świata 2010, 2014, 2018, 2022, Pucharu Konfederacji 2013, Copa América 2016, 2019 i 2021. == Kariera klubowa == === Nacional === Zawodową karierę piłkarską rozpoczynał w urugwajskim klubie Club Nacional de Football. W 2006 przeniósł się do FC Groningen, dla którego strzelił 11 goli w 31 spotkaniach. === AFC Ajax === Dzięki swojej grze wzbudził zainteresowanie klubu AFC Ajax, który ostatecznie sprowadził | 143 | 180 |
mrc_6618 | który stan w usa jest najmniejszy? | Rhode Island | Rhode Island () – jeden ze stanów położonych w regionie Nowej Anglii, w północno-wschodniej części Stanów Zjednoczonych, na wybrzeżu Oceanu Atlantyckiego. Najmniejszy stan pod względem powierzchni, na północy i wschodzie graniczy ze stanem Massachusetts, a na zachodzie z Connecticut. Do 2020 roku oficjalna nazwa stanu brzmiała State of Rhode Island and Providence Plantations, kiedy to skrócono ją wskutek referendum. Rhode Island jest pierwszym miejscem w Ameryce Północnej, gdzie zniesiono niewolnictwo – 18 maja 1652 r., czyli 138 lat przed przeobrażeniem kolonii Rhode Island w stan Stanów Zjednoczonych. Tutaj powstał pierwszy zbór baptystyczny w Ameryce. Tutaj zorganizowano pierwszą paradę Dnia Niepodległości (4 lipca). == Warunki naturalne == === Klimat === Klimat stanu Rhode Island – umiarkowany ciepły, morski. == Podział administracyjny | 0 | 12 |
mrc_6619 | kto założył budkę suflera? | przez Krzysztofa Cugowskiego i Romualda Lipkę. | Budka Suflera – polski zespół rockowy założony w Lublinie w 1974 roku przez Krzysztofa Cugowskiego i Romualda Lipkę. Znany z takich przebojów jak: „Sen o dolinie”, „Za ostatni grosz”, „Jolka Jolka, pamiętasz”, „Takie Tango” czy „Bal wszystkich Świętych”. Skład zespołu wielokrotnie zmieniał się, a przez grupę przewinęło się ponad 25 muzyków. Osobą łączącą wszystkie składy od 1975 jest perkusista Tomasz Zeliszewski, pełniący także rolę menedżera i lidera zespołu po śmierci Romualda Lipki (zm. 2020), jest jedynym członkiem Budki Suflera, który nagrał z zespołem wszystkie albumy. Na przełomie lat 70. i 80. XX w. zespół współpracował m.in. z Anną Jantar, Izabelą Trojanowską i Urszulą. Ponadto utwory zespołu były wykorzystywane w filmach "Przepraszam czy tu biją?" (1976), "Alabama" (1984) czy "Pay Off" | 70 | 116 |
mrc_6620 | ile muz? | dziewięć | Muzy (lm gr. Moûsai, łac. Musae, lp. gr. Moúsa, łac. Musa) – w mitologii greckiej boginie sztuki i nauki. Ośrodkami kultu muz były Delfy, Parnas i Helikon w Beocji. W zależności od autora różniły się składem, imionami i rodowodem. == Muzy olimpijskie == Hezjod, Apollodoros i inni autorzy wymieniają dziewięć tzw. muz olimpijskich (gr. Moûsai Olympiádes), będących córkami Zeusa i Mnemosyne. Każda muza opiekowała się konkretną dziedziną poezji, sztuki czy nauki i miała przydzielony atrybut: * Kalliope (gr. Kalliópē, łac. Calliope) – poezja epicka oraz filozofia i retoryka, przedstawiano ją z tabliczką i rylcem * Klio (gr. Kleiṓ, łac. Clio) – historia, przedstawiano ją ze zwojem papirusu * Erato (gr. Eratṓ, łac. Erato) – poezja miłosna, przedstawiano ją z kitarą | 300 | 308 |
mrc_6621 | w jakim państwie rozgrywa się akcja hamleta? | Akcja sztuki rozgrywa się prawie w całości na zamku króla Danii w Elsynorze (Helsingør) | edycji "Folio" niewielkich zmian i poprawek językowych. == Treść sztuki == Akcja sztuki rozgrywa się prawie w całości na zamku króla Danii w Elsynorze (Helsingør) i rozpoczyna się po nagłej śmierci króla Hamleta. Na tron wstępuje jego brat Klaudiusz i żeni się z wdową po Hamlecie – królową Gertrudą. Do kraju wraca z Wittenbergi syn zmarłego króla, również Hamlet. Zrozpaczony po śmierci ojca książę jest dodatkowo zgorszony postępowaniem matki, która wyszła za jego stryja niedługo po śmierci poprzedniego męża (w czasach Szekspira było to uznawane za kazirodztwo). Tymczasem na zamku zaczyna pojawiać się duch zmarłego króla Hamleta. Poinformowany o tym przez swego przyjaciela Horacego i oficerów straży książę spotyka się z Duchem. Ten wyznaje młodemu Hamletowi, iż został zabity przez | 75 | 162 |
mrc_6622 | gdzie się znajduje lotnisko? | znajdujący się w nowojorskiej dzielnicy Queens. | Port lotniczy Nowy Jork-LaGuardia – lotnisko obsługujący kompleks miejski Nowego Jorku, znajdujący się w nowojorskiej dzielnicy Queens. Nazwa portu pochodzi od nazwiska burmistrza Fiorella La Guardii. Lotnisko LaGuardia swoją popularność zawdzięcza usytuowaniu w centrum oraz tym, że jest blisko Manhattanu. Loty z LaGuardia to w większości loty krajowe i do Kanady oraz sezonowe do Aruby i na Bahamy. == Linie lotnicze i połączenia == === Terminal Centralny === ==== Hall A ==== * Air Canada (Montreal, Toronto-Pearson) ** Air Canada Jazz (Halifax, Montreal, Ottawa, Toronto-Pearson) * Continental Airlines (Cleveland, Houston-Intercontinental) ** Continental Express obsługiwane przez Chautauqua Airlines (Cleveland) ** Continental Express obsługiwane przez ExpressJet Airlines (Cleveland) * JetBlue Airways (Fort Lauderdale, Orlando, West Palm Beach) ==== Hall B ==== * | 88 | 135 |
mrc_6623 | kiedy dokładnie odbył się chrzest polski? | nie jest to data pewna. | Chrzest Polski – tradycyjna nazwa chrztu księcia Polan Mieszka I, który zapoczątkował proces chrystianizacji ziem polskich. Niekiedy uważa się go również za symboliczne wydarzenie, które było początkiem państwa polskiego i polskiego Kościoła katolickiego. Datuje się go na rok 966, chociaż nie jest to pewne, gdyż źródła średniowieczne różnią się zarówno w opisie okoliczności, w jakich doszło do chrztu, jak też podają różne daty tego wydarzenia. == Chronologia wydarzeń i datacja chrztu Polski == Chociaż w oficjalnej historiografii kościelnej i państwowej przyjmuje się rok 966 za datę chrztu Mieszka, to jednak nie jest to data pewna. Nie zachowało się żadne źródło z X wieku, a w Polsce także z XI wieku, które przekazałoby o chrzcie Polski nawet krótką wzmiankę. Najstarsza informacja | 615 | 638 |
mrc_6624 | które litery alfabetu mają środek symetrii? | litery A, H, I, M, T, B, C, D, O oraz pary liter pq, bd | W języku potocznym używa się słów "symetria" (gr. συμμετρια) oraz "symetryczny" w odniesieniu do przedmiotu, obrazu itp. składającego się z dwóch części, z których każda jest jakby lustrzanym odbiciem drugiej (w poziomie lub pionie), np. litery A, H, I, M, T, B, C, D, O oraz pary liter pq, bd są symetryczne w tym sensie. W terminologii matematycznej termin "symetria" ma znaczenie istotnie szersze. Obejmuje też inne własności figur, np. symetria liter N, S, Z nie jest wprawdzie lustrzana, ale po obrocie o 180º figura wygląda identycznie. Ponadto symetrie w matematyce są ujmowane jako pewnego typu przekształcenia figur geometrycznych. Do symetrii zalicza się obroty o wielokrotności danego kąta (np. o 30º, 60º, 90º,…) oraz wielkie bogactwo symetrii ornamentów, np. rozet | 238 | 293 |
mrc_6625 | jakie miasto jest stolicą zimbabwe? | Harare | Harare (do 1981 Salisbury) – stolica i największe miasto Zimbabwe. Liczba mieszkańców sięga około 1,6 mln, a cała aglomeracja Harare liczy 3 120 917 mieszkańców (dane z 2019). Centrum życia politycznego, kulturalnego i edukacyjnego kraju, a zarazem centrum przemysłu i komunikacyjne. W Harare mieszczą się siedziba rządu, sądu najwyższego, siedziby lokalnych i zagranicznych firm, korporacji i organizacji pozarządowych. == Historia == Miasto rozwinęło się z osady założonej 13 września 1890 przez wojskową wyprawę wysłaną przez Cecila Rhodesa, by podbić i zająć Mashonaland, region należący do obecnego Zimbabwe, na rzecz Korony brytyjskiej. Fort został nazwany Salisbury na cześć brytyjskiego premiera – Roberta Gascoyne-Cecila, 3. markiza Salisbury. Z zakończeniem podboju Zimbabwe, w 1897 osada przekształciła się w gminę a w 1935 została | 0 | 6 |
mrc_6626 | które składniki nie powinny znajdować się w moczu zdrowego człowieka? | węglowodany (cukry), białka, krwinki czerwone i krwinki białe oraz bakterie. | azotowych produktów przemiany materii (mocznik, kwas moczowy, amoniak); * 1,5% soli mineralnych (chlorki, fosforany, węglany); * minimalne ilości innych substancji, np. barwników żółciowych (nadają moczowi kolor, zapach i smak). W moczu zdrowego człowieka nie powinny znajdować się węglowodany (cukry), białka, krwinki czerwone i krwinki białe oraz bakterie. Obecność któregoś z tych czynników może być objawem choroby: * cukier w moczu może oznaczać cukromocz – objaw cukrzycy; * białko w moczu może oznaczać białkomocz – zaburzenia w pracy wątroby (np. żółtaczka); * limfocyty oraz bakterie w moczu – objaw (np. roponercza). Choroby związane z wydalaniem moczu: * moczówka prosta * kamienie nerkowe. Wydzielanie moczu jest regulowane na drodze nerwowej (przez międzymózgowie, korę mózgową i układ wegetatywny) oraz przez wazopresynę (hormon antydiuretyczny | 282 | 358 |
mrc_6627 | kto był właścicielem biedronki? | Założycielem sieci sklepów detalicznych Biedronka był przedsiębiorca Mariusz Świtalski | Jest to element strategii firmy ogłoszonej w sierpniu 2011 przez długoletniego prezesa grupy Jerónimo Martins Alexandre Soares dos Santos: „w ciągu najbliższych pięciu lat zniknie różnica pomiędzy supermarketem a dyskontem”. == Historia == Założycielem sieci sklepów detalicznych Biedronka był przedsiębiorca Mariusz Świtalski, właściciel Elektromisu. Pierwszy sklep sieci „Biedronka” otwarto w Poznaniu przy ulicy Newtona 6 kwietnia 1995 roku. W 1997 roku Jerónimo Martins odkupiło od Elektromisu 210 sklepów Biedronka i od tego czasu dynamicznie rozwija tę sieć (w marcu 2010 roku w Poznaniu przy ul. Bobrzańskiej otwarto 1500. sklep tej marki, a do 2012 roku działało 2000 sklepów). We wrześniu 2014 r. sieć uruchomiła sklep nr 2500, a w lutym 2019 r. sklep nr 3000. W 2008 nastąpiło przejęcie ponad | 240 | 326 |
mrc_6628 | co mierzymy w latach świetlnych? | odległości | Rok świetlny – jednostka odległości stosowana w astronomii. Jest równy odległości, jaką pokonuje światło w próżni w ciągu jednego roku juliańskiego (365,25 dnia, 31 557 600 sekund). W przeliczeniu na inne jednostki: 1 rok świetlny = 0,3066 pc = 63241 au = 9,4607 m czyli ≈ 9,5 petametra (Pm) ≈ 9,5 biliona km ≈ 9,5 biliarda m == Symbol jednostki == Nie ma ustalonego symbolu jednostki roku świetlnego. W literaturze angielskojęzycznej, zgodnie z broszurą BIPM używa się skrótu „l.y.” Międzynarodowa Unia Astronomiczna oficjalnie uznaje użycie skrótu bez kropek („ly”). W języku polskim używa się głównie pełnej nazwy. == Odległości == * Odległość od Ziemi do Księżyca światło pokonuje w ok. 1,3 s, co powodowało opóźnienia w komunikacji podczas misji załogowych | 25 | 35 |
mrc_6629 | w którym roku powstał pierwszy samolot? | 1903 | pierwszą lotnię. Pionierzy latania, tacy jak Niemiec Otto Lilienthal (1848–1896), udowodnili, że szybowiec może wynieść człowieka w powietrze. Pod koniec XIX w. wielu wynalazców próbowało skonstruować samolot, czyli szybowiec z napędem. Udało się to dwóm Amerykanom braciom Orville’owi (1871–1948) i Wilburowi (1867–1912) Wrightom, którzy zbudowali samolot poruszany silnikiem tłokowym i w 1903 roku dokonali pierwszego kontrolowanego przelotu. Trwał on 12 sekund. Tego samego dnia bracia dokonali kolejnych trzech przelotów, w których samolot przeleciał 270 metrów, a najdłuższy lot trwał 59 sekund. Ten rok uznaje się za początek ery samolotów. Bracia Wright nie byli jednak pierwszymi, którzy zasłużyli się na polu budowy samolotów. Pierwszym człowiekiem, o którym można powiedzieć, że podróżował na pokładzie samolotu, był Clément Ader (1841–1925), który wzniósł się | 390 | 394 |
mrc_6630 | jak duża jest droga mleczna? | Dysk galaktyczny ma 100–120 tysięcy lat świetlnych średnicy. | Galaktyki na podstawie pomiaru zawartości berylu w gwiazdach gromady kulistej NGC 6397 na 13,6 ± 0,8 miliarda lat. == Budowa == Droga Mleczna to duża galaktyka spiralna z poprzeczką o masie ok. mas Słońca. Dysk galaktyczny ma 100–120 tysięcy lat świetlnych średnicy. Droga Mleczna widziana z boku przypomina dysk z soczewkowatym zgrubieniem w części środkowej. Centrum Drogi Mlecznej leży ok. lat świetlnych od Słońca, a z Ziemi widoczne jest w gwiazdozbiorze Strzelca. Położenie Układu Słonecznego wewnątrz dysku galaktycznego sprawia, że badanie jej struktury jest utrudnione. Prędkość orbitalna Układu Słonecznego wynosi ok. 268 km/s. Prędkość orbitalna gwiazd w dysku poza zgrubieniem centralnym zależy słabo od odległości od jądra (tzw. płaska krzywa rotacji) i przeważnie wynosi ponad 200 km/s, . Galaktyka nie | 206 | 266 |
mrc_6631 | kiedy zdobyto szczyt k2? | Szczyt został zdobyty 31 lipca 1954 | od butelki”), nad którym znajduje się ogromny serak. Z powodu wysokiego odsetka wypadków śmiertelnych K2 nazywany bywa „Górą Mordercą”. Był ostatnim ośmiotysięcznikiem, który został zdobyty zimą (w styczniu 2021). == Zdobywcy == W 1909 r. próbę zdobycia K2 podjął zespół włoski kierowany przez Luigi Amedeo di Savoia, księcia Abruzzów i dotarł do wysokości około 6000 m n.p.m. Szczyt został zdobyty 31 lipca 1954 przez wyprawę włoską dowodzoną przez Ardito Desio. Drogą przez Żebro Abruzzi, czyli od strony południowo-wschodniej, na szczyt weszli Achille Compagnoni i Lino Lacedelli. Wyprawa korzystała ze wspomagania tlenem. Podczas wyprawy w obozie II na wysokości 5900 m na ostre zapalenie oskrzeli zmarł Mario Puchoz. Wanda Rutkiewicz była pierwszą kobietą, która stanęła na szczycie K2 (23 czerwca 1986, | 377 | 412 |
mrc_6632 | jak nazywało się miasto zniszczone przez smauga? | Dale | Smaug – postać ze stworzonej przez J.R.R. Tolkiena mitologii Śródziemia. Był ognistym skrzydlatym smokiem, największym przedstawicielem tego gatunku w Trzeciej Erze, głównym przedstawicielem sił zła w "Hobbicie". Wypędził krasnoludów z Samotnej Góry i zagarnął ich bogactwa. Zginął podczas ataku na Esgaroth 1 listopada 2941 roku. Pewne informacje na jego temat znajdują się też w "Dodatkach" do "Władcy Pierścieni" oraz w "Niedokończonych opowieściach". == Opis postaci == === Zdobycie Ereboru === Pochodził ze Zwiędłych Wrzosowisk, rozciągających się w pobliżu gór Ered Mithrin. Będąc jeszcze stosunkowo młodym smokiem, znęcony wieściami o bogactwie krasnoludów z Samotnej Góry, zaatakował ich siedzibę w 2770 roku. Zdobył ją i wypędził dotychczasowych mieszkańców, zabijając wielu spośród nich. Spustoszył całą okolicę i zniszczył sąsiednie miasto ludzi, Dale. W | 858 | 862 |
mrc_6633 | reprezentacja jakiego państwa zamyka pochód podczas defilady igrzysk? | reprezentanci gospodarzy. | olimpijskim, który pomieścić mógł 40-tysięczną widownię (jego projektant Jan Wils otrzymał złoty medal w olimpijskim konkursie sztuki). Od tych igrzysk wprowadzono nowy element protokołu olimpijskiego – na czele maszerujących sportowców podczas ceremonii otwarcia szła ekipa Grecji, kolumnę zamykali reprezentanci gospodarzy. Po raz pierwszy do udziału w konkurencjach lekkoatletycznych dopuszczono kobiety. Dodaj źródło|Decyzja o wprowadzeniu lekkoatletycznych dyscyplin kobiecych spotkała się z ostrą krytyką nie tylko środowisk sportowych, ale również m.in. ze strony Watykanu.potrzebne źródło. Po raz pierwszy od zakończenia I wojny światowej do udziału w olimpiadzie zaproszono reprezentację Niemiec. == Państwa uczestniczące == Na igrzyskach w Amsterdamie pojawiło się 3 debiutantów: Malta, Panama i Rodezja Południowa. == Dyscypliny == === Dyscypliny pokazowe === * kaatsen * korfball * lacrosse == Udział | 300 | 325 |
mrc_6634 | jakiego kalendarza używamy? | kalendarz gregoriański (używany globalnie, a także przez kościoły zachodnie, takich jak rzymskokatolicyzm, protestantyzm i niektóre inne) | tygodnie lub dekady. Według tego, najpopularniejszego kryterium klasyfikacji kalendarzy, kalendarze dzielimy zatem na: * słoneczne (solarne), np.: ** kalendarz gregoriański (używany globalnie, a także przez kościoły zachodnie, takich jak rzymskokatolicyzm, protestantyzm i niektóre inne), ** kalendarz juliański (obecnie używany głównie przez kościoły wschodnie, takie jak grekokatolicyzm, prawosławie i niektóre inne), ** kalendarz Majów, ** kalendarz aztecki, ** kalendarz irański, ** francuski kalendarz republikański, ** kalendarz szwedzki, ** kalendarz słowiański. * księżycowe (lunarne), np.: ** kalendarz starogrecki, ** kalendarz rzymski, ** kalendarz babiloński, ** kalendarz muzułmański, ** kalendarz słowiański. * księżycowo-słoneczne, np.: ** kalendarz egipski, ** kalendarz żydowski, ** kalendarze indyjskie, np. indyjski kalendarz narodowy, kalendarz tamilski, bengalski, kalendarz dżinijski oraz pochodne od nich: *** kalendarze buddyjskie: cejloński, birmański, tajski, kambodżański, | 150 | 287 |
mrc_6635 | kiedy przypada uroczystość najświętszego serca pana jezusa? | a w pierwszy piątek po oktawie Bożego Ciała, a zatem w piątek po drugiej niedzieli po Zesłaniu Ducha Świętego (Zielonych Świątkach, Pięćdziesiątnicy). Może więc wypaść pomiędzy 29 maja a 2 lipca. | Uroczystość Najświętszego Serca Pana Jezusa – w liturgii Kościoła katolickiego uroczystość ku czci Serca Jezusa przypadająca w pierwszy piątek po oktawie Bożego Ciała, a zatem w piątek po drugiej niedzieli po Zesłaniu Ducha Świętego (Zielonych Świątkach, Pięćdziesiątnicy). Może więc wypaść pomiędzy 29 maja a 2 lipca. Uroczystość ta została ustanowiona po objawieniu się Chrystusa świętej Małgorzacie Marii Alacoque w latach 1673-1675. W objawieniach tych Chrystus polecił, by ustanowiono święto ku czci Jego Serca w pierwszy piątek po oktawie Bożego Ciała oraz odprawiania specjalnego nabożeństwa. Wiernym, którzy będą oddawać cześć Boskiemu Sercu, obiecał wiele łask (tzw. obietnice Serca Jezusowego). Formalnie święto, jako uroczystość liturgiczna, zostało ustanowione przez papieża Klemensa XIII w dniu 6 lutego 1765, wówczas tylko dla Królestwa Polskiego, w | 123 | 318 |
mrc_6636 | jak nazywa się najwyższy budynek w polsce? | Varso Tower | w Poznaniu. Najstarszym budynkiem w Polsce o wysokości przekraczającej 100 m jest wybudowana w roku 1565 katedra św. Stanisława i św. Wacława w Świdnicy. Najwyższym istniejącym budynkiem sakralnym w Polsce jest bazylika Najświętszej Maryi Panny Licheńskiej. Budynek zajmuje 7. miejsce w kategorii najwyższych kościołów na świecie. Najwyżej położony taras widokowy w budynku w Polsce znajduje się w Varso Tower w Warszawie (na wysokości 230 m). Będzie on dostępny dla odwiedzających od 2023 roku. Najwyższy budynek w Polsce mierzony do wysokości dolnej krawędzi dachu to Varso Tower (230 m). == Ranking najwyższych budynków == Lista najwyższych budynków w Polsce: == Budynki w trakcie budowy lub zatwierdzone == Lista najwyższych budynków w Polsce (min. 77 metrów), których budowa się rozpoczęła lub rozpocznie: | 398 | 409 |
mrc_6637 | kto posiada atomowe okręty podwodne? | Francja | do przenoszenia rakiet woda-ziemia z głowicami jądrowymi, tzw. SSBM, również projektu i produkcji francuskiej i dzięki nim Francja uzyskała własną triadę atomową. Do roku 1980 oddano 4 dalsze SSBN tej klasy, a w roku 1985 szósty i ostatni okręt tej serii, „L´Inflexible”, który zawierał duże zmiany strukturalne względem oryginału. Do 1983 roku wszystkie francuskie okręty podwodne przeznaczone do zwalczania żeglugi i innych okrętów podwodnych były napędzane konwencjonalnie. Do 1993 roku uzupełniono je czterema okrętami produkcji francuskiej typu "Rubis" i dwoma typu "Amethyste". Okręty te są wyposażone w napęd jądrowy. W latach 1997-2010 do służby weszły cztery okręty SSBN typu "Triomphant", zastępujące starsze SSBN. Starsze SSN mają być zastąpione sześcioma okrętami typu "Barracuda", wprowadzenie do służby ma nastąpić w latach 2017–2026. | 123 | 130 |
mrc_6638 | ile miał najstarszy człowiek na świecie? | Najdłużej żyjącym człowiekiem, którego metryka została jednoznacznie potwierdzona, była Francuzka Jeanne Calment (1875–1997), która przeżyła 122 lata i 164 dni. | Najdłużej żyjącym człowiekiem, którego metryka została jednoznacznie potwierdzona, była Francuzka Jeanne Calment (1875–1997), która przeżyła 122 lata i 164 dni. Najstarszym mężczyzną był Japończyk Jiroemon Kimura (1897–2013), który żył 116 lat i 54 dni. Obecnie najstarszym żyjącym człowiekiem jest Hiszpanka Maria Branyas Morera (ur. 4 marca 1907). Tytuł ten przypadł jej 17 stycznia 2023 roku po śmierci Francuzki Lucile Randon. Najstarszym żyjącym mężczyzną jest obecnie Wenezuelczyk Juan Vicente Pérez Mora (ur. 27 maja 1909). Ranking najstarszych ludzi prowadzi wiele organizacji i naukowców, w tym eksperci Księgi Rekordów Guinnessa (od 1995 roku) i Gerontologicznej Grupy Badawczej, która czasami korzysta z ich informacji (to jej dane są przedstawione w tym haśle; nie uwzględnia ona mieszkańców Chin, Indii, Indonezji i krajów byłego ZSRR). | 0 | 160 |
mrc_6639 | jakie zarzuty postawiła sokratesowi społeczność aten? | Filozofowi zarzucano bezbożność i deprawowanie młodzieży. | Obrona Sokratesa (Ἀπολογία Σωκράτους) – dzieło Platona, zaliczane do jego dialogów (chociaż w rzeczywistości jest prawie wyłącznie monologiem Sokratesa), przedstawiające treść trzech mów, jakie Sokrates wygłosił na procesie w 399 r. p.n.e., na którym został skazany na karę śmierci. == Zarzuty wobec Sokratesa == Sokrates budził w Atenach skrajne reakcje – przez uczniów był uwielbiany, przez część społeczeństwa traktowany z niechęcią lub wręcz nienawiścią. Filozofowi zarzucano bezbożność i deprawowanie młodzieży. Choć Sokrates był religijny, prawdopodobnie nie wierzył w treść podań ludowych, stale powoływał się za to na głos ducha bożego ("daimonion"), który podpowiadał mu decyzje. Postawa taka spotykała się z niezrozumieniem ogółu, który podejrzewał go o niedowiarstwo i tym samym gorszenie młodzieży. Do rosnącej niechęci społeczeństwa ateńskiego przyczyniała się też | 459 | 516 |
mrc_6640 | jakie główne prawdy znajdziemy w opisie stworzenia świata? | człowiek i wszechświat mają swe źródło wyłącznie w Bogu | uznania Boga jako przyczyny powstania wszechświata: Opis stworzenia zawiera przede wszystkim wiarę, że człowiek i wszechświat mają swe źródło wyłącznie w Bogu. Wiara w stworzenie świata i człowieka przez Boga ma znaczenie fundamentalne, ponieważ w niej znajduje się odpowiedź na pytania dotyczące wszechmocy i miłości Boga, pochodzenia człowieka, wzajemnej relacji Boga i człowieka oraz człowieka do świata i przyrody. Dając odpowiedź na pochodzenie człowieka, wskazuje jednocześnie drogę i cel jego istnienia – Boga. Stworzenie świata jest dziełem całej Trójcy Św. Wyraz wiary w to znaleźć można w Ewangelii Jana ("Na początku było Słowo [...] i Bogiem było Słowo") oraz w tradycji (np. "Veni, Creator Spiritus"). Zgodnie z sentencją "conservatio est continua creatio" Bóg zachowując świat w istnieniu cały czas niejako | 103 | 158 |
mrc_6641 | w jakiej organizacji zrzeszone są towarzystwa lotnicze na świecie? | Międzynarodowe Zrzeszenie Przewoźników Powietrznych ( | Międzynarodowe Zrzeszenie Przewoźników Powietrznych (ang. "International Air Transport Association" = "IATA") – światowa organizacja handlowa z siedzibą w Montrealu i Genewie (Szwajcaria) skupiająca 290 przewoźników wykorzystujących linie lotnicze. Głównym zadaniem organizacji jest wsparcie dla przemysłu lotniczego w sprawach uczciwej konkurencji oraz jednorodności cen biletów: z tego względu IATA podzieliła świat na trzy regiony: * strefa 1. NORAM i LATAM (North America and Latin America) - Północna i Południowa Ameryka, * strefa 2. EMEA (ang. Europe, Middle East and Africa) - Europa, Kraje Bliskiego Wschodu i Afryka, * strefa 3. APAC (ang. Asia and Pacific) - Azja, Australia, Nowa Zelandia oraz Wyspy Pacyfiku. Zrzeszenie (podobnie, jak ICAO) nadaje lotniskom kod IATA a także dwuznakowy kod liniom lotniczym. Ponadto IATA stała się | 0 | 53 |
mrc_6642 | czego dotyczył edykt restytucyjny? | zwrot wszystkich dóbr kościelnych zagarniętych po układzie passawskim (1552). | Edykt restytucyjny – edykt cesarza Ferdynanda II z 6 marca 1629 roku, będący skutkiem zwycięstw katolików w walkach z lat 1618−1628, nakazujący protestantom zwrot wszystkich dóbr kościelnych zagarniętych po układzie passawskim (1552). Edykt wykonano tylko w dziedzicznych posiadłościach cesarza, po pokoju praskim cesarz zrezygnował z wykonywania go. Następcy Ferdynanda potwierdzili wycofanie się z egzekwowania dekretu po pokoju westfalskim. Gdyby doszło do egzekucji edyktu, w ręce katolików wróciłoby ponad 12 księstw biskupich i ok. 500 monastyrów i innych posiadłości kościelnych, które protestanci zsekularyzowali od 1552 roku. Opierając się na swoim autorytecie jako cesarza, Ferdynand pominął zwyczajową drogę legislacyjną w Sejmie Rzeszy. Dążenie do centralizacji i umocnienia władzy w Niemczech sprowokowały antyhabsburską koalicję państw zewnętrznych do aktywniejszego włączenia się do walk w | 157 | 234 |
mrc_6643 | ile goli ma messi? | Messi zdobył 31 goli | Łącznie w sezonie, Messi zdobył 31 goli i zanotował 25 asyst, występując w 44 meczach. Z klubem nie zdobył żadnego trofeum, była to pierwsza taka sytuacja od sezonu 2007/2008. ==== Sezon 2020/2021 ==== Pomimo narastających spekulacji odnośnie odejścia Messiego, Argentyńczyk ostatecznie pozostał w FC Barcelonie. 27 sierpnia strzelił pierwszego gola w nowym sezonie, a spotkanie Primera División z Villarealem zakończyło się wygraną 4:0. 20 października strzelił gola z rzutu karnego w rozgrywkach Ligi Mistrzów UEFA przeciwko Ferencváros, tym samym stając pierwszym piłkarzem w historii, który zdobył gola 16 sezonach z rzędu Ligi Mistrzów. 29 listopada, po strzeleniu gola przeciwko Osasunie (4:0), zdjął koszulkę meczową Barcelony i zaprezentował się z koszulką Newell's Old Boys w hołdzie dla Diego Maradony, który zmarł | 19 | 39 |
mrc_6644 | z jakiego miasta pochodzi cleo? | Szczecinie | Cleo, właśc. Joanna Krystyna Klepko (ur. 25 czerwca 1983 w Szczecinie) – polska piosenkarka, autorka tekstów, malarka i projektantka mody, z wykształcenia architekt krajobrazu. Karierę zaczynała w chórze gospel Soul Connection. W latach 2004–2005 współtworzyła duet Dwie Asie, który udzielał się wokalnie w utworach wykonawców hip-hopowych, takich jak Pih czy Endefis. W latach 2007–2013 występowała gościnnie m.in. na nagraniach raperskich Onara czy WSRH. Od 2013 współpracuje z Donatanem, z którym wydała album studyjny "Hiper/Chimera" (2014) i solowe "Bastet" (2016), "superNOVA" (2020) oraz "vinyLOVA" (2022). Pierwszą płytę promowali m.in. singlem „My Słowianie”, z którym zajęli 14. miejsce w finale 59. Konkursu Piosenki Eurowizji. Z pierwszą płytą dotarła na szczyt listy najchętniej kupowanych albumów w Polsce. Za sprzedaż swoich albumów i singli | 59 | 69 |
mrc_6645 | gdzie jest grupa wagnera? | Szkolenie najemników odbywa się w miejscowości Molkino w Kraju Krasnodarskim, na poligonie 10 Brygady Specnazu GRU. | Grupa Wagnera () – prywatna firma wojskowa, powiązana z rosyjskim wywiadem wojskowym. Nazwa organizacji pochodzi od pseudonimu jej założyciela i głównodowodzącego Dmitrija Utkina, ps. „Wagner”. Grupa utworzona została w 2014 roku jako organizacja będąca następcą Korpusu Słowiańskiego. Szkolenie najemników odbywa się w miejscowości Molkino w Kraju Krasnodarskim, na poligonie 10 Brygady Specnazu GRU. Członkowie grupy wielokrotnie byli oskarżani o poglądy neonazistowskie. == Zadania i obecność organizacji == === Zadania organizacji === Grupa Wagnera wykorzystując luki prawa międzynarodowego, jako prywatne przedsięwzięcie oferuje usługi w zakresie wojskowości najemnej (kontraktowej) nieograniczonym podmiotom polityczno-rządowym oraz gospodarczym w dwóch głównych obszarach: * działań defensywnych w tym zwłaszcza ochrony oferowanej nieformalnym, jak i formalnym organizacjom polityczno-rządowym oraz podmiotom gospodarczym, jak i plemiennym watażkom afrykańskim, * działań | 286 | 401 |
mrc_6646 | w którym roku urodził się adam mickiewicz? | 24 grudnia 1798 | zakazanych Kościoła katolickiego (index librorum prohibitorum) dekretami z 1848. == Życiorys == === Dzieciństwo i młodość === Adam Mickiewicz urodził się 24 grudnia 1798. Został ochrzczony 12 lutego 1799 w kościele Przemienienia Pańskiego w Nowogródku. Był synem Mikołaja Mickiewicza herbu Poraj, adwokata sądowego w Nowogródku i komornika mińskiego, oraz Barbary z Majewskich, córki ekonoma z pobliskiego Czombrowa. Jego braćmi byli Aleksander i Franciszek Bronisław Mickiewiczowie. W latach 1807–1815 uczęszczał do dominikańskiej szkoły powiatowej w Nowogródku. W 1812 miały miejsce dwa ważne wydarzenia w jego życiu: ciężko rozchorował się i w połowie maja umarł jego ojciec, a latem przez Nowogródek przeszły wojska napoleońskie (oddziały pod dowództwem cesarskiego brata i króla Westfalii Hieronima oraz korpus księcia Józefa Poniatowskiego) maszerujące na Rosję. W | 154 | 169 |
mrc_6647 | do powstania pożaru potrzebny jest? | Warunkiem zapoczątkowania pożaru (podobnie jak w procesie spalania) jest istnienie tzw. trójkąta spalania, jak i odpowiednich warunków do jego podtrzymania: * materiał palny * utleniacz * źródło energii cieplnej koniecznej do zapalenia materiału palnego. | Pożar – niekontrolowany, samoistny proces spalania materiałów palnych w miejscu i czasie do tego nieprzeznaczonym. Warunkiem zapoczątkowania pożaru (podobnie jak w procesie spalania) jest istnienie tzw. trójkąta spalania, jak i odpowiednich warunków do jego podtrzymania: * materiał palny * utleniacz * źródło energii cieplnej koniecznej do zapalenia materiału palnego. == Przyczyny pożarów == * Naturalne ** wyładowania atmosferyczne, erupcja wulkanu * Spowodowane przez czynnik ludzki ** zaniedbania, zaprószenia, podpalenia, wypadki komunikacyjne i in. == Podział pożarów ze względu na materiał == W Polsce stosuje się następującą klasyfikację pożarów: W USA stosuje się inny podział na grupy: A – ciała stałe, B – ciecze i gazy palne, C – pożary grup A i B w pobliżu urządzeń pod napięciem, D – | 115 | 369 |
mrc_6648 | jaka planeta jest najdalej od słońca? | Neptun | nazywane jest peryhelium, a największe oddalenie – aphelium. Ze względu na ogromne różnice w stosunkach odległości wiele wizualizacji Układu Słonecznego ukazuje orbity planet w podobnych do siebie odległościach. W rzeczywistości, z kilkoma wyjątkami, im dalej od Słońca krąży planeta lub pas planetoid, tym bardziej rośnie odległość pomiędzy jej orbitą a orbitą poprzedniego ciała. Na przykład Wenus jest średnio o 0,33 au dalej niż Merkury, podczas gdy Saturn – o 4,3 au dalej niż Jowisz, a Neptun – o 10,5 au dalej niż Uran. Podejmowano próby określenia związku pomiędzy tymi odległościami (patrz: Reguła Titiusa-Bodego), jednak żadna tego typu teoria nie znalazła wytłumaczenia i nie została zaakceptowana. === Słońce === Duża masa Słońca umożliwiła uzyskanie wystarczająco wysokiej temperatury, by mogła zachodzić reakcja | 492 | 498 |
mrc_6649 | na jakim półwyspie leży turcja? | na półwyspie Azja Mniejsza | Turcja (tur. "Türkiye"), Republika Turcji (tur. "Türkiye Cumhuriyeti") – państwo położone w Azji Zachodniej na półwyspie Azja Mniejsza, a częściowo również w Europie Południowo-Wschodniej, ze stolicą w Ankarze. Graniczy w Europie z Bułgarią i Grecją, natomiast w Azji z Syrią, Irakiem, Iranem, Azerbejdżanem, Armenią i Gruzją. Część europejska – wschodnia Tracja – stanowi 3% powierzchni i oddzielona jest od części azjatyckiej Morzem Marmara oraz cieśninami Bosfor i Dardanele. Turcję od północy otacza Morze Czarne, od zachodu Morze Egejskie i Morze Marmara, a od południa Morze Śródziemne (nazywane w języku tureckim Morzem Białym). Republika Turcji została proklamowana w 1923 roku, poprzedzającym ją państwem było Imperium Osmańskie. == Geografia == === Ukształtowanie poziome === Turcja leży na dwóch kontynentach: azjatyckim (w 97% | 108 | 134 |
mrc_6650 | kto rządził w latach 70? | Edwarda Gierka | na Sejm I, II, III, IV, V, VI, VII i VIII kadencji (1952–1980). „Dekada gierkowska”, czyli okres sprawowania przez Edwarda Gierka władzy w latach 1970–1980, charakteryzowała się do około 1976 dynamicznym procesem modernizacji i rozwoju społeczno-gospodarczego kraju, który w wyniku wzrastającego zadłużenia zagranicznego i błędnie prowadzonej polityki gospodarczej przeszedł w okres długotrwałego kryzysu gospodarczego, który z kolei doprowadził do kryzysu politycznego w czasie Sierpnia 1980 i usunięcia Gierka z Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (1980), a następnie usunięcia go z Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (1981) i internowania (1981) w czasie stanu wojennego (1981–1983). == Życiorys == === Młodość === Edward Gierek urodził się w rodzinie robotniczej, we wsi Porąbka (dziś dzielnicy Sosnowca w Zagłębiu Dąbrowskim). Rodzina Gierków była bardzo | 115 | 129 |
mrc_6651 | jaki związek ma budda z indiami? | Resztę życia poświęcił podróżom po Indiach i nauczaniu ludzi. | Budda (sanskr. Buddha „przebudzony”, „oświecony”, „ten, który nie śpi”), właśc. Siddhartha Gautama urodzony jako książę około 560 p.n.e. we wsi Lumbini na terenie dzisiejszego Nepalu. Pierwszą część swojego życia spędził na doświadczaniu przyjemności, otoczony zbytkiem i luksusem. Znudzony dotychczasowymi doświadczeniami wyszedł z pałacu i za jego murami zobaczył wiele cierpienia. To skłoniło go do tego, aby podjąć decyzję o porzuceniu dotychczasowego życia i staniu się wędrownym mnichem. Pewnego dnia pod drzewem Bodhi oddał się kilkudniowej medytacji, w trakcie której osiągnął oświecenie. Resztę życia poświęcił podróżom po Indiach i nauczaniu ludzi. Nadrzędnym celem nauk Buddy była pomoc ludzkości w uwolnieniu się z cierpienia. Oświeceniem Budda określa uwolnienie się od permanentnego cyklu odradzania i śmierci (samsary) oraz od cierpienia, które jest immanentną | 597 | 658 |
mrc_6652 | w którym roku zbudowano most krymski? | 1942 | Most Krymski, most Kerczeński, most nad Cieśniną Kerczeńską, most przez Cieśninę Kerczeńską () – most łączący Półwysep Krymski z Półwyspem Tamańskim poprzez Cieśninę Kerczeńską. == Historia == Pierwszy most nad Cieśniną Kerczeńską powstał w trakcie walk na froncie wschodnim II wojny światowej. Został zbudowany przez niemiecką Organizację Todt w 1942 i był mostem linowym. W 1943, na osobiste polecenie Adolfa Hitlera, został zaprojektowany przez Alberta Speera nowy, żelbetowy most drogowo-kolejowy, który miał zastąpić tymczasową konstrukcję i służyć jako droga zaopatrzenia dla jednostek na Kaukazie Północnym. Sam Speer był sceptyczny wobec czasu danego mu na zaprojektowanie mostu oraz, w obliczu szybkich postępów kontrofensywy radzieckiej, sensowności jego budowy. Jego wątpliwości były słuszne, gdyż jeszcze w tym samym roku Niemcy ewakuowali się z | 347 | 351 |
mrc_6653 | kto był pierwowzorem jak zostałem gangsterem? | jest luźno oparty na kilkunastu życiorysach. | Jak zostałem gangsterem. Historia prawdziwa – polski film sensacyjny z 2019 w reżyserii Macieja Kawulskiego, którego premiera odbyła się 3 stycznia 2020. == Fabuła == Akcja filmu zaczyna się w latach 70. Główny bohater jako młody chłopiec odkrywa, że adrenalina jest tym, co sprawia mu największą radość. Szuka też łatwych sposobów zdobywania pieniędzy. Wspólnie z przyjacielem buduje własną armię. Zaczynali w kreszowych dresach, a stworzyli organizację przestępczą, która przez chwilę panowała nad całym krajem. Film jest luźno oparty na kilkunastu życiorysach. == Obsada == Opracowano na podstawie materiału źródłowego. == Ścieżka dźwiękowa == * Tymek – Jak zostałem gangsterem ft. Kasta (prod. Matheo) * Muniek Staszczyk – Ołów (prod. Jurek Zagórski) * Malik Montana – Mitoman (prod. KD-Beatz & Niza) | 519 | 563 |
mrc_6654 | jakie jaja znosiła kaczka dziwaczka? | "znosiła jaja na twardo | Kaczka Dziwaczka – wiersz Jana Brzechwy oraz imię jego bohaterki. Opublikowany został po raz pierwszy w 1939 roku. Kaczka Dziwaczka cechowała się niecodziennym zachowaniem i wyglądem (m.in. "znosiła jaja na twardo i miała czubek z kokardą"). == Nawiązania == Tekst utworu został wykorzystany w piosence "Kaczka Dziwaczka" z filmu "Akademia Pana Kleksa", którą wykonywał zespół Fasolki. == Tłumaczenia na języki obce == Wiersz został przełożony na język angielski pod tytułem "Dotty Duck" (tłum. Hilda Andrews-Rusiecka). | 190 | 213 |
mrc_6655 | jaką dyscyplinę sportu uprawia panczenista? | Łyżwiarstwo szybkie | Łyżwiarstwo szybkie – dyscyplina zimowa, w której celem zawodnika jest jak najszybsze przejechanie na łyżwach określonego dystansu po torze lodowym. Sportowca uprawiającego łyżwiarstwo szybkie nazywa się panczenistą. Łyżwiarze startują w parach i każdy z nich jedzie na zmianę po torze wewnętrznym i zewnętrznym. Zawodnicy jadący w danej parze nie eliminują się wzajemnie, ważny jest jedynie czas, jaki osiągnął każdy z nich (przy ustalaniu klasyfikacji bierze się pod uwagę czasy wszystkich zawodników). Światową czołówkę w łyżwiarstwie szybkim stanowią obecnie zawodnicy pochodzący z Holandii, gdzie dyscyplina ta cieszy się dużą popularnością. Coraz większą rolę odgrywa nowoczesny sprzęt, przede wszystkim kostiumy zawodników, które muszą cechować się dobrą aerodynamiką. Odmianę łyżwiarstwa szybkiego stanowią zawody rozgrywane na krótkim torze (ang. "short track"). W tej konkurencji | 0 | 19 |
mrc_6656 | kto uzyskał tytuł mistrza świata w szachach 2021? | Magnusem Carlsenem | Mecz szachowy o tytuł indywidualnego mistrza świata, rozegrany pomiędzy broniącym tytułu Magnusem Carlsenem z Norwegii a pretendentem Janem Niepomniaszczim z Rosji w dniach 26 listopada - 10 grudnia 2021 roku w Dubaju. Carlsen przystąpił do rywalizacji jako panujący od 2013 roku mistrz świata, natomiast Niepomniaszczij prawo udziału zdobył jako zwycięzca turnieju pretendentów, który odbył się w marcu 2020 i kwietniu 2021 w Jekaterynburgu. Mecz zakończył się zwycięstwem Carlsena, który tym samym obronił tytuł, w stosunku 7½ do 3½. == Wyłonienie pretendenta == Mecze o mistrzostwo świata w szachach organizowane są przez Międzynarodową Federację Szachową. Odbywają się według formuły bezpośredniego pojedynku pomiędzy panującym mistrzem a aspirującym do tego tytułu pretendentem, zwycięzcą oficjalnego turnieju pretendentów. Magnus Carlsen zdobył swój tytuł w 2013 | 89 | 107 |
mrc_6657 | skąd pochodziła bona sforza? | Pochodziła z możnego włoskiego rodu książąt Mediolanu – Sforzów. | Lithuaniae, Barique princeps Rossani, Russiae, Prussiae, Masoviae etc. domina." (Bona, z Bożej łaski królowa Polski, wielka księżna Litwy, księżna Bari i Rossano, pani Rusi, Prus, Mazowsza itd.). Tytulatura skrócona: "Bona Sfortia Dei gratia regina Poloniae" (Bona Sforza, z Bożej łaski królowa Polski), "Bona Sphortia regina Poloniae" (Bona Sforza, królowa Polski), "Bona Sfortia de Arragonia Regina Poloniae" (Bona Sforza d’Aragona, królowa Polski). == Życiorys == Pochodziła z możnego włoskiego rodu książąt Mediolanu – Sforzów. Była córką Giana Galeazza Sforzy i Izabeli Aragońskiej. Mimo iż jej ojcu należała się władza w Księstwie Mediolanu, został on odsunięty przez Ludovica il Moro. Sprawował on władzę w imieniu młodego księcia aż do jego śmierci w 1494 na zamku w Pawii. Wkrótce po tym księżna Izabela | 467 | 531 |
mrc_6658 | kiedy wybuchło iii powstanie śląskie? | III powstanie śląskie wybuchło w nocy z 2 na 3 maja 1921. | Najwyższej. Na znak protestu 2 maja rozpoczął się strajk generalny w kopalniach i hutach. III powstanie śląskie wybuchło w nocy z 2 na 3 maja 1921. Głównym jego organizatorem była Polska Organizacja Wojskowa Górnego Śląska. Decyzję o jego rozpoczęciu podjęto pomimo sprzeciwu rządu polskiego, na czele którego stał Wincenty Witos. == Przebieg == Powstanie wybuchło, gdy Komisja Międzysojusznicza przedstawiła projekt przyznania Niemcom prawie trzech czwartych obszaru plebiscytowego. 3 maja o godz. 2.00 w nocy wszystkie siły powstańcze rozpoczęły akcję bojową. Niemal jednocześnie z rozpoczęciem działań w nocy z 2 na 3 maja specjalny oddział powstańczy pod dowództwem por. Tadeusza Puszczyńskiego-Wawelberga (grupa Wawelberg) w ramach akcji „Mosty” wysadził w powietrze mosty kolejowe na Odrze. W ten sposób przerwano połączenia kolejowe z | 90 | 147 |
mrc_6659 | co w okresie powstania styczniowego określano mianem partii? | nieregularny oddział powstańczy, oddział wojskowy złożony głównie z ochotników, prowadzący działania o charakterze partyzanckim | Partia powstańcza – nieregularny oddział powstańczy, oddział wojskowy złożony głównie z ochotników, prowadzący działania o charakterze partyzanckim. Określenie odnosząc się zwykle do polskich oddziałów z okresu powstania listopadowego i styczniowego, cechujących się różnorodnym uzbrojeniem (m.in. drągi i kosy) oraz zmiennym składem osobowym, od kilku osób do kilku tysięcy ludzi; zwykle jednak były to niewielkie oddziały, często się rozpraszające i łączące się z innymi w nową partię bądź przyłączające się do innego oddziału. Przykłady partii powstańczych z lat 1863-65: oddziały Macieja Marcina Lelewela-Borelowskiego, Kajetana Cieszkowskiego, ks. gen. Stanisława Brzóski, Zygmunta Sierakowskiego, Józefa Wysockiego, Zygmunta Padlewskiego, Michała Kruka-Heydenreicha czy Władysława Kononowicza. Partiami nazywano także nieregularne oddziały partyzanckie w okresie potopu. Niekiedy odróżniano partie szlacheckich wolontariuszy od luźnych "kup" chłopskich walczących ze szwedzkim | 20 | 147 |
mrc_6660 | jaki związek zawodowy powstał z inicjatywy stoczniowców? | Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”. | zmuszona do negocjacji. 21 sierpnia do Gdańska przybyła Komisja Rządowa z Mieczysławem Jagielskim, a do Szczecina z Kazimierzem Barcikowskim. 30 i 31 sierpnia oraz 3 i 11 września przedstawiciele komitetów strajkowych oraz rządzącej partii podpisali Porozumienia sierpniowe. Na ich mocy 17 września w Gdańsku przedstawiciele robotników z całej Polski powołali do życia ogólnopolski Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”. Rezultatem podpisanych w Gdańsku, Szczecinie i Jastrzębiu porozumień było utworzenie – i w konsekwencji zarejestrowanie przez sąd – związku. Napisy „Solidarność” i „solidarni” powtarzały się pod różnymi postaciami na murach strajkującej stoczni. 23 sierpnia ukazał się pierwszy numer „Strajkowego Biuletynu Informacyjnego 'Solidarność'”, wydawanego nakładem Wolnej Drukarni Stoczni Gdańskiej. Zainspirowało to Jerzego Janiszewskiego, studenta gdańskiej Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Pięknych, do stworzenia słynnego | 382 | 435 |
mrc_6661 | ile tysięcy jest w milionie? | 106 (tysiąc tysięcy) | Milion (polski skrót: mln) – liczba o wartości: 1 000 000 = 106 (tysiąc tysięcy), jak również liczebnik główny. W układzie SI mnożnikowi 106 odpowiada przedrostek jednostki miary mega o symbolu M, np. MHz – megaherc, a jego odwrotności (jedna milionowa) 10−6 odpowiada mikro o symbolu µ, np. µm – mikrometr. | 60 | 80 |
mrc_6662 | jakie opery napisał stanisław moniuszko? | najsłynniejsze to "Halka", "Straszny dwór" i "Paria" | Stanisław Moniuszko herbu Krzywda (ur. 5 maja 1819 w Ubielu, zm. 4 czerwca 1872 w Warszawie) – polski kompozytor, dyrygent, pedagog, organista; autor ponad 268 pieśni, wielu oper (najsłynniejsze to "Halka", "Straszny dwór" i "Paria"), operetek, baletów i muzyki kościelnej. Tworzył muzykę nacechowaną narodowo, wplatając w swoje kompozycje wyraziste elementy folkloru polskiego (melodie i tańce ludowe) oraz wykorzystując utwory polskich poetów (m.in. Jana Kochanowskiego, Adama Mickiewicza). Jeden z najwybitniejszych kompozytorów polskiego romantyzmu. Jest nazywany ojcem „polskiej opery narodowej”. == Edukacja == Początkowo w kierunku muzycznym kształciła go matka, Elżbieta z domu Madżarska, m.in. grając swemu synowi na klawikordzie "Śpiewy historyczne" Juliana Ursyna Niemcewicza. Gdy w 1827 rodzina przeniosła się do Warszawy, ośmioletni Moniuszko rozpoczął naukę muzyki u Augusta Freyera, organisty | 180 | 232 |
mrc_6663 | czyim dziełem jest biblia? | uznawanych przez żydów i chrześcijan za natchnione przez Boga. | Biblia, Pismo Święte (z greckiego , "biblion" „zwój papirusu, księga”, l.m. , "biblia" „księgi”) – zbiór ksiąg, spisanych pierwotnie w językach hebrajskim, aramejskim i w greckim (w formie "koinè" (gr. κοινὴ)), uznawanych przez żydów i chrześcijan za natchnione przez Boga. Biblia i poszczególne jej części posiadają odmienne znaczenie religijne dla różnych wyznań. Na chrześcijańską Biblię składają się Stary Testament i Nowy Testament. Biblia hebrajska – Tanach – obejmuje księgi Starego Testamentu. Poszczególne odłamy i tradycje chrześcijańskie mają nieco inny kanon ksiąg świętych. == Kanon == Do IV wieku n.e. nie było powszechnie przyjmowanego kanonu Biblii. Lokalne kościoły, jak i poszczególne regiony, miały do niego własne podejście. Na Wschodzie odrzucano Apokalipsę, na Zachodzie – List do Hebrajczyków, a do pism kanonicznych | 211 | 273 |
mrc_6664 | gdzie dzieje się akcja w pustyni i w puszczy? | Akcja powieści zaczyna się w roku 1884 w Port Said | W pustyni i w puszczy – powieść przygodowa dla młodzieży Henryka Sienkiewicza publikowana w odcinkach w latach 1910–1911 w dzienniku „Kurier Warszawski”, wydana w 1911 w Warszawie w wydawnictwie „Gebethner i Wolff”; przełożona na 21 języków (1985), stała się międzynarodowym bestsellerem. == Fabuła == Akcja powieści zaczyna się w roku 1884 w Port Said rozmową 14-letniego Polaka Stasia Tarkowskiego i jego towarzyszki, 8-letniej Angielki Nel. Rozmawiają oni o zatrzymaniu w areszcie domowym żony sudańskiego dozorcy Smaina – Fatmy – i jej dzieci przez Anglików. Smain bowiem otrzymał pieniądze od rządu w celu wykupienia jeńców. Jednak zdradził, przywłaszczył sobie pieniądze i przyłączył się do powstania Mahdystów. Zatrzymując Fatmę i jej dzieci, rząd chce zmusić Smaina i przywódcę Sudanu – Mahdiego – | 302 | 352 |
mrc_6665 | kto napisał ewangelie? | jest Jan Marek, który miał spisać w Rzymie relację Piotra Apostoła. | Ewangelia Marka [Mk lub Mar] – lub Ewangelia według świętego Marka – druga z kolei, a zarazem najkrótsza i najstarsza Ewangelia nowotestamentowa. Jej autorem według tradycji chrześcijańskiej jest Jan Marek, który miał spisać w Rzymie relację Piotra Apostoła. Jest jedną z ewangelii synoptycznych. Święty Marek napisał Ewangelię dla ludzi nieznających języka aramejskiego oraz zwyczajów żydowskich. W przeciwieństwie do Mateusza terminy aramejskie zawsze są objaśniane, podobnie jak zwyczaje żydowskie. Pod względem stylu i języka ustępuje pozostałym Ewangeliom. Niewiele jest mów Jezusa i są one krótkie (poza dwiema, tj. Mk 4,1–34 oraz Mk 13,1–37). Marek koncentruje się na opisie cudów i czynów Jezusa. Przez większą część swojej historii Ewangelia Marka była marginalizowana. Stosunek do niej zmienił się w końcu XVIII wieku, kiedy | 191 | 258 |
mrc_6666 | kiedy powstało polskie stronnictwo ludowe? | Została założona 28 lipca 1895 roku w Rzeszowie | Polskie Stronnictwo Ludowe – polska partia polityczna działająca w Galicji. Została założona 28 lipca 1895 roku w Rzeszowie przez m.in. Jakuba Bojkę i Wysłouchów jako Stronnictwo Ludowe (od 27 lutego 1903 pod nazwą „Polskie Stronnictwo Ludowe”). Pozostawało pod znacznym wpływem endecji. Określane jest jako galicyjska partia chłopska. == Charakterystyka programu == Głównymi hasłami programowymi i celami tego ugrupowania politycznego były: * odbudowa niepodległego państwa polskiego, w którym zostaną rozwiązane podstawowe problemy wsi, * autonomia Galicji, * demokratyzacja życia i wybory powszechne oraz wprowadzenie demokratycznej ordynacji wyborczej, * rozwój oświaty, * równouprawnienie chłopów w życiu politycznym (dążenie do zapewnienia większej ich reprezentacji w instytucjach galicyjskich), * dążenie do powiększenia chłopskich gospodarstw (zwłaszcza tych najmniejszych), * zwiększenie możliwości awansu społecznego mieszkańców wsi, | 76 | 123 |
mrc_6667 | ilu wiezniow w polsce? | Osadzonych jest ok. 81 tys. | z lawinowym wzrostem wydawanych wyroków pozbawienia wolności. == System więzienny w Polsce == W polskim systemie penitencjarnym jest 87 zakładów karnych oraz 34 oddziały zewnętrzne zakładów karnych różnego typu, na które łącznie przypada około 83 tys. miejsc więziennych. Osadzonych jest ok. 81 tys., a oczekujących na osadzenie 30 tys. W polskich więzieniach jest więc przestrzegane prawo minimum 3 m² w celi na osadzonego. (dane z grudnia 2011 r.). Rocznie zakłady karne w Polsce opuszcza około 90 tys. osób średnio w miesiącu 7650 a przyjmowanych jest około 7400 skazanych. Problemem są narkomani, którzy na leczenie w specjalnym zakładzie muszą czekać nawet 2 lata. Oprócz kary pozbawienia wolności polskie ustawodawstwo przewiduje inne środki walki z przestępczością: karę ograniczenia wolności i dozór kuratora. | 272 | 299 |
mrc_6668 | jakie wydarzenie wyznacza początek obecnie trwającej ery w kalendarzu muzułmańskim? | Początek roku, w którym miała miejsce hidżra Mahometa, tj. dzień 16 lipca 622 roku, został 17 lat później, za panowania kalifa Omara, uznany za początek ery muzułmańskiej. | osób. Jako ostatni, 24 września 622 roku, Mekkę opuścił Mahomet wraz ze swoim doradcą i przyjacielem Abu Bakrem. Uchodźcy towarzyszący Mahometowi, nazywani "muhadżirami" (arab. "muhadżirun – ci, którzy razem wywędrowali"), ze względu na swoje zasługi dla religii zajęli potem najwyższe pozycje w "ummie", pierwszej gminie wyznawców islamu. == Znaczenie == Początek roku, w którym miała miejsce hidżra Mahometa, tj. dzień 16 lipca 622 roku, został 17 lat później, za panowania kalifa Omara, uznany za początek ery muzułmańskiej. Od tego momentu liczy się lata w rachubie kalendarza muzułmańskiego oraz kalendarza irańskiego. Hidżrę nazywa się czasami "wielką", w odróżnieniu od "małej", czyli pierwszej fali emigracji, gdy w 615 roku kilkudziesięciu wyznawców, by uniknąć prześladowań, udało się do chrześcijańskiej Etiopii. Kategoria:Islam Kategoria:Wydarzenia 622 | 356 | 527 |
mrc_6669 | na pamiątke jakiego wydarzenia obchodzimy święto wojska polskiego? | na pamiątkę zwycięskiej Bitwy Warszawskiej w 1920, stoczonej w czasie wojny polsko-bolszewickiej. | Święto Wojska Polskiego – święto Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, obchodzone 15 sierpnia na pamiątkę zwycięskiej Bitwy Warszawskiej w 1920, stoczonej w czasie wojny polsko-bolszewickiej. Wprowadzone ustawą Sejmu z 30 lipca 1992 r. (), zastąpioną ustawą z 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny (). Święto to przypada w dzień ustawowo wolny od pracy, ponieważ 15 sierpnia jest również liturgicznym świętem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, dla którego ustawodawca wprowadził wolne. == Historia == Wojsko Polskie od uzyskania niepodległości przez państwo polskie w 1918 roku w znakach, nazwach, ceremoniale i wewnętrznej strukturze podkreślało swój historyczny rodowód i swą tradycję, rozumianą jako trwanie państwa oraz ciągłość istnienia jego zbrojnego ramienia. Kultywowanie tradycji oręża polskiego było jednym z istotnych czynników integrujących armię oraz umacniało | 97 | 194 |
mrc_6670 | gdzie zginął henryk pobożny? | Śmierć Henryka II Pobożnego na polach pod Legnicą | Henryk został pochowany w ufundowanym przez siebie klasztorze franciszkańskim we Wrocławiu. W 1944 roku ciało Henryka Pobożnego zostało zabrane z grobowca przez naukowców niemieckich i poddane badaniom laboratoryjnym. Próbowano dowieść, czy książę był Aryjczykiem. W okresie oblężenia Wrocławia ciało zaginęło. == Tablica przodków == == Potomstwo == Śmierć Henryka II Pobożnego na polach pod Legnicą w krótkim czasie doprowadziła do rozpadu „Monarchii Henryków Śląskich” i uniemożliwiła zjednoczenie Polski jeszcze w połowie XIII stulecia. Henryk pozostawił po sobie pięciu synów (byli to Bolesław II Rogatka, Mieszko lubuski, Henryk III Biały, Konrad I głogowski i Władysław wrocławski, arcybiskup Salzburga) i pięć córek (Gertruda – żona Bolesława I mazowieckiego, Konstancja – żona Kazimierza I kujawskiego, Elżbieta – żona Przemysła I, Agnieszka – opatka | 350 | 399 |
mrc_6671 | kto uczył się na uniwersytecie jagiellońskim? | m.in.: Karol Olszewski, Zygmunt Wróblewski, Napoleon Cybulski, Tadeusz Browicz, Marian Smoluchowski, Leon Marchlewski, Władysław Natanson, Kazimierz Żórawski oraz Stanisław Zaremba. Wśród nauk humanistycznych czołowymi przedstawicielami byli Michał Bobrzyński, Józef Szujski, Stanisław Smolka, Kazimierz Morawski, Franciszek Piekosiński, Edmund Krzymuski, Jan Baudouin de Courtenay, Fryderyk Zoll, Stanisław Wróblewski czy Stanisław Estreicher. Na początku XX wieku studiowało na Uniwersytecie Jagiellońskim około 3 tysięcy studentów, w tym także pierwsze kobiety, które mogły podjąć studia dopiero w 1894, najpierw na wydziale farmacji, a później i innych. | m.in.: Karol Olszewski, Zygmunt Wróblewski, Napoleon Cybulski, Tadeusz Browicz, Marian Smoluchowski, Leon Marchlewski, Władysław Natanson, Kazimierz Żórawski oraz Stanisław Zaremba. Wśród nauk humanistycznych czołowymi przedstawicielami byli Michał Bobrzyński, Józef Szujski, Stanisław Smolka, Kazimierz Morawski, Franciszek Piekosiński, Edmund Krzymuski, Jan Baudouin de Courtenay, Fryderyk Zoll, Stanisław Wróblewski czy Stanisław Estreicher. Na początku XX wieku studiowało na Uniwersytecie Jagiellońskim około 3 tysięcy studentów, w tym także pierwsze kobiety, które mogły podjąć studia dopiero w 1894, najpierw na wydziale farmacji, a później i innych. Legendarną pierwszą studentką pozostaje jednak Nawojka, która podobno używała męskiego przebrania. O politycznym życiu UJ aż do początków XX wieku decydowali konserwatyści. Na przełomie wieków wpływy zdobyli także nacjonaliści, socjaliści, ludowcy i w mniejszym stopniu chadecy. Spory między lewicowcami | 0 | 657 |
mrc_6672 | gdzie występuje glukoza? | Występuje w znacznych ilościach w owocach (szczególnie w winogronach, stąd nazywana jest czasem "cukrem gronowym") i miodzie. | Glukoza, D-glukoza – organiczny związek chemiczny, monosacharyd (cukier prosty) z grupy aldoheksoz. Jest białym, drobnokrystalicznym ciałem stałym, z roztworów wodnych łatwo krystalizuje jako monohydrat. Jest bardzo dobrze rozpuszczalna w wodzie. Enancjomerem D-glukozy jest L-glukoza, niewystępująca w organizmach wyższych. == Występowanie == Glukoza powstaje w organizmach roślinnych podczas fotosyntezy: Występuje w znacznych ilościach w owocach (szczególnie w winogronach, stąd nazywana jest czasem "cukrem gronowym") i miodzie. W organizmach jest składowana w postaci dwóch polimerów: skrobi u roślin i glikogenu u zwierząt. == Budowa cząsteczki == Krystaliczna glukoza ma budowę cykliczną. Sześcioczłonowy pierścień hemiacetalu powstaje w wyniku reakcji grupy aldehydowej przy atomie węgla C1 z grupą hydroksylową przy atomie węgla C5 w łańcuchu. Możliwe są zatem dwa anomery – α oraz β | 407 | 532 |
mrc_6673 | kto był głównym kontrkandydatem zygmunta wazy do polskiego tronu? | Maksymiliana Habsburga | Wazie Zamoyski, zmienił zdanie, gdy kandydaturę królewicza poparli prymas Karnkowski, marszałek wielki koronny Andrzej Opaliński oraz Olbracht Łaski. 19 sierpnia prymas nominował Zygmunta Wazę na króla, zaś w odpowiedzi 22 sierpnia koło konwokacyjne ogłosiło królem Maksymiliana Habsburga. Obu elektów nie uznało Wielkie Księstwo Litewskie. Obaj kandydaci wybór przyjęli, a o tym kto zostanie koronowany na króla miały zdecydować działania wojenne. == Po elekcji. Wojna o koronę == 27 września 1587 w Ołomuńcu Maksymilian Habsburg przyjął tytuł króla Polski i wielkiego księcia Litwy oraz zaprzysiągł pakta konwenta. Po wkroczeniu do Korony, jego liczącą 5000 żołnierzy armię zasilili polscy zwolennicy w liczbie 1500. Następnym krokiem miało być zdobycie stolicy państwa – Krakowa, jednak opór mieszczan udaremnił ten zamiar. Ostatecznie, po fiasku działań | 266 | 288 |
mrc_6674 | czym jest front atmosferyczny? | Front meteorologiczny, front atmosferyczny (łac. "frons", czoło, twarz) – wąska strefa przejściowa oddzielająca masy powietrza o różnych właściwościach termicznych i wilgotnościowych. | Front meteorologiczny, front atmosferyczny (łac. "frons", czoło, twarz) – wąska strefa przejściowa oddzielająca masy powietrza o różnych właściwościach termicznych i wilgotnościowych. == Opis == W tej strefie, o szerokości od kilkudziesięciu do kilkuset kilometrów, bardzo małym nachyleniu względem powierzchni ziemi (kilka stopni), następuje mieszanie się powietrza, co często przejawia się intensywnymi zjawiskami pogodowymi. Poniżej frontu znajduje się powietrze chłodne, powyżej ciepłe. W zależności od kierunku ruchu mas powietrza rozróżnia się front ciepły – gdy ciepłe powietrze nasuwa się na powietrze chłodne oraz front chłodny, gdy chłodne powietrze wciska się pod powietrze ciepłe. W strefie frontu chłodnego powstają chmury kłębiaste deszczowe, powodując silny ale krótkotrwały opad obejmujący mały obszar. Front powstały z połączenia frontu ciepłego z doganiającym go frontem chłodnym to | 0 | 183 |
mrc_6675 | kiedy powstały kantory w polsce? | W marcu 1989, wkrótce po podpisaniu przez rząd Mieczysława Rakowskiego decyzji o otwarciu kantorów | został zwolniony z funkcji dyrektora przedsiębiorstwa państwowego, następnie prowadził kurnik, pieczarkarnię, warsztat samochodowy i biuro pisania podań. Był zaprzyjaźniony z wicepremierem Ireneuszem Sekułą. W marcu 1989, wkrótce po podpisaniu przez rząd Mieczysława Rakowskiego decyzji o otwarciu kantorów, uruchomił w wielu miejscach na granicy zachodniej pierwszą w Polsce sieć punktów wymiany walut. Według Piotra Pytlakowskiego od początku transformacji systemowej z 1989 Aleksandra Gawronika popierała redakcja tygodnika „Wprost”, w zamian biznesmen wykupywał w tygodniku powierzchnię reklamową dla swoich przedsiębiorstw. W 1990 znalazł się na 1. miejscu listy 100 najbogatszych Polaków tygodnika „Wprost”; w kolejnych latach zajmował dwukrotnie 6. miejsce (1991, 1992), 22. miejsce (1993) i 92. miejsce (1994). Po podpisaniu umowy z niemiecką firmą „Tax-free”, Polacy kupujący towary w RFN mogli w | 208 | 306 |
mrc_6676 | na których igrzyskach polacy zdobyli najwięcej medali? | Igrzyskach w Moskwie w 1980 | na jednych igrzyskach po dwa złote medale: Witold Woyda w indywidualnym i drużynowym turnieju florecistów w 1972 r., Arkadiusz Skrzypaszek w 1992 r. w pięcioboju nowoczesnym – indywidualnie i drużynowo oraz Robert Korzeniowski w chodzie na 20 i 50 km w 2000 r. Najwięcej medali (32) Polska zdobyła na Igrzyskach w Moskwie w 1980, zaś najwięcej złotych medali (7) przywozili Polacy czterokrotnie z igrzysk w: Tokio, Monachium, Montrealu, oraz Atlancie. Polska po odzyskaniu niepodległości nie brała udziału w igrzyskach dwukrotnie - w 1920 z powodu udziału w wojnie polsko-bolszewickiej, a w 1984 Polska, podobnie jak większość krajów bloku wschodniego, zbojkotowała Igrzyska w Los Angeles. Od roku 2000 polscy medaliści olimpijscy otrzymują po zakończeniu kariery świadczenie pieniężne zwane emeryturą olimpijską. == | 301 | 328 |
mrc_6677 | co to jest gatunek? | Gatunek to w znaczeniu potocznym kategoria albo jakość materiału. Ściślejsze znaczenie ma w nauce i technice, szczególnie tam gdzie spotykamy się z klasyfikacją pewnych obiektów. | Gatunek to w znaczeniu potocznym kategoria albo jakość materiału. Ściślejsze znaczenie ma w nauce i technice, szczególnie tam gdzie spotykamy się z klasyfikacją pewnych obiektów. * gatunek (biologia) (łac. "species") * gatunek artystyczny * gatunek drewna * gatunek filmowy * gatunek gry komputerowej * gatunek literacki * gatunek muzyczny * gatunek stopu * gatunek telewizyjny Inne: * Gatunek, (ang. "Species"), film z roku 1995 w reżyserii Rogera Donaldsona * Gatunek 2, (ang. "Species II"), film z roku 1998 w reżyserii Petera Medaka * Gatunek 3, (ang. "Species III"), film z roku 2004 w reżyserii Brada Turnera * Gatunek 4, (ang. "Species: The Awakening"), film z roku 2007 w reżyserii Nicka Lyona | 0 | 178 |
mrc_6678 | kiedy powstały pierwsze państwa? | Pierwsze struktury państwowe powstały w Mezopotamii, starożytnym Egipcie i starożytnych Indiach pod koniec czwartego i na początku trzeciego tysiąclecia przed naszą erą. | zasugerowali, by państwem nazywać taką organizację ludności, która ma monopol na uzasadnione wykorzystanie siły w określonym obszarze geograficznym. Pierwsze struktury państwowe powstały w Mezopotamii, starożytnym Egipcie i starożytnych Indiach pod koniec czwartego i na początku trzeciego tysiąclecia przed naszą erą. W Mezopotamii istniała pewna liczba wolnych miast. Starożytny Egipt powstał jako państwo bez miast, lecz wykształcił je w niedługim czasie. Państwo z zasady potrzebuje do egzystencji armii, by móc spełnić kryteria przytoczonej powyżej definicji. Armia z kolei do skutecznego działania wymaga biurokracji. Jedynym odstępstwem od tej reguły wydaje się cywilizacja doliny Indusu, w której przypadku nie udało się znaleźć śladów wojska. Państwa pojawiły się na obszarze Chin w późnym III lub wczesnym II tysiącleciu przed naszą erą. Na Bliskim Wschodzie | 149 | 318 |
mrc_6679 | jak brzmi najstarsze zdanie wypowiedziane w języku polskim? | Daj, ać ja pobruszę, a ty poczywaj | 53) w wierszu 9. od dołu znajduje się zdanie, które jest uważane za najstarsze zapisane w języku polskim: W transliteracji zdanie to brzmi: Day, ut ia pobrusa, a ti poziwai, w wyniku transkrypcji można je zapisać jako: "Daj, ać ja pobruszę, a ty poczywaj", co współcześnie oznacza: "Daj, niech ja pomielę, a ty odpoczywaj". Zostało ono wypowiedziane przez osiadłego na Dolnym Śląsku czeskiego rycerza Boguchwała do jego miejscowej żony, gdy ta mełła ziarno na ręcznych żarnach. Znajduje się ono w opisie pochodzenia należącej do dóbr klasztornych pobliskiej wsi Brukalice. Jako że mielenie ziarna było wtedy uważane za pracę niegodną mężczyzny, Czech ten został nazwany przez sąsiadów Brukałą (zbrukany), a przezwisko to dało także miano całej osadzie. Zdanie to zostało określone | 220 | 254 |
mrc_6680 | kto przybył do gniezna w 1000 roku? | cesarz Otton III | 7 a 15 marca 1000 roku w Gnieźnie. Do grobu św. Wojciecha przybył cesarz Otton III. Po modlitwie w katedrze spotkał się z księciem Bolesławem. Podczas zjazdu Otton nałożył na jego głowę diadem i wręczył kopię włóczni św. Maurycego. W zamian cesarz otrzymał od księcia część relikwii św. Wojciecha. Bolesław przychylił się do planów cesarza o Wielkim Cesarstwie. Najdonioślejszym efektem zjazdu było utworzenie metropolii gnieźnieńskiej – pierwszej metropolii kościelnej w Polsce podległej wyłącznie papieżowi, na czele której postawiono brata św. Wojciecha – Radzima Gaudentego. Wraz z powstaniem nowej metropolii utworzono podległe Gnieznu nowe biskupstwa - sufraganie: krakowską z biskupem Popponem, kołobrzeską z biskupem Reinbernem i wrocławską z biskupem Janem. Biskupstwo poznańskie pozostało poza metropolią gnieźnieńską aż do śmierci biskupa Ungera. | 66 | 82 |
mrc_6681 | z jakich dwóch konkurencji składa się tzw. kombinacja norweska? | dwóch innych sportów zimowych: skoków i biegów narciarskich. | Kombinacja norweska (zwana też nordycką oraz klasyczną) – sport zimowy, popularny w Europie, a także Japonii oraz Stanach Zjednoczonych. Kombinacja jest połączeniem dwóch innych sportów zimowych: skoków i biegów narciarskich. Wraz z biegami i skokami kombinacja należy do rodziny sportów narciarstwa klasycznego. == Historia == Kombinacja norweska narodziła się w XIX wieku w Norwegii. To właśnie tam 12 lutego 1879 klub Christiania Skiklub zorganizował pierwsze zawody "Husebyrennet". Rywalizacja składała się z jednego skoku oraz biegu na 4 km. Nie mierzono długości skoku, a jedynie oceniano styl przyznając od 1 do 5 punktów. W 1892 zawody przeniesiono z Ullern do innej dzielnicy Oslo – Holmenkollen. Do dziś to właśnie tam odbywają się jedne z najważniejszych zawodów narciarskich w Norwegii, Holmenkollen Skifestival. | 165 | 225 |
mrc_6682 | co uczynił herakles pod wpływem szału? | Mordując swoje dzieci, zamordował także dwoje dzieci Ifiklesa. | służbę do Eurysteusza. Gdy Herakles odmówił, zesłała na niego szaleństwo. W obłędzie Herakles zamordował kilkoro ze swoich dzieci. Według jednej tradycji narzędziem mordu był łuk, według innej miał dzieci powrzucać do ognia. Mordując swoje dzieci, zamordował także dwoje dzieci Ifiklesa. Ocknąwszy się z szału, zauważył, co zrobił, i chciał popełnić samobójstwo, jednakże Tezeusz odwiódł go od tego zamiaru, a Herakles porzucił Megarę. Swego rodzaju pokutą miała być służba u Eurysteusza. Na jego polecenie miał wykonać 10 prac (dwie nie zostały zaliczone, przez co musiał wykonać ich 12). Hera podsuwając pomysły Eurysteuszowi, starała się wymyślić dla herosa tak trudne zadania, aby ten podczas ich wykonywania zginął. == 12 prac Heraklesa == # Zabicie lwa nemejskiego. # Zgładzenie hydry lernejskiej. # Schwytanie | 225 | 287 |
mrc_6683 | jaki sport jest najpopularniejszy w polsce? | Najpopularniejszymi z nich są piłka nożna, piłka siatkowa, skoki narciarskie, żużel, lekkoatletyka, piłka ręczna, koszykówka, tenis ziemny i sporty walki. | Sport w Polsce. W Polsce uprawia się wiele dyscyplin sportowych zarówno amatorsko, jak i zawodowo. Najpopularniejszymi z nich są piłka nożna, piłka siatkowa, skoki narciarskie, żużel, lekkoatletyka, piłka ręczna, koszykówka, tenis ziemny i sporty walki. == Historia == 11 października 1919 w Krakowie powołano do życia Polski Związek Lekkiej Atletyki – pierwszą organizację sportową w niepodległej Polsce. Władze związku, którego siedzibą został Lwów – miasto będące wówczas centrum krajowej lekkoatletyki – były zdania, że istnieje konieczność organizacji zawodów popularyzujących dyscyplinę oraz będących sprawdzianem poziomu i umiejętności sportowców. W związku z tym postanowiono, że w lipcu 1920 roku we Lwowie zostanie zorganizowany pierwszy w historii krajowy czempionat. Przed mistrzostwami w odrodzonej Polsce istniało zaledwie kilka klubów lekkoatletycznych, których siedziby znajdowały się | 99 | 253 |
mrc_6684 | co mieści się na płycie głównej? | W komputerze na płycie głównej znajdują się: procesory, pamięć operacyjna lub gniazda do zainstalowania tych urządzeń oraz gniazda do zainstalowania dodatkowych płyt zwanych kartami rozszerzającymi (np. PCI), oraz gniazda do urządzeń składujących (dyski twarde, napędy optyczne itp.), złącze klawiatury i zasilacza. | Płyta główna (ang. "motherboard", "mainboard") – obwód drukowany urządzenia elektronicznego, na którym montuje się najważniejsze elementy, umożliwiając komunikację wszystkim pozostałym komponentom i modułom. W komputerze na płycie głównej znajdują się: procesory, pamięć operacyjna lub gniazda do zainstalowania tych urządzeń oraz gniazda do zainstalowania dodatkowych płyt zwanych kartami rozszerzającymi (np. PCI), oraz gniazda do urządzeń składujących (dyski twarde, napędy optyczne itp.), złącze klawiatury i zasilacza. W niektórych konstrukcjach także gniazda do innych urządzeń zewnętrznych, do których sprzęt znajduje się na płycie głównej (port szeregowy, port równoległy, USB). Koncepcję zbudowania komputera osobistego wyposażonego tylko w minimum potrzebnych urządzeń zmontowanych na jednej płycie drukowanej oraz gniazd, do których podłącza się dodatkowe urządzenia, zapoczątkowała firma IBM, wprowadzając komputer osobisty, zwany też PC. == Budowa | 208 | 523 |
mrc_6685 | jakie działania prowadzili emisariusze na ziemiach polskich? | tajnych wysłanników różnych ugrupowań i frakcji politycznych, szczególnie emigracyjnych, prowadzących działalność polityczną na terenie Polski, zwłaszcza przygotowujących opór zbrojny. | Emisariusz () – wysłannik polityczny (najczęściej tajny), badający sytuację, jaka ma miejsce na danym obszarze. W czasach "napoleońskich" emisariuszem nazywano wysłannika na pola bitew, który spisywał nazwiska poległych w walce, a następnie informował o śmierci rodzinę lub bliskich zmarłego. W okresie rozbiorów emisariuszami nazywano tajnych wysłanników różnych ugrupowań i frakcji politycznych, szczególnie emigracyjnych, prowadzących działalność polityczną na terenie Polski, zwłaszcza przygotowujących opór zbrojny. Współcześnie, od czasów II wojny światowej, określenia „emisariusz” używa się zamiennie z wyrażeniem „tajny kurier” (tj. osoba przemycająca informacje, dokumenty, zdjęcia). Najbardziej znanym polskim emisariuszem był Jan Nowak-Jeziorański, zwany "Kurierem z Warszawy" – żołnierz Armii Krajowej i cichociemny. == Inne znaczenia == * "Emisariusz" – tytuł polskiego filmu z 1998 roku o Tadeuszu Chciuku-Celcie, cichociemnym i kurierze | 336 | 520 |
mrc_6686 | na jakiej zasadzie działają żabki? | sieć niewielkich sklepów spożywczych (typu convenience) działających w Polsce na zasadzie franczyzy | Żabka – sieć niewielkich sklepów spożywczych (typu convenience) działających w Polsce na zasadzie franczyzy, utworzona w 1998 roku. 8812 sklepów prowadzonych jest przez przeszło 7400 franczyzobiorców. Centrala spółki "Żabka Polska sp. z o.o." prowadzącej sieć mieści się w Poznaniu. Sieć sklepów Żabka obsługiwana jest przez siedem centrów logistycznych, które zlokalizowane są w Plewiskach, Tychach, Nadarzynie, Pruszczu Gdańskim, Szałszy, Komornikach oraz Tyńcu Małym. == Historia == W 1998 roku w Poznaniu i Swarzędzu powstało pierwszych siedem eksperymentalnych sklepów Żabka. W tym samym roku podjęto decyzję o stworzeniu ogólnopolskiej sieci sklepów typu convenience. Sieć ta została stworzona przez Mariusza Świtalskiego, byłego właściciela firmy Elektromis oraz założyciela hurtowni Eurocash oraz sklepów Biedronka. Punkty sprzedaży Żabki otwierane były w miejscowościach powyżej 5 tys. mieszkańców | 8 | 107 |
mrc_6687 | kto był założycielem zespołu kombi? | Sławomira Łosowskiego | Kombi (pisownia stylizowana: KOMBI) – polski zespół muzyczny, który powstał w 1976 roku z przekształcenia zespołu Akcenty, założonego w 1969 roku przez Sławomira Łosowskiego. Muzyka zespołu bliska jest stylom elektro-rock i synth pop. Kombi było jednym z najpopularniejszych polskich zespołów dekady lat 80. Poza piosenkami wykonuje także utwory instrumentalne. Do najpopularniejszych piosenek zespołu zalicza się m.in. „Black and White”, „Hotel twoich snów”, „Jej wspomnienie”, „Kochać cię – za późno”, „Królowie życia”, „Linia życia”, „Nie ma zysku”, „Nasze randez-vous”, „Przytul mnie”, „Słodkiego miłego życia”, „Za ciosem cios”. Najpopularniejsze utwory instrumentalne zespołu to „Cyfrowa gra”, „Komputerowe serce”, „Bez ograniczeń”, „Taniec w słońcu”, „Wspomnienia z pleneru” i „Zaczarowane miasto”. Po 2003 zespół podzielił się na dwa odłamy. Pierwszy z nich, czyli grupa Kombii | 152 | 173 |
mrc_6688 | co nosi na głowie papież? | Piusk | Piuska lub zucchetto , lub kalotka – mała, okrągła czapeczka, noszona przez biskupów katolickich na szczycie głowy. Zasadniczo fioletowa dla biskupów, różowa dla arcybiskupów nuncjuszy (deseń mora), purpurowa (czerwona) dla kardynałów, biała dla papieża i emerytowanego papieża. Piuski noszą również niektóre zakony w kolorach określonych przez konstytucje zakonne; dawniej nosili również duchowni diecezjalni. Prawo noszenia piuski mają również opaci klasztorów. Jest też w użyciu zakonników w zakonach habitowych (np. u franciszkanów), ale nigdy podczas liturgii. Wywodzi się ze zwyczaju tonsury. Był to znak przynależności do stanu duchownego w postaci wygolonego koła na szczycie głowy, przykrywanego właśnie piuską. Wprowadzona w VII w. jako prawo, tonsura została zniesiona po Soborze Watykańskim II przez papieża Pawła VI. Piuska pozostała jako element stroju oficjalnego | 0 | 5 |
mrc_6689 | kto dostal zlota pilke 2021? | Lionel Messi | tej nagrody. Lionel Messi kiedy otrzymał Złotą Piłkę 2021 na gali Frence Football powiedział publicznie do Lewandowskiego, że według niego on zasłużył na tą nagrodę w 2020 roku. Odwołanie plebiscytu w 2020 roku spowodowało także dużą debatę w świecie piłkarskim, czy Lewandowski powinien zasłużyć na Złotą Piłkę też w 2021 roku. Wybitny niemiecki piłkarz i trener Jungen Klinsmann w jednym z wywiadów oznajmił, że w tym francuskim plebiscycie piłkarze z Bundesligi nigdy nie będą mieć jednakowych szans na zwycięstwo ze m in. ze względu na to, że liga hiszpańska i angielska są najpopularniejsze i ich rozpoznawalność rośnie w mediach społecznościowych. === Krytyka za niespójność z innymi równoległymi plebiscytami === ==== Niespójność z i w 1966 ==== Nagroda za złotą piłkę | 13 | 25 |
mrc_6690 | jak nazywa się muzyk grający na fortepianie? | Pianista | Pianista – muzyk grający na fortepianie. Pianiści wykonują szeroki repertuar w różnych stylach, w tym muzykę poważną, jazz, blues oraz różnego rodzaju style muzyki rozrywkowej, w tym muzykę rockową. Umiejętność gry na fortepianie sprzyja opanowaniu gry na innych instrumentach klawiszowych, takich jak syntezator, klawesyn, czelesta, czy organy. == Pianiści == === Pianiści-kompozytorzy === Wielu znanych kompozytorów było jednocześnie pianistami. W gronie tym znajdują się m.in.: * Isaac Albéniz * Charles-Valentin Alkan * Anton Arienski * Béla Bartók * Ludwig van Beethoven * Johannes Brahms * Muzio Clementi * Fryderyk Chopin * Edvard Grieg * Johann Nepomuk Hummel * Ferenc Liszt * Felix Mendelssohn-Bartholdy * Wolfgang Amadeus Mozart * Ignacy Jan Paderewski * Siergiej Prokofjew * Siergiej Rachmaninow * Anton Rubinstein | 0 | 8 |
mrc_6691 | do czego zachęca wierzących okres adwentu? | Kościół katolicki zachęca do udziału w rekolekcjach oraz przystąpienia do sakramentu pokuty i pojednania. | zapowiedzi swoim życiem, życia i dzieła Jezusa z Nazaretu. Wśród nich Maryję, Izajasza i Jana Chrzciciela. Adwent jest okresem oczekiwania w ciszy i przygotowania, dlatego Kościół katolicki zachęca do udziału w rekolekcjach oraz przystąpienia do sakramentu pokuty i pojednania. Okres ten nie jest czasem pokuty w takim wymiarze jak wielki post, ale posiada swoisty charakter refleksyjny. Trzecia niedziela adwentu jest obchodzona radośniej. Jest ona nazywana niedzielą Gaudete. W tym dniu szaty liturgiczne mogą mieć różowy kolor. Teksty liturgiczne tego okresu w ciągu roku liturgicznego są nacechowane radością wynikającą z zapowiedzi przyjścia Zbawiciela i Odkupiciela, w sensie tekstów prorockich – jako jego narodzenie, natomiast w świetle Nowego Testamentu – jako powtórne przyjście z mocą w chwale. W rycie ambrozjańskim adwent trwa | 172 | 277 |
mrc_6692 | z czego wykonana była rzeźba dawida? | Praca ta jest wykonana z wypalonego brązu | Dawid Donatella powstał w latach 1430 - 40. Jest to pierwszy od czasów antyku posąg nagiego mężczyzny. Praca ta jest wykonana z wypalonego brązu, co nadaje jej połysk właściwy ciału nasmarowanemu olejkiem. Ten zabieg ma uwypuklić anatomię rzeźby. Dzieło nawiązuje do antyku grecko-rzymskiego poprzez wygląd hełmu z wieńcem i bardzo wyraźny kontrapost. Tematyka religijna działa tu jak pogański mit. Biblijny bohater przedstawiony po zwycięskiej walce z Goliatem. Występuje tu wyraźne dążenie do ukazania piękna ciała ludzkiego poprzez ukazanie jego cech. Zachowano proporcje ludzkiego ciała (mężczyzna nadnaturalnej wielkości). Artysta niezwykle dokładnie opracował nakrycie głowy Dawida. Rzeźba prawdopodobnie była ustawiona na kolumnie, ponieważ tylko patrząc z dołu, można spojrzeć Dawidowi w oczy. Kopia rzeźby jest wręczana jako nagroda przemysłu filmowego Włoch David | 103 | 144 |
mrc_6693 | jakie wyróżniamy rodzaje prądu? | * prąd okresowo zmienny ** prąd tętniący ** prąd przemienny * prąd nieokresowy | w czasie w dowolny sposób. W zależności od charakteru tych zmian można wyróżnić następujące rodzaje prądu: * prąd okresowo zmienny ** prąd tętniący ** prąd przemienny * prąd nieokresowy Wszystkie powyższe pozycje poza ostatnią są przypadkami szczególnymi prądu zmiennego i mają one swoje specjalne znaczenie w elektrotechnice i elektronice. Prąd zmienny nieokresowy może reprezentować prąd o dowolnej zmienności w czasie (szara krzywa na rysunku), lub też prąd zmieniający się zgodnie z określoną funkcją matematyczną lub na skutek określonego zjawiska fizycznego. Na przykład uderzenie pioruna powoduje powstanie fali udarowej o określonym kształcie, która przebiega jednorazowo, nie ma więc charakteru okresowego. Często termin "prąd zmienny" stosowany jest do prądu okresowego przemiennego o przebiegu sinusoidalnym (ang.: "alternating current", AC). Kategoria:Prąd elektryczny Kategoria:Teoria obwodów | 107 | 185 |
mrc_6694 | kiedy odbyła się akcja pod arsenałem? | 26 marca 1943 | Akcja pod Arsenałem – akcja zbrojna Grup Szturmowych Szarych Szeregów o kryptonimie „Meksyk II” przeprowadzona 26 marca 1943 w pobliżu Arsenału u zbiegu ulic: Bielańskiej, Długiej i Nalewki w Warszawie. W jej wyniku uwolniono podharcmistrza Jana Bytnara „Rudego” oraz 20 innych więźniów przewożonych po przesłuchaniach z siedziby Gestapo w alei J. Ch. Szucha 25 do więzienia Pawiak przy ul. Dzielnej 24/26. Akcja została zaplanowana przez Tadeusza Zawadzkiego ps. „Zośka”. Jej dowódcą był Stanisław Broniewski ps. „Orsza”. == Geneza == W nocy z 18 na 19 marca 1943 Gestapo aresztowało dowódcę Hufca „Praga” warszawskich Grup Szturmowych Henryka Ostrowskiego „Heńka” wraz z jego poślubioną kilka tygodni wcześniej żoną Walentyną. W mieszkaniu Ostrowskich przy ul. Osieckiej 31 Niemcy znaleźli materiały wybuchowe, broń i | 111 | 124 |
mrc_6695 | ile reniferów ma mikołaj? | jednego z ośmiu pierwotnych reniferów Świętego Mikołaja wymienionych w wierszu "A Visit from St. Nicholas". | jednego z ośmiu pierwotnych reniferów Świętego Mikołaja wymienionych w wierszu "A Visit from St. Nicholas". Rudolf urodził się ze świecącym czerwonym nosem, przez co stał się wyrzutkiem i obiektem docinek ze strony innych reniferów. Pewnego razu, noc wigilijna była tak mglista, że Mikołaj chciał zrezygnować ze swej corocznej podróży dookoła świata. Kiedy jednak zauważył Rudolfa, zdecydował, że jego nos będzie wyśmienitą lampą i oświetli mu drogę. Od tego czasu Rudolf jest stałym członkiem zaprzęgu Mikołaja i cieszy się szacunkiem innych reniferów. Historia Rudolfa stała się popularną bożonarodzeniową opowieścią, którą najczęściej przedstawia się w formie piosenki lub telewizyjnych programów. == Wygląd == W wierszu Moore’a nie ma szczegółowych opisów reniferów poza wzmianką, że są one „małe”. Ich wygląd w większości pokazują | 0 | 107 |
mrc_6696 | komu udało sie wyjść z hadesu? | Orfeusza | (tytanomachia) o władzę nad światem; zostali zakuci w miejsce hekatonchejrów. Z Hadesu raczej nie wracało się na ziemię, ale tak jak w całej mitologii Greków, istniały wyjątki od reguły. Przykładem jest żona utalentowanego muzycznie Orfeusza, Eurydyka. Gdy zmarła, Orfeusz zszedł do krainy zmarłych, grając na swoim instrumencie. Grał tak pięknie, że wzruszył nawet Erynie, które zaczęły płakać i pozwoliły potępionym na moment wytchnienia. Wzruszeni ich łzami Hades i Persefona (Erynie nigdy przedtem nie płakały) zgodzili się oddać Orfeuszowi żonę pod jednym warunkiem: muzyk będzie szedł przodem, a Eurydykę poprowadzi z tyłu Hermes. Orfeusz miał nie oglądać się za siebie, aż nie wyjdą z Hadesu. Orfeusz nie dotrzymał przyrzeczenia i utracił Eurydykę na zawsze. == Termin „hades” w Septuagincie == W | 233 | 241 |
mrc_6697 | które miasto było stolicą palestyny? | Ar-Raml | okręgi wojskowe Palestyny, ze stolicą w Ar-Ramli oraz Jordanu, ze stolicą w Tyberiadzie. W latach 1099-1291 istniało w Palestynie – założone przez krzyżowców – Królestwo Jerozolimskie, które później zdobyli egipscy mamelucy. W latach 1516–1918 Palestyna wchodziła w skład imperium osmańskiego, nie stanowiąc jednolitej jednostki administracyjnej. Zdobyta przez siły brytyjskie podczas pierwszej wojny światowej stała się w 1920 roku brytyjskim mandatem, pierwotnie wraz z terytorium wydzielonej z niej w 1922 r. Transjordanii. Zainteresowanie Brytyjczyków Palestyną wynikało z położenia blisko Kanału Sueskiego oraz staraniami działaczy żydowskiego ruchu narodowego, syjonizmu, którzy organizowali imigrację Żydów do Palestyny w nadziei na utworzenie tam własnego państwa narodowego. Dlatego jeszcze w trakcie wojny, w 1917 r. w tzw. deklaracji Balfoura, minister spraw zagranicznych Wielkiej Brytanii wyraził intencję | 40 | 47 |
mrc_6698 | co to minimalizm? | ograniczenie do minimum wymagań, potrzeb, dążeń. W ujęciu szerszym minimalizm sprowadza się do przewartościowania priorytetów, tak aby pozbyć się nadmiaru i zbędnych rzeczy - dobytku, przekonań, zachowań, zwyczajów, zawiązków i czynności - które nie dodają naszemu życiu wartości, a skupić się na rzeczach kluczowych, wzbogacających nasze życie. | Minimalizm – ograniczenie do minimum wymagań, potrzeb, dążeń. W ujęciu szerszym minimalizm sprowadza się do przewartościowania priorytetów, tak aby pozbyć się nadmiaru i zbędnych rzeczy - dobytku, przekonań, zachowań, zwyczajów, zawiązków i czynności - które nie dodają naszemu życiu wartości, a skupić się na rzeczach kluczowych, wzbogacających nasze życie. Metodę na zapewnienie sobie możliwie dużego zakresu wolności w życiu, widzą nie w dorobieniu się dużej ilości pieniędzy, a w ograniczeniu tego, ile pieniędzy potrzebujemy. == Świat według minimalistów == "Według minimalistów człowiek przez wiele pokoleń, tworzył świat, który teraz jego samego konsumuje i niespiesznie trawi. Nowoczesne Społeczeństwo ukształtowało mit sukcesu, w dążeniu do którego spalają się całe tabuny tzw. młodych – zdolnych. Podejście to sprawia, że człowiek żyje w ciągłym | 13 | 358 |
mrc_6699 | od kiedy istnieje krus? | ustawą z 20 grudnia 1990. | Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS) – instytucja państwowa odpowiedzialna za ubezpieczenie społeczne rolników, uregulowane ustawą z 20 grudnia 1990. Centrala KRUS znajduje się przy alei Niepodległości 190 w Warszawie. == Typy ubezpieczeń rolników == W ubezpieczeniu społecznym rolników funkcjonują na odrębnych zasadach finansowych dwa rodzaje ubezpieczenia: * ubezpieczenie emerytalno-rentowe, finansowane w przeważającej części z dotacji budżetowej, uzupełnionej dochodami ze składek ubezpieczonych rolników; * ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie, realizację świadczeń z tego ubezpieczenia gwarantują jedynie składki od rolników, gromadzone w Funduszu Składkowym Ubezpieczenia Społecznego Rolników. Fundusz ten jest osobą prawną, funkcje zarządu pełni z urzędu Prezes KRUS, pod nadzorem Rady Rolników. == Działalność KRUS == Kasa prowadzi działalność prewencyjną (np. konkurs "Bezpieczne Gospodarstwo Rolne"), rehabilitację leczniczą i wydzielone orzecznictwo lekarskie, | 136 | 161 |
Subsets and Splits