_id
stringlengths 49
55
| prompt
stringclasses 1
value | context
stringlengths 336
1.35M
| output
stringlengths 177
2.51k
|
|---|---|---|---|
154505000007503_XXV_C_002723_2018_Uz_2019-10-18_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. XXV C 2723/18
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 25 września 2019 r.
Sąd Okręgowy w Warszawie XXV Wydział Cywilny w składzie:
Przewodniczący:
SSO Piotr Bednarczyk
Protokolant:
Natalia Rybińska
po rozpoznaniu w dniu 25 września 2019 r. w Warszawie na rozprawie
sprawy z powództwa
K. W.iW. W.
przeciwko(...)Bank (...)(Spółka Akcyjna) wW.
o zapłatę i unieważnienie umowy
1
Oddala żądanie zapłaty oraz ustala, że umowa kredytu łącząca powodów i pozwanego jest nieważna;
2
Oddala powództwo w pozostałym zakresie;
3
Zasądza od pozwanego na rzecz powodów kwotę 6434 (sześć tysięcy trzydzieści cztery złote) tytułem zwrotu kosztów procesu.
XXV C 2723/18
UZASADNIENIE WYROKU
z 25 września 2019 r.
K. W.iW. W.w pozwie z 21 czerwca 2018 r. domagali się zasądzenia solidarnie od pozwanego(...) Bank (...) SA(obecnie(...)Bank (...)(Spółka Akcyjna) wW.kwoty 81 252,12 PLN oraz 9 181,53 CHF wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie i kosztami procesu jak również ustalenia nieważności umowy i że powodowie na przyszłość nie są zobowiązani do spłaty świadczeń na poczet tej umowy. Wskazali, że z pozwanym bankiem zawarli umowę kredytu hipotecznego, przy czym umowa miała zawierać niedozwolone klauzule umowne dotyczące indeksacji kredytu do CHF. Powodowie powołali się przy tym na nieważność umowy kredytowej. Dochodzona kwota stanowi sumę wszystkich wpłat dokonanych w związku z realizacją umowy. Ponadto powodowie na wypadek nie uwzględnienia żądania głównego domagali się zasądzenia kwoty 32 571,66 PLN z odsetkami i kosztami jako nadpłaty pomiędzy ratami już uiszczonymi a wyliczonymi z pominięciem abuzywnych klauzul indeksacyjnych oraz ustalenia, że umowa obowiązuje na przyszłość z pominięciem niedozwolonych postanowień dotyczących indeksacji.
(pozew k. 2-37)
Pozwany(...) Bank (...) SA(obecnie(...)Bank (...)(Spółka Akcyjna)wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów. Pozwany zakwestionował powództwo zarówno co do zasady, jak i co do wysokości. Pozwany podniósł, że powodowie byli w pełni świadomi ryzyka kursowego decydując się na kredyty indeksowane do CHF. Zdaniem pozwanego postanowienia umowne są zgodne z prawem, w tym zart. 69 ust 1 Prawa bankowegoorazart. 353(1) k.c.i 385(1)§ 1 k.c.. Umowa więc nie jest nieważna w świetleart. 58 k.c., ani też nie narusza zasady walutowości. Również tzw. ustawa antyspreadową potwierdza ważność zawartych umów kredytowych. Odnosząc się do zarzutu dotyczących bezskuteczności postanowień umownych pozwany wskazał, że klauzule indeksacyjne były indywidualnie uzgadniane i są zgodne z dobrymi obyczajami i nie naruszają interesów konsumentów oraz zostały usunięte poprzez zawarcie aneksów przewidujących spłatę w CHF Pozwany podkreślił też, że brak jest po jego stronie bezpodstawnego wzbogacenia a nadto podniósł zarzut przedawnienia
(odpowiedź na pozew k. 158-195).
Pismem z 26 lutego 2019 r.powodowie rozszerzyli powództwoi domagali się w ramach żądania głównego ustalenia nieważności umowy i zapłaty kwoty 202 770,52 PLN jako zwrotu świadczenia spełnionego bez podstawy prawnej, alternatywnie: ustalenia, że bliżej opisane klauzule indeksacyjne są bezskuteczne wobec powodów i zasądzenie kwoty 91 033,68 zł jako zwrotu różnicy pomiędzy ratami faktycznie wpłaconymi a należnymi (k.1098) Pozwany konsekwentnie wnosił o oddalenie także zmodyfikowanego powództwa.
W toku rozprawy pełnomocnicy stron podtrzymali swoje stanowiska procesowe, podnosząc dodatkowe szczegółowe argumenty, które będą przedmiotem oceny.
SĄD OKRĘGOWY USTALIŁ NASTĘPUJĄCY STAN FAKTYCZNY
W dniu 10 czerwca 2008 r.W. W.iK. W.złożyli wniosek do(...) SAOddział wP.(poprzednik prawny pozwanego banku działający ówcześnie pod marką(...)) o udzielenie kredytu hipotecznego w kwocie 200 000 zł indeksowanego do CHF rozłożenie go na 360 rat.
wniosek k. 179-181
W toku procesu ubiegania się o kredyt indeksowany do CHF powodowie podpisali także oświadczenia kredytobiorcy zw. z zaciągnięciem kredytu zabezpieczonego hipoteką, w których oświadczyli, iż
⚫
wnioskodawca został zapoznany przez pracownika banku z kwestią ryzyka kursowego,
będąc tego świadomy rezygnuje z możliwości zaciągnięcia kredytu w PLN;
ponosi ryzyko kursowe, a wysokość kursu ma wpływ na wysokość zobowiązania względem banku i wysokość raty;
saldo kredytu jest wyrażone w walucie obcej.
oświadczenie k. 183
W. W.jest z wykształcenia grafikiem, w dacie zawarcia umowy był operatorem przenośników taśmowych w kopalni węgla brunatnego i nigdy nie prowadził działalności gospodarczej.K. W.jest nauczycielką i w dacie zawarcia umowy pracowała w szkole podstawowej. Przy omawianiu warunków kredytu indeksowanego do waluty obcej pracownik pozwanego informował powodów o treści umowy. Powodowie byli świadomi, że kursy walut co do zasady zmieniają się w czasie. Pracownik banku, który ich obsługiwał, wskazywał możliwe wahania na poziomie 40-60 gr. Powodowie nie przeprowadzili jednak żadnych własnych ustaleń w tym zakresie.
Środki z kredytu wykorzystano na zakup domu w stanie surowym i jego wykończenie. Powodowie mieszkają w nim do dziś. Powodowie rozważali możliwość zaciągnięcia kredytu w PLN ale z uwagi na brak zdolności kredytowej uzyskali decyzję odmowną w kilku innych bankach.
Okoliczności uznane za przyznane w oparciu o przesłuchanie informacyjne powodów k. 498-501 oraz kserokopię wniosku k. 181-184
W dniu 22 września 2008 r. powodowie oraz(...) SAOddział wP.zawarli umowę kredytu nr(...). Pozwany bank udzielił powodom kredytu w kwocie 200 000 zł z przeznaczeniem na zakup i wykończenie domu systemem gospodarczym. Wypłata kredytu miała być realizowana w 2 transzach.
Zgodnie z § 3 umowy kredyt oprocentowany został według zmiennej stopy procentowej, która na dzień sporządzenia umowy wynosiła 4,15833% w stosunku rocznym z zastrzeżeniem postanowień Regulaminu w zakresie ustalania wysokości oprocentowania. Zmienna stopa procentowa ustalana jest jako suma stopy referencyjnej LIBOR 3M (CHF) oraz stałej marży banku w wysokości 1,40 punktów procentowych. Prowizja wyniosła 3000 zł.
Podpisując umowy powodowie występowali jako konsumenci. Umowa została zawarta za pomocą wzorców umownych stosowanych przez Bank udzielający kredytu.
Kredyty był indeksowany kursem CHF. Wypłata miała nastąpić w PLN po przeliczeniu na CHF według kursu nie niższego niż kurs kupna walut zgodnie z Tabelą Kursów obowiązującą w momencie wypłaty środków z kredytu. W przypadku zaś wypłaty kredytu w transzach obowiązywał kurs nie niższy niż kurs kupna walut zgodnie z Tabelą Kursów obowiązującą w momencie wypłaty poszczególnych transz kredytu. Pełna wysokość kredytu w CHF miała zostać określona według kursów walut stosowanych przy wypłacie poszczególnych transz ( § 7 ust. 4 Regulaminu)
W umowach ani w regulaminie nie ma żadnej wzmianki o sposobie ustalania kursów poszczególnych walut.
Zgodnie z § 3 ust 3 umowy oprocentowanie kredytu ulega zmianie w zależności od zmiany stopy referencyjnej LIBOR 3M (CHF). Szczegółowe zasady naliczania odsetek, ustalania wysokości oprocentowania oraz zasady zmiany oprocentowania znajdowały się w Regulaminie.
Przy podpisaniu umowy powodowie podpisali ponownie oświadczenia kredytobiorcy o ustanowieniu hipoteki kaucyjnej, oraz oświadczenia o zapoznaniu z ryzykiem kursowym i ryzykiem zmiany stopy procentowej
Umowa kredytowa k. 51-62 i 187-189, Regulamin 63-72 i k.190-194, oświadczenie k. 196 decyzja k. 185.
W dniu 15 czerwca 2015 r. strony zawarły aneks przewidujący spłatę kredytu bezpośrednio w CHF – z rachunku walutowego powoda. Aneks zawierał również regulacje dotyczące zapewnienia środków na spłatę kredytu na rachunku.
Aneks nr (...)k. 73-76
Od daty zawarcia umów kurs CHF znacznie wzrósł (na datę zamknięcia rozprawy kurs wynosił ok. 4,00 PLN), co spowodowało wzrost rat i salda zadłużenia.
Okoliczności znane z urzędu
W dniu 19 września 2011 r. we wszystkie prawa i obowiązki(...) S.A.Spółka Akcyjna Oddział wP., na podstawieart. 42e ust. 1 i 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowewstąpił(...) S.A.Następnie z dniem 31 grudnia 2012 r.(...) Bank (...) S.A.z siedzibą wW.połączył się zgodnie zart. 124 ustawy Prawo bankoweoraz w trybieustawy Kodeks spółek handlowychz(...) S.A.Wskutek niniejszego połączenia nastąpiło przeniesienie całego majątku(...) S.A.jako banku przejmowanego na rzecz(...) Bank (...) S.A.jako banku przejmującego(okoliczność bezsporna).
(...)Bank (...)z siedzibą wW.wykonujący działalność w ramach oddziału(...)Bank (...)(Spółka Akcyjna) Oddział wP.jest następcą prawnym(...) Bank (...) S.A.wW.
(wyciąg z KRS)
W toku wykonywania umów pozwany Bank dokonał zmian regulaminu m.in. w zakresie określania kursów walut oraz wskaźnika referencyjnego WIBOR.
Pisma k. 198-200,267-296 a zwłaszcza 287
Do marca 2018 r. powodowie tytułem spłaty kredytu zapłacili bankowi 81 252,12 PLN oraz 9 181,53 CHF.
Zaświadczenie k. 81-93, potwierdzenia wpłat k. 94-97, harmonogram k. 98
W dniu 14 marca 2018 r. powodowie skierowali za pośrednictwem swojego pełnomocnika do pozwanego banku wezwanie do zapłaty kwoty 81 956,06 PLN i 8146,26 CHF powołując się na nieważność zawartej umowy. W odpowiedzi bank wskazał na prawidłowość umowy i jej zgodność z prawem oraz odmówił zapłaty jakiejkolwiek kwoty.
Pismo k. 124-128, pismo k. 129-131.
Większość okoliczności sprawy niniejszej wynikała z niekwestionowanych dokumentów prywatnych, które zostały przedstawione w należycie uwierzytelnionych kserokopiach. W szczególności treść umów i oświadczeń oraz wysokość dokonanych wpłat wynikała z zaświadczeń wystawionych przez pozwany bank.
Zeznania powodów należy uznać za wiarygodne, choć – podobnie jak w innych sprawach tego rodzaju – akcentowali oni zaufanie do banku w okresie zawarcia kredytu i brak świadomości co do zakresu możliwych zmian kursu. Podkreślić, że powodowie potwierdzali również okoliczności dla nich niekorzystne, jak świadomość pewnych zmian kursu CHF i pouczenia pracownika banku o zmianach kursowych, jak również brak głębszego rozważenia treści i warunków zawieranej umowy i pośpiech przy podejmowaniu decyzji. Sąd zwrócił uwagę, że zagadnienia ryzyka kursowego w okresie zawierania umów – a więc po wejściu Polski do UE - nie mogły być zupełnie obce powodom już z racji szerokiej debaty medialnej w tym zakresie czy doświadczeń znajomych z kredytami tego rodzaju. Pozwany nie kwestionował poszczególnych okoliczności podnoszonych przez w tym zakresie powodów – w szczególności nie zgłosił wniosków wskazujących na rzeczywisty zakres pouczeń potwierdzonych oświadczeniami o ryzyku kursowym. Dlatego też Sąd uznał przytoczone przez powodów okoliczności za przyznane.
Sąd zwrócił uwagę stron na znane sobie z urzędu okoliczności dotyczące negatywnych skutków zawierania umów powiązanych z kursem CHF dla konsumentów wA.,A.iW.(niekiedy dwukrotne zwiększenie zadłużenia ponad kwotę udzielonego kredytu), jak również na zmiany w zakresie kursów CHF oraz instytucji obliczających LIBOR (co będzie przedmiotem dalszych rozważań). Zdaniem Sądu szczególnie istotne było osiągnięcie przez kurs franka poziomu 3,11 zł w 2004 r. i spadek tego kursu w późniejszym okresie (co obrazuje załącznik graficzny). Istotna okazała się również okoliczność, ze jeden z banków polskich przedstawiał klientom zamierzającym zawrzeć umowę kredytu w CHF informację o wzroście rat kredytu i salda zadłużenia przy zmianach kursu od 2.0 do 4.0 PLN za 1 CHF (co Sądowi wiadomo z akt innych spraw prowadzonych w tutejszym Wydziale).
Zeznania świadkaB.w ocenie Sądu nie mogły zawierać okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia.K. B.nie była obecna przy zawarciu umowy. Kwestia faktycznego sposobu ustalania tabeli kursów wobec umownej możliwości dowolnego kształtowania tego kursu nie miała znaczenia, zaś finansowania kredytów indeksowanych przez bank nie stanowi przedmiotu postępowania.
Sąd oddalił znaczną część wniosków dowodowych zgłoszonych na okoliczności wykazane zgodnie z twierdzeniami wnioskodawcy lub nieistotne dla sprawy. Sąd oddalił wnioski o dopuszczenie dowodu z artykułów prasowych oraz stanowiska(...) Banków (...)oraz Raportu rzecznika finansowego ze względu na fakt, że nie są one przydatne dla stwierdzenia okoliczności faktycznych istotnych dla niniejszej sprawy, zaś przeprowadzenie prawnej oceny umowy zastrzeżone jest dla Sądu. Zaoferowane przez strony dowody wskazują z jednej strony na istnienie różnych ocen prawnych kredytu, jak i na szerokie tło ekonomiczne kredytów indeksowanych. Szczegółowe dane ekonomiczne dotyczące np. ilości czy wartości kredytów w skali kraju nie mogą mieć jednak znaczenia dla rozstrzygnięcia w jednostkowej sprawie. Rolą sądów jest rozstrzyganie spraw indywidualnych, zaś kwestie makroekonomiczne oraz ich wpływ na PaństwoKonstytucjapowierza innym władzom.
Wypada jednak w tym miejscu zauważyć, że dla Sądu jest bezsporne, iż z udzieleniem kredytów indeksowanych przez bank wiąże się posiadanie zobowiązań wyrażonych w indeksowanej walucie w przybliżeniu odpowiadających wysokością udzielonym kredytom. Charakter prawny tych zobowiązań (w szczególności czy są to kredyty w CHF czy instrumenty w rodzaju transakcji CIRS) ma drugorzędne znaczenie. Zasadniczą konsekwencją takiego stanu rzeczy w razie upadku umowy może być konieczność sfinansowania przez bank z własnych środków różnicy pomiędzy kursem waluty z dnia wypłaty kredytu a kursem obecnym – przynajmniej w zakresie wyliczonego przez bank kapitału kredytu w CHF pozostałego do spłaty. Zakładając, że pozwany bank w związku z kredytem powodów posiada zobowiązania wyrażone w CHF, to unieważnienie umowy może wiązać się z koniecznością spłaty tych zobowiązań. Gdyby przykładowo na datę zamknięcia rozprawy zadłużenie powodów wynosiło 80 000 CHF, to w skrajnym wypadku bank będzie musiał z własnych środków pokryć kwotę rzędu 120 000 zł (kwota kapitału w CHF * różnica kursu obecnego (4,0zł) i kursu wypłaty (2,5 zł). Dokładna kwota straty banku z tego tytułu nie była wskazywana, ani tym bardziej nie została wykazana przez pozwanego: z racji różnego rodzaju zobowiązań walutowych oraz różnych dat ich powstania można jedynie spodziewać się, że rzeczywista kwota ewentualnej straty banku byłaby wyraźnie niższa.
Sąd oddalił wnioski stron o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu bankowości. Dowód ten okazał się nieprzydatny dla rozstrzygnięcia z przyczyn prawnych wskazanych poniżej: wobec stwierdzenia nieważności umowy nie było potrzeby przeliczenia wysokości świadczeń według np. innych kursów czy stóp procentowych. Z tej samej przyczyny Sąd nie badał szczegółowo wysokości wpłat dokonanych przez powodów – mimo złożenia przez nich stosownych dokumentów.
SĄD OKRĘGOWY ZWAŻYŁ, CO NASTĘPUJE:
Stanowisko powodów okazało się uzasadnione w części opierającej się na zarzucie nieważności umów. W ocenie Sądu umowy zawierane przez pozwany bank były nieważne z racji ich sprzeczności z ustawą, choć w innym zakresie niż wskazywali powodowie. Ponadto do wniosku o nieważności umowy prowadzi również analiza jej postanowień pod kątem abuzywności. Wypada zauważyć już w tym miejscu, że Sądowi Okręgowemu znane jest uzasadnienie wyroku z dnia 4 kwietnia 2019 r. w sprawie III CSK 159/18, w którym Sąd Najwyższy wypowiedział się za kontynuowaniem takiej samej umowy jak w sprawie niniejszej - już z wyłączeniem klauzul indeksacyjnych (kredyt złotowy oprocentowany według stawki LIBOR + marża banku). Jednakże orzeczenie Sądu Najwyższego zapadło w ramach kontroli kasacyjnej, ograniczonej brzmieniemart. 398(13) § 2 kpc, w oparciu o nieco inne ustalenia faktyczne poczynione przez sądy niższych instancji (zwłaszcza co do treści umowy) i z ograniczeniem do zarzutów kasacyjnych stosownie doart. 398 (3) § 1 kpc. To – wobec zgłoszenia stosownych żądań - pozwala na dojście do dalej idących wniosków, potwierdzonych wyrokiem TSUE z 3 października 2019 r. (a więc po wydaniu wyroku w niniejszej sprawie).
Jednakże żądanie zapłaty podlegało oddaleniu wobec braku bezpodstawnego wzbogacenia po stronie pozwanego banku. Z racji stwierdzenia nieważności umowy niezasadne okazały się również żądania ewentualne.
Ocena ważności umowy pod kątem zgodności z ustawą
Powodowie powoływali się na nieważność zawartej przez strony umowy kredytu. Zgodnie zart. 69 ust. 1 prawa bankowegoprzez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Umowy wskazywały m.in. kwotę i walutę kredytu, wysokość odsetek i terminy spłaty. Zgodnie zart. 384§ 1 kcjej częścią był również regulamin. W myśl jego postanowień kredyt był indeksowany, co oznaczało zastosowanie oprocentowania opartego o inną stopę referencyjną niż przewidziana dla złotego - z koniecznością przeliczenia kwoty kredytu na CHF. Należy podkreślić tę cechę umownego określenia indeksacji, ponieważ w umowach innych banków sprowadza się ona jedynie do przeliczania kwoty kredytu. Przy wypłacie kredyt miał zostać przeliczony po kursie nie niższym niż kurs kupna zgodnie z Tabelą kursów obowiązującą w banku. Po obliczeniu wysokości rat kapitałowo-odsetkowych każda z nich miała być spłacana w złotych po ponownym przeliczeniu według kursu sprzedaży z dnia wymagalności raty określonego w tabeli kursów banku.
Zdaniem Sądu rozważana tu umowa nie sprzeciwia się powołanemu przepisowiart. 69 ust. 1 ustawy Prawo bankowe, zgodnie z którym kredytobiorca zobowiązuje się do zwrotu wykorzystanego kredytu. Powodowie podnosili, że niedopuszczalne jest żądanie przez bank zapłaty innej (wyższej) kwoty niż ta, na jaką kredyt został udzielony. Takie stanowisko może zostać uznane za trafne w przypadku umów zawieranych w walucie polskiej – choć oznacza ono wyłączenie jakiejkolwiek formy waloryzacji kapitału kredytu. Tymczasem umowa kredytowa w sprawie niniejszej poprzez indeksację odnosi wysokość spłacanej kwoty do kursu franka szwajcarskiego (CHF). Taka umowa jest ekonomicznym odpowiednikiem kredytu w walucie obcej – przeliczenie pozwala na wyrażenie wierzytelności wynikającej z umowy kredytowej w walucie obcej, a tym samym pozwala na udzielenie kredytu oprocentowanego stopami właściwymi dla tej waluty (co może być korzystne dla kredytobiorcy). Podobnie jak w przypadku kredytu udzielonego i wypłaconego w CHF kredyt indeksowany uzależnia wysokość spłaty w walucie polskiej od kursu CHF, co oznacza, że w określonej sytuacji rynkowej bank może tytułem spłaty kapitału kredytu uzyskać wyższą lub niższą kwotę (w PLN) niż wypłacona kredytobiorcy.
Umowy kredytowe nie były sprzeczne z obowiązującym do stycznia 2009 r. brzmieniemart. 358 § 1 kc.W tym okresie obowiązywał jużart. 358 (1) § 2 kczezwalający na określenie wysokości świadczenia pieniężnego przez odwołanie do innego niż pieniądz miernika wartości. Możliwą postacią dopuszczalnej waloryzacji świadczeń stron było odwołanie się do wartości pieniądza obcego, zaś banki posiadały ogólne zezwolenie dewizowe na zawieranie umów skutkujących powstawaniem zobowiązań wycenianych w walutach obcych. Wypada zauważyć w tym miejscu, że indeksacja w rozumieniu umowy stron nie służy jedynie (czy może raczej: w ogóle) waloryzacji na przyszłość wysokości świadczenia. Celem umowy w takiej postaci jest raczej uzyskanie przez kredytobiorcę kredytu na lepszych warunkach niż w złotówkach (poprzez niższe oprocentowanie), zaś banku – zwiększenie liczby klientów (a tym samym przychodu) poprzez zaoferowanie bardziej konkurencyjnego produktu. Naliczanie odsetek według korzystniejszej stopy procentowej (dzięki finansowaniu kredytu we frankach) było możliwe (z punktu widzenia banku) jedynie w przypadku przeliczenia wierzytelności kredytu na franki. Taki rodzaj waloryzacji poprzez podwójne przeliczenie na CHF i PLN odbiega od tradycyjnego modelu – stosowanego przez lata również wP.– w którym wierzytelność przy zawarciu umowy wyrażana jest od razu w walucie obcej i spłacana według kursu aktualnego na datę wymagalności poszczególnych rat. Nie oznacza to jednak, że taki sposób waloryzacji jest przez to sprzeczny z ustawą.
Pogląd o dopuszczalności umowy kredytu indeksowanego przed rokiem 2011 (kiedy wustawie Prawo bankoweokreślono jej postanowienia) należy uznać za ugruntowany w orzecznictwie Sądu Najwyższego (por. wyrok SN z 27 lutego 2019 r. w sprawie II CSK 19/18 i powołane tam wcześniejsze orzecznictwo).Last but not leastnależy wskazać, że ustawodawca w aktach prawnych wydanych po dacie zawarcia umowy dwukrotnie regulował obowiązki i uprawnienia wiążące się z umowami kredytu indeksowanego i denominowanego (ustawa z dnia 29 lipca 2011 r. o zmianie ustawy - Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw(Dz. U. z 2011 r., nr 165, poz. 984) oraz ustawa z 23 marca 2017 r. o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami (Dz.U. z 2017 r., poz. 819)) Zdaniem Sądu jest to ostateczny argument przemawiający za brakiem wynikającej zart. 69 Prawa bankowegow zw. zart. 58 § 1kcnieważności umów tego rodzaju: żaden ustawodawca nie wprowadzałby regulacji dotyczących umów uznawanych przez siebie za nieważne. A przecież konstrukcja kredytu indeksowanego zawarta w ustawie i w umowach powodów jest identyczna.
W przypadku umów kredytu zawartych przez powodównie sposób jest również uznać umowy za nieważną ze względu na sprzeczność z zasadami współżycia społecznego(art. 58 § 2 kc). Powodowie nie powołali się na konkretne zasady, zaś uznanie umowy za nieważną może nastąpić w wypadkach wyjątkowych, posiadających mocne uzasadnienie aksjologiczne (por. wyrok SN z 28 stycznia 2016 r. w sprawie I CSK 16/15). W takim wyjątkowym stanie faktycznym zapadł prawomocny wyrok tutejszego Sądu z dnia 4 października 2017 r. w sprawie XXIV C 1094/14. Umowa została uznana za nieważną ze względu na naruszenie zasad współżycia społecznego na etapie poprzedzającym zawarcie umowy. Bank pozwany w tamtej sprawie wykroczył przeciwko obowiązkom informacyjnym i wskazał krótkoterminowy kredyt walutowy jako najlepszy sposób sfinansowania potrzeb kredytobiorców, przy czym zapewnienie to okazało się zdecydowanie odbiegać od rzeczywistości ekonomicznej, nawet w porównaniu z kredytami złotowymi tego samego banku.
Zdaniem Sądu rozważane w sprawie niniejszej umowy kredytu indeksowanego do CHF nie sprzeciwiają się zasadom współżycia społecznego. Umowy tego rodzaju wiążą się ze znacznym ryzykiem dla kredytobiorców, ale na poziomie porównywalnym z niewątpliwie dopuszczonym przez prawo kredytem walutowym, wypłacanym i spłacanym w CHF. Żaden z powodów nie znajdował się w nietypowej sytuacji, w szczególności nie działał w warunkach konieczności finansowej. Również właściwości osobiste powodów nie wskazują na wykorzystanie wyjątkowej przewagi banku: żaden z powodów nie wskazywał na wyjątkowe utrudnienia w rozumieniu umowy kredytowej i jej warunków ekonomicznych Wreszcie żaden z powodów nie powoływał się na nieprawidłowości w procesie udzielania kredytu (tzw. misseling)
Choć rozważaną tu indeksację kredytu należy uznać za dopuszczalną co do zasady i można przedstawić przykłady jej zastosowania zgodnego z prawem,
w ocenie Sądu postanowienia opisanych w pozwie umów określające indeksację są nieważne jako sprzeczne zart. 353 (1) kc.Zgodnie z tym przepisem strony zawierające umowę mogą określić stosunek prawny według swojego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze stosunku), ustawie albo zasadom współżycia społecznego. Zasadniczym elementem każdego zobowiązania umownego jest możliwość obiektywnego i dostatecznie dokładnego określenia świadczenia. Przy określeniu świadczenia możliwe jest odwołanie się do konkretnych podstaw, możliwe jest również odwołanie się w tym zakresie do woli osoby trzeciej. Jednakże w każdym wypadku umowa będzie sprzeczna z naturą zobowiązania jako takiego, jeśli określenie świadczenia zostanie pozostawione woli wyłącznie jednej ze stron. W doktrynie prawa stwierdzenie to od dawna nie budzi wątpliwości.
Gdyby oznaczenia miał dokonać dłużnik, według swego swobodnego uznania, nie byłoby żadnego zobowiązania. Gdyby zaś miał go dokonać wierzyciel, umowa byłaby niemoralna, gdyż dłużnik byłby zdany na łaskę i niełaskę wierzyciela(R. Longchamps de Berier,
Zobowiązania,Lwów 1938, s. 157).
Współczesne orzecznictwo nie rozważało szczegółowo tej kwestii pod kątem jedynie wykładniart. 353 (1) kc.Należy jednak zwrócić na dwie uchwały 7 sędziów SN, wydane na kanwie przepisów dotyczących czynności bankowych. W uchwale z 22 maja 1991 r. w sprawie III CZP 15/91 Sąd Najwyższy wskazał, że za sprzeczne naturą umowy gospodarczej należy uznać pozostawienie w ręku jednej tylko strony możliwości dowolnej zmiany jej warunków, zaś sprzeczność ta występuje szczególnie wyraźnie zwłaszcza przy umowach, zawieranych nie w oparciu o indywidualne pertraktacje, ale w oparciu o regulamin wydany przez profesjonalistę. W konsekwencji Sąd Najwyższy uznał za nieskuteczne prawnie postanowienia umowy pozwalające na dowolną zmianę regulaminu rachunku bankowego. Z kolei w uchwale z 6 marca 1992 r. w sprawie III CZP 141/91 Sąd Najwyższy stwierdził, że dowolne określanie wysokości odsetek w czasie trwania stosunku prawnego jest sprzeczne z zasadami słuszności kontraktowej i w konsekwencji dla skutecznego zastrzeżenia możliwości jednostronnej zmiany tych odsetek zastrzegł konieczność wskazania konkretnych okoliczności, od których ta zmiana jest uzależniona. Bez tego warunku umowa byłaby nieważna ze względu na naruszenie zasad współżycia społecznego.
Zdaniem Sądu strony zgodnie wskazały wysokość należnych sobie świadczeń, w szczególności kwotę kredytu oraz sposób naliczania odsetek. Na stopę procentową miała się składać każdorazowo stopa referencyjna LIBOR 3M(CHF) określana przez(...) Banków(B. B.’(...)) oraz stała marża banku. (§2 ust. 1 regulaminu, k. 177). Tak określone stawki Libor były powszechnie dostępne, ogłaszane w prasie i Internecie, a są ustalane niezależnie od pozwanego banku. Odwołanie się do nich miało gwarantować dostosowanie stopy procentowej kredytu do aktualnych warunków rynkowych – przy zapewnieniu stałości zysku banku (a więc i w pewnym stopniu kosztu kredytu dla kredytobiorcy, tu: powodów). Natomiast postanowienia klauzuli indeksacyjnej pozwalają bankowi na dowolną i nieograniczoną umową zmianę wysokości świadczenia. Zgodnie z § 2 pkt. 2 regulaminu kredyt indeksowany do waluty obcej to kredyt oprocentowany według stopy procentowej opartej na stopie referencyjnej dotyczącej waluty innej niż złote, którego wypłata i spłata odbywa się w złotych w oparciu o kurs waluty obcej do złotych według tabeli banku. Wypada zauważyć, że przytoczona tu definicja indeksacji odbiega od sformułowań zawartych w umowach innych banków i kładzie nacisk na zastosowanie stopy procentowej charakterystycznej dla waluty obcej – pomimo wypłaty i spłaty kredytu w złotówkach. Jakkolwiek nie jest to przedmiotem postępowania, wskazana definicja najlepiej oddaje ekonomiczne znaczenie indeksacji i związanego z nią przeliczeń na waluty obce.
W regulaminie stanowiącym część umowy (jak i w samej umowie) brak jest jakichkolwiek podstaw, którymi bank miał się kierować przy ustalaniu kursów. Brak jest również jest również przepisów prawa, które wpływają na sposób określania kursu przez powoda. Oczywiście bank nie ma wpływu na wysokość kursów stosowanych na rynkach walutowych (przynajmniej jeśli chodzi o nieduży w skali światowej bank – poprzednika prawnego powoda). Jednak sposób określania kursów stosowanych przez bank dla poszczególnych transakcji w świetle umowy jest niczym nieograniczony. Wbrew pozorom kryteria rynkowe i potencjalny wpływ nadzoru finansowego nie stanowią tu wystarczającego obostrzenia. Ustalenie kursu na zbyt niskim (w przypadku kupna) lub zbyt wysokim (w przypadku kursu sprzedaży) poziomie nie musi spowodować rezygnacji kontrahentów banku z transakcji walutowych. Bank może ustalić równocześnie kilka tabeli kursów i stosować je w zależności od rodzaju transakcji (a więc inny kurs stosować dla transakcji kantorowych, inny dla skupu/sprzedaży dokonywanej za pośrednictwem rachunków bankowych, zaś jeszcze inny dla obliczeń związanych z udzielaniem i spłatą kredytów), i jak powszechnie wiadomo także powodowy bank z takiej możliwości korzysta.
Znamienne są również sformułowanie zawarte w regulaminie (§7 ust. 4). Przy wypłacie kredytu bank nawet nie musiał zastosować kursu wynikającego z ustalanej przez siebie tabeli, a jedynie kursnie niższy –co jednoznacznie wskazuje na możliwą dowolność w określaniu wysokości zobowiązania drugiej strony. Spłata kredytu miała następować według kursu sprzedaży z tabeli obowiązującej w banku (§9 ust. 2 pkt. 1) W ten sposób powodowy bank zastrzegł dla siebie możliwość jednostronnej zmiany wysokości zobowiązania drugiej strony: poprzez zwiększenie wartości świadczenia wyrażonego w CHF za pomocą obniżenia kursu zakupu przy wypłacie kredytu (co ma również bezpośredni wypływ również na ostateczną kwotę uzyskanych przez bank odsetek) oraz przez podniesienie kursu sprzedaży przy spłacie poszczególnych rat.
Należy zwrócić uwagę, że w praktyce bankowej stosowano bardzo różne sposoby określania kursów walutowych – w tym i takie, które nie były obarczone wskazaną powyżej wadą dowolności, np. poprzez odwołanie do kursu kupna lub sprzedaży NBP lub przez indywidualne negocjowanie kursu przy wypłacie kredytu. Tymczasem pomimo wskazania w umowie elementów charakteryzujących świadczenie stron pozwany bank uzyskał możliwość samodzielnej modyfikacji wysokości kwoty wypłaconej jako kapitał kredytu, a następnie określanej w złotych wysokości spłacanych rat tak w zakresie kapitału, jak odsetek. Okoliczność w jakim zakresie pozwany korzystał z tej możliwości nie ma znaczenia dla konstrukcji samej umowy.
Tak więc w ocenie Sądu rozważane tu postanowienia regulaminu są sprzeczne zart. 353(1) kc, a tym samym nieważne na podstawieart. 58 § 1 kc.Należy w tej sytuacji rozważyć, jakie znaczenie będzie miało to dla bytu całej umowy.
Zdaniem Sądu strony nie zawarłyby opisanej w pozwie umowy bez postanowień odnoszących się do przeliczeń PLN na CHF.Wskazuje na to już ustalenie wysokości odsetek w oparciu o stopę procentową stosowaną na rynku do waluty szwajcarskiej. Sądowi nie są znane żadne przepisy, zakazujący stosowania stóp procentowych charakterystycznych dla CHF do wierzytelności wyrażonych w PLN. Jednakże na rynku takie umowy nie są zawierane. Nawet w stosowanym wP.systemie rezerwy cząstkowej banki muszą zapewnić sobie finansowanie (
de factozabezpieczenie) udzielanych kredytów poprzez zaciągnięcie zobowiązań walucie tego kredytu – w tym wypadku w PLN. Jeśli kredyt udzielony klientowi będzie oprocentowany według stopy LIBOR (z założenia niższej niż dla innych walut) a zobowiązanie banku według wyższej stopy (np. stopą NBP lub WIBOR- zazwyczaj wyższą), to doprowadzi do natychmiastowego wygenerowania straty po stronie banku. Z drugiej strony różnice w oprocentowaniu różnych walut są podstawą wielu transakcji rynkowych (np. osławionych swapów procentowych czy walutowo-procentowych), a więc źródłem potencjalnego zysku. Indeksacja, czyli przeliczenie kredytu na CHF ma umożliwić zrównoważenie wierzytelności i zobowiązań banku. Bez tej operacji (nawet dokonywanej jedynie poprzez czynności księgowe) zastosowanie stopy procentowej innej waluty do PLN byłoby ekonomicznie niewykonalne.
Drugim argumentem jest sama konstrukcja umowy. Kredyt indeksowany (podobnie jak inne kredyty) zostały szczegółowo uregulowany w regulaminie ustalanym przez organy banku, a więc w sposób wskazujący na wyłączenie opisanych tam warunków od możliwości negocjacji. Potencjalny kredytobiorca nie miał możliwości zawarcia umowy kredytowej w złotych z oprocentowaniem innym niż oparte o stawkę WIBOR niż poprzez umowę kredytu indeksowanego. Mógł jedynie zawrzeć umowę – albo z niej zrezygnować.
Zgodnie zart. 58 § 3 kcjeżeli nieważnością jest dotknięta tylko część czynności prawnej, czynność pozostaje w mocy co do pozostałych części, chyba że z okoliczności wynika, iż bez postanowień dotkniętych nieważnością czynność nie zostałaby dokonana. W sprawie niniejszej zachodzi właśnie taka sytuacja: jak wskazano wyżej nie tylko pozwany bank, ale i żaden inny nie oferował umów kredytu złotówkowego oprocentowanego – jak w sprawie niniejszej – poprzez odwołanie do stopy LIBOR w praktyce stosowanej do CHF.
Bez zakwestionowanego postanowienia umowa kredytu nie zostałaby zawarta w ogóle, względnie na innych warunkach (np. jako kredyt w złotówkach oprocentowany według innej stopy niż LIBOR). To oznacza, że umowę należało uznać za nieważną w całości.
Ocena umowy pod kątem istnienia niedozwolonych postanowień
Mnogość poglądów prawnych wyrażonych w doktrynie i orzecznictwie wobec kredytów indeksowanych i możliwość podniesienia ich jako uzasadnienie zarzutu nierozpoznania sprawy co do istoty nakazuje rozważenie stanowisk stron także pod kątem dalszych zarzutów, w szczególności w zakresie prowadzącym do nieważności umowy (por. wyrok SA w Warszawie z dnia 6 września 2017 r. w sprawie VI ACa 686/16, Legalis 1720174).Zdaniem Sądu Okręgowego w razie przyjęcia, że umowa byłaby w całości ważna z racji braku sprzeczności z ustawą, zawarte w umowie i regulaminie postanowienia określające sposoby wyliczenia kwoty kredytu podlegającej spłacie i wysokości rat kredytu są abuzywne, a tym samym nie wiążą powodów.W realiach sprawy niniejszej prowadzi to do nieważności umowy, a w konsekwencji – do tożsamego rozstrzygnięcia.
Zgodnie zart.385(1) §1 kcpostanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Jak wskazał Sąd Najwyższy w przywołanym wyroku II CSK 19/18 postanowienie umowne jest sprzeczne z dobrymi obyczajami, jeżeli kontrahent konsumenta, traktujący go w sposób sprawiedliwy, słuszny i uwzględniający jego prawnie uzasadnione roszczenia, nie mógłby racjonalnie spodziewać się, iż konsument ten przyjąłby takie postanowienie w drodze negocjacji indywidualnych. Natomiast w celu ustalenia, czy klauzula rażąco narusza interesy konsumenta, należy wziąć przede wszystkim pod uwagę, czy pogarsza ona jego położenie prawne w stosunku do tego, które, w braku odmiennej umowy, wynikałoby z przepisów prawa, w tym dyspozytywnych. Natomiast rażące naruszenie interesów konsumenta oznacza nieusprawiedliwioną dysproporcję, na niekorzyść konsumenta praw i obowiązków wynikających z umowy, skutkujące niekorzystnym ukształtowaniem jego sytuacji ekonomicznej oraz jego nierzetelne traktowanie.
Unormowania zawarte wart. 385(1)-385(3)kcmają charakter szczególny w stosunku do tych przepisów, które mają ogólne zastosowanie do kształtowania przez kontrahentów treści umowy (np.art. 58, 353(1)czy 388kc). Stanowią implementację w polskim prawie postanowień dyrektywy nr 93/13/EWG z 5 kwietnia 1993 r. o nieuczciwych warunkach w umowach konsumenckich, co rodzi określone konsekwencje dla ich wykładni. Przede wszystkim musi ona prowadzić do takich rezultatów, która pozwoli urzeczywistnić cele dyrektywy. Sądy krajowe, stosując prawo wewnętrzne, zobowiązane są tak dalece, jak jest to możliwe, by dokonywać jego wykładni w świetle brzmienia i celu rozpatrywanej dyrektywy, tak by osiągnąć przewidziany w niej rezultat, a zatem zastosować się doart.288 akapit trzeci Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej(por. wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 2016-06-13, C-377/14). Krajowe sądy i trybunały powinny tak wykładać prawo wewnętrzne, aby w pełni (ze względu naeffet utile) uwzględniało ono nie tylko literę, ale i ducha prawa unijnego (tak E. Łętowska w:System prawa prywatnego T.5 – Zobowiązania część ogólna, Warszawa 2013, s. 30) Zatem stosującart. 385(1) kcnależy stosować wykładnię przyjazną dla prawa unijnego. Ten obowiązek dokonywania wykładni prawa krajowego zgodnej z prawem Unii jest w istocie nierozerwalnie związany z systemem Traktatu, gdyż zezwala sądom krajowym na zapewnienie, w ramach ich właściwości, pełnej skuteczności prawa Unii przy rozpoznawaniu zawisłych przed nimi sporów.
Zart.385(1) §1 kcwynika, że niedozwolonymi postanowieniami umownymi są klauzule umowne, które spełniają łącznie trzy przesłanki pozytywne tj.: zawarte zostały w umowach z konsumentami, kształtują prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami oraz rażąco naruszają jego interesy. Kontrola abuzywności postanowień umowy wyłączona jest jedynie w przypadku spełnienia jednej z dwóch przesłanek negatywnych, to jest gdy: postanowienie umowne zostało indywidualnie uzgodnione z konsumentem lub gdy postanowienie umowne określa główne świadczenia stron i jest sformułowane w sposób jednoznaczny.
Żadne z powodów nie prowadziło działalności gospodarczej. Natomiast pozwany prowadzi działalność gospodarczą w zakresie czynności bankowych. Zatem nie ulega wątpliwości, żepowodowie w niniejszej sprawie posiadają status konsumentów (art. 22(1) kc).
Brak indywidualnego uzgodnienia kwestionowanych przez stronę powodową postanowień umownych dotyczących indeksacji wynika już z samego sposobu zawarcia rozważanych umów – opartego o treść stosowanego przez bank wzorca umowy, oświadczenia o ryzyku oraz regulaminu.Taki sposób zawierania umowy w zasadzie wyklucza możliwość indywidualnego wpływania przez konsumenta na treść powstałego stosunku prawnego, poza ustaleniem kwoty kredytu, ewentualnie wysokości marży banku wpływającej na ostateczne oprocentowanie czy pobranej prowizji (już stawka LIBOR wynikała z regulaminu i nie była negocjowana). Wpływ konsumenta musi mieć charakter realny, rzeczywiście zostać mu zaoferowany, a nie polegać na teoretycznej możliwości wystąpienia z wnioskiem o zmianę określonych postanowień umowy. Nie stanowi indywidualnego uzgodnienia dokonanie wyboru przez konsumenta jednego z rodzaju umowy przedstawionej przez przedsiębiorcę. Wreszcie pozwany nie wykazał, aby w powodowie realnie wpływali na postanowienia dotyczące indeksacji. Sama decyzja co do zawarcia umowy zawierającej klauzule indeksacyjne (którą powodowie niewątpliwie podjęli) nie oznacza automatycznie, że klauzule te zostały z nimi indywidualnie uzgodnione.
Aby dokonać oceny zarzutu abuzywności niezbędne jest dalej określenie, czy klauzula indeksacyjna stanowi element głównego świadczenia stron, a jeśli tak – czy została sformułowana w sposób jednoznaczny. W razie takiego ustalenia kontrola abuzywności jest wyłączona z mocyart. 385 (1) § 1 zd. 2 kc.
I n d e k s a c j a j a k o g ł ó w n y p r z e d m i o t u m o w y
Na wstępie należy podkreślić, że
w umowie rozważanej w sprawie niniejszej kwestionowana klauzula indeksacyjna nie obejmuje wyłącznie przeliczenia na walutę obcą – a więc odbiega od określenia znanego z umów zawieranych przez inne banki.Definicja indeksacji przyjęta przez strony w umowie jako
criterium divisionispomiędzy kredytem indeksowanym i nieindeksowanym wskazuje stopę referencyjną składającą się na uzgodnione oprocentowanie (§ 2 pkt. 2 regulaminu). W kredycie nieindeksowanym w złotych wysokość oprocentowania została określona na zasadzie WIBOR (czyli stawka referencyjna dla złotówki) powiększona o marżę banku. W przypadku kredytu indeksowanego jego charakterystycznym elementem było użycie stawki referencyjnej LIBOR lub EURIBOR odnoszącej się do określonej waluty obcej.
Przeliczanie złotówek na walutę obcą (jak obecnie pojęcie indeksacji jest potocznie rozumiane) stanowi jedynie ekonomicznie i księgowo konieczny element do zastosowania takiej „niewłaściwej” stawki referencyjnej. Pominięcie w umownym rozumieniu indeksacji kwestii stawki referencyjnej sprowadziłoby ją do specyficznej klauzuli waloryzacyjnej.Innymi słowy w rozważanej tu umowie indeksacja do określonej waluty jest nierozerwalnie związana z oprocentowaniem (stawką referencyjną) stosowanym dla tej waluty, podczas gdy waloryzacja „klasyczna” nie posiada tej cechy. Natomiast zakres regulacji klauzul indeksacyjnych innych banków musiałby podlegać każdorazowo indywidualnej ocenie.
Badając, czy sporne postanowienia umowne określają główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, należy mieć na uwadze, że rozumienie tego pojęcia pozostaje sporne w doktrynie. Zgodnie z jednym z prezentowanych poglądów, przez główne świadczenia stron należy rozumieć postanowienia o charakterze konstytutywnym dla danego typu czynności prawnych, a więc w przypadku umów nazwanych – dotycząceessentialiae negotiiumowy, postanowień przedmiotowo istotnych. Jako elementy konstrukcyjne umowy muszą być one przedmiotem uzgodnień stron, gdyż w przeciwnym razie nie doszłoby do zawarcia umowy (tak SN w wyroku z 8 czerwca 2004 r. w sprawie I CK 635/03). Zgodnie z drugim z poglądów – termin ten należy rozumieć niezależnie od pojęcia przedmiotowo istotnych postanowień umowy. Termin miałby dotyczyć klauzul regulujących świadczenia typowe dla danego stosunku prawnego, a niekoniecznie tych, które z punktu widzenia nauki prawa trzeba by określać jako przedmiotowo istotne (tak: M.Bednarek w:System Prawa Prywatnego Tom 5 Prawo zobowiązań – część ogólna, 2013, s.756.)
Mając w pamięci istniejące różnice doktrynalne należy opowiedzieć się za podejściem bardziej praktycznym, wyrażonym w późniejszym orzecznictwie Sądu Najwyższego, zgodnie z którym: „Zasięg pojęcia głównych świadczeń stron, którym ustawodawca posłużył się wart. 385(1) § 1 KCmoże budzić kontrowersje, tym bardziej że nie ma tu przesądzającego znaczenia to, czy wspomniane świadczenia należą do essentialiae negotii. Z tej przyczyny zasięg odnośnego pojęcia musi być zawsze ustalany in casu z uwzględnieniem wszystkich postanowień oraz celu zawieranej umowy.”(tak SN uzasadnieniu wyroku z 8 listopada 2012 roku w sprawie I CSK 49/12, Legalis 606381).
Orzecznictwo TSUE nie wiąże pojęcia głównych świadczeń stron w rozumieniu art. 4 ust. 2 dyrektywy 93/13 z pojęciemessentialia negotii. W wyroku z 30 kwietnia 2014 r. w sprawieK. C.-26/13 TSUE wskazuje, że przepis ten ma ustalić jedynie zakres kontroli treści warunków umownych, które nie były przedmiotem indywidualnych negocjacji (pkt. 46 i powołane tam wcześniejsze orzecznictwo). Natomiast ocena czy dany warunek dotyczy głównego świadczenia umowy powinna zostać dokonana obiektywnie i na gruncie konkretnej umowy na płaszczyźnie prawnej i ekonomicznej, z uwzględnieniem struktury umowy (por. opinia rzecznika generalnegoN. W.w tej samej sprawie punkt 49 - 53).
Zdaniem Sądu Okręgowego ograniczanie rozumienia głównego przedmiotu umowy jedynie do warunków określającychessentialia negotiidanej umowy (jak zdaje się wskazywać Sąd Najwyższy w wyroku z 24 października 2018 r. w sprawie II CSK 632/17) jest nieuprawnione przynajmniej w realiach sprawy niniejszej. W doktrynie nie wskazano przekonywujących argumentów w tym zakresie. Dość powiedzieć, że kontroli pod kątem istnienia nieuczciwych warunków podlegają wszystkie umowy zawarte z udziałem konsumentów, a więc zarówno te tradycyjnie zaliczane do umów nazwanych, jak i dotychczas nieuregulowane w ustawach. W tej drugiej sytuacji odnalezienieessentialiae negotiirozumianych jako kryteria zakwalifikowania do danego typu umowy po prostu nie będzie możliwe. Określenie zakresu głównych świadczeń stron pozostanie zatem do oceny sądu.
Orzecznictwo TSUE podaje sytuacje, gdzie składniki umowy, które w nauce prawa zostałyby zaliczone do elementów podmiotowo istotnych, potraktowano jako element głównego świadczenia stron. Przykładowo w wyroku C-484/08 TSUE tak potraktował tzw. klauzulę zaokrąglania, na mocy której nominalna stopa oprocentowania przewidziana w umowie, zmieniająca się okresowo na podstawie uzgodnionej stopy referencyjnej, począwszy od pierwszej zmiany podlega zaokrągleniu do następnej jednej czwartej punktu procentowego. Również w polskiej judykaturze można wskazać orzeczenia uznające klauzule dotyczące zmiany oprocentowania za element głównego świadczenia stron (por. wyroki SA w Warszawie z dnia 6 sierpnia 2010 w sprawie VI ACa 88/10, Legalis 527923 oraz z 10 lutego 2012 r. w sprawie V ACa 1460/11, Legalis 440217).
Podsumowując tę część wywodu: ocena, czy dany warunek umowny dotyczy głównych świadczeń stron, odbywa się jedynie w celu zbadania dopuszczalności kontroli tego warunku pod kątem potencjalnej abuzywności. Innymi słowy możliwe jest zakwalifikowanie do warunków określających główne świadczenia stron także takich warunków, które nie zostałyby zaliczone doessentialiae negotiidanej umowy i które w razie ich usunięcia nie spowodują wątpliwości co do konsensu stron niezbędnego przy zawarciu umowy. Podziały te odwołują się bowiem do różnych kryteriów. Powyższe stanowisko potwierdził TSUE w sprawie C-260/18 (nb 44).
Wobec powyższych argumentówzdaniem Sądu Okręgowego klauzulę indeksacyjną (w tym same postanowienia dotyczące przeliczania kwoty kredytu złotówkowego na walutę obcą) należy uznać za określającą podstawowe świadczenia w ramach zawartej umowy, charakteryzujące tę umowę jako podtyp umowy kredytu – umowy o kredyt indeksowany do waluty obcej. Postanowienia dotyczące indeksacji nie ograniczają się do posiłkowego określenia sposobu zmiany wysokości świadczenia kredytobiorcy w przyszłości, ale wprost świadczenie to określają. Bez przeprowadzenia przeliczeń wynikających z indeksacji nie doszłoby do ustalenia wysokości kapitału podlegającego spłacie (wyrażonego w walucie obcej). Nie doszłoby też do ustalenia wysokości odsetek, które zobowiązany jest zapłacić kredytobiorca, skoro odsetki te naliczane są, zgodnie z konstrukcją umowy, od kwoty wyrażonej w walucie obcej.
Wypada wreszcie wskazać na konieczność uwzględnienia celu zawieranej umowy i wprowadzenia do niej określonych postanowień. Celem tym było obniżenie miesięcznego obciążenia kredytobiorcy wiążącego się ze spłatą rat. Osiągnięto to poprzez obniżenie oprocentowania kredytu – w sprawie niniejszej poprzez zastosowanie mechanizmu indeksacji obejmującego przeliczenie kredytu i zastosowanie niższej stawki referencyjnej. Zatem to postanowienia regulujące indeksację kredytu przesądzają o spełnieniu przez ostateczne ukształtowanie całej umowy celu jaki założyły sobie strony umowy.
Zdaniem Sądu późniejsze uregulowanie przez ustawodawcę pewnych zasad związanych z udzielaniem kredytów denominowanych albo indeksowanych do waluty obcej, stanowi potwierdzenie wykształcenia się w obrocie określonego podtypu umowy. Skoro więc obecnie postanowienia dotyczące indeksacji stanowiąessentialia negotiiumowy, to przed datą uregulowania tej instytucji należy traktować je jako konstytutywne dla tej umowy, a więc określające główne świadczenia stron. Z pewnością dotyczy to postanowień wprowadzających mechanizm przeliczenia kwoty kredytu ze złotych na walutę obcą, a następnie nakazujących ustalenie wysokości świadczenia kredytobiorcy w walucie obcej – zarówno jako spłaty kapitału, jak i zapłaty odsetek. Posiłkowy charakter w tej konstrukcji należy natomiast przyznać jedynie postanowieniom regulujących wyłącznie sposób przeliczenia, tj. zastosowanie konkretnych kursów walut (klauzula spreadu walutowego). To, jaki kurs zostanie zastosowany nie przesądza bowiem o konstrukcji całego stosunku prawnego. Umowa pozostaje umową o kredyt indeksowany zarówno w przypadku zastosowania kursów ustalanych przez bank, jak i kursów rynkowych czy średniego kursu banku centralnego.
N i e j e d n o z n a c z n e s f o r m u ł o w a n i e w a r u n k u u m o w n e g o
Sąd Najwyższy w przywoływanym już wyroku III CSK 159/17 wskazał, że analizowane postanowienia umowy i regulaminu dotyczące indeksacji nie określały precyzyjnie rzeczywistej wysokości świadczenia banku, jak też świadczeń kredytobiorców, w sposób możliwy do ustalenia bez decyzji banku. Brak było bowiem wskazania, na podstawie jakich kryteriów bank ustala kurs wymiany waluty obcej zarówno w momencie uruchomienia kredytu, jak i spłaty poszczególnych rat. Prowadzi to do wniosku, że w niniejszej sprawie postanowienie umowne określające główne świadczenie stron w postaci obowiązku zwrotu kredytu i uiszczenia odsetek nie było jednoznacznie określone w rozumieniuart. 385(1) § 1 k.c.(było bowiem dotknięte brakiem przejrzystości warunków umownych) (nb 9). Zdaniem Sądu Okręgowego powyższa konstatacja wymaga dalszej argumentacji – mimo iż do tożsamego wniosku o braku transparentności klauzul tego rodzaju Sąd Najwyższy dochodził już niejednokrotnie wcześniej.
W powołanym już orzeczeniu C-186/16 TSUE przedstawił wykładnięart. 4 ust. 2dyrektywy – odpowiadającejart. 385(1) §1 zd. 2 kc.Wymóg wyrażenia warunku umownego prostym i zrozumiałym językiem oznacza, że w wypadku umów kredytowych instytucje finansowe muszą zapewnić kredytobiorcom informacje wystarczające do podjęcia przez nich świadomych i rozważnych decyzji. W tym względzie wymóg ów oznacza, że warunek dotyczący spłaty kredytu w tej samej walucie obcej co waluta, w której kredyt został zaciągnięty, musi zostać zrozumiany przez konsumenta zarówno w aspekcie formalnym i gramatycznym, jak i w odniesieniu do jego konkretnego zakresu, tak aby właściwie poinformowany oraz dostatecznie uważny i rozsądny przeciętny konsument mógł nie tylko dowiedzieć się o możliwości wzrostu lub spadku wartości waluty obcej, w której kredyt został zaciągnięty, ale również oszacować – potencjalnie istotne – konsekwencje ekonomiczne takiego warunku dla swoich zobowiązań finansowych. Tak wysokie wymogi dla umowy TSUE potwierdził w orzeczeniu C-51/17 (nb 71-77) Zdaniem Sądu w realiach sprawy niniejszej bank nie sprostał temu obowiązkowi.
Produkty finansowe – w ich liczbie kredyty walutowe - są produktami szczególnego rodzaju. Zasadnicze ryzyko to możliwość nieuzyskania teoretycznie możliwego zysku lub poniesienia straty. Nabycie produktu finansowego wiąże się z koniecznością poniesienia rozmaitej postaci kosztów – w przypadku kredytu są to prowizja, odsetki i ewentualnie opłaty za dodatkowe świadczenia. W umowach o kredyt ze zmienną stopą procentową istnieje ryzyko zwiększenia kosztów kredytu w razie podniesienia stóp procentowych (np. stawki WIBOR lub LIBOR). W przypadku kredytu związanego z kursem waluty obcej pojawia się dodatkowy element mający istotny wpływ na ryzyko zwiększenia kosztów z punktu widzenia kredytobiorcy, tj. możliwość niekorzystnej zmiany kursu waluty skutkujące automatycznym wzrostem raty kredytu oraz wysokości zadłużenia. Właśnie ten drugi czynnik ma największe znaczenie przy określaniu poziomu ryzyka wynikającego z nabycia kredytu.
W takiej sytuacji kwestia przekazania odpowiedniej informacji dla przyszłego kredytobiorcy jest zasadnicza. Równie ważna jest odpowiedź na pytanie o zakres niezbędnej informacji, jaką przy zawarciu umowy powinien przekazać bank.
Przede wszystkim należy zauważyć, że w dacie udzielania kredytów (inaczej niż dzisiaj) nie istniały prawne regulacje dotyczące szczegółowego poziomu informacji wymaganego dla zawarcia umowy kredytu hipotecznego w walucie obcej. Obowiązujące już w dacie zawarcia umowy przepisy dotyczące kredytu konsumenckiego wyraźnie wykluczały zastosowanie ich do kredytu hipotecznego. Wypada również podkreślić, że nawet w ustawie o kredycie konsumenckim ustawodawca nie nakazywał uwzględnienia kursu walut przy określaniu kosztów kredytu.
Kredyt w walucie obcej nie może być traktowany jako instrument finansowy, dlatego też nie podlegał on nigdy restrykcyjnym regulacjom dyrektywy MIFID (por. wyrok TSUE z 3 grudnia 2015 r. w sprawie C -312/14(...)Bank (...). vs.L.). Natomiast rozważając problematykę kredytu w walucie obcej TSUE w powołanym wyroku C-186/17 stwierdził, iż
kredytobiorca musi zostać jasno poinformowany, że podpisując umowę kredytu w obcej walucie, ponosi pewne ryzyko kursowe, które z ekonomicznego punktu widzenia może okazać się dla niego trudne do udźwignięcia w przypadku dewaluacji waluty, w której otrzymuje wynagrodzenie. Bank, musi przedstawić ewentualne wahania kursów wymiany i ryzyko wiążące się z zaciągnięciem kredytu w walucie obcej, zwłaszcza w przypadku, gdy konsument będący kredytobiorcą nie uzyskuje dochodów w tej walucie. Do sądu krajowego należy ustalenie, czy bank przedstawił zainteresowanym konsumentom wszelkie istotne informacje pozwalające im ocenić, jakie konsekwencje ekonomiczne ma dla ich zobowiązań finansowych warunek umowny, zgodnie z którym kredyt należy spłacić w tej samej walucie obcej co waluta, w której został on zaciągnięty.Orzeczenie to zapadło przy rozstrzygania pytania prejudycjalnego dotyczącego zastosowania dyrektywy 93/13/EWG dotyczącej klauzul abuzywnych, jednak przytoczona teza – choć nader ogólna – może stanowić punkt wyjścia dla rozważań również w sprawie niniejszej.
Ryzyko wynikające ze zmiany kursu waluty obcej dla kredytobiorcy ma dwa zasadnicze skutki. Po pierwsze zmieniający się kurs waluty skutkuje zmianą wysokości rat kapitałowo-odsetkowych. Ponieważ wyliczenie poszczególnych rat z rozbiciem ich na część kapitałową i odsetkową (tzw. harmonogram spłaty) następuje w walucie a w przypadku powoda raty były równe (w CHF), wysokość spłaty w złotówkach jako iloczyn kwoty w CHF i kursu zmienia się razem z tym kursem. Jeżeli przykładowo wymagalność pierwszej raty następuje przy kursie 2,10 PLN za 1 CHF, a rata wynosi 1000 CHF, to jej wysokość wyniesie 2100 zł. Jeśli natomiast kurs wzrośnie do 3,10, to wysokość raty zwiększy się do 3100 zł, proporcjonalnie do wysokości kursu. W analogiczny sposób wysokość raty może się również zmniejszyć. Z punktu widzenia interesów kredytobiorcy może to oznaczać, że na skutek zwiększenia się wysokości raty nie będzie on jej w stanie zapłacić. Wskazana tu zmiana wysokości raty może na przykład oznaczać, że kredytobiorca będzie musiał wydać nie 1/3, ale połowę swoich miesięcznych dochodów.
Drugą konsekwencją związania kredytu z kursem waluty obcej jest zmiana wysokości zadłużenia pozostającego do spłaty. Przy standardowej obsłudze kredytu ta okoliczność nie jest dostrzegana, zwłaszcza że zwiększenie raty na skutek wzrostu kursu było niwelowane spadkiem stopy procentowej. Saldo zadłużenia staje się istotne przy sprzedaży nieruchomości lub przy wypowiedzeniu umowy – wiążącym się zazwyczaj z przewalutowaniem po bieżącym kursie. Przy wskazanym wyżej wzroście kursu pomimo uiszczania rat przez rok okazuje się, że wysokość kredytu pozostałego do spłaty nie zmalała (nawet minimalnie), ale wzrosła. Nierzadko okazuje się, że pomimo kilkuletniej spłaty kredytu nadal do spłacenia pozostaje dwukrotność udzielonej kwoty. Ta właściwość kredytu walutowego nie jest intuicyjna i odbiega od standardowego kredytu w złotówkach, w którym kwota do pozostała zapłaty praktycznie zawsze zmniejsza się z upływem czasu i płaceniem kolejnych rat. Dla wielu osób właśnie ta cecha kredytu walutowego stanowiła największe zaskoczenie.
Zdaniem Sądu te dwa elementy mają największe znaczenie dla konsumenta i ewentualnego naruszenia jego interesów. Zwiększenie raty kredytu i jego salda w oczywisty sposób wpływa na stan majątkowy kredytobiorcy. Jeśli kurs waluty przekroczy określony (podany przez bank) poziom, to kredyt stanie się nieopłacalny (w porównaniu do kredytu w walucie krajowej), zaś w wypadkach skrajnych doprowadzi kredytobiorcę do katastrofy finansowej.
Dlatego też ocenie Sądu Okręgowego wypełnienie obowiązku informacyjnego wymagało pełnej informacji o ryzyku zarówno w odniesieniu do wysokości raty, jak i kapitału pozostałego do spłaty, możliwej do uzyskania w dacie zawarcia umowy.Ponieważ przekaz kierowany do konsumenta musi być jasny i zrozumiały, podanie informacji powinno nastąpić w postaci podwójnej: poprzez wskazanie nieograniczonego charakteru ryzyka walutowego (z naciskiem na słowo „nieograniczone”) oraz konkretnych przykładowych kwot - wskazanych wyżej wartości raty i salda charakteryzujących dany kredyt. Skoro zaś obie wartości są uzależnione od kursu waluty – należało również wskazać możliwy do określenia poziom kursu tej waluty. Dla oceny prawidłowości działania banku należy zatem ustalić wartości kursu, które powinny zostać podane przy zawarciu umowy.
Mimo iż istnieje dziedzina wiedzy zajmująca się badaniem kursów rynkowych różnych walorów (analiza techniczna), to prawidłowe określenie kursu jakiegoś waloru w konkretnej dacie w przyszłości należy uznać za graniczące z niemożliwością. Mimo to całą pewnością banki – jak i inni uczestnicy rynku walutowego – posiadały pewne scenariusze czy prognozy rozwoju sytuacji na poszczególnych rynkach. Skorzystanie z nich w dniu dzisiejszym należy uznać za utrudnione – m.in. ze względu na możliwość powoływania się na tajemnice przedsiębiorstwa. W tej sytuacji Sąd może oprzeć się jedynie na znanych mu z urzędu zmianach kursu CHF (vide załącznik) oraz zasadach życiowego doświadczenia.
Analiza wykresu historycznego kursu CHF pozwala na niewątpliwe stwierdzenie dwóch okoliczności. Po pierwsze w lutym 2004 r kurs CHF osiągał najwyższy dotychczasowy poziom w historii (ok.3.11 zł). Po drugie po tej dacie kurs CHF sukcesywnie się obniżał, osiągając najniższy kurs poniżej 2 zł sierpniu 2008 r. czyli w rozmów z pracownikiem banku. Odległość czasowa maksimum kursowego i umowy powodów to nieco ponad 3 lata – odstęp dość krótki w porównaniu przewidywanym trzydziestoletnim okresem trwania umowy kredytowej. Skoro więc w krótkiej perspektywie kurs zmienił się o ponad 50 %, to w informacji dla konsumenta należało wskazać zarówno tak wysoką zmienność, jak i zwiększenie kursu o 50% - w porównaniu do daty zawarcia umowy. Innymi słowy dające się przewidzieć ryzyko walutowe należy określić przez aktualny kurs powiększony o minimum 50 %. Tymczasem informacje pracownika banku wskazywały 40-60 gr czyli przy kursie z wakacji 2008 r. 10-15%
Dotychczasowa zmienność kursu danej waluty – mimo iż łatwa do ustalenia – nie jest powszechnie znana. Dla oceny korzyści i ryzyka płynącego z zawarcia umowy kredytu związanego z walutą, a zwłaszcza porównania go z kredytem złotówkowym niezbędne jest określenie nie tylko bieżących parametrów, ale i możliwego niekorzystnego rozwoju sytuacji na rynku. W konsekwencji minimalny poziom informacji o ryzyku kursowym związanym z zaciągnięciem kredytu w CHF obejmuje wskazanie maksymalnego dotychczasowego kursu oraz obliczenie wysokości raty i zadłużenia przy zastosowaniu tego kursu. Dopiero podanie tych informacji zdaniem Sądu jest na tyle jasne i precyzyjne, że pozwala przeciętnemu konsumentowi na podjęcie racjonalnej decyzji odnośnie ewentualnej opłacalności kredytu i płynącego stąd ryzyka finansowego. Niepełna informacja o ryzyku kursowym (np. założenie maksymalnego wzrostu kursu na 20 % zamiast na 50%) w oczywisty sposób wpływa na decyzję o zawarciu umowy w CHF zamiast w PLN, czy wręcz w ogóle decyzję o zawarciu umowy kredytowej. Podniesienie kursu stanowi bowiem z punktu widzenia konsumenta dodatkowy koszt kredytu – ponad niemałe odsetki naliczone zgodnie z umową przez bank. Nikt działający racjonalnie nie zgodzi się na poniesienie 50 % ceny, która nie zostanie zrekompensowane dodatkowymi korzyściami. Przy niskim wzroście kursu wzrost rat jest rekompensowany niższym oprocentowaniem: innymi słowy nawet po realizacji ryzyka kursowego kredyt w CHF nadal będzie korzystniejszy niż wyżej oprocentowany w PLN. Przy znaczącym wzroście kursu kredyt indeksowany przestaje być opłacalny.
Bank w przedstawionym powodom oświadczeniu ograniczył się do wzmianki o istnieniu ryzyka kursowego, nie wskazując bliższych informacji w tym zakresie. W przypadku niektórych powodów przedstawiono wybrane dane historyczne wskazujące na stabilność kursu. Bank zaniechał podania niewątpliwie posiadanych przez siebie informacji o zmianach kursu, w szczególności o wcześniej zanotowanym maksimach kursowych i zmienności. Nie podał również jak przy takim kursie będą kształtowały się zobowiązania kredytobiorcy rozumiane jako wysokość miesięcznej raty i salda kredytu przy takim poziomie kursu. Zdaniem Sądu posiadanie tych informacji przez przeciętnego konsumenta korzystającego z umowy kredytowej jest wystarczające do podjęcia decyzji. Przeciętny konsument powinien być uważny i ostrożny. W odniesieniu do kredytu w CHF musi to oznaczać wzięcie pod uwagę zjawiska ryzyka kursowego. Nawet rozważny konsument nie jest jednak profesjonalistą, nie posiada on ani wiedzy, ani umiejętności jej profesjonalnego zastosowania. Przy ocenie ryzyka kursowego opiera się na informacji z banku. Dlatego ma właśnie prawo do rzetelnej informacji, która nie będzie go wprowadzać w błąd (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 10 lutego 2015 r. w sprawie V ACa 567/14, Legalis 1285001). Dopiero w razie zignorowania tych informacji konsument może ponosić pełną odpowiedzialność wynikającą z zawartej umowy.
Na kanwie sprawy dotyczącej opcji walutowych Sąd Apelacyjny w Warszawie zauważył, żebanki jako instytucje zaufania publicznego, w stosunkach z klientami powinny działać w granicach dobrze pojętego nie tylko interesu własnego, ale i z uwzględnieniem interesu klienta. Bez poinformowania bowiem klienta o ryzykach związanych z usługą, klient nie będący profesjonalistą w dziedzinie finansów i bankowości, nie ma możliwości dokonania właściwej analizy ryzyka, jakie związane jest z danym produktem bankowym i dokonania właściwego (świadomego) wyboru usługi (produktu bankowego)(wyrok z 7 maja 2015 r. w sprawie I ACa 1262/14, Legalis 1398352). W odniesieniu do umowy kredytu hipotecznego na zakup czy remont nieruchomości, zawieranej zazwyczaj 1 raz w życiu na 20 lub 30 lat, uważny konsument powinien dochować maksymalnej staranności w badaniu przedstawianych mu propozycji. Z całą pewnością nie może odnosić się do oferty w sposób bierny, poprzestając na skądinąd uzasadnionym przeświadczeniu dotyczącym współpracy z instytucją zaufania publicznego. Posiadanie wskazanych wyżej informacji – nawet bez odniesienia do kwoty kredytu powodów, ale np. dla 100 000 zł – pozwoliłoby na ocenę ryzyka tego rodzaju kredytu, w szczególności na porównanie go z kredytem złotowym.
Zdaniem Sądu Okręgowego regulacje obowiązujące w dacie zawarcia umowy nie wymagały podawania dalej idących ostrzeżeń. Obowiązki nakładane na podmioty prawa przez ustawę nie mogą być interpretowane rozszerzająco. Doszukiwanie się np. obowiązku ostrzeżeń o określonej treści (jak w przypadku leków) czy formie graficznej (jak w obecnej regulacji dotyczącej wyrobów tytoniowych) nie miało wówczas podstawy prawnej – choć z pewnością byłoby pożądane. Nie można również stawiać pozwanemu bankowi zarzutu nieprzewidzenia zdarzeń przyszłych, np. uwolnienia kursu franka przez szwajcarski bank centralny na początku 2015 r. i wywołaną wówczas gwałtowną zwyżką kursu.
W ocenie Sądu bank nie spełnił nawet wymogów KNF wynikających z tzw. rekomendacji S. Status prawny rekomendacji KNF jest dyskutowany w doktrynie. Nie może być jednak wątpliwości, że takie rekomendacje nie są źródłem prawa, jak również nie stanowią wiążących wytycznych postępowania nawet dla banków: mogą stanowić dopiero pewne kryterium oceny podczas wykonywanie przez KNF obowiązków nadzorczych. Rekomendacja S została wydana w 2006 r. i miała obowiązywać w stosunku do banków od 1 lipca 2006 r. W przeważającej części dokument ten zawiera szczegółowe kryteria zarządzania ryzykiem na poziomie banku, posiada również pewne odniesienia co do sposobu postępowania z klientami. W szczególności KNF zalecał bankom dołożenie wszelkich starań, aby przekazywane klientom informacje były zrozumiałe, jednoznaczne i czytelne. Jedno ze szczegółowych zaleceń przewidywało podawanie klientom informacji poprzez symulację rat kredytu: zestawienie rat kosztów obsługi ekspozycji kredytowej w PLN i walucie, podanie rat kosztów obsługi w przypadku zastosowania stopy procentowej dla PLN przy zwiększeniu się kapitału o 20 % i wskazanie kosztów obsługi kredytu przy deprecjacji złotego liczonej jako maksymalna zmienność kursów w ciągu 12 miesięcy poprzedzających. Pozwany bank nie spełnił nawet tych wymogów w odniesieniu do większości powodów.
Należy podkreślić w tym miejscu, żechoć praktyka informowania klientów o ryzyku walutowym była różnorodna, to na ówczesnym rynku funkcjonowały zbliżone do prawidłowych informacje o ryzyku, odpowiadające opisanemu wcześniej wzorowi.Przykładowo:Bank (...)przedstawiał klientom informacje o wysokości raty i salda zadłużenia w zależności od rosnącego kursu franka. Ta sama kwota kredytu została przeliczona – przez wyliczenie raty miesięcznej i salda zadłużenia przy kursie 2 PLN, 2,50 PLN, 3,0 PLN, 3,50 PLN a nawet 4,0 PLN za 1 CHF. Takie oświadczenie otrzymywali klienci tego banku już od 2006 r. (SIC!), co Sądowi wiadomo z urzędu. Zatem nic nie stało na przeszkodzie, aby z tego obowiązku wywiązał się również powodowy bank. Oczywiście bank nie miał obowiązku zapoznawania się z praktyką rynkową innych banków. Sąd zwrócił jednak uwagę na tę okoliczność, gdyż w pełni potwierdza ona możliwość przekazania pełnej informacji o ryzyku już w 2006 r. (a tym bardziej w roku i 2008, kiedy powodowie zawarli umowę).
Podsumowując:wobec niejednoznacznego podania informacji o ryzyku kursowym klauzula indeksacyjna może podlegać kontroli nawet jako świadczenie główne.
S p r z e c z n o ś ć z d o b r y m i o b y c z a j a m i
i r a ż ą c e n a r u s z e n i e i n t e r e s ó w k o n s u m e n t a
W dalszej kolejności Sąd ocenił kwestionowane postanowienia umowne w świetle pozostałych przesłanek abuzywności, tj. sprzeczności z dobrymi obyczajami i rażącego naruszenia interesów konsumenta. Jak trafnie wskazał Sąd Najwyższy w przywołanym już orzeczeniu III CSK 159/18 dla stwierdzenia abuzywności samo stwierdzenie niejednoznaczności postanowienia umownego na gruncie prawa polskiego nie przesądza o abuzywnym charakterze postanowienia. Również TSUE w wyroku z 14 marca 2019 r. w sprawie C -118/17D.wskazuje, iż do sądu krajowego należy ocena ewentualnej nieuczciwości warunku umownego po stwierdzeniu, że warunek ten nie został wyrażony w sposób jasny i zrozumiały (nb 48- 49).
W sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami rażąco naruszają interesy konsumenta postanowienia umowne godzące w równowagę kontraktową stron, a także te, które zmierzają do wprowadzenia konsumenta w błąd, wykorzystując jego zaufanie i brak specjalistycznej wiedzy. Klauzula dobrych obyczajów nawiązuje do wyobrażeń o uczciwych, rzetelnych działaniach stron, a także do zaufania, lojalności, jak również – w stosunkach z konsumentami – do fachowości. Zatem sprzeczne z dobrymi obyczajami są takie działania, które zmierzają do dezinformacji lub wywołania błędnego mniemania konsumenta (czy szerzej klienta), wykorzystania jego niewiedzy lub naiwności, ukształtowania stosunku zobowiązaniowego niezgodnie z zasadą równorzędności stron, nierównomiernego rozłożenia praw i obowiązków między partnerami kontraktowymi (por. M.Bednarek w:System Prawa Prywatnego Tom 5 Prawo zobowiązań – część ogólna, 2013, s.766.)
Dobre obyczaje, do których odwołuje sięart.385(1) kcstanowią przykład klauzuli generalnej, której zadaniem jest wprowadzenie możliwości dokonania oceny treści czynności prawnej w świetle norm pozaprawnych. Chodzi o normy moralne i obyczajowe, powszechnie akceptowane albo znajdujące szczególne uznanie w określonej sferze działań, na przykład w obrocie profesjonalnym, w określonej branży, w stosunkach z konsumentem itp. Przez dobre obyczaje w rozumieniuart.385(1) §1 kcnależy rozumieć pozaprawne reguły postępowania niesprzeczne z etyką, moralnością i aprobowanymi społecznie obyczajami.
Należy przy tym mieć na uwadze, że pojęcie sprzeczności z dobrymi obyczajami stanowi przeniesienie na gruntkodeksu cywilnegoużytego wart.3 ust.1dyrektywy pojęcia sprzeczności z wymogami dobrej wiary. Powołany przepis przewiduje, że warunki umowy, które nie były indywidualnie negocjowane, mogą być uznane za nieuczciwe, jeśli stoją w sprzeczności z wymogami dobrej wiary, powodują znaczącą nierównowagę wynikających z umowy, praw i obowiązków stron ze szkodą dla konsumenta. Równocześnie preambuła dyrektywy zawiera w motywie 16 istotne wskazówki interpretacyjne pozwalające ustalić pożądane zachowania zgodne z wymogami dobrej wiary. W szczególności: przy dokonywaniu oceny działania w dobrej wierze będzie brana pod uwagę zwłaszcza siła pozycji przetargowej stron umowy, a w szczególności, czy konsument był zachęcany do wyrażenia zgody na warunki umowy i czy towary lub usługi były sprzedane lub dostarczone na specjalne zamówienie konsumenta; sprzedawca lub dostawca spełnia wymóg działania w dobrej wierze, jeżeli traktuje on drugą stronę umowy w sposób sprawiedliwy i słuszny, należycie uwzględniając jej prawnie uzasadnione roszczenia.
Również przy interpretacji kolejnej z wymaganych dla stwierdzenia abuzywności postanowienia umownego przesłanek, tj. rażącego naruszenia interesu konsumenta, odwołać należy się do treści przepisów dyrektywy. W ich świetle w pełni znajdują uzasadnienia twierdzenia, iż rażące naruszenie interesów konsumenta ma miejsce, jeżeli postanowienia umowy poważnie i znacząco odbiegają od sprawiedliwego wyważenia praw i obowiązków stron, wprowadzając nieusprawiedliwioną dysproporcję praw i obowiązków na niekorzyść konsumenta. Jednak nie wyczerpuje to zakresu, w którym może dojść do naruszenia interesów konsumenta. Chodzi bowiem nie tylko o interesy ekonomiczne, ale też związane ze zdrowiem konsumenta, jego czasem zbędnie traconym, dezorganizacją toku życia, doznaniem przykrości, zawodu, wprowadzenia w błąd, nierzetelności traktowania.
O ile ustawodawca posłużył się wart.385(1) kcpojęciem rażącego naruszenia interesów konsumenta, co mogłoby wskazywać na ograniczenie treści stosowania przepisów do przypadków skrajnej nierównowagi interesów stron, to w treściart.3 ust.1dyrektywy ta sama przesłanka została określona jako wymóg spowodowania poważnej i znaczącej nierównowagi wynikających z umowy praw i obowiązków stron ze szkodą dla konsumenta. W tej sytuacji konieczność wykładniart.385(1) kcw świetle wymogów dyrektywy rodzi konieczność złagodzenia kryteriów stawianych skutkom postanowienia, których zaistnienie pozwalać będzie na stwierdzenie jego niedozwolonego charakteru. Tradycyjne stopniowanie, w którym za rażące uznaje się sytuacje skrajne, nadzwyczajne, ustąpić musi konieczności odnoszenia się jedynie do znamienia znaczącej nierównowagi, jako wypełniającej już kryteria rażącego naruszenia.
Zgodnie zart.385(2) kcoceny zgodności postanowienia umowy z dobrymi obyczajami dokonuje się według stanu z chwili zawarcia umowy, biorąc pod uwagę jej treść, okoliczności zawarcia oraz uwzględniając umowy pozostające w związku z umową obejmującą postanowienie będące przedmiotem oceny. Również zgodnie z brzmieniemart.4dyrektywy nadanym sprostowaniem z dnia 13 października 2016 roku (Dz.Urz.UE.L z 2016 r. Nr 276, poz. 17[1]), nieuczciwy charakter warunków umowy jest określany z uwzględnieniem rodzaju towarów lub usług, których umowa dotyczy i z odniesieniem, w momencie zawarcia umowy, do wszelkich okoliczności związanych z zawarciem umowy oraz do innych warunków tej umowy lub innej umowy, od której ta jest zależna.
Wreszcie, w przywoływanym już wyroku w sprawie C-186/16, Trybunał Sprawiedliwości wskazał, że artykuł 3 ust. 1 dyrektywy 93/13 należy interpretować w ten sposób, że oceny nieuczciwego charakteru warunku umownego należy dokonywać w odniesieniu do momentu zawarcia danej umowy, z uwzględnieniem ogółu okoliczności, które mogły być znane przedsiębiorcy w owym momencie i mogły mieć wpływ na późniejsze jej wykonanie. Do sądu krajowego należy ocena istnienia ewentualnej nierównowagi w rozumieniu rzeczonego przepisu, której to oceny należy dokonać w świetle ogółu okoliczności faktycznych sprawy w postępowaniu głównym i z uwzględnieniem między innymi fachowej wiedzy przedsiębiorcy, w tym przypadku banku, w zakresie ewentualnych wahań kursów wymiany i ryzyka wiążących się z zaciągnięciem kredytu w walucie obcej. Sąd Najwyższy podzielił ten pogląd w uchwale III CZP 29/17 z 20 czerwca 2018 r.
Należy zatem podnieść, że przy ocenie niedozwolonego charakteru określonego postanowienia umownego, również ocenie indywidualnej, nie ma żadnego znaczenia w jaki sposób umowa była wykonywana przez strony. W szczególności nie ma znaczenia, czy przedsiębiorca rzeczywiście korzystał z możliwości, jakie wynikają dla niego z określonego brzmienia postanowień umownych. Istotne jest jedynie, że nie było żadnych przeszkód aby skorzystał z takich uprawnień. Postanowienie umowne ma niedozwolony charakter nie dlatego, że jest w niewłaściwy sposób wykorzystywane przez przedsiębiorcę – tym bardziej, że jest to okoliczność, która w toku wykonywania umowy może się zmieniać. To samo postanowienie nie może zaś być abuzywne bądź tracić takiego charakteru jedynie w wyniku przyjęcia przez jedną ze stron umowy określonego sposobu jej wykonania, korzystania bądź niekorzystania z wynikających z niego uprawnień. Postanowienie jest niedozwolone, jeśli daje kontrahentowi konsumenta możliwość działania w sposób rażąco naruszający interesy konsumenta.
Z tej samej przyczyny nie miało żadnego znaczenia dla stwierdzenia niedozwolonego charakteru określonych postanowień umownych to, w jaki sposób pozwany bank rzeczywiście ustalał kurs waluty, do której kredyt był indeksowany. Nie ma też znaczenia w jaki sposób bank finansował udzielanie kredytów indeksowanych, gdyż również to stanowi okoliczność leżącą poza łączącym strony stosunkiem prawnym a równocześnie związaną z wykonywaniem umowy, a nie chwilą jej zawarcia. Stąd też wnioski dowodowe zmierzające do ustalenia tych okoliczności zostały oddalone jako nie mające istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.
P o s t a n o w i e n i a d o t y c z ą c e w y z n a c z a n i a k u r s ó w w a l u t
Mając w pamięci szeroki zakres klauzuli indeksacyjnej w rozważanych tu umowach, należy ocenić w pierwszej kolejności postanowienia dotyczące przeliczania złotówek na walutę obcą (klauzulę spreadu walutowego), gdyż w tym obszarze powodowie podnosili główne zastrzeżenia.Zdaniem Sądu Okręgowego niedozwolony charakter mają postanowienia:
a
§ 7 ust. 4 w zw. z § 2 pkt 12) Regulaminu w zakresie, w jakim przewiduje zastosowanie kursu nie niższego niż kurs kupna waluty ustalony przez bank w aktualnej Tabeli Kursów do przeliczenia wypłaconych w złotych środków do CHF oraz wyrażenia w tej walucie salda zadłużenia z tytułu kredytu,
b
§ 9 ust. 1 i 2 pkt 1) Regulaminu w zakresie, w jakim przewiduje zastosowanie kursu sprzedaży dewiz obowiązującego w banku na podstawie Tabeli Kursów z dnia spłaty zobowiązania do obliczenia wysokości raty spłaty.
Podstawą przyjęcia, że postanowienie przewidujące stosowanie kursów wyznaczanych przez bank przy wykonywaniu mechanizmu indeksacji kredytu jest przyznanie przedsiębiorcy prawa do jednostronnego kształtowania wysokości świadczeń stron umowy. Dotyczy to najpierw kwoty postawionej do dyspozycji kredytobiorcy, a następnie wysokość świadczeń kredytobiorcy, tj. wyrażonych w złotych rat, które zobowiązany jest spłacać.
Kredytobiorca narażony jest w ten sposób na niczym nieograniczoną arbitralność decyzji banku, a równocześnie, wobec braku jakichkolwiek kryteriów, nie przysługują mu żadne środki, które pozwoliłyby chociażby na późniejszą weryfikację prawidłowości kursu ustalonego przez bank. Bez wątpienia stanowi to rażące naruszenie interesów konsumenta, narażając go na brak bezpieczeństwa i możliwości przewidzenia skutków umowy. Jest to przy tym postępowanie nieuczciwe, sprzeczne z dobrymi obyczajami jako rażąco naruszające równowagę stron umowy na korzyść strony silniejszej, która nie tylko może żądać spełnienia świadczenia w określonej przez siebie wysokości, ale też korzystać z szeregu postanowień o charakterze sankcji (m.in. podwyższone karne oprocentowanie, możliwość wypowiedzenia umowy), gdyby konsument takiego świadczenia nie spełniał. Uznanie klauzuli spreadu walutowego za postanowienie niedozwolone można uznać za pogląd ugruntowany zarówno na gruncie dyrektywy (por. powołanej już i wielokrotnie przytaczane w późniejszym orzecznictwie TSUE orzeczenie w sprawieK.) jak również w prawie polskim (por. uzasadnienie powołanego już wyroku I CSK 19/18)
Nie bez znaczenia dla oceny kwestionowanych postanowień umownych pozostaje też orzecznictwo Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów i będące jego rezultatem wpisy w rejestrze klauzul niedozwolonych. W szczególności podzielić należy pogląd wyrażony przez Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z 7 maja 2013 roku w sprawie VI ACa 441/13, w którego uzasadnieniu wskazano, że o abuzywności kwestionowanego w tamtym postępowaniu postanowienia decyduje fakt, że uprawnienie banku do określania wysokości kursu sprzedaży CHF nie jest w żaden sposób formalnie ograniczone, zwłaszcza nie przewiduje wymogu, aby wysokość kursu ustalonego przez Bank pozostawała w określonej relacji do średniego kursu NBP lub kursu ukształtowanego przez rynek walutowy. Powyższe oznacza przyznanie sobie przez bank prawa do jednostronnego regulowania wysokości rat kredytu waloryzowanego kursem CHF. To właśnie w tym mechanizmie Sąd Apelacyjny dostrzegł sprzeczność postanowienia z dobrymi obyczajami i rażące naruszenie interesów konsumenta, który nie ma możliwości uprzedniej oceny własnej sytuacji – w tym wysokości wymagalnych rat kredytu – i jest zdany wyłącznie na arbitralne decyzje banku. Nie sposób nie dostrzec, że choć oczywiste jest, że stanowisko Sądu Apelacyjnego nie jest wiążące w niniejszej sprawie, to przyjęta argumentacja znajduje pełne zastosowanie do kwestionowanych postanowień umownych.
Nie mają znaczenia dla rozstrzygnięcia motywy jakie leżą u podstaw zgłoszenia przez kredytobiorców roszczeń po 10 latach wykonywania umowy. Istnienie w treści umowy (regulaminu itd.), sformułowanych przez pozwanego, postanowień obarczonych wadliwością (nie ma przy tym znaczenia, czy jej skutkiem jest nieważność czy jedynie bezskuteczność postanowień wobec konsumenta) powoduje, że konsument jest w każdym czasie uprawniony do podniesienia przysługujących mu zarzutów. Skorzystanie z zarzutu nieważności umowy czy bezskuteczności jej postanowień nie może podlegać ocenie w świetleart. 5 kc.Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z 15 września 2016 r., sygn. I CSK 615/15: „Powołaniem się na zasady współżycia społecznego nie można podważać ani modyfikować wyraźnych dyspozycji przepisów prawnych, które, kierując się względami bezpieczeństwa obrotu prawnego, przewidują sankcję bezwzględnej nieważności czynności sprzecznych z prawem, a nie przewidując żadnych od tego wyjątków, samodzielnie i wyczerpująco przesądzają o prawach stron. Nieważność czynności prawnej nie ma nic wspólnego z nadużywaniem prawa przy jego wykonywaniu, a jest jedynie konsekwencją sprzeczności z ustawą dokonanej czynności. Powołanie na nieważność w procesie cywilnym, czy to w formie zarzutu, czy w pozwie o jej ustalenie są jedynie aktami o charakterze proceduralnym. Sankcja nieważności czynności prawnej następuje już z mocy prawa i dlatego nie przewiduje się jakiegoś materialnego „uprawnienia do powoływania się na nieważność czynności prawnej”.
Trzeba również podkreślić, że stosowanie przepisów o niedozwolonych postanowieniach umownych, w tym podejmowanie środków mających na celu zapobieganie stosowaniu nieuczciwych warunkach w umowach zawieranych z konsumentami, odbywa się nie tylko w interesie konsumentów, ale też podmiotów gospodarczych konkurujących na rynku. Wynika to wprost z treści art. 7 ust. 1 dyrektywy 93/13, która przewiduje że zarówno w interesie konsumentów, jak i konkurentów państwa członkowskie zapewnią stosowne i skuteczne środki mające na celu zapobieganie stałemu stosowaniu nieuczciwych warunków w umowach zawieranych przez sprzedawców lub dostawców z konsumentami. Przepisy nie tylko zatem chronią konsumentów, ale mają na celu zapobieżenia naruszeniu zasad konkurencji. Odbywa się to poprzez zapobieżenia możliwości stosowania przez przedsiębiorców postanowień, które pozornie korzystne dla konsumenta, służą zwiększeniu sprzedaży towarów i usług, naruszając interesy tych podmiotów, które nie stosując nieuczciwych postanowień nie są w stanie zaoferować podobnych warunków.
Powtórzenia wymaga stwierdzenie, że nie ma znaczenia dla dokonywanej oceny to, w jaki sposób bank rzeczywiście ustalał kurs w trakcie wykonywania umowy i jaka była relacja kursu banku do kursu rynkowego. Są to okoliczności obojętne na gruncieart.385(2) kc, jak również oceny możliwego naruszenia interesów konsumenta. Istotne jest jedynie, że postanowienia umowy dawały przedsiębiorcy nieograniczoną swobodę w wyznaczaniu kursu waluty, a w konsekwencji – wysokości zobowiązań konsumenta.
K l a u z u l a i n d e k s a c y j n a w c a ł o ś c i
W treści umów analizowanych w sprawie niniejszej postanowienia składające się na klauzulę indeksacyjną zostały rozrzucone w kilku miejscach. Składają się na nią – poza wymienioną wyżej klauzulą spreadu walutowego:
1
§ 2 pkt. 2 regulaminu wskazujący, że kredyt indeksowany do waluty obcej to kredyt oprocentowany według stopy procentowej opartej o stopę referencyjną dotyczącą innej waluty niż złote, którego wypłata i spłata odbywa się w złotych w oparciu o kurs waluty obcej do złotych według tabeli
2
§2 zd. 2 umowy wskazujący, że kredyt jest indeksowany do waluty CHF
3
§6 ust. 6 umowy nakazujący w przypadku kredytu indeksowanego zapewnienie środków na spłatę raty w wysokości uwzględniającej ryzyko kursowe
4
oświadczenie kredytobiorcy zw. z zaciągnięciem kredytu zabezpieczonego hipoteką (załącznik do umowy) wskazujące m.in.: że został zapoznany z kwestią ryzyka kursowego związanego z udzieleniem kredytu indeksowanego, będąc świadomym tego ryzyka rezygnuje z możliwości zaciągnięcia kredytu w złotych jak również jest świadomy, iż ponosi ryzyko kursowe związane z wahaniem kursów waluty, ryzyko to ma wpływ zarówno na wysokość zobowiązania wynikającego z umowy oraz na wysokość rat spłaty kredyt, kredyt jest wypłacany i spłacany w złotych zgodnie z regulaminem a saldo zadłużenia jest wyrażone w walucie obcej.
Wypada zauważyć w tym miejscu, że oświadczenie zostało określone jako załącznik do umowy – podobnie jak regulamin czy pełnomocnictwo do dysponowania rachunkiem. Zgodnie zart. 384 § 1 kcustalony przez jedną ze stron wzorzec umowy, w szczególności ogólne warunki umów, wzór umowy, regulamin, wiąże drugą stronę, jeżeli został jej doręczony przed zawarciem umowy. Nie było przedmiotem sporu, że wszystkie dokumenty składające się na treść umowy zostały doręczone powodom jeszcze przed zawarciem umowy, powodowie przyznali otrzymanie tych oświadczeń. Zdaniem Sądu podobnie jak w przypadku regulaminu złożenie przez strony podpisu pod oświadczeniem nie było konieczne dla uznania go za element umowy. Natomiast podpisanie jego podpisanie podkreśla solenność tego oświadczenia i wyklucza wszelkie wątpliwości co do jego otrzymania przez kredytobiorcę.
Sformułowana w powyższy sposób klauzula indeksacyjna obejmuje zatem tzw. warunek ryzyka walutowego wskazany przez TSUE m.in. w wyroku C-51/17.
W ocenie Sądu za stwierdzeniem abuzywności klauzuli indeksacyjnej w całości (a więc nie tylko w zakresie tzw. klauzuli spreadowej) przemawiają wystarczająco już przytoczone argumenty związane z brakiem jednoznaczności tego warunku umownego (por. wyrok SN z 10 lipca 2014 r. w sprawie I CSK 531/13 wskazujący na taką możliwość w odniesieniu do głównych świadczeń stron, jak również teza 3 wyroku SN z 14 maja 2015 r. w sprawie II CSK 768/14). Pozwany bank nie zawarł w umowie ani dokumentach związanych z jej zawarciem informacji o rzeczywistym zakresie możliwego do przewidzenia ryzyka kursowego – mimo iż od 2004 r. takie pouczenia funkcjonowały na rynku kredytów oraz pomimo obowiązku wynikającego z tzw. Rekomendacji S wydanej przez KNF w 2006 r. W realiach rozważanych tu umów niedostateczna informacja o ryzyku kursowym praktycznie uniemożliwiała podjęcie racjonalnej decyzji związanej z zawarciem umowy. W ten sposób klauzula indeksacyjna zawierająca niejednoznacznie określony warunek ryzyka walutowego ewidentnie godzi w równowagę kontraktową stron stosunku prawnego na poziomie informacyjnym, co stanowi o naruszeniu przez tę klauzulę dobrych obyczajów. Należy podkreślić, że zdaniem Sądu abuzywność tego postanowienia nie polega na samym włączeniu do umowy ryzyka kursowego – które jak już wskazano jest immanentną cechą obrotu walutowego – ale nieprawidłowe pouczenie o zakresie tego ryzyka. Jeżeli na ryzyko walutowe godzi się konsument należycie poinformowany, to równowaga kontraktowa jest w pełni zachowana i zawierania umów odwołujących się do tego ryzyka nie można czynić zarzutu przedsiębiorcy. Dlatego przedstawienie prawidłowego pouczenia (np. w postaci stosowanej przezbank (...)) niweczy zarzut naruszenia obowiązku informacyjnego przez bank (por. wyrok tutejszego Sądu w sprawie XXV C 194/18 ).
Zdaniem Sądu Okręgowego klauzula indeksacyjna skutkuje również asymetrycznym rozkładem ryzyka związanego z zawarciem umowy – w szczególności ryzyka kursowego. Rozważane w sprawie niniejszej umowy przenoszą ryzyko kursowe na konsumenta nie tylko mocą poszczególnych postanowień umowy (zwłaszcza zawartych w oświadczeniu o zapoznaniu z ryzykiem), ale samą jej konstrukcją. Po wypłacie kredytu bank otrzymuje jego zwrot w ratach z umówionymi odsetkami stosownie do harmonogramu spłat wyrażonego w walucie obcej. Ewentualny wzrost kursu waluty nie wpływa na zwiększenie się świadczenia należnego bankowi obliczonego w tej walucie. Bank podkreślił już w odpowiedzi na pozew, że nie jest beneficjentem aprecjacji waluty, zaś jego interesy są zaspokajane niezależnie od aktualnego kursu. Innymi słowy bank zarabia na kredycie nawet w sytuacji spadku kursu. Tymczasem w sytuacji wzrostu kursu waluty aby spełnić świadczenie o tej samej wysokości w walucie obcej konsument musi wydatkować coraz większe kwoty w PLN. Niezależnie od aktualnego kursu bank jest w stanie uzyskać świadczenie zastrzeżone dla siebie w umowie, tymczasem ciężar spełnienia tego świadczenia spoczywa wyłącznie na konsumencie. To stanowi nieusprawiedliwioną dysproporcję praw i obowiązków konsumenta na jego niekorzyść, a zatem stanowi o naruszeniu jego interesów. Znaczące – niekiedy nawet dwukrotne – zwiększenie salda zadłużenia w PLN i związane z tym proporcjonalne powiększenie należności odsetkowych nakazują określić to naruszenie jako rażące. Tym samym obie przesłanki uznania klauzuli za abuzywną zostały spełnione (por. wyrok SN z 13 lipca 2005 r. w sprawie I CSK 832/04).
Za uznaniem klauzuli indeksacyjnej za niedozwolone postanowienie umowne przemawiają również przytoczone wyżej argumenty dotyczące samej klauzuli spreadu walutowego. Zdaniem Sądu samo uznanie tej ostatniej klauzuli za abuzywną musi skutkować zastosowaniem sankcji zart. 385(1) § 1 kcdo całej klauzuli indeksacyjnej, w szczególności również do warunku ryzyka kursowego. Poprzestanie na usunięciu z treści umowy jedynie postanowień odnoszących się do tabeli kursowej oznaczałoby odwołanie się do niedopuszczalnej redukcji utrzymującej skuteczność.
Niejako na marginesie wypada zauważyć, że zwłaszcza w przypadku umów zawartych w 2008 r., kiedy frank osiągał wieloletnie minima, ryzyko dalszego obniżania kursu wydaje się niewielkie. Tymczasem osiągnięcie nawet średniego poziomu kursu przez tę walutę oznaczało istotny wzrost zobowiązania kredytobiorcy. Kwestia ta nie była jednak podnoszona przez powodów. O tym, że banki (w ich liczbie pozwany bank) musiały zdawać sobie sprawę z możliwych konsekwencji wzrostu kursu waluty dla konsumentów, którzy zawarli umowy indeksowane kursem tej waluty, przekonują sytuacje z udzielaniem kredytów walutowych w innych krajach, np.. wA.a zwłaszcza weW.. Dramatyczne zwiększanie obciążeń kredytobiorców – nawet dwukrotne – i związany z tym zwiększony odsetek niewypłacalności - pojawiły się w obu tych przypadkach.
Niejako posiłkowo należy w tym miejscu zauważyć, że w odniesieniu do umów zawartych po 1 stycznia 2008 r. (w tym do umowy powodów) istniało dodatkowe źródło obowiązków informacyjnych w postaciustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym.
Definicję nieuczciwej praktyki rynkowej została zawarta wart. 4 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym, który wskazuje, że praktyka rynkowa stosowana przez przedsiębiorców wobec konsumentów jest nieuczciwa, jeżeli jest sprzeczna z dobrymi obyczajami i w istotny sposób zniekształca lub może zniekształcić zachowanie rynkowe przeciętnego konsumenta przed zawarciem umowy dotyczącej produktu, w trakcie jej zawierania lub po jej zawarciu. Zniekształcenie to polega na wytworzeniu u konsumenta takiego wyobrażenia o produkcie, które doprowadzi tego konsumenta do podjęcia określonej decyzji dotyczącej umowy (w rozumieniuart. 2 pkt 7PNPRU). Za nieuczciwą praktykę rynkową uznaje się w szczególności, między innymi, praktykę wprowadzającą w błąd (art. 4 ust. 2).
Zgodnie z art. 5 ust. 1 PNPRU praktykę rynkową uważa się za wprowadzającą w błąd, jeżeli działanie przedsiębiorcy w jakikolwiek sposób powoduje lub może powodować podjęcie przez przeciętnego konsumenta decyzji dotyczącej umowy, której inaczej by nie podjął. Wprowadzenie w błąd stanowi zatem jeden ze środków (jedną z metod) prowadzących do ukształtowania w świadomości konsumenta zniekształconego wyobrażenia o produkcie, które w konsekwencji ma skłonić go do decyzji korzystnej z punktu widzenia przedsiębiorcy, lecz powodującej szkodę w majątku konsumenta, lub choćby tylko możliwość poniesienia takiej szkody. Wprowadzeniem w błąd może być w szczególności rozpowszechnianie prawdziwych informacji w sposób mogący wprowadzić w błąd. Takie działanie może dotyczyć zwłaszcza cech produktu, np. ryzyka i korzyści związanych z produktem, jak również ceny, sposobu obliczania ceny lub szczególnej korzyści cenowej ( art. 5 ust. 2 pkt. 3 w zw. z z ust. 3 pkt. 2 i 5 PNPRU) Artykuł 6 ust. 1 PNPRU za praktykę rynkową stanowiącą zaniechanie wprowadzające w błąd uznaje takie zachowanie przedsiębiorcy, które pomija istotne informacje potrzebne przeciętnemu konsumentowi do podjęcia decyzji dotyczącej umowy i tym samym powoduje lub może powodować podjęcie przez przeciętnego konsumenta decyzji dotyczącej umowy, której inaczej by nie podjął. Zaniechaniem wprowadzającym w błąd może być zatajenie lub nieprzekazanie w sposób jasny, jednoznaczny lub we właściwym czasie istotnych informacji dotyczących produktu (art. 6 ust. 3 pkt. 1 PNPRU). Już literalna wykładnia tych przepisów prowadzi do wniosku, że PNPRU nakłada na przedsiębiorcę pewien obowiązek informacyjny.
Ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowymzostała skonstruowana jako rozbudowana lista zakazów dotyczących działań i zaniechań producentów, które mogą wpływać na podjęcie decyzji przez konsumenta, a w konsekwencji na poniesienie przez niego szkody. Inaczej niż np. w przypadku ustawy o kredycie konsumenckim, nie zawiera listy niezbędnych wymogów, których zachowanie pozwala na ocenę określnego zachowania jako dozwolone lub zabronione. W przypadku zakazów działania wprowadzającego w błąd taka metoda regulacji jest oczywista: ustawodawca zakazuje działań, określonych szczegółowo lub ogólnie. Natomiast płynący z ustawy zakaz zaniechań wprowadzających w błąd należy rozumieć szerzej: z zakazu zaniechaniaa contrarionależy wyprowadzić nakaz zachowania przeciwnego. Jeśli więc zakazane jest zatajenie (zaniechanie podania) określonych informacji , to automatycznie nakazane jest podanie tych informacji. Niektóre z tych informacji zostały wymienione w ustawach szczególnych, zatem zakres obowiązku przedsiębiorcy zostanie określony w drodze wykładni systemowej. W odniesieniu do pozostałych zakres obowiązku informacyjnego określa jedynie PNPRU (por. wyrok SA w Warszawie z 23 stycznia 2018 r. w sprawie VII AGa 822/17, Legalis 1768752). Rolą sądu będzie określenie zatemin casuzakresu informacji, do podania których przedsiębiorcę obligowała sama ustawa, a więc rozstrzygnięcie o kształcie obowiązku informacyjnego przedsiębiorcy.
Art. 6. ust. 3 pkt. 1 nakazuje podawanie konsumentowi w sposób jasny i jednoznaczny oraz we właściwym czasie istotnych informacji dotyczących produktu. Pojęcie informacji dotyczących produktu należy wykładać przez odniesienie do art. 5 ust. 3 pkt. 3 wskazującego cechy produktu. Są nimi w szczególności jego pochodzenie geograficzne lub handlowe, ilość, jakość, sposób wykonania, składniki, data produkcji, przydatność, możliwości i spodziewane wyniki zastosowania produktu, wyposażenie dodatkowe, testy i wyniki badań lub kontroli przeprowadzanych na produkcie, zezwolenia, nagrody lub wyróżnienia uzyskane przez produkt a także –last but not least- ryzyko i korzyści związane z produktem. Natomiast pojęcie informacji istotnej (i całego art. 6) musi polegać na odwołaniu się do zasad wykładni funkcjonalnej.
Jak wynika z motywu 6 dyrektywy, została ona pomyślana w celu ochrony konsumentów przed nieuczciwymi praktykami szkodzącymi ich interesom gospodarczym. Skoro ustawa (która winna być interpretowana zgodnie z tą dyrektywą) przewiduje sankcje polegające na naprawieniu szkody już wyrządzonej praktyką rynkową, jak i zaniechanie takiej praktyki w przyszłości, to jako zasadniczy cel ustawy należy uznać zapobieganie wyrządzenia szkody konsumentom przez przedsiębiorców. Ustalając zakres informacji, których przekazanie jest obowiązkiem przedsiębiorcy, należy mieć na względzie możliwość wyrządzenia szkody konsumentowi na skutek ich zatajenia.
Poszukując szczegółowych wskazań dotyczących kwalifikacji istotności informacji mogących narazić na szkodę i sposobu ich podania, a więcde factosposób i zakres ostrzeżenia dla konsumenta, należy wskazać dwa orzeczenia. W wyroku z 28 czerwca 1972 r. (a więc na długo przed powstaniem rozważanych regulacji prawnych) Sąd Najwyższy stwierdził odpowiedzialność na zasadach ogólnych producenta i sprzedawcy ponoszonej za szkodę powstałą wskutek niedostatecznego ostrzeżenia nabywcy o grożącym mu niebezpieczeństwie związanym z użyciem nabywanej rzeczy, oraz wskutek niezapewnienia kupującemu równoczesnego nabycia lub skorzystania z właściwych urządzeń ochronnych - ze względu na ich niedostępność w ogólnym obrocie handlowym.Na producencie wytwarzającym wysoce szkodliwe trucizny spoczywa obowiązek zamieszczenia takiego ostrzeżenia, aby stosujący mógł z łatwością przekonać się, że preparat stanowi nie środek niebezpieczny, ale grożący śmiercią. Ostrzeżenie takie powinno być sformułowane w sposób dostatecznie jasny i odróżniający ogólną szkodliwość w potocznym rozumieniu tego słowa od szkodliwości, z którą może się łączyć utrata życia.( II CR 218/72, Lex 1439). Zatem wszelkie informacje dotyczące zagrożenia powstania szkody muszą być adekwatne do jej rodzaju i potencjalnej wysokości. Natomiast Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów uznając pewien rodzaj reklamy za sprzeczną z dobrymi obyczajami a tym samym za nieuczciwą praktykę rynkową zwrócił uwagę, że konsumenci krajowi nie osiągnęli jeszcze poziomu wyrobienia charakterystycznego dla krajów o długiej tradycji ochrony konsumenckiej. Istotą pojęcia dobrego obyczaju jest szeroko rozumiany szacunek dla drugiego człowieka. W stosunkach z konsumentami powinien on wyrażać się właściwym informowaniem o przysługujących uprawnieniach, niewykorzystywaniu uprzywilejowanej pozycji profesjonalisty i rzetelnym traktowaniu partnerów umów. Za sprzeczne z dobrymi obyczajami można uznać działania zmierzające do niedoinformowania, dezorientacji, wywołaniu błędnego przekonania u konsumenta, a także wykorzystania jego niewiedzy lub naiwności.(wyrok SOKiK z 23 lutego 2006 r. XVII Ama 118/04, Lex 183979). Dlatego też zakres istotnych informacji należy określać także w kontekście poziomu wiedzy konsumentów o produktach danego rodzaju. Zakres tych informacji niezbędny dla konsumenta Sąd przedstawił już we wcześniejszej części wywodu.
Wobec powyższego nie może być wątpliwości, że na banku od 2008 r. ciążył obowiązek przekazania informacji o możliwych do przewidzenia wahaniach kursu CHF – jako najważniejszego czynnika ryzyka wpływającego na wysokość zobowiązania kredytobiorcy. Między innymi dlatego klauzulę indeksacyjną w rozważanych tu umowach należy uznać w całości za niedozwolone postanowienie umowne.
S k u t k i a b u z y w n o ś c i p o s t a n o w i e ń u m o w y
Jak już wskazano zgodnie zart. 385(1) § 1 kcniedozwolone postanowienie umowne nie wiąże konsumenta. Sankcja tego rodzaju ma specyficzny charakter w porównaniu w tradycyjnie wskazywanymi w nauce prawa (por. J. PisulińskiSankcja zamieszczenia w umowie niedozwolonego postanowienia w świetle dyrektywy 93/13/EWG i orzecznictwa TSUEw: M. Romanowski (red.)Życie umowy konsumenckiej po uznaniu jej postanowienia za nieuczciwe na tle orzecznictwa TSUE,Warszawa 2017, s. 91-110). Sankcja działaex tunciex lege,ale zgodnie zart. 385 (1) § 2nie skutkuje automatyczną nieważnością całej umowy, gdyż strony są związane umową w pozostałym zakresie. Przepis ten nawiązuje doart. 6 ust.1Dyrektywy 93/13 wskazujący, że Państwa Członkowskie stanowią, że na mocy prawa krajowego nieuczciwe warunki w umowach zawieranych przez sprzedawców lub dostawców z konsumentami nie będą wiążące dla konsumenta, a umowa w pozostałej części będzie nadal obowiązywała strony, jeżeli jest to możliwe po wyłączeniu z niej nieuczciwych warunków. Zgodnie z wykładnią tego przepisu dokonaną w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości, umowa zawierająca nieuczciwe warunki powinna w zasadzie nadal obowiązywać, bez jakiejkolwiek zmiany innej niż wynikająca z uchylenia nieuczciwych warunków, o ile takie dalsze obowiązywanie umowy jest prawnie możliwe zgodnie z zasadami prawa wewnętrznego (m.in. wyrok w sprawie C-618/10, w sprawie C-488/11 oraz powołana już opinia rzecznika w sprawie - C 260/18).
W wyroku C-26/13 Trybunał zwrócił uwagę, że stosowanie przepisów dyrektywy ma chronić konsumenta przed unieważnieniem umowy w całości. Unieważnienie całej umowy mogłoby bowiem narazić konsumenta na szczególnie niekorzystne konsekwencje. Stanowisko to znajduje potwierdzenie w punkcie 33 wyroku z 21 stycznia 2015 roku w połączonych sprawach C-482/13, C-484/13, C-485/13 i C-487/13, gdzie Trybunał stwierdza:„sąd krajowy ma możliwość zastąpienia nieuczciwego warunku przepisem prawa krajowego o charakterze dyspozytywnym, pod warunkiem że to zastąpienie jest zgodne z celem art. 6 ust. 1 dyrektywy 93/13 i pozwala na przywrócenie rzeczywistej równowagi między prawami a obowiązkami stron umowy. Jednak możliwość taka jest ograniczona do przypadków, w których nieważność nieuczciwego warunku zobowiązywałaby sąd do stwierdzenia nieważności danej umowy w całości, narażając przez to konsumenta na penalizujące go konsekwencje.”
Tymczasem w niniejszej sprawie, wobec wyraźnego stanowiska powodów odwołującego się do nieważności umowy, dokonania przez nich spłaty kwot odpowiadających swoją wartością znacznej części wykorzystanego przez nią kredytu, przy uwzględnieniu stanu istniejącego w dacie zamknięcia rozprawy, nie ma obawy, że ustalenie nieważności umowy doprowadzi do niekorzystnych i penalizujących skutków dla konsumenta. Nie zachodzi więc sytuacja, w której konsument jest postawiony przed koniecznością wyboru między dwoma rozwiązaniami, z których każde jest dla niego ex definitione niekorzystne: pozostawieniem niekorzystnej luki w umowie albo następczą akceptacją niekorzystnej klauzuli. Nie ma zatem żadnych powodów by uznać, że stwierdzenie nieważności całej umowy odbyłoby się ze szkodą dla konsumenta, naruszając jego interes ekonomiczny - w szczególności w sytuacji, w której powodowie wywodzą swoje roszczenie również z nieważności umowy. Pogląd ten został jednoznacznie potwierdzony wyrokiem TSUE z 3 X 2019r. w sprawie C-260/18.
Przenosząc ten wywód do sprawy niniejszej, należy przywołać cytowany już wyrok SN z 4 kwietnia 2019 r. w sprawie III CSK 159/17, który odnosi się do tego samego wzorca umowy zawieranej przez pozwany bank. Sąd Najwyższy wskazuje (nb 13), że eliminacja klauzuli indeksacyjnej obowiązuje wszystkie postanowienia umowy, które się na nie składają, a więc zarówno § 9 ust. 2 lit a) (przeliczenie przy spłacie) jak i w § 7 ust. 4. zd. 1 (regulaminu przeliczenie przy wypłacie), gdyż mogą one funkcjonować tylko łącznie. Taka eliminacja postanowień klauzuli spreadowej nie byłaby równoznaczna z nieważnością umowy ani nie wymagałaby zastąpienia nieuczciwego warunku innym. Natomiast jej efektem będzie utrzymanie istnienia umowy, przy czym wartość świadczeń stron miałaby pozostać określona w złotych polskich z utrzymaniem oprocentowania opartego o stawkę LIBOR.
Do analogicznego wniosku doszedł rzecznik generalny formułując swoją opinie w sprawie C-260/18 (nb 41-42 i 48), pozostawiając jednak ocenę prawnej dopuszczalności trwania umowy sądowi krajowemu. Jakkolwiek pytanie prawne w sprawie C-260/18 również dotyczy takiej samej umowy jak w sprawie niniejszej, to należy zwrócić uwagę, że rzecznik ograniczył swoją wypowiedź jedynie do klauzuli spreadowej (warunku „różnicy kursowej”).
W orzecznictwie tutejszego Sądu (wyrok z dnia 1 lutego 2019 r. w sprawie XXV C 2527/18, Portal Orzeczeń SO w Warszawie) wskazywano, że klauzula indeksacyjna w zasadzie powinna zostać ograniczona do samego odwołania do tabeli kursowej banku. W ten sposób w umowie pozostawało postanowienie o przeliczeniu, ale bez wskazania kursu przeliczenia. To zaś zdaniem Sądu miało skutkować nieważnością umowy wobec niemożliwości jej realizacji (przeliczenie („indeksowanie”) w nieokreślony sposób nie pozwala na określenie wysokości świadczeń stron).Ponadto umowa kredytu w złotych oprocentowana według stawki LIBOR musiałaby zostać uznaną za sprzeczną z naturą stosunku prawnego i zasadami współżycia społecznego ze względu na niewątpliwe powstawanie strat po stronie banku już od pierwszej chwili trwania takiej umowy.
Zdaniem Sądu Okręgowegow sprawie niniejszej wobec szerszego określenia klauzuli indeksacyjnej należy odrębnie rozważyć sytuację usunięcia samych postanowień dotyczących przeliczeń kursowych oraz całej klauzuli indeksacyjnej.
Technicznym skutkiem uznania za niedozwolone postanowień umownych dotyczących zasad ustalania kursów walut jest konieczność ich pominięcia przy ustalaniu treści stosunku prawnego wiążącego konsumenta. Postanowienia takie przestają wiązać już od chwili zawarcia umowy. Oznacza to, że nie stanowią elementu treści stosunku prawnego i nie mogą być uwzględniane przy rozpoznawaniu spraw związanych z jego realizacją. W rezultacie konieczne jest przyjęcie, że łączący strony stosunek umowny nie przewiduje zastosowania mechanizmu indeksacji w kształcie określonym pierwotną umową: pozostaje sformułowanie o indeksacji i przeliczeniu świadczeń bez precyzyjnego wskazania kursów. W konsekwencji nie jest możliwe ustalenie wysokości świadczenia kredytobiorcy, tj. ustalenie wysokości kwoty, która podlega zwrotowi na rzecz banku i która stanowi podstawę naliczenia odsetek należnych od kredytobiorców. Wobec nieuzgodnienia przez strony wysokości podstawowego świadczenia choćby jednej ze stron, umowę należy uznać za nieważną.
S k u t k i u s u n i ę c i a k l a u z u l i i n d e k s a c y j n e j w c a ł o ś c i
Usunięcie z umowy indeksacji rozumianej szerzej (postanowienia o przeliczaniu na franki w całości, a nie wyłącznie odesłania do tabeli kursów) tak jak uczynił to Sąd Najwyższy w sprawie III CSK 159/17 prowadzi do pozostawienia umowy kredytu z kwotą kredytu wyrażoną w PLN i oprocentowaną w oparciu o stawkę LIBOR. Sąd Najwyższy uznał takie rozwiązanie za dopuszczalne, mimo iż w doktrynie uznawano je za niemożliwe do zaakceptowania (tak Z. Kuniewicz i Z. OfiarskiProblem dopuszczalności przekształcenia kredytu denominowanego lub indeksowanego do waluty obcej w kredyt w walucie polskiej z uwagi na abuzywność klauzuli walutowej (uwagi na tle relacji art. 69 PrBank do art. 3851§ 2 KC)w M. Romanowski (red.)Życie umowy konsumenckiej po uznaniu jej postanowienia za nieuczciwe na tle orzecznictwa TSUE,Warszawa 2017, s. 270). Jak już wskazano wcześniej niewątpliwym skutkiem takiego rozwiązania będzie nie tylko wygenerowanie straty dla banku wynikającej ze sprzedaży produktu finansowego poniżej kosztów jego sfinansowania, ale także związanej z koniecznością zniwelowania pozycji walutowej otwartej w związku z udzieleniem kredytu indeksowanego do waluty obcej.
Odwołując się do powołanych wyżej orzeczeń należy podkreślić, że jedynym wyznacznikiem dopuszczalności trwania umowy po usunięciu zakwestionowanych postanowień są przepisy prawa. Mimo ekonomicznej oczywistości stosowania stawki LIBOR wyłącznie do należności walutowych, Sądowi nie są znane ani przepisy wprost nakazujące takie postępowanie, ani też wyraźnie zakazujące takich działań. Sąd przeanalizował pod tym kątem nie tylko przepisy prawa cywilnego, ale i związane z administracyjną stroną działania banków, w tym dotyczące księgowości, wymogów kapitałowych banków, etc. Zdaniem Sądu takiego zakazu nie można również wyprowadzić z przepisów karnych, np. zart. 296 kk. Powstanie umowy tego rodzaju wynikałoby nie tyle z działania lub zaniechania osoby reprezentującej bank, co z decyzji sądu.
Jednakże w sprawie niniejszej należy zwrócić uwagę na okoliczność, która nie była dotąd podnoszona w sprawach zbliżonych.
Z dniem 1 stycznia 2018 r. weszło w życie rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1011 z dnia 8 czerwca 2016 r. w sprawie indeksów stosowanych jako wskaźniki referencyjne w instrumentach finansowych i umowach finansowych lub do pomiaru wyników funduszy inwestycyjnych i zmieniające dyrektywy 2008/48/WE i 2014/17/UE oraz rozporządzenie (UE) nr 596/2014 – znane szerzej jako rozporządzenie(...). Jest ono odpowiedzią na rozmaite nieprawidłowości wykryte przy ustalaniu wysokości stawki LIBOR i dotyczy również wskaźników referencyjnych na rynku polskim (np. WIBOR). Zgodnie z art. 29 ust. 1 tego rozporządzenia podmiot nadzorowany (w tym bank) może stosować w Unii wskaźnik referencyjny lub zestaw wskaźników referencyjnych, jeżeli wskaźnik referencyjny opracowuje administrator mający siedzibę lub miejsce zamieszkania w Unii i wpisany do rejestru, o którym mowa w art. 36, lub wskaźnik referencyjny, który wpisano do rejestru, o którym mowa w art. 36. Zgodnie z art. 51 ust. 3 podmiot opracowujący indeks może nadal opracowywać istniejący wskaźnik referencyjny, który mogą stosować podmioty nadzorowane, do dnia 1 stycznia 2020 r., lub, jeżeli podmiot opracowujący indeks złoży wniosek o udzielenie zezwolenia lub rejestrację zgodnie z ust. 1 – do czasu odmowy udzielenia zezwolenia lub dokonania rejestracji, o ile taka nastąpi. Natomiast według treści załącznika do rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2019/482 z dnia 22 marca 2019 r. zmieniające rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2016/1368 ustanawiające wykaz kluczowych wskaźników referencyjnych stosowanych na rynkach finansowych na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1011 wśród kluczowych wskaźników referencyjnych wskaźników znajduje się wskaźnikL.I. R.(LIBOR) administrowany przez
I. A.((...))z siedzibą wL..
Tymczasem w myśl §3 ust. 1 i 2 zmienna stopa procentowa kredytu ustalana jest jako suma stopy procentowej LIBOR 3M (CHF) oraz stałej marży banku. Natomiast zgodnie z § 2 pkt. 17 lit b) w zw. § 1 ust. 2 umowy przez LIBOR (L.I. R.) należy rozumieć stopę procentową, według której banki są gotowe udzielać pożyczek w walutach wymienialnych innym bankom na londyńskim rynku bankowym, przy czym indeks przy nazwie stopy oznacza okres jakiego dotyczy stopa. Stopa LIBOR ustalana jest w dni robocze na podstawie fixingu organizowanego przez
(...) Stowarzyszenie (...)((...))i podawana ok. godz. 11 czasu londyńskiego przezserwis (...). Zmiana operatora nastąpiła z początkiem 2014 r. na skutek interwencji brytyjskiego nadzoru finansowego.
W ocenie Sądu Okręgowego postanowienia umowne określające sposób ustalania odsetek przez osobę trzecią jest jak najbardziej dopuszczalne w świetle zasady swobody umów – podobnie jak w odniesieniu do umowy sprzedaży dopuszczalne jest określenie ceny poprzez odwołanie się do przyszłej opinii rzeczoznawcy (por. wyrok SN z 10 lipca 2003 r. w sprawie I CKN 487/01 zapadły na gruncieart. 536 § 1 kc). Odwołanie się do parametrów określanych przez podmiot trzeci, działający za granicą i wykorzystywany do transakcji finansowych na całym świecie z całą pewnością nie pozwala na wpływ żadnej ze stron. Natomiast zaprzestanie podawania stopy procentowej przez wymieniony w umowie podmiot musi skutkować niemożnością określenia elementu składającego się naessentialia negotiiumowy kredytowej, a w konsekwencji jej nieważnością. Analogiczna sytuacja zachodzi, gdy stosowanie określonego wskaźnika zostanie zabronione prawem.
Jakkolwiek w umowach należy badać raczej zgodną wolę stron, niż opierać się na jej dosłownym brzmieniu (art. 65 § 2 kc), to zdaniem Sądu nie można uznać, że wola stron przy zawarciu umowy obejmowała jedynie wskaźnik LIBOR ustalany wL., a nie wskaźnik ustalany przez wyraźnie wskazany podmiot. Po pierwsze nic się stało na przeszkodzie, aby bank określił podstawę do wyznaczania odsetek w bardziej pojemny sposób już na etapie zawierania umowy. Tak szczegółowe oznaczenie stawki LIBOR jest i było ewenementem na rynku usług bankowych, nie odnosi się jedynie do podmiotu oznaczającego stawkę, ale pośrednio również do stosowanej metodologii oznaczenia, w szczególności uczestników fixingu. Spośród ponad 10 banków udzielających kredytów indeksowanych, których umowy analizował Sąd w tym składzie (z racji właściwości miejscowej) tylko jeden bank miał porównywalnie szczegółowe regulacje, pozostałe podawały znacznie uboższe definicje lub wręcz je pomijały. Rozważane postanowienie regulaminu było jak najbardziej jednoznaczne w dacie zawarcia umowy, więc nie ma podstaw, aby od niego odstępować w toku jej trwania.
Po drugie nic nie stało na przeszkodzie, aby po zmianie warunków rynkowych i prawnych (w szczególności po zmianie administratora wskaźnika) dokonać stosownej zmiany regulaminu. Należy podkreślić, że bank dokonał takiej zmiany w odniesieniu do wskaźnika WIBOR stosowanego w kredytach złotowych od 2014 r. i ponownie określił podstawę do naliczania odsetek jako wskaźnik WIBOR ustalany przez uczestników fixingu organizowanego przezStowarzyszenie (...)z siedzibą wW.(k. 518 i nast.). Zastosowanie analogicznej konstrukcji postanowienia regulaminu wskazuje na znaczenie, jakie wiąże bank z takim sposobem oznaczenia stawki odsetkowej. (Nawiasem mówiąc obecnie wskaźnik WIBOR jest obecnie administrowany przez kolejny podmiot(...)i podobnie jak LIBOR administrowany przez(...)znajduje się na liście wskaźników referencyjnych). Po trzecie od profesjonalnego uczestnika rynku należy oczekiwać, aby - posługując się opracowanymi przez siebie wzorcami umowy - stosował precyzyjną terminologię, odpowiadającą treściom pojęciowym przyjętym w przepisach prawnych. Sąd Apelacyjny w Warszawie sformułował taką tezę na gruncie sporu o umowne znaczenie zaliczki i zadatku (wyrok z 27 listopada 2015 r. w sprawie VI ACa 1648/14, Legalis 1410109), zaś Sąd Okręgowy w pełni ją podziela. Skoro profesjonalista sformułował wzorzec umowy, musi ponosić wszelkie konsekwencje z tego tytułu.
Wypada wreszcie zauważyć, że w realiach niniejszej sprawy nie można uznać, że strony zmieniły sposób określania odsetek poprzez dorozumiane oświadczenia woli i wykonywanie umowy w oparciu o wskaźnik o tej samej nazwie, ale określany przez inny podmiot. Zmiany w umowie wymagały formy pisemnej pod rygorem nieważności, zaś zmiana samego regulaminu wymagała przesłania jego nowego tekstu (§ 23 ust. 2 regulaminu).
W konsekwencji należy uznać, że stosowanie wskaźnika LIBOR ustalanego przez(...)wL.jest obecnie prawnie i faktycznie niewykonalne. Zatem kontynuowanie umowy według formuły „złotówki + LIBOR” nie jest możliwe. To zaś pociąga za sobą nieważność umowy w całości.Sąd pragnie jednak podkreślić w tym miejscu, że powyższy wniosek można wyprowadzić jedynie w realiach rozważanej tu umowy i nie można wykluczyć zastosowania tej formuły – potwierdzonej przecież wyrokiem w sprawie III CSK 159/17 – w odniesieniu do innych stanów faktycznych, a więc umów innych banków. Problem wskaźników referencyjnych wynikający z rozporządzenia(...)stanie się ważki po zniesieniu wskaźnika LIBOR (co ma nastąpić do końca 2021, a więc być może jeszcze przed rozprawą apelacyjną w sprawie niniejszej) albo po wyjściu z Unii Europejskiej Wielkiej Brytanii, gdzie ma siedzibę administrator wskaźnika.
W ocenie Sądu Okręgowego umowa po usunięciu klauzuli indeksacyjnej nie może trwać również z przyczyn płynących z ogólnych zasad prawa cywilnego.
Jak już wskazano klauzula indeksacyjna w rozumieniu analizowanej tu umowy stanowi element określający główne świadczenie stron umowy kredytu indeksowanego. Umowa tego rodzaju stała się umową nazwaną po wejściu w życie tzw. ustawy antyspreadowej, zaś wcześniej winna być traktowana jako umowa nienazwana, pochodna od umowy kredytu bankowego. Usunięcie postanowienia określającego główne świadczenia stron – podobnie jak postanowienia określającego niektóre zessentialia negotii– musi oznaczać brak konsensu co do zawarcia umowy w ogóle. To zaś oznacza, że na skutek kontroli abuzywności umowę należy uznać za nieważną.
Należy raz jeszcze podkreślić, że analizowana umowa zawiera klauzulę indeksacyjną o stosunkowo szerokiej treści, obejmującej również warunek ryzyka walutowego ale przede wszystkim określającą w części wysokość należnych bankowi odsetek. W rozumieniu umowy kredyt indeksowany do kredyt oprocentowany przy użyciu stawki referencyjnej charakterystycznej dla innej waluty niż polska – po odpowiednim przeliczeniu na tę walutę. Stawka referencyjna również została definiowana w umowie, co było przedmiotem wcześniejszych rozważań.Usunięcie klauzuli indeksacyjnej w takiej postaci oznacza zatem również usunięcie stawki LIBOR z postanowień o wysokości i zmianie oprocentowania (§3 ust. 2 i 3 umowy).Zdaniem Sądu oznacza to doprowadzenie postanowień określających wysokość odsetek do postaci uniemożliwiającej ich określenie.
Zgodnie z §3 ust. 1 umowy
Kredyt jest oprocentowany według zmiennej stopy procentowej, która na dzień sporządzenia umowy wynosi 4,15833 % w stosunku rocznym z zastrzeżeniem postanowień regulaminu w zakresie ustalania wysokości oprocentowania(k. 50). Po usunięciu słów „LIBOR 3M (CHF)” pozostaje treść ust. 2:
Zmienna stopa procentowa jest ustalana jako suma stopy referencyjnej (…) oraz stałej marży Banku w wysokości 1,40 punktów procentowych (p.p.)oraz ust. 3:
Oprocentowanie ulega zmianie w zależności od zmiany stopy referencyjnej (…). Szczegółowe zasady naliczania odsetek ustalania wysokości oprocentowania oraz zasady zmiany oprocentowania znajdują się w Regulaminie.W świetle zmodyfikowanych postanowień wysokość stopy odsetkowej składa się z marży banku oraz nieokreślonej stopy referencyjnej. Oprocentowanie ma być przy tym zmienne, a więc nie można pozostawić go w stałej wysokości wynikającej z ust. 1. Pozostawienie stałej wartości kwotowej i wskazanie na zmienność tej kwoty to sprzeczność, która prowadzi do wniosku o nieuzgodnieniu przez strony głównego świadczenia umowy. To zaś musi prowadzić do wniosku o jej nieważności.
Zdaniem Sądu wskazanej wyżej sprzeczności nie można usunąć w drodze wykładni umowy. Usunięcie klauzuli indeksacyjnej pozwalającej na zastosowanie stopy LIBOR charakterystycznej dla CHF do PLN daje możliwość odwołania się do pozostałych postanowień regulaminu, który definiuje przecież inne stopy referencyjne, w tym WIBOR charakterystyczny dla zobowiązań w PLN. Jakkolwiek wola stron zmierzała do innej stawki procentowej, kierując się zasadą
favor contractusi swego rodzaju wykładnią funkcjonalną można potraktować jako stopę referencyjną stawkę WIBOR. Jednakże takie rozwiązanie napotyka na wskazany wyżej problem związany ze wskazaniem w umowie WIBOR jako stawki określanej według regulaminu (po zmianie) przezStowarzyszenie (...)z siedzibą wW.. Tymczasem obecnie administratorem WIBOR jest(...) Sp. z o.o.i tak określony wskaźnik został umieszczony na liście wynikającej z rozporządzenia(...). A zatem w obecnym stanie prawnym nie jest możliwe kontynuowanie umowy jako kredytu złotówkowego oprocentowanego stawką WIBOR + marża. Niezależnie od powyższego brak jest podstaw do określenia która ze stawek WIBOR (tzn. 1M, 3M, 6M, 1Y) powinna znaleźć zastosowanie w umowie.
Na nieważność umowy po usunięciu z niej klauzuli indeksacyjnej wskazuje również treśćart. 353 (1) kc.Jak trafnie zauważył Sąd Okręgowy w Warszawie w cytowanym wyroku w sprawie XXV C 2527/18 przyjęcie, że o charakterze kredytu indeksowanego jako podtypu umowy kredytu decyduje łącznie wprowadzenie do umowy mechanizmu indeksacji pozwalającego na ustalenie salda kredytu w walucie obcej, a następnie zastosowanie do tak ustalonego salda oprocentowania ustalanego w oparciu o stawkę LIBOR, oznacza, że tak sformułowane postanowienia wyznaczają naturę tego stosunku prawnego. Pominięcie jednego z tych elementów wypacza gospodarczy sens umowy. Tymczasem odniesienie się do pojęcia natury stosunku prawnego (art. 353(1) kc) oznacza nakaz respektowania podstawowych cech obligacyjnego stosunku prawnego, a więc tych jego elementów, których brak może prowadzić do podważeniu sensu (istoty) nawiązywanej więzi prawnej. Oznacza również nakaz uwzględnienia tych elementów stosunku obligacyjnego, których pominięcie lub modyfikacja prowadzić by musiały do zniekształcenia zakładanego modelu więzi prawnej związanej z danym typem stosunku. Model ten powinien być zrekonstruowany na podstawie tych minimalnych (a więc i koniecznych) elementów danego stosunku obligacyjnego, bez których traciłby on swój sens gospodarczy albo wewnętrzną równowagę aksjologiczną.
Innymi słowy kredyt indeksowany z oprocentowaniem charakterystycznym dla waluty indeksacji po usunięciu przeliczeń na walutę obcą nie stanie się po prostu kredytem z takim właśnie oprocentowaniem. Umowy kredytu indeksowanego nie funkcjonują bowiem w próżni, ale w konkretnych realiach gospodarczych W tym wypadku oznacza to konieczność uzyskania przez bank finansowania dla takiego rodzaju kredytu, zaś kredyty lub instrumenty finansowe opiewające na złote i oprocentowane według stawki LIBOR nie istnieją (mimo iż Sąd Najwyższy w wyroku III CSK 159/17 podkreśla, iż nie ma przepisów o minimalnym oprocentowaniu). Można się spodziewać, że tego rodzaju umowy byłyby problematyczne ze względów księgowych i spełnienia wymogów kapitałowych – choć potwierdzenie tej okoliczności wymagałoby skorzystania z wiadomości specjalnych. Jako przykład podobnej sytuacji można wskazać umowę leasingu, w której zgodnie zart. 709 (1) kcwysokość wynagrodzenia (suma rat leasingowych) musi być równa co najmniej cenie nabycia przedmiotu leasingu przez finansującego. Jeśli na skutek kontroli abuzywności wysokość rat leasingowych (opisanych w umowie przykładowo jako 80% wartości + nieprecyzyjne sformułowanie mogące odpowiadać 30% ceny nabycia) dojdzie do obniżenia wartości rat leasingowych do 80 % ceny, to powstała umowa nie będzie już umową leasingu, ale zbliży się jedynie do umowy dzierżawy. Taka umowa nie będzie jednak odpowiadać pierwotnej woli stron – przede wszystkimi ze względu na brak jej gospodarczego – w szczególności podatkowego – uzasadnienia. W konsekwencji również będzie należało uznać ją za nieważną. W obu przypadkach umowy byłyby sprzeczne z naturą danego stosunku prawnego (art. 353(1) kcw zw.art. 58 § 1 kc)
Wypada w tym miejscu podkreślić, że dopuszczalność takiego stanowiska potwierdził TSUE w wyroku z 3 X 2019 r. w sprawie C -260/18
P o d s u m o w a n i e
Powyższy wywód należy podsumować w następujący sposób:
1
Klauzula indeksacyjna w rozumieniu umów rozważanych w sprawie niniejszej stanowi postanowienie określające główne świadczenie stron.
2
Wobec niewypełnienia obowiązku informacyjnego w zakresie ryzyka kursowego w zakresie określonych wyrokiem TSUE C-186/17 należy uznać ją za niejednoznaczną.
3
Klauzula indeksacyjna obejmująca warunek ryzyka kursowego jest abuzywna z uwagi na brak transparentności, asymetryczne rozłożenie ryzyka i przyznanie bankowi uprawnienia do swobodnego modyfikowania świadczenia konsumenta.
4
Po usunięciu klauzuli indeksacyjnej dalsze trwanie umowy jest niemożliwe ze względu na:
a
zakaz zastosowania stawki LIBOR w postaci określonej umową,
b
wyłączenie z postanowienia określającego odsetki stawki referencyjne charakterystyczne dla innych walut,
c
sprzeczność tak powstałej umowy z naturą umowy kredytu indeksowanego,
d
wątpliwości co do zakresu konsensu stron w zawieranej umowie.
To zaś prowadzi do wniosku o nieważności umowy.
Niezasadność roszczeń o zapłatę
Zgodnie zart. 405 kckto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową, ten obowiązany jest do jej zwrotu. Świadczenie spełnione jako wykonanie nieważnej czynności prawnej jako nienależne jest jednym z przypadków tej instytucji. (art. 411 kc).
W sprawie niniejszej mamy do czynienia z nieważnością umowy wzajemnej, przy czym świadczenia stron miały charakter jednorodzajowy (pieniężny). Po jej zawarciu bank wypłacił wskazaną w umowie kwotę na rachunek bankowy powodów. Następnie przez okres ponad 10 lat powodowie spełniali świadczenia odpowiadające określonym w umowie ratom kapitałowo-kredytowym, dokonując kilkudziesięciu wpłat, przy czym ich łączna wartość (wliczając to zarówno kwoty wskazywane jako kapitał, jak i odsetki czy prowizja) nie osiągnęła jeszcze kwoty wypłaconej przez bank.
Tego rodzaju sytuacja nakazuje rozważenie zasadności roszczenia powodów z uwzględnieniem przepisuart. 409 kc, zgodnie z którym obowiązek wydania korzyści lub zwrotu jej wartości wygasa, jeżeli ten, kto korzyść uzyskał, zużył ją lub utracił w taki sposób, że nie jest już wzbogacony, chyba że wyzbywając się korzyści lub zużywając ją powinien był liczyć się z obowiązkiem zwrotu. Istota problemu sprowadza się do wykładni sformułowaniazużył lub utracił (korzyść) w taki sposób, że nie jest już wzbogacony.Wykładnia językowa nie prowadzi do wystarczającego rezultatu, nakazuje jedynie badać stan wzbogacenia strony, która uzyskała korzyść majątkową. Natomiast nie można jednoznacznie stwierdzić, czy roszczenia stron należy rozpatrywać zupełnie od siebie niezależnie, czy też świadczenie wzajemne należy brać pod uwagę jako element stanu majątkowego strony wpływający na wysokość wzbogacenia. Przekonujących argumentów na gruncie umowy kredytu nie wypracowało dotąd orzecznictwo, zwłaszcza Sądu Najwyższego. W doktrynie problem ten jest dostrzegany jako spór pomiędzy zwolennikami tzw. teorii dwóch kondykcji (nakazującej niezależne rozliczenia roszczeń) i tzw. teorii salda (uznającej, że w razie świadczeń wzajemnych istnieje tylko roszczenie wobec tego podmiotu, który uzyskał korzyść o większej wartości). Wbrew pozorom nie można uznać, że polska nauka prawa należycie wyjaśniła ten problem na gruncie prawa polskiego, mimo iż liczebnie przeważają głosy za teorią dwóch kondykcji. Dostępne komentarze i monografie zawierają jedynie wzmianki na temat tego problemu, ograniczające się co najwyżej do kilku akapitów (stan badań, a w zasadzie ich brak najlepiej oddaje R. TrzaskowskiKomentarz do art. 405 KC, teza 29 do art. 410 KC, Lex) . Wobec braku argumentów językowych i systemowych należy odwołać się do argumentów funkcjonalnych.
Za cel instytucji bezpodstawnego wzbogacenia nie można uznać jedynie słuszności. Służą one wyrównaniu przesunięć majątkowych, które nie znajdują oparcia w procedurach uznanych przez państwo za legitymizujące, ich funkcją jest oddanie każdemu, co mu się należy według ocen pozytywnego porządku prawnego (por. P. KsiężakBezpodstawne wzbogacenie. Art. 405-411 KC. Komentarz, Warszawa 2007 s. 6, W Serdanienależne świadczenie,Warszawa 1988, s. 14, R. TrzaskowskiKomentarz do art. 405 KC, teza 1 do art. 405, Lex). Nie chodzi zatem o realizację poszczególnych roszczeń, jakie powstają w określonym stanie faktycznym, ale o zapewnienie równowagi majątkowej sprzed zdarzenia dającego się określić jako bezpodstawne wzbogacenie. Taki wniosek płynie już zart. 405 kc, który w pierwszej kolejności przewiduje zwrot korzyści, zaś dopiero w razie niemożliwości takiego przesunięcia nakazuje zapłatę sumy pieniężnej. Kolejny argument – bardziej szczegółowy a przez to i bardziej przekonujący – płynie zart. 408 § 3 kc.Jeżeli żądający wydania korzyści jest zobowiązany do zwrotu nakładów, sąd może zamiast wydania korzyści w naturze nakazać zwrot jej wartości w pieniądzu z odliczeniem wartości nakładów, które żądający byłby obowiązany zwrócić. Przepis ten reguluje sytuację, w której obie strony są zobowiązane wobec siebie i pozwala na rozstrzygnięcie sprowadzające się do najmniejszego mniejszego przesunięcia majątkowego zapewniającego równowagę sprzed bezpodstawnego wzbogacenia. Zamiast nakazywać zwrot nieruchomości wartej 100 000 zł zabudowanej przez wzbogaconego budynkiem za 200 000 zł i zasądzać w przeciwną stronę zwrot 200 000 zł wartości budynku jako nakładu, ustawodawca zezwolił na zapłatę 100 000 zł od wzbogaconego na rzecz zubożonego, co przywraca naruszoną równowagę majątkową. Rozważany przepis nie może zostać zastosowany wprost w sprawie niniejszej, wskazuje jednak wystarczająco intencje ustawodawcy.
Wobec powyższego zdaniem Sądu uwzględnianie spłat dokonywanych przez kredytobiorcę jako wykonanie nieważnej umowy kredytowej jest niezbędne dla określenia minimalnego przesunięcia zapewniającego powrót do równowagi majątkowej stron. Innymi słowy spłaty dokonane po otrzymaniu kwoty kredytu na podstawie nieważnej umowy należy traktować jako zużycie uzyskanej korzyści prowadzące do utraty (przynajmniej w części) uzyskanego wzbogacenia. To zaś w świetleart. 409 kcprowadzi do wniosku, że w takiej sytuacji zwrotowi jako nienależne mogą podlegać dopiero wpłaty kredytobiorcy, których suma przekroczyła kwotę udzielonego kredytu.
Należy również zauważyć, że pomijanie świadczeń drugiej strony (konsumenta) przy rozliczaniu nieważnej czynności prawnej może prowadzić do skutków nie dających się zaakceptować ze względu na konstytucyjną zasadę ochrony konsumentów (art. 76 Konstytucji). Zawarcie nieważnej umowy kredytu może rodzić roszczenia nie tylko kredytobiorcy, ale i banku. Nieważność na skutek sprzeczności z ustawą jest brana pod uwagę z urzędu, podobnie z urzędu sąd ma obowiązek badać umowy zawierane z konsumentem pod kątem ich ewentualnej abuzywności. Podstawą zasądzenia kwoty na rzecz banku będą wówczas przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu. Przyjęcie koncepcji, że przy określaniu wzbogacenia należy brać pod uwagę jedynie świadczenie jednej strony doprowadza do konieczności zasądzenia wypłaconej kwoty nawet w sytuacji dokonania przez kredytobiorcę – konsumenta nadpłaty ponad uzyskaną kwotę kredytu.
Skutkiem nieważności wobec stwierdzenia abuzywności klauzuli indeksacyjnej (to samo dotyczy nieważności umowy sprzecznej z ustawą) było uznanie, że spełnione przez powodówświadczenianie miały oparcia w łączącej strony umowie. Nie oznacza to jednak, że uzyskane w ten sposóbwzbogaceniepozwanego nastąpiło bez podstawy prawnej. Na konieczność odróżnienia podstawy prawnej świadczenia i wzbogacenia zwracano od dawna uwagę w doktrynie (por. W. Serda,nienależne świadczenie,Warszawa 1988,s. 40). Do nienależnego świadczenia stosuje się przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu, a więc i powołany wyżejart. 409 kc.A zatem może się okazać, że w nienależne (z racji nieważności umowy) świadczenie strony, która uzyskała wzbogacenie jako pierwsza, staje się wzbogaceniem należnie uzyskanym przez drugą stronę, która sama jako pierwsza dokonała świadczenia na podstawie tej samej nieważnej umowy. Innymi słowy świadczenie kredytobiorcy w postaci raty płaconej na podstawie nieważnej kredytu powoduje wygaśnięcie w odpowiedniej części jego długu z tytułu otrzymania bezpodstawnego wzbogacenia w postaci wypłaconego kredytu.
Jeśli strony wzajemnie dokonywały świadczeń w jednej walucie, oznacza to, że pozwany bank będzie wzbogacony dopiero po spłacie nominalnej wartości kredytu i dopiero wówczas można zasądzić od niego kwotę nadpłaty jako bezpodstawnego wzbogacenia. Sytuacja staje się bardziej złożona, jeśli strony spełniały świadczenia w różnych walutach.
Zgodnie zart. 358 § 1 kcw brzmieniu obowiązującym od 24 stycznia 2009 r. zobowiązanie wyrażone walucie obcej może spełnić świadczenie w walucie polskiej, chyba że ustawa, orzeczenie sądowe lub czynność prawna zastrzegają spełnienie świadczenia w walucie obcej. Dokonanie zapłaty w walucie polskiej przeliczonej po kursie średnim NBP z danego dnia na walutę obcą zwalnia zatem dłużnika z zobowiązania. Mimo kilku zmian w treści powołanego przepisu nadal nie wprowadzono kodeksowej regulacji, która pozwalałaby na zaliczenie spłaty w walucie obcej na poczet świadczenia wyrażonego w walucie polskiej bez zgody wierzyciela. Takiej regulacji nie zawiera równieżustawa Prawo dewizowe. Należy zatem uznać, że zapłata w walucie obcej nie ma waloru zwolnienia z zobowiązania wyrażonego w walucie polskiej (por. wyrok SN z 16 września 2016 r. w sprawie IV CSK 75/11, Legalis 411295)
W sprawie niniejszej powodowie otrzymali wypłatę kredytu w złotych polskich. Ponieważ umowa okazała się nieważna, brak jest podstaw, aby wypłaconą kwotę przeliczyć na CHF – co pozwalałoby na spłatę długu wynikającego z bezpodstawnego wzbogacenia w walucie szwajcarskiej.
Porównując kwotę wypłaconego kredytu oraz wysokość świadczeń spełnionych przez powodów nie może być wątpliwości, że obecnie pozwany banknie pozostaje bezpodstawnie wzbogacony kosztem powodów. Zdaniem Sądu ścisłe wykazanie bezpodstawnego wzbogacenia jest niemożliwe – nie tyle z racji niemożności dokonania skomplikowanych wyliczeń (gdzie można skorzystać z pomocy biegłego) – co ze względu na zmienność kursów w czasie oraz występowanie w obrocie dwóch kursów, tj. kursu kupna i sprzedaży. Abstrahując od wysokości różnicy kursowej powodowie nabywając walutę szwajcarską musieli zapłacić cenę sprzedaży np. w kantorze internetowym. Uzyskując kwotę w CHF bank może zwolnić się ze swoich zobowiązań wyrażonych w CHF bez potrzeby ponownego przeliczania ich na złotówki. Jeżeli jednak zobowiązanie wobec banku wyrażone jest w walucie polskiej, powstaje pytanie, po jakim kursie należałoby zaliczać wpłacone franki na poczet zobowiązania wobec banku. Skoro bank posiada określoną kwotę w CHF, musi je sprzedać w zamian za złotówki – a więc po kursie kupna. Jak już wskazano wyżej w przeciwnej sytuacji (zapłata złotówkami zobowiązania wyrażonego w CHF) pozwala na przyjęcie kursu średniego NBP.
Zgodnie zart. 322 kpcjeżeli w sprawie o naprawienie szkody, o dochody, zwrot bezpodstawnego wzbogacenia lub o świadczenie z umowy o dożywocie sąd uzna, że ścisłe udowodnienie wysokości żądania jest niemożliwe lub nader utrudnione, może w wyroku zasądzić odpowiednią sumę według swej oceny, opartej na rozważeniu wszystkich okoliczności sprawy. Zdaniem Sądu w sprawie niniejszej (i podobnych) zachodzi metodologiczna niemożliwość wykazania wysokości żądania opartego o przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu, a więc zastosowanie powołanego przepisu jest dopuszczalne. Natomiast skoro bezpodstawne wzbogacenie zachodziło po obu stronach, dla ustalenia kwoty do zasądzenia na rzecz powodów niezbędne będzie określenie, kiedy ustał stan bezpodstawnego wzbogacenia ich po stronie: wszelkie kwoty świadczone po tej chwili będą stanowić bezpodstawne wzbogacenie po stronie banku. Wypada zauważyć w tym miejscu, że pytanie o to kiedy powodowie spłacą swój dług przy założeniu spłat we frankach musi pozostać bez odpowiedzi: jak wynika z wcześniejszego wywodu dokonując wpłat w CHF powodowie nie będą mogli spowodować wygaśnięcia zobowiązania wyrażonego w złotówkach. Należy zatem postawić pytanie: po uiszczeniu jakiej kwoty wpłat w CHF świadczenie powodów spełniane bez podstawy prawnej doprowadziłoby do stanu, w którym bank uzyskiwał wzbogacenie bezpodstawne, bo przekraczające wartością kwotę wypłaconego kredytu.
W ocenie Sądu nie można pominąć okoliczności, że pozwany bank prowadzi działalność gospodarczą w znacznych rozmiarach, opierającą się o tysiące klientów i miliony transakcji, w których uczestniczy nie tylko jako wierzyciel, ale i jako dłużnik. Jak wskazano na wstępie pozwany bank niewątpliwie posiadał i nadal posiada zobowiązania w walucie CHF. Na skutek wpłat powodów dokonanych w CHF bank uzyskał już od chwili dokonania wpłaty możliwość zwolnienia się z własnych długów. Dlatego też Sąd uznał, że dla określenia wartości wpłat pozwalających na stwierdzenie stanu bezpodstawnego wzbogacenia po stronie pozwanego należy używać kursów odzwierciedlających wartość waluty w dacie dokonywania poszczególnych płatności.
Z drugiej strony należy mieć na uwadze, że w obrocie (np. na rynku międzybankowym) nikt nie ustala kursu dziennego, ale w zależności od sytuacji rynkowej kursy tej samej pary walutowej zmieniają się kilkanaście razy na minutę, co daje dzienne wahania przekraczające nawet kilku procent. W takiej sytuacji niezbędne staje się przyjęcie kursu nawet ustalanego arbitralnie, ale dającego w dłuższej perspektywie czasowej przybliżoną informację o rynkowych tendencjach kursu i możliwość oszacowania danego dnia wartości waluty w złotych. Takie wymogi spełnia kurs średni NBP danej waluty.
Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd na podstawieart. 322 kpcpowinien uznać, że o bezpodstawnym wzbogaceniu banku można mówić dopiero wówczas, gdy wartość rat kredytu spłaconych w CHF i przeliczonych na złotówki po kursie średnim NBP z daty spłaty każdej raty, powiększona o kwotę wpłaconą w złotówkach przekroczy kwotę wypłaconego kredytu. Ostatecznie łączna wpłat w PLN i CHF nie przewyższa wartością uzyskanej wypłaty (tj. 200 000 zł) to zaś oznacza konieczność oddalenia powództwa o zapłatę.
Bezzasadność roszczeń ewentualnych
Świadczenie spełnione na podstawie niedozwolonego postanowienia umownego niewątpliwie jest nienależne jako pozbawione podstawy prawnej (art. 410 § 2 kc). Takie świadczenie podlega zwrotowi. Wcześniejszy wywód nie ma tu zastosowania, gdyż nie ma wzajemnych roszczeń banku, do których można byłoby odnieść świadczenia powodów. Jednak wobec w razie stwierdzenia nieważności umowy na skutek sprzeczności z ustawą nie można mówić o abuzywności postanowień umownych. Tym samym świadczenia powodów należy traktować jako spełnione na podstawie nieważnej czynności prawnej (art. 410 § 2in fine), co czyni aktualnym wcześniejszy wywód o braku bezpodstawnego wzbogacenia. Analogiczna sytuacja ma miejsce w razie stwierdzenia nieważności na skutek niemożliwości wykonywania umowy po usunięciu z niej klauzul abuzywnych. Nieważność umowy wyklucza również możliwość ustalenia wyrokiem, że umowa obowiązuje bez klauzul abuzywnych.
Ze względu na nieważność umowy nieuzasadnione okazało się również żądanie jej unieważnienia. Zgłaszając to roszczenie powodowie powołali się na art. 12 ust. 1 pkt. 4 PNPRU. Zgodnie z tym przepisem w razie dokonania nieuczciwej praktyki rynkowej konsument, którego interes został zagrożony lub naruszony, może żądać naprawienia szkody na zasadach ogólnych, w szczególności żądania unieważnienia umowy z obowiązkiem wzajemnego zwrotu świadczeń oraz zwrotu przez przedsiębiorcę kosztów związanych z nabyciem produktu. Sąd w tym składzie uznał już kilkakrotnie takie roszczenie za dopuszczalne (m.in. w sprawie XXV C 590/17) i pogląd ten podtrzymuje. Oddalenie powództwa w tym zakresie wynika ze stwierdzenia nieważności umowy. Tylko dla porządku należy po krótce omówić stanowisko Sądu w tym zakresie.
Aby badać zasadność żądania powoda należało rozważyć jakie roszczenia kreuje przytoczony przepis (zwłaszcza jak rozumieć pojęcie unieważnienia umowy), czy zostały spełnione przesłanki powstania tego roszczenia, jak powinien wyglądać wzajemny zwrot świadczeń i jak uwzględnienie tego roszczenia powinno znaleźć odzwierciedlenie w sentencji wyroku.
Stanowiska doktryny
Mimo iż PNPRU obowiązuje od ponad 10 lat, rozważany przepis nie doczekał się dostatecznie wnikliwej analizy ani stanowiska doktryny, które uzyskałoby przewagę argumentacyjną nad innymi. Jak wskazywano, relacja pomiędzy naprawieniem szkody na zasadach ogólnych i szczególną regulacją polegającą na unieważnieniu umowy wraz z wzajemnymi rozliczeniami stron jest niezrozumiała (J. Szwaja, A. Tischner
Implementacja dyrektywy 2005/09/WE o zwalczaniu nieuczciwych praktyk handlowych do prawa polskiego,Monitor prawniczy 20/2007, s. 1121). Zarzucono, że regulacja jest enigmatyczna, gdyż nie zawiera ogólnej normy uznającej za nieważne czynności zawarte na skutek nieuczciwych praktyk rynkowych, a co za tym idzie ustalenie nieważności byłoby możliwe jedynie na podstawie innych powszechnie obowiązujących przepisów w związku zart. 58 kc.(A. Michalak,
Przeciwdziałanie nieuczciwym praktykom rynkowym. Komentarz, Kraków 2008, Legalis). M. Sieradzka wskazuje, że rozważany przepis stanowi nowy typ roszczenia o naprawienie szkody, sygnalizując jedynie trudności mogące pojawić się ze względu na zbieg sankcji z ustawą o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji ikodeksem cywilnym( M. Sieradzka
Komentarz do ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym, Lex, teza 11 do art. 12). R. Stefanicki zwraca uwagę, że specyficzna postać regulacji ostro skrytykowana przez J. Szwaję staje się bardziej zrozumiała, gdy zestawi się przyjęte rozwiązania z innymi regulacjami np. dotyczącymi możliwości uchylenia się od skutków oświadczenia woli w przypadku naruszenia obowiązków informacyjnych spółek publicznych lub prześledzi zwiastuny tendencji zmian we wspólnotowym dorobku prawa konsumenckiego (R. Stefanicki,
Ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym. Komentarz, Lexis Nexis 2009, teza 5 doart. 12) Poza zasygnalizowaniem zbiegu rozważanego przepisu iart. 84 kci szerokim wywodem natury ogólnej nie podaje praktycznych uwag. Rozważając możliwość zastosowania tego przepisu w konkretnej sytuacji B. Gliniecki wskazuje, że roszenie wynikające z tego przepisu nie jest równoznaczne z prawem kształtującym do odstąpienia od umowy, ale roszczeniem, które może (lecz nie musi) zostać uwzględnione przez sąd. (
Wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorcy jako nieuczciwa praktyka rynkowa, Radca prawny 2008, nr 2, s. 40).
Najwięcej uwagi omawianemu przepisowi poświęcił M. Grochowski (
Wadliwość umów konsumenckich w świetle przepisów o nieuczciwych praktykach rynkowych, PiP 7/2009, s. 59-71). Autor – choć wskazuje, że sens takiego rozwiązania pozostaje zagadką zwłaszcza wobec treści uzasadnienia projektu – podjął próbę rozważenia całościowego sensu tego przepisu. Zwraca on uwagę, że właściwie przepis art. 12 ust. 1 pkt. 4 zawiera dwa odrębne roszczenia (odszkodowawcze i związane z sankcją nieważności) i sugeruje, aby niefortunnego sformułowania „w szczególności” nie brać w ogóle pod uwagę. W przeciwnym razie powstałaby nowy nieznany doktrynie reżim odpowiedzialności łączący w sobie elementy naprawienia szkody i bezpodstawnego wzbogacenia, a mający postać prawa podmiotowego o charakterze kształtującym. Dla autora jest to dowód na potknięcie legislacyjne (op.cit. s. 60). Jego zdaniem unieważnienia umowy nie da się w żadnym wypadku potraktować jako postaci obowiązku naprawienia szkody, zaś zawarty w końcowej części przepisu obowiązek zwrotu kosztów związanych z nabyciem produktu traktuje zbliża do
culpa in contrahendo.
Rozważając kluczowe zagadnienie unieważnienia umowy M. Grochowski odwołuje się do tradycyjnej dystynkcji pomiędzy nieważnością względną i bezwzględną, dostrzegając w rozważanym przepisie instytucję zbliżoną do tej drugiej. Autor krytycznie odnosi się do poglądu A. Michalaka, który realizację rozważanego przepisu widział jako postać nieważności bezwzględnej. Jednym z argumentów jest w szczególności krańcowe ograniczenie zastosowania art. 12 PNPRU. Ostatecznie wobec dynamicznego charakteru pojęcia „unieważnienie” M. Grochowski dochodzi do wniosku, że ustawodawca miał na myśli nieważność względną, nastawioną na ochronę interesu indywidualnego, gdyż nieważność bezwzględna ma za zadanie chronić interes ogólny. Na skutek orzeczenia unieważnienia umowa miałaby być traktowana jako niezawarta, choć rygor ten może być złagodzony przez możliwość konwersji unieważnionej czynności. (s. 65-66). Takie unieważniające orzeczenie sądu miałoby charakter konstytutywny, po całościowej kontroli okoliczności sprawy, co pozwoli na utrzymanie w mocy umów korzystnych dla konsumenta pomimo zawarcia ich na skutek nieuczciwej praktyki rynkowej. Natomiast roszczenie o unieważnienie umowy ma mieć charakter niemajątkowy – co oczywiście rodzi znaczące niebezpieczeństwo dla przedsiębiorców związane z brakiem terminu prekluzyjnego dla tego roszczenia przy równoczesnym wyłączeniu go spod ogólnych zasad przedawnienia.
Konkludując M. Grochowski widzi w rozważanej instytucjiart. 12 ust. 1 pkt. 4PNPRU postać nieważności względnej, co wyklucza jej stosowanie do umów obarczonych sankcją nieważności bezwzględnej (z racji naruszenia innego przepisu). Natomiast możliwy będzie zbieg tej instytucji z innymi postaciami nieważności względnej, w szczególności z błędem (art. 84 kc). W konsekwencji za właściwą podstawę zwrotu świadczeń uznaje przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu.
Poglądy wyrażone w orzecznictwie
Brak wypracowanej koncepcji doktrynalnej stosowania rozważanego przepisu daje się zauważyć w rozbieżnościach jego rozumienia zarówno przez strony postępowania (próbujące wykorzystać go jako podstawę roszczeń procesowych w konkretnych sprawach), jak i przez sądy powszechne orzekające w sprawach tego rodzaju.
Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa w Łodzi wyrokiem z dnia 29 listopada 2017 r. w sprawie VIII C 1446/16 (LEX 2438120) ustalił nieważność umowy sprzedaży poduszki rehabilitacyjnej – w sprawie o ustalenie nieważności tej czynności – opierając się na art. 12 ust. pkt. 4 PNPRU.
W sprawie III Ca 285/18 Sąd Okręgowy w Gliwicach orzekał w sprawie żądania stwierdzenia nieważności umowy ubezpieczenia na życie z UFK ze względu na wprowadzenie powoda w błąd w rozumieniu PNPRU, co miało – zdaniem powoda – skutkować nieważnością w związku zart. 58 kc(wyrok z 19 czerwca 2018 r., LEX 2546350). Sąd Okręgowy stwierdził, że wobec stwierdzenia braku nieważności na podstawieart. 58 kcsąd I instancji powinien rozważyć unieważnienie umowy (unicestwienie jej przez sąd) co powinno mieć swój formalny wyraz w postaci „wyrzeczenia o unieważnieniu umowy” czyli zawarciu w sentencji odpowiedniego sformułowania. Dopiero wówczas możliwa byłaby realizacja uprawnienia do dochodzenia wzajemnego zwrotu świadczeń. Natomiast wyrokiem z dnia 15 września 2016 r. w sprawie I C 152/16 (LEX 2133815) Sad Rejonowy w Kamiennej Górze unieważnił umowy kompleksowe dotyczące energii elektrycznej (formułując tak tenor orzeczenia), ale wobec braku żądania nie orzekał o zwrocie świadczeń.
Wyrokiem z dnia 22 stycznia 2015 r. Sąd Okręgowy w Warszawie w sprawie XXV C 430/12 oddalił żądanie zamieszczenia oświadczenia w prasie na podstawie art. 12 ust. 1 pkt. 3 PNPRU, natomiast zasądził zwrot świadczenia (opłaty likwidacyjnej przy polisolokacie). Sąd Apelacyjny uznał zastrzeżenie takiej opłaty za nieuczciwą praktykę rynkową i zmienił wyrok w zakresie oświadczenia, natomiast jako podstawę zasądzenia kwoty pieniężnej uznał art. 12 ust. 1 PNPRU (wyrok z 28 września 2016 r. w sprawie VI ACa 721/15). Skargi kasacyjne obu stron zostały oddalone (wyrok z 28 września 2018 r. w sprawie I CSK 179/18), przy czym Sąd Najwyższy podzielił ocenę potrącenia opłaty likwidacyjnej jako nieuczciwej praktyki rynkowej, ale uznał za błędną podstawę prawną podaną przez Sąd Apelacyjny: wobec różnic w przesłankach roszczenia odszkodowawczego i kondykcyjnego w stanie faktycznym sprawy należało zastosować przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu (jak to uczynił Sąd Okręgowy).
Na skutek pozwu zawierającego m.in. wyraźne żądanie unieważnienia umowy kredytu indeksowanego kursem CHF w zakresie niektóry postanowień lub w całości na podstawie art. 12 ust. 1 pkt. 4 PNPRU Sąd Okręgowy w Warszawie wyrokiem z 28 marca 2018 r. w sprawie I C 791/16 (LEX 2487868) oddalił powództwo w tej części z braku przesłanek do zastosowania tego przepisu, nie rozważając, czy takie roszczenie istnieje.
W sprawie XXV C 590/16 przeciwko bankowi o zapłatę z kilku podstaw dotyczących umowy kredytu indeksowanego do CHF Sąd Okręgowy w Warszawie wyrokiem z 8 sierpnia 2018 r. oddalił żądanie powoda dotyczące stwierdzenia nieważności umowy na podstawie art. 12 ust. 1 pkt. 4 PNPRU wobec uznania, że pominiecie spreadu w kosztach kredytu nie jest nieuczciwą praktyką rynkową. Ponadto Sąd zauważył, że uwzględnienie roszczenia z tego przepisu polega na wzajemnym zwrocie świadczeń, a zatem wobec otrzymania kwoty wyższej niż dotąd zapłacona nie może być mowy o zasądzeniu świadczenia na rzecz powoda.
Wyrokiem z dnia 20 maja 2016 r. Sąd Okręgowy we Wrocławiu w sprawie II Ca 1747/15 (LEX 2095212) uchylił wyrok Sądu Rejonowego, który oddalił żądanie odszkodowawcze wobec niepodniesienia żądania unieważnienia umowy. Sąd Okręgowy uznał, że nawet w takiej sytuacji można dochodzić odszkodowania na zasadach ogólnych.
Orzekając w przedmiocie zażalenia na postanowienie o zabezpieczeniu wydane w sprawie o unieważnienie umowy z obowiązkiem wzajemnego zwrotu świadczeń Sąd Okręgowy w Szczecinie w uzasadnieniu postanowienia z 14 kwietnia 2015 r. że roszczenie to ma charakter majątkowy, ale niepieniężny (LEX 2253120). Jednoznacznie potwierdził takie stanowisko Sąd Najwyższy w postanowieniu z 2 czerwca 2016 r. w sprawie I CSK 119/16 (LEX 2064217) powołując się na wcześniejsze orzecznictwo wypracowane na podstawie art. 18 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
Wypada zauważyć, że w postanowieniu z 13 lipca 2017 r. w sprawie I CZ 74/17 (LEX 2389572) Sąd Najwyższy zetknął się ze sprawą o roszczenia zart. 12 ust. 1PNPRU przekazaną na podstawieart. 17 pkt. 1 kpc( a więc jako roszczenie niemajątkowe) do Sądu Okręgowego - nie zajmując jednak z przyczyn formalnych merytorycznego stanowiska w tej kwestii.
Wykładnia Sądu
Brak precyzyjnych rozważań doktryny i judykatury nakazuje dokonanie szczegółowej analizy i wykładni powołanego przepisu pod kątem zastosowania go w sprawie niniejszej. Jednak przed przystąpieniem do zasadniczych rozważań należy wypowiedzieć dwie uwagi natury ogólnej.
Po pierwsze zagadnienia uregulowane ustawą PNPRU należą do materii konstytucyjnej. Zgodnie zart. 76 Konstytucjiwładze publiczne chronią konsumentów, użytkowników i najemców przed działaniami zagrażającymi ich zdrowiu, prywatności i bezpieczeństwu oraz przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi, a zakres tej ochrony określa ustawa. Nakaz ochrony konsumentów przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi kierowany jest w pierwszym rzędzie do ustawodawcy, ale także do sądów w procesie stosowania prawa ( por.Konstytucja RP. Komentarzpod red. M. Safiana i L. Boska t. I, tezy do art. 76 nb 29, Legalis) W wypadku wyraźnej rozbieżności celów i funkcji w ten sposób rekonstruowanych w stosunku do tych, które są przyjęte w ramach danego aktu lub danej dyscypliny – pierwszeństwo należy przyznać dyrektywie wykładni prokonstytucyjnej, przyjmującej "wyższość" celów ustalonych na podstawowe normy konstytucyjnej. Można zatem w sposób uzasadniony uznać, że dyrektywa wykładni prokonstytucyjnej należy w takim wypadku do reguł ujmujących szerzej, ze względu na sposób rekonstrukcji poszukiwanego celu, pojęcie wykładni funkcjonalnej (op. cit, wstęp nb 47in fine) Horyzontalne stosowanieKonstytucjiprzy stosowaniuustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowymnakazuje wybór takiego wariantu wykładni przepisów, który możliwie najpełniej realizuje nakaz ochrony konsumentów, użytkowników i najemców (op.. cit. tezy doart. 76nb 42).
Po drugie powołana ustawa stanowi implementację do polskiego systemu prawa dyrektywy 2005/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 maja 2005 r. dotyczącej nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów na rynku wewnętrznym. Krajowe sądy i trybunały powinny tak wykładać prawo wewnętrzne, aby w pełni (ze względu naeffet utile) uwzględniało ono nie tylko literę, ale i ducha prawa unijnego (tak E. Łętowska w:System prawa prywatnego T.5 – Zobowiązania część ogólna, Warszawa 2013, s. 30) Zatem stosując PNPRU należy stosować wykładnię przyjazną dla prawa unijnego. W tym kontekście należy zwrócić uwagę zwłaszcza na art. 11 ust. 1 dyrektywy, który nakazuje państwom członkowskim zapewnienie w interesie konsumentów odpowiednie i skuteczne środki zwalczania nieuczciwych praktyk w celu zapewnienia zgodności z przepisami dyrektywy, oraz art. 13, nakazujący ustanowienie sankcji za naruszenie przepisów implementujących, przy czym sankcje te mają być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające. Wypada również przywołać motyw 20 dyrektywy, wskazujący na konieczność odwoływania się do kodeksów praktyk w danej działalności, jak również motyw 8, podkreślający nie tylko bezpośrednie działanie dyrektywy w interesie konsumentów, ale także pośrednie – wspierające przedsiębiorców, którzy działają zgodnie z prawem, przed nieuczciwymi konkurentami.
Mając powyższe w pamięci, można przystąpić do analizy przepisówustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym.. Powołany przez powodaart. 12 ust. 1 pkt 4PNPRU w razie dokonania nieuczciwej praktyki rynkowej przyznaje konsumentowi uprawnienie określone jako prawo żądania:
1
naprawienia wyrządzonej szkody na zasadach ogólnych,
2
w szczególności
3
żądania unieważnienia umowy z obowiązkiem wzajemnego zwrotu świadczeń
4
oraz zwrotu przez przedsiębiorcę kosztów związanych z nabyciem produktu.
Ustawa nie definiuje pojęcia naprawienia szkody na zasadach ogólnych, a zwłaszcza nie wskazuje literalnie owych zasad ogólnych, w myśl których ma nastąpić naprawienie szkody. Jednakże w świetle reguł wykładni systemowej nie może być wątpliwości, że chodzi tu o odesłanie do przepisówart. 415i następnychKodeksu cywilnego. Zastosowany tu sposób redakcji – poprzez odesłanie do zasad ogólnych naprawienia szkody był już wcześniej stosowany przez ustawodawcę m.in. wart. 24 kci448 kc.czy teżart. 18 ust. 1 pkt. 4 ustawy z 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Należy również dodać, że ustawodawca nie odsyła w tym zakresie do przepisów o niewykonaniu lub nienależytym wykonaniu zobowiązań – jak uczynił wart. 440(10) kc.
Samo sformułowanie „w szczególności”, rozumiane jako podkreślenie czy uwydatnienie czegoś, jest zrozumiałe. W języku prawnym to sformułowanie poprzedza wymienienie konkretnego desygnatu definiowanego pojęcia (art. 13 § 1 kc,art. 16 § 1 kc) czy wręcz wyliczenie przykładów takich desygnatów (art. 23 kczawierający wyliczenie dóbr osobistych czyart. 385(3) kcokreślający przykładowe abuzywne postanowienia umowne). Taka konstrukcja redakcyjna jednoznacznie wskazuje, że pojęcia czy przykłady pojawiające się po słowach „w szczególności” należy zaliczać do pojęcia o szerszym zakresie, poprzedzającego te słowa.
Zatem traktując to sformułowanie jako zapowiedź wyliczenia przykładów, należałoby uznać, że ustawodawca wskazuje (przykładowo) 2 szczegółowe żądania odszkodowawcze - unieważnienia umowy z wzajemnym zwrotem świadczeń oraz zwrotu kosztów związanych z nabyciem produktu. Drugie roszczenie nie budzi wątpliwości interpretacyjnych ani konstrukcyjnych. Przyjmując, że z zawarciem umowy wiązał się delikt w postaci nieuczciwej praktyki rynkowej, poniesienie kosztów np. transportu może pozostawać w adekwatnym związku przyczynowym z zachowaniem przedsiębiorcy. Taka konstrukcja roszczenia przyznającego szczegółowe roszczenie odszkodowawcze charakterystyczne wyłącznie dla jednej instytucji została zastosowana m.in. wart. 565 kc
Mimo to część rozważanego przepisu kreująca roszczenie o unieważnienie umowy wzbudziła wątpliwości doktryny. Jak podnoszono w pracach powołanych wyżej polska nauka prawa nie znała dotąd postaci roszczenia odszkodowawczego skutkującego nieważnością (nawet względną) czynności prawnej. Obowiązek wzajemnego zwrotu świadczeń wydawał się bliższy bezpodstawnemu wzbogaceniu czy instytucji odstąpienia od umowy wzajemnej. Dlatego właśnie powołani wcześniej autorzy dopatrywali się w rozważanym przepisie ustanowienia dwóch roszczeń: pierwszego – odszkodowawczego i drugiego - prawa kształtującego skutkującymi rozliczeniami jak przy bezpodstawnym wzbogaceniu.A. M.(na którego pogląd powołuje się pozwany w odpowiedzi na pozew) sugerował niemal pominięcie rozważanego przepisu – ustalanie nieważności w związku z nieuczciwymi praktykami musiałoby następować na podstawie przepisówKodeksu cywilnego, np. o błędzie. NatomiastM. G.wskazywał na konieczność pominięcia przy dekodowaniu treści przepisu niefortunnego sformułowania „w szczególności”, co pozwoliłoby na wyraźne wyodrębnienie roszczenia o unieważnienie jako kolejną postać nieważności względnej. W obu wypadkach zwrot świadczeń odbywałby się na zasadach przewidzianych dla bezpodstawnego wzbogacenia.
Zdaniem Sądu propozycje interpretacyjne doktryny nie mogą zostać przyjęte. Obie są sprzeczne z założeniem racjonalności ustawodawcy, który – idąc myślą autorów – stworzył regulację w całości lub częściowo zbędną. Obie sprzeciwiają się zakazowi wykładniper non est, podkreślanemu zarówno w nauce prawa jak i w orzecznictwie SN i TK (por. wyrok SN z 1 kwietnia 2011 r. w sprawie III CSK 181/10, Legalis 429248, postanowienie SN z 30 października 2008 w sprawie II CSK 276/08, Legalis 172572). Należy zatem wrócić do wykładni sformułowaniażądania unieważnienia umowy z obowiązkiem wzajemnego zwrotu świadczeń.
Podobnie jak w przypadku początkowej części przepisu PNPRU nie zawiera definicji ustawowych pozwalających na przeprowadzenie wyczerpującej wykładni językowej, co nakazuje przejście do reguł systemowych i zastosowanie przepisów innych ustaw, zwłaszczaKodeksu cywilnego. W tym kontekście wypada zauważyć, że samo pojęcie unieważnienia umowy i konstrukcja jej zniweczenia na skutek orzeczenia sądu nie jest novum na gruncie prawa cywilnego. Klasycznym już przykładem może byćart. 388 kcdotyczący instytucji wyzysku, nowszym przepisem tego rodzaju jestart. 70(5) §1 kcprzewidujący żądanie unieważnienia umowy zawartej w drodze przetargu.Art. 388 kcprzyznaje trzy uprawnienia o charakterze kształtującymsensu largo: zmniejszenia własnego świadczenia, zwiększenia świadczenia kontrahenta lub unieważnienia umowy w całości, przy czym ostatnie dotyczy wydania przez sąd konstytutywnego orzeczenia niweczącego umowę w całości. Dochodzenie tych roszczeń możliwe jest w drodze powództwa o ukształtowanie i wymaga wyraźnego wyartykułowania w pozwie żądania unieważnienia umowy, natomiast na zasadzie ogólnej dopuszczalności łączenia roszczeń w pozwie możliwe jest równoczesne dochodzenie zasądzenia określonych świadczeń (por.Komentarz do KCpod red. M. Gutowskiego, tezy V. 1 i V. 2 do art. 388, Poznań 2016, Legalis). Żądanie unieważnienia – przynajmniej na gruncie języka prawnego – nie może zatem być rozumiane jedynie jako ustalenie nieważności bezwzględnej wynikającej z innych przepisów, ale jako prawo domagania się wydania przez sąd konstytutywnego orzeczenia, a więc prawo kształtujące.
Sformułowanie o wzajemnym zwrocie świadczeń przywodzi na myśl w pierwszej kolejności instytucje prawa zobowiązań – zwrot świadczeń po odstąpieniu od umowy wzajemnej, czy też zwrot świadczenia, którego podstawa odpadła. Nie można pominąć jednakargumentum a rubrica.Rozważany fragment został umieszczony po słowach „w szczególności”, a zarazem przed innym roszczeniem odszkodowawczym. Należy zatem dokonać próby zaklasyfikowania rozważanego fragmentu wśród przepisów o czynach niedozwolonych.
Wobec powyższego wypada zauważyć, że wśród uprawnień przysługujących poszkodowanemu niebagatelną rolę odgrywa właśnie prawo o charakterze kształtującym (sensu stricto), polegające na możliwości wyboru pomiędzy żądaniem przywrócenia stanu poprzedniego a odszkodowaniem w pieniądzu (art. 363 § 1 kc). Nie można zatem twierdzić, że odpowiedzialność odszkodowawcza w prawie polskim opiera się wyłącznie na roszczeniach ia liminewyłączać uprawnień prawokształtujących z konstrukcji szeroko rozumianych roszczeń odszkodowawczych.
Trzeba także podkreślić, że do zasad ogólnych naprawienia szkody, o jakich mowa w art. 12 ust.1 pkt 4 PNPRU, należy uprawnienie poszkodowanego do restytucji naturalnej, korelujące z obowiązkiem przywrócenia stanu poprzedniego. W klasycznych sytuacjach restytucja naturalna polega czynnościach faktycznych, np. na naprawieniu uszkodzonej rzeczy. Nie ma jednak przeszkód, aby przywrócenie stanu faktycznego rozumieć szerzej. Jeszcze przed wejściem w życie PNPRU doktryna dopuszczała powstanie szkody poprzez zwiększenie pasywów poszkodowanego. W takiej sytuacji naprawienie szkody miałoby polegać na przywróceniu poprzedniego stanu także w sferze prawnej - przez zwolnienie poszkodowanego z długu.M. K.podaje tu przykład żądania zwolnienia z długu jako restytucji naturalnej w sytuacji strony pokrzywdzonej wyzyskiem. Takie zwolnienie z długu (czyli zmniejszenie pasywów) spowoduje przywrócenie stanu majątkowego poszkodowanego sprzed zdarzenia powodującego szkodę, czyli zawarcia umowy w sytuacji wyzysku. Poprzestanie na roszczeniu odszkodowawczym w pieniądzu wiązałoby się z koniecznością odpowiedniego oszacowania szkody zgodnie z metodą dyferencjacyjną, co w dłuższych stosunkach prawnych z reguły będzie oznaczać możliwość dochodzenia odszkodowania dopiero po całkowitym spełnieniu świadczenia.
Jak wskazano wcześniej polska judykatura nie wypracowała jeszcze jednolitego stanowiska co do możliwości dochodzenia odszkodowania poprzez przywrócenie stanu sprzed zawarcia umowy w drodze wzajemnego zwrotu świadczeń. Warto więc tym miejscu przytoczyć dwa orzeczenia sądów obcych. W wyroku z 19 lipca 2004 r. niemiecki(...)na podstawie § 249 ab. 1(...)(odpowiednik polskiegoart. 363 § 1 kc) nakazał pozwanej spółce zapłatę równowartości ceny nabycia jej akcji przez powoda z równoczesnym przeniesieniem na spółkę nabytych przez powoda akcji (II ZR 402/02, JurionRS 2004, 16768). Źródłem obowiązku odszkodowawczego było naruszenie obowiązków informacyjnych przez spółkę: na skutek zaniechań spółki w tym zakresie powód (inwestor) poniósł szkodę polegającą na utracie wartości akcji. Przywrócenie stanu poprzedniego polegało na odwróceniu sytuacji prawnej: powód uzyskiwał zwrot wpłaconych środków, zaś spółka – zbyte akcje. Z kolei w orzeczeniu z 10 marca 2008 r. austriacki Sąd Najwyższy ((...)) nakazał pozwanemu bankowi zapłatę sumy pieniężnej z przeniesieniem na niego papierów wartościowych nabytych przez powoda. W tej sprawie bank nie dopełnił swoich obowiązków informacyjnych wobec klienta: zaoferował mu nabycie argentyńskich obligacji jako względnie pewnych, podczas gdy po zakupie ich kurs zniżkował. Podstawą rozstrzygnięcia był §1323(...)(odpowiednik polskiegoart. 363 § 1 kc), przy czym sąd jednoznacznie określił zasądzone świadczenie jako restytucję w naturze.
Podsumowanie
Wobec powyższych argumentów należy uznać, że istotą rozważanego przepisu art. 12 ust. 1 pkt. 4 PNPRU jest właśnie wzajemny zwrot świadczeń, który winien być traktowany jako postać naprawienia szkody poprzez przywrócenie stanu poprzedniego – w tym wypadku z okresu przed dokonaniem nieuczciwej praktyki rynkowej. Zdaniem Sądu nie można zatem w przypadku tego przepisu rozdzielać unieważnienia umowy od wzajemnego zwrotu świadczeń: tworzą one jedną instytucję. Unieważnienie umowy staje się doprecyzowaniem statusu prawnego stron, które uzyskują pewność co do zakresu (a dokładniej braku) swoich uprawnień i obowiązków płynących z umowy – które mogą dotyczyć nie tylko już spełnionych świadczeń, ale także zabezpieczeń, uprawnień w razie odstąpienia umowy, etc. Jest to istotne zwłaszcza w przypadku dłużej trwających stosunków prawnych.
Art. 12 ust. 1 pkt. 4 PNPRU jest zatem podstawą prawną wyłącznie roszczeń odszkodowawczych. W ich liczbie mieści się roszczenie restytucyjne polegające na wzajemnym zwrocie świadczeń po uprzednim unieważnieniu umowy rozumianym jako wydanie przez sąd konstytutywnego orzeczenia niweczącego jej byt prawny. Dla skorzystania z klasycznego roszczenia restytucyjnego niezbędne jest uprzednia realizacja prawa o charakterze kształtującym polegającego na wyborze sposobu naprawienia szkody. W przypadku określonego rozważanym przepisem realizacja roszczenia restytucyjnego również wymaga skorzystania z prawa kształtującego – poprzez wytoczenie odpowiedniego powództwa obejmującego żądanie unieważnienia oraz zwrotu świadczeń.
Uznanie analizowanego roszczenia za odszkodowawcze niesie ze sobą szereg konsekwencji na gruncie prawa materialnego i procesowego. Przede wszystkim jako roszczenie majątkowe będzie podlegać przedawnieniu. Wobec pominięcia go w art. 14 PNPRU i odesłania do zasad ogólnych naprawienia szkody, tę kwestię będzie regulowałart. 442 (1) kc.Po drugie takie roszczenie będzie podlegać ocenie pod kątemart. 5 kc.Konstytutywny skutek wyroku nastąpi dopiero z chwilą jego uprawomocnienia się, toteż w przypadku zwrotu świadczenia pieniężnego dopiero od tej daty dłużnik może pozostawać w opóźnieniu, a w konsekwencji dopiero od tej daty może zostać obciążony odsetkami.
Uznanie nierozdzielności roszczenia ma wpływ na konstrukcję żądania pozwu. Sąd będzie mógł rozważyć to roszczenie jedynie po wyraźnym wskazaniu tego przez powoda – wraz z żądaniem zwrotu swojego świadczenia (tu: kwoty pieniężnej) Ponieważ żądanie unieważnienia dotyczy całej umowy, to wartość przedmiotu sporu należy określać w oparciu o wartość świadczenia wynikającą z umowy (co w sprawie niniejszej zostało pominięte), a więc w przypadku umowy kredytowej będzie to cała kwota udzielonego kredytu. (Opierając się na tych wnioskach, Sąd w toku postępowania wydawał zarządzenia zmierzające do należytego sprecyzowania żądania pozwu - k. 567v). Roszczenia tego rodzaju będą mogły być dochodzone w postępowaniu grupowym. Wyrok sądu będzie podlegał wykonaniu jedynie w zakresie zasądzającym świadczenie na rzecz powoda (i kosztów procesu) dopiero po uprawomocnieniu się, toteż nie można nadawać mu rygoru natychmiastowej wykonalności.
Przedstawione tu rozumienie żądania unieważnienia umowy zdaniem Sądu w pełni odpowiada zarówno wymogom konstytucyjnym, jak i płynącym z dyrektywy. Możliwość zniweczenia umowy jawi się jako skuteczna i odstraszająca sankcja. Pozwala na pełne naprawienie szkody doznanej przez konsumenta także w przypadkach trudnych ze względu na kwestię obliczenia wysokości szkody, ale dotyczy jedynie umów, w której taka szkoda powstała. W wielu sprawach uzyskanie tego rodzaju odszkodowania będzie łatwiejsze niż dochodzenie zwrotu świadczeń wykonanych na podstawie postanowień znanych następnie za abuzywne. Z drugiej strony zwrot świadczeń nie powinien stanowić dla przedsiębiorcy nadmiernego obciążenia, przez co sankcja tego rodzaju jest również proporcjonalna. Inaczej niż w przypadku odstąpienia od umowy jej zniweczenie poddane jest kontroli sądowej. W sytuacji umowy kredytowej z ekonomicznego punktu widzenia odpowiada sankcji kredytu bezkosztowego, natomiast orzeczenie o zakończeniu umowy rozwiewa wątpliwości związane z jej dalszym trwaniem i wykonywaniem, co niejednokrotnie jest problemem w przypadku ochrony udzielonej na podstawieart. 385 (1)-385(3)kc.
Jak już wskazano wyżej (przy ocenie wypełnienia obowiązku informacyjnego przez bank) stanowisko powodów o dokonaniu wobec nich nieuczciwej praktyki rynkowej należy uznać za uzasadnione. To zaś – w razie stwierdzenia ważności umowy – pozwoliłoby na uwzględnienie żądania unieważnienia umowy konstytutywnym orzeczeniem sądu zgodnie z przytoczonym tu wywodem.
Decyzje procesowe
Żądania ustalenia nieważności umowy okazało się uzasadnione.
W świetleart. 189 kpczasadniczą przesłanką zasadności powództwa o ustalenie jest istnienie interesu prawnego w zgłoszeniu żądania ustalenia. W ocenie Sądu powodowie mieli interes prawny w ustaleniu nieważności umowy, pomimo równoczesnego zgłoszenia roszczenia o zapłatę. Zawarta pomiędzy stronami umowa kredytowa wygenerowała długoterminowy stosunek prawny, który nie został dotychczas wykonany w całości. Ewentualne uwzględnienie roszczeń kredytobiorcy o zapłatę (zwrot) należności spełnionych dotychczas na rzecz banku nie reguluje w sposób definitywny wzajemnych relacji stron. Wniosek przeciwny byłby zasadny tylko przy przyjęciu, że prawomocne orzeczenie sądu wiąże nie tylko w zakresie sentencji, ale również motywów rozstrzygnięcia, co do czego nie ma jednak zgody w orzecznictwie i doktrynie, na co stanowczo wskazał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu postanowienia z 9 stycznia 2019 r. w sprawie I CZ 112/19 zapadłego w podobnej sprawie. Tymczasem stwierdzenie nieważności umowy przesądza nie tylko o możliwości domagania się zwrotu już spełnionych świadczeń(z uwzględnieniem wcześniejszego wywodu). Rozstrzyga również w sposób ostateczny o braku obowiązku spełniania na rzecz banku świadczeń w przyszłości, a więc o zezwoleniu na zaprzestanie spłaty kolejnych rat kredytu. Ustalające orzeczenie sądu znosi więc wątpliwości stron i zapobiega dalszemu sporowi o roszczenia banku wynikające z umowy. Na tym zaś polega interes prawny w rozumieniuart. 189 kpc.
Podzielić należy pogląd wyrażony w podobnej sprawie przez Sąd Apelacyjny w Katowicach (wyrok z 8 marca 2018 r., sygn. I ACa 915/17, Legalis 1760241), który trafnie stwierdził iżpowodowie mają prawo do uzyskania odpowiedzi na pytanie czy w/w umowa [umowa kredytu] ich wiąże, jeśli tak to w jakim zakresie i na jakich warunkach powinni ją wykonywać. Najlepszą drogą prawną uzyskania odpowiedzi na te pytania, rozwiania istniejących wątpliwości, jest powództwo o ustalenie.
Z przyczyn już wskazanych umowa okazała się nieważna, natomiast powodowie mają interes w ustaleniu takiej nieważności, w szczególności ze względu na konieczność uregulowania swojej sytuacji na przyszłość. Nieważność umowyab initiooznacza w niniejszej sprawie, że wszelkie dokonane przez pozwanego zmiany regulaminu, jak również podpisane przez obie strony aneksy nie mogły odnieść pożądanego skutku i należy je uznać za bezskuteczne. Należy dodać jeszcze w tym miejscu, że Sąd oddalił również żądanie ustalenia w zakresie braku zobowiązania na przyszłość. Zgodnie wcześniejszym wywodem powodowie są nadal zobowiązani, choć z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia. Orzeczenie, że powodowie nie są zobowiązani z umowy byłoby w tej sytuacji mylące. Stwierdzenie nieważności umowy – co dla każdego prawnika oznacza brak zobowiązań płynących z tej umowy – jest wystarczające dla uzyskania pożądanej przez powodów ochrony prawnej.
Żądanie zapłaty z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia – wobec wcześniejszego wywodu – okazało się nieuzasadnione i podlegało oddaleniu. A jak już wcześniej wskazano wobec nieważności umowy nie ma podstaw do ustalenia abuzywności jej postanowień ani tym bardziej do unieważnienia.
Już tylko ubocznie można stwierdzić, że zdaniem Sądu wobec stwierdzenia nieważności umowy powodom pozostaje do spłaty różnica pomiędzy wypłaconą w złotówkach kwotą kredytu (200 000 zł) a sumą wartości wpłat dokonanych w złotówkach. W realiach sprawy niniejszej daje to kwotę ok. 90 000 zł (pomniejszonej o ewentualne późniejsze wpłaty powodów).
O kosztach Sad orzekł na podstawieart. 98 § 1 kpcobciążając przegrywającego pozwanego równowartością opłaty sądowej uiszczonej przez powodów oraz wynagrodzenia pełnomocnika w podwójnej stawce minimalnej obliczonej od wartości przedmiotu sporu wskazanej w pozwie (§ 2 pkt. 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie), powiększonego o opłatę skarbową od pełnomocnictwa. Istotą sporu była ważność umowy, toteż oddalenie powództwa o zapłatę nie oznacza, iż powodowie ulegli w nieznacznej części swojego roszczenia.
Biorąc te wszystkie względy pod uwagę, Sad orzekł jak w sentencji wyroku.
Załącznik graficzny: zmiany kursu średniego CHF w NBP w latach 2000-2009 | ```yaml
court_name: Sąd Okręgowy w Warszawie
date: '2019-09-25'
department_name: XXV Wydział Cywilny
judges:
- Piotr Bednarczyk
legal_bases:
- art. 42e ust. 1 i 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe
- art. 385 (1) § 1 zd. 2 kc.
- art. 398(13) § 2 kpc
- art.288 akapit trzeci Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej
- art. 4 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym
- art. 296 kk
- art. 76 Konstytucji
- art. 18 ust. 1 pkt. 4 ustawy z 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji
recorder: Natalia Rybińska
signature: XXV C 2723/18
``` |
150515000003506_VII_Ka_001279_2013_Uz_2014-04-09_002 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt VII Ka 1279/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 9 kwietnia 2014 r.
Sąd Okręgowy w Olsztynie w VII Wydziale Karnym Odwoławczym
w składzie:
Przewodniczący: SSO Małgorzata Tomkiewicz
Sędziowie SSO Dariusz Firkowski
SSO Piotr Mądry (spr.)
Protokolant: st. sekr. sąd Jolanta Jankowska
przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej Małgorzaty Stypułkowskiej
po rozpoznaniu w dniu 9 kwietnia 2014r.
sprawy oskarżonegoP. F.o przestępstwo zart. 157§1 k.k.
na skutek apelacji wniesionych przez prokuratora, pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego i obrońcę,
od wyroku Sądu Rejonowego w Olsztynie
z dnia 26 września 2013r,m sygn. akt VII K 332/13
Izmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:
- w punkcie I oskarżonego uznaje za winnego tego, że w dniu 06.01.20013 r. wO., woj.(...)nieumyślnie spowodował przewrócenieM. R.na ziemię, w wyniku czego pokrzywdzony doznał złamania kłykcia bocznego prawej kości piszczelowej i otarcia naskórka okolicy czołowej, co naruszyło czynności narządu ciała na okres powyżej 7 dni, czyn ten kwalifikuje zart. 157 § 3 k.k.i za to, opierając wymiar kary o treść tegoż artykułu skazuje go na karę 4 (czterech) miesięcy ograniczenia wolności, zaś na podstawieart. 35 § 1 k.k.orzeka wobec niego obowiązek wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 20 (dwudziestu) godzin w stosunku miesięcznym,
- wpunkcie IVza podstawę orzeczenia zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w kwocie 1000 (jeden tysiąc) złotych przyjmujeart. 46 § 1 k.k.,
IIw pozostałym zakresie wyrok ten utrzymuje w mocy,
IIIzasądza od oskarżonego kwotę 700 złotych na rzeczM. R.kosztów poniesionych przez pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego w postępowaniu odwoławczym,
IVzwalnia oskarżonego i oskarżyciela posiłkowego z kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze
VII Ka 1279/13
UZASADNIENIE
P. F.został oskarżony o to, że w dniu 6 stycznia 2013 roku wO.przyul. (...)dokonał uszkodzenia ciałaM. R.w ten sposób, że popchnął wymienionego, w wyniku czego ten przewrócił się na ziemię, powodując u wymienionego obrażenia w postaci załamania kłykcia bocznego prawej kości piszczelowej i otarcia naskórka okolicy czołowej, które skutkowały naruszeniem czynności narządu ciała na okres powyżej siedmiu dni, tj. o popełnienie przestępstwa zart. 157 § 1 kk.
Sąd Rejonowy w Olsztynie wyrokiem z dnia 26 września 2013 roku, o sygn. akt VII K 332/13 uznał oskarżonegoP. F.za winnego tego, że
1
w dniu 6 stycznia 2013 roku wO.przyul. (...)dokonał uszkodzenia ciałaM. R.w ten sposób, że przewrócił go na ziemię, powodując u niego obrażenia ciała w postaci załamania kłykcia bocznego prawej kości piszczelowej i otarcia naskórka okolicy czołowej, które skutkowały naruszeniem czynności narządu ciała na okres powyżej siedmiu dni, tj. popełnienia przestępstwa zart. 157 § 1 kki za to na podstawieart. 157 § 1 kkprzy zastosowaniuart. 58 § 3 kkwymierzył oskarżonemu karę 6 miesięcy ograniczenia wolności, zaś na podstawieart. 35 § 2 pkt 2 kkorzekł wobec obowiązek wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze po 30 godzin w stosunku miesięcznym;
2
na podstawieart. 69 § 1 i 2 kkorazart. 70 § 1 pkt 2 kkwykonanie orzeczonej kary warunkowo zawiesił oskarżonemu tytułem próby na okres 2 lat;
3
na podstawieart. 46 § 1 kknałożył na oskarżonego obowiązek naprawienia wyrządzonej szkody w całości poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonego kwoty 14.180 zł;
4
na podstawieart. 46 § 2 kkorzekł wobec oskarżonego na rzecz pokrzywdzonego zawiązkę w kwocie 1000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę;
5
na podstawieart. 627 kpkzasądził od oskarżonego na rzecz pokrzywdzonego z tytułu poniesionych przez niego wydatków kwotę 2600 zł;
6
na podstawieart. 627 kpkorazart. 2 ust. 1 pkt 2w zw. zust. 2 ustawy z dnia 23.06.1973 r. o opłatach w sprawach karnychzasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe, w tym z tytułu opłaty 120 zł.
Apelację od powyższego wyroku wniósł prokurator zaskarżając powyższy wyrok w części dotyczącej orzeczenia o karze na niekorzyść oskarżonego. Powołują się na treśćart. 427 § 2 kpkiart. 438 pkt 4 kpkwyrokowi temu zarzucił rażącą niewspółmierność kary 6 miesięcy ograniczenia wolności, podczas, gdy znaczny stopień społecznej szkodliwości dokonanego przez oskarżonego czynu, postać zamiaru, charakter i okoliczności dokonania przestępstwa, w tym agresywny sposób działania z błahego motywu, warunki i właściwości osobiste sprawcy, a także wzgląd na cele zapobiegawcze, jakie kara ma osiągnąć wobec oskarżonego, jak również potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa przemawiają za wymierzeniem oskarżonemu kary 4 miesięcy pozbawienia wolności. W oparciu o powyższe motywy wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w pkt I i II poprzez orzeczenie w stosunku do oskarżonegoP. F.kary 4 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 2 lat tytułem próby.
Apelację od wyroku złożył także pełnomocnik pokrzywdzonegoM. R.w części co do punktu IV na korzyść pokrzywdzonego. Powołując się na treśćart. 438 pkt 3 kpkwyrokowi temu zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, mający wpływ na treść orzeczenia, poprzez uznanie, iż nawiązka w wysokości 1.000 zł jest w stanie zadośćuczynić za ból i cierpienie jakiego doznał pokrzywdzony na skutek odniesionych obrażeń ciała i związanych z tym konsekwencji. W oparciu o powyższe wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w punkcie IV poprzez orzeczenie na rzecz pokrzywdzonego od oskarżonego nawiązki w kwocie 10.000 zł z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.
Apelację od wyroku Sądu Rejonowego wywiódł także obrońca oskarżonego zaskarżając wyrok w całości na korzyść oskarżonego, zarzucając mu:
1
błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, a mających wpływ na treść zaskarżonego wyroku, poprzez ustalenie, że:
a
P. F.wyjął kartę zza wycieraczki, przeczytał ją i rzucił w drzwi garażu, w którym przebywałM. R., podczas, gdy oskarżony wyrzucił kartkę na ziemię nie przywiązując wagi gdzie ją wyrzuca, a poza tym nie wiedział, że w garażu ktokolwiek przebywa;
b
brak ustalenia przez Sąd orzekający, że to pokrzywdzony zaczepił oskarżonego wyrażając swoje pretensje o zaparkowanie samochodu obok jego garażu; brak ustalenia, że pokrzywdzony był zdenerwowany, cały się trząsł, wdawał się z dyskusje z oskarżonym, mimo, że ten nie chciał z nim dyskutować; że to pokrzywdzony sprowokował swoim nieustępliwym zachowaniem całe zajście z udziałem oskarżonego;
c
po krótkiej dyskusji oskarżony wsiadał zE. K.do samochodu i uruchomił go, następnie ruszył autem w stronęM. R.i zatrzymał się tak blisko niego, że pokrzywdzony musiał oprzeć się rękami o maskę pojazdu, podczas, gdy oskarżony, aby móc wyjechać z miejsca, gdzie miał zaparkowane auto musiał wykonać manewr zawracania, nadto nie jechał on celowo w kierunku pokrzywdzonego, lecz ten stanął mu celowo na drodze i nie chciał się usunąć widząc jadąc bardzo powoli auto oskarżonego oraz mimo, że miał możliwość usunięcia się z przedpola jazdy samochodu oskarżonego;
d
kiedy oskarżony ponownie ruszył w stronę pokrzywdzonego, ten odskoczył na bok; znalazł się z boku pojazdu od strony pasażera i uskakując wymachem ręki złożył lusterko samochodu, podczas gdy pokrzywdzony po zatrzymaniu auta przez oskarżonego odszedł na bok auta i uderzył celowo w lusterko, tak, że ono się aż złożyło, poza tym nie ma dowodu na to, aby pokrzywdzony miał jakiekolwiek ślady na ciele od rzekomego uderzenia lusterkiem;
e
oskarżony przejechał jeszcze kilka metrów, zatrzymał się, wysiadł z auta i biegiem ruszył w stronęM. R., podczas, gdy faktycznie, po tym, jak pokrzywdzony uderzył w lusterko, oskarżony już nie jechał autem, pokrzywdzony przeszedł wówczas do auta po stronie kierowcy i otworzył drzwi samochodu łapiąc oskarżonego za kurtkę, nadto w przypadku braku dowodu z oględzin miejsca zajścia nie można zweryfikować faktu, czy oskarżony w ogóle mógł tyle manewrów wykonać;
f
gdy oskarżony znalazł się przedM. R., uniósł nogę, kopnął go w klatkę piersiową, podczas, gdy nie ma dowodu na to gdyż pokrzywdzony nie miał żadnych obrażeń w obrębie klatki piersiowej, poza tym oskarżony konsekwentnie wyjaśnił, że nie zadawał pokrzywdzonemu ani on jemu żadnych ciosów, uderzeń, kopnięć;
g
pokrzywdzony chwycił nogę oskarżonego, a oskarżony złapał go za ubranie, pociągnął i razem upadli na kostkę brukową, podczas, gdy pokrzywdzony sukcesywnie na poszczególnych etapach postępowania dodawał szczegóły tego zajścia, a faktycznie było tak, że w wyniku szarpania się obydwaj upadli na ziemię, przy czym żaden drugiego nie popchnął, nie złapał i nie pociągnął. Upadek na zmienię oskarżonego i pokrzywdzonego był zupełnie przypadkowy i niezamierzony przez żadną ze stron. Było to bowiem zajście dynamiczne, trwające ułamki sekund;
h
Sąd błędnie ustalił wysokość szkody, której naprawienia domagał się pokrzywdzony, albowiem pozafakturą VAT nr (...)załączoną do akt sprawy, ani pokrzywdzony nie wykazał, ani Sąd nie zbadał czy pokrzywdzony w okresie poprzedzającym zdarzenie uzyskiwał porównywalne dochody z działalności gospodarczej i wykonywanych zleceń , czy zatrudnia w firmie pracowników czy wykonuje zlecenia osobiście, jaka umowa i na jakich zasadach finansowych łączy pokrzywdzonego zfirmą (...), jakie konkretnie czynności wykonywał w tym czasie świadekP.na rzecz pokrzywdzonego jako jego podwykonawca;
2
naruszenie prawa procesowego, w szczególnościart. 7 kpkw zw. zart. 201 kpkw wyniku przeprowadzenia dowolnych ustaleń faktycznych oraz niewłaściwej i dowolnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności dowodu z opinii biegłego lek. Med.K. K.oraz wyjaśnień oskarżonegoP. F.oraz świadkaE. K.w sposób sprzeczny z zasadami określonymi w tym przepisie, które obligują organy postępowania karanego do kształtowania swoich przekonań na podstawie wszystkich przeprowadzonych dowodów, oceniając swobodnie z uwzględnieniem zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego;
3
naruszenia prawa procesowego,art. 410 kpkw wyniku pominięcia istotnych elementów stanu faktycznego w rozumowaniu ujawnionym w uzasadnieniu orzeczenia;
4
naruszenie prawa procesowego tj.art. 170 § 1 pkt 2 i 5 kpkpoprzez oddalenie wniosku dowodowego obrońcy oskarżonego sformułowanego w piśmie z dnia 08.04.2013 r., mimo, że przeprowadzenie tego dowodu mogło mieć istotny wpływ na rozstrzygnięcie sprawy;
5
naruszenie prawa procesowego tj,art. 170 § 1 pkt 2 i 5 kpkw wyniku sporządzenia uzasadnienia, które nie ustosunkowuje się do wszystkich istotnych okoliczności stanu faktycznego stanowiącego podstawę do rozstrzygnięcia;
6
naruszenie prawa procesowegoart. 5 § 2 kpkw wyniku całkowitego ignorowania zasadyin dubio pro reo.
W oparciu o powyższe zarzuty obrońca oskarżonego wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od stawianego zarzutu ewentualnie o zamianę wyroku poprzez zmianę kwalifikacji prawnej czynu zarzucanego oskarżonemu zart. 157 § 1 kkna 157§ 3 kk. W przypadku uwzględnienia zamiany kwalifikacji prawnej czynu wniósł o warunkowe umorzenie postępowania karnego oraz zmianę zaskarżonego wyroku w części odnoszącej się do orzeczenia o środku karnym naprawienia szkody oraz zadośćuczynienia za doznaną krzywdę poprzez oddalenie tych wniosków jako nieuzasadnionych i nienależycie udokumentowanych bądź też ewentualnie uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
Apelacja obrońcy oskarżonego należy uznać za słuszną i zasadna w części dotyczącej zarzutu związanego ze zmianą kwalifikacji prawnej czynu zarzucanego oskarżonemu zart. 157 § 1 k.k.naart. 157 § 3 k.k.. Na początku należy stwierdzić, że sąd I instancji poczynił prawidłowe ustalenia odnośnie przebiegu zderzania z dnia 6 stycznia 2013 r. Ustalenia te oparł na zeznaniach pokrzywdzonego, a wersja podana przez oskarżonego stanowi li tylko i wyłącznie jego linię obrony. Z zeznańM. R.nie wynika bowiem żeby sprawca świadomie i celowo przewrócił go na ziemię. Co prawda na karcie 3 podał on, żeP. F.„rzucił nim o ziemię”, lecz potem nie powtórzył już tego stwierdzenia. A nawet wprost przeciwnie, zarówno w dochodzeniu, jak i przed Sądem Rejonowym w Olsztynie, podawał że sprawca sam upadając „pociągnął go, przewrócił na ziemię” (k. 50, 75, 118, 119). Indagowany po raz kolejny przez sędziego na tą okoliczność stwierdził kategorycznie, że „nie wie czy to było celowe, czy też oskarżony chwycił mnie dlatego, że sam nie mógł złapać równowagi’” (k. 121). Sprawca również, pomijając inne okoliczności przedmiotowego zdarzenia, konsekwentnie podaje, że ich upadek był wynikiem obopólnego szarpania. Akcentuje więc przypadkowy, a nie celowy charakter upadku na ziemię. Niewątpliwie całe zdarzenia przebiegało szybko i dynamicznie, zaś zachowanie, zarówno pokrzywdzonego jak i oskarżonego nacechowane było emocjami, wzburzeniem, złością a nawet agresją. W konsekwencji tegoż upadku, zgodnie z opinią biegłego, mogło dojść do złamania kłykcia bocznego kości piszczelowej z powodu uderzenia w jakiś twardy wystający przedmiot, kamień bądź krawężnik. Brak jest zaś innych dowodów w tej sprawie, co powoduje, że nie da się jednoznacznie ustalić, iżP. F.działając z zamiarem spowodowania obrażeń ciała celowo przewrócił pokrzywdzonego W tej sytuacji, zasadnym była zmiana kwalifikację czynu zarzucanego oskarżonemu poprzez przyjęcie, iż wyczerpuje on znamionaart. 157 § 3 kk. Przestępstwo to charakteryzuje się nieumyślnością, w znaczeniu, o którym jest mowa wart. 9 § 2. Sprawca nie mając zamiaru spowodowania naruszenia czynności narządu ciała lub rozstroju zdrowia powoduje go jednak w wyniku niezachowania ostrożności, wymaganej w danych okolicznościach, mimo że przewidywał możliwość takiego skutku swojego zachowania albo skutek taki był obiektywnie przewidywalny.
Odnośnie pozostałych zarzutów apelacji obrońcy oskarżonego to należy uznać, że sąd I instancji dokonał swobodnej, a nie dowolnej oceny dowodów i w należyty sposób uzasadnił i umotywował swoje stanowisko zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia. Za niesłuszny należy uznać też zarzut naruszeniaart. 170 § 1 pkt 2 i 5 k.p.k.polegający na oddaleniu wniosku obrońcy zawartego w piśmie z dnia 08.04.2013 r. zawartego na karcie 89 akt, a sprowadzającego się do dokonania oględzin miejsca zdarzenia. Wniosek ten został oddalony przez Prokuraturę RejonowąO.P.wO.z dnia 10.04.2013 r. Tego wniosku obrońca przed Sadem Rejonowym wO.nie ponowił, mimo szeregu terminów rozpraw. Dołączył zaś do akt sprawy sześć zdjęć miejsca zdarzenia, które zostały zaliczone w poczet materiału dowodowego, i w połączeniu z protokołem oględzin miejsca zdarzenia oraz załączonym do niego szkicem w zupełności wystarczają do procedowania w niniejszej sprawie.
Apelacja Prokuratora odnośnie wymierzonej kary oskarżonemu nie jest zasadna.
Sąd I instancji słusznie uznał, że wymierzenie kary pozbawiania wolności oskarżonemu byłoby niewspółmiernie surowe. Zadaniem sądu jest stosowanie się do ogólnych zasad wymiaru kary przewidzianych w Kodeksie karanym. Zgodnie zart. 53 § 1 k.k.sąd wymierza karę według swojego uznania, w granicach przewidzianych przez ustawę, bacząc, by jej dolegliwość nie przekraczała stopnia winy, uwzględniając stopień społecznej szkodliwości czynu oraz biorąc pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze, które ma osiągnąć w stosunku do skazanego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Natomiast stosując się doart. 58 § 1 k.k., jeżeli konkretny przepis daje możliwość wyboru kary, to orzeka się karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania tylko wtedy, gdy inna kara lub środek karny nie może spełnić celów kary. Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy, biorąc pod uwagę całokształt okoliczności sprawy, orzeczona kara spełni swoje cele, a zwłaszcza będzie wychowawczo oddziaływać na oskarżonego i będzie dla niego wystarczającym ostrzeżeniem, aby nie wchodzić w konflikt z prawem. Podkreślenia wymaga także, że oskarżony dążył do wyjaśniania sprawy i załagodzenia konfliktu, bowiem sprawa kierowana była do postępowania mediacyjnego.
Odnosząc się do zarzutów apelacji pełnomocnika pokrzywdzonego, popierającego w pełni ustalenia i motywy, którymi kierował się Sąd I instancji odnośnie kwalifikacji przedmiotowego czynu, to zakwestionował on tylko wysokość orzeczonego zadośćuczynienia za doznaną krzywdę przyjętego w kwocie 1000 zł. Miarkując wysokość orzeczonego obowiązku należy mieć na względzie, że ból jakiego doznał pokrzywdzony nie był szczególnie długotrwały. Należało także wziąć pod uwagę sposób, w jaki pokrzywdzony doznał złamania, przez niefortunny upadek. Określony w art. 46 § 1 obowiązek naprawienia szkody jest środkiem karnym, jednakże przy jego orzekaniu należy kierować się zasadami prawa cywilnego dotyczącymi ustalenia wielkości szkody majątkowej lub doznanej krzywdy (szkoda niemajątkowa), ale należy też brać pod uwagę stopień przyczynienia się pokrzywdzonego do jej powstania.
Sąd I instancji nieprawidłowo jednak zastosował podstawę orzekania w tym zakresie. Orzeczenie obowiązku naprawienia szkody wyklucza bowiem zasądzenie pokrzywdzonemu także nawiązki zart. 46 § 2 k.k.za to samo przestępstwo (por. wyrok SA w Krakowie z dnia 27 lutego 2007 r., II AKa 25/07, Prok. i Pr.-wkł. 2007, nr 10,poz. 25).
W związku z powyższym orzeczenie Sądu I instancji wymagało dokonania stosownej korekty. Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok z punktu I wprowadzając modyfikację opisu czynu uznając, że oskarżony działał nieumyślnie. W związku ze zmianą kwalifikacji prawnej orzeczono wobec skazanego karę 4 miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania prac społecznie użytecznej wymiarze 20 godzin wymierzona oskarżonemu z warunkowanym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 2 lat uznając że kara te będzie wystarczającą dolegliwością dal skazanego.
W punkcie IV wyroku zaś za podstawę orzeczenia zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w kwocie 1000 zł przyjąłart. 46 § 1 kk., a nieart. 46 § 2 k.k.
W pozostałym zakresie zaskarżony wyrok wobec wymienionego utrzymał w mocy (art. 437 § 1 i 2 kpk).
Zasądzając od oskarżonego na rzecz oskarżyciela posiłkowego uzasadnione wydatki związane z ustanowieniem pełnomocnika sąd orzekł zgodnie zart. 627 kpk.
Na podstawieart. 624 § 1 kpkSąd Okręgowy uznał za słuszne zwolnić oskarżonego i oskarżyciela posiłkowego od kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze. | ```yaml
court_name: Sąd Okręgowy w Olsztynie
date: '2014-04-09'
department_name: VII Wydział Karny Odwoławczy
judges:
- Piotr Mądry
- Dariusz Firkowski
- Małgorzata Tomkiewicz
legal_bases:
- art. 35 § 2 pkt 2 kk
- art. 170 § 1 pkt 2 i 5 k.p.k.
- ust. 2 ustawy z dnia 23.06.1973 r. o opłatach w sprawach karnych
recorder: st. sekr. sąd Jolanta Jankowska
signature: VII Ka 1279/13
``` |
152510150000503_I_C_000732_2018_Uz_2020-01-23_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt I C 732/18
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
23 stycznia 2020 roku
Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi I Wydział Cywilny
w składzie:
Przewodnicząca: SSR Hanna Świderska
Protokolant: stażysta Paulina Janduła
po rozpoznaniu 23 stycznia 2020 roku w Łodzi
na rozprawie
sprawy z powództwaŁ. N.
przeciwko(...) Spółce Akcyjnejz siedzibą wW.
o zapłatę
1
zasądza od pozwanego(...) Spółki Akcyjnejz siedzibą wW.na rzecz powodaŁ. N.kwotę 4.661,90 zł (cztery tysiące sześćset sześćdziesiąt jeden złotych i dziewięćdziesiąt groszy) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 16 listopada 2018 roku do dnia zapłaty,
2
zasądza od pozwanego(...) Spółki Akcyjnejz siedzibą wW.na rzecz powodaŁ. N.kwotę 1.871 zł (jeden tysiąc osiemset siedemdziesiąt jeden złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu,
3
nakazuje pobrać od pozwanego(...) Spółki Akcyjnejz siedzibą wW.na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi – Widzewa w Łodzi kwotę 966,65 zł (dziewięćset sześćdziesiąt sześć złotych i sześćdziesiąt pięć groszy) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.
Sygn. akt I C 732/18
UZASADNIENIE
Pozwem z 10 grudnia 2018 rokuŁ. N.wniósł o zasądzenie od pozwanego(...) S.A.z siedzibą wW.na swoją rzecz kwoty 4.460,49 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od 16 listopada 2018 roku do dnia zapłaty oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.
W uzasadnieniu powód wskazał, że dochodzi zapłaty z tytułu umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej sprawcy za szkodę powstałą w związku ze szkodą komunikacyjną z 9 października 2018 roku, w wyniku której uszkodzeniu uległ należący do powoda pojazd markiC. (...),nr rej. (...). W toku postępowania likwidacyjnego pozwany wypłacił na rzecz poszkodowanego kwotę 3.132,85 zł. W jego ocenie kwota wypłacona przez ubezpieczyciela jest zaniżona. Rzeczoznawca majątkowy, z którym konsultował się powód, oszacował rzeczywisty koszt naprawy pojazdu na 7.408,84 zł. W przedmiotowym postępowaniu powód dochodzi zatem kwoty 4.275,99 zł stanowiącej różnicę między przyznanym odszkodowaniem a rzeczywistym kosztem naprawy pojazdu oraz kwotę 184,50 zł zwrotu kosztów prywatnej opinii sporządzonej na zlecenie powoda. /pozew k. 3-8/
W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na jego rzecz od powoda zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wedle norm przepisanych.
W uzasadnieniu pozwany zakwestionował żądania powoda w całości. Wskazał, że wypłacona w toku postępowania likwidacyjnego kwota w całości zaspokaja roszczenie powoda, który mógł wykonać naprawę w warsztacie należącym do Sieci Naprawczej pozwanego /odpowiedź na pozew k. 38-41/.
Pismem z 24 września 2019 roku powód rozszerzył powództwo do kwoty 4.661,90 zł /pismo procesowe – k. 115/.
Pozwany nie uznał powództwa w rozszerzonym zakresie /pismo procesowe – k. 124/.
Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny.
9 października 2018 doszło do wypadku drogowego, w którym został uszkodzony pojazd markiC. (...),nr rej. (...), stanowiący własność powoda. Sprawca zdarzenia był ubezpieczony w zakresie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej w pozwanym towarzystwie ubezpieczeń. /bezsporne/
Tego samego dnia poszkodowany zgłosił szkodę ubezpieczycielowi. Decyzją z 17 października 2018 r. pozwany przyznał powodowi odszkodowanie w wysokości 3.132,85 zł. 26 października 2018 r. odmówiono powodowi wypłaty dalszego odszkodowania /zgłoszenie szkody, decyzje – akta szkodowe na płycie CD k. 44/.
Celowy i ekonomicznie uzasadniony koszt naprawy samochodu powoda przy uwzględnieniu części i technologii gwarantujących przywrócenie stanu poprzedniego pojazdu z użyciem części oryginalnych O oraz Q zgodnie z technologią producenta wynosi 7.610,25 przy zastosowaniu stawki za roboczogodzinę 110 zł/rbg /opinia biegłegoG. P.k. 57-63/.
Wycena kosztów naprawy zlecona przez powoda wyniosła 184,50 zł /faktura VAT – k. 34/.
Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie całokształtu materiału dowodowego złożonego do akt sprawy. Jako, że osią sporu pozostawał rzeczywisty koszt naprawy przedmiotowego pojazdu, a obie strony przedstawiły odmienne kosztorysy, Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej. Sporządzona przez biegłego opinia została uznana przez Sąd za wiarygodną i profesjonalną. Opinia nie została zakwestionowana przez żadną ze stron w zakresie kosztów naprawy auta, a Sąd zgodził się z wnioskami biegłego w całości i przyjął je za swoje.
Sąd Rejonowy zważył co następuje.
Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.
W przedmiotowym postępowaniu poza sporem pozostawało, że 9 października 2018 roku doszło do zdarzenia komunikacyjnego, w wyniku którego nastąpiło uszkodzenie pojazdu należącego do powoda. Pozwany nie kwestionował zasady swojej odpowiedzialności, a jedynie wysokość dochodzonego przez powoda odszkodowania.
Stosownie doart. 822 § 1 k.c.przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej (OC) ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Stosownie do treści § 4 cyt. przepisu uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela.
Zgodnie zaś zart. 34 ust. 1 ustawy z 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych(Dz. U. Dz.U. z 2016 r. poz. 2060 t. j.) z ubezpieczenia OC przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem są zobowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia.
Okoliczność uszkodzenia pojazdu należącego do poszkodowanego jest bezpośrednim następstwem zdarzenia objętego umową. W takiej sytuacji nie powinien budzić wątpliwość fakt stosowania w tym przypadku w/w przepisów. Odszkodowanie, jakie zobowiązany jest w takiej sytuacji wypłacić zakład ubezpieczeń, obejmuje wszelkie celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki poniesione w celu przywrócenia stanu poprzedniego rzeczy.
Przez przywrócenie rzeczy do stanu poprzedniego należy rozumieć o doprowadzenie jej do stanu używalności tożsamego ze stanem tej rzeczy przez wyrządzeniem szkody. W przypadku pojazdu mechanicznego przez taki stan używalności należy rozumieć przywrócenie mu sprawności technicznej. Obowiązek ten spoczywa na zakładzie ubezpieczeń.
Jak wskazuje się w orzecznictwie Sądu Najwyższego, utrwalony jest pogląd, że powstanie roszczenia z tytułu kosztów przywrócenia uszkodzonego pojazdu do stanu pierwotnego, a tym samym zakres odszkodowania, nie zależą od tego czy poszkodowany dokonał restytucji i czy w ogóle ma taki zamiar. Odpowiada ono niezbędnym i ekonomicznie uzasadnionym kosztom naprawy, a naprawa dokonana przed uzyskaniem świadczenia od ubezpieczyciela, jej koszt i faktyczny zakres nie ma zasadniczego wpływu na sposób ustalania wysokości odszkodowania. Dla powstania roszczenia o naprawienie szkody w postaci kosztów naprawy pojazdu nie ma znaczenia fakt przeprowadzenia naprawy czy jej dokładny koszt. W konsekwencji poszkodowany w ramach ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego, w przypadku szkody częściowej, może żądać odszkodowania w wysokości odpowiadającej niezbędnym i uzasadnionym ekonomicznie kosztom przywrócenia pojazdu do stanu poprzedniego, także wtedy, gdy naprawy nie dokonał. (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 2018 r. i powołane tam orzecznictwo; także wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 2018 r., II CNP 43/17, LEX nr 2490615; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 2018 r., II CNP 41/17,LEX nr 2481973). W świetle powyższych rozważań nie powinno budzić wątpliwości stanowisko, że ustalenie przez ubezpieczyciela wysokości kosztów naprawy na podstawie stawek oferowanych przez współpracujący z nim warsztat należący do jego sieci partnerskiej nie może zasługiwać na uwzględnienie jako rzeczywiste i uzasadnione koszty naprawy. Ubezpieczyciel nie może bowiem zmuszać poszkodowanego do wyboru sposobu naprawienia szkody. Nie ulega wątpliwości, że oferowane pozwanemu przez współpracujące warsztaty stawki są preferencyjne i nie odzwierciedlają realiów rynku. Niższe ceny w takich warsztatach są wynikiem zawieranych z poszczególnymi producentami i dostawcami umów. Inne zakłady zatem, nie współpracujące z podmiotami trzecimi w takim zakresie, nie są w stanie wykonać naprawy po wskazanym przez ubezpieczyciela koszcie, gdyż jest to dla nich po prostu nieopłacalne. W rzeczywistości zatem ustalenie wysokości odszkodowania na podstawie preferencyjnych warunków w warsztatach partnerskich zawęża możliwość wyboru sposobu naprawienia szkody przez powoda, gdyż nie mógłby on przeprowadzić całości prac naprawczych za wypłaconą sumę w żadnym warsztacie poza należącymi do sieci partnerskiej ubezpieczyciela. Zatem, podzielając argumentację Sądu Najwyższego należy wskazać, że kluczowe dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy było ustalenie rzeczywistych i odpowiadających realiom rynku kosztów naprawy, pozwalających na przywrócenie pojazdu do stanu sprzed szkody. Funkcją odpowiedzialności odszkodowawczej jest bowiem kompensacja szkody, której wysokość powinna być oceniana na chwilę jej zaistnienia. Skoro zatem powód domagał się odszkodowania w wysokości hipotetycznych, ale ekonomiczne uzasadnionych i celowych kosztów restytucji, ten sposób naprawienia doznanej szkody Sąd uznał za właściwy.
Zgodnie z opinią biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej rzeczywisty i uzasadniony koszt naprawy należącego do powoda pojazdu wynosił 7.610,25 zł. Żadna ze stron nie zakwestionowała wyliczeń biegłego, także Sąd zgodził się ze sporządzoną przez niego kalkulacją. Rzeczywisty koszt naprawy pojazdu został ustalony na podstawie średnich cen części i usług wynikających z systemu Eurotax, a także powszechnie stosowanej przez nieautoryzowane serwisy naprawcze stawki 110 zł/rbg. W niniejszej sprawie Sąd uznał zatem, że określona przez pozwanego kwota odszkodowania tytułem kosztów naprawy uszkodzonego pojazdu nie pokryła w całości rzeczywistego kosztu naprawy. Jako, że rzeczywisty koszt naprawy pojazdu wyniósł 7.610,25 zł, a pozwany w toku postępowania likwidacyjnego wypłacił na rzecz powoda kwotę 3.132,85 zł, należna dopłata wynosi 4.477,40 zł. Powództwo podlegało zatem uwzględnieniu w całości.
Sąd zasądził też na rzecz powoda zwrot ceny prywatnej ekspertyzy dotyczącej kosztów naprawy pojazdu w wysokości 184,50 zł uznając, że jej sporządzenie było niezbędne do efektywnego dochodzenia odszkodowania (por. uchwała 7 sędziów Sądu Najwyższego z 2 września 2019 roku, w sprawie III CZP 99/18, opubl. OSNC 2020/2/13).
Rozstrzygnięcie w przedmiocie odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia swoją podstawę prawną znajdowało wart. 481 § 1 k.c.iart. 14 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Stosownie do powołanego wyżejart. 14 ust. 1towarzystwo ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie lub świadczenie z tytułu ubezpieczenia obowiązkowego w terminie 30 dni, licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie, z pewnymi wyjątkami wynikającymi ze szczególnych okoliczności sprawy wymagających bardziej czasochłonnego wyjaśniania. Powód zgłosił szkodę 9 października 2018 roku. Sąd zasądził zatem odsetki od 16 listopada 2018 roku zgodnie z żądaniem pozwu.
O kosztach postępowania Sąd rozstrzygnął w oparciu oart. 98 k.p.c.Powództwo zostało uwzględnione w całości, powodowi zatem należy się całkowity zwrot kosztów postępowania.
Na koszty procesu poniesione przez powoda, w łącznej wysokości 1.871 zł złożyły się: opłata sądowa od pozwu w wysokości 224 zł, 30 zł opłaty od rozszerzonej części powództwa, wykorzystana zaliczka na wynagrodzenie biegłego w kwocie 700 zł, koszty zastępstwa procesowego adwokata w kwocie 900 zł oraz 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.
Na podstawie art. 113 ust. 1 u.k.s.c, w zw. zart. 98 § 1 i 3 k.p.c., Sąd nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi Widzewa w Łodzi kwotę 966,65 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych, zgodnie z postanowieniami z k. 81 i 111).
Z/ odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi pozwanego. | ```yaml
court_name: Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa w Łodzi
date: '2020-01-23'
department_name: I Wydział Cywilny
judges:
- Hanna Świderska
legal_bases:
- art. 822 § 1 k.c.
- art. 14 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych,
Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych
- art. 98 § 1 i 3 k.p.c.
recorder: stażysta Paulina Janduła
signature: I C 732/18
``` |
151015100000503_I_C_001536_2015_Uz_2016-05-23_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt I C 1536/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 23 maja 2016 r.
Sąd Rejonowy Gdańsk – Północ w Gdańsku I Wydział Cywilny
w składzie
Przewodniczący: SSR Aleksandra Konkel
Protokolant: Marek Maślany
po rozpoznaniu w dniu 12 maja 2016 r. w Gdańsku
na rozprawie
sprawy z powództwaJ. G.
przeciwko(...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnościąwS.
o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności
1
pozbawia wykonalności, w stosunku do powódkiJ. G., tytuł wykonawczy w postaci nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym wydanego w dniu 16 września 2004 r. przez Sąd Rejonowy w Gdańsku w sprawie o sygnaturze akt Nc 2108/04, któremu Sąd Rejonowy Gdańsk – Północ w Gdańsku postanowieniem z dnia 5 lutego 2007r. wydanym w sprawie I Co 154/06 nadał klauzulę wykonalności na rzecz(...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnościąwS.w części przekraczającej kwotę 56.039,68 zł (pięćdziesiąt sześć tysięcy trzydzieści dziewięć złotych sześćdziesiąt osiem groszy), w tym 14.416,17 zł (czternaście tysięcy czterysta szesnaście złotych siedemnaście groszy) z tytułu należności głównej, 38.898,21 zł (trzydzieści osiem tysięcy osiemset dziewięćdziesiąt osiem złotych dwadzieścia jeden groszy) z tytułu odsetek oraz 2.725,30 zł (dwa tysiące siedemset dwadzieścia pięć złotych trzydzieści groszy) z tytułu kosztów procesu;
2
oddala powództwo w pozostałym zakresie;
3
zasądza od pozwanej(...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnościąwS.na rzecz powódkiJ. G.kwotę 2.717 zł (dwa tysiące siedemset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;
4
nakazuje ściągnąć od pozwanej(...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnościąwS.na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego Gdańsk – Północ w Gdańsku kwotę 421 zł (czterysta dwadzieścia jeden złotych) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.
Sygn. akt IC 1536/15
UZASADNIENIE
Pozwem wniesionym w dniu 15 września 2015 roku przeciwko(...) Sp. z o.o.wS.powódkaJ. G.domagała się pozbawienia wykonalności, w całości, tytułu wykonawczego - nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym wydanego w dniu 16 września 2004 roku przez Sąd Rejonowy w Gdańsku w sprawie o sygnaturze akt Nc 2108/04.
W uzasadnieniu powódka wskazała, że postępowanie pozwanego polegające na kontynuowaniu egzekucji jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego bowiem powódka zapłaciła lub zostało od niej przymusowo ściągnięte świadczenie, które już znacznie przekracza kwotę zaciągniętego kredytu. Nadto wskazała, że działanie pozwanego stanowi nękanie powódki bowiem egzekucja przeciwko niej toczy się od wielu lat w sytuacji, gdy współdłużnik dysponuje nieruchomością lokalową, z której pozwany mógłby się całkowicie zaspokoić czego nie czyni mając na celu wyłącznie „hodowlę odsetek”.
W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o odrzucenie pozwu wskazując, że pomiędzy tymi samymi stronami toczyła się już sprawa o pozbawienie wykonalności tożsamego tytułu wykonawczego, zaś powództwo zostało prawomocnie oddalone. Na wypadek nieuwzględnienia żądania odrzucenia pozwu, pozwany domagał się oddalenia powództwa w całości wskazując, że w sprawie niniejszej nie zachodzi żadna z podstaw powództwa przeciwegzekucyjnego.
Postanowieniem z dnia 17 marca 2016r. Sąd odmówił odrzucenia pozwu.
Sąd ustalił następujący stan faktyczny:
W dniu 16 września 2004 r. Sąd Rejonowy w Gdańsku w postępowaniu upominawczym w sprawie Nc 2108/04 wydał nakaz zapłaty przeciwkoB. M.,J. G.iP. M., zgodnie z którym pozwani zobowiązani zostali do solidarnej zapłaty na rzecz(...)(...)wG.kwoty 14.416,17 zł wraz z odsetkami:
- umownymi w wysokości 50% w stosunku rocznym od dnia 27 maja 2004r. do dnia zapłaty, co do kwoty 12.009,65 zł,
- ustawowymi od dnia 27 maja 2004r. do dnia zapłaty, co do kwoty 2.406,52 zł, a nadto kosztami sądowymi w kwocie 310,30 zł oraz kosztami zastępstwa procesowego w kwocie 2.415 zł.
W dniu 21 stycznia 2005r. nakazowi zapłaty nadano klauzulę wykonalności, zaś postanowieniem z dnia 5 lutego 2007r. w sprawie I Co 154/06 Sąd Rejonowy Gdańsk – Północ w Gdańsku nadał klauzulę wykonalności wskazanemu tytułowi egzekucyjnemu na rzecz Asekuracja sp. o.o. wS., jako następcy prawnemu dotychczasowego wierzyciela.
(dowód: nakaz zapłaty wraz z klauzulą wykonalności, k.103; tytuł wykonawczy, k.104-105)
Przeciwko powódce Komornik sądowy przy Sądzie Rejonowym Gdańsk – Północ w GdańskuM. B.prowadzi egzekucję pod sygnaturą akt Km 463/05. W toku postępowania wyegzekwowana została kwota 78.185,18 zł, przy czym wierzycielowi przekazano kwotę 65.997,13 zł, w tym na:
- koszty zastępstwa w egzekucji – 1.200 zł
- koszty zastępstwa w procesie – 2.415 zł
- koszty procesu – 435,30 zł
- koszty klauzuli – 66 zł
- odsetki – 61.626,57 zł
- spłatę części uiszczonej zaliczki – 254,26 zł
(dowód: informacja komornika z dnia 8 kwietnia 2016r. w sprawie Km 463/05, k.109-109v)
Sąd zważył, co następuje:
Stan faktyczny w niniejszej sprawie był w zasadzie bezsporny, a ustalony został na podstawie dokumentów złożonych do akt sprawy przez strony a nadto znajdujących się w aktach sprawy KM 463/05. Dokumenty te w znacznej części miały charakter urzędowy, a ich wiarygodność i treść nie budziły wątpliwości Sądu. Dotyczy to w szczególności samej treści samego tytułu wykonawczego, jak też – sporządzonej przez Komornika na podstawie akt egzekucyjnych – informacji o wyegzekwowanych należnościach.
Powództwo zasługiwało na częściowe uwzględnienie, a jego podstawę prawną stanowił przepisart. 840 § 1 pkt 2 kpc. Zgodnie z tym przepisem dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części albo ograniczenia, jeżeli po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane. Powódka w wytoczonym powództwie przeciwegzekucyjnym powołała się na zasady współżycia społecznego wskazując zarazem, że uiszczona na rzecz wierzyciela oraz ściągnięta przez komornika należność znacznie przekracza kwotę zaciągniętego kredytu.
Sąd podzielił zapatrywanie powódki, że dalsze prowadzenie egzekucji na podstawie kwestionowanego tytułu wykonawczego, godziło by w zasady współżycia społecznego. Zaszło bowiem zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie nie może być egzekwowane, przy czym, w ocenie Sądu, owym zdarzeniem jest zasadnicza zmiana systemu prawa cywilnego materialnego w zakresie funkcjonowania instytucji odsetek. Zmiana ta nastąpiła na mocy nowelizacjiKodeksu cywilnegoustawą z dnia 7 lipca 2005 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz o zmianie niektórych innych ustaw. W brzmieniu nadanym powyższą ustawąart. 259 §§21i 22kcstanowiły, że maksymalna wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie może w stosunku rocznym przekraczać czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego NBP (odsetki maksymalne); jeżeli wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej przekracza wysokość odsetek maksymalnych, należą się odsetki maksymalne.
Co do zasady, powyższa zmiana weszła w życie z dniem 20 lutego 2006 r., zaś stosownie do art. 5 przepisy ustawy zmieniającej nowe przepisy stosuje się do czynności prawnych dokonywanych po jej wejściu w życie, a co za tym idzie do umów zawartych przed wejściem w życie ustawy nadal mają zastosowanie przepisy dotychczasowe. Tym niemniej, rewolucyjny charakter nowelizacji, jak też jej znaczenie z punktu widzenia obrotu prawnego, prowadzą do wniosku, że jakkolwiek nowe przepisy nie mają zastosowania do czynności prawnych sprzed wejścia w życie ustawy, to istniejące już w dacie wejścia w życie ustawy zobowiązania należy oceniać z uwzględnieniem nowych przepisów. Pogląd taki wyraził również Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 6 grudnia 2007 r. sygn. IV CSK 320/07, gdzie wskazał, że „nawet, jeśli kontrola prawidłowości postanowień umownych o wysokości odsetek oparta została na słusznym założeniu, że - chociaż w czasie zawierania umowy nie obowiązywały przepisy ograniczające maksymalną stopę odsetkową, a przepis przejściowy (art. 5)ustawy z 7 lipca 2005 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz zmianie niektórych innych ustaw(Dz. U. Nr 157, poz. 1316) nakazywał stosować nowe przepisy do czynności prawnych dokonanych po wejściu w życie ustawy, to treść nowegoart. 359 § 21kcmoże stanowić przesłankę dokonywanej w toku procesu oceny, czy konkretne odsetki umowne mieściły się w dozwolonej stronom swobodzie kształtowania treści stosunku prawnego, czy też nie.” Podobne zapatrywanie odnośnie umów zawartych przed wejściem w życie ustawy wyrażono w wyroku z dnia 3 lipca 2008 r. sygn. IV CSK 81/08, gdzie SN wskazał, że „Rozwiązania prawne przyjęte wart. 359 § 21 i § 23kc, mogą stanowić jedno z kryterium oceny, czy konkretne odsetki umowne mieściły się w dozwolonej stronom swobodzie kształtowania stosunku prawnego.” Również w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 4 listopada 2005 r. sygn. V CK 162/05 wskazano: „Treśćart. 359 § 21kcstanowi wskazówkę co do tego, jakiego rzędu wielkość zastrzeżonych w umowie odsetek uzasadnia uznanie zastrzeżenia za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.”
Niezależnie od wpływu wspomnianej nowelizacji na postępowania dotyczące postępowań toczących się po jej wejściu w życie, których podstawą są zobowiązania zaciągnięte w okresie wcześniejszym, należy również zastanowić się nad dopuszczalnością oceny istniejących już tytułów wykonawczych i naliczanych zgodnie z nimi odsetek, w kontekścieart. 359 § 21kc, w postępowaniach z powództwa przeciwegzekucyjnych (opozycyjnych).
W ocenie Sądu odpowiedź na powyższe pytanie powinna być twierdząca. Jakkolwiek ostrożnie podchodzić należy do powództw opozycyjnych, w zakresie, w jakim mogłyby prowadzić do naruszenia powagi rzeczy osądzonej, to jednak trzeba mieć na względzie, że nowelizacja dokonana ustawą z dnia 07 lipca 2005 r. zmieniła sposób myślenia o odsetkach umownych, zmieniając też w tym zakresie punkt odniesienia zasad współżycia społecznego w ocenie odsetek umownych. Wobec tego sama istotna zmiana systemu prawa cywilnego materialnego w tym zakresie może zostać uznana za „zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie nie może być egzekwowane” o jakim mowa wart.840§1 pkt 2 kpc.
Co do zasady brak jest wkodeksie cywilnymdefinicji „zdarzenia”, o którym mowa w powołanym przepisie. Generalnie przyjmuje się, że winno to być zdarzenie należące do dziedziny prawa materialnego. Zdaniem Sądu takie zdarzenie nie musi polegać wyłącznie na zdarzeniu cywilnoprawnym odnoszącym się tylko i wyłącznie do samych stron czynności (jakim jest zarzut potrącenia, spełnienie świadczenia, przedawnienie) konkretnego stosunku zobowiązaniowego. Może nim być również zmiana przepisów prawa o charakterze systemowym – z natury swej taka zmiana ma charakter generalno – abstrakcyjny i odnosi się do nieoznaczonego kręgu podmiotów. Jest ona zdarzeniem o tyle, że każda istotna zmiana przepisów prawa materialnego ma wpływ na nieokreślony krąg adresatów i prowadzi do zmiany ich sytuacji prawnej oraz ocen tej sytuacji.
Gdy zatem orzeczenie sądu nakazujące zapłatę sumy pieniężnej wraz z odsetkami umownymi przewyższającymi czterokrotność stopy kredytu lombardowego (w sprawie niniejszej 50% rocznie) zapadło przed dniem 20 lutego 2006 r., to wejście w życie nowej ustawy można uznać za zdarzenie, o którym mowa wart. 840 § 1 pkt 2 kpc. Z tą datą uległ bowiem przeobrażeniu system prawa. Tym samym otwiera to drogę do żądania pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego w zakresie naliczanych po dniu 20 lutego 2006 r. odsetek w stawce przekraczającej wysokość odsetek maksymalnych. Co do wszystkich powstałych wcześniej tytułów wykonawczych stopa odsetek naliczanych po wskazanej dacie mogłaby zatem wynosić co najwyżej czterokrotność stopy lombardowej.
Z uwagi zatem na zasadę współżycia społecznego, jaką jest zakaz lichwy, standardy której w zakresie naliczania odsetek maksymalnych wyznaczyła wskazana nowelizacja, dalsze egzekwowanie odsetek od zasądzonych już należności, w wysokości przekraczającej 4 – krotność stopy kredytu lombardowego NBP jest niedopuszczalne. Tym samym w odniesieniu do odsetek przekraczających odsetki maksymalne zobowiązanie nie może być egzekwowane, a sama nowelizacja z 7 lipca 2005 r. jest zdarzeniem powodującym taki stan rzeczy.
Zważyć należy, iż z dniem 1 stycznia 2016r. weszły w życie przepisy zmieniające regulację odnośnie odsetek maksymalnych. Okoliczność tę Sąd również uwzględnił co do odsetek należnych od tej daty.
Zważywszy, że wyrokując Sąd uwzględnia stan rzeczy istniejący w dniu zamknięcia rozprawy, dokonano wyliczenia odsetek na dzień 12 maja 2016r. uwzględniając ich maksymalną, uregulowaną wskazanymi przepisami, wysokość.
Na dzień zamknięcia rozprawy (12 maja 2016r.) odsetki umowne od kwoty 12.009,65 zł, kształtują się następująco:
1
za okres od 27 maja 2004r. do 19 lutego 2006r. (okres przed wejściem w życie nowelizacjiKodeksu cywilnego) w wysokości 50% rocznie 10.430,30 zł
2
za okres od 20 lutego 2006r. do 31 grudnia 2015r. odsetki w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP 24.402,95 zł
3
za okres od 1 stycznia 2016r. do 12 maja 2016r. odsetki w wysokości maksymalnych odsetek za opóźnienie 612,66 zł
Na dzień zamknięcia rozprawy (12 maja 2016r.) odsetki ustawowe od kwoty 2.406,52 zł (od dnia 1 stycznia 2016r. – ustawowe odsetki za opóźnienie), wynosiły 3.452,30 zł.
W konsekwencji, wszystkie należne wierzycielowi odsetki zamykają się kwotą 38.898,21 zł. Zważywszy zaś, że należność główna zasądzona kwestionowanym tytułem wykonawczym wynosi 14.416,17 zł zaś zasądzone koszty procesu – 2.725,30 zł, uznać należy, iż cała należna wierzycielowi kwota to 56.039,68 zł.
Mając na względzie, że w toku egzekucji wyegzekwowano na poczet samych odsetek kwotę 61.626,57 zł, a zatem znacznie wyższą od należnej – ustalonej przez Sąd na poziomie 38.898,21 zł winna być ona zaliczona na zaspokojenie również należności głównej. Zdaniem Sądu, w okolicznościach sprawy niniejszej, kontunuowanie egzekucji na podstawie kwestionowanego tytułu wykonawczego, w tym egzekucja odsetek o stopie przekraczającej stopę odsetek maksymalnych po dacie 20 lutego 2006 r. jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, to jest zart. 5 kciart. 58 § 2 kc.Powyższe stanowi podstawę pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego we wskazanym zakresie.
Jednocześnie, należy mieć na względzie, iż pozbawienie wykonalności dotyczyć może jedynie tytułu wykonawczego nadającego się do wykonania. Zważywszy zaś, przez wzgląd na wartość wyegzekwowanego świadczenia, że cała należność objęta tytułem wykonawczym – ale wyłącznie na skutek uznania przez Sąd niedopuszczalności egzekwowania począwszy od dnia 20 lutego 2006r. odsetek wyższych niż maksymalne – została wyegzekwowana. W tym zakresie zatem tytuł stracił wykonalność a powództwo podlegało oddaleniu.
Z tych względów Sąd pozbawił tytuł wykonawczy wykonalności wyłącznie ponad kwotę, która – zdaniem Sądu znajdującym oparcie w zasadach współżycia społecznego – była wierzycielowi należna.
Powódka wprawdzie nie wygrała procesu w całości, jednakże co do zasady jej roszczenie zmierzające do uniemożliwienia dalszego prowadzenia egzekucji przeciwko niej, zasługiwało na uwzględnienie, zaś ustalenie wysokości odsetek zależało od oceny Sądu. Powyższe uzasadniało obciążenie pozwanego kosztami procesu w całości. Na koszty należne powódce złożyły się: 300 zł opłaty od pozwu, ponad tę kwotę powódka bowiem została zwolniona od kosztów sądowych oraz 2.417 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, w tym opłata skarbowa od pełnomocnictwa (17 zł).
W punkcie 4 wyroku Sąd nakazał ściągnąć od pozwanej spółki, jako strony przegrywającej proces, kwotę 421 zł stanowiącą tę część opłaty od pozwu, od której poniesienia powódka została zwolniona (art.113 ust.1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych).
ZARZĄDZENIE
1
(...)
2
(...)
3
(...) | ```yaml
court_name: Sąd Rejonowy Gdańsk-Północ w Gdańsku
date: '2016-05-23'
department_name: I Wydział Cywilny
judges:
- Aleksandra Konkel
legal_bases:
- art. 840 § 1 pkt 2 kpc
- art. 359 § 21 i § 2
- art.113 ust.1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych
recorder: Marek Maślany
signature: I C 1536/15
``` |
150515100001006_II_K_000503_2015_Uz_2019-04-25_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt II K 503/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 25 kwietnia 2019 r.
Sąd Rejonowy w Giżycku w II Wydziale Karnym w składzie:
Przewodniczący – SSR Tomasz Zieliński
Protokolant – sekr. Anna Rogojsza, st. sekr. sąd. Urszula Ekstowicz, st. sekr. sąd. Anna Żebrowska
w obecności Prokuratora Prokuratury Rejonowej wG.– Piotra Murzynowskiego, Janusza Wałach, Urszuli Bolik, Asesora Prokuratury Rejonowej w Giżycku – Sebastiana Pilch
po rozpoznaniu w dniu 17.03.2016 r., 19.04.2016 r., 24.05.2016 r., 24.06.2016 r., 02.09.206 r., 04.10.2016 r., 17.03.2017 r., 01.06.2017 r., 20.04.2018 r., 11.04.2019r. sprawy
R. P.zd.B.
urodz. (...)wG.
córkiH.iJ.zd.W.
oskarżonej o to, że:
W okresie od stycznia 2013 r. do 31 stycznia 2015 r. wG.gm.G., działając czynem ciągłym, w krótkich odstępach czasu, jako księgowa obsługi kasy zakładowej, poprzez wprowadzenie nieprawdziwych danych do systemu księgowego oraz wytwarzanie fikcyjnych dokumentów księgowych na część, których to zostały podrobione podpisy kontrahentów w osobieE. S.,J. G.,J. Ś., służących rozliczeniu gotówki, przywłaszczyła sobie z kasy zakładowej na szkodęGminnej Spółdzielni (...)wG.z siedzibą wG.powierzoną jej rzecz ruchomą w postaci pieniędzy w kwocie 116.274,34 zł
tj. o czyn zart. 284§2 kkiart. 270§1 kkw zw. zart. 11§2 kkw zw. zart. 12 kk
1
OskarżonąR. P.uznaje za winną popełnienia czynu zarzucanego jej aktem oskarżenia, przy czym opis czynu uzupełnia w ten sposób, że po słowach „…J. Ś.…” dodaje zapis o treści „…używając ich jako autentyczne…” oraz ustalając, że przywłaszczyła pieniądze w kwocie nie mniejszej niż 85.014,59 zł i za to skazując ją na podstawieart. 284§2 kkw zb. zart. 270§1 kkw zw. zart. 11§2 kkw zw. zart. 12 kkw zw. zart. 4§1 kk, wymierza jej na podstawieart. 284§2 kkw zw. zart. 11§3 kkw zw. zart. 4§1 kkkarę 1 (jeden) roku i 6 (sześć) miesięcy pozbawienia wolności.
2
Na podstawieart. 69§1 i 2 kk,art. 70§1 pkt 1 kkw zw. zart. 4§1 kkwykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesza oskarżonej tytułem próby na okres 2 (dwa) lat.
3
Na podstawieart. 627kpkw zw. zart. 616§1 pkt 2 kpkzasądza tytułem zwrotu poniesionych wydatków w związku z ustanowieniem pełnomocnika od oskarżonej na rzecz oskarżyciela posiłkowegoGminnej Spółdzielni (...)wG.z/s wG.kwotę 1.512,00 zł powiększona o kwotę 347,76 zł stanowiącą 23% VAT tj. łącznie kwotę 1.859,76 (jeden tysiąc osiemset pięćdziesiąt dziewięć 76/100) zł.
4
Zasądza od Skarbu Państwa na rzecz Kancelarii Adwokackiej adw.K. W.tytułem wynagrodzenia za obronę oskarżonej wykonywaną z urzędu kwotę 1.512,00 zł powiększoną o kwotę 347,76 zł stanowiącą 23% podatek VAT tj. łącznie kwotę 1.859,76 (jeden tysiąc osiemset pięćdziesiąt dziewięć 76/100) zł.
5
Na podstawieart. 230§2 kpknakazuje zwrócićGminnej Spółdzielni (...)wG.z/s wG.zabezpieczone, jako dowody rzeczowe dokumenty zawarte w pkt III aktu oskarżenia zawierającym wykaz dowodów rzeczowych, a nadto oryginały dokumentów znajdujące się na k. 241 akt.
6
Zwalnia oskarżoną od uiszczenia opłaty i ponoszenia kosztów sądowych w pozostałym zakresie.
Sygn. akt IIK 503/15
UZASADNIENIE
W związku z tym, że wniosek o sporządzenie na piśmie uzasadnienia wyroku złożony przez pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego dotyczy rozstrzygnięcia o karze i innych konsekwencjach prawnych czynu sąd na podstawieart. 423§1a kpkw zw. zart. 424§3kpk, ograniczył zakres uzasadnienia do tych części wyroku, których wniosek dotyczy.
Wyrokiem z dnia 25 kwietnia 2019 r. sąd uznał oskarżonąR. P.za winną tego, że w okresie od stycznia 2013 r. do 31 stycznia 2015 r. wG.gm.G., działając czynem ciągłym, w krótkich odstępach czasu, jako księgowa obsługi kasy zakładowej, poprzez wprowadzenie nieprawdziwych danych do systemu księgowego oraz wytwarzanie fikcyjnych dokumentów księgowych na część, których to zostały podrobione podpisy kontrahentów w osobieE. S.,J. G.,J. Ś.używając ich jako autentyczne, służących rozliczeniu gotówki, przywłaszczyła sobie z kasy zakładowej na szkodęGminnej Spółdzielni (...)wG.z siedzibą wG.powierzoną jej rzecz ruchomą w postaci pieniędzy w kwocie nie mniejszej niż 85.014, 59 zł tj. występku zart. 284§2 kkw zb. zart. 270§1 kkw zw. zart. 11§2 kkw zw. zart. 12 kki skazując na podstawie powyższych przepisów wymierzył jej na podstawieart. 284§2 kkw zw. zart. 11§3 kkw zw. zart. 4§1 kkkarę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności. W związku z tym, że w czasie orzekania obowiązywała ustawa inna niż w czasie popełnienia przestępstwa Sąd uznając za względniejsząustawę z dnia 06.06.1997 r. Kodeks karny(Dz. U. Nr 88 poz. 553 z 1997 r. z późn. zm.) obowiązującą przed wejściem w życie w dniu 01.07.2015 r. zmian wprowadzonych ustawą z dnia 20.02.2015 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r. poz. 396) na podstawieart. 4§1kkzastosował ustawę obowiązującą poprzednio uznając, że jest ona względniejsza dla oskarżonej. Dokonując oceny w tej części sąd miał na uwadze przede wszystkim zmianyart. 69-74 kkmniej korzystne niż rozwiązania obowiązujące poprzednio.
Wymierzając powyższą karę Sąd miał na uwadze jako okoliczności obciążające przede wszystkim wysoki stopień zawinienia oskarżonej wynikający z popełnienia zarzucanego jej czynu z winy umyślnej z zamiarem bezpośrednim oraz społecznej szkodliwości wyrażającej się w charakterze, rodzaju i wielości naruszonych dóbr chronionych prawem w postaci własności rzeczy, pewności obrotu prawnego opierającej się na zaufaniu do dokumentów oraz praw i stosunków prawnych, których istnienie lub nieistnienie dany dokument stwierdza, rozmiarze wyrządzonej szkody, a nadto sposobie i okolicznościach popełnienia w wyniku nadużycia zaufania jakim pracodawca obdarza osoby zatrudnione w księgowości powierzając im m.in. swoje pieniądze.
Na korzyść oskarżonej sąd uwzględnił przede wszystkim jej dotychczasową niekaralność (dane o karalności k. 756).
Mając na uwadze wysokość wymierzonej kary pozbawienia wolności, która nie przekroczyła 2 lat oraz dotychczasową niekaralność oskarżonej, Sąd doszedł do przekonania, że wystarczającym będzie dla osiągnięcia wobec niej celów kary, a w szczególności zapobieżenia powrotowi do przestępstwa warunkowe zawieszenie jej wykonania. Uznając, że zachodzą przesłanki indywidualno prewencyjne określone wart. 69§1 i 2 kk, Sąd wykonanie tak orzeczonej kary 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności warunkowo zawiesił oskarżonej na podstawieart. 71§1 pkt 1 kktytułem próby na okres lat 2.
Zdaniem sądu tak orzeczona kara 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania tytułem próby na okres 2 lat jest współmierna do stopnia zawinienia oskarżonej, społecznej szkodliwości czynu, którego dopuściła się, a nadto winna przyczynić się do osiągnięcia celów w zakresie wychowawczego i zapobiegawczego oddziaływania na jej osobę oraz w zakresie szeroko rozumianej prewencji ogólnej.
Sąd nie uwzględnił wniosku oskarżycielki posiłkowej, jej pełnomocnika i oskarżyciela publicznego złożonego na podstawieart. 46§1 kko zobowiązanie oskarżonej do naprawienia w całości lub w części szkody, gdyż zgodnie zart. 415§1 kpkobowiązku takiego nie orzeka się, jeżeli roszczenie wynikające z popełnienia przestępstwa jest przedmiotem innego postępowania albo o roszczeniu tym prawomocnie orzeczono. Ustalając na podstawie opinii biegłej z zakresu księgowości oraz biegłego z zakresu informatyki wysokość wyrządzonej przez oskarżoną szkody wynoszącą nie mniej niż 85.014, 59 zł sąd miał na uwadze to, że o roszczeniu tym prawomocnie orzekł Sąd Okręgowy w Olsztynie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 06 czerwca 2017 r. w sprawie IV P-Pm 12/15 (dowód: odpis wyroku wraz z uzasadnieniem k. 648-665, odpis wyroku wraz z uzasadnieniem Sądu Apelacyjnego w Białymstoku, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w sprawie III APa 6/17 k. 681-710).
Tytułem zwrotu poniesionych przez oskarżyciela posiłkowegoGminną Spółdzielnię (...)wG.z/s wG.wydatków w związku z ustanowieniem pełnomocnika na podstawieart. 627 kpkw zw. zart. 616§1 pkt 2 kpkzasądzono od oskarżonej na rzecz tej spółdzielni kwotę brutto 1.859,76 zł.
Sąd zasądził od Skarbu Państwa w związku z ustanowieniem oskarżonej obrońcy z urzędu tytułem wynagrodzenia kwotę brutto 1.859,76 zł.
O zabezpieczonych jako dowody rzeczowe dokumentach, których opis zawarto w pkt III aktu oskarżenia zawierającym wykaz dowodów rzeczowych oraz o oryginałach dokumentów znajdujących się na k. 241 akt sąd orzekł na podstawieart. 230§2 kpknakazując ich zwrotGminnej Spółdzielni (...)wG.uznając, że są one zbędne dla dalszego postępowania karnego.
Mając na uwadze ustalenia dotyczące sytuacji materialnej, rodzinnej i zdrowotnej oskarżonej uznając, że zachodzą przesłanki określone wart. 624§1 kpksąd zwolnił ją od uiszczenia opłaty oraz ponoszenia kosztów sądowych w pozostałym zakresie. | ```yaml
court_name: Sąd Rejonowy w Giżycku
date: '2019-04-25'
department_name: II Wydział Karny
judges:
- Tomasz Zieliński
legal_bases:
- art. 70§1 pkt 1 kk
- art. 616§1 pkt 2 kpk
recorder: sekr. Anna Rogojsza, st. sekr. sąd. Urszula Ekstowicz, st. sekr. sąd. Anna
Żebrowska
signature: II K 503/15
``` |
152510200001512_III_RC_000195_2018_Uz_2019-05-13_002 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt III RC 195/18
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 13 maja 2019 roku
Sąd Rejonowy w Łowiczu w Wydziale III Rodzinnym i Nieletnich
w składzie:
Przewodnicząca: SSR Honorata Wójcik
Protokolant: st. sekr. sąd. Elżbieta Gołaszewska
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 29 kwietnia 2019 roku
sprawy z powództwa małoletniejZ. M.reprezentowanej przez przedstawicielkę ustawowąK. M. (1)
przeciwkoA. M. (1)
o podwyższenie alimentów
1
podwyższa alimenty płatne odA. M. (1)na rzecz jego małoletniej córkiZ. M.ur. (...)ustalone ostatnio wyrokiem Sądu Okręgowego w Łodzi w sprawie I C 1207/15 z dnia 04.02.2016 r. z kwoty po 300 (trzysta) złotych miesięcznie do kwoty po 600 (sześćset) złotych miesięcznie płatne z góry do dnia 10-go każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat, do rąk matki dzieckaK. M. (1)poczynając od dnia 02.01.2019 roku,
2
oddala powództwo w pozostałej części,
3
nie obciąża pozwanego kosztami postępowania, które przejmuje na rachunek Skarbu Państwa,
4
przyznaje wynagrodzenie rad. pr.E. S.w kwocie 175,50 (sto siedemdziesiąt pięć złotych 50/100) z VAT za reprezentację z urzędu pozwanegoA. M. (1)i należność tę nakazuje wypłacić z rachunku Skarbu Państwa;
5
przyznaje wynagrodzenie rad. pr.A. S.w kwocie 73,80 ( siedemdziesiąt trzy złote 80/100) z VAT za reprezentację przedstawicielki ustawowejK. M. (1)i należność tę nakazuje wypłacić z rachunku Skarbu Państwa;
6
nadaje wyrokowi w punkcie 1 rygor natychmiastowej wykonalności.
Sygn. akt III RC 195/18
UZASADNIENIE
Małoletnia powódkaZ. M.reprezentowana przez przedstawicielkę ustawowąK. M. (1)w pozwie z dnia 30 listopada 2018 roku wniosła o podwyższenie alimentów od pozwanegoA. M. (1)z kwoty po 300 zł do kwoty po 600 złotych na rzecz małoletniej powódki.
W uzasadnieniu pozwu podniesiono, że alimenty od pozwanego na rzecz powódki w/w kwocie ustalone zostały w 2016 roku w wyroku rozwodowym, a od tego czasu wzrosły potrzeby powódki. Przedstawicielka ustawowa pracuje , ale nie jest w stanie zaspokoić wszystkich potrzeb dzieci stron, bowiem utrzymuje również pełnoletnią córkę poza powódką.(pozew – k. 2 -4).
W odpowiedzi na pozew z dnia 30 stycznia 2019 roku pozwanyA. M. (1)wniósł o oddalenie powództwa w całości, podał, że nie jest w stanie łożyć na utrzymanie małoletniej powódki żądanej kwoty , gdyż pracuje jedynie dorywczo , wspiera go rodzina i przyjaciele, a nadto stracił kontrolę nad własnym życiem, leczy się u psychiatry, pije alkohol, przebywał w ZK. (odpowiedz na pozew k 15-16)
Na rozprawie w dniu 29 kwietnia 2019 roku pełnomocnik przedstawicielki ustawowej poparł powództwo.
Pełnomocnik pozwanego nie uznał powództwa. Wniósł o odroczenie rozprawy z powodu braku kontaktu z pozwanym ,poparł złożone wnioski dowodowe.
Sąd nie uwzględnił wniosku o odroczenie rozprawy.
(protokół rozprawy – k. 94).
Sąd ustalił następujący stan faktyczny:
PowódkaZ. M.ma 10 lat,jest uczennicą III klasy Szkoły podstawowej. Rodzice powódki są po rozwodzie, nie mieszkają razem. Małoletnia zamieszkuje z matką.
(okoliczność bezsporna)
Sąd Okręgowy w Łodzi I Wydział Cywilny w wyroku z dnia 04 lutego 2016 roku w sprawie o sygn. akt I C 1207/15 ustalił alimenty na rzecz małoletnich dzieciA. M. (2)iZ. M.w wysokości po 300 zł miesięcznie na rzecz każdej z nich od pozwanegoA. M. (1), przy czym ustalił, że alimenty będą płatne do rąk matki dzieciK. M. (1)z góry do 10-go każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności zobowiązując ustawową przedstawicielkę do ponoszenia pozostałych kosztów utrzymania dzieci .
(dowód: wyrok z akt sprawy I C 1207/15 k.5)
Sąd Okręgowy w Łodzi I Wydział Cywilny orzekał o wysokości alimentów zasądzonych od pozwanego na rzecz powódki, kiedyZ. M.miała 7 lat. Rodzice powódki mieli jeszcze na utrzymaniu 2 córki ,pełnoletniąM.i małoletnią wówczasA., na którą również zostały ustalone alimenty po 300 złotych miesięcznie. Przedstawicielka ustawowa małoletnich powodów miała 41 lat, zajmowała się dziećmi, prowadziła własną działalność w zakresie organizacji imprez dla dzieci i dorosłych, prowadziła badania ankietowe, jej dochód wynosił około 2500 złotych . Mieszkała z dziećmi we wspólnym domu wN.. Na swoje i dzieci utrzymanie, łącznie z zasiłkami, dysponowała kwotą około 2800 złotych. Nie prowadziła z pozwanym wspólnego gospodarstwa domowego, ale zamieszkiwał on we wspólnym ich domu , ponosił częściowe koszty jego utrzymania. Trzy lata przed rozwodem pozwany prowadził własną działalność , usłgi ogólnobudowlane , przy pracy uległ wypadkowi, miał obcięty palec , który lekarze mu przyszyli ale pozostał lekki niedowład ręki, nie mógł więcej pracować , zaczął nadużywać alkoholu i relacje wewnątrz rodzinne popsuły się. W dacie rozwodu pozwany utrzymywał się z prac dorywczych, z których osiągał dochód około 1000 złotych miesięcznie.
Potrzeby małoletniejZ., która wówczas uczęszczała do przedszkola, przedstawicielka ustawowa określiła na kwotę 1200 złotych miesięcznie.
(dowód: akta Sądu Okręgowego w Łodzi I C 1207/15).
ObecnieZ. M.ma 10 lat , małoletni uczęszcza do Szkoły Podstawowej do klasy III . Łącznie miesięczne koszty utrzymaniaZ. M.matka określiła na kwotę 2576 zł miesięcznie. Na kwotę tę składają się wyżywienie, ubrania, artykuły chemiczne, opieka zdrowotna , leczenie stomatologiczne , wydatki szkolne, opłata za obiady w szkole , wypoczynek , rekreację , opłaty za media /zestawienie kosztów utrzymania małoletniej.
( k .75-92)
Małoletnia powódka nie utrzymuje kontaktu z pozwanym który nie uczestniczy w życiu małoletniej , nie interesuje się zdrowiem i potrzebami. Małoletnia obawia się spotkań z ojcem, który jest pod wpływem alkoholu, doszło nawet do interwencji policji w zakresie kontaktów.
Przedstawicielka ustawowa wraz z małoletnią powódka i 2 dorosłymi już córkami nadal mieszka w nieruchomości wN.. Pozwany z domu się wprowadził po rozwodzie i zamieszkał u swojej matki.Za opłaty związane z domem przedstawicielka ustawowa ponosi koszt około 400 złotych miesięcznie. Najstarsza córka ponosi opłaty za siebie i swoje dziecko .K. M. (1)pracuje obecnie jako nauczyciel wspomagający wM.podS..Codziennie dojeżdża do pracy własnym samochodem , odwozi też córkę doŁ.do szkoły. Otrzymuje na powódkę 500+. Pomaga jej w wychowaniu i utrzymaniu matka , która stara się zapewnić im obiady. Sprzedała urządzenie do blachy i pieniądze przeznaczyła na bieżące potrzeby
(dowód: zeznaniaK. M. (1)– k. 94v, 95,96 )
PozwanyA. M. (1), z zawodu jest stolarzem, prowadził w tym zakresie działalność w warsztacie po ojcu. Posiada tam maszyny i urządzenia. Jego brat w osobnym warsztacie nadal prowadzi taką działalność , ale pozwany nie wykonuje obecnie tam pracy od roku. Zmaga się z chorobą alkoholową , przebywa naulicy (...)w znajomego , gdzie mieszka również jego nowa partnerka. Podejmuje drobne prace dorywcze. Cierpi na chorobę wrzodowa żołądka , ma z tego tytułu orzeczenie o niepełnosprawności. Wyjeżdżał na krótki okres do pracy do Anglii. Pomaga mu rodzina i znajomi.
(dowód: zeznania przedstawicielki ustawowej– k. 94odwrót 95 , zeznania świadkówJ. K.iL. M.k 95,96)
Sąd uznał za wiarygodny zebrany w sprawie materiał dowodowy i oparł się na nim, dokonując ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie. Nie budzą wątpliwości Sądu co do wiarygodności dowody z dokumentów. Zeznania przesłuchanej w charakterze strony powodowej przedstawicielki ustawowej powodów, jak również świadków należy uznać w większości za wiarygodne. Pozwany na rozprawę nie stawił się i nie złożył zeznań.
Sąd zważył, co następuje:
Zdaniem Sądu , powództwo jest zasadne co do kwoty po 600 złotych miesięcznie na rzecz małoletniejZ. M..
W myślart. 138 k.r.o., w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Przez zmianę stosunków rozumieć natomiast należy zwiększenie się usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego bądź zmniejszenie lub ustanie możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do alimentacji. Zgodnie bowiem z treściąart. 135 § 1 k.r.o.zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego, a wykonywanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, może polegać także, w całości lub w części, na osobistych staraniach o jego utrzymanie lub wychowanie (art. 135 § 2 k.r.o.).
Zakres potrzeb dziecka, których zaspokajanie jest obowiązkiem rodziców, ustanawia przepisart. 96 k.r.o.W związku z powyższym, rodzice zobowiązani są zapewnić dzieciom, które nie są w stanie utrzymać się samodzielnie, zaspokojenie potrzeb w zakresie wyżywienia, odzieży, środków higieny oraz leczenia. Należy podkreślić, iż rodzice mogą być zwolnieni od świadczeń alimentacyjnych w stosunku do dziecka tylko wtedy, gdy dziecko posiada własny majątek, a dochody z tego majątku wystarczają na całkowite pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. We wszelkich innych wypadkach na rodzicach ciąży stanowczy obowiązek utrzymania dziecka, ograniczony tylko ich możliwościami zarobkowymi i majątkowymi.
W niniejszej sprawie Sąd doszedł do wniosku, iż zasadnym jest podwyższenie alimentów płatnych od pozwanegoA. M. (1)na rzecz jego małoletniej córki. Potrzeby małoletniej powódki, która jest w takim wieku, że nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie, nie osiąga żadnych dochodów, nie ma własnego majątku, z upływem czasu rosną. W literaturze podkreśla się, iżz biegiem lat, a zwłaszcza wskutek dorastania dziecka zwiększają się jego potrzeby i tym samym osoby zobowiązane do jego alimentacji powinny zwiększyć swój wysiłek dla zaspokojenia tych potrzeb(T. Smyczyński, Prawo rodzinne i opiekuńcze, Warszawa 2005, s. 277).
Od chwili, kiedy ostatnio była ustalona wysokość alimentów od pozwanego na rzecz powódki, to jest od momentu wydania wyroku przez Sąd Okręgowy w Łodzi I Wydział Cywilny upłynęły 3 lata. Od tamtej pory uległa zmianie sytuacja stron. Powódka jest uczniem szkoły podstawowej , ma szersze zainteresowania , co również związane jest z dodatkowymi kosztami, wymaga leczenia okulistycznego i ponoszenia kosztów leczenia . Powódka znajdują się w takim wieku, że jej potrzeby szczególnie szybko rosną. W związku z dorastaniem więcej środków, niż było to w 2016 roku, potrzeba na wyżywienie, na odzież, buty, które częściej trzeba wymieniać na nowe, większe. Przedstawicielka ustawowa ponosi koszty utrzymania małoletniej , które wynoszą 2576 złotych miesięcznie .
Sytuacja przedstawicielki ustawowej powódki zmieniła się w stosunku do 2016 roku.
Osiąga niższy dochód z tytułu pracy i korzysta ze świadczeń 500+. Jednocześnie jednak zwiększyły się jej obciążenia z powodu utrzymania nieruchomości , na której również zamieszkuje małoletnia powódka, bowiem utrzymuje te nieruchomość sama . Przedstawicielka ustawowa samodzielnie sprawuje osobiste starania o małoletnie dziecko, dba o jej potrzeby materialne , zdrowotne i edukacyjne . Pozwany nie angażuje się w wychowanie dziecka.
Sytuacja pozwanego od dnia wyroku rozwodowego zasądzającego alimenty w łącznej kwocie na dwie córki 600 zł miesięcznie również uległa zmianie. Nie prowadzi działalności , nadużywa alkoholu. Pozwany jest młodym człowiekiem i powinien podjąć wszelkie starania do podjęcia pracy , która pozwoli mu na realizację zobowiązań. Pozwany nawet nie podjął próby szukania takiej pracy, nie zarejestrował się w Urzędzie Pracy . Pozwany ma dobry zawód stolarza i wyposażony warsztat i powinien wykorzystać swoje przyuczenie w zawodzie dla znalezienia dobrze płatnej pracy. W ocenie Sądu, pozwany ma możliwości zarobkowania i tym samym łożenia na utrzymanie choćby w takiej wysokości w jakiej wnosiła przedstawicielka ustawowa. Pozwany zdaje się nie zauważać , że przedstawicielka ustawowa poza obowiązkami rodzicielskimi , pracuje również zawodowo, aby zabezpieczyć byt rodziny i sytuacja taka jest dla niej obciążeniem ,do którego pozwany nie czuje się zobowiązany.
Godzi się zauważyć, że Sąd, orzekając o wysokości świadczeń alimentacyjnych, bierze pod uwagę nie tylko dochody realnie osiągane przez zobowiązanego do świadczeń alimentacyjnych, ale także jego potencjalne możliwości zarobkowe i majątkowe, to jest dochody i majątek, jakie zobowiązany mógłby osiągnąć przy pełnym wykorzystaniu swoich kwalifikacji zawodowych, wykształcenia, doświadczenia zawodowego, uwzględniając stan zdrowia i wiek zobowiązanego (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 1987 r., III CZP 91/86, OSNCP 1988, nr 4, poz. 42). Zakres obowiązku alimentacyjnego może i powinien być większy od wynikającego z faktycznych dochodów zobowiązanego, jeśli przy pełnym i właściwym wykorzystaniu jego sił i umiejętności jego zarobki i dochody byłyby większe, a istniejące warunki społeczno - gospodarcze i ważne przyczyny takiemu wykorzystaniu nie stoją na przeszkodzie (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 maja 1975 r., III CRN 48/75, LEX nr 7702; orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 9 stycznia 1959 r., sygn. III CR 212/58, OSPiKA 1960, nr 2, poz. 41).
Przedstawicielka ustawowa pracuje, pokrywa z własnych dochodów koszty utrzymania dzieci , ale też i czyni na ich rzecz na co dzień osobiste starania . Z tych względów, jej udział w kosztach utrzymania małoletniej powódki wyrażony w pieniądzach powinien być niższy od obowiązku obciążającego pozwanego. Tymczasem ustalony obecnie obowiązek alimentacyjny pozwanego nie uwzględnia nawet połowy potrzeb małoletniej choć obowiązek alimentacyjny przedstawicielki ustawowej częściowo wyraża się i w finansowaniu potrzeb i poprzez osobistą opiekę i wychowanie.
Uwzględniając całokształt okoliczności sprawy, Sąd uznał, że zasadnym jest podwyższenie alimentów od pozwanegoA. M. (1)na rzecz małoletniej powódki z kwoty po 300 zł miesięcznie do kwoty po 600 zł miesięcznie, płatnych z góry do dnia 10 – go każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat do rąk matki dzieciK. M. (2). W ocenie Sądu powyższa kwota jest adekwatna do usprawiedliwionych potrzeb małoletniej powódki, a jednocześnie nie przekracza możliwości finansowych pozwanego.
Alimenty podwyższono od dnia 02 stycznia 2019 r., czyli od dnia doręczenia odpisu pozwu pozwanemu, uznając, iż wówczas pozwany został wezwany do niezwłocznego spełnienia świadczenia na podstawieart. 455 k.c.Z chwilą doręczenia odpisu pozwu na pozwanym, jako dłużniku, zaczął ciążyć obowiązek niezwłocznego spełnienia świadczenia – płacenia podwyższonych alimentów.
Sąd nie obciążył pozwanego kosztami postępowania sądowego, które przejął na rachunek Skarbu Państwa, zgodnie zart. 102 k.p.c.i wyrażoną w nim zasadą słuszności, zasądzając jednocześnie zwrot kosztów zastępstwa procesowego pełnomocnikom z urzędu według norm przepisanych .
Stosownie do treściart. 333 § 1 pkt 1 k.p.c.Sąd z urzędu nadał wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności w punkcie, na mocy którego podwyższono alimenty. Rygor natychmiastowej wykonalności jest bowiem nadawany z urzędu bez żadnych ograniczeńw zakresie rat alimentacyjnych płatnych po dniu wniesienia powództwa do sądu.
Mając powyższe na względzie Sąd na podstawieart. 138 kriopw zw zart. 135 par 1 kpc,art. 102 kpci333 par 1 pkt 1 kpcorzekł jak w sentencji. | ```yaml
court_name: Sąd Rejonowy w Łowiczu
date: '2019-05-13'
department_name: III Wydział Rodzinny i Nieletnich
judges:
- Honorata Wójcik
legal_bases:
- art. 135 § 1 k.r.o.
- art. 455 k.c.
- art. 333 § 1 pkt 1 k.p.c.
recorder: st. sekr. sąd. Elżbieta Gołaszewska
signature: III RC 195/18
``` |
151000000002503_V_ACa_000358_2013_Uz_2013-07-24_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt V ACa 358/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 24 lipca 2013 r.
Sąd Apelacyjny w Gdańsku – Wydział V Cywilny
w składzie:
Przewodniczący:
SSA Teresa Sobolewska
Sędziowie:
SA Artur Lesiak
SA Katarzyna Przybylska (spr.)
Protokolant:
stażysta Anna Machajewska
po rozpoznaniu w dniu 18 lipca 2013 r. w Gdańsku na rozprawie
sprawy z powództwaB. L. (1)iD. L.
przeciwkoJ. L.iB. F.
o zobowiązanie do złożenia oświadczenia woli
na skutek apelacji pozwanejB. F.
od wyroku Sądu Okręgowego w(...)
z dnia 25 stycznia 2013 r. sygn. akt I C 403/11
I
zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 2. (drugim) w ten sposób, że oddala powództwo w stosunku do pozwanejB. F.;
II
zasądza od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w(...)na rzecz radcy prawnegoK. K. (1)kwotę 2700 (dwa tysiące siedemset) złotych, powiększoną o należny podatek od towarów i usług, tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego udzielonego pozwanej z urzędu w postępowaniu apelacyjnym;
III
zasądza od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w(...)na rzecz adwokatD. D. (1)kwotę 2700 (dwa tysiące siedemset) złotych, powiększoną o należny podatek od towarów i usług, tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego udzielonego powodom z urzędu w postępowaniu apelacyjnym.
VACa 358/13
UZASADNIENIE
PowodowieD.iB. L. (1)po ostatecznym sprecyzowaniu pozwu wnieśli o zobowiązanie pozwanych do złożenia następującego oświadczenia woli:B.iJ. L.przenoszą na rzecz małżonkówD.iB. L. (1)udział w całości części nieruchomości rolnych położonych wP., zabudowanej piętrowym budynkiem mieszkalnym sześcioizbowym, chlewnią murowaną, magazynem, stodołą i garażami o powierzchni 8.68,40 ha opisanej wksiędze wieczystej KW (...)prowadzonej przez Sad Rejonowy w(...), niezabudowanej o powierzchni 5.98,00 ha opisanej w księdze wieczystej KW(...)prowadzonej przez Sąd Rejonowy w(...)z pozwanych nie wywiązania się powodów z postanowień § 6 zawartej w formie aktu notarialnego umowy darowizny.
W odpowiedzi na pozew pozwanaB. F.wniosła o oddalenie powództwa. Z kolei pozwanyJ. L.w odpowiedzi na pozew uznał powództwo w całości.
Wyrokiem z dnia 25 stycznia 2013 r. Sąd Okręgowy w(...)zobowiązał w punkcie 1 wyroku pozwanego do złożenia wobec powodów oświadczenia woli następującej treści: przenoszę na rzecz powodów prawo własności udziału
Ziw zabudowanej nieruchomości rolnej położonej wP.gminaD.o powierzchni 8.6840 ha wpisanej doksięgi wieczystej numer (...)oraz prawo własności udziału
(
X)Aw niezabudowanej nieruchomości rolnej położonej wP.gminaD.o powierzchni 5.9800 ha wpisanej do księgi wieczystej prowadzonej przez Sąd Rejonowy w(...)KW numer(...).
W punkcie 2 wyroku Sąd zobowiązał pozwaną do złożenia wobec powodów oświadczenia woli następującej treści: przenoszę na rzecz powodów prawo własności udziałuViw zabudowanej nieruchomości rolnej położonej wP.gminaD.
o powierzchni 8.6840 ha wpisanej doksięgi wieczystej numer (...)oraz prawo własności udziału
Viw niezabudowanej nieruchomości rolnej położonej wP.gminaD.o powierzchni 5.9800 ha wpisanej do księgi wieczystej prowadzonej przez Sąd Rejonowy w(...)KW numer(...).
W punkcie 3 wyroku Sąd umorzył postępowanie w zakresie żądania dotyczącego nieruchomości (działki (...)), dla której Sąd Rejonowy w(...)prowadziksięgę wieczystą KW (...). W wyroku znalazło się również rozstrzygnięcie o kosztach procesu.
Powyższe rozstrzygnięcie zapadło na tle następującego stanu faktycznego.
W dniu 15 marca 1995 r. powodowieB.iD.małżonkowieL.zawarli z pozwanymiJ. L.i jego żonąB. L. (2)umowę darowizny gospodarstwa rolnego zapisanego w księgach wieczystych KW nr(...)wraz z całym żywym i martwym inwentarzem ruchomym. Przedmiotową umową ustanowiono na rzecz darczyńców tytułem nieodpłatnym i dożywotnio służebność osobistą mieszkania polegającą na prawie wyłącznego korzystania przez nich z całego piętra budynku mieszkalnego położonego na nieruchomości zapisanej w księdze wieczystej KW(...), prawo wspólnego korzystania z innych pomieszczeń i urządzeń służących do codziennego użytku wszystkim mieszkańcom budynku, zapewniają darczyńcom swobodne poruszanie się po całej nieruchomości, ogrzanie mieszkania w okresie grzewczym, opiekę w razie choroby lub niemocy starczej w tym pomoc lekarską oraz zobowiązują się wyprawić im pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym. Nadto zobowiązali się dostarczyć w okresie wielkanocnym jednego tucznika świni o wadze 100 kg.
Sąd Okręgowy ustalił, że powodowie są osobami w podeszłym wieku, cierpiący na wiele dolegliwości zdrowotnych związanych z nim związanym. Powodowie wymagają pomocy w prowadzeniu gospodarstwa domowego, a także w dowozie do placówek służby zdrowia.
Gospodarstwo rolne oraz znajdujące się na nim budynki wymagają stałej troski i nakładów finansowych związanych z bieżącymi remontami, ogrzaniem, podatkami rolnymi i od nieruchomości. Dom mieszkalny nie jest otynkowany, przez co trudno go w ziemie ogrzać. PozwanyJ. L.obecnie sporadycznie przebywa w darowanym domu. Sporadycznie im pomaga i nie pali w piecu centralnego ogrzewania, a także nie dokonuje regularnych zakupów opału z uwagi na brak środków finansowych. Nie jest on zainteresowany prowadzeniem gospodarstwa rolnego, chce aby przejął je wnuk powodów, a jego syn. Nie jest także w stanie finansowo ponosić kosztów związanych z posiadanym gospodarstwem rolnym i domem ani sprawować stałej opieki nad powodami, ponieważ z powodu wykonywanej pracy zarobkowej przebywa często poza miejscem zamieszkania. Nie jest w stanie pomagać finansowo powodom z uwagi na swoją złą sytuację majątkową. Pozwany nie posiada samochodu i nie może dowozić ich do lekarza. PozwanaB.
L.rozwiodła się zJ. L.i opuściła podarowane jej gospodarstwo w 2001 r. Nie ponosi obecnie żadnych kosztów związanych z jego prowadzeniem ani nie udziela powodom żadnej pomocy finansowej czy osobistej.
Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dokumentów, których autentyczność nie budziła wątpliwości i nie była kwestionowana przez strony, a także na podstawie zeznań świadków:F. K. (1),S. G.,M. L.,R. N.oraz zeznań powodaB. L. (1)i pozwanychJ. L.iB. F.oraz akt sprawy I C(...)Sądu Rejonowego w(...), z których przeprowadzono dowód.
Sąd I instancji dał wiarę zeznaniom świadków, gdyż wszyscy zgodnie zeznają, że pozwani nie sprawują należytej opieki nad powodami oraz nie dbają o darowane im gospodarstwo rolne i znajdujące się na nich budynki. Z zeznań świadków wynika, że pozwani nie są zainteresowani prowadzeniem podarowanego gospodarstwa rolnego. Świadkowie zgodnie zeznali, że pozwanaB. L. (2)obecnieF.wyszła ponownie za mąż i od wielu lat nie mieszka razem z powodami, nie interesuje się ich losem, a także nie ponosi kosztów związanych z podarowanym gospodarstwem rolnym. Z zeznań świadków, a także pozwanego wynika, że pozwanyJ. L.nie jest w stanie finansowo utrzymać podarowanego gospodarstwa rolnego, a także z uwagi na charakter wykonywanej pracy nie może sprawować nad powodami opieki, zgodnie z postanowieniami zawartej umowy darowizny.
Sąd Okręgowy dał wiarę zeznaniom(...), który w sposób jasny i spójny zeznał, że nie jest w stanie ponieść kosztów związanych z utrzymaniem darowanego domu oraz nie jest zainteresowany uprawą podarowanej ziemi ornej oraz nie stać go na ponoszenie kosztów związanych z posiadaniem gospodarstwa rolnego. Pozwany wskazał, że z uwagi na wykonywaną prace nie może sprawować należytej opieki nad powodami, do czego jest zobowiązany umową darowizny. Pozwany także wskazał, iż jego była żona nie interesuje się losem darczyńców i darowanej jej nieruchomości.
Sąd I instancji dał wiarę zeznaniom pozwanejB. F.na okoliczność toczącego się postępowania o podział majątku wspólnego. Jej zeznania nie zasługują na uwzględnienie w części dotyczącej odmowy przez powodów aby świadczyła im pomoc, ponieważ jak ustalono przebywa ona na stałe poza granicami kraju i świadczenie przez nią bieżącej pomocy schorowanym powodom jest niemożliwe.
Jak wskazał Sąd Okręgowy przepisart. 898 § 1 k.c.stanowi, że darczyńca może odwołać darowiznę nawet już wykonaną jeżeli obdarowany dopuścił się względem niego rażącej niewdzięczności.
Sąd I instancji miał na uwadze, że do umowy darowizny doszło między osobami najbliższymi, gdyż stronami niniejszego procesu są rodzice pozwanegoJ. L., a byli teście pozwanejB. L. (2)obecnieF.. Konieczna zatem jest ocena zachowań pozwanych na płaszczyźnie stosunków i obowiązków rodzinnych.
Sąd Okręgowy miał na względzie, iż pozwanyJ. L.w odpowiedzi na pozew z dnia 01 lutego 2012 r., która wpłynęła do Sądu w dniu 09 lutego 2012 uznał w całości roszczenie powodów. Swoje stanowisko podtrzymał w toku postępowania sądowego w trakcie posiedzenia w dniu 28 maja 2012 r.
Sąd I Instancji będąc związany uznaniem powództwa (art. 213 § 2 kpc), uwzględnił powództwo przeciwko pozwanemu.
Jak wskazał Sąd Okręgowy istotnym w przedmiotowej sprawie jest to, iż powodowie zamieszkują w darowanym domu. Ponadto są osobami w podeszłym wieku, ciapiącymi na związane z nim choroby Darując gospodarstwo rolne i dom pozwanym, swojemu synowi i jego ówczesnej żonie, liczyli na pomoc w wypadku choroby, jak też w drobnych sprawach życia codziennego przejawiającego się w sprzątaniu czy robieniu zakupów.
Postanowienia zawartej w dniu 15 marca 1995 r. umowy darowizny nakładały na pozwanąB. L. (2)obecnieF.i jej ówczesnego mężaJ. L.obowiązek sprawowania opieki nad powodami w razie ich choroby lub niemocy starczej w tym zapewnienia pomocy lekarza, zapewnieniami ogrzewania w okresie grzewczym. Nadto zobowiązali się dostarczyć powodom co roku w okresie Wielkanocy jedną sztukę tucznika Świnio wadze 100 kg.
Jak stwierdził Sąd Okręgowy przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, że pozwanaB. L. (2)od wielu lat nie interesuje się losem darczyńców. Obecnie jest ona po rozwodzie z pozwanymJ. L.i wstąpiła w nowy związek małżeński. Mieszka obecnie na terenie Niemiec i nie jest w stanie sprawować opieki nad powodami tj. zawozić ich do lekarza, zapewniać ogrzewanie, pomagać w codziennych sprawach w prowadzeniu gospodarstwa domowego. Pozwana nie interesuje się losem darczyńców, a także nie ponosi kosztów związanych z posiadanym gospodarstwem rolnym znajdującymi się na nim i zabudowaniami. O okolicznościach tych zeznali także przesłuchani w sprawie świadkowie.
Jak wskazał Sąd Okręgowy dom darowany i gospodarstwo rolne wymagają odpowiednich nakładów finansowych. Dom jest nieocieplony i nie otynkowany i wymaga stałego ogrzewania w okresie zimowym, co wiąże się ze znacznymi koszami oraz zaangażowaniem, ponieważ jest opalany węglem w zamontowanym piecu centralnego ogrzewania. Powodowie jako osoby starsze i schorowane nie są w stanie regularnie przygotowywać opał oraz palić w piecu. Znacznym ciężarem finansowym jest dla niech również konieczność zakupu węgla w ilości około 10 ton. Przesłuchani w sprawie świadkowie zeznali, że w okresie zimowym w dom, w którym mieszkają powodowie jest nie ogrzany.
Sąd I instancji wskazał, że powodowie nie mogą liczyć na pomoc pozwanych w dowozie do placówek służby zdrowia, co czynią inni członkowie rodziny. PozwanyJ. L.z powodu swojej nieobecności oraz sytuacji finansowej sporadycznie powodom pomaga, a pomoc taką świadczy j ego synM. L..
Zdaniem Sądu Okręgowego niewątpliwie powyższe zachowanie pozwanych wobec powodów mogło wywołać u nich żal oraz być odebrane jako krzywdzące i wysoce niewłaściwe, co wyczerpuje znamiona rażącej niewdzięczności ze strony obdarowanych.
W myślart. 64 kcprawomocne orzeczenie sądu stwierdzające obowiązek danej osoby do złożenia oznaczonego oświadczenia woli, zastępuje to oświadczenie.
Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy na podstawieart. 898 § 1 k.c.w zw. zart. 64 k.c.nakazał pozwanemuJ. L.złożenie oświadczenia woli o treści jak w pkt. 1, sentencji wyroku, aB. F.jak w pkt 2 sentencji wyroku .
Z uwagi na cofnięcie przez powodów żądania pozwu w zakresie dotyczącym nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy w(...)prowadziksięgę wieczysta KW (...), z jednoczesnym zrzeczeniem się roszczenia Sąd Okręgowy w tym zakresie
postępowanie umorzył.
Kierując się zasadą słuszności wyrażoną wart. 102 kpc, w myśl której w wypadkach
szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami, Sąd Okręgowy- biorąc pod uwagę trudną sytuację materialną pozwanej oraz jej subiektywne przekonanie o słuszności prezentowanego w sprawie stanowiska - odstąpił od zasady odpowiedzialności za wynik procesu (art. 98 § 1 kpc) i na podstawie wskazanego wyżejart. 102 kpcnie obciążył pozwanejB. F.kosztami zastępstwa procesu.
Sąd I instancji na podstawie§ 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu. (Dz. U. z dnia 3 października 2002 r.) zasądził od Skarbu Państwa kwotę 8.856 zł. na rzecz adwokatD. D. (1)tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powódce z urzędu podwyższoną o należny podatek od towarów i usług
Sąd Okręgowy na mocy§ 6 ust. 7 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu(Dz.U. 2002, Nr 163, poz. 1349) zasądził od Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w(...)koszty nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanejB. F.z urzędu na rzecz radcy prawnegoK. K. (2)kwotę 8.856 zł. Przedmiotowa kwota uwzględnia należny 23 % podatek od towarów i usług.
Sąd Okręgowy w(...)zwolnił powodów i pozwanąB. F.od ponoszenia kosztów sądowych w sprawie w związku z tym Sąd na podstawieart. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych(tekst jednolity - Dz. U. 2010 r. Nr 90, poz. 594 ze zm.) kosztami sądowymi w sprawie obciążył Skarb Państwa (punkt 3 wyroku).
Apelację od powyższego wyroku złożyła pozwanaB. F., zaskarżając go w części tj. w zakresie punktu drugiego orzeczenia i zarzuciła mu:
1
naruszenie przepisów postępowania, mające wpływ na treść rozstrzygnięcia, a mianowicieart. 233 kpcprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów przy analizie zgromadzonego w sprawie materiału procesowego oraz sprzeczność ustaleń z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego:
1.1
w zakresie, w jakim Sad ustalił, że powodowie cierpią na wiele dolegliwości związanych z wiekiem,
1.2
w zakresie, w jakim Sąd ustalił, że powodowie wymagają pomocy w prowadzeniu gospodarstwa domowego,
1.3
w zakresie, w jaki Sąd ustalił, że budynki wymagają stałej troski i nakładów finansowych związanych z bieżącymi remontami, ogrzaniem, podatkami rolnymi od nieruchomości
1.4
w zakresie, w jakim Sąd ustalił, że dom mieszkalny pozwanych jest nieotynkowany przez co trudno go w zimie ogrzać
1.5
w zakresie, w jakim Sąd ustalił, że powodowie darowując nieruchomość liczyli na pomoc w drobnych sprawach życia codziennego przejawiających się w sprzątaniu, czy robieniu zakupów
1.6
w zakresie, w jakim Sąd odmówił wiary zeznaniom pozwanej w zakresie odmowy przez powodów, aby świadczyła im pomoc, ponieważ przebywa poza granicami kraju
1.7
w zakresie, w jakim Sąd dał wiarę zeznaniom świadkówM. L.,R. N.orazF. K. (1)
1.8
w zakresie, w jakim Sąd nie wziął pod uwagę zeznań pozwanej
1.9
w zakresie, w jakim Sąd uznał, że zachowanie pozwanej miało cechy rażącej niewdzięczności
2
naruszenie prawa materialnego w postaci naruszenia przepisuart. 898 § 1 k.c.
dokonanie błędnej wykładni tego przepisu, a w szczególności błędną interpretacje
pojęcia „rażąca niewdzięczność”
Mając na względzie powyższe zarzuty skarżąca wniosła:
-
o zmianę zaskarżonego wyroku w części w zakresie punktu 2 orzeczenia i oddalenie powództwa w tej części, ewentualnie uchylenie wyroku w części w zakresie pkt. 2 orzeczenia
i
przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji
-
przyznanie na rzecz pełnomocnika poznaje kosztów nieopłaconej pomocy prawnej z urzędu świadczonej w postępowaniu apelacyjnym według norm przepisanych.
W uzasadnieniu apelacji skarżąca rozwinęła powyższe zarzuty.
W odpowiedzi na apelację powodowieB. L. (1)iD. L.wnieśli o oddalenie apelacji i zasądzenie zwrotu kosztów pomocy prawnej udzielonej powodom z urzędu w postępowaniu odwoławczym, jednocześnie oświadczając, iż koszty te nie zostały w całości, ani w części uiszczone.
Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:
Apelacja pozwanej zasługiwała na uwzględnienie.
Sąd Apelacyjny podzielił ustalenia Sądu I instancji, które przyjął za podstawę swojego rozstrzygnięcia.
W pierwszej kolejności należy wskazać, iż Sąd Apelacyjny nie znalazł podstaw do odmówienia wiarygodności zeznaniomM. L.,R. N.iF. K. (2). Zważyć należy, że w myślart. 233 § 1 k.p.c.sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według swego przekonania na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Podkreślić należy, że jeśli skarżący chce podważyć sędziowską ocenę dowodów, nie może ograniczyć się do przedstawienia ich własnej oceny. Nie wystarczą stwierdzenia, że ustalenia faktyczne są wadliwe, ani też wskazanie stanu faktycznego, który — zdaniem skarżącego — odpowiada rzeczywistości. Taki sposób podważania sędziowskiej oceny, stanowi zwykłą polemikę, która nie może odnieść skutku. Sędziowskiej ocenie dowodów nie można przeciwstawiać własnej oceny, przeciwnie — konieczne jest wskazanie, umiejscowionych w realiach danej sprawy, przyczyn, dla których ocena dowodów nie spełnia kryteriów określonych wart. 233 § 1 k.p.c.Dopóki skarżący nie podniesie błędów logicznego rozumowania, sprzeczności oceny z doświadczeniem życiowym, braku wszechstronności, bezstronności, czy też bezzasadnego pominięcia dowodów, które prowadzą do wniosków odmiennych, dopóty nie można uznać, że sąd naruszyłart. 233 § 1 k.p.c.
Zdaniem Sądu Apelacyjnego, Sąd Okręgowy z zebranego materiału dowodowego wyprowadził wnioski logiczne i poprawne prawidłowo ustalając stan faktyczny w sprawie. Nie można w żaden sposób przyjąć, by ocena dowodów przeprowadzona przez Sąd Okręgowy była dotknięta wadliwościami wynikającymi z naruszeniaart. 233 § 1 k.p.c.- wnioski Sądu I instancji co do faktów wynikają z treści przeprowadzonych dowodów, nie kolidują ani z zasadami doświadczenia życiowego, ani też z zasadami logicznego rozumowania. Pozwana kwestionując dokonaną przez Sąd I instancji ocenę dowodów wskazała, iż Sąd Okręgowy niesłusznie oparł się na zeznaniach świadkówM. L.,R. N.iF. K. (2)spokrewnionych z powodami. W ocenie Sądu powyższa okoliczność nie może przesądzać o niewiarygodności zeznań tych świadków. Zdaniem SąduM. L.,R. N.iF. K. (2)w swoich zeznaniach nie starali się wyolbrzymiać schorzeń, na które cierpią pozwani. Należy wskazać, iż z zeznańF. K. (2)wynika na przykład, że powód jest w stanie samodzielnie dojeżdżać do lekarza w razie sprzyjających warunków
atmosferycznych. Gdy chodzi o zeznaniaM. L., to zeznał on, że jego dziadek może samodzielnie się poruszać oraz jeździć na rowerze na niewielkich dystansach. Zeznania te nie są również sprzeczne z zeznaniami powoda.
Sąd I instancji dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych co do tego, iż powodowie cierpią na wiele dolegliwości związanych z wiekiem. Okoliczność ta wynika z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy w postaci orzeczenia o stopniu niepełnosprawności wydanego w stosunku doD. L., orzeczenia o niezdolności do samodzielnej egzystencji wydanego w stosunku doB. L. (1)oraz z dokumentacji z leczenia szpitalnegoB. L. (1). Nadto, świadkowieM. L.,R. N.iF. K. (2)również zeznali, iż powodowie są osobami schorowanymi i wymagającymi pomocy osób trzecich. Podobnie zeznania powoda oraz pozwanego również potwierdziły te okoliczności. Z kolei pozwana przyznała, iż w związku z faktem, iż nie zamieszkuje wP.nie może w sposób pewny wypowiedzieć się na temat stanu zdrowia powodów. Pozwana jedynie od swoich znajomych uzyskuje informacje na temat kondycji, w jakiej znajdują się jej teściowie. Pozwana nie zdołała więc podważyć wiarygodności dowodów w postaci zeznań świadków oraz dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy. Tym samym zarzut skarżącej, iż Sąd I instancji poczynił ustalenia sprzeczne z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego w zakresie, w jakim uznał, iż powodowie cierpią na wiele dolegliwości związanych z wiekiem nie zasługuje na uwzględnienie.
Nie budziło również wątpliwości Sądu Apelacyjnego, iż konsekwencją tego, że powodowie cierpią na wiele dolegliwości związanych z wiekiem jest konieczność uzyskania pomocy osób trzecich w prowadzeniu gospodarstwa domowego. Jako osoby starsze i schorowane powodowie nie mogą wykonywać wszystkich czynności życia codziennego, co wynika z zeznań świadkówM. L.,R. N.iF. K. (2). W szczególności pomocy ze strony osób trzecich wymagaD. L., która spędza większość dnia spędza leżąc. Powodowie nie są również w stanie ogrzać swojego mieszkania, co potwierdzają w sposób jednoznaczny zeznania świadków Przy tym należy wskazać, że skoro pozwani zobowiązali się świadczyć powodom pomoc w razie niemocy starczej, to pomoc ta obejmuje wszystkie czynności, w tym również pomoc przy sprzątaniu, czy robieniu zakupów.
Zdaniem Sądu Apelacyjnego Sąd I instancji słusznie uznał, iż dom, w którym zamieszkują pozwani wymaga stałych nakładów finansowych. Rzeczą powszechnie wiadomą jest, ze każda nieruchomość wymaga ponoszenia nakładów na jej utrzymanie oraz, że w panujących w Polsce warunkach klimatycznych niezbędne jest ogrzewanie nieruchomości. Natomiast okoliczność, czy należący do pozwanych dom jest otynkowany pozostaje bez znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.
W ocenie Sądu Apelacyjnego Sąd I instancji niesłusznie wskazał natomiast, iż nie dał wiary twierdzeniom pozwanej co do tego, że powodowie odmówili, aby świadczyła im pomoc. Z zeznań pozwanej wynika bowiem, że po 2010 r. w ogóle nie kontaktowała się powodami, zaśD.iB. L. (1)nie żądali on niej, aby świadczyła im pomoc.
Mając na względzie wyniki przeprowadzonego postępowania dowodowego uprawniony jest wniosek, iż pozwana nie wywiązywała się z nałożonych na nią umową z dnia 15 marca 1995 r. obowiązków: zapewnienia ogrzania mieszkania powodów, opieki w razie choroby i niemocy starczej, dostarczenia rocznie jednego świniaka o wadze stu kilogramów na Święta Wielkanocne. W ocenie Sądu Apelacyjnego Sąd Okręgowy prawidłowo przyjął, iż umowa łącząca strony powinna zostać zakwalifikowana jako umowa darowizny. Powodowie przekazali bowiem pozwanym pod tytułem darmym nieruchomość. Jak trafnie wskazuje Sąd Okręgowy umowa ta zawierała również pewne elementy nie stanowiące essentialia negotii umowy darowizny. Elementy te nie pozwalają zakwalifikować umowy łączącej strony jako umowy dożywocia. Pozwani nie przyjęli bowiem na siebie obowiązku dożywotniego utrzymania powodów. Zasadniczą kwestią pozostawało więc, czy Sąd Okręgowy dokonał prawidłowej wykładni pojęcia „rażącej niewdzięczności”, której wystąpienie po stronie obdarowanego uprawnia darczyńcę do odwołania darowizny.
Należy wskazać, iż w orzecznictwie wskazuje się na konieczność obiektywizowania pojęcia „rażącej niewdzięczności”, którego nie można interpretować w oderwaniu od postawy obu stron umowy. Analizując, czy doszło do rażącej niewdzięczności obdarowanego nie można pomijać przyczyn konfliktu między stronami. Należy w szczególności zwrócić uwagę, czy zachowanie pozwanego nie jest powodowane przez samego darczyńcę. Wina samego darczyńcy w podjęciu przez obdarowanego decyzji o nagannym zachowaniu się (zwłaszcza prowokacja ze strony darczyńcy) pozbawia z reguły to zachowanie cechy rażącej niewdzięczności. Nadto, jak trafnie wskazał Sąd Okręgowy, zachowanie obdarowanego musi być charakteryzować się umyślnością i pewnym negatywnym zabarwieniem.
Dokonując oceny zachowania pozwanej należy odnieść się do sytuacji, jak miała miejsce po wydaniu przez Sąd Apelacyjny w Gdańsku wyroku z dnia 10 października 2007 r. Od tego
czasu pozwana nie oferowała powodom pomocy, do jakiej zobowiązana była na mocy umowy z dnia 15 marca 1995 r., jednakże również powodowie nie żądali od pozwanej świadczenia tej pomocy. Należy wskazać, że wówczas istniał między stronami konflikt datujący się od momentu rozpoczęcia prowadzenia przez pozwanych działalności handlowej, co zbiegło się z nadużywaniem alkoholu przez pozwanego. Konflikt ten spowodowany był głównie tym, iż powodowie w sporach pomiędzy pozwaną a pozwanym odpowiadali się po stronie swojego syna, zaprzeczając jego problemowi alkoholowemu i niewłaściwym zachowaniom pod wpływem alkoholu. Jakkolwiek pozwana nie była w tym konflikcie wyłącznie stroną bierną, to Sąd Apelacyjny w Gdańsku orzekający w sprawie o sygn. akt I ACa(...)nie znalazł podstaw do uznania, że jej zachowanie względem powodów było rażąco niewdzięczne. W ocenie Sądu w zaistniałej sytuacji pozostawania przez pozwaną w konflikcie z powodami brak aktywności strony pozwanej w oferowaniu swojej pomocy powodom nie może być traktowany jako zachowanie „rażąco niewdzięczne”. Należy bowiem zauważyć, że pierwotną przyczyną konfliktu między powodami a pozwaną było odpowiedzenie się przez powodów po stronie męża pozwanej w ich konflikcie małżeńskim. Następnie obie strony trwały w konflikcie utrzymując negatywne nastawienie względem siebie. W zaistniałem sytuacji trudno w ocenie Sądu czynić pozwanej zarzut, iż nie świadczy ona pomocy na rzecz powodów.
W konsekwencji Sąd Apelacyjny uznał za zasadny zarzut naruszenia przez Sąd I instancjiart. 898 k.c.poprzez jego błędne zastosowanie. W punkcie I wyroku Sąd orzekł na mocyart. 386 § 1 k.p.c.o zmianie punktu II wyroku Sąd Okręgowego poprzez oddalenie powództwa.
O kosztach procesu Sąd Apelacyjny orzekł w punkcie II i III wyroku na mocy§ 6 pkt 6, § 12 ust. 1 pkt 2 i § 15 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu(Dz.U. 2002, Nr 163, poz. 1349) zasądzając od Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w(...)na rzecz radcy prawnegoK. K. (1)kwotę 2.700 zł powiększoną o należny podatek od towarów i usług tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego udzielonej pozwanej w postępowaniu apelacyjnym oraz na mocy§ 6 pkt 6, § 13 ust. 1 pkt 2, § 19 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędukwotę 2.700 zł powiększoną o należny podatek od towarów i
usług na rzecz adwokatD. D. (3)tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnejudzielonej z urzędu. | ```yaml
court_name: Sąd Apelacyjny w Gdańsku
date: '2013-07-24'
department_name: V Wydział Cywilny
judges:
- Teresa Sobolewska
- Katarzyna Przybylska
- Artur Lesiak
legal_bases:
- art. 898 § 1 k.c.
- art. 233 § 1 k.p.c.
- § 6 pkt 6, § 13 ust. 1 pkt 2, § 19 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia
28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez
Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu
- § 6 pkt 6, § 12 ust. 1 pkt 2 i § 15 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia
28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia
przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego
z urzędu
- art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach
cywilnych
recorder: stażysta Anna Machajewska
signature: V ACa 358/13
``` |
154015000000503_I_Ca_000039_2012_Uz_2012-03-22_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt I Ca 39/12
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia: 22 marca 2012 r.
Sąd Okręgowy w Tarnobrzegu Wydział I Cywilny w składzie:
Przewodniczący:Sędzia Sądu Okręgowego Mieczysław Osucha – spr.
Sędziowie:SO Grażyna Łuczak, SO Marek Nowak
Protokolant: prot. Urszula Nycz-Fatyga
po rozpoznaniu w dniu 22 marca 2012 r. w Tarnobrzegu na rozprawie
sprawy z powództwaB. B.
przeciwkoK. S.iS. S.
o ochronę posiadaniadziałek o numerach (...)położonych wK., objętychksięgami wieczystymi nr (...)przez zakazanie pozwanym przejazdu, przechodu i przegonu, zadeptywania i niszczenia upraw
na skutek apelacji pozwanejK. S.od wyroku Sądu Rejonowego w Kolbuszowej z dnia 16 grudnia 2011r., sygn. akt IC 80/11
Zmienia zaskarżony wyrok w całości w ten sposób, że powództwo oddala i zasądza od powoda na rzecz pozwanej kwotę 234 zł /dwieście trzydzieści cztery/ tytułem zwrotu kosztów procesu za obie instancje.
Sygn. akt I Ca 39/12
UZASADNIENIE
postanowienia z dnia 22 marca 2012r.
Postanowieniem z dnia 16 grudnia 2011r., sygn. akt I C 80/11, Sąd Rejonowy w Kolbuszowej, nakazał pozwanymK. S.iS. S., aby zaniechali naruszania posiadaniadziałek nr (...)o powierzchni 0,05 ha i nr(...)o powierzchni 0,96 ha, położonych wK., dla których prowadzone sąksięgi wieczyste nr (...), w szczególności, aby zaniechali przejazdu, przegonu, przepędzania zwierząt i zadeptywania i niszczenia upraw, które to działania zakłócają spokojne posiadanie przez powodaB. B.wymienionych działek (punkt I). Od pozwanych solidarnie na rzecz powoda zasądzona została, tytułem zwrotu kosztów procesu, kwota 373 zł, zaś tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, kwota 156 zł (punkt II). Wniosek o nadanie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności został oddalony (punkt III).
Rozstrzygnięcie to zostało wydane w oparciu o ustalenia faktyczne szczegółowo opisane w pisemnym uzasadnieniu na k. 63v-64. W oparciu o nie Sąd uznał, że powództwoB. B., dochodzącego jednego z przysługujących mu w świetleart. 344 kpcroszczeń, jest uzasadnione. Poza sporem w sprawie pozostawał fakt posiadania przez powoda objętych pozwem działek, jak też sam fakt naruszenia tego posiadania. Sami pozwani nie kwestionowali bowiem, że naruszają posiadanie powoda, wskazując jedynie, że nie mają innego dojazdu do swoich gruntów. Ponadto nie wykluczyli takiego naruszenia w przyszłości, podkreślając, że jakoś muszą dojeżdżać do swej nieruchomości. Pomiędzy stronami nie było również sporu co daty ostatniego naruszenia, tj. czerwca 2011r., co świadczy o spełnieniu wymogu z§ 2 art. 344 kc.Wobec tego powództwo należało uwzględnić. W ocenie Sądu niezasadny był podnoszony przez pozwanych zarzut naruszenia przepisuart. 5 kc.Wprawdzie ich nieruchomość nie posiada dostępu do drogi publicznej, jednakże mają oni możliwość jej uzyskania poprzez ustanowienie służebności drogi koniecznej.
Z powyższym rozstrzygnięciem nie zgodziła się pozwanaK. S., która w apelacji zarzuciła naruszenie przepisów prawa materialnego, a mianowicieart. 5 kcw zw. zart. 344 kcpoprzez ich niezastosowanie i przyjęcie, że powód korzystając ze swego prawa czyni to w sposób zgodny z zasadami współżycia społecznego.
W uzasadnieniu apelacji skarżąca podniosła, że do swej działki dojeżdża przez działkę powoda już od kilkudziesięciu lat. Wcześniej w ten sam sposób dojeżdżała zaś jej matka. Przyjęcie przez Sąd I instancji, że powód działał w ramach przysługujących mu uprawnień było błędne, gdyż pozostaje ono w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego oraz społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa. Takie wykonywanie prawa nie podlega zaś ochronie.
Wobec tak sformułowanych zarzutów i ich uzasadnienia skarżąca wnosiła o zmianę wyroku i oddalenie powództwa. Ewentualnie domagała się uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
Apelacja pozwanej zasługuje na uwzględnienie, aczkolwiek z przyczyn odmiennych aniżeli w niej podniesione.
Na wstępie należy zauważyć, że powyższe orzeczenie zostało zaskarżone wyłącznie przez pozwaną. Z uwagi jednak na fakt, że sprawa dotyczy praw przysługujących obojgu pozwanym wspólnie ze względu na panujący w ich małżeństwie ustrój wspólności małżeńskiej, skutkiem jej uwzględnienia jest wydanie orzeczenia korzystnego również dla pozwanegoS. S..
Zgodnie z treściąart. 344 kcprzeciwko temu, kto samowolnie naruszył posiadanie, jak również przeciwko temu, na czyją korzyść naruszenie nastąpiło, przysługuje posiadaczowi roszczenie o przywrócenie stanu poprzedniego i o zaniechanie naruszeń. Roszczenie to nie jest zależne od dobrej wiary posiadacza ani od zgodności posiadania ze stanem prawnym, chyba że prawomocne orzeczenie Sądu lub innego powołanego do rozpoznania spraw tego rodzaju organu państwowego stwierdziło, że stan posiadania powstały na skutek naruszenia jest zgodny z prawem. Wedle§ 2tegoż przepisu roszczenie to wygasa jeżeli nie będzie dochodzone w ciągu roku od chwili naruszenia.
W przedmiotowej sprawie sam fakt naruszenia posiadania należącej do powoda nieruchomości nie budził żadnych wątpliwości. Pozwani nie przeczyli bowiem, że dojeżdżając do swej działki korzystali z działki powoda.
Dla rozstrzygnięcia sprawy kluczowym był natomiast przywołany wyżej przepis§ 2 art. 344 kpc, określający termin w jakim możliwe jest wystąpienie z roszczeniem o zaniechanie naruszeń na drogę postępowania sądowego. Roszczenie posesoryjne służy ochronie faktycznego stanu posiadania, a nie ochronie praw podmiotowych. Dlatego też winno być ono wykorzystywane szybko, czego wyrazem jest ograniczenie przez ustawodawcę możliwości jego dochodzenia terminem zawitym, z upływem którego wygasa, a co Sąd orzekający uwzględnia z urzędu. Bieg rocznego terminu rozpoczyna się od chwili dokonanego naruszenia posiadania. W przypadku naruszenia posiadania przez jego zakłócenie momentem od jakiego winien być liczony bieg terminu jest moment, w którym po raz pierwszy doszło do naruszenia posiadania. W rozpoznawanej aktualnie sprawie bezspornym jest zaś, że pozwani posiadanie powoda naruszają już od wielu lat, co najmniej od 40. Nie ulega wobec tego wątpliwości, że roszczenie powoda na skutek upływu czasu wygasło. Tym samym brak podstaw do uwzględnienia powództwa, które należało oddalić.
Mając na uwadze powyższe okoliczności, Sąd II instancji, w oparciu o przepisart. 386 § 1 kpc, zmienił zaskarżony wyrok i powództwo oddalił. Z uwagi na tak zapadłe rozstrzygnięcie od powoda na rzecz pozwanej tytułem zwrotu kosztów procesu za obie instancje zasądzona została kwota 234 zł (art. 98 § 1 kpcw zw. zart. 391 § 1 kpci § 7 pkt oraz§ 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu). | ```yaml
court_name: Sąd Okręgowy w Tarnobrzegu
date: '2012-03-22'
department_name: I Wydział Cywilny
judges:
- Grażyna Łuczak
- Marek Nowak
legal_bases:
- § 2 art. 344 kpc
- § 2 art. 344 kc.
- § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r.
w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa
kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu
recorder: prot. Urszula Nycz-Fatyga
signature: I Ca 39/12
``` |
155025500002506_V_K_001274_2012_Uz_2013-04-10_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt V K 1274/12
1 Ds 3693/12
WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 26 marca 2013 r.
Sąd Rejonowy dla Wrocławia - Śródmieścia w V Wydziale Karnym w składzie:
Przewodniczący: SSR Anna Borkowska
Protokolant: Ewa Słowińska
w obecności Prokuratora Agnieszki Korczak
po rozpoznaniu dnia 05.02. i 19.03.2013 r. sprawy
K. G.
urodz. (...)weW.synaA.iB.zd.M.
PESEL (...)
oskarżonego o to, że w okresie od 21 sierpnia 2011 r. do 28 marca 2012 r. weW., korzystając z orzeczonej postanowieniem Sądu Okręgowego we Wrocławiu Wydziału Penitencjarnego sygn. akt V Kow 63/11 przerwy w odbywaniu kary pozbawienia wolności, orzeczonej względem niego wyrokiem Sądu Rejonowego w Oławie II Wydziału Karnego sygn. akt II K 498/10 w wymiarze 1 roku i 2 miesięcy, bez usprawiedliwionej przyczyny nie stawił się do Aresztu Śledczego w terminie 3 dni po upływie terminu wyznaczonego jako koniec przerwy w karze,
tj. o czyn zart. 242 § 3 k.k.
I
uznaje oskarżonegoK. G.za winnego popełnienia zarzuconego mu czynu zart. 242 § 3 kk, przy czym przyjmuje, iż czyn ten został popełniony w okresie od 24 sierpnia 2011 r. do 28 marca 2012 r. i na podstawieart. 59 k.k.odstępuje od wymierzenia oskarżonemu kary
II
na podstawieart. 39 pkt 7 k.k.w zw. zart. 59 k.k.orzeka odK. G.świadczenie pieniężne w kwocie 400 (czterysta) złotych na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej
III
na podstawieart. 624 § 1 k.p.k.zwalnia oskarżonego od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych
UZASADNIENIE
W okresie od 13 kwietnia 2010 r. do 20 grudnia 2010 r.K. G.odbywał w Areszcie Śledczym weW.karę 1 roku pozbawienia wolności orzeczoną wyrokiem Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Fabrycznej sygn. akt II K 5/06 oraz karę 1 roku i 2 miesięcy pozbawienia wolności orzeczoną wyrokiem Sądu Rejonowego w Oławie sygn. akt II K 498/10.K. G.ma zdiagnozowane odwarstwienie pourazowe siatkówki oka prawego. Ma znaczny ubytek wzroku w tym oku – ok. 90 %.
Postanowieniem z dnia 20 grudnia 2010 r. sygn. akt V Kow 1476/10/pr, Sąd Okręgowy we Wrocławiu udzieliłK. G.przerwy w wykonaniu kary pozbawienia wolności orzeczonej wyżej wymienionymi wyrokami na okres 2 miesięcy. Tego dniaK. G.został zwolniony z Aresztu Śledczego weW.. Kolejnym postanowieniem z dnia 11 lutego 2011 r. sygn. akt V Kow 63/11/pr, Sąd Okręgowy we Wrocławiu, z uwagi na zły stan zdrowiaK. G.i konieczność kontynuowania leczenia oka w warunkach wolnościowych, udzielił mu na okres 6 miesięcy dalszej przerwy w wykonaniu kary pozbawienia wolności, przyjmując za początek tej przerwy dzień 20 lutego 2011 r.
Po opuszczeniu Aresztu Śledczego w grudniu 2010 r.K. G.zgłosił się do szpitala i podjął leczenie prawego oka. Po przeprowadzonych badaniach okulistycznych poddał się zabiegowi wtłoczenia do chorego oka oleju leczniczego. Podczas przerwy w wykonaniu kary pozbawienia wolnościK. G.przebywał pod stałą opieką medyczną. Co dwa tygodnie zgłaszał się do lekarza specjalisty na kontrolne wizyty okulistyczne. Przyjmował przypisane leki w postaci kropli, tabletek i żeli.
Przed upływem okresu przerwyK. G.złożył wniosek o udzielenie mu kolejnej przerwy. Do wniosku nie dołączył stosownej dokumentacji medycznej, w związku z czym Sąd Penitencjarny weW.odmówił udzielenia mu dalszej przerwy w wykonaniu kary pozbawienia wolności. Sąd Apelacyjny we Wrocławiu po przeprowadzonym postępowaniu odwoławczym utrzymał w mocy orzeczenie Sądu I instancji. W tego toku postępowaniaK. G.został poinformowany o konieczności powrotu do jednostki penitencjarnej i staraniu się o udzielenie kolejnej przerwy w wykonaniu kary.
W dniu 20 sierpnia 2011 r. upłynął okres przerwy w wykonaniu kary pozbawienia wolności udzielonejK. G.. W dniu 21 sierpnia 2011 r. miał on zgłosić się do Aresztu Śledczego weW.celem odbycia reszty kary pozbawienia wolności.K. G., obawiając się utraty wzroku, nie zgłosił się w wyznaczonym terminie do jednostki penitencjarnej.K. G.został doprowadzony do Aresztu Śledczego weW.przez policję w dniu 28 marca 2012 r. Do chwili zatrzymania co dwa tygodnie zgłaszał się do lekarza na okresowe badania okulistyczne. W tym czasie nie miał wykonywanych zabiegów medycznych.
Dowód:wyjaśnienia oskarżonegoK. G.k. 67, 137-138
zeznania świadkaA. D.k. 5, 151
postanowienie Sądu Okręgowego we Wrocławiuk. 7
wniosek o zatrzymaniek. 2
Po ponownym osadzeniu w Areszcie ŚledczymK. G.miał podawane krople do oczu. W trakcie odbywania kary pozbawienia wolności trzykrotnie był poddany konsultacjom i badaniom okulistycznym w szpitalu poza aresztem śledczym.
Postanowieniem z dnia 24 maja 2012 r., sygn. akt V Kow 460/12/pr, Sąd Okręgowy we Wrocławiu, z uwagi na schorzenieK. G., planowany zabieg operacyjny oka oraz brak możliwości stosownego leczenia w warunkach pozbawienia wolności, udzielił mu na okres 4 miesięcy przerwy w wykonaniu kary pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Fabrycznej, sygn. akt II K 5/06 oraz wyrokiem Sądu Rejonowego w Oławie, sygn. akt II K 498/10.K. G.opuścił Areszt Śledczy w dniu 25 maja 2012 r.
Podczas przerwyK. G.przeszedł zabieg witrektomii prawego oka. Miał zaplanowane kolejne zabiegi operacyjne, które nie doszły do skutku z uwagi na zbyt wysokie ciśnienie w chorym oku, co stwarzało niebezpieczeństwo utraty przez niego wzroku.
Dowód:wyjaśnienia oskarżonegoK. G.k. 67, 137-138
postanowienie Sądu Okręgowego we Wrocławiuk. 119-120
informacja Kierownika Ambulatorium AŚk. 86
We wrześniu 2012 r. upłynął okres przerwy udzielonejK. G.i ponownie nie stawił się on dobrowolnie do Aresztu Śledczego weW.. Został tam doprowadzony przez policję w dniu 24 grudnia 2012 r. Odbywając karę pozbawienia wolności przyjmował krople do oczu oraz silne leki przeciwbólowe, które przypisał mu kierownik ambulatorium. Nie miał on natomiast podawanego leku na obniżenie ciśnienia w oku, który także powinien przyjmować. W dniu 28 grudnia 2012 r.K. G.złożył kolejny wniosek o udzielenie przerwy.
K. G., przebywając w jednostce penitencjarnej, nie został poddany badaniom specjalistycznym. Kierownik ambulatorium Aresztu Śledczego wyznaczył mu termin konsultacji okulistycznej na dzień 25 lipca 2013 r. WtedyK. G.napisał do lekarza, do którego zgłaszał się na badania w trakcie przerwy w wykonaniu kary, o wyznaczenie wcześniejszego terminu konsultacji. W związku z bólem wyraził także zgodę na usunięcie gałki ocznej. Podjęte przez niego działania nie doprowadziły do wyznaczenia wcześniejszego terminu konsultacji okulistycznej.
W lutym 2013 r.K. G.złożył skargę na kierownika ambulatorium Aresztu Śledczego weW.. Skarga została uznana za bezzasadną.
W marcu 2013 r. w sprawie o sygn. akt V Kow-pr 50/13K. G.została udzielona kolejna przerwa w wykonaniu kary pozbawienia wolności na okres 3 miesięcy.
Dowód:wyjaśnienia oskarżonegoK. G.k. 67, 137-138, 150
pismo Sądu Okręgowego we Wrocławiuk. 143
K. G.ma 27 lat. Posiada wykształcenie podstawowe, z zawodu jest murarzem glazurnikiem. Posiada jedno dziecko w wieku 4 lat. Przed osadzeniem utrzymywał się z prac dorywczych.
Oskarżony był w przeszłości wielokrotnie karany sądownie za przestępstwa przeciwko mieniu oraz przeciwko życiu i zdrowiu. W trakcie odbywania kary pozbawienia wolności zachowanieK. G.nie budziło większych zastrzeżeń, było umiarkowane. Starał się on przestrzegać zasad regulaminu i porządku wewnętrznego, nie był uczestnikiem podkultury przestępczej i dystansował się od jej negatywnych przejawów. Wobec przełożonych był regulaminowy. W grupie współosadzonych funkcjonował zgodnie. Był wielokrotnie nagradzany (14 razy) za właściwą postawę, aktywny udział w zajęciach kursu zawodowego, utrzymanie czystości w celi. Był także karany dyscyplinarnie (3 razy) za odmowę wykonania polecenia służbowego, posiadanie nielegalne leków w celi.
Dowód:dane osobopoznawczek. 66-67, 137
dane o karalnościk. 19-21, 70-72
wywiad środowiskowyk. 104-105
opinia o skazanymk. 52-53
K. G.zarówno w postępowaniu przygotowawczym, jak i w postępowaniu sądowym przyznał się do popełnienia zarzuconego mu czynu. Wyjaśnił, iż obawiał się tego, że przebywając w areszcie śledczym mógłby stracić wzrok, w związku z czym podjął decyzję o pozostaniu na wolności i dalszym leczeniu chorego oka. Podkreślił, że w jednostce penitencjarnej nie było możliwości, aby zgodnie z zaleceniami specjalisty, co dwa tygodnie stawiał się na kontrolę i badania do lekarza okulisty (vide: wyjaśnieniaK. G.k. 67, 137-138, 150).
Sąd dał wiarę wyjaśnieniomK. G., gdyż są one spójne, rzeczowe, logiczne i konsekwentne na każdym etapie postępowania. Oskarżony szczegółowo opisał okoliczności popełnionego przestępstwa oraz wskazał motywy swojego zachowania. W treści jego wyjaśnień nie ma żadnych sprzeczności czy też informacji wzajemnie wykluczających się. Jego wyjaśnienia w pełni korespondują z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w niniejszym postępowaniu, a mianowicie z zeznaniamiA. D.oraz z dokumentacją sporządzoną w trakcie odbywania przez niego kary pozbawienia wolności.
Sąd uznał za w pełni wiarygodne zeznaniaA. D., nie znajdując żadnych podstaw do zakwestionowania ich treści. Świadek, w granicach posiadanej wiedzy, bazując przede wszystkim na treści orzeczeń Sądu Okręgowego we Wrocławiu oraz dokumentacji Aresztu Śledczego weW., dokładnie przedstawiła znane jej okoliczności czynu jakiego dopuścił się oskarżony. Jej zeznania w połączeniu z wyjaśnieniamiK. G.oraz dokumentacją sporządzoną przez administrację Aresztu Śledczego oraz Sąd Penitencjarny tworzą logiczną i spójną całość.
Sąd zważył co następuje:
W świetle dokonanych ustaleń faktycznych i przeprowadzonej oceny dowodów Sąd uznał, iż oskarżony swoim zachowaniem zrealizował ustawowe znamiona przestępstwa sankcjonowanego przepisemart. 242 § 3 k.k.Przestępstwo to stanowi nadużycie czasowego zwolnienia z jednostki penitencjarnej. Czynność sprawcza polega na niepowróceniu do jednostki penitencjarnej bez usprawiedliwionej przyczyny po upływie 3 dni od wyznaczonego terminu po legalnym opuszczeniu jednostki w ramach udzielonej przerwy w wykonywaniu kary pozbawienia wolności.
Działanie oskarżonego w oczywisty sposób zmierzało do nieusprawiedliwionego pozostania na wolności po upływie okresu przerwy w wykonaniu kary pozbawienia wolności.K. G.nie uzyskał przedłużenia okresu przerwy, z uwagi na brak stosownej dokumentacji medycznej, której nie dołączył do wniosku. Oskarżony był zatem obowiązany zgłosić się do Aresztu Śledczego weW.w wyznaczonym terminie, czego jednak nie uczynił. Nie można przy tym uznać, że niestawiennictwo oskarżonego w wyznaczonym terminie w jednostce penitencjarnej było usprawiedliwione, gdyż to uchybienie oskarżonego i brak dbałości o własne interesy spowodowało niekorzystną dla niego decyzję Sądu Okręgowego we Wrocławiu.
Przestępstwo zart. 242 § 3 k.k.może być popełnione tylko w zamiarze bezpośrednim. Celem działania sprawcy jest pozostanie na wolności, pomimo obowiązku zgłoszenia się do zakładu karnego celem kontynuowania odbywania kary pozbawienia wolności. Z takim właśnie zamiarem działał oskarżony nie stawiając się w wyznaczonym terminie do Aresztu Śledczego weW..
Zgodnie zart. 242 § 3 k.k.osoba, której została udzielona przerwa w wykonaniu kary pozbawienia wolności, jest obowiązana powrócić do jednostki penitencjarnej najpóźniej w ciągu trzech dni po upływie wyznaczonego terminu. W rozstrzyganej sprawie okres przerwy udzielonejK. G.upłynął w dniu 20 sierpnia 2011 r. Oskarżony miał zatem obowiązek stawić się w Areszcie Śledczym weW.najpóźniej w dniu 23 sierpnia 2011 r., a więc w ciągu trzech dni od zakończenia okresu przerwy. Dopiero po upływie tego terminu, a więc od dnia 24 sierpnia 2011 r., zachowanieK. G.wyczerpało ustawowe znamiona przestępstwa sankcjonowanego przepisemart. 242 § 3 k.k.Mając powyższe na uwadze Sąd zmienił opis czynu zarzuconego oskarżonemu przyjmując, że czyn ten (jako przestępstwo trwałe) został popełniony w okresie od 24 sierpnia 2011 r. do 28 marca 2012 r.
Po wnikliwej analizie całokształtu okoliczności towarzyszących czynowi przypisanemu oskarżonemu, Sąd doszedł do przekonania, że w niniejszej sprawie zachodzą warunki uzasadniające skorzystanie wobecK. G.z instytucji odstąpienia od wymierzenia kary. W ocenie Sądu, biorąc pod uwagę wszystkie okoliczności przedmiotowej sprawy, rodzaj i charakter naruszonego dobra, sposób popełnienia czynu, wagę naruszonych obowiązków oraz motywację oskarżonego, należy uznać, że stopień społecznej szkodliwości czynu, którego dopuścił sięK. G., mieści się w granicach ustanowionych w dyspozycjiart. 59 § 1 k.k.przesłanek do odstąpienia od wymierzenia oskarżonemu kary. Niewątpliwe zachowanie oskarżonego było naganne, jednakże nie na tyle aby uznać je za społecznie szkodliwe w znacznym stopniu. Społeczna szkodliwość to określenie oznaczające ujemną treść społeczną czynu, inaczej jego karygodność. Użyte wart. 59 § 1 k.k.określenie „społeczna szkodliwość nie jest znaczna” wyznacza granicę możliwej tolerancji dla sprawcy z punktu widzenia racjonalizacji sprawiedliwościowej i potrzeb w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Niezwykle ważne w tym zakresie są motywy działania sprawcy, które wartościują cechy jego osobowości. Oznacza to, że im bardziej naganne motywy działania sprawcy, tym wyższa szkodliwość jego czynu. Chodzi o pobudki płytkie, prymitywne, a więc godne potępienia. Natomiast jeżeli sprawca, dopuszczając się czynu zabronionego, działa kierowany pobudkami mimo wszystko zasługującymi na uwzględnienie, wówczas można uznać, że im szlachetniejsze pobudki, tym mniejsza społeczna szkodliwość czynu.
W rozstrzyganej sprawie wszystkie ujawnione w toku postępowania okoliczności czynu oskarżonego niewątpliwie przemawiają za uznaniem, że jego zachowanie nie przekroczyło możliwej granicy tolerancji. Nie można bowiem uznać, abyK. G.działał w sposób wyjątkowo przemyślany i wyrafinowany. Postępowanie oskarżonego było wynikiem obawy o stan zdrowia i możliwość jego znacznego pogorszenia, a nawet utraty przez niego wzroku. Analizując dokumentację penitencjarną należy zauważyć, że schorzenie oka, na które cierpi oskarżony jest bardzo poważne. Za takim stanowiskiem przemawia przede wszystkim treść orzeczeń Sądu Okręgowego we Wrocławiu i ilość udzielonych oskarżonemu przerw w wykonaniu kary pozbawienia wolności celem podjęcia przez niego stosownego leczenia okulistycznego oraz łączny okres trwania tych przerw. Z akt sprawy wynika, iż każdorazowo po osadzeniu skazanego w Areszcie udzielana mu była przez Sąd Penitencjarny kolejna przerwa w odbywaniu kary. W warunkach izolacyjnych nie jest możliwym przeprowadzenie skutecznego leczenia schorzenia oskarżonego oraz wykonanie niezbędnego zabiegu operacyjnego, co jednoznacznie wynika z pisma Kierownika Ambulatorium Aresztu Śledczego (k. 86). Jednostka penitencjarna, w której przebywa oskarżony, nie ma bowiem stosownego zaplecza medycznego umożliwiającego przeprowadzenie specjalistycznego cyklu leczniczego ani zabiegu operacyjnego. Zabieg taki może być wykonany jedynie w szpitalu powszechnym. Nie można zatem uznać, abyK. G.pozostając na wolności, pomimo obowiązku zgłoszenia się do aresztu śledczego w celu dalszego odbywania kary pozbawienia wolności, kierował się pobudkami niskimi, zasługującymi na potępienie. Podjęcie przez oskarżonego działań zmierzających do uratowania wzroku poprzez systematyczne leczenie i stałą kontrolę okulistyczną oraz jego dążenie do przeprowadzenia wymaganego zabiegu operacyjnego, którego nie mógł mieć zapewnionego w warunkach izolacyjnych, należy uznać za zachowanie kierowane pobudkami zasługującymi na uwzględnienie. Należy także dodać, że okoliczności przestępstwa popełnionego przezK. G.nie budzą żadnych wątpliwości, a zagrożenie karą czynu zarzuconego oskarżonemu mieści się w granicach wytyczonych normą zawartą wart. 59 § 1 k.k.Powyższe zatem w pełni uzasadnia odstąpienie od wymierzeniaK. G.kary.
Odstępując od wymierzenia karyK. G.Sąd, będąc zobowiązanym dyspozycjąart. 59 § 1 k.k., orzekł od niego na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej świadczenie pieniężne w kwocie 400 złotych. W ocenie Sądu w niniejszej sprawie cele kary zostaną spełnione przez orzeczony środek karny. Konieczność uiszczenia świadczenia pieniężnego będzie stanowić dla oskarżonego, wobec odstąpienia od wymierzenia kary, jedyną realną dolegliwość i z pewnością odniesie wobec niego skutek wychowawczy i pomoże mu zrozumieć naganność jego zachowania.
Rozstrzygnięcie o kosztach wydano w oparciu o przepisart. 624 § 1 k.p.k.orazart. 17 ust. 1 ustawy o opłatach w sprawach karnych(Dz. U. z 1973 roku Nr 49, poz. 223 z późniejszymi zmianami).K. G.nie ma stałego źródła dochodu. Mając to na uwadze Sąd zwolnił oskarżonego od ponoszenia kosztów postępowania w sprawie, obciążając nimi Skarb Państwa. | ```yaml
court_name: Sąd Rejonowy Wrocław Śródmieście we Wrocławiu
date: '2013-03-26'
department_name: V Wydział Karny
judges:
- Anna Borkowska
legal_bases:
- art. 39 pkt 7 k.k.
- art. 624 § 1 k.p.k.
- art. 17 ust. 1 ustawy o opłatach w sprawach karnych
recorder: Ewa Słowińska
signature: V K 1274/12
``` |
151025200006006_XII_W_001509_2018_Uz_2018-07-11_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt: XII W 1509/18
WYROK NAKAZOWY
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 11 lipca 2018 roku
Sąd Rejonowy w Toruniu XII Wydział Karny
w składzie:
Przewodniczący: SSR Angelika Kurkiewicz
Protokolant: st. sekr.sądowy Alicja Politowska
bez udziału stron
po rozpoznaniu w postępowaniu nakazowym sprawy z oskarżenia Komisariatu PolicjiT.-P.
przeciwko
I
D. Z., s.M.iM. z domu P.,
ur. (...)wT.
obwinionemu o to, że:
w dniu 28 kwietnia 2018 roku o godzinie 3:20 wT.przyul. (...), wspólnie i w porozumieniu zA. Ż., ,M. Z.,S. S. (1),J. M.orazF. L., krzykami, hałasami i włączaniem głośniej muzyki, zakłócał spokój i porządek publiczny
tj. o wykroczenie z art. 51§1 kw
II
A. Ż., s.K.iI. z domu T.,
ur. (...)wW.
obwinionemu o to, że:
w dniu 28 kwietnia 2018 roku o godzinie 3:20 wT.przyul. (...), wspólnie i w porozumieniu zD. Z.,M. Z.,S. S. (1),J. M.orazF. L., krzykami, hałasami i włączaniem głośniej muzyki, zakłócał spokój i porządek publiczny
tj. o wykroczenie z art. 51§1 kw
III
M. Z.,j c.B.iS. z domu S.,
ur. (...)wT.
obwinionej o to, że:
w dniu 28 kwietnia 2018 roku o godzinie 3:20 wT.przyul. (...), wspólnie i w porozumieniu zD. Z.,A. Ż.,S. S. (1),J. M.orazF. L., krzykami, hałasami i włączaniem głośniej muzyki, zakłócała spokój i porządek publiczny
tj. o wykroczenie z art. 51§1 kw
IV
S. S. (1), s.R.iM.z domu(...),
ur. (...)wT.
obwinionemu o to, że:
w dniu 28 kwietnia 2018 roku o godzinie 3:20 wT.przyul. (...), wspólnie i w porozumieniu zD. Z.,M. Z.,A. Ż.,J. M.orazF. L., krzykami, hałasami i włączaniem głośniej muzyki, zakłócał spokój i porządek publiczny
tj. o wykroczenie z art. 51§1 kw
V
J. M., s.T.iL. z domu K.,
ur. (...)wR.
obwinionemu o to, że:
w dniu 28 kwietnia 2018 roku o godzinie 3:20 wT.przyul. (...), wspólnie i w porozumieniu zD. Z.,M. Z.,A. Ż.,S. S. (1), razF. L., krzykami, hałasami i włączaniem głośniej muzyki, zakłócał spokój i porządek publiczny
tj. o wykroczenie z art. 51§1 kw
VI
F. L., s.M.iM. z domu L.,
ur. (...)wT.
obwinionemu o to, że:
w dniu 28 kwietnia 2018 roku o godzinie 3:20 wT.przyul. (...), wspólnie i w porozumieniu zD. Z.,M. Z.,A. Ż.,J. M.orazS. S. (1), krzykami, hałasami i włączaniem głośniej muzyki, zakłócał spokój i porządek publiczny
tj. o wykroczenie z art. 51§1 kw
orzeka:
I
Uznaje obwinionegoD. Z.za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu tj. wykroczenia z art. 51§1 kw i za to na podstawie art. 51§1 kw wymierza mu karę 1 (jednego) miesiąca ograniczenia wolności polegającą na wykonywaniu nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cel społeczny w wymiarze 40 (czterdziestu) godzin.
II
Uznaje obwinionegoA. Ż.za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu tj. wykroczenia z art. 51§1 kw i za to na podstawie art. 51§1 kw wymierza mu karę 1 (jednego) miesiąca ograniczenia wolności polegającą na wykonywaniu nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cel społeczny w wymiarze 20 (dwudziestu) godzin.
III
Uznaje obwinionąM. Z.za winną popełnienia zarzucanego jej czynu tj. wykroczenia z art. 51§1 kw i za to na podstawie art. 51§1 kw wymierza jej karę 1 (jednego) miesiąca ograniczenia wolności polegającą na wykonywaniu nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cel społeczny w wymiarze 30 (trzydziestu) godzin.
IV
Uznaje obwinionegoS. S. (1)za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu tj. wykroczenia z art. 51§1 kw i za to na podstawie art. 51§1 kw wymierza mu karę 1 (jednego) miesiąca ograniczenia wolności polegającą na wykonywaniu nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cel społeczny w wymiarze 20 (dwudziestu) godzin.
V
Uznaje obwinionegoJ. M.za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu tj. wykroczenia z art. 51§1 kw i za to na podstawie art. 51§1 kw wymierza mu karę 1 (jednego) miesiąca ograniczenia wolności polegającą na wykonywaniu nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cel społeczny w wymiarze 30 (trzydziestu) godzin.
VI
Uznaje obwinionegoF. L.za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu tj. wykroczenia z art. i za to na podstawie art. wymierza mu karę 1 (jednego) miesiąca ograniczenia wolności polegającą na wykonywaniu nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cel społeczny w wymiarze 20 (dwudziestu) godzin;
VII
Zwalnia obwinionych od ponoszenia opłaty sądowej, zaś wydatkami poniesionymi w sprawie obciąża Skarb Państwa. | ```yaml
court_name: Sąd Rejonowy w Toruniu
date: '2018-07-11'
department_name: XII Wydział Karny
judges:
- Angelika Kurkiewicz
legal_bases: []
recorder: st. sekr.sądowy Alicja Politowska
signature: XII W 1509/18
``` |
155500000001006_II_AKa_000169_2014_Uz_2014-10-16_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. aktII AKa 169/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 16 października 2014 r.
Sąd Apelacyjny w Szczecinie, II Wydział Karny w składzie:
Przewodniczący:
SSA Andrzej Mania (spr.)
Sędziowie:
SA Andrzej Olszewski
SA Andrzej Wiśniewski
Protokolant:
sekr. sądowy Karolina Pajewska
przy udziale Prokuratora Prokuratury Apelacyjnej Janiny Rzepińskiej
po rozpoznaniu w dniu 16 października 2014 r. sprawy
A. R.
oskarżonego zart. 13 § 1 k.k.w zw. zart. 148 § 1 k.k.w zw. zart. 157 § 2 k.k.w zw.zart. 11 § 2 k.k.
z powodu apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego
od wyroku Sądu Okręgowego w Gorzowie Wlkp.
z dnia 23 maja 2014 r., sygn. akt II K 218/13
I.zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:
1.uchyla zawarte w jego punkcie III części dyspozycyjnej orzeczenie o karze łącznej pozbawienia wolności;
2.w zakresie czynu przypisanego oskarżonemu w jego punkcie I części dyspozytywnejA. R.uznaje za winnego popełniania tego, że w dniu 14 sierpnia 2013r. wR., w mieszkaniu przyul. (...), naraziłB. B. (1)na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia w postaci wykrwawienia i wystąpienia zatorowości powietrznej serca z powodu uszkodzenia żył szyi w ten sposób, że zadał mu uderzenie nożem w szyję, powodując powstanie rany poprzecznej długości 13 mm na wysokości rozwidlenia dużych naczyń szyjnych z uszkodzeniem żyły szyjnej, co naruszało prawidłowe funkcjonowanie czynności narządu jego ciała na okres poniżej dni siedmiu. tj. o czyn zart. 160 § 1 k.k.w zb. zart. 157 § 2 k.k.w zw. zart. 11 § 2 k.k.i za ten czyn na podstawieart. 160 § 1 k.k.w zw. zart. 11 § 3 k.k.wymierza mu karę 2 (dwóch) lat i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;
II.na podstawieart. 85 k.k.iart. 86 § 1 k.k.w miejsce orzeczonych kar jednostkowych pozbawienia wolności orzeka wobec oskarżonego karę łączną pozbawienia wolności w rozmiarze 2 (dwóch) lat i 6 (sześciu) miesięcy;
III.w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;
IV.zwalnia oskarżonego od ponoszenia wydatków za postępowanie odwoławcze oraz od opłaty za obie instancje.
Sygn. aktII AKa 169/14
UZASADNIENIE
A. R.został oskarżony o to, że:
I.w dniu 14 sierpnia 2013r. wR., w mieszkaniu przyul. (...), działając z zamiarem bezpośrednim, usiłował dokonać zabójstwaB. B. (1)w ten sposób, że zadał mu uderzenie nożem w szyję, powodując powstanie rany poprzecznej długości 13 mm na wysokości rozwidlenia dużych naczyń szyjnych z uszkodzeniem żyły szyjnej, powodując bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia w postaci wykrwawienia i wystąpienia zatorowości powietrznej serca z powodu uszkodzenia żył szyi, które naruszały prawidłowe funkcjonowanie czynności narządu ciała na okres poniżej dni siedmiu, lecz zamierzonego celu nie osiągnął, z uwagi na udzieloną pokrzywdzonemu pomoc medyczną;
tj. o czyn zart. 13 §1 k.k.w zw. zart. 148 §1 k.k.w zw. zart. 157 §2 k.k.w zw. zart. 11 § 2 k.k.
II.w dniu 27 lipca 2013r. wR., w mieszkaniu przyulicy (...), uderzyłB. B. (2)metalowymi kombinerkami w lewe ramię oraz pięścią w twarz, powodując obrażenia w postaci urazu wargi górnej z uszkodzeniem zębów górnych jedynek oraz podbiegnięcia krwawego i otarcia naskórka na przedniej powierzchni ramienia lewego, naruszając prawidłowe funkcjonowanie czynności narządu ciała na okres poniżej dni siedmiu;
tj. o czyn zart. 157 § 2 k.k.
Po rozpoznaniu sprawy Sąd Okręgowy w Gorzowie Wlkp. wyrokiem z dnia 23 maja 2014r., sygn. II K 218/13
I.oskarżonegoA. R.uznał za winnego tego, że w dniu 14 sierpnia 2013r. wR., w mieszkaniu przyul. (...), działając z zamiarem ewentualnym usiłował dokonać zabójstwaB. B. (1)w ten sposób, że zadał mu uderzenie nożem w szyję, powodując powstanie rany kłutej poprzecznej długości 13 mm na wysokości rozwidlenia dużych naczyń szyjnych z uszkodzeniem żyły szyjnej z krwotokiem żylnym, powodując bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub wystąpienia ciężkiego uszczerbku na zdrowiu w postaci wykrwawienia i wystąpienia zatorowości powietrznej serca z powodu uszkodzenia żył szyi, które to obrażenia naruszyły funkcjonowanie czynności narządu ciała na okres poniżej dni siedmiu, lecz zamierzonego celu nie osiągnął, z uwagi na udzieloną pokrzywdzonemu pomoc medyczną,
tj. czynu zart. 13 § 1 k.k.w zw. zart. 148 § 1 k.k.w zw. zart. 157 § 2 k.k.w zw. zart. 11 § 2 k.k.i za to na podstawieart. 14 § 1 k.k.w zw. zart. 148 § 1 k.k.w zw. zart. 11 § 3 k.k.wymierzył mu karę 9 (dziewięciu) lat pozbawienia wolności;
II.oskarżonegoA. R.uznał za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu opisanego w pkt II części wstępnej wyroku i za to na podstawieart. 157§ 2 k.k.wymierzył mu karę 3 (trzech) miesięcy pozbawienia wolności
III.na podstawieart. 85 k.k.,art. 86 § 1 k.k.orzeczone wpkt I i IIwobec oskarżonego kary pozbawienia wolności połączył i wymierzył oskarżonemu karę łączną 9 (dziewięciu) lat pozbawienia wolności
IV.na podstawieart. 63 §1 k.k.zaliczył oskarżonemu na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od dnia 14.08.2013r. do dnia 23.05.2014r.;
V.na podstawieart.624 § 1 k.p.k.zwolnił oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych i obciążył nimi Skarb Państwa.
Apelację od powyższego wyroku wywiódł obrońca oskarżonego. Wyrokowi zarzucił:
⚫
obrazę przepisów prawa procesowego określonych wart. 7 k.p.k.i w art.
5§ 2 k.p.k.przez ukształtowanie przez Sąd I instancji, w następnie błędnie poczynionych ustaleń faktycznych przekonania co do winy osk.A. R.w zakresie popełnienia przypisanej mu zbrodni usiłowania dokonania zabójstwaB. B. (1)przez błędną i na niekorzyść tego oskarżonego przeprowadzoną interpretację dowodów przeprowadzonych w sprawie, w tym dowodu z wyjaśnień oskarżonego, a także pozostałych dowodów osobowych oraz dowodów z przeprowadzonych badań śladów biologicznych ujawnionych na miejscu zdarzenia, co sprawia, że przy istnieniu występujących na tym tle wątpliwości dowodowych i jednocześnie braku innych dowodów wskazujących na zamiar działania oskarżonego w zakresie przypisanego mu w pkt. I części dyspozytywnej wyroku czynu Sąd I instancji winien dokonać rozstrzygnięcia z poszanowaniem zasady in dubio pro reo;
⚫
obrazę przepisów prawa procesowego mającą wpływ na treść orzeczenia,
a w szczególnościart. 2 § 2 k.p.k.,art. 4 k.p.k.,art. 5 § 2 k.p.k.,art. 7 k.p.k.w zw. zart. 410 k.p.k.iart. 424 k.p.k.przez dowolną, a nie swobodną ocenę dowodów w części dot. zarzutu opisanego w pkt II części wstępnej wyroku polegającą zwłaszcza na nieuzasadnionym przyjęciu, iż obrażenia przedniej powierzchni ramienia lewego pokrzywdzonejB. B. (2)powstały w czasie wskazanym w zarzucie i objęte były jednym zachowaniem oskarżonego, gdy tymczasem zarówno zeznania tej pokrzywdzonej, jak i zeznania św.Ż. B.w korelacji z wyjaśnieniami osk.A. R.przeczą ustaleniu Sądu meriti co do czasu rzeczywistego powstania tych obrażeń i ich związku z zachowaniem oskarżonego w dniu 27.07.2013r., tym bardziej, że Sąd I instancji sam wskazuje na występujący po stronie tego Sądu brak możliwości „zorientowania się„ o czym pokrzywdzonaB. B. (2)zeznaje;
W ramach zarzutu alternatywnegowyrokowi zaś zarzucił:
⚫
obrazę prawa materialnego określonego wart. 9 § 1 k.k.przez
nieuzasadnione i będące następstwem błędnie dokonanych ustaleń faktycznych przyjęcie, że zarówno okoliczności przedmiotowe przestępstwa zarzuconego osk.A. R.w pkt. I części wstępnej skarżonego wyroku w ich powiązaniu z całokształtem okoliczności sprawy, w tym tłem i powodem zajścia, w którym brał udział osk.A. R.przy możliwie ustalonym I charakterze obrażenia stwierdzonego u pokrzywdzonegoB. B. (1)wskazują na działanie oskarżonego z zamiarem ewentualnym pozbawienia życia tego pokrzywdzonego, gdy tymczasem – zarówno tylko prawdopodobny rodzaj narzędzia użyty w czasie zdarzenia, jednokrotność i sposób jego użycia wskazujący na „niewielką siłę uderzenia”, niewielkie rozmiary i głębokość rany oraz realnie lekki (w rozumieniuart. 157§2 k.k.) charakter doznanego ostatecznie przez pokrzywdzonego obrażenia, a także właśnie tło i powody zajścia, w którym na prośbę św.B. B. (2)uczestniczył osk.A. R.i rzeczywiste motywy podjętego przez niego na prośbę jego ówczesnej konkubiny działania zmierzającego do spowodowania przecież jedynie opuszczenia jej lokalu mieszkalnego przezB.iS. B., przy jednoczesnym braku podstaw do jednoznacznego, w oparciu o dotychczasową postawę życiową oskarżonego przyjęcia, iż uwzględniając nawet użycie przez oskarżonego w czasie zdarzenia noża chciał on pozbawić życiaB. B. (1), co z kolei wskazuje na brak możliwości przypisania takiego zamiaru oskarżonemu stanowiąc co najwyżej o możliwości przyjęcia narażenia pokrzywdzonegoB. B. (1)na niebezpieczeństwo powstania skutku opisanego w zarzucie opisanym w pkt. I części wstępnej wyroku względnie nawet przyjęcia spowodowania przez osk.A. R.u tego pokrzywdzonego obrażenia w rozumieniuart. 157 § 2 k.k.
Podnosząc powyższe skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku przez uniewinnienie osk.A. R.od popełnienia opisanego w pkt. I części i dyspozytywnej wyroku czynu; wyeliminowanie z opisu czyn określonego w pkt. II części wstępnej wyroku spowodowania przez osk.A. R.obrażenia w postaci „podbiegnięcia krwawego i otarcia naskórka na przedniej powierzchni ramienia lewego” i odpowiednie obniżenie za tak ostatecznie opisany czyn oskarżonego orzeczonej wobec niego kary;
W następstwie zaś stawianego w apelacji zarzutu ewentualnego wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w kierunku wynikającym z treści tego zarzutu zawartego w treści pkt. III niniejszej apelacji.
Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:
Wywiedziona apelacja jedynie częściowo zasługuje na uwzględnienie. Oczywiście bezzasadne są przy tym podniesione w apelacji pod adresem tak czynu I jak i czynu II zarzuty obrazy przepisów prawa procesowego, których istota sprowadza się do zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych. Sąd I instancji kierując się bowiem nakazem – wynikającym zart. 2 § 2 k.p.k.– dążenia do prawdy, prawidłowo i w sposób wyczerpujący, na ile było to oczywiście możliwe, z uwagi choćby, jak słusznie zauważa to skarżący na stronie 4 uzasadnienia apelacji, na znaczny stan upojenia alkoholowego, tak oskarżonego jak i świadków, zgromadził i ujawnił w sprawie materiał dowodowy. Zadośćuczynił tym samym wymogomart. 410 k.p.k.Uzasadnienie wyroku – odpowiadające dyspozycjiart. 424 k.p.k.– pozwala zaś bezspornie na pełną kontrolę procesu myślowego, który przebiegał w czasie narady, a który doprowadził sąd orzekający do wniosku o sprawstwie oskarżonego co do obu czynów. Jego treść, w konfrontacji z materiałem dowodowym, nie daje żadnych podstaw do przyjęcia, że rozumowanie sądu jest alogiczne, czy też sprzeczne z zasadami doświadczenia życiowego, a w konsekwencji, że przyjęte ustalenia faktyczne są wadliwe, jak twierdzi to skarżący. Chybiony przy tym jest oczywiście zarzut obrazyart. 5 § 2 k.p.k.W sprawie nie wystąpiłby bowiem żadne wątpliwości, których rozstrzygnąć było nie sposób i które w konsekwencji należałoby interpretować na korzyść oskarżonego. Zeznania pokrzywdzonych oraz wspierających ich świadków być może nie są tak konsekwentne jak by tego można, czy też należałoby oczekiwać, być może są też zmienne i występują w nich sprzeczności, problem jednak w tym, iż w zakresie sprawstwa i winyA. R.nie mają one żadnej innej racjonalnej alternatywy, niż ta przyjęta przez sąd I instancji. I tak w zakresie zdarzenia z dnia 14 sierpnia 2013r. istota problemu w sprawie sprowadzała się praktycznie do oceny z jednej strony wiarygodności zeznań pokrzywdzonegoB. B. (1), z drugiej zaś wiarygodności wyjaśnień oskarżonego. W takiej to sytuacji sąd orzekający zobligowany był do dokonania ustaleń faktycznych w oparciu o zasadę swobodnej oceny dowodów. Z tej właśnie zasady – zgodnie zart. 7 k.p.k.– jedynie skorzystał przydając przymiot wiarygodności twierdzeniom pokrzywdzonego w zasadniczej ich części. W konsekwencji tego poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne (za wyjątkiem przyjęcia, iż oskarżony działał z zamiarem ewentualnym pozbawienia życiaB. B. (1), o czym będzie jeszcze mowa poniżej) i zasadnie przyjął, iż to właśnieA. R.zadał pokrzywdzonemu uderzenie nożem w szyję, powodując powstanie rany kłutej poprzecznej długości 13 mm na wysokości rozwidlenia dużych naczyń szyjnych z uszkodzeniem żyły szyjnej. Kwestie te sąd I instancji szczegółowo omawia na kartach 17, 18 uzasadnienia swego wyroku. Oceny tam wyrażone Sąd Apelacyjny w pełni aprobuje. Racjonalizm postąpienia sądu orzekającego nie budzi żadnych zastrzeżeń. ZeznaniaB. B. (1)znajdują bowiem wsparcie nie tylko w dokumentacji medycznej oraz w opiniach biegłych lekarzy, ale i w zeznaniach świadków:S. B.iM. P.. Wiarygodność powyższych dowodów sąd meriti omawia na kartach od 23 do 26 uzasadnienia. Przywołani wyżej świadkowie, jak słusznie zresztą zauważa to sąd I instancji na karcie 17 uzasadnienia wyroku, nie mieli zaś żadnych powodów, aby kłamliwie wskazać oskarżonego jako sprawcę stwierdzonych u pokrzywdzonego obrażeń ciała. W takim układzie poczynionych w sprawie ustaleń faktycznych nie dyskredytuje eksponowany apelacją brak odnalezienia i zabezpieczenia użytego narzędzia – prawdopodobnie noża. Wiarygodność pokrzywdzonego, iż toA. R.był tym, który zaatakował go nożem i spowodował stwierdzone u niego obrażenia, wbrew stanowisku skarżącego, potwierdzają zresztą i zeznaniaB. B. (2)i to niezależnie od tego, którą z prezentowanych przez w/w wersji się przyjmie, w każdej z nich bowiem rola oskarżonegoA. R.w inkryminowanym zdarzeniu jawi się jako nad wyraz aktywna a zarazem wysoce agresywna, sprzeczna z tym co na ten temat mówi sam oskarżony. Świadek w dacie czynu, jak wszystko na to wskazuje i co nawet skarżący przyznaje, oczywiście także znajdowała się w stanie upojenia alkoholowego, co niewątpliwie musiało zaburzać jej percepcję. Znajdując się w tym stanie zwykła także zachowywać się nad wyraz agresywnie. Fakt ten skarżący przyznaje, zarazem jednak od wniosków z nich wynikających, abstrahuje. Charakter wybitnie taktyczny, żeby nie powiedzieć życzeniowy ma zaś sugestia jakoby w procesie to jedynieB. B. (2)starała się w „miarę obiektywnie (…) zrelacjonować to co się działo i stało w jej mieszkaniu”. Nic bardziej błędnego, zważywszy choćby na widoczny w jej zeznaniach brak konsekwencji, co sąd szczegółowo rozważa na kartach 19, a także 21-23 uzasadnienia wyroku. Skarżący odwołuje się zresztą jedynie do tych zeznańB. B. (2), które uznaje za korzystne z punktu widzenia interesów oskarżonego, abstrahuje tym samym od jej zeznań z dnia 11.10.2013r., dla oskarżonego niekorzystnych, cytując: „postanowiliśmy ich uspokoić i wyrzucić z domu. (…)B.nie chciał mnie wpuścić do domu (…) Z naszej strony padały słowa, aby oni opuścili mieszkanie, dali klucze.R.krzyczał do nich, aby(...).R.wszedł do pokoju, a ja stałam na korytarzu.R.zaczął się szarpać zS.iJ., ja tego dokładnie nie widziałam, słyszałam odgłosy. Ja nie wiem, czyR.miał przy sobie nóż (…). W pewnym momencieR.zaczął uciekać, jeszcze w korytarzu szarpał się z którymś z braci i wybiegł z mieszkania. Za nim wybiegł najpierwB., a potemS.” (k. 210). Abstrahuje zatem od zeznań, które wespół z pozostałymi zgromadzonymi w sprawie dowodami osobowymi nie pozostawiają żadnych wątpliwości, iż toA. R.spowodował u pokrzywdzonego ranę szyi, a wcześniej – jak wynika to z zeznań pokrzywdzonegoB. B. (1)– kazał mu i jego bratuS.„(...)” z mieszkaniaB. B. (2), groził też, „że wszystkich pozabija” (k. 22-23).
W zasadności przyjętego sprawstwa w zakresie czynu popełnionego na szkodęB. B. (1)utwierdzają zresztą i wyjaśnienia samego oskarżonego. Niedorzecznymi jawią się bowiem jego wyjaśnienia jakoby jedynie grzecznościowo towarzyszyłB. B. (2)i jedynie – jak twierdzi – stał w korytarzu i nawet nie wchodził do mieszkania, w którym przebywali braciaB.(k. 30-33, 46-47, 168, 275, 278, 446). Ich przyjęcie za podstawę ustaleń faktycznych sprowadzałoby sądową ocenę niewątpliwie do absurdu, a tego zaaprobować nie sposób. Nie przystają one zresztą także i do jego charakterystyki psychologicznej przedstawionej m.in. w opinii sądowo-psychiatrycznej (k. 183-190).A. R.to bowiem osobnik, który – jak dowodzi tego choćby drugi z czynów – w stanie nietrzeźwości potrafi zachowywać się nad wyraz brutalnie i agresywnie. W chwili zaś zatrzymania miał w wydychanym powietrzu 1,01 mg/l alkoholu, co odpowiada 2,08 ‰ alkoholu we krwi. Taki zaś stopień upojenia cechuje m.in. z jednej strony wyolbrzymiony strach z drugiej agresja.
Prawidłowe w ocenie Sądu Apelacyjnego są także ustalenia faktyczne w zakresie drugiego z przypisanych oskarżonemuA. R.czynów, kwalifikowanego zart. 157 § 2 k.k.Prawdą oczywiście jest, że na karcie 34 uzasadnienia sąd I instancji stwierdził, żeB. B. (2)na rozprawie zeznawała „chaotycznie, myliła różne zdarzenia z różnych okresów, jednym ciągiem zeznawała o różnych dniach i rożnych wydarzeniach w taki sposób, że nie można było się zorientować o czym zeznaje”, kwestię tę skarżący jednak niewątpliwie przerysowuje.B. B. (2)w pierwszych zeznaniach zeznała bowiem, że kiedy odmówiłaA. R.rozmowy na osobności, ten bez powodu uderzył ją „dwa razy – jeden raz w lewe ramię kombinatorkami, bo akurat miał je w ręku, a drugi raz prosto w twarz z pieści”, po czym wyszedł z mieszkania (k. 109-11). Zeznania te pokrzywdzona podtrzymała w toku dwóch kolejnych przesłuchań (k. 209-211, 274-76). Te to zeznania – jak wynika z zapisu na karcie 32 uzasadnienia wyroku – sąd meriti uznał słusznie za logiczne, spójne i rzeczowe i uczynił podstawą ustaleń faktycznych, a co oczywiście należy zaaprobować. Poczynionych ustaleń w tej części nie podważają przy tym zeznaniaŻ. B.z rozprawy, na której zajęła ona stanowisko korzystne dla oskarżonego. Przypomniała sobie bowiem ponoć wówczas, że to jednakB. B. (2)„za dużo wypiła i zaczęła się rzucać doA., żeby oddał jej klucze, żeby oddał jej pieniądze”.A. R.„cały czas ją uspokajał słownie”. Przypomniała sobie też, że pokrzywdzona „mówiła kilka dni wcześniej, że ją zęby bolą” (k. 657). Bezpośrednio po zdarzeniu nic o tym jednak nie wspomniała (k. 127). W takim układzie jej zeznania nie dyskredytują zeznańB. B. (2)w rozważanej części, zwłaszcza że świadek w czasie inkryminowanego zdarzenia także znajdowała się w stanie nietrzeźwości, na marginesie świadek w dniu 3.04.2014r. stawiła się w Sądzie mając 1,18 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu (k. 583). Do tego to te pierwszych zeznania pokrzywdzonej, znajdują potwierdzenie w opinii biegłego lekarzaM. S.. Tenże zaś stwierdził w swojej opinii, że w następstwie zdarzenia z dnia 27 lipca 2013r. („uderzona (…) kombinerkami w lewe ramię oraz pięścią w twarz”) pokrzywdzona doznała obrażeń w postaci urazu wargi górnej z uszkodzeniem zębów górnych jedynek, podbiegnięcia krwawego i otarcia naskórka na przedniej powierzchni w ½ ramienia lewego (k. 122). Nie ma zaś żadnych podstaw, aby przyjąć, że dokumentacja lekarska w oparciu, o którą biegły wydał opinię była nierzetelna. Obojętne pozostają przy tym zeznaniaW. S.. Ten z kolei stawił się w Sądzie na rozprawę mając 1,35 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu. Jego zdaniem krytycznego dnia pomiędzy oskarżonym „aB. B. (2)nic się nie stało” (k. 655-56), a co pozostaje oczywiście bez związku z realiami dowodowymi sprawy. Świadek zresztą w dniu 27.07.2013r. montował na dachu antenę telewizyjną i jak zeznała jego konkubinaŻ. B.– „nie widział tego zdarzenia” (k. 127v.). Montowanie anteny czyni z kolei uprawnionym wniosek sądu orzekającego sformułowany na karcie 33 uzasadnienia wyroku, iż „w mieszkaniu na wierzchu mogły leżeć kombinerki” (k. 722).
Reasumując: w zasadniczym ich kształcie przyjęte ustalenia faktyczne tak w zakresie pierwszego jak i drugiego czynu, jako mające oparcie w materiale dowodowym sprawy, zgodne zasadami wiedzy i doświadczenia życiowego oraz logicznego rozumowania – zdaniem Sądu Apelacyjnego – korzystają w pełni z ochrony przewidzianejart. 7 k.p.k.i jako takie nie mogą być zasadnie zakwestionowane. W zakresie ustaleń faktycznych apelacja sprowadza się praktycznie jedynie do polemiki z oceną dowodów i dokonanymi przez sąd I instancji ustaleniami. W takim zaś układzie nie może ona wywołać pożądanego skutku. Wszechstronna bowiem ocena wszystkich dowodów i wynikających z nich okoliczności jest nie tylko obowiązkiem sądu orzekającego, ale zasada ta obowiązuje także przy wyciąganiu wniosków przez strony procesowe, które przedstawiając własne stanowisko nie mogą go opierać na fragmentarycznej ocenie dowodów z pominięciem tego wszystkiego, co może prowadzić do innych wniosków. Skarżący w apelacji przechodzi zaś niewątpliwie do porządku dziennego nad tym wszystkim co legło u podstaw rozstrzygnięcia sądu I instancji i przedstawione zostało rzeczowo w motywach zaskarżonego wyroku. Możliwość zaś przeciwstawienia ustaleniom sądu orzekającego odmiennego poglądu, nie może i nie prowadzi do wniosku o dokonaniu przez sąd błędu w ustaleniach faktycznych (zob. wyrok SN z 24.03.1975r., II KR 355/74, OSNPG 1975, Nr 9, poz. 84 wraz z aprobatą M. Cieślaka i Z. Dody, Przegląd, Pal. 1976, Nr 6, s. 51). Zarzut obrazy przepisów procedury i w ich konsekwencji błędu w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę wyroku, jest bowiem tylko wówczas słuszny, gdy zasadność ocen i wniosków, wyprowadzonych przez sąd orzekający z okoliczności ujawnianych w toku przewodu sądowego nie odpowiada prawidłowości logicznego rozumowania, pozostaje w sprzeczności ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego. Tego i tak rozumianych zarzutów skarżący w apelacji bezspornie nie przedstawia i nie wykazuje.
Za prawidłową Sąd Apelacyjny uznał także kwalifikację prawną drugiego z przypisanych czynów jako wyczerpującego ustawowe znamiona przestępstwa zart. 157 § 2 k.k., rzeczowo skonstatowaną na karcie 42 uzasadnienia wyroku. W najmniejszym też stopniu nie razi wymierzona za ten czyn kara 3 miesięcy pozbawienia wolności. Jest ona bowiem karą współmierną do znacznego stopnia szkodliwości czynu i nie przekracza niewątpliwie równie znacznego stopnia winy oskarżonego. Kwestię te sąd I instancji rozważa na kartach 42-44 uzasadnienia wyroku. Oceny tam wyrażone Sąd Apelacyjny w pełni aprobuje. Z tych też względów w zakresie tego czynu kontestowany wyrok utrzymano w mocy.
Zastrzeżenia Sądu odwoławczego budzi w sprawie jedynie poczynione przez sąd I instancji ustalenie w zakresie pierwszego z czynów, a mianowicie to, żeA. R.działał w zamiarze ewentualnym pozbawienia życiaB. B. (1), a co za tym idzie ocena prawna czynu przypisanego oskarżonemu w punkcie 1 części dyspozytywnej wyroku jako wyczerpującego znamiona przestępstwa zart. 13 § 1 k.k.w zw. zart. 148 § 1 k.k.w zb. zart. 157 § 2 k.k.w zw. zart. 11 § 2 k.k.Rekonstruując stan faktyczny sąd I instancji ustalił wszak jedynie, że kiedy oskarżony powiedział, „żeby się wynosili, bo ich pozabija” i skierował nóż w stronę pokrzywdzonego i jego brataS., to ten ostatni przestraszył się, po czym cytując już za sądem I instancji „popchnął oskarżonego, powiedział do niego „co ty jesteś bohater z nożem”, oskarżony zatoczył się i oparł o drzwi wejściowe. Zrobiła się luka na tyle, żeS. B.skierował się ku wyjściu. Za nim szedłB. B. (1).
Oskarżony pozbierał się, po czym zamachnął się nożem, trafiłB. B. (1)w szyję z prawej strony.
GdyS.to zobaczył, to cofnął się i ponownie popchnął oskarżonego, który przewrócił się na podłogę (…)S. B.zobaczył ranę na szyi brata, która mocno krwawiła” (k. 692). Po przewiezieniu do szpitala specjalista chirurgR. D.stwierdził u pokrzywdzonego – jak ustala to sąd I instancji na karcie 8 uzasadnienia – ranę szyi po stronie lewej, poprzeczną długości około 13 mm przy przednim brzegu mięśnia SCM, na wysokości rozwidlenia dużych naczyń szyjnych z uszkodzeniem żyły szyjnej. Rodzaj uszkodzenia żyły – jak dalej konstatuje sąd I instancji – nie jest znany. Można jedynie „przypuszczać, że doszło do brzeżnego nacięcia żyły szyjnej zewnętrznej lewej”. U pokrzywdzonego doszło jedynie do „naruszenia prawidłowej czynności narządu ciała, jakim są tkanki miękkie, na okres do 7 dni w myślart. 157 § 2 k.k.” (k. 697, 698). W konsekwencji sąd meriti – jak wynika z zapisu na karcie 38 uzasadnienia wyroku – przyjął, że „strona wykonawcza czynu pozwala na odtworzenie zamiaru oskarżonego w chwili jego popełnienia i nie pozwala na rozpatrywanie go w kategoriach innych niż zamiar ewentualny pozbawienia życia”.
A. R.– zdaniem sądu – przewidywał przy tym i godził się na „zabicie” pokrzywdzonego. Świadczy o tym użycie niebezpiecznego narzędzia jakim jest nóż i skierowanie ciosu w szyję pokrzywdzonego, gdzie mieszczą się ważne organy dla funkcjonowania człowieka.
Z powyższym rozumowaniem nie sposób się zgodzić.Na podstawie wyjaśnień oskarżonego nie da się bowiem w sposób nie budzący wątpliwości ustalić zamiaru jego działania. Zdaniem oskarżonego inkryminowane zdarzenie nie miało bowiem w ogóle miejsca. Strona przedmiotowa jego czynu – wbrew stanowisku sądu – także nie pozwala na miarodajne i przekonywujące odtworzenie zamiaru. Przede wszystkim dlatego, że nie można tu jednoznacznie i precyzyjnie ustalić nawet narzędzia, którym w chwili czynu posłużył się oskarżony. Oskarżony użył ponoć niebezpiecznego narzędzia, jakim był – jak ustala to sąd I instancji – nóż. Noża tego jednak nie odnaleziono. Tym to zaś owym niezidentyfikowanym nożem oskarżony zamachnął się, jak to obrazowo ustalił sąd meriti i trafił pokrzywdzonego w szyję. Ataku następnie jednak już nie powtórzył, lecz udał się / uciekł do swego mieszkania. Zresztą, zgodnie z obowiązująca linią orzeczniczą, sposób działania, agresja, a nawet wysłowienie zamiaru zabójstwa nie decyduje jeszcze o przyjęciu zamiaru zabójstwa, chociażby w postaci godzenia się na śmierć ofiary. W realiach dowodowych sprawy brak jest zaś dowodów, które jednoznacznie i kategorycznie oraz z zachowaniem reguł procedowania, w tym nakreślonychart. 5 § 2 k.p.k.pozwoliłyby przyjąć, żeA. R.rzeczywiście towarzyszył zamiar ewentualny zabójstwaB. B. (1). W orzecznictwie reprezentowany jest zaś konsekwentnie pogląd, że ani zadanie ciosu w miejsce dla życia niebezpieczne, ani jego siła, a także skierowanie agresywnych działań przeciwko ośrodkom ważnym dla życia pokrzywdzonego ani nawet użycie narzędzia mogącego spowodować śmierć człowieka, samo przez się nie decyduje jeszcze o tym, że sprawca działał w zamiarze zabicia człowieka, chociażby ewentualnym. Przesłanki wyłącznie przedmiotowe nie są zatem wystarczające dla przyjęcia zamiaru bezpośredniego/ewentualnego zabójstwa. Są to niewątpliwie istotne elementy, które jednak automatycznie nie przesadzają o spełnieniu strony podmiotowej zbrodni zabójstwa, jak i nie decydują o przypisanej sprawcy postaci zamiaru. Zazwyczaj niezbędna jest tu bowiem również analiza motywacji sprawcy, stosunków pomiędzy sprawcą a pokrzywdzonym w czasie poprzedzającym agresywne działania sprawcy, tła zajścia itp. (zob. wyrok SN z dnia 26.02.1987r., sygn. I KR 24/87, OSNPG 1987 z. 10, poz. 118, wyrok SN z dnia 4.01.2006r., sygn. III KK 123/05, LEX nr 172208).
Za przyjęciem takiego zamiaru bezpośredniego/ewentualnego winny zatem przemawiać – poza użytym narzędziem – również inne przesłanki zarówno podmiotowe, jak i przedmiotowe, w szczególności pobudki działania sprawcy, jego stosunek do pokrzywdzonego przed popełnieniem przestępstwa, sposób działania, a zwłaszcza miejsce i rodzaj uszkodzenia ciała oraz stopień zagrożenia dla życia pokrzywdzonego (zob. wyrok SN z dnia 29.08.1983r., sygn. II KR 177/83 – OSNPG 1984 z. 4, poz. 23, podobnie: OSNKW 1974 z. 2, poz. 25; OSNKW 1974 z. 7 – 8, poz. 137; OSNPG 1977 z. 10, poz. 81). Zamiaru nie można przy tym domniemywać, lecz należy go wykazać, że rzeczywiście zachodził w psychice sprawcy. Tego i tak rozumianego zamiaru, warunkującego możliwość przypisaniaA. R.popełnienia zbrodni zart. 13 § 1 k.k.w zw. 148§ 1 k.k., sąd I instancji nie wykazuje, zaś w jego zachowaniu się w realiach sprawy, dopatrzyć się go nie sposób. Przeczą temu bowiem i to zdecydowanie w szczególności opinie biegłych lekarzy i wynikające z nich wnioski.B. B. (1)doznał bowiem jedynie „rany kłutej szyi z krwotokiem żylnym”, tj. „jedynie lekkiego uszczerbku na zdrowiu w postaci wystąpienia naruszenia prawidłowej czynności narządu ciała, jakim są tkanki miękkie na okres do dni siedmiu w myślart. 157 par. 2 k.k.” (k. 138v.). Ten zaś skutek – jak wynika z opinii biegłegoR. D.– nie zagrażał bezpośrednio życiu pokrzywdzonego. „Życie pokazało, cytując biegłego z rozprawy, że bez zaopatrzenia chirurgicznego – pacjent przeżył”. Niewielu ludzi jest zaś, ponownie cytując biegłego: „obeznanych z anatomią człowieka i potrafi ocenić, że uderzając w takie konkretne miejsce może spowodować zagrożenie życia lub nie” (k. 486-87) Z kolei biegłyW. C.nie był w stanie określić z jakiego kierunku została rana zadana, ani precyzyjnie określić okoliczności jej powstania, ani też rodzaju użytego narzędzia (k. 138v.). Zważywszy na stwierdzenie rany po lewej stronie szyi prawdopodobnym – jego zdaniem – było uderzenie przez sprawcę trzymającego narzędzie w prawej dłoni w pozycji zbliżonej twarzą w twarz (k. 488). Fachowa pomoc medyczna okazała się być przy tym zbędną. Pokrzywdzony po chirurgicznym jedynie opatrzeniu rany, która już wówczas nawet nie krwawiła, odmówił bowiem dalszej hospitalizacji i na własne żądanie został wypisany z oddziału (k. 143v., 150), co oczywiście stawia pod znakiem zapytania zasadność stanowiska biegłego, że „pozostawienie osoby pijanej z uszkodzeniem żyły szyi mogło doprowadzić do jej wykrwawienia”. Nie przystaje do realiów sprawy także i kolejne stanowisko sądu przyjęte za biegłym, jakoby to „fachowa pomoc policjantów przerwała cały ten ciąg zdarzeń”. Oceniając zresztą zeznaniaT. S., który zeznał, że „w jednym z pomieszczeń było dużo krwi, w tym krańcowym” (k. 630), sąd na karcie 29 uzasadnienia wyroku skonstatował, że „nie ma to w ogóle potwierdzenia w materiałach sprawy (w protokole oględzin miejsca zdarzenia, zdjęciach na płycie k – 87, czy w dowodach osobowych”. W tych realiach stanowisko sądu, a mianowicie to, że oskarżonyR.w zamiarze ewentualnym chciał pozbawićB. B. (1)życia, z braku miarodajnego materiału źródłowego, jest bez wątpienia jedynie przejawem nad wyraz teoretycznej analizy przypadku oraz subiektywnych odczuć sądu I instancji, a jako takie nie przekonuje. Taki tok rozumowania narusza też niewątpliwie zasadę in dubio pro reo. Stanowisko sądu w zakresie przyjętego zamiaru razi przy tym brakiem logicznej konsekwencji. Na karcie 41 uzasadnienia wyroku sąd meriti stwierdza bowiem z jednej strony, że „oskarżony, kiedy wszedł do pokoju, był agresywny, kazał braciom „(...)bo ich pozabija”, te słowa (…) w ocenie sądu nie oddawały rzeczywistego zamiaru sprawcy, który wypowiadał je pod wpływem alkoholu”, z drugiej zaś: „o oczywistym zamiarze oskarżonego w chwili zadawania ciosu, który sąd ocenił jako ewentualny, świadczy niewielka siła uderzenia, niewielkie rozmiary rany, nieduża głębokość rany”. To zaś dyskredytuje niewątpliwie zasadność przyjętego do oskarżonego zamiaru ewentualnego pozbawienia wolności.
Niebezpieczny – jak zresztą przyjmuje to sąd I instancji na karcie 41 – był zaś bez wątpienia sposób działania oskarżonego, tj. z użyciem noża. Nie kontrowersyjnym w tej części – zdaniem Sądu Apelacyjnego – pozostaje zatem jedynie to, że oskarżonyA. R., jak formułuje to sąd I instancji, dokonując zamachnięcia się nożem w kierunkuB. B. (1)wykreował (sprowadził) sytuację, w której bezspornie naraził pokrzywdzonego na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia, jednocześnie spowodował zaś u niego ranę w postaci poprzecznej długości 13 mm na wysokości rozwidlenia dużych naczyń szyjnych z uszkodzeniem żyły szyjnej. Oczywistym jest bowiem dla każdego dorosłego osobnika, a takim niewątpliwie jest także oskarżony, że atakowanie, dokonywanie zamachów na drugiego człowieka przy użyciu noża zagraża jej życiu. Oskarżony – jak wynika z opinii sądowo-psychiatrycznej – posiada zaś prawidłową sprawność poznawczą. Prawidłowo też postrzega związki przyczynowo-skutkowe, analizuje, wyciąga wnioski, radził sobie też w rożnych sytuacjach życiowych (k. 183-90). Nie potrzeba tu zresztą ani szczególnie wysokiego poziomu intelektualnego, ani specjalistycznej wiedzy, ani dużego doświadczenia życiowego, aby ową zdolność posiadać. W przypadku użycia noża oczywistym jest też wniosek, że w takim przypadku sprawca musi co najmniej godzić się na pozostające w związku z jego i takim działaniem skutek. Skutek ten w postaci stworzenia zagrożenia i spowodowania ewentualnie obrażeń jawi się bowiem jako oczywisty. Jest normalnym i typowym następstwem działania. Innego wniosku wyprowadzić tu zaś nie sposób. Swoim zatem działaniem względemB. B. (1),A. R.– zdaniem Sądu Apelacyjnego – wyczerpał znamiona przestępstwa zart. 160 § 1 k.k.w zw. zart. 157 § 2 k.k.w zw. zart. 11 § 2 k.k.Tak też jego czyn należało zakwalifikować. Kwalifikacja ta jest przy tym uzasadniona także tym, że oskarżony swoim działaniem spowodował dwa różne skutki (u tej samej osoby), i taka kwalifikacja prawna jego czynu odzwierciedla całą jego kryminalną zawartość.
Tak argumentując Sąd Apelacyjny, zmienił zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego w Gorzowie Wlkp. z dnia 23 maja 2014r., sygn. II K 218/13 w ten sposób, że w zakresie czynu przypisanego oskarżonemu w jego punkcie I części dyspozytywnejA. R.uznał za winnego popełniania tego, że w dniu 14 sierpnia 2013r. wR., w mieszkaniu przyul. (...), naraziłB. B. (1)na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia w postaci wykrwawienia i wystąpienia zatorowości powietrznej serca z powodu uszkodzenia żył szyi w ten sposób, że zadał mu uderzenie nożem w szyję, powodując powstanie rany poprzecznej długości 13 mm na wysokości rozwidlenia dużych naczyń szyjnych z uszkodzeniem żyły szyjnej, co naruszało prawidłowe funkcjonowanie czynności narządu jego ciała na okres poniżej dni siedmiu. tj. uznał go za winnego czynu zart. 160 § 1 k.k.w zb. zart. 157 § 2 k.k.w zw. zart. 11 § 2 k.k.i za ten czyn na podstawieart. 160 § 1 k.k.w zw. zart. 11 § 3 k.k.wymierzył mu karę 2 (dwóch) lat i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności. Rozważając wymiar kary Sąd Apelacyjny uwzględnił dyrektywy zawarte wart. 53 § 1 i 2 k.k., a także wyszczególnione na kartach 13-14 oraz 42-44 uzasadnienia wyroku sądu I instancji okoliczności obciążające, w szczególności negatywną opinię środowiskową, przeszłą wielokrotną karalność sądową, nadużywanie przez oskarżonego alkoholu. Okoliczności łagodzących zaś po stronie tak osoby oskarżonego jak i po stronie czynu brak. Zadaniem Sądu Apelacyjnego kara ukształtowana w powyższym wymiarze jest adekwatna do niewątpliwie wysokiego stopnia szkodliwości czynu i nie przekracza równie wysokiego stopnia winy oskarżonego, a jako taka czyni w pełni zadość społecznemu poczuciu sprawiedliwości. W tym kontekście orzeczonej kary pozbawienia wolności nie sposób uznać za karę w najmniejszym choćby stopniu rażąco niewspółmiernie surową.
Postąpienie to pociągnęło za sobą konieczność uchylenia orzeczenia o karze łącznej pozbawienia wolności i orzeczenie jej na nowo. Karę tę Sąd Apelacyjny orzekł z zastosowaniem zasady absorpcji, tj. w rozmiarze 2 (dwóch) lat i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności.
O zwolnieniu oskarżonego od ponoszenia wydatków za postępowanie odwoławcze oraz od opłaty za obie instancje orzeczono na podstawieart. 634 k.p.k.w zw. zart. 624 § 1 k.p.k.iart. 17 ust. 1 ustawy z dnia 23.06.1973r. o opłatach w sprawach karnych(tekst jedn. Dz. U. 1983 Nr 49, poz. 223 z późn. zm.). | ```yaml
court_name: Sąd Apelacyjnyw Szczecinie
date: '2014-10-16'
department_name: II Wydział Karny
judges:
- Andrzej Olszewski
- Andrzej Mania
- Andrzej Wiśniewski
legal_bases:
- art. 157 par. 2 k.k.
- art. 624 § 1 k.p.k.
- art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 23.06.1973r. o opłatach w sprawach karnych
recorder: sekr. sądowy Karolina Pajewska
signature: II AKa 169/14
``` |
152520000001539_III_Kow_000419_2018_Uz_2018-06-20_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt III Kow 419/18
POSTANOWIENIE
o warunkowym przedterminowym zwolnieniu
Dnia 20 czerwca 2018 roku
Sąd Okręgowy w Sieradzu, III Wydział Penitencjarny i Nadzoru Nad Wykonaniem Orzeczeń Karnych w składzie:
Przewodniczący: SSO Marek Masłowski
Protokolant: st. sekr. sąd. Katarzyna Ślipek
przy udzialeWłodzimierza KlimaszewskiegoProkuratora Prokuratury Okręgowej w Sieradzu orazK. Ś.przedstawiciela administracji Zakładu Karnego po rozpoznaniu na posiedzeniu w Zakładzie Karnym wS.wniosku skazanego z dnia 05.04.2018 r.
Postanowił:
I
na podstawieart. 77 § 1 kkorazart. 78 § 1 kkorazart. 161 § 1 kkwwarunkowo zwolnićM. T.synaD.iA.z domuT.,ur. (...)wZ.,skazanego prawomocnymi wyrokami:
⚫
Sądu Rejonowego w Zduńskiej Woli w sprawie o sygn. akt II K 452/12 pkt. wł. 3, z dnia 28.09.2012 r., za czyny zart. 280 § 1 k.k.,art. 275 § 1 k.k.,art. 276 k.k.,art. 278 § 1 i 5 k.k.,art. 279 § 1 k.k.,art. 284 § 2 k.k.,art. 288 § 1 k.k.na karę 7 lat pozbawienia wolności ( wyrok łączny)
Sądu Rejonowego w Zduńskiej Woli w sprawie o sygn. akt IIK 452/12 pkt. wł.2 z dnia 28.09.2012 r., za czyny zart. 279 § 1 k.k.,art. 275 § 1 k.k.iart. 278 § 1 i 5 k.k.na karę 2 lat pozbawienia wolności (wyrok łączny)
z odbycia reszty kary pozbawienia wolności, której koniec przypada na dzień03.10.2019 r.
II
na podstawieart. 80 § 1 kkwyznaczyć warunkowo zwolnionemu okres próby do dnia20.06.2020 r.,
III
na podstawieart. 159§1 kkww związku zart. 72 § 1 pkt 4 i 6 kkw okresie próby:
a
oddać warunkowo zwolnionego pod dozór kuratora w miejscu zamieszkania
b
nałożyć na warunkowo zwolnionego obowiązki w postaci:
⚫
zobowiązania do wykonywania pracy zarobkowej
zobowiązania do podjęcia i kontynowania leczenia odwykowego w zakresie stwierdzonego uzależnienia mieszanego od alkoholu i substancji odurzających w niestacjonarnej placówce leczniczej, które należy rozpocząć w terminie 14 dni od opuszczenia zakładu karnego
UZASADNIENIE
Skazany wniósł o udzielenie mu warunkowego przedterminowego zwolnienia. Prokurator wnioskowi oponował.
Sąd zważył:
Wniosek jest zasadny na obecnym etapie postępowania wykonawczego.
W zachowaniu skazanego od lipca 2017 roku jest widoczna znaczna poprawa, od tego czasu był wyłącznie nagradzany. Obecnie stara się przestrzegać przepisów określających zasady i tryb wykonywania kary pozbawienia wolności oraz ustalonego w zakładzie karnym porządku. Wobec przełożonych prezentuje regulaminowe postawy i zachowania. Jest zatrudniony nieodpłatnie jako pracownik gospodarczy i dobrze wywiązuje się z powierzonych obowiązków. Nie deklaruje przynależności do podkultury przestępczej. Brał udział w licznych programach resocjalizacyjnych, m.in. takich których tematyką było uzależnienie od alkoholu czy przeciwdziałanie agresji i przemocy. Karę odbywa w systemie programowanego oddziaływania. Aktualnie dość krytycznie wypowiada się na temat popełnionych przestępstw oraz trybu życia przed osadzeniem.
Co prawda, warunki prognozy tak penitencjarnej jak i społeczno- kryminologicznej nie są do końca pomyślne, jednak w ocenie sądu można określić je jako ostrożnie pozytywne. Biorąc pod uwagę odbycie przez skazanego kary 9 lat pozbawienia wolności w znacznej części, bo do jej końca pozostał 1 rok 3 miesiące i 14 dni, to stwierdzić należy, że proporcje między wymiarem kary orzeczonej i odbytą jej częścią oraz okolicznościami i ilością przestępstw są już odpowiednie. Można już uznać, że zrealizowana została zasada właściwej odpłaty oraz zaspokojone zostało poczucie sprawiedliwości. Nadto, dla skazanego odbywającego długoterminową karę pozbawienia wolności, nie sprawdzonego dotychczas w warunkach wolnościowych ale wykazującego zaangażowanie w proces resocjalizacji, lepszym rozwiązaniem jest poddanie go dozorowi w okresie próby w związku z warunkowym zwolnieniem, niż opuszczenie przez niego zakładu karnego po odbyciu kary w całości bez możliwości zapewnienia jakiegokolwiek nadzoru nad jego osobą. Jednocześnie podkreślić należy, że udzielenie dobrodziejstwa instytucji warunkowego przedterminowego zwolnienia nie oznacza zakończenia procesu resocjalizacji. Resocjalizacja taka jest bowiem kontynuowana w warunkach wolnościowych podczas wyznaczonego okresu próby, a służą jej m.in. obowiązki, nałożone przez sąd penitencjarny na warunkowo zwolnionego i oddanie go pod dozór kuratora. Dlatego dla lepszego oddziaływania ze strony Sądu, postanowienie obwarowano obowiązkami i dozorem kuratora, by mieć pewność, że skazany nie wejdzie ponownie w konflikt z prawem.
Wobec powyższego Sąd orzekł, jak w sentencji postanowienia.
Sędzia:
Pouczenie
1
Warunkowo zwolniony, na którego nałożono obowiązki, a także oddany pod dozór obowiązany jest przestrzegać obowiązków ustanowionych przez sąd na okres próby lub związanych z dozorem.
2
Warunkowo zwolniony obowiązany jest do niezmieniania bez zgody Sądu miejsca stałego pobytu.
3
Warunkowo zwolniony ma obowiązek o każdej zmianie miejsca zamieszkania lub pobytu (adresu) zawiadomić Sąd, który wydał postanowienie o warunkowym zwolnieniu oraz Sąd , który wyznaczył kuratora, instytucję lub organizację społeczną do wykonywania dozoru, a także do zgłaszania się do sądowego kuratora zawodowego w określonych przez niego terminach i udzielania wyjaśnień co do przebiegu próby oraz wykonywania nałożonych na niego obowiązków.
4
Sąd odwołuje warunkowe zwolnienie, jeżeli warunkowo zwolniony w okresie próby popełnił podobne przestępstwo umyślne, za które orzeczono prawomocnie karę pozbawienia wolności, uchyla się od wykonania obowiązków nałożonych na niego przez Sąd lub orzeczonych środków karnych oraz obowiązków opisanych w pkt 2,3 niniejszego pouczenia, uchyla się od dozoru, w okresie próby rażąco naruszył porządek prawny, w szczególności popełnił inne przestępstwo (nieumyślne) lub została orzeczona inna kara, niż kara pozbawienia wolności, a także wtedy gdy opisane wyżej okoliczności zaistnieją po udzieleniu skazanemu pisemnego upomnienia przez sądowego kuratora zawodowego.
5
Sąd odwołuje warunkowe zwolnienie, jeżeli zwolniony skazany za przestępstwo z użyciem przemocy lub groźby bezprawnej wobec osoby najbliższej lub innej osoby małoletniej zamieszkującej wspólnie ze sprawcą, w okresie próby rażąco narusza porządek prawny, ponownie używając przemocy lub groźby bezprawnej wobec osoby najbliższej lub innej osoby małoletniej zamieszkującej wspólnie ze sprawcą.
6
W razie odwołania warunkowego zwolnienia nie zalicza się na poczet kary okresu spędzonego na wolności, a ponowne warunkowe zwolnienie nie może nastąpić przed upływem roku od osadzenia skazanego w zakładzie karnym , a w wypadku kary 25 lat pozbawienia wolności lub kary dożywotniego pozbawienia wolności przed upływem 5 lat.
7
Jeżeli w okresie próby i w ciągu dalszych 6 miesięcy nie odwołano warunkowego zwolnienia, karę uważa się za odbytą z chwilą warunkowego zwolnienia.
8
Postanowienie nie jest prawomocne, ale wykonalne. Służy od niego zażalenie do Sądu Apelacyjnego w Łodzi za pośrednictwem tutejszego Sądu w terminie 7 dni od jego ogłoszenia.
ZARZĄDZENIE
Po uprawomocnieniu:
I
odpis postanowienia doręczyć:
a
warunkowo zwolnionemuM. T.
b
Dyrektorowi Zakładu Karnego wS.z nakazem zwolnienia
II
Sprawę wpisać do wykazu III Wz ……/18 i III D ……/18
III
odpis postanowienia przesłać:
a
Sądowi Rejonowemu w Zduńskiej Woli - do akt o sygn. akt II K 452/12 pkt wł. 2 i 3
b
Sądowi Okręgowemu w Sieradzu - celem wyznaczenia kuratora sądowego – 2 egzemplarze.
IV
zawiadomić:
a
Krajowy Rejestr Karny
Dnia 20.06.2018 r.
Przewodniczący – Sędzia:
Wykonano dnia ........................... | ```yaml
court_name: Sąd Okręgowy w Sieradzu
date: '2018-06-20'
department_name: III Wydział Penitencjarny
judges:
- Marek Masłowski
legal_bases:
- art. 72 § 1 pkt 4 i 6 kk
- art. 161 § 1 kkw
recorder: st. sekr. sąd. Katarzyna Ślipek
signature: III Kow 419/18
``` |
150515000000503_I_C_000143_2015_Uz_2015-10-21_002 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt: I C 143/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 21 października 2015 r.
Sąd Okręgowy w Olsztynie I Wydział Cywilny
w składzie następującym:
Przewodniczący:
SSO Wojciech Wacław
Protokolant:
sekr. sądowy Dagmara Napieraj
po rozpoznaniu w dniu 7 października 2015 r. w Olsztynie
na rozprawie
sprawy z powództwa(...)Oddział Terenowy wO.
przeciwko GminieG.
o zapłatę
I zasądza od pozwanegoGminyG.na rzecz powoda(...)Oddział Terenowy wO.kwotę 143 177, ,- zł (sto czterdzieści trzy tysiące sto siedemdziesiąt siedem złotych) rozkładając należność na 3 raty, płatne:
-pierwsza w kwocie 43 177,- zł,- zł do dnia 31 grudnia 2015 r. wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 26 01 2015 r. do dnia 21 10 2015 r. oraz od dnia 31 grudnia 2015 r. do dnia zapłaty:
-druga w kwocie 50 000,- zł do dnia 31 grudnia 2016 r., wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 26 01 2015 r. do dnia 21 10 2015 r. oraz od dnia 31 grudnia 2016 r. do dnia zapłaty oraz
trzecia w kwocie 50 000,- zł do dnia 31 grudnia 2017 r. wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 26 01 2015 r. do dnia 21 10 2015 r. oraz od dnia 31 grudnia 2017 r. do dnia zapłaty .
II oddala powództwo w pozostałej części
III zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 11 106,- zł tytułem zwrotu kosztów procesu;
I C 143/15 UZASADNIENIE
Powodowa(...)wW.Oddział wO.wniosła o zasądzenie na jej rzecz kwoty 172 700,- zł.
W uzasadnieniu swego żądania wskazała , iż umową z dnia 14 czerwca 2000r. przekazała nieodpłatnie na rzecz pozwanej własność opisanej w pozwie nieruchomości z przeznaczeniem na cele związane z inwestycjami strukturalnymi tj. na urządzenie ogólnodostępnego kąpieliska.
W umowie zawarto zapis , iż w razie zbycia lub przeznaczenia działki na celi inne niż określone w umowie, powodowej(...)będzie służyło prawo żądania zwrotu aktualnej wartości działki.
W wyniku kontroli przeprowadzonej przez powódkę stwierdzono, iż przedmiotowa działka nie została wykorzystana zgodnie z umową i inwestycja nie została przez 10 lat od jej zawarcia zrealizowana, wobec czego ziściła się przesłanka z art. 24 ust. 5 a ustawy z dnia 19 10 1991 o gospodarowaniu nieruchomościami Skarbu Państwa. Tym samym żądanie pozwu jest uzasadnione.
W odpowiedzi na pozew GminaG.wniosła o oddalenie powództwa podnosząc w pierwszej kolejności, iż faktycznie wykonała umowę zgodnie z jej treścią , bowiem wykosiła teren, zleciła odwodnienie i nawiozła na teren działki piasek i od tego momentu działka faktycznie stała się ogólnodostępną plażą.
Sporządziła też miejscowy plan zagospodarowania terenu dla działki jako teren usług i urządzeń sportowo- rekreacyjnych.
Podniosła też, iż żądanie jest spóźnione , bowiem mogło być zgłoszone przed sądem jedynie w terminie 10 lat od zawarcia umowy i powód później nie miał prawa przeprowadzać kontroli realizacji inwestycji.
Podniósł też zarzut przedawnienia kwestionując także wartość nieruchomości wskazaną w pozwie (k. 40)
Sąd ustalił co następuje:
Umową z dnia 14 czerwca 2000 r. powodowa(...)przekazała nieodpłatnie na rzecz pozwanej własność opisanej w pozwie nieruchomości z przeznaczeniem na cele związane z inwestycjami strukturalnymi tj. na urządzenie ogólnodostępnego kąpieliska.
W umowie zawarto również zapis, że w razie zbycia lub przeznaczenia działki na celi inne niż określone w umowie powodowej(...)będzie służyło prawo żądania zwrotu aktualnej wartości działki.
Po zawarciu umowy pozwana Gmina wykosiła na działkę teren, zleciła odwodnienie i częściowo nawiozła na teren działki piasek.
Sporządziła też miejscowy plan zagospodarowania terenu dla działki jako teren usług i urządzeń sportowo- rekreacyjnych. (okol. niezaprzeczone podawane zez pozwaną, zezn. śwd. k. 85 i nast.)
Nie dokonywano jednak badań wody, nie zawiadamiano Inspektora sanitarnego o otwarciu kąpieliska, również nie zwracano się do(...) Pogotowia (...), Urzędu(...)o zaopiniowanie urządzenia planowanego kąpieliska, również nie zgłaszano żadnych prac budowlanych stosownym władzom oraz nie ujmowano jakichkolwiek wydzielonych na ten cel środków w uchwałach budżetowych. Również nie wykonywano jakichkolwiek prac budowalnych na terenie działki. (okol. przyznana pismo k. 84 ,oświadczenie z k. 87)
Pozwana Gmina sporządziła też miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla działki jako teren usług i urządzeń sportowo- rekreacyjnych. (okol. niezaprzeczona)
Wartość działki na dzień orzekania zamyka się kwotą 143 177,- zł (niekwestionowana opinia biegłego k.191)
Sąd zważył co następuje:
Bezspornym jest, iż pozwana gmina zobowiązała się w zawartej w umowie do urządzenia ogólnodostępnego kąpieliska w trybie art. 24 ustawy z dnia 19 października 1991 r. pod rygorami zawartymi w tejże ustawie z czego to wywodzi swe żądanie powodowa(...).
Podejmując natomiast merytoryczną obronę w sprawie pozwana Gmina podniosła dwa zasadnicze zarzuty- pierwszy dotyczący faktycznego wykonania umowy w znaczeniu wypełnienia zawartych w niej warunków dotyczących właściwego, zgodnego z umowa przeznaczenia nieruchomości i drugi dotyczący spóźnienia w dochodzeniu żądania czy przedawnienia dochodzonej pozwem należności.
Trzeci bowiem zarzut dotyczący wartości nieruchomości ostatecznie, jak wynika z przebiegu ostatniej rozprawy, nie był w świetle treści skorygowanej opinii podtrzymywany.
Istota rozstrzygnięcia zatem w sprawie ogniskowała się wokół ustalenia, czy pozwana gmina wypełniła obowiązek nałożony umową.
W ocenie Sądu zebrany w sprawie w tej mierze materiał dowodowy nie przysporzył jednak podstaw dla poczynienia ustaleń korzystnych dla strony pozwanej.
Jakkolwiek bowiem zebrany w sprawie materiał dowodowy pozwala na uznanie, iż na spornej działce wykonano pewne prace jak odkrzaczenie działki i zmeliorowanie jej a także wykonanie drogi dojazdowej, co wynika z zeznań świadków strony pozwanej złożonych choćby na rozprawie w dniu 13 maja 2015 r. (k. 85 i nast.), to jednak prace te oceniane w kontekście zapisu umowy nie mogą żadną miarą wypełnić znaczeniowo jego umownej, zgodnej z wolą stron treści.
Dość jedynie wskazać, iż wzmiankowane prace w istocie nie różnią się od typowych prac czy działań właścicielskich zmierzających do wstępnego uzdatnienia działki dla różnych, wielorakich celów, bowiem z jednej strony miały one charakter typowo porządkowy (odkrzaczenie) z drugiej zaś podwyższający wszechstronnie rozumiane cechy użytkowe nieruchomości i to z punktu widzenia różnych celów i przeznaczenia działki. (np. prace melioracyjne)
Nie są to natomiast prace typowo przypisywane adaptacji działki na cele określone w umowie.
Z drugiej zaś strony nie sposób w świetleart. 65 kcuznać , iż urządzenie drogi dojazdowej ,czy nawet czasowe ustawienie prowizorycznych ubikacji „Toi - Toi” miałoby nosić cechy inwestycji infrastrukturalnej , co zważywszy na nawet potoczne tego określenia znaczenie, nie wymaga szerszego uzasadnienia.
Dodatkowo jedynie warto przywołać ustawową definicję zawartą 9pkt. 5a prawa wodnegogdzie przez kąpielisko - rozumie się wyznaczony uchwałą rady gminy, wydzielony i oznakowany fragment wód powierzchniowych, wykorzystywany przez dużą liczbę osób kąpiących się, określony w uchwale rady gminy w sprawie wykazu kąpielisk, pod warunkiem że w stosunku do tego kąpieliska nie wydano stałego zakazu kąpieli.
Pozwana nie tylko nie wykazała istnienia elementów składających się na konstrukcję wyżej wymienionego pojęcia, lecz w istocie takich elementów w toku postępowania nie przywołała.
Tym bardziej co jest również okolicznością bezsporną nie dopełniła czynności o jakich mowa w piśmie powoda z dni a13 05 2015 r. (k. 84) , co jedynie dopełnia przedstawionego wcześniej toku rozumowania.
Tym samym jest oczywistym, iż cel umowy i jednocześnie warunek jej właściwego i zgodnego z wolą stron wypełnienia nie został z przyczyn leżących po stronie pozwanej gminy zrealizowany i osiągnięty. (por. wyrok SN z dnia 07 11 2012 r. - IV CSK 273/12 baza orz. LEX nr 1275004 gdzie dano wyraz poglądowi , iż ratio legis art. 24 ust. 5 zdanie drugie ustawy z 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa polega na tym, żeby zapobiegać dowolnemu dysponowaniu przez gminy nieruchomościami przekazanymi im nieodpłatnie przez Agencję Nieruchomości Rolnych. Chodzi o to, że nieruchomości te powinny być wykorzystywane przez gminy tylko na cele przewidziane w umowie przekazania, pod rygorem obowiązku zapłaty ich wartości, w razie przeznaczenia na inne cele. To oznacza, że wykonanie przez samorząd terytorialny zaciągniętego zobowiązania należy oceniać przez pryzmat realizacji celu nieodpłatnego przekazania nieruchomości. Brak realizacji tego celu stanowi de facto zmianę przeznaczenia nieruchomości uzasadniającą zastosowanie sankcji przewidzianej w art. 24 ust. 5 zdanie drugie ustawy. W przeciwnym bowiem wypadku dochodziłoby do swego rodzaju uwłaszczenia się samorządów wbrew istocie nieodpłatnego przekazania.)
Zacytowany tu pogląd w pełni przystaje do stanu faktycznego sprawy niniejszej i został trafnie przez stronę powodową przywołany.
Przechodząc do dalszych zarzutów pozwanej wskazać należy, iż nie zachodzi prekluzja ani przedawnienie roszczenia dochodzonego pozwem.
W szczególności nie mógł być przywołany skutecznie wyrok SA w Poznaniu i to z niezależnych od siebie przyczyn.
Po pierwsze bowiem, zmiana obowiązująca od 15 czerwca 1999 r. stanowi wyraz wyznaczenia przez ustawodawcę terminu i w tym zakresie strona pozwana ma niewątpliwie rację.
Uważna lektura przepisu żadną jednak miarą nie upoważnia do uznania, iż termin ten wyznacza czasowe granice wytoczenia powództwa.
W tym ostatnim bowiem wypadku przepis ustawy wyraźnie o powyższym stanowi wyróżniając określona datę (czas dla czynności) w sposób z tego punktu widzenia jednoznaczny (np. „nie można żądać” –art. 59 kc, „uprawnienie (…) wygasa” –art. 88 § 2kc, „uprawnienia wygasają” –art. 388 §2 kcczy „nie można żądać” –art. 534 kc.
Prekluzji zatem jako skutku przekroczenia terminu nie można domniemywać , co jawi się oczywistym, lecz musi to wprost wynikać z treści przepisu. Do takiej zaś konkluzji redakcja wzmiankowanego przepisu żadną miarą nie upoważnia, co w tej mierze stanowisko strony pozwanej czyni nieuprawnionym.
Prawdą natomiast jest to, iż przepis w nowym brzmieniu obowiązuje na przyszłość, choć akurat ta okoliczność jest nieistotna wobec daty zawarcia przedmiotowej umowy bezspornie w nowym już stanie prawnym (14 czerwca 2000 r.).
W ocenie Sądu oczywistą intencją nowego zapisu, iż w przypadku gdy nabywca dokonuje zbycia lub zmienia przeznaczenie nieruchomości na inne cele niż określone w umowie przed upływem 10-letniego okresu, licząc od dnia jej nabycia,(...)może żądać zwrotu aktualnej wartości pieniężnej tej nieruchomości, jest ograniczenie czasowe powstania roszczenia z uwagi na niezgodne z umową zaniechania bądź działania nabywcy co do nieruchomości.
Nabywca ma zatem z jednej strony 10 lat na realizację celu i jednocześnie obowiązany jest realizacji celu w tym okresie dochować, co jawi się oczywistym, zważywszy na nieodpłatny charakter umowy. Jednakże, by nie dochodziło do sytuacji trwałego ograniczenia praw właścicielskich nabywcy i związanej z tym permanentnej niepewności prawnej w tym zakresie, upływ 10 – letniego terminu faktycznie zatem stanowi cezurę czasową dla możliwości ostatecznego wywiązania się z umowy i upływ bezskuteczny tego terminu stanowi o możliwości domagania się zwrotu równowartości przekazanej nieruchomości.
Tym samym też wyznacza termin wymagalności roszczenia i początek biegu przedawnienia.
Ten ostatni wbrew jednak zapatrywaniu strony pozwanej również nie mógł upłynąć przed wytoczeniem powództwa. Stosuje się tu bowiem okres przedawnienia dziesięcioletni, skoro powodowa(...)w żadnym razie z uwagi na statutowe cele swego istnienia i zakresu działalności ( a tym bardziej z uwagi na nieodpłatny charakter i cel umowy) nie działa w ramach działalności gospodarczej i szerszego uzasadnienia to nie wymaga.
Warto jedynie tu przytoczyć wyrok SN z dnia 14 05 2015 - CSK 446/14, gdzie np. wskazano, iż roszczenie o zwrot dopłat do odsetek od kredytów bankowych, o których mowa w art. 4 ust. 2 pkt 1 ustawy z 2008 r. o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, stanowi świadczenie jednorazowe, a nie roszczenie okresowe, przy czym nie jest to roszczenie związane z prowadzeniem działalności gospodarczej w rozumieniuart. 118 k.c.(baza orz. LEX nr 1751282)
Jak się wydaje funkcjonalne podobieństwo powołanej wyżej instytucji do powodowej(...)w kontekście treści i celu umowy winno dawać pełną i jednoznaczną odpowiedź na ewentualnie zaistniałe wątpliwości.
Tym samym, skoro ostatecznie wartość nieruchomości na dzień orzekania nie była kwestionowana – z mocy powołanego wcześniej przepisu art. 24 ust 5 a Ustawy z dnia 19 10 1991 r. należało orzec jak w pkt. I wyroku.
Mając natomiast na względzie sygnalizowaną na ostatniej rozprawie ( i jak się wydaje niekwestionowaną przez powodową(...)) trudną sytuację finansową pozwanej, Sąd uznał, że w realiach niniejszej sprawy zaistniał szczególnie uzasadniony wypadek, o którym mowa wart. 320 k.p.c., a na podstawie którego to możliwe jest rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty albo wyznaczenie odpowiedniego terminu do spełnienia świadczenia. Takie wypadki zachodzą, jeżeli ze względu na stan majątkowy, rodzinny, zdrowotny spełnienie świadczenia przez pozwanego niezwłoczne lub jednorazowo byłoby niemożliwe lub bardzo utrudnione albo narażałoby jego lub jego bliskich na niepowetowane szkody (tak m. in. A. Jakubecki, pod redakcję H. Doleckiego [w:]Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom I,wydanie 2, Lex 2013).
Jakkolwiek też wzmiankowana, niekwestionowana trudna sytuacja budżetowa pozwanego, w ocenie Sądu sama przez się nie może prowadzić do oddalenia powództwa nawet w części, to jednak mając na uwadze konieczność , czy potrzebę realnego umożliwienia wywiązania się przez niego z nałożonej wyrokiem powinności, uzasadnia w oparciu o treśćart. 320 k.p.c.rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty.
W konsekwencji uznając, iż spełnienie świadczenia w sposób jednorazowy byłoby dla pozwanej zbyt dotkliwe i uciążliwe, należało dojść do przekonania , iż istnieje procesowa możliwość a nawet uzasadniona okolicznościami sprawy konieczność udzielenia przez Sąd swoistej ulgi czy odciążenia w natychmiastowej realizacji orzeczenia.
W świetle powyższego Sąd uznał, że w niniejszej sprawie zaistniały podstawy do rozłożenia zasądzonej kwoty na trzy raty, a mianowicie pierwszej raty w wysokości 43177,- zł płatnej do dnia 31 grudnia 2015 r. drugiej raty w wysokości 50000,- zł płatnej do dnia 31 grudnia 2016 r. i trzeciej w wysokości 50000,- zł płatnej do 31 grudnia 2017 r.
Jeśli zaś chodzi o wstrzymanie biegu odsetek od kwoty rozłożonego na raty świadczenia, tu Sąd miał na uwadze treść uchwały Sądu Najwyższego z dna 15 grudnia 2006r. wydanej sprawie III CZP 126/06 (publ. OSNC 2007/10/147), gdzie ponownie dano wyraz poglądowi, iż rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty na podstawieart. 320 k.p.c.ma ten skutek - wskazany w uchwale składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 22 września 1970 r., III PZP 11/70 (publ. OSNCP 1971, nr 4, poz. 61) - że wierzycielowi nie przysługują odsetki od ratalnych świadczeń za okres od daty wyroku do daty płatności poszczególnych rat.
Niemiej pamiętać należy, że wspomniana niemożność naliczania odsetek za czas od wydania wyroku w przypadku rozłożenia świadczenia na raty ustaje z chwilą nadejścia terminu płatności poszczególnych rat. Jeśli zatem pozwany opóźni się z zapłatą poszczególnych rat, powodowi będą należały się odsetki za opóźnienie.
Natomiast w pozostałym zakresie, czyli w zakresie wykraczającej poza wartość z opinii Sąd oddalił powództwo, o czym orzeczono w punkcie II wyroku. 6
O kosztach procesu orzeczono po myśliart. 100 kpc.
Powód wygrał sprawę w 83 % ponosząc koszty w łącznej kwocie 14140,- zł (opłata, zaliczka na biegłego i wynagrodzenie pełnomocnika), co uprawnia go do uzyskania kwoty 11735,-zł .
Pozwana odpowiednio poniosła koszty w kwocie 3617,- zł przez co winna proporcjonalnie do skali ulegnięcia żądaniu powódki otrzymać kwotę 629,- zł.
Wobec powyższego, na podstawieart. 100w zw. z§ 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu(Dz. U. z 2002 r., Nr 163, poz. 1349 z późn. zm.), w punkcie III wyroku zasądzono od pozwanego na rzecz powódki kwotę różnicy wskazanych należności tytułem zwrotu kosztów procesu. | ```yaml
court_name: Sąd Okręgowy w Olsztynie
date: '2015-10-21'
department_name: I Wydział Cywilny
judges:
- Wojciech Wacław
legal_bases:
- art. 388 §2 kc
- pkt. 5a prawa wodnego
- art. 320 k.p.c.
- § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie
opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy
prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu
recorder: sekr. sądowy Dagmara Napieraj
signature: I C 143/15
``` |
154010000002503_V_Cz_000524_2014_Uz_2014-07-16_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt V Cz 524/14
POSTANOWIENIE
Dnia 16 lipca 2014r.
Sąd Okręgowy w Rzeszowie V Wydział Cywilny Odwoławczy
w składzie następującym:
Przewodniczący: SSO Małgorzata Moskwa /spr./
Sędziowie: SSO Barbara Chłędowska
SSO Małgorzata Mazur
Protokolant: asyst. sędz. Krzysztof Kubas
po rozpoznaniu w dniu 16 lipca 2014r. w Rzeszowie
na posiedzeniu niejawnym
sprawy z wnioskuS. J.
z udziałemJ. T. (1)iJ. T. (2)
o stwierdzenie nabycia spadku poJ. T. (3)
na skutek zażalenia uczestników na pkt II postanowienia Sądu Rejonowego w Rzeszowie z dnia 14 stycznia 2014r., sygn. akt XI Ns(...)
postanawia:
oddalić zażalenie
UZASADNIENIE
W pkt II postanowienia z dnia 14 stycznia 2014 r sygn.akt: XI Ns(...)Sąd Rejonowy w Rzeszowie nakazał ściągnięcie od uczestnikówJ. T. (1)iJ. T. (2)na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w(...)kwot po 333,33 zł od każdego tytułem kosztów publikacji ogłoszenia w prasie, wskazując w uzasadnieniu, iż orzeczenie to znajduje oparcie w przepisieart. 83 ust 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r o kosztach sądowych w sprawach cywilnych(tekst jednolity Dz.U z 2010 r nr 90, poz 594 z późn.zm).
Powyższe orzeczenie zostało przez uczestników zaskarżone zażaleniem, którzy zarzucając naruszenie art. 2,art. 8, art 83 ust 2 i art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych orazart. 513, 520, 670-672 kpcwnieśli o zmianę zaskarżonego orzeczenia przez nakazanie ściągnięcia kosztów publikacji ogłoszenia w prasie od wnioskodawczyni.
W uzasadnieniu wskazali, że wnioskodawczyni jako strona inicjująca przedmiotowe postępowanie powinna w całości ponieść jego koszty, natomiast nie mieli oni prawnego obowiązku „fizycznego” udziału w sprawie ani składania zapewnienia. Mogli to uczynić podczas przesłuchania w drodze pomocy prawnej.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
Zażalenie jest bezzasadne.
W pierwszej kolejności podnieść należy, że zgodnie z generalną zasadą wyrażoną w art. 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jednolity Dz.U z 2010 r nr 90 poz 594 z późn.zm) wydatki obciążają stronę, która je inicjuje, chyba że jest od nich zwolniona (art. 96-98 kpc, art. 100,101 ustawy). Wyjątkiem od tej zasady jest art. 83 ustawy, który daje podstawę obciążania Skarbu Państwa obowiązkiem sfinansowania wydatku, jeżeli sąd jest ustawowo zobligowany do działania i dokonywania czynności połączonej z wydatkiem, między innymi w sytuacji określonej wart. 672 kpc, który stanowi, że jeżeli zapewnienie nie było złożone albo jeżeli zapewnienie lub inne dowody nie będą uznane przez sąd za wystarczające, postanowienie w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku może zapaść dopiero po wezwaniu spadkobierców przez ogłoszenie. Jednocześnie wskazać także należy, że sfinansowanie wydatku przez Skarb Państwa jest tymczasowe. Zgodnie z art. 83 ust 2 ustawy w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie sąd orzeka o poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa wydatkach, stosując odpowiednio przepisy art. 113.
Przepis art. 113 uksc określa zasady związane z rozliczeniem kosztów sądowych tymczasowo kredytowanych przez Skarb Państwa i sposób ich rozliczenia. Rozliczenie to na podstawie ww przepisu w postępowaniu nieprocesowym powinno się odbyć przy zastosowaniu reguł wynikających zart. 520 kpc. Zgodnie z§ 1 art. 520każdy uczestnik ponosi koszty związane ze swoim udziałem w sprawie. Jednakże sąd może orzec inaczej w razie sprzeczności interesów uczestników lub zawinionego postępowania uczestnika (§ 2 i 3 art. 520 kpc).
Z analizy akt niniejszej sprawy wynika, że Sąd I Instancji na posiedzeniu w dniu 19 marca 2013 r dopuścił dowód z przesłuchania uczestników w trybieart. 671 kpcdla ustalenia czy nie ma innych spadkobierców (k.98). Prawidłowo wezwani uczestnicy nie stawiali się na posiedzenia sądu, wobec czego Sąd I Instancji z uwagi na niemożność odebrania zapewnienia spadkowego od uczestników postanowił wezwać ewentualnych zainteresowanych spadkobierców przez ogłoszenie w prasie budynku Sądu i budynku Urzędu Gminy właściwej z uwagi na ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy. Postanowieniem z dnia 3 czerwca 2013 r wnioskodawczyni została zwolniona od obowiązku uiszczenia zaliczki na koszty publikacji ogłoszenia w prasie /k.138/.
Mając powyższe na uwadze za prawidłowe należy uznać orzeczenie zawarte w pkt II zaskarżonego postanowienia. Odnosząc się do twierdzeń zażalenia, iż uczestnicy mogli być zostać przesłuchani w drodze pomocy prawnej, Sad Okręgowy zauważa, że wszyscy Sędziowie Sądu Rejonowego w(...)oraz Sądu Okręgowego wK.zostali wyłączeni od rozpoznawania niniejszej sprawy. Nie można także przyjąć, iż odległość ok 70 kilometrów od miejsca zamieszkania uczestników do siedziby tut Sądu I Instancji stanowiła przeszkodę w stawieniu się uczestników do Sadu Rejonowego w Rzeszowie.
Mając powyższe na uwadze na podstawieart. 385 kpcw zw zart. 397 § 1 i 2 kpcorzeczono jak w sentencji.
Z
-(...)
(...) | ```yaml
court_name: Sąd Okręgowy w Rzeszowie
date: '2014-07-16'
department_name: V Wydział Cywilny Odwoławczy
judges:
- Małgorzata Moskwa
- Małgorzata Mazur
- Barbara Chłędowska
legal_bases:
- art. 83 ust 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r o kosztach sądowych w sprawach cywilnych
- art. 513, 520, 670-672 kpc
recorder: asyst. sędz. Krzysztof Kubas
signature: V Cz 524/14
``` |
154505000005127_XVII_AmE_000031_2011_Uz_2013-02-21_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt XVII AmE 31/11
POSTANOWIENIE
Dnia 21 lutego 2013 r.
Sąd Okręgowy w Warszawie Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w następującym składzie:
Przewodniczący: S.S.O. Witold Rękosiewicz
Protokolant: sekretarz sądowy Piotr Grzywacz
po rozpoznaniu w dniu 21 lutego 2013 r. w Warszawie
na rozprawie
sprawy z odwołania:(...) S.A.z/s wW.
przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki
zainteresowany:(...) sp. z o.o.z/s wT.
o zawarcie umowy o przyłączenie do sieci
na skutek odwołania powoda od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 15 listopada 2010 r. nr(...)
postanawia:
umorzyć postępowanie odwoławcze.
S.S.O. Witold Rękosiewicz | ```yaml
court_name: Sąd Okręgowy w Warszawie
date: '2013-02-21'
department_name: XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumenta
judges:
- Witold Rękosiewicz
legal_bases: []
recorder: sekretarz sądowy Piotr Grzywacz
signature: XVII AmE 31/11
``` |
152000000000503_I_ACa_001378_2014_Uz_2014-12-23_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt I ACa 1378/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 23 grudnia 2014 r.
Sąd Apelacyjny w Krakowie – Wydział I Cywilny
w składzie:
Przewodniczący:
SSA Józef Wąsik (spr.)
Sędziowie:
SSO del. Rafał Adamczyk
SSA Robert Jurga
Protokolant:
sekr.sądowy Marta Matys
po rozpoznaniu w dniu 23 grudnia 2014 r. w Krakowie na rozprawie
sprawy z powództwaL. K.iM. K.
przeciwko(...) S.A.wW.
o zapłatę
na skutek apelacji powodów i strony pozwanej
od wyroku Sądu Okręgowego w Kielcach
z dnia 25 czerwca 2014 r. sygn. akt I C 1802/13
1
zmienia zaskarżony wyrok: w punkcie I w ten sposób, że kwotę 120.000 zł podwyższa do kwoty 150.000 zł (sto pięćdziesiąt tysięcy złotych), w punkcie III kwotę 11.765,60 zł podwyższa do kwoty 13.265,60 zł (trzynaście tysięcy dwieście sześćdziesiąt pięć złotych 60/100), punkt IV w ten sposób, że znosi wzajemnie między stronami koszty procesu;
2
oddala apelację powodów w pozostałym zakresie oraz apelację strony pozwanej w całości;
3
znosi wzajemnie między stronami koszty postępowania apelacyjnego.
Sygn. akt I A Ca 1378/14
UZASADNIENIE
PowodowieM. K.iL. K.wnieśli o zasądzenie od pozwanego(...) S.A.wW.na ich rzecz kwot po 250.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 27 lutego 2013 roku do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia. Na uzasadnienie żądania wywodzili, iż w dniu 16 kwietnia 2001 roku wŁ.kierujący samochodemA. (...)onr rejestracyjnym (...)S. S.umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym w ten sposób, że jadąc z nadmierną prędkością doprowadził do zderzenia z samochodem markiF. (...)onr rejestracyjnym (...)kierowanym przezM. K., w wyniku czego pasażer samochodu markiF. (...)K. K. (1)doznał obrażeń ciała skutkujących jego zgonem na miejscu zdarzenia, a pasażerka tego samochoduD. K.doznała obrażeń ciała skutkujących jej zgonem w dniu 6 maja 2001 roku.
Strona pozwanazarzuciła brak podstawy prawnej dochodzonego roszczenia wskazując, iż do wejścia w życie przepisuart. 446 § 4 kcna podstawie ustawy z dnia 30 maja 2008 roku o zmianieustawy Kodeks cywilnyoraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2008r. nr 116, poz.731) linia orzecznicza w sposób jednolity wyjaśniała, iż nie ma w systemie prawa polskiego możliwości przyznania zadośćuczynienia za śmierć poszkodowanego na rzecz osoby bliskiej. Nadto wniosła o oddalenie powództwa również z tej przyczyny, iż wypłaciła już należne powodom odszkodowanie uwzględniające uszczerbek niemajątkowy. Kwota 250.000 zł dla każdego z nich jest kwotą rażąco wygórowaną, natomiast ewentualne odsetki za opóźnienie w spełnieniu świadczenia winny być liczone od dnia wyrokowania, albowiem w wypadku zadośćuczynienia roszczenie to winno przysługiwać najwcześniej za okres od dnia publikacji orzeczenia zasądzającego sumę roszczenia głównego.
Sąd Okręgowy w Kielcach zaskarżonym wyrokiem
1/ zasądził od(...) Spółka AkcyjnawW.na rzeczM. K.kwotę 120.000 zł, a na rzeczL. K.kwotę 100.000 zł - z ustawowymi odsetkami od dnia 27 lutego 2013 roku do dnia zapłaty;
2/ oddalił powództwa w pozostałych częściach;
3/ nakazał ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa (Sąd Okręgowy w Kielcach) od(...) Spółka AkcyjnawW.kwotę 11.765,60 zł, a odM.iL.małżonkówK.solidarnie kwotę 854,40 zł (z roszczeń zasądzonych na ich rzecz tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych;
4/ zasądził odM.iL.małżonkówK.solidarnie na rzecz(...) Spółka AkcyjnawW.kwotę 868,08 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.
Za podstawę faktyczna wyroku Sąd przyjął następujący stan faktyczny:
W dniu 16 kwietnia 2001 roku wŁ.S. S.umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym w ten sposób, że kierując samochodem markiA. (...)onumerze rejestracyjnym (...), jadąc z prędkością nie mniejszą niż 97km/hulicą (...)w kierunkuJ.przekroczył dopuszczalną prędkość na tym odcinku drogi wynoszącą 60 km/h i doprowadził do zderzenia z jadącym od stronyJ., a wykonującym manewr skrętu w lewo do stacji CPN samochodem maskiF. (...)onumerze rejestracyjnym (...)kierowanym przezM. K., w wyniku czego pasażerowieF.:K. K. (1)doznał złamania kości sklepienia czaszki, stłuczenia mózgu, wylewu krwawego wewnątrzczaszkowego – podtwardówkowego, podpajęczynówkowego i do komór mózgu, stłuczenia prawego płuca i pęknięcia wątroby, które skutkowały jego zgonem na miejscu zdarzenia,D. K.doznała wylewu krwawego wewnątrzczaszkowego – podtwardówkowego, podpajęczynówkowego i do komór mózgu i rdzenia kręgowego skutkującego zmianami w pniu mózgu i rdzeniu kręgowym i martwicą mózgu, na skutek których w dniu 6 maja 2001 roku zmarła, aL. K.doznał uszkodzeń ciała w postaci stłuczenia głowy, rany tłuczonej na głowie, stłuczenia klatki piersiowej ze złamaniem żebra IX po stronie prawej, które to uszkodzenia spowodowały naruszenie czynności narządów jego ciała trwające dłużej niż 7 dni.
Wyrokiem z dnia 17 stycznia 2002 roku Sąd Rejonowy w Końskich sygn. akt II K 451/01 uznałS. S.za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu stanowiącego przestępstwo zart. 177 § 2 kkiart. 177 § 1 kkw zw. zart. 11 § 2 kki wymierzył mu karę 4 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz orzekł wobec oskarżonego środek karny w postaci zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych na okres 8 lat, zobowiązują go do zwrotu prawa jazdy.
Obrońca oskarżonegoS. S.od powyższego wyroku złożył apelację do Sądu Okręgowego w Kielcach Wydział IX Karny, który to Sąd wyrokiem z dnia 11 października 2002 roku sygn. akt IX Ka 696/02 utrzymał w mocy zaskarżony wyrok.
Pojazd sprawcy wypadku w dacie zdarzenia posiadał obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w(...) S.A.wW.(bezsporne).
D. K.w dniu wypadku miała 8 lat, aK. K. (1)2 lata. Byli jedynymi dziećmi powodówM.iL.małżonkówK., którzy jeszcze przed ślubem planowali posiadanie dwójki dzieci. RodzinaK.była bardzo zżyta ze sobą, wszyscy chętnie spędzali wspólnie czas, chodząc na spacery do lasu, grając w piłkę, czytając bajki, jeździli co niedziela do rodziców powódki. Powód w zimie organizował dzieciom kuligi. Dzieci były bardzo związane emocjonalnie zarówno z matką, jak i z ojcem. Gdy powód wracał z pracy, dzieci czekały na niego w oknie domu i machały do niego, gdy tylko go zauważyły, wołały do niego „tatuś, tatuś”. CórkaD.rysowała rodzicom w szkole serca, które po powrocie do domu im wręczała, przynosiła powódce bukiety z kwiatów polnych, zabawiała rodziców śpiewaniem piosenek.D.iK. K. (1)byli zgodnym rodzeństwem pomimo różnicy wieku.D.pomagała matce w opiece nad bratem i była szczęśliwa z posiadania młodszego rodzeństwa.K.był wesołym, grzecznym i usłuchanym dzieckiem. Lubił zabawy z ojcem, gdy ten huśtał go na huśtawce albo gdy wspólnie grali w piłkę.
W dniu tragicznego wypadku rodzinaK.wracała od rodziców powódki zG.. Powodowie na skutek zderzenia stracili przytomność. Pierwszy odzyskał świadomość powód i zaczął szarpać powódkę, aby ta także się ocknęła.K. K. (1)pomimo reanimacji, zmarł na miejscu wypadku.L. K.pierwszy dowiedział się o śmierci syna i przekazał tę informację powódce. On także na skutek tego wypadku odniósł obrażenia ciała.D. K.wypadła z samochodu w trakcie kolizji pomimo, iż siedziała w fotelu dla dziecka i była przypięta pasami. Przez trzy tygodnie leżała w szpitalu i przez cały ten czas była nieprzytomna. Powódka miała nadzieję, że córka się obudzi. O śmierci córki poinformowano powodów w dniu 6 maja 2001 roku telefonicznie. Powódka po śmierci dzieci nie mogła jeść, bardzo schudła. Nie mogła też spać, często śniły się jej nieżyjące dzieci. Nie była w stanie zorganizować córce i synowi pogrzebu, pomogła jej w tym rodzina. Stroniła od towarzystwa innych osób, nie chciała aby ją ktokolwiek odwiedzał. Gdy dowiedziała się o śmierci córki, straszliwie rozpaczała. Nie wierzyła, że jej dzieci nie żyją. Pytała dlaczego to ona nie zginęła zamiast nich. Była w takim stanie, iż jej sąsiadka myślała, że nie przeżyje.
W dniu 25 kwietnia 2001 roku powódka zgłosiła się do psychiatry. Zgłaszała smutek, niepokój wewnętrzny, problemy ze snem, uporczywe myśli dotyczące wypadku. Lekarz psychiatra stwierdziła obniżony nastrój, lęk, poczucie winy, brak objawów psychotycznych i myśli suicydalnych. Wstępnie rozpoznano u powódki reakcję na ciężki stres. Zalecono jej małe dawki doxepiny z pramolanem. Powódka kontynuowała leczenie psychiatryczne przez około dwa lata.
L. K.nie mógł uwierzyć, że syn nie żyje. Wiedział o ciężkim stanie córki i znając opinie lekarzy spodziewał się jej śmierci. Po wypadku drżał, pocił się, bał się, drażniły go zwykłe sprawy jak np. dzwonek telefonu, nie mógł znaleźć sobie miejsca. Odczuwał ucisk w głowie. Po wypadku przebywał przez miesiąc na zwolnieniu lekarskim w związku ze stłuczeniem żeber, jednakże mimo bólu starał się pracować, aby oderwać się od przykrych myśli.
Powód zgłosił się w 2002 roku do prywatnego gabinetu psychiatrycznego, gdzie rozpoznano zaburzenia nerwicowe. Odbył wówczas dwie wizyty: w czerwcu i w lipcu. W czasie badania podczas pierwszej wizyty powód znajdował się w stanie lekkiego niepokoju, nastrój przygnębiony, płaczliwy, stany lękowe. Kolejną wizytę w lekarza psychiatry odbył w sierpniu 2007 roku. Skarżył się na drżenie rąk, uczucie drętwienia, mrowienia, problemy ze snem, lękowe wyczekiwania „że coś złego się stanie”. Od grudnia 2008 roku powód leczył się w Poradni(...)przy(...). Przyczyną jego zgłoszenia się do poradni był stan nerwowości, wybuchowości z narastaniem konfliktów z żoną. Rozpoznano u niego zaburzenia adaptacyjne. Powód, odkąd zaczął się leczyć psychiatrycznie, stale przyjmował leki przeciwlękowe i przeciwdepresyjne. Próbował dwa razy je odstawić, ponieważ go osłabiały, jednakże wytrzymał bez nich około miesiąca. Gdy nie brał leków, to cały był mokry, drżał, bał się wszystkiego, nawet jechać samochodem. Stara się jak najmniej myśleć o zmarłych dzieciach, ponieważ nie może znieść tego, że nie żyją.
Wypadek samochodowy z dnia 16 kwietnia 2001 roku, w wyniku którego śmierć ponieśliD.iK. K. (1), związany jest z wystąpieniem u powoda przedłużonej reakcji żałoby. Stan depresyjny trwał u niego do końca 2007 roku. Aktualnie charakter tych dolegliwości jest reaktywny i zależny od czynników zewnętrznych (stan psychiczny żony) oraz od psychologicznej odporności powoda. Skutki przedmiotowego wypadku nie miały większego wpływu na jego zdolność do wykonywania pracy. W jego przypadku praca miała znaczenie terapeutyczne. Powód obecnie nie wymaga leczenia psychiatrycznego ani psychoterapii, okresowo może potrzebować doraźnej ordynacji leków psychiatrycznych.
M.iL.małżonkowieK.sami lub wraz z dziećmiM.iM.bardzo często odwiedzają gróbD.iK., wspominają wspólnie z nimi spędzone chwile. Powódka latem sadzi na ich grobie kwiaty.
Po śmierci dzieci powodowie otrzymali od pozwanego(...) S.A.wW.łącznie kwotę 80.000 zł odszkodowania z tytułu znacznego pogorszenia się sytuacji życiowej z obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Pismem z dnia 25 stycznia 2013 roku powodowie zgłosili roszczenie wobec pozwanego o zapłatę zadośćuczynienia po śmierci dzieci w kwotach po 360.000 zł na rzecz każdego z nich. Decyzją z dnia 26 lutego 2013 roku pozwane towarzystwo ubezpieczeń odmówiło przyznania żądanego zadośćuczynienia.
W ocenie Sądu I Instancji żądania są zasadne częściowo i znajdują podstawę prawną wart. 448 kcw zw. zart. 24 § 1 kc.Sąd doszedł do przekonania, że zaistnienie wypadku komunikacyjnego z dnia 16 kwietnia 2001, w następstwie którego śmierć ponieśliD.iK. K. (1), spowodowało naruszenie dobra osobistego powodów, jakim jest więź rodzinna łącząca ich z dziećmi. W ocenie Sądu więź między rodzicami a potomstwem w tym konkretnym przypadku była silna. Sąd uznał, iż śmierćD.iK. K. (1)była dla powodów bolesnym ciosem i poważną stratą. Wspólnie spędzany czas, wzajemnie okazywane uczucia tworzyły silną pozytywną więź, której brak stanowi negatywne obciążenie.
Przy ustalaniu w niniejszej sprawie zakresu i rozmiaru doznanej krzywdy Sąd miał na uwadze, że krytyczny wypadek z dnia 16 kwietnia 2001 roku i zaistniała wskutek niego śmierćD.iK. K. (1)wywołały uM. K.zaburzenia stresowe pourazowe (zespół (...)) o następujących objawach: ostra reakcja na stres pod postacią szoku emocjonalnego, silnego lęku, dezorganizacji zachowania psychospołecznego i odrętwienia, które przekształciły się w obwinianie siebie za śmierć dzieci i stany depresyjne. Wraz z upływem czasu reakcje te utrwaliły się. Aktualnie dominują stany lękowe, płaczliwość, stałe, przykre wspomnienia, analizowanie sytuacji wypadku i porównywanie wieku życia zmarłych dzieci z wiekiem ich rówieśników – znanych powódce. Zgodnie z opinią biegłej psycholog powódka nie jest w stanie oderwać się od takiego sposobu postrzegania rzeczywistości, co powoduje konieczność leczenia farmakologicznego i psychoterapii, zwłaszcza w kontekście poczucia winy za śmierć dzieci. Jej cechy osobowości (chwiejna emocjonalnie) są podstawą takiego funkcjonowania. Mechanizmy obronne (psychologiczne) powódki są bardzo słabe i już niewystraczające, aby mogła poradzić sobie sama z objawami depresyjnymi. Podane zaburzenia trwają nadal, są utrwalone, mają ogólnie mierne nasilenie. Wpływ wskazanych zaburzeń psychicznych na życie osobiste powódki polega głównie na przeżywaniu lęku, przewlekłego złego samopoczucia i pewne ograniczenia relacji interpersonalnych. Z kolei wpływ na życie rodzinne polegał na dłuższych okresach zaniku aktywności, stanach drażliwości i podejrzliwości w stosunku do męża. Przesadny lęk o dzieci może niekorzystnie wpływać na ich rozwój. Zgodnie z opinią psychiatryczną uszczerbek na zdrowiu powódki wynosi 10 % wedługpunktu 10a rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 roku. Powódka wymaga profesjonalnej pomocy psychologiczno –psychiatrycznej i psychologicznego monitorowania funkcjonowania w życiu codziennym (psychoterapia wspierająca). Czas trwania takiego wsparcia zależy od stanu psychicznego powódki i według biegłej psycholog jest to proces długotrwały, który może wynosić co najmniej 3-4 lata.
Nie ma również wątpliwości, iż krytyczny wypadek z dnia 16 kwietnia 2001 roku i zaistniała wskutek niego śmierćD.iK. K. (1)wywołały uL. K.najpierw reakcję szoku psychologicznego, która przekształciła się w reakcję przedłużonej żałoby trwającej do około końca 2007 roku. Powód dalej korzystał z pomocy psychiatrycznej z dominującymi skargami na wybuchowość i drażliwość oraz narastanie konfliktów z żoną, przeżywającą stale okoliczności wypadku. Powód ma świadomość stanu i funkcjonowania swojego organizmu, próbował radzić sobie bez leków, ale to nie przyniosło spodziewanego rezultatu w postaci odzyskania równowagi psychologicznej. Aktualnie, według biegłej psycholog, zażywając leki powód funkcjonuje na zadowalającym poziomie. Jego dolegliwości mają ogólnie mierne nasilenie, rokowanie co do psychologicznej poprawy samopoczucia jest umiarkowane. Skutki przedmiotowego wypadku nie miały większego wpływu na jego zdolność do pracy, która w tym przypadku miała znaczenie terapeutyczne. Wpływ wypadku na życie osobiste i rodzinne powoda należy postrzegać poprzez wpływ zaburzeń psychicznych jego żony. Według opinii biegłego psychiatry długotrwały uszczerbek na zdrowiu w przypadku powoda wynosi 5 %. Obecnie powód może potrzebować doraźnych porad psychiatrycznych. Nie wymaga systematycznego leczenia.
Powyższe okoliczności sprawiają, iż w ocenie Sądu właściwą dla powodów kwotą zadośćuczynienia, adekwatną do rozmiarów i zakresu doznanej przez nich krzywdy oraz ,,odpowiednią” w rozumieniu przepisuart. 448 kc., jest kwota 120.000 zł na rzeczM. K.oraz kwota 100.000 zł na rzeczL. K.. O odsetkach ustawowych Sąd orzekł na podstawie przepisuart. 481 § 1 i 2 k.c., zasądzając je od dnia 27 lutego 2013 roku do dnia zapłaty, zgodnie z żądaniem pozwów, gdyż decyzja pozwanego z dnia 26 lutego 2013 roku o odmowie wypłaty zadośćuczynienia była decyzją kończącą proces likwidacji szkód.
Odnosząc się natomiast do wysokości zadośćuczynień dochodzonych przez powodów w kwotach, aż po 250.000 zł, to w ocenie Sądu żądania takie są znacząco wygórowane. Podkreślić należy, że zakres uszczerbku niemajątkowego z uwagi na jego charakter jest ze swej istoty zjawiskiem trudnym do oceny i wymierzenia, już choćby z tego względu, że na jego powstanie i przebieg poważny wpływ mają indywidualne właściwości i subiektywne przeżycia osoby pokrzywdzonej. Śmierć najbliższej osoby zawsze jest niezwykle traumatycznym przeżyciem. Odczuwana wtedy krzywda ma charakter subiektywny, dlatego dla osoby poszkodowanej odpowiednia kwota zadośćuczynienia musi być kwotą wysoką. Sąd jednak musi ocenić sytuację strony obiektywnie.
W ocenie Sądu zadośćuczynienie przyznawane w razie naruszenia dóbr osobistych nie powinno być jednak wygórowane. Wprawdzie celem przyznania takiej ochrony jest zrekompensowanie i złagodzenie doznanej krzywdy moralnej, to jednak nie może budzić wątpliwości, że w razie śmierci osoby najbliższej zasądzenie jakiejkolwiek kwoty nie będzie w stanie tego spowodować. Jednocześnie przyznawanie wysokiej rekompensaty za cierpienia psychiczne po śmierci osoby bliskiej mogłoby być uznane za moralnie nieuzasadnione, skoro nie może budzić wątpliwości, że zadośćuczynienie takie nie może mieć na celu odniesienia korzyści majątkowych, a jego jedynym celem ma być udzielenie pokrzywdzonemu satysfakcji.
Sąd ustalając wysokość zadośćuczynienia w niniejszej sprawie miał także na uwadze pogląd wyrażony w wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 27 czerwca 2013 roku w sprawie sygn. akt I ACa 548/13, w którym Sąd Apelacyjny zauważa, że krzywda podobnie jak szkoda majątkowa, również ma charakter dynamiczny, tzn. podlega zmianom w czasie. Nie można zatem przyjąć, aby przypadek powodów był rozpatrywany w taki sposób, jakby do tragicznego wypadku komunikacyjnego doszło stosunkowo niedawno. Zadośćuczynienie ma pomóc członkom rodziny zmarłego przejść okres żałoby poprzez dostarczenie środków, które pozwolą na opłacenie pewnych przyjemności lub w razie potrzeby psychoterapii, mających sprzyjać odzyskaniu równowagi emocjonalnej. Nie jest to zatem rekompensata za całe życie, jakie w razie niewystąpienia wypadku dana osoba mogłaby jeszcze przeżyć ze zmarłym. Życia tego nie da się bowiem wycenić w żaden rozsądny sposób, gdyż jego kolej pozostaje w sferze czystej spekulacji.
Oddalając żądania powodówM.iL.małżonkówK.w pozostałych częściach, Sąd uznał, że przyznane zadośćuczynienia w kwocie 120.000 zł na rzecz powódki i 100.000 zł na rzecz powoda są adekwatne do rozmiaru ich cierpień i doznanej krzywdy na skutek wypadku z dnia 16 kwietnia 2001 roku, w którym śmierć ponieśliD.iK. K. (1). Tak ustalone zadośćuczynienie na rzecz każdego z powodów odpowiada doznanej krzywdzie, przedstawia dla nich ekonomicznie odczuwalną wartość i nie jest symboliczne, nie jest również rażąco wygórowane i nie prowadzi do nieuzasadnionego przysporzenia w ich majątku. Nie można także pomijać konkretnych okoliczności wpływających na ograniczenie obiektywnie odczuwalnej straty osoby najbliższej – za taką okoliczność Sąd uznał przede wszystkim znaczny odstęp czasowy między zdarzeniem wywołującym szkodę a datą ustalenia zadośćuczynienia. Co do zasady, według pewnego społecznego standardu, upływ okresu ponad 13 lat powinien w sposób istotny wpłynąć łagodząco na odczuwalność utraty osoby najbliższej. W rozpatrywanej sprawie dla ustalenia wysokości zadośćuczynienia na rzecz powodów istotne jest także to, żeM.iL. K.na skutek tragicznego wydarzenia z 16 kwietnia 2001 roku stracili jedyne wówczas dzieci, co niewątpliwie stanowiło dla nich ogromną tragedię, jednakże ich rodzina została odbudowana przynajmniej w pewnym zakresie już w 2002 roku, kiedy na świat przyszło ich kolejne dziecko – synM., a następnie w 2006 roku córkaM.. Posiadanie kolejnego potomstwa, jak wynika z zebranego materiału dowodowego, wpłynęło pozytywnie na poprawę stanu emocjonalnego powodów i zniwelowało ból i uczucie straty po śmierciD.iK.. Sąd miał także na uwadze, że zgodnie z opinią biegłego psychiatry stopień uszczerbku, jaki ponieśli powodowie nie jest taki sam, albowiem u powódki wyniósł on 10%, a u powoda 5% wedługpunktu 10a rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 roku. Powódka, zgodnie z opiniami biegłych, nadal wymaga kompleksowego leczenia, tzn. połączenia farmakoterapii i psychoterapii. Rokowania odnośnie całkowitego ustąpienia jej dolegliwości, które ze zmiennym nasileniem i o różnym obrazie klinicznym trwają od daty wypadku do dnia dzisiejszego, są niepewne. W przypadku powoda biegli stwierdzili, że na dzień dzisiejszy nie wymaga on systematycznego leczenia, a jedynie może potrzebować doraźnych porad psychicznych. Wobec powyższego Sąd nie przyznał powodom jednakowej kwoty zadośćuczynienia, a rozdzielił je stosownie do doznanego przez nich uszczerbku i obecnego stanu zdrowia.
Sąd nie zgodził się z podniesionym w odpowiedzi na pozew twierdzeniem pozwanego, iż przy wypłacie odszkodowania dla powodów w łącznej kwocie 80.000 zł pozwany wziął także pod uwagę szkodę o charakterze niemajątkowym, której wyrównania powodowie domagają się w niniejszej sprawie, albowiem odszkodowanie z tytułu pogorszenia się sytuacji życiowej zostało wypłacone powodom w dniu 30 października 2009 roku, tzn. w czasie obowiązywania już przepisuart. 446 § 4 kc(który, jak wspominał pozwany został wprowadzony na podstawie ustawy z dnia 30 maja 2008 roku o zmianieustawy Kodeks cywilnyoraz niektórych innych ustaw, Dz.U. z 2008r. nr 116, poz.731), zatem istniała już w tym czasie możliwość żądania zadośćuczynienia oraz odszkodowania i niewątpliwe pozwany miał sposobność rozróżnienia tych dwóch instytucji.
Orzeczenie w pkt III wyroku oparto o przepisyart. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnychw zw. zart. 100 kpc. Podstawą orzeczenia zawartego w pkt IV wyroku są przepisyart. 108 § 1 kpcw zw. zart. 100 kpc.
Apelację od tego wyroku wniosły obie strony:
Strona pozwanazaskarżyła wyrok w całości, zarzucając naruszenie:
1/art. 822 kcw związku z§ 10 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 24 marca 2000r w sprawie ogólnych warunków obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów( Dz. U. Nr 26, poz. 310 ) poprzez zasądzenie od ubezpieczyciela na rzecz powodów zadośćuczynień za naruszenie ich dóbr osobistych w postaci więzi rodzinnych, prawa do życia w pełnej rodzinie, mimo braku wskazania w rozporządzeniu ani wkodeksie cywilnymw części dotyczącej umowy ubezpieczenia, aby ubezpieczyciel odpowiadać miał za tego rodzaju dobra;
2/art. 448 k.cw związku zart. 24 k.c.poprzez ich błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie tj. przez doprecyzowanie obowiązującego systemu prawa w drodze wyroku interpretacyjnego i poprzez zasądzenie od ubezpieczyciela na rzecz powodów zadośćuczynień za naruszenie ich dóbr osobistych w postaci więzi rodzinnych, prawa do życia w pełnej rodzinie, mimo że powodowie nie są osobami bezpośrednio poszkodowanymi przez sprawcę czynu niedozwolonego.
Wobec powyższego wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powodów na rzecz pozwanego(...) SAkosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych za obie instancje stosownie do wyniku sporu.
Z kolei powodowiezaskarżyli powyższy wyrok w części oddalającej powództwo, co do kwot po 80.000 zł dlaM. K.iL. K.z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 27.02.2013 r. do dnia zapłaty (pkt 2 sentencji wyroku) oraz w części orzekającej o kosztach procesu (pkt 3 i 4 sentencji wyroku) zarzucając mu:
1/ naruszenie przepisów prawa materialnego:
- poprzez błędną wykładnięart. 24 § 1 k.c.w zw. zart. 448 k.c, polegającą na przyjęciu, iż zadośćuczynienie zasądzone na rzecz powódkiM. K.w kwocie 120.000 zł oraz powodaL. K.w kwocie 100.000 zł jest w okolicznościach faktycznych niniejszej sprawy adekwatne do krzywdy jaką wywołała śmierć dzieciK. K. (1)iD. K..
Jednocześnie wnieśli o: 1) zmianę zaskarżonego wyroku w części tj. pkt II i zasądzenie od pozwanego na rzecz powodówM. K.iL. K.dalszych kwot po 80.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 27.02.2013 r. do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia zgodnie zart. 448 k.c.w zw. zart. 24 §1 k.c; 2) zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powodów kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego za I i II instancję.
Sąd Apelacyjny, po rozpoznaniu obu apelacji, zważył, co następuje:
Apelacja powódki okazała się częściowo uzasadniona, natomiast apelacja powoda oraz strony pozwanej nie zasługują na uwzględnienie.
Sąd I Instancji poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne, które Sąd Apelacyjny uznaje za swoje oraz trafnie zastosował przepisy prawa procesowego oraz materialnego, poza zaniżeniem zadośćuczynienia na rzecz powódki.
Odnośnie apelacji strony pozwanej, pierwszym rzędzie należy podnieść, że nieuzasadniony jest zarzut naruszeniaart. 448 kcw zw. zart. 23 i 24 kcpoprzez błędną jego wykładnię, tj. nieprawidłowe przyjęcie, iż ubezpieczyciel ponosi odpowiedzialność za naruszenie dóbr osobistych pośrednio poszkodowanego w wypadku komunikacyjnym poprzez śmierć osoby bliskiej.
Należy uwagę na fakt, że strona pozwana nie odpowiada za własny czyn, ale z tytułu odpowiedzialności gwarancyjnej w ramach ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, czyli za czyn osoby ubezpieczonej w granicach odpowiedzialności ubezpieczonego na zasadach przewidzianych przezart. 822 kciart. 13 ust. 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych( Dz.U. Nr 2124, poz. 1152 ze zmn.). Przedmiotem ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej jest odpowiedzialność ubezpieczającego za szkody wyrządzone osobom trzecim, a więc szkody wyrządzone wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania (art. 471 i n. k.c), jak i szkody wyrządzone na skutek czynu niedozwolonego. Jest to więc ubezpieczenie jego odpowiedzialności za wyrządzenie szkody opartej na zasadzie winy, ryzyka, słuszności oraz nawet w sytuacjach, gdy odpowiedzialności nadano charakter absolutny (bezwzględny). Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej sięga zatem tak daleko, jak odpowiedzialność cywilna ubezpieczającego, która ma charakter wtórny do odpowiedzialności cywilnej wskazanego w ustawie lub w umowie podmiotu.
Istotą ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej jest wejście ubezpieczyciela na podstawie umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej w sytuację prawną ubezpieczającego, w zakresie ponoszonej przez niego odpowiedzialności odszkodowawczej. Wyjaśnić przy tym należy, że osoba prawna będąca fikcja prawną w granicach działalności jej organów lub osób, którymi się posługuje w ramach funkcjonowania w obrocie może dopuścić się naruszenia cudzych dóbr osobistych i posiada w tym zakresie legitymacje bierną.
Ma rację strona apelująca, że przepisart. 446 § 4 kcma zastosowanie do zdarzeń powstałych po dacie wejścia w życie tego przepisu czyli, 3 sierpnia 2008r. W ustawie nowelizującejk.c.brak jest bowiem przepisów intertemporalnych, w których ustawodawca stanowiłby o możliwości stosowania wprowadzonej regulacji do zdarzeń zaistniałych przed jej wejściem w życie. W niniejszej sprawie wypadek miał miejsce przed dniem wejścia w życie ustawy wprowadzającej dok.c.art. 446 §4.
Za nieuzasadniony jednak należy uznać zarzut naruszeniaart. 24 kciart. 448 kc.W orzecznictwie Sądu Najwyższego zostało ugruntowane stanowisko wyrażone m.in. w uchwale z dnia 13 lipca 2011 roku, III CZP 32/11 (OSNC 2012/1/10) przyjmujące, że: „Sąd może przyznać najbliższemu członkowi rodziny zmarłego zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę na podstawieart. 448w związku zart. 24 § 1 k.c, także wtedy, gdy śmierć nastąpiła przed dniem 3 sierpnia 2008 r. wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia”.W istocie stanowisko to zostało wykształcone po wejściu w życieart. 446 § 4 kci było co do zasady reakcją za dokonane zmiany ustawowe, niemniej Sąd Apelacyjny w składzie rozpoznającym niniejsza sprawę zgadza się z tym poglądem. Wszak katalog dóbr osobistych jest otwarty. Dynamika życia społecznego, zachodzące zmiany kulturowe wymaga potrzeby rewizji dotychczasowych poglądów i ich weryfikacji w aspekcie zachodzących potrzeb społecznych w tym również ochrony więzi rodzinnych stanowiących podstawę funkcjonowania społeczeństwa. Nie każdą więź rodzinną niejako automatycznie należy zaliczyć do katalogu dóbr osobistych, lecz jedynie taką, której zerwanie powoduje ból, cierpienie i rodzi poczucie krzywdy.
Osoba dochodząca roszczenia na podstawieart. 448 k.c.powinna zatem wykazać istnienie tego rodzaju więzi, stanowiącej jej dobro osobiste podlegające ochronie. Naruszenie dobra osobistego polega zatem na zerwaniu więzi emocjonalnej z osobą z którą powód pozostaje w szczególnie bliskiej w relacji rodzinnej.
Zgodnie zart. 448 k.c.w zw. zart. 24 § 1 k.c.sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Podstawową funkcją zadośćuczynienia pieniężnego za naruszenie dóbr osobistych jest funkcja kompensacyjna. Zadośćuczynienie ma wynagrodzić doznaną krzywdę, a zatem wszelkie ujemne uczucia, cierpienia i przeżycia psychiczne, związane z utratą bliskiej osoby, które nie dają się w prosty sposób przeliczyć na wartości pieniężne, ma kompensować ból spowodowany śmiercią osoby bliskiej oraz przedwczesną utratę członka rodziny.
Powodowie ponieśli szkodę niematerialną związaną z utratą dzieci. Jest to szkoda związana ze sferą dóbr niematerialnych. Strata dzieci niewątpliwie związana jest z ogromnym bólem, poczuciem krzywdy i zawiedzionych nadziei i ścisłe powiązana ze sferą ujemnych przeżyć psychicznych o wysokim nasileniu. Z tych względów za uprawniony należy przyjąć pogląd, że śmierć osoby najbliższej powoduje naruszenie dobra osobistego osoby związanej emocjonalnie ze zmarłym.
W sprawie zostało wykazane, że powodowie w wyniku tragicznej śmierci dzieci doznali znacznych cierpień fizycznych i psychicznych oraz, że na wysokość zasądzonej kwoty tytułem zadośćuczynienia wpływ miało ich natężenie, rodzaj, czas trwania i skutki.
Jednak dla powódki śmierć dwojga dzieci, była szczególnie dotkliwa i spowodowała dotkliwe i trwałe skutki, wywierające wpływ do chwili obecnej na jej postawę względem drugich dzieci. Należy zatem przypomnieć, że powódka była roztrzęsiona, przeżywała lęk przed przyszłością. Przeżywała też sprawę karną, bała się, miała koszmarne sny, była płaczliwa i depresyjna. Niczym nie mogła się zająć, myślała o przykrych wydarzeniach. Powódka po wypadku miała lęk przed prowadzeniem samochodu. Dopiero rok po tym tragicznym wydarzeniu zaczęła ponownie jeździć samochodem jako kierowca.
Powódka ponownie zgłosiła się do psychiatry w 2007 roku. Odbyła wówczas dwie wizyty - w maju oraz w lipcu. Powódka przeżywała śmierć pierworodnych dzieci, mówiła, że jest stale w lęku. Przeżywała strach, że coś złego może stać się jej żyjącym dzieciom. Mówiła o wsparciu ze strony rodziców i męża, ale też, że mąż w kłótniach wypominał jej, że mogła nie prowadzić albo umrzeć razem z dziećmi. Podczas wizyty w lipcu jej stan nie zdradzał poprawy, dalej odczuwała lęk, jej nastrój był obniżony.
W listopadzie 2008 rokuM. K.zgłosiła się do Poradni(...)przy(...). Powodem podjęcia leczenia były lęk, napięcie, podejrzliwość, przekonanie o rozpuszczaniu plotek na jej temat, śledzenie. Lekarz prowadząca wstępnie podejrzewała psychozę. W zachowaniu powódka była głośna i chaotyczna. Relacjonowała przeżywanie pustki i wracanie myślami do przeszłości. Po wdrożeniu leczenia nastąpiła szybka poprawa. Ówczesny stan powódki wynikał z tego, iż odstawiała leki i dochodziło wówczas do pogorszenia jej stanu psychicznego o obrazie depresyjnym z ksobnością. W owym czasie kilka razy korygowano leczenie.
W 2012 roku powódka reprezentowała obniżony nastrój, posądzała męża o zdrady. W listopadzie 2012 roku wydano zaświadczenie o stanie zdrowia powódki z rozpoznaniem zaburzeń stresowych pourazowych oraz ostrych i przemijających zaburzeń psychotycznych.
Wypadek samochodowy z dnia 16 kwietnia 2001 roku, w wyniku którego śmierć ponieśliD.iK. K. (1), związany jest z wystąpieniem u powódkiM. K.zaburzeń stresowych pourazowych ((...)), które są zaburzeniami psychicznymi na poziomie nerwicowym. Ze zmiennym nasileniem utrzymują się one u powódki do dzisiaj. W związku z tymi zaburzeniami powódka nadal wymaga kompleksowego leczenia, zarówno farmakologicznego, jak i psychoterapii, jednakże nie jest niezdolna do pracy. Jej zaburzenia psychiczne powodowały okresowe wycofanie się z pełnionych ról społecznych oraz napięcia małżeńskie na skutek wzmożonej drażliwości i podejrzliwości wobec męża. Pomimo urodzenia i wychowania dwojga następnych dzieci, powódka jest związana mentalnie z tymi, które nie żyją, co ją psychicznie obciąża. Rokowania co do psychologicznej poprawy samopoczucia są w przypadku powódki niepewne.
W tej sytuacji Sąd Apelacyjny uznał, że należne powódce zadośćuczynienie, które wypełniłoby funkcję kompensacyjną powinno wynieść 150.000 zł.
Powód natomiast okazał się bardziej odporny na przedmiotową tragedię i prawdopodobnie dzięki intensywnej pracy uniknął tak traumatycznych skutków.
Zgodnie zart. 817 § 1 kcubezpieczyciel obowiązany jest spełnić świadczenie w terminie trzydziestu dni licząc od daty zawiadomienia o wypadku, a strona pozwana nie wykazała przesłanek uprawniających do przysunięcia terminu, o których mowa wart. 817 § 2 kc.Przyznane zadośćuczynienie – tak co do zasady jak i co do wysokości - zaktualizowało się już na wskazaną w wyroku datę wymagalności.
Biorąc pod uwagę przedstawione argumenty Sąd Apelacyjny oddalił apelację strony pozwanej oraz apelację powoda na podstawieart. 385 kpc.
Na podstawie art. 386 § 1 zmieniono wyrok w stosunku do powódki.
Konsekwencją zmiany kwoty zadośćuczynienia było rozstrzygnięcie o kosztach sądowych, od których powodowie byli zwolnieni oraz o kosztach procesu, które wzajemnie zniesiono w obu instancjach na podstawieart. 100 kpc. | ```yaml
court_name: Sąd Apelacyjny w Krakowie
date: '2014-12-23'
department_name: I Wydział Cywilny
judges:
- Józef Wąsik
- Robert Jurga
- Rafał Adamczyk
legal_bases:
- art. 481 § 1 i 2 k.c.
- art. 177 § 2 kk
- punktu 10a rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia
2002 roku
- art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach
cywilnych
- art. 108 § 1 kpc
- § 10 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 24 marca 2000r w sprawie ogólnych warunków
obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych
za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów
- art. 13 ust. 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych,
Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych
recorder: sekr.sądowy Marta Matys
signature: I ACa 1378/14
``` |
152000000000503_I_ACa_001363_2014_Uz_2014-12-19_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt I ACa 1363/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 19 grudnia 2014 r.
Sąd Apelacyjny w Krakowie – Wydział I Cywilny
w składzie:
Przewodniczący:
SSA Wojciech Kościołek (spr.)
Sędziowie:
SSA Maria Kus-Trybek
SSA Grzegorz Krężołek
Protokolant:
sekr.sądowy Marta Matys
po rozpoznaniu w dniu 19 grudnia 2014 r. w Krakowie na rozprawie
sprawy z powództwaB. M. (1)
przeciwko(...) S.A.wW.przy interwencji ubocznejA. R.
o zapłatę
na skutek apelacji powódki
od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie
z dnia 17 lipca 2014 r. sygn. akt I C 911/13
1
oddala apelację;
2
zasądza od powódki na rzecz strony pozwanej oraz interwenientki ubocznej kwoty po 2.700 zł (dwa tysiące siedemset złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.
Sygn. akt I A Ca 1363/14
UZASADNIENIE
PowódkaB. M. (1)domagała się zasądzenia od strony pozwanej(...) S.A.z siedzibą wW.kwoty 84 951,04 zł. wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od kwoty 77. 460,04 zł od dnia 15 lipca 2009 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 7 491 zł. od dnia 14 października 2010 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenie kosztów procesu.
W uzasadnieniu żądania wskazała, że dochodzi odszkodowania w związku z zawinionym zaniechaniem radcy prawnegoA. R.prowadzącej Kancelarię Radcy Prawnego wK., zaś odpowiedzialność strony pozwanej za naprawienie powstałej szkody wynika z umowy generalnej ubezpieczenia OC radcy prawnegoA. R., a to związku z nienależytym wykonaniem usługi pomocy prawnej w związku z toczącym się z jej udziałem przed Sądem Rejonowym dla Krakowa Śródmieścia w Krakowie V Wydział Gospodarczy postępowaniem w sprawie V GC 806/10/S.
Strona pozwana(...) S.A.wW.wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów postępowania.
Interwenientka uboczna po stronie pozwanej –A. R.wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie kosztów procesu.
Zaskarżonym wyrokiem Sąd Okręgowy w Krakowie oddalił powództwo i zasądził od powódki na rzecz strony pozwanej oraz interwenientki ubocznej koszty procesu.
U podstaw faktycznych rozstrzygnięcia wskazał na następujące okoliczności faktyczne;
PowódkaB. M. (1)prowadziła działalność podfirmą (...),Doradztwo (...)z siedzibą wK.. W oparciu o umowę z 2007 r. powódka świadczyła na rzeczSpółki (...).M.,J. K., S.(...) spółki jawnejwK.usługi z zakresu księgowości.Spółka (...)w pozwie z dnia 2 czerwca 2010 r. wniesionym do Sądu Rejonowego dla Krakowa Śródmieścia w Krakowie Wydział V Sąd Gospodarczy domagała się zasądzenia kwoty 77 460,04 zł. wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 3 lipca 2009 r. do dnia zapłaty wraz z kosztami procesu.
Wyrokiem zaocznym z dnia 3 września 2010 r. Sąd Rejonowy dla Krakowa Śródmieścia w Krakowie Wydział V Sąd Gospodarczy w sprawie sygn. akt VGC 806/10/S zasądził odB. M. (1)na rzecz(...)M. M.,J. K., S.(...) spółki jawnejwK.kwotę 77 460,04 zł. wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 15 lipca 2009 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 7 491 zł. tytułem zwrotu kosztów procesu.
Odpis wyroku zaocznego został doręczony powódce, a pozwanej w tamtej sprawie-B. M. (1)20 września 2010 r., zaś przesyłkę sądową, zawierającą odpis wyroku zaocznego, odebrał w jej imieniu synB. M. (2).
Dopiero 24 września 2010 r. odbiorca tej przesyłki przekazał powódce odebrany wyrok zaoczny. Kiedy powódka otrzymała wyrok od syna rozpoczęła poszukiwania adwokata do reprezentowania jej w tym procesie. 24 września 2010 r. powódka wraz z córką udała się dokancelarii (...)przyul. (...)wK., lecz nie zastała radczyni, a przebywający wówczas w kancelarii pracownik poinformował powódkę, że radczyni będzie obecna w kancelarii dopiero w dniu 27 września 2010 r. W trakcie wcześniejszej rozmowy telefonicznej zA. R.powódka powiedziała, że chodzi jej o porady z zakresuprawa spadkowegolokalowego, nie wspominała wówczas o sprawie sądowej ani o wyroku zaocznym. Do spotkania powódki z pełnomocnikiemA. R.doszło w kancelarii w dniu 27 września 2010 r., było to pierwsze bezpośrednie spotkanie między nimi. W spotkaniu uczestniczyła jedynie powódkaB. M. (1)oraz radca prawnyA. R., zaś córka powódkiP. M., czekała na matkę w samochodzie przed budynkiem kancelarii. Powódka pod koniec spotkania, przy wyjściu okazała radczyni wyrok zaoczny Sądu Rejonowego dla Krakowa - ŚródmieściaK.V Wydział Gospodarczy z dnia 3 września 2010 r.i wówczasA. R.zwróciła się do powódki z zapytaniem, czy posiada odpis pozwu, ewentualnie kiedy go otrzymała, a w szczególności kiedy otrzymała wyrok zaoczny. Powódka oświadczyła, iż nigdy nie otrzymała pozwu wraz z załącznikami, a jedynym posiadanym przez nią dokumentem w sprawie jest otrzymany wyrok zaoczny, informując jednocześnie, że wyrok zaoczny dostała w dniu 24 września 2010 r. Nie wskazywała przy tym, że wyrok ten odebrała inna osoba w jej imieniu. Powódka w trakcie tego spotkania doradzała się, jakie podjąć dalsze kroki, pytała dlaczego zapadł taki wyrok.A. R.skopiowała przyniesiony przez powódkę wyrok i sporządziła na tej kopii adnotację o dacie odebrania wyroku przez powódkę, nie odebrała zaś od powódki pisemnego potwierdzenia, kiedy został przez nią odebrany wyrok zaoczny. Ponadto powódka udzieliła w tym dniuA. R.pełnomocnictwa do reprezentowania jej w sprawie sygn. akt V GC 806/10/S z powództwaspółki (...).
A. R.poinformowała powódkę o konieczności zapoznania się przez nią z aktami sądowymi celem opracowania dalszej strategii działania.
Tego samego dnia 27 września 2010 r. w godzinach popołudniowych, w trakcie poniedziałkowego dyżuru sądów,A. R.udała się do sekretariatu V Wydziału Gospodarczego Sądu Rejonowego dla Krakowa - Śródmieścia w Krakowie w celu zbadania i sfotografowania akt sprawy, w tym w szczególności treści pozwu i załączników oraz ustalenia daty i sposobu doręczenia powódce odpisu wyroku zaocznego. Jednak w badanych aktach sprawy o sygn. V GC 806110/S nie znajdowało się jeszcze zwrotne potwierdzenie odbioru wyroku zaocznego, zaś radczyni ustaliła, że odpis pozwu odebrała matka powódki, a nadto złożyła do akt odpis udzielonego jej pełnomocnictwa przezB. M. (1).
Po wizycie w sądzie interwenientka zadzwoniła zaraz do powódki na jej telefon komórkowy i zaproponowała, żeby powódka poszła do matki i zapytała ją o pozew wraz z załącznikami, zwłaszcza, że wśród załączników do pozwu znajdowała się również płyta CD, powódka zobowiązała się, że poszuka dokumentów, a następnie poinformowała pełnomocniczkę, że znalazła u matki pozew z dokumentami i dostarczy to wszystko do dnia 1 października 2010 r.A. R.poinformowała powódkę o konieczności uiszczenia opłaty sądowej od wniesionego sprzeciwu od wyroku zaocznego, zaś powódka oświadczyła, że nie stać ją na spełnienie tego obowiązku, więc pełnomocniczka zasugerowała powódce, by wraz ze sprzeciwem złożyła wniosek o zwolnienie jej od kosztów sądowych. W rezultacieA. R.wysłała powódce e-mailem w dniu 30 września 2010 r. zawierający wzór formularza, by go wypełniła i przyniosła do kancelarii, a nadto poinformowała powódkę, że w przypadku nieuzyskania przez powódkę zwolnienia od kosztów opłata sądowa będzie wynosić 1 937 zł. płatna na rachunek sądu. W wiadomości tej pełnomocniczka zwróciła się do powódki o przesłanie drogą e-mailową jej stanowiska odnośnie twierdzeń zawartych w pozwie wraz z wnioskami dowodowymi, jak również o przyniesienie na planowane na dzień 1 października 2010 r. w siedzibie jej kancelarii spotkanie, dokumentów obrazujących jej sytuację finansową oraz przedłożenie wszystkich dokumentów otrzymanych ze Sądu. PonadtoA. R.przedstawiła powódce warunki finansowe prowadzenia sprawy sądowej wraz z prośbą o ich potwierdzenie. Zgodnie ze wcześniejszymi ustaleniami powódka przybyła w dniu 1 października 2010 r. na umówione spotkanie z pracownikiem kancelarii – aplikantem radcowskimK. S., przyniosła wypełniony formularz do wniosku o zwolnienie od kosztów wraz z pozwem i innymi dokumentami,A. R.nie była obecna w kancelarii podczas wizyty powódki, powódka zostawiła wtedy opłatę w kwocie 1 000 zł. jako wynagrodzenie częściowe za usługę pomocy prawnej, lecz nie przedłożyła bilansu dotyczącego kondycji finansowej swojej spółki.
W zaistniałej sytuacji, l października 2010 r. sprzeciw od opisanego wyroku zaocznego wraz z wnioskiem o zwolnienie od kosztów sądowych został nadany w urzędzie pocztowym przez pełnomocniczkę.
2 października 2010 r. powódka wysłała doA. R.wiadomość e- mail, w której napisała „bardzo przepraszam za spóźnienie, bardzo dużo spraw…” w załączeniu przesyłając bilans firmy. W odpowiedzi na powyższą wiadomość radczyni w wiadomości e-mailowej z dnia 4 października 2010 r. poinformowała powódkę, że termin do złożenia sprzeciwu minął w piątek 1 października 2010 r. i dlatego oświadczenie majątkowe powódki zostało złożone bez załączników, lecz załączniki zostaną uzupełnione kolejnym pismem lub na wezwanie sądu.
Powódka wielokrotnie nie odpowiadała na wiadomości e-mailoweA. R., w dniu 15 października i 19 października 2010 r. radczyni wskazała numer swojego rachunku bankowego, celem wpłacenia przez powódkę należności z tytułu usług pomocy prawnej, zaś na pytanie, kiedy pełnomocnik może spodziewać się płatności powódka nie odpowiedziała.
Postanowieniem z dnia 22 października 2010 r. Sąd Rejonowy dla Krakowa Śródmieścia w Krakowie Wydział V Sąd Gospodarczy w sprawie sygn. akt V GC 806/10/S odrzucił sprzeciw od wyroku zaocznego z dnia 3 września 2010 r., jako wniesiony po terminie. W uzasadnieniu powołanego postanowienia Sąd wskazał, iż odpis wyroku został doręczony powódce w dniu 20 września 2010 r., co wynika z adnotacji poczty na zwrotnym potwierdzeniu odbioru, wobec czego termin do wniesienia sprzeciwu od wyroku zaocznego upłynął w dniu 27 września 2010 r. KiedyA. R.otrzymała informację o odrzuceniu sprzeciwu niezwłocznie skontaktowała się z powódką, podała jej treść uzasadnienie Sądu co do daty odbioru wyroku zaocznego, dokonanego przez syna powódki.
W zaistniałej sytuacjiA. R.podjęła decyzję o zaskarżeniu postanowienia o odrzuceniu sprzeciwu od wyroku zaocznego.
10 listopada 2010 r. wniosła zażalenie na postanowienie Sądu z dnia 22 października 2010 r. o odrzuceniu sprzeciwu, zaś do zażalenia został załączony ponownie wniosek o zwolnienie powódki od kosztów sądowych. Zarządzeniem z dnia 30 listopada 2010 r. Sąd Rejonowy dla Krakowa Śródmieścia wezwałB. M. (1)do uzupełnienia braków formalnych wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych. W piśmie procesowym z dnia 22 grudnia 2010 r. pełnomocnikA. R.uzupełniła niektóre braki formalne wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych, wnosząc jednocześnie o przedłużenie 2 -tygodniowego terminu do wykonania wezwania Sądu w zakresie przedłożenia oświadczenia o posiadanych rachunkach bankowych i ich stanie.
W dniu 8 grudnia 2010 r. zostało doręczone pełnomocniczceA. R.wezwanie do uzupełnienia braków wniosku o zwolnienie od uiszczenia kosztów sądowych poprzez przedłożenie stosownych dokumentów wskazanych przez Sąd. Po telefonicznym przekazaniu powódce prośby o przedłożenie żądanych przez sąd dokumentów, powódka zadeklarowała ich dostarczenie do kancelarii w dniu 10 grudnia 2010 r. Kontakt z powódką był wtedy utrudniony, dwukrotnie umówiona nie przyszła na spotkanie.A. R.dzwoniła do niej na komórkę i na telefon stacjonarny, jednak powódka nie skontaktowała się z pełnomocniczką. W piśmie z dnia 15 grudnia 2010 r. skierowanym do powódkiA. R.podała, że w związku z przekazaną powódce telefonicznie informacją o otrzymanym z Sądu wezwaniu o uzupełnienie braków formalnych wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych oraz brakiem stawiennictwa powódki w kancelarii w dniach 10 grudnia 2010 r. i 13 grudnia 2010 r. w celu przekazania ww. wezwania Sądu, jak również wobec braku możliwości kontaktu telefonicznego zB. M. (1)zarówno na telefon komórkowy i stacjonarny, informuje powódkę, że przedmiotowe wezwanie, które przesłała w załączeniu, wpłynęło do kancelarii 8 grudnia 2010 r., a zatem 14-dniowy termin upływa w dniu 22 grudnia 2010 r. Wobec tego radczyni zwróciła się o złożenie w kancelarii wskazanych w wezwaniu oświadczeń oraz przekazanie w formie pisemnej potrzebnych informacji umożliwiających sporządzenie odpowiedzi na wezwanie Sądu w terminie najpóźniej do 21 grudnia 2010 r. Ponadto pełnomocniczka w piśmie poinformowała, że brak przekazania tych dokumentów, oświadczeń i informacji we wskazanym przez Sąd terminie spowoduje oddalenie wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych, a w dalszej konsekwencji może doprowadzić do odrzucenia zażalenia. Pismo o tej treści zostało również wysłane do powódki drogą elektroniczną w wiadomości e-mail z dnia 16 grudnia 2010 r.
Postanowieniem z dnia 14 lutego 2011 r. Sąd Rejonowy dla Krakowa Śródmieścia w Krakowie oddalił wniosekB. M. (1)o zwolnienie od kosztów sądowych, w uzasadnieniu postanowienia wskazując, że zestawienie wysokości kwot, które pozostają do jej dyspozycji z wysokością należnej opłaty sądowej od zażalenia na tym etapie postępowania – 775 zł. zdaniem Sądu prowadzi do wniosku, że opłata nie przekracza jej możliwości płatniczych.
A. R.poinformowała powódkę telefonicznie i mailowo o oddaleniu wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych, wskazując jej kiedy należy uiścić opłatę od zażalenia i jakie będą skutki niewykonania tego obowiązku fiskalnego. Radczyni nie wnosiła zażalenia na odmowę zwolnienia od kosztów, gdyż powódka zapewniała ją, że opłatę uiści. W szczególności w wiadomości e-mailowej z dnia 14 marca 2011 r. powódka została poinformowana o wysokości opłaty i numerze konta Sądu Rejonowego, terminie na jej wpłacenie oraz skutkach nieuiszczenia opłaty. W konsekwencjiB. M. (1)nie uiściła opłaty od zażalenia.
Po tym jak powódka nie uiściła tej opłaty, nie kontaktowała się z interwenientką, dlategoA. R.wysyłała jej wiadomości e-mailowe. Po uprawomocnieniu się wyroku pisała jeszcze do powódki pismo w kwietniu 2011 r.
Postanowieniem z dnia 1 kwietnia 2011 r. Sąd Rejonowy dla Krakowa Śródmieścia w Krakowie odrzucił zażalenieB. M. (1)z dnia 10 listopada 2010 r. na postanowienie Sądu z dnia 22 października 2010 r. o odrzuceniu sprzeciwu, a to wobec nieopłacenia tego zażalenia. O tym odrzuceniu również pełnomocniczka poinformował powódkę, tym razem pisemnie i mailem. O wszystkich czynnościach powódka była informowana na bieżąco, w piśmie z dnia 26 kwietnia 2011 r. powódka została poinformowana przezA. R.o powyższym postanowieniu o odrzuceniu zażalenia, doręczając jej odpis tego postanowienia.
Powódka nie kontaktowała się wówczas z interwenientką ani telefonicznie, ani mailowo, czy też listownie. Nie zgłaszała w stosunku doA. R.roszczeń i nie posiadała jakichkolwiek zastrzeżeń do sposobu świadczonej przeze interwenientkę uboczną pomocy prawnej związanej z prowadzeniem sprawy o sygn. akt V GC 806/10/S.
W piśmie z dnia 4 czerwca 2012 r., doręczonym skutecznie w dniu 6 czerwca 2012 r. powódka zgłosiła stronie pozwanej(...) S.A.z siedzibą wW.szkodę polegającą na nienależytym prowadzeniu przezA. R.sprawy sądowej poprzez nieterminowe wniesienie sprzeciwu od wyroku zaocznego z dnia 3 września 2010 r., domagając się odszkodowania w związku z zawinionym zaniechaniem radcy prawnegoA. R.prowadzącej Kancelarię Radcy Prawnego wK., zaś odpowiedzialność strony pozwanej za naprawienie powstałej szkody wynika z umowy generalnej ubezpieczenia OC radcy prawnegoA. R..
W lipcu 2012 r.A. R.otrzymała pismo od(...) S.A., iż powódka za pośrednictwem pełnomocnika z wyboru zgłosiła ubezpieczycielowi szkodę polegającą na nienależytym prowadzeniu przez pełnomocnika sprawy sądowej,.
poprzez nieterminowe wniesienie sprzeciwu od wyroku zaocznego z dnia 3 września 2010 r. Ubezpieczyciel po zapoznaniu się ze stanowiskami stron odmówił wypłaty odszkodowania z ubezpieczenia OC radców prawnych.
B. M. (1)w dniu 23 lipca 2013 r. w Okręgowej Izbie Radców Prawnych wK.złożyła skargę na czynności radcy prawnegoA. R., będące jej pełnomocnikiem z wyboru w sprawie przed Sądem Rejonowym dla Krakowa Śródmieścia w Krakowie o sygn. akt V GC 806/10/S. Zarzuciła interwenientce, że nie złożyła w terminie sprzeciwu od wyroku zaocznego z dnia 3 września 2010 r. co skutkowało uprawomocnieniem się wyroku i wszczęciem przeciwko powódce egzekucji komorniczej. NadtoB. M. (1)zarzuciła, że radca prawny nie złożyła wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia sprzeciwu, gdy otrzymała postanowienie Sądu z dnia 22 października 2010 r. o odrzuceniu sprzeciwu, a istniała szansa na przywrócenie terminu, skoro błąd formalny został popełniony przez pełnomocnika, a strona w niczym nie zawiniła.
Postanowieniem z dnia 1 sierpnia 2013 r. Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego OIRP wK.wszczęła dochodzenie w sprawie, sygn.. akt R.D. 359/VIII/2013/S, a na podstawie ustalonego stanu faktycznego Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego OIRP wK.uznał, że zarzucane przez skarżącą naruszenie Kodeksu Etyki Radcy Prawnego polegające na wniesieniu przez radcę prawnegoA. R.sprzeciwu od wyroku zaocznego po terminie i niepodjęciu działań zmierzających do wzruszenia wyroku, w konsekwencji odrzucenia środka zaskarżenia przez Sąd, nie potwierdziły się, wobec czego postanowieniem z dnia 14 kwietnia 2014 r. Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego OIRP wK.postanowił umorzyć postępowanie w sprawie. W uzasadnieniu tego postanowienia wskazano, że z całokształtu zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że radca prawnyA. R.na podstawie udzielonego jej pełnomocnictwa dokonała czynności procesowych w imieniu powódki należycie, zmierzając do skutecznego zaskarżenia wyroku zaocznego, dołożyła należytej staranności podejmując czynności w postępowaniu przed Sądem Rejonowym dla Krakowa -Śródmieścia w Krakowie.
W toku postępowania dyscyplinarnego Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego OIRP wK.uzyskał od Sądu Rejonowego dla Krakowa Śródmieścia w Krakowie informacje od Zastępcy Przewodniczącego Wydział(...), że w książce ”czytanych akt” widnieje zapis, z którego wynika, że radca prawnyA. R.przeglądała akta w sprawie sygn. akt V GC 806/10/S w dniu 27 września 2010 r., Poinformowano również, że z procedury obrotu akt w tym Wydziale wynika, że zwrotnego potwierdzenia odbioru wyroku zaocznego z 3 września 2010 r., podpisanego przezB. M. (2)nie było w aktach w dniu 27 września 2010 r., zaś akta w tym dniu znajdowały się „na kalendarzu”, a akta wraz ze zwrotnymi potwierdzenia odbioru zostały przedłożone sędziemu referentowi po wpływie pisma w dniu 30 września 2010 r.
Wyrok zaoczny z dnia 3 września 2010 r. uprawomocnił się z dniem 13 października 2011 r., zaś już w dniu 7 października 2010 r. nadano mu klauzulę wykonalności, jako natychmiast wykonalnemu. W oparciu o ten tytuł wykonawczy Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym dla Krakowa Nowej Huty wszczął przeciwko powódce postępowanie egzekucyjne w dniu 22 listopada 2010 r. z nieruchomości powódki – spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu przyos. (...)wK..
Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dowodów z powołanych dokumentów, w szczególności korespondencji między stronami, w tym korespondencji e-mailowej, dokumentów z akt sprawy gospodarczej o sygn. V GC 806/10/S oraz dokumentów z akt postępowania dyscyplinarnego przed OIRP wK., których autentyczności i prawdziwość nie była kwestionowana przez strony postępowania, a więc ich wiarygodność i moc dowodowa nie budziła wątpliwości.
Sąd Okręgowy uznał zeznania interwenientki ubocznejA. R.za wiarygodne i miarodajne dla oceny stanu faktycznego, jako logiczne i wewnętrznie spójne. Sąd Okręgowy zauważył, że w piśmie z dnia 23 lipca 2012 r. (por. akta szkody) powódka oświadczyła, że poinformowałaA. R.o odbiorze wyroku zaocznego już w dniu 21 września 2010 r. w rozmowie telefonicznej, chcąc udzielić jej pełnomocnictwa do reprezentowania jej w sprawie gospodarczej, a w szczególności złożenia sprzeciwu od wyroku zaocznego, tymczasem słuchana w trakcie postępowania w charakterze strony nie wspomniała, by już w tym dniu zakomunikowała pełnomocniczce, choćby telefonicznie, o tym, że otrzymała odpis wyroku zaocznego, wskazując, że 24 września udałam się do kancelarii mec.R., „wcześniej nie mogłam, bo miałam różne zajęcia służbowe”(k. 141) Powyższa sprzeczność może zdaniem Sądu Okręgowego potwierdzać, że zeznania powódki odnośnie tego, jaką datę otrzymania odpisy wyroku zaocznego powódka podała do wiadomości radczyni podczas pierwszego z nią spotkania, są niewiarygodne i niespójne.
Ponadto Sąd Okręgowy zauważył, że z okoliczności sprawy nie wynika, by powódka przychodząc dokancelarii (...)w dniu 27 września 2010 r., mając świadomość, bądź też uzyskawszy taką wiedzę od pełnomocnika, że termin na złożenie sprzeciwu upływa z 7 dniem od doręczenia, a nadto mając wiedzę, że wyrok został odebrany 20 września 2010 r. a zatem w dniu tej wizyty upływał termin do złożenia sprzeciwu, podejmowała jakieś szczególne kroki, prośby nalegania, by jeszcze tego samego dnia interwenientka, wobec zaistniałej sytuacji i upływającego terminu, w sposób niezwłoczny sporządziła i wysłała do Sądu sprzeciw od tego wyroku. Powódka nie wskazała, by między stronami były jakieś uzgodnienia, że pełnomocnik podejmie już w dniu tej wizyty wszelkie potrzebne kroki w tym iż w tym dniu wniesie sprzeciw by termin został zachowany, a taka by musiała być rozmowa gdyby radca prawny wiedziała ,że właśnie w dniu wizyty powódki upływa termin do wniesienia sprzeciwu. Również z zeznań interwenientki nie wynikało, by powódka zwracała się do niej o nader pilne potraktowanie jej sprawy.
Na tych podstawach Sąd Okręgowy uznał, że powództwo nie zasługiwało uwzględnienie, a to wobec braku podstaw do przypisania interwenientce ubocznej odpowiedzialności w związku z treściąart. 471 i 472 k.c., a stronie pozwanej wobec treściart. 822 k.c.. O kosztach procesu Sąd w pkt II sentencji wyroku orzekł kierując się zasadą odpowiedzialności za wynik postępowania na zasadzieart. 98 § 1 i § 3 k.p.c.
Apelację od wyroku złożyła powódka zaskarżając wyrok w całości.
Zaskarżonemu orzeczeniu zarzuciła;
- naruszenie przepisu prawa procesowego, a toart. 233 § 1 k.p.c.przez:
* pominięcie, że pełnomocnictwo procesowe powódka udzieliła interwenientce w terminie do złożenia sprzeciwu, co umożliwiało interwenientce zaznajomienie się z aktami sprawy i po ustaleniu braku w tych aktach dowodu doręczenia odpisu wyroku zaocznego powódce (w niniejszej sprawie) podjęcie czynności w sekretariacie sądowym dla ustalenia daty doręczenia przesyłki a przy braku takiej informacji ustalenia tej okoliczności w urzędzie pocztowym, zaś po właściwym ustaleniu tych faktów podjęcia miarodajnej czynności w postaci złożenia wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia sprzeciwu od wyroku zaocznego;
* wadliwe ustalenie, ze powódka nie poniosła szkody;
* wadliwe ustalenie, ze syn powódki dopiero 24 września 2010r. przekazał powódce odebrany przez niego wyrok zaoczny;
* wadliwe ustalenie, ze pomoc prawna dotyczyła także innej od objętej pozwem kwestii;
* wadliwe ustalenie, że powódka nie otrzymała pozwu z załącznikami, gdy te stanowiły cześć korespondencji doręczonej z wyrokiem zaocznym, a nadto powódka nie zapewniała interwenientki, ze uiści należne koszty sądowe od zażalenia;
- naruszenie prawa procesowego, a toart. 328 § 2 k.p.c.przez brak dokładnego wskazania
Dokumentów stanowiących podstawę ustaleń faktycznych;
- naruszenie prawa materialnego, a to art. 822§1 w zw. zart.471 i 472 k.c.a nadtoart.361§ 1 k.c.
Na tych podstawach domagała się zmiany zaskarżonego orzeczenia i uwzględnienia powództwa w całości za jednoczesnym obciążeniem strony pozwanej kosztami postępowania na rzecz powódki.
Strona pozwana oraz interwenientka uboczna wniosły o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.
Rozpoznając apelację zważył Sąd Apelacyjny co następuje;
Apelacja jako bezzasadna podlega oddaleniu na podstawieart.385 k.p.c.z konsekwencjami w postaci obciążenia powódki kosztami postępowania apelacyjnego, a to po myśliart. 98 i 107 k.p.c.(zwłaszcza gdy się uwzględni charakter interwencji i fakt, że udział interwenientki wynikał nie tylko z potrzeby ochrony wartości majątkowych)
Analiza pozwu wskazuje, że zdarzeniem świadczącym o niestaranności interwenientki nie tyle była nieadekwatność środka procesowego przyjętego dla obrony praw powódki (zażalenie zamiast wniosku o przywrócenie terminu) w opisanym postępowaniu sądowym, co świadome złożenie sprzeciwu z uchybieniem terminu tj. czwartego dnia po upływie ustawowego terminu. Stąd w pierwszej kolejności rozważenia wymagają te zarzuty apelacji, które związane są z wadliwymi ustaleniami faktycznymi w podstawowym dla sprawy zakresie.
Sąd Apelacyjny nie podziela w tej części zarzutów apelacji, a poczynione w sprawie ustalenia faktyczne uznaje za własne. W szczególności trafnie zwraca uwagę Sąd I instancji, że ocena materiału dowodowego zebranego w sprawie dokonywana być winna w konfrontacji z treścią czynności procesowych podejmowanych w sprawie podstawowej dla rozstrzygnięcia niniejszego sporu. Podzielając w tym zakresie dokonana przez Sąd I instancji ocenę dowodów zwraca Sąd Apelacyjny uwagę na dodatkowe niewątpliwe fakty związane nie tylko z treścią sprzeciwu złożonego w podstawowej sprawie imieniem powódki przez interwenientkę ale także na fakty związane z treścią złożonego w sprawie zażalenia na postanowienie o odrzuceniu sprzeciwu, a także dalsze czynności procesowe nieskutecznie podjęte przez powódkę (w niniejszej sprawie) w toku podstawowego dla niniejszego sporu postępowania sadowego.
Otóż już w treści sprzeciwu ( k. 248 akt o sygn. VGC 806/10/S) interwenientka w powołaniu na udzielone jej 27 września 2010r. pełnomocnictwo procesowe (k.241 w/wym. akt.) wskazała, że wyrok zaoczny został doręczony powódce w dniu 24 września 2010r. i kwestie te łączyła nie tyle z faktem skuteczności podejmowanej przez siebie czynności, co z brakiem prawidłowego doręczenia powódce odpisu pozwu. Dodatkowo okoliczność tę łączyła z przyjęta przez siebie wykładnią przepisuart. 138 § 1 k.p.c.w ramach zażalenia (k.273 w/wym akt) w którym wskazywała dzień 24 września 2010r. jako datę faktycznego doręczenia jej odpisu wyroku zaocznego. Ciąg tych zapisów, w kontekście dalszych okoliczności przyjętych przez Sąd I instancji za miarodajne dla oceny dowodów, a to z przesłuchania powódki i zeznań interwenientki, wyklucza trafność zarzutu apelacji, co do wadliwości poczynionych w tym zakresie ustaleń faktycznych. Nieracjonalnym i sprzecznym z doświadczeniem życiowym byłoby bowiem uznanie, że oto interwenientka uboczna podjęła określone wyżej czynności (opisu dat doręczeń) tylko po to, by ewentualnie uniknąć własnej odpowiedzialności wobec powódki, tym bardziej, ze czasie tym (tj.dokonywania przez interwenientkę czynności) stosunki miedzy stronami były prawidłowe, a ewentualny brak aktywności obciążał powódkę (brak zabezpieczenia środków na opłatę, czy dokumentów dla zwolnienia od kosztów sądowych). A zatem fakt przekazania przez powódkę interwenientce wiadomości o dacie 24 września 2010r. jako dniu otrzymania odpisu wyroku zaocznego uznać należy za w pełni usprawiedliwiony. Nie ma także najmniejszych podstaw dla uznania, by oczekiwane od interwenientki akty staranności działania w dniu 24 września 2010r. – tj. po stwierdzeniu braku w aktach sprawy dowodu doręczenia powódce odpisu wyroku zaocznego - obejmowały także czynności w postaci poszukiwania tego dokumentu w sekretariacie sądowym czy też w urzędzie pocztowym. By nie powtarzać argumentacji prawnej w tym ostatnim zakresie odwołać należy się do oceny tej okoliczności naprowadzonej w odpowiedzi na apelację złożonej przez interwenientkę uboczną (k. 228 i 229 akt). Wszystko to czyni chybionym zarzut apelacji naruszeniaart. 233§ 1 k.p.c.Sąd Okręgowy dokonał oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego zgodnie z zasadami opisanymi w tym przepisie.
W ocenie Sądu Apelacyjnego kwestia nieadekwatności sposobu obrony praw powódki przez interwenientkę uboczna (zażalenie zamiast wniosku o przywrócenie terminu) stanowi nowość w rozumieniuart. 381 k.p.c., gdyż okoliczność ta nie stanowiła podstawy faktycznej zgłoszonego przez powódkę roszczenia. Uprawnia to Sąd Apelacyjny do pominięcia powyższej okoliczności, tym bardziej, że zagadnienie wyboru zażalenia na postanowienie o odrzuceniu środka zaskarżenia ewentualnie wniosku o przywrócenie terminu do złożenia środka zaskarżenia jest zagadnieniem związanym z konkurującymi ze sobą środkami prawnymi, a ich prawna ocena łączy się z koniecznością uwzględniania odmiennych kwestii faktycznych i prawnych. Tym niemniej, przyjmując w realiach ocenianej sprawy nawet najbardziej liberalną wykładnię zasad interpretacji podstawy faktycznej pozwu, to przede wszystkim zauważyć należy, że nie sposób jest dokonać w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy prostej oceny wpływu ewentualnej bezskuteczności zażalenia interwenientki na bieg tygodniowego terminu do złożenia wniosku o przywrócenie terminu do złożenia sprzeciwu (art. 169§ 1 k.p.c.) .
Wynika to z faktu przerwania czynności procesowych związanych z rozpoznawaniem złożonego przez interwenientkę zażalenia w wyniku nieuiszczenia przez powódkę opłaty od zażalenia, w warunkach, w których zażalenie interwenientki ubocznej (k.276 w/wym akt) oparte było na poglądzie prawnym dotyczącym możliwości obalenia domniemania doręczenia dokonanego zgodnie zart.138 § 1 k.p.c.w ramach postępowania zażaleniowego Stąd też postawienie obecnie skutecznego zarzutu, że przyjęty przez interwenientkę środek prawny (zażalenie) jest nieadekwatny wymagałby nie tylko jego sformułowania, co wykazania, że w świetle utrwalonego orzecznictwa sądowego osiągnięcie rezultatu pozytywnego dla powódki w wyniku zażalenia było oczywiście niemożliwe w świetle obowiązującej powszechnie wykładni prawa ( w dacie czynności procesowej interwenientki). Co więcej wymagałby dodatkowo wykazania, że w wypadku nawet oddalenia zażalenia złożonego imieniem powódki przez interwenientkę, dokonana ewentualnie później ( w terminie tygodniowym od daty doręczenia postanowienia o ewentualnym oddaleniu zażalenia) czynność żądania przywrócenia terminu do wniesienia sprzeciwu obarczona była oczywistym skutkiem w postaci niepowodzenia takiego wniosku. Zdaniem Sądu Apelacyjnego – w ocenianej sprawie nie sposób uznać, by tak formułowane stanowisko powódki było usprawiedliwione. Fakt, że złożony samodzielnie w dniu 31 stycznia 2012r. (k.31 w/wym akt) przez powódkę wniosek o przywrócenie terminu został odrzucony (postanowieniem z dnia 8 sierpnia 2012r. k. 337 opisanych wyżej akt Sadu Rejonowego) nie może być uznany za przesłankę uzasadniającą przyjęcie odpowiedzialności pozwanej. Oparty bowiem na innych od pierwotnych okoliczności wniosek (niewłaściwa pomoc prawna interwenientki) nie pozostaje w związku z przyjętą pierwotnie konstrukcją zwalczania skuteczności doręczania powódce odpisu wyroku zaocznego.
Analiza treści akt sprawy prowadzonej przed sądem rejonowym pozwala natomiast przyjąć, że w relacjach między powódką a interwenientką uboczną nie było właściwego współdziałania w zakresie wykonywania powinności zmierzających dla skutecznego rozpoznawania środków prawnych. Brak ów obciąża powódkę. Świadczą o tym zaniechania powódki w zakresie dostarczania interwenientce dokumentów leżących u podstaw wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych, nieuiszczenie opłaty, czy też nieprzedstawienie pełnomocnikowi właściwych dokumentów dotyczących sprawy. W tym ostatnim aspekcie nie może umknąć i to, że wydanie wyroku zaocznego w sprawie poprzedzone zostało (k.238 w/wym. akt sądu rejonowego) doręczeniem powódce odpisu pozwu (zgodnie zart. 138 § 1 k.p.c.) wraz z dokładnym pouczeniem o skutkach niezłożenia w terminie zakreślonym przez sąd (k.236 w/wym akt) w postaci wydania wyroku zaocznego. Okoliczności te w połączeniu z poczynionym w sprawie ustaleniami faktycznymi w pełni usprawiedliwiają tezę Sądu I instancji, że pomimo niepowodzenia w wyniku postępowania sądowego odpowiedzialność za ten stan rzeczy nie ponosi interwenientka uboczna.
Adwokat czy radca prawny odpowiadają za szkody wyrządzone mocodawcy wskutek własnych zaniedbań i błędów prowadzących do przegrania sprawy, natomiast nie ponoszą odpowiedzialności, gdy wynik ów stanowi efekt zaniedbań samego mocodawcy. Świadczenie przez te podmioty pomocy prawnej wynikającej z przepisów ustaw korporacyjnych łączy się z umowami o świadczenie usług, do których odpowiednie zastosowanie maja przepisy o umowie zlecenia (art.750 k.c.) ((por. wyroki z dnia 2 grudnia 2004 r., V CK 297/04, niepubl., z dnia 29 listopada 2006 r., II CSK 208/06, niepubl. oraz postanowienia z dnia 26 marca 2003 r., II CZ 26/03, OSNC 2004, nr 6, poz. 95 i z dnia 26 stycznia 2007 r., V CSK 292/06, niepubl.).
Zdaniem Sądu Apelacyjnego - chociaż sama definicja omawianego rodzaju umowy zakłada dążenie do osiągnięcia określonego rezultatu (art.734 § 1 k.c.) - w postaci osiągnięcia zamierzonego wyniku postępowania sądowego, to w razie nieosiągnięcia zakładanego celu przy jednoczesnym dołożeniu wszelkich starań ze strony zleceniobiorcy w tym kierunku i przy zachowaniu należytej staranności, zleceniobiorca nie ponosi odpowiedzialności za niewykonanie zobowiązania (art.472 k.c.). Z taką sytuacja mamy do czynienia w realiach sprawy. W ocenie Sądu Apelacyjnego brak współdziałania powódki z interwenientka uboczną i jednocześnie zaniechanie podejmowania przez powódkę koniecznych czynności w zakresie realizacji umowy o pomoc prawną, doprowadził w istocie do zerwania tej umowy z przyczyn leżących po stronie powódki. Przedmiotem roszczenia w niniejszej sprawie nie jest rozliczenie samej umowy o pomoc prawną, a mająca powstać w mieniu powódki szkoda, w wyniku niekorzystnie dla powódki zakończonego postępowania sądowego (art.471 k.c.). Rzecz wszakże w tym, że wydany w sprawie podstawowej wyrok zaoczny uprawomocnił się w wyniku zachowania samej powódki, która zaniechała czynności w postaci wpłaty opłaty od zażalenia na postanowienie o odrzuceniu sprzeciwu (porównaj treść korespondencji elektronicznej k.115 niniejszych akt oraz treść postanowienia o odrzuceniu zażalenia). W tym stanie teza powódki, że interwenientka wykonywała swe powinności niestarannie jest nieusprawiedliwiona. Podjęte przez interwenientkę czynności w co najmniej dostatecznym wymiarze odpowiadały oczekiwanym obiektywnie od interwenientki aktom staranności w dacie podejmowania czynności procesowych (złożenie rzeczowego sprzeciwu i zażalenia) dla ochrony praw powódki i w obiektywnej ocenie były poprawne pod względem merytorycznym i to pomimo istniejących wątpliwości co do ich skuteczności ( z tym wszakże co do ostatniej tezy zastrzeżeniem, że nawet merytorycznie –a nie z formalnych przyczyn jak to miało miejsce w sprawie - negatywny wynik postępowania zażaleniowego nie zamykał powódce drogi dla podejmowania w odpowiednim terminie czynności w postaci złożenia wniosku o przywrócenie terminu do złożenia sprzeciwu) .
W świetle powyższego – tj. gdy co do zasady roszczenie nie jest usprawiedliwione - okoliczności dotyczące wysokości szkody wyrządzonej powódce nie są istotne. Irrelewantne są także kwestie związane z tym, czy poza opisanym zakresem interwenientka udzielała powódce pomocy prawnej w innych kwestiach.
W konsekwencji powyższych rozważań za chybione uznać należy zarzuty apelacji dotyczące naruszenia prawa materialnego przez Sąd I instancji. Aby istniały podstawy dla rozważania przesłanek zart. 822, 471 i 361 k.c.w pierwszej kolejności należałoby wykazać brak należytej staranności w czynnościach interwenientki. Z taką sytuacją jak to ustalono w niniejszej sprawie - w ocenie Sądu Apelacyjnego – co należy raz jeszcze zapisać - nie mamy do czynienia.
Nie jest trafny zarzut apelacji naruszeniaart.328 § 2 k.p.c.Wszystkie okoliczności faktyczne ustalone w sprawie zostały poparte zidentyfikowanymi co do tożsamości dowodami przeprowadzonymi w sprawie. Fakt, że ich ocena w sferze miarodajności i wiarygodności dokonana została w sposób zbiorczy nie pozbawiał powódki możności odniesienia się do każdego z dowodów tak o charakterze dokumentacyjnym jak i osobowym.
Mając to wszystko na uwadze orzekł Sąd Apelacyjny jak w wyroku na podstawie wskazanych wyżej przepisów. | ```yaml
court_name: Sąd Apelacyjny w Krakowie
date: '2014-12-19'
department_name: I Wydział Cywilny
judges:
- Maria Kus-Trybek
- Wojciech Kościołek
- Grzegorz Krężołek
legal_bases:
- art. 822, 471 i 361 k.c.
- art. 98 § 1 i § 3 k.p.c.
recorder: sekr.sądowy Marta Matys
signature: I ACa 1363/14
``` |
154510000003521_VII_U_000463_2015_Uz_2016-12-29_002 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt VII U 463/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 29 grudnia 2016 r.
Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracyi Ubezpieczeń Społecznych
w składzie:
Przewodniczący: SSO Małgorzata Jarząbek
Protokolant: Małgorzata Nakielska
po rozpoznaniu w dniu 29 grudnia 2016 r. w Warszawie
sprawyM. K.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział wW.
o rentę z tytułu niezdolności do pracy
na skutek odwołaniaM. K.
od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział wW.
z dnia 30 stycznia 2015 r. znak:(...)
- zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznajeM. K.prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy
od dnia 1 lipca 2013 r. do dnia 11 stycznia 2014 r.
Sygn. akt VII U 463/15
UZASADNIENIE
W dniu 25 lutym 2015 r.
M. K.
złożyła za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddziału wW.odwołanie od decyzjiww. organu rentowego z dnia 30 stycznia 2015 r. znak:(...). Odwołująca zaskarżyła powyższą decyzję organu rentowego w całości i wniosła o jej zmianę poprzez przyznanie jej stałej renty z tytułu trwałej niezdolności do pracy w związkuze stanem zdrowia od dnia 1 lipca 2013 r., zasądzenie wypłaty zaległych świadczeńza okres od dnia 1 lipca 2013 r. do dnia 12 stycznia 2014 r. wraz z odsetkami do dnia zapłaty, odsetek ustawowych od przyznanych świadczeń za okres od 12 października 2014 r. do dnia 28 lutego 2015 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenie od organu rentowego kosztów postępowania wg. norm przepisanych.
W uzasadnieniu odwołaniaM. K.zaznaczyła, że w okresieod 3 września 2012 r. do 19 lipca 2013 r. przebywała na rencie w związku ze stanem zdrowia. W ocenie odwołującej niezdolność ta ma charakter trwały, gdyż stanjej zdrowia nie uległ polepszeniu i w dalszym ciągu nie pozwala na podjęcie pracyw pełnym zakresie. Odwołująca nie zgodziła się z uzasadnieniem lekarza orzecznika, który podał, że jej niezdolność do pracy powstała w okresie od 12 stycznia 2014 r.,tj. w dacie hospitalizacji, gdyż w jej ocenie rozbiega się do z załączoną do odwołania dokumentacją lekarską. Wskazała, że w okresie pomiędzy zakończeniem pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy a hospitalizacją w styczniu 2014 r. stan jej zdrowia uległ pogorszeniu w związku z chorobą nowotworową, czego konsekwencjąbył wspomniany pobyt w szpitalu. Tym samym zdaniem odwołującej orzeczenieo niezdolności do pracy winno obejmować również ten okres.
W odpowiedzi na odwołanie z dnia 24 marca 2015 r.Zakład Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział wW.wniósł o oddalenie odwołaniaM. K.na podstawieart. 47714§ 1 k.p.c.
Uzasadniając swoje stanowisko w sprawie organ rentowy wyjaśnił, że odwołująca już wcześniej ubiegała się o prawo świadczenia rentowego, co skutkowało wydaniem decyzji odmownej w dniu 17 lipca 2013 r. Sprawa była przedmiotem postępowania przed tutejszym Sądem Okręgowym (sygn. akt VII U 2215/13), które zakończyło się uchyleniem zaskarżonej decyzji, przekazaniem sprawy organowi rentowemudo ponownego rozpoznania i umorzeniem postępowania na podstawieart. 47714§ 4 k.p.c.Organ rentowy powołał się na opinię biegłego sądowego specjalisty z zakresu ortopedii, który nie znalazł podstaw do stwierdzenia u odwołującej dysfunkcji narządów ruchu na dzień wydania zaskarżonej decyzji z dnia 17 lipca 2013 r. i orzekł niezdolność do pracy odwołującej do 2014 r. Na tej podstawie organ rentowy skierował odwołującą na badania przez komisję lekarską ZUS, która orzeczeniem z dnia 28 stycznia 2015 r. uznała ją za niezdolną do pracy w okresie od 12 stycznia 2014 r. do 30 czerwca 2015 r., co skutkowało wydaniem zaskarżonej w niniejszym postępowaniu decyzji.
Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny
M. K.pobierała z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...)OddziałuwW.rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy w okresieod 20 października 2011 r. do 30 czerwca 2013 r.(decyzje ZUS: z 13.01.2012 r.k. 181 a.r. tom I, z 13.06.2012 r. k. 227 a.r. tom I, z 30.11.2012 r. k. 252 a.r. tom I).
W dniu 27 maja 2013 r.M. K.złożyła do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddziału wW.wniosek o ponowne ustalenie prawa do rentyz tytułu niezdolności do pracy, w związku z czym została skierowana na badaniado lekarza orzecznika ZUS, a następne przed komisję lekarską ZUS. W oparciuo orzeczenia lekarza orzecznika i komisji lekarskiej ZUS organ rentowy decyzjąz dnia 19 lipca 2013 r. odmówił ponownego przyznania odwołującej prawa do rentyz tytułu niezdolności do pracy(wniosek z 27.05.2013 r. k. 255 a.r., orzeczenia lekarza orzecznika i komisji lekarskiej ZUS k. 259 i 271 a.r. tom I, decyzja ZUS z 19.07.2013 r. k. 273 a.r. tom I).
M. K.odwołała się od powyższej decyzji do Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie. Sprawie nadano sygnaturę VII U 2215/13(zarządzenie k. 1 a.s., odwołanie k. 2-4 a.s. – akt sprawy VII U 2215/13).
W toku postępowania przed Sądem Okręgowym odwołująca została zbadana przez trzech biegłych specjalistów z zakresu: psychiatrii, neurologii oraz ortopedii, którzy nie stwierdzili u odwołującej niezdolności do pracy w dniu wydania skarżonej decyzji z 19 lipca 2013 r. Biegły ortopeda w opinii z dnia 20 maja 2014 r. wskazał,że odwołująca w związku z przebytą w okresie od 12 do 24 stycznia 2014 r. hospitalizacją w celu leczenia stabilizacyjnego stenozy kanału kręgowego L3/S1 i rwy kulszowej jest niezdolna do pracy od początku hospitalizacji do końca 2014 r.W oparciu o wnioski opinii biegłego ortopedy oraz na zgodny wniosek stron postępowania Sąd Okręgowy postanowieniem z dnia 9 września 2014 r. uchylił zaskarżoną decyzję, przekazał sprawę do rozpoznania organowi rentowemu i umorzył postępowanie w sprawie(opinie biegłych k. 34-35, 50-51, 54-56 a.s., wniosek ZUSz 13.06.2014 r. k. 68 a.s., protokół rozprawy z 09.09.2014 r. k. 78 a.s., postanowieniez 09.09.2014 r. k. 80 a.s. – akt sprawy VII U 2215/13).
Wykonując postanowienie Sądu Okręgowego z dnia 9 września 2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział wW.skierował odwołującą na badaniado lekarza orzecznika ZUS, który orzeczeniem z dnia 29 grudnia 2014 r. uznał odwołującą za częściowo niezdolną do pracy w okresie od 12 stycznia 2014 r.do 30 czerwca 2014 r. W wyniku wniesienia przez odwołującą sprzeciwuod ww. orzeczeniaM. K.została skierowana na badania przed komisją lekarską ZUS, która w orzeczeniu z dnia 28 stycznia 2015 r. podzieliła stanowisko lekarza orzecznika. W oparciu o orzeczenia lekarza orzecznika i komisji lekarskiej ZUS w dniu 30 stycznia 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział wW.wydał skarżoną decyzję znak(...), na mocy której przyznał odwołującej prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy za okres od 12 stycznia 2014 r. do 30 czerwca 2015 r.(orzeczenia lekarskie/komisji lekarskiej k. 315 i 321 a.r. tom I, skarżona decyzja ZUS z 30.01.2015 r. k. 323 a.r. tom I).
M. K.odwołała się od powyższej decyzji inicjując tym samym niniejsze postępowanie(odwołanie k. 2-4 a.s.).
W toku postępowania, na podstawie dokumentacji medycznej odwołującej załączonej do akt sprawy oraz opinii biegłych sądowych Sąd Okręgowy ustalił następującą historię leczeniaM. K.:
- w czasie leczenia szpitalnego wKlinice (...)w(...)Instytutu wW.w okresieod 20 kwietnia 2011 r. do 25 kwietnia 2011 r. u odwołującej rozpoznano raka piersi lewej T2N0Mx oraz depresję. Zastosowano leczenie operacyjne w dniu 22 kwietnia 2011 r. w postaci tumorektomii piersi lewej z biopsją węzła wartowniczego pachy lewej. Podczas kolejnych jednodniowych wizyt w dniach 17 czerwca 2011 r.i 2 września 2011 r. rozpoznano u odwołującej nowotwór złośliwy sutka – ćwiartaka górna zewnętrzna sutka, zastosowano chemioterapię oraz promieniowanie pooperacyjne piersi lewej i usuniętym guzie. Odwołująca została skierowana do Poradni Genetycznej ze względu na mutacje BRCA1, pozostaje pod kontrolą Poradni.
- odwołująca korzystała z rehabilitacji w ramach prewencji rentowej ZUSwA.w okresie od 26 stycznia 2013 r. do 18 lutego 2013 r. z rozpoznaniem: stan po przebytej tumorektomii raka piersi lewej, stan po przebytej chemioi radioterapii, stan po wycięciu przydatków obustronnie w 28 maja 2012 r., choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa, stan po złamaniu kompresyjnym Th12 oraz zaburzenia czucia powierzchniowego lewej stopy. Rehabilitacja prowadziła do zmniejszenia obrzęku w kończynie górnej lewej, jednakże nadal utrzymywały się dolegliwości bólowe w okolicy biodra lewego i w związku z tym odwołująca została skierowana przez neurologa do pracowni diagnostycznej celem poddania się badaniu MRI kręgosłupa w odcinku L/S.
- od czerwca 2013 r. odwołująca leczyła się neurologicznie w związku z rwą kulszową, zaburzeniami czucia oraz z powodu bólów kończyn dolnych o charakterze korzeniowym i polineuropatycznym. W lipcu 2013 r. odwołująca była poddawana leczeniu w(...)Instytutu wW.w związku z dolegliwościami kręgosłupa. Badanie MRI kręgosłupa L/S w dniu 5 lipca 2013 r. ujawniło u odwołującej obniżenie wysokości krążków nasilone najbardziej na odcinkach L3/L4 i L4/L5, szerokopodstawne przepukliny krążków L3/L4 i L4/L5 ze zwężeniem zachyłków bocznych i stenozę otworów międzykręgowych ze znacznym uciskiem obustronnymna worek oponowy i korzenie nerwowe, uwypukliny krążków L1/L2 i L2/L3 z uciskiem na worek oponowy i niedużą kompresję na korzenie boczne w zachyłkach. Ponadto badanie wykazało nasilone zmiany zwyrodnieniowo-wytwórcze na krawędziach trzonów oraz w obrębie stawów międzykręgowych uciskające struktury wewnątrzkanałowe.
- w sierpniu 2013 r. podczas kontroli w(...)wW.stwierdzono u odwołującej przewlekły zespół bólowy związany z rwą kulszową lewostronną oraz przepukliną krążków międzykręgowych L3/L4 i L4/L5 wymagający systematycznego leczeniaT.oraz okresowych kontroli lekarskich. Podczas wizyty ambulatoryjnej w Centrum Neurochirurgii dnia 30 sierpnia 2013 r. rozpoznanou odwołującej wielopoziomową dyskopatię lędźwiową i stenozę kanału kręgowego, objawiające się bardzo znacznym ograniczeniem ruchomości kręgosłupa lędźwiowego oraz silnym bólem przy ruchach rotacyjnych. Odwołująca została skierowana doKliniki (...)celem leczenia operacyjnego z zaleceniem zaniechania wykonywania prac fizycznych, dźwigania i przebywania w pozycji siedzącej przez dłuższy czas.
- w okresie od 12 stycznia 2014 r. do 24 stycznia 2014 r. odwołująca przebywała na Oddziale Neurochirurgii w(...)Szpitalu (...)z powodu stenozy kanału kręgosłupa L3/S1. W dniu 16 stycznia 2014 r. została poddana operacji polegającej na stabilizacji L3/S1 z implantacją implantu międzytrzonowego L4/L5 TLIF z fascetomią L3/L4 i L4/L5 obustronnie oraz L5/S1 lewostronnie.
(dokumentacja medyczna odwołującej: załączniki do odwołania k. 5-13 a.s., w kopercie k. 82 a.s., w aktach rentowych – tomy I i II)
W opinii z dnia 14 lipca 2015 r. biegła sądowa z zakresu neurochirurgiidr n. med.A. M.rozpoznała u odwołującej chorobę zwyrodnieniową kręgosłupa w odcinku lędźwiowo-krzyżowym, stan po stabilizacji przenasadowej L3-S1 w styczniu 2014 r., przewlekły stan bólowy kręgosłupa w odcinku lędźwiowo-krzyżowym w przebiegu choroby zwyrodnieniowej bez istotnych ubytków w stanie neurologicznym oraz stan po leczeniu operacyjnym, radio i chemioterapii nowotworu piersi. W ocenie biegłej stan zdrowia odwołującej w dniu wydania zaskarżonej decyzji nie kwalifikował jej do orzeczenia długotrwałej niezdolności do pracy w charakterze rentowym. Biegła zwróciła uwagę, że dokumentacją leczenia ambulatoryjnegonie wskazywała na potrzebę intensywnego leczenia neurologicznego z powodu zespołu korzeniowego odcinka lędźwiowo-krzyżowego a sam fakt kwalifikacji odwołującejdo planowanego leczenia operacyjnego z powodu zwyrodnieniowej przy braku istotnych odchyleń w stanie neurologicznym nie jest równoznaczny z orzeczeniem świadczenia rentowego(opinie biegłej neurochirurg: główna z 14.07.2015 r. k. 30-31 a.s., uzupełniająca z 25 stycznia 2016 r. k. 69 a.s.).
W opinii z dnia 22 września 2015 r. oraz opinii uzupełniającej z dnia 15 lutego 2016 r. biegły sądowy z zakresu ortopediiM. G.ocenił, że odwołującanie była niezdolna do pracy w okresie od lipca 2013 r. do stycznia 2014 r., o czym świadczy brak odchyleń w badaniu neurologicznym w lutym 2013 r., badanie MRI kręgosłupa z dnia 5 lipca 2013 r. oraz konsultacja z lekarzem neurochirurgiem z dnia30 sierpnia 2013 r. W ocenie biegłego ortopedy leczenie rehabilitacyjne w ramach prewencji rentowej ZUS miało dobre efekty i dało poprawę zdrowia odwołującej. Jednocześnie wskazał, że stan jej zdrowia uległ pogorszeniu w styczniu 2014 r.,co skutkowało koniecznością poddania jej hospitalizacji oraz leczeniu operacyjnemu. Biegły podzielił wnioski lekarza orzecznika co do niezdolności do pracy odwołującejod dnia jej hospitalizacji, tj. 12 stycznia 2014 r., jak również wskazał, że stan zdrowia odwołującej uzasadnia stwierdzenie niezdolności od dnia 30 stycznia 2015 r.do 30 kwietnia 2016 r.(opinie biegłego ortopedy: główna z 22.09.2015 r. k. 40-42 a.s., uzupełniająca z 15.02.2016 r. k. 71 a.s.).
W opinii z dnia 5 września 2016 r. biegła sądowa z zakresu medycyny pracyD. M.stwierdziła, że schorzenia odwołującej i stopień ich zaawansowania powodują u niej trwałą częściową niezdolność do pracy w okresie od dnia 1 lipca2013 r. do dnia wydania zaskarżonej decyzji. W ocenie biegłej zaostrzenie stanu zdrowia odwołującej nastąpiło w lipcu 2013 r. z powodu współistniejącego schorzenia narządu ruchu oraz nowotworu rdzeniastego atypowego BRCA(+). Biegła podzieliła stanowisko neurochirurga leczącego odwołującą, który w dniu 30 sierpnia 2013 r. rozpoznał u odwołującej istotne schorzenia narządu ruchu i skierował ją doKliniki (...)celem leczenia operacyjnego. Na tej podstawie biegła uznała, że stan zdrowia odwołującej nie uległ poprawie na przełomie lipca 2013 r. i stycznia 2014 r. Zdaniem biegłej w przypadku odwołującej wskazana jest praca na stanowisku przystosowanym do niepełnosprawności od dnia 1 września 2012 r. do 30 września 2017 r.(opinia biegłej sądowej z zakresu medycyny pracy k. 134-142 a.s.)
Sąd Okręgowy ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie dowodówz dokumentów oraz z opinii biegłych sądowych specjalistów z zakresu neurologii, ortopedii oraz medycyny pracy.
Dowody z dokumentów obejmowały akta organu rentowego oraz dokumentację medycznąM. K.. Dokumentacja medyczna przyczyniła się do ustalenia przez biegłych stanu zdrowia odwołującej w spornym okresie, momentu ich powstania oraz trwałego charakteru, a także wpływu tych schorzeń na jej zdolność do pracy.Sąd nie znalazł żadnych podstaw do nieuwzględnienia załączonych do akt dokumentów, a strony nie kwestionowały ich wartości jako dowodów w sprawie, wobec czego Sąd uznał je za w pełni wiarygodne.
Mając na uwadze charakter schorzeń wskazanych przez odwołującą oraz informacje płynące z zebranych w sprawie dokumentów Sąd dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych – z zakresu neurochirurgiiA. M.oraz ortopediiM. G.. Sąd powziął jednak wątpliwości co do wartości dowodowej rzeczonych opinii. W pierwszej kolejności należy wskazać, że sporządzone przez biegłych opinie główne nie zawierają dokładnej odpowiedzi na wskazaną przez Sąd tezę dowodową. Zgodnie z treścią postanowienia z dnia 15 kwietnia 2015 r. (k. 21 a.s.) o dopuszczeniu dowodu z opinii ww. biegłych biegli byli zobowiązani do udzielenia odpowiedzina pytanie, czy odwołująca w okresie od 1 lipca 2013 r. do dnia wydania skarżonej decyzji była zdolna czy też całkowicie lub częściowo niezdolna do pracy,ze wskazaniem daty powstania tej niezdolności oraz ewentualnego określenia,czy niezdolność ta ma charakter trwały bądź okresowy. Tymczasem biegli stwierdzili jedynie, że odwołująca była zdolna do pracy w dniu wydania zaskarżonej decyzji.Z tej też przyczyny Sąd zlecił uzupełnienie przez biegłych sporządzonych przez nich opinii o odpowiedź na postawione pytanie dotyczącego okresu od 1 lipca 2013 r.(k. 63 a.s.). W ocenie Sądu opinia uzupełniająca biegłejA. M.nie daje klarownej odpowiedzi na postawioną przez Sąd tezę dowodową. Biegła ograniczyła swój wniosek praktycznie do dwuzdaniowego stwierdzenia, że w spornym okresie odwołująca była zdolna do pracy, odnosząc się przy tym do analizy dokumentacji medycznej przeprowadzonej w opinii głównej. Zdaniem Sądu takiemu określeniu brak jest precyzji – biegła nie wskazuje do jakich fragmentów analizy się odwołuje, sama zaś analiza ogranicza się jedynie do przytoczenia treści poszczególnych dokumentów medycznych odwołującej załączonych do akt sprawy. Również opinia uzupełniająca biegłegoM. G.nie mogła stanowić podstawy do stwierdzenia stanu zdrowia odwołującej w spornym okresie w kontekście jej zdolności do pracy. Biegły wskazał co prawda, że fakt, iż odwołująca była zdolna do pracy wynika m. in.z dokumentacji przedstawiającej historię leczenia i konsultację odwołującej w spornym okresie, przy czym na poparcie swoich wniosków wskazuje, że z dokumentacji tej nie wynikają żadne odchylenia w zakresie neurologicznym, a nie ortopedycznym, co mającna względzie specjalność biegłego (ortopedia) budzi zastrzeżenia. Także i w przypadku tej opinii uzupełniającej odwołanie się przez biegłego do dokumentacji medycznejma charakter bardziej ogólnego stwierdzenia, niż wnikliwej analizy, gdyż biegłynie przytoczył żadnych okoliczności medycznych uzasadniających formułowane przez niego wnioski.
Powyższe wątpliwości, jak również zastrzeżenia do opinii zgłoszone przez odwołującą w piśmie procesowym z dnia 14 marca 2016 r. (k. 83 a.s.) i wobec uzupełnienia przez odwołującą dokumentacji medycznej o dokumenty obejmujące historię jej leczenia z przełomu lipca 2013 r. i stycznia 2014 r. przychylił siędo wniosku o powołanie dalszych biegłych celem kompleksowej oceny stanu zdrowia odwołującej w spornym okresie i dopuścił dowód z opinii biegłej z zakresu medycyny pracyD. M.. Opinii tej Sąd przyznał charakter wiodący – opinia została sporządzona w sposób szczegółowy, w oparciu o całość dokumentacji medycznej załączonej do akt sprawy, z wyszczególnieniem całej historii leczenia i konsultacji specjalistycznych, którym odwołująca była poddana w okresie ostatnich kilku lat. Biegła dokonała wszechstronnej analizy stanu zdrowia odwołującej biorąc pod uwagę całość dolegających jej w spornym okresie schorzeń oraz w kontekście posiadanych przez nią kwalifikacji zawodowych.
Do powyższej opinii zastrzeżenia złożył w dniu 27 września 2016 r. organ rentowy (k. 149 a.s.), utożsamiając swoje stanowisko ze stanowiskiem przewodniczącej komisji lekarskich ZUSM. Ł.(k. 150-151 a.s.). Przewodnicząca kwestionowała rzeczoną opinię ze względu na niezgodność jej wniosków z opiniami innych biegłych o specjalnościach właściwych w stosunku do istniejących schorzeń oraz fakt, że wszyscy biegli wydali swoje opinie w oparciu o ten sam materiał dowodowy. Sąd nie podzielił tej argumentacji: po pierwsze, biegłaD. M.,jako specjalista z zakresu medycyny pracy, wzięła w swojej opinii pod uwagę wszelkie okoliczności zdrowotne wynikające z dokumentacji medycznej odwołującejw kontekście zdolności odwołującej do wykonywania pracy zgodnie z posiadanymi przez nią kwalifikacjami. Po drugie, dokumentacja medyczna odwołującej zostaław toku postępowania uzupełniona o dodatkowe dokumenty załączone w koperciek. 82 a.s., obejmujące m. in. zaświadczenia neurologa prowadzącego leczenie odwołującej na przełomie sierpnia i września 2013 r. Zarówno biegła neurochirurg,jak i ortopeda, nie dysponowali tą dokumentacją na dzień wydania swoich opinii.Po trzecie, wspomniana przez przewodniczącą nieścisłość (stwierdzenie trwałości niezdolności do pracy i jednoczesne wskazanie daty jej trwania) nie stanowią zdaniem Sądu nieścisłości mogącej skutkować obniżeniem waloru dowodowego opinii,w szczególności, że biegła dokładnie określiła czas trwania tej niezdolności, a z treści uzasadnienia opinii jasno wynika, że wnioski co do stanu zdrowia odwołującej dotyczą okresu spornego w niniejszej sprawie.
Sąd nie znalazł również podstaw do uwzględnienia wniosku organu rentowegoo przeprowadzenie dodatkowego dowodu z opinii innej biegłej sądowej z zakresu medycyny pracy. W ocenie Sądu wszelkie okoliczności sporne dotyczące aktualnego stanu zdrowia odwołującej zostały więc wyjaśnione w stopniu wystarczającymdla rozstrzygnięcia sprawy. Dalsze prowadzenie postępowania dowodowego w zakresie stanu zdrowia odwołującej było w takim stanie rzeczy bezprzedmiotowe i prowadziłoby do bezzasadnego wydłużenia postępowania, wobec czego wniosek dowodowy podlegał oddaleniu na podstawieart. 217 § 3 k.p.c.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
OdwołanieM. K.od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział wW.z dnia 30 stycznia 2015 r. znak:(...), jest zasadnei jako takie zasługiwało na uwzględnienie w całości.
W myślart. 57 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentachz Funduszu Ubezpieczeń Społecznych(tj. Dz. U. z 2016 r., poz. 887; ze zm. – dalej jako ustawa emerytalna)renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:
1
jest niezdolny do pracy,
2
ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy,
3
niezdolność do pracy powstała w okresach składkowych wymienionychw ustawie albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.
W treści wskazanej powyżej regulacji zostały określone warunki koniecznedo powstania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Warunki te musząbyć spełnione łącznie.
Niezdolność do pracy jest kategorią ubezpieczenia społecznego łączącą sięz całkowitą lub częściową utratą zdolności do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu bez rokowania jej odzyskania po przekwalifikowaniu (art. 12 ustawy emerytalnej). Przy ocenie stopnia i trwałości tej niezdolności oraz rokowania,co do jej odzyskania uwzględnia się zarówno stopień naruszenia sprawności organizmu, możliwość przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji,jak i możliwość wykonywania pracy dotychczasowej lub podjęcia innej oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne ubezpieczonego (art. 13 ust. 1 ustawy emerytalnej)
(wyrok Sądu Najwyższegoz 28 stycznia 2004 roku, II UK 222/03). Prawo do świadczenia rentowego z tytułu niezdolności do pracy przysługuje zatem w wypadku wypełnienia wszystkich przesłanek z art. 57 pkt. 1 ustawy emerytalnej.
Przepis art. 12 powołanej wyżej ustawy rozróżnia dwa stopnie niezdolności do pracy - całkowitą i częściową. Zgodnie z ust. 3 w/w przepisu częściowo niezdolnądo pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnejz poziomem posiadanych kwalifikacji. Z kolei całkowita niezdolność do pracy polega na utracie zdolności do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Przesłanka niezdolnoścido jakiejkolwiek pracy odnosi się do każdego zatrudnienia w innych warunkachniż specjalnie stworzone na stanowiskach pracy odpowiednio przystosowanychdo stopnia i charakteru naruszenia sprawności organizmu
(por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 grudnia 2000 roku, II UKN 134/00 i z dnia 7 września 1979 r.,II URN 111/79).
Istotą sporu w niniejszym postępowaniu było ustalenie, czy stan zdrowiaM. K.od 1 lipca 2013 r. uzasadniał stwierdzenie, że jest ona niezdolnado pracy. Ustalenie powyższej okoliczności wymagało zasięgnięcia przez Sąd informacji specjalnych z zakresu medycyny – ortopedii, neurochirurgii oraz medycyny pracy.
Wobec powyższego Sąd ocenił jako zasadne przyjęcie za podstawę rozważań prowadzących do wydania orzeczenia dowodu z opinii biegłych powołanych w sprawie, przy czym mając na względzie wspomniane przy ocenie dowodów okolicznościza wiodącą w sprawie uznał opinię biegłej sądowej z zakresu medycyny pracy.W ocenie Sądu należy mieć na uwadze, że medycyna pracy stanowi w specjalizacjach medycznych o tyle szczególną kategorię, że w jej zakresie dokonuje się wszechstronnej analizy zdrowia badanego pod kątem wykonywania danej pracy zgodniez kwalifikacjami. Analiza ta opiera się o całokształt wiadomości specjalistycznychz różnych dziedzin medycyny. Zadaniem lekarza medycyny pracy jest więc stwierdzenie, czy w przypadku konkretnego pacjenta istnieją przeciwskazaniado świadczenia pracy danego rodzaju. Z tego też względu Sąd Okręgowy stoina stanowisku, zgodnie z którym opinie biegłych lekarzy medycyny pracy –o ile faktycznie są oparte na całokształcie okoliczności dotyczących zdrowia odwołującego – powinny mieć pierwszeństwo przed opiniami biegłych lekarzy specjalistów. Stąd też Sąd oceniając walor dowodowy omawianych opinii uznał opinię biegłejD. M.za wiodącą w sprawie, gdyż opinia ta – w przeciwieństwiedo opinii ortopedyM. G.oraz neurochirurgA. M.– miała charakter kompleksowy i stanowi wszechstronną oraz szczegółową analizę historii leczenia odwołującej. Biegła sporządziła rzeczoną opinię w sprawie jako ostatnia,w efekcie czego wywiodła zawarte w niej wnioski przy uwzględnieniu najbardziej aktualnych danych medycznych obejmujących przede wszystkim dokumentację obrazującą leczenie i kontrolę stanu zdrowia odwołującej w Poradni Neurochirurgicznejna przełomie czerwca 2013 r. i stycznia 2014 r. W ocenie opinia ta pozwoliłana poczynienie stosownych ustaleń co do możliwości wykonywania przez odwołującą pracy zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami w kontekście dolegających jej w spornym okresie schorzeń.
Jak wynika z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, przede wszystkim dokumentacji medycznej oraz opinii biegłej z zakresu medycyny pracy, zasadniczym schorzeniem odwołującej jest schorzenie onkologiczne z powikłaniemw postaci obrzęku limfatycznego kończyny górnej lewej. Na przełomie lat 2011 i 2012 odwołująca była leczona w(...)wW.w związku z dwukrotnym zdiagnozowaniem u niej raka piersi, leczonego poprzez tumorektomię oraz chemio-i radioterapię. W związku z przebytym leczeniem oraz powikłaniami w postaci obrzęku limfatycznego lewej kończyny górnej odwołująca pobierała świadczenie rentowe z ZUS oraz przebywała na turnusie rehabilitacyjnym.
Zaostrzenie stanu zdrowia odwołującej nastąpiło w lipcu 2013 r. z powodu schorzenia narządu ruchu – w czerwcu 2013 r. odwołująca zgłosiła się do Poradni Neurologicznej w związku z intensywnym bólem kończyn dolnych. Wykonanena przełomie lipca i sierpnia 2013 r. badania narządów ruchu odwołującej prowadziły do rozpoznania u odwołującej szerokie i istotne zmiany zwyrodnieniowo-wytwórcze kręgosłupa w odcinku L1/L2 i L3/L4 oraz lewostronną rwę kulszową. Kolejne badaniai konsultacje neurologiczne prowadzone w sierpniu 2013 r. prowadziły stwierdzeniau odwołującej dodatkowo wielopoziomowej dyskopatii lędźwiowej, stenozy kanału kręgowego, ucisku na struktury wewnątrzkanałowe kręgosłupa, zaburzenia czuciaw kończynach dolnych oraz przewlekłego zespołu bólowego, co skutkowało zakwalifikowaniem odwołującej do leczenia operacyjnego, a w konsekwencji hospitalizacją odwołującej w(...)Szpitalu (...)w okresieod 12 stycznia 2014 r. do 24 stycznia 2014 r.
W ocenie Sądu stopień zaawansowania występujących u odwołującejna przełomie czerwca 2013 r. i stycznia 2014 r. schorzeń o charakterze ortopedyczno-neurologicznym, objawiające się silnym bólem oraz ograniczeniem ruchomości ciała, jak również powikłania po leczeniu onkologicznym powodowały naruszenie sprawności organizmu odwołującej w stopniu uzasadniającym stwierdzenie, że w spornym okresie nie była ona zdolna do wykonywania pracy zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami.W związku z dolegającymi jej schorzeniami odwołująca od czerwca 2013 r. wielokrotnie była poddawana badaniom oraz uczęszczała do specjalistów, przede wszystkim neurologów, korzystała również z konsultacji w Poradni Neurochirurgicznej, co ostatecznie prowadziło do skierowania jej na leczenie operacyjne w styczniu 2014 r. W ocenie Sądu sama okoliczność stwierdzenia przez lekarzy prowadzących leczenie odwołującej w sierpniu 2013 r. konieczności leczenia operacyjnego odwołującej świadczy o stopniu zaawansowania dolegających jej wówczas schorzeń związanychz istotnymi zmianami zwyrodnieniowymi kręgosłupa. Trudno zgodzić sięz argumentacją zakładającą, że odwołująca przed poddaniem się operacji na początku 2014 r. była w pełni zdolna do wykonywania pracy, skoro zakwalifikowaniejej do leczenia operacyjnego musiało mieć istotne podstawy. Bogata dokumentacja medyczna odwołującej załączona do akt sprawy pozwala wywnioskować,że odwołująca w spornym okresie była osobą schorowaną, cierpiącą na poważne dolegliwości bólowe oraz niemogącą wykonać pełnego zakresu ruchów. Schorzeniate w ocenie Sądu miały istotny wpływ na możliwość świadczenia przez odwołującą pracy zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami zawodowymi, jak wynika bowiem z akt sprawy, odwołująca posiada przede wszystkim kwalifikacje jako pracownik fizyczny – odwołująca wykonywała zawody takie jak tapicer, monter pojazdów i urządzeń drogowych, magazynier, a ostatnio jako sprzątaczka. Nie sposób w ocenie Sądu przyjąć, aby odwołująca w spornym okresie była w stanie wykonywać pracę fizyczną w pełnym zakresie, mając zwłaszcza na uwadze, że lekarze z którymi odwołująca konsultowała się w sierpniu 2013 r. jako przeciwskazania zaznaczali właśnie wysiłek fizycznyoraz wymuszoną pozycję ciała. Jednocześnie należy podkreślić brak podstawdo uznania, że ówczesny stan zdrowia odwołującej nie eliminował jej całkowiciez rynku pracy – materiał dowodowy nie dostarczył żadnych informacji odnośnie przeciwskazań do wykonywania pracy w sposób odmienny niż wskazany wyżej,np. pracy lekkiej, niezwiązanej z wysiłkiem i niewymagającej przebywania w pozycjach wymuszonych. Stąd też należało wysnuć wniosek, zgodnie z którym ubezpieczona jest istotnie ograniczona w wykonywaniu pracy zgodnej z jego kwalifikacjami, co pozwala przyjąć, że jest częściowo niezdolna do pracy.
Mając na uwadze powyższe rozważania, Sąd na podstawieart. 47714§ 2 k.p.c.uwzględnił odwołanieM. K.od decyzji organu rentowego z dnia30 stycznia 2015 r. znak:(...)i orzekając co do istoty zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał jej prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy za wskazany przez nią okres, o czym orzekł w punkcie 1 sentencji wyroku.
(...)
(...) | ```yaml
court_name: Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie
date: '2016-12-29'
department_name: VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
judges:
- Małgorzata Jarząbek
legal_bases:
- art. 217 § 3 k.p.c.
- 'art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach '
recorder: Małgorzata Nakielska
signature: VII U 463/15
``` |
152510000004021_VIII_U_002010_2018_Uz_2019-06-21_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt VIII U 2010/18
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 21 czerwca 2019 roku
Sąd Okręgowy w Łodzi VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie:
Przewodniczący SSO Barbara Kempa
Protokolant st. sekr. sąd. Marzena Kołacz
po rozpoznaniu w dniu 10 czerwca 2019 roku w Łodzi na rozprawie
sprawyZ. K.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział wŁ.
na skutek odwołaniaZ. K.
od decyzjiZakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział wŁ.
z dnia 26 lipca 2018 roku, z nak(...)
o prawo do emerytury
1
zmienia zaskarżoną decyzję i przyznajeZ. K.prawo do emerytury od dnia 1 lipca 2018 roku;
2
zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział wŁ.na rzeczZ. K.kwotę 180 ( sto osiemdziesiąt) złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego . | ```yaml
court_name: Sąd Okręgowy w Łodzi
date: '2019-06-21'
department_name: VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
judges:
- Barbara Kempa
legal_bases: []
recorder: st. sekr. sąd. Marzena Kołacz
signature: VIII U 2010/18
``` |
151500000001006_II_AKzw_001290_2012_Uz_2012-08-29_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt II AKzw 1290/12
POSTANOWIENIE
Dnia 29 sierpnia 2012 roku
Sąd Apelacyjny w Katowicach II Wydział Karny w składzie:
Przewodniczący: SSA Elżbieta Mieszczańska
Protokolant: Oktawian Mikołajczyk
przy udziale Prokuratora Prokuratury Apelacyjnej Adama Rocha
po rozpoznaniu w sprawieK. S.
skazanej za przestępstwo zart. 280 § 1 k.k.w zw. zart. 158 § 1 k.k.w zw. zart. 11 § 2 k.k.
zażalenia wniesionego przez obrońcę skazanej
na postanowienie Sądu Okręgowego wK.z dnia 24 lipca 2012 roku,sygn. akt(...)
w przedmiocie odmowy udzielenia warunkowego zwolnienia
na podstawieart. 437 § 1 i 2 k.p.k.iart. 626 § 2 k.p.k.w zw. zart. 1 § 2 k.k.w.
postanawia:
zmienić zaskarżone postanowienie w ten sposób, że:
1
na mocyart. 77 § 1 k.k.,78 § 1 k.k.i80 § 1 k.k.warunkowo zwolnićK. S.,córkęJ.iM.z domuO.,ur. (...)wZ., skazaną prawomocnym wyrokiem Sądu RejonowegowZ.z dnia 30 czerwca 2005 roku, sygn. akt(...)z odbycia reszty kary pozbawienia wolności, której koniec przypada na dzień 13 kwietnia 2014 roku,wyznaczając jej okres próby do dnia 29 sierpnia 2014 roku;
2
na mocyart. 159 k.k.w.orazart. 72 § 1 pkt 1, 4 i 5 k.k.oddać warunkowo zwolnioną w okresie próby pod dozór kuratora sądowego oraz zobowiązać ją do:
-
informowania kuratora o przebiegu okresu próby,
podjęcia i wykonywania pracy zarobkowej;
3
wydatkami postępowania odwoławczego obciążyć Skarb Państwa.
UZASADNIENIE
Postanowieniem z dnia 24 lipca 2012 roku Sąd Okręgowy w Katowicach odmówił udzieleniaK. S.warunkowego przedterminowego zwolnieniaz odbycia reszty kary 3 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności, orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego wZ.z dnia 30 czerwca 2005 roku, sygn. akt(...).
Zażalenie na to postanowienie złożyła obrońca skazanej zarzucając mu błądw ustaleniach faktycznych, mający wpływ na jego treść, polegający na przyjęciu, iż postawa skazanej oraz charakter popełnionych przez nią czynów świadcząo negatywnym stosunku do obowiązującego prawa, przez co nie zasługuje ona na przedterminowe zwolnienie z odbycia reszty kary, podczas gdy prawidłowa ocena okoliczności wskazuje, że jego udzielenie skazanej jest w pełni zasadne.
Stawiając tak opisany zarzut skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego postanowienia i udzielenieK. S.warunkowego przedterminowego zwolnienia z odbycia reszty kary.
Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:
Zażalenie obrońcy skazanej okazało się zasadne i dlatego też zasługiwało na uwzględnienie.
Przeprowadzona przez tut. Sąd kontrola odwoławcza wykazała, że Sąd Okręgowy wK.nietrafnie ocenił prognozę kryminologiczno – społeczną skazanej.
Z akt osobowychK. S.wynika, że zachowuje się ona poprawniew warunkach izolacji penitencjarnej. Przede wszystkim była wielokrotnie nagradzana, odbywa karę w systemie programowanego oddziaływania, wywiązując się prawidłowo z wynikających zeń obowiązków, uczestniczyła w organizowanych w zakładzie warsztatach i zajęciach kulturalno – oświatowych oraz programie integracji rodzin(...). Wprawdzie proces jej resocjalizacji został zakłócony w czerwcu 2011 roku, kiedy to skazana została ukarana karą łączną nagany za dwa przekroczenia porządku, niemniej w późniejszym czasie nie była już karana, co przekonuje, że zdarzenia te miały incydentalny charakter i jako takie, zwłaszcza jeśli zważyć, że nie nosiły poważnego charakteru, nie mogą sprzeciwić się sformułowaniu wobec niej pozytywnej prognozy kryminologiczno – społecznej. Zwrócić bowiem trzeba uwagę, że skazana, która liczy obecnie 34 lata, nie była ani wcześniej, ani później karana sądownie, co przekonuje, iż wejście w konflikt z prawem i dopuszczeniu się w 2003 roku czynu, za który obecnie odbywa karę pozbawienia wolności miało w jej życiu charakter wyjątkowy. Dodać trzeba, że po uchyleniu w marcu 2004 roku tymczasowego aresztowania, do chwili osadzenia (7.02.2011 roku) skazana przebywała na wolności i brak jakichkolwiek sygnałów, aby naruszała porządek prawny. Jej pobyt na wolności nie miał przy tym charakteru nielegalnego, gdyż początkowo korzystała ona z odroczenia wykonania kary (30.09.2006 r. – 20.11.2008 r.), a potem starała się o zawieszenie postępowania i wreszcie o ułaskawienie. Takżew trakcie obecnej izolacji skazana korzystała z dwumiesięcznej przerwy w odbywaniu kary (12.01.2012 r. – 12.03.2012 r.), z której powróciła w terminie, a nadto w maju 2011 roku przebywała na dwudniowej przepustce losowej, udzielonej w trybieart. 141a k.k.w.udając się na komunię córki. Wreszcie w dniach 21 – 22 lipca i 4 – 5 sierpnia 2012 roku korzystała z nagród wolnościowych (zezwolenie na widzenie bez dozoru poza obrębem zakładu karnego w wymiarze po 30 godzin). Nie bez znaczenia jest i to, żeK. S.na wolności cieszy się pozytywną opinią, a po opuszczeniu zakładu karnego wróci do męża i dzieci, którzy utrzymują z nią stały kontakt i deklarują wsparcie. Z wywiadu kuratora sądowego (w aktach osobowych skazanej) wynika, że jest postrzegana wśród sąsiadów jako osoba zachowująca się zgodnie z zasadami współżycia społecznego, nigdy nie miała skłonności do nadużywania alkoholu i nie była umieszczana w Izbie Wytrzeźwień, a w jej miejscu zamieszkania nie miały miejsca interwencje Policji. Również mąż skazanej cieszy się pozytywną opinią wśród sąsiadów, prowadzi ustabilizowany tryb życia, pracuje, nie nadużywa alkoholu i dba o rodzinę.
Oczywistym jest, że proces resocjalizacji skazanej nie jest zakończony, a ona sama wymaga dalszej pracy w tym zakresie, niemniej jednak, zdaniem tut. Sądu bardziej wskazane będzie, aby ów proces był kontynuowany w warunkach wolnościowych, pod dozorem kuratora sądowego, a dalszy pobyt w zakładzie karnym mógłby zdeprecjonować dotychczasowe osiągnięcia. Wobec powyższego należało zmienić zaskarżone postanowienie i udzielić skazanej dobrodziejstwa, o które się ubiega. Jej resocjalizacja będzie kontynuowana w warunkach wolnościowych podczas wyznaczonego okresu próby, a służyć jej będą m.in. obowiązki nałożone przez sąd na warunkowo zwolnioną.
Mając powyższe na względzie orzeczono jak w części dyspozytywnej postanowienia.
Z/
1. niezwłocznie wydać nakaz zwolnienia skazanej
2. o treści postanowienia niezwłocznie zawiadomić skazanego iD.. A.Ś.
K., 29 sierpnia 2012 r. | ```yaml
court_name: Sąd Apelacyjny w Katowicach
date: '2012-08-29'
department_name: II Wydział Karny
judges:
- Elżbieta Mieszczańska
legal_bases:
- art. 72 § 1 pkt 1, 4 i 5 k.k.
- art. 437 § 1 i 2 k.p.k.
- art. 1 § 2 k.k.w.
recorder: Oktawian Mikołajczyk
signature: II AKzw 1290/12
``` |
154505000001503_V_Ca_003645_2013_Uz_2014-09-24_002 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. aktV Ca 3645/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 24 września 2014 r.
Sąd Okręgowy w Warszawie V Wydział Cywilny-Odwoławczy w składzie:
Przewodniczący:
SSO Ewa Cylc
Sędziowie:
SO Adrianna Szewczyk-Kubat (spr.)
SR del. Agnieszka Wiśniewska
Protokolant:
stażysta protokolant sądowy Magdalena Zych
po rozpoznaniu w dniu 24 września 2014 r. w Warszawie
na rozprawie
sprawy z powództwaK. K. (1)
przeciwkom..W.
z udziałem interwenienta ubocznego(...) S.A.wW.
o zapłatę
na skutek apelacji pozwanego
od wyroku Sądu Rejonowego(...)wW.
z dnia 25 czerwca 2013 r., sygn. akt I C 2128/10
1
oddala apelację;
2
zasądza odm.W.na rzeczK. K. (1)kwotę 1200 (jeden tysiąc dwieście) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania w instancji odwoławczej.
Sygn. akt V Ca 3645/13
UZASADNIENIE
Pozwem z dnia 27 października 2010 r.K. K. (1)wniósł o zasądzenie od miastaW.- Zarządu(...)kwoty 30.000 zł tytułem zadośćuczynienia wraz z należnymi odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, kwoty 2.938 zł tytułem odszkodowania za koszty leczenia wraz z należnymi odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kwoty 14.598,40 zł tytułem odszkodowania z tytułu poniesionej w wypadku szkody rzeczowej wraz z należnymi odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Powód wskazał, że był uczestnikiem wypadku drogowego, a kierująca pojazdemR. (...)zderzyła się z jego samochodem na skutek wjechania w plamę oleju rozlaną na jezdni, wskutek czego utraciła panowanie nad pojazdem. Powód doznał obrażeń ciała, co wiązało się z jego hospitalizacją i późniejszym leczeniem ambulatoryjnym. Ponadto wymagał opieki osób trzecich oraz poniósł koszty lekarstw, a pojazd uległ całkowitemu zniszczeniu.
W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości.
W dniu 5 kwietnia 2011 r.(...) S.A.wW.zgłosił interwencje uboczną po stronie pozwanej i wniósł o oddalenie powództwa w całości.
Wyrokiem z dnia 25 czerwca 2013 roku w sprawie I C 2128/10 Sąd Rejonowy(...)wW.zasądził od pozwanego miastaW.na rzecz powoda kwotę 22.200 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 27 października 2010 roku do dnia zapłaty, oddalił powództwo w pozostałym zakresie oraz zasądził od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kasa Sądu Rejonowego(...)wW.kwotę 185,54 zł tytułem zwrotu wydatków poniesionych w sprawie. Nakazał też pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kasa Sądu Rejonowego(...)wW.kwotę 1.090 zł tytułem opłaty od pozwu od uiszczenie której powód był zwolniony, zasądził na rzecz powoda kwotę 1.152 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 1.248 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego i odstąpił od obciążenia powoda kosztami sądowymi.
Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny i przeprowadził rozważania prawne:
W dniu 8 listopada 2007 r. około godziny 12:00 naulicy (...)na wysokości nr(...)wW.doszło do wypadku samochodowego polegającego na zderzeniu pojazdówR. (...)onr rejestracyjnym (...), prowadzonego przezK. W.iS. (...)onr rejestracyjnym (...)kierowanego przezK. K. (1).
Przyczyną wypadku była niezabezpieczona plama oleju znajdująca się na jezdni, która powodowała śliskość nawierzchni, co doprowadziło do utraty przezK. W.panowania nad pojazdem a w konsekwencji do zderzenia.
Olej znajdował się na jezdni przed wypadkiem. W krótkim czasie po wypadku, w tym samym miejscu doszło do kolejnego zdarzenia z udziałem innego samochodu.
Służby oczyszczania przyjechały na miejsce zdarzenia około godziny 13:30.
W wyniku wypadkuK. K. (1)doznał złamania rękojeści mostka z niewielkim przemieszczeniem odłamów oraz ogólnego potłuczenia. Przez 7 dni po wypadku był hospitalizowany.
Po wypadkuK. K. (1)przez okres trzech tygodni z powodu bólów towarzyszących ogólnemu potłuczeniu oraz bólów klatki piersiowej podczas zmiany pozycji ciała, kaszlu wymagał pomocy innych osób w wykonywaniu czynności dnia codziennego takich jak wstawanie z łóżka lub fotela, kładzenia się na łóżko, ubieranie, utrzymywanie higieny ciała.
W związku z wypadkiemK. K. (1)korzystał z porady ortopedycznej i wykonywał badania laboratoryjne.
StanK. K. (1)wymagał stosowania leków przeciwbólowych i nasennych. Nadal okresowo może zachodzić potrzeba ich stosowania.
W wypadku uszkodzony został samochód, którego wartość w dniu wypadku wynosiła 12.900 zł. Wrak samochodu po wypadku został sprzedany za kwotę 1.500 zł.
Powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy oraz dołączonych akt sprawy 4 Ds 1838/07, których prawdziwość i wiarygodność nie była kwestionowana przez żadną ze stron. Sąd oparł się również na sporządzonych na potrzeby niniejszej sprawy opiniach biegłych sądowych - ortopedy-traumatologa oraz biegłego z zakresu techniki samochodowej, ruchu drogowego, rekonstrukcji wypadków drogowych i kolizji drogowych, wyceny wartości pojazdów samochodowych oraz jakości i kosztów napraw. Przedstawione opinie były sporządzone rzetelnie, z uwzględnieniem okoliczności sprawy i w sposób wyczerpujący odpowiadały na pytania postawione w tezach dowodowych. Sąd Rejonowy wziął również pod uwagę zeznania świadkówK. W.,A. Ż.,D. Ł.,K. K. (2)uznając je za pełne, wyczerpujące i szczere.
W ocenie Sądu Rejonowego powództwo zasługiwało w części na uwzględnienie.
Na wstępie Sąd Rejonowy wskazał, że podstawą roszczenia nie byłart. 417 k.c., gdyż realizacja obowiązków zarządcy dróg związana jest z wykonywaniem zadań ze sfery dominium. Dlatego też odpowiedzialność zarządcy drogi oparta jest na zasadzie winy (por. Wyrok SN z dnia 10 czerwca 2005 r., II CK 719/04, LEX nr 180859, Wyrok SA w Lublinie z dnia 15 stycznia 2009 r., I ACa 645/2008, LexPolonica nr 2029275). W związku z tym podstawę żądania pozwu stanowiłart. 415 k.c.
Sąd Rejonowy uznał, że pozwany jako odpowiedzialny za utrzymanie terenu, na którym nastąpiło zdarzenie, winien był zaniedbania w zakresie utrzymania właściwego stanu nawierzchni, który był bezpośrednią przyczyną wypadku. Zgodnie bowiem zart. 20 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych(Dz.U. z 2007r., nr 19, poz. 115 z póżn. zm.) do zarządcy drogi należy w szczególności utrzymanie nawierzchni drogi, chodników, drogowych obiektów inżynierskich, urządzeń zabezpieczających ruch i innych urządzeń związanych z drogą, przeprowadzanie okresowych kontroli stanu dróg i drogowych obiektów inżynierskich oraz przepraw promowych, ze szczególnym uwzględnieniem ich wpływu na stan bezpieczeństwa ruchu drogowego, w tym weryfikacja cech i wskazanie usterek, które wymagają prac konserwacyjnych lub naprawczych ze względu na bezpieczeństwo ruchu drogowego.
Pozwany w toku postępowania podnosił, iż nie można było przypisać mu winy, bowiem jego praca była tak zorganizowana, że miał on możliwość szybkiego stwierdzenia wystąpienia na drodze zagrożenia bezpieczeństwa w ruchu i podjęcia działań zmierzających do usunięcia tego zagrożenia. Sąd Rejonowy nie podzielił jednak tego zdania pozwanego. Mimo, że nie udało się ustalić, co było przyczyną pojawienia się obszernej plamy śliskiej substancji na jezdni i kiedy dokładnie zdarzenie to miało miejsce, bez wątpienia zanieczyszczenie drogi nastąpiło przed wypadkiem, w którym brał udział powód. Pozwany, zobowiązany do kontroli stanu dróg nie wykazał, by wystarczająco wywiązywał się z tego obowiązku. Sama okoliczność nie zgłoszenia przez żaden podmiot faktu powstania plamy substancji oleistej na jezdni drogi zarządzanej przez powoda nie może stanowić skutecznej podstawy do zwolnienia pozwanego zarządcy drogi z odpowiedzialności (tak wyrok SA w Lublinie z dnia 15 stycznia 2009 r., I ACa 645/2008, LexPolonica nr 2029275). W szczególności Sąd Rejonowy podkreślił, iżulica (...), na której znajdowała się plama oleju będąca przyczyną wypadku, jest jedną z ważniejszychulic (...), o dużym natężeniu ruchu, którą każdego dnia przejeżdżają tysiące samochodów. Nie sposób zatem uznać, by pozwany w sposób właściwy wywiązał się z obowiązków zarządcy drogi dotyczących jej utrzymania i kontroli. Również fakt, iż służby porządkowe dotarły na miejsce dopiero ok. godzinę od chwili zdarzenia, zdaniem Sądu Rejonowego świadczył o niedostatecznej kontroli i zakresie utrzymania dróg we właściwy stanie.
Sąd Rejonowy zważył, że zgodnie zart. 444 § 1 k.c.w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Powód poniósł koszty leczenia w wysokości 800 zł, na którą to kwotę złożyła się suma 68 zł tytułem porady ortopedycznej i badań laboratoryjnych, kwota 291 zł tytułem kosztu przepisanych przez lekarzy leków oraz kwota 441 zł z tytułu koniecznej opieki sprawowanej przez żonę nad powodem po jego wyjściu ze szpitala. Powód nie przedstawił co prawda rachunków za kupowane leki, jednak jak wynikało z dokumentacji medycznej i opinii biegłego sądowego konieczne było ich stosowanie. Wobec braku przedstawionych rachunków za leki, umożliwiających potwierdzenie poniesionych wydatków, Sąd Rejonowy uwzględnił żądania w tym zakresie jedynie co do kwoty 291 zł. Koszty opieki wyliczył przy uwzględnieniu, że powód wymagał opieki w wymiarze 3 godzin dziennie przez okres 21 dni, a stawka za godzinę opieki wynosiła 7 zł (3 x 21 x 7).
O zadośćuczynieniu jako formie rekompensaty pieniężnej z tytułu szkody niemajątkowej Sąd Rejonowy orzekł na podstawieart. 445 k.c.W niniejszej sprawie bezsporne było to, iż powód doznał obrażeń ciała. Doznane przez powoda uszkodzenia ciała wywołały u niego zarówno cierpienia fizyczne, jak i psychiczne. Leczenie powoda było bolesne i długotrwałe, a skutki wypadku powód odczuwa do dnia dzisiejszego. Biegły sądowy chirurg ortopeda w sposób jednoznaczny ustalił, że stopień trwałego uszczerbku na zdrowiu powoda wynosi 5%. Biegły wskazał, że leczenie powoda zostało zakończone i stan powoda należy traktować jako utrwalony.
Uwzględniając żądanie zadośćuczynienia Sąd Rejonowy wziął pod uwagę również przeżycia powoda związane z utratą zleceń w pracy spowodowaną wypadkiem, co dla powoda jako osoby wykonującej wolny zawód artysty fotografika, wiązało się niewątpliwie z poczuciem znacznej straty, nie tylko pod względem finansowym, ale i pod względem osobistego rozwoju i kariery zawodowej.
Sąd Rejonowy wskazał, że celem zadośćuczynienia jest przede wszystkim złagodzenie tych cierpień. Winno ono mieć charakter całościowy i obejmować wszystkie cierpienia fizyczne i psychiczne (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 3 lutego 2000 r., I CKN 969/98, niepublikowany). W judykaturze ugruntowany jest pogląd, iż przy ocenie wysokości zadośćuczynienia za krzywdę należy uwzględniać przede wszystkim nasilenie cierpień, długotrwałość choroby, rozmiar kalectwa, trwałość następstw zdarzenia oraz konsekwencje uszczerbku na zdrowiu w życiu osobistym i społecznym (wyrok Sadu Najwyższego z dnia 10 czerwca 1999 r., II UKN 681/98, OSNP 2000, nr 16, poz. 626, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 lipca 1977 r., IV CR 266/77, niepublikowany, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 grudnia 1975 r., I CR 862/75, niepublikowany). Chociaż oczywiste jest to, że cierpienia nie dadzą się przełożyć na konkretną sumę pieniężną to jednak Sąd Rejonowy zważył, iż należy wskazać, że zadośćuczynienie przewidziane wart. 445§ 1 kcma cel kompensacyjny i jego wysokość musi stanowić ekonomicznie odczuwalną wartość, przy czym nie może mieć charakteru jedynie symbolicznego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 kwietnia 1978 r., IV CR 99/78, niepublikowany, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 marca 1978 r., IV CR 79/78, niepublikowany).
Mając zatem na uwadze powyżej wskazane kryteria Sąd Rejonowy uznał, iż kwota 10.000 zł była adekwatna do doznanej przez powoda krzywdy, umiarkowana i uwzględniała wszystkie okoliczności przedmiotowej sprawy.
Sąd Rejonowy uznał również za zasadne roszczenie powoda dotyczące szkody w pojeździe. Zgodnie z opinią biegłego sądowego wartość samochodu przed wypadkiem wynosiła 12.900 zł. W związku ze znacznymi zniszczeniami samochodu, pozostałości rozbitego samochodu zostały sprzedane za kwotę 1.500 zł (tj. za kwotę, jaką wskazał ubezpieczyciel(...) S.A.na potrzeby postępowania likwidacyjnego). Zatem Sąd Rejonowy przyjął, że szkoda powoda w tym zakresie wyniosła 11.400 zł (12.900 - 1.500). Taką też kwotę, na podstawieart. 361 k.c.Sąd Rejonowy uznał za należną powodowi z tytułu szkody majątkowej na pojeździe.
Sąd Rejonowy nie uwzględnił żądania powoda w zakresie zwrotu kosztów holowania i parkowania pojazdu. Koszty te, jak wynikało z przedstawionych rachunków, zostały bowiem poniesione przez żonę powoda i dlatego nie można było uznać, iż powód poniósł szkodę w tym zakresie we wskazanej wysokości.
O kosztach sądowych Sąd Rejonowy orzekł mając na względzieart. 100 k.p.c., uznając, że powód wygrał sprawę w 48%, a pozwany wygrał w 52%.
Sąd Rejonowy odstąpił od obciążania powoda kosztami sądowymi, mając na względzieart. 102 k.p.c.Sąd ten uznał, że w niniejszej sprawie zachodzi przypadek szczególnie uzasadniony. Sytuacja majątkowa i zawodowa pozwanego w wyniku wypadku istotnie się pogorszyła. Ponadto przedmiotem żądania powoda było odszkodowanie i zadośćuczynienie za doznaną krzywdę. W wyniku dość niecodziennej sytuacji, która była przyczyną wypadku, powód nie mógł liczyć na odszkodowanie od ubezpieczyciela pojazdu, co przy zdarzeniach drogowych jest najczęstszym sposobem naprawienia szkody. Wobec nie uznania winy przez pozwanego proces cywilny był jedyną drogą, w której powód mógł uzyskać jakąkolwiek rekompensatę. Sąd wziął też pod uwagę długi okres, jaki upłynął od zdarzenia będącego przedmiotem sprawy do wydania niniejszego wyroku. Powód przez cały ten okres nie otrzymał nawet niewielkiej kwoty odszkodowania, zmuszony był jednak do ponoszenia wydatków związanych z dochodzeniem swoich praw.
Apelację od wyroku wniósł pozwany, który zaskarżył wyrok Sądu Rejonowego(...)wW.w części, tj. w punkcie 1 uwzględniającym powództwo co do kwoty 22.000,00 zł oraz w zakresie rozstrzygnięcia o odsetkach i wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i orzeczenie co do istoty sprawy poprzez oddalenie powództwa w zaskarżonej części oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu za obie instancje według norm przepisanych. Ewentualnie w razie nieuwzględnienia powyższych żądań wniósł o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania oraz pozostawienie sądowi pierwszej instancji rozstrzygnięcia o kosztach postępowania w instancji odwoławczej według norm przepisanych.
Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:
1. naruszenie przepisów postępowania mających istotny wpływ na wynik sprawy, tj.:
*art. 233 § 1 k.p.c.poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów, a mianowicie:
- dokonanie niepełnej oceny materiału dowodowego z pominięciem ustaleń poczynionych przez biegłego sądowegoW. P., zgodnie z którymi, prędkość samochoduS. (...), którym kierował powód „ była większa od dozwolonej administracyjnie prędkości 50 km/h o ok. 15 km/h”,
- dokonanie wybiórczej oceny materiału dowodowego z pominięciem pisma z dnia 26 sierpnia 2008 roku, z którego wynika, że pozwany wykonał cykliczne sprzątanie nawierzchni przyul. (...)wW.na dwa dni przed zdarzeniem, tj. w nocy z 5 na 6 listopada 2007 roku,
- wyprowadzenie z zebranego materiału dowodowego wniosków sprzecznych z zasadami logiki i doświadczenia życiowego przez uznanie, iż „ służby oczyszczania przyjechały na miejsce zdarzenia około godziny 13:30”, podczas gdy z materiału dowodowego sprawy wynika, że służby oczyszczania przybyły w miejsce wypadku o godz. 12:50,
- wyprowadzenie z zebranego materiału dowodowego wniosków sprzecznych z zasadami logiki i doświadczenie życiowego poprzez przyjęcie, że pozwany winny jest zaniedbania w zakresie utrzymania właściwego stanu nawierzchni, podczas gdy pozwany podjął interwencje oczyszczania natychmiast po zawiadomieniu go o zagrożeniu na jezdni,
- przyjęcie wbrew zasadom logiki i doświadczenia życiowego, że pozwany zobowiązany jest do pokrycia kosztów zakupionych przez powoda leków, pomimo iż powód nie przedstawił dokumentów potwierdzających ich zakup, a w konsekwencji nie udowodnił wysokości poniesionej szkody,
- ustalenie wbrew zasadom logiki i doświadczenia życiowego, że powód wymagał opieki w wymiarze 3 h/dobę, pomimo, że taki wniosek jest nieuprawniony w świetle zgromadzonego materiału dowodowego,
*art. 328 § 2 k.p.c.poprzez wadliwe sporządzenie uzasadnienia wyroku, tj. brak wskazania w uzasadnieniu wyroku podstawy prawnej rozstrzygnięcia w zakresie odsetek wraz z przytoczeniem przepisów prawa;
II. naruszenie przepisów prawa materialnego, a mianowicie:
1.art. 415 k.c.poprzez niewłaściwą wykładnię i uznanie, że pozwany ponosi winę za zdarzenie z dnia 8 listopada 2007 roku,
2.art. 362 k.c.poprzez niezastosowanie, pomimo że zebrane dowody wskazują na przyczynienie się powoda do powstania szkody,
3.art. 361 § 1 k.c.poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, że pozwany ponosi odpowiedzialność za szkodę powstałą w wyniku sprzedaży przez powoda wraku samochodowej poniżej wartości rynkowej ustalonej w toku postępowania,
4.art. 481 § 1 k.c.poprzez niewłaściwe zastosowanie i zasądzenie odsetek za okres, w którym pozwany nie opóźniał się ze spełnieniem świadczenia.
Powód wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie na jego rzecz od pozwanego kosztów postępowania w instancji odwoławczej.
Sąd Okręgowy zważył co następuje:
Apelacja pozwanego nie zasługuje na uwzględnienie.
Sąd Okręgowy w pełni podziela ustalenia stanu faktycznego poczynione przez Sąd I instancji i przyjmuje je w całości za własne czyniąc podstawą rozstrzygnięcia. Podkreślić również należy, że argumentacja prawna szeroko przeprowadzona w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia również zasługuje na akceptację, co czyni zbędnym obszerne jej powtarzanie w tym miejscu.
W niniejszej sprawie bezspornym jest, że podstawę roszczenia powoda stanowiłyart. 415 k.c.orazart. 444 k.c.iart. 445 k.c., gdyż działalność zarządcy drogi polegająca na utrzymywania bezpieczeństwa drogi nie stanowiła działania o charakterze władczym Skarbu Państwa (tak też SN w wyroku z dnia 10 czerwca 2005r. II CK 719/04).
Sąd Okręgowy podziela przy tym stanowisko Sądu Rejonowego, że obowiązkiem zarządcy wynikającym zart. 20 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznychjest m.in. utrzymanie nawierzchni drogi, przeprowadzanie okresowych kontroli stanu dróg, wskazanie usterek, wykonywanie robót interwencyjnych, utrzymaniowych i zabezpieczających oraz wprowadzanie ograniczeń i zamykanie dróg dla ruchu, gdy występuje bezpośrednie zagrożenie bezpieczeństwa osób lub mienia.
W niniejszej sprawie wykazano, że przyczyną wypadku była plama oleju na jezdni, która spowodowała utratę przyczepności przez kierującą pojazdemR. (...)i uderzenie tego samochodu w pojazd powoda oraz nie było sporu co do tego, że obszar jezdni zalany olejem nie był w momencie wypadku w żaden sposób zabezpieczony. Tym samym w oparciu oart. 231 k.p.c.z tych ustalonych okoliczności faktycznych sprawy można było wyprowadzić wnioski dotyczące istnienia winy w drodze domniemania faktycznego (tak wyrok SN z dnia 28 września 2001r. III CKN 267/99). Wina ta miałaby polegać na niedbalstwie sprowadzającym się do niezachowania wymaganej staranności, przy czym należało wskazać, że pozwany jako profesjonalista powinien wykazać się wyższym poziomem staranności przy wykonywaniu swoich obowiązków.
Skoro zaś z okoliczności sprawy wynikało, że można domniemywać winę pozwanego, to pozwany powinien udowodnić, że w sposób właściwy, zachowując szczególną staranność wykonywał obowiązki, czemu pozwany nie podołał.
Sąd Okręgowy podziela co prawda stanowisko pozwanego, że wystąpienie na drodze jakiegokolwiek zdarzenia stwarzającego z kolei zagrożenie bezpieczeństwa w ruchu nie jest zawsze wynikiem, a zarazem normalnym następstwem, zawinionego zaniechania podjęcia niezbędnych i możliwych w konkretnych okolicznościach działań przez odpowiedzialnych pracowników zarządcy drogi publicznej. Jednakże obowiązków zarządcy drogi nie można też sprowadzać jedynie do interwencji podejmowanej wyłącznie po zawiadomieniu przez użytkowników drogi, co związane jest najczęściej, tak jak w niniejszej sprawie, z wystąpieniem już zdarzenia w postaci wypadku komunikacyjnego. Pozwany powinien wykazać, że stan drogi, która jak słusznie wskazał Sąd Rejonowy, należy do bardzo uczęszczanych, jest w jakiś sposób kontrolowany, monitorowany, a praca zarządcy drogi jest tak zorganizowana, że ma on możliwość odpowiednio szybkiego stwierdzenia wystąpienia na drodze zagrożenia bezpieczeństwa ruchu i podjęcia działań zmierzających do usunięcia tego zagrożenia (tak wyrok SN z dnia 8 października 1985r. I CR 289/85, z dnia 26 marca 2003 r., sygn. akt II CKN 1374/00, niepubl. wyrok SN z dnia 10 czerwca 2005 r., sygn. akt II CK 719/04, niepubl.).
W ocenie Sądu Okręgowego pozwany nie wykazał, aby starannie wypełniał swoje obowiązki. Nie można bowiem uznać za dowód właściwego kontrolowania stanu drogi pisma wewnętrznego pozwanego, w którym twierdził on, że kilka dni wcześniej ulica została zamieciona. Należy przy tym zauważyć, że plama oleju była bardzo rozległa (sam pozwany wskazał, że ok. 280 m.kw. powierzchni), a więc trudna do przeoczenia. Nie wiadomo też, kiedy powstała, natomiast świadek postępowaniaK. K. (2)zeznała, że plama była już, kiedy przejeżdżała na ok. 10 minut przez sprawczynią wypadku.
Kwestia, kiedy i jakie działania zostały podjęte przez pozwanego po zaistnieniu wypadku i powiadomieniu go o tym fakcie ma drugorzędne znaczenie dla rozstrzygnięcia. Ponadto należy zważyć, że o godz. 12.50 plama oleju została zabezpieczona, natomiast przyjazd służb czyszczących i rozpoczęcie procesu oczyszczania nawierzchni odbyło się o godz. 13.30, a więc nie można było Sądowi Rejonowemu w tym zakresie zarzucić poczynienia nieprawidłowych ustaleń faktycznych.
Zważywszy na powyższe, Sad Okręgowy uznał, że nie doszło do naruszeniaart. 415 k.c.aniart. 233 k.p.c.w tym zakresie.
W ocenie Sądu Okręgowego, to na pozwanym ciążył obowiązek wykazania, że powód przyczynił się do powstania szkody w myślart. 362 k.c., któremu to obowiązkowi też pozwany nie sprostał, chociażby nie zgłaszając odpowiedniego wniosku o przeprowadzenie w tym zakresie dowodu z opinii biegłego. Natomiast ze złożonej do akt opinii biegłego, która nie została skutecznie zakwestionowana, nie wynikało, aby oprócz plamy oleju na jezdni istniały jeszcze inne okoliczności, które miały wpływ na przebieg zdarzeń i rozmiar szkody. W szczególności biegły stwierdził, że niewielkie przekroczenie prędkości przez kierującąR. (...)nie miało wpływu na zaistnienie wypadku. Z kolei prędkość pojazdu powoda była przekroczona jedynie o kilka kilometrów w stosunku do prędkości sprawczyni wypadku. Co więcej, biegły w swojej opinii stwierdził, że w odniesieniu do określenia prędkości, z jaką poruszały się pojazdy, błąd metody był rzędu plus minus 20 % i brak było podstaw do zarzucenia kierującym, że w znacznym stopniu przekroczyli dozwoloną prędkość.
Zdaniem Sądu Okręgowego Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił też kwotę odszkodowania należną za zniszczony samochód. W każdym bowiem przypadku chodzi o zasądzenie odszkodowania w rozmiarze rzeczywiście poniesionej szkody. Do akt złożono dowód otrzymania przez powoda zapłaty za pozostałości w wysokości 1.500 zł. Nie jest to suma rażąco odbiegająca od kwoty ustalonej przez biegłego. Trzeba przy tym pamiętać, że opinia biegłego w zakresie wyceny wartości samochodu i pozostałości zawsze ma charakter szacunkowy i rzeczywista kwota możliwa do uzyskania może nieco odbiegać od tej przedstawionej w opinii. Dodatkowo zważyć trzeba, że skoro naprawiając pojazd, czy wynajmując samochód zastępczy poszkodowany nie ma obowiązku poszukiwania warsztatu czy firmy oferującej najtańsze usługi (tak SN w wyroku z dnia 25.04.2002r. I CKN 1466/99), to również nie ma takiego obowiązku w związku ze sprzedażą pozostałości. Natomiast pozwany w myślart. 354 k.c.nie wykazał w toku postępowania, aby można było poszkodowanemu przypisać nielojalne postępowanie, naruszające jego obowiązki jako wierzyciela.
Sąd Okręgowy podzielił też stanowisko Sądu Rejonowego, że zadośćuczynienie ma przede wszystkim charakter kompensacyjny i tym samym jego wysokość musi przedstawiać ekonomicznie odczuwalną wartość. Pojęcie "sumy odpowiedniej” użyte wart. 448 k.c.ma charakter niedookreślony. Wysokość ta nie może być jednak nadmierna w stosunku do doznanej krzywdy, ale musi być "odpowiednia" w tym znaczeniu, że powinna być, przy uwzględnieniu krzywdy poszkodowanego, utrzymana w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa (tak SN w wyroku z dnia 26.02.1962 r., 4 CR 902/61, OSNCP 1963 Nr 5, poz. 107; w wyroku z dnia 24.06.1965 r., I PR 203/65, OSPiKA 1966, poz. 92; por. też wyrok SN z dnia 22.03.1978 r., IV CR 79/78).
Zasadnicze kryterium decydujące o wysokości należnego zadośćuczynienia stanowi przede wszystkim rodzaj naruszonego dobra, rozmiar (zakres) doznanej przez pokrzywdzonego krzywdy, intensywność naruszenia, stopień winy sprawcy, a także w pewnym zakresie sytuacja majątkowa zobowiązanego, natomiast niewymierny charakter takiej krzywdy sprawia, że ocena w tej mierze winna być dokonywana na podstawie całokształtu okoliczności sprawy. O wysokości zadośćuczynienia decyduje zatem sąd po szczegółowym zbadaniu wszystkich okoliczności sprawy (tak SN w wyroku z dnia 16 kwietnia 2002r. V CKN 1010/00 i wyrok SA w Łodzi z dnia 30 września 2013 r. I ACa 420/13).
Biorąc pod uwagę okoliczność, iż u powoda stwierdzono 5 % trwały uszczerbek na zdrowiu, przez 1 tydzień przebywał w szpitalu, a przez 3 tygodnie był obolały i musiał korzystać z pomocy osób trzecich, do chwili obecnej czasami odczuwa okresowo bóle i musi zażywać leki przeciwbólowe, posiada widoczny i wyczuwalny uskok w obrębie rękojeści mostka, musiał też ograniczyć swoją działalność i zlecenia jako fotografik, co wiązało się z dużym dyskomfortem psychicznym, kwota 10.000 zł tytułem zadośćuczynienia nie wydaje się rażącą wygórowana.
Biorąc pod uwagę wysokość zadośćuczynienia oraz odszkodowanie za szkodę w pojeździe w wysokości 11.400 zł, z zasądzonej przez Sąd Rejonowy kwoty pozostała do weryfikacji jeszcze kwota 800 zł. Kwota 68 zł z tytułu porady ortopedycznej została wykazana odpowiednim rachunkiem. Natomiast zdaniem Sądu Okręgowego Sąd Rejonowy przedstawił logiczne argumenty uzasadniające roszczenie w pozostałym zakresie. Konieczność zażywania przez powoda określonych lekarstw oraz korzystania z opieki została bowiem potwierdzona w opinii biegłego sądowego. Stan, w jakim znajdował sie powód, w świetle zasad doświadczenia życiowego i logiki uprawniał ponadto do wniosku, że zarówno z leków, jak i opieki korzystał. Trudno także wyobrazić sobie, aby żona powoda wystawiać miała mu rachunki za opiekę. Natomiast Sąd Okręgowy nie miał żadnej wątpliwości, że świadczenie opieki przez domownika nie czyni niezasadnym żądania zwrotu kosztów w tym zakresie.
Istotnie Sąd Rejonowy naruszyłart. 328 § 2 k.p.c.poprzez brak wskazania w uzasadnieniu wyroku podstawy prawnej rozstrzygnięcia w zakresie odsetek wraz z przytoczeniem przepisów prawa. Jednakże uchybienie to nie uniemożliwia weryfikacji orzeczenia Sądu I instancji w odniesieniu do tej części rozstrzygnięcia. Bezspornie bowiem podstawą dla orzeczenia odsetek ustawowych jestart. 481 k.c., a data wskazana w orzeczeniu Sadu I instancji jest datą wniesienia pozwu i jest zgodna ze zgłoszonym w pozwie żądaniem zapłaty.
Mając powyższe na uwadze, w oparciu oart. 385 k.p.c.Sąd Apelacyjny oddalił apelację, o kosztach postępowania orzekając na podstawieart. 391 § 1 k.p.c.w zw. zart. 108 § 1 k.p.c.iart. 98 k.p.c. | ```yaml
court_name: Sąd Okręgowy w Warszawie
date: '2014-09-24'
department_name: V Wydział Cywilny Odwoławczy
judges:
- Ewa Cylc
- Adrianna Szewczyk-Kubat
- Agnieszka Wiśniewska
legal_bases:
- art. 444 § 1 k.c.
- art. 20 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych
- art. 233 § 1 k.p.c.
recorder: stażysta protokolant sądowy Magdalena Zych
signature: V Ca 3645/13
``` |
155005100001006_II_K_001983_2018_Uz_2020-01-14_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt II K 1983/19
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
14 stycznia 2020 r.
Sąd Rejonowy w Jeleniej Górze Wydział II Karny w składzie:
Przewodnicząca: Sędzia Anna Skibińska
Protokolant: Katarzyna Jagiełło
po rozpoznaniu na rozprawie w dniach 19 marca 2019 r., 9 maja 2019 r., 11 czerwca 2019 r., 28 sierpnia 2019 r., 24 września 2019 r., 10 października 2019 r., 14 listopada 2019 r., 9 stycznia 2020 r.
s p r a w y :T. L.
synaA.iM.zd.O.
ur. (...)wJ.
oskarżonego o to, że:
w dniu 29 maja 2018 roku wK., woj.(...), umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym, w ten sposób, że kierując samochodem markiV. (...)onr rej. (...), jadącul. (...), znajdując się na obwodnicy miasta, na łuku jezdni dwupasmowej, wjeżdżając do tunelu poruszał się po mokrej nawierzchni drogi z nadmierną prędkością 81 km/h, przekraczając na tym odcinku drogi prędkość administracyjnie dopuszczalną o 41 km/h, w wyniku czego utracił panowanie nad kierowanym przez siebie pojazdem, zjechał na przeciwległy pas jezdni doprowadzając do czołowego zderzenia zJ. Ś.jadącym w przeciwnym kierunku w sposób prawidłowy na skuterzeP.onr rej. (...), powodując u niego rozległy uraz wielonarządowy w postaci urazu klatki piersiowej ze złamaniem kręgosłupa piersiowego na wysokości Th5, z ogniskami stłuczenia płuc lewego i prawego, rozległe obrażenia miednicy po prawej stronie (zmiażdżenie miednicy) z dużą raną miażdżono szarpaną w okolicy pachwiny prawej, rozległy uraz kończyn dolnych ze załamaniami otwartymi kości udowej prawej i lewej, który to uraz doprowadził do następowego masywnego krwotoku wewnętrznego i wstrząsu krwotocznego i pourazowego skutkującego zgonem pokrzywdzonego na miejscu,
tj. o czyn zart. 177 § 1 i 2 k.k.
I
uznaje oskarżonegoT. L.za winnego popełnienia czynu opisanego w części wstępnej wyroku eliminując z opisu czynu sformułowanie „znajdując się na obwodnicy miasta”, tj. czynu zart. 177 § 1 i 2 k.k.i za to na podstawieart. 177 § 2 k.k.wymierza mu karę 4 (czterech) lat pozbawienia wolności;
II
na podstawieart. 63 § 1 i 5 k.k.na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zalicza oskarżonemuT. L.okres zatrzymania od 29 maja 2018 r. godz. 20:45 do 31 maja 2019 r. godz. 18:25;
III
na podstawieart. 42 § 1 k.k.orzeka wobec oskarżonegoT. L.środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 10 (dziesięciu) lat,
IV
na postawieart. 63 § 4 k.k.na poczet orzeczonego środka karnego zakazu prowadzenia pojazdów zalicza okres zatrzymania prawa jazdy od 29 maja 2018 r. do 14 stycznia 2020 r.
V
na podstawieart. 627 k.p.k.zasądza od oskarżonegoT. L.na rzecz oskarżyciela posiłkowegoD. Ś.kwotę 3000 (trzech tysięcy) złotych tytułem kosztów ustanowienia pełnomocnika z wyboru
VI
na podstawieart. 627 k.p.k.zasądza w całości od oskarżonegoT. L.na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe w kwocie 3.p964,92 zł (trzech tysięcy dziewięciuset sześćdziesięciu czterech złotych dziewięćdziesięciu dwóch groszy), w tym na podstawieart. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 23 czerwca 1973r. o opłatach w sprawach karnychwymierza mu 400 (czterysta) złotych opłaty.
UZASADNIENIE
Formularz UK 1
Sygnatura akt
II K 1983/18
Jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku dotyczy tylko niektórych czynów lub niektórych oskarżonych, sąd może ograniczyć uzasadnienie do części wyroku objętych wnioskiem. Jeżeli wyrok został wydany w trybieart. 343, art. 343a lub art. 387 k.p.k.albo jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku obejmuje jedynie rozstrzygnięcie o karze i o innych konsekwencjach prawnych czynu, sąd może ograniczyć uzasadnienie do informacji zawartych w częściach 3 – 8 formularza.
1
USTALENIE FAKTÓW
Fakty uznane za udowodnione
Lp.
Wskazać oskarżonego.
Wskazać czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano).
Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za udowodnione.
Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.
1
T. L.
art. 177 § 2 kk
Czyn opisany w części wstępnej wyroku, przy wyeliminowaniu sformułowania „znajdując się na obwodnicy miasta”
Dokumentacja medyczna – k. 7,
Protokoły oględzin wraz z dokumentacją fotograficzną – k. 8-12, 24-25, 38, 80-82, 83-90, 168-174, 226-231, 232, 240, 245-249, 252-253,
Plan miejsca wypadku – k. 294,
Monitoring – k. 16,
Zeznania świadkaP. F.– k. 20-21,
Zeznania świadkaM. L.– k. 23, 439,
Zeznania świadkaK. M.– k. 95-96, 439
Opinie biegłych – k. 46-52, 59, 91-91, 102-140, 277-279, 311-339,
Wyjaśnienia oskarżonego – k. 437,
Fakty uznane za nieudowodnione
Lp.
Wskazać oskarżonego.
Wskazać czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano).
Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za nieudowodnione.
Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.
1
T. L.
art. 177 § 2 kk
Popełnienie czynu na obwodnicy miasta
Stosownie doart. 168 k.p.k.fakty powszechnie znane nie wymagają dowodu, jest faktem powszechnie znanym, żeK.nie posiada obwodnicy, aulica (...)znajduje się w centrum miasta
2
OCena DOWOdów
2.1
Dowody będące podstawą ustalenia faktów
Wskazać L.p. odnoszącą siędo faktu z pkt 1.1
Dowód
Zwięźle o powodach uznania dowodu.
Zeznania świadkaP. F.wyłącznie w zakresie trasy pokonanej przezT. L.oraz warunków panujących w miejscu zdarzenia
Brak podstaw do kwestionowania dowodu, dowód koresponduje z pozostałą częścią materiału dowodowego, w zakresie, w jakim został uznany za wiarygodny
Wyjaśnienia oskarżonego k. 437
Korespondują z opiniami biegłych
Dokumentacja medyczna – k. 7,
Protokoły oględzin wraz z dokumentacją fotograficzną – k. 8-12, 24-25, 38, 80-82, 83-90, 168-174, 226-231, 232, 240, 245-249, 252-253,
Plan miejsca wypadku – k. 294,
Monitoring – k. 16,
Treść dokumentów zawartych w aktach sprawy nie budzi w ocenie Sądu wątpliwości, gdyż zostały one sporządzone w prawidłowy sposób, przez osoby posiadające ku temu stosowne uprawnienia, a ich treść nie była w toku postępowania kwestionowana.
Opinie biegłych – k. 46-52, 59, 91-91, 102-140, 277-279, 311-339,
Opinie biegłych Sąd ocenił jako jasne, spójne, wyczerpujące, sporządzone w oparciu o szeroką wiedzę specjalistyczną biegłych. Opinie nie były w żaden sposób kwestionowane.
2.2
Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne orazniemające znaczenia dla ustalenia faktów)
Wskazać L.p. odnoszącą się do faktu z pkt 1
Dowód
Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu.
Zeznania świadkaP. F.w zakresie, wjakim świadek wskazuje, żeT. L.odbił na lewo by uniknąć zderzenia z motocyklistą jadącym jadącym w kierunku pojazduT. L., jak również w zakresie prędkości motocykla
Sprzeczność z wyjaśnieniami samego oskarżonego oraz opiniami biegłych
Wyjaśnienia oskarżonego – k. 61-62, 72, 354, -
Sprzeczność z późniejszymi wyjaśnieniami samego oskarżonego oraz opiniami biegłych
Zeznania świadkaA. S.– k. 236-237, 486
Sprzeczność z wyjaśnieniami samego oskarżonego oraz opiniami biegłych
3
PODSTAWA PRAWNA WYROKU
Wskazać punkt z wyroku odnoszący się do przypisanego czynu.
Przy każdym czynie wskazać oskarżonego.
X
3.1
Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania zgodna z zarzutem
I
T. L.
Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej.
Sprawstwo oskarżonego nie budzi wątpliwości. Materiał dowodowy dowodzi, że oskarżony dopuścił się zarzucanego mu czynu. Czynem tym wypełnił znamiona przestępstwa określonego wart. 177 § 1 i 2 k.k.
3.2
Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania niezgodna z zarzutem
Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej.
3.3
Warunkowe umorzenie postępowania
Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach warunkowego umorzenia postępowania.
3.4
Umorzenie postępowania
Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach umorzenia postępowania.
3.5
Uniewinnienie
Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach uniewinnienia.
4
KARY, Środki Karne, PRzepadek, Środki Kompensacyjne i środki związane z poddaniem sprawcy próbie
Wskazać oskarżonego.
Wskazać punkt rozstrzygnięciaz wyroku.
Wskazać punktz wyroku odnoszący siędo przypisanego czynu.
Przytoczyć okoliczności.
T. L.
I
I
W myślart. 53 k.k.Sąd wymierza karę według swojego uznania, w granicach przewidzianych przez ustawę, bacząc, by jej dolegliwość nie przekraczała stopnia winy, uwzględniając stopień społecznej szkodliwości czynu oraz biorąc pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze, które ma osiągnąć w stosunku do skazanego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa (§ 1). Wymierzając karę, sąd uwzględnia w szczególności motywację i sposób zachowania się sprawcy, popełnienie przestępstwa wspólnie z nieletnim, rodzaj i stopień naruszenia ciążących na sprawcy obowiązków, rodzaj i rozmiar ujemnych następstw przestępstwa, właściwości i warunki osobiste sprawcy, sposób życia przed popełnieniem przestępstwa i zachowanie się po jego popełnieniu, a zwłaszcza staranie o naprawienie szkody lub zadośćuczynienie w innej formie społecznemu poczuciu sprawiedliwości, a także zachowanie się pokrzywdzonego (§ 2). Wymierzając karę sąd bierze także pod uwagę pozytywne wyniki przeprowadzonej mediacji pomiędzy pokrzywdzonym a sprawcą albo ugodę pomiędzy nimi osiągniętą w postępowaniu przed sądem lub prokuratorem (§ 3).
Sąd nie dostrzegł żadnych okoliczności łagodzących wobec oskarżonego. Uprzedniej niekaralności oskarżonego Sąd nie ocenił jako okoliczności łagodzącej, albowiem stan taki winien stanowić normę w życiu każdego człowieka. Zgodnie z powołanym przepisem Sąd winien brać pod uwagę m.in. sposób życia przed popełnieniem przestępstwa. Oskarżony w dacie popełnienia zarzucanego mu w niniejszym postępowaniu czynu był osobą niekaraną, niemniej jednak w jego życiu miał miejsce szereg zdarzeń nietypowych z punktu widzenia życia przeciętnego człowieka, które winny skłonić go do ostrożności w prowadzeniu pojazdu i stanowić dla niego przestrogę. Oskarżony w nieodległej przeszłości brał bowiem udział w zdarzeniu drogowym, w którym inny uczestnik tego zdarzenia poniósł śmierć. Konsekwencją tego zdarzenia było postępowanie karne toczące się z aktywnym udziałem oskarżonego. Oskarżony poznał treść stawianego mu wówczas zarzutu, brał udział w przesłuchaniu go jako podejrzanego, złożył wniosek o dobrowolne poddanie się karze, miał świadomość wyznaczenia posiedzenia przed Sądem w tej sprawie, a więc prowadzenia przeciwko niemu postępowania sądowego. Rozsądnie myślący dorosły człowiek wyprowadziłby z tego szeregu zdarzeń wnioski skłaniające go do podjęcia takich zachowań, które umożliwiłyby mu uniknięcie w przyszłości ponownego uczestnictwa w takich zdarzeniach. Oskarżony z uprzednich zdarzeń żadnych wniosków nie wyciągnął. Do zdarzenia objętego zarzutem w niniejszym postępowaniu doprowadził wykazując się daleko idącym lekceważeniem zasad ruchu drogowego. Jak wynika z niekwestionowanych przez strony ustaleń w postaci opinii biegłych, opartych również na danych zapisanych w pamięci samochodu kierowanego przez oskarżonego, będąc w centrum miejscowości turystycznej, w terenie nie tylko zabudowanym, ale objętym dodatkowym ograniczeniem prędkości do 40 km/h kierował samochodem z prędkością 81 km/h, a więc przekraczającą przeszło podwójnie prędkość dopuszczalną, ale nadto wynoszącą 90 % prędkości maksymalnej dozwolonej w terenie niezabudowanym. Z prędkością taką oskarżony poruszał się nie tylko na drodze z ograniczeniem do 40 km/h, ale z prędkością taką wjechał w tunel, który z racji swych walorów konstrukcyjnych stanowi utrudnienie zarówno w obserwacji drogi, z racji zaciemnienia z jakim należy się liczyć wjeżdżając do tunelu, ale również możliwych utrudnień w zakresie przyczepności samochodu, z czym ostatecznie oskarżony miał do czynienia, albowiem tunel z racji swej oczywistej konstrukcji utrudnia wysychanie jezdni i należy się liczyć z wilgocią na jej powierzchni. Ponadto w początkowej części tunelu, do którego oskarżony wjechał z opisaną prędkością znajduje się zakręt, dodatkowo ograniczający widoczność. Zakręt ten jest dostrzegalny dla każdego kierującego prawidłowo obserwującego drogę i winien skłonić kierującego do podejmowania takich manewrów i utrzymywania takiej prędkości, która umożliwi panowanie nad kierowanym pojazdem. Opisane niedogodności, z jakimi spotyka się kierujący przejeżdżając przez opisany tunel nie mogą w żaden sposób stanowić usprawiedliwienia dla oskarżonego, albowiem to na kierującym, stosownie doart. 19 ust. 1 ustawy Prawo o ruchu drogowymciąży obowiązek jazdy z prędkością zapewniającą panowanie nad pojazdem, z uwzględnieniem warunków, w jakich ruch się odbywa, a w szczególności rzeźby terenu, jak również stanu i widoczności drogi. W tej sytuacji, uwzględniając tragiczne konsekwencje czynu oskarżonego Sąd uznał za zasadne wymierzenie mu kary czterech lat pozbawienia wolności.
T. L.
III
III
Okoliczności przyjęte przez Sąd jako obciążające przy wymiarze kary były również istotne dla wymiaru środka karnego zakazu prowadzenia pojazdów. Opisany powyżej sposób prowadzenia pojazdu, absolutna lekkomyślność w zakresie ograniczeń wynikających zarówno z ograniczenia prędkości, jak i ukształtowania i walorów miejsca zdarzenia, przy uwzględnieniu tragicznych konsekwencji zachowania oskarżonego jako kierowcy przemawia za orzeczeniem zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres dziesięciu lat
5
Inne ROZSTRZYGNIĘCIA ZAwarte w WYROKU
Wskazać oskarżonego.
Wskazać punkt rozstrzygnięciaz wyroku.
Wskazać punkt z wyroku odnoszący się do przypisanego czynu.
Przytoczyć okoliczności.
T. L.
II
Art. 63 § 1 i 5 k.k.stanowi, że na poczet orzeczonej kary zalicza się okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie, zaokrąglając w górę do pełnego dnia, przy czym jeden dzień rzeczywistego pozbawienia wolności równa się jednemu dniowi kary pozbawienia wolności, dwóm dniom kary ograniczenia wolności lub dwóm dziennym stawkom grzywny. Za dzień przyjmuje się okres 24 godzin liczony od chwili rzeczywistego pozbawienia wolności. Stosownie do powołanych przepisów Sąd zaliczył na poczet orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności okres rzeczywistego pozbawienia wolności oskarżonego w niniejszej sprawie.
T. L.
IV
Art. 63 § 4 k.k.stanowi, że na poczet orzeczonego środka karnego, o którym mowa wart. 39 pkt 3, zalicza się okres zatrzymania prawa jazdy lub innego odpowiedniego dokumentu. Stosownie do tego przepisu Sąd zaliczył na poczet orzeczonego środka karnego zakazu prowadzenia pojazdów okres zatrzymania prawa jazdy.
6. Omówienie innych zagadnień
W tym miejscu sąd może odnieść się do innych kwestii mających znaczenie dla rozstrzygnięcia,a niewyjaśnionych w innych częściach uzasadnienia, w tym do wyjaśnienia, dlaczego nie zastosował określonej instytucji prawa karnego, zwłaszcza w przypadku wnioskowania orzeczenia takiej instytucji przez stronę.
7
KOszty procesu
Wskazać oskarżonego.
Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.
Przytoczyć okoliczności.
T. L.
V i VI
W myślart. 627 k.p.k.od skazanego w sprawach z oskarżenia publicznego sąd zasądza koszty sądowe na rzecz Skarbu Państwa oraz wydatki na rzecz oskarżyciela posiłkowego. Z uwagi na wiek oskarżonego, posiadane wykształcenie i brak przeciwwskazań do wykonywania pracy zarobkowej Sąd nie znalazł podstaw do zwolnienia oskarżonego od kosztów sądowych i zasądził od oskarżonej koszty sądowe w całości, jak również zasądził na rzecz oskarżyciela posiłkowego należność z tytułu ustanowienia pełnomocnika z wyboru.
6
Podpis | ```yaml
court_name: Sąd Rejonowy w Jeleniej Górze
date: '2020-01-14'
department_name: II Wydział Karny
judges:
- Sędzia Anna Skibińska
legal_bases:
- art. 177 § 1 i 2 k.k.
- art. 343, art. 343a lub art. 387 k.p.k.
- art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 23 czerwca 1973r. o opłatach w sprawach karnych
- art. 19 ust. 1 ustawy Prawo o ruchu drogowym
recorder: Katarzyna Jagiełło
signature: II K 1983/18
``` |
153510000006003_XII_C_001985_2014_Uz_2015-02-11_002 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygnatura akt XII C 1985/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Poznań, dnia 11 lutego 2015 r.
Sąd Okręgowy w Poznaniu XII Wydział Cywilny w następującym składzie:
Przewodniczący:SSO Anna Łosik
Protokolant:Protokolant sądowy Agata Zbąszyniak
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 11 lutego 2015 r. wP.
sprawy z powództwaL. P.
przeciwkoSkarbowi Państwa Prezesowi Sądu Rejonowego w Szamotułach
o zapłatę
1
Powództwo oddala.
2
Nie obciąża powoda kosztami postępowania poniesionymi przez pozwanego.
SSO Anna Łosik
Sygnatura akt: XII C 1985/14
UZASADNIENIE
Pozwem z dnia 19 sierpnia 2014 r., złożonym w Sądzie Okręgowym w Poznaniu dnia 25 sierpnia 2014 r., powód domagał się zasądzenia od pozwanego – Skarbu Państwa, reprezentowanego przez Prezesa Sądu Rejonowego w Szamotułach, kwoty 100.000,00 zł (sto tysięcy złotych) tytułem odszkodowania i zadośćuczynienia za utratę wiary w sprawiedliwość oraz nieotrzymanie przyszłych dochodów z powodu braku komputerów do edukacji, w związku z wydaniem przez Sąd Rejonowy(...)postanowienia z dnia 7 kwietnia 2009 r. (sygn. akt(...)). Powód wskazał w uzasadnieniu, iż powołane postanowienie Sądu Rejonowego(...), na mocy którego utrzymano w mocy zaskarżone przez powoda postanowienie Prokuratora Prokuratury Rejonowej(...)z dnia 11 lutego 2009 r., zostało wydane bez zaznajomienia się z aktami sprawy i rzetelnego rozpatrzenia zażalenia powoda z dnia 17 lutego 2009 r. Powód dowodzi, iż poniósł starty moralne oraz utracił przyszłe dochody w wyniku dokonanego w dniu 28 stycznia 2009 r. przeszukania jego mieszkania, w czasie którego zajęto kwotę pieniężną w wysokości 4.470,00 zł, która nie stanowiła własności powoda. Następnie dnia 6 lutego 2009 r. został sporządzony protokół tymczasowego zajęcia w/w kwoty, a postanowieniem Prokuratora Prokuratury Rejonowej(...)z dnia 11 lutego 2009 r. dokonano zabezpieczenia na mieniu powoda w związku z grożącą mu karą grzywny oraz obowiązkiem naprawienia szkody.
Jednocześnie powód wniósł o zwolnienie od kosztów sądowych oraz o ustanowienie pełnomocnika z urzędu.
Postanowieniem z dnia 9 września 2014 r. Sąd zwolnił powoda od kosztów sądowych i oddalił wniosek powoda o ustanowienia pełnomocnika z urzędu.
W odpowiedzi na pozew Skarb Państwa, reprezentowany przez Prezesa Sądu Rejonowego w Szamotułach, zastępowany przez Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa, wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda kosztów postępowania na rzecz Skarbu Państwa, w tym kosztów zastępstwa procesowego na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa. W uzasadnieniu pisma pozwany podniósł zarzut przedawnienia roszczeń. Z ostrożności procesowej pozwany wskazał, iż zgodnie zart. 4171§ 2 kodeksu cywilnego, naprawienia szkody wyrządzonej przez wydanie prawomocnego orzeczenia lub ostatecznej decyzji można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu ich niezgodności z prawem, zaś powód nie przedstawił dowodów wskazujących na to, aby opisane przez niego działania organów państwa zostały uznane za niezgodne z prawem. Ponadto pozwany wskazał, że powód nie wykazał spełnienia przesłanek zasądzenia na jego rzecz zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.
Powód w piśmie z dnia 15 stycznia 2015 r. odniósł się do zarzutu przedawnienia, stwierdzając, że o odpowiedzialności pozwanego dowiedział się w 2013 r.
Sąd ustalił następujący stan faktyczny:
Przeciwko powodowi toczyło się postępowanie przygotowawcze, w związku z podejrzeniem popełnienia przestępstwa wyłudzenia kredytów na szkodę wielu banków poprzez przedkładanie sfałszowanych zaświadczeń o zatrudnieniu i zarobkach. W związku z tym dnia 28 stycznia 2009 r. Komenda Powiatowa Policji wS.dokonała czynności nie cierpiącej zwłoki w postaci przeszukania mieszkania powoda przyul. (...)wP., przy którym był obecny powód. Z przeszukania sporządzono protokół, w którym znajduje się spis zabezpieczonych rzeczy, obejmujący 147 pozycji, w tym kwotę pieniężną w wysokości 4.470zł. Pieniądze znajdowały się w kopercie opisanej w następujący sposób: „W dniu dziadka 22.01.2009 r. Od Dziadka(...)Dla wnukówN.iS. P.Na kupno 2 komputerów”. Czynność przeszukania została zatwierdzona postanowieniem z dnia 3 lutego 2009 r. (sygn. akt(...)), wydanym przez asesora Prokuratury Rejonowej w(...),A. L.. Jednocześnie postanowiono o zatrzymaniu i przechowaniu w depozycie KPP wS.przedmiotów zakwestionowanych w toku przeszukania oraz o zwrocie pieniędzy uprawnionemu. Dnia 6 lutego 2009 r. aspirantD. K.z KPPS.sporządziła protokół tymczasowego zajęcia mienia ruchomego w postaci banknotów, składających się na kwotę 4.470 zł, a dnia 9 lutego 2009 r. wystąpiono do Prokuratury Rejonowej(...)o wydanie postanowienia o zabezpieczeniu majątkowym na zabezpieczonych składnikach majątku powoda. Postanowienie o zabezpieczeniu majątkowym zostało wydane dnia 11 lutego 2009 r., w związku z grożącą powodowi karą grzywny oraz obowiązkiem naprawienia szkody. Postanowieniu temu została nadana klauzula wykonalności, zgodnie z postanowieniem Sądu Rejonowemu w(...)(...)z dnia 17 lutego 2009 r. (sygn. akt(...)
Powód w dniu 17 lutego 2009 r. wniósł do Sądu Rejonowego(...)zażalenie na postanowienie prokuratora z dnia 11 lutego 2009 r., powołując się na przekroczenie terminu 7 dni na wydanie takiego postanowienia. Sąd Rejonowy(...)dnia 7 kwietnia wydał postanowienie w sprawie(...), w którym utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie. Sąd stwierdził, że zajęcie pieniędzy nastąpiło dopiero dnia 6 lutego 2009 r., a powód w czasie dokonywania czynności przeszukania nie podnosił zastrzeżeń, w szczególności nie twierdził, by pieniądze stanowiły własność jego dzieci.
Powód wnosił też o dyscyplinarne ukaranie funkcjonariuszy Komendy Powiatowej Policji wS.. W tym celu dnia 17 września 2013 r. złożył skargę do(...)Komendanta Wojewódzkiego Policji wP., wnosząc o ukaranie dyscyplinarneD. K.iA. K.za to, że sporządzili protokół zajęcia mienia ruchomego dnia 6 lutego 2009 r., podczas gdy faktycznie pieniądze zabezpieczono w dniu 28 stycznia 2009 r. Skargę uznano za bezzasadną, o czym poinformowano powoda w piśmie z dnia 17 października 2013 r. Jednocześnie wskazano, że w sprawie opisanego w skardze przekroczenia uprawnień Prokuratura Rejonowa w(...)prowadziła śledztwo (sygn. akt(...)), które zostało umorzone ze względu na brak znamion czynu zabronionego. Powód dnia 9 września 2013 r. złożył wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego we wskazanym wcześniej zakresie bezpośrednio do Komendanta Powiatowego Policji wS.. Komendant dnia 7 października 2014 r. wydał postanowienie nr(...)
H. (...)- (...)o odmowie wszczęcia postępowania dyscyplinarnego przeciwko st. asp.D. K..N.skutek zażalenia powoda(...)Komendant Wojewódzki Policji wP.dnia 15 listopada 2013 r. wydał postanowienie nr(...)którym utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie. Z treści uzasadnienia wynika, iż dopatrzono się pewnych nieprawidłowości w postępowaniu funkcjonariuszy, jednak popełniony czyn dyscyplinarny uległ przedawnieniu, bowiem zgodnie zart. 135 ust. 4 ustawy o Policjikary dyscyplinarnej nie można wymierzyć po upływie roku do dnia popełnienia przestępstwa.
Powód ponownie wnosił o uchylenie ustanowionego zabezpieczenia majątkowego. Sąd Okręgowy(...)dnia 10 marca 2014 r. wydał postanowienie o odmowie uchylenia zabezpieczenia majątkowego. W wyniku wniesionego zażalenia sprawę rozpatrywał Sąd Apelacyjny w Poznaniu, który postanowieniem z dnia 20 maja 2014 r. (sygn. akt(...)utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie Sądu Okręgowego.
Ustalając przedstawiony wyżej stan faktyczny Sąd wziął pod uwagę przedstawione przez powoda kserokopie dokumentów, dotyczących prowadzonego przeciwko powodowi postępowania przygotowawczego oraz postępowań zainicjowanych na skutek wnoszonych przez powoda zażaleń w przedmiocie ustalonego zabezpieczenia majątkowego, bowiem pozwany nie kwestionował, że kopie te wiernie odzwierciedlają treść oryginałów. W ocenie Sądu przedstawione dowody oddają przebieg poszczególnych postępowań.
Sąd zważył, co następuje:
Powód domagał się zasądzenia na jego rzecz kwoty 100.000,00 zł, w tym 60.000,00 zł tytułem odszkodowania i 40.000,00 tytułem zadośćuczynienia. Wobec tak określonego żądania powoda Sąd musiał zbadać, czy powód jest uprawniony do występowania z takim roszczeniem oraz czy zostały spełnione przesłanki, warunkujące zasądzenie od pozwanego odszkodowania i zadośćuczynienia w przedstawionym stanie faktycznym.
W toku postępowania powód wielokrotnie przyznał, iż kwota 4.470 zł, będąca przedmiotem zabezpieczenia majątkowego, w istocie nie była jego własnością. Pieniądze, które uległy zajęciu, należały do osób trzecich – ojca powoda albo jego dzieci. Powód nie wskazywał jednoznacznie, do kogo należały pieniądze w dniu ich zajęcia. Oznacza to, że powód nie jest legitymowany do występowania z roszczeniem odszkodowawczym na swoją rzecz, bowiem powinna uczynić to osoba posiadająca tytuł prawny do wskazanej sumy pieniężnej.
Kolejną kwestią podlegającą rozważeniu przez Sąd jest wysokość żądanego odszkodowania, określona przez powoda na 60.000,00 zł. Funkcją odszkodowania jest wyrównanie poniesionej przez poszkodowanego szkody majątkowej – zarówno w postaci rzeczywiście poniesionej straty, jak i utraconych korzyści. Podstawową przesłanką odpowiedzialności odszkodowawczej jest istnienie szkody, rozumianej jako uszczerbek w majątku poszkodowanego, zaś rozmiar szkody powinien zostać dowiedziony przez powoda. W niniejszej sprawie powód domagał się zwrotu nieotrzymania przyszłych dochodów z powodu braku komputerów do edukacji (dla jego dzieci). Podkreślenia wymaga, że powód nie wskazał sposobu wyliczenia tej szkody ani nie uprawdopodobnił jej poniesienia. Powód ogólnikowo wskazywał, iż w wyniku dokonanego zabezpieczenia majątkowego nie był w stanie kupić dzieciom komputerów, co negatywnie wpływa na ich możliwości w zakresie edukacji. W przypadku dochodzenia szkody w postaci utraconych korzyści należy wykazać z dużym stopniem prawdopodobieństwa, graniczącym z pewnością, iż gdyby nie zachowanie sprawcy, poszkodowany odniósłby określone korzyści. Taka szkoda ma zawsze charakter hipotetyczny, dlatego należy ją wyliczyć w oparciu o realne przesłanki. W przypadku rozpatrywanej sprawy nie mamy do czynienia z wysokim stopniem prawdopodobieństwa uzyskania przez powoda określonych korzyści. Możemy tu mówić co najwyżej o szkodzie ewentualnej, która nie podlega naprawieniu. Należy bowiem odróżnić szkodę w postaci utraconego zysku, od sytuacji, w której dochodzi jedynie do utraty samej szansy uzyskania określonej korzyści majątkowej. O wystąpieniu szkody w postaci lucrum cessans decyduje wysoki, graniczący z pewnością stopień prawdopodobieństwa uzyskania określonych korzyści, gdyby nie wystąpiło zdarzenie uznane za przyczynę szkody (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 21 czerwca 2011 r., I CSK 598/10).
Odnosząc się do żądania zadośćuczynienia za naruszenie dobra osobistego w postaci utarty wiary w sprawiedliwość Sąd uznał, iż nie istnieje takie dobro osobiste, w związku z czym nie możemy mówić o jego naruszeniu. Ustawodawca wart. 23 kodeksu cywilnegowskazuje otwarty katalog dóbr osobistych, dlatego możliwe jest jego poszerzenie o dobra niewymienione wprost w ustawie i dostosowywanie istniejącego katalogu do zmieniających się potrzeb społecznych, jednak nie może to prowadzić do konstruowania całkowicie abstrakcyjnych dóbr osobistych. Aby uznać, że mamy do czynienia z nowym dobrym osobistym konieczne jest nie tylko subiektywne przekonanie jednej osoby, lecz również przyjęcie kryteriów zobiektywizowanych, odwołujących się do powszechnego odczucia. W ocenie Sądu przywołana przez powoda „wiara w sprawiedliwość” nie spełnia tych kryteriów.
W niniejszej sprawie powód domagał się zapłaty odszkodowania oraz zadośćuczynienia od Skarbu Państwa, co oznacza, iż zbadać należy przesłanki jego odpowiedzialności, uregulowane wart. 417 kodeksu cywilnego. Zgodnie z treściąart. 417 § 1 kcza szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa. Przepis ten stanowi, że każdy ma prawo do wynagrodzenia za szkodę, jaka została mu wyrządzona przez niezgodne z prawem działanie organu władzy publicznej. Szkoda ta musi zostać wyrządzona przy wykonywaniu władzy publicznej, tj. w ramach przysługujących danemu organowi uprawnień. Oznacza to, że pomiędzy działalnością władzy publicznej a powstałą szkodą musi istnieć adekwatny związek przyczynowy, przy czym do ustalenia odpowiedzialności Skarbu Państwa nie ma znaczenia, jaka osoba jest bezpośrednim sprawcą szkody. Jednocześnie musi być spełniona przesłanka bezprawności, którą należy rozumieć jako niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie, także sędziego przy wykonywaniu władzy sądowniczej (wyrok SN z dnia 5 sierpnia 2005 r., II CK 27/2005, niepubl.). Wydawania orzeczeń w ramach przysługujących uprawnień i swobody orzekania nie można uznać za działanie niezgodne z prawem.
Szczególną postać odpowiedzialności wprowadzaart. 4171§ 2 kc, który stanowi, iż jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie prawomocnego orzeczenia lub ostatecznej decyzji, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu ich niezgodności z prawem, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej – jest to tzw. prejudykat. Powód nie uzyskał stosownego stwierdzenia niezgodności z prawem przedmiotowego orzeczenia, które byłoby podstawą dla ustalenia odpowiedzialności Skarbu Państwa, zaś Sąd w niniejszym postępowaniu nie miał kompetencji do rozstrzygania o zgodności z prawem postanowienia Sądu Rejonowego w Szamotułach, którego dotyczy pozew. Postanowienie to było już weryfikowane zgodnie z obowiązującymi przepisami.
Co więcej, Sąd uznał, iż należy przychylić się do stanowiska pozwanego, zgodnie z którym, w sprawie doszło już do przedawnienia roszczeń. Zgodnie zart. 4421§ 1 kcroszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże termin ten nie może być dłuższy niż dziesięć lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę. Powód od samego początku miał wiedzę o potencjalnej szkodzie i osobie zobowiązanej do jej naprawienia, o czym niewątpliwie świadczy fakt podejmowania starań w celu uchylenia zaskarżonej czynności – od momentu wydania zaskarżonego postanowienia prokuratora.
Biorąc pod uwagę przedstawione powyżej okoliczności, powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie, w związku z czym Sąd oddalił je w całości.
Mając na względzie subiektywne przekonanie powoda o słuszności zgłaszanych roszczeń i działań podejmowanych w sprawie, wynikających z poczucia pokrzywdzenia z powodu czynności organów władzy publicznej, a ponadto biorąc pod uwagę, iż powód obecnie przebywa w Areszcie Śledczym wS., Sąd postanowił nie obciążać powoda kosztami niniejszego postępowania, w tym kosztami zastępstwa procesowego strony pozwanej.
SSO Anna Łosik | ```yaml
court_name: Sąd Okręgowy w Poznaniu
date: '2015-02-11'
department_name: XII Wydział Cywilny
judges:
- Anna Łosik
legal_bases:
- art. 417 kodeksu cywilnego
- art. 135 ust. 4 ustawy o Policji
recorder: Protokolant sądowy Agata Zbąszyniak
signature: XII C 1985/14
``` |
151025200001006_II_K_000003_2021_Uz_2021-04-01_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt II K 3/21
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 10 marca 2021r.
Sąd Rejonowy w Toruniu II Wydział Karny w składzie:
Przewodniczący:
Sędzia SR Marek Tyciński
Protokolant:
sekr. sądowy Marcin Szymczak
przy udziale Prokuratora Prokuratury Rejonowej Toruń-Wschód wT.
po rozpoznaniu w dniu 10 marca 2021r.
sprawy:
oskarżonegoP. K.urodz. (...)wT.
synaP.iA. z d. K.
oskarżonego o to, że:
W dniu 7 czerwca 2019 roku około godziny 16:20 w m.Ł.przydrodze krajowej nr (...)na wysokości(...)w kierunku m.T.wspólnie i w porozumieniu zD. R.dokonał zniszczenia mienia w postaci poboczadrogi krajowej nr (...)poprzez wykopanie 13 (trzynastu) dołów o wymiarach ok. 1 m3 każdy, czym spowodował łączną wartość strat w wysokości 1960 zł na szkodę(...)wT.przy czym czynu tego dopuścił się w ciągu pięciu lat po odbyciu 6 miesięcy kary pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego w Toruniu IIK 100/16
tj. o przestępstwo zart. 288 § 1 kkw zw. zart. 64 § 1 kk
orzeka
I
Uznaje oskarżonegoP. K.za winnego popełnienia zarzucanego mu w akcie oskarżenia czynu, tj. występku zart. 288 § 1 kkw zw. zart. 64 § 1 kki za to na mocyart. 288 § 1 kkpo zast.art. 4 § 1 kkw zw. zart. 37a kkw zw. zart. 34 § 1, 1a pkt 1 kkiart. 35 § 1 kkwymierza mu karę 1 (jednego) roku ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnie kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 30 (trzydziestu) godzin miesięcznie;
II
Na mocyart. 46 § 1 kkzasądza od oskarżonego na rzecz(...)wT.kwoty 980 zł (dziewięćset osiemdziesiąt złotych) tytułem naprawienia ½ części szkody;
III
Zasądza od Skarbu Państwa na rzecz kancelarii adwokackiej adw.J. W.kwotę 738 zł (siedemset trzydzieści osiem złotych) brutto tytułem zwrotu kosztów obrony udzielonej z urzędu;
IV
Zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 180 zł (sto osiemdziesiąt złotych) tytułem opłaty i obciąża kosztami postępowania w wysokości 1353,46 zł (tysiąc trzysta pięćdziesiąt trzy złote czterdzieści sześć groszy).
UZASADNIENIE
Formularz UK 1
Sygnatura akt
(...)
Jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku dotyczy tylko niektórych czynów lub niektórych oskarżonych, sąd może ograniczyć uzasadnienie do części wyroku objętych wnioskiem. Jeżeli wyrok został wydany w trybieart. 343, art. 343a lub art. 387 k.p.k.albo jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku obejmuje jedynie rozstrzygnięcie o karze i o innych konsekwencjach prawnych czynu, sąd może ograniczyć uzasadnienie do informacji zawartych w częściach 3–8 formularza.
USTALENIE FAKTÓW
Fakty uznane za udowodnione
Lp.
Oskarżony
Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)
1.1.1.
P. K.
W dniu 7 czerwca 2019 roku około godziny 16:20 w m.Ł.przydrodze krajowej nr (...)na wysokości(...)w kierunku m.T.wspólnie i w porozumieniu zD. R.dokonał zniszczenia mienia w postaci poboczadrogi krajowej nr (...)poprzez wykopanie 13 (trzynastu) dołów o wymiarach ok. 1 m3 każdy, czym spowodował łączną wartość strat w wysokości 1960 zł na szkodę(...)wT.przy czym czynu tego dopuścił się w ciągu pięciu lat po odbyciu 6 miesięcy kary pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego w Toruniu IIK 100/16
tj. o przestępstwo zart. 288 § 1 kkw zw. zart. 64 § 1 kk
Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za udowodnione
Dowód
Numer karty
Fakty uznane za nieudowodnione
Lp.
Oskarżony
Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)
1.2.1.
Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za nieudowodnione
Dowód
Numer karty
OCena DOWOdów
Dowody będące podstawą ustalenia faktów
Lp. faktu z pkt 1.1
Dowód
Zwięźle o powodach uznania dowodu
Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)
Lp. faktu z pkt 1.1 albo 1.2
Dowód
Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu
PODSTAWA PRAWNA WYROKU
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku
Oskarżony
☐
3.1. Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania zgodna z zarzutem
Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej
☐
3.2. Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania niezgodna z zarzutem
Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej
☐
3.3. Warunkowe umorzenie postępowania
Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach warunkowego umorzenia postępowania
☐
3.4. Umorzenie postępowania
Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach umorzenia postępowania
☐
3.5. Uniewinnienie
Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach uniewinnienia
KARY, Środki Karne, PRzepadek, Środki Kompensacyjne iśrodki związane z poddaniem sprawcy próbie
Oskarżony
Punkt rozstrzygnięciaz wyroku
Punkt z wyroku odnoszący siędo przypisanego czynu
Przytoczyć okoliczności
P. K.
I
I
Oskarżony przyznał się do popełnienia czynu i dobrowolnie poddał się karze. Jak sam przyznał uczynił to z głupoty. Pomimo wielokrotnej karalności i działania w recydywie uwzględniając charakter zdarzenia i małą wartość szkody sąd poprzestał na orzeczeniu kary 1 roku ograniczenia wolności. Omyłkowo wymiar godzi prac miesięcznych zawyżono orzekając w wyższym wymiarze niż uzgodniono.
Inne ROZSTRZYGNIĘCIA ZAwarte w WYROKU
Oskarżony
Punkt rozstrzygnięciaz wyroku
Punkt z wyroku odnoszący się do przypisanego czynu
Przytoczyć okoliczności
inne zagadnienia
W tym miejscu sąd może odnieść się do innych kwestii mających znaczenie dla rozstrzygnięcia,a niewyjaśnionych w innych częściach uzasadnienia, w tym do wyjaśnienia, dlaczego nie zastosował określonej instytucji prawa karnego, zwłaszcza w przypadku wnioskowania orzeczenia takiej instytucji przez stronę
KOszty procesu
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku
Przytoczyć okoliczności
Podpis | ```yaml
court_name: Sąd Rejonowy w Toruniu
date: '2021-03-10'
department_name: II Wydział Karny
judges:
- Marek Tyciński
legal_bases:
- art. 34 § 1, 1a pkt 1 kk
- art. 343, art. 343a lub art. 387 k.p.k.
recorder: sekr. sądowy Marcin Szymczak
signature: II K 3/21
``` |
150515000003506_VII_Ka_000714_2013_Uz_2013-09-04_003 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt VII Ka 714/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 4 września 2013 r.
Sąd Okręgowy w Olsztynie w VII Wydziale Karnym Odwoławczym
w składzie:
Przewodniczący: SSO Remigiusz Chmielewski,
Sędziowie: SO Małgorzata Tomkiewicz,
SO Dariusz Firkowski (spr.),
Protokolant sekr. sądowy Elżbieta Łotowska
przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej Małgorzaty Stypułkowskiej
po rozpoznaniu w dniu 4 września 2013r.
sprawyM. D. (1)(D.)
oskarżonego o przestępstwo zart. 190§1kkw zb. zart. 216§1kkw zw. zart. 11§2kkw zw. zart. 12 kki in.
na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego
od wyroku Sądu Rejonowego w Bartoszycach z dnia 23 kwietnia 2013r. sygn. akt II K 662/12
I zaskarżony wyrok uchyla i sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Bartoszycach przekazuje,
II zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adwokataM. D. (2)kwotę 420 ( czterysta dwadzieścia ) zł tytułem opłaty za obronę z urzędu oskarżonegoM. D. (1)w postępowaniu odwoławczym oraz kwotę 96,60 (dziewięćdziesiąt sześć złotych i sześćdziesiąt groszy ) zł tytułem podatku VAT od tej opłaty.
Sygn. akt VII Ka 714/13
UZASADNIENIE
M. D. (1)został oskarżony o to, że:
I w okresie od dnia 14 kwietnia 2010 roku do połowy miesiąca września 2011 roku, wB.i miejscowościK., gminaG., w woj.(...), w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, wielokrotnie groził pobiciem, zabójstwem i zniszczeniem mieniaP. K. (1), podczas ich spotkań i rozmów telefonicznych, w wysłanych mu sms-ach i pokazywał je gestem, a groźby te wzbudziły w nim uzasadnioną obawę, iż będą spełnione oraz w tym czasie wielokrotnie znieważał go, wyzywając słowami powszechnie uznanymi za obelżywe,
tj. o przestępstwo zart. 190 § 1 k.k.w zb. zart. 216 § 1 k.k.w zw. zart. 11 § 2 k.k.w zw. zart. 12 k.k.;
II latem 2010 roku, wL., w woj.(...), stosował przemoc i groźbę bezprawną wobecP. K. (1)w celu zmuszenia go do określonego działania w ten sposób, iż grożąc mu pobiciem zmuszał do podpisania przygotowanej umowy kupna - sprzedaży jego samochodu markiV. (...), onr rej. (...), a następnie uderzył go pięścią w głowę i klatkę piersiową oraz kolanem w twarz,
tj. o przestępstwo zart. 191 § 1 k.k.;
III w okresie od zimy 2010 roku do lipca 2011 roku, wB., w woj.(...), w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, co najmniej kilkakrotnie groził pobiciemK. W. (1), a groźby te wzbudziły w nim uzasadnioną obawę, iż będą spełnione,
tj. o przestępstwo zart. 190 § 1 k.k.w zw. zart. 12 k.k.;
IV w lipcu 2011 roku, wB., w woj.(...), groził pobiciemK. K., a groźba ta wzbudziła w niej uzasadnioną obawę, iż będzie spełniona oraz w tym czasie znieważał ją słowami powszechnie uznanymi za obraźliwe oraz naruszył jej nietykalność cielesną w ten sposób, że chwycił ją rękoma za ubranie i szarpał,
tj. o przestępstwo zart. 190 § 1 k.k.w zb. zart. 216 § 1 k.k.w zb. zart. 217 § 1 k.k.w zw. zart. 11 § 2 k.k.
Sąd Rejonowy w Bartoszycach wyrokiem z dnia 23 kwietnia 2013r. w sprawie II K 662/12
I oskarżonegoM. D. (1)uznał za winnego popełnienia zarzucanych mu czynów z tym jednak ustaleniem w zakresie punktu III, iż oskarżony trzykrotnie groził pobiciemK. W. (1)i za to :
- za czyn określony w pkt. I aktu oskarżenia z mocyart. 190 § 1 k.k.w zb. zart. 216§1 k.k.w zw. zart. 11 § 2 k.k.w zw. zart. 12 k.kskazał go, zaś na podstawieart. 190 § 1 kkw zw. zart. 11 § 3 kkw zw. zart. 12 kkwymierzył mu karę 8 (ośmiu) miesięcy pozbawienia wolności,
- za czyn określony w pkt. II aktu oskarżenia z mocyart. 191 § 1 kkskazał go i wymierzył mu karę 5 (pięciu) miesięcy pozbawienia wolności,
za czyn określony w pkt. III aktu oskarżenia z mocyart. 190 § 1 kkw zw. zart. 12 kkskazał go i wymierzył mu karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności,
- za czyn określony w pkt. IV aktu oskarżenia z mocyart. 190 § 1 k.k.w zb. zart. 216 § 1 k.k.w zb. zart. 217 § 1 k.k.w zw. zart. 11 § 2 k.kskazał go, zaś na podstawie art.. 190§ 1 kkw zw. 11§ 3 kkw zw. zart. 12 kkwymierzył mu karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności,
II na podstawieart. 85 k.k.iart. 86 § 1 k.k.w miejsce wymierzonych w pkt I wyroku wobec oskarżonegoM. D. (1)kar jednostkowych pozbawienia wolności wymierzył mu karę łączną 1 (jeden) roku pozbawienia wolności,
III na podstawieart. 69 § 1 i 2 k.k.,art. 70§1 pkt.1 k.k.,art. 71§1 k.k.iart. 73 §1 1 k.k.wykonanie wymierzonej wpunkcie IIkary łącznej pozbawienia wolności warunkowo zawiesił na okres 4 (czterech) lat próby, wymierzając oskarżonemu karę 80 (osiemdziesiąt) stawek dziennych grzywny ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 10 (dziesięć) złotych i oddając oskarżonego pod dozór kuratora sądowego,
IV na podstawie art. 72§1pkt.7a zobowiązał oskarżonegoM. D. (1)do powstrzymania się od kontaktowania się z pokrzywdzonymP. K. (1)osobiście, telefonicznie i internetowo.
Powyższy wyrok w całości zaskarżył obrońca oskarżonego i zarzucił mu:
1. obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia, polegającą na obrazieart. 424 §1 kpk.art. 4 kpkorazart. 7 kpkpoprzez niedostateczne wykazanie w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, dlaczego Sąd oparł swoje rozstrzygnięcie odnośnie skazania oskarżonegoM. D. (1)na zeznaniachP. K. (1).K. K.,K. W. (1),M. M. (1).M. M. (2).M. R.,J. J.iK. D.złożonych w toku postępowania przygotowawczego, pomimo iż zeznania te pozostają w rażącej sprzeczności z wyjaśnieniami oskarżonego oraz z zeznaniami świadków7A. W. (1).M. B..P. B. (1)iD. B. (1).
2. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia mający wpływ na jego treść, a polegający na niezasadnym przyjęciu, iż oskarżonyD.popełnił czyny zarzucone mu punktach II, III i IV aktu oskarżenia, pomimo braku w tym zakresie dostatecznych dowodów.
3. rażącą niewspółmierność orzeczonej wobec oskarżonego za czyn z punktu I aktu oskarżenia kary 8 miesięcy pozbawienia wolności, pomimo tego, iż w przedmiotowej sprawie występują okoliczności, wskazujące na możliwość wymierzenia oskarżonemu za ten czyn kary samoistnej grzywny.
Wskazując na powyższe skarżący wniósł o zmianę wyroku i orzeczenie za czyn z pkt. I aktu oskarżenia samoistnej kary grzywny i uniewinnienie go od czynów z pkt. II – IV lub ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.
Sąd Okręgowy zważył co następuje:
Apelacja jest zasadna w takim zakresie w jakim z jej treści wynika potrzeba uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania. W ocenie Sądu Okręgowego konieczne jest ponowne przeprowadzenie dotychczasowych dowodów a to celem ustalenia kwestii odpowiedzialności oskarżonego za zarzucane mu przestępstwa. W tej sytuacji przedwczesne jest odnoszenie się do zarzutu związanego z kwestią wymiaru kary za czyn z pkt. I aktu oskarżenia.
Przede wszystkim zgodzić się należy z zarzutem skarżącego co do braku dostatecznego wyjaśnienia w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku przyczyn, dla których nie dano wiary zeznaniom świadków:A. W., M.B.,P. B.iD. B.. Nie sposób bowiem uznać za prawidłowe jedynie stwierdzenia, że Sąd nie podziela ich twierdzeń z uwagi na ich sprzeczność z zeznaniami świadków którym dano wiarę – porównaj k.515. Oczywistym jest, że przy dwóch grupach dowodów Sąd I instancji miał prawo wybrać te, które w jego ocenie zasługują na obdarzenie ich walorem wiarygodności jednakże w takim wypadku konieczne jest tak przedstawienia okoliczności przemawiających za takim stanowiskiem ale i przekonującewykazaniepowodów, dla których inne dowody na ten przymiot nie zasługują. Tymczasem faktycznie – jak to trafnie zauważa skarżący- Sąd Rejonowy nie przedstawił analizy zeznań świadków opisujących zdarzenia zgodnie z wersją oskarżonego-k.520. W tej sytuacji w istocie nie jest możliwa kontrola instancyjna zapadłego orzeczenia, szczególnie w zakresie zachowań opisanych w pkt. II i IV aktu oskarżenia.
Ponadto w zakresie czynu z pkt. III aktu oskarżenia zauważyć należy, że uzasadnienie zaskarżonego wyroku faktycznie nie wskazuje na czyn miałyby polegaćtrzykrotnezachowania oskarżonego wobec pokrzywdzonegoK. W. (1)- porównaj k.512. Jak bowiem wynika z treści pkt. I sentencji, Sąd I instancji odmiennie niż to wskazano w akcie oskarżenia ustalił, żeM. D. (1)trzykrotnie groziłK. W.pobiciem. Tymczasem w uzasadnieniu jak na k.512 nie opisano tych trzech zachowań stwierdzając jedynie, że w okresie od zimy 2010r. do lipca 2012r. oskarżonykilkakrotniegroził pokrzywdzonemu, przy czym szczegółowo opisane jest jedynie zdarzenie faktycznie dotycząceM. Ł.. Zauważyć jednocześnie należy, żeK. W., któremu Sąd I instancji w pełni dał wiarę –k.514, w kontekście zarzutów stawianych oskarżonemu wskazywał, że świadkami zachowańM. D. (1)mieli być J.J.oraz P.B.i J.D.. Jednakże jak zdaje się wynikać z zeznań dwóch ostatnich wymienionych świadków z postępowania przygotowawczego, w czasie tego zdarzenia oskarżony miał jedynie zapukać w szybę pojazdu, którym kierował pokrzywdzony i nie wypowiadał wówczas żadnych gróźb- porównaj k.32odw-33, k.36odw.-37; Sąd Rejonowy zresztą uznał te zeznania za wiarygodne. Tym samym przy ponownym rozpoznaniu należy precyzyjnie ustalić czy ijakiezachowania oskarżonego względemK. W.winny być uznane za wyczerpujące dyspozycjęart.190§1 kk.
Odnośnie czynu z pkt. IV aktu oskarżenia, to oprócz uwag dotyczących konieczności dokonania analizy zeznań P. i D.B.konieczne jest dokonanie oceny i innych twierdzeń. Z treści zeznań pokrzywdzonego z postępowania przygotowawczego dotyczących robienia zdjęć pojazdowi przez oskarżonego wynika bowiem, że doszło wprawdzie do wymiany zdań pomiędzyM. D. (1)aK. K., jednakżeP. K.nie wspominał wówczas o tym aby oskarżony szarpał jego matkę za ubranie – k.40. RównieżK. D.stwierdziła, że nie słyszała aby oskarżony groziłK. K.a ponadto nic nie wspominała o szarpaninie-k.61odw.-62. W tej sytuacji Sąd I instancji winien wnikliwie i szczegółowo przesłuchać świadków na okoliczność zdarzenia z lipca 2011r. i dokonać ich pełnej oceny a to celem pewnego i jasnego ustalenia jego przebiegu.
Mając na uwadze powyższe okoliczności zaskarżony wyrok uchylono i sprawę przekazano do ponownego rozpoznania-art.437§2 kpk,art.438pkt.2 kpkalbowiem wskazane uchybienia pozwalają na dokonanie rozstrzygnięcia w ramach kontroli odwoławczej-art.436 kpk. Przy ponownym rozpoznaniu postępowanie należy przeprowadzić z uwzględnieniem poczynionych uwag co winno być pomocne dla ustalenia stanu faktycznego i określenia kwestii odpowiedzialności oskarżonego za zarzucane mu czyny. | ```yaml
court_name: Sąd Okręgowy w Olsztynie
date: '2013-09-04'
department_name: VII Wydział Karny Odwoławczy
judges:
- Dariusz Firkowski
- Małgorzata Tomkiewicz
- Remigiusz Chmielewski
legal_bases:
- art. 69 § 1 i 2 k.k.
- art.438pkt.2 kpk
recorder: sekr. sądowy Elżbieta Łotowska
signature: VII Ka 714/13
``` |
152005150003503_VII_C_000525_2014_Uz_2014-10-28_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt VII C 525/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 28 października 2014 r.
Sąd Rejonowy w Kielcach, VII Wydział Cywilny
w składzie następującym:
Przewodniczący:
SSR Dobrosława Szydłowska
Protokolant:
prot. sądowy Ilona Szabla
po rozpoznaniu w dniu 28 października 2014 r. w Kielcach
na rozprawie
sprawy z powództwa(...) Sp. z o.o.wW.
przeciwkoK. B.
o zapłatę
oddala powództwo.
SSRD. S.
Sygn. akt VII C 525/14
UZASADNIENIE
W pozwie złożonym w dniu 25 marca 2014 roku powód(...) sp. z o. o.z siedzibą wW.wniósł o zasądzenie na jego rzecz odK. B.kwoty 1.255,83 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.Na uzasadnienie swojego żądania powód podał, że pozwanyK. B.był studentemWyższej Szkoły (...)im. prof.E. L. (1)wK.. Pozwany zobowiązał się do ponoszenia opłat w wysokości i terminach wskazanych w akcie prawnym uczelni ustalającym wysokość opłat. Pozwany nie uregulował jednak należnych opłat, zaś powód na podstawie umowy zakupu wierzytelności stał się wierzycielem pozwanego. Wysokość zaległości pozwanego wynosi 1.255,83 zł, na którą składają się kwoty nieopłaconego czesnego w łącznej wysokości 570 zł oraz skapitalizowane odsetki w wysokości 685,83 zł. Pozwany pomimo wezwania do zapłaty dobrowolnie nie spełnił świadczenia(k. 2-4).
Nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym w dniu 15 kwietnia 2014 roku Sąd Rejonowy w Kielcach nakazał pozwanemuK. B., aby zapłacił na rzecz(...) sp. z o. o.wW.kwotę 1255,83 zł wraz z ustawowymi odsetkami w wysokości 13% w stosunku rocznym od dnia 21 marca 2014 roku do dnia 15 kwietnia 2014 roku i dalszymi ustawowymi odsetkami od dnia 16 kwietnia 2014 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 204,50 zł tytułem kosztów procesu, w terminie dwóch tygodni od odręczenia nakazu albo aby wniósł w tymże terminie sprzeciw(k. 44).
W sprzeciwie od powyższego nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym, złożonym w dniu 30 maja 2014 roku, pozwanyK. B.podniósł zarzut przedawnienia roszczenia dochodzonego przez powoda(...) sp. z o. o.wW.. Wskazał, że roszczenie to opiera się na zobowiązaniu z tytułu umowy o świadczenie usług zawartej w dniu 10 września 2003 roku, do której należy stosować przepisart. 751 pkt 2) kcW konsekwencji, termin przedawnienia roszczenia powoda wynosi 2 lata. Z ostrożności procesowej podniósł zarzut przedawnienia roszczenia z tytułu odsetek jako świadczenia okresowego do którego stosuje się trzyletni termin przedawnienia (art. 118 kc)(k. 47-52).
W piśmie procesowym z dnia 13 października 2014 roku powód(...) sp. z o. o.wW.podniósł, iż umowa stanowi umowę o świadczenie usług edukacyjnych przez uczelnię wyższą. Jest więc umową nazwaną, do której nie znajdują zastosowania przepisy o zleceniu, a zatem termin przedawnienia dochodzonego roszczenia wynosi 10 lat. Wskazał również, że świadczenia studentów, polegające na obowiązku zapłaty czesnego w zamian za świadczenie uczelni nie mają charakteru świadczeń okresowych, a są świadczeniami jednorazowymi. Roszczenie uczelni nie jest również związane z prowadzeniem działalności gospodarczej(k. 60-66).
Sąd ustalił następujący stan faktyczny:
Wyższa Szkoła (...)im. prof.E. L. (1)wK.(dawniejWyższa Szkoła (...)) jest niepubliczną uczelnią wpisaną do rejestru uczelni niepublicznych i związków uczelni niepublicznych prowadzonego przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego(dowód: odpis z rejestru uczelni niepublicznych i ich związków, k. 21-21v, decyzja Ministra Edukacji Narodowej i Sportu wraz ze statutem, k. 29-32).
W dniu 10 września 2003 roku pozwanyK. B.zawarł zWyższą Szkołą (...)im. prof.E. L. (1)wK.umowę o studiowaniew tejże uczelni na niestacjonarnych (zaocznych) studiach I stopnia (licencjackich)na kierunku politologia. W pkt IV ppkt 1 umowy określono, że studia trwają 3 lata, zaśw pkt. VI ustalono, że przyjęcie na studia uwarunkowane jest m.in. jednorazową wpłatą wpisowego w kwocie 450 złotych dokonaną w ciągu jednego tygodnia od daty podpisania umowy, jednak w przypadku podpisania umowy w terminie do 14 czerwca 2003 roku kwota wpisowego jest niższa i wynosi 350 złotych. Z kolei w pkt. VIII ppkt. 1-4 uregulowano zasady opłaty czesnego. Pozwany, jako student dopiero rozpoczynający studia, został zobowiązany do uiszczenia pierwszej wpłaty w kwocie 190 złotych do dnia 30 września 2003 roku, zaś kolejnych 12 wpłat miesięcznych z tytułu opłaty za naukęz góry w terminie do 5-go każdego miesiąca(dowód: umowa o studiowanie, k. 25-25v).
PozwanyK. B.rozpoczął studia pierwszego stopnia wWyższej Szkole (...)im. prof.E. L. (1)wK.w systemie niestacjonarnym na kierunku politologia w październiku 2003 roku. Pozwany uiścił wpisowe w kwocie 450 zł, opłatę administracyjną w kwocie 190 zł. Regularnie uiszczał czesne w okresie od października 2003 r. do 5 czerwca 2004 r. Począwszy od lipca 2004 r. zaprzestał opłacania czesnego. W konsekwencji, decyzją Dziekana Wydziału Nauk PolitycznychWyższej Szkoły (...)im. prof.E. L. (1)wK.z dnia 1 października 2004 rokuK. B.został skreślony z listy studentów(dowód: raport kwestora, k. 33, decyzja Dziekana Wydziału Nauk Społecznych, k. 39).
W dniu 19 września 2011 rokuWyższa Szkoła (...)im. prof.E. L. (1)wK.zawarła z(...) sp. z o. o.z siedzibą wW.umowę sprzedaży wierzytelności, na podstawie której(...) sp. z o. o.wW.nabył wierzytelność przysługującąWyższej Szkole (...)im. prof.E. L. (1)wK.wobecK. B.w wysokości 570,00 zł.W § 1 pkt 3 tejże umowy strony określiły, że wraz z wierzytelnościąWyższa Szkoła (...)im. prof.E. L. (1)wK.przenosi na rzecz(...) sp. z o. o.z siedzibą wW.wszelkie związane z nią prawa(dowód: umowa sprzedaży wierzytelności, k. 34-36).
Pismem datowanym na dzień 12 lutego 2014 roku powód(...) sp. z o. o.W.wezwał pozwanegoK. B.do zapłaty kwoty 2.378,91 zł(dowód: wezwanie do zapłaty, k. 37-38).
Stan faktyczny w niniejszej sprawie nie nastręczał wątpliwości. Powyżej przedstawione okoliczności nie stanowiły przedmiotu sporu miedzy stronami. Sąd ustalił je na podstawie zebranych w sprawie dokumentów prywatnych. Żadna ze stron nie kwestionowała tych dokumentów zarówno co do ich formy, jak również ich zawartości merytorycznej. Także Sąd nie miał wątpliwości co do okoliczności nimi stwierdzonych.
Sąd zważył, co następuje:
Powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.
Okoliczności stanu faktycznego istotne dla rozstrzygnięcia sprawy nie były sporne pomiędzy stronami. W szczególności poza sporem pozostawał fakt, żeK. B.zawarł umowę, na podstawie której w zamian za zapłatę czesnego w wysokości określonej w umowie z dnia 10 września 2003 roku był uprawniony do uczęszczania na studia organizowane przezWyższą Szkołę (...).L.wK.. Pozwany nie kwestionował, że został skreślony z listy studentów z powodu braków zaległości z tytułu czesnego w wysokości 570 zł. Poza sporem pozostaje również fakt, że podmiot organizujący studia dokonał cesji wierzytelności z tytułu nieopłaconego czesnego na rzecz strony powodowej. Wszystkie te okoliczności zostały wykazane złożonymi przez stronę powodową dokumentami, których prawdziwość nie budzi żadnych wątpliwości.
Niewątpliwie powód(...) sp. z o. o.wW.jest czynnie legitymowany w niniejszym procesie, bowiem wierzytelność nabył on na podstawie umowy sprzedaży wierzytelności odWyższej Szkoły (...)im. prof.E. L. (2)wK..
Pozwany mając świadomość, że nie będzie kontynuował nauki powinien był jak najwcześniej zawiadomić o tym przedstawicieliWyższej Szkoły (...)im. prof.E. L. (2)wK., zapobiegającym tym samym negatywnym dla siebie konsekwencjom wynikającym z możliwości dalszego naliczania czesnego. Pozwany powinien był zapoznać się z punktem VIII umowy i postępować zgodnie z określonymi tam regułami, jeśli chciał uniknąć dalszego obciążania go należnościami z tytułu czesnego, tymczasem nie wykazał, aby w chwili faktycznego zaprzestania nauki złożył pisemne oświadczenie o rezygnacji ze studiów. W tej sytuacji niewątpliwieWyższa Szkoła (...)im. prof.E. L. (2)wK.była uprawniona do naliczania pozwanemu czesnego za okres, kiedy nie uczęszczał na studia.
Wobec podniesionego przez pozwanego zarzutu przedawnienia, konieczne stało się dokonanie jego oceny.
Do umowy łączącejWyższą Szkołę (...)iK. B.znajduje jeszcze zastosowanie poprzednio obowiązującaustawa z dnia 12 września 1990 roku o szkolnictwie wyższym. Umowa łącząca pozwanego zWyższą Szkołą (...)wK.została bowiem zawarta w dniu 10 września 2003 roku, a nowaustawa prawo o szkolnictwie wyższymweszła co do zasady w życie dopiero z dniem 1 września 2005 roku. Kluczowe dla rozstrzygnięcia rozpoznawanej sprawy było ustalenie, czy stanowiąca źródło roszczenia powoda umowa jest umową o świadczenie usług, do której odpowiednie zastosowanie znajdują przepisy o umowie zlecenia, czy też stanowi rodzaj odrębnie uregulowanego kontraktu. Kwestia ta ma bowiem decydujące znaczenie w kontekście terminu przedawnienia wynikających z niej roszczeń.
Zawartą pomiędzy stronami umowę o studiowanie należy zdaniem Sądu kwalifikować jako umowę o świadczenie usług określoną wart. 750 k.c.Powszechnie przyjmuje się bowiem, że do tego typu umów zalicza się również umowy o studiowanie w niepublicznych szkołach wyższych (vide: K. Kołakowski [w:], Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga trzecia. Zobowiązania. Tom 2, pod red. G. Bieńka, Warszawa 2001, komentarz do art. 750str. 330, L. Ogiegło [w:] System Prawa Prywatnego. Prawo zobowiązań – część szczegółowa. Tom 7 pod red. J. Rajskiego, Warszawa 2004, str. 458). W związku z tym, do oceny terminu przedawnienia znajdzie zastosowanie przepisart. 751 pkt 2 k.c., zgodnie z którym z upływem dwóch lat przedawniają się roszczenia z tytułu nauki, jeżeli przysługują osobom trudniącym się zawodowo takimi czynnościami albo osobom utrzymującym zakłady na ten cel przeznaczone. Nie ulega wątpliwości, że roszczenie przysługujące początkowoWyższej Szkole (...)im prof.E. L. (2)wK.jest roszczeniem o naukę, które przysługuje podmiotowi nie tylko zawodowo takimi czynnościami się trudniącym, ale również podmiotowi „utrzymującemu zakład na ten cel przeznaczony”.
Sąd nie podziela argumentów przedstawionych przez powoda, zmierzających do wykazania, że umowa łącząca strony, jest inną umową w rozumieniuart. 750 k.c.i zastosowanie znajdzie dziesięcioletni termin przedawnienia wynikający zart. 118 k.c., a nie dwuletni termin wynikający zart.751 pkt 2 k.c.Przedstawiona przez powoda argumentacja na poparcie tezy kwalifikującej umowę łączącąWyższą Szkołę (...)iE. K.opiera się na twierdzeniu, jakobyustawa o szkolnictwie wyższym z 12 września 1990 rokuobowiązująca w dacie zawarcia umowy przez strony regulowała wzajemne obowiązki i uprawnienia stron, w tym obowiązek opłacania czesnego przez studenta i z tego też względu wyłączone jest zdaniem powoda zastosowanie przepisów o zleceniu na mocy odesłania zart. 750 k.c.Takie stanowisko nie zasługuje w żadnym wypadku na aprobatę.
Należy podkreślić, iż żaden przepisustawy o szkolnictwie wyższym z 12 września 1990 r.nie posługiwał pojęciem umowy o świadczenie usług edukacyjnych i nie zostały w tej ustawie określone prawa i obowiązki stron takiej umowy, a w szczególności obowiązek i zasady uiszczania czesnego przez studenta. Źródłem takiego obowiązku była umowa z 10 września 2003 r., gdzie precyzyjnie i szczegółowo określono zasady uiszczania opłat przez studenta i wysokość wpisowego, a umocowania do zawarcia takiej umowy brak jest w obowiązującej wówczasustawie o szkolnictwie wyższym. Zważyć w tym miejscu należy, iż ustawa o szkolnictwie wyższym z 1990 roku nie zawierała odpowiednika wprowadzonego w nowejustawie prawo o szkolnictwie wyższym z 27 lipca 2005r.przepisuart. 160 ust. 3, w którym to przepisie stwierdza się, iż warunki odpłatności za studia będzie określała umowa zawarta między uczelnią a studentem w formie pisemnej. Oznacza to, że na poziomie ustawowym w ogóle nie określono kwestii dotyczących zasad odpłatności za studiowanie i nie określono elementów przedmiotowo istotnych dla zawartej umowy. Nie pojawia się tu żadna, nawet szczątkowa regulacja umowy, ograniczona chociażby do elementu, stwierdzającego wymóg zawarcia w niej warunków odpłatności za studia, jaka miała miejsce już po wejściu w życieustawy z dnia 27 lipca 2005 roku Prawo o szkolnictwie wyższym.
Brak jakiekolwiek odrębnej regulacji umowy o świadczenie usług edukacyjnych wustawie z dnia 12 września 1990 roku o szkolnictwie wyższympowoduje, że nie sposób uznać, aby umowa ta była regulowana innymi przepisami niż odpowiednio stosowane przepisyart. 734 – 749 k.c.i w związku z tym, aby nie miał do niej zastosowania przepisart. 751 pkt 2 k.c.przewidujący dwuletni termin przedawnienia.
Dla uznania umowy za nazwaną wymaga się określenia minimum jej składników, tzn. podmiotów (stron) umowy, jej przedmiotu i treści, czyli praw i obowiązków stron. Są to tradycyjnie wyodrębniane essentialia negotii czynności prawnej. Ponadto, w tak pełny sposób określona umowa powinna mieć nazwę, choć niekonieczny jest tytuł w specjalnie sformułowanym rozdziale ustawy (W. Katner [w:] System Prawa Prywatnego. Prawo zobowiązań –umowy nienazwane. Tom 9 pod red. W. Katnera, Warszawa 2010, str. 6). Do takich umów powszechnie zalicza się wustawie z dnia 29 sierpnia 1997 roku Prawo bankowe– umowę kredytu i gwarancję bankową, wustawie z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami- umowę o pośrednictwo w obrocie nieruchomościami, wustawie z dnia 16 września 2011 roku o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego- umowę deweloperską, wustawie z dnia 16 lipca 2004 roku Prawo telekomunikacyjne- umowę o świadczenie usług telekomunikacyjnych, wustawie z dnia 29 sierpnia 1997 roku o usługach turystycznych– umowę o świadczenie usług turystycznych. Wyniki wykładni systemowej z uwzględnieniem wskazanych powyżej nazwanych typów umów zobowiązaniowych prowadzą do wniosku, że wustawie z dnia 12 września 1990 roku o szkolnictwie wyższymnie przewidziano nowego typu umowy nazwanej. Przede wszystkim wymienione powyżej typy umów mają charakter kompleksowy, bądź na tyle rozbudowany, że pozwala na uznanie ich pełnej odrębności typologicznej. Tymczasem brak jakiejkolwiek regulacji umowy o studiowanie wustawie z dnia 12 września 1990 roku o szkolnictwie wyższymnie pozwala uznać, że reguluje ona nowy typ umowy zobowiązaniowej – umowy o świadczenie usług edukacyjnych.
Wykładni tej nie zmienia w żaden sposób okoliczność, że organizację studiów oraz związane z nimi prawa i obowiązki studenta określa regulamin studiów (art. 143 ustawy z dnia 12 września 1990 roku o szkolnictwie wyższym, zgodnie z którym prawa i obowiązki studentów związane z tokiem studiów określa regulamin studiów, zaś student jest zobowiązany postępować zgodnie z treścią ślubowania i regulaminem studiów), którego nie można uznać za źródło cywilnoprawnych praw i obowiązków, tożsamych z tymi które wynikają z wzorców umowy, określonych wart. 384 k.c.Nie można bowiem zapominać, że uczelnia ma osobowość prawną (art. 12), zaś szczególny związek studenta z uczelnią powstaje z chwilą jego immatrykulacji i złożenia ślubowania, którego treść określa statut uczelni (art. 170). Określone prawa i obowiązki studenta związane z rekrutacją na studia (169), jego tokiem (art. 175 – 189), skreśleniem z listy studentów (art. 190) jak i odpowiedzialnością dyscyplinarną (art. 221) nie mają charakteru cywilnoprawnego, ale administracyjnoprawny w ścisłym znaczeniu (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 lutego 2012 roku, I OSK(...), wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 30 listopada 2011 roku, I OSK(...)). Szczególne znaczenie ma w tym zakresie art. 161 ustawyustawie z dnia 12 września 1990 roku o szkolnictwie wyższym(Dz. U. 1990 Nr 65, poz. 385 z późn, zm.), zgodnie z którym do decyzji podjętych przez organ uczelni, w indywidualnych sprawach studenckich a także sprawach nadzoru nad działalnością uczelnianych organizacji studenckich oraz samorządu studenckiego stosuje się odpowiednio przepisykodeksu postępowania administracyjnegoi przepisy o zaskarżaniu decyzji do sądu administracyjnego.
Sąd nie podziela również argumentów powoda zmierzających do wyłączenia z zakresu normowaniaart. 751 pkt 2 k.c.roszczeń uczelni, z uwagi na fakt, iż w przepisie tym jest mowa o roszczeniach z tytułu nauki, podczas, gdy zadaniem uczelni jest kształcenie, którego nie można utożsamiać z nauką. Zdaniem Sądu ratio legis wprowadzeniaart. 752 pkt 2 k.c.było wprowadzenie krótszego terminu przedawnienia dla roszczeń związanych z realizacją szeroko pojętego procesu nauczania, a takim jest niewątpliwie kształcenie studentów w niepublicznej uczelni wyższej.
Chybiony jest zarzut, że o wyodrębnieniu nowego typu umowy nazwanej wustawie z dnia 12 września 1990 roku o szkolnictwie wyższymmoże świadczyć brak możliwości nawet odpowiedniego zastosowania większości przepisów regulujących kodeksową postać umowy zlecenia, które znajdują zastosowanie do umów o świadczenie usług. Jakkolwiek faktycznie trudno wyobrazić sobie zastosowanie dużej części z tych przepisów do oceny stosunku prawnego powstałego w wyniku zawarcia umowy o studiowanie pomiędzy uczelnią wyższą a studentem, to jednak część z tych przepisów odpowiednie zastosowanie znajdzie, chociażbyart. 746 k.c.i przede wszystkimart. 751 k.c.
Niezależnie od powyższego, gdyby nawet uznać w ślad za pozwanym, iż ustawa o szkolnictwie wyższym z 1990 roku daje podstawy do twierdzenia, że stosowanieart. 750 k.c.jest wyłączone, to i tak roszczenie należałoby uznać za przedawnione z upływem 3-letniego terminu przedawnienia przewidzianego wart. 118 k.c., albowiem roszczenie o zapłatę czesnego po pierwsze jest roszczeniem związanym z prowadzeniem działalności gospodarczej przez uczelnię, a po drugie jest świadczeniem okresowym.
Wustawie z dnia 12 września 1990 roku o szkolnictwie wyższymbrak jest przepisu stanowiącego odpowiednikart. 106wprowadzonego wustawie z dnia 27 lipca 2005 roku Prawo o szkolnictwie wyższym, a próba wyprowadzenia takiego wniosku z treściart. 23 ust 2 ustawy z dnia 12 września 1990 rokumusi być uznana za nieskuteczną. Wprawdzie w art. 23 ust. 2 pkt 3 tej ustawy przewidziano, że uczelnia może uzyskiwać środki finansowe z wydzielonej działalności gospodarczej innej niż działalność badawcza, diagnostyczna, lecznicza, rehabilitacyjna, artystyczna, sportowa i doświadczalna oraz z opłat licencyjnych, jeżeli zostało to przewidziane w statucie uczelni, ale do wyspecyfikowanej innej niż działalność gospodarcza działalności, nie została zaliczona działalność dydaktyczna. Tymczasem należy uznać, żeodpłatne i systematyczne wykonywanie przez uczelnie wyższe zajęć dydaktycznych jest wykonywaniem przez osobę prawną we własnym imieniu zawodowo działalności usługowej w sposób zorganizowany i ciągły.Działalność taka wykonywana przez uprawnionych pracowników uczelni charakteryzuje się profesjonalnym charakterem, jest podporządkowana regułom opłacalności i racjonalnego gospodarowania, jest działaniem wykonywanym na własny rachunek uczelni jako odrębnej osoby prawne, a charakteryzuje się przy tym powtarzalnością działań i uczestnictwem w obrocie gospodarczym. W ocenie Sądu prowadzi to do wniosku, że uczelnia wyższa pod rządemustawy z dnia 12 września 1990 roku o szkolnictwie wyższym(Dz. U. 1990 Nr 65, poz. 385 z późn, zm.) prowadziła działalność gospodarczą w rozumieniu zarównoustawy z dnia 19 listopada 1999 roku – Prawo działalności gospodarczejdefiniującej pojęcie działalności gospodarczej i przedsiębiorcy, jak iustawy z dnia 2 lipca 2004 roku o swobodzie działalności gospodarczejdefiniującej już tylko pojęcie działalności gospodarczej, a także w rozumieniuart. 118 k.c.posługującego się pojęciem działalności gospodarczej.
W ocenie Sądu pomimo wprowadzeniaart. 106 w ustawie z dnia 27 lipca 2005 roku Prawo o szkolnictwie wyższym, nadal uprawniona jest kwalifikacja uczelni wyższej jako przedsiębiorcy prowadzącego działalność gospodarczą w rozumieniuart. 118 k.c.Jakkolwiek bowiem w art. 106 cytowanej ustawy wprost wskazano, że prowadzenie przez uczelnię działalności dydaktycznej, naukowej, badawczej, doświadczalnej, artystycznej, sportowej, rehabilitacyjnej lub diagnostycznej nie stanowi działalności gospodarczej w rozumieniu przepisówustawy z dnia 2 lipca 2004 roku o swobodzie działalności gospodarczej, to jednak idea wprowadzenia tego przepisu ma przede wszystkim regulować kwestie podatkowe uczelni wyższych. Nie oznacza to wszak, że uczelnie wyższe w zakresie wymienionej w przepisie działalności nie są przedsiębiorcami. Uczelnie wyższe nie są jedynie przedsiębiorcami w rozumieniu powołanejustawy o swobodzie działalności gospodarczej, lecz nie stoi to na przeszkodzie uznaniu ich za przedsiębiorców w rozumieniu innych przepisów prawa (tak przykładowo H. Izdebski, J. Zieliński, Komentarz do art. 106 ustawy o szkolnictwie wyższym, LEX). Trzeba zatem pamiętać, że regulacja zawarta wart. 106 ustawy z dnia 27 lipca 2005 roku Prawo o szkolnictwie wyższymdotyczy wyłączenia uczelni wyższych spod działania tej właśnie ustawy, zawierającej przepisy reglamentujące działalność gospodarczą na płaszczyźnie publicznoprawnej w zakresie podejmowania, zakończenia tej działalności i zadań organów w tym zakresie.
Kodeks cywilnynie zawiera wprawdzie definicji działalności gospodarczej, stąd przy wykładniart. 118 k.c.należy mieć na względzie przede wszystkim rozumienie tego pojęcia w języku potocznym, a definicja zawarta wart. 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczejmoże być jedynie pomocna, jednak w takim samym stopniu jak stanowisko judykatury, określające cechy typologiczne działalności gospodarczej (uzasadnienie uchwały SN [7] z dnia 6 grudnia 1991 roku, III CZP 117/91, OSNC 1992/5, poz. 65, A. Janiak, Komentarz do art. 431 k.c. Lex).
Podkreślić w końcu należy, że roszczenie przysługujące powodowi należy także kwalifikować jako roszczenie o świadczenia okresowe. Zgodzić się należy z powodem, że aby świadczenie można było uznać za świadczenie o charakterze okresowym muszą być spełnione następujące kryteria: stałe świadczenie, przez czas trwania stosunku prawnego, w określonych regularnych odstępach czasu, pewnej ilości pieniędzy lub rzeczy zamiennych, które jednak nie składają się na z góry określoną co do wielkości całość, nie są zaliczane na poczet jednego świadczenia, a każda z cząstkowych wpłat posiada status odrębny. Roszczenia dochodzone przez powoda, a wynikające z art. VII umowy łączącejE. K.zWyższą Szkołą (...)im prof.E. L. (2)odpowiadają tym właśnie kryteriom. Należy zwrócić uwagę na fakt, że zapisy umowy dotyczące odpłatności za studia nie wskazują żadnej globalnej kwoty czesnego, co pozwoliłoby uznać, że stanowi ono świadczenie jednorazowe. Przeciwnie, podaje się, że czesne wynosi 190 zł za pierwszy miesiąc (wrzesień 2003 r.), a potem nastąpi 12 wpłat po 190 zł. Mało tego, w samej umowie mówi się, iż uczelnia zaprzestaje naliczania czesnego w momencie pisemnej rezygnacji studenta lub skreślenia z listy studentów.
Z tego wynika, że w chwili zawarcia umowy pozwany nie znał wysokości świadczenia - skoro umowa dopuszczała możliwość zaprzestania naliczania czesnego w przypadku rezygnacji. Nie było również wiadomym jaki będzie czas studiowania, by móc oszacować wysokość czesnego jako świadczenia jednorazowego tak jak życzył sobie tego powód. Zważyć należy, że sama konstrukcja umowy przewidywała okresowość świadczeń, albowiem nie można się tam doszukać stwierdzenia, że czesne opiewa na konkretną kwotę, która jest rozłożona na raty. Ponadto z samego wydruku z księgowości uczelni wynika, że czesne było naliczane jako świadczenia periodyczne, a nie jako całość.
Skuteczne zgłoszenie przez pozwanego zarzutu przedawnienia roszczeń powoda prowadziło zatem do oddalenia powództwa. Zarzut przedawnienia roszczenia powoduje, że powstaje tzw. zobowiązanie naturalne, które dotychczas zobowiązany może spełnić dobrowolnie, ale nie może być zmuszony do jego spełniania w drodze przymusu sądowego. Procesowym skutkiem takiego stanu rzeczy jest oddalenie powództwa.
Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.
SSRD. S.
ZARZĄDZENIE
Odpis wyroku wraz z odpisem uzasadnienia doręczyć pełnomocnikowi powoda r. pr.M. A..
SSRD. S. | ```yaml
court_name: Sąd Rejonowy w Kielcach
date: '2014-10-28'
department_name: VII Wydział Cywilny
judges:
- Dobrosława Szydłowska
legal_bases:
- art. 751 pkt 2 k.c.
- art. 106 w ustawie z dnia 27 lipca 2005 roku Prawo o szkolnictwie wyższym
- art. 143 ustawy z dnia 12 września 1990 roku o szkolnictwie wyższym
- art. 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej
recorder: prot. sądowy Ilona Szabla
signature: VII C 525/14
``` |
152505100002527_V_GC_002278_2017_Uz_2018-04-18_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygnatura akt: V GC 2278/17
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
K., dnia 29 marca 2018r.
Sąd Rejonowy w Kaliszu w V Wydziale Gospodarczymw składzie:
Przewodniczący:SSR Robert Roliński
Protokolant:Paulina Frelicka
po rozpoznaniu w dniu 20.03.2018r. w Kaliszu
na rozprawie
sprawy z powództwa:M. P.
przeciwko:(...) S.A.z/s wG.
o zapłatę
1
oddala powództwo;
2
zasądza od powodaM. P.na rzecz pozwanej(...) S.A.z/s wG.kwotę 3 617 zł (trzy tysiące sześćset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego .
Sygn. akt V GC 2278/17
UZASADNIENIE
W pozwie z dnia 22 sierpnia 2017r. pełnomocnik powodaM. P.wniósł o solidarne zasądzenie od pozwanych(...) Sp. z o.o.z/s wG.oraz(...) S.A.z/s wG.kwoty 31.036,28 zł. wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w transakcjach handlowych liczonymi od kwot i dat szczegółowo w pozwie wskazanych do dnia zapłaty. Ponadto wniósł o solidarne zasądzenie od pozwanych na rzecz powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych, a także kwoty 17 zł. z tytułu opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.
W uzasadnieniu pozwu pełnomocnik powoda podniósł, że na podstawie umowy windykacji roszczeń powód zleciłfirmie (...) sp. z o.o.windykację należności wobec pozwanej(...) Sp. z o.o.z/s wG.w związku z niezapłaconymi fakturami z tytułu wykonania robót budowlanych. Z kolei na podstawieart. 6471k.c.powód dochodzi należności solidarnie również od(...) S.A.z/s wG.. Do dnia wniesienia niniejszego powództwa pozwana nie uregulowała należności wobec powoda.
(pozew k. 2-3 akt)
Nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym w dniu 20 września 2017r. Sąd Rejonowy w Kaliszu V Wydział Gospodarczy, w sprawie o sygn. akt V GNc 3598/17, orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.
Powyższy nakaz zapłaty uprawomocnił się wobec pozwanego(...) Sp. z o.o.z/s wG..
W ustawowym terminie sprzeciw od nakazu zapłaty wniosła pozwana(...) S.A.z/s wG., która zaskarżyła w/w nakaz zapłaty w całości, wniosła o oddalenie powództwa w całości. Ponadto pozwana wniosła o zasądzenie od powoda na rzecz na jej rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.
W uzasadnieniu sprzeciwu pełnomocnik pozwanej podniósł, że powód nie wykazał, iż pozwana była inwestorem w rozumieniuart. 6471k.c.ponadto zakwestionował, aby prace wynikające ze zlecenia miały charakter robót budowlanych wynikających z umowy o roboty budowlane. Ponadto podniósł, że powód nie wykazał, aby pozwana miała zawartą umowę z(...) Sp. z o.o.w zakresie zgody na skorzystanie z usług podwykonawcy.
(sprzeciw od nakazu zapłaty k. 60-61 akt)
W odpowiedzi na sprzeciw od nakazu zapłaty pełnomocnik powoda podtrzymał swoje stanowisko wyrażone w pozwie.
(odpowiedz na zarzuty od nakazu zapłaty k. 60-61 akt)
Na rozprawie w dniu 15 lutego 2018r. pełnomocnik powoda cofnął wniosek o przesłuchanie powoda w charakterze strony.
Sąd poczynił następujące ustalenia faktyczne:
Pozwana(...) S.A.z/s wG.jest wpisana do rejestru przedsiębiorców prowadzonego w ramach Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem(...).
(dowód: wydruk z rejestru przedsiębiorców k. 49 akt)
W ramach wzajemnej współpracy(...) Sp. z o.o.(aktualnie(...) Sp. z o.o.z/s wG.) zleciła powodowi jako podwykonawcy wykonanie prac budowlano-montażowych, polegających m.in. na budowie przyłączy kablowych, linii kablowej, dobudowy odcinka linii napowietrznej. W ramach współpracy powód w okresie od dnia 01 września 2015r. do maja 2016r. wykonał 8 zleceń, za które nie otrzymał zapłaty na łączną kwotę 29.652,84 zł. wykonane prac zostały odebrane bez jakichkolwiek zastrzeżeń. W związku z powyższym powód wystawił(...) Sp. z o.o.(aktualnie(...) Sp. z o.o.z/s wG.) faktury VAT na łączną kwotę 29.652,84 zł.
(dowód: zlecenia k. 16, 19, 22, 25, 28, 31,33, 36 akt;
załącznik do zlecenia k. 17,20,29, 32, 34, 37 akt;
protokół odbioru końcowego k.23, 26 akt;
faktura VAT k. 15,18, 21,24, 27,30, 32v, 35 akt;
wydruk z rejestru przedsiębiorców k. 48 akt;
oświadczenie k. 14 akt)
W dniach 16.10.2015r., 16.11.2015r., 27.11.2015r. pozwana zawarła z(...) Sp. z o.o.(aktualnie(...) Sp. z o.o.z/s wG.) umowy wykonawcze o wykonanie robót budowlano-montażowych polegających na budowie przyłączy kablowych, linii kablowej, dobudowy odcinka linii napowietrznej. Z treści w/w umów nie wynika, aby powód został wskazany przez(...) Sp. z o.o.jako podwykonawca przedmiotowych robót budowlano-montażowych. Zlecone roboty zostały odebrane, co też znalazło potwierdzenie w protokołach odbioru zadania inwestycyjnego.
(dowód: umowa wraz z aneksem oraz załącznikami k. 95-102 akt;
umowa wraz z załącznikami k. 103-109 akt;
umowa wraz z załącznikami k. 110-116 akt;
umowa wraz z załącznikami k. 117-122 akt;
umowa wraz z załącznikami k. 123-132 akt;
protokoły odbioru k. 81-86 akt)
W dniu 14 lipca 2017r. powód jako zleceniodawca zawarł z(...) Sp. z o.o.z/s wO.jako zleceniobiorcą umowę windykacji roszczeń pieniężnych. Przedmiotem umowy było przeprowadzenie windykacji wymagalnych wierzytelności przysługujących zleceniodawcy w celu ich wyegzekwowania od dłużnika na zasadach określonych w umowie. Stosownie do w/w umowy powód oświadczył, że przysługują mu względem dłużnika(...) Sp. z o.o.(aktualnie(...) Sp. z o.o.z/s wG.) bezsporne i wymagalne wierzytelność pieniężne na kwotę 29.652,84 zł. wynikające z faktur.
(dowód: umowa windykacji roszczeń pieniężnych nr ZW/679/(...)/17/(...)/(...)k. 5-9
akt;
załącznik nr 1 k. 10 akt;
pełnomocnictwo k. 13 akt;
informacja odpowiadająca odpisowi aktualnemu z rejestru przedsiębiorców k. 42-45
akt)
W dniu 17 lipca 2017r. firma windykacyjna(...) Sp. z o.o.z/s wO.reprezentująca powoda wezwała pozwaną(...) Sp. z o.o.z/s wG.do zapłaty należności wynikającej z faktur VAT w łącznej kwocie 32.114,93 zł. w terminie 3 dni od otrzymania wezwania na wskazany rachunek bankowy.
(dowód: wezwanie do zapłaty k. 11 akt;
pełnomocnictwo k. 13 akt;
potwierdzenie nadania i odbioru k. 12 akt)
Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego w postaci dokumentów, których prawdziwości żadna ze stron nie kwestionowała.
Sąd oddalił wnioski powoda złożony na rozprawie w dniu 20 marca 2018r.o dopuszczenie dowodu z dokumentów, które zamierzał przedłożyć w dniu rozprawy jak również z przesłuchania powoda w charakterze strony orazP. P.w charakterze świadka bowiem wnioski te były spóźnione.
Powód reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika wraz z odpisem sprzeciwu od nakazu zapłaty został zobowiązany do ustosunkowania się do jego treści w terminie dwutygodniowym od dnia doręczenia wezwania pod rygorem skutków zart. 207§6 k.p.c.iart. 230 k.p.c.
Stosownie doart. 207§6 k.p.c.Sąd pomija spóźnione twierdzenia i dowody, chyba że strona uprawdopodobni, ze nie zgłosiła ich w pozwie lub w dalszym piśmie przygotowawczym bez swojej winy lub że uwzględnienie spóźnionych twierdzeń i dowodów nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy albo że występują inne wyjątkowe okoliczności.
Pełnomocnik powoda, w żaden sposób nie uprawdopodobnił powyższych okoliczności umożliwiających uwzględnienie spóźnionych wniosków dowodowych. Ponadto pełnomocnik powoda po zapoznania się z treścią sprzeciwu od nakazu zapłaty miał możliwość odpowiedniego przygotowania pisma przygotowawczego, do złożenia którego został zobowiązany przez Sąd, także pod kątem dowodowym. W tym miejscu należy wskazać, iż na pierwszym terminie rozprawy w dniu 15 lutego 2018r. pełnomocnik powoda cofnął wniosek o przesłuchanie powoda w charakterze strony.
Ponadto pełnomocnik powoda nie zgłosił w/w wniosków dowodowych, w tym nie przedłożył posiadanych dokumentów przed wyznaczonym drugim terminem rozprawy (pismo zawierające wyłącznie wnioski dowodowe nie podlega reżimowi zart. 207 k.p.c.) i to pomimo, iż najpóźniej w pierwszych dniach marca był w posiadaniu dokumentów doręczonych mu na jego wniosek przez pełnomocnika pozwanej.
Ponadto Sąd miał na uwadze także stanowisko strony pozwanej, której pełnomocnik oświadczył, iż w przypadku dopuszczenia dowodu z dokumentów, które zamierza przedłożyć do akt strona powodowa, nie jest w stanie ustosunkować się do tych dokumentów na rozprawie i wniósł o oddalenie w/w wniosków dowodowych strony powodowej jako spóźnione.
Sąd zważył co następuje:
W niniejszej sprawie zasadniczy spór pomiędzy stronami koncentrował się wokół kwestii, czy inwestor zgodnie zart. 6471§ 2 k.c.wyraził zgodę na zawarcie przez generalnego wykonawcę umowy o wykonanie robót budowlanych z podwykonawcą, a co za tym idzie, czy ponosi solidarną odpowiedzialność za zapłatę podwykonawcy wynagrodzenia.
Zgodnie zart. 6471§ 1 i 2 k.c.(w brzmieniu sprzed nowelizacji, która weszła w życie w dniu 01.06.2017r. bowiem w tym brzmieniu przepis ten znajduje zastosowanie w niniejszej sprawie) w umowie o roboty budowlane zawartej między inwestorem a wykonawcą (generalnym wykonawcą), strony ustalają zakres robót, które wykonawca będzie wykonywał osobiście lub za pomocą podwykonawców. Do zawarcia przez wykonawcę umowy o roboty budowlane z podwykonawcą jest wymagana zgoda inwestora. Jeżeli inwestor, w terminie 14 dni od przedstawienia mu przez wykonawcę umowy z podwykonawcą lub jej projektu, wraz z częścią dokumentacji dotyczącą wykonania robót określonych w umowie lub projekcie, nie zgłosi na piśmie sprzeciwu lub zastrzeżeń, uważa się, że wyraził zgodę na zawarcie tej umowy. Umowy, o których mowa w§ 2 i 3tego wymagają formy pisemnej, pod rygorem nieważności. Zawierający umowę z podwykonawcą oraz inwestor i wykonawca ponoszą solidarną odpowiedzialność za zapłatę wynagrodzenia za roboty budowlane wykonane przez podwykonawcę (§ 5). Przytoczone uregulowanie przyjmuje zatem, jako warunek odpowiedzialności inwestora za zapłatę podwykonawcy wynagrodzenia, wyrażenie przez niego zgody na wykonanie prac, przy czym zgoda ta powinna zostać wyrażona tak co do samego podwykonawcy, jak też co do zakresu wykonywanych zleconych mu robót. Zgoda inwestora może zostać wyrażona w sposób czynny, w sposób czynny dorozumiany (np. poprzez tolerowanie obecności podwykonawcy na placu budowy, dokonywanie wpisów w jego dzienniku budowy, odbieranie wykonanych przez niego robót oraz innych podobnych czynności) lub też w sposób bierny (por. uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 29 kwietnia 2008 roku, III CZP 6/08, OSNC 2008, Nr 11, poz. 121, wyroki Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2008 roku, IV CSK 323/08, LEX nr 484681; z dnia 20 stycznia 2009 roku, II CSK 417/08, LEX nr 518078; z dnia 2 lipca 2009 roku, V CSK 24/09, LEX nr 527185).
Zart. 6471§ 2 zdanie 2 k.c.wynika, że wyrażenie przez inwestora zgody w sposób bierny objawia się brakiem zgłoszenia na piśmie sprzeciwu lub zastrzeżeń w terminie 14 dni od przedstawienia mu przez wykonawcę umowy z podwykonawcą lub jej projektu, wraz z częścią dokumentacji dotyczącą wykonania robót określonych w umowie lub projekcie. Przyjęcie, że zgoda inwestora nastąpiła przez „przemilczenie" uwarunkowane jest przedstawieniem inwestorowi przez podwykonawcę umowy zawartej z podwykonawcą lub jej projektu wraz ze stosowną częścią dokumentacji, która dotyczy przedmiotu umowy. Treść przedstawionej inwestorowi umowy o podwykonawstwo lub jej projektu powinna obejmować wszystkie postanowienia istotne przy określaniu zakresu odpowiedzialności solidarnej inwestora. Inwestor powinien mieć bowiem wiedzę, jaki ma zakres udzielona przez niego zgoda.
Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy należy wskazać, że ciężar dowodu na powyższe okoliczności, zgodnie z regułą wyrażoną wart. 6 k.c., spoczywa na powodzie, który wywodzi z nich korzystne dla siebie skutki prawne. Powód jednakże ciężarowi temu nie sprostał, nie udowodnił bowiem, aby pozwany w tym procesie inwestor wyraził zgodę na zawarcie z nim umowy o podwykonawstwo. W niniejszej sprawie nie powinna budzić wątpliwości okoliczność, że nie miało miejsca wyrażenie przez inwestora owej zgody ani wprost przez złożenie przez inwestora stosownego oświadczenia, ani w sposób bierny (przewidziany wart. 6471§ 2 zdanie 2 k.c.) brak bowiem dowodów, a nawet twierdzeń, co do przedstawienia pozwanemu umowy o podwykonawstwo lub jej projektu wraz z niezbędną dokumentacją.
Na podstawie materiału dowodowego zaoferowanego przez powoda nie można było także uznać, że taka zgoda została wyrażona w sposób dorozumiany czynny.
Jakkolwiek z treści zleceń na wykonanie robót budowlano - montażowych dla powoda jak również z treści protokołów podpisanych przez pozwanąi (...) Sp. z o.o.(aktualnie(...) Sp. z o.o.z/s wG.) wynika, iż dotyczą one wykonania tożsamych robót, to jednakże na tej podstawie nie można poczynić ustaleń, które uzasadniałby odpowiedzialność pozwanej jako inwestora za zobowiązania w/wfirmy (...) Sp. z o.o.(aktualnie(...) Sp. z o.o.z/s wG.) na podstawieart. 6471k.c.
Powód nie wykazał, iż kiedykolwiekfirma (...) Sp. z o.o.z/s wG.jako generalny wykonawca zgłosiła pozwanej, iż powód jest jej podwykonawcą w zakresie przedmiotowych robót budowlanych.
Z żadnego z przedłożonych do akt sprawy dokumentów nie wynika, iż pozwana taka wiedze kiedykolwiek posiadała. Przed wszystkim, ani z umowy jak również dokumentów w postaci protokołów odbioru zadania inwestycyjnego nie wynika, iż pozwana powinna taką wiedzę posiadać skoro na dokumentach tych brak jest jakiejkolwiek wzmianki wskazującej na wykonywanie tych prac przez powoda. Ponadto na zleceniach jak również protokołach odbioru prac zleconych powodowi poza podpisami generalnego wykonawcy i powoda nie ma podpisu osoby reprezentującej inwestora.
U podstaw wprowadzenia dokodeksu cywilnegoprzepisuart. 6471k.c.legło założenie, iż wynikająca z niego dodatkowa ochrona podwykonawcy, związana z odpowiedzialnością solidarną inwestora za jego wynagrodzenie nie ma charakteru uniwersalnego. Jest to ochrona przewidziana tylko dla tych podwykonawców, którzy wykonują prace na podstawie umów, na których zawarcie inwestor wyraził, choćby w sposób dorozumiany, zgodę. Podwykonawca, chcący z tej ochrony korzystać, powinien zadbać o uzyskanie zgody inwestora na nawiązanie umowy, na podstawie której wykonuje prace. W przypadkach, gdy zgoda inwestora przyjmuje postać oświadczenia wyrażanego konkludentnie, powinnością podwykonawcy jest zadbanie o wystąpienie przesłanek skuteczności takiej zgody, w tym, w szczególności, o uzyskanie przez inwestora pozytywnej wiedzy o istotnych postanowieniach zatwierdzanej umowy. Inwestor może wyrazić wolę na zawarcie umowy przez wykonawcę z podwykonawcą w sposób dorozumiany, na przykład przez tolerowanie obecności podwykonawcy na placu budowy, dokonywanie wpisów w jego dzienniku budowy, odbieranie wykonanych przez niego robót oraz dokonywanie przez niego innych czynności. W takiej sytuacji nie jest konieczne przedstawienie inwestorowi ani umowy z podwykonawcą, czy też jej projektu, ani odpowiedniej części dokumentacji. Inwestor nie musi znać treści całej umowy (jej projektu), wystarczająca jest znajomość tych elementów, które konkretyzują daną umowę i decydują o zakresie solidarnej odpowiedzialności inwestora z wykonawcą za wynagrodzenie podwykonawcy. Elementami tymi są przede wszystkim zakres prac powierzonych zindywidualizowanemu podmiotowo podwykonawcy oraz jego wynagrodzenie, w szczególności sposób jego ustalenia czy też jego dochodzenia. Tak sytuacja nie miała jednak miejsca w niniejszej sprawie. Stąd też ochrona podwykonawcy przewidziana a wart. 6471§ 5 k.c.nie mogła znaleźć zastosowania do powoda (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 21 stycznia 2014 r., I ACa 30/2014, LexPolonica nr 8486568).
Mając na uwadze powyższe ustalenia, stwierdzić należało, że w sytuacji braku dowodów zgody pozwanego na zawarcie z powodem umowy o podwykonawstwo, nie było podstaw do przypisania pozwanemu solidarnej odpowiedzialności za wynagrodzenie podwykonawcy na podstawieart. 6471§ 5 k.c.
W tym stanie rzeczy Sąd orzekł jak w pkt. 1 sentencji wyroku.
O kosztach postępowania Sąd orzekł zgodnie zart. 98 k.p.c.Stosownie do w/w przepisu, strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Powołany przepis ustanawia dwie zasady rozstrzygania o kosztach procesu, tj. zasadę odpowiedzialności za wynik procesu oraz zasadę orzekania o zwrocie kosztów niezbędnych i celowych. Przepisyart. 98 § 2 i 3 k.p.c.statuują niezbędne koszty procesu, i tak stosownie do§ 3do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa w sądzie. Jednakże pełnomocnikiem strony pozwanej był radca prawny, zatem zastosowanie obokart. 98 k.p.c.znajdujeart. 99 k.p.c., zgodnie z którym stronom reprezentowanym przez radcę prawnego zawraca się koszty w wysokości należnej według przepisów o wynagrodzeniu adwokata. Kosztami postępowania sąd obciążył powoda wobec oddalenia powództwa i zasądził ich zwrot od powoda na rzecz pozwanej w całości. Koszty postępowania po stronie pozwanej w niniejszej sprawie stanowiły: wynagrodzenie pełnomocnika pozwanej w kwocie 3.600 zł. ustalone w oparciu o § 2 pkt. 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2015.1804) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł. | ```yaml
court_name: Sąd Rejonowy w Kaliszu
date: '2018-03-29'
department_name: V Wydział Gospodarczy
judges:
- Robert Roliński
legal_bases:
- art. 6 k.c.
- art. 98 § 2 i 3 k.p.c.
recorder: Paulina Frelicka
signature: V GC 2278/17
``` |
155515350001503_III_C_001543_2015_Uz_2017-04-13_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygnatura akt III C 1543/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
S., dnia 27 marca 2017 r.
Sąd Rejonowy Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie III Wydział Cywilny w następującym składzie:
Przewodniczący:SSR Joanna Suchecka
Protokolant:sekretarz sądowy Joanna Schultz
po rozpoznaniu w dniu 27 marca 2017 r. w Szczecinie
na rozprawie sprawy z powództwaA. P.
przeciwko(...) S.A.wŁ.
- o naprawienie szkody
I
zasądza od pozwanego(...) S.A.wŁ.na rzecz powodaA. P.kwotę 789,99 zł ( siedemset osiemdziesiąt dziewięć złotych dziewięćdziesiąt dziewięć groszy ) z ustawowymi odsetkami za opóźnienieod dnia 18 maja 2014 r.;
II
oddala powództwo w pozostałym zakresie;
III
zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 97 zł ( dziewięćdziesiąt siedem złotych ) tytułem kosztów procesu;
IV
nakazuje pobrać od powodaA. P.na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego SzczecinP.i Zachód wS.kwotę 437,80 zł ( czterysta trzydzieści siedem złotych osiemdziesiąt groszy ) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych;
V
nakazuje pobrać od pozwanego(...) S.A.wŁ.na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego SzczecinP.i Zachód wS.kwotę 291,88 zł ( dwieście dziewięćdziesiąt jeden złotych osiemdziesiąt osiem groszy ) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.
Sygn. akt III C 1543/15
UZASADNIENIE
wyroku z dnia 27 marca 2017r. wydanego w postępowaniu zwykłym
Pozwem z dnia 30 czerwca 2015r. powódA. P.wniósł o zasądzenie od pozwanego(...) S.A.z siedzibą wŁ.kwoty 2.010,98 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 18 maja 2014r. i kosztami procesu według norm przepisanych.
W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że w dniu 31 marca 2014 r. miała miejsce kolizja, w wyniku której pojazdmarki Y.należący do niego uległ uszkodzony przez sprawcę posiadającego ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej kierowców u pozwanego. Pozwany wypłacił odszkodowanie, jednakże nie w pełnej wysokości. Powód podał, że koszt najmu pojazdu zastępczego wyniósł 599,99 zł, a wartość uszkodzonej odzieży ochronnej – 1332 zł, nadto poniósł wydatek w kwocie 989,99 zł tytułem kosztów badania geometrii zawieszenia i pomiaru ramy pojazdu. W dniu 30 czerwca 2014r. powód wystąpił do pozwanego o zapłatę odszkodowania w kwocie 2.921,98 zł obejmującej odszkodowanie za uszkodzoną odzież ochronną, koszty badania pojazdu i koszt wynajmu pojazdu zastępczego. Pozwany przyznał odszkodowanie za odzież ochronną w wysokości 911 zł, a w pozostałym zakresie odmówił wypłaty odszkodowania. W niniejszym postępowaniu powód dochodzi zapłaty kwoty 190 zł tytułem dopłaty odszkodowania za uszkodzoną odzież ochronną, 989,99 zł tytułem rekompensaty poniesionych kosztów badania pojazdu i 599,99 zł z tytułu wynajmu pojazdu zastępczego. W zakresie roszczenia o odsetki powód wskazał, że ustalił je doliczając 30-dniowy termin od dnia 16 kwietnia 2014r., w którym pozwany wydał decyzję, a więc termin ten upłynął w dniu 17 maja 2014r.
Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 13 lipca 2015r. orzeczono zgodnie z żądaniem pozwu.
Pozwany w sprzeciwie wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda kosztów procesu według norm przepisanych.
Pozwany wskazał, że zakwalifikował szkodę jako całkowitą, gdyż łączny koszt naprawy pojazdu był niewątpliwie wyższy od wartości pojazdu w stanie nieuszkodzonym, nie może zatem ponosić odpowiedzialności za szkodę wynikłą z tego, że powód zlecił czynności serwisowe, których wykonanie było obiektywnie nieuzasadnione. W odniesieniu do dalszego odszkodowania z tytułu uszkodzenia odzieży ochronnej pozwany wskazał, że nie uwzględnił obuwia, gdyż nie znalazło się ono w zestawieniu sporządzonym przez powoda bezpośrednio po powstaniu szkody. W zakresie kosztów najmu pojazdu zastępczego pozwany zarzucił, że powód nie wykazał, aby zmuszony był korzystać z pojazdu zastępczego, a także tego, w jakim czasie z wynajmowanego pojazdu korzystał ani jaki był koszt jednej doby najmu pojazdu, natomiast przedłożona przez niego faktura jest fakturą proforma, która nie potwierdza poniesienia kosztów.
Sąd ustalił następujący stan faktyczny:
W dniu 31 marca 2014 r. miała miejsce kolizja drogowa, podczas której doszło do uszkodzenia motocyklamarki Y.onr rej. (...)należącego do powodaA. P.. Sprawca kolizji posiadał umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych z pozwanym(...) S.A.z siedzibą wŁ.. Powód dokonał zgłoszenia szkody w dniu zdarzenia.
Bezsporne
W dniu zdarzenia powód miał na sobie odzież ochronną i buty, które uległy zniszczeniu w wyniku wypadku. W dniu 1 kwietnia 2014r. pozwany dokonał oględzin zniszczonych rzeczy. Powód sporządził listę uszkodzonych elementów odzieży i przekazał ją osobie dokonującej oględzin. W liście tej nie ujął butów oraz nie przedstawił ich tego dnia do oględzin. Kiedy zorientował się, że zapomniał zgłoszeniem objąć buty, zwrócił się do pozwanego informując go o powyższym po czym przesłał wiadomość mailową w dniu 8 kwietnia 2014r., w której opisał buty, podał ich nazwę, datę i cenę zakupu oraz dołączył ich aktualne zdjęcia. Pozwany odmówił dokonania oględzin butów uznając, że oględziny nie wyjaśnią, czy powód miał buty na sobie w chwili kolizji. Wartość zniszczonych butów wynosiła 190 zł.
Dowód: zeznania powoda k. 85-86, wydruki internetowe k. 11-18, zestawienie z dnia 1 kwietnia 2014r. k. 60, wiadomość mailowa z dnia 8 kwietnia 2014r. – akta szkody na płycie CD k. 73, wiadomość mailowa z dnia 26 września 2014r. 0 akta szkody na płycie Cd k. 73, opinia biegłego k. 92-93
Po oględzinach pojazdu rzeczoznawca działający na rzecz pozwanego w dniu 3 kwietnia 2014r. sporządził kalkulację kosztów naprawy pojazdu, określając w niej koszt naprawy na kwotę 20.534,37 zł.
Dowód: kalkulacja naprawy k. 56-57, protokół szkody k. 58
Powód postanowił wynająć pojazd zastępczy na dwa tygodnie. Z uszkodzonego motocyklu korzystał stale na co dzień, w tym dojeżdżając nim do pracy. Powód pracował w systemie pracy trzyzmianowej, zmiany zaczynały się o godz. 6:00, 14:00 i 22:00. Dojazd komunikacją miejską od miejsca zamieszkania powoda do miejsca zakładu pracy był utrudniony, a nadto od przystanku do zakładu pracy występowała odległość, którą pieszo pokonywało się w przeciągu ok. 15 minut. Powód zwrócił się dofirmy (...)z zapytaniem o koszt wynajmu motocykla na okres 2 tygodni i w odpowiedzi otrzymał ofertę na kwotę 599,99 zł. Powód zgodził się na proponowane warunki i ustnie zawarł umowę najmu motocyklaK.. Z tytułu najmu pojazdu uregulował uzgodnioną kwotę.
Średni koszt najmu motocykla odpowiadającego klasie uszkodzonego pojazdu w I kwartale 2014r. wnosił od 130-200 zł za dobę. Stawki te najczęściej łączą się z ograniczeniem zarówno co do osoby wynajmującego jak i co do limitu kilometrów.
Dowód: zeznania powoda k. 85-86, faktura proforma z dnia 11 kwietnia 2014r. k. 9, oświadczenie powoda z dnia 18 maja 2014r. k. 10, opinia biegłego k. 119-122
Powód w dniu 7 kwietnia 2014r. zlecił badanie pojazdu w zakresie sprawdzenia obręczy koła, ramy oraz zawieszenia przedniego. Badanie to miało na celu ustalenie, czy możliwa będzie naprawa motoru. Za wykonanie tych czynności uiścił 989,99 zł.
Dowód: zeznania powoda, faktura proforma z dnia 7 kwietnia 2014r. k. 8
Powód w dniu 14 kwietnia 2014r. zwrócił się do pozwanego o przesłanie wyceny pojazdu przed i po zdarzeniu.
Dowód: wiadomość mailowa z dnia 14 kwietnia 2014r. – akta szkody na płycie CD k.73
Decyzją z dnia 16 kwietnia 2014r. pozwany uznał postępowanie likwidacyjne za zakończone i przyznał odszkodowanie w kwocie 2844 zł wskazując, że z uwagi na nieopłacalność naprawy, wartość rynkowa pojazdu na dzień zdarzenia została ustalona na kwotę 3200 zł, a wartość zbywalnych pozostałości na kwotę 600 zł. Nadto pozwany uwzględnił koszt holowania pojazdu w wysokości 244 zł.
Dowód: decyzja z dnia 16 kwietnia 2014r. k. 7
Pismem z dnia 30 czerwca 2014r. powód wniósł o zapłatę przez ubezpieczyciela odszkodowania w łącznej kwocie 2.921,98 zł, na którą składa się odszkodowanie za uszkodzoną odzież – 1332 zł, koszty badania pojazdu – 989,99 zł, koszty najmu pojazdu – 599,99 zł.
Dowód: pismo z dnia 30 czerwca 2014r. k. 20-21, pełnomocnictwo k. 19,
Decyzją z dnia 1 sierpnia 2014r. pozwany przyznał odszkodowanie w kwocie 911 zł wskazując, że obejmuje ono uszkodzoną odzież i kask, nie uwzględnia natomiast butów, z uwagi na brak przedstawienia ich do oględzin. W pozostałym zakresie pozwany odmówił wypłaty żądanej kwoty.
Dowód: decyzja z dnia 1 sierpnia 2014r. k. 22
Pismem z dnia 18 września 2014r. powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 2.010,98 zł tytułem pozostałej części odszkodowania, na którą składa się kwota 190 zł za uszkodzone buty, 989,99 zł za badanie pojazdu, 599,99 zł za najem pojazdu.
Dowód: pismo z dnia 18 września 2014r. k. 23-24
Decyzją z dnia 2 października 2014r. pozwany odmówił przyznania dalszego odszkodowania.
Dowód: decyzja z dnia 2 października 2014r. k. 25
Sąd zważył, co następuje:
Powództwo okazało się częściowo uzasadnione.
Niesporne w niniejszej sprawie było, że pozwany ponosi odpowiedzialność za szkodę powstałą w dniu 31 marca 2014 r. na podstawie umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych wiążącej go ze sprawcą szkody. Sprawca szkody ponosi za nią odpowiedzialność na zasadach ogólnych, o czym stanowiart. 436 § 2 k.c.
Zasady odpowiedzialności ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych uregulowane zostały wustawie z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych(Dz. U. z 2013 r. poz. 392 ze zm., dalej jako „ustawa o ubezpieczeniach”). Zgodnie z art. 4 tej ustawy, ubezpieczeniem obowiązkowym jest m. in. ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów. W obowiązkowych ubezpieczeniach odpowiedzialności cywilnej odszkodowanie wypłaca się w granicach odpowiedzialności cywilnej podmiotów objętych ubezpieczeniem, nie wyżej jednak niż do wysokości sumy gwarancyjnej ustalonej w umowie (art. 13 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniach). Stosownie do art. 22 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach do umów ubezpieczenia obowiązkowego, w sprawach nieuregulowanych w ustawie, stosuje się przepisyKodeksu cywilnego.
Zgodnie zart. 822 § 1 k.c.przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela (art. 822 § 4 k.c.).
Stosownie doart. 363 § 1 k.c.naprawienie szkody może polegać albo na restytucji naturalnej, albo na zapłacie odszkodowania pieniężnego. Zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania, z którego wynikła szkoda (art. 361 § 1 k.c.). W myśl obowiązującej w prawie cywilnym zasady pełnego odszkodowania, którą wyrażaart. 361 § 2 k.c., naprawienie szkody ma zapewnić całkowitą kompensatę doznanego przez poszkodowanego uszczerbku. Nie może ono jednak przewyższać faktycznie poniesionej przez poszkodowanego szkody.
W niniejszej sprawie spór dotyczył odszkodowania z tytułu kosztów uszkodzenia odzieży ochronnej, kosztów najmu pojazdu zastępczego oraz kosztów badania technicznego pojazdu.
W toku postępowania likwidacyjnego powód domagał się od pozwanego zapłaty kwoty 1332 zł tytułem zapłaty za uszkodzoną odzież ochronną, w tym buty. Pozwany przyznał na rzecz powoda świadczenie z tego tytułu w kwocie 911 zł, a w pozostałej części odmówił zapłaty, w tym odmówił pokrycia równowartości butów zarzucając, że powód nie przedstawił ich do oględzin. W niniejszym postępowaniu powód dochodził wyłącznie kwoty 190 zł z tytułu uszkodzenia butów.
Istniejący między stronami spór, czy poniesiona przez powoda szkoda obejmuje również buty, Sąd po uwzględnieniu materiału zebranego w postępowaniu likwidacyjnym oraz w procesie, rozstrzygnął na korzyść powoda. Zdaniem Sądu fakt, iż powód nie przedstawił ubezpieczycielowi butów wraz z innymi częściami odzieży ochronnej i nie ujął ich na liście przekazanej podczas oględzin, nie pozbawił go możliwości uzupełnienia pierwotnego zgłoszenia, jak również nie stanowi okoliczności wykluczającej ustalenie, że przedmiotowe buty również uległy zniszczeniu w wyniku wypadku z dnia 31 marca 2014r., za który pozwany ponosi odpowiedzialność. Sąd dał wiarę zeznaniom powoda, iż doszło do tego przez jego nieuwagę i po prostu zapomniał tego uczynić w dniu oględzin, tym bardziej, że udokumentowany przebieg postępowania likwidacyjnego potwierdza, że już 8 kwietnia 2014r. przesłał do ubezpieczyciela wiadomość mailową wskazując na zaistniałe niedopatrzenie wraz z dokumentacją zdjęciową butów. Ze stanowiska ubezpieczyciela wynikającego z wiadomości mailowej z dnia 26 września 2014r. wynika, że odmówił on uwzględnienia szkody w zakresie obuwia podnosząc, że wobec braku przedstawienia ich do oględzin z innymi elementami odzieży ochronnej nie można stwierdzić, czy uległy uszkodzeniu w czasie przedmiotowego zdarzenia. Stanowisko to jest o tyle chybione, że pozwany nie podjął żadnych czynności w celu weryfikacji, czy przedstawione przez powoda rzeczy do oględzin były rzeczami, które miał na sobie w chwili zdarzenia, opierając się w tym zakresie na oświadczeniu powoda. Brak jest zatem podstaw do odmowy przyznania wiarygodności zeznaniom powoda co do tego, że w czasie wypadku miał na sobie sporne obuwie, biorąc pod uwagę krótki termin zgłoszenia obuwia po oględzinach, a także rodzaj obuwia, bowiem po obejrzeniu dokumentacji zdjęciowej należy uznać, że miało ono służyć powodowi do jazdy motocyklem. Wiarygodne jest zatem, że powód miał je na nogach w chwili kolizji. Gdyby natomiast buty te uległy uszkodzeniu podczas jakiegoś wcześniejszego zdarzenia, to wysoce prawdopodobne jest, że doszłoby do uszkodzenia także pozostałych części odzieży ochronnej i powód nie korzystałby z niej w czasie kolizji z dnia 31 marca 2014r.
Ustalając wartość uszkodzonych butów na kwotę 190 zł wskazaną przez powoda Sąd oparł się na zaoferowanym przez niego materiale w postaci wydruków internetowych dotyczących ofert butów motocyklowych oraz na opinii biegłego, który potwierdził, iż szacunkowa wartość takich butów wynosi 190 zł. Istotne jest również, że pozwany nie podniósł żadnych zarzutów odnoszących się do powyższej wartości i w żadnym zakresie nie zakwestionował opinii biegłego. Mając dodatkowo na względzie, iż ustalenie wartości obuwia możliwe było tylko w sposób szacunkowy, w oparciu oart. 322 k.p.c.Sąd ustalił szkodę w tym zakresie na kwotę 190 zł. Sąd nie podzielił przy tym stanowiska biegłego, iż kwota powyższa winna zostać obniżona o współczynnik amortyzacyjny w wysokości 30 %. Po pierwsze nie przekonują argumenty biegłego, iż zasadnym jest zastosowanie stawek odpisów amortyzacyjnych, które stosują ubezpieczyciele, tym bardziej, że nie obowiązują takie odpisy wprost dla obuwia. Po drugie i decydujące, celem odszkodowania jest wyrównanie straty, jaką poszkodowany poniósł w wyniku zdarzenia sprawczego. Ustaleń w tym zakresie dokonuje się z uwzględnieniem indywidualnych okoliczności sprawy. Sąd przychylił się do argumentów powoda, iż zakup używanego obuwia nie pozwoli na wyrównanie szkody, gdyż tego rodzaju obuwie nie zapewni odpowiedniego komfortu dla powoda, jaki posiadał korzystając z butów, jakie uległy zniszczeniu. Szkoda powoda sprowadza się zatem do kwoty, którą musi wydatkować, aby zakupić obuwie tego samego rodzaju, jak zniszczone. Dochodząc do tego przekonania Sąd pominął wniosek o dopuszczenie uzupełniającej opinii biegłego uznając, że dalsze wyjaśnienia kwestii stawek amortyzacyjnych jest zbędne dla rozstrzygnięcia o istotnych okolicznościach sprawy i spowodowałoby tylko wydłużenie postępowania oraz dodatkowe koszty.
W odniesieniu do roszczenia z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego, zachodziły podstawy do uznania tego roszczenia, za usprawiedliwione co do zasady. Znamienne jest, że w toku postępowania likwidacyjnego pozwany nie kwestionował uprawnienia powoda do wynajęcia pojazdu zastępczego, a jedynie podniósł, że nie zostało wykazane poniesienie wydatku w tym zakresie.
Wynajęcie pojazdu zastępczego mimo zakwalifikowania szkody jako całkowitej mieści się w granicach normalnego związku przyczynowego ze zdarzeniem. W judykaturze wskazuje się, że brak możliwości korzystania z uszkodzonego pojazdu może dawać uprawnienie poszkodowanemu do wynajęcia pojazdu zastępczego na okres naprawy pojazdu lub w przypadku braku opłacalności naprawy do wypłaty odszkodowania lub czasu, w którym poszkodowany mógł nabyć inny pojazd. Powód wskazał, że wynajął motocykl na 2 tygodnie. Jest to okres usprawiedliwiony, gdyż decyzja o wypłacie odszkodowania została wydana 16 kwietnia 2014r. tj. niewiele 2 tygodnie po wypadku.
Powstanie uprawnienia do wynajęcia pojazdu zastępczego uzależnione jest od sytuacji, gdy pojazd taki jest poszkodowanemu potrzebny. Oceny w tym zakresie dokonuje się z uwzględnieniem dotychczasowego sposobu wykorzystywania pojazdu uszkodzonego, a także stosunków i zwyczajów istniejących w lokalnym społeczeństwie. Stwierdzić należy, że posiadanie mechanicznego środka lokomocji i używanie go do celów prywatnych w codziennym życiu nie jest sytuacją luksusową, lecz odbierane jest jako norma. Odesłanie zatem poszkodowanego do miejskich środków komunikacji nie jest uzasadnione treściąart. 361 § 1 k.c., w szczególności, gdy korzystanie z tych środków może powodować utrudnione zaspokajania potrzeb poszkodowanego i znaczne obniżenie dotychczasowego komfortu życia. Powód wskazał, że motocyklu używał między innymi na dojazdy do pracy, pracował zaś w systemie pracy trzyzmianowej, a korzystanie z miejskiej komunikacji w celu dojazdu do pracy nie byłoby dla niego korzystne. Okoliczności te, którym Sąd dał wiarę wobec braku podstaw do podważenia zeznań powoda, stanowiły dostateczną podstawę do korzystania wynajętego pojazdu przez okres 2 tygodni.
Sąd ustalił, że pozwany zawarł ustną umowę najmu motocykla na okres 2 tygodni za kwotę 599,99 zł opierając się w tym zakresie na zeznania powoda oraz na przedłożonej przez niego fakturze proforma z dnia 11 kwietnia 2014r. Faktura ta wprawdzie nie stanowiła dowodu uregulowania kwoty 599,99 zł, jednakże uwiarygodniała, że zeznania powoda, iż taka oferta została mu przedstawiona oraz że z niej skorzystał. Faktura nie potwierdza dokonania wpłaty, albowiem termin zapłaty został w niej wskazany na 18 kwietnia 2014r. Sąd nie znalazł podstaw do odmowy przyznania wiarygodności zeznaniom powoda, który choć nie pamiętał szczegółów dotyczących realizacji umowy najmu, w tym daty zapłaty, co było zrozumiałe z uwagi na upływ czasu, kategorycznie zeznał, że korzystał z wynajętego motocykla na uzgodnionych warunkach co do ceny najmu.
Wysokość czynszu najmu nie budziła zastrzeżeń co potwierdziło postępowanie dowodowe obejmujące dowód z opinii biegłegoM. M.. Opinia ta, nie kwestionowana przez żadną ze stron, wskazuje na to, że stawki dobowe najmu motocykli są znacznie wyższe niż kwota, jaka przypadała na dzień najmu pojazdu w ramach umowy, która zawarł powód. Bez znaczenia było, że w ofercie, z której skorzystał powód, nie została ujęta dobowa stawka, a jedynie ogólna kwota. Istotne jest jedynie, czy łączna kwota uzgodniona za najem pojazdu była usprawiedliwiona w świetle obowiązujących stawek rynkowych, a przedmiotowa opinia potwierdziła, że powód wynajął motocykl na korzystnych warunkach.
Ostatni z elementów roszczenia tj. żądanie zwrotu kosztów badania pojazdu w zakresie sprawdzenia obręczy koła, ramy i zawieszenia przedniego, Sąd uznał za niezasadne. Jakkolwiek nie zostały podzielone zarzuty pozwanego, iż wysokość kosztów tego badania nie została wykazania, gdyż Sąd opierając się na zeznaniach powoda oraz dokumencie w postaci faktury proforma z dnia 7 kwietnia 2014r. ustalił, że powód zlecił przedmiotowe badanie i uregulował za nie kwotę 989,99 zł, bądź co najmniej jest zobowiązany do uregulowania tej należności, to brak było podstaw do przyjęcia, iż szkoda ta stanowiła normalne następstwo zdarzenia w rozumieniuart. 361 § 1 k.c.Należało w pełni przychylić się do stanowiska pozwanego, iż był to wydatek nieuzasadniony o czym przekonuje przebieg postępowania likwidacyjnego prowadzonego przez ubezpieczyciela. Dając wiarę powodowi, iż jego intencją było naprawienie pojazdu, a przedmiotowe badanie miało na celu określenie możliwości dokonania naprawy, to nie można tracić z pola widzenia, że w tym czasie ubezpieczyciel bez zbędnej zwłoki, lecz sprawnie, podejmował czynności niezbędne do likwidacji szkody. Dokonał on krótko po zdarzeniu oględzin uszkodzonego pojazdu, a już w dniu 3 kwietnia 2014r. sporządził kosztorys, który – w zestawieniu z wyceną pojazdu przed szkodą - przesądził o konieczności zakwalifikowania szkody jako całkowitej. Powód miał świadomość, że przez ubezpieczyciela są podejmowane czynności mające na celu ustalenie zakresu i wysokości szkody, a w konsekwencji należnego odszkodowania, winien zatem powstrzymać się od zachowań, które w sposób zbędny mogły spowodować zwiększenie rozmiarów szkody. Nie można zatem zgodzić się z powodem, że okoliczność, iż przedmiotowe badanie zostało wykonane zanim powód dowiedział się, że szkoda zostanie zakwalifikowana jako całkowita, uzasadnia zwrot kosztów badania przez ubezpieczyciela. Obowiązkiem powoda było współdziałanie z ubezpieczycielem w celu możliwe szybkiego zakończenia postępowania likwidacyjnego, a także minimalizacji szkody, a w każdym razie powstrzymania się od zachowań, które mogą zwiększyć szkodę. Powód winien zatem co najmniej zwrócić się do ubezpieczyciela z propozycją weryfikacji możliwości naprawy pojazdu lub uzyskania informacji o przebiegu czynności likwidacyjnych. Powód natomiast z prośbą o przedstawienie wyceny pojazdu przed szkodą i kalkulacji naprawy zwrócił się już po zleceniu badania, gdyż 11 kwietnia 2014r. Gdyby nie uzyskał odpowiedzi można by ewentualnie rozważać, czy chcąc skrócić czas naprawy pojazdu powinien zlecić przedmiotowe badanie. Ponieważ taka sytuacja nie miała miejsca, a już 16 dnia od zdarzenia pozwany wydał decyzję i zgromadził materiał, z którego wynikało, że nie ponosi odpowiedzialności ponad kwotę odszkodowania ustalonego jako szkoda całkowita, to powód nie może domagać się od ubezpieczyciela zwrotu kosztów badania skoro wynik postępowania likwidacyjnego wykluczył ekonomiczność naprawy.
Z tych przyczyn uwzględnione zostało roszczenie w kwotach 190 zł i 599,99 zł, łącznie 789,99 zł.
Roszczenie o odsetki zostało uwzględnione na podstawieart. 481 § 1 k.c.Termin przedstawiony przez powoda był uzasadniony w świetleart. 817 § 2 k.c.Pozwany dysponował pełnym materiałem umożliwiającym ocenę szkody w dniu 30 kwietnia 2014r., zatem w terminie 30 od zgłoszenia szkody winien był wypłacić należne odszkodowanie, a po tym dniu pozostawał w opóźnieniu.
Zważywszy, że w dniu 1 stycznia 2016 r. weszła w życie ustawa z dnia 9 października 2015 r. o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r. poz. 1830), która znowelizowała m. in.art. 481 § 2 k.c., Sąd od dochodzonych pozwem należności zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie.
W pozostałym zakresie powództwo podlegało oddaleniu.
O kosztach postępowania w kwocie 97 zł rozstrzygnięto na podstawieart. 100 k.p.c.przy uwzględnieniu zasady zart. 98 § 1 k.p.c.oraz tego, iż powód wygrał proces w ok. 40 %. Na poniesione przez powoda koszty złożyły się: 101 zł tytułem opłaty sądowej od pozwu, koszty zastępstwa procesowego w wysokości 600 zł, kwota 450 zł zaliczki na poczet wynagrodzenia biegłego sądowego, a także kwota 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, łącznie 1168 zł. Z tego zwrotowi na rzecz powoda podlegała kwota 467 zł.
Koszty procesu powstałe po stronie pozwanego to koszty zastępstwa procesowego w wysokości 600 zł i kwota 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Z tego zwrotowi od strony przeciwnej podlegała kwota 370 zł. Po wzajemnej kompensacji zasądzono od pozwanego na rzecz powoda kwotę 97 zł.
Powód uiścił 450 zł tytułem zaliczki na poczet kosztów dowodu z opinii biegłego, które wyniosły 235,93 zł (postanowienie z dnia 5 października 2016r) i 943,75 zł (postanowienie z dnia 15 grudnia 2016r.). Różnicę wydatkowaną tymczasowo ze środków budżetowych na pokrycie tych kosztów, tj. 729,68 zł. Uwzględniając wynik procesu, w oparciu oart. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych(Dz. U. z 2014 r., poz. 1025 ze zm.) Sąd nakazał pobrać od powoda kwotę 437,80 zł, a od pozwanego 291,88 zł na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie. | ```yaml
court_name: Sąd Rejonowy Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie
date: '2017-03-27'
department_name: III Wydział Cywilny
judges:
- Joanna Suchecka
legal_bases:
- art. 436 § 2 k.c.
- art. 98 § 1 k.p.c.
- art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych
recorder: sekretarz sądowy Joanna Schultz
signature: III C 1543/15
``` |
150500000001521_III_AUa_000173_2020_Uz_2020-12-17_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn.akt III AUa 173/20
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 17 grudnia 2020 r.
Sąd Apelacyjny w Białymstoku, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie:
Przewodniczący sędzia Barbara Orechwa-Zawadzka
Sędziowie Teresa Suchcicka
Bożena Szponar - Jarocka
Protokolant Edyta Katarzyna Radziwońska
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17 grudnia 2020 r. wB.
sprawy z odwołaniaH. K.
przeciwko Dyrektorowi Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji wW.
o wysokość emerytury policyjnej
na skutek apelacji Dyrektora Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji wW.
od wyroku Sądu Okręgowego w Suwałkach III Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
z dnia 6 grudnia 2019 r. sygn. akt III U 747/19
oddala apelację.
T. B.O. B.S.-J.
-1-
III AUa 173/20
UZASADNIENIE
Decyzją z 29 czerwca 2017 r Dyrektor Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji na podstawie art. 15c w zw. z art. 32 ust 1 pkt 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994r o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (DzU z 2016 r poz 708 ze zm.) oraz na podstawie otrzymanej z IPN informacji Nr 451666/2017 z dnia 10 maja 2017 r ponownie ustaliłH. K.od 01 października 2017 wysokość emerytury na kwotę 1.744,53 zł brutto (1.454,52 zł netto).
W odwołaniu od tej decyzjiH. K.domagał się jej zmiany i przyznania świadczenia emerytalnego w dotychczasowej wysokości tj. 1.587,49 zł i zasądzenia zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Zarzucił skarżonej decyzji naruszenie szeregu przepisówKonstytucji RP, w szczególności art. 2, art. 10 ust 1 i 2, art. 30, art. 31 ust 3, art. 32 ust 1, art. 42 ust 1, art. 45 ust 1, art. 47, art. 64 ust 1 i 2 i art. 67 ust 1 oraz art. 6 ust 2, art. 8 i art. 15 ust 4 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności.
Podniósł, że przez okres jednego roku i sześciu miesięcy, za który nie przyznano mu emerytury, był oddelegowany do Biura Paszportów jedynie w celu pomocy przy przyjmowaniu wniosków paszportowych i wydawaniu paszportów.
W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie i zasądzenie od odwołującego się zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.
Podniósł, iż z dniem 01 stycznia 2017 weszła w życie ustawa z dnia 16 grudnia 2016 r o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (DzU 2016 r poz 2270), na mocy której wprowadzono art. 13b, ustalający katalog cywilnych i wojskowych instytucji i formacji, w których służba od dnia 22 lipca 1944 do dnia 31 lipca 1990 jest uznawana za służbę na rzecz totalitarnego państwa.
Ustawa zmieniająca wprowadziła także w art. 15c zasady obliczania wysokości emerytury dla osób, które pełniły służbę na rzecz totalitarnego państwa. Zgodnie z brzmieniem art. 15c ust 1 w przypadku osoby, która pełniła służbę na rzecz totalitarnego państwa, o której mowa w art. 13b, i która pozostawała w służbie przed dniem 02 stycznia 1999 r, emerytura wynosi :
1
0% podstawy wymiaru – za każdy rok służby na rzecz totalitarnego państwa, o której mowa w art. 13b;
2
2,6% podstawy wymiaru – za każdy rok służby lub okresów równorzędnych za służbą, o których mowa w art. 13 ust 1 pkt 1, 1a oraz 2-4
Powołany przepis zawiera także obostrzenie zawarte w ust 3, zgodnie z którym wysokość emerytury ustalonej zgodnie z ust 1 i 2 nie może być wyższa niż miesięczna kwota przeciętnej emerytury wypłacanej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
-2-
Ustawodawca zobowiązał tym samym pozwany organ emerytalny do wszczynania z urzędu postępowań w przedmiocie ponownego ustalenia prawa do świadczeń i wysokości świadczeń stosownie do wymienionych wyżej przepisów.
Z informacji o przebiegu służby z dnia 10 maja 2017 r Nr(...)sporządzonej przez Instytut Pamięci Narodowej wynika, iż odwołujący się pełnił służbę na rzecz totalitarnego państwa, o której mowa w art. 13b ustawy z dnia 18 lutego 1994 r o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (tj. DzU 2016, poz 708 z późn. zm.).
W tych okolicznościach faktycznych i prawnych organ emerytalno-rentowy dokonał ponownego przeliczenia świadczenia odwołującego się na zasadach określonych w art. 15c powoływanej ustawy.
Dodatkowo podniósł, że decyzje w przedmiocie przyznania prawa do świadczenia oraz jego wysokości wydaje na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie. W myśl§ 14 ust 1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 października 2004 r w sprawie trybu postępowania i właściwości organu w zakresie zaopatrzenia emerytalnego funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej oraz ich rodzin(DzU 2004, Nr 239, poz 2404, z późn. zm.), środkiem dowodowym potwierdzającym datę i podstawę zwolnienia ze służby oraz okres służby jest zaświadczenie o przebiegu służby, sporządzone na podstawie akt osobowych funkcjonariusza, wystawione przez właściwe organy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu oraz Państwowej Straży Pożarnej. Natomiast zgodnie z art. 13a ust 5 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, informacja o przebiegu służby jest równoważna z zaświadczeniem o przebiegu służby sporządzonym na podstawie akt osobowych przez właściwe organy.
Informacja o przebiegu służby sporządzona przez IPN była wiążąca dla organu emerytalno-rentowego przy wydawaniu zaskarżonej decyzji o ponownym ustaleniu wysokości emeryturyH. K..
Po rozpoznaniu odwołania Sąd Okręgowy w Suwałkach wyrokiem z dnia 6 grudnia 2019 r zmienił zaskarżoną decyzję i zobowiązał Dyrektora Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji do przeliczenia emeryturyH. K.z pominięciem art. 15c ust 1,2 i 3 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej,(...)Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (tekst jedn. DzU z 2016 poz 708, ze zm).
W ocenie Sądu I instancji odwołanie należało uznać za uzasadnione, ale z innych przyczyn i innej podstawy prawnej, niż to wskazywał odwołujący się. Sąd nie znalazł podstaw do uznania przepisów art. 15c ustawy z dnia 18 lutego 1994 r o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej,(...)Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (tekst jedn. DzU z 2016 poz 708, ze zm). za niekonstytucyjne. Ustawodawca posiada legitymację do wprowadzenia nowych
-3-
zasad ustalania wysokości emerytur danej grupie uprawnionych. W tym przypadku nie doszło do pozbawienia prawa do świadczenia emerytalnego w ogóle, co w takiej sytuacji mogłoby skutkować uznaniem tej regulacji za niezgodną zKonstytucją, a jedynie do zmniejszenia do określonego pułapu świadczenia emerytalnego lub rentowego. Zmniejszenie to odbyło się w ramach ogólnie pojętej sprawiedliwości społecznej, w czym Sąd nie upatruje naruszenia przepisówKonstytucji RPani innych norm, które w odwołaniu przytaczał odwołujący się.
W ocenie Sądu I instancji uwzględnienie odwołania i w konsekwencji zmiana zaskarżonej decyzji zgodnie z żądaniem odwołującego, jest możliwa na podstawie art. 8a ust 1 i 2 ustawy z 18 lutego 1994, zgodnie z którym minister właściwy do spraw wewnętrznych, w drodze decyzji, w szczególnie uzasadnionych przypadkach, może wyłączyć stosowanie art. 15c, art. 22a i art. 24a w stosunku do osób pełniących służbę, o której mowa w art. 13b, ze względu na :
1
krótkotrwałą służbę przed dniem 31.07.1990 r oraz
2
rzetelne wykonywanie zadań i obowiązków po dniu 12.09.1989 r, w szczególności z narażeniem zdrowia i życia.
Do osób, o których mowa w ust 1 stosuje się odpowiednio przepisy art. 15, art. 22 i art. 24.
Zdaniem Sądu przepis ten dając ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych prawo do badania przebiegu służby danego emeryta lub rencisty, tym bardziej daje taką możliwość sądowi.
W ocenie Sądu Okręgowego należy mieć na uwadze, że zgodnie zart. 459 kpcsprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych rozpoznaje sąd powszechny i stosownie do art. 477ᴽ§1 kpcw zakresie spraw dotyczących emerytury i renty właściwy do ich rozpoznania jest Sąd Okręgowy. Nie może zatem sąd powszechny pominąć przesłanek normujących prawo do emerytury i renty i ich wysokości określonych ustawą. Bez względu więc na to, że inne podmioty, w tym instytucje państwowe, mogą wypowiadać się (nawet w formie decyzji) o przesłankach normujących wysokość emerytury, sąd powszechny musi sam je stosować, jeżeli są wskazane w ustawie.
W myślart. 45 Konstytucji RPkażdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez uzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd.
Zdaniem Sądu I instancji przesłanki określone w pkt 1 i 2 ust 1 art. 8a policyjnej ustawy emerytalnej nie muszą być spełnione razem, a tylko każda z osobna z punktu 1 bądź pkt 2 w odniesieniu do dyspozycji głównej ust 1. Racjonalny ustawodawca nie pozbawiałby wyłączenia stosowania art. 15c, art. 22a i art. 24a policyjnej ustawy emerytalnej w stosunku do osób, które miały, z uwagi na wiek lub stan zdrowia, możliwości rzetelnego wykonywania zadań i obowiązków po dniu 12 września 1989 r. Zdaniem Sądu ustawodawca miał na celu wyłączenie stosowania art. 15c, art. 22a i art. 24a w stosunku do osób, które będąc uwikłane w dłuższą służbę w formacjach i instytucjach wymienionych w art. 13b ustawy, po 12 września 1989 r rzetelnie wykonywały pracę na rzecz państwa, które przestało być totalitarne.
W oparciu o zgromadzone w sprawie dowody zawarte w aktach osobowych odwołującego się Sąd dokonał oceny jego służby, którą świadczył w latach 1976-1991.
H. K.(ur. (...)) z dniem 16.03.1976 r został przyjęty w szeregi MO. Pracował do 30.09.1991 r (stosunek służbowy rozwiązał na własną prośbę). W trakcie zatrudnienia zajmował stanowisko milicjanta kontrolera, milicjanta kierowcy i ostatnio dzielnicowego.
Okres pracy określony w art. 13b policyjnej ustawy emerytalnej wyniósł 1 rok i 6 miesięcy. Jak zeznał odwołujący się, był to faktycznie okres od 01.02.1989 r do 31.07.1990 r kiedy był oddelegowany do pracy przy wydawaniu paszportów z powodu wzmożonej ilości wpływu wniosków o wydanie paszportu i koniecznej przy tym pomocy. Paszporty drukowano w biurze. Wnioskodawca przyjmował wnioski o paszport, następnie po przygotowaniu paszportu wydawał go. Była to praca „taśmowa”.
Powyższe zdaniem Sądu Okręgowego potwierdza, że przed 31 lipca 1990 r (art. 8a ust 1 pkt 1 ustawy) wnioskodawca pełnił krótkotrwałą służbę, o której mowa w art. 13b ustawy. Ustalenia te dają podstawy do zastosowania tego przepisu i wyliczenia świadczenia odwołującego się bez zastosowania zmniejszeń z art. 15c policyjnej ustawy emerytalnej. Z akt osobowych odwołującego wynika, iż po dniu
-4-
12 września 1989 r nie był karany dyscyplinarnie, co daje podstawę do stwierdzenia, że w sposób właściwy wykonywał zadania funkcjonariusza Policji.
Apelację od powyższego wyroku złożył Dyrektor Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji wW., zarzucając :
1
naruszenie przepisów prawa materialnego poprzez niezastosowanie w szczególności art. 13a ust 5 oraz art. 15c ustawy z dnia 18 lutego 1994 o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Urzędu Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celnej i(...)Skarbowej oraz członkom ich rodzin (DzU z 2019 poz 288 ze zm. zwanej dalej „ustawą zaopatrzeniową”) oraz§ 14 ust 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 października 2004 r w sprawie trybu postępowania i właściwości organu w zakresie zaopatrzenia emerytalnego funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu i Państwowej Straży Pożarnej oraz ich rodzin(DzU z 2015 r poz 1148 ze zm.);
2
naruszenie przepisów prawa materialnego poprzez niezastosowanie art. 2 ustawy z dnia 16 grudnia 2016 r o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (t.j. DzU z 2016 poz 2270),
3
naruszenie przepisów prawa materialnego poprzez zastosowanie art. 8a w sytuacji, gdy wyłącznym adresatem tego przepisu jest minister właściwy do spraw wewnętrznych,
4
naruszeniaart. 328 § 2 k.p.c.poprzez wskazanie w uzasadnieniu wyroku okoliczności faktycznych dotyczących innej osoby i innego okresu służby, niż wynika z informacji o przebiegu służby poprzez opisanie okoliczności służby dotyczącychM. J..
Wskazując na powyższe skarżący wnosił o :
- zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania od decyzji Dyrektora Zakładu Emerytalno-Rentowego MSW z dnia 29 czerwca 2017 r o ponownym ustaleniu wysokości emerytury w całości oraz zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych za I i II instancję;
ewentualnie :
- uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania, pozostawiając mu rozstrzygnięcie o kosztach postępowania, w tym o kosztach zastępstwa procesowego za I instancję
Sąd Apelacyjny zważył, co następuje :
Apelacja podlegała oddaleniu, albowiem wyrok Sądu I instancji, pomimo błędnego uzasadnienia, odpowiada prawu.
Zasadny jest zarzut naruszenia przepisów prawa materialnego poprzez zastosowanie przy rozstrzyganiu sprawy art. 8a ust 1 ustawy zaopatrzeniowej. Przepis ten jest adresowany do ministra właściwego do spraw wewnętrznych, który w szczególnie uzasadnionych przypadkach może wyłączyć stosowanie art. 15c, art. 22a i art. 24a w stosunku do osób pełniących służbę, o której mowa w art. 13b ustawy.
-5-
Nie ulega wątpliwości, iż wyłącznie organ administracji – Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji może skorzystać z regulacji art. 8c ustawy, wydając stosowną decyzję, która podlega kontroli w trybie przewidzianym dla decyzji administracyjnych.
Zdaniem Sądu Apelacyjnego, Sąd I instancji wadliwie uznał, iż ma kompetencje do „zastąpienia” organu administracji w jego uprawnieniu do zastosowania art. 8c ustawy przy rozpatrywaniu odwołania od decyzji z dnia 29 czerwca 2017 r obniżającej emeryturęH. K.na podstawie art. 15c ustawy zaopatrzeniowej.
Nie sposób jednak zgodzić się z twierdzeniem apelacji, iż Sąd I instancji nie rozpoznał istoty sprawy. Przedmiotem oceny Sądu przy rozpoznaniu dowołania wnioskodawcy od decyzji obniżającej wysokość emerytury policyjnej było to, czy okres służby wnioskodawcy od 1 lutego 1989 r do 31 lipca 1990 r mógł w konsekwencji spowodować przyjęcie do obliczenia jego emerytury 0% podstawy wymiaru za w/w okres, zakwalifikowany przez Instytut Pamięci Narodowej w informacji o przebiegu służby z dnia 10 maja 2017 r jako pełnienie służby na rzecz totalitarnego państwa, o której mowa w art. 13b ustawy zaopatrzeniowej.
Podkreślić należy, iż sądy orzekające w przedmiotowej sprawie nie są związane zaświadczeniem z Instytutu Pamięci Narodowej (informacją o przebiegu służby). Sąd Najwyższy w postanowieniu z 9 grudnia 2011 r (II UZP 10/11) przyjął, iż sąd ubezpieczeń społecznych, rozpoznający odwołanie od decyzji Dyrektora Zakładu Emerytalno-Rentowego MSWiA w sprawie ponownego ustalenia (obniżenia) wysokości emerytury policyjnej byłego funkcjonariusza Służby Bezpieczeństwa, nie jest związany treścią informacji o przebiegu służby w organach bezpieczeństwa państwa przedstawionej przez Instytut Pamięci Narodowej zarówno co do faktów (przebiegu służby), jak i co do kwalifikacji prawnej tych faktów (zakwalifikowania danego okresu służby jako służby w organach bezpieczeństwa państwa).
Stanowisko to – z którym Sąd Apelacyjny w pełni się zgadza – wyrażono na tle art. 13a ustawy zaopatrzeniowej przed jej nowelizacją dokonaną ustawą z 16 grudnia 2016 r o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (DzU z 2016 poz 2270), jednak pozostaje ono aktualne także obecnie, po nowelizacji. Potwierdził to Sąd Najwyższy w uchwale składu 7 sędziów z dnia 16 września 2020 (III UZP 1/20), jednoznacznie akceptując stanowisko, że w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, także w odniesieniu do okoliczności stwierdzanych zaświadczeniem wydanym przez IPN na podstawie art. 13a ustawy z 1994 r, okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi przewidzianymi wkodeksie postępowania cywilnego, zaśart. 247 kpcnie ma zastosowania. Powyższe stanowisko wyrażone przez Sąd Najwyższy, Sąd Apelacyjny w pełni akceptuje.
W przypadkuH. K.informacja o przebiegu służby Nr(...)z dnia 10 maja 2017 r wskazuje poza jego danymi osobowymi, okres od 1 lutego 1989 r do 31 lipca 1990 r, jako okres pełnienia służby na rzecz totalitarnego państwa, oraz zaznacza, że „informacja” została sporządzona na podstawie posiadanych akt osobowych. Nie jest wiadome, jakie działania pracowników IPN poprzedzały wydanie informacji. Zapewne na podstawie akt osobowych wnioskodawcy ustalono okres, w którym formalnie był on przydzielony do formacji wymienionej w art. 13b ustawy, bez badania, czy rzeczywiście tam pracował i czym faktycznie w ramach swoich obowiązków się zajmował. Zaświadczenie nie wskazuje też, w oparciu o jakie konkretnie materiały źródłowe czy inny dowód okres ten ustalono.
-6-
Z uzasadnienia zaskarżonego wyroku zdaje się wynikać, iż Sąd I instancji nie analizował sprawy w aspekcie związania (bądź braku związania) sądu orzekającego treścią informacji z Instytutu Pamięci Narodowej. Niemniej stwierdzić należy, iż Sąd ten prowadził postępowanie dowodowe, tj. zażądał z Komendy Wojewódzkiej Policji wB.pełnych akt osobowych wnioskodawcy, a po ich nadesłaniu dopuścił dowód z przesłuchania wnioskodawcy w charakterze strony na okoliczność przebiegu służby w okresie wskazanym przez IPN jako okres służby na rzecz totalitarnego państwa oraz okoliczności pełnienia służby po dniu 12 września 1989 r. Na podstawie tak zebranych dowodów Sąd Okręgowy dokonał oceny służbyH. K.. Poza oczywistą omyłką pisarską, jaka wkradła się na stronie 6 uzasadnienia tego Sądu co do nazwiska odwołującego oraz na stronie 1 tego uzasadnienia co do daty wydania decyzji (sprostowanych postanowieniem z dnia 17 stycznia 2020 r), Sąd Okręgowy prawidłowo ustalił, iżH. K.,ur. (...), z dniem 16 marca 1976 r został przyjęty w szeregi Milicji Obywatelskiej. Stosunek służbowy rozwiązał na własną prośbę 30 września 1990 r. W trakcie zatrudnienia zajmował stanowisko milicjanta kontrolera, milicjanta kierowcy i – ostatnio – dzielnicowego. W okresie od 1 lutego 1989 r do 31 lipca 1990 r był oddelegowany do pracy przy wydawaniu paszportów. Jego praca polegała na przyjmowaniu wniosków o wydanie paszportu i wydawaniu przygotowanych paszportów. Była to „taśmowa” praca.
Zgodnie z zeznaniem wnioskodawcy jego oddelegowanie do wykonywania tej pracy było spowodowane napływem bardzo dużej ilości wniosków paszportowych i koniecznością zatrudnienia większej ilości funkcjonariuszy przy ich przyjmowaniu i wydawaniu paszportów. Przez cały okres służby pracował wK.Miejskiej Milicji (a następnie Policji) wA., w „ruchu drogowym”, „na dzielnicy” a w międzyczasie w „paszportach” (k 55).
W ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd I instancji dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych co do charakteru służby wnioskodawcy, w szczególności w okresie od 1 lutego 1989 r do 31 lipca 1990 r.
Z uchwały składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z 16 września 2020r (III UZP 1/20) wynika, że kryterium „służby na rzecz totalitarnego państwa” (art. 13b ust 1 ustawy zaopatrzeniowej z 1994 r) powinno być oceniane na podstawie wszystkich okoliczności sprawy, w tym także na podstawie indywidualnych czynów i ich weryfikacji pod kątem naruszenia podstawowych praw i wolności człowieka. Na tle ustawy z 2016 r powstała wątpliwość, czy ustawodawca chce oceniać czyny jednostki, czy zmierza do ustanowienia odpowiedzialności zbiorowej.
Zdaniem Sądu Najwyższego pozbawienie (ograniczenie) uprawnień emerytalnych często nabytych już w wolnej Polsce na podstawie prawa ustanowionego w demokratycznym państwie, może dotyczyć tych osób, które w trakcie służby na rzecz totalitarnego państwa dopuściły się naruszeń podstawowych praw i wolności człowieka. Tylko takie rozwiązanie – w ocenie Sądu Najwyższego – jest sprawiedliwe, a przypisanie odpowiedzialności w oderwaniu od konkretnych czynów nie da się pogodzić z preambułąKonstytucji. W rezultacie miejsce pracy i okres pełnienia służby nie może być jedynym kryterium pozbawienia (ograniczenia) prawa do zaopatrzenia emerytalnego osób, które przeszły proces weryfikacji i pełniły służbę w wolnej Polsce. Sąd Najwyższy przyjął zatem, że informacja IPN stanowi dowód, który jednak nie jest dowodem niepodważalnym lub wyłącznym, którym sąd byłby związany, bez prawa jego oceny w ramach przysługującego sądowi prawa do wszechstronnej, swobodnej oceny dowodów (art. 233 § 1 kpc). Pogląd przeciwny pozostawałby w sprzeczności z kodeksową zasadą swobodnej oceny dowodów, i to w sprawie niezwykle istotnej życiowo, jaką jest
-7-
wysokość z reguły jedynego źródła utrzymania ubezpieczonego. W sprawach z zakresu prawa ubezpieczeń społecznych na gruncieart. 473 kpcukształtowało się jednolite orzecznictwo, że w postępowaniu sądowym, spowodowanym wniesieniem odwołania od decyzji organu emerytalno-rentowego, nie obowiązują ograniczenia dowodowe, co oznacza, że można wszystkimi dostępnymi dowodami wykazywać okoliczności, od których zależą uprawnienia emerytalno-rentowe (prawo do świadczeń i ich wysokość).
W przedmiotowej sprawie informacja IPN o przebiegu służby wyznacza pewne ramy czasowe, co do których zachodzi konieczność ustalenia, co konkretnie robił były funkcjonariusz, i czy można by ocenić te działania jako wykonywane na rzecz państwa totalitarnego. Dowodami, które mogłyby wskazywać na działania funkcjonariusza na rzecz totalitarnego państwa, mogłyby być przykładowo : zeznania osób pokrzywdzonych bezprawnie przez danego funkcjonariusza (inwigilowanych, prześladowanych), dowody z prowadzonych w tamtym okresie spraw sądowych przeciwko pokrzywdzonym, w których dany funkcjonariusz brał udział, w szczególności, czy brał udział w skierowanych przeciwko obywatelom bezprawnych działaniach polegających np. na prowokacjach lub składaniu fałszywych zeznań w takich sprawach. Znaczenie będą miały także inne dowody wskazujące np., że funkcjonariusz w sposób oczywisty wspierał, propagował, utożsamiał się z zasadami państwa totalitarnego. Wreszcie, istotną wagę może mieć zajmowane stanowisko i komórka, gdy w sposób oczywisty była przeznaczona do podejmowania działań operacyjnych niejawnych i bezprawnych przeciwko jednostkom i innym podmiotom. Można przypuszczać, że wyspecjalizowany organ, jakim jest IPN, posiadał możliwości relatywnie szerokiego sprawdzenia danego funkcjonariusza w zakresie tego, na czym rzeczywiście polegała jego praca (wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku sygn. akt III AUa 115/20).
W ocenie Sądu Apelacyjnego, zgromadzony w sprawie materiał dowodowy z dokumentów (teczka IPN, akta osobowe) nie daje podstaw do przypisaniaH. K.działań bezprawnych, które kwalifikują się jako podejmowane na rzecz totalitarnego państwa. Nie ma dowodów, że wnioskodawca pełnił tego rodzaju służbę, aby wykonywał czynności o charakterze operacyjnym, służące państwu totalitarnemu, łamiącemu podstawowe prawa i wolności obywatelskie. W świetle powyższego nie ma podstaw, aby odmówić wiary zeznaniomH. K.co do rzeczywistego charakteru jego służby w okresie od 1 lutego 1989 r do 31 lipca 1990 r, który to okres został zakwalifikowany przez organ emerytalno-rentowy, na podstawie informacji IPN, jako okres służby na rzecz totalitarnego państwa.
Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd Apelacyjny nie podzielił zarzutów wymienionych w pkt 1) i 2) apelacji, uznał zasadność zarzutu 3), jednakże ostatecznie stwierdził, że zaskarżony wyrok – pomimo błędnego uzasadnienia – odpowiada prawu.
Wymaga podkreślenia, iż wyrok niniejszy nie powinien być odczytywany jako przejaw ochrony byłych funkcjonariuszy służb szeroko rozumianych organów policji politycznej państwa komunistycznego, działającej na rzecz ówczesnego reżimu, dopuszczających się łamania podstawowych praw i wolności obywateli. Wyrok niniejszy jest wynikiem realizacji prawa konkretnego obywatela demokratycznego państwa prawnego do rzetelnego rozpoznania jego indywidualnej sprawy, z zachowaniem podstawowych gwarancji procesowych i materialnych w zakresie ochrony jego świadczeń przyznanych w prawie krajowym i w wiążących Państwo Polskie umowach międzynarodowych (wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 19 listopada 2020 sygn akt III AUa 115/20, powołany wyżej).
-8-
Podsumowując, wniesiona apelacja była niezasadna i podlegała oddaleniu na podstawieart. 385 kpc. | ```yaml
court_name: Sąd Apelacyjnyw Białymstoku
date: '2020-12-17'
department_name: III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
judges:
- sędzia Barbara Orechwa-Zawadzka
- Teresa Suchcicka
legal_bases:
- § 14 ust 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia
18 października 2004 r w sprawie trybu postępowania i właściwości organu w zakresie
zaopatrzenia emerytalnego funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego,
Agencji Wywiadu, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu i Państwowej Straży Pożarnej
oraz ich rodzin
- art. 328 § 2 k.p.c.
- art. 45 Konstytucji RP
recorder: Edyta Katarzyna Radziwońska
signature: III AUa 173/20
``` |
155020200003027_VI_GC_000563_2014_Uz_2015-02-16_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygnatura akt VI GC 563/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 16 lutego 2015 r.
Sąd Rejonowy w Wałbrzychu VI Wydział Gospodarczyw składzie:
Przewodniczący SSR Łukasz Kozakiewicz
Protokolant Ewelina Dulian
po rozpoznaniu w dniu 16 lutego 2015 r. na rozprawie sprawy
z powództwa
P. O.,W. O.
przeciwko
K. R. (1),Z. T.,G. Z.
o zapłatę 21 506,03 zł
I
oddala powództwo w stosunku do pozwanychG. Z.,K. R. (1),
II
umarza postępowanie w stosunku do pozwanegoZ. T.,
III
zasądza od powodów solidarnie na rzecz pozwanegoG. Z.kwotę 2.417,- (dwa tysiące czterysta siedemnaście złotych 00/100) tytułem kosztów procesu w tym kwotę 2.400,- zł (dwa tysiące czterysta złotych 00/100) tytułem kosztów zastępstwa procesowego.
UZASADNIENIE
Powodowie –P. O.iW. O.wnieśli o zasądzenie na ich rzecz solidarnie od pozwanychK. R. (1),P. S.,Z. T.,G. Z.iW. S.solidarnie kwoty 21.506,03 zł wraz z ustawowymi odsetkami i kosztami procesu. W uzasadnieniu pozwu podali, że sprzedali pozwanym prowadzącym spółkę cywilną podfirmą (...) s.c.towar, za który pozwani nie zapłacili ceny w terminie wskazanym w fakturach VAT ani na późniejsze wezwanie do zapłaty.
Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym Sądu Rejonowego w Wałbrzychu z dnia 13 października 2014r., sygn. akt VI GNc 1123/14, nakazano pozwanym solidarnie, aby zapłacili na rzecz powodów solidarnie kwotę 21.506,03 zł wraz z ustawowymi odsetkami: od kwoty 1.567,66 zł od dnia 24 stycznia 2013r., od kwoty 836,76 zł od dnia 1 lutego 2013r., od kwoty 1.069,00 zł od dnia 6 lutego 2013r., od kwoty 567,57 zł od dnia 8 lutego 2013r., od kwoty 1.400,37 zł od dnia 21 lutego 2013r., od kwoty 630,27 zł od dnia 27 lutego 2013r., od kwoty 2.055,50 zł od dnia 8 marca 2013r., od kwoty 1.436,91 zł od dnia 22 marca 2013r., od kwoty 100,66 zł od dnia 26 marca 2013r., od kwoty 1.036,79 zł od dnia 28 marca 2013r., od kwoty 717,59 zł od dnia 3 kwietnia 2013r., od kwoty 1.279,47 zł od dnia 7 kwietnia 2013r., od kwoty 646,84 zł od dnia 17 kwietnia 2013r., od kwoty 948,21 zł od dnia 25 kwietnia 2013r., od kwoty 1.098,82 zł od dnia 2 maja 2013r., od kwoty 1.349,86 zł od dnia 8 maja 2013r., od kwoty 337,54 zł od dnia 21 maja 2013r., od kwoty 1.055,53 zł od dnia 1 czerwca 2013r., od kwoty 169,26 zł od dnia 8 czerwca 2013r., od kwoty 675,86 zł od dnia 18 czerwca 2013r., od kwoty 908,82 zł od dnia 5 lipca 2013r., od kwoty 1.589,18 zł od dnia 7 lipca 2013r., oraz kwotę 2.686,- zł tytułem kosztów procesu.
W sprzeciwach od tego nakazu zapłaty
pozwanyK. R. (1)(k. 119 – 121) wniósł o oddalenie powództwa w całości i nieobciążanie go kosztami procesu. Podniósł, że z dniem 1 sierpnia 2012r. wystąpił ze spółki cywilnej podfirmą (...) s.c.;
pozwanyZ. T.(k. 117 – 118) wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu. Podniósł, że nigdy nie był wspólnikiem spółki cywilnej podfirmą (...) s.c.;
pozwanyG. Z.(133 – 136) wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu. Podniósł, że z dniem 1 stycznia 2013r. został zwolniony z odpowiedzialności za zobowiązania spółki cywilnej podfirmą (...) s.c.
Pismem wniesionym w dniu 30 stycznia 2015 (k. 163) powodowie cofnęli powództwo w stosunku do pozwanegoZ. T. (1).
Sąd ustalił.
W dniu 10 września 2002r.I. P.,K. R. (1),K. R. (2),P. S.,W. S.,Z. T.iG. Z.zawarli umowę spółki cywilnej, ustalając, że będzie ona działała podfirmą (...) s.c.
Dowód:
umowa spółki cywilnej z dn. 10.09.2002r. – k. 139 – 140.
W dniu 1 sierpnia 2012r., pozwanyK. R. (1)wystąpił ze spółki cywilnej podfirma (...) s.c.Pod warunkiem zrzeczenia się wkładu do spółki, pozostali wspólnicy zwolnili pozwanegoK. R. (1)od odpowiedzialności za zobowiązania wobec wierzycieli spółki.
Dowód:
aneks z dn. 31.07.2012r. – k. 122 – 123, wniosek o wpis do CEiIoDGRP – k. 124 – 128.
W dniu 1 stycznia 2013r., pozwanyG. Z.wystąpił ze spółki cywilnej podfirma (...) s.c.Pod warunkiem zapłaty kwoty 125.000,- zł pozostali wspólnicy zwolnili pozwanegoG. Z.od odpowiedzialności za zobowiązania wobec wierzycieli spółki. O ustąpieniu ze spółkiG. Z.zawiadomił powodów pismem z dnia 31 listopada 2013r.
Dowód:
pismo z dn. 30.11.2013r. – k. 137, zaświadczenie o dokonaniu zmiany w CEiIoDGRP – k. 138, pismo z dn. 31.10.2012r. – k. 141, aneks z dn. 31.12.2012r. – k. 142 – 143.
W okresie 16 stycznia 2013r. do 29 czerwca 2013r., powodowie sprzedawali wspólnikomspółki cywilnej (...)s.c. pieczywo różnego rodzaju, wystawiając faktury VAT, w których jako nabywcę oznaczono:(...) s.c.K.,P. S.,W. S.,Z. T.,G. Z.– za łączną cenę 21.506,03 zł.
Dowód:
faktury VAT – k. 14 – 101.
Pismem z dnia 24 września 2014r., powodowie wezwali wspólników(...) s.c.do zapłaty kwoty 21.506,03 zł
Dowód:
wezwanie do zapłaty z dn. 24.09.2014r. z potwierdzeniem nadania – k. 107, 108.
Według stanu na dzień 31 lipa 2014r.:
pozwanyK. R. (1)prowadził działalność gospodarzą pod firmą(...)
pozwanyZ. T.prowadził działalność gospodarzą pod firmą(...)
pozwanyG. Z.prowadził działalność gospodarzą pod firmą(...)
Dowód:
zaświadczenia z dn. 31.07.2014r. o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej – k. 102, 104, 105.
Sąd zważył.
W pierwszym rzędzie należy wyjaśnić przyczyny zwrotu pism procesowych powodów z dnia 3 lutego 2015r. Otóż wraz z doręczeniem odpisów sprzeciwów i zawiadomienia o rozprawie, pełnomocnik powodów został zobowiązany do podania na piśmie wszelkich twierdzeń i dowodów w terminie tygodniowym, pod rygorem pominięcia spóźnionych twierdzeń i dowodów – zgodnie zart. 207 § 3 k.p.c.(k. 155). Zakreślony mu termin upłynął w dniu 14 stycznia 2015r. (k. 174). Wnosząc przedmiotowe pisma w dniu 3 lutego 2015r. powodowie uczynili to zatem z uchybieniem terminu. Bez znaczenia pozostawał przy tym zawarty w nich wniosek o wyrażenie zgody na ich złożenie, skoro powodom umożliwiono pisemne wypowiedzenie się co do twierdzeń pozwanych, z którego to prawa nie skorzystali. Natomiast nie było przeszkód dla przedstawienia przez powodów stanowiska na rozprawie.
Postępowanie na skutek sprzeciwów od nakazu zapłaty VI GNc 1123/14 toczyło się jedynie przeciwko trzem pozwanym:K. R. (1),G. Z.iZ. T.. Wobec pozwanegoP. S.nakaz zapłaty uprawomocnił się (art. 504 § 2 k.p.c.,art. 505 § 2 k.p.c.)., zaś wobec pozwanegoW. S.postanowieniem z dnia 15 grudnia 2014r. (k. 161) został on uchylony, a powództwo przeciwko niemu wyłączone do odrębnego rozpoznania i rozstrzygnięcia.
Stan faktyczny niniejszej sprawy Sąd ustalił na podstawie przedstawionych przez obie strony dowodów z dokumentów w postaci: faktur VAT i wezwania do zapłaty, a także umowy spółki cywilnej, aneksów i pism oraz zaświadczeń i wniosków o wpis zmian w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej Rzeczypospolitej Polskiej – prawdziwości i rzetelności których żadna ze stron nie przeczyła, co pozwalało uznać je za właściwe i miarodajne źródło informacji o stanie faktycznym sprawy.
Sąd oddalił wnioski pozwanych o przeprowadzenie dowodu z deklaracji podatkowych (wniosekK. R. (1)) oraz pokwitowań (wniosekG. Z.) uznając je za zbędne, gdyż dotyczyły okoliczności wykazanych już innymi dowodami (ustąpienie ze spółki) lub nieistotnych (spłata udziału w spółce). Oddaleniu podlegał także wniosek powoda o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadkaR. Ł.. Powód w pozwie nie wskazał faktów, które miałyby zostać wykazane tym dowodem – mimo dyspozycji przepisuart. 258 k.p.c.Nie uczynił tego również na skutek zobowiązania go do tego przez Sąd (k. 155). Tymczasem obowiązek wskazania tych faktów (którego brak w przypadku innych środków dowodowych) ma istotne znaczenie dla przebiegu procesu, gdyż pozwala na wstępną weryfikację przydatności zgłaszanych dowodów osobowych. W niniejszej sprawie nie sposób było ustalić, na jaką okoliczność miałby być przeprowadzony wnioskowany dowód (powód nie przypisał go do żadnych twierdzeń zawartych w uzasadnieniu pozwu), co zmuszało do uznania go za zbędny (świadek został wezwany wyłącznie na wypadek sformułowania przez powodów tezy dowodowej, przy czym na rozprawie nie stawił się). Zgłaszanie dowodów może być ocenione jako nieprzydatne dla wyjaśnienia sprawy lub zmierzające do zwłoki, wówczas gdy teza dowodowa jest nieistotna dla rozstrzygnięcia lub proponowany środek jest nieprzydatny do jej udowodnienia (
vide:
wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 października 1999r., sygn. akt I PKN 316/99, OSNP z 2001r., Nr 5, poz. 151; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 stycznia 2001r., sygn. akt III CKN 1393/00, LEX Nr 603170). Sąd oddalił także wniosek powodów o przeprowadzenie dowodu z przesłuchania stron, gdyż powodowie – prawidłowo wezwani na rozprawę (k. 171, 173) – nie stawili się. W ocenie Sądu brak było podstaw do przesłuchania jedynie pozwanych, skoro ich stanowisko zostało wyczerpująco przedstawione w sprzeciwach, a w przedmiotowym wniosku dowodowym wyeksponowano potrzebę przesłuchania powoda (art. 302 § 1 k.p.c.).
Na podstawie przeprowadzonych dowodów, Sąd ustalił istotne okoliczności sprawy obejmujące zawiązanie międzyI. P.,K. R. (1),K. R. (2),P. S.,W. S.,Z. T.iG. Z.umowy spółki cywilnej podfirmą (...) s.c.oraz fakt ustąpienia z niej przez pozwanychK. R. (1)iG. Z., a także fakt dokonywania przez powodów na rzecz wspólników(...) s.c.sprzedaży towaru.
Zgodnie zart. 535 § 1 k.c., przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę. W niniejszej sprawie niewątpliwe roszczenie powodów wynika z zawartych ze wspólnikami(...) s.c.umów sprzedaży, udokumentowanych fakturami VAT. Wbrew jednak zapatrywaniu powodów, pozwaniK. R. (1)iG. Z.nie byli stroną wymienionych w pozwie umów. Umowy te były zawierane ze wspólnikami spółki cywilnej podfirmą (...) s.c., a pozwani byliby ich stroną jedynie w czasie, gdy jednocześnie pozostawali wspólnikami w/w spółki. Stosownie bowiem do przepisuart. 864 k.c., za zobowiązania spółki wspólnicy odpowiedzialni są solidarnie. Powołany przepis traktuje o odpowiedzialności wspólników za zobowiązania spółki cywilnej, tj. zobowiązania wspólników, które wynikają z działalności spółki cywilnej. Odpowiedzialność na jego podstawie ponoszą zarówno aktualni, jak również byli wspólnicy spółki cywilnej, przy czym w stosunku do tych ostatnich jedynie jeśli w okresie powstania zobowiązania byli oni wspólnikami spółki cywilnej, ewentualnie przystąpili oni do spółki już po powstaniu tego zobowiązania (
vide:
wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 września 2008r., sygn. akt II CNP 49/08, LEX Nr 512041). Jak zaś wynika z aneksu z dnia 31 lipca 2012r., pozwanyK. R. (1)wystąpił ze spółki cywilnej podfirmą (...) s.c.z dniem 1 sierpnia 2012r. Z kolei pozwanyG. Z.ustąpił ze spółki z dniem 1 stycznia 2013r. – na podstawie aneksu z dnia 31 grudnia 2012r. Tymczasem umowy sprzedaży ze wspólnikamispółki cywilnej (...)s.c., z których wynikając dochodzone w niniejszej sprawie roszczenia, zawierane były począwszy od dnia 16 stycznia 2013r., o czym świadczą daty sprzedaży wskazane w poszczególnych fakturach VAT. Umowy te były zatem zawierane ze wspólnikami spółki cywilnej pod firmą:(...) s.c.jednak z wyłączeniem pozwanychK. R. (1)iG. Z.. Nie ma przy tym znaczenia, że w załączonych do pozwu fakturach VAT byli oni wymieniani jako wspólnicy tej spółki. Faktury VAT, stanowiąc dokument prywatny pochodzący od powodów, mogą co najwyżej dowodzić tego, że powodowie twierdzili, iż stroną umów sprzedaży byli również pozwaniK. R. (1)iG. Z.. Tymczasem dowody w postaci w/w aneksów i wniosków o wpis zmian w Centralnej Ewidencji Działalności Gospodarczej, obejmujące zgłoszenie zaprzestania przezK. R. (1)iG. Z.prowadzenia działalności gospodarczej w ramach spółki cywilnej podfirmą (...) s.c., przekonują że w dacie dokonania objętych wspomnianymi fakturami VAT czynności prawnych, pozwani nie byli już wspólnikami istotnej spółki. Dla skuteczności ustąpienia wspólnika ze spółki obojętnym jest, czy okoliczność ta zostanie podana do wiadomości wierzycieli spółki, a tym bardziej jej przyszłych kontrahentów. Jednocześnie wskazać należy, że zawarte w aneksie z dnia 31 lipca 2012r. i z dnia 31 grudnia 2012r. oświadczenie pozostałych wspólników(...) s.c.o zwolnieniu – odpowiednio –K. R. (1)iG. Z.z odpowiedzialności za zobowiązania spółki wywiera skutki prawne jedynie między wspólnikami i pozostaje bezskuteczne wobec jej wierzycieli, ale jedynie tych, którzy posiadali wierzytelności wobec wspólników spółki cywilnej w dacie złożenia przedmiotowego oświadczenia (
vide:
wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 września 2008r., sygn. akt II CNP 49/08, LEX Nr 512041). Dodać należy, że zastrzeżony we wspomnianych aneksach warunek (spłaty) dotyczył jedynie w/w, nieskutecznego wobec wierzycieli, oświadczenia o zwolnieniu ze zobowiązań i nie miał wpływu na skuteczność wystąpienia pozwanych ze spółki cywilnej podfirmą (...) s.c.
W tych warunkach, skoro pozwaniK. R. (1)iG. Z.nie byli wspólnikami spółki cywilnej pod firmą:(...) s.c.w chwili postania zobowiązań, wykonania których powodowie dochodzili w niniejszej sprawie, to nie mogli ponosić odpowiedzialności za te zobowiązania, co czyniło powództwo względem nich niezasadnym i zmuszało do jego oddalenia.
Mając powyższe na uwadze, orzeczono jak w pkt I wyroku.
Zgodnie zart. 203 § 1 k.p.c., pozew może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego aż do rozpoczęcia rozprawy, a w razie jednoczesnego zrzeczenia się roszczenia – w każdym czasie. Sąd może uznać za niedopuszczalne cofnięcie pozwu, zrzeczenie się lub ograniczenie roszczenia tylko wtedy, gdy okoliczności sprawy wskazują, że wymienione czynności są sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierzają do obejścia prawa (art. 203 § 4 k.p.c.).
Stosownie doart. 355 § 1 k.p.c., sąd wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania, jeżeli powód cofnął ze skutkiem prawnym pozew. Uznając oświadczenie o cofnięciu pozwu w stosunku do pozwanegoZ. T.za skuteczne (powód cofnął pozew przed rozprawą; pozwany wyraził zgodę na cofnięcie pozwu), zaś samo cofnięcie za dopuszczalne, postępowanie w niniejszej sprawie, w stosunku do pozwanegoZ. T., należało umorzyć, orzekając jak w pkt II wyroku.
O kosztach procesu orzeczono na podstawieart. 98 § 1 k.p.c.Powództwo zostało oddalone w całości w stosunku do pozwanychK. R. (1)iG. Z.co uprawniało ich do zwrotu wszystkich poniesionych w sprawie w kosztów. PozwanyK. R. (1)nie poniósł kosztów związanych z udziałem w sprawie. PozwanyG. Z.poniósł koszty procesu w łącznej wysokości 2.417,- zł w tym: koszty zastępstwa procesowego w wysokości 2.400,- zł (§ 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu– Dz. U. 2002 r. Nr 163, poz. 1348 z późn. zm.) oraz opłata skarbowa uiszczona od złożonego dokumentu pełnomocnictwa w wysokości 17,- zł. Z tych przyczyn należało zasądzić od pozwanych solidarnie na rzecz pozwanegoG. Z.kwotę 2417,- zł tytułem kosztów procesu. Sąd nie orzekał o wniosku pozwanegoG. T.o zsądzenie kosztów procesu,. Gdyż w chwili wyrokowania nie był on jeszcze sprecyzowany, przy czym wynikający zart. 203 § 2 zd. 2 k.p.c., termin do jego złożenia nie upłynął.
W tym stanie rzecz orzeczono jak w pkt III wyroku. | ```yaml
court_name: Sąd Rejonowy w Wałbrzychu
date: '2015-02-16'
department_name: VI Wydział Gospodarczy
judges:
- Łukasz Kozakiewicz
legal_bases:
- art. 203 § 2 zd. 2 k.p.c.
- art. 535 § 1 k.c.
- § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie
opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej
pomocy prawnej udzielonej z urzędu
recorder: Ewelina Dulian
signature: VI GC 563/14
``` |
150515150001006_II_K_000438_2017_Uz_2018-03-06_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt II K 438/17
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 6 marca 2018 r.
Sąd Rejonowy w Kętrzynie II Wydział Karny w składzie:
Przewodniczący: SSR Małgorzata Olejarczyk
Protokolant: st. sekr. sądowy Ewelina Kazberuk
Prokurator Prok. Rej. wK.:T. N.
po rozpoznaniu w dniach: 18.01.2018r. i 06.03.2018r.
sprawyF. R.(R.)
s.C.iS. z domu W.
ur. (...)wW.
oskarżonego o to, że:
w dniu 4 września 2017r. wK., naul. (...), umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym powodując nieumyślnie wypadek drogowy w ten sposób, że kierując samochodem m-kiM. (...)nr rej. (...), podczas zbliżania się do oznakowanego przejścia dla pieszych, nie zachował szczególnej ostrożności i nie ustąpił pierwszeństwa znajdującej się na tym przejściu pieszejM. M., doprowadzając do jej potrącenia, wynikiem czego doznała ona obrażeń ciała w postaci: złamania trzonu obojczyka prawego z przemieszczeniem odłamów, złamania kłykcia bocznego kości piszczelowej lewej oraz złamanie podgłowowe kości strzałkowej lewej, stłuczenia głowy z raną tłuczoną głowy okolicy ciemieniowej prawej, które to obrażenia powodują naruszenie czynności narządu ciała na okres powyżej siedmiu dni,
tj. o czyn zart. 177 § 1 k.k.
I
oskarżonegoF. R.uznaje za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu i za to z mocyart. 177 § 1 k.k.skazuje go na karę 8 (ośmiu) miesięcy pozbawienia wolności;
II
na podstawieart. 69 § 1 i 2 k.k.,art. 70 § 1 k.k.wykonanie orzeczonej wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesza na okres próby2 (dwóch) lat;
III
na podstawieart. 42 § 1 k.k.orzeka wobec oskarżonego środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 1 (jednego) roku;
IV
na podstawieart. 43 § 3 k.k.nakłada na oskarżonego obowiązek zwrotu prawa jazdy do Wydziału Komunikacji Starostwa Powiatowego wK.;
V
na podstawieart. 46 § 1 k.k.zasądza od oskarżonego na rzecz oskarżycielki posiłkowejM. M.kwotę 5.000 (pięć tysięcy) złotych tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę;
VI
na podstawieart. 43b k.k.orzeka podanie wyroku do publicznej wiadomości poprzez umieszczenie jego treści na tablicy ogłoszeń Urzędu Miasta wK.przez okres1 (jednego) miesiąca;
VII
na podstawieart. 627 k.p.k.zasądza od oskarżonego na rzecz oskarżycielki posiłkowejM. M.zwrot kwoty 1.500 (jeden tysiąc pięćset) złotych tytułem wydatków poniesionych w związku z ustanowieniem w sprawie pełnomocnika;
VIII
na podstawieart. 627 k.p.k.zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa zwrot kosztów sądowych w kwocie 370 (trzysta siedemdziesiąt) złotych, w tym opłatę w kwocie 180 (sto osiemdziesiąt) złotych.
IIK 438/17
UZASADNIENIE
Na podstawie całokształtu materiału dowodowego Sąd ustalił następujący stan faktyczny:
W dniu 4 września 2017r.F. R.wspólnie zZ. B.poruszali się samochodemmarki M. (...)onr rej. (...). Około godz. 9.30 znajdowali się naulicy (...)wK.. W tym czasie do oznakowanego przejścia dla pieszych zbliżała sięM. M.. Kobietę zauważyłaJ. S., która kierowała pojazdem markiF. (...)i nadjeżdżała z kierunku przeciwnego do kierunku w którym zmierzałF. R.. Widząc starszą kobietę, zatrzymała pojazd przed przejściem.M. M.weszła na pasy, poruszała się wolno o lasce. Gdy znajdowała się na środku przejścia, jadący z przeciwkaF. R.nie ustąpił pierwszeństwa pieszej, wjechał na przejście i uderzył ją przodem auta.M. M.wpadła na maskę samochodu, po czym zsunęła się z niego i upadła około metra za pasami. Kobieta cały czas była przytomna. Wówczas z samochodu wysiadłF. R.iZ. B.. Oboje byli zdenerwowani,Z. B.zwróciła się do kierującego ,, mówiłam ci zatrzymaj się’’. Na miejsce przyjechała karetka pogotowia oraz policja. PoszkodowanaM. M.została zabrana do szpitala. W wyniku wypadku doznała ona obrażeń ciała w postaci: złamania trzonu obojczyka prawego z przemieszczeniem odłamów, złamania kłykcia bocznego kości piszczelowej lewej oraz złamania podgłowowe kości strzałkowej lewej, stłuczenia głowy z raną tłuczoną głowy okolicy ciemieniowej prawej, które to obrażenia naruszyły czynności narządu ciała na okres powyżej siedmiu dni.
Warunki na drodze tego dnia były dobre. Występowało zachmurzenie całkowite, widoczność była dobra. Z uwagi na rozpoczęcie roku szkolnego, panował wzmożony ruch na drogach.
Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o następujące dowody: zeznania świadkówM. M.k. 32-33, 68-69,J. S.k. 27v, 79-79v, częściowe zeznaniaZ. B.k. 29, 69, protokół oględzin pojazduM.k. 6-7, protokół oględzin miejsca wypadku wraz z materiałem poglądowym k. 10-12, 23, opinię lekarską k. 40.
OskarżonyF. R.nie przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu. W toku postępowania przygotowawczego wyjaśnił, że przyznaje się do zarzutu i odmawia wyjaśnień (k. 44-46). Na rozprawie zanegował wcześniejsze przyznanie się. Podał, że był nieświadomy tego co podpisuje. Dodał, że policjant zmusił go do podpisania protokołu, wcześniej go nie czytał. Na rozprawie wyjaśnił, że pokrzywdzona wtargnęła mu na jezdnię, tuż przed samochód. Gdy zbliżał się do pasów, nikogo tam nie było. Naprzeciwko również nie było żadnego samochodu. Gdy zbliżał się do pasów, widział pokrzywdzoną, wówczas szła chodnikiem. Raptem skręciła i weszła na jezdnię ,, jakby chciała popełnić samobójstwo’’. Po zdarzeniu pojechał do szpitala, gdzie dowiedział się że pokrzywdzoną czeka operacja. Więcej nie kontaktował się z pokrzywdzoną. Według oskarżonego zachował należytą ostrożność, nie naruszył zasad ruchu drogowego. Nigdy nie miał wypadków i kolizji. Prawo jazdy posiada od ponad 20 lat. W dniu zdarzenia poruszał się z prędkością około 30km/h (wyjaśnienia k. 45, 67-68).
Sąd zważył, co następuje :
Sąd nie dał wiary wyjaśnieniom oskarżonego, albowiem całokształt materiału dowodowego przeczy wersji podanej przez niego. Przede wszystkim twierdzenia oskarżonego o wtargnięciu pokrzywdzonej pod koła auta, tak jakby chciała popełnić samobójstwo, brzmią irracjonalnie. Bezpośredni świadek zdarzeniaJ. S.nie potwierdziła wyjaśnień oskarżonego. Dodać należy i zaakcentować, żeJ. S.również tego dnia kierowała pojazdem, również widziała pokrzywdzonąM. M., jednakże obserwacje świadka w rażący sposób kłócą się z relacją oskarżonego. WedługJ. S.świadek poruszała się wolno, w jednym ręku trzymała reklamówkę i torebkę, w drugiej laskę.M. M.przechodząc przez pasy, znajdowała się po lewej stronieJ. S., natomiast z prawej strony oskarżonego.J. S.zeznała, że widziała jak do przejścia zbliżał się pojazd oskarżonego, który nie zahamował. Nagle uderzył w pokrzywdzoną znajdującą się na pasach. Według oceny świadka, kierowca sądził, że pokrzywdzona zdąży przejść, a on przejechać. Przypuszczenia świadka znajdują oparcie w reakcji pasażerki samochodu oskarżonegoZ. B., która po opuszczeniu auta, powiedziała ,, mówiłam, żebyś się zatrzymał’’( relacjaJ. S.), ,, mówiłam ci abyś zwolnił, a ty powiedziałeś, że przejedziesz’’ ( zeznaniaM. M.).J. S.potwierdziła z całą pewnością, że pokrzywdzona została uderzona na pasach. ( zeznania k. 79-79v).
Z zeznaniami świadka koresponduje materiał poglądowy, na którym uwidoczniony jest pojazd oskarżonego, który stoi na przejściu dla pieszych, skierowany lekko w lewą stronę patrząc w kierunku bloku przyulicy (...)(zdjęcia nr 8 i 9 k. 12).J. S.zeznała, że ,,samochód który uderzył w pieszą zatrzymał się przodem na pasach przejścia i był lekko skierowany w stronę mojego auta’’( k 28 ).
PokrzywdzonaM. M.zeznała, że poruszała się wolno, o lasce (pokrzywdzona ma 85 lat) przed wejściem na pasy upewniła się, że nic nie jedzie. Wówczas zaczęła przechodzić i nagle została uderzona przez pojazd, którego wcześniej nie widziała. Siła uderzenia spowodowała, że odrzuciło ją na chodnik, spadł jej but. Pasażerka samochodu, którym jechał oskarżony, przyniosła jej but. Pokrzywdzona miała rozbitą głowę, z której leciała krew. W oczekiwaniu na karetkę słyszała, jak pasażerka pojazdu oskarżonego mówiła, że ostrzegała go, by zahamował, co ten zlekceważył (zeznania k. 68-69).
Sąd uznał za wiarygodne zeznania pokrzywdzonej oraz naocznego świadka zdarzeniaJ. S.. Zeznania te wzajemnie się uzupełniają, tworząc logiczną całość. Świadkowie zeznawali konsekwentnie, nie ubarwiając zdarzenia. Ich zeznania są spójne, nadto znajdują potwierdzenie w pozostałych dowodach takich jak protokoły oględzin miejsca wypadku i pojazduM.( protokoły k. 6-7, 1—12, 23).
Z zeznaniami świadków korelują również pierwotne zeznaniaZ. B.. Świadek składając zeznania w postępowaniu przygotowawczym podała, że nie wie czy kierowca hamował przed pasami, czy już na przejściu dla pieszych. Nadto w relacji świadka brak stwierdzeń, że pokrzywdzona wtargnęła na jezdnię, pierwotnie świadek zeznała ,, kobieta szła z naszej prawej strony na lewą’’. ( k. 29). Zupełnie odmienne zeznania świadek złożyła przed Sądem. Wówczas zaprzeczyła, by zwracała się do oskarżonego, według świadka pokrzywdzona wtargnęła na jezdnię ,, nie wiem skąd się tam wzięła’’, nadto została uderzona za pasami, a nie na przejściu dla pieszych ( k. 69).
Sąd nie podzielił zeznań świadka składanych na rozprawie. Nie trudno nie zauważyć, że są one zbieżne z wyjaśnieniami oskarżonego i wpisują się w przyjętą linię obrony. A linia obrony zmierza do uwiarygodnienia wersji, że to pokrzywdzona ponosi winę za zaistniałe zdarzenie, ponieważ wtargnęła na jezdnię, zupełnie niespodziewanie. Oskarżony jechał przepisowo, hamował przed przejściem, a do uderzenia doszło już za pasami.
Podobnie pierwotne przyznanie się do winy oskarżonego, było wymuszone przez policjanta. Oskarżony wyjaśnił, że był nieświadomy tego co podpisuje, a policjant doprowadzał go do furii ( k. 68).
Zeznający na tę okoliczność funkcjonariusz policjiD. R.był zaskoczony taką wypowiedzią oskarżonego. Świadek podał, że oskarżony był pouczony o swoich prawach, przedstawiono mu zarzuty i nie zgłaszał żadnych zastrzeżeń do protokołu, co obrazuje jego treść (k. 78v-79).
Sąd dał wiarę zeznaniomD. R.i w tym zakresie podzielił jego wypowiedź, że nie miał on żadnego interesu w tym, by wymuszać na oskarżonym jego przyznanie się do winy. Świadek dodał, że sytuacja była na tyle jasna, że nawet nie przyznanie się do winy podejrzanego, zakończyłoby się przedstawieniem mu zarzutów.
Podkreślić należy, że żaden z omówionych świadków nie ma powodów, by niekorzystnie dla oskarżonego relacjonować fakty, wszyscy są osobami obcymi.
ŚwiadkowieD. K.iM. K.niewiele wnieśli do sprawy. Z uwagi na mnogość podobnych zdarzeń z udziałem pieszych, nie pamiętali szczegółów tego zajścia ( k. 78).
Zawnioskowani przez obronę świadkowieE. B. (1),E. B. (2)iA. B.nie widzieli zdarzenia z dnia 4 września 2017r. Osoby te zeznawały na okoliczność techniki i sposobu jazdy oskarżonego. Wszyscy przedstawili oskarżonego w korzystnym świetle, akcentując że jest doświadczonym kierowcą, jeździ bez brawury, rozważnie i spokojnie ( zeznania k. 79-80).
Opinia sądowo- lekarska sporządzona na potrzeby sprawy została wykonana w sposób wnikliwy, rzetelny oraz zgodny z posiadaną wiedzą. BiegłyA. M.opisując obrażenia pokrzywdzonej dysponował całością dokumentacji medycznej. Według biegłego obrażenia których doznałaM. M.tj. złamanie trzonu obojczyka prawego z przemieszczeniem odłamów, złamanie kłykcia bocznego kości piszczelowej lewej, złamanie podgłowowe kości strzałkowej lewej oraz stłuczenie głowy z raną tłuczoną głowy okolicy ciemieniowej prawej mogły powstać w czasie i okolicznościach zawartych w aktach sprawy, wskutek potrącenia pieszej przez samochód osobowy i upadek na twarde podłoże. Skutkiem powyższych obrażeń było naruszenie prawidłowej czynności narządu ciała na okres powyżej 7 dni ( opinia k. 40).
W tym miejscu podnieść należy, że Sąd nie uwzględnił wniosku obrony, by w sprawie wypowiedział się biegły nefrolog na okoliczność, czy choroba pokrzywdzonej przewlekła niewydolność nerek, miała wpływ na odniesione złamania kości. W ocenie Sądu wniosek zmierzał w sposób oczywisty do przedłużenia postępowania, albowiem z opinii biegłego w sposób jasny wynika, że obrażenia mogły powstać na skutek potrącenia przez samochód, a następnie upadek na twarde podłoże. Jak wynika z przeprowadzonych dowodów, pokrzywdzona została uderzona, następnie wpadła na maskę samochodu, po czym zsunęła się z niego i upadła około metra za pasami. Niewątpliwie wiek pokrzywdzonej – 85 lat, w tym wypadku miał znaczenie, albowiem co oczywiste powrót do zdrowia, rekonwalescencja nie przebiega tak jak u osoby młodej. Nie zmienia to jednak niepodważalnego faktu, że przyczyną odniesionych obrażeń było potrącenie pokrzywdzonej przez oskarżonego, skutkiem czego doznała w/w obrażeń ciała.
Na okoliczność stanu zdrowia pokrzywdzonej wypowiadał się jej synR. M.. Świadek zeznał, że stan zdrowia pokrzywdzonej uległ zmianie na gorsze. Kobieta porusza się o kulach, miała operowany obojczyk, czeka ją rehabilitacja kolana. Odnośnie choroby nerek, przyjmuje stałe leki oraz jest na diecie. Świadek zeznał, że żaden ze specjalistów nie informował go, by przez chorobę nerek, jego mama była bardziej narażona na łamliwość kości, zaś ubytek kości w tym wieku to rzecz naturalna. Dodał również, że kobieta wymaga stałej opieki (k. 80-81).
W tym stanie rzeczy, po dokonanej analizie materiału dowodowego w ocenie Sądu wina oskarżonegoF. R.nie budzi żadnych wątpliwości, a swoim zachowaniem wypełnił on dyspozycjęart. 177 § 1 kk.
Wymierzając oskarżonemu karę Sąd wziął pod uwagę zarówno okoliczności podmiotowe, jak i okoliczności przedmiotowe wpływające na stopień społecznej szkodliwości popełnionego przez niego czynu (art. 115 § 2 kk). Stopień tej szkodliwości jest wysoki. Oskarżony jako kierowca obowiązany był do prowadzenia pojazdu z należytą ostrożnością, a więc do przedsiębrania takich czynności, które zgodnie ze sztuką i techniką prowadzenia pojazdów mechanicznych są niezbędne do zapewnienia maksymalnego bezpieczeństwa w ruchu drogowym. Wiąże się z tym obowiązek bacznego i ciągłego obserwowania jezdni. Kierowca zbliżając się do przejścia dla pieszych winien każdorazowo zwolnić, gdyż ma on obowiązek zachować szczególną ostrożność oraz poruszać się z prędkością, która pozwoli na bezpieczne, bezkolizyjne hamowanie. Zachowanie oskarżonego było umyślnym naruszeniem zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym, które zachodzi wtedy, gdy sprawca świadomie postępuje wbrew zakazom lub nakazom, co w konsekwencji staje się przyczyną spowodowania skutków określonych wart. 177 kk. Oskarżony naruszając umyślnie zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym, spowodował nieumyślnie wypadek drogowy w ten sposób, że kierując samochodem m-kiM. (...)nr rej. (...), podczas zbliżania się do oznakowanego przejścia dla pieszych, nie zachował szczególnej ostrożności i nie ustąpił pierwszeństwa znajdującej się na tym przejściu pieszejM. M., doprowadzając do jej potrącenia, wynikiem czego doznała ona obrażeń ciała w postaci: złamania trzonu obojczyka prawego z przemieszczeniem odłamów, złamania kłykcia bocznego kości piszczelowej lewej oraz złamanie podgłowowe kości strzałkowej lewej, stłuczenia głowy z raną tłuczoną głowy okolicy ciemieniowej prawej, które to obrażenia spowodowały naruszenie czynności narządu ciała na okres powyżej siedmiu dni, tj. popełnił przestępstwo zart. 177§1 kk.
Jako okoliczność łagodzącą Sąd przyjął uprzednią niekaralność oskarżonego (karta karna - karta 49), a także pozytywną opinię jaką cieszy się oskarżony w środowisku lokalnym. Na tę okoliczność zeznawaliE. B. (1),E. B. (2)iA. B.. Podnieść w tym miejscu należy, że obraz oskarżonego, który bez wynagrodzenia pomaga osobom starszym wożąc ich do lekarza, czy na zakupy, kłóci się z obrazem oskarżonego który po spowodowaniu wypadku, nie zainteresował się losem pokrzywdzonej, osoby w podeszłym wieku. Nie odwiedził jej w szpitalu, jak również później nie nawiązał z nią kontaktu.
Mając powyższe na uwadze Sąd wymierzył oskarżonemu karę 8 miesięcy pozbawienia wolności. Kara ta jest adekwatna do stopnia społecznej szkodliwości czynu, stopnia zawinienia, właściwości i warunków osobistych oskarżonego oraz szkody wyrządzonej pokrzywdzonej. Sąd uznał również, że kara ta jest wystarczająca do osiągnięcia wobec oskarżonego celów zapobiegawczych i wychowawczych, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.
Biorąc pod uwagę dotychczasową niekaralność oskarżonego Sąd uznał, że popełniony przez niego czyn miał charakter incydentalny w jego życiu. Nadto analiza właściwości i warunków osobistychF. R.oraz jego dotychczasowy sposób życia pozwalają powziąć pozytywną prognozę co do jego zachowania się w przyszłości i przestrzegania przez niego porządku prawnego. Dlatego też orzeczoną wobec oskarżonego karę pozbawienia wolności zawieszono na okres próby wynoszący 2 lata.
Na podstawieart. 42 § 1 kkorzeczono wobec oskarżonego środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 1 roku oraz na podstawieart. 43 § 3 kknałożono na niego obowiązek zwrotu prawa jazdy do Wydziału Komunikacji Starostwa Powiatowego wK.. Sąd uznał, że skoro oskarżony umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym, to należy go wyeliminować z ruchu drogowego na minimalny okres 1 roku. Trzeba w tym miejscu podkreślić, że oskarżony zachował się bardzo nieodpowiedzialnie, swoim zachowaniem stworzył zagrożenie zdrowia i życia pokrzywdzonej. Potrącenia pieszych na pasach zdarzają się nagminnie, rokrocznie tysiące osób ginie bądź odnosi obrażenia będąc potrąconym na przejściu dla pieszych. W niniejszej sprawie oskarżony potrącił starszą osobę, poruszającą się lasce. Był to dzień, godziny ranne, warunki drogowe tego dnia były dobre. Ponadto był to początek roku szkolnego, zatem tym bardziej kierowca winien zachować czujność. Wskazane okoliczności w łącznym powiązaniu wskazują, że prowadzenie pojazdu przez oskarżonego zagraża bezpieczeństwu w komunikacji.
W oparciu o dyspozycjęart. 46 § 1 kkSąd orzekł od oskarżonego na rzecz oskarżycielki posiłkowejM. M.kwotę 5.000 złotych tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Chodzi tu o krzywdę ujmowaną jako cierpienie fizyczne (ból i inne dolegliwości) i cierpienie psychiczne (ujemne uczucie przeżywane w związku z cierpieniami fizycznymi lub następstwami uszkodzenia ciała np. wyłączenie na pewien czas z normalnego życia). Poszkodowana w wyniku wypadku doznała obrażeń ciała w postaci złamania trzonu obojczyka prawego z przemieszczeniem odłamów, złamania kłykcia bocznego kości piszczelowej lewej oraz złamanie podgłowowe kości strzałkowej lewej, stłuczenia głowy z raną tłuczoną głowy okolicy ciemieniowej prawej, które to obrażenia spowodowały naruszenie czynności narządu ciała na okres powyżej siedmiu dni. Po wypadku pokrzywdzona przebywała dwa tygodnie w szpitalu, następnie korzystała z rehabilitacji i leczenia. Przyznane zadośćuczynienie ma na celu przede wszystkim złagodzenie odczuwanych cierpień. W niniejszej sprawie, bez wątpienia istnieją podstawy do przyznania pokrzywdzonej zadośćuczynienia pieniężnego w zasądzonej wysokości.
W oparciu oart. 43b k.k.Sąd orzekł podanie wyroku do publicznej wiadomości poprzez umieszczenie jego treści na tablicy ogłoszeń Urzędu Miasta wK.przez okres 1 (jednego) miesiąca.
Na podstawieart. 627 kpkzasądzono od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa zwrot kosztów sądowych, w tym opłatę w kwocie 180 zł oraz zwrot na rzecz pokrzywdzonej wydatków poniesionych w związku z ustanowieniem w sprawie pełnomocnika. | ```yaml
court_name: Sąd Rejonowy w Kętrzynie
date: '2018-03-06'
department_name: II Wydział Karny
judges:
- Małgorzata Olejarczyk
legal_bases:
- art. 69 § 1 i 2 k.k.
- art. 627 k.p.k.
recorder: st. sekr. sądowy Ewelina Kazberuk
signature: II K 438/17
``` |
152510000001503_III_Ca_001319_2013_Uz_2014-03-21_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt III Ca 1319/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 21 marca 2014 roku
Sąd Okręgowy w Łodzi, III Wydział Cywilny Odwoławczy
w składzie następującym:
Przewodniczący: Sędzia S.O. Zofia Szcześniewicz
Sędziowie: S.O. Barbara Pięcek
S.R. Wojciech Wysoczyński
Protokolant: Anna Paradowska
po rozpoznaniu w dniu 21 marca 2014 roku w Łodzi,
na rozprawie sprawy
z powództwaTowarzystwa (...) Spółki AkcyjnejwW.
przeciwkoB. M.
z udziałem interwenienta ubocznego po stronie pozwanej(...) Spółki AkcyjnejwW.
o zapłatę
na skutek apelacji pozwanej
od wyroku Sądu Rejonowego w Zgierzu
z dnia 11 czerwca 2013 roku, sygn. akt I C 418/12
oddala apelację. | ```yaml
court_name: Sąd Okręgowy w Łodzi
date: '2014-03-21'
department_name: III Wydział Cywilny Odwoławczy
judges:
- Wojciech Wysoczyński
- Barbara Pięcek
- Zofia Szcześniewicz
legal_bases: []
recorder: Anna Paradowska
signature: III Ca 1319/13
``` |
152000000000503_I_ACa_000910_2019_Uz_2020-12-18_002 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt I ACa 910/19
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 18 grudnia 2020 r.
Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny
w składzie:
Przewodniczący:
SSA Regina Kurek
Sędziowie:
SSA Grzegorz Krężołek (spr.)
SSO (del.) Krzysztof Lisek
Protokolant:
Katarzyna Mitan
po rozpoznaniu w dniu 18 grudnia 2020 r. w Krakowie na rozprawie
sprawy z powództwaA. P.
przeciwkoT. L. (1)
roszczenia o zachowek
na skutek apelacji powoda
od wyroku Sądu Okręgowego w Kielcach
z dnia 31 maja 2019 r. sygn. akt I C 186/18
1
oddala apelację;
2
zasądza od powodaA. P.na rzecz pozwanejT. L. (1)kwotę 4.050 zł (cztery tysiące pięćdziesiąt złotych ) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.
SSA Grzegorz Krężołek SSA Regina Kurek SSO (del.) Krzysztof Lisek
Sygn. akt : I ACa 910/19
UZASADNIENIE
W ostatecznie określonym żądaniu pozwu , skierowanego przeciwko siostrzeT. L. (1), powódA. P.domagał się zasądzenia sumy łącznej 95 000 złotych z ustawowymi odsetkami od :
- kwoty 75 0000zł od dnia wniesienia pozwu oraz
- kwoty 20 000 złotych od dnia 9 kwietnia 2019r ,
tytułem zachowków po zmarłych rodzicachH.iE. P. (1).
Domagał się także obciążenia pozwanej kosztami procesu.
Uzasadniając żądanie wskazał , że wraz z pozwaną jest spadkobiercą ustawowym po obydwojgu rodzicach po 1/ 2 części.
Jednak na skutek darowizn dokonanych przez nich na rzecz siostry o wartości łącznej około 150 000 złotych , zadysponowali oni za życia majątkiem spadkowym. W konsekwencji nie uzyskał zaspokojenia swojego roszczenia z tytułu zachowków w drodze powołania do spadku.
Twierdził także , że jedną z tych darowizn była przekazana siostrze przez ojca w 2007r gotówką , suma 80 000 złotych.
W toku sporu powód określił , że kwotą , która jest mu należna z tytułu zachowku po matce jest 26 000 zł , a pozostała część dochodzonego świadczenia to należny mu zachowek po ojcu.
Odpowiadając na pozewT. L. (1)domagała się oddalenia powództwa i obciążenia brata kosztami postępowania .
W swoim stanowisku procesowym podniosła zarzut przedawnienia roszczenia.
Ponadto, nie przecząc faktowi zawarcia umowy przekazania przez rodziców na jej rzecz gospodarstwa rolnego, czynnością prawną z dnia 16 lipca 2001r , twierdziła , iż nie można jej traktować jako umowy darowizny zaliczanej na schedę spadkową. Argumentowała również , że pozwany zawyżył wartość tego składnika majątkowego nie uwzględniając , iż na uzyskaną realność poczyniła nakłady znacznej wartości
Wyrokiem z dnia 31 maja 2019r Sąd Okręgowy w Kielcach :
- oddalił powództwo[ pkt I ],
-zasądził odA. P.na rzeczT. L. (1)kwotę 3 617 zł , tytułem kosztów procesu[ pkt II] oraz
- nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Kielcach, kwotę 12 243,49 zł, tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych [pkt III sentencji wyroku ]
Sąd Okręgowy ustalił następujące fakty istotne dla rozstrzygnięcia :
Po zawarciu związku małżeńskiego pozwanaT. L. (1)wraz z mężem planowała przeprowadzić się doS., gdzie mąż miał przydzielone mieszkanie.
Rodzice stron –H.iE. P. (2)- namawiali jednak córkę , aby pozostała w rodzinnym domu, na co ostateczniewyraziła zgodę, a doS.wyprowadził się powódA. P..
W związku z poczynieniem w rodzinie ustaleń, że na gospodarstwie pozostanie córka , w dniu 18 lipca 1986 r. pozwana wypłaciła powodowi kwotę 400 000 /starych/ złotych
Na dowód dokonania tej spłaty , w obecności sołtysa wsiS.K. G., spisane zostało oświadczenie zatytułowane „Dobrowolna umowa”, w którymA. P.potwierdził przyjęcie tej kwoty tytułem „spłaty z połowy mieszkania wybudowanego przezE.iH. P.”. Pod oświadczeniem podpisy złożyli sołtysK. G.oraz obydwie strony procesu.
Umową zawartą w dniu 16 lipca 2001 r. w kancelarii notarialnej wS.przed notariuszemM. Z.,H.iE.małżonkowieP.darowali swojej córceT. L. (1)gospodarstwo rolne składające się z działek oznaczonychnumerami ewidencyjnymi (...)położonych wS.gm.(...)oraz zdziałki oznaczonej numerem (...)położonej wS..
T. L. (1)oświadczyła, że darowiznę przyjmuje. Jednocześnie ustanowiła na rzecz swoich rodziców służebność osobistą polegającą na prawie dożywotniego mieszkania w pomieszczeniach mieszkalnych znajdujących się w budynku gospodarczym, a ponadto korzystania z pozostałych budynków.
W dacie zawarcia umowydziałka numer (...)zabudowana byłą murowanym domem mieszkalnym o powierzchni użytkowej 70 m2oraz murowanym budynkiem gospodarczym, w którym znajdowały się pomieszczenia nadające się do zamieszkiwania.
Rodzice stron przeprowadzili się do tych pomieszczeń.
Po jej zwarciuT. L. (1)poczyniła na nieruchomości szereg nakładów: przebudowała nieużytkowe poddasze w domu mieszkalnym na część mieszkalną, wymieniła okna, wykonała instalację c.o., wykonała ocieplenie i elewację domu, wymieniła pokrycie dachowe (w tym więźbę dachową).
Nakłady obejmowały też pomieszczenia gospodarcze. Ociepliła je i wymieniła pokrycie dachowe. Nieruchomość została ogrodzona.
Nakłady współfinansowała również córka pozwanejR. S.i jej mążP., zamieszkujący razem z matką i teściową.
H. P.od 1997 r. pozostawała na emeryturze wypłacanej jej przez Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Osiągnęła z tego tytuł dochód: w 1997 r. 4 363,72 zł rocznie (ok. 300 zł miesięcznie), w 1998 r. 4 775,06 zł rocznie. W 2001 r.H. P.pobierała emeryturę w wysokości ok. 470 zł, a w 2004 r. około 560 zł netto miesięcznie
RównieżE. P. (1)od 1995 r. pobierał emeryturę rolniczą. Na początku było to niespełna 400 zł miesięcznie, w 1996 r. początkowo ok. 492 zł, a następnie niespełna 570 zł miesięcznie, w 1997 r. sięgnął z tego tytułu dochód roczny w wysokości 7 681,77 zł, w 1998 r. – 8 406,14 zł, w 1999 r. – 9 212 zł. W 2001 r. świadczenie emertytalneE. P. (1)wynosiło ok. 830 z miesięcznie, a w 2003 r. ok 1 000 – 1 100 miesięcznie.
E. P. (1)odebrał zFundacji (...)świadczenie ze środków niemieckiej fundacji(...)w kwotach: 5 646,58 zł w dniu 24 kwietni 2002 r., 400 zł w dniu 16 grudnia 2002 r. i 2 805,92 zł w dniu 1 marca 2004 r.
Z dalszej części ustaleń Sądu I instancji wynika , iżH. P.zmarła w dniu(...)wS.. Spadek po niej na podstawie ustawy nabyli mążE. P. (1)raz dzieciA. P.iT. L. (1)– każde z nich po 1/3 części.
Ojciec stron zmarł w dniu(...). wS.. Spadek po nim na podstawie ustawy nabyły dzieciA. P.iT. L. (1)– po ½ części.
Wartość rynkowa nieruchomości składającej się zdziałek numer (...)według stanu na dzień dokonania darowizny - 16 lipca 2001 r., a cen aktualnych, bez uwzględnienia dożywotniej służebności osobistej, wynosi 121 094 zł.
Wartość dożywotniej służebności osobistej ustanowionej na rzeczH.iE.małżonkówP.wynosi 24 934 zł.
Kwota 400 000 /starych / złotych w 1986 r, stanowiła 24% nieruchomości obejmującejdziałki nr (...)lub też odpowiadała wartościdziałek numer (...)-to jest kwotom, odpowiednio : 16 242 zł i 10 407 zł).
W ramach oceny prawnej roszczenia dochodzonego przezA. P.Sąd Okręgowy uznał je nieuzasadnione
Przeprowadzając ją odrębnie w odniesieniu do zachowku po każdym z rodziców stron, w pierwszej kolejności wskazał , że uzasadnionym jest zarzutT. L. (1), która twierdziła , że roszczenie brata - o ile dotyczy świadczenia z tytułu zachowku po matce - jest przedawnione , należy uznać za trafny.
Sąd I instancji argumentował , że :
- złożenie przez uprawnionego do zachowku wniosku o stwierdzenie nabycia spadku na podstawie ustawy , przerywa bieg terminu przedawnienia jego roszczenia o zachowek należny od spadkobiercy ustawowego ale jedynie wówczas gdy , kiedy termin ten, w momencie złożenia takiego wniosku, jeszcze nie upłynął,
- zgodnie z treściąart. 1007 § 1 k.c., w brzmieniu obowiązującym do dnia 23 października 2011 r., termin ten wynosił trzy lata od , [w przypadku dziedziczenia na podstawie ustawy ] , dnia otwarcia spadku,
-H. P.zmarła w dniu(...)r., a zatem roszczenie o zapłatę zachowku po niej przedawniło się z dniem 31 stycznia 2008 r., albowiem do tego dnia żadne ze spadkobierców , w tym w szczególnościA. P.nie dokonało czynności skutkującej przerwaniem biegu tego terminu.
Weryfikując zasadność roszczenia o zachowek należny synowi po ojcuE. P. (1), Sąd Okręgowy , uznając je za bezzasadne, argumentował , że :
a/ w dacie śmierci ojca stron w spadku po nim pozostały po nim jedynie ruchomości stanowiące wyposażenie zajmowanego budynku oraz przedmiotowy osobistego użytku. Spadkodawca wyzbył się za życia jedynego cennego składnika swojego majątku w postaci udziału w prawie własności nieruchomości składającej się zdziałek nr (...)położonych wS., dokonując darowizny tego udziału na rzeczT. L. (1).
Wobec tego , co do zasady , powód mógł dochodzić od siostry roszczenia z tytułu zachowku po nim, niezaspokojonego poprzez powołanie do spadku ,
b/ niezasadny jest , zdaniem Sądu I instancji , zarzut obronny pozwanej , która twierdziła , że nieruchomość objęta czynnością prawną z 16 lipca 2001r , nie może zostać zaliczona do spadku po obydwojgu rodzicach , albowiem nie może być identyfikowana z zaliczaną darowizną skoro została zawarta w trybie przepisów ustawy z dnia 20 grudnia 1997 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników , a w związku zaprzestaniem prowadzenia działalności rolniczej mieli przyznaną emeryturę rolniczą.
Odwołując się do wskazanych w motywach orzeczenia poddanego kontroli instancyjnej judykatów Sądu Najwyższego , wskazywał , iż użyte wart. 993 k.c.pojęcie darowizny odnosi się do umowy uregulowanej wart. 888 k.c., którą darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku.
Umowa zawarta przez pozwaną ze spadkodawcami w dniu 16 lipca 2001 r., nie była umową z następcą w trybieustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolnikówale właśnie umową darowizny,
c/ za chybiony uznał kolejny zarzutT. L. (1), w oparciu o który twierdziła , że
jedna z działek, których dotyczyła umowa darowizny – oznaczonanumerem ewidencyjnym (...), położona wS.– stanowiła wyłączną własnośćH. P., a zatem nie powinna być ona zaliczana do substratu zachowku poE. P. (1).
Nie podzielając go , Sąd I instancji podnosił , że z umowy darowizny z dnia 16 lipca 2001 r. wynika, żeH.iE.małżonkowieP.ujawnieni byli wksiędze wieczystej Kw nr (...)jako współwłaścicieledziałek numer (...)położonych wS.na podstawie aktu własności ziemi(...). Natomiast tylkoH. P.była ujawniona wksiędze wieczystej Kw nr (...)jako właścicieldziałki oznaczonej numerem (...)położonej w tej samej miejscowości , na podstawie aktu własności ziemi(...).
Powołując się na orzeczenia Sądu Najwyższego stwierdził , że chociaż akt własności ziemi(...)dotyczącydziałki numer (...)nie obejmowałE. P. (1), nie oznacza to , iż nieruchomość była własnością jedynie jego żony.
Sąd samodzielnie rozstrzyga spór o to, czy nieruchomość objęta aktem własności ziemi weszła do wspólnego majątku małżonków, czy też należy do odrębnego majątku jednego z nich, albowiem organ administracyjny, który był uprawniony do wydania decyzji w przedmiocie nabycia przez rolnika własności nieruchomości w trybieustawy o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych, nie mógł wiążąco rozstrzygać w tym przedmiocie.
Jeżeli w dniu 4 listopada 1971 r. współposiadaczami samoistnymi nieruchomości rolnej byli małżonkowie przy trwającej wspólności majątkowej małżeńskiej, nieruchomość ta wchodzi do majątku wspólnego nawet jeżeli stroną umowy zawartej bez przewidzianej prawem formy był jeden z małżonków . Nawet , gdy zawarcie nieformalnej umowy miało miejsce przed zawarciem związku małżeńskiego.
Ponieważ małżonkowieP.[ co nie było w postępowaniu sporne ] , w dniu 4 listopada 1971 r. byli współposiadaczami przedmiotowego gospodarstwa rolnego, w skład którego wchodziłydziałki (...), wspólnie je prowadzili, a ich stosunki majątkowe podlegały ustrojowi wspólności majątkowej małżeńskiej, pozwala ocenić , żedziałka numer (...)stanowiła ich majątek dorobkowy,
d/ uznanie opisanych zarzutów obronnych pozwanej jako niezasadnych nie oznacza zdaniem Sądu Okręgowego , że żądanieA. P., w odniesieniu do roszczenia z tytułu zachowku po ojcu jest zasadne
Odwołując się do treściart. 991 §1 kc, oraz poczynionych w sprawie ustaleń faktycznych , stanął na stanowisku zgodnie z którym jeszcze przed dokonaniem przez rodziców darowizny gospodarstwa na rzecz córki , doszło do porozumienia pomiędzy wszystkimi członkami rodziny, że na gospodarstwie pozostanieT. L. (1).
W jego wykonaniu, w dniu 18 lipca 1986 r., pozwana wypłaciła bratu kwotę 400 000 ówczesnych złotych, na dowód czego w obecności sołtysa wsiS.K. G.spisane zostało oświadczenie zatytułowane „Dobrowolna umowa”, w którymA. P.potwierdził przyjęcie tej kwoty tytułem „spłaty z połowy mieszkania wybudowanego przezE.iH. P.”.
e/ ocena , czy w ten sposób powód został już zaspokojony z tytułu zachowku należała od ustalenia tzw. substratu zachowku i odniesienia jego wartości do wartości uzyskanej przez niego sumy. 400 000 ówczesnych złotych .
Powołując się na treśćart. 994 §1 i 995 kc.Sad I instancji wskazał , że wartość nieruchomości darowanej przez spadkodawców pozwanejT. L. (1), według stanu na dzień dokonania darowizny , a cen aktualnych wynosi 121 094 zł bez uwzględnienia służebności osobistej. Natomiast jej wartość z uwzględnieniem służebności osobistej wynosi 96 160 zł (121 094 zł – 24 934 zł [wartość prawa służebnego ]
Jego zdaniem, dla istotnych dla rozstrzygnięcia rozliczeń, należy przyjmować tę drugą- niższą - albowiem niewątpliwie poprzez obciążenie darowanej nieruchomości służebnością, zmniejszeniu uległa wartość dokonanego przysporzenia , które mu podlega .
Przy tym, do niego powinna zostać przyjęta wartość służebności ustalona[ przez biegłego ] na kwotę 24 934 zł.
Oto bowiem dacie dokonywania darowizny nie było wiadomo, jak długo będą żyli spadkodawcy i wówczas prawo to miało wartość właśnie 24 934 zł,
f/ kwota 96 160 zł , stanowi wartość całej nieruchomości darowanej pozwanej przezE.iH. P.. Wówczas rodzice stron byli jej współwłaścicielami na zasadach małżeńskiej wspólności ustawowej, a brak podstaw do przyjęcia aby ich udziały w majątku wspólnym nie były równe.
Wobec tego uzasadnionym jest wniosek , że czynnością z 16 lipca 2001rE. P. (1)rozporządził udziałem w nieruchomości w wysokości ½ części, a zatem dla obliczenia zachowku po nim przyjąć należy kwotę 48 800 zł (96 160 zł : 2)Z tego tytułu synowi przysługiwałaby odT. L. (1)kwota 24 040 zł.
Z ustaleń dokonanych w sprawie wynika , iż powód przyjął tytułem spłaty od pozwanej w 1986 r. kwotę 400 000 /starych/ złotych[ w tym zakresie nie podzielił zarzutu powoda , że dokumentu tego nie podpisał. [ Autentyczność jego podpisu pod nim stwierdził ekspert z zakresu grafologii , w opinii przeprowadzonej w postępowaniu rozpoznawczym].
Odpowiadała ona wówczas / jak wynikało z wniosków przeprowadzonej w sprawie opinii biegłego z zakresu szacowania nieruchomości - rzeczoznawcy majątkowego / wartości 24% nieruchomości obejmującejdziałki nr (...)lub też była równa wartościdziałek nr (...). Wartość tych ostatnich w to odpowiednio : 16 242 zł i 10 407 zł.
To porównanie uzasadnia wniosek , że powód otrzymał w tej gotówkowej formie równowartość należnego mu po ojcu zachowku,
g/ Sąd I instancji uznał za nieudowodnione twierdzeniaA. P., w ramach których podnosił , że ojciec darował jego siostrze także w kwotę pieniężną w wysokości 80 000 złotych , która także powinna zostać rozliczona w ramach postępowania , wpływając na ostateczną wysokość należnego mu roszczenia.
Z przyczyn podanych w tej części orzeczenia , która była poświęcona ocenie dowodów, uznał za niewiarygodną, dotyczącą tej darowizny , relację tak powoda jak i przesłuchanego w charakterze świadka , jego synaS..
Podstawą rozstrzygnięcia o kosztach procesu była normaart. 98 § 1 i 3 k.p.c.w zw. zart. 99 k.p.c.
Sąd I instancji szczegółowo wskazał jakie elementy składowe złożyły się na kwotę obciążającą z tego tytułu powoda na rzecz wygrywającej pozwanej.
Wynik sporu zdecydował także o tym , iż na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnychA. P.został obciążony w całości również pokrytymi tymczasowo ze środków budżetowych, nie uiszczonymi wydatkami związanymi z postępowaniem , w łącznej kwocie 12 243, 49 zł.
W apelacji od tego wyroku powód , zaskarżając go w części dotyczącej oddalenia powództwa co do kwoty 55 936 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu oraz rozstrzygającej o kosztach procesu i kosztach sądowych , w jej wniosku postulował wydanie przez Sąd Apelacyjny rozstrzygnięcia reformatoryjnego , którym:
a/ na rzecz powoda zostanie zasądzona od pozwanej , tytułem zachowku po ojcu , suma 55 936 złotych z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wniesienia pozwu ,
b/T. L. (1)zostanie obciążona na rzecz skarżącego kosztami procesu i postępowania apelacyjnego oraz
c/ strony poniosą nieuiszczone wydatki związane z postępowaniem proporcjonalnie do ostatecznego wyniku ich sporu , przy czym koszty te zostaną określone na kwotę 395, 70 złotego.
Środek odwoławczy został oparty na następujących zarzutach :
- naruszenia prawa procesowego , w sposób mający dla treści wyroku Sądu poddanego kontroli instancyjnej istotne znaczenie , a to :
art. 233 §1 kpc, jako konsekwencji przeprowadzenia oceny zgromadzonych dowodów w sposób sprzeczny z regułami logiki i doświadczenia życiowego ,
- sprzeczności istotnych ustaleń z treścią zebranego materiału dowodowego .
Ta wada postępowania Sądu I instancji miała polegać , zdaniem skarżącego , na :
a/ przyjęciu , żeE. P. (1)otrzymywał emeryturę z KRUS mimo ,że było to świadczenie z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych , wynikając z faktu uprzedniego zatrudnienia w państwowych zakładach pracy,
b/ uznaniu , że darowizna dokonana przez ojca na rzecz córki w kwocie 80 000 złotych w 2007r nie stanowiła elementu zaliczanego do podstawy ustalania substratu zachowku po nim mimo , że fakt jej przyjęcia, pozwana przyznała podczas jednej rozpraw w trakcie postępowania przed Sądem niższej instancji ,
c/ ustaleniu , że siostra apelującego dokonała na zabudowaną nieruchomość wS.nakładów mimo , że nie dysponowała pozwoleniem na budowę ,
d/ stwierdzeniu faktycznemu , iż zgodnie z porozumieniem w rodzinie , w roku 1986r toT. L. (1)miała pozostać na gospodarstwie pomimo , że powód także był zainteresowany prowadzeniem go , o czym świadczy fakt zawarcia z rodzicami[ załączonej do apelacji ] umowy dzierżawydziałek ewidencyjnych nr (...),
e/ ustalenie , że biegły ustalił wartość nieruchomości objętych umową darowizny z 16 lipca 2001 r / w wariancie zgłaszanym przez pozwana na kwotę 121 094 zł , mimo , że szacunek ten wskazał na ich wartość w wysokości 124 094 zł,
f/ wadliwe określenie wysokości wydatków związanych z postępowaniem , wyłożonych tymczasowo przez Skarb Państwa.
- niewyjaśnienie wszystkich okoliczności sprawy , jako następstwa mnie wskazania skąd siostra skarżącego miałaby dysponować kwotą 400 000 / ówczesnych / złotych , w czasie kiedy miała je przekazać bratu w oparciu o czynność z 1986r
Przed rozpoznaniem środka odwoławczego przez Sąd II instancji, powód złożył dodatkowo pismo procesowe z 25 października 2019r w którym poinformował , iż zawiadomił prokuraturę o możliwości popełnienia przestępstwa składania przez pozwaną fałszywych zeznań w postępowaniu przed Sądem I instancji.
Odpowiadając na apelacjęT. L. (1)domagała się jej oddalenia , jako pozbawionej usprawiedliwionych podstaw. Wnosiła również o obciążenie brata kosztami postępowania apelacyjnego a także tymi , które są jej należne wobec , jak twierdziła , zawartego w niej cofnięcia roszczenia o zachowek poH. P..
Rozpoznając apelację, Sąd Apelacyjny rozważył :
Środek odwoławczy powoda nie jest uzasadniony im podlega oddaleniu
Nie ma racji strona skarżąca stawiając zarzuty procesowe , a także te , odnoszące się do sposobu dokonania przez Sąd I instancji ustaleń faktycznych
Przed przystąpieniem do bardziej szczegółowej ich oceny, wskazać na wstępie należy, że zarzut procesowy jest uzasadniony jedynie wówczas , gdy spełnione zostaną równocześnie dwa warunki.
Strona odwołująca się do niego wykaże , że rzeczywiście sposób postępowania Sądu naruszał indywidualnie oznaczoną normę [ normy ] formalne. Jednocześnie nieprawidłowości te prowadziły do następstw , które miały istotny wpływ na treść wydanego orzeczenia. Nieco inaczej kwestię tę ujmując , jest usprawiedliwiony jedynie wówczas, jeżeli zostanie dowiedzione , że gdyby nie potwierdzony błąd proceduralny Sądu niższej instancji , orzeczenie kończące spór stron miałoby inną treść.
Podobną współzależność należy odnieść do negacji sposobu dokonania przez Sad niższej instancji ustaleń faktycznych.
Jest ona usprawiedliwiona jedynie wówczas, gdy skarżący wykaże, w odwołaniu się do konkretnych dowodów , że kwestionowane ustalenie jest niepoprawne , a wada ta miała doniosły wpływ na wynik sporu.
W szczególności potwierdzenie poprawności ustaleń uznawanych przez autora zarzutu za odpowiadające rzeczywistości ma prowadzić do oceny prawnej , która decyduje , że wynik ten powinien być inny niż ten wyrażony w sentencji kontrolowanego instancyjnie wyroku [ odpowiadając przy tym wnioskom zawartym w środku odwoławczym ].
Wskazując na te generalia , w świetle których żaden z zarzutów tak procesowych jak i dotyczących ustaleń , postawionych przezA. P.orzeczeniu z dnia 31 maja 2019r nie jest trafny , wskazać należy , że :
- chybiony jest ten w ramach którego apelujący twierdzi , że Sąd Okręgowy naruszyłart. 233 §1 kpc, przekraczając granice swobodnej oceny zgromadzonych dowodów.
Skuteczne postawienie tego zarzutu wymaga od strony wykazania na czym , w odniesieniu do zindywidualizowanych dowodów polegała nieprawidłowość postępowania Sądu, w zakresie ich oceny i poczynionych na jej podstawie ustaleń.
W szczególności strona ma wykazać dlaczego obdarzenie jednych dowodów wiarygodnością czy uznanie, w odróżnieniu od innych, szczególnego ich znaczenia dla dokonanych ustaleń , nie da się pogodzić z regułami doświadczenia życiowego i [lub ] zasadami logicznego rozumowania , czy też przewidzianymi przez procedurę regułami dowodzenia.
Nie oparcie stawianego zarzutu na tych zasadach , wyklucza uznanie go za usprawiedliwiony, pozostając dowolną , nie doniosłą z tego punktu widzenia polemiką oceną i ustaleniami Sądu niższej instancji.
/ por. w tej materii , wyrażające podobne stanowisko , powołane tylko przykładowo, orzeczenia Sądu Najwyższego z 23 stycznia 2001, sygn. IV CKN 970/00 i z 6 lipca 2005 , sygn. III CK 3/05 , obydwa powołane za zbiorem Lex/
Ponadto nie można tracić z pola widzenia również , że swobodna ocena dowodów stanowi jeden z podstawowych elementów składających się na jurysdykcyjną kompetencję Sądu , który dowody bezpośrednio przeprowadza.
Ma to m. in. i takie następstwo , że nawet w sytuacji w której z treści dowodów można , w zakresie ustaleń , wyprowadzić równie logiczne , chociaż przeciwne do przyjętych przez Sąd I instancji wnioski , to zarzut naruszenia normyart. 233 §1 kpc, pomimo to , nie zostanie uznany za usprawiedliwiony.
Dopóty , dopóki ocena przeprowadzona przez Sąd ocena mieści się w granicach wyznaczonych przez tę normę procesową i nie doznały naruszenia wskazane tam jej kryteria , Sąd Odwoławczy obowiązany jest ocenę tę , a co za tym idzie także wnioski z niej wynikające dla ustalań faktycznych , aprobować .
To, w jaki sposób powód motywuje jego realizację , wyklucza uznanie go za uzasadniony.
W miejsce rzeczowej, opartej na wskazanych wyżej kryteriach , odniesionej do indywidualnie oznaczonych dowodów [ i opartych na wnioskach z tej oceny ustaleń faktycznych , które przez to miałyby być dotknięte sprzecznością z treścią materiału dowodowego ] , polemiki ze sposobem postępowania Sądu Okręgowego , skarżący ogranicza się do przeciwstawienia jej własnej ich wersji , jego zdaniem poprawnej.
Nieprawidłowość Sądu na której oparty jest ten , oraz zarzut sprzeczności ustaleń - zgodnie z argumentacją apelanta - sprawdza się ją się do tego ,że nie przyjął on wersji afirmowanej przezA. P.
Już stwierdzenie takiego sposobu motywowania stawianych zarzutów wystarcza dla odparcia ich obu.
Zatem jedynie w drodze uwag natury uzupełniającej powiedzieć należy , że bez znaczenia dla merytorycznej oceny rozstrzygnięcia Sądu I instancji pozostaje ustalenie jaki rodzaj świadczenia z ubezpieczenia społecznego pobierałE. P. (1), szczególnie , że apelujący nie neguje , że w czasie istotnym dla rozstrzygnięcia już nie pracował, a świadczenie to , kwotach miesięcznych , [ które nie są w ramach zarzutu kwestionowane] , stanowiło wyłączne źródło utrzymania ojca stron.
Podobnie należy ocenić [ niewykazany przez apelującego ] ewentualny błąd ustaleń w zakresie tego , czy jego siostra dysponowała pozwoleniem na budowę, dokonując nakładów na podarowaną jej przez rodziców nieruchomość.
Z tej samej przyczyny zarzut sprzeczności ustaleń z treścią zebranego materiału jest nietrafny w odniesieniu do twierdzenia skarżącego , że biegłyK. B.w opinii pisemnej k. 434 u n. oraz ustnej uzupełniającej, złożonej na rozprawie w dniu 9 kwietnia 2019r ustalił inną niż przyjęta przez Sąd w ustaleniach wartość nieruchomości darowanej przez rodzicówT. L. (1).
Pomijając już nawet , że biegły na stronie 52 swojego pisemnego opracowania taką właśnie wartość tej nieruchomości jako składającej się z trzechdziałek nr (...)podaje/ wyjąwszy wartość nakładów poczynionych po dacie darowizn /, nawet gdyby przyjąć za skarżącym , że wartość ta stanowiła kwotę 124 094 zł , a nie jak ustalił Sąd 121 094 zł to i tak , to co uzyskał powód w 1986r przyjmując od siostry tytułem rozliczeń majątkowych kwotę 400 000/ ówczesnych / złotych nie usprawiedliwiałoby uwzględnienia roszczenia o zachowek po ojcu w jakiejkolwiek części.
Za taka konkluzją przemawia wynik następującego wyliczenia:
[ 124 094zł – 24 934 zł / wartość prawa służebnego ustanowionego przez obdarowana na rzecz rodziców / : 2 x1/2 ] .
Wynik daje kwotę 24 790 zł , która jest wielkością niższą aniżeli równowartość sumy przyjętej przezA. P..
Zgodnie z ustaleniami poczynionymi na podstawie wniosków opracowania biegłegoB., odpowiadała ona sumie 26 649 zł , tożsamej z łączną wartościądziałek nr (...).
Nie przemawia za podzieleniem tego zarzutu argumentA. P.wsparty twierdzeniem , że on także był zainteresowany korzystaniem z gospodarstwa rodzinnego , co ma podważać konstatację Sądu I instancji na temat treści porozumienia w rodzinie z 1986r , kto obejmie je po rodzicach.
Po pierwsze dostrzec należy , że złożona wraz za apelacją kopia aktu notarialnego z 19 września 1989r obejmującego umowę dzierżawy części działek składających się na to gospodarstwo pomiędzy rodzicami a skarżącym jest dowodem spóźnionym w rozumieniuart. 381 kpc.
Po wtóre nie dowodzi , że umowa ta była rzeczywiście wykonywana , korygując treść tego porozumienia , które było zawarte trzy lata wcześniej. Powód nie starał się nawet uprawdopodobnić takich faktów.
Uzasadnienie apelacji dowodzi , iż szczególnie eksponuje on także na wadliwość ustaleń dotyczących darowizny na rzecz powódki kwoty 80 000 złotych, której Sąd I instancji miał nietrafnie [ popełniając zarzucany błąd ], nie zaliczyć do podstawy dokonywanych rozliczeń , decydujących o ustaleniu substratu zachowku.
W tym kontekście powiedzieć należy , że materiał dowodowy zgromadzony w sprawie nie stanowi dostatecznej bazy dla potwierdzenia , żeE. P. (1)miałby realną możliwość zgromadzenia takiej sumy w roku 2007 lub wcześniej/ ewentualnie razem z żoną/.
Przy niekwestionowanym źródłach utrzymania małżonkówP.w okresie kiedy doszło do darowizny na rzecz córki , jedynego istotnego ekonomicznie składnika ich majątku i później teza Sądu , iż nie mógł takiej sumy zgromadzić jest poprawna.
Twierdzenia przeciwne tak powoda jak i jego syna , który jako świadek potwierdzał dokonanie przekazywania tej kwotyT. L., zasadnie zostały ocenione jako niewiarygodne.
Nie ma też racji autor apelacji twierdząc , że fakt ten siostra powoda przyznała podczas jednej z rozpraw.
Wskazując naart. 229 kpcpowiedzieć należy , że tego rodzaju przyznanie , aby wywołać skutek w sferze faktów doniosłych dla rozstrzygnięcia , musi nastąpić w sposób nie budzący uzasadnionych wątpliwości.
Stwierdzenie pozwanej , które jej brat uznaje za przyznanie wskazanego faktu takie wątpliwości wywołuje, szczególnie gdy wziąć się pod rozwagę inne ustalone w sprawie okoliczności, a także stanowcze i jednoznaczne stanowisko oponentki powoda, , która przeczyła mu przeczyła.
Takie stanowisko , w odniesieniu do tego zagadnienia potwierdza ona także w odpowiedzi na apelacją.
Stąd także i z tego powodu stawiany zarzut nie może zostać uznany za zasadny.
Nietrafny jest zarzut niewyjaśnienia wszystkich istotnych okoliczności sprawy.
Materiał procesowy dostatecznie potwierdził fakt ,. żeA. P.otrzymał od siostry w 1986r kwotę 400 000/ starych /złotych celem rozliczenia jego udziału w majątku rodzinnym , na którym miała pozostać , zgodnie z porozumieniem zawartym pomiędzy rodzicami i obydwojgiem dzieci ,T. L. (1).
Potwierdza to w szczególności relacja osoby trzeciej, świadkaK. G.– sołtysa wsiS., która bezpośrednio uczestniczyła w czynności przekazywania tych pieniędzy dla realizacji / naówczas aprobowanego przezA. P./ celu.
To z jakich źródeł pochodziły te środki nie ma dla rozstrzygnięcia znaczenia.
Nie musiały one dla jego osiągniecia być pieniędzmi tylkoT. L. (1), a najprawdopodobniej , jak uczy doświadczenie życiowe, zostały zgromadzone wysiłkiem wszystkich zainteresowanych tym , aby do tego wykonania porozumienia doszło.
Niezasadnie skarżący buduje zarzut niewyjaśnienia relewantnych faktów na twierdzeniu o nie wskazaniu skąd siostra miała pieniądze na nakłady czynione na nieruchomość uzyskaną od rodziców.
Wbrew temu argumentowi , z ustaleń wynika że nakładały pochodziły z pieniędzy angażowanych nie tylko przez siostrę skarżącego ale także członków jej rodziny córki i zięcia , którzy wspólnie z pozwaną mieszkają.
Nie ma tez racjiA. P., gdy kwestionuje ustalenia Sądu I instancji w zakresie elementów wydatków związanych z postępowaniem , które podlegały rozliczeniu stron w relacji do Skarbu Państwa.
Argumentacja mająca wspierać ten zarzut jest dowolna , nie uwzględnia tego jakie czynności wywołały powstanie tych wydatków. W tym zakresie Sąd II instancji podziela w całości stanowisko Sadku meriti , a powtarzanie tożsamych bądź bardzo zbliżonych treściowo argumentów jest z przyczyn celowościowych , zbędne.
Uznaje , że żaden z omówionych zarzutów nie jest trafny ma m. in. i to następstwo , że ustalenia , które Sąd Okręgowy uczynił podstawą faktyczną zaskarżonego wyroku jako poprawne i kompletne , Sąd Apelacyjny przyjmuje za własne.
Nie jest również uzasadnionym sformułowany w apelacji zarzut naruszeniaart. 991 §2 kc., pod postacią błędnej wykładni tego przepisu, wobec uznania , że z tytułu zachowku po ojcu został zaspokojony już w 1986r poprzez wręczenie mu sumy 400 000 / starych / złotych.
Na wstępie zauważyć należy , że zarzut jest błędnie skonstruowany.
W warunkach , gdy [ jak wynika z motywów apelacji ] powód , budując argumentację dla potwierdzenia jego realizacji, odwołuje się do okoliczności faktycznych ustalonych w rozstrzyganej sprawie , mamy do czynienia z zarzutem wady zastosowania przepisu materialnego [ błędu subsumpcji ] a nie błędu wykładni - rozumienia przez Sąd niższej instancji przesłanek relewantnej dla rozstrzygnięcia normy tego rodzaju. Może on bowiem zachodzić tylko niezależnie od okoliczności faktycznych konkretnego sporu.
W konsekwencji przyjąć należy , że w istocieA. P.stawia zarzut materialny w postaci niepoprawnego zastosowania przepisu , który powołuje.
Nie jest on uzasadniony.
Z ustaleń dokonanych w sprawie jednoznacznie bowiem wynika , że kwota przekazana mu przez siostrę w 1986r była konsekwencją , także przez skarżącego aprobowanego, porozumienia pomiędzy wszystkimi członkami rodziny co do tego, jak należy zadysponować jedynym mającym istotniejszą wartość składnikiem majątku rodziców, którym było gospodarstwo rolne.
Uzgodniono ostatecznie , że przejmie je i będzie prowadzićT. L. (1)a jej brat przeniesie się doS..
Z majątku który opuszcza, zostanie spłacony. Kwota wręczona mu realizacji tego porozumienia miała służyć właśnie takiemu celowi - naówczas także aprobowanemu przez powoda. Taka też była wola rodziców / przyszłych spadkodawców/. Poprawność takiego wniosku potwierdza również treść dokumentu podpisanego wówczas przez rodzeństwo i świadka sołtysa , w której taki cel świadczenia został określony. Nie można też wskazać innego , racjonalnego gospodarczo powodu dla realizacji którego siostra miałaby dokonywać przekazywania tej sumy opuszczającemu majątek rodzinny bratu. W szczególności zupełnie nieuzasadnioną życiowo byłaby w tych okolicznościach causae donandi tego świadczenia.
Z ustaleń dokonanych w sprawie wynika także , iż wartość , dokonanej w tej formie dokonanej na rzecz apelującego spłaty , odpowiadała wartości dwóch działek wchodzących w skład gospodarstwa rodziców , przenosząc nawet należne powodowi świadczenie z tytułu zachowku poE. P. (1).
Końcowy element porozumienia to umowa darowizny gospodarstwa na rzecz córki w 2001r i ustanowienie przez nią dlaH.iE. P. (1)służebności mieszkania i korzystania zabudowań gospodarczych / do których – po adaptacji - wkrótce przenieśli się/ .
Wszystko to prowadzi do wniosku , że w ten sposób doszło do zaspokojenia obecnie dochodzonego przez powoda roszczenia.
Z podanych przyczyn , w uznaniu apelacji za nie niezasadną , Sąd Apelacyjny orzekł o jej oddaleniu , na podstawieart. 385 kpcw zw zart 991 §1 i 2 kc.
O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd II instancji orzekł na podstawieart. 98 §1 i 3 kpcorazart. 99 kpcw zw.zart. 108 §1 i 391 §1 kpci wynikającej z niego, dla wzajemnego rozliczenia stron z tego tytułu, zasadzie odpowiedzialności za wynik sprawy.
Kwota należna wygrywającej pozwanej od przerywającego powoda , zważywszy na wartość przedmiotu zaskarżenia oraz to , że ogranicza się do sumy wynagrodzenia pełnomocnika będącego radcą prawnym , została ustalona na podstawie §2 ust.1 pkt 6 w zw z §10 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia MS w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015r [ jedn. tekst DzU z 2018 poz. 265].
Na marginesie należy także dodać , iż nie została ona powiększona, w sposób postulowany w motywach odpowiedzi na apelację.
W treści środka odwoławczego powód bowiem nie zawarł jednoznacznego oświadczenia o cofnięciu powództwa w części dotyczącej roszczenia o zachowek po matce.
Wskazał jedynie , że obejmuje zakresem apelacji tylko tę część orzeczenia Sądu I instancji , która dotyczyła roszczenia z tytułu zachowku po ojcu.
Sąd Apelacyjny przyjął zatem , żeA. P.[ nie cofając roszczenia we wskazanym wyżej zakresie ] , aprobuje stan w którym oddalenie żądania zapłaty przez pozwaną zachowku poH. P.uzyskało , jako niezaskarżone , walor prawomocności.
SSA Grzegorz Krężołek SSA Regina Kurek SSO /de/ Krzysztof Lisek | ```yaml
court_name: Sąd Apelacyjny w Krakowie
date: '2020-12-18'
department_name: I Wydział Cywilny
judges:
- Grzegorz Krężołek
- Regina Kurek
- Krzysztof Lisek
legal_bases:
- art. 994 §1 i 995 kc.
- art. 108 §1 i 391 §1 kpc
recorder: Katarzyna Mitan
signature: I ACa 910/19
``` |
155005350000503_I_C_000021_2015_Uz_2019-07-09_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygnatura akt I C 21/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 31 maja 2019 r.
Sąd Rejonowy w Kamiennej Górze I Wydział Cywilny w następującym składzie:
Przewodniczący: SSR Marek Dziwiński
Protokolant: Anna Lasko
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 23 maja 2019 r. w Kamiennej Górze
sprawy z powództwaJ. D.iR. D.
przeciwkoK. G.iE. G.
o wydanie nieruchomości
I
nakazuje pozwanymK. G.iE. G.aby w terminie 2 miesięcy od uprawomocnienia się orzeczenia wydali powodomJ. D.iR. D.grunt o powierzchni 0,4253 ha wraz ze znajdującymi się na nim zabudowaniami, stanowiący częśćdziałki nr (...), która jest częścią nieruchomości objętejksięgą wieczystą (...), według oznaczenia biegłego mgr inż.L. S.zawartego w opinii z 20 lipca 2018 r. stanowiącego załącznik nr 1, to jest grunt wyznaczony na „mapie zasięgu władania przez pozwanychE.iK. G.nieruchomością objętąksięgą wieczystą (...)” (k-605) od punkt 1829 w kierunku na południe przez punkt 513 do punktu 509A i od tego punktu w kierunku na zachód przez punkt 508 i 507 do punktu 504, od tego punktu w kierunku północnym przez punkt 503 do punktu 502 i od tego punktu w kierunku na wschód przez punkt 501 i 1828 do punktu 1829,
II
wobec cofnięcia pozwu umarza postępowanie co do żądania wydania gruntu o powierzchni 0,2179 ha,
III
dalej idące powództwo oddala,
IV
przyznaje biegłemuL. S.od Skarbu Państwa (Sądu Rejonowego w Kamiennej Górze) kwotę 261,25 zł tytułem wynagrodzenia za stawiennictwo na rozprawie,
V
zasądza solidarnie od powodówJ. D.iR. D.na rzecz pozwanychK. G.iE. G.kwotę 1.827,58 zł tytułem zwrotu kosztów procesu,
VI
nakazuje powodomJ. D.iR. D.aby uiścili solidarnie na rzecz Skarbu Państwa (Sądu Rejonowego w Kamiennej Górze) kwotę 615,49 zł tytułem zwrotu wydatków wyłożonych tymczasowo przez Skarb Państwa, a pozwanymK. G.iE. G.nakazuje aby z tego tytułu uiścili solidarnie na rzecz Skarbu Państwa (Sądu Rejonowego w Kamiennej Górze) kwotę 377,23 zł.
Sygn. akt I C 21/15
UZASADNIENIE
PowodowieJ. D.iW. D.wnieśli o nakazanie pozwanymE. G.iK. G.wydania nieruchomości o powierzchni 0,4096 ha, stanowiącej częśćdziałki nr (...), o łącznej powierzchni 10,4145 ha, położonej wK.przyul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Kamiennej Górze prowadziksięgę wieczystą nr (...), z wyłączeniem jej części zabudowanej o powierzchni 0,2179 ha, w granicach zakreślonych projektem podziału geodezyjnego, a także o zasądzenie od pozwanych na rzecz powodów kosztów procesu łącznie z kosztami zastępstwa adwokackiego.
W uzasadnieniu powodowie podali, że są współwłaścicielami, na prawach wspólności ustawowej, gospodarstwa rolnego o łącznej powierzchni 10,4145 ha położonego wK.i w 1982 roku zawarli z pozwanymi nieformalną umowę sprzedaży dawnego siedliska tj. częścidziałki nr (...), przy czym powierzchnia działki zabudowanej budynkiem mieszkalnym i budynkami gospodarczymi wynosiła 0,2179 ha. Powodowie podnieśli, że pozwani bez zgody powodów wykonali na terenie przylegającym do działki zabudowanej prace ziemne w konsekwencji doszło do zajęcia dalszej częścidziałki nr (...)i powiększenia powierzchni siedliska o 0,4096 ha.
W odpowiedzi pozwaniK. G.iE. G.wnieśli o oddalenia powództwa w całości oraz o zasądzenie od powodów na rzecz pozwanych kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz zwrotu opłaty od pełnomocnictwa w kwocie 34 zł.
Uzasadniając swoje stanowisko pozwani zaakcentowali nieprecyzyjne określenie przez powodów jakiej części działki domagają się zwrotu. Pozwani wskazali, że umowa sprzedaży z 1982 r. dotyczyła budynków gospodarczych i domu mieszkalnego wraz zdziałką nr (...)według mapy z października 1973 r. Pozwani podali, że obu stronom znany był fakt pozostawania gruntu we władaniu Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej wK., co uniemożliwiało zawarcie umowy sprzedaży z zachowaniem wymaganej formy. Pozwani wyjaśnili, że w latach 70 ubiegłego wieku na skutek postępowań scaleniowychdziałka nr (...)została włączona w składdziałki nr (...), a następnie weszła w skład obecnejdziałki nr (...). Pozwani podnieśli, że w celu uregulowania stanu prawnego nieruchomości, strony postanowiły zlecić geodecie ustalenie granic nieruchomości objętej umową z 1982 r. i naniesienie punktów granicznych – ostatecznie jednak nie doszło do wydzielenia geodezyjnego działki. W przekonaniu pozwanych powierzchnia nieruchomości objęta umową z 1982 r. wynosiła 0,5414 ha. Pozwani wskazali, że w dniu 19.05.1982 r. objęli w posiadanie nieruchomość w dobrej wierze i na skutek upływu dwudziestoletniego okresu zasiedzenia nabyli jego własność. Pozwani podnieśli zarzut nadużycia prawa przez powodów, a także podali, iż ponieśli nakłady na nieruchomość jaką zajmowali w kwocie co najmniej 700 000 zł.
W toku postępowania zmarł powódW. D., po którym spadek odziedziczyli żonaJ. D.oraz dzieciM. D.iR. D..M. D.darowała swojej matceJ. D.udział w spadku po zmarłymW. D.(k.252-255).
PowodowieJ. D.orazR. D.rozszerzyli żądanie wydania nieruchomości (k.257-259) również na działkę zabudowaną o powierzchni 0,2179 ha, stanowiącą częśćdziałki nr (...), o łącznej powierzchni 10,4145 ha, położonej wK.przyul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Kamiennej Górze prowadziksięgę wieczystą nr (...). Powodowie zatem dochodzili wydania łącznie gruntu o powierzchni 0,6275 ha (0,4096 ha + 0,2179 ha).
PozwaniK. G.iE. G.wnieśli o oddalenie powództwa w całości w rozszerzonym zakresie, dodatkowo powołując się na prawo zatrzymania wobec nie zwrócenia nakładów w kwocie nie mniejszej niż 378 000 zł na budynek mieszkalny oraz w kwocie 360 000 zł na budynki gospodarcze (k.274-277).
Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze postanowieniem z dnia 13.09.2016 r. stwierdził, żeE. G.iK. G.nabyli z dniem 20 maja 2012 r. przez zasiedzenie prawo własnościdziałki gruntu nr (...)o powierzchni 0,2179 ha.
PowodowieJ. D.orazR. D.w dniu 18.10.2017 r. cofnęli żądanie pozwu co dodziałki nr (...)o powierzchni 0,2179 ha wobec jej zasiedzenia, rozszerzając żądanie wydania nieruchomości o powierzchni 0,5155 ha, stanowiącej częśćdziałki nr (...)(k.513,516-517).
Pozwani nie wyrazili zgody na cofnięcie powództwa. Pozwani wnieśli również o oddalenie powództwa w rozszerzonym zakresie (k.533-536), powołali się na prawo zatrzymania i rozliczenia nakładów na nieruchomość zakupioną w dniu 19.05.1982 r., na budynek składowania odpadów i trocin wraz z urządzeniami oraz nakładów na teren zagospodarowany i uzbrojony w sieci - w kwocie nie mniejszej niż 100 000 zł. Ponadto pozwani wnieśli o zasądzenie kosztów postępowania w podwójnej wysokości, w tym kosztów przejazdu za 7 rozpraw w kwocie 335 zł (k.706).
Przy takim stanowisku pozwanych powodowie cofnęli pozew wraz ze zrzeczeniem się roszczenia co do gruntu o powierzchni 0,2179 ha, co do którego orzeczono zasiedzenie na rzeczE. G.iK. G..
Sąd ustalił następujący stan faktyczny:
W dniu 19 maja 1982 r.W. D.iK. G.zawarli pisemną umowę kupna – sprzedaży częścidziałki nr (...)wraz ze znajdującymi się na niej budynkami gospodarczymi i budynkiem gospodarczym. Sprzedającym byłW. D., a kupującymK. G.. Strony umowy oznaczyły grunt będący przedmiotem sprzedaży przez odniesienie się do jego klasyfikacji i sposobu użytkowania wskazanych na mapie z 15.10.1973 r. Były to grunty rolne V klasy, grunty rolne zabudowane i pastwiska oznaczone symbolami R V kl,PsIV kl, Bps IV kl,PsIV kl i za drogą klinPsIV kl). Uzgodniona cena sprzedaży wynosiła 500.000 zł, z której została w dniu umowy uiszczona kwota 250.000 zł a pozostała część tj. 250.000 zł miała zostać zapłacona po opuszczeniu budynków gospodarczych przez(...)wK.. Właścicielami nieruchomości byli wówczasW. D.iJ. D.na prawach wspólności ustawowej.
Dowody: umowa kupna – sprzedaży z 19.05.1982 r. k. 44-45, mapa z 15.10.1973 r. k.47, odpisksięgi wieczystej nr (...)k.20-22, wypis z rejestru gruntów k.23.
W.iJ.małżonkowieD.całą nieruchomość, stanowiącą gospodarstwo rolne, przekazali do Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej wK..
(okoliczności bezsporne)
W latach 70 ubiegłego wieku, na skutek podjętych postępowań scaleniowychdziałka nr (...)została włączona dodziałki nr (...), a następnie weszła w składdziałki nr (...).
Dowody: protokół z 28.10.1977 r. k. 48, decyzja w sprawie zatwierdzenia projektu częściowego scalenia gruntów k.49-51, decyzja w sprawie podjęcia postępowania częściowego scalenia gruntów k.52-54, wyciąg z wykazu zmian gruntowych k.56-59.
W październiku 2000 r. Likwidator Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej wK.poinformował Starostwo Powiatowe o zwrocie właścicielowiW. D.działek nr (...)o łącznej powierzchni 10,46 ha – według stanu ewidencji gruntów na dzień 31.01.1991 r.
Dowód: pismo likwidatora(...)wK.do Starostwa Powiatowego – k.55.
Po formalnym zwrocie gruntów przez(...)na rzecz małżonkówD., strony umowy sprzedaży z 19 maja 1982 r. podjęły próby zawarcia umowy w formie aktu notarialnego. Na zlecenie wnioskodawcy geodetaK. F.sporządził projekt wyodrębnienia granic gruntu według umowy z 1982 roku. Do zawarcia aktu notarialnego ostatecznie nie doszło.
Dowody: umowa z 23.09.2002 r. z mapą k.60-61, pismo notariusza z 24.10.2000r. k.62.
W dniu 19 kwietnia 2011 r. małżonkowieJ.iW. D.wystąpili z wnioskiem o zawezwanie do próby ugodowej - wydzielenia zdziałki nr (...)gruntu o powierzchni 0,2179 ha i przeniesienia jej własności na rzeczJ.iW. D.. Do zawarcia ugody nie doszło. W dniu 28 grudnia 2011 roku małżonkowieJ. D.iW. D.wystąpili z powództwem przeciwkoE. G.iK. G.o wydanie nieruchomości o powierzchni 0,4096 ha, stanowiącej częśćdziałki nr (...)będącej częścią nieruchomości położonej wK.przyul (...), dla której prowadzona jestksięga wieczysta (...), z wyłączeniem jej części zabudowanej o powierzchni 0,2179 ha, w granicach zakreślonych projektem podziału geodezyjnego sporządzonym przez geodetęE. S. (1).
Dowód: zawezwanie do próby ugodowej k. 1-2 akt I Co 620/11, protokół posiedzenia z 26.07.2011 r. akt I Co 620/11, pozew o wydanie nieruchomości k. 1-3, propozycja dotycząca wydzielenia powierzchni gruntu k. 7.
E. G.iK. G.w dniu 4.12.2014 r. wystąpili z wnioskiem o stwierdzenie zasiedzenia z dniem 19.05.2002 r. nieruchomości gruntowej o powierzchni 0,5414 ha, stanowiącej częśćdziałki nr (...). Sąd stwierdził, żeE. G.iK. G.nabyli z dniem 20 maja 2012 r. w ramach wspólności majątkowej małżeńskiej przez zasiedzenie prawo własnościdziałki gruntu nr (...)o powierzchni 0,2179 ha wraz ze stanowiącymi jego części składowe zabudowaniami stanowiącej poprzednio częśćdziałki gruntu nr (...)położonej wK., GminaK., dla której Sąd Rejonowy w Kamiennej Górze prowadziksięgę wieczystą (...)zgodnie z wersją II opinii biegłego z dziedziny geodezjiL. S.z dnia 28 czerwca 2016 r. oraz mapą do zasiedzenia – wersja II stanowiącej załącznik nr 2 do opinii.
Dowód: pozew k. 1-4 akt I Ns 234/15, postanowienie Sądu Okręgowego w Jeleniej Górze z 13.09.2016 r. k. 255 akt I Ns 234/15.
Wskutek zasiedzenia prawa własności częścidziałki gruntu nr (...)przezE. G.iK. G., z działki tej wydzielonodziałkę nr (...).
(okoliczności bezsporne)
W dniu 3 lutego 2014 r. zmarłW. D.i spadek po nim odziedziczyli żonaJ. D., córkaM. D., synR. D., wszyscy po 1/3 części. Umową darowizny z 20.03.2014 r.M. D.darowała swojej matceJ. D.cały swój udział wynoszący 1/6 w nieruchomości rolnej zabudowanej, składającej się zdziałek nr (...)o łącznej powierzchni 10,4145 ha, dla której prowadzona jestksięga wieczysta (...). W wyniku tego właścicielami przedmiotowej nieruchomości pozostaliJ. D.w udziale 5/6 części iR. D.w 1/6 części.
Dowody: akt poświadczenia dziedziczenia k.252, umowa darowizny z 20.03.2014 r. – k. 253-255.
Po stwierdzeniu zasiedzenia i nadaniu innych numerów działek niż pierwotnie, właścicielamidziałki nr (...), wchodzącej w skład nieruchomości, dla której prowadzona jest przez Sąd Rejonowy w Kamiennej Górzeksięga wieczysta nr (...)sąJ. D.w udziale 5/6 iR. D.w udziale 1/6 części.
Dowód: odpis zwykłyksięgi wieczystej (...)k.664-666.
K. G.iE. G., władają należącym doJ. D.iR. D.gruntem o powierzchni 0,4253 ha wraz ze znajdującymi się na nim zabudowaniami, stanowiącym częśćdziałki nr (...), która jest częścią nieruchomości objętejksięgą wieczystą (...), według oznaczenia biegłego mgr inż.L. S.zawartego w opinii z 20 lipca 2018 r. stanowiącego załącznik nr 1, to jest gruntem wyznaczonym na „mapie zasięgu władania przez pozwanychE.iK. G.nieruchomością objętąksięgą wieczystą (...)” od punkt 1829 w kierunku na południe przez punkt 513 do punktu 509A i od tego punktu w kierunku na zachód przez punkt 508 i 507 do punktu 504, od tego punktu w kierunku północnym przez punkt 503 do punktu 502 i od tego punktu w kierunku na wschód przez punkt 501 i 1828 do punktu 1829. Powodowie nie zostali pozbawieni możliwości władania terenem zielonym, położonym na wschód od linii 1829-513-509.
Dowód: opinia biegłegoL. S.z 20.07.2018 r. k. 595-619, wyjaśnienia do opinii biegłegoL. S.z 22.05.2019 r. e-protokół rozprawy od 00:01:36 do 00:47:41, zeznania pozwanegoK. G.z 22.05.2019 r. e-protokół rozprawy od 01:10:05 do 01:40:07.
Nadziałce nr (...)K. G.iE. G.wybudowali silos – budynek trwale związany z gruntem.
Dowody: zeznaniaR. D.z 22.05.2019 r. e-protokół rozprawy od 00:47:41 do 01:10:05, zeznaniaK. G.z 22.05.2019 r. e-protokół rozprawy od 01:10:05 do 01:40:07, zeznaniaJ. D.z 22.05.2019 r. e-protokół rozprawy od 01:40:07 do 01:49:07.
Sąd zważył co następuje:
Powodowie wystąpili z roszczeniem windykacyjnym. Zgodnie z przepisemart. 222 § 1 k.c.właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą. Powodowie zmieniali stanowisko co do zakresu wydania nieruchomości (łącznie wyrazili trzy żądania w tym przedmiocie). W tym miejscu należy wskazać, iż zakres żądań powodów determinował rozstrzygnięcie w sprawie, a co za tym idzie decydował o zakresie wygrania i przegrania sprawy przez strony. To z kolei wpływało na rozstrzygnięcie o kosztach procesu. Odnotowanie zmiany stanowiska powodów wymaga zatem uporządkowania.
Początkowo powodowieJ.iW.małżonkowieD.domagali się zwrotu gruntu o powierzchni 0,4096 ha, z wyłączeniem jej części zabudowanej o powierzchni 0,2179 ha. Pozew został złożony w dniu 28.12.2011 r. (data prezentaty – k. 1). Następnie, po śmierciW. D., w dniu 16.05.2014 powodowie rozszerzyli żądanie o wydanie również działki o powierzchni 0,2179 ha (k.258-259). W toku niniejszego procesu zakończono sprawę z wnioskuE.iK. G.o zasiedzenie. W orzeczeniu z 13.09.2016 r. Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze stwierdził, żeE. G.iK. G.nabyli z dniem r. przez zasiedzenie prawo własnościdziałki gruntu nr (...)o powierzchni 0,2179 ha wraz ze stanowiącymi jego części składowe zabudowaniami stanowiącej poprzednio częśćdziałki gruntu nr (...). Na marginesie godzi się zaakcentować, że zasiedzenie części działki przez małżonkówG.nastąpiło po 30 latach od zawarcia pisemnej umowy sprzedaży z 19 maja 1982 r. toteż ich posiadanie miało charakter posiadania rzeczy w złej wierze. Ostatecznie, po stwierdzeniu zasiedzenia, powodowie cofnęli skutecznie żądanie co do wydania działki powierzchni 0,2179 ha. Rozszerzyli zaś żądanie wydania nieruchomości w pozostałej części i w miejsce pierwotnie dochodzonego wydania gruntu o powierzchni 0,4096 ha dochodzili wydania gruntu o powierzchni 0,5155 ha.
Pozwani przez cały czas procesu zgłaszali zarzut zasiedzenia nieruchomości objętej żądaniem pozwu. W sprawie I Ns 234/15 rozstrzygnięto kwestię zasiedzenia gruntu objętego wnioskiem w tej sprawie. Z przedstawionych tam do zasiedzenia gruntu o powierzchni 0,5414 ha stwierdzono zasiedzenie gruntu o powierzchni 0,2179 ha. Rozważenia wymagała także kwestia czy pozwani nie nabyli przez zasiedzenie gruntu, którego powodowie żądali wydania (szczególnie po ostatnim rozszerzeniu powództwa), a który to grunt nie był przedmiotem postępowania o stwierdzenie zasiedzenia. Żądanie powodów w niniejszej sprawie dotyczyło łącznie gruntu o powierzchni 0,7334 ha (0,5155 ha + 0,2179 ha), podczas gdy wniosek o stwierdzenie zasiedzenia dotyczył gruntu o powierzchni 0,5414 ha. Analiza wniosku o zawezwanie do próby ugodowej w sprawie I Co 620/11 oraz żądań pozwu i map wykonanych przed wytoczeniem powództwa (na przykład mapy sporządzonej przez geodetęE. S. (2)– k. 202) pokazuje, iż powodowie już w pierwotnym żądaniu dochodzili zwrotu całego gruntu zajętego przez pozwanych, oczywiście oprócz gruntu o powierzchni 0,2179 ha, z którym to żądaniem wystąpili w dniu 3.06.2014 r. (k.257-259). Co do gruntu, który był obkaszany przez pozwanych, to taki stan zaczął występować od początku 2000 r., oceniono, że nie został zawładnięty, to pozwani wykonywali czynności naruszające własność dopiero w ostatnich latach, a więc nie może być mowy o jego zasiedzeniu. Zresztą co do tej częścidziałki nr (...)powództwo zostało oddalone. Z tych przyczyn należało zdecydowanie wykluczyć możliwość zasiedzenia przez pozwanych również części gruntu, który nie był przedmiotem badania w sprawie I Ns 234/15.
Oznaczenia terenu jakim władali faktycznie pozwani dokonał biegły sądowy geodetaL. S.w swojej opinii z dnia 20.07.2018 r. Sąd uznał opinię za pełną, spójną i fachową, mogącą stanowić podstawę ustaleń faktycznych w sprawie. Tym samym oddalono wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego geodety.L. S.dokonał oględzin nieruchomości, dokonał stosownych pomiarów, wziął pod uwagę stanowiska stron. Prawidłowo biegły sądowy uznał, że pozwani władają gruntem aż do podstawy skarpy, gdyż to pozwani swoim działaniem (równaniem terenu) doprowadzili do zajęcia terenu przyległego przez usypanie tam skarp. Co się tyczy terenu na wschód od linii 1829-513-509 to wprawdzie pozwani koszą te tereny zielone, jednak go nie zajęli. W tej mierze za wiarygodne uznano twierdzenia pozwanych, które korespondowały z wnioskami biegłego po oględzinach nieruchomości. Biegły prawidłowo przyjął, że wprawdzie korzystanie z tej części gruntów jest utrudnione, to nie nastąpiło wyzucie powodów z posiadania. Należy mieć na uwadze, że powodowie wystąpili z roszczeniem windykacyjnym, a w jego ramach nie mieszczą się sytuacje utrudniania sprawowania władztwa nad rzeczą. Temu celowi służą roszczenia negatoryjne (art. 222 § 2 k.c.) tj. o zaniechanie naruszeń. Skoro pozwani nie są we władaniu terenu na wschód od linii 1829-513-509 to w tym zakresie powództwo należało oddalić. Ostatecznie obszar wyznaczony przez biegłego sądowegoL. S., jakim władają pozwani wynosi 0,4253 ha i taki też obszar sąd nakazał pozwanym zwrócić powodom.
W tym miejscu należy odnieść się do zgłoszonego przez pozwanych zarzutu prawa zatrzymania w związku z dokonanymi nakładami na rzecz. Stanowisko pozwanych w tym zakresie ewoluowało – początkowo domagali rozliczenia się nakładów na całą nieruchomość, a po stwierdzeniu przez sąd zasiedzenia – rozliczenia nakładów na pozostałą część nieruchomości. Chodziło tu o nakłady na zagospodarowanie i uzbrojenie nieruchomości w sieci. W myśl przepisuart. 461 § 1 k.c.zobowiązany do wydania cudzej rzeczy może ją zatrzymać aż do chwili zaspokojenia lub zabezpieczenia przysługujących mu roszczeń o zwrot nakładów na rzecz oraz roszczeń o naprawienie szkody przez rzecz wyrządzonej (prawo zatrzymania). Wykładni pojęcia nakładów w tym przepisie dokonał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 maja 2001 r., sygn. akt I CKN 354/00. Sąd ten podniósł, żekodeks cywilnywart. 461 § 1używa pojęcia nakłady w takim samym znaczeniu jak wart. 226 k.c.Prawo zatrzymania ustanowione w powołanym przepisie jest skuteczne tylko wtedy, gdy pozwany ma uzasadnione prawnie roszczenie o zwrot nakładów. Do wykładniart. 461 § 1 k.c.należy stosować pojęcia używane w przepisach o roszczeniach uzupełniających. Przez nakłady w rozumieniuart. 226 k.c.należy uznać dobrowolne użycie własnych dóbr majątkowych na rzecz innej osoby (właściciela rzeczy) bez względu na jego wolę (zob. wyrok SN z 15 maja 2001 r., sygn. akt I CKN 354/00, LEX). Pozwani niewątpliwie są posiadaczami częścidziałki nr (...)w złej wierze. Opinię taką wyraził już Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze w wyroku z 13.09.2016 r. w sprawie o zasiedzenie częścidziałki nr (...)o powierzchni 0,2179 ha i została ona potwierdzona przez Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 12 czerwca 2017 r., sygn. akt V CSK 4/17 k. 308-313 akt I Ns 234/15. Można również wskazać, iż Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 22 stycznia 2013 r. zaznaczył, że osoba, która weszła w posiadanie działki na podstawie umowy zawartej bez zachowania formy notarialnej przewidzianej wart. 158 k.c.nie może być uznana za samoistnego posiadacza gruntu w dobrej wierze (zob. wyrok SA w Katowicach z 22 stycznia 2013r., I ACa 900/12, LEX). Dlatego do sytuacji pozwanych zastosowanie znajdzie przepisart. 226 § 2 k.c., który stanowi, że samoistny posiadacz w złej wierze może żądać jedynie zwrotu nakładów koniecznych, i to tylko o tyle, o ile właściciel wzbogaciłby się bezpodstawnie jego kosztem. Rozliczeniu zatem mogą podlegać tylko nakłady konieczne. Końcowe stanowisko pozwanych w zakresie rozliczenia nakładów dotyczyło nakładów na nieruchomość obejmującą obszar gruntu, którego pozwani nie zasiedzieli. Jak zeznali powodowie i co przyznał w zeznaniach pozwanyK. G.(k.705v) – nadziałce nr (...)należącej do powodów, posadowiony został silos (budynek składowania odpadów i trocin, o którym mowa w piśmie pozwanych z 14.12.2017 r. –k.535). Silos jest urządzeniem trwale związanym z gruntem. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 19 stycznia 2005 r. zaznaczył, iż nakłady polegające na udziale w budowaniu budynku, a następnie jego wyposażeniu w różnego rodzaju instalacje nie mieszczą się w kategorii nakładów koniecznych w rozumieniuart. 226 k.c.Nie są bowiem nakładami koniecznymi te prace i wydatki, które służą „stworzeniu” rzeczy (zob. wyrok SN z 19.01.2005 r., sygn. akt I CK 476/04, LEX). Stanowisko takie tutejszy sąd w pełni aprobuje. Wybudowanie przez pozwanych budynku składowania odpadów i trocin oraz wyposażenie go w instalacje, w sytuacji pozostawania przez pozwanych w złej wierze co do posiadania gruntu, na którym on się znajduje, nie stanowiło wydatków koniecznych, które mogły zostać rozliczone w ramach prawa zatrzymania. Te same względy przemawiały za oddaleniem wniosku o przeprowadzenie dowodu z opinii biegło sądowego z zakresu rachunkowości. Skoro roszczenie pozwanych co do zasady jest niezasadne, to brak podstaw do przeliczenia jego wysokości.
Powodowie, po stwierdzeniu zasiedzenia przez pozwanych gruntu o powierzchni 0,2179 ha, w tym zakresie cofnęli powództwo ze zrzeczeniem się roszczenia. Zgodnie z przepisemart. 355 § 1 k.p.c.sąd wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania, jeżeli powód cofnął ze skutkiem prawnym pozew lub jeżeli wydanie wyroku stało się z innych przyczyn zbędne lub niedopuszczalne. Należało zatem umorzyć postępowanie co do żądania wydania powodom gruntu o powierzchni 0,2179 ha, o czym orzeczono w pkt. II.
Powództwo w zakresie ponad wydanie gruntu o powierzchni 0,4253 ha (szczegółowo opisanym w pkt. I) należało oddalić.
Biegły sądowyL. S.zgłosił należność w kwocie 261,25 zł (k.708) w związku z przygotowaniem i udziałem na rozprawie w dniu 22.05.2019 r. Wynagrodzenie i zwrot kosztów w tej wysokości jest w pełni usprawiedliwione – biegły przyjął stawki w prawidłowej wysokości, a ponadto oświadczył, że poniósł wydatki w kwocie 63,52 zł. W tych warunkach należało na podstawie przepisuart. 288 k.p.c.przyznać biegłemuL. S.żądaną kwotę 261,25 zł - ze środków Skarbu Państwa.
Koszty procesu zostały stosunkowo rozdzielone. Zgodnie bowiem z przepisemart. 100 zd. 1 k.p.c.w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Powodowie wygrali sprawę w 38 % (w całości wygrali sprawę w zakresie pierwotnego żądania, gdzie wartość przedmiotu sporu wynosiła 9 000 zł; przegrali sprawę co do części działki, której własność pozwani zasiedzieli tj. co do zwrotu 0,2179 ha, gdzie wartość przedmiotu sporu wynosiła 13 074 zł. Z kolei co do ostatniego rozszerzonego żądania wygrali sprawę w 15 %, gdzie wartość przedmiotu sporu wynosiła 2 250 zł). Pozwani wygrali sprawę w 62 %. Poniesione koszty powodów to 6 352 zł (opłaty sądowe od żądań, koszty zastępstwa prawnego, koszty postępowania zażaleniowego). Z kolei pozwani ponieśli koszty procesu w kwocie 6 847 zł (koszt zastępstwa prawnego, koszty postępowania zażaleniowego, zaliczka na biegłego). Na uwzględnienie nie zasługiwał wniosek pozwanych o przyznaniu stawki zastępstwa procesowego w podwójnej wysokości, gdyż niniejsza sprawa nie nosiła znamion sprawy szczególnie skomplikowanej – jej rozstrzygnięcie determinowała sprawa o zasiedzenie. Pozwani nie wykazali kosztów dojazdu swojego pełnomocnika, tak więc te koszty nie zasługiwały na uwzględnienie. Po stosunkowym rozdzieleniu (4 245,14 – 2 417,56 zł) należało zasądzić solidarnie od powodów na rzecz pozwanych kwotę 1 827,58 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.
Skarb Państwa – Sąd Rejonowy w Kamiennej Górze wyłożył tymczasowo wydatki na wynagrodzenie biegłegoL. S.w łącznej kwocie 992,72 zł (731,47 zł + 261,25 zł). Na podstawieart. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, stosownie do stopnia wygranej i przegranej sprawy, nakazano powodom, aby uiścili solidarnie na rzecz Skarbu Państwa kwotę 615,49 zł tytułem zwrotu wydatków wyłożonych tymczasowo, a pozwanym z tego tytułu – kwotę 377,23 zł. | ```yaml
court_name: Sąd Rejonowy w Kamiennej Górze
date: '2019-05-31'
department_name: I Wydział Cywilny
judges:
- Marek Dziwiński
legal_bases:
- art. 222 § 1 k.c.
- art. 100 zd. 1 k.p.c.
- art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych
recorder: Anna Lasko
signature: I C 21/15
``` |
152510000001503_III_Ca_001404_2014_Uz_2015-01-30_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt III Ca 1404/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 30 stycznia 2015 roku
Sąd Okręgowy w Łodzi, III Wydział Cywilny Odwoławczy
w składzie następującym:
Przewodniczący: Sędzia SO Zofia Szcześniewicz
Sędzia SO Izabela Wawrzynkiewicz
Sędzia SR Katarzyna Bielczyk
Protokolant: Anna Paradowska
po rozpoznaniu w dniu 30 stycznia 2015 roku w Łodzi,
na rozprawie sprawy
z powództwa Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej im. F.S.wG.
przeciwkoS. R.
o zapłatę
na skutek apelacji powódki
od wyroku Sądu Rejonowego dla Łodzi Śródmieścia w Łodzi
z dnia 6 czerwca 2014 roku, sygn. akt II C 1322/13
oddala apelację. | ```yaml
court_name: Sąd Okręgowy w Łodzi
date: '2015-01-30'
department_name: III Wydział Cywilny Odwoławczy
judges:
- Katarzyna Bielczyk
- Izabela Wawrzynkiewicz
- Zofia Szcześniewicz
legal_bases: []
recorder: Anna Paradowska
signature: III Ca 1404/14
``` |
152510000001503_III_Ca_000768_2018_Uz_2018-11-08_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt III Ca 768/18
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 8 listopada 2018 r.
Sąd Okręgowy w Łodzi III Wydział Cywilny Odwoławczy
w składzie następującym:
Przewodniczący : Sędzia SO Jacek Kępa
Sędziowie: SO Bogdan Jachowicz
SO Bożena Rządzińska
Protokolant: staż. Magdalena Głowacka
po rozpoznaniu w dniu 8 listopada 2018 r. w Łodzi
na rozprawie
sprawy z powództwaBanku (...) Spółki Akcyjnejz siedzibą weW.
przeciwkoW. S.
o zapłatę
na skutek apelacji powoda
od wyroku Sądu Rejonowego w Skierniewicach
z dnia 26 stycznia 2018 r. sygn. akt I C 556/16
uchyla zaskarżony wyrok i przekazuję sprawę Sądowi Rejonowemu w Skierniewicach do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego. | ```yaml
court_name: Sąd Okręgowy w Łodzi
date: '2018-11-08'
department_name: III Wydział Cywilny Odwoławczy
judges:
- Bożena Rządzińska
- Bogdan Jachowicz
- Jacek Kępa
legal_bases: []
recorder: staż. Magdalena Głowacka
signature: III Ca 768/18
``` |
155025500002021_IV_P_000663_2016_Uz_2017-08-11_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygnatura akt IV P 663/16
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
W., dnia 11 sierpnia 2017 r.
Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Śródmieścia we Wrocławiu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w następującym składzie:
Przewodniczący:SSR Grażyna Szlufik
Ławnicy:Elżbieta Tomaszewska, Wiesław Czarzasty
Protokolant:Paulina Zgłobicka
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 11 sierpnia 2017 r. weW.
sprawy z powództwaG. G.
przeciwko(...) Spółka z o.o.wK.
o odszkodowanie
I
zasądza od strony pozwanej(...) Spółka z o.o.wK.na rzecz powodaG. G.tytułem odszkodowania kwotę 40.500 zł brutto (czterdzieści tysięcy pięćset złotych) wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 19.01.2017r. do dnia zapłaty;
II
zasądza od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 3.600 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;
III
nakazuje stronie pozwanej uiścić na rzecz Skarbu Państwa (kasa Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Śródmieścia) kwotę 1.725 zł tytułem opłaty stosunkowej od pozwu od uiszczenia, której powód był zwolniony z mocy ustawy;
IV
wyrokowi w pkt I nadaje rygor natychmiastowej wykonalności co do kwoty 13.500 zł.
UZASADNIENIE
PowódG. G.pozwem złożonym w dniu 08 listopada 2016 r. (data nadania) wniósł do tutejszego Sądu o zasądzenie na swoją rzecz od strony pozwanej(...) Spółka z o. o.z siedzibą wK.tytułem odszkodowania w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia kwoty 34.500,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia doręczenia odpisu pozwu pozwanej Spółce za niezasadne rozwiązanie przez pracodawcę umowy o pracę za wypowiedzeniem, a nadto kosztów postepowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.
W uzasadnieniu swojego żądania powód wskazał, że od listopada 2000 roku był zatrudniony przez pozwaną Spółkę, a od dnia 01 lutego 2003 roku podstawą zatrudnienia była umowa o pracę zawarta na czas nieokreślony. W dniu 1 kwietnia 2014 roku powód podjął obowiązki menadżera hipermarketuW.(...).
Podał, że w dniu 02 listopada 2016 roku otrzymał oświadczenie swojego pracodawcę o rozwiązaniu umowy o pracę z zachowaniem okresu wypowiedzenia, które uważa za bezzasadne w świetle jego bardzo dobrego i rzetelnego wykonywania pracy na rzecz pracodawcy, o czym świadczyło jego 10 awansów i bardzo dobra opinia o kierowanym przez niego markecie wielkopowierzchniowym weW.wyrażana przez przełożonych i klientów.
W dalszej części uzasadnienia powód szczegółowo odniósł się do przyczyn wskazanych przez pracodawcę jako uzasadniających rozwiązanie z nim stosunku pracy. W ocenie powoda podstawy te były nieuzasadnione oraz nieaktualne. Jego zdaniem przyczyny te zaistniały na kilka miesięcy przed złożeniem oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę. Ponadto, powód podniósł, że strona pozwana nie powołała się w swoim wypowiedzeniu na żadne konkretne uchybienia przez niego obowiązkom pracowniczym, a negatywna ocena co do jakości świadczonej przez niego pracy miała charakter ogólnikowy.
Powód powołał się ponadto na niewłaściwy – jego zdaniem – sposób organizacji pracy przez pozwaną Spółkę, który był bezpośrednią przyczyną obniżenia wydajności oraz jakości pracy w hipermarkecie zarządzanym przez powoda.
Powód wskazał również, że w okresie swojego wieloletniego zatrudnienia w pozwanej Spółce otrzymywał dobre oceny okresowe, a otrzymana przez niego ocena „światło żółte” nie była oceną negatywną, lecz świadczyła o konieczności poprawy w niektórych obszarach pracy. Ponadto, w ocenie powoda również jego usprawiedliwiona nieobecność w pracy nie spowodowała dezorganizacji procesu pracy, gdyż w tym okresie zastępowany był przez innego pracownika pozwanej Spółki. Powód podniósł również, że nie może on ponosić odpowiedzialności za funkcjonowanie sklepu w okresie, w którym pozostawał na zwolnieniu lekarskim.
Strona pozwana(...) Spółka z o.o.z siedzibą wK.w odpowiedzi na pozew wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na jej rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.
W uzasadnieniu strona pozwana, powołując się na orzecznictwo Sądu Najwyższego, wskazała, że z okoliczności podniesionych w oświadczeniu o wypowiedzeniu umowy o pracę wynika, że powód nie spełniał oczekiwań pracodawcy, co upoważniało ją do rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem.
Strona pozwana wskazała, że powód zatrudniony był na samodzielnym stanowisku menadżera hipermarketu z odpowiedzialnością indywidualną WL3 ((...)L.– Poziom Pracy). Podała, że stanowisko menadżera hipermarketu jest w strukturze sklepu najwyższym stanowiskiem samodzielnym. Odpowiedzialność na poziomie WL3 jest odpowiedzialnością na tym samym poziomie, co odpowiedzialność menadżera regionu – również WL3. Zawierając porozumienie zmieniające na to stanowisko powód przyjął na siebie odpowiedzialność za samodzielne prowadzenie powierzonej mu jednostki pozwanej, zgodnie ze standardami, procesami, rutynami określonymi przez pracodawcę.
Strona pozwana podniosła, że przełożony powoda menadżer regionuP. J.od samego początku wspólnej współpracy sprecyzował zasady tej współpracy i oczekiwania jakie posiada w stosunku do osób na samodzielnych stanowiskach, w tym stanowisku menadżera hipermarketu. w dniu 04 marca 2016r. podczas pierwszego spotkania regionu określił on zasady współpracy oraz oczekiwany standard sklepu.
Strona pozwana podała, że przyczyny wskazane w wypowiedzeniu umowy o pracę z powodem miały miejsce i są rzeczywistymi przyczynami wypowiedzenia umowy o pracę. Przełożony powoda p.P. J.podczas systematycznych kontroli sklepu, których dokonywał za każdym razem oceniał sklep pod kątem jego standardu dla klienta (ocena: czystości, zatowarowania sklepu, która skutkuje dostępnością towarów dla klienta oraz jakości produktów). Ocenysklepu (...)prowadzonego przez powoda dokonywane od marca 2016r. były poniżej oczekiwań.
Podkreśliła, że okoliczność, iż powód przez wiele lat pracował w sposób dobry lub bardzo dobry nie oznacza, że nie może dojść do pogorszenia jakości tej pracy, które skutkować może w efekcie rozwiązaniem umowy o pracę. w innym wypadku, po kilku dobrych latach pracy pracodawca nie miałby możliwości wypowiedzenia umowy o pracę takiemu pracownikowi. Obniżenie jakości pracy powoda nastąpiło w 2015r., czego wynikiem była ocena na światło żółte. Ocena światło żółte oznaczała konieczność doskonalenia i podnoszenia wskazanych umiejętności. W marcu 2016r. powód przygotował taki plan doskonalenia, którego jednak w kolejnych miesiącach nie realizował. Wskazała, że ocena pracy powoda w miesiącach przed korzystaniem ze zwolnienia lekarskiego wskazywała także jednoznacznie na brak możliwości zrealizowania założonych celów. Strona pozwana podała, że warunki organizacyjne zapewnione przez pozwaną Spółkę były prawidłowe, a co za tym idzie powód miał możliwość wywiązywania się z nałożonych na niego obowiązków zgodnie z oczekiwaniami swoich przełożonych.
Strona pozwana podniosła także, że dezorganizacja pracy w okresie nieobecności powoda wynikała z faktu, że powód nie informował o przedłużeniu okresu zwolnienia chorobowego z odpowiednim wyprzedzeniem. Powód o nieobecności poinformował bezpośredniego przełożonego poprzez wiadomość sms. Bezpośredni przełożony próbował kilkakrotnie skontaktować się z powodem w celu ustalenia długości nieobecności, aby móc zaplanować zastępstwo, niestety bezskutecznie. Tym samym pozwana Spółka nie miała możliwości zapewnienia zastępstwa powoda we właściwy sposób.
Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:
W dniu 06 listopada 2000 roku powód zawarł ze stroną pozwaną umowę o pracę na okres próbny do dnia 31 stycznia 2001 roku na stanowisku pracownika magazynowego – operatora wózka widłowego w wymiarze ½ etatu. Następnie powód został zatrudniony na tym samym stanowisku na podstawie umów o pracę na czas określony od dnia 01 lutego 2001 roku do dnia 31 stycznia 2002 roku i od dnia 01 lutego 2002 roku do dnia 31 stycznia 2003 roku. Od dnia 1 lutego 2003 roku strona pozwana zawarła z nim umowę o pracę na czas nieokreślony na stanowisku pracownika magazynowego – operatora wózka widłowego w wymiarze ¾ etatu. W czasie trwania stosunku pracy powód był wielokrotnie awansowany i tak: od dnia 01 marca 2003 roku do dnia 31 maja 2003 roku powierzono mu stanowisko p.o. asystenta kierownika magazynu w wymiarze pełnego etatu, od dnia 01 czerwca 2003 roku – asystenta kierownika magazynu, od dnia 01 marca 2004 roku – kierownika magazynu, od dnia 18 października 2004 roku – kierownika stoiska chemia/kosmetyki, od dnia 01 marca 2007 roku do dnia 31 maja 2007 roku – p.o. kierownika działu sprzedaży, od dnia 01 czerwca 2007 roku kierownika działu sprzedaży, od dnia 01 września 2008 roku – kierownika sklepu – szkolenia, od dnia 01 kwietnia 2009 roku do dnia 30 czerwca 2009 roku – p.o. kierownika sklepu w hipermarkecie kompaktowymŻ., od dnia 01 lipca 2009 roku kierownika sklepu w hipermarkecie kompaktowymŻ., od dnia 01 września 2010 roku kierownika sklepu w hipermarkecie kompaktowymJ., od dnia 01 kwietnia 2011 roku – menadżera hipermarketu w hipermarkecieW.. Ostatecznie od dnia 01 kwietnia 2014 roku powodowi powierzono obowiązki menadżera hipermarketu w hipermarkecieW., znajdującego przyulicy (...). Strony ustaliły, że miesięczne wynagrodzenie zasadnicze powoda wynosić będzie 11.500,00 zł brutto miesięcznie. Do obowiązków powoda należało zarządzanie operacjami sklepu. Powierzone powodowi stanowisko miało charakter samodzielny.
dowód:
dokumentacja w aktach osobowych powoda, a w szczególności:
- umowa o pracę z dnia 6 .11.2000 r.
- umowa o pracę z dnia 1 .02.2001 r.
- umowa o pracę z dnia 1.02.2002 r.
- umowa o p racę z dnia 1.02.2003 r.
- aneks do umowy o pracę z dnia 1.03. 2003 r.
- aneks do umowy o pracę z dnia 1.06.2003 r.
- aneks do umowy o pracę z dnia 1.03.2004 r.
- porozumienie zmieniające z dnia 1 8.10.200 4 r.
- porozumienie z dnia 1.03.2007 r.
- porozumienie z dnia 1.06.2007 r.
- porozumienie z dnia 1.09.2008 r.
- porozumienie z dnia 1.03.2009 r.
- porozumienie z dnia 1.04.2009 r.
- porozumienie z dnia 1.09.2010 r.
- porozumienie z dnia 1.04.2011 r.
- porozumienie z dnia 1.07.2011 r.
- porozumienie z dnia 1.04.2014 r.
dokument „Moje stanowisko” – k. 147
Początkowo powód sprawdzał się na powierzonym mu stanowisku menadżera i jego współpraca ze stroną pozwaną układała się dobrze. Powód otrzymał od swoich bezpośrednich przełożonych pozytywne opinie okresowe za: rok 2013 (ocena: „światło zielone”), rok 2014 (ocena: „światło zielone”) oraz pierwsze półrocze 2015 roku (ocena: „światło zielone”). Powód za rok finansowy 2015/2016 otrzymał nagrodę roczną w maksymalnej wysokości przewidzianej dla pracowników zatrudnionych na tym stanowisku.
dowód :
- d okument(...)– k. 43 -46
- dokument(...)– k. 47- 55
- dokument(...)– k. 34-42
- pismo strony pozwanej z dnia 9.05.2016 r. – k. 208-209
Współpracownicy, podwładni oraz przełożeni powoda pozytywnie oceniali pracę powoda. Zastrzeżenia, co do pracy powoda pojawiły się dopiero po zmianach personalnych na stanowisku bezpośredniego przełożonego powoda, którym został p.P. J..
Za rok obrotowy 2015 powód otrzymał premię w kwocie 60.000zł tj. w najwyższej możliwej wysokości przewidzianej dla pracowników zatrudnionych na tym stanowisku.
dowód:
- zeznania świadkaH. K.– k. 220-221 /płyta CD z nagrania rozprawy z dnia 05 maja 2017r. k. 224/,
- zeznania świadkaK. B.– k. 221-222 /płyta CD z nagrania rozprawy z dnia 05 maja 2017r. k. 224/,
- zeznania świadkaT. R.– k. 222-223 /płyta CD z nagrania rozprawy z dnia 05 maja 2017r. k. 224/ ,
- zeznania świadkaA. M.– k. 240-241 / pyta CD nagrania rozprawy z dnia 11 sierpnia 2017r. k. 246/
Ocena okresowa powoda za rok 2015 została ustalona na „światło żółte”.
dowód :
dokument(...)– k. 159- 165
W dniu 7 marca 2016 roku bezpośredni przełożony powoda p.P. J.odbył z nim rozmowę związaną z wystawioną powodowi za rok 2015 oceną okresową. W trakcie tej rozmowy powodowi wskazano obszary pracy konieczne do poprawienia.
dowód:
- zeznania świadkaP. J.– k. 241-243/pyta CD nagrania rozprawy z dnia 11 sierpnia 2017r. k. 246/,
- przesłuchanie powoda – k. 243-245/pyta CD nagrania rozprawy z dnia 11 sierpnia 2017r. k. 246/
W okresie od 9 marca 2016 roku do 8 kwietnia 2016 roku w hipermarkecie zarządzanym przez powoda przeprowadzone zostały „wizyty klientowskie”, w trakcie których oceniana była jakość pracy sklepu. Każda wizyta zakończona została wystawieniem oceny oraz wskazaniem obszarów, w których należy usprawnić pracę sklepu.
dowód:
dokumenty wizyt klientowskich – k. 148- 153
W dniu 13 marca 2016 roku sporządzony został „plan doskonalenia” dla powoda. Zadaniem powoda było doskonalenie w obszarze zgodności cenowej, tj. systematyczne zmniejszanie procentu błędów w zarządzanym hipermarkecie aż do osiągnięcia poziomu poniżej 1%, oraz poprawa w obszarze samomotywacji. Z powodem nie zostały przeprowadzone dalsze spotkania wspierające wymagane zgodnie z wewnętrznymi procedurami obowiązującymi w pozwanej Spółce.
dowód:
- dokument „Proces doskonalenia – plan działania” z dnia 13.03.2016 r. – k. 154
- zeznania świadkaA. M.– k. 240-241 / pyta CD nagrania rozprawy z dnia 11 sierpnia 2017r. k. 246/
Pracownicy zatrudniani przez pozwaną Spółkę podlegają ocenom okresowym. Ocena „światło żółte” jest pozytywną oceną pracy i powinna zostać wystawiona pracownikowi, który osiąga dobre wyniki, jednak konieczna jest poprawa w niektórych obszarach. Ocena „światło czerwone” jest negatywną oceną pracy i oznacza konieczność poprawy. W razie wystawienia oceny „światło żółte” pracodawca powoda nie wymaga wdrażania formalnego procesu poprawy. W takiej sytuacji wdrażany jest proces doskonalenia. Wystawienie oceny „światło czerwone” wiąże się z koniecznością wdrożenia procesu poprawy mającego na celu trwałą poprawę wyników pracy ((...)). Proces poprawy dla kadry kierowniczej trwa średnio 12 tygodni.
dowód:
- dokument „Proces poprawy wyników pracy” – k. 210-217v. ,
- zeznania świadkaA. M.– k. 240-241 / pyta CD nagrania rozprawy z dnia 11 sierpnia 2017r. k. 246/
- zeznania świadkaP. J.– k. 242/pyta CD nagrania rozprawy z dnia 11 sierpnia 2017r. k. 246/
Powód w okresie od dnia 16 marca 2016 roku do dnia 22 marca 2016 roku i od dnia 17 kwietnia 2016 roku do dnia 15 października 2016 roku przebywał na długotrwałych zwolnieniach lekarskich. W dniu 17 października 2016 r. powód przebył badanie kontrolne, na podstawie którego stwierdzono brak przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania przez powoda pracy na dotychczasowym stanowisku.
dowód:
- dokumentacja medyczna powoda – k. 185-189 ,
- pismo ZUS z dnia 18.08.2016 r. – k. 184 ,
- orzeczenie lekarskie nr(...)z dnia 17.10.2016 r. – w aktach osobowych/
Od dnia 17 października 2016 roku do dnia 31 października 2016 roku powód przebywał na urlopie wypoczynkowym. Powód powrócił do pracy w dniu 2 listopada 2016 roku
dowód:
- wydruk wiadomości e-mail powoda z dnia 2.11.2016 r. – w aktach osobowych
- przesłuchanie powoda – k. 243-245/pyta CD nagrania rozprawy z dnia 11 sierpnia 2017r. k. 246/
W okresie nieobecności powoda w pracy był on zastępowany przez p.E. M., będącą jednocześnie menadżerem sklepu znajdującego się wG.. W okresie zastępstwa jakość pracy sklepu powoda oceniana była w niektórych obszarach na ocenę „światło czerwone”.
dowód:
- zeznania świadkaA. M.– k. 240-241 / pyta CD nagrania rozprawy z dnia 11 sierpnia 2017r. k. 246/
- zeznania świadkaP. J.– k. 241-243 / pyta CD nagrania rozprawy z dnia 11 sierpnia 2017r. k. 246/
- przesłuchanie powoda – k. 243 -245/ pyta CD nagrania rozprawy z dnia 11 sierpnia 2017r. k. 246/
- audyt zgodności z dnia 19.05.2016 r. – k. 166-168
- audyt personalny z dnia 19.08.2016 r. – k. 155-158
Pismem z dnia 2 listopada 2016 roku strona pozwana rozwiązała z powodem umowę o pracę z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia, ze skutkiem na dzień 28 lutego 2017 roku. Jako przyczyny uzasadniające wypowiedzenie umowy o pracę strona pozwana wskazała: naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych, a mianowicie obowiązku wykonywania pracy sumiennie (art. 100 § 1 Kodeksu pracyi § 9 Regulaminu Pracy), obowiązku dążenia do uzyskiwania w pracy jak najlepszych wyników i przejawiania w tym celu odpowiednich inicjatyw (art. 100 § 2 pkt 2 Kodeksu pracyi § 9 pkt 6 Regulaminu Pracy), obowiązku monitorowania wykonywania przez podległych pracowników zadań i wyznaczonych celów oraz podnoszenia jakości ich pracy (§ 7 Regulaminu Pracy), a także dezorganizację pracy sklepu z powodu usprawiedliwionej nieobecności w pracy w 2016 roku oraz brak umiejętności lidera wymaganych na stanowisku menadżera hipermarketu określonych w modelu kompetencji lidera wT.. Strona pozwana przytoczyła również okoliczności faktyczne uzasadniające wypowiedzenie. Powyższe pismo zostało powodowi wręczone w tym samym dniu.
d owód:
- pismo dot. rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem z dnia 2.11.2016 r. – w aktach osobowych powoda i k. 31-33
- przesłuchanie powoda – k. 244 /pyta CD nagrania rozprawy z dnia 11 sierpnia 2017r. k. 246/
Średnie miesięczne wynagrodzenie powoda w okresie 3 miesięcy poprzedzających rozwiązanie stosunku pracy wyniosło 13.500,00 zł brutto.
dowód:
zaświadczenie z dnia 27.01.2017 r. – k. 137
Sąd zważył, co następuje:
Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.
Pomiędzy stronami niniejszego postępowania kwestią sporną była ocena, czy złożone przez pozwaną Spółkę oświadczenie o wypowiedzeniu umowy o pracę miało charakter uzasadniony. W pierwszej kolejności zważyć należy, że każdej ze stron stosunku pracy przysługuje możliwość rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem. W powyższym zakresie powszechną ochroną objęci zostali pracownicy zatrudnieni na podstawie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony. W razie wypowiedzenia przez pracodawcę umowy w stosunku do tych pracowników, pracodawca ma bowiem obowiązek wskazania przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie. Jednocześnie pracownikom zagwarantowane zostało uprawnienie do odwołania się do sądu pracy od wypowiedzenia złożonego przez pracodawcę. W świetle regulacji zawartej wart. 45 § 1 k.p.pracownicy są zatem chronieni przed samowolnym, arbitralnym wypowiadaniem umów o pracę, gdyż oświadczenie woli pracodawcy w tym zakresie może zostać złożone jedynie z uzasadnionych powodów.
Ocena zasadności wypowiedzenia przez pracodawcę umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony winna być dokonywana z uwzględnieniem, że wypowiedzenie stanowi zwykły tryb rozwiązania stosunku pracy (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 października 1996 r., I PRN 69/96, OSNP 1997/10/163). Tym samym dla zasadności wypowiedzenia nie jest konieczne wykazanie przez pracodawcę zaistnienia okoliczności o wyjątkowym, nadzwyczajnym charakterze. U podstaw oświadczenia woli pracodawcy nie może jednak leżeć jakakolwiek przyczyna, lecz winna to być przyczyna, której ciężar gatunkowy uzasadnia sięgnięcie przez pracodawcę do ostatecznego środka, jakim jest rozwiązanie stosunku pracy. Ocena zasadności wypowiedzenia winna być dokonywana z uwzględnieniem interesów zarówno pracownika, jak i pracodawcy. Za niedopuszczalne uznać należy wypowiedzenie o charakterze arbitralnym, dowolnym i sprzecznym z zasadami współżycia społecznego. Co przy tym istotne, wypowiedzenie umowy o pracę jest nieuzasadnione zarówno wtedy, gdy przyczyna wskazana przez pracodawcę okazała się pozorna, jak również, gdy przyczyna ta faktycznie zaistniała, lecz z uwagi na swój charakter była niewystarczająca dla rozwiązania stosunku pracy (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 stycznia 2008 r., II PK 119/07, OSNP 2009/3-4/39).
Błędna ocena pracodawcy, co do istnienia dostatecznej przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony skutkuje powstaniem po stronie pracownika roszczeń przewidzianych wart. 45 § 1 k.p.Pracownik ma zatem możliwość żądania uznania wypowiedzenia za bezskuteczne bądź – w razie ustania stosunku pracy – przywrócenia do pracy albo żądania odszkodowania.
Jak wynika z poczynionych w sprawie ustaleń faktycznych, przyczynami wypowiedzenia powodowi umowy o pracę było naruszenie przez powoda podstawowych obowiązków pracowniczych, a mianowicie obowiązku świadczenia pracy w sposób sumienny, obowiązku uzyskiwania możliwie najlepszych wyników i przejawiania w tym celu inicjatywy oraz obowiązku monitorowania podległych powodowi pracowników. Ponadto, przyczyną była również dezorganizacja pracy w sklepie zarządzanym przez powoda spowodowana jego długotrwałą, usprawiedliwioną nieobecnością w pracy w 2016 roku, a także nieposiadanie przez powoda kompetencji lidera wymaganych na powierzonym powodowi stanowisku. W celu uzasadnienia powyższych przyczyn strona pozwana przytoczyła również szereg okoliczności faktycznych, a w tym powołała się na wystawione powodowi przez jego bezpośrednich przełożonych oceny okresowe.
W ocenie Sądu – wbrew podnoszonym przez powoda zarzutom – przedstawione przez stronę pozwaną okoliczności były w dostateczny sposób skonkretyzowane i nie miały charakteru ogólnikowego. Jednocześnie jednak Sąd uznał, że wskazane przez pracodawcę przyczyny nie uzasadniały rozwiązania stosunku pracy łączącego pozwaną Spółkę z powodem.
W niniejszej sprawie Sąd w sposób szczególny miał na uwadze, że powódG. G.zatrudniony był u strony pozwanej nieprzerwanie od 2000 roku. Początkowo powód był zatrudniony na stanowisku pracownika magazynowego i przez kilkanaście lat przeszedł całą ścieżkę kariery u strony pozwanej, a ostatecznie od dnia 01 kwietnia 2014 roku pełnił obowiązki menadżera hipermarketu mieszczącego się weW.przyulicy (...).
Sąd ustalił, ze powód przez pierwszy okres sprawowania powyższej funkcji uzyskiwał pozytywne oceny okresowe od swoich bezpośrednich przełożonych („światło zielone”). Z przedłożonej przez powoda wraz z pozwem dokumentacji wynika, że powodowi udało się zwiększyć obroty sklepu, a także osiągać inne zamierzone cele. Pozytywna ocena, co do sposobu wykonywania obowiązków pracowniczych przez powoda znalazła swoje odzwierciedlenie również w przyznanej powodowi za rok obrotowy 2015 premii. Powód otrzymał bowiem nagrodę w najwyższej możliwej wysokości przewidzianej dla pracowników zatrudnionych na tym stanowisku. Pierwsze zarzuty, co do pracy powoda oraz co do funkcjonowania sklepu pojawiły się ze strony bezpośredniego przełożonego powoda dopiero z początkiem 2016 roku, kiedy został nim p.P. J.. W związku z obniżoną oceną z powodem przeprowadzona została rozmowa, w trakcie której powodowi wskazano obszary, w których powód powinien się poprawić. Ostatecznie w dniu 13 marca 2016 roku sporządzony został również „plan doskonalenia”.
Jak ustalił Sąd, wdrożenie tego rodzaju planu w pozwanej Spółce miało miejsce w razie wystawienia pracownikowi okresowej oceny „światło żółte”. Sąd miał przy tym na względzie, że tego rodzaju ocena nie była równoznaczna z oceną „światło czerwone”, lecz oznaczała jedynie, że pracownik winien poprawić pewne obszary swojej pracy. Zgodnie z ustalonym z powodem „planem doskonalenia” celem powoda było zmniejszenie procentowej ilości błędów w zakresie zgodności cenowej w sklepie zarządzanym przez powoda oraz poprawa w zakresie samomotywacji. Problem jednakże w tym, że uzgodniony z powodem plan nigdy nie został wdrożony z uwagi na usprawiedliwioną nieobecność powoda w pracy. Od dnia 16 marca 2016 roku do dnia 22 marca 2016 roku i od dnia 17 kwietnia 2016 roku do dnia 15 października 2016 roku powód przebywał bowiem na długotrwałym zwolnieniu lekarskim, zaś do świadczenia pracy powrócił dopiero w dniu 2 listopada 2016 roku.
Niewątpliwie wymiana kadry pracowniczej niespełniającej wymagań pracodawcy jest jednym z uprawnień pracodawcy. Nie ulega również wątpliwości, że jedną z przyczyn uzasadniających wypowiedzenie umowy o pracę może być negatywna ocena okresowa jakości pracy danego pracownika. Jednocześnie jednak należało mieć na względzie, że wystawiona powodowi za rok 2015 ocena okresowa „światło żółte”, nie była przyczyną podjęcia przez pracodawcę powoda decyzji o rozwiązaniu z nim umowy o pracę. Zamiast tego pracodawca powoda skorzystał bowiem z istniejącej w pozwanej Spółce procedury „naprawczej”, mającej na celu usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości oraz poprawę jakości świadczonej pracy. Skoro niższa niż dotychczas ocena pracy świadczonej przez powoda stała się przyczyną wdrożenia wobec niego „planu doskonalenia” zgodnie z wewnętrznymi regułami obowiązującymi w pozwanej Spółce, to te same okoliczności nie mogły stanowić podstawy rozwiązania z powodem stosunku pracy bez uprzedniego umożliwienia jemu wywiązania się z uzgodnionego planu. Dopiero negatywna ocena działań powoda mających miejsce już po wdrożeniu powyższego planu mogłaby stanowić prawidłową przyczynę rozwiązania z powodem umowy o pracę. Tymczasem z uwagi na zbieżność czasową ustalenia z powodem „planu doskonalenia” oraz nieobecności powoda w pracy z powodu choroby nie miał on realnej możliwości poprawy jakości swojej pracy zgodnie z zaleceniami swojego bezpośredniego przełożonego. Powyższe jest w ocenie Sądu o tyle istotne, że wystawiona powodowi ocena okresowa nie miała charakteru jednoznacznie negatywnego, lecz wedle skali stosowanej u strony pozwanej oznaczała właśnie konieczność poprawy w niektórych obszarach świadczenia pracy. Tym samym należało dojść do wniosku, że ciężar gatunkowy stwierdzonych uchybień nie był na tyle duży, by uzasadniać sięgnięcie przez pracodawcę do wypowiedzenia powodowi umowy o pracę.
W tym kontekście należy również podkreślić, że wypowiedzenie przez pracodawcę nie powinno następować po dłuższym czasie od powstania jego przyczyn. Za nieuzasadnione należy bowiem uznać przyczyny, które na skutek upływu czasu stały się nieistotne bądź nieaktualne (zob. wyrok SN z dnia 4 listopada 2008 r., II PK 82/08, LEX nr 489012). Mając na uwadze ustalony w sprawie stan faktyczny, nie sposób było określić, czy okoliczności mające miejsce na przełomie marca oraz kwietnia 2016 roku pozostawały aktualne również na początku listopada 2016 roku. Powód w dniu powrotu do pracy otrzymał bowiem jednocześnie oświadczenie o wypowiedzeniu umowy przez pracodawcę.
Odnosząc się natomiast do dezorganizacji pracy w pozwanej Spółce spowodowanej długotrwałą nieobecnością powoda w 2016 roku, Sąd zważył w pierwszej kolejności, że absencja powoda nie postawiła strony pozwanej w nadzwyczajnej sytuacji. Należało mieć bowiem na uwadze, że ryzyko czasowej niezdolności pracowników do pracy jest w sposób naturalny związane z prowadzeniem działalności gospodarczej i w całości obciąża pracodawcę. Pracodawca jako przedsiębiorca powinien organizować swoją działalność gospodarczą z uwzględnieniem nieuchronności nieobecności pracowników wynikających z choroby, urlopów bądź innych usprawiedliwionych przyczyn. Wypowiedzenie umowy o pracę z uwagi na nieobecność pracownika spowodowaną chorobą może być uznana za uzasadnioną jedynie wówczas, gdy pracodawca wykaże jej związek z naruszeniem jego istotnych interesów (zob. wyrok SN z dnia 6 listopada 2001 r., I PKN 449/00, OSNP 2003/19/456, PiP 2004 nr 1).
Jak wynika z poczynionych w sprawie ustaleń, w okresie pozostawania przez powoda na zwolnieniu chorobowym jego dotychczasowe obowiązki pełnione były przez innego pracownika strony pozwanej zatrudnionego na równorzędnym stanowisku. Co prawda, w okresie tym rzeczywiście doszło do obniżenia wydajności oraz jakości pracy w sklepie zarządzanym wcześniej przez powoda, o czym niewątpliwie świadczą wystawione w tym czasie oceny „światło czerwone”. Nie sposób jednakże stwierdzić, czy znaczne obniżenie ocen okresowych było bezpośrednim wynikiem nieobecności powoda, czy też wynikało ze sposobu zorganizowania przez pozwaną Spółkę zastępstwa powoda, tj. wyznaczenia do pełnienia jego obowiązków pracownika będącego jednocześnie menadżerem hipermarketu w innej miejscowości.
Negatywne oceny wystawione w tym okresie nie mogły w ocenie Sądu stanowić bezpośredniej przyczyny rozwiązania z powodem umowy o pracę. Należy bowiem podkreślić, że w tym czasie powód nie świadczył pracy i nie miał żadnego wpływu na sposób zarządzania sklepem. Z drugiej jednakże strony negatywne oceny mogą świadczyć o wystąpieniu po stronie pozwanej pewnych trudności o charakterze techniczno-organizacyjnym. Co przy tym szczególnie istotne, nieobecność powoda w pracy spowodowana jego problemami zdrowotnymi stanowiła wyjątek w trwającej kilkanaście lat nienagannej pracy powoda.
Dopuszczalność wypowiedzenia umowy o pracę ze względu na przedłużającą się nieobecność pracownika winna być oceniania w kontekście regulacji przewidzianych wart. 41 oraz 53 § 3 k.p.Zgodnie z pierwszym z tych przepisów pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę w czasie urlopu pracownika, a także w czasie innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy, jeżeli nie upłynął jeszcze okres uprawniający pracodawcę do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia określony wart. 53 § 1 k.p.Jak wynika natomiast z treściart. 53 § 3 k.p.rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia nie może nastąpić po stawieniu się pracownika do pracy w związku z ustaniem przyczyny nieobecności. Powyższe przepisy stanowią gwarancję powrotu do pracy po okresie usprawiedliwionej nieobecności w pracy, nieprzekraczającej jednak okresu przewidzianego wart. 53 § 1 k.p.Co do zasady nie można zatem przyjąć, że pracodawcy przysługuje uprawnienie do wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę zaraz po jego stawieniu się do pracy. Dopuszczenie takiej możliwości przekreślałoby bowiem udzieloną pracownikom ochronę i stanowiłoby odwet za skorzystanie przez pracownika do zwolnienia od pracy (zob. wyrok SN z dnia 17 maja 2016 r., I PK 155/15, LEX nr 2066986). Taka sytuacja niewątpliwie miała miejsce w niniejszej sprawie, gdyż powód oświadczenie o wypowiedzeniu umowy o pracę otrzymał już w pierwszym dniu jego powrotu do pracy po okresie usprawiedliwionej nieobecności.
Mając na względzie powyższe, Sąd doszedł do wniosku, że rozwiązanie z powodem przez pracodawcę umowy o pracę za wypowiedzeniem miało charakter nieuzasadniony. W ocenie Sądu reakcja strony pozwanej – wobec wcześniejszego wdrożenia planu mającego na celu poprawę jakości pracy powoda – była przedwczesna i jako taka zaktualizowała po stronie powoda możliwość domagania się od strony pozwanej odszkodowania.
Określając wysokość należnego powodowi odszkodowania, Sąd miał na względzie dyspozycjęart. 471k.p.zgodnie, z którym odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy. Jednocześnie jednak odszkodowanie nie może być niższe niż wynagrodzenie przysługujące pracownikowi za okres wypowiedzenia. Jak wynika z powyższego przepisu, ustalenie wysokości odszkodowania pozostawione zostało uznaniu sądu, z tym jednakże zastrzeżeniem, że winno ono mieścić się w ustalonych ustawowo granicach. PowódG. G.zatrudniony był w pozwanej Spółce nieprzerwanie przez blisko 16 lat, a zatem przewidziany ustawowo okres wypowiedzenia umowy łączącej powoda ze stroną pozwaną wynosił 3 miesiące (art. 36 § 1 pkt 3 k.p.) Wobec powyższego zasądzone na rzecz powoda odszkodowanie winno wynieść równowartość trzymiesięcznego wynagrodzenia powoda. W świetle przytoczonych powyżej przepisów wysokość trzymiesięcznego wynagrodzenia w wypadku powoda stanowi bowiem jednocześnie górą oraz dolną granicę odszkodowania. Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika natomiast jednoznacznie, że średniomiesięczne wynagrodzenie powoda w okresie bezpośrednio poprzedzającym rozwiązanie stosunku pracy wynosiło 13.500,00 zł brutto.
Mając na uwadze powyższe okoliczności, Sąd zasądził na rzecz powoda łącznie kwotę 40.500,00 zł brutto (13.500,00 zł x 3 miesiące) wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia doręczenia stronie pozwanej odpisu pozwu tj. od dnia 19 stycznia 2017 roku do dnia zapłaty.
W punkcie II sentencji wyroku Sąd orzekł o kosztach zastępstwa procesowego na podstawie przepisówart. 98 § 1 i 3 k.p.c., zgodnie z którymi strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony, zaś do niezbędnych kosztów strony reprezentowanej przez adwokata (radcę prawnego) zalicza się wynagrodzenie oraz wydatki jednego adwokata (radcy prawnego), koszty sądowe oraz koszty nakazanego osobistego stawiennictwa strony. Wobec powyższego, Sąd zasądził na rzecz powoda od strony pozwanej kwotę 3.600,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego na mocy 9 § ust. 1 pkt 2 w zw. z § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. poz.1804).
Ponadto, na podstawieart. 113 ust. 1w związku zart. 97 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych(tekst jednolity: Dz. U. z 2016 r. poz. 623 ze zm.) Sąd nakazał stronie pozwanej uiścić na rzecz Skarbu Państwa – kasa Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Śródmieścia we Wrocławiu kwotę 1.725,00 zł tytułem kosztów sądowych, od których uiszczenia zwolniony był powód, tj. tytułem stosunkowej opłaty od pozwu.
Na zasadzieart. 4772§ 1 k.p.c.Sąd w pkt IV sentencji nadał wyrokowi rygor natychmiastowej wymagalności w części obejmującej pełne jednomiesięczne wynagrodzenie powoda, tj. co do kwoty 13.500,00 zł brutto.
Dla tych motywów orzeczono jak w sentencji wyroku. | ```yaml
court_name: Sąd Rejonowy Wrocław Śródmieście we Wrocławiu
date: '2017-08-11'
department_name: IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
judges:
- Grażyna Szlufik
- Elżbieta Tomaszewska
- Wiesław Czarzasty
legal_bases:
- art. 100 § 2 pkt 2 Kodeksu pracy
- art. 98 § 1 i 3 k.p.c.
- art. 97 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych
recorder: Paulina Zgłobicka
signature: IV P 663/16
``` |
152020000002021_IV_U_000181_2016_Uz_2016-05-05_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt IV U 181/16
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 5 maja 2016 roku
Sąd Okręgowy w Tarnowie – Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie:
Przewodniczący: SSO Kazimierz Kostrzewa
Protokolant: protokolant sądowy Marta Bartusiak
po rozpoznaniu w dniu 5 maja 2016 roku w Tarnowie na rozprawie
sprawy z odwołaniaW. M.
od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział wT.
z dnia 02 lutego 2016 roku nr(...)
w sprawieW. M.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział wT.
o prawo do emerytury
zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje odwołującemuW. M.emeryturę od dnia 01 stycznia 2016 roku.
Sygn. akt IVU 181/16
UZASADNIENIE
wyroku z dnia 05 maja 2016 r oku
Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział wT.decyzją z dnia 02.02.2016r. odmówiłW. M.przyznania emerytury w wieku obniżonym na podstawieart. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych(tekst jednolity Dz.U. z 2015, poz. 748) orazrozporządzenia Rady Ministrów z 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, ponieważ nie spełnia warunków niezbędnych do ustalenia prawa do tego świadczenia, gdyż na dzień 31.12.1998r. nie udowodnił co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach, a tylko 13 lat, 6 miesięcy i 26 dni. W stażu pracy w szczególnych warunkach organ rentowy nie uwzględnił wnioskodawcy zatrudnienia wPrzedsiębiorstwie (...)wT.od 15.08.1977r. do 31.03.1980r. na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego, podnosząc, że ubezpieczony nie przedłożył świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach ani też innych dokumentów, które mogłyby potwierdzić, że praca w tym okresie była pracą w warunkach szczególnych.
Decyzję tę zaskarżyłW. M.domagając się jej zmiany i przyznania mu prawa do emerytury. W uzasadnieniu odwołujący podniósł, że zaskarżona decyzja jest dla niego krzywdząca, ponieważ legitymuje się co najmniej 15-letnim stażem pracyw szczególnych warunkach, domagał się jej zmiany i przyznania mu emerytury na podstawie ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Dodatkowo wskazał, że z uwagi na likwidację zakładu pracy nie był w stanie przedstawić stosownych dokumentów potwierdzających jego pracę w szczególnym charakterze jako kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. Wnosił o ustalenie spornych okoliczności w oparciu o zeznania współpracowników oraz nadesłaną dokumentację osobową.
Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie w związku z niespełnieniem przez odwołującego przesłanek z art. 184 i 32 ustawy o emeryturach i rentach z FUS z przyczyn podanych w uzasadnieniu.
Sąd ustalił następujący stan faktyczny:
W. M.urodzony w dniu (...)ukończył 60 lat. Na dzień 1 stycznia 1999 r. ubezpieczony posiada 25-letni okres ubezpieczenia. Udowodnił 21 lat 6 miesięcy i 10 dni okresów składkowych oraz 1 rok 8 miesięcy i 19 dni okresów nieskładkowych oraz okres uzupełniający – pracę w gospodarstwie rolnym - 2 lata 0 miesięcy i 20 dni. W dniu 19.01.2016r. odwołujący wystąpił z wnioskiem o ustalenie prawa do emerytury. Organ rentowy uznał za udowodniony okres pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 13 lat, 6 miesięcy i 26 dni, tj. od 02.04.1980r. do 26.01.2009r. wprzedsiębiorstwie (...) S.A.przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości.
/okoliczności bezsporne/
W okresie od 15.08.1977r. do 31.03.1980r. odwołujący pracował wPrzedsiębiorstwie (...)wT.na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o ładowności powyżej 3,5 tony w pełnym wymiarze czasu pracy. Odwołujący jeździł samochodami ciężarowymimarki K.,T.,Z.– wywrotką i skrzyniowym przewożąc nimi żwir, piasek, ziemię. Odwołujący jeździł po terenie powiatu(...),(...),(...), a także i wK.. Pracę wykonywał stale, od poniedziałku do soboty na dwie zmiany po 12 godzin dziennie.
/dowód: akta osobowe, a w szczególności: świadectwo pracy z dnia 21.03.1980 r.,
zeznania świadkaT. C.– k. 14v as,
zeznania świadkaM. S.– k.14v as,
zeznania odwołującego - k. 14v- 15 as/
Sąd w całości dał wiarę zeznaniom świadkówT. C.iM. S., bowiem ich zeznania w sposób spójny i konsekwentny wskazywały, iżW. M.w okresie zatrudnienia wPrzedsiębiorstwie (...)wT.w okresie od 15.08.1977r. do 31.03.1980r., kiedy był zatrudniony na stanowisku kierowcy samochodów ciężarowych o ładowności powyżej 3,5 tony wykonywał pracę w szczególnych warunkach. Świadkowie pracowali z odwołującym na przestrzeni wskazanego spornego okresu i dzięki temu posiadali wiedzę na ten temat. Zeznania świadków korespondowały ze sobą i pozwalały w sposób wiarygodny ustalić rzeczywisty charakter pracy odwołującego.
Także zeznania odwołującego Sąd uznał za wiarygodne, ponieważ były spójne konsekwentne i nie zawierały wewnętrznych sprzeczności. Depozycje te potwierdziły wypowiedzi świadków - współpracowników odwołującego, że odwołujący pracował we wskazanym okresie zatrudnienia jako kierowca i była to praca w warunkach szkodliwych, a brak jest jakichkolwiek uzasadnionych podstaw, aby odmówić im właściwego dla nich waloru dowodowego.
Sąd pozytywie ocenił dowody z dokumentów zalegających w aktach rentowych odwołującego oraz jego akt osobowych, których autentyczność oraz wiarygodność, jak również poprawność materialna i formalna nie budziły wątpliwości Sądu, zarówno treść jak i forma dokumentów nie były kwestionowane przez strony postępowania. Brak było zatem jakichkolwiek podstaw, także takich jakie należałoby uwzględnić urzędu, aby dokumentom tym odmówić właściwego im znaczenia dowodowego w tym wynikającego zart. 244 i art.245 kpc.
Sąd rozważył, co następuje:
Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.
Przedmiotem postępowania było rozstrzygnięcie czyW. M.przysługuje prawo do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu wykonywania pracy w warunkach szkodliwych.
Zgodnie zart. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych(Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 z późn. zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:
1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz
2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.
Stosownie do treści art. 32 ust. 1 i 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1. Za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych.
Z koleiart. 32 ust.4stanowi, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, to jest na podstawieRozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze(Dz.U. Nr 8, poz.43 z późn. zm.). Z §1 Rozporządzenia wynika, że jego treść stosuje się do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze , wymienione w §4-15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia. § 2 ust.1 rozporządzenia ustala, ze za okresy uzasadniające nabycie prawa do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu uważa się okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. §4 pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:
1
osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn;
2
ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.
Bezsporne w niniejszej sprawie było, że odwołujący osiągnął wiek 60 lat i posiadał na dzień 1 stycznia 1999 r. wymagany 25- letni okres ubezpieczenia. Rozstrzygnąć natomiast należało, czy legitymuje się on co najmniej 15- letnim stażem pracy w szczególnych warunkach. Kwestią sporną pomiędzy stronami było ustalenie, czyW. M.był zatrudniony w warunkach szczególnych w okresie zatrudnienia wPrzedsiębiorstwie (...)wT.w okresie od 15.08.1977r. do 31.03.1980r. na stanowisku kierowcy skoro organ rentowy kwestionował tą okoliczność.
W orzecznictwie podkreśla się, że brak świadectwa wykonywania pracyw szczególnych warunkach nie przekreśla możliwości ustalania, że ubezpieczony pracęw takim charakterze rzeczywiście wykonywał. W szczególności wnioskodawca może wykazywać innymi środkami dowodowymi, że jego praca świadczona była w warunkach szczególnych. W postępowaniu z zakresu ubezpieczeń społecznych stosuje się bowiem te same reguły dowodzenia, jak w zwykłym procesie cywilnym. Zastosowanie mają zatemart. 6 k.c.iart. 232 k.p.c.Świadectwo pracy w warunkach szczególnych wydane pracownikowi przez pracodawcę stanowi tylko domniemanie, iż okres pracy w nim podany jest okresem pracy w warunkach szczególnych, o którym mowa w art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS. W sytuacji zatem, kiedy brak wymaganego świadectwa wystawionego przez pracodawcę, sąd może prowadzić postępowanie dowodowe zmierzające do ustalenia, czy praca wykonywana przez stronę, była realizowana w warunkach wymaganych przepisami rozporządzenia i czy ubezpieczony zajmował któreś ze stanowisk pracy wymienionych w załączniku dorozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.
Poza tym podkreślić należy, że dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jedenz rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. (por. wyroki SN: z dnia 10 kwietnia 2014 r., II UK 395/13, LEX nr 1455235; z dnia 8 czerwca 2011 r., I UK 393/10, LEX nr 950426; z dnia 19 maja 2011 r., III UK 174/10, LEX nr 901652; z dnia 1 czerwca 2010 r., II UK 21/10, LEXnr 619638; z dnia 24 marca 2009 r., I PK 194/08, LEX nr 528152; z dnia 22 stycznia 2008 r., I UK 210/07, OSNP 2009/5-6/75; z dnia 6 grudnia 2007 r., III UK 66/07, LEX nr 483283;z dnia 19 września 2007 r., III UK 38/07, OSNP 2008/21-22/329 i z dnia 14 września 2007 r., III UK 27/07, OSNP 2008/21-22/325).
Skoro więc w niniejszej sprawie organ rentowy kwestionował wykonywanie pracy przez odwołującego w szczególnych warunkach, zasadnym stało się ustalenie okoliczności w jakich odwołujący świadczył pracę wPrzedsiębiorstwie (...)wT.na stanowisku kierowcy na podstawie zeznań świadków, jego zeznań oraz dowodów z dokumentów.
W oparciu o świadectwo pracy, zeznania świadków oraz zeznania odwołującego, akta osobowe Sąd ustalił, że odwołujący pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy jako kierowca samochodu ciężarowego o ładowności powyżej 3,5 tony. Odwołujący wykonywał pracę stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Sąd uznał, że odwołujący w okresie od 15.08.1977r. do 31.03.1980r. wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prace w warunkach szczególnych określone w wykazie A dział VIII pkt 2 będącym załącznikiem dorozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, do prac w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego.
Po uwzględnieniu okresu zatrudnienia wPrzedsiębiorstwie (...)wT.oraz już wcześniej uznanego przez organ rentowy okresu pracy w szczególnych odwołujący legitymuje się wymaganym okresem pracy w warunkach szkodliwych określonych w wykazie A w wymiarze co najmniej 15 lat. Z tych względów Sąd nie ustalał już dalszych dodatkowych okresów pracy w warunkach szczególnych.
Biorąc powyższe ustalenia pod uwagę odwołujący spełnia przesłanki do przyznania emerytury w obniżonym wieku emerytalnym wynikające z treści art. 184 w zw. z art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, a w szczególności§ 4 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze( Dz. U. 1983 r. nr 8, poz. 43 z póź. zm.).W. M.osiągnął bowiem wiek 60 lat(...)posiada wymagany okres zatrudnienia (ponad 25 letni okres składkowy i nieskładkowy), a przede wszystkim spełnia kwestionowaną dotąd przez organ rentowy przesłankę w postaci co najmniej 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, ponieważ po uznaniu mu wskazanych wyżej okresów pracy w warunkach szczególnych legitymuje się ponad 15-letnim okresem pracy w warunkach szczególnych.
Mając na względzie powyższe orzeczono na podstawie powołanych przepisów prawa materialnego iart.47714§2 k.p.c.Sąd zmienił zaskarżoną decyzje organu rentowego i przyznał odwołującemu emeryturę od dnia 01.01.2016r. od miesiąca zgłoszenia wniosku o emeryturę stosownie do treści art. 129 ust. 1 powołanej ustawy. | ```yaml
court_name: Sąd Okręgowy w Tarnowie
date: '2016-05-05'
department_name: IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
judges:
- Kazimierz Kostrzewa
legal_bases:
- art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu
Ubezpieczeń Społecznych
- art. 244 i art.245 kpc
- § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego
pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze
- art. 6 k.c.
recorder: protokolant sądowy Marta Bartusiak
signature: IV U 181/16
``` |
151015000003521_VII_U_002094_2012_Uz_2013-07-22_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt VII U 2094/12
POSTANOWIENIE
Dnia 22 lipca 2013 r.
Sąd Okręgowy w Gdańsku
VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie:
Przewodniczący:
SSA w SO w Gdańsku Ewa Downar-Zapolska
Protokolant:
st.sekretarz sądowy Małgorzata Wronkowska
po rozpoznaniu w dniu 22 lipca 2013 r. w Gdańsku
odwołaniaH. N.
od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział wG.
z dnia 8 maja 2012 nr(...)- (...)
w sprawieH. N.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział wG.
o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy
postanawia:
I
uchylić zaskarżoną decyzję i sprawę przekazać do ponownego rozpoznania Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział wG.
II
umorzyć postępowanie w sprawie
Sygn. akt. VII U 2094/12
UZASADNIENIE
Zaskarżoną w sprawie decyzją z dnia 8 maja 2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział wG., na podstawie przepisówart. 57 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych(Dz. U. z 2009 r., Nr 153, poz. 1227 ze zm.) odmówił ubezpieczonejH. N.prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, albowiem Komisja Lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 2 maja 2012 r. orzekła, że nie jest ona niezdolna do pracy.
Ubezpieczona odwołała się od powyższej decyzji zaskarżając ją w całości i wnosząc o jej zmianę poprzez przyznanie jej prawa do renty z tytułu trwałej niezdolności do pracy, przeprowadzenie dowodu z opinii biegłych sądowych lekarzy neurochirurga i kardiologa na okoliczności wskazane w uzasadnieniu odwołania oraz o zasadzenie od organu rentowego na jej rzecz zwrotu kosztów postępowania sądowego. Ubezpieczona wydanej decyzji zarzuciła naruszenieart. 12w zw. zart. 57 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznychpoprzez uznanie, że jest zdolna do pracy. W uzasadnieniu ubezpieczona wskazała na występujące u niej schorzenia, w tym w szczególności choroby kręgosłupa oraz nadciśnienie tętnicze.
W odpowiedzi na odwołanie pozwany organ rentowy wniósł o jego oddalenie podtrzymując stanowisko przestawione w zaskarżonej decyzji. Ponadto wskazał, że w ostatnim dziesięcioleciu poprzedzającym dzień złożenia wniosku ubezpieczona udowodniła 3 lata i 18 dni zamiast wymaganych 5 lat.
W piśmie procesowym z dnia 30 lipca 2012 r. ubezpieczona, na okoliczność występowania u niej niezdolności do pracy, wniosła o dopuszczenie dowodu z opinii biegłych neurochirurga i internisty (w miejsce kardiologa).
Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:
WnioskodawczyniH. N.,urodzona (...), z zawodu jest dokumentalistką, a wykonywała ostatnio pracę ekspedientki w sklepie.
W okresie od 2 listopada 2010 r. do 1 grudnia 2010 r. ubezpieczonej przysługiwało prawo do świadczenia rehabilitacyjnego.
Powyższe okoliczności są w niniejszej sprawie niesporne a nadto wynikają z akt rentowych.
W dniu 30 stycznia 2012 r. wnioskodawczyni złożyła w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych wniosek o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy.
(vide: wniosek z dnia 30 stycznia 2012 r. – k. 1-4 akt rentowych)
Lekarz Orzecznik ZUS rozpoznał u ubezpieczonej zmiany zwyrodnieniowo-dyskopatyczne kręgosłupa szyjnego i lędźwiowego o okresowym zespołem bólowym, rozpoczynające się zmiany zwyrodnieniowe stawów obwodowych, stan po mikrodiscectomii L5-S1 w 2002 r., otyłość, nadciśnienie tętnicze zredukowane oraz nerwicę. Mimo to, w orzeczeniu z dnia 16 marca 2012 r. stwierdził, że ubezpieczona nie jest niezdolna do pracy.
(vide: opinia lekarska z dnia 16 marca 2012 r. - k. 19 dokumentacji medycznej ZUS, orzeczenie Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 6 czerwca 2012 r. – w aktach rentowych)
Zaskarżoną w sprawie decyzją z dnia 2 kwietnia 2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił wnioskodawczyni prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.
(vide: decyzja ZUS z dnia 2 kwietnia2012 r.– k. 44 akt rentowych)
W wyniku sprzeciwu ubezpieczonej z dnia 2 kwietnia 2012 r., została ona poddana kolejnemu badaniu przez Komisję Lekarską ZUS, która rozpoznała u niej zmiany zwyrodnieniowo-dyskopatyczne kręgosłupa C i L-S z okresowym zespołem bólowym, stan po mikrodiscectomii L5/S1 w marcu 2002 r., nadciśnienie tętnicze i WHO oraz otyłość. Mimo to, Komisja w orzeczeniu z dnia 2 maja 2012 r. również uznała, że ubezpieczona nie jest niezdolna do pracy.
(vide: sprzeciw – k. 17, opinia lekarska z dnia2 maja 2012 r.– k. 58-59 dokumentacji medycznej ZUS, orzeczenie z dnia 2 maja 2012 r. w aktach rentowych)
Zaskarżoną w sprawie decyzją z dnia 8 maja 2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział wG.odmówił ubezpieczonejH. N.prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Równocześnie organ uchylił decyzję z dnia 2 kwietnia 2012 r.
(vide: decyzja ZUS z dnia 8 maja 2012 r. – k. 47 akt rentowych)
Ustalenia w sprawie wymagało, czy stan zdrowia strony wskazuje, że utraciła ona całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Nadto, przy czym przy ocenie stopnia i trwałości niezdolności do pracy należało ustalić stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowości przekwalifikowania zawodowego biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychiczne, najwcześniejszą datę powstania ustalonego stopnia niezdolności do pracy oraz trwałość lub przewidywany okres (od kiedy do kiedy) niezdolności do pracy. W związku z powyższym konieczne było uzyskanie wiadomości specjalnych, zatem Sąd na podstawieart. 279, 284 i 292 k.p.c., przeprowadził dowód z opinii biegłych lekarzy sądowych: neurochirurga i internisty, zgodnie z rodzajem schorzeń występujących u wnioskodawczyni.
W wyniku zebrania wywiadu i po przeprowadzeniu badań przedmiotowych oraz po dokonaniu analizy dokumentacji lekarskiej w/w biegli rozpoznali u wnioskodawczyni:
⚫
nadciśnienie tętnicze I,
zapalenie nadżerkowe błony śluzowej żołądka,
refleks,
podejrzenie zespołu jelita drażliwego,
bóle wielomiejscowe,
stan po dyscektomii L5/S1 w 2002 r.
Biegli sądowi zgodnie stwierdzili, że wnioskodawczyni z uwagi na stwierdzone u niej schorzenia nie jest częściowo ani całkowicie niezdolna do pracy.
Biegły sądowy internista podał, że ubezpieczona jest od kilku lat leczona z powodu nadciśnienia. Wskazał, że ciśnienie jest dobrze kontrolowane farmakologicznie, brak jest istotnych zmian w układzie naczyniowo-sercowym o charakterze organicznym, jest wydolna krążeniowo, bez zaburzeń rytmu czynnością serca, a w wywiadzie bez dolegliwości o charakterze stenokardialnym. Z powodu zwyżek ciśnienia nie była hospitalizowana ani nie korzystała z pomocy Izby Przyjęć. Nasilone w ostatnim okresie zaburzenia przewodu pokarmowego były związane z infekcja Helikobakter, refluksem oraz lekami przeciwbólowymi, jednak prowadzona farmakoterapia znacznie łagodzi objawy i choroba przebiega bez zaburzenia odżywiania. Zgłaszane dolegliwości bólowe jamy brzusznej łącznie z zaburzeniami perystaltyki (biegunki, zaparcia) sugerują zespół jelita drażliwego. Ubezpieczona pozostaje pod opieką Poradni Gastroenterologicznej jest nadal diagnozowana. Obraz morfologiczny krwi po suplementacji nie ulega normalizacji.
Biegły sądowy neurochirurg zaznaczył z kolei, że ubezpieczona skarży się na wielomiejscowe bóle pleców, rąk, nóg, głowy. Z zawodu jest technikiem dokumentalistą. Dominują u niej objawy podmiotowe, przedmiotowo bez cech niewydolności kręgosłupa czy układu nerwowego. Ubezpieczona miała w 2002 r. niewielką operację kręgosłupa lędźwiowego. Na badaniu MRI z 2010 r. biegły stwierdził stan prawidłowy pooperacyjny, zagojony. Nie wymaga to żadnego dalszego leczenia ani szczególnych wymagań, co do stanowiska pracy.
(dowód: protokół oględzin sądowo-lekarskich biegłego sądowego internisty – k. 25-26, protokół oględzin sądowo-lekarskich biegłego sądowego neurochirurga – k. 29 akt sprawy)
Po doręczeniu odpisów opinii biegłych sądowych ubezpieczona zgłosiła do nich zastrzeżenia. Podała, że przedmiotowe opinie nie prezentują całokształtu stanu zdrowia. Biegli sądowi lekarze, jako specjaliści różnych dziedzin medycyny, skupili się na częściowej ocenie jej stanu zdrowia, każdy stosownie do swojej specjalizacji. Ubezpieczona zarzuciła, że biegli w swoich opiniach nie odnieśli się do obszernej dokumentacji opisującej historie jej dolegliwości, Nie wskazali również, jaki wpływ na możliwość wykonywania wyuczonej pracy mają zdiagnozowane u niej dotychczas choroby. Z powyższych względów ubezpieczona wniosła o uzupełnienie przedstawionych opinii biegłych sadowych poprzez szczegółowe ustosunkowanie się do j dotychczasowych badań i historii choroby.
(dowód: pismo procesowe z dnia 15 stycznia 2013 r. – k. 46-47, wyniki badania rezonansu magnetycznego – k. 48 akt sprawy)
Po ponownej analizie dokumentacji medycznej ubezpieczonej biegli sądowi podtrzymali swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie uznając, iż ubezpieczona nie jest niezdolna do pracy.
(dowód: opinia uzupełniająca biegłego sądowego neurochirurga – k. 49, opinia uzupełniająca biegłego sądowego internisty – k. 51 akt sprawy)
Na rozprawie z dnia 18 lutego 2013 r. Sąd Okręgowy dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu medycyny pracy na okoliczność czy ubezpieczona ze względu na stan zdrowia jest częściowo bądź całkowicie niezdolna do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu. Przy ocenie należało ustalić stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwość przywrócenia należnej sprawności organizmu w ramach leczenia i rehabilitacji, możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub możliwość wykonywania innej pracy oraz ustalenie ewentualnej daty powstania niezdolności do pracy.
(vide: protokół rozprawy z dnia 18 lutego 2013 r. – k. 53 akt sprawy)
Biegły sądowy specjalista medycyny pracy rozpoznał u ubezpieczonej:
⚫
zmiany zwyrodnieniowo-dyskopatyczne kręgosłupa, przebyta diskoidektomia L5-S1 w 2002 r.,
zmiany zwyrodnieniowe stawów obwodowych o miernym nasileniu,
stan po złamaniu nadgarstka lewego, wygojony,
nadciśnienie tętnicze samoistne, okres I bez wtórnych zmian narządowych,
otyłość stopnia umiarkowanego,
przewlekłe zapalenie błony śluzowej żołądka z refluksem żołądkowo-przełykowym,
stan po cholecystektomii,
zespół jelita grubego drażliwego oraz
przebyte usunięcie macicy z powodu mięśniakowatości i wtórnej anemii niedobarwliwej.
W uzasadnieniu biegły podał, że podstawowym i głównym powodem skarg powódki oraz przebytetego świadczenia rehabilitacyjnego w ramach prewencji ZUS były skargi ze strony narządu ruchu. Dokumentacja i badanie biegłego specjalisty neurochirurga wskazują na przebycie zabiegu mikrodiskoidektomii w 2002 r. oraz radiologiczne zmiany w zakresie kręgosłupa szyjnego i L -k, stabilne, bez ubytków funkcji neurologicznych, przy zachowanej ogólnej sprawności ruchowej, co uzasadniadalszą zdolność do pracy,bez istotnych przeciwwskazań do pracy w zawodzie wyuczonym - dokumentalistki - w pracy biurowej czy innych zwodach odpowiednich dla osoby ze średnim wykształceniem, oraz wykonywanej ostatnio pracy ekspedientki. W zakresie pozostałych chorób - nadciśnienie tętnicze samoistne jest w okresie wczesnego zaawansowania, bez wtórnych zmian narządowych, wymagał nadzoru i leczenia oraz błotnej redukcji masy ciała, lecz nie stanowi przeciwwskazania do wykonywania pracy zgodnej w wykształceniem i umiejętnościami pracowniczymi. Zmiany w zakresie przewodu pokarmowego nie powodują obniżenia stanu odżywienia ani nie ograniczają ogólnej sprawności i zdolności do pracy. Zmiany w zakresie narządu rodnego, po przebytym usunięciu macicy odp. za krwawienia i anemię, nie stanowią o ograniczeniu zdolności do pracy.
(dowód: protokół oględzin sądowo-lekarskich biegłego sądowego specjalisty medycyny pracy – k. 65-66 akt sprawy)
Na rozprawie z dnia 22 lipca 2013 r. ubezpieczona podała, że odczuwa bóle kręgosłupa sięgające do wątroby. Aktualne objawy skórne wskazują na podejrzenie choroby wątroby. Ubezpieczona przedłożyła nową dokumentację medyczną – skierowanie od lekarza hepatologa na badanie USG z 23 sierpnia 2012 r. oraz przedstawiła jego wyniki. Badanie hepatologiczne odbyło się po badaniach przez lekarzy orzeczników ZUS. Podała także, że pozostaje pod opieką poradni ortopedycznej.
(dowód: protokół rozprawy z dnia 22 lipca 2013 r. – k. 82 (nagranie CD) akt sprawy)
Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
Postępowanie w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych ma charakter kontrolny, służy badaniu prawidłowości decyzji organu rentowego i nie może polegać na zastępowaniu tego organu w wydawaniu decyzji ustalających świadczenie z ubezpieczeń społecznych. Postępowanie dowodowe przed sądem jest postępowaniem sprawdzającym, weryfikującym ustalenia dokonane przez organ rentowy (por. uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 9 maja 2007 r., I UZP 1/07, OSNP 2007 nr 21-22, poz. 323). Z tego powodu sąd, co do zasady, nie może we własnym zakresie ustalać prawa do świadczenia, a ujawniona w trakcie postępowania sądowego zmiana stanu zdrowia ubezpieczonego jako przesłanka niezdolności do pracy warunkująca prawo do renty, nie może prowadzić do uznania kontrolowanej decyzji za wadliwą i do jej zmiany (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 września 2005 r., I UK 382/04, LEX nr 276245). W postępowaniu odwoławczym od decyzji odmawiającej prawa do świadczenia sąd ubezpieczeń społecznych ocenia legalność decyzji według stanu rzeczy istniejącego w chwili jej wydania (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 20 maja 2004 r., II UK 395/03, OSNP 2005 nr 3, poz. 43 oraz z dnia 7 lutego 2006 r., I UK 154/05, LEX nr 272581). Stąd też postępowanie dowodowe przed sądem w sprawie o świadczenie uzależnione od niezdolności ubezpieczonego do pracy powinno zmierzać do ustalenia, czy w dacie orzekania przez organ rentowy po stronie ubezpieczonego występowały w tym zakresie wszystkie przesłanki warunkujące przyznanie świadczenia. Sąd nie ma obowiązku przeprowadzenia dowodów w celu ustalenia niezdolności do pracy, która miała powstać po wydaniu zaskarżonej odwołaniem decyzji odmawiającej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 stycznia 2005 r., I UK 152/04, OSNP 2005 nr 17, poz. 273). Biegli sądowi, przeprowadzający na zlecenie sądu badanie stanu zdrowia ubezpieczonego, nie zastępują lekarza orzecznika ZUS, ani komisji lekarskiej ZUS. Jedynie zgodnie z posiadaną przez nich wiedzą specjalistyczną poddają merytorycznej ocenie trafność wydanego orzeczenia o zdolności do pracy lub jej braku. Dlatego też późniejsza (po wydaniu decyzji) zmiana stanu zdrowia ubezpieczonego nie może stanowić – co do zasady – podstawy do uwzględnienia odwołania.
Zgodnie zart. 47714§ 4 k.p.c., w sprawie o świadczenie z ubezpieczeń społecznych, do którego prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji, a podstawę do wydania decyzji stanowi orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub orzeczenie komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i odwołanie od decyzji opiera się wyłącznie na zarzutach dotyczących tego orzeczenia, sąd nie orzeka co do istoty sprawy na podstawie nowych okoliczności dotyczących stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji, które powstały po dniu złożenia odwołania od tej decyzji, lecz uchyla decyzję, przekazuje sprawę do rozpoznania organowi rentowemu i umarza postępowanie.
W rozpoznawanej sprawie nowe okoliczności dotyczące stanu zdrowia wnioskodawczyni wynikające z dokumentacji medycznej przedłożonej na rozprawie z dnia 22 lipca 2013 r. pojawiły się już po wydaniu zaskarżonej w sprawie decyzji ZUS z dnia 8 maja 2012 r. Tego typu schorzenia nie były w ogóle poddane ocenie organu rentowego. Jednocześnie wnioskodawczyni nie złożyła ponownego wniosku o rentę z tytułu niezdolności do pracy.
Z uwagi na powyższe wobec kategorycznej dyspozycjiart. 47714§ 4 k.p.c., koniecznym było uchylenie decyzji ZUS i przekazanie sprawy do rozpoznania organowi rentowemu oraz jednoczesne umorzenie postępowania odwoławczego w niniejszej sprawie, o czym na podstawie przywołanych przepisów Sąd Okręgowy postanowił jak w pkt 1 i 2 sentencji postanowienia.
SSA w SO Ewa Downar-Zapolska | ```yaml
court_name: Sąd Okręgowy w Gdańsku
date: '2013-07-22'
department_name: VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
judges:
- w SO w Gdańsku Ewa Downar-Zapolska
legal_bases:
- art. 57 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych
- art. 279, 284 i 292 k.p.c.
recorder: st.sekretarz sądowy Małgorzata Wronkowska
signature: VII U 2094/12
``` |
150505050003021_VI_P_000120_2015_Uz_2015-09-21_002 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt VI P 120/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 21 września 2015 roku
Sąd Rejonowy w Białymstoku VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie
Przewodniczący SSR Artur Andrysewicz
Ławnicy Alina Pawluczuk, Agnieszka Pietreniuk
Protokolant Mariola Drozdowska
po rozpoznaniu w dniu 21 września 2015 roku w Białymstoku
na rozprawie
sprawy z powództwaT. M.
przeciwkoWojewódzkiej Handlowej Spółdzielni (...)wB.
o ustalenie istnienia stosunku pracy i inne
I
Oddala powództwo.
II
Zasądza od powódkiT. M.na rzecz pozwanejWojewódzkiej Handlowej Spółdzielni (...)wB.kwotę 1 345,40 zł ( jeden tysiąc trzysta czterdzieści pięć złotych czterdzieści groszy ) tytułem zwrotu kosztów procesu.
III
Nakazuje wypłacić ze Skarbu Państwa na rzecz radcy prawnegoR. R.tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu kwotę 1 328,40 zł ( jeden tysiąc trzysta dwadzieścia osiem złotych czterdzieści groszy ) wraz z podatkiem od towarów i usług.
VI P 120/15
UZASADNIENIE
PowódkaT. M.w pozwie skierowanym przeciwko WojewódzkiejHandlowej Spółdzielni Pracy (...)wB.wniosła o:
1
ustalenie, że łączyła ją z pozwaną umowa o pracę na czas nieokreślony,
2
zasądzenie odszkodowania w kwocie 3600 zł (następnie podwyższone do 5040 zł) z odsetkami ustawowymi od dnia wytoczenia powództwa;
3
zasądzenie odprawy z tytułu rozwiązania umowy o pracę z przyczyn niedotyczących pracownika w kwocie 3360 zł (dwumiesięczne wynagrodzenie) z odsetkami ustawowymi od dnia wytoczenia powództwa;
4
sprostowanie świadectwa pracy z 31.12.2014r. w pkt 3 w zakresie sposobu rozwiązania stosunku pracy;
5
zasądzenie odszkodowania za wydanie niewłaściwego świadectwa pracy w kwocie 2520 zł wraz z ustawowymi odsetkami od daty wniesienia pozwu (sześciotygodniowe wynagrodzenie);
6
zasądzenie kosztów postępowania w wysokości 150% stawki minimalnej.
W uzasadnieniu pozwu powódka podniosła, że umowa o pracę zawarta w dniu 01.04.2013r. była trzecią umową terminową, co skutkuje zawarciem umowy na czas nieokreślony (pozew k. 2). W kolejnym piśmie pełnomocnik powódki podniosła, że strony w okresie obowiązywaniaustawy z dnia 01.07.2009r. o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorców(Dz.U. nr 125, poz. 1035, zwana dalej „ustawą antykryzysową”) zawarły dwie umowy terminowe od 01.09.2011r., których łączny czas przekroczył dozwolone 24 miesiące (k.44). Roszczenia pozwu są wynikiem uznania, że strony łączyła umowa na czas nieokreślony, która została wadliwie wypowiedziana, a przyczyną wypowiedzenia były okoliczności po stronie pracodawcy ograniczającego zatrudnienie z powodu utraty kontraktu ze znaczącym dotychczasowym kontrahentem.
Pozwana WojewódzkaHandlowa Spółdzielnia Pracy (...)wB.wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie na swoją rzecz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych (odpowiedź na pozew k. 33). Wywodziła, że strony w okresie ustawy antykryzysowej, która obowiązywała do dnia 31.12.2011r. łączyła umowa terminowa od 01.09.2010r. do 31.03.2011r., która jednak z uwagi na brzmienie art.13 ustawy antykryzysowej nie może być brana pod uwagę w ciągu umów wskazanym wart.251§ 1 k.p.Ponadto w okresie obowiązywania ustawy łączny czas zatrudnienia powódki nie przekroczył 24 miesięcy. W rezultacie ostatnia umowa o pracę ustała w wyniku upływu terminu, na który została zawarta, nie zaś na skutek wypowiedzenia.
Sąd ustalił, co następuje:
Poza sporem w sprawie pozostawał przebieg zatrudnienia powódki w pozwanej Spółdzielni.T. M.od 01.06.2010r. do 31.08.2010r. zatrudniona została na okres próbny (k.10), a następnie na kolejne trzy umowy terminowe w okresach: 01.09.2010 – 31.03.2011r. (k.9), 01.04.2011r. – 31.03.2013r. (k.11), 01.04.2013 – 31.12.2014r. (k.12).
T. M.była zatrudniona na stanowisku sprzątaczki. Miejscem pracy była AdministracjaSpółdzielni Mieszkaniowej (...)i BiuroSpółdzielni (...).
Pozwana Spółdzielnia zajmuje się świadczeniem usług sprzątania. Jednym z jej kluczowych kontrahentów byłaSpółdzielnia Mieszkaniowa (...), która w końcu 2014r. znalazła innego świadczeniodawcę i zapowiedziała, że umowa na 2015r. nie zostanie przedłużona. Pozwana zatrudniała w tym czasie sprzątaczki, w większości na czas określony dostosowany do czasu trwania kontraktów na sprzątanie. W tej sytuacji zdecydowano, by nie przedłużać umów sprzątaczkom (zeznania prezesaJ. (...)– k.67, 00:30:26).
T. M.od 06.10.2014r. z powodu choroby była niezdolna do pracy do końca umowy, tj. 31.12.2014r.
Pismem z 14.01.2015r.T. M.zwróciła się do Prezesa(...)o wydanie zaświadczenia, że wygaśnięcie umowy nastąpiło w wyniku przejścia zakładu pracy na innego pracodawcę (k.17). Podniosła, ze nowy pracodawca– (...)nie zaproponował jej nowych warunków pracy.
W odpowiedzi z 27.01.2015r. Prezes poinformował ją, że umowa o pracę była zawarta na czas określony do 31.1.22014r. i z tym dniem uległa rozwiązaniu. Zaprzeczył, by Spółdzielnia likwidowała swoją działalność lub przeszła na innego pracodawcę.
Pismem z 29.02.2015r.T. M.zwróciła się do Prezesa(...)o wydanie zaświadczenia, że dotychczasowa działalność w zakresie sprzątania została przekazana z dniem 01.01.2015r. innej firmie (k.15).
W odpowiedzi została poinformowana, że Spółdzielnia z dniem 31.12.2014r. rozwiązała umowę zeSM (...)i nie przekazywała innej firmie pracowników dotychczas zatrudnionych (k.14).
Powódce wystawione zostało świadectwo pracy, które odebrała 02.01.2015r. (akta osobowe, brak numeracji kart).
W dniu 16.03.2015r. powódka złożyła pozew wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu do złożenia odwołania od wypowiedzenia umowy o pracę. Podniosła, że po utracie pracy przez ponad 2 miesiące leczyła się farmakologicznie z powodu pogorszenia stanu psychicznego (stany depresyjne) i dopiero, gdy jej stan zdrowia poprawił się w marcu, mogła złożyć odwołanie (k.3). Dołączyła zaświadczenie lekarza psychiatry z 10.03.2015r., z którego wynika, że zgłasza poprawę stanu psychicznego (k.4).
Sąd zważył, co następuje:
Kluczową kwestią dla ustalenia zasadności całości powództwa jest ocena pierwszego żądania pozwu – ustalenia istnienia umowy o pracę na czas nieokreślony. Pozytywne w tym zakresie rozstrzygnięcie pozwala powódce domagać się roszczeń związanych ze sposobem ustania zatrudnienia, niezależnie od ewentualnego opóźnienia w dochodzeniu odszkodowania. Również żądanie odprawy warunkuje to, czy umowa została rozwiązania przez pracodawcę z przyczyn niedotyczących pracownika czy ustała w wyniku upływu terminu.
Pierwsza umowa pracę (pomijając okres próbny) została zawarta w okresie od 01.09.2010r. do 31.03.2011r., zaś kolejna od 01.04.2011r. do 31.03.2013r.Ustawa z dnia 01.07.2009r. o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorcówweszła w życie 22.08.2009r. Na podstawie art.3 ust.2 tej ustawy przepis art.13 stosuje się do wszystkich przedsiębiorców, a takim z pewnością jest pozwana Spółdzielnia.
W art.13 ust.1 ustawy zmodyfikowano skutki następstwa umów terminowych określone wart.251§ 1 k.p.W myśl tego przepisuokres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony, a także łączny okres zatrudnienia na podstawie kolejnych umów o pracę na czas określony między tymi samymi stronami stosunku pracy, nie może przekraczać 24 miesięcy.Przewidziano też inny odstęp czasowy między umowami terminowymi.Za kolejną umowę na czas określony, w rozumieniu ust. 1, uważa się umowę zawartą przed upływem 3 miesięcy od rozwiązania lub wygaśnięcia poprzedniej umowy zawartej na czas określony(art.13 ust.2).Istotne jest przy tym to, że ustawa miała charakter epizodyczny, ograniczenie czasowe w zatrudnianiu na umowy terminowe obowiązywało do 31.12.2011r. (art.34 ust.1 ustawy).
W praktyce więc umowy zawarte z powódką (niezależnie od ich ilości) w okresie od 01.09.2010r. do 31.12.2011r. nie mogły spowodować przekroczenia limitu 24 miesięcy. W orzecznictwie sądowym głównym tematem sporów i rozbieżności było określenie skutku przekroczenia tego limitu z uwagi na brak w ustawie sankcji w tym zakresie analogicznej do tej zart. 251§ 1 k.p.Dopiero orzeczenia SN przecięły spekulacje w tym zakresie (por. uchwałę SN z 23.09.2014r. w sprawie III PZP 2/14, Biul.SN 2014/9/17-18).
W niniejszej sprawie problem polega na ocenie, czy ostatnia umowa łącząca strony (od 01.04.2013r.) jako trzecia umowa terminowa wywołuje skutek zart. 251§ 1 k.p.Na tak postawione pytanie należy odpowiedzieć przecząco.
Art.34 ust.2 ustawy stanowi, żedo umów o pracę zawartych na czas określony trwających w dniu 1 stycznia 2012 r. stosuje sięart. 251ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy.Na dzień 01.01.2012r. strony łączyła umowa z 31.03.2011r. na czas określony od 01.04.2011r. do 31.03.2013r. (k.11). Była to druga umowa terminowa łącząca strony.
Od 01.01.2012r. nastąpił powrót do regulacjiart. 251§ 1 k.p.czasowo zawieszonej ustawą antykryzysową. Pojawia się pytanie, jak liczyć umowy i czy umowa trwająca w tej dacie będzie pierwszą w sekwencji umów przewidzianej w tym przepisie, czy też kolejną, a może dopiero następną należy liczyć jako pierwszą.
Analogiczny problem pojawił się podczas wejścia w życieart. 25((
1))§ 1 k.p.Dopiero uchwała 7 sędziów SN z dnia 16.04.1998r. w sprawie III ZP 52/97 (OSNP 1998/19/558, Prok.i Pr.-wkł. 1998/6/45, OSP 1998/12/205, M.Prawn. 1998/7/9, PiZS 1998/11/38) wskazała, że
zawarcie trzeciej, kolejnej umowy o pracę na czas określony jest równoznaczne w skutkach prawnych z nawiązaniem umowy o pracę na czas nie określony (art. 25((
1))k.p.), jeżeli dwie poprzednie terminowe umowy o pracę zostały zawarte począwszy od dnia wejścia w życie tego przepisu.
Następnie zgodnie zart. 6 ustawy z dnia 26 lipca 2002 r.o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw(Dz.U.2002.135.1146) od dnia 29 listopada 2002r.art. 251Kodeksu pracynie był stosowany do dnia przystąpienia Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej.
Z koleiart.15 ustawy z 14.11.2003r.o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw(Dz.U. nr 213, poz.2081) stanowił, że przepisyart. 251Kodeksu pracyw brzmieniu nadanym niniejszą ustawą stosuje się do umów o pracę zawartych lub zmienianych w sposób określony w tych przepisachod dnia uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską członkostwa w Unii Europejskiej.Liczenie umów terminowych zaczynało się więc od kolejnej zawartej już po wejściu Polski do UE.
Powołany wyżej art.34 ust.2 ustawy antykryzysowej stanowi natomiast, że umowa trwająca w dniu 01.01.2012r. jest pierwszą w sekwencji umów przewidzianej wart.251§ 1 k.p.Następuje więc powrót do regulacji kodeksowej z takim skutkiem, że umowa trwająca jest pierwszą, od której może w przyszłości zależeć uznanie trzeciej za umowę zawartą na czas nieokreślony (por. K.BaranUmowa o pracę na czas określony w ustawie o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorców, Monitor Prawa Pracy 2009, nr 9). W takim kierunku interpretował przepisy także Minister Pracy i Polityki Społecznej, który w odpowiedzi z dnia 12.12.2011r. na interpelację nr 69 napisał:Ze względu na to, iż tzw. ustawa antykryzysowa i przepisyart. 251Kodeksu pracyzawierają odmienne regulacje dotyczące ograniczeń w zawieraniu terminowych umów o pracę między tymi samymi stronami stosunku pracy, konieczne było uregulowanie w przedmiotowej ustawie statusu terminowej umowy o pracę zawartej pod rządami ustawy i jednocześnie trwającej w dniu 1 stycznia 2012 r. Zgodnie z przepisem art. 34 ust. 2 ustawy, do takiej umowy należy stosować przepisyart. 251Kodeksu pracy. Zatem taka umowa będzie w dniu 1 stycznia 2012 r. pierwszą umową o pracę na czas określony, w rozumieniu przepisówart. 251Kodeksu pracy1.
W rezultacie umowa między stronami sporu trwająca w dniu 01.01.2012r., a zawarta na okres od 01.04.2011r. do 31.03.2013r., była pierwszą umową w rozumieniuart.251§ 1 k.p.Kolejna, ostatnia umowa, była drugą w tym ciągu umów, a nie trzecią, jak wywodzi powódka. Nie jest więc zasadne roszczenie o ustalenie, że strony łączyła umowa o pracę na czas nieokreślony.
Konsekwencją powyższych wniosków jest niezasadność roszczenia o odszkodowanie za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę, która ustała z upływem czasu, na jaki została zawarta (art.30 § 1 pkt 4 k.p.). Nie ma też podstaw do sprostowania świadectwa pracy w tym zakresie, jak i żądania odszkodowania za wydanie niewłaściwego świadectwa pracy. Na marginesie można tylko dodać, że nie znajduje uzasadnienia wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia spóźnionego odwołania w sytuacji, gdy powódka nie wnosząc pozwu w okresie choroby prowadziła intensywną korespondencję z pracodawcą walcząc o swoje interesy (art.265 § 1 k.p.). Nie była to więc tego typu niezdolność do pracy, która uniemożliwiałaby wniesienie odwołania.
Żądanie odprawy również jest niezasadne. Przepisy ustawy z dnia 13.03.2003r. szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników stosuje się w razie koniecznościrozwiązania przez pracodawcęzatrudniającego co najmniej 20 pracowników stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,w drodze wypowiedzenia dokonanego przez pracodawcę, a także na mocy porozumienia stron.Nie mają one zastosowania do umów okresowych upływających zgodnie z zamierzonym przez strony terminem, chyba że przed terminem pracodawca wypowie taką umową z przyczyn niedotyczących pracownika (por. art.5 ust. 7 ustawy o zwolnieniach grupowych).
Konsekwencją przegrania sporu przez powódkę jest konieczność zwrotu kosztów procesu poniesionych przez przeciwnika (art. 98 § 1 i 3 k.p.c.), do których przede wszystkim należały koszty wynagrodzenia pełnomocnika żądane na podstawie norm określonych ustawą i rozporządzeniem. Obie strony żądały kosztów według norm przepisanych, przy czym pełnomocnik powódki ustanowiony z urzędu wnosił o podniesienie wynagrodzenia do 150% stawki minimalnej.
Na wynagrodzenie pełnomocników składały się następujące kwoty zrozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu(t.jedn. Dz. U. z 2013 r., poz. 490 ze zm.) określone według stawek minimalnych:
1
60 zł – roszczenie o ustalenie istnienia stosunku pracy (§11 ust.1 pkt 3);
2
60 zł – roszczenie o odszkodowanie za rozwiązanie umowy o pracę (§11 ust.1 pkt 1);
3
900 zł – roszczenia o odprawę i odszkodowanie za wydanie niewłaściwego świadectwa pracy na łączną kwotę 5.880 zł (§6 pkt 4 z zw. z §11 ust.1 pkt 2);
4
60 zł – roszczenie o sprostowanie świadectwa pracy (§11 ust.1 pkt 3).
Łączna kwota wynagrodzenia pełnomocnika to 1080 zł, zaś wraz z podatkiem od towarów i usług – 1328,40 zł. W przypadku pozwanego dodatkowym kosztem był opłata skarbowa od pełnomocnictwa - 17 zł - stosownie do treści części IV załącznika doustawy z 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej(t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 1282 ze zm.
Z tych przyczyn zasądzono od powódki na rzecz pozwanej łączną kwotę 1345,40 zł (pkt II wyroku).
Powódka, która przegrała proces, zastępowana był przez pełnomocnika ustanowionego z urzędu. Konsekwencją rozstrzygnięcia jest poniesienie przez Skarb Państwa kosztów pełnomocnika, na które składają się także wskazane wyżej kwoty, łącznie 1080 zł, powiększone zgodnie z § 2 ust.3 rozporządzenia o podatek od towarów i usług (1328,40 zł), o czym orzeczono w pkt III wyroku.
W ocenie Sądu nie ma podstaw do różnicowania takiego samego nakładu pracy pełnomocników poprzez dodanie do stawek z rozporządzenia podatku VAT w przypadku pełnomocnika opłacanego przez Skarb Państwa i pozostawienie samej stawki z rozporządzenia w przypadku kosztów poniesionych prze stronę pozwaną reprezentowaną przez pełnomocnika z wyboru. Po obu stronach występowali pełnomocnicy – radcowie prawni, których nakład pracy uznać należy za taki sam, choć przejawiający się w innej formie (formułowanie żądań i ich uzasadnienie oraz odparcie żądań i twierdzeń powódki). Jeżeli w kwocie stawki minimalnej należnej pozwanej od powódki miałby być zawarty podatek VAT, a w przypadku tej samej kwoty należnej od Skarbu Państwa pełnomocnikowi miałaby być ona jeszcze powiększona o ten podatek, doszłoby do niczym nieuzasadnionej nierówności podmiotów prawa znajdujących się w takiej samej sytuacji prawnej. Innymi słowy pełnomocnik pozwanej byłby wynagradzany niżej, gdyż część zwrotu wynagrodzenia w stawce minimalnej obejmowałaby podatek. Takie rozumienie regulacji rozporządzenia sprzeczne jest z konstytucyjną zasadą równości wobec prawa i równego traktowania przez władze publiczne (art.32 ust.1 Konstytucji). Prokonstytucyjna wykładnia wskazanej regulacji rozporządzenia nakazuje orzeczenie o wynagrodzeniu obu pełnomocników w takiej samej wysokości. Nie chodzi przy tym o odmowę zastosowania przepisów niezgodnych z aktem rangi wyższej (Konstytucjąlub ustawą), ale o taką ich wykładnię i zastosowanie w praktyce orzeczniczej, by były one zgodne z zasadami konstytucyjnymi. Na sądzie spoczywa obowiązek prokonstytucyjnej wykładni prawa (art.8 ust.1 i 2 i art.178 ust.1 Konstytucji). Podstawą orzekania nie jest przy tym przepis, lecz norma prawna dekodowana w drodze wykładni. Całokształt przepisówrozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, w odniesieniu do delegacji ustawowej (art.223ust.2 i art.225ust.2 i 3 ustawy z 06.07.1982r. o radcach prawnych), nie pozwala na różnicowanie wynagrodzeń radców prawnych w tej samej sprawie zasądzanych według tych samych norm rozporządzenia. Zaznaczyć trzeba, że nie dotyczy to sytuacji, gdy strona składa udokumentowany spis poniesionych kosztów wnosząc o ich zwrot od strony przeciwnej, gdyż wówczas to strona ze swoim pełnomocnikiem, a nie Sąd, wycenia koszty zastępstwa procesowego.
Jednocześnie Sąd nie znalazł podstaw do wnioskowanego przez pełnomocnika powódki podniesienia wynagrodzenia do 150% stawki minimalnej z uwagi na to, że sprawa nie była sporna co do faktów i nie wymagała istotnego nakładu pracy, a spór dotyczył jednej kwestii prawnej wpływającej na roszczenia powódki. Na marginesie można dodać, że podniesienie tego wynagrodzenia musiałoby dotyczyć obu stron, co oznaczałoby także konieczność poniesienia przez powódkę wyższych kosztów w wyniku przegranej.
1 http://www.sejm.gov.pl/sejm7.nsf/InterpelacjaTresc.xsp?key=2D62AC95 | ```yaml
court_name: Sąd Rejonowy w Białymstoku
date: '2015-09-21'
department_name: VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
judges:
- Alina Pawluczuk
- Agnieszka Pietreniuk
- Artur Andrysewicz
legal_bases:
- art.30 § 1 pkt 4 k.p.
- 'art. 6 ustawy z dnia 26 lipca 2002 r. '
- 'art.15 ustawy z 14.11.2003r. '
- art. 98 § 1 i 3 k.p.c.
- art.8 ust.1 i 2 i art.178 ust.1 Konstytucji
- art.22
recorder: Mariola Drozdowska
signature: VI P 120/15
``` |
151020000000503_I_C_000165_2017_Uz_2018-10-08_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. I C 165/17
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 24 lipca 2018 r.
Sąd Okręgowy w Słupsku I Wydział Cywilny
w składzie następującym:
Przewodniczący:
SSO Beata Kopania
Protokolant:
sekretarz sądowy Małgorzata Bugiel
po rozpoznaniu w dniu 24 lipca 2018 r. w Słupsku
na rozprawie
sprawy z powództwaM. M. (1)
przeciwkoM. P. (1)
o zapłatę
1
oddala powództwo;
2
zasądza od powoda na rzecz pozwanej kwotę 5.417 zł (pięć tysięcy czterysta siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.
Na oryginale właściwy podpis
Sygn. akt IC 165/17
UZASADNIENIE
Powód,M. M. (1)wniósł przeciwko pozwanej,M. P. (1)pozew z żądaniem zapłaty kwoty 200.000 zł. tytułem zwrotu pożyczki wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 28 lutego 2014r. do dnia 31 grudnia 2015r. oraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2017r. do dnia zapłaty. Zażądał także zapłaty kwoty 300 zł. tytułem zwrotu kosztów postępowania pojednawczego zainicjowanego przez powoda przed Sądem Rejonowym w Słupsku pod sygn.(...). Dodatkowo zażądał zapłaty od pozwanej na swą rzecz kosztów procesu.
Na uzasadnienie podał, iż pozwana chciała zainwestować w działalność gospodarczą swej córki,M. P. (2). W tym celu zwróciła się do powoda z prośbą udzielana jej pożyczki. Powód zgodził się i na podstawie dwóch ustnych umów pożyczki udzielił pozwanej pożyczki w kwocie 90.000 zł., zrealizowanej poprzez wypłatę kwoty 30.000 zł. w dniu 12 lipca 2011r. oraz kwoty 60.000 zł. w dniu 14 września 2011r., a następnie w kwocie 110.000 zł. w dniu 30 sierpnia 2012r. Córka pozwanej rozpoczęła działalność gospodarczą w dniu 28 września 2011r. tj. dwa miesiące do wypłacie pierwszej kwoty. Powód wezwał pozwaną do zwrotu pożyczki pismem z dnia 2 sierpnia 2013r. Jednakże pozwana do chwili obecnej pożyczonej kwoty nie zwróciła.
Pozwana,M. P. (1), wniosła o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie od powoda na jej rzecz kosztów procesu.
Zakwestionowała twierdzenie powoda, jakoby strony łączyła umowa pożyczki na kwotę 200.000 zł. Zaprzeczyła również, by potrzebowała pieniędzy na rozpoczęcie działalności gospodarczej swej córki. Podała, że jej córka na powyższy cel pozyskała pieniądze z(...)wS.oraz z Urzędu Pracy wS.. Wskazała też, że strony łączyła znajomość, która przekształciła się w bliższą relację. Powód odwiedzał pozwaną w jej miejscu pracy, składał jej różne propozycje, przekazywał prezenty. W 2013r. pozwana nie przyjęła propozycji matrymonialnej powoda, przez co powód zaczął prezentować wobec pozwanej wrogą i roszczeniową postawę, czego efektem jest m.in. złożenie pozwu w tej sprawie.
Na rozprawie w dniu 23 listopada 2017r. zaprzeczyła, by otrzymała od powoda kwotę 200.000 zł.
W piśmie procesowym z dnia 24 kwietnia 2018r. powód wskazał, że w razie gdyby sąd uznał, że między stronami nie doszło do zawarcia umowy pożyczki, to wnosi o zwrot kwoty 200.000 zł. jako świadczenia nienależnego.
Sąd ustalił:
Strony poznały się w 2007r., w czasie, gdy pozwana pracowała wBanku (...). Powód posiadał w tym banku konto i w związku z tym poznał pozwaną.
Powód zaczął zabiegać o znajomość z pozwaną, gdyż ona mu się podobała. Z biegiem czasu strony mówiły sobie po imieniu, zaczęły się spotykać, spędzały czas m.in. w restauracji.
Od około 2008r. strony zaczęły traktować siebie jak przyjaciół. Powód prosił pozwaną o pomoc w zakupach leków, załatwianiu wizyt lekarskich. Pozwana świadczyła mu tę pomoc. Kilkakrotnie odwiedziła powoda w jego miejscu zamieszkania, wW..
Strony czyniły sobie nawzajem prezenty z okazji urodzin, imienin, świat itp. Powód obdarowywał pozwaną kwiatami, czy czekoladkami. Pozwana uważała prezenty w dużej mierze za nietrafione, dlatego poinformowała powoda, że woli otrzymać pieniądze zamiast prezentów. Powód zaczął przekazywał jej wówczas kwoty pieniężne rzędu 100-150 zł.
W 2010r. powód złożył pozwanej propozycję matrymonialną. Pozwana wpierw odpowiedziała, że się zastanowi. Po czasie zapytała powoda, jak to widzi, a ten wskazał, iż oczekiwałby, żeby pozwana zwolniła się z pracy i zamieszkała wW.wraz z powodem. Pozwana nie zgodziła się. Powiedziała, że z taką decyzja trzeba poczekać.
Dowód: zeznania świadka,M. P. (2)00:41:09, 00:44:39, 01:01:51, , 01:02:38 protokół rozprawy z dnia 23 listopada 2017r., k. 81 - 82, częściowo przesłuchania powoda 00:25:59 protokół rozprawy z dnia 24 lipca 2018r., k.220, przesłuchania pozwanej 00:49:58, 00:52:16, 00:54:28, 01:02:08 protokół rozprawy z dnia 24 lipca 2018r., k. 221 – 221v.
Powód mieszkał w domu wW.. Był wówczas osobą, która uzyskiwała wysokie przychody m.in. z tytułu prowadzenia hodowli ryb.
Dowód: lista operacji za okres od 01.07.2011 do 31.10.2011, k. 16 – 19v, lista operacji za okres od 01.07.2012 do 31.10.2012, k. 20 – 23, przesłuchanie powoda 00:08:39 protokół rozprawy z dnia 24 lipca 2018r., k. 219v.
Pozwana mieszkała w lokalu mieszkalnym położonym wS.przyul. (...). Jest to lokal, który zakupiła na własność w 2000r. W tym celu posiłkowała się kredytem bankowym, który spłaciła około 2010r.
Dowód: częściowo zeznania świadka,M. P. (2)01:05:24 protokół rozprawy z dnia 23 listopada 2017r., k. 82, przesłuchania pozwanej 01:02:08 protokół rozprawy z dnia 24 lipca 2018r., k. 221v.
W latach 2011-2012 powód dokonywał licznych operacji finansowych, m.in. w dniu 12 lipca 2011r. wypłacił kwotę 30.000 zł., w dniu 14 września 2011r. - 60.000 zł., w dniu 26 października – 20.000 zł., w dniu 5 lipca 2012r. – 30.000 zł., w dniu 10 lipca 2012r. – 20.000 zł., w dniu 26 lipca 2012r. – 20.000 zł., w dniu 16 sierpnia 2012r. – 40.000 zł., w dniu 21 sierpnia 2012r. – 15.000 zł., w dniu 30 sierpnia 2012r. – 40.000 zł., w dniu 30 sierpnia 2012r. – 70.000 zł.
Dowód: lista operacji za okres od 01.07.2011 do 31.10.2011, k. 16 – 19v, lista operacji za okres od 01.07.2012 do 31.10.2012, k. 20 – 23.
Powód był osobą ufną i pomocną wobec innych. Potrafił np. przekazać swojemu bratankowi kwotę 10.000 zł. na wymianę dachu, czy darować swemu bratu kwotę 40.000 zł., by zakupił mieszkanie na parterze w miejsce zajmowanego lokalu na IV piętrze.
Dowód: zeznania świadkaL.M., 00:26:51 protokół rozprawy z dnia 17 kwietnia 2018r., k. 193v.
W(...) córkapozwanej, MileniaP.była zainteresowana rozpoczęciem własnej działalności gospodarczej w formie sklepu zoologicznego.
W tym celu podjęła starania o uzyskanie bezzwrotnej dotacji z urzędu pracy. W związku z powyższym w dniu 29 sierpnia 2011r. zawarła umowę z Powiatowym Urzędem Pracy wS.w sprawie przyznania środków na podjęcie działalności gospodarczej. Uzyskała w ten sposób kwotę 20.000 zł. Głównym przedmiotem działalności było założenie i prowadzenie sklepu zoologicznego, jak również detaliczna sprzedaż kwiatów, roślin, nasion, nawozów, żywych zwierząt domowych, karmy dla zwierząt domowych prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach. Przyznane środki zostały wykorzystane zgodnie z przeznaczeniem.
Nadto, w dniu 21 października 2011r.M. P. (2)zawarła ze(...) Stowarzyszeniem (...)wS.umowę pożyczki w kwocie 55.000 zł. na zakup towaru, wyposażenie sklepu oraz reklamę z okresem spłaty na 60 miesięcy. Pieniądze te przeznaczyła na remont lokalu, w którym zamierzała prowadzić sklep oraz na towar. Warunki pożyczki były atrakcyjne.M. P. (2)spełniła je, a pożyczkę spłaciła w umówionym terminie.
Nie prosiła pozwanej o wsparcie. Pomimo to, pozwana pomogła jej poprzez zakupy drobnego wyposażenia do sklepu.
Córka pozwanej,M. P. (2)rozpoczęła działalność gospodarczą w formie sklepu zoologicznego(...)w dniu 28 września 2011r. Nadal prowadzi ten sklep, przy czym zatrudnia tam pracownicę, a sama pracuje na etacie.
Dowód: Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej, k. 9, pismo Powiatowego Urzędu Pracy wS.z dnia 30 listopada 2017r., k. 96, umowa z Powiatowym Urzędem Pracy wS.z dnia 29 sierpnia 2011r., k. 97 – 100, umowa pożyczki z dnia 21 października 2011r., k. 138 – 141, regulamin pożyczki, k. 142, dokumenty związane z pożyczką, k. 143 – 150, zeznania świadka,M. P. (2)00:48:41, 00:53:30, 00:59:31, 01:00:28, 01:13:28 - 01:16:30 protokół rozprawy z dnia 23 listopada 2017r., k. 81v, k. 83, przesłuchanie pozwanej 01:03:48 protokół rozprawy z dnia 24 lipca 2018r., k. 221v.
Pomimo nieprzyjęcia propozycji matrymonialnej, powód nadal pokładał nadzieję w tym, że stworzy z pozwaną rodzinę. Relacje między stronami jednak nie pogłębiały się, a w 2013r. pozwana zerwała znajomość z powodem. Od tego czasu rozpoczęły się między nimi nieporozumienia, które z czasem przerodziły się w konflikt.
Dowód: zeznania świadka,M. P. (2)00:55:37, 00:56:03, 00:56:31, 00:57:04 protokół rozprawy z dnia 23 listopada 2017r., k. 81v, częściowo przesłuchanie powoda 00:25:59, 00:29:29 protokół rozprawy z dnia 24 lipca 2018r., k. 220, przesłuchania pozwanej 00:54:28 protokół rozprawy z dnia 24 lipca 2018r., k. 221.
Powód początkowo prosił pozwaną, by spotkała się z nim. Gdy pozwana kategorycznie odmówiła, stał się nieprzyjemny. Wydzwaniał do niej, wysyłał smsy o nieprzyjaznej treści, odwiedzał w pracy i głośno artykułował swe pretensje. Pozwana zmuszona była wyjaśniać dyrektorowi banku zaistniałą sytuację. Powód żądał zwrotu prezentów i pieniędzy wcześniej wręczanych pozwanej. Pozwana przestraszyła się powoda. Zgłosiła do Prokuratury zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa groźby, bądź nękania. Postępowania przygotowawcze zostało umorzone.
Dowód: nagranie , k. 25, stenogram, k. 197 – 201, zeznania świadka,M. P. (2)00:57:04, 00:58:05, 01:03:32, 01:04:18 protokół rozprawy z dnia 23 listopada 2017r., k. 81v- 82, częściowo przesłuchanie powoda 00:29:27, 00:32:12, protokół rozprawy z dnia 24 lipca 2018r., k. 220 – 220v, przesłuchania pozwanej 01:07:27, 01:09:33 protokół rozprawy z dnia 24 lipca 2018r., k. 221v.
Pismem z dnia 2 sierpnia 2013r. powód wezwał pozwaną do zapłaty kwoty 200.000 zł. w terminie 7 dni od dnia doręczenia pisma tytułem spłaty pożyczki.
Dowód: pismo powoda z dnia 2 sierpnia 2013r., k. 12, potwierdzenie nadania, k. 13.
W 2013r. sytuacja majątkowa powoda pogorszyła się. Spłonęło 2/3 nieruchomości wW.. Potem snęły ryby, które hodował. Znalazł się w trudnej sytuacji finansowej.
Dowód: zeznania świadkaL.M.00:30:12 protokół rozprawy z dnia 17 kwietnia 2018r., k. 193v.
W 2016r. powód zawarł związek małżeński zL.M.. Był to drugi związek małżeński powoda z tą kobietą. Pierwszy został rozwiązany przez rozwód.
Dowód: przesłuchanie powoda 00:29:27, 00:37:59 protokół rozprawy z dnia 24 lipca 2018r., k. 220v.
W dniu 28 lutego 2017r. powód złożył do Sądu Rejonowego w Słupsku wniosek o zawezwanie pozwanej do próby ugodowej w sprawie o zwrot kwoty 200.000 zł. tytułem udzielonej pożyczki. Pozwana nie stawiła się na posiedzenie w przedmiocie pojednania.
Dowód: wniosek powoda z dnia 27 lutego 2017r., k. 10 -(...),
Sąd zważył:
Powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.
Stan faktyczny sąd ustalił w oparciu o dokumenty zgromadzone w aktach sprawy. Ich autentyczność nie była kwestionowana. Nadto sąd dał wiarę zeznaniom świadka,M. P. (2), gdyż ich treść była zbieżna z treścią dokumentów zgromadzonych w aktach, w szczególności Powiatowego Urzędu Pracy wS.oraz(...) Stowarzyszenia (...)wS.. Sąd w części dał wiarę obu stronom, o czym będzie mowa poniżej.
W pierwszej kolejności wskazać należy, że pozwana zakwestionowała twierdzenia powoda, jakoby strony łączyła umowa pożyczek na łączną kwotę 200.000 zł. Zatem na stronie powodowej spoczywał ciężar wykazania, że umowa pożyczki rzeczywiście została zawarte (art. 6 k.c.), przy czym możliwości dowodzenia powyższego są ograniczone z uwagi na treśćart. 720 § 2 k.c.w zw. zart. 74 k.c.
Zgodnie bowiem zart. 720 § 2 k.c.w brzmieniu obowiązującym na moment zawarcia umowy według powoda, umowa pożyczki, której wartość przenosi 500 zł., powinna być stwierdzona pismem. W myślart. 74 § 1 i § 2 k.c.zastrzeżenie formy pisemnej bez rygoru nieważności ma ten skutek, że w razie niezachowania formy nie jest w sporze dopuszczalny dowód ze świadków ani dowód z przesłuchania stron na fakt dokonania czynności. Przepisu tego nie stosuje się, gdy zachowanie formy pisemnej zastrzeżone jest jedynie dla wywołania określonych skutków czynności prawnej. Jednakże mimo niezachowania formy pisemnej przewidzianej dla celów dowodowych, dowód ze świadków lub dowód z przesłuchania stron jest dopuszczalny, jeśli obie strony wyrażą na to zgodę, jeżeli żąda tego konsument w sporze z przedsiębiorcą albo jeżeli fakt dokonania czynności prawnej będzie uprawdopodobniony za pomocą pisma.
Odnosząc powyższe do niniejszej sprawy stwierdzić należy, że powód nie przedstawił umowy pożyczki na piśmie. Zatem niedopuszczalny był dowód z przesłuchania stron, czy dowód z zeznań świadków na fakt zawarcia umowy pożyczki, którą opisał powód w pozwie.
W sporze nie zaistniały też okoliczności zart. 74 § 2 k.c., które pozwalałyby na przeprowadzenie powyższych dowodów. Pozwana kwestionowała twierdzenie, że strony zawarły umowę pożyczki, zatem przeprowadzenie dowodu na fakt jej zawarcia była niedopuszczalny. Nadto brak było w sprawie pisma, które uprawdopodobniłoby fakt zawarcia umowy pożyczki. Za takie pismo nie można uważać listy operacji bankowych za okres od 01.07.2011r. do 31.10.2011r. (k. 16 – 19v) oraz listy operacji bankowych za okres od 01.07.2012r. do 31.10.2012r. (k. 20 – 23). Z powyższych list wynika jedynie, że w powyższych okresach powód otrzymywał wpłaty na konto oraz, że wypłacał z konta kwoty pieniędzy, w tym(...)- kronie kwoty o znacznej wartości, tj. od 15.000 zł. do 70.000 zł. Brak jest jednak jakiegokolwiek zapisu, który wskazywałby, że wypłaty były dokonywane w celu realizacji umowy pożyczki zawartej z pozwaną. Z historii konta wynika, że powód dokonywał wypłat wyższych kwot w tym czasie. Zatem wymienione przez niego w pozwie wypłaty, tj. 30.000 zł. 60.000 zł. i 110.000 zł. (w dwóch wypłatach 40.000 zł. i 70.000 zł.) nie stanowiły odstępstwa od jego ówczesnych wydatków. Trudno przyjąć, że właśnie te wypłaty zostały przekazane pozwanej oraz, że wypłaty te stanowiły realizację umowy pożyczki łączącej strony. Nadto warto podkreślić, że podczas przesłuchania powód podał, że wręczał pozwanej pieniądze „z kieszeni”, bez potrzeby wcześniejszej wypłaty, gdyż miał tyle pieniędzy w domu. Trzymał je po prostu w domu, nie były to dla niego znaczące kwoty. Dodatkowo podczas przesłuchania wskazał, że wręczał pozwanej pieniądze po prostu jako pomoc dla niej, nie oczekując ich zwrotu. Chciał jej zrobić przyjemność (k. 219v, k.220, k. 221).
W konsekwencji powyższego, sąd uznał, że powód nie wykazał, aby strony łączyła umowa pożyczki kwoty 90.000 zł. oraz kwoty 110.000 zł. Dlatego też powództwo, na podstawieart. 720 k.c., stosowanegoa contrario, oddalił.
Sąd nie znalazł również podstawy do uwzględnienia powództwa w oparciu o instytucję zwrotu świadczenia nienależnego.
W myślart. 410 par 2 k.c.świadczenie jest nienależne, jeżeli ten, kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia.
Wskazać należy, że świadczenie staje się nienależne m.in. wówczas, gdy nie zostaje osiągnięty zamierzony przez strony cel dokonywanego świadczenia. Ma to zazwyczaj miejsce wówczas, gdy nie spełniły się przewidywania co do zachowania się kontrahenta, jakimi kierował się spełniający świadczenie. W uzasadnieniu wyroku z 17 stycznia(...)r.,(...), LexPolonica nr(...)(OSNC(...), nr(...), poz.(...)) Sąd Najwyższy wskazał, że przesłanka nieosiągnięcia zamierzonego celu świadczenia (art. 410 § 2 k.c.) jest spełniona wtedy, gdy jego celem było otrzymanie świadczenia ekwiwalentnego, do spełnienia którego odbiorca nie był zobowiązany”. W uzasadnieniu wskazano, „że nieosiągnięcie celu świadczenia (
condictio ob rem) nie zachodzi, jeżeli cel, który świadczący miał na względzie spełniając świadczenie, wynika z istotnych postanowień umowy, zawartej z odbiorcą świadczenia. Ma natomiast miejsce wszędzie tam, gdzie celem świadczenia było otrzymanie zamierzonego ekwiwalentnego świadczenia od odbiorcy, który nie był zobowiązany do jego spełnienia i cel ten nie został osiągnięty. Sąd Najwyższy wskazał również, że nie każdy cel, którego realizacji oczekuje świadczący, jest z punktu widzenia
condictio ob remprawnie relewantny, dlatego wymaga się, aby cel świadczenia objęty był porozumieniem woli stron (określanym w doktrynie jako porozumienie co do podstawy prawnej świadczenia). Chodzi o to, aby na podstawie ogólnych zasad wykładni można było stwierdzić istnienie między stronami porozumienia woli, z którego treści wynika, że odbiorca otrzymuje świadczenie tylko ze względu na oczekiwany cel (tak(...), Komentarz doKodeksu cywilnego. Księga trzecia. Zobowiązania. Tom I-II, wyd. X, Opublikowano: LexisNexis 2011).
W orzecznictwie Sądu Najwyższego spotyka się koncepcję, iż instytucja nieosiągnięcia zamierzonego celu świadczenia występować może w rozliczeniach pomiędzy osobami będącymi wcześniej w związkach partnerskich, tj. w sporach po rozejściu się osób pozostających w tzw. nieformalnym związku partnerskim. Według tezy wyroku Sądu Najwyższego z 12 stycznia 2006 r.,(...), LexPolonica nr(...)(MoP(...), nr(...), s.(...)): „Istnieje możliwość odzyskania podarowanych w trakcie trwania nieformalnego związku pieniędzy i przedmiotów wartościowych.(...)musi jednak udowodnić, że druga osoba dawała mu podstawy do stwierdzenia, iż związek będzie trwał dłużej”.
W uzasadnieniu wyroku z 12 stycznia 2006 r.,(...)(LexPolonica nr(...)(OSNC 2006, nr(...), poz.(...); OSP(...), nr(...), poz.(...)) Sąd Najwyższy wskazał, że porozumienie stron, będące przesłanką żądania zwrotu świadczenia w związku z nieosiągnięciem zamierzonego celu, dotyczyć może tylko samej podstawy świadczenia, a nie jego ewentualnego zwrotu (art. 410 § 2 k.c.). Wskazał, że instytucji zart. 410 § 2 k.c.może skorzystać osoba, którą z odbiorcą świadczenia (
accipiens) nie łączy taki stosunek obligacyjny, z którego obowiązek świadczenia wynika, a ponadto, że przyjmujący świadczenie nie jest, ani po otrzymaniu świadczenia, ani też nie był wcześniej zobowiązany do spełnienia oczekiwanego od niego świadczenia. Najistotniejszego jednak znaczenia nabiera kwestia dotycząca porozumienia stron.
Sąd Najwyższy wskazał, że porozumieniem stron powinna być objęta podstawa świadczenia w tym sensie, że odbiorca świadczenia powinien znać cel świadczącego i przez przyjęcie świadczenia dać wyraz, że go aprobuje. Nie jest to jednak porozumienie składające się na treść czynności prawnej, lecz jest to porozumienie tylko co do podstawy prawnej świadczenia. Gdyby porozumienie takie miało stanowić czynność prawną, to w razie nieosiągnięcia celu zastosowanie powinny znaleźć przepisy o odpowiedzialności za niewykonanie zobowiązania, a nie przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu. Strony zatem nie muszą zawierać porozumienia (umowy) co do zwrotu świadczenia, skoro zwrot ten możliwy jest na podstawieart. 410 § 2 k.c.
Dla zastosowania omawianej kondykcji istotne jest to, że zarówno świadczący, jak i przyjmujący świadczenie mają świadomość i akceptują cel świadczenia, co zakłada istnienie między nimi porozumienia określanego jako „porozumienie woli” albo „porozumienie co do podstawy prawnej świadczenia” - niebędącego czynnością prawną - z którego wynika, że odbiorca świadczenia otrzymuje świadczenie tylko ze względu na oczekiwany cel (zob. wyroki SN: z(...)stycznia(...)r., IV CKN(...), LexisNexis nr(...); z 17 stycznia(...)r., III CKN(...), LexisNexis nr(...); z 21 czerwca 2011 r., I CSK(...)
,LexisNexis nr(...);(...),
(...)s.(...);(...), w:
(...)s.(...)).
Odnosząc powyższe do niniejszej sprawy stwierdzić należy, że strony nie były w związku partnerskim. Z przesłuchania pozwanej oraz z zeznań świadka,M. P. (2)wynika, że strony od 2008r. darzyły się sympatią, spotykały się, nadto pozwana czyniła dla powoda zakupy leków, umawiała mu wizyty lekarskie. Dodatkowo, sam powód nie twierdził, że strony były parą. Wprawdzie podczas przesłuchania zeznał, iż pozwana odwiedzała go wW., przyjeżdżała po pracy, że dochodziło między stronami do zbliżeń intymnych 2/3 razy w miesiącu, to jednak w czasie informacyjnego wysłuchania podał, że pozwana odwiedziła go 3 razy wW.. W zasadzie powód wskazał, iż miał nadzieję na związek z pozwaną, lecz do realizacji tych oczekiwań nie doszło, gdyż pozwana wpierw wskazywała, że jest za wcześnie na taką rację, a w późniejszym czasie, podkreślała, że dzieci powoda jej akceptują, co jest znaczącą przeszkodą w stworzeniu rodziny. Bezsporne jest nadto, że powód w 2010r. złożył pozwanej propozycje matrymonialną, lecz ta jej nie przyjęła.
Dalej wskazać należy, że brak jest materiału dowodowego, który potwierdzałby wręczenie pozwanej środków pieniężnych w kwotach podanych przez powoda, tj. 30.000 zł., 60.000 zł. 40.000 zł. oraz 70.000 zł. Dowodem takim, o czym była mowa wyżej nie może być lista operacji bankowych (k. 16 – 19v i k. 20 – 23).
Nadto, nagranie rozmowy powoda z pozwaną, które zostało zapisane na płycie DVD, będące przedmiotem oględzin na rozprawie w dniu 17 kwietnia 2018r. (k. 194) również nie stanowi wystarczającego dowodu potwierdzającego wręczenie opisanych wyżej kwot. Z nagrania wynika, że powód ma pretensje do pozwanej, żąda od niej zwrotu pieniędzy i prezentów. Pozwana zaś wypomina powodowi, że wcześniej jej pomagał jak rodzinie, a teraz zachowuje się tak roszczeniowo. Zarzuca powodowi, iż stosuje wobec niej groźby. Rozmowy obu stron prowadzone są w poruszeniu i emocjach. Wprawdzie z treści rozmowy pt. „Mariolka deklaruje że odda pieniądze” wynika, że pozwana mówi do powoda: „Po prostu nie umiałeś zachować się z klasą, pieniądze są dla Ciebie najważniejsze. Nie pożyczałeś mi żadnych pieniędzy, tylko mi je dałeś jako swojej kobiecie, a teraz odwracasz kota ogonem. Nie ma sprawy niech tak będzie. (…) „i po prostu oddam Ci te pieniądze co do złotówki”. Powyższe nagranie dowodzi jednak tego, że strony w poruszeniu i emocjach rozmawiały na temat pieniędzy i prezentów, które powód wcześniej wręczał pozwanej. Brak jest jednak podstaw do kategorycznego stwierdzenia, że powód wręczył pozwanej łącznie kwotę 200.000 zł.
Również zeznania świadka,L.M.są niewystarczające do uznania, że powód wręczył pozwanej kwotę 200.000 zł. Podkreślić należy, żeL.M., to od 2016r. żona powoda. Zatem posiada ona bezpośredni interes w tym, by zeznawać na korzyść powoda – swego męża. Nadto z zeznań świadka wynika, iż odnowiła one relacje z powodem w 2016r., a informacje na temat wręczanych pozwanej środków pieniężnych uzyskała od samego powoda, nie była świadkiem przekazywania tych pieniędzy. Zatem treść powyższych zeznań nie była spontaniczna i obiektywna, przez co sąd odmówił jej wiarygodności.
Nawet gdyby uznać, że powód przekazywał pozwanej środki pieniężne w łącznej kwocie 200.000 zł., to brak podstaw do domagania się ich zwrotu przy zastosowaniu instytucji zart. 410 § 2 k.c.
Brak jest dowodów, które byłyby wystarczające do wnioskowania, że porozumieniem stron objęta była podstawa świadczenia w tym sensie, że odbiorca świadczenia, tj. pozwana znała cel świadczącego, czyli powoda oraz, że przez przyjęcie świadczenia dała wyraz, że go aprobuje.
Z przesłuchania stron wynika bowiem zgodnie, że pozwana nie dała powodowi deklaracji, że stworzy z nim związek. Zwodziła powoda, że taka ewentualność być może wystąpi w przyszłości. Zatem powód, wręczając jej pieniądze powinien był się liczyć się z tym, że pozwana nie stworzy z nim rodziny. Wręczanie środków pieniężnych dotknięte było ryzkiem i powód to ryzyko podjął.
Z resztą twierdzenia powoda dotyczące motywacji przekazywanych środków pieniężnych, w tym podstawy świadczenia, w toku procesu były niespójne. W uzasadnieniu pozwu podał, że kwotę 200.000 zł. pożyczył pozwanej na rozpoczęcie działalności gospodarczej jej córki,M.. Twierdzenia te zostały jednak przez pozwaną skutecznie podważone. Pozwana poprzez zeznania świadka,M. P. (2)wykazała, że jej córka pozyskała środki pieniężne na rozpoczęcie działalności gospodarczej z dotacji z urzędu pracy oraz z pożyczki z inkubatora przedsiębiorczości. Dokumenty przedłożone przez powyższe podmioty tj. umowa z Powiatowym Urzędem Pracy wS.z dnia 29 sierpnia 2011r. (k. 97 – 100), umowa pożyczki z dnia 21 października 2011r. (k. 138 – 141), regulamin pożyczki, (k. 142) oraz dokumenty związane z pożyczką (k. 143 – 150) potwierdziły powyższe. Nadto dodać należy, że twierdzenie o przekazaniu pieniędzy na rozpoczęcie działalności gospodarczej są niewiarygodne również choćby z tego względu, żeM. P. (2)prowadzi sklep zoologiczny od września 2011r., a przekazanie pieniędzy w kwocie 110.000 zł. według twierdzeń powoda, nastąpiło w 2012r.
W toku procesu powód zmienił swe twierdzenia dotyczące celu wręczonych pieniędzy. Podał, że przekazał powódce kwotę 30.000 zł. na remont mieszkania, kwotę 60.000 zł. na spłatę kredytu, a kwotę 110.000 zł. na rozpoczęcie działalności gospodarczej przez córkę pozwanej. Jednocześnie podczas przesłuchania wskazał, że pozwana mówiła, iż potrzebuje na remont, dał jej 30.000 zł. i nie oczekiwał zwrotu tych pieniędzy (k. 219v). Podał, że był jego „gest” wobec pozwanej (k. 220). Co do kwoty 60.000 zł. zeznał, iż pozwana mówiła, że spłaca kredyt i powód po prostu dał jej pieniądze, bo chciał jej pomóc. Również zwrotu tych pieniędzy nie oczekiwał, bo uważał, że założy z pozwaną rodzinę (k. 220). Odnośnie przekazania kwoty 110.000 zł. wskazał, iż chciał pozwanej zrobić przyjemność.
Z przesłuchania powoda można wnioskować, że u podstaw jego motywacji leżała nadzieja, iż stworzy z pozwaną rodzinę, że pozwana zrezygnuje z pracy i przeprowadzi się do powoda doW.. Jednakże po stronie pozwanej brak było wyraźnej deklaracji i obietnicy, na podstawie której powód mógłby oczekiwać realizacji swych planów.
W konsekwencji powyższego sąd uznał, iż między stronami nie było porozumienia, iż podstawą świadczenia przekazania pieniędzy było stworzenie trwałego związku z stron oraz, że pozwana, przyjmując pieniądze od powoda dawała mu odpowiedź, że akceptuje tę podstawę świadczenia.
W konsekwencji powyższego, sąd oddalił powództwo uznając, że nie znajduje ono podstaw również w treściart. 410 k.c.
Na koniec należy wskazać, ze sąd oddalił wniosek pozwanej o dopuszczenie z opinii biegłego sądowego z zakresu fonoskopii na okoliczność wykazania, że załączona płyta DVD nie odzwierciedla rzeczywistego przebiegu rozmowy, nie stanowi całości (k. 54), albowiem bezsporne było, że przedłożone nagrania dotyczyły jedynie części rozmów między stronami. Sąd oddalił wniosek powoda o dopuszczenie dowodu z opinii z dnia 19.12.2017r., tj. sporządzonego stenogramu, (k. 167 – 171), gdyż złożona opinia miała charakter prywatny.
Żądanie zwrotu kwoty 300 zł. tytułem kosztów postępowania pojednawczego w sprawie(...)również nie zasługuje na uwzględnienie. Brak jest podstaw prawnych do obciążenia pozwanej tym wydatkiem powoda. Dlatego też roszczenia jako nieznajdujące podstawy prawnej zostało przez sąd również oddalone.
O kosztach procesu orzeczono na podstawieart. 98 § 1 k.p.c.w zw. z § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. 2015.1800), mając na uwadze okoliczność, że powód przegrał niniejszy spór w całości. Na koszty pozwanej złożyło się wynagrodzenie fachowego pełnomocnika w kwocie 5.400 zł. oraz opłata od udzielonego pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.
Na oryginale właściwy podpis | ```yaml
court_name: Sąd Okręgowy w Słupsku
date: '2018-07-24'
department_name: I Wydział Cywilny
judges:
- Beata Kopania
legal_bases:
- art. 74 § 1 i § 2 k.c.
- art. 98 § 1 k.p.c.
recorder: sekretarz sądowy Małgorzata Bugiel
signature: I C 165/17
``` |
154500000000503_I_ACa_001119_2011_Uz_2012-08-28_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt I ACa 1119/11
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 13 czerwca 2012 r.
Sąd Apelacyjny w Warszawie I Wydział Cywilny w składzie:
Przewodniczący:SSA Edyta Mroczek
Sędziowie:SA Hanna Muras (spr.)
SO (del.) Jolanta Pyźlak
Protokolant:sekr. sąd. Monika Likos
po rozpoznaniu w dniu 13 czerwca 2012 r. w Warszawie
na rozprawie sprawy z powództwa(...) Sp. z o.o.wW.
przeciwkoH. Z. (1)iH. Z. (2)
o zapłatę
na skutek apelacji pozwanych
od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie
z dnia 23 marca 2011 r., sygn. akt I C 18/09
I
uchyla zaskarżony wyrok w punkcie 2 (drugim) co do zasądzonej kwoty 11549,16 (jedenaście tysięcy pięćset czterdzieści dziewięć 16/100) złotych z ustawowymi odsetkami od 12 lutego 2008 r. do dnia zapłaty i w tym zakresie postępowanie umarza;
II
oddala apelację;
III
zasądza solidarnie odH. Z. (1)iH. Z. (2)na rzecz(...) Sp. z o.o.wW.kwotę 2700 (dwa tysiące siedemset) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.
Sygn. akt I ACa 1119/11
UZASADNIENIE
Pozwem z 6 lutego 2008 r.(...) sp. z o.o.wW.wniosła o orzeczenie nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym, że pozwaniH. Z. (1)iH. Z. (2)mają zapłacić solidarnie kwotę 93 560,68 zł. Powód wskazał, że zawarł z pozwanymi umowę leasingu. Zabezpieczeniem zobowiązań z umowy był wystawiony przez pozwanego, a poręczony przez pozwaną weksel gwarancyjny. Wobec braku zapłaty zobowiązań wynikających z umowy powód weksel wypełnił, wezwał pozwanych do wykupu, pozwani nie wykupili weksla.
W dniu 4 marca 2008 r. Sąd Okręgowy w Warszawie wydał nakaz w postępowaniu nakazowym uwzględniający żądanie pozwu w całości (sygn. akt I Nc 17/08).
Pozwani wnieśli zarzuty od nakazu zapłaty, domagając się oddalenia powództwa. Zakwestionowali kwotę zobowiązania wskazując, że z tytułu umowy leasingu zalegają jedynie z zapłatą kwoty 27 260,28 zł.
W odpowiedzi na zarzuty powód wniósł o utrzymanie nakazu zapłaty w mocy co do kwoty 81.425,10 zł, zaś cofnął powództwo w zakresie kwoty 12.135,58 zł - na co pozwani wyrazili zgodę. Odpowiadając na zarzut niezgodności sumy wekslowej z zobowiązaniami wynikającymi z umowy powód wskazał, iż wartość rozliczenia umowy leasingu - 201.036,60 zł pomniejszył o szacunkową wartość przedmiotu leasingu, tj. kwotę 110.000 zł, co dało wynik 96.036,60 zł. Do tej kwoty powód doliczył odsetki ustawowe od kwoty zobowiązania za okres od dnia wypowiedzenia umowy do dnia wypełnienia weksla, tj. za okres 18.05.2007 r. - 14.08.2007 r. w kwocie 2.524,08 zł, co łącznie dało kwotę 93.560,68 zł. Następnie, w związku ze sprzedażą przedmiotu leasingu za kwotę 122.000 zł, powód przeliczył ponownie wartość zobowiązania, uwzględniając wartość niezapłaconych rat leasingowych, odsetki od rat zapłaconych z opóźnieniem, odsetki, podatek od środków transportu za lata 2007 i 2008, co łącznie dało kwotę 82.425,10 zł.
Sąd Okręgowy w Warszawie wyrokiem z dnia 23 marca 2011 r. uchylił nakaz zapłaty z dnia 4 marca 2008 r. (pkt 1.), zasądził odH. Z. (1)iH. Z. (2)solidarnie na rzecz(...) sp. z o.o.wW.kwotę 81.425,10 zł z odsetkami ustawowymi od 12 lutego 2008 r. do dnia zapłaty (pkt 2.), w pozostałym zakresie postępowanie umorzył (3.), a nadto oddalił wniosek pozwanych o wstrzymanie wykonania nakazu zapłaty (4.) oraz orzekł o kosztach postepowania (pkt 5.).
Powyższe orzeczenie zapadło w oparciu o następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne Sądu Okręgowego.
Sąd ustalił, że strony zawarły w dniu 13 listopada 2003 r. umowę leasingu autobusu miejskiegoJ.na okres 60 miesięcy. Opłata wstępna wynosiła 19.310 zł, a rata leasingowa 7.615,86 zł. Strony umówiły się, że zabezpieczeniem umowy będą do kwoty 557.480,95 zł trzy weksle in blanco wystawione przez korzystającego i poręczone przez jego małżonkę, a do kwoty 180.000 zł zabezpieczenie stanowić będzie przewłaszczenie na zabezpieczenie autobusu miejskiegoJ.nr rej . (...). W § 8 strony postanowiły, że ogólne warunki leasingu i załączniki do umowy stanowią integralną część umowy. W załączniku nr 1 do umowy zostały ustalone terminy oraz zasady dokonywania płatności leasingowych. W ogólnych warunkach umowy postanowiono, że finansujący w wypadku zwłoki korzystającego w uiszczeniu rat leasingowych lub innych opłat ma prawo wypełnić weksel złożony przez korzystającego przez wpisanie terminu płatności według swojego uznania - jednak termin przypadać miał nie wcześniej niż czternastego dnia po dacie płatności raty leasingowej lub innego zobowiązania lub wygaśnięcia umowy, klauzuli bez protestu, miejsca płatności i sumy wekslowej. Suma wekslowa winna odpowiadać sumie odsetek za zwłokę w stosunku do rat leasingowych zapłaconych z opóźnieniem, niezapłaconych a wymagalnych rat leasingowych, odsetek za zwłokę w stosunku do niezapłaconych rat leasingowych wyliczonych na dzień płatności weksla, wartości zdyskontowanej i innych opłat obciążających korzystającego i kosztów które zgodnie z umową ponosi korzystający, np. ubezpieczenie przedmiotu leasingu, podatek od środków transportu. Finansujący był uprawniony do wypowiedzenia umowy ze skutkiem natychmiastowym w przypadku, gdy korzystający nie uiścił w terminie 30 dni co najmniej jednej z określonych w umowie kwot, jeżeli zalegał z zapłatą rat leasingowych i odsetek za zwłokę na łączną kwotę równą co najmniej jednej miesięcznej racie leasingowej o więcej niż dwadzieścia dni. W przypadku rozwiązania umowy leasingu z przyczyn wskazanych wyżej, wpłacone raty leasingowe i inne wpłaty z tytułu realizacji umowy nie podlegały zwrotowi, a poniesione przez korzystającego nakłady na przedmiot leasingu przechodziły na rzecz finansującego. Korzystający był zobowiązany do zwrotu przedmiotu leasingu w terminie 7 dni. Finansujący był uprawniony do rozliczenia umowy i dochodzenia od korzystającego kwoty rozliczenia przy wykorzystaniu złożonych zabezpieczeń. Kwota rozliczenia - poza wymagalnymi należnościami takimi jak nie zapłacone, wymagalne raty leasingowe, odsetki za zwłokę w stosunku do rat leasingowych zapłaconych z opóźnieniem, odsetki za zwłokę w stosunku do rat leasingowych nie zapłaconych w ogóle do dnia rozliczenia, inne opłaty i koszty obciążające korzystającego - miała obejmować wartość zdyskontowaną powiększoną o koszty odbioru przedmiotu leasingu. Dalej Sąd ustalił, że w dniu 13 listopada 2003 r.H. Z. (2)wystawił weksel, który został poręczony przezH. Z. (1). Wraz z wekslem została podpisana deklaracja wekslowa, z której wynikało, że weksel stanowi zabezpieczenie należności wynikających zumowy leasingu (...)zawartej pomiędzyH. Z. (2)a(...) sp. z o.o.wW.. W deklaracji strony umówiły się, że spółka ma prawo wypełnić weksel w każdym czasie na sumę 557.481 zł odpowiadającą zobowiązaniom wynikającym z umowy.H. Z. (1)wyraziła zgodę na treść deklaracji.
Sąd ustalił również, że pismem z 18 maja 2007 r.(...) sp. z o.o.wypowiedziała umowę leasingu z 13 listopada 2003 r. wskazując, iż wypowiedzenie następuje z przyczyny niewykonywania zobowiązań wskazanych w § 6 ust. 1 OWU, tj. płatności rat leasingowych w wyznaczonych terminach i wysokości. Następnie, pismem z 6 sierpnia 2007 r.(...) sp. z o.o.wW.zawiadomiłaH. Z. (2)o wypełnieniu weksla na sumę 93.560,68 zł i opatrzeniu go datą płatności 14 sierpnia 2007 r., wzywając jednocześnie pozwanego do wykupu weksla. Pismem z tej samej daty spółka zawiadomiłaH. Z. (1)o wypełnieniu weksla i wezwała ją do wykupu weksla. Finansujący sprzedał przedmiot leasingu za kwotę 122.000 zł netto, a z tytułu przedterminowego rozliczenia umowy wystawił notę obciążeniową na kwotę 50.241,17 zł. Wartość zadłużenia pozwanych wynikającego z umowy leasingu do dnia wypowiedzenia umowy wynosiła 27.771,67 zł. Wartość zadłużenia pozwanych do dnia wypełnienia weksla (06.08.2007 r.) wyniosła 82.759,78 zł.
Sąd Okręgowy wskazał, że nie uwzględnił wniosku dowodowego o przesłuchanie świadkaI. B.zgłoszonego przez stronę pozwaną pismem z 4 stycznia 2010 r. Sąd zauważył, że pozwani przed zamknięciem rozprawy nie popierali tego wniosku, a nadto teza dowodowa nie dotyczyła okoliczności spornej pomiędzy stronami. Nie była bowiem sporna okoliczność rozliczenia umowy leasingu. Pełnomocnik pozwanych nie popierał również wniosku o przesłuchanieH. Z. (2)iW. R.. Nadto, wniosek o przesłuchanieH. Z. (2)został zgłoszony na okoliczność prowadzonych pertraktacji ugodowych, a więc okoliczności nie mającej wpływu na rozstrzygnięcie sprawy. Teza dowodowa dla dowodu z zeznań świadkaW. R.w ogóle nie została zaś wskazana.
Zważywszy na poczynione w sprawie ustalenia faktyczne, Sąd Okręgowy uznał, że powództwo podlegało uwzględnieniu w całości. Sąd zważył, że roszczenie powoda zostało oparte na wekslu in blanco, którego funkcja gwarancyjna wynikała z zawartej umowy leasingu. Pozwani wnosząc zarzuty od nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym podnieśli wprawdzie zarzuty wypełnienia weksla niezgodnie z zawartym porozumieniem, jednak nie wykazali zasadności tego zarzutu. Zdaniem Sądu, z umowy stron w sposób nie budzący wątpliwości wynikały ich prawa i obowiązki w sytuacji rozwiązania umowy za wypowiedzeniem, którego przyczyną było zaleganie korzystającego z zapłatą rat leasingowych. Pozwani w toku postępowania przyznali, że dochodziło do opóźnień w zapłacie tych rat, przyznali również zaległość w kwocie 27.260,28 zł, wynikającą zfaktur (...), biegły zaś potwierdził, iż zaległość na dzień rozwiązania umowy wynosiła 27.771,67 zł. Z powyższego wynika, w ocenie Sądu, że opóźnienie w zapłacie przekraczało znacznie termin dopuszczalnego opóźnienia zapłaty raty leasingowej. W takim wypadku zgodnie z postanowieniami OWU - § 14 ust. 2, finansujący był uprawniony do wypowiedzenia umowy ze skutkiem natychmiastowym. Pozwani nie wskazali, w czym upatrywali niezgodnego z prawem rozwiązania umowy w świetle powołanego zapisu i nie wykazali, aby doszło do nieuzasadnionego rozwiązania umowy.
Następnie Sąd zważył, że umowa stron przewidywała również sposób jej rozliczenia w razie jej wypowiedzenia ze skutkiem natychmiastowym. Pozwani zarzucili powodowi błędne wyliczenie dochodzonego roszczenia. Zarówno jednak zarzut nieuprawnionego wypowiedzenia umowy, jak również zarzut niewłaściwego wyliczenia kwoty zobowiązania wekslowego, nie znalazły oparcia w ustaleniach poczynionych w toku postępowania dowodowego. Pozwani nie przedstawili dowodu zapłaty dochodzonych przez powoda należności. Przedstawione przez nich dowody zapłaty odnosiły się do innych kwot, nie objętych żądaniem pozwu, dotyczących innych okresów rozliczeniowych, zaś przedstawione przez nich dokumenty dotyczyły płatności dokonanych w latach 2004-2006, podczas gdy roszczenie powoda obejmowało należności za lata 2007-2008. Ponadto Sąd uznał, że - wbrew twierdzeniom pozwanych - do dochodzonej przez powoda należności nie została wliczona opłata od wznowienia leasingu, nie doszło do wznowienia umowy.
Pozostałe zarzuty pozwanych, jak wskazał Sąd, zostały przez nich zgłoszone z uchybieniem terminu zakreślonego w§ 3 art. 495 k.p.c., jednak niektóre z nich odnosiły się do istnienia samego dokumentu weksla. Sąd nie podzielił stanowiska pozwanych, wedle którego weksel zabezpieczał jedynie płatność rat leasingowych. Zdaniem Sądu, z brzmienia OWU wynika, iż korzystający złożył weksel dla zabezpieczenia płatności rat leasingowych i innych opłat obciążających korzystającego. Z deklaracji wekslowej wynikało zaś, że weksel stanowił zabezpieczenie ogółu należności wynikających z umowy leasingu, a spółka miała prawo wypełnić weksel w każdym czasie na sumę 557.481 zł, odpowiadającą zobowiązaniom wynikającym z umowy. Dalej Sąd zważył, że powód, wnosząc pozew o zapłatę, złożył weksel w oryginale podpisany przez pozwanego oraz jego małżonkę jako poręczyciela wekslowego. Te same podpisy widnieją też na deklaracji wekslowej. Przedstawiony dokument spełniał, w ocenie Sądu, wymogiprawa wekslowegookreślone w art. 1 dekretu z 28 kwietnia 1936 r. Pozwani, broniąc się przed żądaniem zapłaty, nie wykazali zaś - stosownie do treści art. 10 dekretu, aby przedstawiony weksel został wypełniony niezgodnie z porozumieniem. Z umowy leasingu oraz z opinii biegłego wynika zaś prawidłowe ustalenie sumy wekslowej przez powoda. Sąd zważył, że w świetle opinii biegłego, zobowiązanie pozwanych wynosiło w dacie wypełnienia weksla 82.759,78 zł. Powód wypełnił wprawdzie weksel na kwotę 93.560,68 zł, jednak cofnął pozew co do kwoty 12.135,58 zł. popierając żądanie co do kwoty 81.425,10 zł. Mając to na uwadze, Sąd Okręgowy uchylił w całości nakaz zapłaty i zasądził na rzecz powoda kwotę 81.425,10 zł wraz z odsetkami od 12 lutego 2008 r. -czyli od daty wniesienia pozwu, uznając przy tym, iż pozwani już od daty otrzymania wezwania do wykupu weksla pozostawali w opóźnieniu w spełnieniu świadczenia.
Sąd umorzył postępowanie w zakresie w jakim powód cofnął pozew za zgodą pozwanych na podstawieart. 355 § 1 k.p.c.Jednocześnie Sąd oddalił wniosek pozwanych o wstrzymanie wykonania nakazu zapłaty, uznając, że nie wykazali oni, ani nawet nie uprawdopodobnili, aby mogli ponieść nieodwracalną lub niepowetowaną szkodę na skutek wykonania nakazu zapłaty.
O kosztach postępowania Sąd Okręgowy orzekł zgodnie z zasada odpowiedzialności za wynik procesu.
Apelację od powyższego wyroku wywiedli pozwani, zaskarżając orzeczenie Sądu pierwszej instancji w pkt 2., 4. oraz 5., zarzucili:
1
naruszenieart. 485 k.p.c.poprzez przyjęcie, że nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym z załączonymi dokumentami w postaci weksla i kwoty zdyskontowanej jest możliwy do wydania w postępowaniu nakazowym i uwzględnienie powództwa,
2
naruszenieart. 70915k.c.poprzez przyjęcie, że kwota zdyskontowana w wysokości 50.000 zł jest kwotą , która wynika ze zobowiązania wekslowego i była możliwa do ustalenia na etapie podpisania weksla oraz wydania nakazu zapłaty,
3
naruszenieart. 495 § 2 i 3 k.p.c.(w tym zakresie na rozprawie apelacyjnej zarzut został sprostowany przez pełnomocnika pozwanych) poprzez przyjęcie, że uzasadnienie roszczenia objętego wekslem jest możliwe po wydaniu nakazu zapłaty,
4
naruszenie art. 1 dekretu z 28.04.1936 r. prawo wekslowe i czekowe poprzez przyjęcie, że wystawiony przez pozwanych weksel spełniał warunki oraz przesłanki ustawowe weksla,
5
naruszenie paragrafu 4 ust. 6 ogólnych warunków umowy leasingu poprzez przyjęcie, że inne kwoty niż raty leasingowe, a zwłaszcza kwota zdyskontowana była zabezpieczona wekslem in blanco.
W konkluzji skarżący wnieśli o uchylenie wyroku pierwszoinstancyjnego w zaskarżonej części i oddalenie powództwa w tym zakresie, względnie o przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, a nadto o obciążenie powoda kosztami postępowania za obie instancje, w tym kosztami zastępstwa procesowego.
W odpowiedzi na apelację powód wniósł o oddalenie apelacji oraz zasądzenie od pozwanych na jego rzecz kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego.
Na rozprawie w Sądzie Apelacyjnym w Warszawie dniu 13 czerwca 2012 r. powód cofnął powództwo co do kwoty 11.549,16 zł, wskazując, że kwota ta została wyegzekwowana od pozwanych. Pozwani wyrazili zgodę na cofnięcie powództwa w tej części.
Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:
Apelacja w większości okazała się niezasadna.
Na wstępie zaznaczyć wypada, że Sąd Apelacyjny w pełni aprobuje ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Okręgowy i przyjmuje je za własne. W apelacji skarżący nie podnieśli zresztą zarzutu błędnych ustaleń faktycznych, a spór w niniejszej sprawie koncentrował się głównie wokół zagadnień prawnych.
Uchylenie wyroku Sądu Okręgowego co do zasądzonej kwoty 11.549,16 zł i umorzenie postępowania w tym zakresie podyktowane było tym, że powód w postępowaniu apelacyjnym cofnął powództwo co do wyżej wskazanej kwoty, a pozwani wyrazili na to zgodę. Sąd odwoławczy nie znalazł podstaw, aby uznać, że cofnięcie pozwu w okolicznościach sprawy było niedopuszczalne w świetle wskazańart. 203 § 4 k.p.c.w zw. zart. 391 § 1 k.p.c.Co do kwoty 11.549,16 zł apelacja okazała się zatem skuteczna w tym tylko sensie, że skuteczne cofnięcie powództwa w tym zakresie nastąpiło w toku postępowania odwoławczego, w wyniku czego zaskarżony wyrok w tej części został uchylony na podstawieart. 386 § 3 k.p.c.– pkt 1. sentencji wyroku.
W pozostałym zakresie apelacja nie była zasadna. Odnosząc się do zarzutów apelacyjnych, w pierwszej kolejności należało zbadać te dotyczące przepisów procedury. Skarżący w tym zakresie podnieśli, że Sąd pierwszej instancji uchybiłart. 485 k.p.c.orazart. 495 § 2 i 3 k.p.c.Naruszenia pierwszego z powyższych przepisów autor apelacji upatrywał w tym, że Sąd Okręgowy, zgodnie z żądaniem pozwu, wydał przeciwko pozwanym nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, mimo że – zdaniem skarżących – nie było ku temu podstaw. Zarzut ten należało uznać za chybiony. Przede wszystkim na obecnym etapie postępowania nie ma istotnego znaczenia fakt, czy w świetle przepisuart. 485 k.p.c.istniały wystarczające podstawy do wydania w niniejszej sprawie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym, czy też nie, skoro zaskarżonym wyrokiem Sąd Okręgowy w punkcie pierwszym uchylił ten nakaz w całości. Niezależnie zaś od powyższego, wbrew stanowisku skarżących, zdaniem Sądu Apelacyjnego, w niniejszej sprawie zostały spełnione przesłanki do wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym uwzględniającego w całości żądanie pozwu. Zwłaszcza wypada zauważyć, że pozew opiewał na kwotę główną równą sumie wekslowej wskazanej w załączonym do pozwu wekslu, weksel ten zaś odpowiadał wszelkim wymogom określonym w przepisach prawa, w tym zwłaszcza wart. 1 ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 r. Prawo wekslowe(Dz. U. z 1936 r. Nr 37, poz. 282, ze zm.) – o czym szerzej w dalszej części rozważań, a pozwani jako dłużnicy wekslowi zostali prawidłowo wezwani do wykupienia tego weksla.
Nie znajdował uzasadnienia również zarzut naruszeniaart. 495 § 2 i 3 k.p.c., które polegać miało na przyjęciu przez Sąd pierwszej instancji, że uzasadnienie przez powoda roszczenia objętego wekslem jest możliwe po wydaniu nakazu zapłaty. Zarzut naruszeniaart. 495 § 2 k.p.c.należy ocenić jako całkowicie chybiony, bowiem powód w toku niniejszego postępowania nie modyfikował powództwa poprzez wystąpienie z nowym roszczeniem. Przepisem regulującym prekluzję materiału procesowego w postępowaniu nakazowym w stosunku do obu stron postępowania - w stanie prawnym obowiązującym przed nowelizacją z dnia 16 września 2011 r. (Dz.U. z 2011 r. Nr 233, poz.1381) - byłart. 495 § 3 k.p.c., który stanowił, że okoliczności faktyczne, zarzuty i wnioski dowodowe niezgłoszone w pozwie albo w piśmie zawierającym zarzuty od nakazu zapłaty mogą być rozpoznawane jedynie wtedy, gdy strona wykaże, że nie mogła z nich skorzystać wcześniej lub gdy potrzeba ich powołania wynikła później, nadto zaś powód może powołać nowe fakty i dowody w terminie tygodnia od dnia doręczenia mu pisma pozwanego zawierającego zarzuty. W świetle powyższego nie ma zatem racji autor apelacji, twierdząc że powód co do zasady nie był uprawniony do podniesienia w późniejszych pismach procesowych okoliczności uzasadniających wysokość dochodzonego roszczenia, których nie wskazał uprzednio w pozwie. W zarzutach od nakazu zapłaty pozwani podnieśli, że zadłużenie ich z tytułu zawartej z powodem umowy leasingowej na dzień 4 marca 2008 r. wynosiło 27.260,28 zł, a nie 93.560,68 zł, na którą to kwotę został wypełniony weksel. Odpis tego pisma został powodowi doręczony w dniu 24 sierpnia 2009 r., zaś w dniu 31 sierpnia 2009 r. – a zatem z zachowaniem ustawowego terminu 7 dni - powód złożył odpowiedź na zarzuty, gdzie przedstawił Sądowi, w jaki sposób wyliczył kwotę zobowiązania pozwanych wpisaną w wekslu, a nadto przedstawił szereg dowodów z dokumentów na potwierdzenie wysokości swoich roszczeń, w tym zwłaszcza: odpis umowy leasingu zawartej z pozwanym wraz z załącznikami i OWU, odpis oświadczenia o wypowiedzeniu leasingu oraz dokumenty finansowe, w tym fakturę wystawioną w związku ze sprzedażą przedmiotu leasingu po rozwiązaniu umowy. W świetleart. 495 § 3 in fine k.p.c.powód bez wątpienia był uprawniony do powołania w odpowiedzi na zarzuty nowych twierdzeń i dowodów - także takich, które wykraczały poza istotę zobowiązania wekslowego, a związane były ze stosunkiem podstawowym łączącym strony. Na marginesie nadto wypada w tym miejscu zaznaczyć, że nakaz zapłaty z dnia 4 marca 2008 r. został uchylony dopiero zaskarżonym obecnie wyrokiem. Nie jest zatem tak, jak twierdzi autor apelacji, że po uchyleniu tego nakazu zapłaty toczyło się postępowanie dowodowe, obejmujące między innymi wydanie opinii przez biegłego.
Innych zarzutów procesowych skarżący nie podnieśli. Należy zaś przypomnieć, że sąd drugiej instancji w świetleart. 378 § 1 k.p.c.rozpoznaje apelację tylko w jej granicach, co oznacza zarówno rozpoznanie jej w granicach zaskarżenia, jak i w granicach zarzutów prawa procesowego. Te ostatnie, w przeciwieństwie do zarzutów naruszenia prawa materialnego, wiążą bowiem sąd odwoławczy (tak Sąd Najwyższy zwłaszcza w uchwale siedmiu sędziów z dnia 31 stycznia 2008 r., sygn. akt III CZP 49/07, OSNC z 2008 r., z. 6, poz. 55).
Nieuzasadnione były również podniesione w apelacji zarzuty naruszenia prawa materialnego. W tym zakresie apelacja stanowi w istocie powtórzenie argumentacji pozwanych reprezentowanej przez nich w postępowaniu pierwszoinstancyjnym, do której w zasadzie odniósł się już Sąd Okręgowy. Wbrew odmiennemu stanowisku skarżących, Sąd Okręgowy prawidłowo ocenił weksel przedstawiony przez powoda, uznając, że został on sporządzony i wypełniony zgodnie z wymogamiprawa wekslowego, a zatem jest ważny. Pozwani bezskutecznie podjęli w tym zakresie polemikę z ustaleniami Sądu pierwszej instancji. Skarżący nie mają racji, wywodząc, że na przedmiotowym wekslu nie widnieją ich podpisy, a jedynie dane osobowe. Nie budzi bowiem wątpliwości, że dokument ten opatrzony jest zarówno podpisem pozwanego zawierającym jego pełne imię i nazwisko, jak i podpisem pozwanej – także w formie obejmującej imię i nazwisko. Nie ma podstaw, aby uznać, że nie są to ważne podpisy w rozumieniuprawa wekslowego(por. odnośnie prawidłowości podpisu złożonego na wekslu zwłaszcza uchwałę 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 30 grudnia 1993 r., sygn. akt III CZP 146/93, OSNC z 1994 r/. z. 5, poz. 94). Nadto wypada zauważyć, że na deklaracji wekslowej pozwani złożyli swoje podpisy w takiej samej postaci jak na samym wekslu. Okoliczność, że pozwany na tym dokumencie oprócz tego złożył również podpis w formie skróconej (po prawej stronie) nie ma tu istotnego znaczenia. Podobnie też fakt, że pozwana takiego skróconego podpisu nie złożyła, nie wpływa na ważność ani samego weksla, ani deklaracji wekslowej. Bez znaczenia jest również to, że pozwana złożyła podpis jedynie po lewej stronie dokumenty deklaracji, nie zaś po prawej stronie nad słowami „podpis(y) poręczyciel(i) adres i pieczęć firmowa” - nie zmienia to bowiem faktu, że pozwana podpisała się pod treścią deklaracji wekslowej. Na marginesie wypada w tym miejscu zaznaczyć, że w toku niniejszego postępowania pozwani na licznych pismach procesowych również składali podpisy w formie pełnego imienia i nazwiska.
Okoliczność, że na wekslu oprócz podpisu pozwani podali inne swoje dane, w szczególności adres, nie ma żadnego znaczenia z punktu widzenia ważności podpisów oraz samego weksla. Podanie tego rodzaju dodatkowych danych nie jest wprawdzie wymagane przez przepisyprawa wekslowego, jednocześnie jednak żaden przepis nie wyłącza takiej możliwości, zaś z punktu widzenia posiadacza weksla, jest to nawet wskazane (por. w tym zakresie m.in. I. Heropolitańska,Prawo wekslowei czekowe. Praktyczny komentarz, LEX, 2011).
Niezasadnie pozwani podnosili również, że druk weksla wypełnionego przez powoda opiewał na kwotę 10.000 zł, co miałoby świadczyć o nieważności zobowiązania wekslowego. W orzecznictwie i doktrynie nie budzi wątpliwości, że uuzupełnienie weksla ponad kwotę wskazaną na blankiecie urzędowym nie wpływa na jego ważność (tak chociażby wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 grudnia 2002 r., sygn. akt II CKN 1075/00, LEX nr 75357), a rodzić może ewentualnie konsekwencje karno-skarbowe, jeżeli nie uiszczono opłaty skarbowej w wymaganej wysokości.
Bezzasadnie skarżący wskazywali także, że przedstawiciel powoda nie miał umocowania do podpisania deklaracji wekslowej. Nawet gdyby tak było w istocie, okoliczność ta nie miałaby żadnego wpływu na ważność weksla oraz zasadność roszczenia pozwu. Po pierwszeart. 10 prawa wekslowegonie wymaga żadnej szczególnej formy porozumienia wekslowego (tak m.in. orzeczenia Sądu Najwyższego: z dnia 28 maja 1998 r., III CKN 531/97, OSN 1999, nr 1, poz. 13; z 23 października 2001 r., I CKN 19/01, LEX nr 52712; wyrok SA w Warszawie z dnia 19 listopada 1999 r., I ACa 775/99, OSA 2001, z. 7–8, poz. 37), po drugie w praktyce najczęściej w formie pisemnej składa oświadczenie wystawca weksla lub akceptant, a odbiorca weksla wyraża swoją wolę w sposób dorozumiany, zwłaszcza zaś nie musi podpisywać deklaracji (tak też I. Heropolitańska, ibidem).
Jak trafnie wskazał Sąd Okręgowy, pozwani nie zdołali też wykazać, że weksel przedstawiony przez powoda, wystawiony przez pozwanego in blanco, został wypełniony niezgodnie z postanowieniami deklaracji wekslowej. I w tym zakresie skarżący w apelacji powtórzyli argumenty podnoszone w postępowaniu pierwszoinstancyjnym, które analizował już i ocenił Sąd Okręgowy. Zbędne wydaje się w tym miejscu powtarzanie prawidłowego wywodu zawartego w uzasadnieniu skarżonego wyroku. Wystarczy jedynie wskazać, że treść deklaracji wekslowej nie pozostawia żadnych wątpliwości co do tego, że powód był uprawniony do wypełnienia wystawionego przez pozwanego weksla na kwotę odpowiadającą wszelkim zobowiązaniom pozwanego wynikających z zawartej z powodem umowy leasingu z dnia 13 listopada 2003 r., a nie tylko – jak twierdzą obecnie pozwani – tylko na kwotę odpowiadająca sumie nie uiszczonych, zaległych rat leasingowych. Powyższe wynika również z § 4 OWU do umowy leasingu zawartej przez pozwanego z powodem, zwłaszcza zaś wyraźnie wymienia się tu „wartość zdyskontowaną”, której uwzględnienie w kwocie wpisanej na wekslu przede wszystkim skarżący kwestionowali.
W tym miejscu należy również wskazać, że – wobec jednoznacznego brzmienia § 4 OWU - skarżący niezasadnie zarzucali Sądowi Okręgowemu niewłaściwą wykładnię tego postanowienia umownego, która polegać miała na przyjęciu, że weksel in blanco wystawiony przez pozwanego zabezpieczał oprócz rat leasingowych także inne świadczenia, w tym zwłaszcza kwotę zdyskontowaną. Zarzut ten jest chybiony, a nadto został on wadliwie skonstruowany. Jeżeli bowiem autor apelacji stał na stanowisku, że Sąd pierwszej instancji dokonał nieprawidłowej wykładni § 4 OWU, to należało podnieść zarzut naruszeniaart. 65 § 1 i 2 k.c.Dokonanie wykładni woli stron umowy należy bowiem do zakresu stosowania przez sąd prawa materialnego – zwłaszczaart. 65 k.c., natomiast postanowienia wzorca umownego nie należą do powszechnie obowiązujących przepisów prawa materialnego, których naruszenia mógłby dopuścić się sąd powszechny dokonujący ich wykładni.
Nie znajdował uzasadnienia również zarzut naruszeniaart. 70915k.c.Przepis ten stanowi, że w razie wypowiedzenia przez finansującego umowy leasingu na skutek okoliczności, za które korzystający ponosi odpowiedzialność, finansujący może żądać od korzystającego natychmiastowego zapłacenia wszystkich przewidzianych w umowie a niezapłaconych rat, pomniejszonych o korzyści, jakie finansujący uzyskał wskutek ich zapłaty przed umówionym terminem i rozwiązania umowy leasingu. Z przepisu tego wynika zatem, że korzystający jest w takiej sytuacji zobowiązany nie tylko do uiszczenia zaległych rat leasingowych, ale – na żądanie finansującego - wszystkich nie uiszczonych dotąd rat leasingowych, a więc także tych, których termin płatności przypadał po rozwiązaniu umowy (tak też K. Kopaczyńska-Pieczniak, [w:] A. Kidyba (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania - część szczególna, LEX, 2010). W okolicznościach niniejszej sprawy powód miał zatem prawo domagać się zapłaty (i objąć sumą wekslową) równowartości także tych rat leasingowych, których termin płatności przypadał po dacie wypowiedzenia umowy. Powód, zgodnie z dyspozycjąart. 70915k.c., pomniejszył dochodzoną od pozwanych kwotę o cenę uzyskaną z tytułu sprzedaży przedmiotu leasingu, a ostatecznie żądana przez niego kwota została wyliczona zgodnie z postanowieniami umowy stron i OWU oraz z przepisami regulującymi umowę leasingu. Okoliczność, że kwota roszczenia ostatecznie dochodzonego przez powoda była mniejsza niż suma wekslowa nie miała żadnego znaczenia dla oceny zasadności roszczenia. Oznacza to tylko tyle, że powód zrezygnował z dochodzenia tej części roszczenia, która jego zdaniem nie znajdowała uzasadnienia w stosunku podstawowym.
Sąd odwoławczy z urzędu, niezależnie od podniesionych w apelacji zarzutów, zbadał, czy w postępowaniu pierwszoinstancyjnym nie doszło do naruszenia innych – poza podniesionymi w apelacji - przepisów materialnoprawnych, lecz takich uchybień nie stwierdził.
Z uwagi na powyższe, stanowisko skarżących wyrażone w apelacji nie zasługiwało na uwzględnienie i nie mogło doprowadzić do podważenia wyroku Sądu Okręgowego – poza tą częścią, w której wyrok ten został uchylony na skutek częściowego cofnięcia powództwa. Z tych względów Sąd Apelacyjny na podstawieart. 385 k.p.c.orzekł jak w pkt. 2.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono w pkt. 3. na podstawieart. 98 § 1 i 3 k.p.c.w zw. zart. 99 k.p.c.w zw. zart. 391 § 1 k.p.c.– zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Okoliczność, że ostatecznie apelacja pozwanych okazała się w pewnym zakresie skuteczna – w tym sensie, że doprowadziła do częściowego uchylenia zaskarżonego wyroku przez Sąd odwoławczy, nie miała wpływu na ocenę, która ze stron wygrała postępowanie apelacyjne. Powód oświadczył bowiem, że cofnięcie powództwa co do kwoty 11.549,16 zł wynikało z tego, że kwota ta została od pozwanych wyegzekwowana. Pozwani temu nie zaprzeczyli, co więcej – twierdzenia powoda znajdują tu potwierdzenie w treści pisma procesowego pozwanych z dnia 6 czerwca 2012 r. W świetle powyższego, należało uznać, że powód wygrał niniejsze postępowanie apelacyjne w całości, a zatem na jego rzecz Sąd Apelacyjny zasądził solidarnie od pozwanych zwrot kosztów procesu za druga instancję, które sprowadzały się do wynagrodzenia pełnomocnika. Wysokość wynagrodzenia obliczono na podstawie § 6 pkt 6 w zw.§ 12 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu(Dz. U. Nr 163, poz.1349 ze zm.). | ```yaml
court_name: Sąd Apelacyjnyw Warszawie
date: '2012-06-13'
department_name: I Wydział Cywilny
judges:
- Edyta Mroczek
- Jolanta Pyźlak
- Hanna Muras
legal_bases:
- art. 495 § 3 in fine k.p.c.
- art. 65 § 1 i 2 k.c.
- art. 1 ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 r. Prawo wekslowe
- § 12 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002
r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa
kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu
recorder: sekr. sąd. Monika Likos
signature: I ACa 1119/11
``` |
155020200002012_IV_RC_001066_2014_Uz_2015-05-15_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt IV RC 1066/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 27 kwietnia 2015r.
Sąd Rejonowy w Wałbrzychu, Wydział IV Rodzinny i Nieletnich
w składzie:
Przewodniczący SSR Elżbieta Durko
Protokolant Dagmara Pantol
po rozpoznaniu w dniu 16.04.2015r. w Wałbrzychu
na rozprawie sprawy z powództwaG. F.
przeciwkoD. F. (1)i(...)
o ustalenie, że obowiązek alimentacyjny ustał
I
ustala, że obowiązek alimentacyjny powodaG. F.wobec pozwanego(...)ustalony wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Katowicach w dniu 28.08.2008r. w sprawie sygn. akt V ACa 251/08 zmieniający wyrok Sądu Okręgowego w Gliwicach z dnia 30.01.2008r. w sprawie sygn. akt IRC 2217/05 ustał z dniem 01 grudnia 2014r.
II
oddala powództwo na rzecz pozwanegoD. F. (2);
III
koszty procesu wzajemnie znosi.
Sygn. akt IVRC 1066/14
UZASADNIENIE
PowódG. F.wniósł pozew skierowany przeciwko swoim synom, pozwanymD. F. (2)i(...)o ustalenie, że obowiązek alimentacyjny wygasł z dniem
01 grudnia 2014r.
W uzasadnieniu pozwu wskazał, iżD. F. (2)w dniu 06.07.2014r. skończy 29 lat. Skończył też pobieranie nauki uzyskując tytuł technika spedytora oraz zdobył kwalifikacje technika obsługi ruchu turystycznego. Natomiast(...)w dniu 01.06.2014r. skończył 22 lata, ma ukończone zaocznie studia licencjackie- filologia niemiecka. Obaj synowie nie kontynuują już nauki i posiadają kwalifikacje zawodowe stwarzające im możliwość zarobkowania, jednakże nie czynią żadnych starań w celu znalezienia zatrudnienia, egzystując jedynie na alimentach otrzymywanych od powoda.D. F. (2)posiada dom wR., który kilka lat temu zakupił i wyremontował mu powód. Z najmu tego domu osiąga dochód w wysokości 1200zł miesięcznie. Obaj pozwani zamieszkują wspólnie z matką, która posiada znaczny majątek albowiem z tytułu podziału majątku otrzymała już 2.000.000zł a do końca 2014r. ma otrzymać jeszcze kwotę 1.000.000zł. Matka pozwanych mieszka wspólnie z mężem, który pobiera 3000euro emerytury. Posiadają w Polsce dom oraz w Niemczech mieszkanie. Powód natomiast prowadzi działalność gospodarczą- firmę eksportową. Oprócz pozwanych ma na utrzymaniu konkubinę oraz dwoje małoletnich dzieci. Znaczną cześć uzyskiwanych dochodów z tytułu zatrudnienia inwestuje w rozwój swojej firmy. Obecnie z uwagi na zły stan zdrowia, cierpi na chorobę wieńcową serca, zgodnie z zaleceniem lekarza zamierza zmienić tryb życia i wycofać się z dotychczasowej pracy.
Pozwani wnieśli o oddalenie powództwa w całości.D. F. (2)podniósł , iż jest osobą chorą, u której zdiagnozowano schizofrenię paranoidalną. Jest osobą niepełnosprawną w stopniu znacznym, wymaga stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji, jest całkowicie niezdolny do pracy. Natomiast(...)podniósł, iż po ukończeniu studiów licencjackich w specjalności filologia niemiecka kontynuuje naukę na dwuletnich studiach magisterskich na kierunku filologia ze specjalnością filologia germańska. Ma stwierdzoną dysleksję, dysortografię, dysgrafię co w związku z kontynuowaniem nauki wymaga od niego zwiększonego wysiłku, a także znacznie dłuższego czasu w zakresie przyswajania materiału. Aby mieć jak najczęstszy kontakt z językiem niemieckim często przebywa na terenie Niemiec w mieszkaniu udostępnionym przez obecnego męża matki. Dodatkowo charakter jego pracy magisterskiej wymaga od niego konieczności korzystania z opracowań znajdujących się w bibliotekach przede wszystkim niemieckich w tym opracowań pisanych tzw. pismem gotyckim, bowiem tematem jego pracy są „Początki rozwoju górnictwa na terenieW.i okolic”. Czas poświęcony na naukę i pisanie pracy magisterskiej uniemożliwia mu pozostawanie w zatrudnieniu. Dodatkowo w zakresie specjalizacji filologii germańskiej pobiera nauki w kierunku podspecjalizacji w zakresie profilu tłumaczeniowego.
Sąd ustalił następujący stan faktyczny:
PowódG. F.jest ojcem pozwanychD. F. (2)i(...).
/bezsporne/
Wyrokiem z dnia 30 stycznia 2008r. w sprawie sygn. akt I RC 2217/05 Sądu Okręgowego w Gliwicach częściowo zmienionym wyrokiem z dnia 28 sierpnia 2008r. w sprawie sygn. akt V ACa 251/08 Sądu Apelacyjnego w Katowicach małżeństwoG. F.iB. F.zostało rozwiązane przez rozwód, władza rodzicielska nad małoletnim wówczas(...)została powierzona matceB. F.,G. F.zobowiązany został do łożenia na rzecz małoletniego wówczas(...)alimentów w kwocie po 3000zł miesięcznie.
Powód prowadził wówczas firmę jako osoba fizyczna. Dochód firmy w rozliczeniu majątkowym za 2007rok wyniósł ponad 1.000.000zł. Powód z dochodu brał kwotę 8000zł miesięcznie, z której opłacał alimenty na synów w kwocie 2100zł, kwotę 2000zł przeznaczał na utrzymanie siebie, resztę przeznaczał na rozwój firmy. Utrzymywał także niepracującą konkubinę wraz z jej małoletnim dzieckiem, na które otrzymywała ona alimenty w kwocie po 300zł miesięcznie.
Pozwany(...)miał wówczas 14 lat, uczęszczał do kl.(...)Prywatnego wW.. Pozostawał pod opieką psychologa szkolnego, uczęszczał także na specjalistyczną terapię w PoradniP.-Pedagogicznej z uwagi na jego stan emocjonalny. Stwierdzono u niego dysortografię i dysgrafię. Zamieszkiwał wspólnie z matką, jej konkubentem oraz pełnoletnim bratemD. F. (2). Matka pozwanego nie pracowała zawodowo, pracowała przez pewien okres czasu podczas trwania małżeństwa. Pozostawała na całkowitym utrzymaniu konkubentaL.J., który miesięcznie otrzymywał emeryturę w kwocie 2500 euro. Powód początkowo przekazywał na utrzymanie synów i powódki kwotę 4000zł a od listopada 2007r. przekazywał 1000zł tytułem alimentów na małoletniegoD.. Na mocy ugody sądowej zawartej przez Sąd Rejonowy w Wałbrzychu z dnia 7 listopada 2007r. powód przekazywał także kwotę 1100zł miesięcznie na utrzymanie pełnoletniego synaD. F. (2).D.z zakupionego przez powoda domu pod wynajem osiągał także dochód w wysokości 1200zł miesięcznie.
Dowód: - akta Sądu Okręgowego w Gliwicach sygn. akt I RC 2217/05
Wyrokiem z dnia 12 listopada 2009r. w sprawie sygn. akt IVRC 111/09 Sądu Rejonowego w Wałbrzychu zmienionym wyrokiem z dnia 25 lutego 2010r. w sprawie sygn. akt II Ca 45/10 zobowiązano powodaG. F.do łożenia na rzecz pozwanegoD. F. (2)alimentów w kwocie po 1400zł miesięcznie.
Powód prowadził wówczas firmę eksportową o nazwie(...). Swoją sytuację majątkową i zarobkową oceniał jako dobrą. Z zeznań podatkowych za lata 2007 i 2008 wynikało, że jego dochód roczny przekraczał kwoty 2.000.000zł. Ze związku konkubenckiego miał dwoje dzieci w wieku 2 lat i dwóch miesięcy. Na utrzymanie swojej rodziny przeznaczał około 10.000zł. Nadal alimentował drugiego syna z małżeństwa kwotą 3000zł.
PozwanyD. F. (2)miał wówczas 24 lata. Zdobył kwalifikacje w zakresie technika obsługi ruchu turystycznego oraz technika spedytora. Był słuchaczem Liceum Ogólnokształcącego dla Dorosłych(...)w celu zdania matury. Pozostawał pod opieką poradni zdrowia psychicznego. W 2009r. uzyskał orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności ze wskazaniami do zatrudnienia w warunkach pracy chronionej. Nadal posiadał nieruchomość, która była wynajmowana za kwotę 1200zł miesięcznie. Zamieszkiwał wspólnie z matką, bratem i mężem matki. Matka pozwanego nie pracowała zawodowo, była na utrzymaniu swojego męża, od którego otrzymywała 2500 euro na utrzymanie rodziny.
Dowód: - akta Sądu Rejonowego w Wałbrzychu sygn. akt IVRC 111/09
Powód nadal prowadzi działalność gospodarczą, która zajmuje się eksportem. Prowadzi firmę pod nazwą(...). Ponadto ma udziały wfirmie (...) Sp. z o.o.wT., gdzie zatrudnionych jest ponad 80 osób. Obie te firmy są ze sobą związane. Posiada jeszcze jeszcze udziały wfirmach (...)i Dom-C., jest to po około 80% udziałów w każdej firmie. Wfirmie (...)jest prezesem, ale zajmuję się nią jego zastępca. Wartość firm w kapitale stanowi kilkanaście milionów złotych, zyski firm są rzędu kilkuset tysięcy. W zeznaniu podatkowym PIT-36L za rok 2013 powód wykazał dochód w wysokości 3.979.483,36zł. Swój dochód miesięczny powód określił na kwotę 10.000zł. Pozostałe pieniądze inwestuje w firmy.
Powód choruje przewlekle na chorobę niedokrwienną serca. Jest po licznych angioplastykach wieńcowych z inplantacją stentów. Wielokrotnie przebywał w Oddziale Kardiologii. W tym czasie nie był w stanie wykonywać w pełni czynności zawodowych. Ze względu na działalność gospodarczą zrezygnował z proponowanych zwolnień lekarskich i pobytów w Oddziale(...)Kardiologicznej. Pozostaje w stałym leczeniu kardiologicznym, na swoje leczenie wydaje około 200-300zł miesięcznie.
Powód pozostaje w dalszym ciągu w związku konkubenckim zE. A., prowadzą wspólne gospodarstwo domowe.(...)z tego związku są obecnie w wieku 8 i 6 lat. Jego konkubina pracuje jako pielęgniarka na ½ etatu za wynagrodzeniem 1000zł miesięcznie. Konkubina z pierwszego związku ma córkę w wieku 18 lat, na jej rzecz ma zasądzone alimenty w kwocie po 400zł miesięcznie. Pozwany zajmuje dom wP., który stanowi jego własność, jego konkubina wraz z dziećmi zajmuje dom wR., który stanowi własność konkubiny. Wartość domu wP.stanowi kwotę około 600.000-700.000zł. Wydatki związane z utrzymaniem domu wP.to: energia elektryczna 1500zł rocznie, gaz w zimie 1200-1300zł a w okresie letnim kilkaset złotych, woda 200zł co trzy miesiące, podatek od nieruchomości 900zł rocznie. Dom nie jest ubezpieczony. Pozwany przekazuje konkubinie na utrzymanie kwotę 10.000zł na dwa miesiące oraz opłaca media w wysokości około 500zł.
Powód poza alimentami nie pomaga w innych sposób pozwanym. Nie ma z synami dobrych relacji, uważa że są oni nastawiani przez ich matkę. Obecnie stara się wycofywać z pracy, bo czuje że jego czas już minął. Chciałby przekazać swój interes dorosłemu synowi, ale jak twierdzi takiego syna nie ma.
Dowód: - karty informacyjne leczenia szpitalnego k. 17,41-43
- kserokopia porady kardiologicznej k. 40
- zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku
podatkowym 2013 k. 44-45
- przesłuchanie powoda k. 81-83
PozwanyD. F. (2)obecnie ma 29 lat. Od 16 r.ż. jest leczony na schizofrenię paranoidalną. Orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności z dnia 17.07.2014r. został zaliczony do znacznego stopnia niepełnosprawności do dnia 31.07.2016r. Wymaga uczestnictwa w terapii zajęciowej, korzystania z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji, konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji. Jest całkowicie niezdolny do pracy do 31.10.2015r. Pobiera rentę w wysokości około 650zł. Pozostaje w stałym leczeniu psychiatrycznym, raz w roku korzysta z opieki dziennego oddziału psychiatrycznego, jest to opieka od poniedziałku do piątku do godzin popołudniowych. W razie nasilenia choroby – jesień, wiosna pozostaje pod kontrolą psychologa. Zażywa stałe leki, których koszt wynosi około 200zł. Pozwany boi się ludzi, nie chce nigdzie jeździć bez opieki domowników. Zamieszkuje wspólnie z matką a okresowo z bratem i ojczymem. Matka zajmuje się jego sprawami finansowymi związanymi z utrzymaniem. W ostatnim czasie pozwany dużo przytył, wymagał wymiany całej garderoby, ponadto bardzo poci się, wymaga zakupu większej ilości podkoszulek, w nocy nie może spać, bierze lek o nazwie ketonal. Pozwany posiada całą kolekcję gier na PlayStation, czasami ma dokupywane po dwie gry miesięcznie.
Pozwany nadal jest właścicielem domu położonego wR.. Obecnie nieruchomość użyczana jest nieodpłatnieA. L., która zobowiązana jest do ponoszenia bieżących kosztów jej utrzymania oraz zapewnienia i zagwarantowania jej dobrego stanu technicznego tj. wykonywania remontów i napraw.
Dowód: - zaświadczenie o stanie zdrowia k.33odwrót
- orzeczenie o stopniu niepełnosprawności k.34odwrót
- orzeczenia lekarza orzecznika ZUS z dn. 13.09.2011r. i 10.10.2013r. k.35-36
- zaświadczenie lekarskie k. 72
- oświadczenieA. L.k. 75
- faktura za leki k. 76
- przesłuchanie pozwanego k. 83-84
- zeznania świadkaB. J. (1)k. 79-81
Pozwany(...)obecnie ma 22 lata. W lipcu 2014r. ukończył licencjat o specjalności filologia niemiecka. Obecnie jest studentem I roku dwuletnich studiów niestacjonarnych drugiego stopnia na kierunku filologia, specjalność filologia germańska wWyższej Szkole (...)weW.. Jest to szkoła odpłatna, czesne wynosi 495zł. Zajęcia w szkole odbywają się w wymiarze ośmiu dwudniowych (sobotnio-niedzielnych) zjazdów w semestrze zimowym oraz letnim. Temat pracy dyplomowej pozwanego w języku polskim to „Niemieckie osadnictwo wschodnie i jego znaczenie dla industrializacji(...)okręgu przemysłowego”. Materiał do pracy jest dostępny w bibliotekach weW.oraz w Internecie. „Biblioteka podA.” wW.dysponuje 8 pozycjami na temat „(...)okręg przemysłowy w kontekście uprzemysłowienia całego(...)w j. niemieckim- połowa XIX i początek XX wieku”. Pozwany korzysta z materiałów dostępnych na terenie Niemiec. Temat jego pracy magisterskiej jest zbieżny z tematem pracy licencjackiej.
Pozwany przez okres pół roku przebywa w Polsce a przez pół roku przebywa w Niemczech. Co drugi weekend przyjeżdża do szkoły, w tym czasie wynajmuje hostel za kwotę 90zł, wyżywienie w okresie weekendu wynosi 150-200zł. W Niemczech zajmuje mieszkanie, które stanowi własność ojczyma. Ojczym ponosi koszty związane z utrzymaniem tego mieszkania tj. ogrzewanie i sprzątanie klatki schodowej około 200euro, telefon stacjonarny 25euro, antena satelitarna 18euro. Pozwany jest współwłaścicielem dwóch samochodów markiS. (...)iS. (...). Jeden samochód został sfinansowany przez ojczyma, drugi samochód kupiła mu matka. Samochodemmarki G. (...)jeździ do Niemiec, koszt paliwa w jedną stronę wynosi 150-200euro. Samochodem markiS. (...)jeździ doW., w czasie pobytu w Niemczech z samochodu tego korzysta jego matka. Inne wydatki pozwanego to: telefon komórkowy 80zł, opłata za notebook 99zł, czasopisma i książki około 100zł, ma wykupiony karnet na siłownię wS., w Niemczech chodzi na siłownię, ale wykupuje jednorazowy wstęp, który wynosi 4,5euro.
Pozwany ma stwierdzoną nerwicę natręctw- zaburzenia obsesyjno-kompensacyjne. Pozostaje pod opieką drS., koszt zakupu leków wynosi około 50zł. Jest dyslektykiem, poświęca więcej czasu na naukę. Poszukiwał zatrudnienia na terenie Polski i Niemiec, nie znalazł zatrudnienia, swoją przyszłość wiąże z pobytem w Niemczech.
Dowód: - zaświadczenieWyższej Szkoły (...)weW.k. 37
- opinia psychologiczna k. 38-39
- pismo Powiatowej iMiejskiej (...)podA.”
wW.k. 57
- pismoWyższej Szkoły (...)weW.k. 63
- faktura Vat za leki k. 77
- przesłuchanie pozwanego k. 84-85
- zeznania świadkaB. J. (1)k. 79-81
Matka pozwanychB. J. (1)(poprzednioF.) nadal nie pracuje zawodowo, sprawuje opiekę nadD., na jego rzecz pobiera zasiłek pielęgnacyjny w wysokości 150zł.B. J. (2)pozostaje w związku małżeńskim, jest na utrzymaniu męża. Jej mąż jest rencistą, pobiera świadczenie w wysokości 3000euro. Ponadto jest wiceprezesemfirmy (...)wŻ., z tego tytułu uzyskuje dochód w wysokości 650zł. Nadto otrzymuje gratyfikacje finansowe z tytułu współpracy z firmą niemiecką z tym, że to nie jest stały dochód. Jest również tłumaczem w Sądzie w Niemczech i z tego tytułu uzyskuje 250euro miesięcznie. Rodzina zajmuje dom, który stanowi własność matki pozwanych i ojczyma. Wydatki związane z utrzymaniem domu to: energia elektryczna 440zł, gaz w okresie zimowym 1200-1500zł z uwagi na ogrzewanie gazowe, woda 400zł miesięcznie, wywóz nieczystości 35zł miesięcznie, podatek od nieruchomości 240zł rocznie. Dwa razy w miesiącu przychodzi pani, która pomaga w prowadzeniu domu, koszt zatrudnienia wynosi 100zł tygodniowo. Dom jest wartości 450.000zł, ubezpieczenie domu wynosi 580zł. Matka pozwanych wspólnie z mężem posiadają samochód markiM. (...)(10-letni, wartość 40.000zł) oraz samochód markiS.(9-letni), który służy im na zakupy. Koszty utrzymania wszystkich samochodów ponosi matka pozwanych. Z tytułu podziału majątku z powodemB. J. (1)otrzymała w trzech ratach kwotę 3.000.000zł.
B. J. (1)jest zdrowa, jej mąż choruje na cukrzycę i nadciśnienie. Mąż leczy się w Niemczech, leki ma refundowane, ponosi koszty związane z dojazdem do Niemiec.
Dowód: - zeznania świadkaB. J. (1)k. 79-81
Powiatowy Urząd Pracy wW.w chwili obecnej nie dysponuje ofertami pracy dla osób z wykształceniem filologia niemiecka (tytuł licencjata). Aktualnie do Powiatowego Urzędu Pracy weW.nie wpłynęły oferty pracy dla osoby z ukończonymi studiami licencjackimi o specjalności: filologia niemiecka. Powiatowy Urząd Pracy wŚ.dysponuje ofertami pracy w zakresie: specjalista ds. rynku hurtowego ½ etatu- wynagrodzenie 875zł brutto, konsultant ds. obsługi klienta- wynagrodzenie 1750zł brutto, spedytor- wynagrodzenie 1750zł brutto, opiekun osób starszych i/lub chorej-wynagrodzenie 6100zł brutto, specjalista ds. obsługi klienta niemieckojęzycznego- wynagrodzenie 1750zł brutto.
Dowód: - pismo PUP wW.k. 59
- pismo PUP weW.k. 67
- pismo PUP wŚ.k. 68
Sąd zważył co następuje:
Powództwo w stosunku doD. F. (2)nie zasługuje na uwzględnienie, zaś w stosunku do(...)zasługuje na uwzględnienie.
Podstawą dochodzonego przez powodaG. F.roszczenia jest przepisart. 138 k.r.o., zgodnie z którym w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego.
Zmiana wyroku lub umowy, którą ma na względzieart. 138 k.r.o., może między innymi polegać na stwierdzeniu ustania obowiązku alimentacyjnego, wobec odpadnięcia jednej z przesłanek uzasadniających ten obowiązek, czy to po stronie uprawnionej, czy to po stronie zobowiązanej (wyrok SN z dnia 21 stycznia 1999r., I CKN 1292/98, LexPolonica nr 1932386).
Zgodnie zaś z art. 133§1k.r.o. rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba, że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.
Opierając się na zebranym w sprawie materiale dowodowym Sąd uznał, iż po stronie powoda jak i pozwanegoD. F. (2)nie nastąpiła istotna zmiana stosunków w rozumieniuart. 138 k.r.odająca podstawę do ustalenia, że obowiązek alimentacyjny powodaG. F.wobec synaD. F. (2)wygasł. Natomiast nastąpiła istotna zmiana stosunków w rozumieniuart. 138 k.r.o.dająca podstawę do ustalenia, że obowiązek alimentacyjny powodaG. F.wobec syna(...)wygasł.
W chwili orzekania w ostatnich sprawach, powódG. F.utrzymywał się z dochodów z prowadzonej działalności gospodarczej. Działalność ta prosperowała bardzo dobrze a dochody firmy sięgały rzędu 2.000.000zł. Uzyskiwane zyski z prowadzonej działalności gospodarczej były przekazywane w większości na jej rozwój. Obecnie sytuacja powoda uległa zmianie z tym, że na lepsze, bowiem z dotychczas prowadzonej działalności gospodarczej uszykuje dochód rzędu 3.979.483,36zł co wykazał w zeznaniu podatkowym PIT-36L za rok 2013r. Niewątpliwie powód przewlekle choruje na chorobę niedokrwienną serca. Jest po licznych angioplastykach wieńcowych z inplantacją stentów. Wielokrotnie przebywał w Oddziale Kardiologii. W tym czasie nie był w stanie wykonywać w pełni czynności zawodowych, jednakże nie wpłynęło to negatywnie na kondycję finansową jego firmy, a wręcz przeciwnie staje się ona coraz bardziej rozwojowa.
Natomiast odnośnie pozwanegoD. F. (2)zważyć należało, że jego sytuacja uległa zmianie, ale na gorsze.D. F. (2)obecnie jest osobą niepełnosprawną w znacznym stopniu. Wymaga uczestnictwa w terapii zajęciowej, korzystania z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji, konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji. Taką opiekę sprawuje nad nim wyłącznie jego matka. Ponadto jest całkowicie niezdolny do pracy, jego jedynym dochodem jest renta w wysokości około 650zł oraz dodatek pielęgnacyjny w wysokości 150zł. Pozostaje w stałym leczeniu psychiatrycznym a w razie nasilenia choroby pozostaje także pod kontrolą psychologiczną, co wiąże się ze stałymi zwiększonymi wydatkami.
Natomiast pozwany(...)wprawdzie kontynuuje naukę na dwuletnich studiach drugiego stopnia na kierunku filologia, specjalność filologia germańska wWyższej Szkole (...)weW., jednakże są to studia niestacjonarne, a zajęcia odbywają się co drugi weekend w wymiarze ośmiu dwudniowych (sobotnio-niedzielnych) zjazdów. W lipcu 2014r. uzyskał tytuł licencjata o specjalności filologia niemieckaa zatem zdobył zawód.Aktualnie nie czyni żadnych starań celem podjęcia zatrudnienia. Przebywa na terenie Niemiec. Trudno jednak uznać, iż jego pobyt w Niemczech jest to jedynie w celach zdobycia materiałów naukowych do tematu pracy magisterskiej , skoro materiały do tej pracy są dostępne w bibliotekach weW.oraz w internecie a także w „Bibliotece podA.” wW., zaś praca magisterska jest zbieżna z tematem jego pracy licencjackiej. Podnieść przy tym należy, iż Powiatowy Urząd Pracy wŚ.i wW.dysponuje ofertami pracy dla osób w zawodzie posiadanym przez pozwanego , ze znajomością języka angielskiego ,a wynagrodzenia w tych kategoriach kształtują się od 875zł brutto- 1750zł brutto a nawet do 6100zł brutto. Toteż pozwany ma możliwości podjęcia zatrudnienia, tym samym uzyskania samodzielności życiowej, czego nie czyni.
W związku z powyższym Sąd stwierdził, że w niniejszej sprawie odpadła podstawowa przesłanka zart. 133 § 1 k.r.o.uzasadniająca wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego powoda względem pozwanego(...), tj. osiągnięcie przez pozwanego samodzielności życiowej. Dlatego Sąd przyjął, że wskazany obowiązek alimentacyjny rzeczywiście ustał. Natomiast odnośnie pozwanegoD. F. (2)Sąd stwierdził, iż taka przesłanka nie odpadła a zatem Sąd przyjął, iż obowiązek alimentacyjny powoda wobec pozwanegoD. F. (2)nadal istnieje.
W świetle tych okoliczności w oparciu o zebrany w sprawie materiał dowodowy, na podstawie powołanych na wstępie przepisów, Sąd orzekł jak w pkt I i II wyroku.
Sąd zniósł wzajemne koszty procesu (art. 100 k.p.c.) z uwagi na fakt, iż tylko częściowo uwzględnił żądanie (pkt III). | ```yaml
court_name: Sąd Rejonowy w Wałbrzychu
date: '2015-04-27'
department_name: IV Wydział Rodzinny i Nieletnich
judges:
- Elżbieta Durko
legal_bases:
- art. 133 § 1 k.r.o.
- art. 100 k.p.c.
recorder: Dagmara Pantol
signature: IV RC 1066/14
``` |
150500000000503_I_ACa_001112_2015_Uz_2016-04-15_002 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt I ACa 1112/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 15 kwietnia 2016 r.
Sąd Apelacyjny w Białymstoku I Wydział Cywilny
w składzie:
Przewodniczący
:
SSA Elżbieta Kuczyńska (spr.)
Sędziowie
:
SA Magdalena Pankowiec
SA Jadwiga Chojnowska
Protokolant
:
Małgorzata Sakowicz - Pasko
po rozpoznaniu w dniu 15 kwietnia 2016 r. w Białymstoku
na rozprawie
sprawy z powództwaM. D.
przeciwko(...) S.A.wW.
o zapłatę
na skutek apelacji pozwanego
od wyroku Sądu Okręgowego w Suwałkach
z dnia 14 października 2015 r. sygn. akt I C 734/14
I
zmienia zaskarżony wyrok w punkcie III w ten sposób, że zasądza od powódki na rzecz pozwanego kwotę 680,82 (sześćset osiemdziesiąt i 82/100) zł tytułem zwrotu części kosztów procesu;
II
oddala apelację w pozostałej części;
III
zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 1800 (jeden tysiąc osiemset) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.
(...)
UZASADNIENIE
PowódkaM. D., po ostatecznym sprecyzowaniu powództwa, domagała się zasądzenia od pozwanego(...) S.A.wW.kwot:
- 170.000 zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę z odsetkami ustawowymi od kwot:
▪ 50.000 zł od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty, 120.000 zł od dnia rozszerzenia powództwa do dnia zapłaty,
▪ 20.000 zł tytułem odszkodowania w związku ze znacznym pogorszeniem sytuacji życiowej z odsetkami liczonymi od dnia wytoczenia powództwa,
- 2.169,04 zł tytułem skapitalizowanych odsetek za okres od dnia 29 lipca 2013 r. do dnia 24 października 2013 r. wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty. Wniosła również o zasądzenie od pozwanej kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Kwot tych dochodziła w związku z tragiczną śmiercią córkiD.wskutek wypadku drogowego z(...), a jako podstawę roszczeń wskazywałaart. 446 § 3 i 4 k.c.
Pozwany(...) S.A.wW.nie kwestionując co do zasady swojej odpowiedzialności, wnosił o oddalenie powództwa. Podnosił, iż w toku postępowania likwidacyjnego wypłacił powódceM. D.kwotę 30.000 zł tytułem zadośćuczynienia na podstawieartykułu 446 § 4 k.c.Wywodził, iż dalej idące roszczenia powódki są niezasadne.
Sąd Okręgowy w Suwałkach wyrokiem z dnia 14 października 2015 r. zasądził od pozwanego(...) S. A.wW.na rzecz powódkiM. D.kwotę 50.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 28 listopada 2013 r. do dnia zapłaty, oddalił powództwo w pozostałej części, zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 4.917 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 2.400 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego oraz kwotę 17 zł tytułem zwrotu opłaty od pełnomocnictwa, odstąpił od obciążania stron pozostałymi kosztami postępowania.
Powyższy wyrok został wydany w oparciu o następujące ustalenia faktyczne: W dniu(...)o godzinie 20:25 na ul.(...)wA.doszło do wypadku drogowego, w którym kierująca samochodem osobowym markiD. (...)onumerze rejestracyjnym (...)potrąciłaD. D. (2)przekraczającą jezdnię po oznakowanym przejściu dla pieszych. Wskutek doznanych obrażeńD. D. (2)zmarła. Pojazd sprawcy zdarzenia w dniu wypadku był ubezpieczony z tytułu odpowiedzialności cywilnej w pozwanej spółce.
D. D. (2)była córką powódki i w chwili śmierci miała ukończone 16 lat, była uczennicą szkoły zawodowej i mieszkała razem powódką. Poza nią i powódką we wspólnocie domowej pozostawała również inna córka powódki, siostra zmarłej -K.. Powódka w chwili śmierci zmarłej nigdzie nie pracowała. Wcześniej powódka pracowała jako sprzedawca w sklepie spożywczym, zarabiając miesięcznie kwotę najniższą krajową. W grudniu 2012 r. wypowiedziano jej umowę o pracę. CórkaD.była na całkowitym utrzymaniu powódki. Z uwagi na fakt, że zasądzone na jej rzecz alimenty nie były płacone przez zobowiązanego do alimentacji, świadczenia alimentacyjne wypłacał Fundusz Alimentacyjny.
Śmierć córki odbiła się na zdrowiu psychicznym powódki, musiała ona korzystać z pomocy psychologa i psychiatry. Zdarzenie miało dla niej kolosalny wymiar traumatyczny. Ze zmarłą córką łączyły ja silne więzi. Razem z drugą córka tworzyły zgodną, kochającą się rodzinę. Utrata córki była silnym wstrząsem psychicznym dla powódki, która już wcześniej była osobą kruchą psychicznie. Dramatyczną zmianę sytuacji rodzinnej i jej nieodwracalność powódka będzie prawdopodobnie przeżywać do końca życia. Utraciła możliwość przeżywania radości z dorastania ukochanej córki i nie będzie mogła liczyć na jej pomoc w przyszłości. Dlatego w ocenie sądu kwota wypłacona dotychczas tj. 30.000 zł nie rekompensuje w pełni bólu i krzywdy powódki, a za kwotę odpowiednią, przy uwzględnieniu wskazówek wynikających z przytoczonego orzecznictwa Sądu Najwyższego, Sąd Okręgowy uznał kwotę 80.000 zł, co uzasadniało zasądzenie dalszej kwoty 50.000 zł zadośćuczynienia.
Dalej idące powództwo Sąd pierwszej instancji uznał za niezasadne i oddalił. Wskazał, że o kosztach procesu orzekł na podstawieart. 98 k.p.c.i § 6 ust. 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2012 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie.
Apelację od powyższego wyroku wniosła pozwana spółka zaskarżając go w części tj. w punkcie I co do kwoty 30.000 zł oraz w punkcie III i IV i zarzucając:
I
naruszenie prawa materialnego -art. 446 § 4 k.c.polegające na przyjęciu, że adekwatnym zadośćuczynieniem dla powódki będzie kwota 80.000 zł i zasądzenie dodatkowo na jej rzecz kwoty 50.000 zł z tego tytułu (przy uwzględnieniu wypłaconej już przez pozwanego kwoty 30.000 zł) w sytuacji, gdy w okolicznościach danej sprawy określona przez sąd łączna kwota zadośćuczynienia za doznaną krzywdę jest znacznie zawyżona,
II
sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego materiału dowodowego wskutek naruszenia przepisów postępowania, które mogło mieć wpływ na wynik sprawy, a mianowicieart. 233 § 1 k.p.c.przez dokonanie oceny dowodów w sposób niewszechstronny, uchybiający zasadzie doświadczenia życiowego i właściwego kojarzenia faktów poprzez:
- nieuwzględnienie przez Sąd faktu, iż powódka leczyła się psychiatrycznie jeszcze przed śmiercią córki, a biegli sądowi z zakresu psychiatrii i psychologii nie stwierdzili u powódki trwałego uszczerbku na zdrowiu,
- niewzięciu pod uwagę, że analiza sytuacji majątkowej i rodzinnej powódki powinna prowadzić do określenia niższej wysokości zadośćuczynienia za doznaną przez nią krzywdę po śmierciD. D. (2),
III) naruszenieart. 100 k.p.c.w zw. zart. 98 § 3 k.p.c.iart. 99 k.p.c.poprzez obciążenie pozwanego kosztami procesu w sytuacji, gdy pozwany wygrał proces w większej części i zasadne jest stosunkowe rozdzielenie kosztów na podstawieart. 100 zd. 1 k.p.c.
Wskazując na powyższe zarzuty skarżąca wniosła o:
1
zmianę zaskarżonego wyroku przez zmianę przyznanej w pkt I wyroku kwoty 50.000 zł na kwotę 20.000 zł i oddalenie powództwa w pozostałej części wraz ze zmianą dotyczącą kosztów postępowania przed Sądem I instancji poprzez stosunkowe ich rozdzielnie według norm przepisanych,
2
zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych z uwzględnieniem wyodrębnionych kosztów zastępstwa procesowego, ewentualnie o:
3
uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w Suwałkach I Wydziałowi Cywilnemu do ponownego jej rozpoznania wraz z rozstrzygnięciem o kosztach II instancji.
W odpowiedzi na apelację powódka wniosła o jej oddalenie w całości oraz o zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powódki kosztów postępowania odwoławczego według norm przepisanych.
Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:
Apelacja okazała się zasadna jedynie w niewielkim zakresie tj. dotyczącym rozstrzygnięcia o kosztach procesu.
Ustalenia Sądu, chociaż bardzo ograniczone, w zasadniczej części były prawidłowe i znajdowały oparcie w materiale sprawy, zostały one przy tym poczynione bez naruszeniaart. 233 § 1 k.p.c.Można jedynie dodatkowo dodać, że z materiału sprawy wynikało, że córkaD.była młodszą z córek powódki, dobrze się uczyła, była osobą wrażliwą społecznie, niesprawiającą matce żadnych problemów wychowawczych. Uczyła się na kierunku kucharskim i była pomocną wypiekając dla najbliższych ciasta i pomagając przy gotowaniu. Dostarczała powódce wiele radości i satysfakcji uzyskując dobre noty oraz opinie w szkole, a także włączając się w działalność społeczną oraz wolontariat i uzyskując z tego powodu podziękowania, dyplomy i wyróżnienia.
Jeśli chodzi o podnoszoną w apelacji kwestię wcześniejszego leczenia się psychiatrycznego powódki, to ustalenia Sądu Okręgowego należy uzupełnić o tyle, że powódka w przeszłości, tj. w 2006 r. zasięgała dwukrotnie fachowej pomocy psychologicznej i psychiatrycznej, co było związane z niepowodzeniem jej małżeństwa rozwiązanego przez rozwód w 1999 r., nadużywaniem alkoholu przez męża i ojca córek (vide: dokumentacja medyczna, dołączona do sprawy I C 398/13 Sądu Rejonowego w Augustowie).
Dodatkowo należy zauważyć, że z wyjaśnień powódki złożonych na rozprawie 13 lutego 2015 r. wynika, że nadal przeżywa ona śmierć córki, codziennie chodzi na cmentarz. Bezpośrednio po wypadku powódka, jak wynika z opinii biegłych (k. 380 - 399) zgłosiła się po pomoc psychologiczną w dniu 29 stycznia 2013 r. i następnie odbyła jeszcze kilka wizyt, miała przypisane i przyjmowała leki. Nękały ją koszmary senne, odczuwała dolegliwości fizyczne. Nadal nie czuje się najlepiej, często płacze i korzysta z pomocy psychologiczno - psychiatrycznej. Z opinii biegłych wynika, że u powódki wprawdzie nie nastąpiło załamanie linii życiowej i podjęła z czasem działalność gospodarczą polegającą na doradztwie ubezpieczeniowym; niemniej biegli postawili wniosek, że najprawdopodobniej nigdy nie dojdzie do pełnej reemisji objawów chorobowych, mogą pojawiać się powiązane dolegliwości fizyczne - bóle i zawroty głowy, nerwobóle, zaburzenia snu, zaburzenia ze strony układu wegetatywnego. Chociaż śmierć córki nie spowodowała trwałego uszczerbku na zdrowiu powódki, to jak wskazali biegli, była istotnym czynnikiem pogarszającym rokowania co do zdrowia psychicznego, spowodowała nawrót zaburzeń depresyjnych.
W okolicznościach przedmiotowej sprawy, bezsporne jest, i wynika to z wyjaśnień powódki (k. 350 v. akt I C 398/13), jak i zeznańP. K.(k. 517v. akt I C 398/13), na które powołuje się w apelacji pozwany, że około miesiąc po śmierciD.zamieszkał z powódką mężczyzna, z którym była związana jeszcze przed wypadkiem. Z analizy zeznańP. K.wynika przy tym, że powódka na skutek przeżyć związanych ze śmiercią córki potrzebowała leków i wsparcia innej osoby. Bezpośrednio po wypadku zaczęła palić papierosy, czego wcześniej nie robiła, budziła się w nocy z krzykiem, nie radziła sobie w relacjach ze starszą córką, która wkrótce opuściła wspólne mieszkanie, jako nazbyt przypominające jej siostrę.
Mając na względzie zarzuty apelacji, należy podkreślić, że z materiału dowodowego, w tym z dołączonej dokumentacji medycznej nie wynika, aby powódka przed wypadkiem borykała się z własnym problemem alkoholowym. Samo stwierdzenie w opinii biegłych (k. 8 opinii), że powódkawcześniej prawdopodobnie nadużywała alkoholu, nie uzasadnia takiego ustalenia, skoro fakt ten nie wynika z dokumentacji medycznej i badania, które przeprowadzili biegli w formie wywiadu z powódką, a biegli nie wskazali w oparciu o co takie prawdopodobieństwo założyli.
Biorąc pod uwagę taki stan faktyczny sprawy, jak również okoliczność, że określając wysokość należnego powódce zadośćuczynienia Sąd pierwszej instancji prawidłowo uwzględnił wypracowane w judykaturze wskazówki pomocne przy jego ocenie, określonej na 80.000 zł kwoty zadośćuczynienia nie można uznać za znacznie zawyżoną, jak wskazywała na to strona pozwana.
W poglądach orzecznictwa ugruntowane jest zapatrywanie, że korygowanie przez sąd odwoławczy wysokości zasądzonej kwoty zadośćuczynienia możliwe jest wówczas, gdy stwierdza się oczywiste i rażące naruszenia ogólnych kryteriów ustalania wysokości zadośćuczynienia (por. przykładowo wyroki Sądu Najwyższego z dnia z dnia 5 grudnia 2006 r., II PK 102/06, z dnia 18 listopada 2004 r., I CK 219/04 z dnia 30 października 2003 r., IV CK 151/02, z dnia 7 listopada 2003 r., V CK 110/03, z dnia 9 lipca 1970 r., III PRN 39/70). W ramach kontroli instancyjnej nie jest natomiast możliwe wkraczanie w sferę swobodnego uznania sędziowskiego. O oczywistym i rażącym naruszeniu zasad ustalania „odpowiedniego” zadośćuczynienia mogłoby świadczyć przyznanie zadośćuczynienia wręcz symbolicznego zamiast stanowiącego rekompensatę doznanej krzywdy, bądź też kwoty wygórowanej, prowadzącej do niestosownego wzbogacenia się tą drogą. O jednym, ani drugim w tym przypadku nie można mówić, jeżeli się uwzględni dramatyzm doznań powódki jako matki zmarłejD., poczucie osamotnienia i pustki, cierpienia moralne i wstrząs psychiczny wywołany jej śmiercią, intensywność łączącej je więzi, wystąpienie zaburzeń wymagających pomocy psychologiczno - psychiatrycznej, będących skutkiem tego odejścia.
Wbrew argumentom apelacji, okoliczność, że powódka mogła liczyć na wsparcie partnera w tych trudnych chwilach nie zmniejszyła ogromu doznanej krzywdy, a jedynie pomogła powódce zmniejszyć jej następstwa.
Podobnie bez związku z rozmiarem doznanej przez nią krzywdy, spowodowanej tragiczną śmiercią córki, pozostaje okoliczność zasięgnięcia przez nią w przeszłości dwukrotnie pomocy psychiatrycznej i psychologicznej na skutek niepowodzenia małżeństwa. Brak podstaw do ustalenia, iż powódka wcześniej borykała się z problemem alkoholowym, nie pozwala też na podzielenie wywodów apelacji zmierzających do wykazania, iż z tej przyczyny krzywda powódki jest mniejsza. Można przy tym wskazać, że gdyby istotnie tak było, że w przeszłości powódka miała problem na tle spożywania alkoholu, to nie umniejszałoby to jej krzywdy związanej ze śmiercią powódki.
W orzecznictwie Sądu Najwyższego ukształtowało się stanowisko, zgodnie z którym przy uwzględnieniu krzywdy poszkodowanego wysokość zadośćuczynienia powinna być utrzymana w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa. Jednym z kryteriów określających „odpowiedniość” zadośćuczynienia jest jego kompensacyjny charakter, musi więc ono przedstawiać ekonomicznie odczuwalną wartość.
Odnosząc powyższe do realiów niniejszej sprawy Sąd Apelacyjny nie podzielił stanowiska skarżącego w przedmiocie naruszeniaart. 446 § 4 k.c.Pozwany upatrując „nieodpowiedniości” przyznanego zadośćuczynienia także w relacji do sytuacji majątkowej i rodzinnej powódki, angażuje w swoją argumentację przykłady konkretnych orzeczeń, które zapadły w innych stanach faktycznych. Na tej zasadzie można też przytoczyć szereg orzeczeń, w których w relacji rodzic - dziecko zostały zasądzone kwoty istotnie wyższe, niż w tej sprawie. Tymczasem wysokość zadośćuczynienia powinna być powiązana z okolicznościami faktycznym ustalonymi w konkretnej sprawie. Przedstawiony w apelacji tok myślenia mógłby doprowadzić nawet do tak krzywdzących wniosków, iż poszkodowanym, nieuzyskującym przed powstaniem szkody odpowiednio wysokich dochodów, o stosunkowo niskim statusie majątkowym należałoby się zadośćuczynienie w kwocie symbolicznej. Takiemu podejściu do wysokości zadośćuczynienia, jakie prezentuje apelująca, sprzeciwił się także Sąd Najwyższy wskazując jednoznacznie, że zadośćuczynienie przewidziane wart. 446 § 4 k.c.jest odzwierciedleniem w formie pieniężnej rozmiaru krzywdy, która nie zależy od statusu materialnego pokrzywdzonego i podkreślając, że jedynie rozmiar zadośćuczynienia może być odnoszony do stopy życiowej społeczeństwa, która pośrednio może rzutować na jego umiarkowany wymiar i to w zasadzie bez względu na status społeczny i materialny pokrzywdzonego. Przesłanka „przeciętnej stopy życiowej” społeczeństwa ma charakter uzupełniający i ogranicza wysokość zadośćuczynienia tak, by jego przyznanie nie prowadziło do wzbogacenia osoby uprawnionej, nie może jednak pozbawiać zadośćuczynienia jego zasadniczej funkcji kompensacyjnej i eliminować innych czynników kształtujących jego rozmiar (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 maja 2012 r., sygn. IV CSK 416/11, LEX nr 1212823).
W kontekście powyższego należy stwierdzić, że brak było podstaw do uwzględnienia wniosku apelacji i obniżenia zasądzonej przez Sąd pierwszej instancji kwoty tytułem zadośćuczynienia. Okoliczności przedmiotowej sprawy nie pozwalają na uznanie tej kwoty za znacznie zawyżoną.
Zasadny natomiast okazał się zarzut naruszeniaart. 100 k.p.c.Uzasadniając rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów procesu Sąd ogólnikowo powołał się naart. 98 k.p.c., chociaż w niniejszej sprawie z uwagi na fakt, że żadna ze stron nie wygrała procesu w całości, Sąd winien był zastosowaćart. 100 k.p.c.i koszty stosunkowo rozdzielić.
Powódka przegrała sprawę w większym zakresie, niż pozwany o czym świadczy porównanie wysokości dochodzonych roszczeń z kwotami ostatecznie zasądzonymi. Wynik tego porównania prowadzi do wniosku, że powódka przegrała sprawę w 74%, zaś pozwany w 26%. W rezultacie, od powódki na rzecz strony pozwanej należało zasądzić tytułem zwrotu części kosztów procesu kwotę 680,82 zł. Należy bowiem mieć na względzie, że zastosowanie regulacjiart. 100 k.p.c.i stosunkowe rozdzielenie kosztów procesu polega na ich rozłożeniu pomiędzy stronami, odpowiednio do wysokości, w jakiej zostały poniesione, oraz stosownie do wyniku postępowania (stopnia uwzględnienia i nieuwzględnienia żądań). Jak w zasadzie jednolicie przyjmuje się w orzecznictwie Sądu Najwyższego, podstawę obliczeń przy podziale kosztów stanowi suma należności obu stron, ustalona na podstawie zasad wskazanych wart. 98 § 2 i 3 oraz art. 99 k.p.c.i dzielona proporcjonalnie do stosunku, w jakim strony utrzymały się ze swymi roszczeniami lub obroną; otrzymane w rezultacie kwoty stanowią udziały stron w całości kosztów. Jeżeli poniesione przez stronę koszty przewyższają obciążający ją udział - zasądzeniu na jej rzecz podlega różnica (por. postanowienie SN z 16.10.1987 r. w sprawie I CZ 126/87- LEX nr 8844, postanowienie SN z dnia 31 stycznia 1991 r., II CZ 255/90, OSP 1991, z. 11, poz. 279; wyrok SN z dnia 21 lutego 2002 r., I PKN 932/00, OSNP 2004, nr 4, poz. 63).
Stosując się do wypracowanych w praktyce zasad należy więc wskazać, że skoro w niniejszej sprawie powództwo zostało uwzględnione tylko częściowo i w przybliżeniu w ok. 26%, a pozwany wygrał sprawę w 74% - to w wyniku rozdzielenia kosztów procesu w tym właśnie stosunku powódka powinna ponieść 74% kosztów procesu, a strona pozwana 26%. Należy przy tym zauważyć, że Sąd Okręgowy swoim orzeczeniem objął zaniżone wynagrodzenie pełnomocników, bowiem należne wynagrodzenie należało powiązać z pierwotnie zgłoszonym żądaniem powódki (łącznie 72 169 zł) i określić na podstawie § 12 ust. 6 w zw. z § 4 ust. 1 i 2 rozporządzenia cytowanego przez sąd (pełn. pozwanego) oraz § 12 ust. 6 w zw. z § 4 ust. 1 i 2 analogicznego rozporządzenia dot. wynagrodzenia adwokata - Dz.U. 2013, poz. 461 ze zm. (pełn. powódki) na kwotę 3.600 zł. Koszty procesu poniesione przez obie strony wynosiły w niniejszej sprawie ogółem 11.293 zł (koszty powódki - 7.676 zł tj. 3.609 zł opłaty od pozwu, 3.600 zł wynagrodzenie pełnomocnika i 17 zł opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa oraz 450 zł przypadających na powódkę wydatków na opinię tj. ¼ z 1.800 zł uiszczonej zaliczki; koszty pozwanego - 3.617 zł tj. 3.600 zł wynagrodzenie pełnomocnika i 17 zł opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa). Przy zastosowaniu relacji 74 : 26 powódkę obciąża z tej sumy kwota 8.356,82 zł, a pozwanego kwota 2.936,18 zł. Powódka powinna zatem zapłacić pozwanemu kwotę 680,82 zł (3.617 zł - 2.936,18 zł) tytułem zwrotu części kosztów procesu.
Z tych względów na mocyart. 386 § 1 i art. 385 k.p.c.orzeczono, jak w punkcie I i II sentencji.
O kosztach instancji apelacyjnej (punkt III) orzeczono na podstawieart. 100 zd. 2 k.p.c.Z uwagi na okoliczność, że apelacja została uwzględniona jedynie w minimalnym zakresie w stosunku do zgłoszonych w niej wniosków, zaistniały podstawy do nałożenia na stronę pozwaną obowiązku zwrotu wszystkich kosztów postępowania apelacyjnego poniesionych przez powódkę. Powódka uległa bowiem tylko co do nieznacznej części swego żądania wyrażonego w odpowiedzi na pozew. Poniesione przez powódkę koszty postępowania apelacyjnego wyniosły 1.800 zł - § 6 pkt 5 w zw. z § 13 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (t.j. Dz. U. 2013 r., poz. 461 ze zm.), które znajduje w tej sprawie zastosowanie na mocy § 21 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie - Dz. U. 2015 r., poz. 1900). Taką też kwotę należało zasądzić od apelującej na rzecz powódki.
(...) | ```yaml
court_name: Sąd Apelacyjnyw Białymstoku
date: '2016-04-15'
department_name: I Wydział Cywilny
judges:
- Jadwiga Chojnowska
- Elżbieta Kuczyńska
- Magdalena Pankowiec
legal_bases:
- art. 446 § 3 i 4 k.c.
- art. 98 § 2 i 3 oraz art. 99 k.p.c.
recorder: Małgorzata Sakowicz - Pasko
signature: I ACa 1112/15
``` |
153015000000503_I_C_001395_2013_Uz_2014-09-29_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt I C 1395/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 29 września 2014 r.
Sąd Okręgowy w Siedlcach Wydział I Cywilny w składzie następującym:
Przewodniczący SSO Małgorzata Chomiuk
Protokolant st. sekr. sąd. Iwona Bierkat
po rozpoznaniu w dniu 29 września 2014 r. w Siedlcach sprawy
z powództwaA. G.,M. G. (1),G. G. (1)
przeciwkoTowarzystwu (...) S.A.z siedzibą wW.
o zadośćuczynienie
I
zasądza od(...). z siedzibą wW.na rzeczG. G. (1)kwotę 100.000 (sto tysięcy) zł z ustawowymi odsetkami od dnia 03.10.2013 r. do dnia zapłaty,
II
w pozostałej części powództwoG. G. (1)oddala,
III
zasądza od(...)S.A. z siedzibą wW.na rzeczA. G.kwotę 100.000 (sto tysięcy) zł z ustawowymi odsetkami od dnia 20.02.2014 r do dnia zapłaty,
IV
w pozostałej części powództwoA. G.oddala,
V
zasądza od(...)S.A. z siedzibą wW.na rzeczM. G. (1)kwotę 40.000 (czterdzieści tysięcy) zł z ustawowymi odsetkami od dnia 20.02.2014 r. do dnia zapłaty,
VI
zasądza od(...)S.A. z siedzibą wW.na rzeczG. G. (1)kwotę 2.802,22 zł (dwa tysiące osiemset dwa zł dwadzieścia dwa gr) tytułem zwrotu części kosztów procesu,
VII
zasądza od(...)S.A. z siedzibą wW.na rzeczA. G.kwotę 2.802,22 zł (dwa tysiące osiemset dwa zł dwadzieścia dwa gr) tytułem zwrotu części kosztów procesu,
VIII
zasądza od(...)S.A. z siedzibą wW.na rzeczM. G. (1)kwotę 2.917 zł (dwa tysiące dziewięćset siedemnaście zł ) tytułem zwrotu kosztów procesu,
IX
nakazuje pobrać od(...)S.A. z siedzibą wW.na rzecz Skarbu Państwa kwotę 5.266,10 zł (pięć tysięcy dwieście sześćdziesiąt sześć zł dziesięć gr) tytułem części nieuiszczonych kosztów sądowych,
X
odstępuje od obciążaniaG. G. (1)iA. G.obowiązkiem zapłaty na rzecz Skarbu Państwa części nieuiszczonych kosztów sądowych.
I C 1395/13
UZASADNIENIE
G. G. (1)wniosła o zasądzenie od(...)S.A. wW.kwoty 40.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 03.10.2013 r do dnia zapłaty. Nadto wniosła o zasądzenie na jej rzecz od pozwanego zwrotu kosztów postępowania, a w tym kosztów zastępstwa procesowego.
A. G.wniósł o zasądzenie od(...)S.A. wW.kwoty 40.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia następującego po upływie trzydziestu dni od daty doręczenia pozwu do dnia zapłaty. Nadto wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego zwrotu kosztów postępowania, a w tym kosztów zastępstwa procesowego.
M. G. (1)wniósł o zasądzenie od(...)S.A. wW.kwoty 40.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia następującego po upływie trzydziestu dni od daty doręczenia pozwu do dnia zapłaty. Nadto wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego zwrotu kosztów postępowania, a w tym kosztów zastępstwa procesowego.
W uzasadnieniu swego żądania powodowie wskazali, iż w dniu 21.06.2004 r zdarzył się wypadek drogowy, w wyniku którego śmierć poniósłP. G.- synG.iA. G.oraz bratM. G. (1). W chwili śmierci pokrzywdzony miał zaledwie 20 lat. Winnym spowodowania wypadku byłM. G. (2). Pojazd, którym poruszał się sprawca wypadku posiadał ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej w pozwanym towarzystwie ubezpieczeniowym. Pozwany przyjął swoją odpowiedzialność za skutki wypadku m.in. zwrócił koszty pogrzebu i przyznałG.iA. G.po 8.000 zł tytułem odszkodowania za pogorszenie sytuacji życiowej powodów na skutek śmierci ich syna.A. G.uzyskał ponadto 15.000 zł tytułem nawiązki od sprawcy wypadku na mocy wyroku Sądu Rejonowego w Nidzicy w sprawie karnej. Pismem z dnia 13.08.2013 r powódkaG. G. (1)zgłosiła pozwanemu żądanie zapłaty zadośćuczynienia. Pismem z dnia 2.10.2013 r. pozwany odmówił powódce przyznania zadośćuczynienia nie uznając podstawy prawnej żądania. Natomiast roszczeniaA. G.iM. G. (1)zostały zgłoszone po raz pierwszy niniejszym pozwem. Z uwagi na datę zdarzenia powodowie jako podstawę prawną swoich żądań wskazali treśćart. 24 k.c.w zw. zart. 448 k.c.Powodowie wskazali, iż na skutek zawinionego działania sprawcy wypadku doszło do naruszenia ich dóbr osobistych w postaci więzi rodzinnych. Powodowe wskazali także, iż dopiero obecnie żądają zadośćuczynienia, gdyż dopiero po ustabilizowaniu orzecznictwa sądowego w tym zakresie powzięli wiadomość, iż przysługują im takie roszczenia. Ponadto krzywda związana z utratą syna i brata, mimo upływu kilku lat wciąż trwa. W uzasadnieniu pozwu wskazano, iż więzi rodzinne w rodzinie powodów były bardzo silne.P. G.był osobą niezwykle otwartą, pomocną, wrażliwą, lubianą przez całe otoczenie. Wprowadzał w domu spokojną atmosferę, każde napięcie pomiędzy domownikami potrafił bardzo szybko rozładować. Rodzina państwaG.spędzała ze sobą cały wolny czas, w weekendy wszyscy jeździli na ryby. Byli ze sobą bardzo zżyci, łączyła ich wyjątkowa więź uczuciowa i emocjonalna. Powodowie po śmierciP. G.przeżyli prawdziwy wstrząs psychiczny. Nie mogli pogodzić się z tym co się stało. Ich życie uległo całkowitej przemianie. Powódka rozpoczęła leczenie psychiatryczne, które trwało kilka miesięcy. Obecnie pomimo upływu dziesięciu lat od śmierci syna rodzice codziennie odwiedzają grób syna. PomiędzyM. G. (1)a zmarłymP. G.istniała bardzo silna wieź braterska. Byli najlepszymi przyjaciółmi. Rozmawiali ze sobą o wszystkich problemach, spędzali ze sobą wolny czas. Do dnia dzisiejszegoM. G. (1)nie pogodził się ze śmiercią swego brata. W uzasadnieniu pozwu wskazano ,iż ból i krzywda powodów nigdy się nie zakończyły, smutek i żal towarzyszą im nadal. Powodowie wciąż cierpią ,a krzywda ich jest ogromna. Powodowie wskazali, iż wysokość dochodzonych przez nich kwot zadośćuczynienia za naruszenie ich dóbr osobistych w postaci więzi rodzinnej i uczuciowej została określona z uwzględnieniem wszystkich okoliczności sprawy, a więc m.in. daty zdarzenia i daty dochodzenia roszczeń, okoliczności wypadku, relacji rodzinnych za życia zmarłego, sposobu przeżywania śmierci najbliższego członka rodziny bezpośrednio po wypadku jak i w chwili złożenia pozwu oraz rozmiaru cierpień, bólu i tęsknoty jaka wiązała się ze stratą.
Pozwany(...)S.A. wW.wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powodów na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu.
W uzasadnieniu swego stanowiska pozwane towarzystwo ubezpieczeń wskazało, iż nie można przyjąć aby w dacie wypadku pozwany w ramach odpowiedzialności gwarancyjnej zobowiązany był do wypłaty najbliższym członkom rodziny zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych w postaci zerwania więzi rodzinnych. Obowiązki ubezpieczyciela określają: zawarta przez strony umowa, przepisykodeksu cywilnego, przepisyustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. W świetle art. 34 tejże ustawy umowa ubezpieczenia OC posiadacza pojazdu mechanicznego nie obejmuje odpowiedzialności z tytułu naruszenia dóbr osobistych przez sprawcę wypadku. Pozwany w tym zakresie przywołał orzecznictwo sądowe. Zdaniem pozwanego brak jest również podstawy do przyjęcia, że utrata bliskiej osoby przez zawinione zachowanie sprawcy zdarzenia stanowi naruszenie takiego dobra osobistego, które podlegałoby ochronie w aspekcieart. 24 k.c., a co za tym idzie podlegałoby wyrównaniu krzywdy przez zastosowanieart. 448 k.c.Poza tym środki ochrony przewidziane w treściart. 24 k.c.przysługują wyłącznie osobom bezpośrednio poszkodowanym. Osobom pośrednio poszkodowanym – członkom rodziny poszkodowanego przysługują roszczenia jedynie w wypadkach wskazanych w ustawie. Pozwany zakwestionował także wysokość żądań powodów. Nie wykazali oni bowiem, aby tragiczna śmierćP. G.doprowadziła do negatywnych następstw w ich psychice w taki sposób, że utrudniałoby to powodom prawidłowe funkcjonowanie, że doznany wstrząs psychiczny związany z tym zdarzeniem doprowadził do rozstroju ich zdrowia, a stan taki trwa nadal pomimo znacznego upływu czasu od zdarzenia.
Pismem z dnia 18.07.2014 rG. G. (1)wniosła o zasądzenie na jej rzecz od pozwanego towarzystwa ubezpieczeniowego kwoty 120.000 zł tytułem zadośćuczynienia, podtrzymując swoje powództwo w pozostałym zakresie.
Pismem z dnia 18.07.2014 rA. G.wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego towarzystwa ubezpieczeniowego kwoty 120.000 zł tytułem zadośćuczynienia, podtrzymując swoje powództwo w pozostałym zakresie.
Pismem z dnia 18.07.2014 rM. G. (1)podtrzymał swoje żądanie określone w pozwie.
Pozwane towarzystwo ubezpieczeniowe wnosiło o oddalenie powództwa wszystkich powodów w całości, podtrzymując argumentację zawartą w odpowiedzi na pozew.
Sąd ustalił, co następuje:
W nocy 21 czerwca 2004 r w miejscowościN.miał miejsce wypadek drogowy, w wyniku któregoP. G.doznał ciężkich obrażeń ciała skutkujących jego śmiercią. Sprawcą tego wypadku byłM. G. (2), który został uznany za winnego tego, że nieumyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym w ten sposób, że kierując samochodem markiF. (...)nie zachował należytej ostrożności jazdy i nie dostosował prędkości jazdy do warunków drogowych w następstwie czego utracił panowanie nad pojazdem i zjechał nim na przeciwległy pas jezdni, gdzie uderzył w jadący z naprzeciwka samochódR. (...)kierowany przezP. G.. (wyrok Sądu Rejonowego w Nidzicy z dnia 5 września 2005 r w sprawie IIK 684/04 k. 21 - 22)
Pojazd, którym poruszał się sprawca wypadku posiadał ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej w pozwanym zakładzie ubezpieczeniowym. (okoliczność bezsporna)
W dacie swojej śmierciP. G.miał niespełna 20 lat, mieszkał razem ze swoimi rodzicamiA. G.iG. G. (1)oraz bratemM. G. (1). Ukończył pierwszy rok studiów humanistycznych. Więzi emocjonalne i uczuciowe w rodzinie powodów były bardzo silne.P. G.był osobą niezwykle otwartą, pomocną, lubianą przez całe otoczenie. Rodzina państwaG.spędzała ze sobą cały wolny czas. Byli ze sobą bardzo zżyci, łączyła ich wyjątkowa więź uczuciowa i emocjonalna. Szczególna wieź braterska łączyła powodaM. G. (1)zP. G.. Byli nie tylko braćmi, ale i przyjaciółmi. Różnica wieku pomiędzy nimi wynosiła tylko dwa lata. Powodowie po śmierciP. G.przeżyli prawdziwy wstrząs psychiczny. Nie mogli pogodzić się z tym co się stało. Ich życie uległo całkowitej przemianie. Korzystali z pomocy psychologa. Powódka rozpoczęła leczenie psychiatryczne, które trwało kilka miesięcy. Obecnie pomimo upływu dziesięciu lat od śmierci syna rodzice codziennie odwiedzają jego grób. Do chwili obecnej pamięć o zmarłymP. G.jest dla nich bardzo ważna. Najtrudniejsze chwile przeżywają w święta oraz uroczystości rodzinne. (odpis skrócony aktu zgonu k. 19, dokumentacja medyczna k. 23 – 26, zeznania świadków złożone podczas rozprawy w dniu 05.03.2014 r:E. L.,K. M., wyjaśnienia powodówG. G. (1),A. G.,M. G. (1)złożone podczas rozprawy w dniu 05.03.2014 r oraz w dniu 28.09.2014 r)
A. G.nadal odczuwa w sferze emocjonalnej i psychicznej skutki śmierci syna. Ma mniejszą motywację do działania i poczucie życiowej satysfakcji. Często odczuwa smutek. UA. G.nie doszło do pełnej reorganizacji życia, która jest ostatnim etapem procesu żałoby. Powód nadal odczuwa emocje charakterystyczne dla etapów żałoby poprzedzającej fazę reorganizacji – adaptacji do nowej sytuacji życiowej. Trudności w przebiegu żałobyA. G.są wskazaniem do psychoterapii. (opinia biegłego psychologa k. 77 – 80)
G. G. (1)nadal odczuwa w sferze emocjonalnej i psychicznej skutki śmierci syna. Ma mniejszą motywację do działania i poczucie życiowej satysfakcji. Często odczuwa smutek. Nie pogodziła się ze strata syna. UG. G. (1)nie doszło do pełnej reorganizacji życia, która jest ostatnim etapem procesu żałoby. Żałoba u powódki nadal nie jest zakończona. Trudności w przebiegu żałobyG. G. (1)są wskazaniem do psychoterapii. (opinia biegłego psychologa i psychiatry k. 84 - 88)
M. G. (1)w sposób prawidłowy przebył proces żałoby po śmierci brata. Obecnie powód zaadoptował się do nowej sytuacji życiowej i nie odczuwa w sferze emocjonalnej i psychicznej skutków śmierci brata. (opinia biegłego psychologa k.81 – 83)
Pismem z dnia 13.08.2013 r powódkaG. G. (1)zgłosiła pozwanemu żądanie zapłaty zadośćuczynienia w kwocie 100.000 zł z tytułu krzywdy poniesionej na skutek śmierci jej syna. (pismo k. 27 – 28)
Pismem z dnia 2.10.2013r. pozwany odmówił powódce przyznania zadośćuczynienia nie uznając podstawy prawnej żądania. ( pismo k. 29 – 29v)
Sąd zważył, co następuje:
PowodowieG. G. (1)iA. G.wnieśli o zasądzenie na ich rzecz zadośćuczynienia za krzywdę w postaci naruszenia dóbr osobistych spowodowanych śmiercią synaP. G.. PowódM. G. (1)wniósł o zasądzenie na jego rzecz zadośćuczynienia za krzywdę w postaci naruszenia jego dóbr osobistych spowodowanych śmiercią brataP. G..
Z uwagi na fakt, iż działanie sprawcy wypadku powodujące śmierćM. M.miało miejsce w 2004 r. powodowie nie mogą dochodzić zadośćuczynienia na podstawieart. 446 § 4 k.c.Przepis ten bowiem wszedł w życie w dniu 3 sierpnia 2008 r., z chwilą wejścia w życieustawy z dnia 30 maja 2008 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw(Dz. U. 2008 r. Nr 116 poz. 731). Ustawa ta, nie zawiera żadnych szczególnych unormowań intertemporalnych dotyczących przytoczonego przepisu. Tym samym nie można uznać, aby istniały podstawy prawne do stosowania treści tego przepisu z mocą wsteczną. Zgodnie z treścią wyroku Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 10 listopada 2010 r. (II CSK 248/2010, LexPolonica nr 2497390, OSNC 2011/B poz. 44) najbliższym członkom rodziny zmarłego nie przysługuje roszczenie o zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę na podstawieart. 446 § 4 k.c., gdy śmierć nastąpiła na skutek deliktu przed dniem 3 sierpnia 2008 r.
Za zasadne zatem uznać należy stanowisko powodów ,iż podstawę ich roszczenia stanowić możeart. 24 k.c.w zw. zart. 448 k.c.Katalog dóbr osobistych, określonych wart. 23 k.c., ma charakter otwarty. Przepis ten wymienia dobra osobiste człowieka pozostające pod ochroną prawa cywilnego w sposób przykładowy, uwzględniając te dobra, które w praktyce mogą być najczęściej przedmiotem naruszeń. Przedmiot ochrony oparty na podstawieart. 23 i 24 k.c.jest jednak znacznie szerszy. Należy uznać, że ochronie podlegają wszelkie dobra osobiste rozumiane jako wartości niematerialne związane z istnieniem i funkcjonowaniem podmiotów prawa cywilnego, które w życiu społecznym uznaje się za doniosłe i zasługujące z tego względu na ochronę. Rodzina jako związek najbliższych osób, które łączy szczególna więź, podlega ochronie prawa. Dotyczy to odpowiednio ochrony prawa do życia rodzinnego obejmującego istnienie różnego rodzaju więzi rodzinnych. Więź rodzinna odgrywa doniosłą rolę, zapewniając członkom rodziny m.in. poczucie stabilności, wzajemne wsparcie obejmujące sferę materialną i niematerialną oraz gwarantuje wzajemną pomoc w wychowaniu dzieci i zapewnieniu im możliwości kształcenia. Należy zatem przyjąć, że prawo do życia rodzinnego i utrzymania tego rodzaju więzi stanowi dobro osobiste członków rodziny i podlega ochronie na podstawieart. 23 i 24 k.c.Spowodowanie śmierci osoby bliskiej może zatem stanowić naruszenie dóbr osobistych członków jej rodziny i uzasadniać przyznanie im zadośćuczynienia na podstawieart. 448 k.c.(uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 14 stycznia 2010 r. IV CSK 307/2009 LexPolonica nr 2371235, OSNC 2010/C poz. 91, OSP 2011/2 poz. 15). Również w uchwale z dnia 22 października 2010 r. III CZP 76/2010 (OSNC 2011/B poz. 42) Sąd Najwyższy, analizując skutki dodania § 4 doart. 446 k.c.uznał, że wzmacnia on pozycję najbliższego członka rodziny, jednak nie wyklucza stosowania takżeart. 448 k.c., przy czym na podstawieart. 448 k.c.zadośćuczynienie pieniężne przysługuje najbliższemu członkowi rodziny za doznaną krzywdę także wtedy, gdy śmierć nastąpiła na skutek deliktu przed dniem 3 sierpnia 2008 r.
Przesłanką odpowiedzialności przewidzianej wart. 448 k.c.jest bezprawne i zawinione działanie sprawcy naruszenia dobra osobistego. (wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 12 grudnia 2002 r. V CKN 1581/2000 Lex Polonica nr 361049) Przyjęcie takiego stanowiska oznacza, że podstawą zasądzenia odpowiedniej sumy zadośćuczynienia będzie każde zawinione działanie sprawcy, a więc zarówno w wypadku winy umyślnej, jak i winy nieumyślnej. W przedmiotowej sprawie sprawca wypadku został prawomocnie uznany za winnego tego ,że w sposób nieumyślny naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym, czego skutkiem była śmierć syna i brata powodów.
W ocenie Sądu wszystkie te okoliczności uzasadniają żądanie powodów. Z przeprowadzonego postępowania dowodowego w sprawie jednoznacznie wynika, iż rodzina powodów była rodziną, w której więzy emocjonalne były bardzo silne.(...)z synami łączyły bliskie relacje uczuciowe. Bracia utrzymywali ze sobą bliskie, przyjacielskie relacje. Poza tym zmarłyP. G.był osobą lubianą przez otoczenie, pogodną, otwartą. Miał bardzo dobry wpływ na relacje pozostałych członków rodziny. Wypadek, w którym zginąłP. G.zaburzył tę równowagę. Jego śmierć była nieoczekiwanym stresującym zdarzeniem, z którym każde z powodów musiało się zmierzyć. RodziceP. G.po śmierci syna długo odczuwali głęboką rozpacz. Powódka musiała podjąć leczenie psychiatryczne. Do dziś nie pogodzili się ze śmiercią swego syna. Pomimo upływu prawie 10 lat od wypadku, rodzice zmarłego nie zakończyli procesu żałoby. Powyższe wynika z wyjaśnień powodów oraz potwierdzających je zeznań wysłuchanych w sprawie świadków, którym to zeznaniom w całości Sąd dał wiarę. Zeznania te są bowiem logiczne i konsekwentne. Brak jest poza tym dowodów wskazujących na okoliczności przeciwne. Potwierdza to także treść opinii psychologicznej i psychiatrycznej.
Jak wynika z opinii psychologiczno – psychiatrycznejG. G. (1)nadal odczuwa w sferze emocjonalnej i psychicznej skutki śmierci syna. Nie doszło u niej do pełnej reorganizacji życia, która jest ostatnim etapem procesu żałoby. Trudności w przebiegu żałobyG. G. (1)są wskazaniem do psychoterapii. Podobnie jest w przypadkuA. G., który również nadal odczuwa w sferze emocjonalnej i psychicznej skutki śmierci syna. U powoda nie doszło do pełnej reorganizacji życia, która jest ostatnim etapem procesu żałoby. Trudności w przebiegu żałobyA. G.są wskazaniem do psychoterapii. Wynika to jednoznacznie z treści opinii biegłego psychologa. Jedynie powódM. G. (1)w sposób prawidłowy przebył proces żałoby po śmierci brata. Obecnie powód zaadoptował się do nowej sytuacji życiowej i nie odczuwa już w sferze emocjonalnej i psychicznej skutków śmierci brata. Wynika to z treści opinii biegłego psychologa. Sąd uznał sporządzone w sprawie opinie za w pełni wiarygodne. Zostały wydane w oparciu o materiał dowodowy znajdujący się w aktach sprawy oraz w oparciu o przeprowadzone badanie każdego z powodów. W toku postępowania opinie nie były kwestionowane przez strony.
Powyższe okoliczności zdaniem Sądu uzasadniają przyznanie powodom zadośćuczynienia za krzywdę w postaci śmierci ich brata i syna.
W tym miejscu wskazać należy, iż nie ma żadnych mierników, które pozwoliłyby ocenić wartość cierpienia rodziców po stracie dziecka i cierpienia rodzeństwa po utracie jednego z nich. Zwłaszcza w sytuacji kiedy ta śmierć jest nagła, nieprzewidziana, spowodowana wyłącznie działaniem osoby drugiej. Krzywda i cierpienie osób najbliższych jest ogromne i nie można go przeliczyć na żadną wartość pieniężną. Tym samym zadośćuczynienie za taką krzywdę jest tylko pewnym surogatem, bo nie da się tej krzywdy inaczej naprawić. Życie ludzkie jest bezcenne. Tym samym zadośćuczynienie za krzywdę w postaci pozbawienia życia osoby najbliższej dla powodów nie może być niskie, bo doprowadziłoby do deprecjacji wartości życia ludzkiego. Zadośćuczynienie ma bowiem przede wszystkim charakter kompensacyjny i tym samym jego wysokość musi przedstawiać jakąś ekonomicznie odczuwalną wartość. W wyroku z dnia 3 czerwca 2011 Sąd Najwyższy stwierdził, iż skromny poziom życia danego środowiska czy danej rodziny nie może mieć znaczenia podczas ustalania wysokości zadośćuczynienia za cierpienie spowodowane śmiercią bliskiej osoby. (Wyrok Sądu Najwyższego, III CSK 279/2010, LexPolonica nr 2615917). Tym samym uznać należy ,iż wysokość należnego zadośćuczynienia nie może mieć związku z sytuacją materialną strony powodowej.
Uwzględniając powyższe okoliczności Sąd uznał, iż adekwatną kwotą do rozmiarów odniesionej przezG. G. (1)iA. G.krzywdy spowodowanej zerwaniem więzi emocjonalnych pomiędzy nimi a zmarłymP. G.będzie kwota 100.000 zł. Kwota ta uwzględnia wszystkie okoliczności istotne dla niniejszej sprawy takie jak upływ czasu od chwili śmierci syna powodów oraz rozmiar cierpień powodów po stracie syna. Jednocześnie Sąd uznał, iż adekwatną kwotą do rozmiarów odniesionej przezA. G.krzywdy spowodowanej zerwaniem więzi emocjonalnych pomiędzy nim a zmarłymP. G.będzie kwota 40.000 zł. Kwota ta uwzględnia wszystkie okoliczności istotne dla niniejszej sprawy takie jak upływ czasu od chwili śmierci brata powoda oraz rozmiar cierpień powoda po stracie brata.
Odsetki ustawowe od uwzględnionych kwot w przypadkuM. G. (1)iA. G.Sąd zasądził od dnia następującego po upływie 30 dni od daty doręczenia pozwu stronie pozwanej. W przypadkuG. G. (1)Sąd uwzględnił wniosek powódki, aby bieg tych odsetek rozpoczął się od dnia następującego po wydanej decyzji w przedmiocie żądania powódki przez pozwanego. W toku likwidacji szkody pozwany miał możliwość samodzielnie ocenić rozmiar poniesionej przez powódkę krzywdy i wydać odpowiednią decyzję. Przedmiotowe postępowanie nie wniosło żadnych nowych okoliczności w tym zakresie.
Mając na uwadze powyższe Sąd orzekł jak w wyroku. Z uwagi na uwzględnienie roszczeń powodówG. G. (1)iA. G.jedynie w części (0,83 części) Sąd rozdzielił pomiędzy stronami koszty procesu w postaci poniesionej przez powodów opłaty sądowej oraz kosztów zastępstwa procesowego poniesionych przez obie strony, stosownie do wysokości uwzględnionych roszczeń powodów. Ponieważ żądanieA. G.zostało uwzględnione w całości Sąd zasądził od pozwanego na jego rzecz zwrot poniesionych kosztów sądowych w postaci uiszczonej opłaty sądowej od pozwu oraz kosztów zastępstwa procesowego. Jednocześnie Sąd obciążył pozwanego obowiązkiem zapłaty na rzecz Skarbu Państwa części nieuiszczonych kosztów sądowych w tej sprawie w postaci nieuiszczonych opłat od pozwu oraz kosztów opinii biegłego psychologa i biegłego psychiatry stosownie do wysokości uwzględnionego powództwa. | ```yaml
court_name: Sąd Okręgowy w Siedlcach
date: '2014-09-29'
department_name: I Wydział Cywilny
judges:
- Małgorzata Chomiuk
legal_bases:
- art. 446 § 4 k.c.
recorder: st. sekr. sąd. Iwona Bierkat
signature: I C 1395/13
``` |
151515000001503_III_Ca_000155_2015_Uz_2015-06-03_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt III Ca 155/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 3 czerwca 2015 r.
Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:
Przewodniczący - Sędzia SO Tomasz Pawlik
Sędzia SO Anna Hajda (spr.)
Sędzia SR (del.) Maryla Majewska – Lewandowska
Protokolant Joanna Gołosz
po rozpoznaniu w dniu 3 czerwca 2015 r. w Gliwicach
na rozprawie
sprawy z powództwaW. S.
przeciwko(...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnościąwŻ.
o zapłatę
na skutek apelacji pozwanej
od wyroku Sądu Rejonowego w Żorach
z dnia 15 września 2014 r., sygn. akt I C 72/13
1
oddala apelację;
2
zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 1200 zł (jeden tysiąc dwieście) tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.
SSR (del.) Maryla Majewska-Lewandowska SSO Tomasz Pawlik SSO Anna Hajda
UZASADNIENIE
PowódW. S.prowadzący działalność gospodarczą pod nazwąFirma Handlowa (...)W. S.z siedzibą wŻ.pozwem z dnia 28 stycznia 2013 roku wniósł o zasądzenie od pozwanej(...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnościąz siedzibą wŻ.na jego rzecz kwoty 10.805,51 złotych z odsetkami ustawowymi od dnia 29 września 2010 roku do dnia zapłaty, a nadto o zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 4.834,00 złote.
Pozwana w odpowiedzi na pozew z dnia 9 sierpnia 2013 roku wniosła o sprawdzenie przez Sąd wartości przedmiotu sporu poprzez przeprowadzenie stosownego dochodzenia, o ustalenie właściwej wartości przedmiotu sporu na kwotę 1.471,00 złotych i w takim przypadku o przekazanie sprawy do rozpoznania w trybie uproszczonym, o oddalenie powództwa w całości jako bezzasadnego oraz o oddalenie wniosku powoda o zasądzenie podwójnych kosztów zastępstwa procesowego.
Wyrokiem z dnia 15 września 2014 roku Sąd Rejonowy w Żorach w punkcie pierwszym zasądził od pozwanej(...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnościąwŻ.na rzecz powodaW. S.kwotę 10.805,51 złotych z ustawowymi odsetkami:
- od kwoty 1.205,51 złotych od dnia 29 września 2010 roku do dnia 14 września 2014 roku;
- od kwoty 9.600,00 złotych od dnia 23 listopada 2011 roku do dnia 14 września 2014 roku. W punkcie drugim świadczenie pieniężne zasądzone w punkcie 1 wyroku rozłożone zostało na dwie raty w kwotach: - 5.402,50 złote płatną do dnia 31 grudnia 2014 roku i - 5.403,01 złote płatną do dnia 31 marca 2015 roku z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki w terminie płatności każdej raty. W pozostałym zakresie powództwo oddalono i obciążono pozwaną kosztami procesu.
Podstawą tej treści rozstrzygnięcia były następujące ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy.
PowódW. S.wraz z żonąW.jest w ustawowej wspólności majątkowej użytkownikiem wieczystym gruntu położonego wŻ.przyB.16, stanowiącegodziałkę numer (...)oraz właścicielem znajdującego się na tym gruncie budynku - stanowiącego odrębną nieruchomość. Powód wraz z żoną w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej pod nazwąFirma Handlowa (...)W. S.zawarł zR. C.dnia 31 października 2009 roku umowę najmu wyżej opisanego budynku. Umowa najmu została zawarta na czas określony od dnia 1 listopada 2009 roku do dnia 30 października 2012 roku z możliwością jej przedłużenia. Miesięczny czynsz najmu ustalono na kwotę 1.600,00 zł netto plus należny podatek VAT .
GminaŻ.zawarła z pozwaną(...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnościąz siedzibą wŻ.umowę o roboty budowlane, której przedmiotem było wykonanie przez pozwaną III etapu modernizacjiulicy (...)wŻ., poprzez wykonanie robót drogowych, elektrycznych i instalacyjnych. Teren budowy został przekazany protokołem przekazania placu budowy podpisanym dnia 12 maja 2010 roku. Protokół końcowy technicznego odbioru spisano dnia 24 września 2014 roku.
W dniu 8 lipca 2010 roku w czasie prowadzonych przez pozwaną robót budowlanych przyulicy (...)wŻ., w fazie prowadzony prac ziemnych (głębokich wykopów) doszło do naruszenia fundamentów budynku powoda oraz do obsunięcia się chodnika wykonanego z kostki brukowej na całej długości tego budynku w pasie około 2 metrów. Ponadto doszło do zawalenia się części ściany wejściowej budynku sąsiedniego, co spowodowało naruszenie konstrukcji dachu budynku powoda, pojawienie się pęknięć i rys na ścianach budynku powoda oraz ich namoknięcia w czasie opadów deszczu.
Dnia 9 lipca 2010 roku Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego wŻ.decyzją nr (...)nakazał powodowi pod rygorem natychmiastowej wykonalności wyłączyć z użytkowania budynek usługowy zlokalizowany wŻ.przyulicy (...)(parcela nr(...)) oraz umieścić na budynku zawiadomienie o stanie zagrożenia bezpieczeństwa ludzi lub mienia, a także zakazał jego użytkowania. W uzasadnieniu podano, że w trakcie przeprowadzonej w dniu 9 lipca 2010 roku kontroli robót budowlanych, prowadzonych przez GminęŻ., związanych z modernizacjąulicy (...), stwierdzono możliwość naruszenia gruntu, poniżej poziomu posadowienia budynku, co mogło skutkować utratą stateczności obiektu, a wyłączenie budynku z użytkowania było konieczne w celu wyeliminowania zagrożenia bezpieczeństwa, do czasu zabezpieczenia posadowienia budynku przez wykonawcę przedmiotowych robót budowlanych.
Dnia 9 lipca 2010 roku powód wraz z żoną zawarł z najemcą przedmiotowego budynku porozumienie, na mocy którego strony zawiesiły ciążący na najemcy obowiązek zapłaty czynszu, aż do odwołania decyzji Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego wŻ.z dnia 9 lipca 2010 roku nr(...).
Aby nie dopuścić do dalszego zniszczenia nieruchomości, zwłaszcza przez wilgoć, powód we własnym zakresie zabezpieczył budynek. Celem niezbędnej naprawy uszkodzonego budynku powód zakupił materiały remontowe za łączną kwotę 1.205,51 złotych netto, co wykazał rachunkami, tj.fakturą nr (...), wystawioną dnia 18 sierpnia 2010 roku orazfakturą nr (...), wystawioną dnia 15 września 2010 roku.
Dnia 20 grudnia 2010 roku Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego wŻ.decyzją nr (...)stwierdził wygaśnięcie wyżej opisanejdecyzji nr (...)z dnia 9 lipca 2010 roku, uzasadniając to usunięciem zagrożenia utraty stateczności budynku zlokalizowanego przyulicy (...)i w związku z tym możliwość przystąpienia do jego użytkowania. Decyzja z dnia 20 grudnia 2010 roku, zgodnie z pismem Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego wŻ.z dnia 14 października 2013 roku, stała się prawomocna dnia 5 stycznia 2011 roku.
Z dołączonej do akt sprawy opinii technicznej opracowanej przez inż.S. S., zawartej w aktach nr(...), dotyczących szkody z dnia 8 lipca 2010 roku, przedłożonych przez ubezpieczyciela pozwanego(...) S.A.z siedzibą wS., a dotyczących wypłaty odszkodowania właścicielowi sąsiedniego pawilonu(...), którego zawalenie się spowodowało uszkodzenie budynku powoda, wynika, że pozwana firma popełniła błędy w sztuce budowlanej w trakcie realizacji robót ziemnych. We wnioskach końcowych wspomnianej opinii biegły stwierdził, że przyczyną awarii i szkody było niezabezpieczenie wykopu poprzez niewykonanie jego obudowy, podkopanie istniejących fundamentów poniżej ich usadowienia oraz niezabezpieczenie ściany wejściowej i daszkusklepu (...)na okres wykonywania robót fundamentowych, pomimo prowadzenia wykopów poniżej poziomu terenu i w bezpośrednim sąsiedztwie pawilonu.
W tak ustalonym stanie faktycznym zważył Sąd Rejonowy, że pomiędzy GminąŻ.a pozwaną(...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnościąwŻ.została zawarta umowy o roboty budowlane, szczegółowo uregulowana przez przepisyart. 647 - 658 kodeksu cywilnego, wskazując, że zgodnie z treściąart. 652 k.c.jeżeli wykonawca przejął protokolarnie od inwestora teren budowy, ponosi on aż do chwili oddania obiektu odpowiedzialność na zasadach ogólnych za szkody wynikłe na tym terenie. Takie protokolarne przejęcie terenu budowy, będące warunkiem powstania odpowiedzialności wykonawcy, w przedmiotowej sprawie miało miejsce dnia 12 maja 2010 roku, kiedy podpisano protokół przekazania placu budowy. Powołany przepisart. 652 k.c., regulując odpowiedzialność wykonawcy, odsyła w zakresie jej podstaw do zasad ogólnych, a więc w przypadku szkód wyrządzonych osobom trzecim - do zasad odpowiedzialności za czyny niedozwolone (art. 415 k.c.). Zgodnie zart. 415 k.c.kto z winy swej wyrządza drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia. Poszkodowany zatem, dochodząc od wykonawcy naprawienia szkody, powinien udowodnić fakt wykonywania prac budowlanych przez wykonawcę oraz stosownie do ogólnych przepisówk.c.istnienie szkody, jej wysokość oraz istnienie związku przyczynowego pomiędzy pracami budowlanymi a szkodą. Wykonawca natomiast, chcąc się uwolnić się od tej odpowiedzialności winien udowodnić bądź to, że szkoda nie powstała, bądź, że wyniknęła ona ze zdarzeń, za które wykonawca nie odpowiada, bądź też przez udowodnienie, że dołożył on należytej staranności, a więc nie doprowadził do szkody w sposób zawiniony.
W sprawie bezspornym jest, że prace budowlane polegające na modernizacjiulicy (...)wŻ.wykonywała pozwana. Powód udowodnił również istnienie i wysokość szkody, jak też fakt, że szkoda ta powstała w wyniku realizacji robót ziemnych przez osoby działające na rachunek wykonawcy. Przy tym przepisart. 355 § 2 k.c.uzasadnia zwiększone oczekiwania co do umiejętności, wiedzy i zdolności przewidywania profesjonalisty. Pozwany wykonawca, zaniedbując zabezpieczenie terenu robót, nie wykazał się starannością wymaganą przy wykonywaniu zadań wchodzących w zakres jego specjalności. W tej sytuacji winy wykonawcy nie wyłączyłoby nawet przekazanie przez inwestora, czyli GminęŻ., dokumentacji technicznej terenu, na której brak wskazywała strona pozwana. Zgodnie zart. 361 k.c.zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmienne przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł (damnum emergens) oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono (lucrum cessans).
W przedmiotowej sprawie w świetle zgromadzonego materiału dowodowego nie budzi wątpliwości istnienie związku przyczynowego pomiędzy czynem niedozwolonym pozwanego a szkodą powoda.
Na szkodę powoda złożyły się wydatki na zakup materiałów remontowych na dokonanie niezbędnej naprawy uszkodzonego budynku na łączną kwotę 1.205,51 złotych netto oraz utracone korzyści w postaci niepobranego sześciomiesięcznego czynszu (6 x 1600 złotych netto), czyli za okres w którym budynek powoda był wyłączony z użytkowania na mocy decyzji Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego wŻ.z dnia 9 lipca 2010 roku, a której wygaśnięcie nastąpiło dnia 20 grudnia 2010 roku. Powód nie mogąc korzystać ze swojego budynku przez okres sześciu miesięcy, jako wynajmujący nie mógł oddać budynku najemcy do używania, a tym samym niemożliwym było wykonanie ciążącego na powodzie zobowiązania z tytułu zawartej umowy najmu, czyli zgodnie zart. 659 § 1 k.c.oddanie najemcy rzeczy do używania.
Mając na uwadze powyższe okoliczności, Sąd Rejonowy na podstawieart. 652 k.c.w związku zart. 415 k.c.,art. 355 § 2 k.c.orazart. 361 § 1 i 2 k.c.orzekł jak w punkcie 1 sentencji. Odsetki zasądzono po myśliart. 481 § 1 i 2 k.c.w związku zart. 455 k.c.od kwoty 1.205,51 złotych od dnia 29 września 2010 rok, czyli od dnia następującego po dniu, kiedy ubezpieczyciel pozwanej odmówił wypłaty odszkodowania oraz od kwoty 9.600,00 złotych od dnia 23 listopada 2011 roku, czyli od dnia doręczenia pozwanej zawezwania do próby ugodowej, w którym skonkretyzowano żądanie odnośnie utraconych korzyści, i tylko w tym zakresie oddalono powództwo. Uwzględniając trudną kondycję finansową pozwanej firmy, odroczono wykonanie zobowiązania, ustalając dwa terminy płatności na podstawieart. 320 k.p.c.
O kosztach orzeczono zgodnie zart. 100 k.p.c.w związku zart. 98 § 3 k.p.c.,art. 109 § 2 k.p.c.orazart. 186 k.p.c.
Z wyżej wskazanym orzeczeniem nie zgodziła się pozwana wywodząc apelację. Skarżąca zarzuciła sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego polegającą na przyjęciu, iż pozwany nie przedstawił żadnych dowodów odpierających żądanie powoda, podczas gdy analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego prowadzi do wniosku odmiennego. Nadto w apelacji zarzucono sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego polegającą na przyjęciu, że nie zachodzą przesłanki umożliwiające odstąpienie od obciążenia pozwanej kosztami postępowania, podczas gdy analiza zgromadzonego w sprawie materiału prowadzi do wniosku odmiennego oraz umożliwiające odstąpienie od obciążenia pozwanej częścią kosztów postępowania, podczas gdy analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego prowadzi do wniosku odmiennego. Równocześnie apelująca zarzuciła naruszenie przepisów postępowania tj.art. 233 kpc, mające wpływ na wynik sprawy, polegające na ocenie wiarygodności dowodów z pominięciem wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego.
W oparciu o tak sformułowane zarzuty pozwana domagała się zmiany zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa, a z tzw. ostrożności procesowej wniosła o odstąpienie od obciążania pozwanej kosztami postępowania, ewentualnie o obciążenie pozwanej jedynie częścią kosztów postępowania.
W odpowiedzi na apelację powód domagał się jej oddalenia oraz zasądzenia na swoja rzecz od skarżącej kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
Apelacja pozwanej nie mogła odnieść spodziewanego skutku wobec trafności zaskarżonego orzeczenia. Wbrew zarzutom apelacji Sąd Rejonowy prawidłowo przeprowadził w sprawie postępowanie dowodowe, wskazał fakty, które uznał za udowodnione oraz dowody, na których się oparł. Z tak przeprowadzonego postępowania dowodowego wyprowadził Sąd I instancji słuszne wnioski, prawidłowo także zastosował przepisy prawa.
Zarzut naruszenia dyspozycjiart. 233 § 1 kpcnie mógł doprowadzić do korekty zaskarżonego orzeczenia. W pierwszej kolejności, odnosząc się do zarzutu apelacji dotyczącego trafności poczynionych przez Sąd Rejonowy ustaleń faktycznych, wskazania wymaga, że Sąd odwoławczy ma ograniczone możliwości ingerencji w ustalenia faktyczne poczynione przez sąd pierwszej instancji. Ewentualna zmiana tychże ustaleń może być dokonywana zupełnie wyjątkowo, w razie jednoznacznej wymowy materiału dowodowego oraz oczywistej błędności oceny tegoż materiału. Jeżeli z materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dawały się wysnuć wnioski odmienne. Tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo-skutkowych, to przeprowadzona przez sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona. Odnosząc powyższe uwagi do okoliczności rozpoznawanej sprawy nie sposób przypisać Sądowi Rejonowemu uchybień wskazanych powyżej, które uprawniałyby do ingerencji w treść poczynionych przez ten Sąd ustaleń faktycznych. Wszystkie okoliczności zostały przez Sąd Rejonowy ustalone w oparciu o powołane w pisemnych motywach orzeczenia prawidłowo przeprowadzone dowody, nadto nie dopuścił się Sąd Rejonowy ani uchybień logicznych w formułowaniu wniosków wynikających z postępowania dowodowego ani też odstępstw od zasad doświadczenia życiowego. Zarzuty zawarte w apelacji stanowią jedynie swoistą polemikę z prawidłowymi wywodami Sądu I instancji. Zatem, Sąd Okręgowy w pełnym zakresie podziela ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd I instancji, oraz motywy, którymi kierował się Sąd Rejonowy ustalając stan faktyczny i przyjmuje je za swoje. Nie sposób także w tym miejscu nie zauważyć, że treść uzasadnienia apelacji w znacznej części stanowi dokładne odwzorowanie treści odpowiedzi na pozew, w tym także zarzutu dotyczącego sprawdzenia wartości przedmiotu sporu, co na tym etapie postępowania wydaje się być całkowicie nieaktualne. Pozostałe zaś zarzuty zostały prawidłowo rozpoznane przez Sąd I instancji, co znalazło swoje odzwierciedlenie w pisemnych motywach zaskarżonego orzeczenia. Reasumując powyższe Sąd Okręgowy, wobec braku potrzeby powielania rozważań Sądu rejonowego, wskazuje, że zarówno ustalenia faktyczne poczynione przez ten Sąd jak i rozważania prawne całkowicie podziela i przyjmuje za swoje.
Nie może także odnieść skutku zarzut apelacyjny dotyczący orzeczenia w przedmiocie kosztów postępowania. Wskazać należy, że przepisart. 98 kpcstatuuje generalną zasadę odpowiedzialności za wynik procesu, natomiast dyspozycjaart. 102 kpcjest rozwiązaniem szczególnym, niepodlegającym wykładni rozszerzającej, wykluczającym stosowanie wszelkich uogólnień, wymagającym do swego zastosowania wystąpienia wyjątkowych okoliczności. Nie konkretyzuje on pojęcia wypadków szczególnie uzasadnionych, pozostawia ich kwalifikację, przy uwzględnieniu całokształtu okoliczności danej sprawy, sądowi. Wskazać także należy, że sama sytuacja ekonomiczna strony przegrywającej, nawet bardzo niekorzystna, nie stanowi podstawy zwolnienia - na podstawieart. 102- z obowiązku zwrotu kosztów przeciwnikowi, chyba że na rzecz tej strony przemawiają dalsze szczególne okoliczności, które same mogłyby być niewystarczające, lecz łącznie z trudną sytuacją ekonomiczną wyczerpują znamiona wypadku szczególnie uzasadnionego. O ile w rozpoznawanej sprawie w istocie sytuacja finansowa pozwanej jawi się jako niekorzystna, o tyle bark dalszych przesłanek uzasadniających zastosowanie dobrodziejstwa wynikającego ze wskazanej wyżej normy prawnej, szczególnie w kontekście stanowiska pozwanej w sprawie o zawezwanie do próby ugodowej.
Reasumując powyższe, apelacja podlegała oddaleniu na zasadzieart. 98 kpc. O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono stosownie doart. 98 kpciart. 108 kpcw zw. z§ 6 pkt 4w zw. z § 13 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu. Z przyczyn wskazanych powyżej nie znalazł Sąd Okręgowy podstaw do zastosowania dyspozycjiart. 102 kpc.
SSR ( del.) Maryla Majewska – Lewandowska SSO Tomasz Pawlik SSO Anna Hajda | ```yaml
court_name: Sąd Okręgowy w Gliwicach
date: '2015-06-03'
department_name: III Wydział Cywilny Odwoławczy
judges:
- Anna Hajda
- Maryla Majewska – Lewandowska
- Tomasz Pawlik
legal_bases:
- art. 647 - 658 kodeksu cywilnego
- art. 109 § 2 k.p.c.
recorder: Joanna Gołosz
signature: III Ca 155/15
``` |
155515050001006_II_K_000438_2014_Uz_2015-10-06_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt IV Ka 690/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 6 października 2015 r.
Sąd Okręgowy w Szczecinie w IV Wydziale Karnym Odwoławczymw składzie:
Przewodnicząca: SSO Jacek Szreder (ref.)
Sędziowie: SO Tomasz Karwacki
SO Agnieszka Bobrowska
Protokolant: Aleksandra Kapinos
przy udziale Prokuratora Prok. Ilony Talar
po rozpoznaniu w dniu 6 października 2015 r.
sprawyK. D.
oskarżonego zart. 62 ust. 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomaniii zart. 178a §1 kk
na skutek apelacji wniesionej przez oskarżonego
od wyroku Sądu Rejonowego w Goleniowie
z dnia 29 stycznia 2015r. sygn. II K 438/14
I
utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok
II
zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa wydatki związanez postępowaniem odwoławczym i wymierza mu 300 (trzysta) złotych opłaty za to postępowanie.
SSO Tomasz Karwacki SSO Jacek Szreder SSO Agnieszka Bobrowska | ```yaml
court_name: Sąd Rejonowy w Goleniowie
date: '2015-10-06'
department_name: II Wydział Karny
judges:
- Tomasz Karwacki
- Agnieszka Bobrowska
- Jacek Szreder
legal_bases:
- art. 62 ust. 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii
- art. 178a §1 kk
recorder: Aleksandra Kapinos
signature: II K 438/14
``` |
155025500004003_VIII_C_000548_2014_Uz_2014-09-16_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt VIII C 548/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 28 sierpnia 2014 r.
Sąd Rejonowy dla Wrocławia - Śródmieścia we Wrocławiu Wydział VIII Cywilny
w składzie:
Przewodniczący: SSR Grzegorz Kurdziel
Protokolant: Roksana Kondrak
po rozpoznaniu w dniu 28 sierpnia 2014 r. we Wrocławiu
na rozprawie sprawy
z powództwa: Funduszu Kapitałowego(...) Spółka Akcyjnaz siedzibą weW.
przeciwko:(...) Spółka Akcyjnaz siedzibą wW.
o zapłatę
I
zasądza od strony pozwanej(...) Spółki Akcyjnejz siedzibą wW.na rzecz strony powodowej Funduszu Kapitałowego(...) Spółka Akcyjnaz siedzibą weW.kwotę 589,73 zł (pięćset osiemdziesiąt dziewięć złotych siedemdziesiąt trzy grosze) wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od tej kwoty od dnia 14 lutego 2014 r. do dnia zapłaty;
II
oddala dalej idące powództwo;
III
zasądza od pozwanej na rzecz strony powodowej kwotę 227 zł tytułem zwrotu kosztów procesu w tym 180 zł kosztów zastępstwa procesowego.
Sygn. aktVIII C 548/14
UZASADNIENIE
Strona powodowa Fundusz Kapitałowy(...) S.A.weW.wniosła o zasądzenie na swoją rzecz od strony pozwanej(...) S.A.wW.kwoty 590,10 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu, tj. dnia 14 lutego 2014 r. do dnia zapłaty.
Uzasadniając swoje żądanie, strona powodowa podała, że strona pozwana była zobowiązana do zapłaty odszkodowania w związku z uszkodzeniem pojazdu poszkodowanegoM. P., do którego doszło w wyniku zdarzenia drogowego spowodowanego przez kierowcę ubezpieczonego u strony pozwanej w zakresie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych. Dochodzona pozwem suma stanowi zaś dalsze odszkodowanie obejmujące koszty wynajmu pojazdu zastępczego na czas konieczny i niezbędny do przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego, albowiem strona pozwana wypłaciła dotychczas jedynie kwotę 1.758,90 zł. Strona powodowa wyjaśniła, że jej legitymacji czynna w procesie wynika z faktu, że poszkodowany przelał przysługującą mu wierzytelność na rzecz wynajmującego pojazd, który następnie dokonał cesji na rzecz strony powodowej.
Na dochodzoną pozwem kwotę składa się kwota 479,70 zł wynikająca zfaktury VAT (...)oraz skapitalizowane odsetki ustawowe liczone od tej kwoty od dnia 10 maja 2012 r. do dnia 12 lutego 2014 r. w wysokości 110,10 zł.
W dniu 18 lutego 2014 r. referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym dla Wrocławia-Śródmieścia wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, uwzględniając powództwo w całości (k.32).
Strona pozwana złożyła sprzeciw od powyższego nakazu zapłaty, zaskarżając go w całości i wnosząc o oddalenie powództwa.
Zarzuciła, że wypłaciła już należne odszkodowanie, ustalając jego wysokość według średniej stawki wynajmu pojazdu w kwocie 135,30 zł brutto za dobę, gdyż działające na rynku firmy wypożyczające samochody dawały możliwość wynajęcia za taką stawkę pojazdu odpowiadającego klasie pojazdu uszkodzonego. Podniosła również, żeP. (...)nie stanowi odpowiednika klasy uszkodzonego pojazduS. (...), a takim odpowiednikiem mógłby być co najwyżejP. (...).
Sąd ustalił następujący stan faktyczny:
W dniu 28 marca 2012 r. doszło do wypadku komunikacyjnego, w wyniku którego uszkodzony został pojazd markiS. (...)(nr rej. (...)), należący doA. K.iM. P.. Sprawca wypadku był ubezpieczony w zakresie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych u strony pozwanej(...) S.A.wW..
Bezsporne.
PoszkodowanyM. P.zawarł zL. K.umowę najmu samochodu zastępczego markiP. (...), na podstawie której był zobowiązany do zapłaty czynszu w wysokości 140 zł netto za dobę, tj. łącznej kwoty 2.238,60 zł netto za 13 dni wynajmu. Po zgłoszeniu szkody, decyzją z dnia 9 maja 2012 r., strona pozwana wypłaciła kwotę 1.758,90 zł tytułem zwrotu wydatków za cały okres wynajmu pojazdu zastępczego, kwestionując wysokość dobowej stawki czynszu. PoszkodowanyM. P.zawarł zL. K.umowę przelewu wierzytelności przysługującej mu względem strony pozwanej z tytułu zwrotu kosztów wynajmu pojazdu zastępczego, a następnieL. K.dokonał przelewu przedmiotowej wierzytelności na rzeczstrony powodowej.
Dowód:-faktura VAT (...)z 20.04.2012 r., k. 18,
- umowa z 5.01.2014 r. oraz z 24.01.2014 r., k. 23-27.
Sąd zważył, co następuje:
Powództwo co do zasady zasługiwało na uwzględnienie i podlegało oddaleniu jedynie w niewielkiej części.
Nie budzi wątpliwości, że sprawca wypadku polegającego na zderzeniu się mechanicznych środków komunikacji poruszanych za pomocą sił przyrody ponosi odpowiedzialność za wyrządzoną poszkodowanemu szkodę (art. 415w zw. zart. 436 § 2 k.c.).
Odpowiedzialność strony pozwanej za skutki kolizji drogowej wynikała zaś zart. 822 § 1 i 2 k.c.orazart. 9 i 9a ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych(tekst jednolity: Dz.U. z 2013, poz. 392 z późn. zm.), albowiem - jako ubezpieczyciel - zobowiązana jest do zapłacenia odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi sprawca wypadku. Strona powodowa - jako osoba uprawniona do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej - mogła zatem dochodzić roszczenia bezpośrednio od pozwanego zakładu ubezpieczeń (art. 822 § 4 k.c.). Bezsporne było bowiem, że wierzytelność dochodzona wytoczonym powództwem została przeniesienia na jej rzecz w drodze przelewu (art. 509 § 1 i 2 k.c.).
Naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono (art. 361 § 2 k.c.) i powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej (art. 363 § 1 k.c.). Odpowiedzialność ubezpieczyciela ogranicza się przy tym do zapłaty odszkodowania (art. 822 § 1 k.c.).
W orzecznictwie zostało wyjaśnione, że odpowiedzialność odszkodowawcza za skutki uszkodzenia pojazdu mechanicznego obejmować może także celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego niesłużącego do prowadzenia działalności gospodarczej (zob. uchwałę składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 r., III CZP 5/11, OSNC 2012/3/28). Istotne jest przy tym, że w omawianej sytuacji – inaczej niż w wypadku szkody polegającej na uszkodzeniu samochodu - strata majątkowa powstaje dopiero z chwilą poniesienia kosztów najmu pojazdu zstępczego, a nie już w momencie wypadku komunikacyjnego, a zatem zwrotowi powinny podlegać wydatki rzeczywiście poniesione na taki najem (tak Sąd Najwyższy w uzasadnieniu powołanej uchwały z dnia 17 listopada 2011 r.). W konsekwencji odpowiedzialność sprawcy wypadku drogowego, bądź jego ubezpieczyciela, nie jest ograniczona wartością średniej stawki najmu pojazdu zastępczego. Nie oznacza to oczywiście, że na dłużniku ciąży obowiązek zwrotu wszystkich wydatków, które pozostają w związku przyczynowym z wypadkiem. Wierzyciel ma bowiem obowiązek zapobiegania szkodzie i zmniejszania jej rozmiarów (art. 354 § 2 i art. 362 k.c.). Zwrotowi podlegać powinno zatem tylko wydatki poniesione z zachowaniem rozsądnej proporcji między korzyścią wierzyciela a obciążeniem dłużnika (tak Sąd Najwyższy również w uzasadnieniu powołanej uchwały z dnia 17 listopada 2011 r.).
Zgodnie zart. 362 k.c., fakt, że wierzyciel (poszkodowany) przyczynił się do zwiększenia szkody może wywoływać korzystne skutki prawne dla dłużnika (odpowiednie zmniejszenie obowiązku naprawienia szkody), a zatem to na nim - a nie na wierzycielu (poszkodowanym) - spoczywa procesowy ciężar dowodu w tym zakresie (art. 6 k.c.iart. 232 k.p.c.). W wypadku szkody obejmującej koszty wynajmu pojazdu zastępczego przyczynienie się wierzyciela (poszkodowanego) do zwiększenia szkody polegać może przykładowo na: wynajęciu pojazdu o wyraźnie lepszym standardzie niż pojazd uszkodzony, wynajmowaniu pojazdu przez okres dłuższy niż uzasadniony realną potrzebą, lub wynajęciu pojazdu za stawkę czynszu o rażąco wysokiej wartości. Przenosząc powyższe stwierdzenia na grunt niniejszej sprawy, uznać należy, że podnoszony przez stronę pozwaną zarzut dotyczący zawyżonej stawki czynszu najmu jest oczywiście chybiony. Same twierdzenia strony pozwanej nie pozwalają bowiem na przyjęcie, że swoim zachowaniem poszkodowany przyczynił się do zwiększenia szkody. Różnica między rzeczywiście obciążającą poszkodowanego stawką czynszu najmu (140 zł netto za dobę), a wskazywaną przez stronę pozwaną średnią wartością stawek czynszu najmu (110 zł netto za dobę) jest bowiem na tyle niewielka (obciążająca poszkodowanego stawka czynszu jest o około 22 % wyższa niż stawka czynszu wskazywana przez stronę pozwaną), że zarzut powiększenia szkody przez powoda nie zasługiwał na uwzględnienie. Od poszkodowanego należy bowiem wymagać jedynie, aby przy wyborze oferty najmu pojazdu zastępczego kierował się rozsądkiem i wybrał ofertę, która nie jest drastycznie wygórowana. Zgodnie z ustawowym prawem wyboru sposobu likwidacji szkody, powód miał prawo wyboru kontrahenta przy zawieraniu umowy najmu pojazdu zastępczego. Powszechnie wiadomo, że w warunkach gospodarki rynkowej czynsz najmu pojazdu zbliżonej klasy może ulegać wahaniom, przy czym kalkulacja stawek czynszowych wynika nie tylko z różnych marż stosowanych przez wynajmujących ale i z różnic w treści stosunków zobowiązaniowych w poszczególnych umowach, jak choćby co do zakresu ochrony ubezpieczeniowej, ograniczeń w korzystaniu z pojazdu wynajmowanego etc. Samo tylko porównanie cen przy zastosowaniu wydruków internetowych nie może być zatem przydatne dla oceny, czy pozwany nie nadpłacił, regulując należności z faktury za najem, stąd wniosek strony pozwanej w tym zakresie podlegał oddaleniu. Wynajmujący stosują rozmaite taryfy najmu, przy czym kwalifikowanie pojazdu do określonej klasy A, B, C, itd. jest czysto umowne i pomiędzy przedsiębiorcami występują w tym zakresie różnice. Stąd porównywanie stawek stosowanych przez wybiórczo wskazywanych przez stronę pozwaną wynajmujących z kwotą objętą fakturą obciążającą powoda nie jest wystarczające dla uwzględnienia zarzutu powiększenia szkody przez powoda.
Orzeczenie w kwestii odsetek od zasądzonej kwoty wynika zart. 481 § 1 k.c., zgodnie z którym, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Sąd miał przy tym na względzie, że ubezpieczyciel obowiązany jest spełnić świadczenie w terminie trzydziestu dni, licząc od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku (art. 817 § 1 k.c.), a strona pozwana kwestionowała obowiązek zapłaty odsetek, wskazując jedynie na bezzasadność roszczenia, nie negując przy tym, że w dniu wydania decyzji w przedmiocie wypłaty odszkodowania (tj. w dniu 9 maja 2012 r.) była zobowiązana do spełnienia świadczenia. Dlatego też, Sąd uwzględnił żądanie zasądzenia odsetek od wskazanego w pozwie dnia następnego po dacie wydania przez stronę pozwaną decyzji o wypłacie odszkodowania, w kwocie 110,03 zł. Oddaleniu przy tym podlegały odsetki w kwocie 0,07 zł stanowiące błąd rachunkowy strony powodowej.
Mając na względzie powyższe, na podstawie powołanych przepisów Sąd orzekł jak w punkcie I. i II. sentencji wyroku.
Orzeczenie o kosztach procesu Sąd oparł oart. 100 k.p.c.zd. 2, zgodnie z brzmieniem którego sąd może włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania albo gdy określenie należnej mu sumy zależało od wzajemnego obrachunku lub oceny Sadu. W przedmiotowej sprawie strona powodowa uległa nieznacznie co do swojego żądania, Sąd zatem uznał, że istnieje podstawa do obciążenia strony pozwanej kosztami procesu w całości. Poniesione przez stronę powodową koszty procesu obejmowały kwotę 180 zł wynagrodzenia radcy prawnego (§ 6 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu- tekst jednolity: Dz.U. z 2013 r., poz. 490 z późn. zm.), kwotę 30 zł opłaty od pozwu oraz kwotę 17 zł opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.
Zarządzenia
1
odnotować;
2
odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi strony pozwanej;
3
kal. 14 dni.
16.09.2014 | ```yaml
court_name: Sąd Rejonowy Wrocław Śródmieście we Wrocławiu
date: '2014-08-28'
department_name: VIII Wydział Cywilny
judges:
- Grzegorz Kurdziel
legal_bases:
- art. 354 § 2 i art. 362 k.c.
- art. 9 i 9a ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym
Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych
- art. 232 k.p.c.
- § 6 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie
opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy
prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu
recorder: Roksana Kondrak
signature: VIII C 548/14
``` |
153510000006003_XII_C_001487_2020_Uz_2021-02-25_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygnatura aktXII C 1487/20
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Poznań, dnia 10 listopada 2020 roku
Sąd Okręgowy w Poznaniu XII Wydział Cywilny w następującym składzie:
Przewodniczący: SSO Zofia Lehmann
Protokolant: Starszy sekretarz sądowy Elżbieta Witaszczyk
po rozpoznaniu w dniu10 listopada 2020 roku w Poznaniusprawy
z powództwa: syndyka masy upadłości(...)(...)sp. z o/o sp. k.z/s wP.,ul. (...)/(...)-(...) P.
przeciwko pozwanej:B. K., zam.ul. (...),Ż.,(...)-(...) R.
o ustalenie
I. za bezskuteczne w stosunku do masy upadłości(...)sp. z o/o sp.k. z/s wP.– uznaje czynności prawne w postaci:
a. umowy cesji wierzytelności zawartej w dniu10 października 2018 rokumiędzy pozwaną i(...)(...)sp. z o/o sp.k. z/s wP., przedmiotem której była sprzedaż wierzytelności w stosunku doP. K.w wysokości 2.399.400 zł (należność główna) wraz z odsetkami – za kwotę 10.000,- zł,
b. umowy cesji wierzytelności zawartej w dniu21 grudnia 2018 rokumiędzy pozwaną i(...)(...)sp. z o/o sp.k. z/s wP., przedmiotem której była sprzedaż wierzytelności w stosunku doP. K.w wysokości 500. 000,- zł (należność główna) wraz z odsetkami – za kwotę 10.000,- zł,
c. umowy cesji wierzytelności zawartej w dniu21 grudnia 2018 rokumiędzy pozwaną i(...)(...)sp. z o/o sp.k. z/s wP., przedmiotem której była sprzedaż wierzytelności w stosunku doP. K.w wysokości 469.149,06 zł (należność główna) wraz z odsetkami – za kwotę 6.000,- zł,
d. umowy cesji wierzytelności zawartej w dniu21 grudnia 2018 rokumiędzy pozwaną i(...)(...)sp. z o/o sp.k. z/s wP., przedmiotem której była sprzedaż wierzytelności w stosunku doP. K.w wysokości 270.229,40 zł (należność główna) wraz z odsetkami – za kwotę 6.000,- zł,
II. odstępuje od obciążania stron nie uiszczoną opłatą sądową,
III. pozostałymi kosztami niniejszego postepowania obciąża pozwaną – i w związku z tym:
a. poniesionym przez nią kosztem jej procesowego zastępstwa – obciąża ją we własnym zakresie,
b. zasądza od nie na rzecz strony powodowej kwotę 25.000,- zł z tytułu zwrotu poniesionego przez nią kosztu procesowego zastępstwa wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie – za okres od uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty
IV. niniejszemu wyrokowi w jego punkcie III. b. nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.
/-/ Zofia Lehmann
Sygn. aktXII C 1487/20
Uzasadnienie:A. W pozwie z dnia3 sierpnia 2020 roku, który doSąduO.P.wpłynął tego samego dnia, powódsyndyk masy upadłości(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnościąsp.k. z/s wP., reprezentowany przez pełnomocnika w osobie adwokata, skierował przeciwko pozwanejB. K.żądania:
- uznania za bezskuteczne w stosunku do masy upadłości(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnościąsp.k. z/s wP.następujących czynności:
a) umowy cesji wierzytelności z dnia10 października 2018 rokuzawartej pomiędzy(...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnościąsp.k. z/s wP., a nią, przedmiotem której była sprzedaż jej wierzytelności wobecP. K.w łącznej wysokości2.399.400,00 złz tytułu należności głównej wraz z odsetkami - za cenę10.000,00 zł,
b)umowy cesji wierzytelności z dnia21 grudnia 2018 rokuzawartej pomiędzy(...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnościąsp.k. z/s wP., a nią, przedmiotem której była sprzedaż jej wierzytelności wobecP. K.w łącznej wysokości500.000,00 euronależności głównej wraz z odsetkami - za cenę10.000,00 zł,
c)umowy cesji wierzytelności z dnia21 grudnia 2018 rokuzawartej pomiędzy(...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnościąsp.k. z /s wP.a nią, przedmiotem której była sprzedaż jej wierzytelności wobecP. K.w łącznej wysokości469.149,06 złnależności głównej wraz z odsetkami, za cenę -6.000,00 zł,
d)umowy cesji wierzytelności z dnia21 grudnia 2018 rokuzawartej pomiędzy(...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnościąsp.k. z/s wP., a nią , przedmiotem której była sprzedaż jej wierzytelności wobecP. K.w łącznej wysokości270.229,40 złnależności głównej wraz z odsetkami - za cenę6.000,- zł,
ewentualnie,
- ustalenia, że pozwanej nie przysługują wierzytelności objęte w/w umowami lub ustalenia nieważności tych umów,
- zasądzenia od niej na jego rzecz zwrotu kosztów niniejszego procesu, w tym kosztu jego zastępstwa adwokackiego - według norm przepisanych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za okres od uprawomocnienia się orzeczenia z tej sprawy do dnia zapłaty,
nadto:
- przeprowadzenia dowodów wskazanych przez niego w uzasadnieniu jego pozwu wszczynającego niniejsze postepowanie,
- rozpoznania sprawy również pod nieobecność powoda,
nadto:
- rozpoznania jego wniosku o udzielenie zabezpieczenia roszczenia - poprzez wstrzymanie, do czasu prawomocnego zakończenia tego procesu, wykonywania przez pozwaną wszelkich uprawnień wynikających z zaskarżonych umów.
W motywacji zaprezentowanego stanowiska wskazał, że:
- jego legitymacja czynna w tej sprawie wynika wprost z regulacji zart. 144 ust. 1ustawy prawo upadłościowe; postanowieniem wydanym w dniu21 kwietnia 2020 roku Sąd Rejonowy(...)wP.ogłosił upadłość(...) sp. z o.o.sp.k. z siedzibą wP.przyul. (...);
- legitymacja bierna – natomiast w tej sprawie - przysługuje wyłącznie osobie trzeciej, której dotyczyła czynność upadłego tj. takiej, która uzyskała korzyść majątkową; a więc pozwanej;
- w toku czynności likwidacyjnych, po przejęciu dokumentacji rachunkowo-księgowej upadłej spółki, ustalił on fakt zawarcia przez nią z pozwaną czynności prawnych w postaci w/w umów; wierzytelności te zostały pierwotnie ujęte przez niego - jako aktywa masy upadłości i przedstawione w sprawozdaniu o jego sytuacji finansowej, jako należności do ściągnięcia w toku czynności likwidacyjnych w celu zasilenia jej masy upadłości;
- ze sprawozdania(...)sporządzonego na etapie postępowania o ogłoszenie upadłości w/w spółki wynikało, iż na dzień jego sporządzenia nie posiadała ona płynnych funduszy masy upadłości – jej stan kasy i stan jej rachunków bankowych na dzień30 marca 2020 rokuwynosił zero; zobowiązania upadłego przekraczają na dzień złożenia pozwu w tej sprawie kwotę12.000.000,00 zł, a jedyny wartościowy składnik jego majątku stanowi nieruchomość wyceniona przez(...)j.w. na kwotę10.000.000,00 zł;
- w dniu dokonania zaskarżonych czynności upadły oraz pozwana mieli świadomość i wiedzę o istnieniu jego wymagalnego długu przekraczającego5.000.000,00 zł; miał on też w tym momencie świadomość, że wyzbywa się majątku, który mógłby zostać przeznaczony na zaspokojenie jego wierzycieli;
- w piśmie z dnia28 października 2019 rokuKomornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym……… zawiadomił go o wszczęciu egzekucji z nieruchomości przyul. (...)wP.; której podstawą był tytuł wykonawczy z dnia25 maja 2018 roku, w postępowaniu tym zajęciu podległy m.in. wierzytelności z jego rachunków bankowych; wpaździernikui wgrudniu 2018 rokuwyzbył się on składników majątkowych będąc już podmiotem, co do którego zostało wszczęte to postępowanie (dług przekraczający6 mln zł);
- pozwana uzyskała korzyść majątkową z pokrzywdzeniem wierzycieli upadłego, którą jest brak ekwiwalentności świadczeń wynikających z zaskarżonych czynności; nabyła ona wierzytelności o wartości przekraczającej5.300.000,00 złza cenę32.000,00 złtj.0,64 %ich wartości,
- zaskarżone czynności prawne są jednymi z wielu fraudacyjnych czynności na majątku upadłego, których skutkiem było doprowadzenie do jego niewypłacalności i ogłoszenia jego upadłości; przedSądem Okręgowym wP.toczą się już dwa postępowania ze skargi pauliańskiej powoda przeciwko(...) sp. z o.o.z/s wP.– powiązanej osobowo z pozwaną;
- zaskarżone transakcje sprzedaży nie zostały przeprowadzona na zasadach rynkowych, a upadły nie poszukiwał nabywcy, od którego uzyska najkorzystniejszą cenę;
- pozwana pozostaje z upadłym w stałych stosunkach gospodarczych (powiązania osobowo-kapitałowo-rodzinne), gdyż jest ona komandytariuszem dłużnika, jedynym wspólnikiem i prokurentem samoistnym komplementariusza, beneficjentem rzeczywistym upadłego oraz córką jego reprezentanta dokonującego zaskarżonych czynności prawnych (przy zaskarżonych czynnościach dłużnik był reprezentowany przezK. P.– prywatnie jej ojca pozwanej);
- po dacie zawarcia cyt. czynności upadłego nie reprezentował już zarząd komplementariusza, bowiem w dniu28 lutego 2019 rokuówczesny prezes jego zarządu złożył rezygnację z pełnionej funkcji; obecny jego zarząd został ustanowiony dopiero w dniu11 marca 2020 roku; w okresie od dnia29 lutego 2019 rokudo dnia10 marca 2020 rokuw jego imieniu oświadczenia woli składał jego prokurent tj. pozwana,;
- jak wynika z dokumentów przez niego zgromadzonych na etapie postępowania przed ogłoszeniem upadłości cyt. spółki - prokurent komplementariusza upadłego tj. pozwana prowadziła jego rachunki bankowe i miała do nich pełny dostęp; z informacji pochodzących od byłej jego księgowej syndykowi wynikało, iż polecenia zaksięgowania skutków rachunkowych opisanej cesji oświadczenia o kompensacie, stanowiących element rozliczenia ceny sprzedaży zaskarżonych czynności wydawała pozwana;
- w jego ocenie celowo i świadomie doprowadzono do stanu upadłości w/w spółki, która jeszcze na12miesięcy przed złożeniem wniosku o ogłoszenie jej upadłości była przedsiębiorstwem osiągającym dodatni wynik finansowy z podstawowej działalności operacyjnej (wynajem nieruchomości i zarządzanie nieruchomościami własnymi); jej dochodowość z podstawowej działalności operacyjnej występowała co najmniej doroku obrotowego 2012;
- uzasadniając wniosek o udzielenie zabezpieczenia roszczenia, wskazał, że uprawdopodobnił jego istnienie w stopniu znacznym; zasadność żądania pozwu potwierdzają przedstawione prze niego dokumenty; jego zdaniem fraudacyjny charakter zaskarżonych czynności jest oczywisty; a brak tego zabezpieczenia może znacznie utrudnić wykonanie orzeczenia sędziego-komisarza wydanego w trybie normy zart. 134ustawy prawo upadłościowe; w chwili obecnej nie może wykonywać uprawnień z wierzytelności, którą upadły zbył na rzecz pozwanej; prawdopodobne są dalsze takie czynności fraudacyjne w stosunku do przedmiotów, które wyszły z majątku upadłego na skutek zaskarżonych czynności;
- w toku czynności likwidacyjnych wezwał dłużników upadłego (wg stanu wskazanego w jego sprawozdaniu finansowym za2016 rok) do zwrotu świadczeń w odpowiedzi na co jeden z nichP. K.przesłał dokumenty, z których wynikało, że w dniu12 września 2017 rokuupadły zwolnił go z długu, który został przejęty przez podmiot trzeci; każda z wierzytelności zaskarżonych w niniejszym postepowaniu została objęta zwolnieniem z długu przed datą zawarcia zaskarżonych czynności;
- w przypadku, w którym cedentprzelałna cesjonariusza nieistniejącą (sensu largo) wierzytelność (nieistniejącą w ogóle albo nieprzysługującą cedentowi) system prawny nie chroni cesjonariusza; dlatego też, należy uznać, iż pozwana nie nabyła skutecznie sprzedanych wierzytelności; zaskarżone czynności są nieważne z mocy prawa (k. 1 - 8 akt).
W odpowiedzi na pozew z dnia2 października 2020 roku, która doSądu Okręgowego wP.wpłynęła w dniu7 października 2020 roku, pozwanaB. K.,reprezentowana przez pełnomocnika w osobie adwokata, w całości uznała roszczenie powoda; wniosła o zasądzenie od niego na jej rzecz zwrotu kosztu jej zastępstwa procesowego ewentualnie nie obciążanie jej kosztami tego procesu lub wzajemne ich zniesienie.
Na tego poparcie podała, że:
- powód nie podjął próby pozasądowego rozwiązania z nią niniejszego sporu;
- powzięcie przez niego takiej próby przed wytoczeniem powództwa w przedmiotowej sprawie z pewnością zakończyłoby się zwróceniem przez nią wierzytelności nabytych w wyniku zaskarżonych czynności, bądź wypracowaniem przez nich innego, polubownego rozwiązania, zmierzającego do zaspokojenia jego roszczeń - tym samym nie dała powodu do wytoczenia tej sprawy;
- w momencie dokonywania zaskarżonych czynności działała w dobrej wierze, będąc przekonaną w szczególności o ich ekwiwalentności;
- nabycie przez nią tych wierzytelności nastąpiło o wyższe, aniżeli rynkowe ceny, przy uwzględnieniu m.in. tego, żeP. K.jest trwale niewypłacalny; pierwotny wierzyciel nie dysponował oryginałami umów pożyczek, a jedynie zbiorczymi aneksami do nich oraz znacząco wydłużone zostały terminy ich spłat;
- wierzytelności będące przedmiotem zaskarżonych czynności prawnych istnieją, nie zostały zaspokojone chociażby w części, ani nie były przedmiotem innej czynności prawnej (k. 118 - 122 akt).
W piśmie procesowym z dnia26 października 2020 roku,które doSądu Okręgowego wP.wpłynęło w dniu27 października 2020 roku, stanowiącym replikę powoda na odpowiedź na pozew pozwanej – powód wniósł:
- o uwzględnienie jego powództwa w całości,
nadto:
- przeprowadzenie wskazanych przez niego dowodów,
- zasądzenie od pozwanej na jego rzecz zwrotu kosztów tego procesu, w tym kosztu jego zastępstwa procesowego - według norm przepisanych,
- wydanie w niniejszej sprawie wyroku na posiedzeniu niejawnym wraz z zaopatrzeniem go w rygor natychmiastowej wymagalności - argumentując, iż: - akceptuje oświadczenie pozwanej o uznaniu pozwu, w związku z czym wnosi o zastosowanie wobec niej przepisów odnoszących się do strony przegrywającej dany proces;
- z daleko posuniętej ostrożności procesowej - wskazuje na wewnętrzną sprzeczność jej oświadczeń pozwanej o jego uznaniu przy pierwszej czynności procesowej; skoro z jednej strony je uznała, z drugiej zaś, w tego uzasadnieniu zakwestionowała je akcentując ekwiwalentność wzajemnych świadczeń stron przy zawieraniu zaskarżonych czynności prawnych;
- przyjmuje, iż z formalnego punktu widzenia przeprowadzenie rozprawy w niniejszym postępowaniu nie jest konieczne i zasadne jest wydanie wyroku na posiedzeniu niejawnym;
- kwestionuje jej żądanie w przedmiocie zasądzenia na jej rzecz zwrotu kosztów tego procesu; skoro dała powód do wytoczenia niniejszego powództwa, którym było zawarcie umowy cesji wierzytelności w warunkach pozwalających na uznanie je za bezskuteczne w stosunku do wierzyciela;
- brak próby polubownego zakończenia tego sporu był świadomy z jego strony, albowiem celem nadrzędnym było uzyskanie efektu zaskoczenia i zablokowania jej możliwości dokonania dalszych czynności fraudacyjnych na szkodę upadłego (k. 129 - 131 akt). Postanowieniem z dnia10 listopada 2020 rokuwydanym w tej sprawie – pominięto dowód z przesłuchania wnioskowanych przez powoda świadków (k. 142 akt), zamknięto rozprawę i ogłoszono wyrok na posiedzeniu niejawnym (k. 143 akt).
Ustalenia: A.Z uwagi na uznanie przez pozwaną roszczenia powoda w całości (z wyłączeniem rozstrzygnięcia o kosztach tego postępowania) - za przyznane przyjęto ustalenia faktyczne:
1. W toku prowadzonych przez niego czynności likwidacyjnych - po przejęciu dokumentacji rachunkowo-księgowej upadłego tj.(...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnościąsp.k. z/s wP.powód ustalił, iż dokonał on z pozwaną następujących czynności prawnych:
a)umowy cesji wierzytelności z dnia10 października 2018 roku, przedmiotem której była sprzedaż wierzytelności wobecP. K.o łącznej wysokości2.399.400,00 złnależności głównej wraz z odsetkami - za cenę10.000,00 zł,
b)umowy cesji wierzytelności z dnia21 grudnia 2018 roku, przedmiotem której była sprzedaż wierzytelności wobecP. K.o łącznej wysokości500.000,00 euronależności głównej wraz z odsetkami - za cenę10.000,00 zł,
c)umowy cesji wierzytelności z dnia21 grudnia 2018 roku, przedmiotem której była sprzedaż wierzytelności wobecP. K.o łącznej wysokości469.149,06 złnależności głównej wraz z odsetkami - za cenę6.000,00 zł,
d)umowy cesji wierzytelności z dnia21 grudnia 2018 roku, przedmiotem której była sprzedaż wierzytelności wobecP. K.o łącznej wysokości270.229,40 złnależności głównej wraz z odsetkami - za cenę6.000,00 zł.
2. Powyższe wierzytelności zostały pierwotnie ujęte przez syndyka jako aktywa masy upadłości i przedstawione w sprawozdaniu o sytuacji finansowej upadłego - jako należności do ściągnięcia w toku czynności likwidacyjnych w celu zasilenia tej masy.
3. Postanowieniem wydanym w dniu
21 kwietnia 2020 rokuw sprawie o sygn. akt
(...)
.
Sąd Rejonowy(...)wP.
ogłosił upadłość
(...) sp. z o.o.sp.k. z siedzibą wP.
przyul. (...).
4. Ze sprawozdania(...)opracowanego na etapie postępowania o ogłoszenie tej upadłości wynikało, iż na dzień jego sporządzenia upadły nie posiadał płynnych funduszy masy upadłości – stan jego kasy i jego rachunków bankowych na dzień30 marca 2020 rokuwynosiłzero. Jego zobowiązania na dzień złożenia pozwu w niniejszej sprawie przekroczyły kwotę12.000.000,00 zł; jedynym wartościowy składnikiem jego majątku jest nieruchomość usytuowana wP.przyul. (...)(posesja o numerze (...)) wyceniona przez(...)na kwotę10.000.000,00 zł.
5. W piśmie z dnia28 października 2019 rokuKomornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym………………………. zawiadomił upadłego o wszczęciu egzekucji z jego nieruchomości położonej przyul. (...)wP.na podstawie tytułu wykonawczego z dnia25 maja 2018 roku,…………….; w postępowaniu tym – nadto - zajął m.in. wierzytelności z jego rachunków bankowych. Natomiast - w toku czynności likwidacyjnych wezwał jego dłużników (wg stanu wskazanego w sprawozdaniu finansowym upadłego za2016 rok) do zwrotu świadczeń, w odpowiedzi na co jeden z nichP. K.przesłał dokumenty, z których wynikało, że w dniu12 września 2017 rokuupadły zwolnił go z jego długu wobec niego, który został przejęty przez podmiot trzeci.6. Pozwana pozostaje z upadłym w stałych stosunkach gospodarczych (powiązania osobowo-kapitałowo-rodzinne), gdyż jest ona jego komandytariuszem; jedynym wspólnikiem i prokurentem samoistnym komplementariusza; jego beneficjentem rzeczywistym; nadto córką jego reprezentanta dokonującego zaskarżonych czynności prawnych (K. P.– prywatnie jej ojca). Nadto - przedSądem Okręgowym wP.toczą się dwa postępowania ze skargi pauliańskiej powoda przeciwko(...) Sp. z o.o.z/s wP.– powiązanej osobowo z pozwaną.
-Po dacie zawarcia zaskarżonych w niniejszej sprawie w/opisanych czynności prawnych – upadłego nie reprezentował już zarząd komplementariusza, bowiem w dniu28 lutego 2019 rokuówczesny prezes jego zarządu złożył rezygnację z tej funkcji; obecny zarząd – natomiast - został ustanowiony dopiero w dniu11 marca 2020 roku.Tym samym, w okresie od dnia29 lutego 2019 rokudo dnia10 marca 2020 rokuw jego imieniu oświadczenia woli składał jej prokurent – tj. pozwana; prokurent komplementariusza upadłego czyli ona gospodarowała również jej rachunkami bankowymi i miała do nich niczym nie ograniczony dostęp; z informacji – zaś - pochodzących od jego byłej księgowej wynikało, iż polecenia zaksięgowania skutków rachunkowych w/cyt. cesji wierzytelności i oświadczenia o kompensacie, stanowiących element rozliczenia ceny sprzedaży zaskarżonych czynności wydawała także ona..
7. Upadły na12miesięcy przed złożeniem wniosku o ogłoszenie jego upadłości był przedsiębiorstwem osiągającym dodatni wynik finansowy z podstawowej jego działalności operacyjnej (wynajem nieruchomości i zarządzanie nieruchomościami własnymi); dochodowość ta występowała co najmniej od roku obrotowego2012.
Dowód:
postanowienie Sądu Rejonowego(...)wP., XI Wydział Gospodarczy do Spraw Upadłościowych i Restrukturyzacyjnych z dnia 21 kwietnia 2020 roku wraz z uzasadnieniem, sygn. akt(...)(k. 10 - 14 akt), sprawozdanie(...)z dnia 30 marca 2020 roku (k. 15 - 26 akt), umowa cesji wierzytelności z dnia 10 października 2018 roku (k. 27 - 34 akt), aneks zbiorczy do umów pożyczek z dnia 31 grudnia 2016 roku (k. 35 - 46 akt), zawiadomienie o wszczęciu egzekucji z nieruchomości z dnia 28 października 2019 roku (k. 47 akt), zawiadomienie o zajęciu wierzytelności z rachunku bankowego z dnia 20 grudnia 2018 roku (k. 48 akt), zawiadomienie o zajęciu wierzytelności z rachunku bankowego z dnia 21 grudnia 2018 roku (k. 49 akt), zawiadomienie o zajęciu wierzytelności z rachunku bankowego z dnia 5 lutego 2019 roku (k. 50 akt), pozew ze skargi pauliańskiej syndyka masy upadłości(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnościąsp. k. przeciwko(...) sp. z o.o.(k. 51 - 60, 61 - 71 akt), postanowienie Sądu Okręgowego wP.IX Wydział Gospodarczy z dnia 10 lipca 2020 roku wraz z uzasadnieniem, sygn. akt(...)(k. 72 - 76 akt), wpisy beneficjenta w Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych (k. 77 - 79 akt), odpis z KRS upadłego(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnościąsp.k. (k. 80 - 85 akt), odpis(...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością(k. 86 - 91 akt), oświadczenie o rezygnacji z pełnienia funkcji prezesa zarządu(...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnościąz dnia 28 lutego 2019 roku (k. 92 akt), protokół obrad nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników(...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnościąz dnia 11 marca 2020 roku (k. 93 akt), notatka służbowa z dnia 15 czerwca 2019 roku (k. 94 akt), oświadczenie o likwidacji środka trwałego (k. 95, 96 akt), zażalenie dłużnika na postanowienie w przedmiocie ogłoszenia upadłości z dnia 26 maja 2020 roku (k. 99-105 akt), pismoP. K.z dnia 26 maja 2020 roku (k. 106 akt), porozumienie z dnia 12 września 2017 roku (k. 107-109 akt).
Analiza i ocena zgromadzonego w tej sprawie materiału dowodowego:W jego skład w niniejszej sprawie weszły dokumenty i to zarówno o charakterze urzędowym, jak i o charakterze prywatnym.
A.1.O dokumentach urzędowych ustawodawca wypowiada się w normie zart.244 k.p.c.stanowiąc, że…sporządzone w przepisanej formie przez powołane do tego organy władzy publicznej i inne organy państwowe w zakresie ich działania, stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone…(par.1), co odpowiednio stosuje się do…sporządzonych przez organizacje zawodowe, samorządowe, spółdzielcze i inne organy pozarządowe w zakresie zleconych im przez ustawę spraw z dziedziny administracji publicznej…(par.2) – w niniejszej sprawie były nimi orzeczenia sądowe; orzeczenia egzekucyjne; odpisu zKrajowego Rejestru Sądowego – rejestru przedsiębiorców).
-Z kolei norma zart. 245 k.p.c.postanawia, że…dokument prywatny stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała złożyła zawarte w nim oświadczenie…-objęły one pozostałe zaliczone wyżej w poczet dowodów.
Warunki zaprzeczenia ich prawdziwości określone zostały odpowiednio w normach zart. 252 k.p.c.i zart. 253 k.p.c.– żadna ze stron przy udziale normy zart. 232 k.p.c.z tego nie skorzystała; brak też było potrzeby wszczynania takiej inicjatywyz urzędu.
2. Badanie ich treści – zwłaszcza j.w. wobec zaprezentowanego w tej sprawie przez pozwaną stanowiska w kontekście z normą zart. 213 par. 2 k.p.c.; normą zart. 134.1prawa upadłościowegow powiązaniu z normą zart. 527 i nast. k.c.oraz normą zart. 148 (1) par. 1, par. 2 i par. 3 k.p.c.j.w. brak ich kontestacji przez strony pozwoliło na budowę przekonania o dopuszczalności rezygnacji z prowadzenia w tej sprawie postępowania dowodowego w szerszym zakresie (przesłuchanie świadków; przesłuchanie stron) ograniczając się – poza powyższym – na rozważaniach czy fakt uznania powództwa przez pozwaną nie sprzeciwiał się prawu, zasadom współżycia społecznego lub czy nie zmierzał do obejścia prawa.
Rozważania: A. 1. Zgodnie z treścią normyart. 527 par. 1, par. 2 i par. 4 k.c.…gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć. Czynność prawna dłużnika jest dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeżeli wskutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności. Jeżeli wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli korzyść majątkową uzyskał przedsiębiorca pozostający z dłużnikiem w stałych stosunkach gospodarczych, domniemywa się, że było mu wiadome, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli…Z kolei z treści normy (o zastosowaniu w przedmiotowej sprawie wraz z ogólną zasadą skargi pauliańskiej)art. 134 ust. 1ustawy z dnia z dnia18 czerwca 2020 roku–prawo upadłościowe(Dz.U. z 2020 roku, p. 1228 i dalsze zmiany), …jeżeli czynność upadłego jest bezskuteczna z mocy prawa lub została uznana za bezskuteczną, to, co wskutek tej czynności ubyło z majątku upadłego lub do niego nie weszło, podlega przekazaniu do masy upadłości, a jeżeli przekazanie w naturze jest niemożliwe, do masy upadłości wpłaca się równowartość w pieniądzu. Za zgodą sędziego-komisarza druga strona czynności może zwolnić się z obowiązku przekazania do masy upadłości tego, co wskutek tej czynności z majątku upadłego ubyło, przez zapłatę różnicy między wartością rynkową świadczenia dłużnika z dnia zawarcia umowy, a wartością świadczenia otrzymanego przez dłużnika…2.A więc w ustaleniach niniejszej sprawy dla sukcesu roszczenia powoda do realizacji musiało dojść w aspekcie przesłanek o charakterze podmiotowym:
-działania wierzyciela, w ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela istniejącą w tej chwili – poza kwestią pozostawało, że(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnościąsp.k. z/s wP.zawierając z pozwaną zaskarżone czynności prawne (w tle zwalniającP. K.z długu z przeniesieniem go na rzecz osoby trzeciej j.w. powiązanej z nim rodzinnie – finansowo - kapitałowo) w pełni zdawała sobie sprawę z tego, że może dojść do niemożności uzyskania zaspokojenia się jego wierzycieli, obojętnie którego, tym bardziej, że jedynym wartościowym składnikiem pozostającym w jego dyspozycji od tego momentu pozostawała nieruchomość położona wP.przy u.P.;
-istnienia po stronie osoby trzeciej tzw. złej wiary czyli świadomości (także przy możliwości jej uzyskania przy zachowaniu należytej staranności), iż dłużnik działał w powyższych uwarunkowaniach – złagodzeniu i ułatwieniu w sensie procesowym dochodzi wtedy, gdy jest nią osoba pozostająca z dłużnikiem w bliższym stosunku; identyczne domniemanie obowiązuje w sytuacji, gdy osoba trzecia jest przedsiębiorcą i pozostaje z nim w stałych stosunkach gospodarczych. Lektura w/przedstawionych, nie kontestowanych przez strony, dokumentów nie wymagała czynienia nadmiernych interpretacji, by odpowiedź na ewentualne wątpliwości w tym obszarze była twierdząca.
B. Po przeprowadzeniu w/zaprezentowanych kluczowych badań należało przejść do rozważań na bazie treści normy z
art. 213 par. 2 k.p.c.stanowiącej, iż…
sąd jest związany uznaniem powództwa, chyba że jest ono sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa…Dominujący w doktrynie pogląd preferuje stanowisko, że
„uznanie powództwa stanowi jedną z form zachowania się pozwanego w procesie cywilnym. Jest to akt dyspozycyjności materialnej pozwanego, w którym przyznaje on okoliczności faktyczne przytoczone przez powoda oraz uznaje samo żądanie pozwu, wyrażając jednocześnie zgodę na wydanie wyroku uwzględniającego to żądanie (por. wyrok SN z 14.9.1983 roku, III CRN 188/83, OSNC 1984, numer 4, p. 60). Przyjmuje się zatem, że uznanie powództwa składa się z oświadczenia wiedzy i woli pozwanego złożonych jednocześnie. Samo przyznanie podstawy faktycznej powództwa bez uznania żądania, jak również samo uznanie żądania pozwu przy jednoczesnym zaprzeczeniu okoliczności faktycznych żądanie to uzasadniających, nie może być ocenione jako uznanie powództwa. Związanie sądu uznaniem powództwa nie zwalnia go jednak od oceny skuteczności oświadczenia pozwanego. Uznanie powództwa pozostaje bezskuteczne, jeżeli jest sprzeczne z prawem, z zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa. Ocena skuteczności uznania powinna być dokonana wyłącznie w świetle materiału procesowego znajdującego się w aktach sprawy. Jeżeli żadna z tych okoliczności nie zachodzi sąd jest obowiązany wydać wyrok zgodny z uznaniem powództwa, bez względu na to, czy uznanie znajduje uzasadnienie w okolicznościach sprawy (wyrok SN z 22.2.2010 roku,(...), Legalis). W związku z tym, że uznanie powództwa zawiera w sobie przyznanie okoliczności faktycznych uzasadniających żądanie, skuteczne uznanie powództwa powoduje odstąpienie od prowadzenia postępowania dowodowego lub pominięcie wyników tego postępowania w zakresie objętym uznaniem” -Komentarz do
art. 213 k.p.c.pod red. U. Marszałkowskiej-Krześ 2021, wyd. 29/E. Rudkowska-Ząbczyk/P. Rodziewicz, Legalis.
a. W niniejszej sprawie pozwana – w treści uzasadnienia odpowiedzi na pozew przedstawiła jej stanowisko w stosunku do roszczenia powoda; literalne brzmienie jej twierdzeń na ten temat wskazało, iż przyznała ona zarówno okoliczności faktyczne przytoczone przez niego, jak i uznała samo jego żądanie – choć, co słusznie zauważył powód, jej wypowiedzi miały pewien akcent sprzeczności, skoro z jednej strony złożyła oświadczenie j.w. o uznaniu, z drugiej elementowi braku ekwiwalentności zaskarżonych czynności zaprzeczyła.
b. Zaprezentowana wyżej analiza stanu faktycznego tej sprawy poprowadzona z perspektywy przywołanych unormowań skargi pauliańskiej oraz niektórych reguł postepowania upadłościowego – wyraźnie uświadomiła, żeuznanie pozwanejnie stanowiło o naruszeniu prawa czy obejścia go; wręcz przeciwnie utrzymywanie dotychczasowego stanu prawnego, w tym zaskarżonych czynności, wobec zrealizowania się przesłanek cyt. instytucji podpadałoby pod te kryteria. Taki sam stosunek przyjąć należało do ewentualnego naruszenia cyt. uznaniem zasad współżycia społecznego – nie można było odnieść tego pojęcia do czynności naruszających ochroną wierzyciela.
W tak zarysowanej sytuacji – posiłkując się zgromadzonymi w niniejszej sprawie dokumentami uznanie pozwanej potraktować należało za w pełni dopuszczalne, uzasadnione i wiążące; co w konsekwencji wytraciło potrzebę skorzystania z pozostałej części oferowanych przez powoda dowodowych wniosków.
punktIsentencji wydanego w tej sprawie wyroku).
Koszty:1.Zgodnie z normą zart. 132 ust. 2w związku z normą zart. 134ustawy z dnia28 lutego 2003 rokuprawo upadłościowe (Dz.U. numer 60, poz. 535 i dalsze zmiany)…syndyk nie ponosi opłat sądowych (…) także w odniesieniu do sytuacji przekazania do masy upadłości tj. w przypadku jeżeli czynność upadłego jest bezskuteczna z mocy prawa lub została uznana za bezskuteczną to, co wskutek tej czynności ubyło z majątku upadłego lub do niego nie weszło, podlega przekazaniu do masy upadłości, a jeżeli przekazanie w naturze jest niemożliwe, do masy upadłości wpłaca się równowartość w pieniądzu…Za zgodąsędziego-komisarzadruga strona takiej czynności może zwolnić się z obowiązku przekazania do masy upadłości tego, co wskutek tej czynności z majątku upadłego ubyło przez zapłatę różnicy między wartością rynkową świadczenia dłużnika z dnia zawarcia umowy, a wartością świadczenia otrzymanego przez dłużnika. Powyższe, o analogicznym zastosowaniu w niniejszej sprawie, znalazło potwierdzenie w uchwaleSądu Najwyższegoz dnia4 grudnia 2009 roku.,sygn. aktIII CZP 105/09, w której wskazał, że„nie podlega opłacie sądowej wniesiony przez syndyka masy upadłości pozew o zasądzenie pieniężnej równowartości nieruchomości sprzedanej przez upadłego na podstawie umowy bezskutecznej w stosunku do masy upadłości”.
(punktIIsentencji wyroku).
2. Zgodnie z treścią normy zart. 101 k.p.c.…zwrot kosztów należy się pozwanemu pomimo uwzględnienia powództwa, jeżeli nie dał powodu do wytoczenia sprawy i uznał przy pierwszej czynności procesowej żądanie pozwu…Z kolei, zgodnie z normą zart. 102 k.p.c.…w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami…Norma zart. 104 k.p.c.natomiast stanowi,iż …koszty procesu, w którym zawarto ugodę, znosi się wzajemnie, jeżeli strony nie postanowiły inaczej…i to także ww zw. znormą zart. 134 ust. 1ustawy – prawo upadłościowe, którego treść została zacytowana powyżej.4.Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy – uprawnionym było przyjęcie negatywnego – wbrew jej twierdzeniom - stanowiska m.in. co do tego, iż nie dała ona powodu do wytoczenia przedmiotowego powództwa z racji tego, że uznała ona roszczenie nim objęte w pierwszej podjętej przez nią w tej sprawie czynności procesowej oraz z racji tego, że była otwarta na potencjalne polubowne jej rozwiązanie z powodem. Oczywistym tego następstwem było nieuwzględnienie żadnego z forsowanych przez nią wariantów rozstrzygnięcia o kosztach tego procesu o spektrum - najogólniej mówiąc - nie obciążania jej nimi. W w/naprowadzonych i zanalizowanych okolicznościach towarzyszących zaistnieniu zaskarżonych w nim czynności prawnych zasadnym i sprawiedliwszym było, bowiem, podążenie za orzecznictwemSądu Najwyższegooraz sądów powszechnych w tej mierze prezentujących ugruntowany pogląd, iż w/cyt. norma zart. 101 k.p.c.nie ma zastosowania do spraw z tzw. skargi pauliańskiej, skoro uzyskanie statusu bezskuteczności względnej dla danej czynności prawnej może nastąpić wyłącznie w tej drodze (powództwa pauliańskiego zart. 527 k.c.- por. postanowienie SN – Izba Cywilna z dnia 18 grudnia 1965 roku, sygn. akt II CZ 110/65; postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 26 listopada 2015 roku, sygn. akt I ACz 2105/15).
5. Norma zawarta wart. 101 k.p.c.stanowi wyjątek od zasady obciążania stron kosztami konkretnego postępowania stosownie do odpowiedzialności za jego wynik - premiuje ona, bowiem, lojalne zachowanie się pozwanego i chroni go przed ewentualnymi szykanami wierzyciela wytaczającego zbędne procesy. Jak podkreśla się jednak w w/w orzecznictwie, w sprawie ze skargi pauliańskiej trudno uznać wytaczającego proces za kogoś, kto uczynił to w zbędnym celu lub jedynie dla powyższej szykany; i to mimo uznania powództwa przy pierwszej czynności procesowej. Za takim rozumowaniem przemawia fakt, że wyrok z takiej skargi ma charakter konstytutywny, wobec czego powód nie może uzyskać ochrony w inny sposób, aniżeli poprzez wniesienie pozwu w tym trybie; nie dysponuje przecież pozaprocesowymi środkami prawnymi, aby doprowadzić do możliwości zaspokojenia się z prawa objętego jego pozwem w danej sprawie.6. .W odniesieniu – natomiast - do regulacji zawartej w normie zart. 102 k.p.c.– należało dojść do konstatacji, iż zgromadzony w toku tego procesu materiał dowodowy nie ujawnił szczególnych motywów mogących zdeterminować obdarzenie dobrodziejstwem nieobciążania danej jego strony jego kosztami z uwagi na zasady słuszności.
A więc - W związku z powyższym, pozostałymi kosztami niniejszego postępowania (poza opłatą sądową od uiszczenia której odstąpiono) obciążona została pozwana, w tym poniesionym przez nią kosztem jej procesowego zastępstwa oraz tym kosztem w stosunku do powoda (kwota25 000,- złz tytułu zwrotu poniesionego przez niego kosztu jego procesowego zastępstwa w tej sprawie wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie za okres od uprawomocnienia się wyroku wydanego w tej sprawie do dnia zapłaty. Prawnym wsparciem tych rozwiązań były unormowania zawarte wart. 108 par. 1 k.p.c.;art. 98 par. 1, par. 1 (1)orazpar. 3 k.p.c;ustawy z dnia28 lipca 2005 rokuo kosztach sądowych w sprawach cywilnych; rozporządzeniMinistra Sprawiedliwościw sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia22 października 2015 roku(Dz.U. z 2015 roku, poz. 1800 i dalsze zmiany).
7. W myśl treści normy z
art. 333 par. 1 pkt 2 k.p.c.…
sąd z urzędu nada wyrokowi przy jego wydaniu rygor natychmiastowej wykonalności, jeżeli zasądza roszczenie uznane przez pozwanego…(por. stanowisko wypracowane w doktrynie
„w wypadku wydania wyroku
zasądzającego
roszczenie uznane przez pozwanego, sąd z urzędu nadaje wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności -art. 333 § 1 pkt 2 k.p.c.–Komentarz do
art. 213 k.p.c.W. Zieliński 2019, wyd. 10/Zieliński/Flaga-Gieruszyńska). W tym świetle zasadniczo poza kwestią pozostawało, że w niniejszej sprawie zaistniały w/w wskazane przesłanki warunkujące zastosowanie instytucji nadania wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności tylko w zakresie zasądzenia od pozwanej na rzecz powoda kwoty
25 000,- złz tytułu zwrotu poniesionego przez niego kosztu jego procesowego zastępstwa wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie za okres od uprawomocnienia się wyroku wydanego w niniejszej sprawie do dnia zapłaty.
(punktIII aiborazIVsentencji wydanego w tej sprawie wyroku).
/-/ Zofia Lehmann
Zarządzeni/proszę
1
Odnotować,
2
Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikom stron,
3
Przedłożyć za 14 dni lub z apelacją.
Poznań, dnia 24 lutego 2021 roku Zofia Lehmann | ```yaml
court_name: Sąd Okręgowy w Poznaniu
date: '2021-02-25'
department_name: XII Wydział Cywilny
judges:
- Zofia Lehmann
legal_bases:
- art. 148 (1) par. 1, par. 2 i par. 3 k.p.c.
- art. 527 par. 1, par. 2 i par. 4 k.c.
recorder: Starszy sekretarz sądowy Elżbieta Witaszczyk
signature: XII C 1487/20
``` |
154510050001006_II_K_001058_2018_Uz_2018-12-11_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt II K 1058/18
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 11 grudnia 2018 r.
Sąd Rejonowy w Legionowie II Wydział Karny w składzie:
Przewodniczący: SSR Tomasz Kosiński
Protokolant: Bożena Oblińska
w obecności oskarżyciela : Prokuratora Małgorzaty Horoszko – Chojnackiej
po rozpoznaniu dnia 11 grudnia 2018 r. na rozprawie w Legionowie sprawy :
O. K. (1), synaP.iK. z d. S.,ur. (...)wW.
oskarżonego o to, że :
w dniu 30 stycznia 2018 roku wL., woj.(...), działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej oraz wspólnie i w porozumieniu z mężczyzną o nieustalonych personaliach , używając wobecK. S. (1)przemocy polegającej na uderzaniu go pięściami i kopaniu po głowie i całym ciele , dokonał na szkodę pokrzywdzonego kradzieży portfela o wartości 50 zł z zawartością dowodu osobistego na dane pokrzywdzonego i pieniędzy w kwocie 180 zł , wszystko o łącznej wartości 230 zł. , powodując u pokrzywdzonego obrażenia ciała w postaci stłuczenia głowy i twarzy – podbiegnięcie krwawe w tkankach oczodołu prawego , otarcie naskórka w okolicy stawu żuchwowego lewego i okolicy skroniowej lewej , złamania żeber VII i VIII po stronie lewej, rany tłuczonej kolana prawego stanowiących naruszenie czynności narządów ciała na czas powyżej 7 dni ,
tj. czyn zart. 280 § 1 k.k.w zb. zart. 157 § 1 k.k.w zw. zart. 11 § 2 k.k.
1
OskarżonegoO. K. (1)uznaje za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu , przy czym czyn ten kwalifikuje jako czyn zart. 280 § 1 k.k.w zb. zart. 275 § 1 k.k.w zb. zart. 157 § 1 k.k.w zw. zart. 11 § 2 k.k.i za to na podstawieart. 280 § 1 k.k.w zb. zart. 275 § 1 k.k.w zb. zart. 157 § 1 k.k.w zw. zart. 11 § 2 k.k.skazuje , zaś na podstawieart 280 § 1 k.k.w zw. zart. 11 § 3 k.k.wymierza mu karę 3 ( trzech ) lat pozbawienia wolności ;
2
Na podstawieart. 63 § 1 k.k.na poczet orzeczonej w punkcie 1 wyroku kary pozbawienia wolności zalicza oskarżonemuO. K. (1)okres rzeczywistego pozbawienia wolności od dnia 08 maja 2018 r. godz. 22.55 r. do dnia 11 grudnia 2018 r. ;
3
Na podstawieart. 46 § 1 k.k.nakłada na oskarżonegoO. K. (1)obowiązek naprawienia szkody przez zapłatę na rzecz pokrzywdzonegoK. S. (1)kwoty 230 zł ( dwieście trzydzieści złotych ) ;
4
Na podstawieart. 46 § 1 k.k.zobowiązuje oskarżonegoO. K. (1)do zapłaty na rzecz pokrzywdzonegoK. S. (1)tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę kwoty 2000 ( dwóch tysięcy ) złotych;
5
Na podstawieart. 624 § 1 k.p.k.zwalnia oskarżonegoO. K. (1)w całości od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych.
Sygn. akt II K 1058/18
UZASADNIENIE ( w trybieart. 424 § 3 k.p.k.)
Na podstawie całokształtu okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej Sąd ustalił następujący stan faktyczny:
OskarżonyO. K. (1)stanął pod zarzutem iż w dniu 30 stycznia 2018 roku wL., woj.(...), działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej oraz wspólnie i w porozumieniu z mężczyzną o nieustalonych personaliach , używając wobecK. S. (1)przemocy polegającej na uderzaniu go pięściami i kopaniu po głowie i całym ciele , dokonał na szkodę pokrzywdzonego kradzieży portfela o wartości 50 zł z zawartością dowodu osobistego na dane pokrzywdzonego i pieniędzy w kwocie 180 zł , wszystko o łącznej wartości 230 zł. , powodując u pokrzywdzonego obrażenia ciała w postaci stłuczenia głowy i twarzy – podbiegnięcie krwawe w tkankach oczodołu prawego , otarcie naskórka w okolicy stawu żuchwowego lewego i okolicy skroniowej lewej , złamania żeber VII i VIII po stronie lewej, rany tłuczonej kolana prawego stanowiących naruszenie czynności narządów ciała na czas powyżej 7 dni , to jest popełnienia czyn zart. 280 § 1 k.k.w zb. zart. 157 § 1 k.k.w zw. zart. 11 § 2 k.k.
O. K. (1)ma ukończone 21 lata, jest kawalerem , nie ma nikogo na utrzymaniu , jest osobą bezrobotną, był karany ( k. 249 ), był leczony psychiatrycznie , nie był leczony odwykowo. Z opinii sądowo psychiatrycznej sporządzonej przez biegłych lekarzy psychiatrów w dniu 04 października 2018 r. ( k. 169-172 ) wynika iż u oskarżonegoO. K. (1)nie rozpoznano choroby psychicznej ani upośledzenia umysłowego . Rozpoznano cechy osobowości nieprawidłowej . Ten stan psychiczny oskarżonego w odniesieniu do zarzucanego mu czynu nie znosił ani nie ograniczał zdolności kierowania swoim postępowaniem ( poczytalność nie budzi wątpliwości ) . O ile w czasie czynu pojawił się stan nietrzeźwości to był to stan bez podłoża patologicznego , którego skutki były wcześniej znane . OskarżonyO. K. (1)może brać udział w czynnościach procesowych oraz prowadzić obronę w sposób samodzielny i rozsądny .
OskarżonyO. K. (1)w postępowaniu przygotowawczym początkowo nie przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu stwierdzać iż nie wie o jakie zdarzenie chodzi bo go nie pamięta ( k. 55 i k. 77 ). Następnie oskarżonyO. K. (1)częściowo przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu stwierdzając iż doszło do szarpaniny między nim a pokrzywdzonymK. S. (2). OskarżonyO. K. (1)wyjaśnił iż portfel pokrzywdzonego zabrałK. C., który był tam razem z nim ( k. 95-96 ) . Natomiast na rozprawie przed Sądem oskarżonyO. K. (1)przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu i odmówił składania wyjaśnień . Następnie oskarżonyO. K. (2)i jego obrońca złożyli wniosek w trybieart. 387 § k.p.k.( k. 257-258 ) .
Sąd dał w wiarę wyjaśnieniom oskarżonegoO. K. (1)zwłaszcza w zakresie jakim przyznał się do popełnieni zarzucanego mu czynu i w zakresie jakim jego wyjaśnienia korespondują z zeznaniami pokrzywdzonegoK. S. (2). W tym zakresie wyjaśnienia oskarżonegoO. K. (1)są jasne , dokładne i korespondują z całością w sprawie materiału dowodowego zwłaszcza z dowodami w postaci : notatki urzędowej ( k. 1-4 ) , protokołu przebiegu badania stanu trzeźwości ( k. 5 ) , notatki z użycia psa służbowego ( k. 7-8 ) , protokołu zatrzymania rzeczy ( k. 18-20 i k. 30-32 ) , protokołu oględzin rzeczy ( k. 22-23 i k. 36-37 ) , kserokopii zaświadczenia lekarskiego ( k. 34 ) , opinii lekarskich dotyczących pokrzywdzonegoK. S. (2)( k. 42 i k. 88 ) , potwierdzenia tożsamości ( k. 52 ) , protokołu przeszukania ( k. 81-82 ) i notatki urzędowej wraz załącznikami dotyczącymi logowań telefonu komórkowego należącego do świadkaK. C.( k. 162-164 ) oraz zeznaniami świadków :K. S. (2)( k. 9-10 , k. 16-17 i k. 69-70 ) ,A. M.( k. 24 ) ,P. S.( k. 38 ) iK. C.( k. 162-164 ) w zakresie jaki Sąd dał im wiarę .
Sąd dał pełną wiarę zeznaniom przesłuchanych w niniejszej sprawie świadkówK. S. (2),A. M.,P. S.iK. C.jako jasnym , dokładnym i korespondującym z całością zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego zwłaszcza z wyjaśnieniami oskarżonegoO. K. (1)w zakresie jakim ten których przyznała się do popełnienia zarzucanego jej czynu.
Z zeznań świadkaK. S. (2)– pokrzywdzonego w niniejszej sprawie wynika w jaki sposób doszło do rozboju na jego osobie w dniu 30 stycznia 2018 roku wL.przysklepie (...)naul. (...). ŚwiadekK. S. (2)opisał zachowanie oskarżonegoO. K. (1)podczas tego zdarzenia . ŚwiadekK. S. (2)wskazał iż osobą która go zaatakowała jako pierwszy był oskarżonyO. K. (1)i opisał jakie rzeczy zostały mu ukradzione podczas tego zdarzenia ( k. 9-10 , k. 16-17 i k. 69-70 ) .
Z zeznań świadkaA. M.wynika jaki wyglądał początek zdarzenia w dniu 30 stycznia 2018 roku wL.przysklepie (...)naul. (...)kiedy pokrzywdzonyK. S. (2)został zaatakowany przez oskarżonego ( k. 24 ) .
Z zeznań świadkaP. S.– policjanta z KPP wL.wynika iż w toku czynności związanych z poszukiwaniem sprawców rozboju na osobieK. S. (2)ustalił na podstawie miedzy innymi monitoringusklepu (...)naul. (...)iż jednym z tych sprawców jest oskarżonyO. K. (1)( k. 38 ) .
Natomiast z zeznań świadkaK. C.wynika iż nie było go w dniu 30 stycznia 2018 r. wL.naul. (...)i nie brał udziału w rozboju na osobie pokrzywdzonegoK. S. (2). Należy wskazać iż zeznania świadkaK. C.w tym zakresie potwierdza notatka urzędowa wraz załącznikami dotyczącymi logowań telefonu komórkowego należącego do świadkaK. C.( k. 162-164 ) .
Sąd dał w pełni wiarę dowodom z dokumentów , albowiem dokumenty powyższe zostały sporządzone przez funkcjonariuszy publicznych , nie zainteresowanych rozstrzygnięciem w sprawie , a zatem nie mających logicznego powodu , by przedstawiać nieprawdziwy stan rzeczy w dokumentach . Brak jest na tych dokumentach jakichkolwiek śladów podrobienia bądź przerobienia .
Sąd dał ponadto wiarę wszystkim ujawnionym na rozprawie dokumentom. Ich autentyczność i wiarygodność nie była kwestionowana przez żadną ze stron, ani nie stoi w sprzeczności z żadnym innym dowodem, a tym samym nie budzi wątpliwości.
Sąd zważył, co następuje:
OskarżonyO. K. (1)został uznany za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu , przy czym czyn ten został zakwalifikowany jako czyn zart. 280 § 1 k.k.w zb. zart. 275 § 1 k.k.w zb. zart. 157 § 1 k.k.w zw. zart. 11 § 2 k.k..
Przepisart. 280 § 1 k.k.stanowi , iż karze podlega , kto kradnie, używając przemocy wobec osoby lub grożąc natychmiastowym jej użyciem albo doprowadzając człowieka do stanu nieprzytomności lub bezbronności. W ujęciuart. 280 § 1 k.k.przestępstwo rozboju polega na kradzieży popełnionej przy użyciu przemocy wobec osoby lub groźby natychmiastowego jej użycia albo przez doprowadzenie człowieka do stanu nieprzytomności lub bezbronności. Rozbój jest przestępstwem złożonym, sprawca bowiem zmierza do dokonania kradzieży, atakując integralność cielesną człowieka (przemoc), jego wolność, zdrowie, a nawet życie. Tak więc przedmiot kradzieży (zaboru) stanowi bliższy przedmiot ochrony (zamachu), natomiast nietykalność człowieka, jego wolność i zdrowie - przedmiot dalszy. Rozbój charakteryzuje się kierunkowością działania sprawcy. Musi on zmierzać do dokonania kradzieży, używając do realizacji tego celu przemocy wobec osoby, groźby natychmiastowego jej użycia albo doprowadzając człowieka do stanu nieprzytomności lub bezbronności. Jest to więc przestępstwo umyślne, które można popełnić jedynie z zamiarem bezpośrednim, tak co do celu działania, jak i używanych środków. Zastosowanie rozbójniczych środków musi nastąpić przed lub w czasie dokonywania kradzieży, aby przełamać lub uniemożliwić opór posiadacza przedmiotu kradzieży. Odwrócenie tej kolejności, tj. stosowanie przemocy lub groźby po dokonaniu kradzieży, charakteryzuje inne przestępstwo - kradzież rozbójniczą. Przez przemoc wobec osoby należy rozumieć zastosowanie bezpośredniej przemocy fizycznej skierowanej na ciało człowieka w celu uniemożliwienia lub pokonania oporu, aby następnie dokonać kradzieży (np. bicie, kopanie, duszenie, obezwładnienie i związanie itp.). Chodzi więc o przemoc w znaczeniu analogicznym do czynności wykonawczej określonego wart. 191 § 1 k.k.przestępstwa zmuszania, przy czym przepis ten w kwalifikacji prawnej czynu zostaje pominięty w myśl zasady pochłaniania (mieści się bowiem w znamionach wykonawczych rozboju). Drugim z alternatywnych sposobów popełnienia rozboju jest groźba użycia przemocy wobec osoby. Może ona polegać na grożeniu pobiciem, spowodowaniem uszkodzenia ciała lub zastosowaniem innej formy przemocy fizycznej, przy czym groźba ta nie musi być skierowana bezpośrednio na osobę, której rzecz sprawca chce zagarnąć, ale może np. dotyczyć obecnej przy zdarzeniu osoby najbliższej. Forma wyrażenia groźby nie jest ustawowo określona, nie musi więc być przez sprawcę wypowiedziana, a wystarczy, że jednoznacznie wynika z jego zachowania się. Kolejny sposób zachowania się sprawcy rozboju polega na doprowadzeniu człowieka do nieprzytomności lub stanu bezbronności. Należy przez to rozumieć takie działania, które wprawdzie nie polegają na zastosowaniu przemocy fizycznej lub groźby natychmiastowego jej użycia, jednakże doprowadzają pokrzywdzonego do utraty przytomności lub czynią go bezbronnym. Utratę przytomności może np. spowodować odurzenie ofiary środkiem farmakologicznym lub chemicznym, natomiast spowodowanie bezbronności może nastąpić w wyniku zamknięcia ofiary w pomieszczeniu, podstępnego zatrzymania samochodu i pozostawienia bezradnej ofiary na szosie, odebrania osobie fizycznie upośledzonej wózka inwalidzkiego itp. (por. wyrok Sądu Najwyższego z 1 października 1995 r., II KR 128/95 z glosą S. Łagodzińskiego, Prok. i Pr. 1996, nr 12). Zdaniem Sądu Najwyższego , przez stan bezbronności należy również rozumieć sytuację, gdy wielość napastników lub znaczna dysproporcja sił pozbawia pokrzywdzonego możliwości oporu lub też możliwość tę w istotnym zakresie ogranicza (zob. wyr. z 14 VI 1989 r., V KRN 99/98, OSNKW 1989, nr 12, poz. 48). ( za Komentarz do art. 280 kodeksu karnego (Dz.U.97.88.553), [w:] A. Marek, Kodeks karny. Komentarz, LEX, 2007, wyd. IV. )
Przestępstwo określone wart. 280 § 1 k.k.jest przestępstwem materialnym, do którego znamion należy skutek w postaci zaboru rzeczy. Do znamion skutku nie należy natomiast dokonanie zamachu na osobę. Sam zamach wywołujący określone konsekwencje, jeżeli sprawca nie zdołał zawładnąć rzeczą, stanowi jedynie usiłowanie rozboju. Przestępstwo określone wart. 280 § 1 k.k.należy do kategorii tzw. przestępstw kierunkowych. Ustawa wymaga, aby zachowanie sprawcy ukierunkowane było na określony cel, którym jest zamiar przywłaszczenia rzeczy. ( za Komentarz do art. 280 kodeksu karnego (Dz.U.97.88.553), [w:] A. Zoll (red.), A. Barczak-Oplustil, G. Bogdan, Z. Ćwiąkalski, M. Dąbrowska-Kardas, P. Kardas, J. Majewski, J. Raglewski, M. Rodzynkiewicz, M. Szewczyk, W. Wróbel, Kodeks karny. Część szczególna. Tom III. Komentarz do art. 278-363 k.k., Zakamycze, 2006, wyd. II.).
Natomiast zgodnie z treściąart. 275 § 1 k.k.karze podlega kto posługuje się dokumentem stwierdzającym tożsamość innej osoby albo jej prawa majątkowe lub dokument taki kradnie lub go przywłaszcza. Przedmiotem ochrony jest wiarygodność dokumentów stwierdzających tożsamość lub prawa majątkowe określonej osoby, prawo do dysponowania takimi dokumentami przez osobę, której dotyczą, a pośrednio także prawa majątkowe tej osoby (Wróbel (w:) Zoll II, s. 1358). Strona przedmiotowa przestępstwa zart. 275 § 1 k.k.polega na posługiwaniu się dokumentem stwierdzającym tożsamość innej osoby albo jej prawa majątkowe, na kradzieży takiego dokumentu lub jego przywłaszczeniu. „Posługiwanie się” oznacza tyle co użycie czegoś jako środka, narzędzia do osiągnięcia jakiegoś celu (Słownik..., t. 2, s. 839). Na gruncie analizowanego przepisu „posługiwanie się” należy rozumieć jako okazywanie cudzego dokumentu jako własnego lub powoływanie się na jego treść (por. wyrok SA w Krakowie z dnia 10 listopada 1999 r., II AKa 188/99, KZS 1999, z. 11, poz. 28). W zakresie posługiwania się cudzym dokumentem przepisart. 275 § 1 k.k.określa przestępstwo formalne (bezskutkowe), zaś w odniesieniu do kradzieży i przywłaszczenia - materialne (skutkowe). Skutkiem jest wyjęcie cudzego dokumentu przez sprawcę z władztwa osoby uprawnionej (Zawłocki (w:) Wąsek II, s. 695; Piórkowska-Flieger,Przestępstwa..., s. 3). Jest to przestępstwo powszechne. W przypadku czynności w postaci kradzieży i przywłaszczenia konieczna jest umyślność w postaci zamiaru bezpośredniego; w przypadku posługiwania się - w grę wchodzi również zamiar ewentualny ( za Marek Mozgawa Komentarz do art. 275 kodeksu karnego ) .
Natomiast przepisart. 157 § 1 k.k.stanowi iż, karze podlega , kto powoduje naruszenie czynności ciała lub rozstrój zdrowia , inny niż określony wart. 156 § 1 k.k.. W treściart. 157 § 1 k.k.określony został jeden z typów spowodowania naruszenia czynności narządu ciała lub rozstroju zdrowia, innego niż określony wart. 156 § 1 k.k..Kodeks karnydzieli te „inne” naruszenia czynności narządu ciała lub rozstroju zdrowia na dwie kategorie, przyjmując za kryterium podziału okres trwania naruszenia narządu ciała lub rozstroju zdrowia „dłużej niż 7 dni” i „nie dłużej niż 7 dni”. Można więc na tej podstawie wyróżnić, obok ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, o którym jest mowa wart. 156 k.k., średni uszczerbek na zdrowiu, trwający dłużej niż 7 dni (art. 157 § 1 k.k.) oraz lekki uszczerbek na zdrowiu, trwający nie dłużej niż 7 dni. Podział uszczerbków na zdrowiu wart. 157 k.k.na średnie i lekkie odgrywa rolę przy kwalifikacji typów popełnionych umyślnie. Przedmiotem ochrony w przypadku przestępstw określonych wart. 157 § 1 k.k.jest zdrowie . Przestępstwa określone wart. 157 § 1 k.k., popełnione w formie działania, mają charakter powszechny, tzn. mogą być popełnione przez każdego. Z uwagi na to, że są to przestępstwa skutkowe, w formie zaniechania mają charakter indywidualny - mogą być popełnione tylko przez osobę, na której ciążył prawny, szczególny obowiązek zapobiegnięcia nastąpienia uszczerbku na zdrowiu. Skutek określony wart. 157 § 2 k.k.oddziela od skutku charakteryzującego typ czynu zabronionego opisanego wart. 157 § 1 k.k.okres trwania naruszenia czynności narządu ciała lub rozstroju zdrowia nie dłużej niż 7 dni.
Przestępstwo określone wart. 157 § 1 k.k.może być popełnione umyślnie zarówno z zamiarem bezpośrednim, jak i z zamiarem wynikowym. Konieczne jest również w wypadku przestępstwa określonego wart. 157 § 1 k.k.sięgnięcie do konstrukcji zamiaru ogólnego. Sprawca nie musi uświadamiać sobie i na przykład chcieć, aby powodowany przez niego uszczerbek na zdrowiu trwał dłużej niż 7 dni albo nie dłużej niż 7 dni. Wystarczy, dla przyjęcia realizacji znamion typu określonego wart. 157 § 1 k.k., że sprawca chciał albo przewidując możliwość na to się godził, że spowodowany uszczerbek na zdrowiu nie będzie lekki. Natomiast warunkiem odpowiedzialności zart. 157 § 2 k.k.jest zaistnienie jakiegokolwiek uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia . Nieznaczne ślady na ciele np. niewielkie siniaki czy zadrapania nie stanowią uszkodzenia ciał i nie uzasadniają kwalifikacji zart. 157 k.k..
Zgodnie z treściąart. 11 § 2 k.k.jeżeli czyn wyczerpuje znamiona określone w dwóch albo więcej przepisach ustawy karnej, sąd skazuje za jedno przestępstwo na podstawie wszystkich zbiegających się przepisów. Przepis ten określa zasady orzekania w sytuacjach tzw. zbiegu przepisów ustawy, to znaczy w sytuacji , gdy ten sam czyn wyczerpuje znamiona więcej niż jednego przepisu ustawy karnej . W przepisie tym ustanowiono zasadę kumulatywnego zbiegu przepisów ustawy , który polega na tym , że gdy ten sam czyn wyczerpuje znamiona więcej niż jednego przepisu stawy karnej , sprawca zostaje skazany na podstawie wszystkich zbiegających się przepisów.
W powyższej sprawie oskarżonyO. K. (1)wypełnili wszystkie znamiona czynu zabronionego czynu zart. 280 § 1 k.k.w zb. zart. 275 § 1 k.k.w zb. zart. 157 § 1 k.k.w zw. zart. 11 § 2 k.k.opisanego w pkt. 1 wyroku . OskarżonyO. K. (1)w dniu 30 stycznia 2018 roku wL., woj.(...), działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej oraz wspólnie i w porozumieniu z mężczyzną o nieustalonych personaliach dokonał rozboju na osobieK. S. (1)używając wobec pokrzywdzonegoK. S. (1)przemocy polegającej na uderzaniu go pięściami i kopaniu po głowie i całym ciele , a następnie dokonał na szkodę pokrzywdzonegoK. S. (2)kradzieży portfela o wartości 50 zł z zawartością dowodu osobistego na dane pokrzywdzonego i pieniędzy w kwocie 180 zł , wszystko o łącznej wartości 230 zł. W wyniku tego zdarzenia pokrzywdzonyK. S. (2)doznał obrażenia ciała w postaci stłuczenia głowy i twarzy – podbiegnięcie krwawe w tkankach oczodołu prawego , otarcie naskórka w okolicy stawu żuchwowego lewego i okolicy skroniowej lewej , złamania żeber VII i VIII po stronie lewej, rany tłuczonej kolana prawego stanowiących naruszenie czynności narządów ciała na czas powyżej 7 dni w rozumieniuart. 157 § 1 k.k.. Fakt ten wynika wprost opinii pisemnej z dnia 12 maja 2018 r. sporządzonej przez biegłego z zakresu chirurgii ogólnejM. R.( k. 88 ). Tak więc działanie oskarżonegoO. K. (1)poległo na kradzieży popełnionej przy użyciu przemocy wobec osoby pokrzywdzonegoK. S. (1). Należy wskazać iż rozbój charakteryzuje się kierunkowością działania sprawcy. Musi on zmierzać do dokonania kradzieży, używając do realizacji tego celu przemocy wobec osoby, groźby natychmiastowego jej użycia albo doprowadzając człowieka do stanu nieprzytomności lub bezbronności. Jest to więc przestępstwo umyślne, które można popełnić jedynie z zamiarem bezpośrednim, tak co do celu działania, jak i używanych środków. Zastosowanie rozbójniczych środków musi nastąpić przed lub w czasie dokonywania kradzieży, aby przełamać lub uniemożliwić opór posiadacza przedmiotu kradzieży. Niewątpliwym jest iż zachowanie oskarżonegoO. K. (1)spełnia wszystkie te przesłanki . Należy wskazać iż oskarżonyO. K. (1)wraz z nieustalonym dotychczas sprawcą działając wspólnie i w porozumieniu w wykonaniu tego samego zamiaru doprowadzili pokrzywdzonegoK. S. (2)do stanu bezbronności stosując wobec niego przemoc w postaci uderzania go pięściami i kopaniu po głowie i całym ciele a następnie zabrali w celu przywłaszczenia portfel o wartości 50 zł z zawartością dowodu osobistego na dane pokrzywdzonego i pieniędzy w kwocie 180 zł wszystko o łącznej wartości 230 zł. Fakty te wynikają częściowo z wyjaśnień oskarżonegoO. K. (1)w zakresie jaki Sąd dał im wiarę oraz dowodów w postaci : notatki urzędowej ( k. 1-4 ) , protokołu przebiegu badania stanu trzeźwości ( k. 5 ) , notatki z użycia psa służbowego ( k. 7-8 ) , protokołu zatrzymania rzeczy ( k. 18-20 i k. 30-32 ) , protokołu oględzin rzeczy ( k. 22-23 i k. 36-37 ) , kserokopii zaświadczenia lekarskiego ( k. 34 ) , opinii lekarskich dotyczących pokrzywdzonegoK. S. (2)( k. 42 i k. 88 ) , potwierdzenia tożsamości ( k. 52 ) , protokołu przeszukania ( k. 81-82 ) i notatki urzędowej wraz załącznikami dotyczącymi logowań telefonu komórkowego należącego do świadkaK. C.( k. 162-164 ) i zeznań świadków :K. S. (2)( k. 9-10 , k. 16-17 i k. 69-70 ) ,A. M.( k. 24 ) ,P. S.( k. 38 ) iK. C.( k. 162-164 ) w zakresie jaki Sąd dał im wiarę .
Należy ponadto wskazać iż oskarżonyO. K. (1)na rozprawie przed Sądem przyznał się do popełnienia tego czynu i złożył wniosek w trybieart. 387 § 1 k.p.k.( k. 257-258 ) .
Tym samym wina oskarżonegoO. K. (1)co do popełnienia przez niego czynu zart. 280 § 1 k.k.w zb. zart. 275 § 1 k.k.w zb. zart. 157 § 1 k.k.w zw. zart. 11 § 2 k.k.opisanego w pkt. 1 wyroku nie budzi wątpliwości .
Z tych względów zarówno okoliczności sprawy , jak i wina oskarżonegoO. K. (1)nie budzą wątpliwości.
Wymierzając oskarżonemu karę Sąd wziął pod uwagę zarówno okoliczności obciążające jaki i łagodzące.
Niewątpliwą okolicznością obciążającą jest duży społecznej szkodliwości popełnionego przez oskarżonegoO. K. (1)czynu przejawiający się w charakterze naruszonego przez oskarżonego dobra oraz okoliczności działania oskarżonego . OskarżonyO. K. (1)naruszył bowiem dobro chronione prawem jakim jest cudze mienie oraz zdrowie człowieka. Za okoliczność obciążającą Sąd uznał również fakt , iż oskarżonyO. K. (1)był karany ( k. 249 ) .
Sąd nie stwierdził istnienia żadnych okoliczności łagodzących wobec oskarżonegoO. K. (1).
Orzekając o karze Sąd wymierzył oskarżonemuO. K. (1)za czyn zart. 280 § 1 k.k.w zb. zart. 275 § 1 k.k.w zb. zart. 157 § 1 k.k.w zw. zart. 11 § 2 k.k.opisany w pkt. 1 wyroku na podstawieart. 280 § 1 k.k.w zw. zart. 11 § 3 k.k.karę 3 lat pozbawienia wolności .
Orzeczona wobec oskarżonegoO. K. (1)kara 3 lat pozbawienia wolności spełnia wymogi zarówno prewencji indywidualnej jak i generalnej, a także odpowiada stopniowi zawinienia i społecznej szkodliwości czynu. Winna spełnić wobec oskarżonego funkcję wychowawczą i powstrzymać go w przyszłości od popełnienia podobnych czynów. Na wymiar kary miał wpływ sposób działania oskarżonegoO. K. (1)podczas popełnienia zarzucanego mu czynu. Ponadto oskarżonyO. K. (1)był już karany ( k. 249 ) w tym na karę pozbawienia wolności co miało wpływ na wymiar kary pozbawienia wolności. Wobec treściart. 69 § 1 i 2 k.k.i faktu iż czyn zart. 280 § 1 k.k.zagrożony jest karą pozbawienia wolności od lat 2 do 12 w niniejszej sprawie można było wymierzyć oskarżonemuO. K. (1)tylko bezwzględną karę pozbawienia wolności . Należy zauważyć iż tylko bezwzględna kara pozbawienia wolności może skłonić oskarżonegoO. K. (1)do refleksji nad swoim zachowaniem i powstrzymać go od popełnienia w przyszłości podobnych przestępstw. Kara ta winna spełnić przede wszystkim wobec oskarżonegoO. K. (1)funkcję represyjną .
Na podstawieart. 63 § 1 k.k.na poczet orzeczonej w punkcie 1 wyroku kary pozbawienia wolności Sąd zaliczył oskarżonemuO. K. (1)okres rzeczywistego pozbawienia wolności od dnia 08 maja 2018 r. godz. 22.55 r. do dnia 11 grudnia 2018 r. .
Na podstawieart. 46 § 1 k.k.Sąd nałożył na oskarżonegoO. K. (1)obowiązek naprawienia szkody przez zapłatę na rzecz pokrzywdzonegoK. S. (1)kwoty 230 zł ( dwieście trzydzieści złotych ) i zobowiązał oskarżonegoO. K. (1)do zapłaty na rzecz pokrzywdzonegoK. S. (1)tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę kwoty 2000 ( dwóch tysięcy ) złotych . Nałożenie na oskarżonegoO. K. (1)obowiązku naprawienia szkody i zobowiązanie oskarżonego do zapłaty na rzecz pokrzywdzonego zadośćuczynienia za doznaną krzywdę ma zrealizować wobec oskarżonegoO. K. (1)cele wychowawcze i powstrzymać go od popełnienia w przyszłości podobnych przestępstw.
O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawieart. 624 § 1 k.p.k.i zwolnił oskarżonegoO. K. (1)w całości od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych biorąc pod uwagę ich dochody .
Z uwagi na powyższe Sąd orzekł jak w wyroku.
Należy ponadto podnieść iż mimo że oskarżonyO. K. (1)w trybieart. 422 § 1 k.p.k.złożył wniosek o sporządzenie uzasadnienia co do całości wyroku Sąd sporządził uzasadnienie tego wyroku zgodnie z treściąart. 424 § 3 k.p.k.. Zgodnie treściąart. 424 § 3 k.p.k.w wypadku złożenia wniosku o uzasadnienie wyroku jedynie co do rozstrzygnięcia o karze i o innych konsekwencjach prawnych czynu albo o uzasadnienie wyroku wydanego w trybie art. 343, art. 343a lub art. 387 uzasadnienie powinno zawierać co najmniej wyjaśnienie podstawy prawnej tego wyroku oraz wskazanych rozstrzygnięć. | ```yaml
court_name: Sąd Rejonowy w Legionowie
date: '2018-12-11'
department_name: II Wydział Karny
judges:
- Tomasz Kosiński
legal_bases:
- art. 69 § 1 i 2 k.k.
- art. 624 § 1 k.p.k.
recorder: Bożena Oblińska
signature: II K 1058/18
``` |
154505200001003_II_C_000799_2016_Uz_2016-09-13_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt II C 799/16
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 13 września 2016 roku
Sąd Rejonowy dlaW. M.wW.II Wydział Cywilny
w składzie następującym:
Przewodniczący: SSR Agnieszka Nakwaska-Szczepkowska
Protokolant: Edyta Dąbrowska
po rozpoznaniu w dniu 2 września 2016 roku wW.na rozprawie
sprawy z powództwaB. R.
przeciwkoZ. R.
o wydanie rzeczy ruchomej
I
oddala powództwo;
II
zasądza od powodaB. R.na rzecz pozwanejZ. R.kwotę 377 zł (trzysta siedemdziesiąt siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu. | ```yaml
court_name: Sąd Rejonowy dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie
date: '2016-09-13'
department_name: II Wydział Cywilny
judges:
- Agnieszka Nakwaska-Szczepkowska
legal_bases: []
recorder: Edyta Dąbrowska
signature: II C 799/16
``` |
152010000001003_II_Ca_001537_2012_Uz_2013-10-28_002 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt II Ca 1537/12
POSTANOWIENIE
Dnia 28 października 2013 r.
Sąd Okręgowy w Krakowie Wydział II Cywilny Odwoławczy
w składzie:
Przewodniczący:
SSO Agnieszka Cholewa-Kuchta
Sędziowie:
SO Grzegorz Buła (spr.)
SR (del.) Ewa Krakowiak
Protokolant:
Paulina Florkowska
po rozpoznaniu w dniu 28 października 2013 r. w Krakowie
na rozprawie sprawy z wnioskuS. G.
przy uczestnictwieC. B.,W. B.,Z. B.
iC. B.s.C.
o dział spadku i podział majątku wspólnego
na skutek apelacji uczestnikaW. B.
od postanowienia Sądu Rejonowego w Suchej Beskidzkiej
z dnia 12 kwietnia 2012 r., sygnatura akt I Ns 206/10
postanawia:
1
zmienić zaskarżone postanowienie w ten sposób, że :
a
w punkcie II kwotę „11.772,00 zł (jedenaście tysięcy siedemset siedemdziesiąt dwa złote 00/100)” zastąpić kwotą „11.620 zł (jedenaście tysięcy sześćset dwadzieścia złotych)”;
b
w punkcie III kwotę „4521,00 zł (cztery tysiące pięćset dwadzieścia jeden złotych 00/100)” zastąpić kwotą „3352 zł (trzy tysiące trzysta pięćdziesiąt dwa złote)”;
c
w punkcie IV kwotę „19.946,00 zł (dziewiętnaście tysięcy dziewięćset czterdzieści sześć złotych 00/100)” zastąpić kwotą „18.312 zł (osiemnaście tysięcy trzysta dwanaście złotych)”;
d
w punkcie V w miejsce „bez spłat i dopłat” wpisać sformułowanie „zasądzając od wnioskodawczyniS. G.na rzecz uczestnikaW. B.kwotę 1362 zł (jeden tysiąc trzysta sześćdziesiąt dwa złote) tytułem spłaty, nie obciążając wnioskodawczyni spłatami na rzecz pozostałych uczestników”;
e
w punkcie IX kwotę „149.291,00 (sto czterdzieści dziewięć tysięcy dwieście dziewięćdziesiąt jeden złotych 00/100)” zastąpić kwotą „160.319zł (sto sześćdziesiąt tysięcy trzysta dziewiętnaście złotych)”;
f
w punkcie XII kwotę „2.417 zł (dwa tysiące czterysta siedemnaście złotych 00/100)” zastąpić kwotą „2217 zł (dwa tysiące dwieście siedemnaście złotych”;
2
w pozostałym zakresie oddalić apelację;
3
nakazać ściągnąć od wnioskodawczyni i uczestnikaW. B.na rzecz Skarbu Państwa –Sądu Okręgowego w Krakowie kwoty po 1052,11 zł (jeden tysiąc pięćdziesiąt dwa złote jedenaście groszy) tytułem nieuiszczonych wydatków poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa na poczet opinii biegłego sądowego;
4
stwierdzić, że wnioskodawczyni i uczestnicy ponoszą koszty związane ze swoim udziałem w postępowaniu odwoławczym.
Sygn. akt II Ca 1537/12
UZASADNIENIE
postanowienia z dnia 28 października 2013 roku
Postanowieniem z dnia 12 kwietnia 2012 roku Sąd Rejonowy w Suchej Beskidzkiej ustalił, że przedmiotem działu spadku poH. B.zmarłej w dniu(...)roku wS., ostatnio stale zamieszkałej wO.oraz podziału majątku wspólnegoH. B.iC. B.jest nieruchomość położona wO., jednostka ewidencyjnaJ.(...), obręb(...), zabudowana budynkiemmieszkalnym oznaczonym numerem (...), składająca się z działek ewidencyjnych o numerach:(...),(...),(...),(...),(...),(...)o łącznej pow. 0,2502 ha, dla której w Sądzie Rejonowym w Suchej Beskidzkiej w Wydziale Ksiąg Wieczystych jest prowadzonaksięga wieczysta o numerze (...)(pkt I); dokonał zaliczenia na schedę spadkową darowizny dokonanej przez spadkodawczynięH. B.na rzecz uczestnikaW. B.w postaci udziału w 1/4 części w prawie własności nieruchomości składającej się zdziałek ewidencyjnych nr (...)idziałek ewidencyjnych nr (...)o wartości według cen z daty działu spadku na kwotę 11.772 zł (pkt II), dokonał także zaliczenia na schedę spadkową darowizny dokonanej przez spadkodawczynię na rzecz w/w uczestnika w postaci kwot pieniężnych wynikających z przekazów pocztowych z dnia 12 listopada 1988 roku w kwocie 60.000 zł, z dnia 15 stycznia 1991 roku w kwocie 150.000 zł, z dnia 2 kwietnia 1989 roku w kwocie 25.000 zł o wartości według cen z daty działu spadku na kwotę 4.521 zł (pkt III). Następnie Sąd ustalił, że wnioskodawczyniS. G.poczyniła nakłady na nieruchomość objętą działem spadku i podziałem majątku wspólnego na kwotę 19.946 zł według cen z daty działu spadku (pkt IV) oraz dokonał działu spadku i podziału majątku wspólnego w ten sposób, że przyznał na wyłączną własność na rzecz wnioskodawczyni nieruchomość szczegółowo opisaną w punkcie I postanowienia bez spłat i dopłat (pkt V), ustalił prawo dożywocia na rzecz uczestnikaC. B., obejmujące bezpłatne i dożywotnie korzystanie z mieszkania składającego się z trzech pokoi, kuchni z zpn na parterze budynku mieszkalnego położonego wO.nr(...), zapewnienia opieki w chorobie i starości oraz sprawienia pogrzebu odpowiadającego zwyczajom miejscowym (pkt VII), nakazał uczestnikowiW. B.wydanie wnioskodawczyni nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym położonym wO.nr(...)w terminie dwóch miesięcy od daty uprawomocnienia się postanowienia (pkt VIII), ustalił wartość majątku spadkowego i majątku wspólnego na kwotę 149.291 zł (pkt IX), w punktach X do XI Sąd rozstrzygnął o wydatkach poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa, w punkcie XII orzekł o kosztach postępowania zasądzając od uczestnikaW. B.na rzecz wnioskodawczyni kwotę 2417zł, a w punkcie XIII ustalił, że w pozostałym zakresie wnioskodawczyni i uczestnik ponoszą koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie.
Uzasadniając powyższe rozstrzygnięcie Sąd pierwszej instancji wskazał, że w ostatecznie sprecyzowanym żądaniu wnioskuS. G.domagała się przyznania na jej rzecz nieruchomości objętej wnioskiem, ustanowienia dożywocia na rzecz uczestnikaC. B., obejmującego bezpłatne i dożywotnie korzystanie z mieszkania na parterze budynku położonego wO.nr(...), zapewnienia opieki w chorobie i starości oraz sprawienia pogrzebu odpowiadającego miejscowym zwyczajom, ustanowienia dożywotniej i bezpłatnej służebności mieszkania na rzeczZ. B.w jednym pokoju według wyboru w budynku położonym wO.nr(...), a na wypadek nie uznania żądania wniosku przez uczestników zasądzenia od nich na rzecz wnioskodawczyni kosztów postępowania według norm przepisanych. Wniosła także o zaliczenie uczestnikowi na poczet nabytego spadku kwoty 100.000 zł tytułem darowizny dokonanej od spadkodawczyni na nieruchomość wK.. Odnośnie nakładów poniesionych na nieruchomość wO.wniosła o zasądzenie od uczestnika kwoty stosownej do jego udziału, ponadto nakazania uczestnikowi wydania jej nieruchomości położonej wO.nr(...).
UczestnikW. B.odpowiadając na wniosek wyraził „sprzeciw wobec zrzeknięcia się spadku po zmarłej matce 3/16 cz. na rzeczS. G.”. Ostatecznie nie zgodził się z wnioskiem, chyba że zostanie zasądzona na jego rzecz kwota 500.000 zł. Podniósł, że wnioskodawczyni otrzymała również darowiznę od matki , która obejmowała pole wO., mieszkanie, które obecnie zajmuje i budynki gospodarcze, a po śmierci matki objęła w posiadanie las o powierzchni ponad 2 ha. Z kolei uczestnikC. B.otrzymał mieszkanie wO.wraz z ogrodem i las położony wO.. NatomiastZ. B.nie dostał nic.
UczestnicyC. B.synA.,C. B.synC.iZ. B.poparli wniosek.
Z ustaleń poczynionych przez Sąd Rejonowy wynikało, że przedmiotem postępowania jest nieruchomość położona wO., jednostka ewidencyjnaJ., nr jednostki rejestrowej(...)obręb(...)O., zabudowanabudynkiem mieszkalnym nr (...), składająca się zdziałek ewidencyjnych nr (...)o łącznej powierzchni 0,2502 ha, dla której w Sądzie Rejonowym w Suchej Beskidzkiej jest prowadzonaksięga wieczysta o numerze (...). Oszacowana wartość rynkowa prawa własności nieruchomości według stanu i cen na dzień otwarcia spadku to jest 14 listopada 2004 roku wynosiła 169.237 zł. W księdze wieczystej wpisani są jako właścicieleC. B.iH. B., na prawach ustawowej małżeńskiej wspólności majątkowej. Udział w prawie własności wynosił 76.157 zł. W dniu(...)roku zmarłaH. B., a spadek po niej na podstawie ustawy nabyli wprost: mążC. B.s.A.w 4/16 części oraz dzieci:C. B.,Z. B.,W. B.,S. G.każdy po 3/16 części. W wypisie z rejestru gruntów, jako współwłaściciele w/w nieruchomości wpisani są:C. B.s.C.,Z. B.,W. B.,S. G.- każdy z nich w 3/32 części orazC. B.s.A.w 20/32 części.
Sąd Rejonowy ustalił nadto, że położony na przedmiotowej nieruchomościbudynek mieszkalny nr (...)został wybudowany systemem gospodarczym w latach 1954-1955. W sensie użytkowym budynek ten składa się z trzech oddzielnych lokali, z których każdy posiada oddzielne wejście.Lokal nr (...)położony na parterze domu, składający się z kuchni, przedpokoju, trzech pokoi oraz łazienki, jest zajmowany przezC. B.s.A..Lokal nr (...)położony jest na poddaszu budynku i zajmowany przezZ. B.. Wlokalu nr (...)położonym również na poddaszu budynku, od 1996 roku zamieszkuje uczestnikW. B.wraz żonąD. B.. Zajmują pokój, przedpokój, łazienkę i kuchnię, położone na poddaszu oraz pokój na półpiętrze i piwnice z oddzielnym wejściem. Wartość rynkowa prawa własności do nieruchomości obejmującejdziałkę nr (...)wraz z położonym na niejbudynkiem mieszkalnym nr (...)wynosi według stanu z dnia 14 listopada 2004 roku i cen z dnia 11 kwietnia 2011 roku kwotę 159.265 zł. Wnioskodawczyni poczyniła na nieruchomość objętą wnioskiem nakłady o łącznej wartości 19.946 zł. Po odjęciu wartości nakładów od oszacowanej wartości nieruchomości otrzymano kwotę 149.291 zł oraz kwotę 67.180,95 zł z tytułu oszacowanej wartości rynkowej udziału w prawie własności poH. B..
Z ustaleń wynikało także, że na długo przed śmierciąH. B.uczestnikW. B.rozpoczął budowę domu wK.. Na poczet budowyH. B.przekazała mu, począwszy od 1988 roku, przekazy pieniężne na kwotę 410.000 starych złotych. W pracach przy budowie domu pomagałC. B., s.A., bracia uczestnika i teściowie.W. B.nie zamieszkał jednak w przedmiotowym domu, lecz od 1996 roku przebywał wraz z żoną w domu wO.. W dniu 13 grudnia 2000 rokuH.iC.małżonkowieB.darowali notarialnie swojemu synowiW. B.i jego żonieD. B.niezabudowanedziałki nr (...)o łącznej powierzchni 0,7860 ha oraz niezabudowanądziałkę nr (...)o powierzchni 0,3619 ha. Działki te utworzyły nieruchomość o numerzeksięgi wieczystej (...)i weszły w skład majątku wspólnego obdarowanych.W. B.iD. B.wpisani są również jako właściciele przedmiotowej nieruchomości w wypisie z rejestru gruntów. W skład nieruchomości objętej w/w księgą wieczystą wchodzi równieżdziałka nr (...)nabyta przezW. B.iD. B..
Działki nr (...), które stanowiły przedmiot umowy darowizny, zostały następnie zbyte na rzeczW. B.iD. B.i stanowią obecnie przedmiot odrębnej własności. Właścicielemdziałki nr (...)jestB. B. (2), adziałki nr (...)S. R.. Osoby te są ponadto ujawnione w ewidencji gruntów. Wartość rynkowa nieruchomości stanowiącej przedmiot umowy darowizny dokonanej na rzecz małżonków wynosi 52.319 zł, a dokonanej wyłącznie na rzecz uczestnikaW. B.23.544 zł. Darowizna uczyniona została przez obojga rodziców, stąd wartość darowizny dokonanej przez każdego z rodziców wynosiła 11.772 zł.H. B.iC. B.s.A.przekazaliW. B.darowiznę w postaci nieruchomości gruntowej aH. B.również pieniężnej, z wyraźnym zaznaczeniem, że będą podlegały zaliczeniu na masę spadkową, aW. B.nie będzie sobie rościł żadnych praw do majątku spadkowego po darczyńcach.
Sąd Rejonowy ustalił także, żeW. B.jest w trakcie budowania kolejnego domu na nieruchomości położonej wO., darowanej przez rodziców. Dom jest w stanie surowym zamkniętym. W dniu 4 lutego 1999 rokuH. B.iC. B.darowali notarialnie wnioskodawczyni i jej mężowidziałkę ewidencyjną nr (...)wraz z położonym na niej budynkiem inwentarskim powstałym w 1980 roku, a także niezabudowane działki o numerach:(...),(...),(...),(...),(...),(...),(...),(...),(...),(...),(...)o łącznej powierzchni 1,1094 ha. Przedmiotowe działki utworzyły nową nieruchomość objętąksięgą wieczystą nr (...), która weszła do majątku wspólnego obdarowanych. Wartość rynkowa prawa własności do nieruchomości obejmującejdziałkę nr (...)wraz z położonym na niej budynkiem inwentarskim, według stanu na dzień 4 lutego 1999 roku i ceny z dnia 11 kwietnia 2011 roku wynosiła 39.000 zł. Natomiast oszacowana wartość rynkowa prawa własności do nieruchomości obejmującej niezabudowanedziałki rolne nr (...)wynosiła 44.376 zł. Łącznie oszacowana wartość rynkowa nieruchomości stanowiącej przedmiot darowizny z dnia 4 lutego 1999 roku dokonanej na rzecz obojga małżonków wynosiła 83.376 zł, a dokonanej wyłącznie na rzecz wnioskodawczyni 37.519 zł. W dniu 29 grudnia 2000 roku wnioskodawczyni i jej mąż uzyskali pozwolenie na budowę budynku mieszkalnego wraz z przyłączem energetycznym nadziałce nr (...)położonej wO.i rozpoczęli prowadzoną systemem gospodarczym, przebudowę i rozbudowę znajdującego się na niej budynku inwentarskiego. Roboty budowlane i remontowe trwały do 2004 roku. Wartość rynkowa prawa własności nieruchomości obejmującejdziałkę nr (...)wraz z położonym na niej budynkiem inwentarskim według stanu i cen na dzień 11 kwietnia 2011 wynosiła 196.453 zł. Oszacowana wartość rynkowa nakładów poniesionych przez wnioskodawczynię i jej męża na nieruchomość składającą się zdziałki nr (...)i zabudowania mieszkalno - gospodarcze nr(...)w okresie od dnia 4 lutego 1999 roku do dnia 11 kwietnia 2011 roku wyniosła 157.453 zł, zaś dokonanych wyłącznie przez wnioskodawczynię 78.726,00 zł.
Jak ustalił Sąd pierwszej instancji,H. B.do chwili śmierci opiekowała się wyłącznie wnioskodawczyni. UczestnikiemC. B.s.A.wnioskodawczyni opiekuje się do chwili obecnej. Rodzice dokonali darowizny na rzecz wnioskodawczyni z intencją, aby była wyłączona od obowiązku doliczania jej do schedy spadkowej. Ponadto umową darowizny z dnia 9 lutego 2006 roku zawartą w formie aktu notarialnegoC. B.s.A.darowałS. G.swoje udziały w prawie do współwładania w spółkach leśno-pastwiskowych położonych wO..C. B.s.C.orazZ. B.nie otrzymali żadnych darowizn od rodziców. Wnioskodawczyni i uczestnikC. B.s.A.są w konflikcie z uczestnikiemW. B..W. B.został skazany za znęcanie psychiczne i fizyczne nad ojcem uczestnikiemC. B.i kierowanie pod jego adresem groźby pozbawienia go życia.
Przechodząc do rozważań Sąd Rejonowy z powołaniem się naart. 684 k.p.c.wskazał, że przedmiot działu spadku poH. B.i podziału majątku wspólnegoH. B.iC. B.był bezsporny. W ocenie Sądu pierwszej instancji na schedę spadkową poH. B.należało zaliczyć darowiznę uczynioną przez spadkodawczynię na rzecz uczestnikaW. B.umową z dnia 13 grudnia 2000 roku, z tym, że ponieważ umowa obejmowała darowiznę dokonaną przez małżonkówB.na rzeczW. B.i jego małżonki to Sąd Rejonowy ustalił, że w skład schedy spadkowej wchodzi udział w prawie własności nieruchomości składającej się zdziałek nr (...)wynoszący 1/4 części. Oszacowana wartość rynkowa nieruchomości stanowiącej przedmiot darowizny wyniosła 52.319 zł. Ponieważ darowizna dokonana została na rzecz małżonkówW.iD. B., to wartość darowizny dokonanej na rzecz samegoW. B.wynosiła 23.544 zł. Kwotę 52.319,00 zł Sąd podzielił na dwa i pomnożył przez współczynnik eksperta określony w opinii, wynoszący 0,9. Nadto określił Sąd wartość darowizny dokonanej przezH. B.wyłącznie na rzeczW. B.na kwotę 11.772 zł. W ocenie Sądu Rejonowego zaliczeniu na schedę spadkową podlegały też darowizny pieniężne wynikające z trzech przekazów pocztowych dokonanych przezH. B.na łączną sumę 235.000 zł. Sąd Rejonowy nie uznał za wykazane, aby spadkodawczyni przekazała w formie darowizny na rzecz uczestnikaW. B.kwoty pieniężne w wyższej wysokości. Nadto, w ocenie Sądu Rejonowego, nawet gdyby przyjąć, że uczynione darowizny pieniężne opiewały na sumy wyższe niż ustalone to i tak nie wpłynęłoby to na wynik sprawy, bowiem już zaliczenie darowizn w ustalonej po waloryzacji kwocie 4.521 zł wyczerpuje prawa tego uczestnika do spadku poH. B.. Z ustaleń poczynionych przez Sąd Rejonowy nie wynikało, żeby spadkodawczyni dokonała darowizn ze zwolnieniem od obowiązku ich zaliczenia na poczet schedy spadkowej. Zaliczeniu na poczet schedy spadkowej nie podlegała natomiast darowizna dokonana przezH. B.na rzecz wnioskodawczyni – bo ta dokonana została za zwolnieniem od obowiązku zaliczania jej na poczet schedy spadkowej oraz darowizny uczynione na jej rzecz przezC. B., s.A.. Sąd Rejonowy ustalił także, że wnioskodawczyni poczyniła nakłady na nieruchomość w łącznej kwocie 19.946 zł, czemu dał wyraz w pkt IV postanowienia. Okoliczności sprawy uzasadniły przekonanie Sądu pierwszej instancji o przyznaniu nieruchomości na wyłączną własność wnioskodawczyni. Na podział nieruchomości zaproponowany przez wnioskodawczynię wyrazili zgodę uczestnicy:C. B.s.A.,C. B.s.C.,Z. B.i ostatecznie takżeW. B.. UczestnikW. B.wprawdzie jest w posiadaniu części domu mieszkalnego, ale wszedł w posiadanie na zasadzie grzeczności. Poza tym wzgląd na jego dotychczasowe naganne zachowanie czyniłby przyznanie mu nieruchomości niezasadnym. Pozostali uczestnicy nie byli brani pod uwagę, bo wyrazili zgodę na zaproponowany przez wnioskodawczynię podział. Sąd Rejonowy nie zasądził na rzecz uczestnika spłaty z uwagi na otrzymane wcześniej darowizny. Wartość schedy spadkowej poH. B.Sąd ustalił na kwotę 83.474 zł. Wartość darowizn pieniężnych Sąd ustalił na dzień dokonania działu spadku, po dokonaniu waloryzacji tych sum przy uwzględnieniu miernika waloryzacyjnego w postaci przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w latach 1950-2011. Z tego obliczenia Sąd ustalił, że łączna suma darowizn w kwocie 235.000 zł odpowiada po waloryzacji kwocie 4.521 zł. Na podstawieart. 908 § 1 k.c.Sąd ustanowił prawo dożywocia opisane wpkt VIna rzecz uczestnikaC. B.s.C., który wedle poczynionych ustaleń zamieszkuje w tej części domu od kilkudziesięciu lat. Za zasadne uznał też Sąd uwzględnienie wniosku w zakresie ustanowienia dożywotniej i bezpłatnej służebności mieszkania na rzeczZ. B.w pomieszczeniach budynku wO.nr(...). Wobec tego, iż cześćbudynku nr (...)znajdowała się w posiadaniu uczestnikaW. B.Sąd na podstawieart. 624 k.p.c.nakazał jej wydanie na rzecz wnioskodawczyni. W wyniku opinii biegłego do spraw szacowania nieruchomości Sąd Rejonowy ustalił ostatecznie wartość przedmiotu sporu na kwotę niższą niż wskazaną we wniosku. Za zasadne uznał Sąd pierwszej instancji, ażeby koszty postępowania w łącznej wysokości 4.348,46 zł ponieśli po połowie wnioskodawczyni i uczestnikW. B., który jako jedyny sprzeciwił się wnioskowi. Na podstawieart. 520 § 3 k.p.c.Sąd zasądził od uczestnikaW. B.na rzecz wnioskodawczyni kwotę 2417 zł z tytułu zwrotu kosztów postępowania, na która jak wskazał Sąd złożyła się opłata sądowa od wniosku w wysokości 1000zł oraz wynagrodzenie pełnomocnika wnioskodawczyni w kwocie 1217zł. W pozostałym zakresie o kosztach Sąd Rejonowy orzekł na zasadzieart. 520 § 1 k.p.c.
W apelacji od punktów II do XIII postanowienia uczestnikW. B.zarzucił naruszenie przepisów postępowania na skutek błędnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, co skutkowało dokonaniem zaliczenia darowizn poczynionych przez matkęH. B.na rzecz synaW. B., nie dokonanie zaliczenia darowizn na rzeczS. G., nie uwzględnienie przez Sąd Rejonowy sytuacji rodzinnej, zdrowotnej i materialnej uczestnikaW. B.czego konsekwencją było określenie w pkt VIII nierealnego terminu wydania nieruchomości, nie wyliczenie i nie uwzględnienie nakładów nabudynek nr (...)poczynionych przez uczestnikaW. B.. Ponadto apelujący zarzucił, iż Sąd Rejonowy oparł się na nieaktualnej opinii biegłego w zakresie wyceny majątku, popełnił istotne omyłki rachunkowe, nie zasądził uczestnikowi należnej mu spłaty i bezpodstawnie obciążył uczestnika kosztami postępowania na rzecz wnioskodawczyni. Wskazując na powyższe uczestnik domagał się uchylenia zaskarżonej części postanowienia i przekazania sprawy w tej części do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu, ewentualnie zmiany zaskarżonego postanowienia i zasądzenia od wnioskodawczyni stosownej spłaty na rzecz uczestnika przy uwzględnieniu właściwego obliczenia sched, a także zmiany terminu wydania nieruchomości do czasu uzyskania możliwości wykończenia domu i zamieszkania w nim oraz odstąpienia od obciążenia uczestnika kosztami postępowania. W uzasadnieniu podniósł, że jego zdaniem Sąd Rejonowy błędnie nie zaliczył darowizn poczynionych na rzecz wnioskodawczyni, natomiast zaliczył darowizny uczynione na jego rzecz, przyjmując, że darowizny te uczynione zostały po to, by uczestnik nie rościł sobie pretensji do spadku, pomimo, iż okoliczności sprawy nie pozwalały na tego rodzaju ustalenie. Ponadto Sąd Rejonowy pominął fakt, iż uczestnik poczynił nakłady na nieruchomość oraz brał udział w pracach remontowych. Zarzucił błędy rachunkowe w sposób istotny zmieniające sytuację uczestnika oraz oparcie się przez Sąd pierwszej instancji na nieaktualnym operacie.
W odpowiedzi na apelację wnioskodawczyni domagała się jej oddalenia i zasądzenia kosztów procesu w postępowaniu przed Sądem apelacyjnym.
Rozpoznając niniejszą sprawę Sąd Okręgowy przyjął za własne ustalenia dokonane przez Sąd pierwszej instancji i dokonaną przez ten Sąd ocenę zgromadzonego materiału dowodowego, uznając jednocześnie iż ustalone przez Sąd Rejonowy wartości nieruchomości, wartości nakładów oraz majątku spadkowego dotyczyły stanu na dzień zamknięcia rozprawy przed tym Sądem.
Nadto Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:
Wartość rynkowa prawa własności nieruchomości złożonej z dz. nr(...)położonej w miejscowościO., według stanu na dzień otwarcia spadku oraz cen aktualnych wynosi 178.631zł. Wartość udziału we współwłasności tej nieruchomości, wchodzącego w skład spadku poH. B.wynosi 72.144zł. Wartość rynkowadziałki nr (...)wraz z położonym na niejbudynkiem nr (...)wynosi 168.883zł, w tym wartość gruntu 11.361zł. Łączna wartość nakładów wnioskodawczyniS. G.na w/w nieruchomość wyniosła 18.312zł. Wartość nieruchomości stanowiącej przedmiot działu spadku i podziału majątku wspólnego, po pomniejszeniu o wartość nakładów wnioskodawczyni odpowiada kwocie 160.319zł. Wartość nieruchomości stanowiącej przedmiot umowy darowizny dokonanej przezC. B.iH. B.na rzeczW. B.iD. B.wyniosła kwotę 51.645zł, zaś dokonanej wyłącznie na rzecz uczestnikaW. B.kwotę 23.240zł. Zatem wartość darowizny samej spadkodawczyni na rzeczW. B.odpowiada kwocie 11.620zł.
Dowód: opinia uzupełniająca biegłej sądowejW. D.z dnia 20.06.2013r. – k. 272-316
Dokonując powyższych ustaleń Sąd Okręgowy oparł się na opinii uzupełniającej biegłej sądowejW. D.. Opinia ta jest sporządzona przez biegłego, będącego rzeczoznawcą majątkowym, w sposób rzetelny, dokładny i przekonujący, a zawarte w niej wnioski są poprzedzone szczegółowymi analizami, pozwalającymi poznać tok rozumowania biegłego oraz podstawy i metody przyjęte przez niego przy sporządzaniu opinii. Do opinii tej ani wnioskodawczyni, ani uczestnicy nie wnieśli jakichkolwiek zarzutów. Również Sąd Okręgowy nie dostrzega w niej uchybień i błędów. Zatem istniały podstawy do jej wykorzystania w celu dokonania stosownych ustaleń faktycznych.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
Apelacja jest częściowo zasadna.
Postanowienie Sądu Rejonowego podlegało zmianie, aczkolwiek w zasadzie nie na skutek podniesionych w apelacji zarzutów, bo te w większości nie zostały uwzględnione, lecz w wyniku dopuszczenia przez Sąd drugiej instancji dowodu z uzupełniającej opinii biegłego na okoliczność ustalenia aktualnej wartości nieruchomości wchodzącej w skład spadku, a także wartości nieruchomości stanowiącej przedmiot darowizny na rzecz uczestnikaW. B.. Konsekwencją powyższego stało się przeszacowanie wartości majątku spadkowego, jak również majątku wspólnego spadkodawczyniH. B.i jej męża. Sąd Okręgowy zwraca uwagę, że potrzeba sporządzenia opinii uzupełniającej powstała nie ze względu zasadność podniesionego w apelacji zarzutu w kwestii opierania się przez Sąd pierwszej instancji na nieaktualnej opinii biegłego, lecz z uwagi na upływ terminu, o którym mowa wart. 156 ust. 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami(j.t. Dz. U. z 2010 r., Nr 102, poz. 651 z późn. zm.). Z przepisu tego bowiem wynika, że operat szacunkowy może być wykorzystywany do celu, dla którego został sporządzony, przez okres 12 miesięcy od daty jego sporządzenia, chyba że wystąpiły zmiany uwarunkowań prawnych lub istotne zmiany czynników, o których mowa wart. 154. Po tym terminie operat może być wykorzystany tylko wówczas, gdy rzeczoznawca potwierdził jego aktualność, zamieszczając stosowną klauzulę (ust.4w/w art.).
Odnosząc się do zarzutu uczestnikaW. B.opierania się przez Sąd pierwszej instancji na operacie, który utracił moc prawną wskazać należy, iż zarzut ten nie jest zasadny, albowiem Sąd pierwszej instancji bazował na opinii, która w dacie wydania zaskarżonego postanowienia zachowywała swą aktualność. Została bowiem sporządzona w dniu 11 kwietnia 2011 roku, a zaskarżone postanowienie wydano w dniu 12 kwietnia 2012 roku, przy czym zamknięcie rozprawy nastąpiło w dniu 5 kwietnia 2012 roku Dodać też trzeba, że do tej opinii biegłaW. D.sporządziła opinię uzupełniającą z dnia 6 października 2011 roku, w której ponownie określiła wartość przedmiotowych nieruchomości i nakładów. W tej sytuacji Sąd Rejonowy wydając zaskarżone postanowienie i opierając się, zgodnie zart. 316 §1 k.p.c., na stanie rzeczy istniejącym w dacie zamknięcia rozprawy, nie czynił swoich ustaleń na podstawie nieaktualnej opinii biegłego sądowego, gdyż do dnia 5 kwietnia 2012 roku nie upłynął jeszcze termin określony wart. 156 ust.3 ustawy o gospodarce nieruchomościami.
Termin ten natomiast upłynął w momencie rozpoznawania sprawy przez Sąd Okręgowy. Biorąc pod uwagę fakt, że Sąd drugiej instancji jest sądem meriti, a w związku z tym postępowanie apelacyjne ma na celu ponowne rozpoznanie sprawy i ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego, nie wyłączając możliwości dopuszczenia przez Sąd dowodu przydatnego dla rozstrzygnięcia sprawy, Sąd Okręgowy - w kontekścieart. 684 k.p.c., który stanowi, iż skład i wartość spadku ulegającego podziałowi ustala Sąd, jak również mając na uwadze treśćart. 316 § 1 k.p.c.- doszedł do przekonania, że w toku postępowania przed Sądem drugiej instancji przedmiotowa opinia utraciła swą moc prawną, z uwagi na upływ terminu określony wart. 156 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Tak więc w ocenie Sądu Okręgowego zachodziła potrzeba dokonania aktualizacji przedmiotowego operatu. W konsekwencji sporządzenia przez biegłą opinii uzupełniającej na okoliczność ustalenia aktualnej wartości prawa własności nieruchomości wchodzącej w skład majątku spadkowego i wspólnego spadkodawczyni i jej męża, doszło do zmian w określeniu wartości kwotowych poszczególnych składników wskazywanych w orzeczeniu Sądu pierwszej instancji, z tym. W wyniku zaktualizowania danych zawartych w opinii uzupełniającej wartość darowizny zaliczonej na schedę spadkową na rzecz uczestnikaW. B.z określonej w punkcie II zaskarżonego postanowienia kwoty 11.772 zł została określona na kwotę 11.620 zł, zaś określona w punkcie IV wartość poczynionych przez wnioskodawczynię nakładów na nieruchomość objętą działem spadku i podziałem majątku wspólnego z kwoty 19.946 zł uległa nieznacznemu obniżeniu do kwoty 18.312 zł. Także ustalona w punkcie IX wartość majątku spadkowego i podziału majątku wspólnego ustalona na kwotę 149.291 zł została podwyższona do kwoty 160.319 zł.
Jedyny zarzut, który okazał się zasadny, dotyczył naruszeniaart. 1042 § 2 k.c.w odniesieniu do sposobu zwaloryzowania darowizn kwot pieniężnych przekazanych przez spadkodawczynię uczestnikowiW. B.na budowę domu wK.. Zasadniczo rację ma apelujący, że przy zastosowaniuart. 1042 § 2 k.c.należy uwzględnić wartość darowizny według stanu na dzień jej dokonania, a według cen z chwili działu spadku. Sąd Rejonowy przyjął słuszny miernik waloryzacyjny w postaci przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, a także prawidłowo określił stosunek w jakim pozostawała wartość darowizny w dacie jej uczynienia do wysokości obowiązującego wówczas przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Jednak wykorzystując ten współczynnik przy określeniu odpowiedniej aktualnej wartości przedmiotowych darowizn i dokonując przemnożenia powyższego współczynnika i obowiązującego w dacie orzekania przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, pominął okoliczność, iż przeciętne miesięczne wynagrodzenie w roku 2011 to tzw. wynagrodzenie brutto, obejmujące w swoim składzie należne od pracowników zaliczki na poczet podatku dochodowego od osób fizycznych, a także należną od nich część składek na ubezpieczenie społeczne i ubezpieczenie zdrowotne. Tych elementów natomiast nie obejmowało przeciętne wynagrodzenie w latach 1988, 1989 i 1991, a więc w latach dokonywania przedmiotowych darowizn. Dane dotyczące tych wynagrodzeń, opublikowane w Monitorach Polskich nr 21 z 1990 poz. 171 i nr 5 z 1992r. poz. 33, obejmowały jedynie kwoty netto, a więc takie które bezpośrednio trafiały do pracownika. W ocenie Sądu Okręgowego, ustalenie aktualnej wartości darowizn, z pominięciem powyższej okoliczności, nie może zostać uznane za prawidłowe i zgodne zart. 1042 §2 k.c.Dla porządku wskazać należy, żeustawa o podatku dochodowym od osób fizycznychweszła w życie z dniem 1 stycznia 1992 roku, zaśustawa z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznychorazustawa z dnia 6 lutego 1997 roku o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnymweszły w życie z dniem 1 stycznia 1999 roku.
Reasumując stwierdzić należy, że Sąd Okręgowy uznając konieczność zaktualizowania wartości darowizn środków pieniężnych podlegających zaliczeniu na schedę spadkową uwzględnił wysokość przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej za pełny 2012 rok, dysponując w tym zakresie danymi ogłaszanymi przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego (M.P. z 2013 r. poz. 89), pomniejszając wartość tego wynagrodzenia z 2012 roku o w/w składki na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne i podatek dochodowy od osób fizycznych. Uzyskaną w ten sposób kwotę netto Sąd przemnożył przez wskaźniki waloryzacyjne prawidłowo ustalone przez Sąd Rejonowy, otrzymując kwotę 3352 zł, w rezultacie następujących obliczeń: wartość netto przeciętnego wynagrodzenia w 2012 roku wynosiła 2520,35 zł (3521,67zł – 482,82zł (składki na ubezpieczenie społeczne) – 273,5zł (składka na ubezpieczenie zdrowotne) – 245zł (zaliczka na podatek dochodowy od osób fizycznych = 2520,35zł), zatem mnożąc tę kwotę przez wskaźnik waloryzacyjny przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w 1988 roku (1,13) otrzymamy kwotę 2847,99 zł. Z kolei mnożąc kwotę netto miesięcznego wynagrodzenia w 2012 roku przez wskaźnik waloryzacyjny przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z 1989 roku (0,12) otrzymamy kwotę 302,44 zł, zaś mnożąc kwotę 2520,35 zł przez wskaźnik waloryzacyjny przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z 1991 roku (0,08) otrzymamy kwotę 201,63 zł. Suma tych trzech wyników daje wartość 3352,05 zł. Na taką też kwotę Sąd Okręgowy ustalił ostatecznie zaktualizowaną wartość darowizn środków pieniężnych dokonanych przez spadkodawczynię na rzecz uczestnikaW. B.(zaokrąglając ją do pełnych złotych).
Mając na uwadze powyższe rozważania oraz nowe ustalenia w zakresie wartości poszczególnych nieruchomości i nakładów stwierdzić trzeba, że wartość schedy spadkowej poH. B.odpowiada kwocie 87.116,05zł (72144zł + 11620zł + 3352zł = 87.116zł). UczestnikW. B.odziedziczył spadek poH. B.w 3/16cz. Zatem wartość powyższego udziału wynosi 16.334,25zł. Na poczet tego udziału, zgodnie zart. 1039 §1 k.c.należało zaliczyć uczestnikowi darowiznę udziału w nieruchomości o wartości 11.620zł oraz darowiznę środków pieniężnych w kwocie 3352zł, czyli łącznie 14.972zł. Różnica pomiędzy wartością udziału w spadku tego uczestnika (16.334,25zł), a wartością otrzymanych przez niego darowizn (14.972zł) wynosi 1362,25zł i taką też kwotę (z zaokrągleniem do pełnego złotego) należało zasądzić na rzecz tego uczestnika od wnioskodawczyni tytułem spłaty. Podstawą prawną dla tego orzeczenia jestart. 212 §1 i §2 k.c.w związku zart. 1035 k.c.w związku zart. 1039 k.c.Z tych względów Sąd Okręgowy zmienił punkt V zaskarżonego postanowienia.
Częściowo zasadnym okazał się też zarzut błędnej wysokości kosztów postępowania, jakimi został obciążonyW. B.w kwocie 2417 zł. Zasadniczo Sąd pierwszej instancji prawidłowo przyjął, że to uczestnik powinien zostać obciążony kosztami postępowania poniesionymi przez wnioskodawczynię w toku postępowania przed Sądem Rejonowym, albowiem interesy wnioskodawczyni i uczestnika były sprzeczne a wnioski uczestnika podlegały oddaleniu, niemniej przy sumowaniu wartości poniesionych kosztów Sąd popełnił błąd matematyczny, skutkiem czego zasądził na rzecz wnioskodawczyni kwotę o 200 zł wyższą niż wynikało z obliczeń. Skoro, zgodnie z uzasadnieniem zaskarżonego postanowienia, na zasądzoną od uczestnika sumę złożyła się kwota 1000zł z tytułu opłaty sądowej od wniosku, kwota 1200 zł tytułem wynagrodzenia profesjonalnego pełnomocnika i kwota 17 zł tytułem opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa, to łączna suma tych kwot stanowi 2217 zł, a nie jak zasądził Sąd Rejonowy kwotę 2417 zł. Uwzględnienie tego zarzutu doprowadziło do zmiany punktu XII i zasądzenia na rzecz wnioskodawczyni prawidłowej kwoty 2217 zł w miejsce błędnie przyznanej kwoty 2417 zł.
W dalej idącym zakresie apelacja jako niezasadna podlegała oddaleniu.
Wskazać bowiem należy, że uczestnikW. B.miał możliwość zgłaszania dowodów w postępowaniu przed Sądem pierwszej instancji celem wykazania zasadności swoich racji, czego uczestnik nie uczynił. Nie przejawił jakiejkolwiek inicjatywy dowodowej w zakresie zgłaszania dowodów z dokumentów czy zeznań świadków, dla potwierdzenia poczynionych przez niego nakładów na zajmowany lokal i podważenia twierdzeń wnioskodawczyni o przekonaniu otoczenia, że czynione na jej rzecz darowizny nie podlegały obowiązkowi zaliczenia ich na poczet ewentualnej schedy spadkowej. Co więcej uczestnik zrezygnował nawet ze swojego przesłuchania, tak więc nie może czynić Sądowi Rejonowemu zarzutu, iż ten nie uwzględnił prezentowanych przezeń racji. W przeciwieństwie do stanowiska procesowego uczestnika, wnioskodawczyni wykazała się inicjatywą dowodową, co w rezultacie spowodowało, że zebrany w sprawie materiał dowodowy potwierdził jej stanowisko oraz podnoszone przez nią twierdzenia. Z zeznań ojca stron oraz braci wynika, że wszystkie te osoby miały świadomość, iż czynione na rzecz wnioskodawczyni darowizny nie były obarczone powinnością zaliczenia jej na poczet schedy spadkowej. Darowizny te miały dla wnioskodawczyni stanowić swoistą rekompensatę w zamian za opiekę nad rodzicami w jesieni ich życia. Na podstawie tych zeznań Sąd Rejonowy poczynił prawidłowe ustalenia i nie zaliczył darowizny na rzecz wnioskodawczyni w zakresie działki, na której znajduje się dom i tych gruntów, które pochodziły wspólnie od rodziców, a rozstrzygnięcie w tej kwestii znajduje podstawę prawną wart. 1039 §1 k.c.
Odnosząc się natomiast do darowizny nieruchomości leśnej, to w ocenie Sądu Okręgowego, słusznie Sąd pierwszej instancji nie zaliczył jej do schedy spadkowej, nie tylko z powodów wskazanych wyżej, ale przede wszystkim dlatego, że darowizna ta nie została dokonana przez spadkodawczynię. Jak wynika z dokumentów znajdujących się w aktach po pierwsze darowizny te zostały dokonane nie przez spadkodawczynię, ale przez jej mężaC. B., a po drugie miało to miejsce już po śmierciH. B.. Brak podstaw zatem do zaliczenia tych nieruchomości do majątku spadkowego, a także do ich uwzględnienia przy ustalaniu schedy spadkowej. Nadmienić też trzeba, że darowizna ta pochodziła z majątku odrębnego męża spadkodawczyni, a przynajmniej tak wynika z przedłożonych do sprawy dokumentów, w postaci aktów notarialnych. Brak też jakichkolwiek dowodów, z których wynikałoby iż nieruchomości te stanowiły majątek wspólnyC. B.i spadkodawczyni.
Z powyższych względów zarzuty podnoszone przez uczestnika są całkowicie chybione. Także w odniesieniu do zarzutów dotyczących nieuwzględnienia przez Sąd poczynionych przez uczestnika nakładów na lokal, który obecnie zajmuje oraz nieuwzględnienia przez Sąd szczególnej sytuacji, w jakiej znajduje się uczestnik. Wskazać bowiem należy, że uczestnik ponosi konsekwencje – w tym przypadku negatywne – z uwagi na zaniechanie leżące po jego stronie w zakresie inicjatywy dowodowej. Podnieść należy, że zgodnie zart. 232 k.p.c.w związku zart. 13 §2 k.p.c., strony mają obowiązek wskazywania dowodów dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne, a ciężar dowodu wykazania faktu poczynienia nakładów na nieruchomość objętą postępowaniem, a także braku możliwości zamieszkania w budowanym budynku mieszkalnym spoczywał na uczestniku (art. 6 k.c.).
Za chybiony uznać też należało zarzut popełniania przez biegłą sądową omyłek i powielania ich przez Sąd pierwszej instancji, albowiem wprawdzie biegła wskazuje wartość określonego składnika majątkowego i określa, że jego połowa stanowi iloraz określony w opinii, ale z kolei dla określenia na potrzeby niniejszego postępowania wartości w udziału w nieruchomości wchodzącej w skład spadku biegła przyjmuje wskaźnik określony przez nią jako współczynnik 0,9 (k. 302). Tym współczynnikiem biegła różnicuje wartość udziału w nieruchomości przyjmując, że jest on nieco mniej wart niż cała nieruchomość, bo współwłaściciel nie posiadając 100% w nieruchomości jest ograniczony udziałem innego współwłaściciela do tej samej rzeczy i nie może swobodnie nieruchomością dysponować. Zwrócenia w tym miejscu wymaga, że do opinii uzupełniającej, jak i poprzednich, nie zostały przez uczestnika zgłoszone żadne zarzuty, w związku z tym Sąd nie miał podstaw, aby kwestionować stanowisko biegłej, która przecież posiada wiadomości specjalne i na ich podstawie prezentuje stanowisko w sprawie. Sąd orzekający takiej wiedzy nie posiada, więc bez wyjaśnień biegłej nie jest w stanie podważać, że przyjęty przez nią współczynnik korekcyjny jest błędny, tym bardziej wobec braku jakichkolwiek zastrzeżeń zgłoszonych do przedmiotowej opinii. W tym więc zakresie Sąd Okręgowy nie dostrzegł potrzeby ewentualnej zmiany.
Kończąc rozważania Sąd Okręgowy wskazuje, że postawa przyjęta przez uczestnika w zakresie zaniechania jakiejkolwiek inicjatywy dowodowej doprowadziła do nieuwzględnienia jego twierdzeń w postępowaniu przed Sądem pierwszej instancji, zaś zarzuty podnoszone w apelacji w niewielkim tylko zakresie spowodowały zmianę rozstrzygnięcia w kierunku przez niego oczekiwanym. Zaskarżone postanowienie – poza zmianami wynikającymi z opinii aktualizującej operat szacunkowy oraz wywołanymi odmiennym sposobem dokonania aktualizacji darowizn pieniężnych, - jest prawidłowe.
W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy orzekł jak w punkcie 1 sentencji na podstawieart. 386 § 1 k.p.c.w związku zart. 13 § 2 k.p.c.W dalej idącym zakresie apelacja uczestnika podlegała oddaleniu jak w punkcie 2 sentencji na zasadzieart. 385 k.p.c.w związku zart. 13 § 2 k.p.c.W punkcie 3 Sąd Okręgowy obciążył po połowie kosztami opinii uzupełniającej, które zostały tymczasowo wyłożone z sum budżetowych na podstawieart. 520 § 2 k.p.c.w związku zart. 83 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych(j.t. Dz. U. z 2010 r., Nr 90, oz. 594 z późn. zm.), uznając, że sporządzona w sprawie opinia uzupełniająca służyła interesom wnioskodawczyni i uczestnika, określając na nowo stan majątku spadkowego i wspólnego i służyła dalszym rozliczeniom. W pozostałym zakresie, biorąc pod uwagę częściowe uwzględnienie apelacji i częściowe jej oddalenie Sąd Okręgowy orzekł o kosztach postępowania odwoławczego jak w punkcie 4 sentencji na zasadzieart. 520 § 1 k.p.c. | ```yaml
court_name: Sąd Okręgowy w Krakowie
date: '2013-10-28'
department_name: II Wydział Cywilny Odwołaczy
judges:
- Grzegorz Buła
- Agnieszka Cholewa-Kuchta
- Ewa Krakowiak
legal_bases:
- art. 520 § 3 k.p.c.
- art. 212 §1 i §2 k.c.
- art. 156 ust. 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami
- art. 83 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych
recorder: Paulina Florkowska
signature: II Ca 1537/12
``` |
151015150000503_I_C_001072_2019_Uz_2021-03-02_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt I C 1072/19
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 2 marca 2021 r.
Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny:Przewodniczący: sędzia Tadeusz KotukProtokolant: st. sekr. sąd. Anna Szymańska
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 2 marca 2021 r. wG.sprawy z powództwaT. B.przeciwko(...) S.A.wS.
o zapłatę
I
zasądza od pozwanego(...) S.A.wS.na rzecz powodaT. B.kwotę 4.000 zł (cztery tysiące złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za okres od dnia 12 lutego 2019 r. do dnia zapłaty;
II
zasądza od pozwanego(...) S.A.wS.na rzecz powodaT. B.kwotę 1.817 zł (jeden tysiąc osiemset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;
III
nakazuje ściągnąć od pozwanego(...) S.A.wS.na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Gdyni kwotę 1.007,54 zł (jeden tysiąc siedem złotych pięćdziesiąt cztery grosze) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.
Sygn. akt I C 1072/19
UZASADNIENIE
Stan faktyczny
W dniu 26 października 2018 r. na parkingu przyul. (...)wG.doszło do kolizji dwóch samochodów: kierującyH.S. F.nr rej. (...)(M. Ś.) uderzył w prawidłowo poruszający się pojazdS. (...)nr rej. (...)kierowany przezT. B.. Pojazd sprawcy był ubezpieczony w zakresie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdów mechanicznych w(...) S.A.wS..
Okoliczności bezsporne
W wyniku wypadku powód doznał rozstroju zdrowia bólu okolic kręgosłupa szyjnego, złego samopoczucia, wymioty, drętwienie rąk. Po zgłoszeniu się do szpitala i wykonaniu badań zalecono mu noszenie kołnierza ortopedycznego. Zażywał leki przeciwbólowe. Miał trudności z zaśnięciem. Po wypadku zaprzestał dotychczasowych aktywności w postaci jazdy na motocyklu, żeglowania, gry w badmintona i piłkę nożną, jazda na rowerze. W pierwszym okresie po wypadku w czynnościach codziennych pomagała mu partnerka –L. C. (1).
Dowód: zeznania świadkaL. C., k. 68-69 verso
zeznania powoda, k. 69-70
Na skutek wypadku stwierdza się u powoda stłuczenie głowy ze wstrząśnieniem mózgu, skręcenie odcinka szyjnego kręgosłupa z następowym zespołem bólowym i przykurczem, skręceniem odcinka lędźwiowego kręgosłupa z następowym nawrotem zespołu bólowego-lędźwiowego. Przed wypadkiem powód przeszedł leczenie operacyjnej dyskopatii poziomu L5/S1 (część lędźwiowa kręgosłupa). Dolegliwości bólowe w odcinku lędźwiowym nawróciły i wymagają systematycznego leczenia rehabilitacyjnego, prawdopodobnie z wiekiem będą się nasilały. Leczenie chirurgiczne powoda po wypadku trwało siedem miesięcy.
Dowód: opinia biegłegoW. Ż., k. 76-82, 98-99, 126-127
Ubezpieczyciel odmówił wypłaty zadośćuczynienia.
Okoliczność bezsporna
Ocena dowodów
Zeznania powoda i świadka są spójne, logiczne, wewnętrznie niesprzeczne. Przedstawiają zindywidualizowany tok narracji, są spontaniczne.
Opinia biegłego, uwzględniająca całość materiału, w tym dokumentację lekarską, jest zdaniem Sądu pełna, jasna i nie wymaga dalszego uzupełniania lub dopuszczenia dowodu z opinii innego biegłego. Sąd oceniając stopień dolegliwości bólowych i cierpień po wypadku odnosi się nie do procentowych wskaźników podawanych w opinii, lecz do obrazu tych zjawisk przedstawionych w ujęciu procentowym, a z tej warstwy opinii wynika jednoznacznie, że dolegliwości bólowe i ograniczenia w życiu codziennym powoda były znaczne i dość długotrwałe. Nie rodzą też zbyt pozytywnych perspektyw na przyszłość.
Główny zarzut pozwanego w warstwie dowodowej dotyczy tezy, że wypadek miał charakter „niskoenergetyczny”. Pojęcie, to podobnie (jak opozycyjne – „wysokoenergetyczny”) jest nieostre i bez znaczenia dla rozstrzygnięcia. Niezależnie od prędkości i siły kinetycznej niewątpliwym jest w świetle zgromadzonego materiału, że skutki zdrowotne zdarzenia są właśnie takie, jak wynika z tegoż materiału. Kwestia więc tego, czy prędkość, przy której doszło do wypadku była wyższa, czy niższa jest pozbawione istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia, gdyż z praktyki orzeczniczej wynika, że dość poważne konsekwencje zdrowotne powstają także przy niskich prędkościach i wynika to ze znacznych, chwilowych przeciążeń (przyspieszeń), które obserwuje się także przy bardzo niskich prędkościach. Innymi słowy, uszkodzenia pojazdu mogą być całkiem nieznaczne, co nie powoduje, że obrażenia ciała także muszą być analogicznie nieznaczne. Ciało ludzkie to materia inna, bardziej delikatna niż karoseria samochodu. Z tych przyczyn oddalono wniosek dowodowy pełnomocnika pozwanego na ostatnim terminie rozprawy (k. 140). Do orzeczenia tego nie zgłoszono zastrzeżenia w trybieart. 162 k.p.c.(składający ten wniosek pełnomocnik nie stawił się bez żadnego usprawiedliwienia na ów termin rozprawy).
Należy podkreślić, że biegłyW. Ż.opiniując w niniejszej sprawie nie „wygenerował” obrażeń ciała poszkodowanego stosowanie do abstrakcyjnie przyjętej prędkości, lecz opisał je na podstawie badania poszkodowanego i wyników diagnostycznych. To, że biegłemu owa prędkość należycie koresponduje z poziomem obrażeń poszkodowanego nie oznacza, że opiniowałby inaczej, gdyby prędkość ta była inna.
Na marginesie należy też stwierdzić, że pozwany nie przedstawił materiału dowodowego pozwalającego ewentualnego biegłemu z zakresu rekonstrukcji wypadków przygotować prawidłowej symulacji, do czego nie może przecież wystarczyć tylko obraz uszkodzeń pojazdów (niezbędne jest przecież udokumentowanie innych zmiennych: tor hamowania, wzajemny stosunek prędkości pojazdów, dokładne miejsce zdarzenia [stan nawierzchni, kąt nachylenia itp.]). Pozwany nie zawnioskował nawet dowodu z przesłuchania drugiego uczestnika kolizji, co jest w tym zakresie najbardziej znamienne.
Kwalifikacja prawna
Zasada odpowiedzialności pozwanego wynika zart. 822 § 1 k.c.w zw. zart. 415 k.c.w zw. zart. 436 § 2 k.c.
Poziom dochodzonego zadośćuczynienia za krzywdę (4.000 zł) zdaniem Sądu mieści się w ramach stwierdzonego poziomu dolegliwości i bólu wywołanego wypadkiem, zarówno w aspekcie intensywności jak i długotrwałości leczenia. Fakt, że pozwany miał przed wypadkiem problemy z kręgosłupem lędźwiowym zostało przypisane pozwanemu tylko w ramach odpowiedzialności za ponowne pojawienie się w tym zakresie dolegliwości bólowych, co jest w takim przypadku zjawiskiem naturalnym, a osoby w grupie wiekowej poszkodowanego (lat 40+) często mają już przeróżne dolegliwości ze strony kręgosłupa.
Reasumując, dochodzone zadośćuczynienie jest odpowiednie do skali cierpień i niewątpliwie niewygórowane.
Data wymagalności roszczenia nie była kwestionowana.
Mając powyższe na uwadze uwzględniono powództwo w całości na mocy art.art. 822 § 1 k.c.w zw. zart. 415 k.c.w zw. zart. 436 § 2 k.c.w zw. zart. 444 § 1 k.c.iart. 445 § 1 k.c., art. 14 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych […] w zw. zart. 481 § 1 i § 2 k.c.(punkt I. sentencji).
Koszty
O kosztach procesu orzeczono jak wpunkcie II. sentencji na mocyart. 98 k.p.c.Na zasądzone od przegrywającego proces pozwanego koszty składa się: opłata sądowa od pozwu (400 zł), opłata za czynności radcy prawnego w stawce minimalnej (900 zł, § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, ze zm.), opłata skarbowa od pełnomocnictwa (17 zł), zaliczka na poczet opinii biegłego (500 zł).
Ponadto wpunkcie III. sentencji na mocyart. 98 k.p.c.w zw. z art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych obciążono pozwanego nieuiszczonymi kosztami sądowymi stanowiącymi niezaliczkowaną część wynagrodzenia biegłego, ustalonymi prawomocnie do dnia zamknięcia rozprawy. | ```yaml
court_name: Sąd Rejonowy w Gdyni
date: '2021-03-02'
department_name: I Wydział Cywilny
judges:
- sędzia Tadeusz Kotuk
legal_bases:
- art. 162 k.p.c.
- art. 481 § 1 i § 2 k.c.
recorder: st. sekr. sąd. Anna Szymańska
signature: I C 1072/19
``` |
153015000002021_IV_U_000928_2014_Uz_2015-09-30_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt IV U 928/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 30 września 2015r.
Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie:
Przewodniczący
SSO Jerzy Zalasiński
Protokolant
stażysta Renata Olędzka
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 30 września 2015r. wS.
odwołaniaA. S. (1)
od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział wS.
z dnia 18 lipca 2014 r. Nr(...)
w sprawieA. S. (1)
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział wS.
o prawo do emerytury
I. zmienia zaskarżoną decyzję i ustalaA. S. (1)prawo do emerytury od dnia 1 czerwca 2014r.
II. zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział wS.na rzeczA. S. (1)60,00 (sześćdziesiąt) zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego.
Sygn. akt IV U 928/14
UZASADNIENIE
Decyzją z dnia 18 lipca 2014 r. Nr(...)Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział wS., na podstawieart. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznychw zw. z§ 4 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, odmówiłA. S. (1)przyznania prawa do emerytury, wskazując, że ubezpieczony na dzień 1.01.1999 r. nie udowodnił wymaganego co najmniej 15-letniego stażu pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku. Do pracy w szczególnych warunkach nie zaliczono okresu zatrudnienia wPrzedsiębiorstwie (...) S.A., tj. okresu od 01.01.1978 r. do 31.12.1981 r., bowiem z przedłożonego świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach wynika, że we wskazanym okresie ubezpieczony był zatrudniony na stanowisku „kierownika robót inżynieryjnych” (decyzja z 18.07.2014 r., k. 39 a.e.).
Odwołanie od ww. decyzji złożył ubezpieczonyA. S. (1), wnosząc o zmianę zaskarżonej decyzji oraz przyznanie prawa do emerytury. W ocenie ubezpieczonego, organ rentowy błędnie nie zaliczył do okresu pracy w szczególnych warunkach następujących okresów zatrudnienia:
1
od 28 września 1977 r. do 31 grudnia 1977 r. wPrzedsiębiorstwie Budownictwa (...)wS.– na stanowisku inżyniera budowy,
2
od 1 stycznia 1978 r. do 31 grudnia 1981 r. wPrzedsiębiorstwie (...) S.A.wŁ.(dawna nazwa(...)) – na stanowisku kierownik robót inżynieryjnych,
3
od 1 stycznia 1982 r. do 31 grudnia 1987 r. w(...) Przedsiębiorstwie (...)((...) Sp. z o.o.) – na stanowisku kierownik robót,
4
od 1 stycznia 1988 r. do 28 lutego 1993 r. wWojewódzkim Przedsiębiorstwie (...)wS.(później(...)Zakład (...)wŁ.Oddział (...)Inwestycji wS.) – na stanowisku inspektor nadzoru,
5
od 1 kwietnia 1994 r. do 31 maja 1999 r. w Wojewódzkim Zarządzie Melioracji i(...)wW.OddziałS.(przed reorganizacją: Wojewódzki Zarząd Melioracji i(...)wS.z/s wS.) – na stanowisku inspektora nadzoru.
W uzasadnieniu wskazano, że w ww. zakładach pracy wnioskodawca pełnił bezpośredni nadzór nad pracownikami pracującymi przy robotach wodociągowo-kanalizacyjnych – budowa kanalizacji sanitarnej, deszczowej (w tym kolektorów deszczowych), wodociągowej (praca w głębokich wykopach). Do obowiązków ubezpieczonego należała stała kontrola jakości produkcji i dozór techniczno-inżynieryjny na budowie, przy czym wnioskodawca przez cały okres zatrudnienia pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy (odwołanie, k. 1-3 a.s.).
W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, powołując argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji (odpowiedź organu rentowego na odwołanie, k. 8-10 a.s.).
Na rozprawie w dniu 30 września 2015 r. pełnomocnik ubezpieczonego złożył wniosek o zasądzenie od ZUS kosztów zastępstwa procesowego (k. 58v a.s.).
Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:
W dniu 17 czerwca 2014 r. ubezpieczonyA. S. (1),ur. (...), wystąpił do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział wS.z wnioskiem o ustalenie prawa do emerytury. Na podstawie dołączonych do wniosku dokumentów organ rentowy ustalił, że na dzień 1 stycznia 1999 r. ubezpieczony udowodnił staż ubezpieczeniowy w łącznym wymiarze 27 lat, 8 miesięcy i 18 dni, z czego okresy składkowe wynoszą 22 lata, 7 miesięcy i 29 dni, zaś okresy nieskładkowe 5 lat i 19 dni. Organ rentowy do pracy w szczególnych warunkach nie zaliczył ubezpieczonemu okresu zatrudnienia wPrzedsiębiorstwie (...) S.A., tj. okresu od 01.01.1978 r. do 31.12.1981 r., bowiem z przedłożonego świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach wynika, że we wskazanym okresie ubezpieczony był zatrudniony na stanowisku „kierownika robót inżynieryjnych”. Wobec braku wymaganego ustawą co najmniej 15-letniego stażu pracy w warunkach szczególnych zaskarżoną decyzją z dnia 18 lipca 2014 r. organ rentowy odmówił ubezpieczonemu przyznania prawa do emerytury (decyzja z 18.07.2014 r. – k. 39 a.e.).
UbezpieczonyA. S. (1)był zatrudniony w następujących zakładach pracy:
1
w okresie od 28 września 1977 r. do 31 grudnia 1977 r. wPrzedsiębiorstwie Budownictwa (...)wS.na stanowisku „inżyniera budowy” (świadectwo pracy z 31.12.1977 r. w aktach osobowych ubezpieczonego);
2
w okresie od 1 stycznia 1978 r. do 31 grudnia 1981 r. wPrzedsiębiorstwie (...)wŁ.na stanowisku „kierownika robót inżynieryjnych” (świadectwo pracy z 31.12.1981 r. w aktach osobowych ubezpieczonego);
3
w okresie od 1 stycznia 1982 r. do 31 grudnia 1987 r. w(...) Przedsiębiorstwie (...)na stanowisku „kierownik robót” (świadectwo pracy z 31.12.1987 r. w aktach osobowych ubezpieczonego).
4
w okresie od 1 stycznia 1988 r. do 28 lutego 1993 r. wWojewódzkim Przedsiębiorstwie (...)wS.do dnia 30 grudnia 1991 r., a od 31 grudnia 1991 r. do dnia 28 lutego 1993 r. wZakładzie (...)wŁ.– Oddział (...)Inwestycji wS.- będącym następcą prawnym(...), na stanowisku „inspektor nadzoru” (świadectwo pracy z 01.07.1993 r. w aktach osobowych ubezpieczonego);
5
w okresie od dnia 1 kwietnia 1994 r. w Wojewódzkim Zarządzie Melioracji i(...)wW.Oddział wS.(przed reorganizacją: Wojewódzki Zarząd Melioracji i(...)wS.z siedzibą wS.) na następujących stanowiskach pracy: od 01.04.1994 r. do 31.05.1998 r. na stanowisku „inspektora nadzoru”, od 01.06.1998 r. do 30.04.1999 r. na stanowisku „zastępcy dyrektora”, od 01.05.1999 r. do 31.07.1999 r. – „inspektora nadzoru”, zaś od 01.08.1999 r. do chwili obecnej – na stanowisku „starszego inspektora nadzoru” (dokumenty zgromadzone w aktach osobowych ubezpieczonego).
Początkowo ubezpieczony był inżynierem budowy, a następnie kierownikiem. Po awansie z inżyniera budowy wykonywał prace w terenie na budowie. Ubezpieczony jako inspektor nadzoru zajmował się sprawdzaniem jakości robót oraz ich zgodności z projektem. Na budowach nadzorowanych przezA. S. (1)prowadzone były prace w głębokich wykopach ok. 5-6 metrowych, przeznaczonych na sieci kanalizacyjne i wodociągowe. Do obowiązków ubezpieczonego jako inspektora nadzoru należało sprawdzanie stosowanych materiałów, technologii wykonywanych robót i warunków BHP, tj. szalunki, zabezpieczenie pracowników, oznakowanie robót, dokonywanie odbiorów prób szczelności złączy. Ubezpieczony sprawował bezpośredni dozór techniczno-inżynieryjny i nadzorował pracowników pracujących przy robotach wodociągowo-kanalizacyjnych – budowa kanalizacji sanitarnej, deszczowej, wodociągowej. Nadto wnioskodawca musiał wchodzić do wykopów oraz kanałów m.in. celem sprawdzenia izolacji, spadków, stanu wykonania robót, grubości nasypki. Prace były wykonywane w pełnym wymiarze czasu pracy, a zdarzało się też, że prace, w których uczestniczył ubezpieczony jako inspektor nadzoru, kończyły się w nocy. Prace przy wodociągach, kanalizacji i uzbrojeniu terenu wykonywane były przy użyciu ciężkiego sprzętu budowlanego, koparek, spycharek. Inspektor nadzoru miał kilka budów, co wymagało pracy w wydłużonym czasie pracy. Ubezpieczony nie pracował w biurze, lecz przez cały czas przebywał na nadzorowanych budowach, wykonując czynności w różnych warunkach pogodowych (zeznania świadkaM. B., k. 33v-34; zeznania świadkaA. D., k. 34-34v; zeznania świadkaE. G., k. 34v; zeznania świadkaA. K., k. 34v-35; zeznania świadkaS. M., k. 35; zeznania świadkaB. S., k. 35-35v; zeznania ubezpieczonegoA. S. (1), k. 58-58v).
Do podstawowych obowiązkówA. S. (1)jako inspektora nadzoru inwestorskiego należało reprezentowanie inwestora na budowie przez sprawowanie kontroli zgodności jej realizacji z projektem i pozwoleniem na budowę, przepisami i zasadami wiedzy technicznej; sprawdzanie jakości wykonywanych robót, wybudowanych wyrobów budowlanych, a w szczególności zapobieganie zastosowaniu wyrobów budowlanych wadliwych i nie dopuszczonych do obrotu i stosowania w budownictwie; sprawdzanie i odbiór robót budowlanych ulegających zakryciu lub zanikających, uczestniczenie w próbach i odbiorach technicznych instalacji, urządzeń technicznych oraz przygotowanie i udział w czynnościach odbioru obiektów budowlanych i przekazywanie ich do użytkowania, potwierdzanie faktycznie wykonanych robót oraz usunięcia wad, kontrolowanie rozliczeń budowy oraz stwierdzanie na fakturach lub rachunkach dotyczących robót budowlano-montażowych zgodności wydatku z umową orazprawem budowlanym; udział w przeglądach nadzorowanych zadań inwestycyjnych w okresie gwarancji i rękojmi (dokumenty zgromadzone w aktach osobowych ubezpieczonego).
UbezpieczonyA. S. (1)posiada wykształcenie wyższe – mgr inż. melioracji wodnych. Wnioskodawca nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego (okoliczność bezsporna, nadto: wniosek, k. 2 a.e.).
Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zeznań ubezpieczonegoA. S. (1)(k. 58-58v a.s.); zeznań świadków:M. B.(k. 33v-34 a.s.),A. D.(k. 34-34v a.s.),E. G.(k. 34v a.s.),A. K.(k. 34v-35 a.s.),S. M.(k. 35 a.s.)B. S.(k. 35-35v a.s.) oraz w oparciu o dokumenty zgromadzone w aktach sprawy, aktach emerytalnych organu rentowego i aktach osobowych ubezpieczonego. Powyższe dowody Sąd obdarzył w całości wiarygodnością.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
OdwołanieA. S. (1)jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie.
Zgodnie zart. 184 ust. 1 i 2 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych(Dz. U. z 2015 r. poz. 748 j.t.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego przewidzianego w art. 32, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy, tj. w dniu 1 stycznia 1999r. osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn oraz osiągnęli okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 ustawy, a także nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. W myśl powołanego wyżej art. 32 ust.1 i 4 ustawy pracownikom zatrudnionym w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przysługuje emerytura w wieku 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn, a w myśl przywołanego wyżej art. 27 ustawy wymagany okres składkowy i nieskładkowy wynosi co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn. Zgodnie z § 4 ust. 1 pkt 3 w zw. z§ 3 Rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze(Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A załącznika do rozporządzenia, nabywa prawo do emerytury w ww. wieku, jeżeli ma wymagany okres zatrudnienia (co najmniej 25 lat mężczyzna), w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Ponadto zgodnie z § 2 ust. 1 powołanego Rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku.
Rozstrzygnięcie niniejszej sprawy wymagało ustalenia, czy ubezpieczony spełnia przesłankę wymaganego okresu pracy w warunkach szczególnych. Poza sporem pozostawało, że ubezpieczony osiągnął wymagany ustawą wiek w dniu 12 stycznia 2011 r., nie jest członkiem otwartego fundusz emerytalnego oraz spełnił przesłankę „ogólnego” stażu pracy, wykazując 27 lat, 8 miesięcy i 18 dni, w tym 22 lata, 7 miesięcy i 29 dni okresów składkowych oraz 5 lat i 19 dni okresów nieskładkowych. Do pracy w szczególnych warunkach organ rentowy nie zaliczył ubezpieczonemu okresu zatrudnienia wPrzedsiębiorstwie (...) S.A., tj. okresu od 01.01.1978 do 31.12.1981 r., bowiem z przedłożonego świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach wynika, że we wskazanym okresie ubezpieczony był zatrudniony na stanowisku „kierownika robót inżynieryjnych”. Jak wskazano w zaskarżonej decyzji, zgodnie z zapisem rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. czynności polegające na kontroli międzyoperacyjnej, kontroli jakości produkcji i usług oraz dozorze inżynieryjno-technicznym, na oddziałach i wydziałach, na których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie, zaliczane są do pracy w szczególnych warunkach. Wykonywane jednak muszą być stale i w pełnym wymiarze czasu pracy oraz bezpośrednio przy stanowiskach, na których nie są zachowane higieniczne normy pracy. W przypadku pracowników dozoru inżynieryjno-technicznego wyższego szczebla, a więc zatrudnionych na stanowiskach kierowniczych, wykonywanie jakichkolwiek czynności np. o charakterze administracyjno-biurowym lub przebywanie w czasie zmiany roboczej w pomieszczeniu oddalonym od stanowisk robotniczych decyduje o niezaliczeniu danej pracy do pracy wykonywanej w szczególnych warunkach. Zakres obowiązków kierownika z uwagi na pełnioną funkcję wykracza bowiem poza osobiste dozorowanie i kontrolę.
Ubezpieczony wnosił o zaliczenie do stażu pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia wPrzedsiębiorstwie Budownictwa (...)wS.na stanowisku „inżyniera budowy”, wPrzedsiębiorstwie (...) S.A.wŁ.na stanowisku „kierownika robót inżynieryjnych”, w(...) Przedsiębiorstwie (...)na stanowisku „kierownika robót”, wWojewódzkim Przedsiębiorstwie (...)wS.(późniejZakładzie (...)wŁ.– Oddział (...)Inwestycji wS., będącym następcą prawnym(...)) na stanowisku „inspektora nadzoru”, a także w Wojewódzkim Zarządzie Melioracji i(...)wW.Oddział wS.(przed reorganizacją: Wojewódzki Zarząd Melioracji i(...)wS.z siedzibą wS.) na stanowisku „inspektora nadzoru” (od 01.04.1994 r. do 31.05.1999 r.). W sumie łączny okres zatrudnienia w ww. zakładach pracy, który w ocenie ubezpieczonego stanowił staż pracy w szczególnych warunkach, wyniósł 20 lat, 7 miesięcy i 1 dzień.
Na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego Sąd ustalił, że ubezpieczonyA. S. (1)był zatrudniony w następujących zakładach pracy: (1) w okresie od 28 września 1977 r. do 31 grudnia 1977 r. wPrzedsiębiorstwie Budownictwa (...)wS.na stanowisku „inżyniera budowy”; (2) w okresie od 1 stycznia 1978 r. do 31 grudnia 1981 r. wPrzedsiębiorstwie (...)wŁ.na stanowisku „kierownika robót inżynieryjnych”; (3) w okresie od 1 stycznia 1982 r. do 31 grudnia 1987 r. w(...) Przedsiębiorstwie (...)na stanowisku „kierownika robót”; (4) w okresie od 1 stycznia 1988 r. do 28 lutego 1993 r. wWojewódzkim Przedsiębiorstwie (...)wS.do dnia 30 grudnia 1991 r., a od 31 grudnia 1991 r. do dnia 28 lutego 1993 r. wZakładzie (...)wŁ.– Oddział (...)Inwestycji wS., będącym następcą prawnym(...), na stanowisku „inspektora nadzoru”; (5) w okresie od dnia od 1 kwietnia 1994 r. do 31 maja 1998 r. w Wojewódzkim Zarządzie Melioracji i(...)wW.Oddział wS.(przed reorganizacją: Wojewódzki Zarząd Melioracji i(...)wS.z siedzibą wS.) na stanowisku „inspektora nadzoru”.
Podkreślić należy, że o zakwalifikowaniu pracy do pracy w warunkach szczególnych nie decyduje nazwa stanowiska, ale rodzaj wykonywanych czynności. Jak wskazał świadekA. D., będący w tamtym okresie wraz z ubezpieczonym pracownikiemPrzedsiębiorstwa (...)wŁ., ubezpieczony jako inspektor nadzoru zajmował się na budowach sprawdzaniem jakości robót oraz ich zgodności z projektem. Prace wS.oraz wŁ.na oczyszczalni ścieków były prowadzone w głębokich wykopach do 6 metrów. Ubezpieczony musiał wchodzić do wykopów oraz kanałów m.in. celem sprawdzenia izolacji, spadków oraz stan wykonania robót. Przy pracach używany był ciężki sprzęt, koparki, samochody. Prace były wykonywane w obecności ubezpieczonego w wydłużonym czasie pracy (zeznania świadkaA. D., k. 34-34v). ŚwiadekS. M., współpracujący z ubezpieczonym w latach 1977-1981 w Przedsiębiorstwie wS.oraz w(...)wŁ., a także w(...) Przedsiębiorstwie (...), wyjaśnił, że prace były prowadzone w głębokich wykopach. Początkowo ubezpieczony był inżynierem budowy, a następnie kierownikiem. Po awansie z inżyniera budowy wykonywał prace w terenie na budowie (zeznania świadkaS. M., k. 35). ŚwiadekB. S., pracujący z ubezpieczonym wPrzedsiębiorstwie Budownictwa (...),(...)wŁ.oraz w(...) Przedsiębiorstwie (...), potwierdził, iż prace - obejmujące wykonanie kanalizacji deszczowych, sanitarnych – prowadzone były w głębokich wykopach przy użyciu ciężkiego sprzętu. Dokonując czynności nadzorczych ubezpieczony musiał wchodzić do wykopów, nie pracował w biurze (zeznania świadkaB. S., k. 35-35v). Praca ubezpieczonego i świadkaA. K., będącego wówczas inspektorem nadzoru, polegała na tym, że przez około 1 godzinę omawiano budowę, a następnie jechali na plac budowy, by dopilnować zgodności przeprowadzanych prac z przepisami, projektem, zasadami bhp. Na budowach prowadzone były wykopy, jak również stosowany był ciężki sprzed budowalny. Inspektor nadzoru miał kilka budów, co wymagało pracy w wydłużonym czasie pracy (zeznania świadkaA. K., k. 34v-35). Także zeznania świadkówM. B.iE. G.potwierdziły, że na budowach nadzorowanych przezA. S. (2)prowadzone były prace w głębokich wykopach, przeznaczonych na sieci kanalizacyjne i wodociągowe. Do obowiązków ubezpieczonego jako inspektora nadzoru należało sprawdzanie materiałów, technologii wykonywanych robót i warunków BHP, tj. szalunki, zabezpieczenie pracowników, oznakowanie robót, dokonywał odbiorów prób szczelności złączy. Nadto wnioskodawca wchodził do wykopów celem sprawdzenia grubości nasypki. Prace były wykonywane w pełnym wymiarze czasu pracy, a zdarzało się też, że prace, w których uczestniczył ubezpieczony jako inspektor nadzoru, kończyły się w nocy. Prace przy wodociągach, kanalizacji i uzbrojeniu terenu wykonywane były przy użyciu ciężkiego sprzętu budowlanego – koparek, spycharek. Ubezpieczony przebywając na budowie nie wykonywał czynności w biurze, lecz niezależnie od warunków pogodowych pracował w terenie (zeznania świadkaM. B., k. 33v-34; zeznania świadkaE. G., k. 34v).
Mając na uwadze zeznania powołanych świadków oraz wyjaśnienia ubezpieczonego, Sąd doszedł do przekonania, iż ubezpieczony jako inżynier budowy, kierownik robót czy inspektor nadzoru sprawował dozór inżynieryjno-techniczny na budowach, gdzie były prowadzone prace wodnokanalizacyjne w głębokich wykopach oraz przy użyciu ciężkich maszyn budowlanych. Podkreślenia wymaga, iż wnioskodawcaA. S. (1)nie pracował w biurze, lecz stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał czynności nadzorcze na kilku budowach sieci wodociągowych, sieci kanalizacji sanitarnych i oczyszczalni ścieków. W ocenie Sądu Okręgowego, zebrany w sprawie materiał dowodowy daje podstawę do przyjęcia, iż ubezpieczony będąc zatrudnionym w ww. zakładach pracy wykonywał prace wymienione w załączniku doRozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze(Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) w wykazie A, Dziale XIV, poz. 24, tj. kontrola międzyoperacyjna, kontrola jakości produkcji i usług oraz dozór inżynieryjno-techniczny na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie, przy czym w niniejszej sprawie są to prace ujęte w wykazie A, Dziale V, poz. 1 - roboty wodnokanalizacyjne oraz budowa rurociągów w głębokich wykopach, a także Dziale V, poz. 3 - prace maszynistów ciężkich maszyn budowlanych lub drogowych.
Wobec powyższego nie ulega wątpliwości, że ubezpieczony wykazał staż pracy w szczególnych warunkach wynoszący łącznie 19 lat i 7 miesięcy, czyli obejmujący okres od 28 września 1977 r. do 28 lutego 1993 r. oraz okres od 1 kwietnia 1994 r. do 31 maja 1998 r. Ubezpieczony wnosił o zaliczenie do stażu pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia w Wojewódzkim Zarządzie Melioracji i(...)wW.OddziałS.od dnia 1 kwietnia 1994 r. do 31 maja 1999 r. na stanowisku „inspektora nadzoru”. Jak wynika jednak z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy oraz w aktach osobowych ubezpieczonego, w ww. zakładzie pracy na stanowisku inspektora nadzoru wnioskodawcaA. S. (1)zatrudniony był tylko do dnia 31 maja 1998 r., zaś od 1 czerwca 1998 r. pełnił funkcję zastępcy dyrektora. Tym samym wnioskowany przez ubezpieczonego okres od dnia 1 czerwca 1998 r. do 31 maja 1999 r. nie mógł zostać uznany jako staż pracy w warunkach szczególnych. Niemniej jednak na dzień 1 stycznia 1999 r. ubezpieczony udowodnił wymagane ustawą co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.
Powyższe rozważania prowadzą do stwierdzenia, że ubezpieczony spełnił wszystkie przesłanki uzyskania prawa do emerytury w obniżonym wieku określone wart. 184 ust. 1 i 2 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznychoraz w§ 3 i § 4 Rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.
Mając na uwadze powyższe, na podstawieart. 47714§ 2 k.p.c., Sąd zmienił zaskarżoną decyzję i ustaliłA. S. (1)prawo do emerytury od dnia 1 czerwca 2014 r., tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę.
O kosztach procesu orzeczono na podstawieart. 98 k.p.c., zasądzając od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział wS.na rzeczA. S. (1)kwotę 60 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego, ustaloną na podstawie§ 11 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu. | ```yaml
court_name: Sąd Okręgowy w Siedlcach
date: '2015-09-30'
department_name: IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
judges:
- Jerzy Zalasiński
legal_bases:
- art. 184 ust. 1 i 2 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu
Ubezpieczeń Społecznych
- § 4 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego
pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze
- art. 98 k.p.c.
- § 11 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w
sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów
pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu
recorder: stażysta Renata Olędzka
signature: IV U 928/14
``` |
152010000001003_II_Ca_002733_2014_Uz_2015-01-14_002 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygnatura akt II Ca 2733/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 14 stycznia 2015 roku
Sąd Okręgowy w Krakowie Wydział II Cywilny Odwoławczy
w składzie:
Przewodniczący:
SSO Grzegorz Buła
Protokolant:
osobiście
po rozpoznaniu w dniu 14 stycznia 2015 roku w Krakowie
na posiedzeniu niejawnym
sprawy z powództwa(...)
przeciwkoK. K.
o zapłatę
na skutek apelacji strony powodowej od wyroku Sądu Rejonowego dla Krakowa – Krowodrzy w Krakowie z dnia 5 września 2014 roku, sygnatura akt I C 606/14/K
1. oddala apelację;
2. oddala wniosek strony powodowej o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania sądowego za obie instancje.
UZASADNIENIE
wyroku z dnia 14 stycznia 2015r.
Stosownie doart. 50513§ 2 k.p.c.uzasadnienie to zostało ograniczone jedynie do wyjaśnienia podstawy prawnej wyroku, albowiem przedmiotowa sprawa rozpoznawana była przez Sąd pierwszej instancji w postępowaniu uproszczonym, zaś w toku postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy nie przeprowadzał postępowania dowodowego.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje.
Apelacja strony powodowej nie zasługiwała na uwzględnienie.
W ocenie Sądu Okręgowego rozważając zarzuty podniesione w apelacji w pierwszej kolejności należy stwierdzić, iż nie był zasadny zarzut naruszenia przez Sąd Rejonowyart. 233 k.p.c., a więc przekroczenia granicy swobodnej oceny dowodów. Zdaniem Sądu Okręgowego, Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy dokonał oceny zgromadzonego materiału dowodowego. Zgodzić się należy ze stanowiskiem tego Sądu, że z załączonych dokumentów wynikał jedynie fakt przeniesienia wierzytelności z dotychczasowego wierzyciela tj.(...) Bank S.A.na nowego tj.(...). Jednakże przedłożone dokumenty nie wykazywały, aby wierzytelność objęta umową przelewu pomiędzy tymi stronami rzeczywiście istniała, co kwestionował w tym procesie pozwany. Niewystarczającym jest bowiem samo powołanie się na zawarcie umowy przelewu i na tej podstawie przedstawianie wezwań do zapłaty przesyłanych do dłużnika. Koniecznym elementem jest wykazanie w sposób nie budzący wątpliwości istnienia samej wierzytelności z dokładnym podaniem jej wysokości, a tego strona powodowa nie uczyniła, pomimo tego, iż to na niej, zgodnie zart. 6 k.c., spoczywał w tym zakresie ciężar dowodu.
Zdaniem Sądu Okręgowego strona powodowa co do zasady była w tej sprawie uprawniona do zgłoszenia na etapie postępowania odwoławczego nowych dowodów, jednak przedłożone przez nią dowody nie stanowią wystarczającej podstawy dla stwierdzenia istnienia dochodzonej wierzytelności. Możliwość wskazania nowych dowodów wynika z faktu, iż Sąd pierwszej instancji zaniechał doręczenia pełnomocnikowi strony powodowej odpowiedzi pozwanego na pozew, która wpłynęła do Sądu w dniu 31 lipca 2014 roku, pomimo faktu, iż rozprawa została wyznaczona dopiero na dzień 5 września 2014 roku. W odpowiedzi na pozew pozwany zawarł zarzut przedawnienia roszczenia objętego powództwem, a także zakwestionował istnienie i wysokość dochodzonej wierzytelności. Skoro strona powodowa nie miała możliwości zapoznać się z tymi zarzutami pozwanego, a dowiedziała się o nich dopiero z uzasadnienia zaskarżonego wyroku, to niewątpliwie potrzeba powołania się na nowe dowody wyniknęła dopiero na etapie postępowania odwoławczego (art. 381 k.p.c.). Zdaniem Sądu Okręgowego przedłożone przez stronę powodową załączniki do apelacji, stanowiące niewiadomego pochodzenia wydruki zestawień operacji finansowych, nie mogą stanowić dowodu, gdyż nie są one ani dokumentami urzędowymi, ani nawet dokumentami prywatnymi w rozumieniuart. 244 k.p.c.iart. 245 k.p.c.Wysokości dochodzonego roszczenia nie wykazuje również postanowienie Sądu Rejonowego dla Krakowa-Krowodrzy w Krakowie z dnia 6 kwietnia 2011 roku sygn. I Co 1670/11/K o nadaniu klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu, gdyż z orzeczenia tego wynika jedynie, że taka klauzula została nadana z ograniczeniem do kwoty 8024zł. Brak natomiast samego bankowego tytułu egzekucyjnego nie pozwala na stwierdzenie jakiej wierzytelności i w jakiej wysokości dotyczył ten dokument. Z tej przyczyny także w postępowaniu odwoławczym zasadne jest stanowisko o braku wykazania przez stronę powodową istnienia i wysokości wierzytelności objętej pozwem. Taka konstatacja musi prowadzić do uznania zaskarżonego wyroku za prawidłowy i oddalenia apelacji.
W świetle przytoczonych powyżej argumentów rozważenie drugiego z zarzutów podniesionych w apelacji ( naruszenia prawa materialnego tj.art. 117 k.c.,art. 118 k.c.iart. 123 §1 pkt 1 k.c.) jest zbędne, gdyż wobec niewykazania istnienia i wysokości roszczenia bez znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy jest to, czy doszło do przedawnienia wierzytelności, czy też nie miało ono miejsca.
Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawieart. 385 k.p.c.oddalił apelację. | ```yaml
court_name: Sąd Okręgowy w Krakowie
date: '2015-01-14'
department_name: II Wydział Cywilny Odwołaczy
judges:
- Grzegorz Buła
legal_bases:
- art. 233 k.p.c.
- art. 123 §1 pkt 1 k.c.
recorder: osobiście
signature: II Ca 2733/14
``` |
152500000000503_I_ACa_000722_2012_Uz_2012-09-28_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt: I ACa 722/12
I ACz 870/12
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 12 października 2012 r.
Sąd Apelacyjny w Łodzi I Wydział Cywilny
w składzie:
Przewodniczący:
SSA Wincenty Ślawski (spr.)
Sędziowie:
SSA Anna Miastkowska
SSA Bożena Wiklak
Protokolant:
st.sekr.sądowy Grażyna Michalska
po rozpoznaniu w dniu 28 września 2012r. w Łodzi
na rozprawie
sprawy z powództwa(...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnościąz siedzibą weW.
przeciwko(...) Spółce Akcyjnejz siedzibą wŁ.
o zapłatę
na skutek apelacji strony powodowej
od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi
z dnia 27 marca 2012r., sygn. akt II C 1883/11
oraz zażalenia strony pozwanej od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 27 marca 2012 r., sygn. akt II C 1883/11
1
oddala apelację,
2
z zażalenia pozwanej zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 3 sentencji w ten sposób, że zasądza od powoda(...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnościąz siedzibą weW.na rzecz pozwanego(...) Spółki Akcyjnejz siedzibą wŁ.kwotę 7.234 (siedem tysięcy dwieście trzydzieści cztery) złotych z tytułu zwrotu kosztów procesu oraz zasądza od powoda(...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnościąweW.na rzecz(...) Spółce AkcyjnejwŁ.kwotę 73 zł (siedemdziesiąt trzy) złote z tytułu zwrotu uiszczonej opłaty sądowej od zażalenia;
3
zasądza od powoda(...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnościąz siedzibą weW.na rzecz pozwanego(...) Spółki Akcyjnejz siedzibą wŁ.kwotę 5.400 (pięć tysięcy czterysta) złotych z tytułu zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą.
Sygn. akt: I ACa 722/12
I ACz 870/12
UZASADNIENIE
Zaskarżonym wyrokiem z dnia 27 marca 2012 roku wydanym w sprawie II C 1883/11 w sprawie z powództwa(...) sp. z o.o.z siedzibą weW.przeciwko(...) S.A.z siedzibą wŁ.o zapłatę, Sąd Okręgowy w Łodzi II Wydział Cywilny oddalił powództwo. W zakresie rozstrzygnięcia o kosztach nie obciążył powódki nieuiszczoną opłatą sądową od pozwu ani kosztami zastępstwa procesowego na rzecz pozwanej.
Sąd Apelacyjny podziela i przyjmuje za własne ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd I instancji zawarte w pisemnych motywach rozstrzygnięcia.
Najważniejsze ustalenia faktyczne w sprawie przedstawiają się następująco:
(...) S.A.wŁ.jako instytucja wdrażająca Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego dla działań adresowanych do sektora dla małych i średnich przedsiębiorstw od 1 lipca 2006 roku do 28 lipca 2006 roku przyjmowała wnioski podmiotów zainteresowanych o dofinansowanie ze środków Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego.
Strona powodowa złożyła pierwszy wniosek o dofinansowanie do pozwanej(...)nadając go listem poleconym w dniu 26 lipca 2006 roku. W związku z przekroczeniem terminu do składania wniosków, został on odrzucony.
Kolejny wniosek zatytułowany ,,Cykl kursów – od pomysłu do sukcesu rynkowego wraz z doradztwem i wsparciem finansowym dla beneficjentów ostatecznych”, złożony w pozwanej agencji w dniu 27 lutego 2007 roku, został także odrzucony z uwagi na niemożność odczytu wersji elektronicznej.
Powodowa spółka udzieliłaC. P.będącemu jedynym wspólnikiem gwarancji na kwotę 204.960 zł jako Prezesowi jednoosobowego Zarządu, która to kwota stanowi podstawę do wyliczenia wynagrodzenia za poniesione nakłady pracy przez Prezesa Zarządu związane z przygotowywaniem dwóch wniosków o dofinansowanie złożonych w(...) S.A.wŁ..
W dniu 30 grudnia 2010 rokuC. P., działający jako Prezes Zarządu powodowej spółki oświadczył przed notariuszemT. K., że ustalił procedurę wyliczenia wynagrodzenia za prowadzenie spraw spółki przez Prezesa. Wskazał ponadto, że jako Prezes jest uprawniony do żądania wynagrodzenia za wszystkie nieopłacone czynności wykonane na rzecz spółki od momentu zawiązania aktu założycielskiego, czyli od 9 marca 2006 roku. Spółka nie może odmówić udzielenia gwarancji Prezesowi. Gwarancja stanowi zobowiązanie spółki wobec Prezesa. Kwota gwarancyjna jest kalkulowana w oparciu o stawkę za godzinę pracy, która wynosi nie mniej niż 4000 zł netto za czas pracy, poniesiony lub prognozowany.
Sąd I instancji wobec zgłaszanej przez powodową spółkę podstawy faktycznej żądania rozważał odpowiedzialność strony pozwanej w aspekcie odpowiedzialności odszkodowawczej na gruncie przepisówart. 415 i 416 k.c.
W konkluzji uznał, że powództwo winno zostać oddalone, albowiem strona powodowa nie udowodniła podstawowej przesłanki dochodzonego roszczenia odszkodowawczego jakim jest powstanie szkody, a w związku z tym brak było podstaw do analizy dalszych okoliczności warunkujących odpowiedzialność odszkodowawczą, takich jak związek przyczynowy pomiędzy zachowaniem pozwanej a szkodą. W zakresie rozstrzygnięcia o kosztach Sąd Okręgowy zastosowałart. 102 k.p.c.konstatując, że sytuacja materialna powodowej spółki nie uzasadnia obciążenia jej kosztami sądowymi ani kosztami procesu, na które złożyły się opłata od pozwu i zwrot kosztów zastępstwa procesowego strony pozwanej.
Od powyższego orzeczenia środki odwoławcze złożyły obie strony.
Strona powodowa wniosła apelację od rozstrzygnięcia zawartego w punkcie 1 wyroku - oddalającego powództwo w całości. W stosunku do zaskarżonego rozstrzygnięcia sformułowała następujące zarzuty naruszenia przepisów:
a
art. 233 k.p.c.w zw. zart. 65 k.c.w zw. zart. 1 i 53 k.p.a.orazart. 232 zd. 2 k.p.c.i w konsekwencji uznanie, że:
- z treści ogłoszenia pozwanej wynikało, że data nadania przesyłki pocztowej nie może stanowić podstawy do obliczania terminów do złożenia wniosków;
- nie ma podstaw do nadania mocy dowodowej pismu Urzędu Marszałkowskiego wŁ.dotyczącego wyników analizy uszkodzeń nośnika elektronicznego pomimo, że zakres zagadnień stanowiących przedmiot opinii wymaga wiedzy specjalnej;
b.art. 233 k.p.c.w zw. zart. 56 k.c.orazart. 210 k.s.h.poprzez niewłaściwe rozpoznanie dowodu z gwarancji udzielonych prezesowi powodowej spółki na okoliczność, iż stanowią one dowód zobowiązania powoda wobec osoby trzeciej wynikłego z konieczności poniesienia nakładów pracy związanych z przygotowaniem wniosków o dofinansowanie, a termin wykonania zobowiązania jest warunkowy;
c.art. 227 k.p.c.w zw. zart. 6 k.c.poprzez oddalenie wniosków dowodowych – dopuszczenie dowodu:
1. z opinii biegłego informatyka na okoliczność stwierdzenia jakie i kiedy powstały uszkodzenia nośnika elektronicznego oraz jakie mogły być przyczyny uszkodzeń,
2. z opinii instytutu PAN w zakresie oceny systemu oceny wniosków powoda o dofinansowanie,
które to okoliczności miały wpływ na wynik sprawy ze względu na niemożliwość wykazania zarówno spełnienia przesłanek warunkujących bezprawność, a co za tym idzie szkody i jej wysokości, a także wydanie orzeczenia w oparciu o dokumenty, które nie były sporne pomiędzy stronami oraz dowód z zeznań prezesa powodowej spółki.
d.art. 72 §2 k.c.poprzez niezastosowanie, pomimo zgłoszenia w pozwie i twierdzeniu powoda, iż czynności podejmowane przez pozwanego stanowiły naruszenie dobrych obyczajów,
e.art. 361 k.c.poprzez niewłaściwe jego zastosowanie i zaprzeczenie adekwatnemu związkowi jaki zachodzi między faktem ustalonym w procesie, a normą prawną przewidującą odpowiedzialność odszkodowawczą pozwanego za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła,
f.art. 415 i 416 k.c.poprzez niewłaściwe jego zastosowanie i zaprzeczenie oczywistemu związkowi jaki istnieje pomiędzy winą pozwanego przejawiającą się w bezprawnym odrzuceniu wniosków o dofinansowanie, a szkodą i obowiązkiem jej naprawienia, podczas gdy zgodnie z powołanym artykułem sprawca szkody jest odpowiedzialny za jej naprawienie;
g.art. 417 §1 i §2 k.c.przez jego niezastosowanie;
h.art. 65 §1 k.c.przez jego niezastosowanie i w konsekwencji dokonanie błędnej wykładni ogłoszenia pozwanej przez przyjęcie, że termin do złożenia wniosków został przekroczony przez powodową spółkę.
Skarżąca w apelacji podkreśliła, że podstawą dochodzonego roszczenia są przepisyart. 361 – 363 k.c.orazart. 415 k.c.i następne.
W konkluzji, wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powodowej spółki kwoty 204960 zł tytułem rekompensaty, a ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. Zgłosiła również wniosek o zwrot kosztów procesu według norm przepisanych.
/apelacja k. 252 – 257, pismo k. 268 – 268 odwrót/.
Strona pozwana w odpowiedzi na apelację wniosła o jej oddalenie i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego.
/odpowiedź na apelację k. 262 – 264/.
Pozwana wniosła zażalenie na rozstrzygnięcie Sądu Okręgowego w przedmiocie kosztów procesu, zawarte w punkcie 3 wyroku.
Skarżąca zarzuciła naruszenie przepisów:
1
art. 98 §1 k.p.c.poprzez jego niezastosowanie,
2
art. 102 k.p.c.poprzez jego zastosowanie.
W konkluzji wniosła o uchylenie punktu 3 zaskarżonego orzeczenia i zamieszczenie w nim prawidłowego rozstrzygnięcia w przedmiocie zwrotu kosztów procesu przez zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kwoty 7234 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.
/zażalenie k. 244-246/.
Sąd Apelacyjny zważył co następuje;
Wobec tego, że apelacja złożona przez powódkę jest środkiem odwoławczym dalej idącym, celowym jest w pierwszej kolejności odniesienie się do zarzutów w niej zawartych. Wstępnie, analizie będą podlegać zarzuty dotyczące obrazy prawa procesowego tj.art. 233 k.p.c.orazart. 227 k.p.c.w zw. zart. 6 k.c., albowiem jedynie nieobarczone błędem ustalenia faktyczne mogą stanowić podstawę rozstrzygnięcia i determinują ocenę zasadności zgłoszonego roszczenia.
Analiza całości materiału dowodowego prowadzi do wniosku, że ustalenia Sądu Okręgowego, są poprawne i nie zawierają elementu dowolności. Sąd ten prawidłowo zinterpretował treść ogłoszenia pozwanej(...)dotyczącego terminu składania wniosków o dofinansowanie. Nie sposób zgodzić się z argumentacją powódki, że termin do składania wniosków został przez nią zachowany, ponieważ pismo zostało nadane w polskiej placówce pocztowej. Wobec jednoznacznej treści ogłoszenia, a więc iż wnioski o dotację przyjmowane są w okresie od 1 lipca 2006 roku do 28 lipca 2006 roku, zaś nadesłane po tym terminie nie będą rozpatrywane, nie sposób czynić zarzutu pozwanej, iż dopuściła się uchybienia odrzucając wnioski o dofinansowanie, które wpłynęły do jej siedziby w dniu 1 sierpnia 2006 roku. Pozwana organizując konkurs nie działała jako organ administracji publicznej, dlatego też do procedury składania wniosków nie miały zastosowania przepisykodeksu postępowania administracyjnegodotyczące terminów wnoszenia pism.
Z treści ogłoszenia stanowiącego zaproszenie do udziału w konkursie wynikaexpressis verbispo pierwsze to, że wnioski należy składać w siedzibie pozwanej, a po wtóre tym, które wpłynęły po tej dacie nie będzie nadany dalszy bieg. Po trzecie, zaś zainteresowani mogli wyjaśniać wszelkie wątpliwości zarówno w formie elektronicznej, jak i telefonicznej (k. 32). Istota konkursu polega na tym, że jego organizator musi zakreślić cezurę czasową zgłoszenia wniosków tak by zostały one rozstrzygnięte w sposób stanowczy w określonym miejscu i czasie. Gdyby do organizowania konkursu stosować przepisykodeksu postępowania administracyjnegoprowadzić by to mogło do uniemożliwienia jego przeprowadzenia i rozstrzygnięcia. Każdy wniosek nadany drogą pocztową, który wpłynął nawet po dłuższym przekroczeniu zakreślonego terminu prowadziłby do wzruszenia wyników konkursu. Rozstrzygnięcie w tym zakresie nie stanowi decyzji administracyjnej, która mogłaby zostać wzruszona w trybie środków odwoławczych. Mimo, że treść ogłoszenia konkursu jest dostatecznie jasna, jeśli powód miał wątpliwości w tym zakresie , mógł je bez przeszkód usunąć w sposób tamże podany. Drugi z wniosków został odrzucony z przyczyn formalnych wobec niespełnienia jednego z wymogów stawianych w ogłoszeniu. Skarżący poza gołosłownymi twierdzeniami nie zgłosił tego rodzaju zarzutów, które poddałyby w wątpliwość ustalenia organizatora konkursu co do jakości wniosku złożonego w formie elektronicznej. Znamiennym jest to, że powód nie twierdził zaistnienia określonych zdarzeń w postaci rzekomego uszkodzenia nośników elektronicznych. W apelacji podniósł, li tylko, że nie można tego wykluczyć (k. 253). W konsekwencji, apelujący nie wyklucza i wersji przeciwnej, ustalonej przez pozwanego. Dowodzeniu podlegają te fakty, z których strona wywodzi korzystne dla siebie skutki prawne. Twierdzenia w formie przypuszczeń, czy podejrzeń nieuprawdopodobnione określonymi okolicznościami nie mają waloru twierdzonych faktów podlegających dalszemu dowodzeniu.
Przeciwna argumentacja powodowej spółki nie znajduje poparcia w obowiązujących przepisach prawa.
Zgodnie zart. 227 k.p.c.przedmiotem dowodu są fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znacznie. Sąd I instancji rozpoznając wnioski dowodowe o powołanie biegłego z zakresu informatyki, a także z opinii instytutu PAN, postąpił słusznie oddalając je. Przeprowadzenie obu dowodów jest bezcelowe i prowadziłoby do przedłużenia postępowania, ponieważ powód nie wykazał podstawowej przesłanki warunkującej odpowiedzialność pozwanej jaką jest zaistnienie szkody.
Powodowa spółka wiąże poniesioną szkodę z koniecznością zapłaty wynagrodzenia Prezesowi tej spółki za przygotowanie wniosków o dofinansowanie, które następnie zostały odrzucone. Żądanie zapłaty kwoty 204.960,00 zł nie dotyczy jednak potencjalnej szkody jaka powstałaby w majątku spółki z powodu nieuzyskania dotacji. Przy tak skonstruowanym żądaniu analizie w pierwszej kolejności podlegają relacje pomiędzy spółką a jej prezesem, a więc zaniechania złożenia przez niego wniosku w terminie i w nieodpowiedniej formie. Dochodzona przez spółkę wysokość wynagrodzenia jakie miało zostać przyznane jej prezesowi nie została w żaden sposób udowodniona. Za taki dowód nie może uchodzić dokument w formie aktu notarialnego o nazwie ,,gwarancja”, sporządzony w grudniu 2010 roku, a więc po blisko 4 latach od pierwszego zgłoszenia. Nie wynika również z niego ustalenie wynagrodzenia na poziomie 204.960,00 zł, czy też zaległości wobec prezesa w takiej kwocie. Nadto, powodowa spółka nie wykazała aby taką kwotę rzeczywiście wypłaciła swojemu Prezesowi, mimo że zgodnie z zasadami rozkładu ciężaru dowodu (art. 6 k.c.) obowiązek wykazania tego faktu spoczywał na niej.
Za zupełnie chybiony uznano również podnoszony przez skarżącą zarzut naruszeniaart. 210 §2 k.s.h.Przepis ten odnosi się sposobu zawierania umów pomiędzy spółką a jedynym członkiem zarządu. Okoliczność, że ,,gwarancja” została udzielona w formie aktu notarialnego, nie przesądza o tym, że Sąd z urzędu ma bezkrytycznie odnieść się do jej treści, jak chce tego apelująca.
Rzeczona gwarancja niewątpliwie została sporządzona na użytek postępowania dla wykazania istnienia twierdzonej szkody tak co do zasady jak i co do jej rozmiarów. Gdyby wynagrodzenie Prezesa jednoosobowego zarządu i jednoosobowej spółki zostało ustalone w wysokości podanej przez powoda, nie byłoby przeszkód do jego ustalenia przed podjęciem czynności opracowania wniosków. Niezależnie od tego wynagrodzenie określono bez powiązania z rzeczywistym nakładem pracy i to w sposób całkowicie dowolny. Powód kalkulując w ten sposób mógłby podać jakąkolwiek dowolną kwotę wynagrodzenia, która w żadnym razie nie może stanowić o rozmiarach szkody rzeczywistej. Działając jako organ powodowej spółki jej Prezes Zarządu mógł opracować wniosek w ramach swych obowiązków i zapewne tak to czynił, skoro jego odrębne wynagrodzenie zostało ustalonepost factumdopiero po czterech latach. W majątku powodowej spółki nigdy nie nastąpił uszczerbek majątkowy w postaci zapłaty wynagrodzenia. Jeśli w związku z udzieleniem gwarancji powstał stosunek prawny to rzeczą Prezesa Zarządu było wystąpienie z roszczeniem o zapłatę przeciwko spółce. Ewentualne istnienie po jego stronie roszczenia nie potwierdzonego normą indywidualno-konkretną nie stanowi potwierdzenia szkody po stronie spółki. Nie może zaś podlegać osądowi w tej sprawie zasadność roszczenia osoby trzeciej względem powodowej spółki.
Podkreślenia wymaga i to, że gdyby rzeczywiście roszczenie rzeczone wyżej istniało i okazało się zasadne, nie stanowiłoby wystarczającej przyczyny do ustalenia szkody powoda, której obowiązek naprawienia obciążałby pozwaną. Przystąpienie do konkursu jest zdarzeniem niepewnym ze swej istoty, co do jego skutków. Podejmując decyzję co do opracowania wniosku, a następnie co do jego zgłoszenia powodowa spółka musiała liczyć się z nakładem określonych sił i środków z tym związanych. Nakłady te zostałyby poniesione wszak bez względu na sposób rozstrzygnięcia konkursu.
Kwestionowanie wyniku w tym zakresie nie może nastąpić w trybie administracyjnym. To organizator konkursu ma przywilej dokonania rozstrzygnięcia i to on ustala sposób jego przeprowadzenia. Stąd, wnioskowany przez skarżącego dowód w postaci opinii instytutu jednostki naukowej celem przeprowadzenia zewnętrznej oceny systemu ocenienia, a także oceny odrzuconych wniosków powoda, co do ich szansy na uzyskanie dofinansowania nie mógł być uwzględniony. Kontrola formalna wniosków determinuje wszak dalszy udział w konkursie i ocenę wniosków pod względem merytorycznym. W sposobie organizowania i przeprowadzania konkursu pozwana nie naruszyła ani zasad współżycia społecznego, ani dobrych obyczajów wyjaśniając wszelkie zarzuty zgłoszone przez skarżącego z należytą starannością.
Taka ocena działań strony pozwanej przekłada się także na zarzuty skarżącego co do podstaw odpowiedzialności za szkody wyrządzone przez niezgodne z prawem zachowanie władzy publicznej przy wykonywaniu funkcji władczych, co mogłoby uzasadniać tę odpowiedzialność w oparciu o przepisart. 417 §2 k.c.Pozwany wprawdzie wykonywał w wyniku zlecenia przez Zarząd Województwa(...)czynności związane z realizacją programu operacyjnego rozwoju regionalnego, ale jego działanie nie były niezgodne z prawem, warunkami konkursu, nie doprowadziły do powstania szkody pozostającej w adekwatnym obiektywnym związku przyczynowym z działaniem lub zaniechaniem organizatora konkursu. Skoro wnioski o dofinansowanie były rozstrzygane w trybie konkursu, a nie decyzji administracyjnej, to działania pozwanegoin casunie miało charakteru władczego. Tryb konkursowy stanowił sposób dojścia do zawarcia umowy o dofinansowanie (k. 129 odwrót). W tym stanie rzeczy pozwany mógł ponosić odpowiedzialność na zasadach ogólnych.
Wobec tego, iż w sprawie nie doszło do wykazania podstawowej przesłanki odpowiedzialności pozwanej jaką jest powstanie szkody, dalsza analiza zakresu odpowiedzialności odszkodowawczej w tym związku przyczynowego, sposobów miarkowania odszkodowania i form naprawienia szkody jest zbędna. W tej sytuacji nie można było uznać za trafne także i pozostałych zarzutów obrazy prawa materialnego -art. 56 k.c.,65 §1 k.c.orazart. 72 §2 k.c.
Mając na uwadze powyższe, Sąd Apelacyjny na podstawieart. 385 k.p.c.oddalił apelację strony powodowej.
W odróżnieniu od zarzutów apelującego, zarzuty strony przeciwnej zawarte w złożonym zażaleniu w stosunku do punktu 3 zaskarżonego rozstrzygnięcia były trafne.
Sąd Okręgowy istotnie dopuścił się obrazyart. 102 k.p.c.poprzez jego zastosowanie i błędne przyjęcie, że w sprawie występują podstawy do nieobciążania strony powodowej kosztami procesu. Słuszny jest argument pozwanego, iż Sąd swojego stanowiska w żaden sposób nie uzasadnił ograniczając się do ogólnikowego stwierdzenia, że sytuacja materialna powodowej spółki uzasadnia zastosowanieart. 102 k.p.c.Koszty procesu wobec wysokości zgłoszonego żądania są wysokie. Samo tylko wynagrodzenie z tytułu udzielonego stronie pozwanej zastępstwa procesowego związanego z ochroną jej interesów przekracza kwotę 7000 zł. Pozbawienie strony pozwanej należnych jej z powodu wygranej w procesie (art. 98 k.p.c.) wydatków wymaga szczegółowego zbadania sytuacji majątkowej strony powodowej i należytego uzasadnienia. Zdaniem Sądu Apelacyjnego, sytuacja majątkowa strony powodowej nie uprawnia do odstąpienia od obciążenia jej kosztami procesu. Powodowa spółka dysponuje majątkiem, który na wstępnym etapie postępowania wynosił około 35.000 zł. Jednocześnie brak jest danych by jej sytuacja majątkowa uległa pogorszeniu. Spółka ta nadal funkcjonuje prawidłowo, a co więcej udziela Prezesowi tejże spółki gwarancji na wypłaty wynagrodzenia w kwotach po 4000 zł netto za godzinę pracy. Już tylko z tych faktów, niekwestionowanych przez samą powódkę, należy wnosić, iż posiada ona majątek pozwalający jej na uiszczenie wynagrodzenia pełnomocnika strony pozwanej w kwocie 7.234 zł oraz tych kosztów związanych z zastępstwem pozwanej w postępowaniu apelacyjnym w kwocie 5.400 zł. Występując do sądu z żądaniem ochrony prawnej powódka winna liczyć się z obowiązkiem poniesienia tych kosztów. Sąd Apelacyjny podkreśla, że zastosowanie instytucji określonej wart. 102 k.p.c.powinno mieć charakter wyjątkowy i w każdym wypadku powinno być poprzedzone dogłębną analizą sytuacji majątkowej strony, a także zostać należycie uzasadnione.
Z powołanych wyżej względów Sąd Apelacyjny na podstawieart. 397 §2 k.p.c.w zw. zart. 386 §1 k.p.c.zmienił punkt 3 zaskarżonego wyroku w ten sposób, że zasądził od(...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnościąz siedzibą weW.na rzecz pozwanej(...) Spółki Akcyjnejz siedzibą wŁ.kwotę 7.234 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Na kwotę tę złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika pozwanego ustalone zgodnie z §6 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych (…) oraz opłaty z tytułu udzielonego pełnomocnictwa i pełnomocnictwa substytucyjnego w łącznej kwocie 34 zł.
O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawieart. 391 §1 art. 98 §1 i §3 k.p.c.zasądzając od strony powodowej na rzecz pozwanego kwotę 5.400 zł z tytułu zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą. Kwota ta została ustalona na podstawie §6 pkt 7 w zw. z §12 ust. 1 pkt 2 powołanego wyżej rozporządzenia. Rozstrzygnięcie w tym przedmiocie nie uchybia zwolnieniu od kosztów sądowych w całości jakiego udzielono stronie powodowej, ponieważ zwolnienie to nie mieści w sobie zwolnienia od kosztów procesu, na które składa się min. wynagrodzenie pełnomocnika strony przeciwnej. | ```yaml
court_name: Sąd Apelacyjny w Łodzi
date: '2012-10-12'
department_name: I Wydział Cywilny
judges:
- Wincenty Ślawski
- Bożena Wiklak
- Anna Miastkowska
legal_bases:
- art. 417 §1 i §2 k.c.
- art. 391 §1 art. 98 §1 i §3 k.p.c.
- art. 1 i 53 k.p.a.
- art. 210 §2 k.s.h.
recorder: st.sekr.sądowy Grażyna Michalska
signature: I ACa 722/12
``` |
154505000003606_XII_Kp_000368_2017_Uz_2017-04-25_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt XII Kp 368/17
PR I Ds. 62.2016
POSTANOWIENIE
Dnia 25 kwietnia 2017 r.
Sąd Okręgowy w Warszawie, XII Wydział Karny w składzie:
Przewodniczący: SSO Agnieszka Domańska
Protokolant: Daniel Wiśniewski
bez udziału Prokuratora
po rozpoznaniu w sprawie o czyn zart. 296 § 1 i § 3 k.k.
wniosku prokuratora Prokuratury Okręgowej w Warszawie del. do Prokuratury(...)wW.
w przedmiocie zwolnienia z obowiązku zachowania tajemnicy radcowskiej
na podstawieart. 180 § 2 k.p.k.a contrario
postanawia
nie uwzględnić wniosku prokuratora o zwolnienie z obowiązku zachowania tajemnicy radcy prawnegoA. S.z zakresie przesłuchania w charakterze świadka na okoliczność świadczonych usług prawnych na rzecz(...) S.A.z związku z procesem nabycia przez ww. spółkę udziałów w(...).
UZASADNIENIE
Do tutejszego Sądu wpłynął wniosek prokuratora Prokuratury Okręgowej w Warszawie del. do Prokuratury(...)wW.w przedmiocie wyrażenia zgody na zwolnienie radcy prawnegoA. S.z obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej.
We wniosku prokurator wskazał, iż nadzoruje postępowanie w sprawie podejrzenia popełnienia przestępstwa nadużycia uprawnień lub niedopełnienia obowiązków przez osoby obowiązane do zajmowania się sprawami majątkowymi lub działalnością gospodarczą(...) S.A.z siedzibą wW., w związku z nabyciem w dniu 30.12.2014 r. przez(...) S.A.udziałów w spółce(...)w wyniku czego(...) S.A.została wyrządzona szkoda majątkowa w wielkich rozmiarach do(...)zł, tj. o czyn zart. 296 § 1 i § 3 k.k.
W uzasadnieniu prokurator podał, że w toku śledztwa wykonano szereg czynności procesowych, w tym przesłuchano szereg świadków. Wskazał, że jednym ze świadków, który posiada istotną wiedzę na temat procesu nabycia przez(...) S.A.udziałów w(...)jest radca prawnyA. S., którą z(...) S.A.wiązała umowa o świadczenie usług prawnych zawarta w ramach prowadzonej działalności pod nazwą Kancelaria Radcy PrawnegoA. S.z siedzibą wW.przyul. (...). Zaznaczył, że wiedza radcy prawnegoA. S.na okoliczność procesu nabycia przez(...) S.A.udziałów w(...)ma istotne znaczenie dla dalszych ustaleń stanu faktycznego w sprawie, a okoliczności te nie mogą być ustalone na podstawie innego dowodu.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
na wstępie wskazać należy, iż przepis art.art. 180 § 2 k.p.k.zezwala na zwolnienie z tajemnicy radcy prawnego, co do faktów objętych tajemnicą zawodową tylko wtedy, gdy spełnione są kumulatywnie dwie powiązane ze sobą przesłanki, a więc gdy uchylenie takie jest niezbędne dla dobra wymiaru sprawiedliwości oraz okoliczność, co do której następuje zwolnienie, nie może być ustalona na podstawie innego dowodu.
Prokurator składając wniosek o zwolnienie z tajemnicy zawodowej zobowiązany jest wykazać słuszność swego wniosku. Powinien on bowiem wskazać na istnienie przesłanek warunkujących wydanie pozytywnego rozstrzygnięcia w zakresie zwolnienia z tajemnicy zawodowej. Obowiązkiem wnioskodawcy jest zatem podanie na jakiej podstawie faktycznej wywodzi, że zwolnienie z tajemnicy jest niezbędne dla wymiaru sprawiedliwości, a określonych okoliczności nie można ustalić na podstawie innych dowodów (por. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 19 .06.2013 r., sygnatura akt II AKz 303/13).
Prokurator w swoim wniosku wskazał jedynie, że wiedza radcy prawnegoA. S.na okoliczność procesu nabycia przez(...) S.A.udziałów w(...)ma istotne znaczenie dla dalszych ustaleń stanu faktycznego w sprawie, a okoliczności te nie mogą być ustalone na podstawie innego dowodu. W ocenie Sądu, wskazując jedynie powyższą okoliczność prokurator w swym wniosku nie wykazał, iż interesujących go informacji nie można uzyskać w oparciu o inne dowody, a jedynym sposobem na dojście do ustalenia prawdy materialnej jest uzyskanie zeznań ww. radcy prawnego.
Jak wynika ze zgromadzonego materiału dowodowego w sprawie przesłuchano m.in.M. K. (1)/pracownik(...) S.A./,J. D./pracownik(...) S.A., który wskazywał na niekorzystną transakcję nabycia(...)przez(...) S.A./,P. W./(...) S.A./,P. F./Naczelnika Wydziału(...)/,M. K. (2)(koordynator prac wewnętrznych zespołu przy projekcie(...).V./,M. K. (3)/współautor ekspertyzy dotyczącej poprawności metodologicznej raportu z wyceny(...).V. sporządzonej przez(...)/,J. R./Dyrektor Biura Realizacji Projektu/,A. P. (1)/pracownik(...) S.A.– uczestniczył w pracach dot. nabycia udziałów w spółce(...)Ł. Z.(partner w(...)),T. K./kierownik zespołu projektu, który świadczył usługi doradztwa transakcyjnego na rzecz(...) S.A.przy analizie i negocjowaniu zbycia udziałów(...),W. S./złożył zeznania odnośnie ekspertyzy dotyczącej poprawności metodologicznej raportu z wyceny(...). Szereg okoliczności nabycia udziałów przez(...) S.A.w(...). wynika z ww. zeznań. W sprawie pojawiają się jednak również nazwiska innych osób bezpośrednio związanych z(...) S.A., tj. m.in.A. P. (2)/Prezes Zarządu(...) S.A./, członkowie Zarządu –J. N.,Ł. H.,W. D.,D. B.,Ł. S., które być może posiadają kluczowe w sprawie wiadomości, a których to osób do daty złożenia wniosku nie przesłuchano. W postanowieniu o przedłużeniu śledztwa do 22 maja 2017 roku prokurator wskazał m.in. na potrzebę przesłuchaniaA. P. (2)iŁ. S.(wezwany pierwotnie na 6 grudnia 2016 roku, nie odebrał wezwania), a zatem także dostrzega zasadność przeprowadzenia dalszych czynności w śledztwie, innych aniżeli przesłuchanie radcy prawnegoA. S.. Wskazać należy, że Sąd nie został poinformowany o ewentualnym poszerzeniu zakresu materiału dowodowego po złożeniu przez prokuratora wniosku o zwolnienie z tajemnicy radcy prawnego, a zatem orzeka w oparciu o dowody przedstawione wraz z wnioskiem przez prokuratora w dniu 20 lutego 2017 roku.
Prowadzący postępowanie przygotowawcze winien w ocenie Sądu przed wystąpieniem z wnioskiem o zwolnienie radcy prawnegoA. S.z obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej wyczerpać wszystkie źródła dowodowe w celu ustalenia i zaprezentowania Sądowi stanu faktycznego sprawy. Warunkiem zwolnienia z ww. obowiązku – jak już wyżej wspomniano – jest uznanie, że okoliczność, co do której następuje zwolnienie, nie może być ustalona na podstawie innego dowodu. Niemożność dokonania takiego ustalenia musi być obiektywną niemożnością, tj. nie istnieje źródło dowodowe, które mogłoby dostarczyć informacji na dany temat. Obowiązek wykazania, że okoliczność nie może być ustalona na podstawie innego dowodu ciąży na prokuratorze, który w przedmiotowej sprawie z nałożonego obowiązku nie wywiązał się. Oskarżyciel publiczny uzasadnienie swojego wniosku ograniczył jedynie do stwierdzenia, że wiedza radcy prawnegoA. S.ma istotne znaczenie dla sprawy, a okoliczności te nie mogą być ustalone na podstawie innego dowodu. Gołosłowny wniosek prokuratora nie wskazuje na zaistnienie przesłanki niemożności ustalenia okoliczności sprawy na podstawie innych dowodów, co skutkowało uznaniem wniosku prokuratora za przedwczesny.
Nie można zapominać, iż zawód radcy prawnego jest zawodem, gdzie gwarancja zachowania tajemnicy zawodowej jest jednym z jego głównych atrybutów, dlatego też decyzja o zwolnieniu z obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej nie może być wydana w sposób pochopny.
Powyższe stanowisko Sądu nie wyklucza możliwości ponownego wystąpienia z wnioskiem o zwolnienie z tajemnicy zawodowej, jeżeli w toku dalszego postępowania okaże się, że ustalenie danej okoliczności niezbędnej i istotnej dla postępowania, nie jest jednak możliwe bez jej uchylenia.
Mając na uwadze powyższe, orzeczono jak na wstępie. | ```yaml
court_name: Sąd Okręgowy w Warszawie
date: '2017-04-25'
department_name: XII Wydział Karny
judges:
- Agnieszka Domańska
legal_bases:
- art. 296 § 1 i § 3 k.k.
- art. 180 § 2 k.p.k.
recorder: Daniel Wiśniewski
signature: XII Kp 368/17
``` |
154510000003006_VI_Ka_001384_2017_Uz_2018-07-18_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Warszawa, dnia 2 lipca 2018 r.
Sygn. akt VI Ka 1384/17
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie :
Przewodniczący: SSO Marek Wojnar
Sędziowie: SO Ludmiła Tułaczko (spr.)
SO Sebastian Mazurkiewicz
protokolant p.o. protokolant sądowy Eryk Nersisyan
przy udziale prokuratora Wojciecha Groszyka
po rozpoznaniu dnia 2 lipca 2018 r.
sprawyM. S.synaB.iM.ur. (...)wW.
oskarżonego o czyn zart. 279 § 1 k.k.w zw. zart. 12 k.k.
na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego
od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie
z dnia 10 sierpnia 2017 r. sygn. akt IV K 475/15
utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok; zwalnia oskarżonegoM. S.od uiszczenia kosztów sądowych w postępowaniu odwoławczym przejmując wydatki na rachunek Skarbu Państwa; zasądza od Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie na rzecz adw.I. W.kwotę 516,60 zł obejmującą wynagrodzenie za obronę z urzędu w drugiej instancji oraz podatek VAT.
SSO Sebastian Mazurkiewicz SSO Marek Wojnar SSO Ludmiła Tułaczko
Sygn. akt VI Ka 1384/17
UZASADNIENIE
M. S.na mocy wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi- Południew Warszawie z dnia 10 sierpnia 2017r. w sprawie sygn. IV K 475/15 został uznany za winnego tego, że:
w dniu 29 sierpnia 2013 roku, około godziny 08:50, znajdując się na terenie czynnego całodobowoCentrum Handlowego (...), położonego przyulicy (...)wW., działając w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, podszedł do Autoryzowanego Punktu Sprzedaży(...), prowadzonego przez(...) S.A.z siedzibąwG.. W punkcie tym – prowadzonym w formie tzw. „wyspy” - nie było wówczas jeszcze żadnego pracownika, albowiem był on czynny w godzinach od 10:00 do 20:00. Po czym sięgnął do przechowywanego tam na blacie terminala płatniczego do obsługi transakcji w formie bezgotówkowej, który był włączony przez całą dobę i przy jego pomocy, po wbiciu na jego klawiaturze 4 cyfrowego kodu PIN, który znał, a który służył do zabezpieczenia terminala przed nieuprawnionym użyciem oraz przy użyciu posiadanej karty płatniczej wydanej mu do rachunku walutowego o numerze(...)prowadzonego przezBank (...) S.A.dokonał włamania do niego poprzez przełamanie elektronicznego zabezpieczenia dostępu do tego urządzenia w postaci terminala(...), a następnie dokonał kradzieży poprzez dokonanie bezprawnej akceptacji transakcji zwrotu środków pieniężnych w formie bezgotówkowej w kwocie 5.000 złotych na numer rachunku bankowego przypisanego do w/w karty płatniczej, to jest czynu zart.279 § 1 k.k.w zw. zart. 12 k.k.
i za to została mu wymierzona kara jednego 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności. Na podstawieart. 46 § 1 k.k.sąd nałożył na oskarżonego obowiązek naprawienia szkody w całości poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonego(...)z siedzibąwG.kwoty 7.000 złotych. Sąd zwolnił oskarżonego od kosztów sądowych. Wyrok zawiera rozstrzygnięcie o kosztach obrony z urzędu.
Od powyższego wyroku apelacje złożyła obrońca oskarżonego .
Zaskarżyła wyrok w całości zarzucając:
1
na podstawieart. 438 pkt 2 k.p.k.obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na treść orzeczenia , a mianowicieart. 4w zw zart. 5 § 2 k.p.k., poprzez nie rozstrzygnięcie przez sąd I instancji występujących w sprawie wątpliwości na korzyść oskarżonego, a związanych z tym, czy oskarżony popełnił czyn zarzucany mu w akcie oskarżenia , mimo istniejących w sprawie okoliczności przemawiających za niewinnością oskarżonego;
2
na podstawieart. 438 pkt 2 k.p.k.obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na treść orzeczenia , a mianowicieart. 7 i 410 k.p.k.poprzez naruszenie przez sąd I instancji zasady swobodnej oceny dowodów i popadniecie w dowolność ocen , w zakresie wyjaśnień oskarżonegoM. S.i zeznań świadkaD. U.poprzez dowolne uznanie za niewiarygodne wyjaśnień oskarżonegoM. S.i zeznań świadkaD. U.co do tego, iż przestępstwo przypisane w przedmiotowej sprawie popełniła inna osoba nie zaś oskarżony , natomiast oskarżony jedynie użyczył na jej prośbę karty bankowe, w sytuacji kiedy wyjaśnienia oskarżonego i zeznania świadkaU.się wzajemnie uzupełniają i wskazują na inną prawdopodobną wersje wydarzeń niż podana przez Sąd Rejonowy w uzasadnieniu skarżonego wyroku;
3
na podstawieart. 438 pkt 2 k.p.k., obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na treść orzeczenia, a mianowicieart. 424 k.p.k.poprzez sporządzenie uzasadnienia w sposób dowolny i wybiórczy celem dopasowania przez sad I instancji materiału dowodowego , odpowiadającego do z góry przejętego przez sąd I instancji założenia , iż skoro oskarżonyM. S.popełnił wcześniej przestępstwa przeciwko mieniu i to w sposób podobny do zarzucanego mu w przedmiotowej sprawie , to z pewnością i w tym przypadku przestępstwo musiał popełnić oskarżony , skoro wiedział jak można je skutecznie wykonać , przy jednoczesnym całkowitym pominięciu przez Sąd rejonowy tego, że wersja wydarzeń podania przez oskarżonego jest prawdopodobna i poparta zeznaniami świadkaD. U.;
4
na podstawieart. 438 pkt 3 k.p.k.wynikający z powyższego błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku mający wpływ na jego treść przez ustalenie, iż oskarżonyM. S.popełnił przestępstwo zart. 279 §1 k.k.podczas gdy przeprowadzona z sposób prawiekowy ocenia materiału dowodowego a zwłaszcza zeznań świadkaD. U.i wyjaśnień oskarżonego winna prowadzić do odmiennego wniosku i uniewinnienia oskarżonego;
5
na podstawieart. 438 pkt 4 k.p.k.na wypadek nie podzielenia przez sąd odwoławczy przedstawionych powyżej argumentów zarzuciła rażącą niewspółmierność orzeczonej względem oskarżonego kary w stosunku do stopnia społecznej szkodliwości przypisanego mu przestępstwa oraz w relacji do celów , jakie kara powinna spełniać i w zakresie prewencji szczególnej i społecznego oddziaływania;
W konkluzji obrońca wniosła o:
1. zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienia oskarżonego ,
2. uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania,
Sąd Okręgowy, zważył, co następuje:
Apelacja wniesiona przez obrońcę oskarżonego nie jest zasadna a wskazane w niej zarzuty nie są słuszne. Sąd I instancji w sposób prawidłowy ustalił stan faktyczny w tej sprawie i prawidłowo zakwalifikował czyn popełniony przez oskarżonego, jako przestępstwo kradzieży z włamaniem, wyczerpujące dyspozycjęart. 279 § 1 k.k.w zw. zart. 12 k.k.OskarżonyM. S.w dniach 29 i 30 sierpnia 2013r. pokonał zabezpieczenie terminala(...)należącego dospółki (...)w postaci kodu PIN i zabrał w celu przywłaszczenia pieniądze w kwocie łącznej 7.000 zł dokonując dwóch bezzasadnych transakcji zwrotu pieniędzy przy pomocy posiadanych kart płatniczych, gdyż nie zakupił wcześniej towaru, co skutkowało tym, że kwoty 5000 zł i 2000 zł wpłynęły na jego kontaw Banku(...)i(...)Bank (...).
Nie można podzielić zarzutu obrońcy, aby sąd I instancji poprzez obrazęart. 4 k.p.k.iart. 7 k.p.k.na niekorzyść oskarżonego, rozstrzygnął wątpliwości, które zdaniem skarżącej, istnieją w tej sprawie. Sąd I instancji ocenił cały zgromadzony materiał dowodowy nie naruszając dyspozycjiart. 410 k.p.k.Następnie w motywach pisemnych do zaskarżonego wyroku wskazał dlaczego nie uznał za wiarygodne wyjaśnień oskarżonegoM. S.i zeznań świadkaD. U.. Przedstawił logiczne argumenty, które doprowadziły do wyprowadzenia takiego wniosku. W pisemnym uzasadnieniu zaskarżonego wyroku przedstawił tok rozumowania, który przeczy zarzutom obrońcyo naruszeniuart. 4 k.p.k., do którego zdaniem skarżącej, doszło poprzez nieuwzględnienie okoliczności przemawiających na korzyść oskarżonego przedstawionych w wyjaśnieniachM. S.oraz wspierających je zeznaniach świadkaD. U.. Tymczasem dowody te zostały poddane ocenie w oparciu zeznania wszystkich przesłuchanych świadków i informacje wynikające z wydruków bankowych przedstawiające sekwencje poszczególnych operacji finansowych wykonanych na kontach oskarżonego. Dopiero na tej podstawie, przy zastosowaniu zasad logicznego rozumowania, sąd I instancji odmówił wiary oskarżonemu i świadkowiD. U.. Taka ocena sądu I instancji znajduje oparcie w treściart. 7 k.p.k., który nakazuje ocenić zgromadzony materiał dowodowy zgodnie z zasadami logicznego rozumowania, wskazaniami wiedzyi doświadczenia życiowego. W pisemnym uzasadnieniu zaskarżonego wyroku sporządzonym zgodnie z treściąart. 424 § 1 k.p.k.sąd I instancji wskazał dlaczego dał wiarę określonym dowodom i nie uznał dowodów przeciwnych. Wbrew zarzutom obrońcy, uzasadnienie zaskarżonego wyroku sąd I instancji sporządził prawidłowo bowiem przedstawia ono logiczny tok rozumowania poparty argumentami, które doprowadziły do wniosku o winie oskarżonego w ramach przypisanego mu czynu. Za niewiarygodne sąd I instancji uznał abyM. S.przekazał swoje dwie karty bankowe nieznanemu mężczyźnie, który zaproponował oskarżonemu pieniądze w zamian za użyczenie tych kart. Obrońca w apelacji powołuje się na to, że oskarżony temu mężczyźnie wyświadczył przysługę podczas gdyz wyjaśnieńM. S.wynika jednoznacznie, że mężczyzna proponował mu udział w przestępstwie kradzieży z włamaniem polegającym na udzieleniu kart bankowychi podziale uzyskanych pieniędzy. Przy czym nieznany mężczyzna znał kod PIN do terminala(...)a nie miał konta bankowego. Oskarżony przekazał mu karty bankowei pieniądze z bezzasadnych transakcji zwrotu towarów zakupionych w Autoryzowanym Punkcje Sprzedaży(...), które za pośrednictwem terminala(...)automatycznie zasiliły konta oskarżonego. Następnie wypłacił te pieniądze i podzielił się nimi z nieznanym mężczyzną a ten zwrócił mu karty bankowe. Tak więc, nawet z wyjaśnień oskarżonego wynika jego współudział w przestępstwie kradzieży pieniędzy poprzez pokonanie zabezpieczenia w postaci kodu PIN. Sąd I instancji nie uznał tej wersji za wiarygodną oceniając ją z uwzględnieniem zasad logiki i doświadczenia życiowego.
Zasadnie sąd I instancji uznał, że nie jest zgodne z doświadczeniem życiowym aby oskarżony postąpił ze swoimi kartami, tak jak wyjaśnił.. Wykazał także sprzecznościw zeznaniach świadkaD. U., który w zasadzie nie podał żadnych szczegółów przekazania kart bankowych przez oskarżonego innemu mężczyźnie i podał niewiarygodne okoliczności dotyczące daty tego zdarzenia. W sytuacji przekazania kart płatniczych oskarżony nie miałby żadnej kontroli nad wypłatą przez tego mężczyznę środków pieniężnych z bezpodstawnych transakcji, które wpłynęły na konta bankoweM. S.. Okoliczności wypłaty pieniędzy, które wpłynęły na konta w Banku(...)oraz(...)Bank (...)przeczą jego wyjaśnieniom. Oskarżony wyjaśnił, że po gdy wpłynęły pieniądze na jego konta w kwocie łącznej 7.000 złotych wypłacił wówczas kwotę 3.500 złotych z innego swojego konta, a następnie pojechał na spotkanie z tym nieznanym mężczyzną, któremu przekazał tą sumę pieniędzy, a tamten oddał mu w zamian karty bankowe. Z czasem wypłacił kwotę tych 7.000 złotych z tego drugiego konta (k. 271 – 273). Tymczasem, jak wynika z wydruków bankowych z kontaw Banku(...)nr(...)wypłaty nastąpiły w dniu 4.09.2013r. z bankomatu z odstępie jednej minuty w trzech transzach, które w pełni pokryły wpłatę z bezpodstawnej transakcji zwrotu towaru. Przy czym do wypłaty doszło przy użyciu tej samej karty, która posłużyła do przeprowadzenia transakcji zwrotu towaru./ k- 78, 391 v/
Podobnie rzecz kształtuje się w wypadku wpłaty na konto(...)Bank (...). Kwoty pieniędzy zostały wypłacone z bankomatu w przeciągu dwóch dni od 2 do 3 września 2013 r. w kilku transzach i pokryły wpłatę z transakcji zwrotu towaru. Wypłaty zostały dokonane przy użyciu tej samej karty, która posłużyła do wykonania transakcji zwrotu towaru./k- 336- 337/ Oskarżony nie mógł więc swoich kart bankowych przekazać nieznanemu mężczyźnie skoro bezpośrednio po zaksięgowaniu wpłat na kontach tych samych kart bankowych użył dokonując wypłat, które odpowiadały zasileniu kont z transakcji zwrotu towarów. Czas, w którym dokonano wypłat, pobranie pełnych kwot wynikającychz bezpodstawnych transakcji, wskazuje jednoznacznie na świadomość oskarżonego dokonania przestępstwa kradzieży z włamaniem. Zasadnie sąd I instancji wykluczył współdziałanie oskarżonego z mężczyzną, o którym wyjaśniał i o którym zeznał świadekD. U..M. S.niespełna dwa miesiące wcześniej dopuścił się popełnienia dwóch innych przestępstw ciągłych przeciwko mieniu z wykorzystaniem terminali płatniczych(...)do obsługi transakcji bezgotówkowych i kart płatniczych, za które został prawomocnie skazany, poprzez dokonanie fikcyjnych transakcji zwrotu środków finansowych na rachunki bankowe przypisane do tych kart, a zatem przy użyciu podobnego modus operandi. /k- 359/ Tym samym w momencie popełniania czynu będącego przedmiotem postępowania w niniejszej sprawie niewątpliwie znał on zasady działaniai obsługi terminali(...).
Jak zeznała świadekB. K./k- 110/ z tego co wie, większość terminali(...)jest zabezpieczonych tym samym kodem PIN. Ponadto o tym jaki jest kod PIN zabezpieczający ten terminal z łatwością oskarżony mógł się dowiedzieć chociażby podpatrując kod wpisywany do terminala przez pracowników Autoryzowanego Punktu Sprzedaży(...). Takie działanie nie nastręczało trudności, skoro terminal działał w holu dostępnym dla wszystkich odwiedzającychGalerię (...)wW.. Chociaż nie zachował się zapis monitoringu pozwalający na ustalenie kto dokonał bezpodstawnych transakcji zwrotu towarów to te okoliczności wskazują jednoznacznie, że musiał przeprowadzić je oskarżonyM. S.. Kwalifikacja prawna czynu jest prawidłowa ze względu na argumentację sądu I instancji zawartą w pisemnym uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Także wymiar kary przy wysokiej wartości szkody oraz poprzedniej karalności oskarżonego nie jest rażąco niewspółmierny do zawinienia. Z tych powodów sąd odwoławczy nie uwzględnił apelacji obrońcy oskarżonego i na podstawieart. 437 § 1 k.p.k.utrzymał w mocy zaskarżony wyrok.
Sąd odwoławczy zwolnił oskarżonego od uiszczenia koszów sądowych w drugiej instancji, co znajduje uzasadnienie w treściart. 624 § 1 k.p.k.Oskarżony przebywa w warunkach izolacji, nie pracuje i nie jest w stanie ich uiścić. O kosztach obrony z urzędu sąd orzekł na podstawie § 17 ust. 2 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016r.w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu.
SSO Sebastian Mazurkiewicz SSO Marek Wojnar SSO Ludmiła Tułaczko | ```yaml
court_name: Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie
date: '2018-07-18'
department_name: VI Wydział Karny Odwoławczy
judges:
- Sebastian Mazurkiewicz
- Ludmiła Tułaczko
- Marek Wojnar
legal_bases:
- art. 279 § 1 k.k.
- art. 438 pkt 2 k.p.k.
recorder: p.o. protokolant sądowy Eryk Nersisyan
signature: VI Ka 1384/17
``` |
150520000001521_III_U_000452_2013_Uz_2013-09-12_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt III U 452/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 12 września 2013r.
Sąd Okręgowy w Suwałkach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie:
Przewodniczący:
SSO Piotr Witkowski
Protokolant:
sekr. sądowy Beata Dzienis
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 września 2013r. w Suwałkach
sprawyA. C.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział wB.
o świadczenie przedemerytalne
w związku z odwołaniemA. C.
od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział wB.
z dnia 18 kwietnia 2013 r. znak(...)
zmienia zaskarżoną decyzję i przyznajeA. C.prawo do świadczenia przedemerytalnego od dnia 21 lutego 2013r.
Sygn. akt III U 452/13
UZASADNIENIE
Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział wB.decyzją z dnia 18.04.2013r. odmówiłA. C.prawa do świadczenia przedemerytalnego.
W uzasadnieniu wskazał, że zgodnie zart. 2 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 30.04.2004r. o świadczeniach przedemerytalnych(Dz. U. Nr 120, poz. 1252 ze zm.) prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje osobie, która do dnia 31 grudnia roku poprzedzającego rozwiązanie stosunku pracy lub stosunku służbowego, z powodu likwidacji pracodawcy lub niewypłacalności pracodawcy, w rozumieniu przepisów o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, u którego była zatrudniona lub pozostawała w stosunku służbowym przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, oraz posiada okres ubezpieczenia uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 39 lat.
Dodatkowo wskazał, iż niewypłacalność pracodawcy zachodzi, gdy na podstawieprawa upadłościowego:
- ogłoszono upadłość pracodawcy;
- odrzucono wniosek o ogłoszenie upadłości z powodu niezłożenia przez wierzyciela zaliczki na koszty postępowania sądowego;
- odrzucono wniosek o ogłoszenie upadłości pracodawcy, ponieważ jego majątek nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania;
- umorzono postępowanie upadłościowe.
Prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje, jeżeli rozwiązanie stosunku pracy lub stosunku służbowego nastąpiło nie wcześniej niż w dniu, w którym wszczęto postępowanie likwidacyjne lub nastąpiła niewypłacalność.
W przypadku odwołującego się rozwiązanie umowy o pracę nie nastąpiło z powodu upadłości zakładu pracy, gdyż rozwiązanie umowy o pracę nastąpiło wcześniej niż w dniu, w którym wszczęto postępowanie likwidacyjne oraz nastąpiła upadłość, bowiem Spółka została postawiona w stan likwidacji w dniu 18.10.2012r., natomiast rozwiązanie umowy o pracę nastąpiło w dniu 31.03.2012r., i dlatego organ rentowy odmówił przyznania prawa do świadczenia przedemerytalnego.
W odwołaniu od tej decyzjiA. C.domagał się jej zmiany i przyznania prawa do świadczenia przedemerytalnego. Powołał się na wniosekH. K.o świadczenie przedemerytalne, który pracował razem z nim i również został zwolniony na tej samej podstawie prawnej i w tych samych okolicznościach, co on.H. K.otrzymał jednak świadczenie przedemerytalne, natomiast mu odmówiono tego świadczenia. Takie tymczasem działanie ZUS-u narusza zasadę równości wszystkich wobec prawa. Wywodząc o aspektach prawnych ogłoszenia upadłości wskazywał na stanowisko Sądu Najwyższego w tym względzie i podniósł, iż nie może ponosić negatywnych konsekwencji formalnych uchybień byłego pracodawcy przy likwidowaniu zakładu pracy i zgłaszaniu wniosku o upadłość.
W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, uzasadniając jak w skarżonej decyzji. Wskazał też, że z akt sprawy wynika, iż Sąd Rejonowy Sąd Gospodarczy w Suwałkach prawomocnym postanowieniem z dnia 23.04.2012r. wydanym w sprawie V GU 3/12 oddalił wniosek dłużnika -Przedsiębiorstwa (...) Spółki z o.o.A.o ogłoszenie upalności obejmującej likwidację majątku. Rozwiązanie więc stosunku pracy z odwołującym sięA. C.nastąpiło przed stwierdzeniem niewypłacalności lub likwidacji pracodawcy.
Sąd Okręgowy w Suwałkach ustalił i zważył, co następuje:
Odwołanie należało uznać za uzasadnione.
Spór w sprawie sprowadza się do oceny tego, czy odwołujący się spełnia warunki do uzyskania świadczenia przedemerytalnego na podstawieart. 2 ust. 1 pkt. 6 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych, który stanowi, że prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje osobie, która do dnia 31 grudnia roku poprzedzającego rozwiązanie stosunku pracy lub stosunku służbowego, z powodu likwidacji pracodawcy lub niewypłacalności pracodawcy, w rozumieniu przepisów o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, u którego była zatrudniona lub pozostawała w stosunku służbowym przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, posiadała okres uprawniający do emerytury wynoszący co najmniej 34 lata dla kobiet i 39 lat dla mężczyzn.
Pozostałe warunki do uzyskania świadczenia przedemerytalnego wskazane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych odwołujący się niewątpliwie spełnia. Stosownie mianowicie doart. 2 ust. 3 powołanej ustawy o świadczeniach przedemerytalnychpobierał co najmniej 6 miesięcy zasiłek dla bezrobotnych, o którym mowa w ustawie o promocji zatrudnienia, oraz łącznie spełnił następujące warunki:
1
dalej jest zarejestrowany w charakterze osoby bezrobotnej,
2
nie odmawiał w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia, albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych oraz
3
złożył wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w terminie nieprzekraczającym 30 dni od dnia wydania przez powiatowy urząd pracy dokumentu poświadczającego 6-miesięczny okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych.
A. C.dwukrotnie występował z wnioskiem oświadczenie przedemerytalne. Pierwszy wniosek złożył w dniu 24.05.2012r. i wówczas decyzją z dnia 01.08.2012r. organ rentowy odmówił mu prawa do tego świadczenia, ponieważ nie pobierał zasiłku dla bezrobotnych przez okres 6 miesięcy i nie przełożył informacji odnośnie daty postanowienia Sądu o ogłoszeniu upadłości zakładu pracy. Dlatego też z nowym wnioskiem odwołujący się wystąpił w dniu 21.02.2013r. Z informacji(...)Urzędu Pracy wA.z dnia 21.02.2013r. wynikało, iż od dnia 14.08.2012r. był zarejestrowany jako osoba bezrobotna. W okresie od 22.08.2012r. do 21.02.2013r. pobierał zasiłek dla bezrobotnych i nie otrzymał żadnej oferty pracy.
Z wnioskiem o świadczenie przedemerytalne wystąpił również inny pracownikPrzedsiębiorstwa (...) Sp. z o.o.wA.-H. K.. W jego przypadku, tak jak i z odwołującym, w dniu 31.03.2012r. rozwiązano stosunek pracy za wypowiedzeniem dokonanym przez pracodawcę na podstawieart. 30 §1 pkt 2 KPw związku zart. 1 ustawy z dnia 13.03.2003r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników(Dz.U. nr 90, poz. 844 z późn. zm.) – upadłość i likwidacja zakładu pracy.H. K.w dniu 10.12.2012r. złożył wniosek o świadczenie przedemerytalne i decyzją z dnia 18.01.2013r. przyznano mu do niego prawo (akta ZUS nr(...)).
(...) Sp. z o.o.wA., którego pracownikiem był odwołujący się, prowadziło działalność w zakresie robót ogólnobudowlanych, ziemnych i drogowych. Jak wynika z akt sprawy V GU 3/12 Sądu Rejonowego Sądu Gospodarczego w Suwałkach V Wydziału Gospodarczego wniosek o ogłoszenie upadłości Spółki wpłynął do Sądu w dniu 29.02.2012r. W dniu 01.04.2012r. Spółka zaprzestała prowadzenia działalności gospodarczej, gdyż z dniem 31.03.2012r. 38 pracowników utraciło zatrudnienie na skutek wypowiedzeń. Postanowieniem z dnia 23.04.2012r. Sąd Gospodarczy oddalił wniosek o ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku, gdyż firma nie dysponowała majątkiem, który wystarczałby na zaspokojenie kosztów postępowania i wierzycieli w postępowaniu upadłościowym. Wszczęcie i prowadzenie postępowania upadłościowego było zatem nieuzasadnione.
Z powyższych ustaleń wynika, iż w dacie rozwiązania z odwołującym stosunku pracy spółka była niewątpliwie niewypłacalna. Potwierdza to sekwencja zdarzeń, gdyż wniosek o ogłoszenie upadłości został zgłoszony przez(...)już w dniu 29.02.2012r. natomiast rozwiązanie umowy o pracę z odwołującym się miało miejsce w dniu 31.03.2013r. Do rozwiązania umowy o pracę doszło z winy pracodawcy, z uwagi na jego niewypłacalność. Zawirowania związane z wnioskiem o ogłoszenie upadłości i jego oddalenie przez Sąd Gospodarczy, nie mają znaczenia dla ustaleń dotyczących podstawy rozwiązania umowy o pracę. Negatywne załatwienie wniosku o ogłoszenie upadłości nie spowodowało, iż sama Spółka nadal funkcjonowała. Firma rzeczywiście była niewypłacalna, pracownicy zostali zwolnieni, jednak jej formalną likwidację potwierdziła dopiero uchwała zgromadzenia wspólników z dnia 18.10.2012r. Niemniej, gdyby istniały pozytywne przesłanki do innego rozstrzygnięcia wniosku o ogłoszenie upadłości, formalnie kwestia ta byłaby załatwiona wcześniej. Nie ulega jednak wątpliwości, iż niewypłacalność Spółki wiąże się z wnioskiem zgłoszonym już w dniu 29.02.2012r., a zatem jeszcze przed złożeniem odwołującemu i innym pracownikom, wypowiedzeń umów o pracę.
Trzeba zauważyć, że przepisart. 2 ust. 1 pkt 6 ustawy o świadczeniach przedemerytalnychwarunkujący przyznanie prawa do świadczenia przedemerytalnego osobie z którą rozwiązano stosunek pracy lub stosunek służbowy z powodu likwidacji pracodawcy lub niewypłacalności pracodawcy w rozumieniu przepisów o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, nie może wprost odnosić się do formalnego ustalenia terminu niewypłacalności pracodawcy w rozumieniu tych przepisów. Przepis mianowicieart. 2 ust. 1 pkt 6 ustawy o świadczeniach przedemerytalnychstatuuje bowiem materialnie, że świadczenie przedemerytalne przysługuje osobie, z którą rozwiązano stosunek pracy lub stosunek służbowy z powodu likwidacji pracodawcy lub niewypłacalności pracodawcy w rozumieniu przepisów o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy. W związku więc z tym, że mówi tylko o niewypłacalności pracodawcy to podlega jedynie badaniu kwestia tego, czy faktycznie rozwiązano stosunek pracy lub stosunek służbowy z powodu likwidacji lub niewypłacalności pracodawcy w rozumieniu przepisów o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, a te (Dz. U. z 2006r. Nr 158, poz. 1121 ze zm.) w swoimart. 3 ust. 1 pkt 4stanowią m.in. że niewypłacalność pracodawcy zachodzi również wówczas, gdy oddalono wniosek ogłoszenie upadłości pracodawcy jeżeli jego majątek nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania. Termin tymczasem wskazany w ust. 2 tegoart. 3, że data niewypłacalności pracodawcy jest datą postanowienia sądu upadłościowego o oddaleniu wniosku o ogłoszeniu upadłości pracodawcy, jest terminem jedynie dla celów ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy. Z tą datą bowiem formalnie przysługiwać będą pracownikom roszczenia na podstawie tej właśnie ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy. Nie może natomiast ten termin odnosić się do celów ustalenia świadczenia przedemerytalnego. Wszakże trudno wymagać aby pracodawca w każdym przypadku rozwiązywał stosunek pracy z pracownikiem z powodu upadłości dopiero po wydaniu postanowienia przez Sąd o ogłoszeniu upadłości bądź oddaleniu wniosku tego dotyczącego, który to wniosek może być przez Sąd rozpoznawany niejednokrotnie dłuższy czas. Przecież jeżeli pracodawca nie ma majątku to nie może wypłacić wynagrodzenia pracownikom, a co za tym i idzie odprowadzić podatku i składek na ubezpieczenie społeczne. Nie rozwiązując więc stosunku pracy z pracownikami naraziłby się na jeszcze większe zobowiązania (długi).
Nie można zatem podzielić stanowiska organu rentowego, który w sprawie wykazuje też niekonsekwencję. Potwierdza to sprawa innego pracownika zlikwidowanejSpółki - (...), który złożył wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego i uzyskał je decyzją organu rentowego. W jego przypadku ZUS nie wykazywał żadnych okoliczności, które podnosił w sprawie niniejszej.
Mając zatem to wszystko na względzie, Sąd Okręgowy w Suwałkach na mocyart. 47714§ 2 kpczmienił zaskarżoną decyzję i przyznał odwołującemu się prawo do świadczenia przedemerytalnego od dnia 21.02.2013r., gdyż z tą datą złożył drugi wniosek o to świadczenie, a nie z datą 03.12.2012r.
PW/mt | ```yaml
court_name: Sąd Okręgowy w Suwałkach
date: '2013-09-12'
department_name: III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
judges:
- Piotr Witkowski
legal_bases:
- art. 2 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 30.04.2004r. o świadczeniach przedemerytalnych
- art. 30 §1 pkt 2 KP
- art. 1 ustawy z dnia 13.03.2003r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami
stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników
- art. 477
recorder: sekr. sądowy Beata Dzienis
signature: III U 452/13
``` |
154505250004527_IX_GC_002228_2013_Uz_2014-05-08_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt: IX GC 2228/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
W., dnia 8 maja 2014 r.
Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy wW.
Sąd Gospodarczy
IX Wydział Gospodarczy w składzie następującym:
Przewodniczący: SSR Grzegorz Babiński
Protokolant: Patrycja Trusiak
po rozpoznaniu w dniu 24 kwietnia 2014 r. w Warszawie na rozprawie
sprawy z powództwaP. M.
przeciwko(...) Spółce AkcyjnejwW.
o zapłatę kwoty 33 060,30 zł
I
zasądza od(...) Spółki AkcyjnejwW.na rzeczP. M.kwotę 33 060,30 zł (trzydzieści trzy tysiące sześćdziesiąt złotych trzydzieści groszy) z ustawowymi odsetkami od kwot:
- 4 834,50 zł od dnia 5 kwietnia 2012 r. do dnia zapłaty;
- 28 225,80 zł od dnia 1 maja 2012 r. do dnia zapłaty;
II. zasądza od(...) Spółki AkcyjnejwW.na rzecz
P. M.kwotę 4 076 zł (cztery tysiące siedemdziesiąt sześć złotych) tytułem kosztów procesu. | ```yaml
court_name: Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie
date: '2014-05-08'
department_name: IX Wydział Gospodarczy
judges:
- Grzegorz Babiński
legal_bases: []
recorder: Patrycja Trusiak
signature: IX GC 2228/13
``` |
154510000003006_VI_Ka_001296_2017_Uz_2018-02-20_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Warszawa, dnia 18 stycznia 2018 r.
Sygn. akt VI Ka 1296/17
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie :
Przewodniczący: SSO Beata Tymoszów
protokolant: protokolant sądowy stażysta Paulina Sobota
przy udziale prokuratora Marka Traczyka
po rozpoznaniu dnia 18 stycznia 2018 r. w Warszawie
sprawy:D. D.synaI.iM.,ur. (...)wO.;
D. T.synaA.iM.,ur. (...)wM.oskarżonych o przestępstwo zart. 158 § 1 kk
na skutek apelacji wniesionej przez prokuratora
od wyroku Sądu Rejonowego w Otwocku
z dnia 19 lipca 2017 r. sygn. akt II K 907/15
I
w odniesieniu doD. D.wyrok zmienia w ten sposób, że stosującKodeks karnyw brzmieniu obowiązującym na dzień 2 czerwca 2015 r. orzeczoną karę pozbawienia wolności łagodzi do roku i uchyla rozstrzygnięcia z punktów 2 i 3, za podstawę rozstrzygnięcia z punktu 4 przyjmujeart. 46 § 1 kkw zw. zart. 4 § 1 kki stwierdza, że kwota 1 000 zł. (jednego tysiąca złotych) stanowi zadośćuczynienie na rzecz pokrzywdzonego;
II
w odniesieniu doD. T.wyrok w zaskarżonej części zmienia w ten sposób, że stosującKodeks karnyw brzmieniu obowiązującym na dzień 2 czerwca 2015 r. za podstawę rozstrzygnięcia z punktu 6 przyjmujeart. 46 § 1 kkw zw. zart. 4 § 1 kki stwierdza, że kwota 1 000 zł. (jednego tysiąca złotych) stanowi zadośćuczynienie na rzecz pokrzywdzonego; w pozostałej zaskarżonej części tenże wyrok utrzymuje w mocy;
III
zwalaniaD. D.od kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, wydatkami postępowania odwoławczego w całości obciążając Skarb Państwa.
Uzasadnienie wyroku Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie w sprawie o sygnaturze VI Ka 1296/17 – w trybieart. 423 § 1 a k.p.k.sporządzone w odniesieniu doD. D.
Wyrokiem z dnia 19 lipca 2017 roku Sąd Rejonowy w Otwocku uznałD. D.iD. T.za winnych tego, że w dniu 2 czerwca 2015 roku wZ., działając wspólnie i w porozumieniu, dokonali pobiciaJ. J.poprzez kopnięcie go nogą w twarz, w wyniku czego narazili go na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub zdrowia, tj. popełnienia przestępstwa zart. 158 § 1 k.k.i na tej podstawie skazałD. D.na karę 2 lat pozbawienia wolności, której wykonanie, na podstawieart. 69 § 1 i 2 k.k.iart. 70 § 1 pkt 1 k.k.w zw. zart. 4 § 1 k.k.warunkowo zawiesił na okres 5 lat próby, a na podstawieart. 71 § 1 k.k.wymierzył oskarżonemu grzywnę w wysokości 100 stawek dziennych, ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 10 złotych.
Sąd zasądził również od obu oskarżonych nawiązki na rzecz pokrzywdzonegoJ. J.w kwocie po 1.000,00 złotych oraz rozstrzygnął o kosztach procesu.
Wyrok ten został zaskarżony w części dotyczącej orzeczenia o karze na niekorzyść m.in.D. D.przez prokuratora, który podniósł zarzut rażącej niewspółmierności wymierzonej kary w stosunku do stopnia społecznej szkodliwości czynu oraz winy oskarżonego, skutkujący orzeczeniem zbyt niskiej kary, niespełniającej swej funkcji w zakresie prewencji ogólnej i szczególnej oraz niezaspokajającej społecznego poczucia sprawiedliwości. W konkluzji domagał się zmiany wyroku poprzez wymierzenieD. D.kary roku pozbawienia wolności oraz orzeczenia wobec nich nawiązki na rzecz pokrzywdzonegoJ. J.w kwocie 1.000,00 złotych iutrzymanie orzeczenia w mocy w pozostałym zakresie.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
Apelacja okazała się zasadna w tej części, jaka dotyczyła właśnie oskarżonegoD. D..
Na wstępie niniejszych rozważań należy stwierdzić, że Sąd Rejonowy przeprowadził postępowanie w sprawie w sposób prawidłowy. Ustalenia faktyczne oparte zostały na podstawie całokształtu materiału dowodowego, ocenionego z uwzględnieniem zasad prawidłowego rozumowania, wskazań wiedzy oraz doświadczenia życiowego.
Należy jednak przyznać rację skarżącemu, iż jedynie orzeczenie wobecD. D.kary bezwzględnego pozbawienia wolności spełni cele kary w zakresie prewencji ogólnej i szczególnej oraz będzie karą adekwatną do stopnia społecznej szkodliwości popełnionego czynu i do stopnia winy oskarżonego. Przed ustosunkowaniem się do argumentów podniesionych w apelacji, a tyczących przesłanek zart. 69 § 1 k.k., które w ocenie skarżącego nie zachodzą w stosunku doD. D., należy wyjaśnić, z jakiego powodu koniecznym było w pierwszej kolejności złagodzenie wymierzonej mu kary. Otóż, co wielokrotnie podkreślano w judykaturze, proces kształtowania wymiaru karu powinien odbywać się etapami. Najpierw bowiem sąd obowiązany jest ukształtować karę w taki sposób, by odpowiadała ona dyrektywom określonym wart. 53 § 1 i 2 k.k., nie bacząc, czy ów konkretny wymiar kary umożliwi następnie rozważania co do możliwości warunkowego zawieszenia jej wykonania. Wprawdzie w pisemnych motywach wyroku Sąd Rejonowy dyrektywy te wymienił ( k. 220 – 221) tłumacząc, że miał je na względzie przy wymiarze kary wobec obu oskarżonych, ale gdy chodzi oD. D.w żaden sposób ich nie konkretyzował. Oczywiście Sąd Okręgowy dostrzega, że nakreślony przez sąd I instancji sam przebieg zajścia, powód zaatakowania pokrzywdzonego pozwalają niejako „odtworzyć” te kodeksowe dyrektywy wymiaru karu. Stąd też działanie przez oskarżonych niemal bez powodu, w miejscu łatwym do zaobserwowania przez inne osoby dowodzi rażącego lekceważenia porządku prawnego, co w powiązaniu rozmiarem i charakterem doznanych przez pokrzywdzonego obrażeń ciała świadczy o znacznym stopniu szkodliwości społecznej. Rzecz jednak w tym, że te okoliczności w równym stopniu dotyczyły obu oskarżonych i nie dawały podstaw do tak znacznego różnicowania wobec nich rozstrzygnięć o karze. Gdyby bowiem chodzi oD. T.Sąd Rejonowy orzekł karę rodzajowo łagodniejszą ( ograniczenia wolności) i w znacznie mniejszym rozmiarze. Z kolei wobecD. D.orzeczono nie tylko karę najsurowszego rodzaju –karę pozbawienia wolności, ale także ponad dwukrotnie wyższą – bo karę 2 lat. Sąd odwoławczy zauważa, że przepisart. 53 § 2 k.k.nakazuje uwzględniać przy sądowym wymiarze kary równieżwłaściwości i warunki osobiste sprawcy, sposób życia przed popełnieniem przestępstwa i zachowanie się po jego popełnieniu.Jako, że jest to tylko jedna z ustawowych dyrektyw branych pod uwagę przez sąd orzekający, nie może w tak znacznym stopniu jak w niniejszej sprawie, różnicować obu sprawców. Ani bowiem ich motywacja ani sposób działania nie dawały podstaw do takiej rozbieżności orzeczonych kar. Stąd też karę tę należało zmienić poprzez jej złagodzenie do roku pozbawienia wolności.
Na uwzględnienie zasługiwał natomiast także wniosek skarżącego o orzeczenie kary o charakterze bezwzględnym, to jest odstąpienie od warunkowego zawieszenia jej wykonania. Słusznie bowiem zwrócił on uwagę na uprzednią wielokrotną karalnośćD. D., co przy uwzględnieniu jego młodego wieku przekreśla istnienie pozytywnej prognozy, o jakiej mowa wart. 69 § 1 k.k.Na szczególne zaakcentowanie zasługuje fakt, że obecnie przypisanego mu występku oskarżony dopuścił się zaledwie kilka dni po uprawomocnieniu się wyroku zapadłego w sprawie II K 745/13, którym Sąd Rejonowy w Otwocku za przestępstwo zart. 13 § 1 k.k.w zw. zart. 281 k.k.wymierzył mu karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania. Już choćby ta okoliczność, oceniona prawidłowo przez sąd I instancji, przekreślać powinna możliwość zastosowania wobec oskarżonego dobrodziejstwa warunkowego zawieszenia wykonania kary. Z uwagi na powyższe, Sąd Odwoławczy zmienił zaskarżony wyrok w sposób opisany w części dyspozytywnej, gdyż tylko tak ukształtowana kara uzmysłowi oskarżonemu obowiązek respektowania obowiązujących norm prawnych, przestrzegania orzeczeń sądowych, a także ugruntuje przekonanie o nieopłacalności popełniania przestępstw.
Zmianie podlegać także musiało rozstrzygnięcie o rekompensacie finansowej na rzecz pokrzywdzonego. Choć bowiem faktycznie powinien on uzyskać od oskarżonego kwotę 1.000 złotych, to suma ta nie stanowi nawiązki orzeczonej przez Sąd Rejonowy na podstawieart. 46 § 2 k.k., lecz zadośćuczynienie za doznaną krzywdę. Sąd I instancji w uzasadnieniu wyroku zaznaczył, że „nawiązki” zasądzone od obu oskarżonych mają pokrzywdzonemu zrekompensowaćdoznaną krzywdę. Przypomnieć trzeba, że z\godnie zart. 46 § 2 k.k.orzeczenie nawiązki jest możliwe wówczas, gdyorzeczenie obowiązku określonego w § 1 jest znacznie utrudnione. Wobec treści paragrafu 1 tegoż przepisu nie powinno więc budzić wątpliwości, że nawiązka zastąpić może tylko obowiązek naprawienia szkody, który ustawodawca wyraźnie odróżnia od zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Dokonana w tym zakresie zmiana polegająca także na uzupełnieniu podstawy prawnej rozstrzygnięcia nie prowadziła w istocie do pogorszenia sytuacji procesowejD. D..
Kształtując natomiast swe orzeczenie o kosztach, Sąd Okręgowy, mając na uwadze sytuację materialną oskarżonego, zwolniłD. D.od obowiązku zwrotu Skarbowi Państwa kosztów postępowania odwoławczego.
Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy orzekł jak na wstępie. | ```yaml
court_name: Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie
date: '2018-02-20'
department_name: VI Wydział Karny Odwoławczy
judges:
- Beata Tymoszów
legal_bases:
- art. 70 § 1 pkt 1 k.k.
- art. 423 § 1 a k.p.k.
recorder: protokolant sądowy stażysta Paulina Sobota
signature: VI Ka 1296/17
``` |
151020050001006_II_K_000700_2018_Uz_2019-04-03_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt II K 700/18
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 3 kwietnia 2019 r.
Sąd Rejonowy w Chojnicach w II Wydziale Karnym w składzie:
Przewodniczący: SSR Dawid Nosewicz
Protokolant: sekr. sąd. Sylwia Gruszczyńska
przy udziale Prokuratora Prokuratury Rejonowej w ChojnicachM. R.
po rozpoznaniu w dniu 20 marca 2019 r.
sprawyA. C.(C.)
synaH.iT. z domu K.,urodzonego (...)wC.
oskarżonego o to, że:
1
w dniu 1 grudnia 2013 r. wC., przyul. (...), działając wspólnie i w porozumieniu zT. W. (1),R. M. (1)iP. D. (1), dokonał kradzieży samochodu markiV. (...)onr rej. (...)wartości 10000 złotych w ten sposób, żeT. W. (1), jako były właściciel samochoduV. (...)onr rej. (...)zbyłR. M. (1)kluczyk od tego pojazdu w celu jego kradzieży, po czymR. M. (1)informacje o miejscu parkowania samochodu wraz z kluczykiem przekazałP. D. (1), który następnie wspólnie zA. C.dokonał jego zaboru, działając na szkodęS. D. (1),
tj. o czyn zart. 279 § 1 kk
2
w nocy 18/19 stycznia 2014 r. wC., na terenie ogródków działkowych przyul. (...), działając wspólnie i w porozumieniu zP. D. (1), dokonał kradzieży zaparkowanego pod wiatą garażową na tereniedziałki nr (...)samochodu markiF. (...)onr rej. (...)wartości 10000 złotych wraz z dowodem rejestracyjnym serii(...), dowodem opłaty ubezpieczenia OC oraz kluczami do zamków domu, wykorzystując pozostawienie kluczyka do stacyjki zapłonowej wewnątrz pojazdu, działając na szkodęA. K. (1)iA. K. (2),
tj. o czyn zart. 278 § 1 kkw zb. zart. 276 kkw zw. zart. 11 § 2 kk
3
w dniu 17 lutego 2014 r. wG., przyul. (...), działając wspólnie i w porozumieniu zR. M. (1)iP. D. (1), dokonał kradzieży samochodu markiB. (...)onr rej. (...)z zawartością różnego typu dokumentów, odzieży i przedmiotów w ten sposób, że po wyłamaniu zamka w drzwiach od strony kierowcy i po podłączeniu posiadanych urządzeń elektronicznych, ominął zabezpieczenie fabryczne i uruchomił pojazd, po czym dokonał jego zaboru, powodując straty w wysokości 60000 złotych na szkodęL. L. (1)i 2030 złotych na szkodęD. L.tytułem znajdujących się wewnątrz samochodu przedmiotów,
tj. o czyn zart. 279 § 1 kk
4
w dniu 16 marca 2014 r. w miejscowościC., przyul. (...), powiatC., działając wspólnie i w porozumieniu zP. D. (1), dokonał kradzieży samochodu markiR. (...)onr rej. (...)wartości 5000 złotych w ten sposób, że wykorzystując pozostawienie pojazdu w stanie otwartym z kluczykiem zapłonowym wewnątrz, dokonał jego zaboru wraz ze znajdującą się wewnątrz odzieżą używaną wartości 1000 złotych, działając na szkodęA.iW. T.,
tj. o czyn zart. 278 § 1 kk
przy zastosowaniuart. 4 § 1 kk
I
uznaje oskarżonegoA. C.za winnego popełnienia zarzucanego mu aktem oskarżenia czynu zabronionego, opisanego w punkcie 1 części wstępnej wyroku, tj. występku zart. 279 § 1 kki za to, na mocyart. 279 § 1 kk, skazuje go na karę roku pozbawienia wolności,
II
na mocyart. 33 § 2 kkwymierza oskarżonemuA. C.karę 50 (pięćdziesięciu) stawek dziennych grzywny, ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 30 (trzydzieści) złotych,
III
na mocyart. 46 § 1 kkorzeka wobec oskarżonegoA. C.obowiązek naprawienia szkody poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonegoS. D. (1)kwoty(...),00 (dziesięć tysięcy 00/100) złotych,
IV
uznaje oskarżonegoA. C.za winnego popełnienia zarzucanego mu aktem oskarżenia czynu zabronionego, opisanego w punkcie 2 części wstępnej wyroku, tj. występku zart. 278 § 1 kkiart. 276 kkw zw. zart. 11 § 2 kki za to, na mocyart. 278 § 1 kkprzy zast.art. 11 § 3 kk, skazuje go na karę 3 (trzech) miesięcy pozbawienia wolności,
V
na mocyart. 33 § 2 kkwymierza oskarżonemuA. C.karę 50 (pięćdziesięciu) stawek dziennych grzywny, ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 30 (trzydzieści) złotych,
VI
na mocyart. 46 § 1 kkorzeka wobec oskarżonegoA. C.obowiązek częściowego naprawienia szkody poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonychA. K. (2)iA. K. (1)solidarnie kwoty 5000,00 (pięć tysięcy 00/100) złotych,
VII
uznaje oskarżonegoA. C.za winnego popełnienia zarzucanego mu aktem oskarżenia czynu zabronionego, opisanego w punkcie 3 części wstępnej wyroku, tj. występku zart. 279 § 1 kki za to, na mocyart. 279 § 1 kk, skazuję go na karę roku pozbawienia wolności,
VIII
na mocyart. 33 § 2 kkwymierza oskarżonemuA. C.karę 100 (stu) stawek dziennych grzywny, ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 30 (trzydzieści) złotych,
IX
na mocyart. 46 § 1 kkorzeka wobec oskarżonegoA. C.obowiązek częściowego naprawienia szkody poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonychL. L. (1)iD. L.solidarnie kwoty(...),00 (dwadzieścia tysięcy 00/100) złotych,
X
uznaje oskarżonegoA. C.za winnego popełnienia zarzucanego mu aktem oskarżenia czynu zabronionego, opisanego w punkcie 4 części wstępnej wyroku, tj. występku zart. 278 § 1 kki za to, na mocyart. 278 § 1 kk, skazuje go na karę 3 (trzech) miesięcy pozbawienia wolności,
XI
na mocyart. 33 § 2 kkwymierza oskarżonemuA. C.karę 20 (dwadzieścia) stawek dziennych grzywny, ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 30 (trzydzieści) złotych,
XII
na mocyart. 46 § 1 kkorzeka wobec oskarżonegoA. C.obowiązek naprawienia szkody poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonychA. T. (1)iW. T.solidarnie kwoty 6000,00 (sześć tysięcy 00/100) złotych,
XIII
na mocyart. 85 kkiart. 86 § 1 i 2 kkłączy orzeczone wobec oskarżonegoA. C.kary pozbawienia wolności i jako karę łączną wymierza mu karę roku i 6 (sześciu) miesięcy pozbawiania wolności,
XIV
na mocyart. 85 kkiart. 86 § 1 i 2 kkłączy orzeczone wobec oskarżonegoA. C.kary grzywny i jako karę łączną wymierza mu karę 100 (stu) stawek dziennych grzywny, ustalając wysokość jednej stawki dziennie na kwotę 30 (trzydzieści) złotych,
XV
na mocyart. 69 § 1 i 2 kkorazart. 70 § 1 pkt 1 kkwykonanie orzeczonej wobec oskarżonegoA. C.łącznej kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesza na okres 3 (trzech) lat próby,
XVI
na mocyart. 72 § 1 pkt 1 kkzobowiązuje oskarżonegoA. C.do informowania Sądu o przebiegu okresu próby,
XVII
zasądza od oskarżonegoA. C.na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe w kwocie 970,00 (dziewięćset siedemdziesiąt 00/100) złotych, w tym tytułem opłaty 900,00 (dziewięćset 00/100) złotych.
Sygn. akt II K 700/18
UZASADNIENIE
Sąd ustalił następujący stan faktyczny:
T. W. (1)nabył na terenie Niemiec samochód markiV. (...). Pojazd ten sprowadził do Polski, naprawił i zarejestrował. Otrzymał wówczas tablice rejestracyjne o wyróżniku(...). NastępnieT. W. (1)sprzedał ten samochódS. D. (1)za kwotę 10000 złotych. W chwili zawierania umowyT. W. (1)przekazał kupującemu tylko jeden kluczyk od pojazdu informując, że drugi przekaże mu w późniejszym okresie. W nieustalonym czasie dorobił kolejny kluczyk od pojazdu, który zachował dla siebie. Drugi kluczyk przekazał natomiastS. D. (1).
W nieustalonym dniuT. W. (1)spotkał się ze swoim znajomymR. M. (1). Zaproponował mu sprzedaż kluczyka do samochodu markiV. (...)onr rej. (...).R. M. (1)zgodził się i zakupił kluczyk za kwotę 1500,00 złotych.T. W. (1)wskazał też, gdzie stał zapakowany pojazd. Informacje teR. M. (1)przekazałP. D. (1), który wraz zA. C.w dniu 1 grudnia 2013 r. za pomocą oryginalnego klucza dokonali kradzieży pojazdu zulicy (...)wC.. Samochodem udali się w okoliceC., gdzie został on rozebrany na części, które następnie sprzedano. Silnik pojazdu nabyłM. G. (1).
(dowód: wyjaśnienia świadkówR. M.k. 37, 49, 118- 119, 236,M. G.k. 224, zeznania świadkaS. D.k. 172- 173v., 265v.- 266, 270v.,P. D.k. 270v., częściowo wyjaśnienia świadkaT. W.k. 246, tablica poglądowa k. 53)
P. D. (1)iA. C.poszukiwali na terenieC.pojazdów, które posiadały nawigację iradio (...). W nocy 18/19 stycznia 2014 r. przypadkowo zauważyli stojący na terenie ogródków działkowych przyul. (...), pod wiatągarażową działki nr (...), samochód markiF. (...)onr rej. (...), wartości 10000 złotych, należący doA. K. (1)iA. K. (2). W stacyjce tego pojazdu znajdowały się kluczyki. Nadto w pojeździe znajdowały się dokumenty w postaci dowodu rejestracyjnego serii(...), dowodu opłaty ubezpieczenia OC oraz klucze do domu.P. D. (1)iA. C.zabrali ten pojazd i pojechali do miejscowościM., gdzie pozostawili go naposesji nr (...). Następnie pojazd ten zakupiłA. F.za kwotę 3000 złotych.
(dowód: wyjaśnienia świadkaR. M.k. 11, 49, zeznania świadkaA. K.k. 129- 130, tablica poglądowa k. 53,F.k. 134- 136, decyzja k. 137,K.k. 138, polisa k. 139- 140, karta pojazdu k. 141, protokół zatrzymania rzeczy k. 142- 144, protokół oględzin k. 145- 155)
W dniu 17 lutego 2014 r.R. M. (1),A. C.iP. D. (1)pojechali doG.z zamiarem dokonania kradzieży samochodu markiB.. Przyul. (...)zauważyli taki pojazd markiB. (...)onr rej. (...)o wartości 60000,00 złotych, należący doL. L. (1)iD. L.. W pojeździe znajdowały się różne przedmioty należące doD. L.o wartości 2030,00 złotych.
A. C.czekał w swoim samochodzie w okolicach miejscowościK., aP. D. (1)iR. M. (1)udali się na posesję, na której znajdował się samochód markiB..P. D. (1)przeskoczył przez płot posesji, aR. M. (1)obserwował okolicę.P. D. (1)wyłamał zamek w drzwiach pojazdu i podłączył urządzenie do uruchomienia samochodu, omijające zabezpieczenia fabryczne. NastępnieP. D. (1)iR. M. (1)udali się do samochoduA. C., skąd przynieśli narzędzia, za pomocą których rozkręcili bramę wjazdową na posesję.R. M. (1)wsiadł do samochoduB., gdzie zdjął osłonę skrzyni biegów i włączył tryb awaryjny w pojeździe. Następnie wraz zP. D. (1)wypchnęli pojazd z terenu posesji.P. D. (1)uruchomił go i odjechał doR.. NatomiastR. M. (1)jechał za nim wraz zA. C.. WR.pojazd został ukryty w garażuD. W., gdzie rozebrano go na części.
(dowód: wyjaśnienia świadkówR. M.k. 43, 49,W. Z.k. 232, zeznania świadków:L. L.k. 57- 57v., 65v.- 66, D.K.-L.k. 74v., tablica poglądowa k. 53, protokół oględzin k. 61, szkic k. 62, kserokopia dowodu rejestracyjnego k. 67- 68, kserokopia karty pojazdu k. 69, fotografia kluczyka k. 70, protokół zatrzymania rzeczy k. 71- 73)
W nocy 16 marca 2014 r.P. D. (1)iA. C.udali się do miejscowościC., gdzie przyul. (...), stał zaparkowany samochód markiR. (...)onr rej. (...)o wartości 5000 złotych, należący doA. T. (1)iW. T.. W stacyjce tego pojazdu znajdowały się kluczyki. Nadto w pojeździe znajdowała się odzież używana o wartości 1000,00 złotych. Mężczyźni zabrali ten pojazd i pojechali do miejscowościK.. TamP. D. (1)wraz ze swoimi znajomymiA. M.iD. W.rozebrali samochód na części, które sprzedali mężczyźnie o imieniuM., zamieszkałemu wM..
(dowód: wyjaśnienia świadkaR. M.k. 11- 12, 49, zeznania świadkaA. T.k. 17- 18, protokół oględzin k. 20, kserokopia dowodu rejestracyjnego k. 26, tablica poglądowa k. 53)
A. C.nie był dotychczas karany sądownie.
(dowód: karta karna k. 257)
OskarżonyA. C.przesłuchiwany po raz pierwszy w postępowaniu przygotowawczym nie przyznał się do popełnienia zarzucanych u czynów. Wyjaśnił, że zna tylkoP. D. (1). Spotkał się z nim kilka razy przypadkowo. Nie jeździł z nim doG.,C., czyC.. Posiadał samochód markiV. (...)(k. 260- 261).
Przesłuchiwany po raz kolejny przyznał się do popełnienia zarzucanych mu czynów i potwierdził stan faktyczny opisany w zarzutach (k. 295- 296).
Na rozprawie głównej przyznał się do popełnienia zarzucanych mu czynów. Wyjaśnił, że było tak, jak w zarzutach (k. 375- 375v.).
Sąd zważył, co następuje:
Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy kategorycznie wskazywał, że oskarżonyA. C.dopuścił się popełnienia zarzucanych mu czynów, działając z zamiarem bezpośrednim oraz w sposób zawiniony.
W ocenie Sądu na wiarę zasługiwały przede wszystkim wyjaśnienia składane przez świadkaR. M. (1), który dokładnie, ze szczegółami opisał okoliczności popełnienia czynów zabronionych, ze wskazaniem dokładnie miejsca ich popełnienia, czasu oraz osób, które brały udział w dokonaniu tych czynów. Wyjaśnienia te były logiczne, spójne i konsekwentne, nie zawierały luk, ani wewnętrznych sprzeczności. Podkreślić przy tym trzeba, że oskarżonyR. M. (1)nie miał żadnego interesu w tym, aby składać wyjaśnienia określonej treści, czy też wyjaśniać na niekorzyść oskarżonegoA. C.. Składając bowiem określone wyjaśnienia obciążał przede wszystkim siebie. Jednocześnie nie sposób nie zauważyć, że w każdym z omawianych przypadków wyjaśnienia te były zgodne z zeznaniami pokrzywdzonych. Dlatego też Sąd nie znalazł żadnych podstaw, aby poddać je w wątpliwość.
Na wiarę zasługiwały również zeznania świadków:S. D. (1),A. K. (1),L. L. (1),D. L.orazA. T. (1), którzy opisali okoliczności, w jakich ujawnili popełnienie na ich szkodę czynów zabronionych. Zeznania te były logiczne, spójne i konsekwentne. Jednocześnie nie pozostawały w sprzeczności z wyjaśnieniamiR. M. (1). W tej sytuacji Sąd również nie znalazł podstaw, aby poddać je w wątpliwość.
Jako wiarygodne Sąd ocenił też zeznania świadkaP. D. (3), który wskazał okoliczności przekazywania przezT. W. (1)kluczyków od samochodu markiV. (...)nabywcy, tj.S. D. (1). Zeznania te były całkowicie zgodne z zeznaniamiS. D. (1), a więc dał im w pełni wiarę.
Na wiarę zasługiwały też zeznania świadkówM. G. (1)orazW. Z. (2)w takim zakresie, w jakim przyznali się oni do nabycia części samochodowych pochodzących z czynów zabronionych. Ponownie zauważyć trzeba, że ich relacje nie pozostawały w sprzeczności z wyjaśnieniamiR. M. (1).
Również wyjaśnienia oskarżonegoA. C.zasługiwały na wiarę o tyle, o ile były zgodne z ustalonym w sprawie stanem faktycznym. Nie sposób nie zauważyć, że oskarżony ostatecznie w całości przyznał się do popełnienia zarzucanych mu czynów zabronionych i wskazał, że doszło do nich w sposób opisany w zarzutach. Nie miał przy tym żadnych powodów, aby przyznawać się do czynów, których nie popełnił.
Sąd nie znalazł podstaw, aby zakwestionować wiarygodność zgromadzonych w aktach sprawy dokumentów.
Jedynie częściowo wiarygodne były natomiast wyjaśnienia świadkaT. W. (1), tj. jedynie w takim zakresie, w jakim przyznał, że był właścicielem samochodu markiV. (...). Natomiast w pozostałej części wyjaśnienia te wiązały się z obawą przed ewentualna odpowiedzialnością karną. Również wyjaśnienia świadkówD. Z.,D. K.,D. W.iA. F., w których nie przyznawali się do popełnienia zarzucanych im czynów, wynikały jedynie z obawy przed odpowiedzialnością karną, a w świetle dowodów opisanych powyżej, nie zasługiwały na wiarę.
Nie zasługiwały również na wiarę zeznania świadkaS. B., który jako krewnyT. W. (1)mógł mieć interes w tym, aby nie obciążać go swoimi relacjami.
Zeznania świadkaT. C.nie wniosły do sprawy żadnych istotnych okoliczności.
Sąd nie stwierdził w sprawie żadnych okoliczności wyłączających winę oskarżonegoA. C.. Nie miał również żadnych wątpliwości, ze oskarżony dopuścił się popełnienia zarzucanych mu czynów zabronionych, działając z zamiarem bezpośrednim, na co wskazywały okoliczności przedmiotowo- podmiotowe tych czynów.
Mając na uwadze powyższe Sąd nie miał żadnych wątpliwości, że oskarżonyA. C.zachowaniem swoim wyczerpał znamiona przestępstw:
5
zart. 279 § 1 kkw ten sposób, że w dniu 1 grudnia 2013 r. wC., przyul. (...), działając wspólnie i w porozumieniu zT. W. (1),R. M. (1)iP. D. (1), dokonał kradzieży samochodu markiV. (...)onr rej. (...)wartości 10000 złotych w ten sposób, żeT. W. (1), jako były właściciel samochoduV. (...)onr rej. (...)zbyłR. M. (1)kluczyk od tego pojazdu w celu jego kradzieży, po czymR. M. (1)informacje o miejscu parkowania samochodu wraz z kluczykiem przekazałP. D. (1), który następnie wspólnie zA. C.dokonał jego zaboru, działając na szkodęS. D. (1);
6
zart. 278 § 1 kkw zb. zart. 276 kkw zw. zart. 11 § 2 kkw ten sposób, że w nocy 18/19 stycznia 2014 r. wC., na terenie ogródków działkowych przyul. (...), działając wspólnie i w porozumieniu zP. D. (1), dokonał kradzieży zaparkowanego pod wiatą garażową na tereniedziałki nr (...)samochodu markiF. (...)onr rej. (...)wartości 10000 złotych wraz z dowodem rejestracyjnym serii(...), dowodem opłaty ubezpieczenia OC oraz kluczami do zamków domu, wykorzystując pozostawienie kluczyka do stacyjki zapłonowej wewnątrz pojazdu, działając na szkodęA. K. (1)iA. K. (2);
7
zart. 279 § 1 kkw ten sposób, że w dniu 17 lutego 2014 r. wG., przyul. (...), działając wspólnie i w porozumieniu zR. M. (1)iP. D. (1), dokonał kradzieży samochodu markiB. (...)onr rej. (...)z zawartością różnego typu dokumentów, odzieży i przedmiotów w ten sposób, że po wyłamaniu zamka w drzwiach od strony kierowcy i po podłączeniu posiadanych urządzeń elektronicznych, ominął zabezpieczenie fabryczne i uruchomił pojazd, po czym dokonał jego zaboru, powodując straty w wysokości 60000 złotych na szkodęL. L. (1)i 2030 złotych na szkodęD. L.tytułem znajdujących się wewnątrz samochodu przedmiotów;
8
zart. 278 § 1 kkw ten sposób, że w dniu 16 marca 2014 r. w miejscowościC., przyul. (...), powiatC., działając wspólnie i w porozumieniu zP. D. (1), dokonał kradzieży samochodu markiR. (...)onr rej. (...)wartości 5000 złotych w ten sposób, że wykorzystując pozostawienie pojazdu w stanie otwartym z kluczykiem zapłonowym wewnątrz, dokonał jego zaboru wraz ze znajdującą się wewnątrz odzieżą używaną wartości 1000 złotych, działając na szkodęA.iW. T..
Kwalifikacja prawna czynów zarzucanych oskarżonemu nie budziła żadnych wątpliwości.
Przystępując do wymiaru kary Sąd miał na względzie dyrektywy wskazane wart. 53 kk. Jednocześnie przy orzekaniu o odpowiedzialności karnej oskarżonego zastosował zasadę wyrażoną wart. 4 § 1 kk, albowiem przepisy obowiązujące w czasie popełnienia przez oskarżonego przypisanych mu czynów, były względniejsze dla sprawcy.
Czyny oskarżonego cechuje wysoki stopień społecznej szkodliwości. Wymierzone kary były współmierne do stopnia społecznej szkodliwości i stopnia zawinienia oskarżonego. Oceniając stopień społecznej szkodliwości Sąd miał na uwadze, iż oskarżony zachowaniem swoim godził w mienie pokrzywdzonych, w bezpieczeństwo majątku, które podlega szczególnej ochronie prawnej. Dodatkowo usuwając dokumenty oskarżony godził w pewność obrotu gospodarczego.
Wymierzone kary uwzględniały okoliczności łagodzące i obciążające oskarżonego.
Na korzyść oskarżonego przemawiał fakt, że przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu, wyraził żal i skruchę. Nie był też dotychczas karany sądownie.
Z drugiej jednak strony Sąd miał na uwadze znaczna wartość wyrządzonej szkody.
Mając powyższe na uwadze Sąd skazał oskarżonegoA. C.:
- za czyn opisany w punkcie 1 części wstępnej wyroku, na mocyart. 279 § 1 kk, na karę roku pozbawienia wolności,
- za czyn opisany w punkcie 2 części wstępnej wyroku, na mocyart. 278 § 1 kkprzy zast.art. 11 § 3 kk, na karę 3 (trzech) miesięcy pozbawienia wolności,
- za czyn opisany w punkcie 3 części wstępnej wyroku, na mocyart. 279 § 1 kk, na karę roku pozbawienia wolności,
- za czyn opisany w punkcie 4 części wstępnej wyroku, na mocyart. 278 § 1 kk, na karę 3 (trzech) miesięcy pozbawienia wolności.
W przekonaniu Sądu jedynie kary pozbawienia wolności były adekwatne do stopnia społecznej szkodliwości czynów popełnionych przez oskarżonego i stopnia jego zawinienia, a jako taka osiągną pokładane w nich cele w zakresie oddziaływania społecznego oraz wpłyną wychowawczo i zapobiegawczo na przyszłość wobec oskarżonego, mimo wymierzenia ich w dolnych granicach ustawowego zagrożenia. W ocenie Sądu, z uwagi na charakter popełnionych przez oskarżonego czynów, sposób działania, nasilenie złej woli, należało podjąć zdecydowane działania w celu zapobieżenia podobnym sytuacjom w przyszłości. Sąd uznał, iż brak jest podstaw do łagodniejszego potraktowania oskarżonego, albowiem łagodne potraktowanie oskarżonego mogłoby zostać przez niego odebrane jako wyraz pobłażliwości Sądu, czy wręcz akceptacji dla podobnych zachowań, dla których nie może być żadnego usprawiedliwienia.
Jednocześnie, mając na uwadze fakt, że przestępstwa, jakich dopuścił się oskarżony, zostały popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, Sąd na podstawieart. 33 § 3 kk, wymierzył oskarżonemu za czyny opisane w punktach 1- 4 części wstępnej wyroku odpowiednio:
- karę 50 (pięćdziesięciu) stawek dziennych grzywny, ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 30 (trzydzieści) złotych,
- karę 50 (pięćdziesięciu) stawek dziennych grzywny, ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 30 (trzydzieści) złotych,
- karę 100 (stu) stawek dziennych grzywny, ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 30 (trzydzieści) złotych,
- karę 20 (dwadzieścia) stawek dziennych grzywny, ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 30 (trzydzieści) złotych.
Również wymierzone kary grzywny był adekwatne do stopnia zawinienia oskarżonego oraz stopnia społecznej szkodliwości. Ustalając wysokość stawki dziennej Sąd miał natomiast na uwadze fakt, żeA. C.pracuje, osiąga stałe i wysokie dochody, nie ma tez nikogo na utrzymaniu.
W punktach XIII i XIV wyroku Sąd:
- na mocyart. 85 kkiart. 86 § 1 i 2 kkpołączył orzeczone wobec oskarżonegoA. C.kary pozbawienia wolności i jako karę łączną wymierzył mu karę roku i 6 (sześciu) miesięcy pozbawiania wolności;
- na mocyart. 85 kkiart. 86 § 1 i 2 kkpołączył orzeczone wobec oskarżonegoA. C.kary grzywny i jako karę łączną wymierzył mu karę 100 (stu) stawek dziennych grzywny, ustalając wysokość jednej stawki dziennie na kwotę 30 (trzydzieści) złotych.
Przy wymiarze kary łącznej pozbawienia wolności Sąd zastosował zasadę częściowej absorpcji z uwagi na zbieżność czasową i przedmiotową czynów, przy jednoczesnym uwzględnieniu odmienności podmiotowej. Sąd nie znalazł przy tym podstaw, aby przy wymiarze kary łącznej zastosować zasadę całkowitej absorpcji, albowiem przesłanka prognostyczna nie pozwalała na stwierdzenie, że kara łączna w wysokości najwyższej z wymierzonych kar jednostkowych, była wystarczającą oceną zachowania się sprawcy.
Natomiast w przypadku orzeczonych kar grzywny możliwe było przyjęcie, że zastosowanie zasady całkowitej absorpcji będzie odpowiednie dla osiągniecia celów kary.
Sąd stwierdził przy tym, że dla osiągnięcia celów kary wobec oskarżonego wystarczające było na tym etapie postępowania zastosowanie środka probacyjnego w postaci warunkowego zawieszenia wykonania kary łącznej pozbawienia wolności. Dlatego też Sąd skorzystał z tego dobrodziejstwa i ustalił okres próby wobecA. C.na 3 (trzy) lata. Sąd uznał, że warunki i właściwości osobiste oskarżonego, jego dotychczasowy sposób życia, uzasadniały przekonanie, że nie popełni oni w przyszłości przestępstwa i będzie przestrzegał obowiązującego porządku prawnego. Brak ponadto podstaw do twierdzeń, że oskarżony jest tak zdemoralizowany, że cele kary zostaną osiągnięte tylko poprzez wymierzenie kary izolacyjnej zwłaszcza, że nie był on dotychczas karany sądownie. Najwłaściwszym środkiem dla osiągnięcia celów kary było więc właśnie zastosowanie środka probacyjnego, aby oskarżony udowodnił, że czyny miały charakter incydentalny, a on sam w przyszłości nie będzie naruszał obowiązującego porządku prawnego.
Jednocześnie Sąd, na podstawieart. 72 § 1 pkt 1 kk, zobowiązał oskarżonegoA. C.do informowania o przebiegu okresu próby.
Jak wskazano powyżej Sąd opierał się na przepisach obowiązujących w dacie popełnienia przez oskarżonego zarzucanych mu czynów, w tym na ówczesnym brzmieniuart. 46 § 1 kk, który nie precyzował sposbu naprawienia szkody w przypadku, gdy została wyrządzona przez więcej niż jedną osobę. Sąd miał przy na uwadze fakt, że w toku postępowania złożone zostały wnioski o naprawienie szkody wyrządzonej czynami zabronionymi, przy czym w dwóch przypadkach pokrzywdzeni domagali się naprawienia szkody w całości przez oskarżonego. Sąd w tym składzie konsekwentnie podzielał stanowisko wyrażone w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 13 grudnia 2000 r., (w sprawie I KZP 40/00, opubl. OSNKW 2001/1-2/2, Biul. SN 2000/12/11, Prok. i Pr.-wkł. 2001/2/5, Wokanda 2001/3/11, M. Prawn. 2001/5/288), w którym Sąd Najwyższy opowiedział się za możliwością orzeczenie środka karnego w postaci solidarnego zobowiązania współsprawców do naprawienia wyrządzonej przestępstwem szkody, a w realiach niniejszej sprawy Sąd taki sposób wykonania środka karnego uznał za uzasadniony. Było to tym bardziej uzasadnione, że jeden ze sprawców obecnie ukrywa się przed organami ścigania, a sprawa kolejnego nie została jeszcze zakończona. Jednocześnie podnieść należało, że w ramach orzeczonego obowiązku naprawienia szkody, w oparciu oart. 46 § 1 kk, zwrotowi podlegają także uzasadnione wydatki, poniesione po dokonaniu przestępstwa, jeśli nie zostały one już zwrócone osobie uprawnionej w innej formie, a naprawienie szkody to w szczególności wyrównanie strat, które poniósł pokrzywdzony (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 marca 2011 r., w sprawie III KK 392/10, opubl. zbór Lex nr 794161, podobnie: wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 30 czerwca 2009 r., w sprawie II AKa 83/09, opubl. KZS 2011/9/64 oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 2 września 2004 r., w sprawie II AKa 258/04, opubl. zbiór Lex nr 154970). Oznaczało to, że Sąd może nałożyć na sprawcę przestępstwa obowiązek naprawienia szkody, która formalnie nie mieści się w znamionach konkretnego typu czynu zabronionego, a zatem np. w przypadku kradzieży z włamaniem obowiązek zwrotu wartości rzeczy, z których sprawcy nie skorzystali, a które znajdowały się w pojeździe.
Mając na uwadze powyższe Sąd, na mocyart. 46 § 1 kk, orzekł wobec oskarżonegoA. C.:
- obowiązek naprawienia szkody poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonegoS. D. (1)kwoty(...),00 (dziesięć tysięcy 00/100) złotych;
- obowiązek częściowego naprawienia szkody poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonychA. K. (2)iA. K. (1)solidarnie kwoty 5000,00 (pięć tysięcy 00/100) złotych;
- obowiązek częściowego naprawienia szkody poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonychL. L. (1)iD. L.solidarnie kwoty(...),00 (dwadzieścia tysięcy 00/100) złotych;
- obowiązek naprawienia szkody poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonychA. T. (1)iW. T.solidarnie kwoty 6000,00 (sześć tysięcy 00/100) złotych.
O kosztach Sąd rozstrzygnął na podstawieart. 626 § 1 kkw zw. zart. 627 kpkorazart. 2 ust. 1 pkt 4 oraz art. 3 ust. 1 Ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnychzasądzając od oskarżonegoA. C.na rzecz Skarbu Państwa koszty w kwocie 970,00 (dziewięćset siedemdziesiąt 00/100) złotych, w tym tytułem opłaty 900,00 (dziewięćset 00/100) złotych. Oskarżony osiąga stałe i wysokie dochody, nie ma nikogo na utrzymaniu, a zatem obowiązek uiszczenia kosztów sądowych nie będzie dla niego nadmiernym obciążeniem. | ```yaml
court_name: Sąd Rejonowy w Chojnicach
date: '2019-04-03'
department_name: II Wydział Karny
judges:
- Dawid Nosewicz
legal_bases:
- art. 70 § 1 pkt 1 kk
- art. 627 kpk
- art. 2 ust. 1 pkt 4 oraz art. 3 ust. 1 Ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach
w sprawach karnych
recorder: sekr. sąd. Sylwia Gruszczyńska
signature: II K 700/18
``` |
152510150004003_VIII_C_001509_2017_Uz_2018-05-02_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt VIII C 1509/17
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 17 kwietnia 2018 roku
Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi, VIII Wydział Cywilny
w następującym składzie :
Przewodniczący : Sędzia SR Tomasz Kalsztein
Protokolant : sekr. sąd. Kamila Zientalak
po rozpoznaniu w dniu 5 kwietnia 2018 roku w Łodzi
na rozprawie
sprawy z powództwa(...) Spółki Akcyjnejz siedzibą wW.
przeciwkoB. J.
o zapłatę
1
zasądza od pozwanejB. J.na rzecz powoda(...) Spółki Akcyjnejz siedzibą wW.kwotę 818,40 zł (osiemset osiemnaście złotych czterdzieści groszy) z odsetkami:
- ustawowymi od dnia 23 lipca 2015 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty liczonymi od kwoty 68,20 zł (sześćdziesiąt osiem złotych dwadzieścia groszy);
- ustawowymi od dnia 23 sierpnia 2015 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty liczonymi od kwoty 68,20 zł (sześćdziesiąt osiem złotych dwadzieścia groszy);
- ustawowymi od dnia 23 września 2015 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty liczonymi od kwoty 68,20 zł (sześćdziesiąt osiem złotych dwadzieścia groszy);
- ustawowymi od dnia 23 października 2015 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty liczonymi od kwoty 68,20 zł (sześćdziesiąt osiem złotych dwadzieścia groszy);
- ustawowymi od dnia 23 listopada 2015 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty liczonymi od kwoty 68,20 zł (sześćdziesiąt osiem złotych dwadzieścia groszy);
- ustawowymi od dnia 23 grudnia 2015 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty liczonymi od kwoty 68,20 zł (sześćdziesiąt osiem złotych dwadzieścia groszy);
- odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 23 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty liczonymi od kwoty 68,20 zł (sześćdziesiąt osiem złotych dwadzieścia groszy);
- odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 23 lutego 2016 roku do dnia zapłaty liczonymi od kwoty 68,20 zł (sześćdziesiąt osiem złotych dwadzieścia groszy);
- odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 23 marca 2016 roku do dnia zapłaty liczonymi od kwoty 68,20 zł (sześćdziesiąt osiem złotych dwadzieścia groszy);
- odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 23 kwietnia 2016 roku do dnia zapłaty liczonymi od kwoty 68,20 zł (sześćdziesiąt osiem złotych dwadzieścia groszy);
- odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 23 maja 2016 roku do dnia zapłaty liczonymi od kwoty 68,20 zł (sześćdziesiąt osiem złotych dwadzieścia groszy);
- odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 23 czerwca 2016 roku do dnia zapłaty liczonymi od kwoty 68,20 zł (sześćdziesiąt osiem złotych dwadzieścia groszy);
2
zasądza od pozwanejB. J.na rzecz powoda(...) Spółki Akcyjnejz siedzibą wW.kwotę 317 zł (trzysta siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu w całości.
Sygn. akt VIII C 1509/17
UZASADNIENIE
W dniu 30 stycznia 2017 roku powód(...) Spółka Akcyjnaz siedzibą wW., reprezentowany przez pełnomocnika będącego radcą prawnym, wytoczył przeciwko pozwanejB. J.w elektronicznym postępowaniu upominawczym powództwo o zapłatę kwoty 818,40 zł wraz z ustawowymi odsetkami od kwot: 68,20 zł od dnia 23 lipca 2015 roku do dnia zapłaty, 68,20 zł od dnia 23 sierpnia 2015 roku do dnia zapłaty, 68,20 zł od dnia 23 września 2015 roku do dnia zapłaty, 68,20 zł od dnia 23 października 2015 roku do dnia zapłaty, 68,20 zł od dnia 23 listopada 2015 roku do dnia zapłaty, 68,20 zł od dnia 23 grudnia 2015 roku do dnia zapłaty, 68,20 zł od dnia 23 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty, 68,20 zł od dnia 23 lutego 2016 roku do dnia zapłaty, 68,20 zł od dnia 23 marca 2016 roku do dnia zapłaty, 68,20 zł od dnia 23 kwietnia 2016 roku do dnia zapłaty, 68,20 zł od dnia 23 maja 2016 roku do dnia zapłaty, 68,20 zł od dnia 23 czerwca 2016 roku do dnia zapłaty, a także wniósł o zasądzenie zwrotu kosztów sądowych w kwocie 30 zł oraz kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 180 zł.
W uzasadnieniu powód podniósł, że dochodzi zapłaty zaległych rat składki ubezpieczeniowej, z tytułu zawartej z pozwaną umowy ubezpieczenia nr(...)ipolisy nr (...).
( pozew w elektronicznym postępowaniu upominawczym k. 2-5 )
W dniu 27 kwietnia 2017 roku Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie wydał w przedmiotowej sprawie nakaz zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym, którym zasądził od pozwanej na rzecz powoda dochodzoną wierzytelność wraz z kosztami procesu.
Nakaz ten pozwana zaskarżyła sprzeciwem w całości.
Postanowieniem z dnia 20 czerwca 2017 roku Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie stwierdził skuteczne wniesienie sprzeciwu i utratę mocy nakazu zapłaty w całości oraz przekazał rozpoznanie sprawy do Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi.
( nakaz zapłaty k. 6-6v., sprzeciw k. 8, postanowienie k. 10 )
Pozwem złożonym na urzędowym formularzu powód podtrzymał żądanie pozwu wraz z uzasadnieniem jak w pozwie złożonym w elektronicznym postępowaniu upominawczym.
( pozew k. 15-16v. )
Na rozprawie w dniach 9 stycznia 2018 roku i 1 marca 2018 roku pełnomocnik powoda nie stawił się. Ustanowiony przez pozwaną niezawodowy pełnomocnik wniósł o oddalenie powództwa w całości. Oświadczył, że w sierpniu 2015 roku samochód objęty umową ubezpieczenia został sprzedany. Odnośnie samej umowy wyjaśnił, iż pozwana zawarła ją za pośrednictwem mBanku, a płatność składki została rozłożona na raty.
( protokół rozprawy k. 36-37, k. 46-47 )
W piśmie procesowym z dnia 14 marca 2018 roku pełnomocnik powoda potwierdził, iż otrzymał od pozwanej wiadomość e-mail z oświadczeniem o wypowiedzeniu umowy, zaprzeczył jednak, aby pozwana przesłała wraz z wiadomością umowę sprzedaży pojazdu, do czego była zobowiązana przepisami prawa. Na marginesie zaznaczył, że w umowie sprzedaży samochodu załączonej do akt sprawy, jako sprzedający nie została wskazana pozwana.
( pismo procesowe pełnomocnika powoda k. 52 )
Na rozprawie w dniu 5 kwietnia 2018 roku pełnomocnik powoda nie stawił się. Pełnomocnik pozwanej podtrzymał stanowisko procesowe w sprawie.
( protokół rozprawy k. 57-58 )
Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:
W dniu 15 lipca 2015 roku pozwanaB. J., jako ubezpieczający, zawarła z poprzednikiem prawnym powoda(...) Spółką Akcyjnąz siedzibą wW., umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego za szkody powstałe w związku z ruchem pojazdu markiM.onr rej. (...)na okres od dnia 22 lipca 2015 roku do dnia 21 lipca 2016 roku (polisa nr (...)) oraz umowę ubezpieczeniaA.(polisa nr (...)). Miesięczna składka za ubezpieczenie została ustalona na kwotę 57,30 zł – OC i 10,90 złA.i podlegała zapłacie do 22-go dnia miesiąca, począwszy od lipca 2015 roku. Jako właściciel pojazdu, o którym mowa wyżej, został w polisach wskazanyP. J..
( polisa k. 19, k. 20, oferta ubezpieczenia k. 21-22, okoliczności bezsporne )
W dniu 14 sierpnia 2015 rokuP. J.sprzedał samochód markiM.onr rej. (...). W wiadomości e-mail z dnia 18 sierpnia 2015 roku przesłanej ubezpieczycielowi pozwana oświadczyła, że z dniem 18 sierpnia 2015 roku wypowiadaumowę (...) nr (...)i umowę assistance nr(...)z powodu sprzedaży samochodu markiM.. Do wiadomości e-mail, o której mowa wyżej, pozwana nie załączyła umowy sprzedaży, a w treści samej wiadomości nie wskazała danych nowego posiadacza pojazdu.
W związku ze sprzedażą samochodu markiM.B. J.nie uiściła żadnej raty składki za ubezpieczenie.
( wydruk wiadomości e-mail k. 44, kserokopia umowy sprzedaży k. 45, okoliczności bezsporne )
Do dnia wyrokowania pozwana nie zapłaciła kwoty dochodzonej przedmiotowym powództwem.
( okoliczność bezsporna )
Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie znajdujących się w aktach sprawy dowodów z dokumentów, których prawidłowość i rzetelność sporządzenia nie budziła wątpliwości, nie była również kwestionowana przez strony postępowania.
Sąd Rejonowy zważył, co następuje:
Powództwo było zasadne w całości.
W sprawie znajdują zastosowanie przepisy Księgi pierwszej – części ogólnejKodeksu cywilnego, przepisy Księgi trzeciej dotyczące umowy ubezpieczenia oraz przepisyustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, zwanej dalej ustawą.
Zgodnie z treścią przepisuart. 805 § 1 k.c., przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Ubezpieczający może zawrzeć umowę ubezpieczenia na cudzy rachunek. W takim przypadku roszczenie o zapłatę składki przysługuje ubezpieczycielowi wyłącznie przeciwko ubezpieczającemu (art. 808 § 1 i § 2 k.c.). Ubezpieczyciel zobowiązany jest potwierdzić zawarcie umowy dokumentem ubezpieczenia (art. 809 § 1 k.c.).
Stosownie zaś do treściart. 23 ust. 1 i art. 26 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, posiadacz pojazdu mechanicznego jest obowiązany zawrzeć umowę obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem posiadanego przez niego pojazdu. Umowę ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych zawiera się (co do zasady) na okres 12 miesięcy.
Jednocześnie w myśl art. 32 ust. 1 ustawy, posiadacz pojazdu mechanicznego, który przeniósł prawo własności tego pojazdu, jest obowiązany do przekazania posiadaczowi, na którego przeniesiono prawo własności pojazdu, potwierdzenia zawarcia umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych oraz do powiadomienia na piśmie zakładu ubezpieczeń, w terminie 14 dni od dnia przeniesienia prawa własności pojazdu, o fakcie przeniesienia prawa własności tego pojazdu i o danych posiadacza, na którego przeniesiono prawo własności pojazdu. Dane posiadacza, o których mowa w ust. 1, obejmują imię, nazwisko, adres zamieszkania i numer PESEL, o ile został nadany lub nazwę, siedzibę i numer REGON (art. 31 ust. 2). Posiadacz pojazdu mechanicznego, na którego przeniesiono prawo własności pojazdu ponosi odpowiedzialność wobec zakładu ubezpieczeń za zapłatę składki należnej za okres od dnia, w którym nastąpiło przeniesienie na niego prawa własności pojazdu. Posiadacz pojazdu mechanicznego, który przeniósł prawo własności tego pojazdu, ponosi solidarną odpowiedzialność z posiadaczem pojazdu, na którego przeniesiono prawo własności pojazdu, za zapłatę składki należnej zakładowi ubezpieczeń za okres od dnia przeniesienia prawa własności do dnia powiadomienia przez niego zakładu ubezpieczeń o okolicznościach, o których mowa w ust. 1 (art. 32 ust. 4).
W przedmiotowej sprawie bezspornym było, że w związku ze sprzedażą pojazdu markiM.i utratą posiadania tego pojazdu przezP. J., na nabywcę przeszły prawa i obowiązki poprzedniego posiadacza wynikające z umowy ubezpieczenia zawartej przez strony. Strony były również zgodne co do tego, iż po sprzedaży pojazdu pozwana w wiadomości e-mail z dnia 18 sierpnia 2015 roku złożyła poprzednikowi prawnemu powoda oświadczenie o wypowiedzeniupolis nr (...)oraz poinformowała o fakcie sprzedaży pojazdu, a zatem wypełniła jeden z obowiązków przewidzianych art. 32 ust. 1 ustawy. W sprawie nie zostało jednak wykazane, aby pozwana powiadomiła także ubezpieczyciela o danych posiadacza, na którego zostało przeniesione prawo własności pojazdu markiM.. Godzi się w tym miejscu przypomnieć, że w myśl przepisuart. 6 k.c., ciężar udowodnienia twierdzenia faktycznego spoczywa na tej stronie, która z tego twierdzenia wywodzi skutki prawne. Reguła ta znajduje również swój procesowy odpowiednik w treściart. 232 k.p.c., w świetle którego to strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, zadaniem sądu nie jest zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie, ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (por. wyrok SN z dnia 17 grudnia 1996 roku, I CKU 45/96, OSNC 1997/ 6-7/76). Podkreślić jednak należy, że dowodzenie własnych twierdzeń nie jest obowiązkiem strony ani materialnoprawnym, ani procesowym, a tylko spoczywającym na niej ciężarem procesowym i w konsekwencji sąd nie może nakazać, czy zobowiązać do przeprowadzenia dowodu i tylko od woli strony zależy, jakie dowody sąd będzie prowadził. Jeżeli strona uważa, że do udowodnienia jej twierdzeń wystarczy określony dowód i dlatego nie przytacza innych dowodów, to jej błąd nie jest usprawiedliwiony, sama ponosi winę niezgłoszenia dalszych dowodów i nie może zarzucać nieuzasadnionego uniemożliwienia wykazania jej praw. W niniejszej sprawie to zatem pozwana winna wykazać ponad wszelką wątpliwość, że wraz z informacją o sprzedaży pojazdu przekazała powodowi również pozostałe dane, o których mowa w art. 32 ust. 1 ustawy. Zaoferowany przez pozwaną materiał dowodowy nie daje podstaw do wniosku, iż powyższej powinności pozwana zdołała sprostać. O czym była już mowa, w treści samej wiadomości e-mail dane nabywcy pojazdu markiM.nie zostały oznaczone, w wydruku z przedmiotowej wiadomości brak jest również adnotacji, aby została ona przesłana wraz z załącznikiem w postaci umowy sprzedaży, a powód zaprzeczył, aby taki załącznik otrzymał. Wskazać wreszcie należy, iż pozwana w toku procesu nie podnosiła, aby przekazała ubezpieczycielowi dane nabywcy pojazdu. W konsekwencji uznać należy, żeB. J.nie dochowała obowiązków przewidzianych w art. 32 ust. 1 ustawy, co implikuje konstatację, iż była ona solidarnie odpowiedzialna wraz z nabywcą pojazdu za zapłatę składki należnej ubezpieczycielowi.
Mając powyższe na uwadze, jak również uwzględniając okoliczność, iż wysokość składki za ubezpieczenie oraz data wymagalności poszczególnych rat składki, nie były kwestionowane przez pozwaną, a także fakt, iż z tytułu przedmiotowych polis pozwana nie uiściła żadnej raty (pozwana nie przedstawiła dowodu dokumentującego uiszczenie pierwszej raty składki za ubezpieczenie – jej pobrania przez bank, zapłata tej raty nie została również odnotowana w treści polis), Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 818,40 zł z odsetkami:
- ustawowymi od dnia 23 lipca 2015 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty liczonymi od kwoty 68,20 zł,
- ustawowymi od dnia 23 sierpnia 2015 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty liczonymi od kwoty 68,20 zł,
- ustawowymi od dnia 23 września 2015 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty liczonymi od kwoty 68,20 zł,
- ustawowymi od dnia 23 października 2015 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty liczonymi od kwoty 68,20 zł,
- ustawowymi od dnia 23 listopada 2015 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty liczonymi od kwoty 68,20 zł,
- ustawowymi od dnia 23 grudnia 2015 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty liczonymi od kwoty 68,20 zł,
- odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 23 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty liczonymi od kwoty 68,20 zł,
- odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 23 lutego 2016 roku do dnia zapłaty liczonymi od kwoty 68,20 zł,
- odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 23 marca 2016 roku do dnia zapłaty liczonymi od kwoty 68,20 zł,
- odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 23 kwietnia 2016 roku do dnia zapłaty liczonymi od kwoty 68,20 zł,
- odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 23 maja 2016 roku do dnia zapłaty liczonymi od kwoty 68,20 zł,
- odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 23 czerwca 2016 roku do dnia zapłaty liczonymi od kwoty 68,20 zł.
M.-prawną podstawę roszczenia odsetkowego powoda stanowi przepisart. 481 § 1 k.c., zgodnie z treścią którego jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Wskazany przepisart. 481 k.c.obciąża dłużnika obowiązkiem zapłaty odsetek bez względu na przyczyny uchybienia terminu płatności sumy głównej. Sam fakt opóźnienia przesądza, że wierzycielowi należą się odsetki. Dłużnik jest zobowiązany uiścić je, choćby nie dopuścił się zwłoki w rozumieniuart. 476 k.c., a zatem nawet w przypadku gdy opóźnienie jest następstwem okoliczności, za które nie ponosi odpowiedzialności i choćby wierzyciel nie doznał szkody. Odpowiedzialność dłużnika za ustawowe odsetki w terminie płatności ma zatem charakter obiektywny. Do jej powstania jedynym warunkiem niezbędnym jest powstanie opóźnienia w terminie płatności. Zgodnie z treścią§ 2 art. 481 k.c.jeżeli strony nie umówiły się co do wysokości odsetek z tytułu opóźnienia lub też wysokość ta nie wynika ze szczególnego przepisu, to wówczas wierzycielowi należą się odsetki ustawowe, a począwszy od dnia 1 stycznia 2016 roku odsetki ustawowe za opóźnienie. W niniejszej sprawie, co było niesporne, poszczególne raty składki za ubezpieczenie były wymagalne od 22-go dnia każdego miesiąca, począwszy od dnia 22 lipca 2015 roku, stąd też odsetki od poszczególnych rat, wymagalnych za okres od lipca 2015 roku do czerwca 2016 roku, Sąd zasądził od 23-go każdego z tych miesięcy.
O kosztach procesu orzeczono na podstawie przepisuart. 98 § 1 k.p.c., który stanowi, że strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw.
Powód wygrał proces w całości, a zatem należy mu się od pozwanej zwrot kosztów procesu w pełnej wysokości. Na koszty procesu poniesione przez powoda złożyły się: 30 zł tytułem opłaty sądowej od pozwu, 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa procesowego udzielonego przez powoda oraz 270 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego powoda w stawce minimalnej (§ 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych, t.j. Dz.U. 2018, poz. 265 ze zm.).
Mając powyższe na uwadze Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 317 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.
Z tych względów, orzeczono jak w sentencji. | ```yaml
court_name: Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa w Łodzi
date: '2018-04-17'
department_name: VIII Wydział Cywliny
judges:
- Tomasz Kalsztein
legal_bases:
- art. 808 § 1 i § 2 k.c.
- art. 23 ust. 1 i art. 26 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym
Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych
- art. 98 § 1 k.p.c.
recorder: sekr. sąd. Kamila Zientalak
signature: VIII C 1509/17
``` |
154510000001003_II_C_000785_2015_Uz_2017-09-22_002 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| . Sygn. akt II C 785/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 22 września 2017 roku
Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie Wydział II Cywilny
w składzie:
Przewodniczący: SSO Małgorzata Dubinowicz – Motyk
Protokolant: Wioleta Wasilewska
po rozpoznaniu w dniu 8 września 2017 roku na rozprawie
sprawy z powództwaD. S.
przeciwkoB. B.–(...) sp. z o.o.wW.
o zapłatę
I oddala powództwo;
II odstępuje od obciążania powódki kosztami procesu;
III nieuiszczone koszty sądowe przejmuje na rachunek Skarbu Państwa.
Sygn. akt II C 785/15
UZASADNIENIE
W dniu 14 lipca 2015 rokuD. S.wniosła pozew przeciwkoB. L.oraz(...) sp. z o.o.z siedzibą wW., domagając się zasądzenia od pozwanych solidarnie na swoją rzecz kwoty 150 000zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wraz z odsetkami ustawowymi od dnia doręczenia pozwanym odpisu pozwu do dnia zapłaty oraz kosztami procesu według norm przepisanych. Uzasadniając żądanie pozwu powódka wskazała, że dyżurująca w dniu 9 października 2012 roku na izbie przyjęć pozwanego szpitala lekarzB. L.nie zdiagnozowała istniejących schorzeń i nie objęła właściwą opieką szpitalną matki powódkiC. M., doprowadzając do narażenia jej na bezpośrednią utratę życia, a w dalszym efekcie - do śmierci matki powódki w dniu 10 października 2012 roku. U powódki śmierć matki wywołała ciężką traumę, którą powódka przeżywa nadal. (pozew,k. 3-7; pismo powódki z dnia 19.02.2016 r., k. 138-141)
W odpowiedzi na pozew(...) sp. z o.o.z siedzibą wW.wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Pozwany podniósł, że nie jest legitymowanym biernie, ponieważ powierzył wykonanie opieki nad pacjentami w Szpitalnym Oddziale Ratunkowym lekarzowiB. L.jako osobie trudniącej się wykonywaniem tej opieki w zakresie swojej działalności zawodowej. Zarzucił również, że podczas leczeniaC. M.w(...) sp. z o.o.nie zaszły okoliczności mogące stanowić podstawę odpowiedzialności deliktowej pozwanego za krzywdę, z której powódka wywodzi swoje roszczenie. Ponadto pozwany wskazał na brak związku przyczynowo - skutkowego pomiędzy działaniami pozwanego szpitala a zgonemC. M., jak również na zawyżenie dochodzonej przez powódkę kwoty zadośćuczynienia (k. 86-94).
PozwanaB. L.wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów postępowania. Pozwana podniosła, że powódka nie jest uprawniona do domagania się zadośćuczynienia, jako że nie została pokrzywdzona czynem niedozwolonym. Ponadto zakwestionowała istnienie związku przyczynowego pomiędzy zachowaniem (zaniechaniem) pozwanej a śmiercią matki powódki, jak również między osłabieniem kondycji psychicznej powódki po śmierci matki a problemami zawodowymi i finansowymi powódki. (k. 123-127)
Do chwili zamknięcia rozprawy strony podtrzymywały w/w stanowiska.
Sąd ustalił następujący stan faktyczny:
D. S.jest córkąC. M..C. M.od około 2005 roku leczyła się z powodu przewlekłej choroby niedokrwiennej serca i niedokrwiennego uszkodzenia mięśnia sercowego oraz zwężenia ujścia aortalnego. PonadtoC. M.miała przewlekłe zapalenie błony śluzowej żołądka, miażdżycę uogólnioną tętnic, przewlekłą chorobę nerek, a w przeszłości przeszła udar niedokrwienny móżdżku.
Matka powódki mieszkała w lokalu komunalnym przyul. (...)wL., a w lokalu obok mieszkała powódka z mężem i tróją dorosłych dzieci -W. S.,M. S.orazP. S..C. M.starała się funkcjonować w miarę samodzielnie, jednakże wymagała pomocy innych osób, np. przy przygotowaniu posiłków, zakupach, higienie osobistej, sprzątaniu, ubieraniu i w tych sprawach najczęściej pomagała jej powódka.
/dowody: zeznania świadkaH. S.e-protokół rozprawy z dnia 01.07.2016r.; zeznania świadkaW. S.e-protokół rozprawy z dnia 01.07.2016r.; zeznania świadkaM. S.e-protokół rozprawy z dnia 01.07.2016r.; zeznania powódkiD. S.e-protokół rozprawy z dnia 04.11.2016r.; dokumenty znajdujące się w aktach sprawy III K 272/13 Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie - protokół przyjęcia ustnego zawiadomienia o przestępstwie k. 1-4; karta pacjenta w kopercie na k. 50; protokół sądowo-lekarskich oględzin zwłok k. 70-75; wyniki badania histopatologicznego k. 78; protokół przesłuchania świadkaH. S.k. 56-57; opinia sądowo-lekarska k. 116-128; protokół rozprawy głównej k. 201-208, opinia sądowo-lekarska uzupełniająca k. 250-256/
W dniu 8 października 2012 roku powódka przywiozła swoją 83-letnią matkę doprzychodni (...)wL.w związku z utrzymującym się u niej od 4 dni duszącym kaszlem z odkrztuszaniem, gorączką, katarem. UC. M.stwierdzono ostre zapalenie oskrzeli, zaordynowano antybiotykB.(...)orazE., kontynuację dotychczasowych leków (D.,P.,P.,F.), a w razie pogorszenia stanu zdrowia – zgłoszenie się po skierowanie do szpitala.
/dowody: zeznania powódkiD. S.e-protokół rozprawy z dnia 04.11.2016r.; dokumenty znajdujące się w aktach sprawy III K 272/13 Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie - protokół przyjęcia ustnego zawiadomienia o przestępstwie k. 1-4; karta pacjenta w kopercie na k. 50; protokół rozprawy głównej k. 201-208/
W dniu 9 października 2012 roku około godziny 16.00 powódka zastała matkę w jej mieszkaniu w pozycji klęczącej na podłodze, skarżącą się na problemy ze snem i silny kaszel.C. M.miała również problemy ze staniem, była blada i miała sine usta. Powódka napaliła w piecu, umyła matkę. Ponieważ stanC. M.nie poprawił się, około godziny 21.10 wezwano pogotowie ratunkowe i około godziny 21.25 na miejscu pojawił się zespół ratownictwa medycznego. Po przybyciupogotowia (...)zgłaszała trudności z oddychaniem, miała zaburzoną mowę. Powódka poinformowała lekarza zespołu ratunkowego, że jej matka ma infekcję i zażywa antybiotyk, że ma zwężoną zastawkę aortalną i niewydolność serca. Lekarz stwierdziła, żeC. M.jest niewydolna oddechowo i krążeniowo, ma obrzęki podudzi, osłuchowo stwierdziła rzężenia, świsty, furczenia. Lekarz wstępnie zdiagnozowała zapalenie płuc, podała pacjentce leki doraźnie na rozszerzenie płucH.iT., a następnie zdecydowała o przewiezieniu matki powódki do szpitala./dowody: zeznania świadkaW. S.e-protokół rozprawy z dnia 01.07.2016r.; zeznania świadkaM. S.e-protokół rozprawy z dnia 01.07.2016r.; zeznania świadkaP. S.e-protokół rozprawy z dnia 21.10.2016r.; zeznania powódkiD. S.e-protokół rozprawy z dnia 04.11.2016r.; dokumenty znajdujące się w aktach sprawy III K 272/13 Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie - protokół przyjęcia ustnego zawiadomienia o przestępstwie k. 1-4; karta medycznych czynności ratunkowych k. 44; karta zlecenia wyjazdu k. 65; protokół przesłuchania świadkaH. S.k. 56-57 i protokół rozprawy głównej k. 201-208/
Karetka przewiozłaC. M.do(...)Szpitala (...)około godz. 22.00, a chwilę później do szpitala przyjechała powódka.C. M.skarżyła się na uciążliwy kaszel, a powódka dodatkowo informowała o domieszce krwi w plwocinie. Pacjentka została zbadana przez lekarza dyżurnegoB. L.. Na zlecenie pozwanej wykonano EKG, którego zapis wykazywał migotanie przedsionków, bez cech zawału serca, oraz badania laboratoryjne: morfologię i badania biochemiczne sodu, potasu, mocznika, kreatyniny i glukozy, które wykazały cechy stanu zapalnego (leukocytozę) oraz wzrost kreatyniny (1,9 mg/dl) i mocznika (92 mg/dl). Wykonano także RTG klatki piersiowej w pozycji leżącej, skonsultowane z radiologiem, który w opisie stwierdził serce powiększone w całości i niewielki zastój w płucach, wskazując, że obraz może odpowiadać zapaleniu oskrzeli. Nie wykonano natomiast badań CRP, troponin, gazometrii. PozwanaB. L.nie stwierdziła uC. M.cech niewydolności oddechowej i przyjęła rozpoznanie zapalenia oskrzeli, stwierdzając iż brak jest wskazań do hospitalizacji, wypisała receptę naT.(...), zaleciła kontynuację leczenia antybiotykiemB.oraz lekiemE., oklepywanie, nacieranieA.. Mimo sprzeciwu powódki odwieziono chorąC. M.do domu.
/dowody: dokumentacja medyczna k. 111-115; zeznania świadkaH. S.e-protokół rozprawy z dnia 01.07.2016r.; zeznania świadkaW. S.e-protokół rozprawy z dnia 01.07.2016r.; zeznania powódkiD. S.e-protokół rozprawy z dnia 04.11.2016r.; zeznania pozwanejB. L.e-protokół rozprawy z dnia 04.11.2016r.; dokumenty znajdujące się w aktach sprawy III K 272/13 Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Północ wW.- protokół przyjęcia ustnego zawiadomienia o przestępstwie k. 1-4; dokumentacja medyczna k. 19 i 44; protokół przesłuchania świadkaH. S.k. 56-57 i protokół rozprawy głównej k. 201-208/
10 października 2012 roku między godziną 4.00 a 5.00 ambulans przywiózłC. M.do miejsca jej zamieszkania, gdzie czekała na nią powódka. Powódka otrzymała kartę informacyjną z SOR-u oraz receptę naT.(...). Po przewiezieniuC. M.do jej mieszkania, powódka przygotowała jej herbatę i podała matce antybiotyk oraz stale przyjmowane przez nią leki. Następnie powódka udała się do pracy, pozostawiając synowiP. S.kartkę z informacją, aby po obudzeniu się zajrzał do babci i zrealizował receptę naT.(...).P. S.wstał około godziny 12.00 i poszedł do mieszkania babci, gdzie stwierdził, żeC. M.nie oddycha. O fakcie tym poinformował swojego ojca, który zadzwonił na pogotowie ratunkowe oraz skontaktował się z powódką. Wezwany lekarz podstawowej opieki zdrowotnej około godziny 14.30 stwierdził zgonC. M..
/dowody: zeznania świadkaW. S.e-protokół rozprawy z dnia 01.07.2016r.; zeznania świadkaM. S.e-protokół rozprawy z dnia 01.07.2016r.; zeznania świadkaP. S.e-protokół rozprawy z dnia 21.10.2016r.; zeznania powódkiD. S.e-protokół rozprawy z dnia 04.11.2016r.; dokumenty znajdujące się w aktach sprawy III K 272/13 Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie - protokół przyjęcia ustnego zawiadomienia o przestępstwie k. 1-4; karta statystyczna do karty zgonu k. 5; karta zgonu k. 6; karta pacjenta k. 50; protokół rozprawy głównej k. 201-208/
Powódka bardzo przeżyła śmierćC. M., wspomina matkę, obwinia się o jej śmierć poprzez niedostateczne zadbanie o przyjęcie jej do szpitala. W pierwszym miesiącu po śmierci matki powódka nie pracowała, po powrocie do pracy miała trudności z normalnym funkcjonowaniem. W lutym 2013 roku wypowiedziano powódce umowę zlecenia zawartą w dniu 31 grudnia 2012 roku oraz umowę o pracę zawartą w dniu 31 grudnia 2012 roku. Obecnie powódka pracuje na umowę zlecenie. Od śmierci matki powódka zażywa leki nasercowe. Nie korzystała natomiast z pomocy psychologa i psychiatry./dowody: zeznania świadkaW. S.e-protokół rozprawy z dnia 01.07.2016r.; zeznania świadkaM. S.e-protokół rozprawy z dnia 01.07.2016r.; zeznania świadkaP. S.e-protokół rozprawy z dnia 21.10.2016r.; zeznania powódkiD. S.e-protokół rozprawy z dnia 04.11.2016r.; wypowiedzenie z dnia 28.02.2013 r., k. 15, 16/
Działania diagnostyczne i lecznicze podjęte przez pozwanąB. L.wobecC. M.w nocy 9 na 10 października 2012 roku nie były w pełni prawidłowe i adekwatne do stanu chorejC. M.. Pozwana nieprawidłowo oceniła ogólny stan matki powódki i popełniła błąd diagnostyczny, nie rozpoznając zapalenia płuc ani zaostrzenia niewydolności serca, co skutkowało błędną decyzją o odesłaniuC. M.do domu.
Zapalenie płuc to stan zapalny pęcherzyków płucnych lub tkanki podścieliskowej, charakteryzujący się tworzeniem w nich wysięku zapalnego, jego leczenie polega na podaniu antybiotyku. Klasycznym objawem zapalenia płuc jest wywołujący duszności kaszel, ból w klatce piersiowej, świszczący przyśpieszony oddech. W początkach choroby objawy mogą przypominać grypę: dreszcze, wysoka gorączka i złe samopoczucie. Brak typowych objawów zapalenia płuc może utrudniać rozpoznanie, przy czym w przypadku skierowana do szpitala z rozpoznaniem zapalenia płuc, w tym kierunku przede wszystkim przeprowadzona powinna być diagnostyka i ważne jest dokładne badanie fizykalne przez lekarza oraz zebranie wywiadu./dowód: opinia biegłego lekarza z zakresu chorób wewnętrznychP. Z.k. 319-324; ustna opinia biegłego lekarza z zakresu chorób wewnętrznychP. Z.e-protokół rozprawy z dnia 08.09.2017r.; dokumenty znajdujące się w aktach sprawy III K 272/13 Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie - opinia sądowo-lekarska k. 116-128; opinia sądowo-lekarska uzupełniająca k. 250-256/
Prawomocnym wyrokiem z dnia 25 marca 2014 roku Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie, w sprawie III K 272/13, uznałB. L.winną tego, iż w nocy z 9 na 10 października 2012 roku wW., jako lekarz dyżurny Szpitalnego Oddziału Ratunkowego, działając nieumyślnie i mogąc przewidzieć skutki swojego zachowanie, mając wynikający z racji pełnionej funkcji obowiązek opieki nad pacjentkąC. M., wbrew zasadom wiedzy i sztuki lekarskiej, nie posiadając dostatecznej wiedzy o stanie zdrowia pacjentki i błędnie oceniając jej stan kliniczny, zaniechała przeprowadzenia w tym celu dodatkowych badań diagnostycznych i niezasadnie przedwcześnie wypisała ją ze szpitala do domu, a tym samym w istotny sposób zwiększyła zagrożenie dla już zachodzącego bezpośredniego niebezpieczeństwa utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, tj. czynu zart. 160§1, 2 i 3 k.k., wymierzając jej karę grzywny w wysokości 100 stawek dziennych po 100zł każda. /
dowód: wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie k. 283 akt sprawy III K 272/13/
Przeciwko pozwanej wszczęte zostało również postępowanie przez Okręgowego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej w sprawie popełnienia przez pozwaną przewinienia zawodowego i w dniu 31 marca 2017 roku Okręgowy Sąd Lekarski wW.wydał nieprawomocne orzeczenie, w którym uznał pozwaną winną przewinienia zawodowego polegającego na nie dopełnieniu obowiązku należytej staranności w procesie diagnostyczno-leczniczymC. M../dowód: kopia orzeczenia Okręgowego Sądu Lekarskiego z dnia 31.03.2017 r. z uzasadnieniem k. 346-352/
Jako przyczynę zgonuC. M.w karcie zgonu podano zatrzymanie krążenia. Wykonane następnie badanie sekcyjne wykazało uogólnione zaawansowane zmiany miażdżycowe, przerost mięśnia sercowego, zwapnienia zastawki aortalnej, blizny pozawałowe i ogniska niedokrwienia, nie wykazało zaś świeżego zawału serca. Nadto stwierdzono przekrwienie i obrzęk płuc, nieżyt błony śluzowej oskrzeli, wybroczyny osierdzia i opłucnej, zmiany miąższowe wątroby, nieżyt błony śluzowej żołądka i zmiany troficzne podudzi. Stwierdzono ostrą niewydolność oddechową w przebiegu płacikowego zapalenia płuc, ropne zapalenie oskrzeli, zaostrzenie przewlekłego zapalenia oskrzeli, niewydolność serca w przebiegu choroby niedokrwiennej serca. Z kolei badanie histopatologiczne wykazało obrzęk tkanki glejowej mózgu, bardzo słabe ukrwienie mięśnia sercowego, rozległe blizny pozawałowe, miażdżycę tętnic, włóknienie okołonaczyniowe, przerost miokardiocytów, a w płucach – ropne zapalenie oskrzelików, ogniska zapalenia płacikowego, obrzęk i mierne przekrwienie, rozdęcia pęcherzyków, liczne makrofagi z hemosyderyną, ropną treść w świetle oskrzeli, nadto stłuszczenie hepatocytów, słabe ukrwienie kory nerek, przewlekłe zapalenie ze szkliwieniem pojedynczych kłębuszków, bliznę po zawale nerki./dowody: dokumenty znajdujące się w aktach sprawy III K 272/13 Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Północ wW.- karta statystyczna do karty zgonu k. 5; karta zgonu k. 6; protokół oględzin i otwarcia zwłok k. 39; protokół sądowo-lekarskich oględzin zwłok k. 70-75; wyniki badania histopatologicznego k. 78/
Fakt przekroczenia 80 – tego roku życia i obciążenieC. M.przewlekłymi, zaawansowanymi zmianami chorobowymi w układzie krążenia oraz zmianami chorobowymi w układzie pokarmowym i wydalniczym poważnie ograniczały realne szanse lecznicze dlaC. M.podczas infekcji w październiku 2012 roku oraz stwarzały duże ryzyko zgonu. ŚmierćC. M.była następstwem nałożenia się trzech czynników: niewydolności krążenia, zapalenia płuc i podeszłego wieku, jej zasadniczą przyczyną były poważne zmiany chorobowe. Zaniechanie podjęcia przez pozwaną innych niż zastosowane działań diagnostycznych i leczniczych oraz brak hospitalizacji w dniu 9 października 2012 roku nie były przyczyną śmierciC. M../dowody: opinia biegłego lekarza z zakresu chorób wewnętrznychP. Z.k. 319-324; ustna opinia biegłego lekarza z zakresu chorób wewnętrznychP. Z.e-protokół z dnia 08.09.2017r.; dokumenty znajdujące się w aktach sprawy III K 272/13 Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie - opinia sądowo-lekarska k. 116-128; opinia sądowo-lekarska uzupełniająca k. 250-256/
B. L.wykonywała obowiązki lekarza dyżurnego na podstawie umowy o usługi zdrowotne zawartej w dniu 23 grudnia 2011 roku, w ramach którejB. L.przyjęła zlecenie na wykonywanie świadczeń zdrowotnych obejmujących sprawowanie opieki zdrowotnej w imieniu(...) sp. z o.o.na rzecz pacjentów szpitala na własne ryzyko i na koszt(...) sp. z o.o., w szczególności udzielanie w warunkach stacjonarnych w(...) sp. z o.o.świadczeń zdrowotnych w zakresie chorób wewnętrznych, objętych kontraktem zawartym z Narodowym Funduszem Zdrowia oraz objętych innymi umowami cywilnoprawnymi, na podstawie których zleceniodawca zobowiązał się do udzielania świadczeń nie finansowanych ze środków publicznych. Świadczenia zdrowotne określone w w/w umowie pełnione miały być poza godzinami pracy wynikającymi z równolegle łączącej pozwanych umowy o pracę.B. L.zobowiązała się m.in. do udzielania stacjonarnych świadczeń zdrowotnych w zakresie objętym kontraktem zawartym przez(...) sp. z o.o.z siedzibą wW.z Narodowym Funduszem Zdrowia, zlecanych, organizowanych i koordynowanych przez przedstawiciela pozwanego szpitala – zakładowego koordynatora (konsultanta) Szpitalnego Oddziału Ratunkowego, zgodnie z wymaganiami zleceniodawcy, warunkami udzielania świadczeń określonymi wustawie o działalności leczniczejfinansowanych ze środków publicznych i przepisach odrębnych oraz zgodnie z warunkami wymaganymi od świadczeniodawców przez Narodowy Fundusz Zdrowia, zasadami wiedzy medycznej oraz obowiązującymi standardami postępowania i zachowania w tym zakresie szczególnej staranności./dowód: umowa o usługi zdrowotne k. 103-109; zeznania pozwanejB. L.e-protokół rozprawy z dnia 04.11.2016r./
(...) sp. z o.o.orazB. L.objęci byli ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej w(...) S.A.z siedzibą wW../dowód: polisa, k. 117-118, 120-122, 128/
Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o zgromadzone w aktach niniejszej sprawy, jak i w aktach sprawy III K 272/13 Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie dokumenty, w tym zwłaszcza dokumentację medycznąC. M., których autentyczność i wiarygodność nie była przez strony kwestionowana.
Przedmiot niniejszej sprawy wymagał ustalenia prawidłowości postępowania diagnostycznego i leczniczego prowadzonego wobec matki powódki w Szpitalnym Oddziale Ratunkowym pozwanego(...) sp. z o.o.w nocy z dnia 9 na 10 października 2012 roku przez pozwaną lekarz dyżurnąB. L., w tym, czy działania diagnostyczne i lecznicze podjęte wobecC. M.były adekwatne do stanu zdrowia pacjentki ujawnionego w nocy z 9 na 10 października 2012 roku. Ustalenia wymagało również, czy ewentualne zaniechanie podjęcia innych niż stosowane działań diagnostycznych i leczniczych stało się przyczyną śmierciC. M.. Sąd w tym zakresie odwołał się do wiedzy medycznej, którą dysponuje niewątpliwie lekarz ze specjalizacji z zakresu chorób wewnętrznych, zlecając sporządzenie opinii. Sąd uznał opinię biegłego lekarzaP. Z.za kompletną i wiarygodną i uczynił ją podstawą ustaleń faktycznych. Zdaniem Sądu biegły wnioski zawarte w opinii uzasadnił w sposób szczegółowy i rzetelny, opierając się zarówno na własnej wiedzy, doświadczeniu zawodowym, jak i analizie zgromadzonej w sprawie dokumentacji medycznej. Argumenty przytaczane przez biegłego były logiczne, uwzględniały całokształt informacji o stanie zdrowiaC. M.i warunkach udzielanych jej spornych świadczeń zdrowotnych. Stwierdzenia biegłego znajdowały potwierdzenie w treści dokumentacji medycznejC. M.i zasadniczo korelowały z treścią opinii lekarskich sporządzanych w sprawie III K 272/13 Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie. Istotne jest jednak, iż osnowa opinii sporządzanej w niniejszej sprawie oraz w postępowaniu karnym była odmienna, gdyż we wcześniejszym postępowaniu biegli nie wypowiadali się o tym czy zaniechanie poszczególnych czynności diagnostycznych i leczniczych, w szczególności połączonych z hospitalizacją spowodowały śmierćC. M., ograniczając się do analizy pozwanaB. L.popełniła błąd diagnostyczny powodując w istotny sposób zwiększenie zagrożenia już zachodzącego bezpośredniego niebezpieczeństwa utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiuC. M.. BiegłyP. Z.wyczerpująco odniósł się do pytań i zastrzeżeń powódki zawartych w piśmie procesowym z dnia 9 czerwca 2017 roku (k. 341). Ostatecznie powódka nie wykazała żadnych błędów merytorycznych biegłego, które dezawuowałyby jego opinię, ani nie domagała się zlecenia wykonania opinii innemu biegłemu czy instytutowi naukowo - badawczemu.
Sąd oparł się również na dowodzie z przesłuchania powódki, w szczególności co do stanu zdrowia jej matki w dniu 9-10 października 2012 roku, jak i okoliczności poprzedzających przewiezienieC. M.na Szpitalny Oddział Ratunkowy pozwanego Szpitala, w tym ówczesnego jej stanu zdrowia. Przy czym, co do przebiegu leczenia matki powódki i jej stanu zdrowia Sąd uwzględnił relację powódki w zakresie, w jakim znajduje ona potwierdzenie w uznanej za wiarygodną dokumentacji medycznej i nie pozostaje w sprzeczności z treścią opinii biegłego. Ponadto Sąd miał na uwadze treść zeznań powódki złożonych w toku postępowania karnego.
Dokonując ustaleń co do działań medycznych podjętych w pozwanym szpitalu wobecC. M.Sąd uwzględnił również dowód z przesłuchania pozwanejB. L.w zakresie, w jakim jej relacja znajduje potwierdzenie w uznanej za wiarygodną dokumentacji medycznej. Sąd nie uwzględnił natomiast zeznań pozwanej w zakresie, w jakim dotyczyły okoliczności, które podlegały dowodzeniu za pomocą opinii biegłego. Na gruncie wskazanych dowodów w postaci dokumentacji medycznej oraz opinii biegłego Sąd nie dał również wiary twierdzeniom pozwanej co do dobrego stanu pacjentki przy wypisie ze szpitala.
Sąd uznał za wiarygodne zeznania świadkaH. S., która opisała okoliczności i przebieg interwencji zespołu ratownictwa medycznego w dniu 9 października 2012 r. Zeznania te były zasadniczo spójne, korespondując z treścią dokumentacji medycznej.
Odnośnie zeznań świadkówW. S.,M. S.orazP. S., Sąd miał na uwadze, że nie są to osoby obce dla powódki, a jednocześnie przedstawiane przez nich twierdzenia co do dobrego ogólnego stanu zdrowiaC. M.pozostają w sprzeczności z dokumentacją medyczną, jak i znajdującymi się w aktach sprawy karnej protokołem sądowo-lekarskich oględzin zwłok oraz wynikami badania histopatologicznego, w związku z czym w tej mierze nie zasługują na wiarę.
Sąd zważył, co następuje:
Powództwo okazało się nieuzasadnione.
W niniejszym postępowaniuD. S.dochodziła od pozwanych zadośćuczynienia za doznaną przez powódkę krzywdę wywołaną śmiercią jej matki, wskazując na zaniedbania pozwanejB. L.w zakresie diagnostyki i leczenia podczas pobytu matki powódkiC. M.w Szpitalnym Oddziale Ratunkowym pozwanego szpitala w nocy z 9 na 10 października 2012 roku oraz na bezzasadną odmowę przyjęcia matki powódki do szpitala, co miało doprowadzić do śmierciC. M..
Tak zakreślona podstawa faktyczna wskazuje na dochodzenie przez stronę powodową roszczeń w oparciu o odpowiedzialność deliktową. Podstawę prawną zgłoszonych żądań stanowi w tym wypadku przepisart. 446§4 k.c.w zw. zart. 415 k.c.-w stosunku do pozwanejB. L.orazart. 446§4 kcw zw. z art.art. 430 k.c.- w stosunku do pozwanego szpitala, a takżeart. 441§1 k.c.Odnosząc się do zarzutu braku legitymacji biernej po stronie pozwanego szpitala wskazać należy, że w judykaturze i piśmiennictwie ukształtował się w miarę jednolity model odpowiedzialności unormowanej wart. 430 k.c., w którym pojęcie podporządkowania rozumie się szeroko, uznając za wystarczające stwierdzenie ogólnego czy też ogólno-organizacyjnego kierownictwa, jak również ogólnego charakteru wiążących wskazówek. Przy tej interpretacji zachowanie przez wykonującego powierzone czynności określonej samodzielności nie wyłącza istnienia podporządkowania w rozumieniuart. 430 k.c.Trudność w ocenie tego stosunku występuje przede wszystkim w odniesieniu do osób mających wysokie kwalifikacje zawodowe i podejmujących decyzje na podstawie swojej specjalistycznej wiedzy. W praktyce sądowej najczęściej rozstrzygano ten problem w sprawach dotyczących szkód wyrządzonych przez lekarzy, a więc osoby niewątpliwie zachowujące niezależność w procesie leczenia, diagnozy i terapii. Także i w tej kwestii udało się wypracować w orzecznictwie i nauce prawa zgodne stanowisko, które można najogólniej ująć w formie tezy, że niezależność zawodowa lekarza w zakresie sztuki medycznej nie sprzeciwia się stwierdzeniu stosunku podporządkowania w rozumieniuart. 430 k.c.Przy tym rozważania dotyczące odpowiedzialności za lekarza dotychczas najczęściej odnoszono do sytuacji, w których lekarz był pracownikiem zakładu opieki zdrowotnej, stwierdzając iż autonomiczne działanie lekarza w strukturze organizacyjnej danej jednostki oraz działanie na jej rachunek są wystarczające do stwierdzenia rozważanej przesłanki odpowiedzialności zakładu leczniczego. W związku ze zmianami w organizacji służby zdrowia i zmianami w kształtowaniu stosunków prawnych pomiędzy zakładami opieki zdrowotnej a lekarzami powstał problem, czy i w jakim zakresie pozostają aktualne dotychczas ukształtowane zasady ich odpowiedzialności za szkody wyrządzone w procesie leczenia. Najczęściej źródłem omawianego stosunku cywilnoprawnego jest umowa o świadczenie usług medycznych, do której mają zastosowanie przepisy o zleceniu. Stosunek zlecenia może być ukształtowany różnie, nie wykluczając istnienia więzi zależności, dostatecznej do stwierdzenia podporządkowania w rozumieniuart. 430 k.c.Ocena tych wzajemnych relacji ostatecznie zależy od okoliczności sprawy (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2011 r., IV CSK 308/10, OSNC 2011 Nr 10, poz. 116). W rozpoznawanej sprawie analiza zawartej przez pozwanych umowy wskazuje, że pozwanaB. L., co oczywiste, nie miała obowiązku stosowania się do wskazówek zleceniodawcy dotyczących istoty działań leczniczych, jednakże była podporządkowana pozwanemu szpitalowi w sensie organizacyjno – technicznym, korzystając z zapewnianej przez pozwaną spółkę aparatury i sprzętu medycznego, materiałów medycznych oraz była zobowiązana do przestrzegania obowiązującego w przedsiębiorstwie pozwanej spółki porządku w zakresie organizacji udzielania świadczeń zdrowotnych i współpracy między jego komórkami i jednostkami organizacyjnymi. Dodatkowo - udzielane przez nią świadczenia zdrowotne były zlecane, organizowane i koordynowane przez przedstawiciela pozwanego szpitala, tj. zakładowego koordynatora (konsultanta) Szpitalnego Oddziału Ratunkowego. W takiej sytuacji należy przyjąć istnienie organizacyjnego podporządkowania lekarza, które usprawiedliwia co do zasady odpowiedzialność na podstawieart. 430 k.c.pozwanego zakładu opieki zdrowotnej za szkodę wyrządzoną z winy tego lekarza. Oznacza to, że pozwany szpital odpowiada na zasadzie ryzyka za ewentualne szkody wyrządzone przez zatrudnianych przez siebie lekarzy czy też przez lekarzy którym na podstawie umów cywilnoprawnych zlecił wykonywanie czynności leczniczych, przy wykonywaniu przez nich powierzonych im czynności, o ile działania lekarzy będą zawinione w rozumieniuart. 415 kc.Niezależnie od powyższego zauważyć trzeba, że pozwany(...) sp. z o.o.wW.ponosi solidarnie z pozwanąB. L.odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przy udzielaniu świadczeń w zakresie udzielonego przez siebie zamówienia na podstawieart. 27 ust.7 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 roku o działalności leczniczej.
Tak więc, dla zaktualizowania się odpowiedzialności cywilnoprawnej obojga pozwanych konieczne było wykazanie, że przy udzielaniu świadczeń leczniczych pozwanaB. L.popełniła w sposób zawiniony błąd, którego następstwem była śmierć matki powódki, przy czym między błędnymi działaniami leczniczymi a śmierciąC. M.występował adekwatny związek przyczynowy w rozumieniuart. 361§1 kc.Powódka domagała się bowiem od pozwanych zadośćuczynienia pieniężnego za krzywdę spowodowaną doprowadzeniem do rozstroju zdrowia jej matki, którego następstwem był zgon matki (art. 446§1 i 4 kc).
Stosownie doart. 4 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 roku o zawodach lekarza i lekarza dentysty, obowiązkiem lekarza jest wykonywanie zawodu zgodnie ze wskazaniami aktualnej wiedzy medycznej, dostępnymi mu metodami i środkami zapobiegania, rozpoznawania i leczenia chorób, zgodnie z zasadami etyki zawodowej oraz z należytą starannością. Przepis ten oraz zasady współżycia społecznego są źródłem obowiązku przeprowadzania wszelkich zabiegłow leczniczych zgodnie ze sztuką lekarską, aktualną wiedzą medyczną, etyką zawodową i należytą starannością. Jego interpretacja prowadzi do wniosku, iż lekarzowi można przypisać winę tylko w wypadku jednoczesnego wystąpienia elementu obiektywnej i subiektywnej niewłaściwości jego postępowania w procesie leczenia pacjenta, przy czym element obiektywny dotyczy naruszenia zasad wynikających z wiedzy medycznej, doświadczenia i deontologii lekarskiej, a element subiektywny odnosi się do zachowania przez lekarza wymaganej wysokiej staranności zawodowej. Pojęcie „błędu w sztuce lekarskiej” odnosi się do błędu terapeutycznego (błędu w leczeniu), jak również do błędu diagnostycznego (błąd rozpoznania) - zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 24 czerwca 2015 r., I ACa 86/14, przy czym w doktrynie utrwalony jest pogląd, że pominięcie badań koniecznych dla postawienia diagnozy i możliwych w danych warunkach do przeprowadzenia należy zawsze oceniać na płaszczyźnie błędu.
W niniejszej sprawie należy podnieść, że istotę i podstawę roszczenia zgłoszonego w pozwie stanowi okoliczność, że brak działań ze strony pozwanej lekarzB. L.w dniu w dniu 9 października 2012 r. polegający na zaniechaniu zdiagnozowania istniejących schorzeń, nie objęciu właściwą opieką szpitalną, zaniechaniu leczenia oraz wypisanie matki powódkiC. M.do domu, stworzyły sytuację narażenia chorej na niebezpieczeństwo utraty życia i zdrowia. Takie postępowanie zdaniem powódki było niezgodne z wiedzą i praktyką lekarską, wyczerpywało znamiona błędu medycznego i doprowadziło do śmierci jej matki. W rozpoznawanej sprawie, w oparciu o opinię biegłego Sąd ustalił, iż działanie diagnostyczne i lecznicze podjęte wobec pozwanejC. M.w czasie pobytu w pozwanym szpitalu w nocy 9/10 października 2012 roku nie było optymalne i adekwatne do stanu zdrowia pacjentki, jako że pozwanaB. L.nieprawidłowo oceniła ogólny stan pacjentki, nie rozpoznała zapalenia płuc i zaostrzenia niewydolności serca i podjęła błędną decyzję odesłania pacjentki do domu. W omawianym zakresie konkluzja opinii jest zgodna z treścią opinii sporządzanej w toku toczącego się wcześniej postępowania karnego, przy czym biegły podkreślał zaniechanie odpowiedniej diagnostyki w kierunku zapalenia płuc, z rozpoznaniem którego pacjentka została skierowana do szpitala.
Nie zostało jednak, zdaniem Sądu, udowodnione przez powódkę by istniał adekwatny związek przyczynowy pomiędzy w/w błędem diagnostycznym a śmierciąC. M.. Zgodnie zart. 361§1 kczobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W doktrynie ugruntowany jest pogląd, że dla stwierdzenia w określonym stanie faktycznym adekwatnego związku przyczynowego należy: 1) ustalić czy zdarzenie stanowi warunek konieczny wystąpienia szkody, 2) ustalić czy szkoda jest normalnym następstwem tego zdarzenia. Wspomniany w pierwszej kolejności tzw. test warunku koniecznego ma na celu zbadanie, czy między zdarzeniem a szkodą zachodzi obiektywna zależność, tj. czy niewystąpienie zdarzenia powodowałoby, że szkoda także nie wystąpiłaby. Natomiast późniejsza ocena, czy szkoda jest normalnym następstwem zdarzenia, polega na badaniu czy dane zdarzenie należy do okoliczności ogólnie sprzyjających powstaniu badanego skutku. Nie jest też konieczne stwierdzenie, że jest to skutek typowy, zazwyczaj występujący i nawet rzadko występujący skutek jest normalnym następstwem, o ile prawdopodobieństwo jego wystąpienia każdorazowo zwiększa się w razie wystąpienia danej przyczyny, w porównaniu z jej brakiem (por. też wyrok SN z dnia 20 października 2011 r., III CSK 351/10, LEX nr 1103011, a także wyrok SN z dnia 7 marca 2013 r. II CSK 364/12, LEX nr 1303229). Za normalne mogą być uznane tylko takie następstwa, których prawdopodobieństwo wystąpienia zawsze wzrasta, ilekroć pojawi się przyczyna danego rodzaju. Ustalanie związku przyczynowego ogranicza się do kryteriów zobiektywizowanych, wynikających z zasad doświadczenia życiowego, wspartego wiedzą naukową, które pozwalają przyjąć, że zwykle, najczęściej, określone zdarzenie późniejsze (skutek) jest następstwem zdarzenia wcześniejszego (przyczyny). Szkoda poniesiona przez poszkodowanego nie musi też być bezpośrednią konsekwencją zdarzenia sprawczego. Tak więc normalny związek przyczynowy - w rozumieniuart. 361§1 kc- między określonym zdarzeniem a szkodą zachodzi wówczas, gdy w danym układzie stosunków i warunków oraz w zwyczajnym biegu rzeczy, bez zaistnienia szczególnych okoliczności, szkoda jest normalnym następstwem tego rodzaju zdarzeń. W procesach o odszkodowanie za błędy lekarskie istotna jest pewna modyfikacja powyżej przedstawionych poglądów. Mianowicie, uwzględniając niemożność przewidzenia z całkowitą pewnością przebiegu procesu chorobowego zachodzącego w organizmie pacjenta, w orzecznictwie i doktrynie wypracowany i ugruntowany jest pogląd, iż do przyjęcia istnienia związku przyczynowego w tej kategorii spraw, odpowiadającego wymogom zawartym wart. 361§1 k.c., może wystarczyć ustalenie istnienia odpowiednio wysokiego stopnia prawdopodobieństwa pomiędzy działaniem (zaniechaniem) sprawcy a powstałą szkodą, nie zaś ustalenie z pewnością że działanie sprawcy było warunkiem koniecznym powstania szkody (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 października 2007 roku II CSK 285/07, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 lutego 1998 roku II CKN 625/97, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 listopada 1998 roku III CKN 4/98). Co do zasady wystarczające byłoby więc ustalenie, że szkoda (tu: śmierćC. M.) z wysokim prawdopodobieństwem, graniczącym z pewnością, stanowiła następstwo błędu diagnostycznego popełnionego przez pozwanąB. L.. Wniosku tego nie uzasadnia jednak zgromadzony materiał dowodowy, w szczególności opinia biegłego. Biegły wskazał bowiem, że materiał dowodowy nie uprawnia do przyjęcia związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy błędem diagnostyczno-leczniczym uC. M.w czasie pobytu w pozwanym szpitalu w nocy z 9 na 10 października 2012 roku a jej zgonem. Stwierdził, że zaniechanie podjęcia innych niż zastosowane działań diagnostycznych i leczniczych nie stanowiło przyczyny śmierciC. M., podnosząc iż brak jest pewności że prawidłowe leczenie w warunkach szpitalnych uchroniłoby pacjentkę przed zgonem, akcentując iż nawet prowadzona w warunkach szpitalnych reanimacja osób starszych z poważnymi chorobami jest mało skuteczna. Biegły wyjaśnił, że u osoby w wieku powyżej 80 roku życia chorującej na zapalenie płuc rokowania nie są korzystne oraz że najbardziej prawdopodobną przyczyną zgonuC. M.było nałożenie się trzech czynników: niewydolności krążenia, zapalenia płuc i podeszłego wieku. Biegły akcentował, że sam wiek i obciążenie chorobami przewlekłymiC. M.stwarzały duże ryzyko zgonu, niezależnie od występującego zapalenia płuc. Wykluczył przy tym, aby zgonC. M.nastąpił w wyniku braku hospitalizacji, wyjaśniając że prawdopodobieństwo przeżycia pacjentki w razie hospitalizacji byłoby większe jedynie o kilkanaście procent w porównaniu z sytuacją gdy była leczona ambulatoryjnie. Podobnie w opinii sądowo-lekarskiej sporządzonej w postępowaniu karnym wskazano, że przewlekła patologia narządowa stanowiła istotny czynnik niekorzystny rokowniczo i ograniczający realne szanse terapeutyczne, stwierdzając iż już przed wizytą w izbie przyjęć pozwanegoszpitala (...)znajdowała się w stanie zagrożenia zdrowia i życia oraz że nie ma pewności, czy hospitalizacja, wdrożenie monitorowania oraz intensyfikacja leczenia przyniosłyby efekt w postaci uratowania życia (k.256 akt III K 272/13 Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi – Północ w Warszawie). Podsumowując, w ocenie Sądu brak jest podstaw do przyjęcia, by śmierć matki powódki mogła być uznana z wysokim stopniem prawdopodobieństwa za normalne następstwo popełnionego przez pozwanąB. L.błędu medycznego. Przeciwnie - w oparciu o opinię biegłego należy stwierdzić, że prawdopodobieństwo powiązania kauzalnego pomiędzy stwierdzonymi zaniechaniami, jakich dopuściła sięB. L.a śmierciąC. M.jest niskie, a w konsekwencji nie zachodzi związek przyczynowy w rozumieniuart. 361§1 k.c.Powyższe przesądza o niemożności przypisania pozwanejB. L., a co za tym idzie również pozwanemu szpitalowi odpowiedzialności za śmierć matki powódki. Nie została bowiem spełniona jedna z podstawowych przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanych określona wart. 415 k.c.i430 k.c.w zw. zart. 361 § 1 k.c., co skutkowało oddaleniem powództwa, o czym orzeczono w pkt. I wyroku.
W punkcie II wyroku Sąd odstąpił od obciążania powódki kosztami procesu na podstawieart. 102 k.p.c., mając na uwadze specyfikę sprawy, w tym zwłaszcza fakt dopuszczenia się przez pozwaną błędu medycznego, w związku z czym powódka mogła być subiektywnie przekonana, że śmierć jej matki wiąże się z odmową hospitalizacji. W przekonaniu tym dodatkowo mogły powódkę utwierdzać wyniki prowadzonego postępowania karnego, gdzie akcentowano zaniedbania w procesie diagnostycznym i ich wpływ na pogorszenie się stanu zdrowia matki powódki, w tym narażenie na utratę życia. Oceny tej nie zmienia fakt, iż strona powodowa w toku postępowania była reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika, skoro dla przesądzenia istnienia związku przyczynowo – skutkowego między błędem diagnostycznym popełnionym przez pozwanąB. L.a śmiercią matki powódki konieczne było przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego. Tożsame względy przemawiają za odstąpieniem od obciążania powódki nieuiszczonymi kosztami sądowymi i przejęciem ich na rachunek Skarbu Państwa, o czym orzeczono w pkt III wyroku na podstawie art. 113 ust. 1 i 2 w zw. z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. orazart. 102 k.p.c. | ```yaml
court_name: Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie
date: '2017-09-22'
department_name: II Wydział Cywilny
judges:
- Małgorzata Dubinowicz – Motyk
legal_bases:
- art. 160§1, 2 i 3 k.k.
- art. 446§1 i 4 kc
- art. 27 ust.7 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 roku o działalności leczniczej
- art. 4 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 roku o zawodach lekarza i lekarza dentysty
- art. 102 k.p.c.
recorder: Wioleta Wasilewska
signature: II C 785/15
``` |
155020000002006_IV_Ka_000199_2023_Uz_2023-05-17_002 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygnatura akt IV Ka 199/23
1.
2.WYROK
2.1.W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 17 maja 2023 r.
4.Sąd Okręgowy w Świdnicy w IV Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:
1.Przewodniczący:
1.SSO Agnieszka Połyniak
1.Protokolant:
1.Agnieszka Strzelczyk
przy udziale Eligiusza Wnuka Prokuratora Prokuratury Okręgowej,
po rozpoznaniu w dniach 19 kwietnia 2023 r. i 17 maja 2023 r.
6.sprawyM. M.
7.synaW.iA. z domu L.
8.urodzonego (...)wP.
9.oskarżonego zart. 286 § 1 kk
10.na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego
11.od wyroku Sądu Rejonowego w Kłodzku
12.z dnia 28 listopada 2022 r. sygnatura akt II K 753/21
I
zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że uniewinniaM. M.od popełnienia przypisanego mu czynu zart. 286 § 1 kk;
II
zasądza od Skarbu Państwa na rzeczM. M.1008 złotych tytułem zwrotu kosztów udziału jego obrońcy z wyboru w postępowaniu odwoławczym;
III
kosztami procesu w sprawie obciąża Skarb Państwa.
UZASADNIENIE
Formularz UK 2
Sygnatura akt
IV Ka 199/23
Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:
1
1
CZĘŚĆ WSTĘPNA
1.1
Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji
Wyrok Sądu Rejonowego w Kłodzku z dnia 28 listopada 2022 r. w sprawie sygn. akt II K 753/21
1.2
Podmiot wnoszący apelację
☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego
☐ oskarżyciel posiłkowy
☐ oskarżyciel prywatny
☒ obrońca
☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego
☐ inny
1.3
Granice zaskarżenia
1.1.1
Kierunek i zakres zaskarżenia
☒ na korzyść
☐ na niekorzyść
☒ w całości
☐ w części
☐
co do winy
☐
co do kary
☐
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia
1.1.2
Podniesione zarzuty
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji
☐
art. 438 pkt 1 k.p.k.– obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu
☒
art. 438 pkt 1a k.p.k.– obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazanywart. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu
☐
art. 438 pkt 2 k.p.k.– obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia
☒
art. 438 pkt 3 k.p.k.–błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia
☐
art. 438 pkt 4 k.p.k.– rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka
☐
art. 439 k.p.k.
☐
brak zarzutów
1.4
Wnioski
☐
uchylenie
☒
zmiana
2
Ustalenie faktów w związku z dowodamiprzeprowadzonymi przez sąd odwoławczy
1.5
Ustalenie faktów
1.1.3
Fakty uznane za udowodnione
Lp.
Oskarżony
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi
Dowód
Numer karty
2.1.1.1.
M. M.
oskarżony aktualnie nie figuruje w kartotece karnej Krajowego Rejestru Karnego.
informacja Krajowego Rejestru Karnego
k. 493
1.1.4
Fakty uznane za nieudowodnione
Lp.
Oskarżony
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi
Dowód
Numer karty
2.1.2.1.
M. M.
1. na podstawie zapisów regulamin sklepu(...)obowiązującego na dzień 08.05.2015r., który stanowił integralną część umowy kupna towaru za pośrednictwem Internetu, oraz informacji osoby zainteresowane mogły dowiedzieć się, że:
- sprzedaż odbywa się za pośrednictwem Internetu pomiędzy składającym zamówienie w serwisie(...), zwanej klientem, aspółką (...), zwaną dalej sprzedawcą;
- przedmiotem sprzedaży są produkty prezentowane na stronach www sklepu internetowego(...)oraz oferowane w ramach działalności sprzedawcy, a podane tam ceny są ostateczne dla kupującego;
- sprzedawca wystawia faktury w formie elektronicznej gwarantując autentyczność ich pochodzenia oraz integralność ich treści.
Punkt IV regulaminu określał zasady i czas dostawy obowiązujące przy realizacji zmówienia ze wskazaniem, że przesyłki dostarczane są albo z magazynu w Polsce, albo z magazynu zagranicznego i w zależności od położenia magazynu określony był tzw. „czas dostawy”, tj. z magazynu zagranicznego czas ten wynosił średnio od 15 do 25 dni (pkt IV ppkt 7 regulaminu). Regulamin przewidywał przy tym, że w razie odstąpienia od umowy nabywca winien złożyć na piśmie lub mailem oświadczenie i w ciągu 14 dni wysłać je na adres podany przez obsługę sklepu do dostawcy (pkt V ppkt 1) zaś zwrot towaru winien nastąpić także na adres podany przez obsługę sklepu na własny koszt (pkt V ppkt 4 i 6)
Z kolei na stronie głównej firmy widniała informacja, że(...)„współpracuje z największymi producentami telefonów komórkowych” i „posiada własne magazyn i centra operatorskie”, a „klient zawsze ma pewność, że otrzyma towar dokładnie taki jaki zamawiał oraz będzie on dodatkowo sprawdzony i nadany w terminie”. Deklarowano także, że „zapewniają rzeczywistą dostępność towaru w magazynach w przeciwieństwie do wielu innych sprzedawców”.
2.Ł. O.8 maja 2015r. zawarł umowę kupna dwóch telefonów komórkowychS. (...)o nieustalonych parametrach technicznych (tj. odnośnie oryginalności i stanu urządzenia oraz kraju przeznaczenia), które miały być dostarczone z magazynu zewnętrznego producenta spoza terenu UE (k. 417), w toku postępowania karnegoŁ. O.przedstawił jedynie potwierdzenie otrzymania wpłaty za zamówienie nr(...), jak też maile z 13 i 27 maja 2015r., w których żądał obniżenia ceny za telefony, a po otrzymaniu przesyłki 29 maja 2015r. wysłał mail, który ponowił 8 czerwca 2015r., żądając wydania faktury, z korespondencji tej wynika że do dnia złożenia zawiadomienia o przestępstwie 20 czerwca 2015r. nie składał reklamacji dotyczących stanu technicznego zakupionych telefonów i nie odesłał telefonów na adres sklepu
wydruki z archiwum strony głównej sklepu(...)„O mnie”, regulaminsklepu (...).pl na dzień 08.05.2015r.
korespondencja mailowa pomiędzyŁ. O.a(...)
k. 495 – 500
k. 4 -9, 409 - 419
1.6
Ocena dowodów
1.1.5
Dowody będące podstawą ustalenia faktów
Lp. faktu z pkt 2.1.1
Dowód
Zwięźle o powodach uznania dowodu
1.informacja Krajowego Rejestru Karnego
2.wydruki z archiwum strony głównej sklepu(...)„O mnie”, regulamin sklepu(...)na dzień 08.05.2015r.
3. wydruki korespondencji email pomiędzyŁ. O.a(...)
niekwestionowane dokumenty, których treści żadna ze stron nie negowała, które wymienione zostały w tej części uzasadnienia, gdyż
zaznacza Sąd odwoławczy, że formularz uzasadnienia nie przewiduje możliwości odniesienia się do dowodów poddanych ocenie, a które prowadziły do wniosków określonych w sekcji 2.1.2.1., tj. podważających ustalenia Sądu meriti
1.1.6
Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)
Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2
Dowód
Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu
3
STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków
Lp.
Zarzut
3.1.
Obrońca oskarżonego zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:
1
błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia polegający na przyjęciu, że oskarżony nie prowadził działalności gospodarczej polegającej na pośrednictwie w sprzedaży telefonów komórkowych zC., z oferty sprzedającego nie wynikało, że jest jedynie pośrednikiem a telefony pochodzą zC., oferta sklepu wprowadzała ewentualnego klienta w błąd, pokrzywdzonyŁ. O.miał trudności z procesem reklamacji zakupionych telefonów komórkowych wskazują jednoznacznie na oszukańczy zamiar oskarżonegoM. M.podczas gdy prawdziwym źródłem niezadowolenia pokrzywdzonego z transakcji była cena zakupionych telefonów, która po jej porównaniu z innymi ofertami wydała sięŁ. O.wysoka, oskarżony prowadził działalność gospodarczą polegającą na pośrednictwie w sprzedaży telefonów komórkowych zC.od zweryfikowanej osoby, która miała kilka tysięcy pozytywnych opinii za sprzedaż w Internecie, nie miał on wpływu na jakość kupowanych telefonów, opiniaS.telefonuX.nie uwzględnia, że urządzenie to wprowadzone zostało do sprzedaży na rynekC., z oferty sprzedającego oraz towarzyszącemu jej regulaminu wynikało, że oskarżony jest jedynie pośrednikiem a telefony pochodzą zC., oferta sklepu nie wprowadzała ewentualnego klienta w błąd, pokrzywdzonyŁ. O.nie reklamowa zakupionych telefonów, które były urządzeniami nowymi, nie obarczonymi wadami fizycznymi;
2
obrazę przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu, poprzez błędną wykładnię znamienia strony podmiotowej tego przestępstwa w postaci zamiaru sprawcy i błędne przyjęcie, iż wystarczające jest, by sprawca działał z zamiarem ewentualnym i godził się ze skutkami swojego czynu, podczas gdy dla zaistnienia przestępstwa oszustwa konieczne jest działanie sprawcy z zamiarem bezpośrednim kierunkowy co do dwóch elementów, tj. celu, jak i sposobu działania zmierzający do zrealizowania tego celu, co skutkowało błędnym zastosowaniemart. 286 § 1 kki niezasadnym skazaniemM. M.
☒ zasadny
☐ częściowo zasadny
☐ niezasadny
Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny
Apelacja okazała się skuteczna, gdyż podniesiony zarzuty błędnego przypisania sprawstwaM. M.czynu zart. 286 §1 k.k.przy ustaleniu, że działał on de facto umyślnie z zamiarem ewentualnym, uznać należało za zasadny. Wynika to stąd, że jakkolwiek podsumowując swe rozważania wskazał Sąd Rejonowy, iż w przypadku przestępstw zart. 286 § 1 k.k.decydujące znaczenie dla oceny zachowania sprawcy ma ustalenie postaci zamiaru towarzyszącego mu w momencie zawierania umowy (k.465v), to sam ustalając tę okoliczność, jak też wskazując podstawę swego wnioskowania odwołał się do zeznań klientów sklepu(...), a przede wszystkim pokrzywdzonego, iż w ofercie, którą przeczytał w Internecie nie było informacji, że telefony są sprowadzane z zagranicy i trzeba na nie czekać kilka tygodni (k. 463v), oraz to, że otrzymany przez niego towar „nie tylko nie był nowy, ale też wadliwy” (k. 465v), choć dowody te, oceniane łącznie, w tym z treścią regulaminu, który wbrew twierdzeniomŁ. O.8 maja 2015r. był dostępny, takiemu wnioskowi są sprzeciwiają. Wyprowadzając wniosek o umyślnym i kierunkowym działaniuM. M.Sąd odwołał się bowiem do zeznań innych, przesłuchanych klientów, którzy nie byli zadowoleni z zakupionych wL.urządzeń, lecz zawiadomienia o przestępstwie, ani nawet reklamacji, nie składali, co więcej, część z tych osób zeznała przecież, że otrzymane urządzenia były takie, jak zamawiały.
W ocenie Sądu odwoławczego te przedstawione argumenty, które mają – zdaniem Sądu meriti – świadczyć o zamiarze bezpośrednim, czyli działaniu oskarżonego, który mając tego świadomość, chciał popełnić przestępstwo na szkodęŁ. O., na tę postać zamiaru nie wskazują, lecz - co najwyżej - na działanie z zamiarem ewentualnym, tj. że przewidując możliwość jego popełnienia, godził się na to (art. 9 §1 k.k.). Samo bowiem zamieszczenie nieprawdziwego zapewnienia, iż sklepL.posiada magazyny (w kraju i za granicą), w których znajdują się sprzęty i urządzenia oferowane jako „dostępne”, nie stanowi jeszcze o wypełnieniu w ten sposób ustawowego znamienia przestępstwa zart. 286 §1 k.k.– działania w celu doprowadzenia do niekorzystnego rozporządzenia mieniem za pomocą wprowadzenia w błąd.
Powinnością Sądu orzekającego było więc wykazanie, żeM. M.obejmował świadomością występowanie okoliczności, które stanowiły swoisty kontekst dla owego chcenia doprowadzenia pokrzywdzonego do niekorzystnego rozporządzenia mieniem poprzez wprowadzenie go w błąd co do oryginalności i stanu technicznego oferowanych urządzeń, co do których już wówczas wiedział, iż nie są oryginalne, a ich stan jest innym (gorszy) aniżeli ten przedstawiony w ofercie. Nie chodzi tu bowiem o samo godzenie się na dokonanie tego przestępstwa. Zamiar bezpośredni kierunkowy wymaga, by wykazać, iż w chwili czynu oskarżony świadomością swą obejmował wszystkie okoliczności faktyczne odpowiadające zespołowi ustawowych znamion przypisanego mu czynu zabronionego (tak też Sąd Najwyższy w postanowieniu z 3.01.2006 r., sygn. II KK 80/05, Prok. i Pr.-wkł. 2006/5, poz. 6). I to nawet z zastrzeżeniem czynionym w ślad za Sądem Najwyższym, że „analizując konkretne zachowanie sprawcy warto pamiętać, że użyty wart. 9 § 1 kkzwrot "chce" wcale nie jest równoznaczny ze zwrotem "pragnie". Sprawca "chce" popełnić czyn nie tylko wtedy, gdy pragnie realizacji znamion i gdy następstwa czynu są dlań pożądane, ale również wtedy, gdy realizację znamion wyobraża sobie jako konieczny, choć obojętny lub nawet niepożądany, skutek swego zachowania” (tak Sąd Najwyższy w wyroku z 2 czerwca 2003r., sygn. II KK 232/02, LEX nr 782373). Tym samym te wszystkie elementy w zachowaniu sprawcy, które wskazują na taką jego motywację, sąd orzekający w sprawie musi jednoznacznie ustalić, wykazując to na podstawie konkretnych dowodów, które uprawniają do takiego wnioskowania. Oczywistym jest więc, że w takim przypadku należało wykazać, żeM. M.nie tylko zamieścił wprowadzające w błąd potencjalnego nabywcę informacje o swej roli w dokonaniu transakcji oraz o pochodzeniu oferowanego towaru, ale przede wszystkim, że świadomie (celowo) wprowadził w błąd pokrzywdzonego co do oryginalności i jakości tych konkretnych telefonów komórkowych, wiedząc, że te zapewnienia nie odpowiadają rzeczywistości (zarzucono przecież oskarżonemu, że wprowadzanie w błąd dotyczyło tylko oryginalności i stanu technicznego telefonów, a nie innych kwestii). Skoro tak, to należało wykazać, i to w sposób niebudzący wątpliwości, że oskarżony, jako sprawca tego przestępstwa, podejmując określone zachowania, miał wyobrażenie pożądanej dla niego sytuacji, która miała stanowić rezultat tego zachowania. Takie ujęcie znamion strony podmiotowej wyklucza możliwość popełnienia oszustwa z zamiarem ewentualnym(vide. A. Zoll i in., Kodeks karny, Część szczególna, Tom III; Komentarz do art. 286 k.k.). Zamiar bezpośredni o szczególnym zabarwieniu związanym z celem działania oskarżonego oznacza w tym przypadku, żeelementy przedmiotowe oszustwa musiały mieścić się w świadomości i musiały być objęte jego wolą. Reasumując,sprawca oszustwa nie tylko musi chcieć uzyskać korzyść majątkową, lecz musi także chcieć użyć w tym celu określonego sposobu działania czy zaniechania. W związku z tym do przestępstwa oszustwanie dochodzi zarówno wtedy, kiedy jeden z przedstawionych elementów nie jest objęty świadomością sprawcy, jak i wówczas, jeżeli któregoś z nich sprawca nie chce i tylko się na to godzi. W konsekwencji w przypadku działania sprawcy w zamiarze ewentualnym nie dochodzi więc do popełnienia występku oszustwa przewidzianego wart. 286 § 1 k.k.(vide wyrok Sądu Najwyższego z 3 kwietnia 2007 r. w sprawie sygn. akt III KK 362/06). Przypisując zatem popełnienie przestępstwa określonego wart. 286 § 1 k.k.należy wykazać, że sprawca obejmował swojąświadomością i zamiarem bezpośrednim(kierunkowym) nie tylko to, że wprowadza w błąd inną osobę (względnie wyzyskuje błąd) ale także i to,że doprowadza ją w ten sposób do niekorzystnego rozporządzenia mieniemijednocześnie chce wypełnienia tych znamion(tak np. Sąd Najwyższy w wyroku z 4 czerwca 2009 r., sygn. akt WA 16/09, i w wyroku z 13 stycznia 2010 r., sygn. akt II K 150/09). Z tych też powodów na podstawie zgromadzonych dowodów należało więc wykazać, że oskarżony chciał użyć takiego właśnie sposobu działania w celu osiągnięcia korzyści majątkowej kosztem tego konkretnego pokrzywdzonego, a cel ten stanowił punkt odniesienia przy realizowaniu każdego ze znamion przedmiotowych przypisanego mu przestępstwa oszustwa (vide postanowienie Sądu Najwyższego z 4 stycznia 2011 r., sygn. akt III KK 181/10).
W przedmiotowej sprawie nie sposób uznać, że Sąd a quo wykazał, iżM. M.świadomie i celowo 8 maja 2015r. wiedząc, iż(...)nie ma własnych magazynów i jest „tylko pośrednikiem”, który dopiero po opłaceniu zamówienia, sam zamówi wC.dwa telefony komórkoweS. (...)nieoryginalne i w złym stanie technicznym, przez co wprowadził w błądŁ. O.„co do oryginalności i stanu technicznego dwóch telefonów komórkowychmarki S. (...)”, a pokrzywdzony w taki właśnie sposób „został oszukany” i dlatego złożył zawiadomienie o przestępstwie.
Zauważa Sąd odwoławczy, żeŁ. O.przedstawił swą korespondencję mailową z przedstawicielem sklepu(...)od momentu opłacenia zamówienia nr(...), które złożył 8 maja 2015r. (k 5). Nie ma natomiast w aktach sprawy ani opisu oferowanych przezL.telefonów (odnośnie deklarowanego ich stanu i pochodzenia), ani też samŁ. O.nie przedstawił tej oferty, która go zainteresowała oraz swojego zamówienia, zaś jego zeznania w tej mierze są niejednoznaczne. Zeznając wskazał bowiem ogólnikowo, że „zdecydował się zakupić dwa nowe telefony” i w trakcie realizacji tego zamówienia napisał dwa emaile, na które nie otrzymał odpowiedzi, zaś po otrzymaniu przesyłki stwierdził, że „telefony są używane lub składne z kilku części (…) rozpadły się w rękach po ich dotknięciu” (k. 3).
W trakcie kolejnego przesłuchania 19 kwietnia 2016r.Ł.O.zeznał, że składał reklamacje dotyczącą stanu telefonów i nie otrzymał odpowiedzi (k. 159) oraz, że jednego z telefonów już nie posiada, ponieważ „w chwili jego uruchomienia przepalił się” (k. 163). Przed Sądem natomiast przyznał, że nie tylko nie zapoznał się z regulaminem, to w istocie nie pamiętał w jakim czasie – zgodnie z ofertą - zamówienie miało być realizowane (w przeciągu 5 dni do tygodnia „z tego co pamięta”), ale - co najistotniejsze - dopiero po złożeniu i opłaceniu zamówienia zorientował się, że w Internecie dostępne są tańsze telefony tego typu (k. 422). Ta wypowiedź logicznie łączy się z treścią przedstawionej przez niego korespondencji mailowej z 13 i 27 maja 2015r., kiedy to jeszcze przed otrzymaniem telefonów, a zatem nie wiedząc nic o ich rzeczywistym stanie technicznym i tzw. oryginalności, już zapowiadał, że odstąpi od umowy jeżeli sprzedawca nie obniży mu ceny do wskazanej w mailu (550 złotych za sztukę) i nie zwróci 850 złotych (k. 6). Nadto, co wynika z tej korespondencji, dopiero w trakcie rozmowy z przedstawicielem(...)dowiedział się o terminach dostawy oraz że telefony nie były przeznaczone na polski rynek („dzwoniłem dzisiaj do państwa firmy z zapytaniem o czas realizacji zamówienia, dowiedziałem się że…” - k. 6). Uwiarygadnia to z kolei tę część jego wypowiedzi, w której przyznał, że zamówienie złożył bez zapoznania się z regulaminem i terminami dostawy (k. 422). Nadto w dacie, kiedy zapowiadał, że odstąpi od umowy, to nie kwestia stanu telefonów była tego przyczyną. Z treści maili wprost wynika, że pokrzywdzony dążył do zmiany warunków umowy, a nawet odstąpienia od niej z powodu ceny, którą chciał negocjować. Stan techniczny telefonów poznał dopiero 29 maja 2015r., kiedy mu je dostarczono. Po otrzymaniu przesyłki, o czym przekonują ponownie maile pokrzywdzonego, również nie zakwestionował ich stanu, bowiem przesłał dane do dwóch faktur, które chciał w związku z ich zakupem otrzymać (maile z 29 maja 2015r. k. 9v), a następnie ponaglenie z 8 czerwca 2015r. (k. 8v). W żadnym momencie korespondencja ta nie wskazuje, iż telefony były uszkodzone, czy też, by jeden z nich „w chwili jego uruchomienia przepalił się” (k. 163), co – zgodnie z zasadami doświadczenia i logiki – musiałoby nastąpić bądź w dniu otrzymania przesyłki lub wkrótce po tym. Jest wszak naturalne, że po otrzymaniu zakupionego towaru, sprawdza się go. A tu kwestia reklamacji związanej ze stanem technicznym telefonów pojawiła się po raz pierwszy w zawiadomieniu o przestępstwie z 20 czerwca 2015r. (k. 1 i 3), jeszcze 8 czerwca 20215r. pokrzywdzony deklarował, że chce od umowy odstąpić, a paczkę z telefonami odesłać (k. 5).
Jakkolwiek informacja pozyskana z firmyS.Działu Obsługi Klienta wW.z 3 grudnia 2019r. wskazuje, że telefonS. (...)miał pękniętą obudowę (trudno obecnie stwierdzić kiedy to uszkodzenie powstało) i podlegał licznym modyfikacjom oraz, że „nie jest oryginalnym sprzedawanym urządzeniem dostarczonym na teren Polski” (k. 351), to w żadnym momencie nie zostało stwierdzone, że telefon ten „rozpadał się”, czy nie działał. W tym zakresie nikt ustaleń nie poczynił, a na podstawie odpowiedzi uzyskanej od przedstawiciela producenta takich wniosków wyprowadzić nie można. Co istotne w trakcie przesłuchania samŁ. O.przyznał, że „gdyby firma obniżyła cenę, możliwe że zaakceptowałby te telefony w sytuacji gdyby wady były tego rodzaju, że nadawałyby się do naprawy” (k. 422v). Wypowiedź ta jest o tyle zaskakująca, że przecież jeden z telefonów w chwili jego uruchomienia miał się „przepalić” („stopił się” - k. 163v i 422v) i pokrzywdzony miał się go pozbyć (przed 19.04.2016r.), a przy tym nie zgłaszał żądania obniżenia ceny z uwagi na ich stan. Postawa ta zatem zaskakuje, zwłaszcza jeżeli uwzględni się wskazane w mailach propozycje obniżenia ceny telefonów z 13 i 27 maja 2015r., jak też oświadczenie z 5 czerwca 2015r. o odstąpieniu od umowy (k.4), czy mail z 8 czerwca 2015r. z zapytaniem, gdzie ma odesłać
paczkę z telefonami(k. 7), choć przecież w tym czasie znał stan telefonów i kwestii tej w korespondencji swej nie poruszał, a przecież co najmniej jeden z telefonów był niezdatny do użytku (k. 422). Trudno uwierzyć, iż w takim przypadku w kwestii reklamacji ograniczyłby się wyłącznie do rozmów telefonicznych z przedstawicielem sklepuL.
W tych okolicznościach nie sposób uznać – jak uczynił to Sąd a quo - że nie polegają na prawdzie wyjaśnieniaM. M.w tej części, w której utrzymywał, że nie wiedział o złym stanie technicznym telefonów, które przesłane zostały wprost z firmy, w której je zakupił wC.do pokrzywdzonego (okoliczność, że przesyłka została nadana z Holandii przyznał pokrzywdzony), jak też o tym, żeŁ. O.ma zastrzeżenia w tym zakresie, a nie wyłącznie co do ceny, której domagał się obniżenia. Nie ma dowodu, który pozwoliłby uznać, że oskarżony wiedział, iż zamówione przez niego telefony zostały złożone z różnych części i nie są oryginalne. Ani na etapie postępowania przygotowawczego, ani sądowego okoliczności tej nie weryfikowano, tj. nie sprawdzono jakie konkretnie zamówienie 8 maja 2015r. złożyłŁ.O., a jakieM. M., zamawiając je dla pokrzywdzonego i czy w związku z tym, od początku wiedział, że kupujący otrzyma inne urządzenia, tj. gorszej jakości od tych, za które zapłacił i które oferował na swej stronie internetowej. Na podstawie tych zgromadzonych dowodów można jedynie założyć (przypuszczać), żeM. M., zamawiając telefony wC., z taką ewentualnością mógł się liczyć, ponieważ nie był to jedyny taki przypadek w jego działalności, na co wskazują zeznania innych klientówL..pl (np.T. G.– k.233,J. L.– k.247). Choć nie można pominąć i tego, że byli przecież i tacy kliencie, którzy otrzymywali urządzenia takie, jak zamawiali (np.M. T.– k. 238,M. K.– k. 242v,P. K.– k. 269v), czy też wtedy, kiedy nie można było zrealizować zamówienia, otrzymywali zwrot pieniędzy (np.A. D.– k. 259). Tym samym nie ma podstaw, by twierdzić, że był to swoisty „modus operandi” działania oskarżonego polegający na zamawianiu tańszych telefonów, tj. nieoryginalnych, gorszej jakości, a wręcz uszkodzonych, mimo, iż fałszywie zapewniał swoich klientów, iż miałyby to być urządzenia oryginalne, nowe itd., co miałoby być obliczone na wprowadzaniu ich w błąd odnośnie stanu oferowanych urządzeń w celu doprowadzenia do niekorzystnego rozporządzenia mieniem.
Sąd meriti, koncentrując się na ujawnionych działaniach oskarżonego, obliczonych na ukrycie swej tożsamości, jak też utrudnianiu klientom realizacji ich prawa od odstąpienia od już zawartej przez Internet umowy, błędnie wyprowadził wniosek, żeM. M.już 8 maja 2015r. znał stan techniczny telefonów, które przesłane zostałyŁ. O., a ten od początku (kiedy otrzymał przesyłkę) informował go o ich stanie i składał reklamację, ponieważ zamówił telefony nowe (k. 462).
Wskazuje Sąd odwoławczy, że z uzasadnienia zaskarżonego wyroku wynika przecież, że „oskarżony osobiście nie widział przesyłanego towaru” (k. 462v), co już podważa przyjętą tezę o zamiarze bezpośrednim kierunkowym. Nie sposób ustalić na jakiej zatem innej podstawie wyprowadzony został wniosek, że oskarżony wiedział o niezgodności między złożonym przez klienta zamówieniem, a tym, którego sam dokonał u chińskiego kontrahenta i które zostało zrealizowane. Nie można przecież wykluczyć, że i on zamówił urządzenia takie, jakich oczekiwał pokrzywdzony. Tych niedających się usunąć wątpliwości nie można interpretować na niekorzyść oskarżonego, jak uczynił to Sąd meriti. Jest to jedynie swoiste założenie, którego Sąd nie zweryfikował, a wobec zaskarżenia wyroku wyłącznie na korzyść oskarżonego, uzupełnienie materiału dowodowego w tym zakresie nie jest już dopuszczalne (art. 433 §1k.p.k. iart. 434 §1 pkt 1 i 2 k.p.k.). W efekcie doprowadziło to niezasadnego i sprzecznego z zasadą in dubio pro reo przyjęcia, że oskarżany obejmował swoją świadomością i zamiarem bezpośrednim (kierunkowym), że wprowadza pokrzywdzonego w błąd.
Tym samym ponowna analiza zebranych w sprawie dowodów, uzupełnionych w postępowaniu odwoławczym o ujawnione archiwalne wydruki strony głównej sklepu(...)na dzień 08.05.2015r. z zakładki: „o firmie” oraz regulamin tego sklepu internetowego doprowadziła Sąd odwoławczy do odmiennych wniosków. Zauważyć bowiem należy, że z regulaminu, który stanowił integralną część umowy, wynika jednoznacznie, że oskarżony prowadził działalność gospodarczą polegającą sprzedaży towarów oferowanych przezspółkę (...), a sprzedaż ta odbywała się za pośrednictwem Internetu.(...)to wyłącznie serwis internetowy działający dla tej spółki, przy czym prezentowane ceny są „ostatecznymi”, zaś faktury wystawiane są wyłącznie w formie elektronicznej. Istotne jest i to, że regulamin określał także czas realizacji zamówienia. Wskazano w nim, że jest on zależny od tego, z którego magazynu firmy pochodził będzie dany produkt i w przypadku magazynu zagranicznego średni czas dostawy to od 15 do 25 dni (pkt IV ppkt 7 regulaminu, k. 495 – 499). Na marginesie zauważyć należy, że w przypadku przesyłki dostarczonej pokrzywdzonemu termin ten wynosił 21 dni (od 08.05.2015r. do 29.05.2015r). Gdyby pokrzywdzony zapoznał się z regulaminem, a nie jedynie „kliknął”, potwierdzając ten fakt, który w istocie nie miał miejsca, o terminach dostawy mógłby się z łatwością dowiedzieć. W tym zakresie nie sposób twierdzić, że oskarżony wprowadzał kogokolwiek w błąd. Jakkolwiek sama okoliczność, że pokrzywdzony nie miał świadomości pewnych faktów (
ignorantia facti), nie pozbawia czynu sprawcy cech karalnego oszustwa, to jedynie wówczas, gdy – wykorzystując tę nieświadomość – doprowadził on pokrzywdzonego do niekorzystnego rozporządzenia mieniem (tak W. Świda [w:] I. Andrejew, W. Świda, W. Wolter,
Kodeks karny..., str. 622), to w tym przypadku o zaistnieniu takiej sytuacji nie można twierdzić. Niemniej nie sposób z tej okoliczności wyprowadzać tak niekorzystnych wniosków, rzutujących na ocenę prawnokarną zachowaniaM. M., jak czynił to Sąd meriti. Skoro przy tym nie ujawniono ani oferty internetowej sklepuL., która zainteresowałaŁ. O.i była podstawą złożenia zamówienia, ani też nie można ustalić jakie zamówienie w efekcie sam złożył, gdyż nie zachował swego zamówienia z 8 maja 2015r. i dowodu z tego dokumentu nie przeprowadzono, to ten zgromadzony materiał dowodowy nie daje podstaw do uznania, że oskarżany świadomie zataił przedŁ. O.informacje o pochodzeniu telefonów komórkowychmarki S. (...), jak też o tym, że są to urządzenia nieoryginalne oraz co do ich stanu technicznego. Zwłaszcza, że te dowody, którymi Sąd meriti dysponował wskazują na to, że co najmniej 13 maja 2015r. pokrzywdzony powziął informacje o pochodzeniu i czasie dostawy telefonów (przyznał to w mailu) i już od tego momentu zapowiadał, że w razie nie uwzględnienia jego żądania obniżenia ceny do poziomu proponowanego w mailu, odstąpi do umowy. To był zatem zasadniczy powód rezygnacji z zamówienia, a nie stan telefonów.
Sąd odwoławczy nie podzielił też stanowiska Sądu orzekającego, że trudności i niejasności wynikające z procesu odstąpienia od umowy (że było to postępowanie tzw. reklamacyjne należy wykluczyć) zainicjowanego oświadczeniem z 5 czerwca 2015r., wskazują jednoznacznie na zamiar sprawcy i stanowią o tym, że wyczerpał ustawowe znamiona występku zart. 286 §1 k.k.
Z korespondencji mailowej prowadzonej przezŁ. O.zL.wynika jednoznacznie, że pokrzywdzony jeszcze przed zrealizowaniem umowy (dostarczeniem zamówionych telefonów, co miało miejsce 29 maja 2015r.), tj. w dniach 13 maja 2015r. i 27 maja 2015r., dążył do modyfikacji zawartej umowy, oświadczając, iż w razie nie zaakceptowania obniżenia ceny, odstąpi od tej umowy. Nie była to więc reklamacja, skoro jakość towaru w tym momencie nie była znana pokrzywdzonemu. Ponadto kwestię problemów ze zgłoszeniem reklamacji pokrzywdzony podniósł dopiero w chwili składnia zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa, zaś stan telefonu (drugi z nich pokrzywdzony miał wyrzucić, po tym kiedy się przepalił – stopił), jakkolwiek poddanego modyfikacjom i nieoryginalnego, z uwagi na brak możliwości zweryfikowania opisu tego oferowanego i zamówionego, sam w sobie nie świadczy o tym, że pokrzywdzony został celowo wprowadzony w tym zakresie w błąd i doprowadzony do niekorzystnego rozporządzenia mieniem. Teza, że oświadczenie o odstąpieniu od umowy i brak właściwej reakcji ze strony oskarżonego świadczą o oszukańczym działaniuM. M.w dniu 8 maja 2015r., nie ma racjonalnego uzasadnienia. Jest to wszak okoliczność zależna wyłącznie od woli pokrzywdzonego, którego oskarżony przewidzieć nie mógł.
W tej sytuacji nie ma podstaw, by przyjąć, że oskarżany już w momencie wystawiania oferty, czy też 8 maja 2015r., tj. w chwili przyjęcia zamówienia nr(...), działał z zamiarem bezpośrednim kierunkowym wprowadzenia pokrzywdzonego w błąd w zakresie takim, jak przyjęto w opisie czynu przypisanego. A tylko taka konstatacja uprawniałaby do uznania jego sprawstwa i przypisania mu winy.
Z tych też względów stwierdzić należy, że zgromadzony materiał dowodowy nie dawał podstaw do uznania, i to w sposób niebudzący wątpliwości, że oskarżanyM. M.wyczerpał wszystkie znamiona przestępstwa zart. 286 § 1 k.k.a to właśnie z uwagi na brak możliwości wykazania, że miał bezpośredni i kierunkowy zamiar jego popełnienia, co skutkowało uniewinnieniem go od zarzucanego mu przestępstwa. Opisane bowiem wart. 286 §1 k.k.sposoby działania sprawcy „muszą poprzedzać niekorzystne rozporządzenie mieniem przez pokrzywdzonego, stąd też istotnym znamieniem oszustwa jest związek przyczynowy między wprowadzeniem w błąd, czy wyzyskaniem błędu a niekorzystnym rozporządzeniem mieniem” (tak Sąd Najwyższy w wyroku z 19.07.2007 r., sygn. akt V KK 384/06), a skoro tak, to nie można mówić o realizacji jego znamion w sytuacji, gdy ocenione jako „zachowania oszukańcze” następują już po rozporządzeniu mieniem, np. przyjmując postać zmiany przedmiotu świadczenia wzajemnego na bezwartościowy (vide Komentarz do Kodeksu karnego art. 286 pod red. W. Wróbla i A. Zolla, wydanie V, WKP 2022, tez 20), czy utrudnienie lub uniemożliwienie odstąpienia od umowy. Te zachowania strony umowy winny być oceniane wyłącznie na gruncie prawa cywilnego.
Jednocześnie zauważa Sąd odwoławczy, że ta część zarzutu z pkt 1 petitum apelacji, w której obrona zakwestionowała prawidłowość ustaleń Sądu orzekającego polegających na „przyjęciu, że oskarżony nie prowadził działalności gospodarczej polegającej na pośrednictwie w sprzedaży telefonów komórkowych zC.”, a z jego oferty to nie wynikało, jest chybiona. Te ustalenia są oczywiście prawidłowe, wynikają wszak z wyjaśnień samego oskarżonego. Można bowiem twierdzić, że stanowiło wprowadzenie w błąd potencjalnych klientów przedstawienie na stronie głównej serwisuL.zapewnień, że firma dysponuje własnymi magazynami, w których przechowuje urządzenia oferowane do sprzedaży i nie jest pośrednikiem, jak wiele sklepów zwłaszcza na portalu(...)(k.500), co choćby w świetle wyjaśnieńM. M.nie poległo na prawdzie. Niemniej w realiach niniejszej sprawy okoliczność ta nie miała wpływu na ocenę prawnokarną zachowania oskarżonego, nie ma przecież podstaw (i takich ustaleń Sąd Rejonowy nie poczynił, bo dowodami w tym zakresie nie dysponował), by twierdzić, żeŁ. O.z tymi informacji w ogóle się zapoznał i by to one miał wpływ na jego decyzję.
Wniosek
Obrońca oskarżonego wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu czynu.
☒ zasadny
☐ częściowo zasadny
☐ niezasadny
Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.
Z przyczyn omówionych powyżej Sąd odwoławczy uznał za zasadny wniosek obrońcy oskarżonego o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od zarzutu popełnienia przypisanego mu czynu.
4
OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU
4.1.
Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności
5
ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO
1.7
Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji
5.1.1.
Przedmiot utrzymania w mocy
Zwięźle o powodach utrzymania w mocy
1.8
Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji
5.2.1.
Przedmiot i zakres zmiany
Sąd odwoławczy zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że uniewinniłM. M.od popełnienia przypisanego mu czynu zart. 286 § 1 k.k., co skutkowało wyeliminowaniem z obrotu prawnego także pozostałych rozstrzygnięć zawartych w wyroku, w tym obowiązku naprawnienia szkody wyrządzonej pokrzywdzonemu, któremu pozostaje droga postępowania cywilnego.
Zwięźle o powodach zmiany
Powody, które legły u podstaw zmiany wyroku i uniewinnienia oskarżonego, zostały szczegółowo omówione w sekcji 3.1 uzasadnienia. Powtarzanie tych samych argumentów jest niecelowe, wystarczające będzie odesłanie do tej części uzasadnienia.
1.9
Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji
1.1.7
Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia
5.3.1.1.1.
☐art. 439 k.p.k.
Zwięźle o powodach uchylenia
5.3.1.2.1.
Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości
☐art. 437 § 2 k.p.k.
Zwięźle o powodach uchylenia
5.3.1.3.1.
Konieczność umorzenia postępowania
☐art. 437 § 2 k.p.k.
Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia
5.3.1.4.1.
☐art. 454 § 1 k.p.k.
Zwięźle o powodach uchylenia
1.1.8
Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania
1.10
Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku
Przytoczyć okoliczności
6
Koszty Procesu
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku
Przytoczyć okoliczności
pkt II i III
- z uwagi na wynik postępowania odwoławczego, jak też brzmienieart. 634 k.p.k.iart. 632 pkt 2 k.p.k.kosztami procesu obciążono Skarb Państwa, zaś wobec wniosku o zasądzenie na rzecz oskarżonego podniesionych przez niego wydatków w postępowaniu odwoławczym, na podstawie § 11 ust. 2 pkt 4 i § 17 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie, zasądził tut. Sąd od Skarbu Państwa na rzeczM. M.kwotę 1008 zł (840 złotych i 20% z tej sumy z uwagi na dwa terminy rozprawy).
7
PODPIS
SSO Agnieszka Połyniak
1.11
Granice zaskarżenia
Kolejny numer załącznika
1
Podmiot wnoszący apelację
Obrońca oskarżonego
Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja
Wyrok Sądu Rejonowego w Kłodzku z dnia 28 listopada 2022 r. w sprawie sygn. akt II K 753/21
0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia
☒ na korzyść
☐ na niekorzyść
☒ w całości
☐ w części
☐
co do winy
☐
co do kary
☐
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia
0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji
☐
art. 438 pkt 1 k.p.k.– obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu
☒
art. 438 pkt 1a k.p.k.– obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazanywart. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu
☐
art. 438 pkt 2 k.p.k.– obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia
☒
art. 438 pkt 3 k.p.k.– błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia
☐
art. 438 pkt 4 k.p.k.– rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka
☐
art. 439 k.p.k.
☐
brak zarzutów
0.1.1.4. Wnioski
☐
uchylenie
☒
zmiana | ```yaml
court_name: Sąd Okręgowy w Świdnicy
date: '2023-05-17'
department_name: IV Wydział Karny Odwoławczy
judges:
- SSO Agnieszka Połyniak
legal_bases:
- art. 286 § 1 k.k.
- art. 434 §1 pkt 1 i 2 k.p.k.
recorder: Agnieszka Strzelczyk
signature: IV Ka 199/23
``` |
154010100000503_I_C_000486_2013_Uz_2015-09-10_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt. I C 486/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 10 września 2015r.
Sąd Rejonowy w Łańcucie I Wydział Cywilny
w składzie :
Przewodniczący: SSR Beata Faff
Protokolant: sekr.sąd. Maciej Wawrzkiewicz
po rozpoznaniu w dniu 3 września 2015 r. w Łańcucie
na rozprawie
sprawy z powództwaK. C.
przeciwko(...) SAwW.
o zapłatę 12.710,82 zł
I./ zasądza od pozwanego(...) SAwW.na rzecz powódkiK. C.tytułem zadośćuczynienia kwotę 8.000,00 zł ( osiem tysięcy złotych) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 18.10.2013r. do dnia zapłaty,
II. umarza postępowanie w zakresie żądania odszkodowania w kwocie 710,82 zł ( siedemset dziesięć złotych 82/100)
III./ w pozostałej części powództwo oddala,
IV./ zasądza od pozwanego(...) SAwW.na rzecz powódkiK. C.kwotę 2.133,55 zł ( dwa tysiące sto trzydzieści trzy złotych 55/100) tytułem zwrotu kosztów postępowania, w tym kwotę 1.234,00 zł ( jeden tysiąc dwieście trzydzieści cztery złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego,
V./ w pozostałej części kosztami postępowania obciąża powódkę.
Sygn. akt I C 486/13
UZASADNIENIE WYROKU
Sądu Rejonowego w Łańcucie z dnia 10.09.2015r.
Pozwem z dnia 23.12.2013r. powódkaK. C., reprezentowana przez pełnomocnika radcę prawnegoB. K., domagała się zasądzenia od pozwanego(...) SAz/s wW.kwoty 12.000 złotych tytułem zadośćuczynienia oraz kwoty 710,82 złotych tytułem refundacji kosztów leczenia wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 18.10.2013r. do dnia zapłaty, a nadto zasądzenia od pozwanego na rzecz powódki kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.
W odpowiedzi na pozew pozwany, reprezentowany przez radcę prawnegoA. C., wnosił o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu swojego stanowiska wskazał, iż powództwo nie zasługuje na uwzględnienie, albowiem należności przyznane i wypłacone w toku postępowania likwidacyjnego w pełni rekompensują powódce skutki zdarzenia, z którego wywodzi ona swoje roszczenie.
Na rozprawie w dniu 3.09.2015r. powódka sprecyzowała, iż domaga się zasądzenia kwoty 12.000 złotych tytułem zadośćuczynienia, zaś w pozostałej części wnosiła o umorzenie postępowania, wskazując iż wszelkie koszty leczenia związane ze szkodą jaką poniosła w związku z wypadkiem zostały jej zrefundowane przez pozwanego w postępowaniu likwidacyjnym.
Sąd ustalił, co następuje :
W dniu 22.05.2013r. w miejscowościR.K. C.jechała do pracy rowerem. Kierujący samochodem osobowym markiO., podczas wyprzedzania rowerzystki nie zachował szczególnej ostrożności i doprowadził do potrącenia powódki, uderzając w tylne koło roweru i powodując jej upadek.
Pojazd sprawcy szkody był objęty obowiązkowym ubezpieczeniem OC u pozwanego ubezpieczyciela.
/ akta szkody – k. 100, k. 103, zeznania powódki – k. 110/
W wyniku tego zdarzenia powódkaK. C.doznała następujących obrażeń ciała:
- stłuczenia łuku brwiowego z raną tłuczoną strony lewej
- dystorsji nadgarstka prawego / dominująca/ ze złamaniem dalszego końca kości przedramienia prawego, śródstawowego, wielofragmentowego, z przemieszczeniem odłamów.
Bezpośrednio po urazie powódka została zaopatrzona przez lekarza zPogotowia (...), a następnie przyjęta do Oddziału Ortopedii Centrum Medycznego wŁ., gdzie przebywała do dnia 24.05.2013r. W trakcie hospitalizacji wykonano stabilizację złamania śrubą oraz unieruchomiono uszkodzoną kończynę w opatrunku gipsowym na okres sześciu tygodni.
Po usunięciu unieruchomienia w(...)zastosowano rehabilitację i fizykoterapię ambulatoryjną.
/ akta szkody – k. 100, k. 103, zeznania powódki – k. 110-111, zeznania świadków :R. C.– k. 136,E. C.- k. 136-137, zaświadczenia – k. 19, dokumentacja medyczna – k. 20-33, 193, k. 126, opinia biegłegoW. P.– k. 147-149/
W dniach 11.06.2013r. i 18.06.2013r.K. C.odbyła konsultacje psychologiczne w związku z pogorszeniem się jej stanu emocjonalnego. Za poradę psychologiczną w dniu 11.06.2013r. zapłaciła 200,00 złotych.
W okresie od 6.06.2013r. do 19.06.2013r. oraz od 15.07.2013r. do 2.08.2013r. powódka korzystała z zabiegów fizjoterapeutycznych wykonanych w prywatnym gabinecie rehabilitacyjnym, za które zapłaciła łącznie 560,00 złotych.
/ rachunki – k. 13-18, zaświadczenia – k. 19/
We wrześniu 2013r. powódka powróciła do pracy. Zespolenie usunięto operacyjnie we wrześniu 2014r.
Aktualnie u powódki stwierdzono deformację obwodu przedramienia prawego z zagięciem kątowym, ograniczenie ruchów rotacyjnych, redukcję siły mięśniowej globalnej dłoni prawej i mięsni przedramienia, wstępne zmiany zwyrodnieniowe nadgarstka. Odczuwa ona dolegliwości bólowe okolicy prawego nadgarstka, szczególnie strony grzbietowej, redukcję siły mięśniowej i wydolności globalnej dłoni prawej, bóle powysiłkowe i pogodowe.
Doznany uraz spowodował u powódki trwały uszczerbek na zdrowiu w wysokości 8 % z powodu złamania w obrębie nagarska prawego oraz 2% z powodu urazu w obrębie łuku brwiowego, łącznie na poziomie 10%.
W postępowaniu likwidacyjnym, w czasie gdy leczenie powódki nie zostało jeszcze zakończone, ubezpieczyciel ustalił z kolei wielkość uszczerbku na zdrowiuK. C.na 7 %, w tym 5% - w związku z uszkodzeniem ręki / złamanie dalszej nasady kości promieniowej prawej/ i 2 % - uszkodzenie głowy – rana tłuczona łuku brwiowego.
Dolegliwości związane z powstałymi obrażeniami ciała powodowały dolegliwości bólowe w okresie do 3 miesięcy od urazu w nasileniu 5 stopni w 10 stopniowej skali(...), a przez dalszy okres leczenia – na poziomie 3 stopni. Obecnie powódka okresowo odczuwa dolegliwości bólowe na poziomie 2-3 stopni.
Rokowania co do całkowitego ustąpienia dolegliwości i deficytów ortopedycznych są niepomyślne. Badanie radiologiczne potwierdziło wstępne zmiany zwyrodnieniowe nadgarstka, wskazujące na wstępny etap rozwoju pourazowej choroby zwyrodnieniowej nadgarstka prawego ręki dominującej.
Uraz oraz konieczność jego leczenia spowodowały istotne ograniczenie możliwości samoobsługi i codziennych czynności powódki przez okres trzech miesięcy, a do zakończenia leczenia w stopniu średnim. Obecnie powoduje mierne ograniczenie: niezdolność poszkodowanej do ciężkiej pracy fizycznej, przeciążania prawej kończyny górnej, dźwigania.
Bezpośrednio po urazieK. C.wymagała pomocy i opieki osób trzecich przez okres unieruchomienia w opatrunku gipsowym oraz wstępnej rehabilitacji – przez okres trzech miesięcy codziennie w wymiarze minimum trzech godzin dziennie, zaś do zakończenia leczenia – przez jedną godzinę dziennie. Obecnie nie wymaga już żadnej pomocy.
W dniu 25.08.2015r. powódka zakończyła leczenie w związku z wypadkiem z dnia 22.05.2013r.
/ akta szkody – k. 100, k. 103, zeznania powódki – k. 110-111, 194, zeznania świadków :R. C.– k. 136,E. C.- k. 136-137, dokumentacja medyczna – k. 20-33, k. 126, 193, opinia biegłegoW. P.– k. 147-149, opinia z dnia 20.06.2013r. – k. 192 /
Na etapie postępowania likwidacyjnego został ustalony uszczerbek na zdrowiu powódki w wysokości 3%.
W zgłoszeniu szkody z dnia 31.05.2013r.K. C.domagała się przyznania kwoty 35.000 złotych tytułem zadośćuczynienia za skutki zdarzenia z dnia 22.05.2013r. Z kolei w piśmie z dnia 26.06.2013r. wnioskowała również o przyznanie zwrotu kosztów leczenia w kwocie 837,13 złotych oraz kosztów dojazdów na wizyty lekarskie w kwocie 449,01 zł.
W dniu 8.08.2013r. pozwany podjął decyzje o przyznaniu powódce odszkodowania w łącznej kwocie 8.592,33 złotych, na którą złożyły się :
- zadośćuczynienie w kwocie 8.000 złotych
- odszkodowanie z tytułu kosztów leczenia – 482,13 zł
- odszkodowanie z tytułu dojazdów –110,20 zł
Na skutek odwołania powódki od tej decyzji w dniu 17.10.2013r. pozwany przyznał powódce dodatkowo zadośćuczynienie w kwocie 3.000 złotych / łącznie 11.000 złotych/, odszkodowanie z tytułu kosztów leczenia –40,00 zł / łącznie 522,13 złotych/ oraz odszkodowanie z tytułu dojazdów – 460,54 zł / łącznie 570,74 złotych/.
/ korespondencja stron – k. 34—46, akta szkody – k. 100, k. 103, /
Przed wypadkiem z dnia 22.05.2013r. powódka była osobą zdrową. Nie leczyła się na żadne przewlekłe schorzenie. Mogła wykonywać prace fizyczne. Pracowała w przedszkolu na stanowisku kucharza. Po wypadku przyjmowała leki przeciwbólowe. W związku z odczuwanymi dolegliwościami bólowymi oraz osłabieniem siły mięśniowej prawego przedramienia nie może wykonywać ciężkich prac fizycznych. Podczas pracy zawodowej również odczuwa ograniczenia związane z następstwami doznanego urazu.
Od czasu wypadku powódka obawia się jazdy na rowerze. Do miejsca pracy dojeżdża samochodem.
Uraz, którego doznała powódkaK. C.nie wpłynął w sposób trwały i niekorzystny na jej aktualne funkcjonowanie psychospołeczne w rozumieniu wywołania trwałych dysfunkcji życia psychicznego. Po wypadku powódka nie korzystała z leczenia psychiatrycznego, co pozwala przypuszczać, iż poza przejściowymi trudnościami i negatywnymi emocjami nie prezentowała poważniejszych cech destabilizacji emocjonalnej wymagającej terapii.
/ zeznania świadków :R. C.– k. 136,E. C.- k. 136-137, zeznania powódki – k. 110-111, 194, /
Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów z akt szkody, opinii biegłegoW. P.oraz zeznań świadków i powódki. Sąd uznał przedmiotowe dowody za wiarygodne w całości. Moc dowodowa dokumentów oraz opinii biegłego nie była przez żadną ze stron kwestionowana i nie budziła żadnych wątpliwości. Opinia biegłego została sporządzona zgodnie z jego wiedzą specjalistyczną i doświadczeniem zawodowym, a zawarte w niej wnioski końcowe są logiczną konsekwencją przeprowadzonej analizy dokumentacji medycznej oraz osobistego badania powódki i zostały poparte odpowiednią argumentacją. Sąd uznał za wiarygodny również osobowy materiał dowodowy w postaci zeznań świadków i korespondujących z nimi zeznań powódki, albowiem przedmiotowe dowody tworzą spójną i logiczną całość, wzajemnie się uzupełniają i w pełni korespondują z pozostałym materiałem dowodowym.
Sąd zważył, co następuje :
Powództwo w przedmiotowej sprawie zostało oparte na treściart. 444 §1 kciart. 445§1 kcorazart. 822§1 kc, zgodnie z którym przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony.
Pozwany nie kwestionował podstaw swojej odpowiedzialności, a jedynie wysokość dochodzonych przez powódkę roszczeń.
Na podstawieart. 445§1 kcSąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Określenie "sumy odpowiedniej" powinno być dokonane przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności konkretnej sprawy, a zwłaszcza rodzaju i rozmiaru doznanych obrażeń, czasokresu, uciążliwości procesu leczenia i dostosowawczej rehabilitacji, długotrwałości nasilenia dolegliwości bólowych, konieczności korzystania z opieki i wsparcia innych osób oraz jej zakresu, trwałych następstw tych obrażeń w sferze fizycznej i psychicznej oraz ograniczeń, jakie wywołują w dotychczasowym życiu, w tym potrzeby stałej rehabilitacji, zażywania środków farmakologicznych, zmiany charakteru zatrudnienia, trybu życia, przyzwyczajeń, czy też sposobu spędzania wolnego czasu. Wysokość zadośćuczynienia odpowiadająca doznanej krzywdzie powinna być odczuwalna dla poszkodowanego i przynosić mu równowagę emocjonalną, naruszoną przez doznane cierpienia psychiczne i fizyczne. Należy nadto podkreślić, że zadośćuczynienie ma mieć przede wszystkim charakter kompensacyjny, wobec czego jego wysokość nie może stanowić zapłaty symbolicznej, lecz musi przedstawiać jakąś ekonomicznie odczuwalną wartość ( wyrok SA w Łodzi z dnia 11.06.2014r., I ACa 1593/13, LEX nr 1480479).
Niedopuszczalne jest stosowanie jakichkolwiek mechanizmów przy wyliczaniu wysokości zadośćuczynienia ( wyrok SA w Lublinie z dnia 10.04.2013r., I ACa 2/13, LEX nr 1313362). Zadośćuczynienie, o którym mowa wart. 445 § 1 k.c., stanowi rekompensatę pieniężną za krzywdę niemajątkową, a związaną z ujemnymi przeżyciami związanymi z cierpieniem fizycznym i psychicznym, wynikającym m.in. z uszkodzenia ciała. W tym przypadku podstawę ustalenia odpowiedniego zadośćuczynienia stanowią przede wszystkim konsekwencje uszkodzenia ciała, a więc rozmiar krzywdy jakiej poszkodowany doznał. Odnosi się to w szczególności do nasilenia cierpień i ich długotrwałości, stanu ogólnego poszkodowanego oraz do trwałości następstw wypadku. Decydujące znaczenie dla określenia sumy pieniężnej zadośćuczynienia ma tu rozmiar doznanej krzywdy, skoro zadośćuczynienie ma na celu naprawienie szkody niemajątkowej, wyrażającej się doznaną krzywdą w postaci cierpień fizycznych i psychicznych ( wyrok SA w Katowicach z dnia 23.05.2013r., V ACa 125/13, V ACa 125/13, LEX nr 1322477). Celem zadośćuczynienia jest przede wszystkim złagodzenie cierpień. W związku z tym winno ono mieć charakter całościowy i obejmować wszystkie cierpienia fizyczne, jak i psychiczne ( wyrok SA w Łodzi z dnia 12 kwietnia 2013 r., I ACa 1382/12, LEX nr 1313327). Zadośćuczynienie ma przede wszystkim charakter kompensacyjny i tym samym jego wysokość musi przedstawiać ekonomicznie odczuwalną wartość. Wysokość ta nie może być jednak nadmierna w stosunku do doznanej krzywdy, a więc musi być utrzymana w rozsądnych granicach. O rozmiarze należnego zadośćuczynienia powinien decydować rozmiar doznanej krzywdy, tj. stopień cierpień fizycznych i psychicznych, ich intensywność, czas trwania, nieodwracalność następstw i inne okoliczności, których nie sposób wymienić wyczerpująco, a które w każdym wypadku mają charakter indywidualny ( wyrok SA w Białymstoku z dnia 17.05.2013r. , I ACa 153/13, LEX nr 1321902).
Mając na uwadze powyższe w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego Sąd uznał, iż roszczenie powódki o zadośćuczynienie w kwocie dodatkowych 12.000 złotych jawi się jako częściowo uzasadnione. Uwzględniając bowiem takie czynniki jak rodzaj, charakter, długotrwałość ujemnych przeżyć związanych z urazem, czasokres trwania i natężenie dolegliwości bólowych, stopień cierpień psychicznych, ich intensywność oraz długotrwałość, czas leczenia i rehabilitacji, czasokres ograniczenia powódki w samodzielnym funkcjonowaniu i wykonywaniu pracy zawodowej, trwałe następstwa doznanego urazu, negatywne skutki zdarzenia związane z pogłębieniem naturalnych procesów starzenia się poszkodowanej/ pourazowa choroba zwyrodnieniowa nadgarstka prawego ręki dominującej/ Sąd ocenił, iż dopiero kwota 19.000 będzie odpowiednia dla wyrównania szkody niematerialnej w dobrach osobistych powódki, związanej z następstwami zdarzenia objętego odpowiedzialnością ubezpieczeniową pozwanego. Uwzględniając przy tym fakt wpłaty przez pozwanego kwoty 11.000 złotych, Sąd zasądził z tego tytułu dodatkową kwotę 8.000 złotych wraz z ustawowymi odsetkami naliczanymi od daty 18.10.2013r. , tj. od następnego dnia po dacie decyzji ustalającej ostateczną kwotę przyznanego przez pozwanego na etapie przesądowym zadośćuczynienia.
O odsetkach orzeczono na podstawieart. 481§1 kc.
Wobec ostatecznego stanowiska powódki związanego z żądaniem pozwu dotyczącym zwrotu kosztów leczenia w kwocie 710,82 złotych Sąd umorzył postępowanie w tym zakresie na podstawieart. 355§1 kpc.
W pozostałej części powództwo zostało oddalone jako zbyt wygórowane. W ocenie Sądu dodatkowe zadośćuczynienie w kwocie 8.000 złotych powinno w pełni zrekompensować powódce krzywdę związaną z doznanym podczas wypadku komunikacyjnego uszkodzeniem ciała.
O kosztach procesu Sąd orzekł zgodnie z jego wynikiem na podstawieart. 100 kpcw zw. z§6 pkt. 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu/ tekst jednolity – Dz. U. z 2013r., poz. 490/.
Na koszty postępowania, którymi Sąd obciążył stronę pozwaną jako stronę przegrywającą sprawę w zasadniczej części złożyła się opłata sądowa od uwzględnionej części zgłoszonego roszczenia w kwocie 400,00 złotych, koszty opinii biegłego w kwocie 499,55 złotych oraz koszty zastępstwa procesowego powódki w kwocie 1.234,00 złotych obliczone według norm przepisanych. | ```yaml
court_name: Sąd Rejonowy w Łańcucie
date: '2015-09-10'
department_name: I Wydział Cywilny
judges:
- Beata Faff
legal_bases:
- art. 445 § 1 k.c.
- art. 355§1 kpc
- §6 pkt. 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie
opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy
prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu
recorder: sekr.sąd. Maciej Wawrzkiewicz
signature: I C 486/13
``` |
153000000001521_III_APa_000008_2015_Uz_2015-11-19_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt III APa 8/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 19 listopada 2015 r.
Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie:
Przewodniczący - Sędzia
SA Małgorzata Rokicka-Radoniewicz
Sędziowie:
SA Małgorzata Pasek
SA Elżbieta Czaja (spr.)
Protokolant: protokolant sądowy Joanna Malena
po rozpoznaniu w dniu 5 listopada 2015 r. w Lublinie
sprawyM. O. (1)orazB. O.
przeciwkoW. B.,R. D.,R. I. (1),J. P.(...),D.,I.,P.
o odszkodowanie, zadośćuczynienie i zwrot kosztów pogrzebu
na skutek apelacjiW. B.,R. D.,R. I. (1),J. P.
od wyroku Sądu Okręgowego w Lublinie
z dnia 30 grudnia 2014 r. sygn. akt VIII P 9/12
I
zmienia zaskarżony wyrok :
a
w punkcie II w ten sposób, że powództwo oddala;
b
w punkcie V w ten sposób, że nakazuje pobrać odW. B.,R. D.,R. I. (1)iJ. P.solidarnie na rzecz Skarbu Państwa kwotę 6520, 85 (sześć tysięcy pięćset dwadzieścia złotych osiemdziesiąt pięć groszy) tytułem nieuiszczonych wydatków i części opłat od pozwu;
c
w punkcie VI w ten sposób, że przejmuje na rachunek Skarbu Państwa nieuiszczoną część opłaty od pozwu w kwocie 12 822, 80 (dwanaście tysięcy osiemset dwadzieścia dwa złote osiemdziesiąt groszy);
d
w punkcie VII w ten sposób, że zasądza odM. O. (1)iB. O.na rzeczW. B.,R. D.,R. I. (1)iJ. P.kwoty po 1934, 13 (tysiąc dziewięćset trzydzieści cztery złote trzynaście groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu za pierwszą instancję;
II
uchyla zaskarżony wyrok w punkcie I i III w części dotyczącej odsetek i w tym zakresie postępowanie umarza;
III
w pozostałym zakresie apelację oddala;
IV
zasądza solidarnie odW. B.,R. D.,R. I. (1)iJ. P.na rzeczM. O. (1)iB. O.kwoty po 194 (sto dziewięćdziesiąt cztery) złote tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.
Małgorzata Pasek Małgorzata Rokicka-Radoniewicz Elżbieta Czaja
Sygn. akt III APa 8/15
UZASADNIENIE
Pozwem z dnia 26 lipca 2010 r.M. O. (1)iB. O.wnieśli o zasądzenie solidarnie od pozwanychW. B.,R. D.,R. I. (1)orazJ. P.: zwrotu poniesionych kosztów pogrzebuD. O. (1)w kwocie 15.000 złotych, dożywotniej renty w kwocie po 600 złotych miesięcznie płatnych od dnia wniesienia pozwu do dziesiątego dnia każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat, odszkodowania w kwocie 92.800 złotych tytułem pogorszenia się widoków na przyszłość po śmierci syna, zadośćuczynienia w kwocie 35.000 złotych tytułem krzywdy, cierpienia i utraty zdrowia spowodowanych śmiercią syna w zdarzeniu drogowym, w trakcie wykonywania pracy u pozwanych.
W odpowiedzi na pozew, uzupełnionej pismem procesowym z dnia 6 grudnia 2009 r., pozwaniW. B.,R. D.,R. I. (1)orazJ. P.wnieśli o oddalenie powództwa w całości podnosząc, że nie zachodzą przesłanki warunkujące odpowiedzialność pracodawcy za zaistniały wypadek oraz o zasądzenie zwrotu kosztów procesu, w tym zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.
W toku postępowania w dniu 14 marca 2012 r. pełnomocnik powodów sprecyzował powództwo w ten sposób, że wniósł o zasądzenie od pozwanych solidarnie na rzecz każdego z powodów renty w kwocie po 600 złotych miesięcznie płatnej do dziesiątego dnia każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności, zasądzenie na rzecz każdego z powodów solidarnie od pozwanych zadośćuczynienia w kwotach po 35.000 złotych z uwagi na relacje osobiste łączące powodów z synem z racji długiego zamieszkiwania, cierpienia psychiczne związane ze stratą syna, chorobę psychiczną po stronie powódki wywołana tym faktem i konieczność leczenia, a jako podstawę prawną odpowiedzialności pozwanych wskazałart. 446 k.c.w związku zart. 435 k.c.
Natomiast na rozprawie w dniu 11 czerwca 2014 r. pełnomocnik powodów zmodyfikował powództwo w ten sposób, że wniósł o zasądzenie solidarnie od pozwanych na rzeczB. O.iM. O. (1): rent w kwotach po 1.200 złotych miesięcznie dla każdego z nich, płatnych do dziesiątego dnia każdego miesiąca, z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności oraz zadośćuczynień w kwotach po 180.000 złotych dla każdego z nich - za doznaną krzywdę spowodowaną śmierciąD. O. (1).
Pozwani konsekwentnie wnosili o oddalenie powództwa podnosząc, żeD. O. (1)ponosi wyłączną winę za spowodowanie wypadku. W przypadku uwzględnienia powództwa o miarkowanie kwot na rzecz powodów.
Wyrokiem z dnia 30 grudnia 2014 r. Sąd Okręgowy w Lublinie zasądził odW. B.,R. D.,R. I. (1)iJ. P.solidarnie na rzeczM. O. (1)iB. O.kwoty po 56600 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 30 grudnia 2014 r. do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia (pkt I); zasądził odW. B.,R. D.,R. I. (1)iJ. P.solidarnie na rzeczM. O. (1)iB. O.kwoty po 15000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 23 października 2010 r. do dnia zapłaty tytułem odszkodowania za pogorszenie sytuacji życiowej powodów (pkt II); zasądził odW. B.,R. D.,R. I. (1)iJ. P.solidarnie na rzeczM. O. (1)kwotę 10000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 23 października 2010 r. do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów pogrzebu (pkt III); oddalił powództwoM. O. (1)iB. O.w pozostałej części (pkt IV); nakazał pobrać odW. B.,R. D.,R. I. (1)iJ. P.solidarnie na rzecz Skarbu Państwa (kasa Sądu Okręgowego w Lublinie) kwotę 8211,40 zł tytułem nieuiszczonych wydatków i części opłaty od pozwu (pkt V); przejął na rachunek Skarbu Państwa nieuiszczoną cześć opłaty od pozwu w kwocie 11257,60 zł i nieuiszczone wydatki w kwocie 1182,30 zł (VI); zasądził odM. O. (1)iB. O.na rzeczW. B.,R. D.,R. I. (1)iJ. P.kwoty po 1748,65 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt VII).
Swoje rozstrzygnięcie Sąd Okręgowy oparł na następującym stanie faktycznym i prawnym.
D. O. (1),ur. (...), był synem powodówB.iM.małżonkówO.. Ukończył Technikum Mechaniczne w Zespole Szkół Zawodowych wR.. Z zawodu był technikiem mechanikiem w zakresie obsługi i naprawy pojazdów samochodowych. Nadto ukończył Policealne Studium Zawodowe dla Dorosłych w zawodzie technik ochrony fizycznej osób i mienia. W dniu 27 maja 2004 r. uzyskał uprawnienia do prowadzenia pojazdów kategorii(...), zaś w dniu 19 maja 2008 r. uprawnienia do prowadzenia pojazdów kategoriiC. W okresie od dnia 25 czerwca 2008 r. do dnia 29 czerwca 2008 r. ukończył kurs dokształcający kierowców przewożących rzeczy. Stan zdrowiaD. O. (1)był dobry. Nie był leczony z uwagi na jakiekolwiek schorzenia przewlekłe, był Honorowym Dawcą Krwi. We wrześniu 2009 r. uczestniczył w zdarzeniu drogowym, nie doznawszy żadnych obrażeń.
PozwaniW. B.,R. D.,R. I. (1)orazJ. P.prowadzą działalność gospodarczą w formie(...)
B.,D.,I.,P.. Przedmiotem działalności spółki jest transport drogowy towarów, produkcja wyrobów budowlanych z betonu, produkcja wyrobów budowlanych z gipsu, produkcja masy betonowej prefabrykowanej, produkcja zaprawy murarskiej, produkcja cementu wzmocnionego włóknem oraz produkcja pozostałych wyrobów z betonu, gipsu i cementu.
D. O. (1)został zatrudniony przez pozwanych prowadzącychspółkę cywilną (...)w dniu 5 sierpnia 2008 r. na podstawie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony, w pełnym wymiarze czasu pracy, na stanowisku operatora urządzeń wytwórczych mieszanek betonowych. Ustalono, że dobowa norma czasu pracy wynosi 8 godzin, tygodniowa – średnio 40 godzin oraz że wynagrodzenie będzie wynosiło 1.126 zł brutto. Od dnia 1 stycznia 2009 r. jego wynagrodzenie zasadnicze zostało zwiększone do 1.276 zł brutto. Odbył szkolenie wstępne w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz szkolenie okresowe BHP dla pracowników na stanowiskach robotniczych. Wobec braku przeciwwskazań zdrowotnych został uznany za zdolnego do wykonywania pracy na wymienionym wyżej stanowisku. Z tytułu zawartej umowy o pracę pozwani zgłosiliD. O. (1)do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, a należne składki odprowadzano od podstawy wymiaru równej wynagrodzeniu wynikającemu z umowy o pracę i zawartego do niej aneksu. Oprócz wynagrodzenia wynikającego z umowy o pracę pozwani praktykowali wypłacanie pracownikom premii uznaniowych w kwotach od 100 do 400 złotych. Premie nie były wypłacane w każdym miesiącu i nie były ujęte w żadnym dokumencie, wypłacano je poza listą płac.
Mimo, że z informacji o warunkach zatrudnienia wynikało, żeD. O. (1)pracuje w wymiarze czasu pracy równym ośmiu godzinom dziennie, to zdarzało się, że pracował dłużej. Nie wypłacano jednak dodatkowego wynagrodzenia za godziny nadliczbowe. Wysokość wynagrodzenia pracowników obsługujących pompogruszkę, nie była uzależniona od ilości przepompowanego betonu.
W okresie zatrudnienia u pozwanychD. O. (1)pracował przez cały rok. Z uwagi na specyfikę prowadzonej działalności gospodarczej zimą było mniej pracy lub nie było jej w ogóle. W tym czasieD. O. (1)uzyskiwał wynagrodzenie równe najniższemu wynagrodzeniu. Na tę okoliczność odkładał pieniądze na koncie. Zaoszczędził około 2.800 złotych. W niektórych okresach kiedy nie było pracy, korzystał z urlopu bezpłatnego.
W okresie zatrudnienia u pozwanychD. O. (1)nabył motocykl oraz samochódV. (...). Motocykl został zakupiony miedzy innymi za pieniądze z pożyczki odS. I.w kwocie 3.000 zł. Pożyczka została zaciągnięta wiosną 2009 r. Spłatę rozłożono na raty po 300 złotych miesięcznie, jednakżeD. O. (1)spłacił tylko 1.800 złotych. Na zakup samochoduD. O. (1)zaciągnął kredyt bankowy w wysokości 7.000 złotych, który spłacał w ratach po 300 złotych miesięcznie.
W dniu 26 października 2009 r.D. O. (1)wykonywał obowiązki pracownicze samochodem ciężarowymmarki A. (...)typu betoniarka onumerze rejestracyjnym (...). Pojazd posiadał aktualne badanie techniczne, ważne do dnia 8 września 2010 r. Nie posiadał prawidłowego ogumienia. Przed rozpoczęciem pracy wystąpił problem z jego uruchomieniem na skutek problemów z klemą akumulatora, jednakże usterka ta została usunięta.
D. O. (1)użytkował telefon komórkowymarki N.,(...)o numerze(...). W dniu 26 października 2009 r. o godzinie 610i 619wysłał dwie wiadomości tekstowe na numer(...)opisany w książce telefonicznej aparatu jako(...). O godzinie 645zanotowano nieodebrane połączenie przychodzące ze wskazanego numeru telefonu. SamD. O. (1)z opisanego telefonu w dniu 26 października 2009 r. nie wykonywał żadnych połączeń głosowych, zarówno odebranych, jak i nieodebranych. Po godzinie 900w dniu 26 października 2009 r. nie stwierdzono znamion modyfikacji danych zawartych w telefonie lub ich usuwania. Ostatnie modyfikacje danych w postaci zapisu lub usuwania wiadomości i modyfikacji plików miały miejsce pomiędzy godziną 600a 700.
D. O. (1)poruszał siędrogą nr (...), jadąc od strony(...)w kierunkuL.. Warunki pogodowe były dobre - bez żadnych ograniczeń widoczności, nawierzchnia drogi była sucha, a pobocze wilgotne. W momencie bezpośrednio poprzedzającym wypadekD. O. (1)poruszał się z prędkością około 71 km/h w terenie niezabudowanym, po prostym odcinku drogi jednojezdniowej, dwukierunkowej o nawierzchni asfaltowej, z utwardzonymi asfaltowymi poboczami. Po obu stronach poboczy znajdowały się pobocza miękkie porośnięte trawą, za którymi znajdują się skarpy rowów z obniżeniami terenu, dalej zaś znajduje się skarpa podwyższająca teren oraz pas zieleni do linii drzew kompleksu leśnego. W pewnym momencie prowadzony przezD. O. (1)pojazd zaczął zjeżdżać na bok, w prawą stronę. W początkowej fazie zjazd pojazdu był łagodny. Następnie pojazd złapał prawymi kołami pobocze miękkie. Kierowca podjął próbę ponownego wyjechania na jezdnię, jednakże przy rozwijanej prędkości i masie pojazdu nie było możliwości wyjechania z powrotem na jezdnię. Na miękkim poboczu prawa strona pojazdu zaczęła grzęznąć. Pojazd dotarł do poprzecznej w stosunku dodrogi głównej nr (...)drogiŻ.-O.. Został uniesiony na nasypie i przy prędkości 48 km/h nastąpiło zetknięcie się z asfaltową nawierzchnią tej drogi, co wywołało gwałtowne szarpnięcie i zerwanie przedniej osi pojazdu. Następnie pojazd przewrócił się na bok do przeciwległego rowu – po południowej stronie drogiŻ.-O.. Kabina od strony kierującego została całkowicie zniszczona, łącznie z pozycją kierującego oraz kierownicą. Pojazd zatrzymał się pod kątem 45° w stosunku do głównej drogi nad rowem.D. O. (1)nie miał zapiętych pasów bezpieczeństwa. Wypadł z samochodu i leżał w rowie oddzielającym dukt od lasu, nie był przygnieciony pojazdem. W wyniku wypadkuD. O. (1)doznał ciężkich obrażeń wielonarządowych i zmarł. Zarówno w próbce krwi, jak i w próbce ciałka szklistego nie stwierdzono obecności alkoholu etylowego.
M. O. (1)poniósł koszt wykonania grobu oraz koszt nagrobkaD. O. (1)wraz z montażem w kwocie 15.000 złotych. Zakład Ubezpieczeń Społecznych decyzją z dnia 18 grudnia 2009 r. przyznałM. O. (1)zasiłek pogrzebowy po zmarłymD. O. (1)w kwocie 6.162,96 złotych. Nadto pozwani wypłaciliM. O. (1)kwotę 5.000 złotych, jako dobrowolną pomoc na pokrycie kosztów pogrzebu swojego byłego pracownika oraz kwotę 1.276 złotych tytułem odprawy.
(...) S.A.wypłacił obojgu powodom kwotę 10.000 złotych z tytułu następstw nieszczęśliwych wypadków kierowcy i pasażerów pojazdów mechanicznych. Natomiast Zakład Ubezpieczeń Społecznych wypłacił każdemu z powodów po 18.399,50 złotych tytułem jednorazowego odszkodowania z uwagi na śmierć syna.
Do chwili wypadku powodowie pozostawali we wspólnym gospodarstwie domowym z dziećmi:D. O. (1),S. O. (1),M. O. (2), a także matką powodaG. O.. W tym czasie syn powodówS. O. (2)zamieszkiwał ze swoją rodziną w odległości pięciu kilometrówM.iS. O. (1)pozostawali na utrzymaniu powodów, kontynuując naukę. Oboje udzielali pomocy w wykonywaniu czynności związanych z prowadzeniem gospodarstwa rolnego. Powodowie w latach 2008-2009 otrzymywali zasiłki rodzinne wraz z dodatkami na synaS.i córkęM.. Z innych form pomocy(...)wR.we wskazanym nie korzystali.
G. O.jest współwłaścicielką w 1/3 gospodarstwa rolnego o powierzchni 5,22 ha położonego wM.wraz z domem mieszkalnym o powierzchni 120 m2i wartości szacunkowej 56.000 złotych. Jest uprawniona do renty rodzinnej, w wysokości obecnie około 700 złotych. Partycypuje w kosztach utrzymania domu oraz kwotą 100-200 złotych miesięcznie w kosztach wyżywienia.
D. O. (1)do chwili wypadku również partycypował w kosztach związanych z prowadzeniem gospodarstwa domowego. W domu żywił się od poniedziałku do piątku, zaś na soboty i niedziele jeździł do swojej dziewczynyW. R.. Samodzielnie kupował żywność, a także w zależności od potrzeb dawał pieniądze na jej zakup. Samodzielnie nie opłacał rachunków za energię, czy wodę, jednakże przeznaczał pieniądze na jego udział w kosztach eksploatacji mediów. W skali miesiąca finansowa pomocD. O. (1)w związku z prowadzeniem wspólnego gospodarstwa domowego wynosiła około 500 złotych. NadtoD. O. (1)udzielał pomocy w prowadzeniu gospodarstwa rolnego. Pomagał także finansowo poszczególnym członkom rodziny: zapłacił 100 złotych za badania lekarskie matki, dawał pieniądze na zakup lekarstw dlaG. O., partycypował w kosztach zakupu ubrań i książek dla siostryM., udzielił pożyczkiS. O. (2)w kwocie 300-500 złotych, zawoził jego dziecko do lekarza.
Obecnie powodowie zamieszkują wspólnie z: matką powodaG. O., synemS. O. (1), jego żonąD. O. (2)oraz wnukiemC. O..
Zakład Ubezpieczeń Społecznych decyzją z dnia 20 lipca 1995 r. przyznałM. O. (1)rentę inwalidzką trzeciej grupy inwalidów od dnia 9 lipca 1995 r. Okres uprawnienia do tego świadczenia (następnie renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy) przedłużano kolejnymi decyzjami aż do chwili obecnej. W chwili wypadku wysokość renty wynosiła 512 złotych miesięcznie. W 2008 r. jego całkowity przychód wyniósł 6.130,82 złotych, w 2009 r.– 6.565,52 złotych, w 2010 r. – 6.884,24 złotych, a w 2011 r. – 7.114,48 złotych. ObecnieM. O. (1)otrzymuje świadczenie w wysokości 600,14 złotych miesięcznie. Jest współwłaścicielem w 1/3 gospodarstwa rolnego o powierzchni 5,22 ha położonego wM.wraz z domem mieszkalnym o powierzchni 120 m2i wartości szacunkowej 56.000 złotych. Nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym z dnia 14 lutego 2014 r. został zobowiązany do zapłaty na rzeczBanku (...) Spółki Akcyjnejkwoty 11.538 złotych. W lipcu 2014 r. bank ten rozłożył zadłużenie na 60 rat po 280 złotych miesięcznie, jednakże żadna z rat nie została uiszczona. W dniu 3 lipca 2014 roku zawarł umowę pożyczki gotówkowej w wysokości 4.000 złotych. Miesięczna rata wynosi 123,77 złotych, a planowany termin spłaty pożyczki przypada na dzień 15 października 2019 r. Na leki wydaje około 200 złotych miesięcznie. Nadto partycypuje w kosztach energii elektrycznej (50 złotych miesięcznie), gazu (30 złotych miesięcznie), wody (20 złotych miesięcznie). Na żywność, zakup ubrań i środków czystości przeznacza około 300 złotych miesięcznie.M. O. (1)cierpi na cukrzycę typu I o chwiejnym przebiegu, polineuropatię cukrzycową, angiopatię cukrzycową oraz nadciśnienie tętnicze. Schorzenia te stanowiły podstawę uznania go za częściowo niezdolnego do pracy. Wymaga przyjmowania insuliny sześć razy dziennie.
Jest osobą funkcjonującą na niewysokim, lecz mieszczącym w normie poziomie intelektualnym. Ujawnia neurasteniczne i psychasteniczne cechy osobowości, postawę pasywną, rezygnacyjną, nie radzi sobie ze stresem, jakim było dramatyczne zdarzenie w postaci śmierci syna. Ma słabą zdolność autoanalizy, wejrzenia w swój stan psychiczny, nie potrafi zdystansować się od swojej sytuacji, jest skupiony na rozpamiętywaniu swojej straty. Stan powoda spełnia kryteria diagnostyczne zaburzeń adaptacyjnych, przekroczone u niego zostały ramy czasowe reakcji żałoby, albowiem objawy te utrzymują się ponad rok. Obecnie nastrój powoda jest obniżony, ale nie na tyle aby powodowało to niezdolność do codziennej aktywności. Subdepresyjne obniżenie nastroju nie paraliżuje aktywności powoda, jednakże poczucie cierpienia i przygnębienia ciągle mu towarzyszy. Skutkiem zaistniałego wypadku jest zamknięcie się w sobie powoda, skupienie się na rozpamiętywaniu urazowego wydarzenia, objawiające się drażliwością, gniewem i poczuciem niezasłużonej krzywdy. Występowały u niego niespecyficzne zaburzenia snu. Powód ograniczył kontakty międzyludzkie, jest mniej otwarty i spontaniczny, przeżywa lęk przed nowymi ciosami psychicznymi, ma poczucie pustki, braku i utraty bezpieczeństwa, cechuje go wysoki poziom niepokoju wewnętrznego. Zaburzenia występujące u powoda wymagały doraźnego leczenia farmakologicznego, jednakże obecnie farmakoterapia nie jest już wskazana. Nie jest możliwe do przewidzenia, w jakim okresie czasu wymienione zaburzenia będą utrzymywały się u powoda. Sama aktywność powoda objawiająca się radzeniem sobie w codziennym życiu dowodzi braku utraty samodzielności, jednakże zaburzenia nastroju stanowią obiektywną, realną, czysto czynnościową szkodę psychiczną odpowiadającą długotrwałemu uszczerbkowi na zdrowiu w wysokości 5%.
B. O.przed śmierciąD. O. (1)podejmowała okresowo zatrudnienie wZakładach (...)z siedzibą wR.. Było to zatrudnienie w ramach tak zwanego „sezonu”, zazwyczaj od czerwca lub od sierpnia do końca roku. Wysokość wynagrodzenia była zmienna, lecz przeciętnie wynosiła około 1.000 złotych miesięcznie. W pozostałych okresach była na utrzymaniu męża, uzyskiwała również środki finansowe w ramach programów pomocowych udostępnianych przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. W 2008 r. uzyskała tytułem płatności bezpośrednich do gruntów rolnych kwotę 2.189,70 złotych, zaś w 2009 r. kwotę 3.082,28 złotych. W 2009 r. i 2010 r. wprzedsiębiorstwie (...)pracowała od sierpnia do grudnia. W 2011 r. korzystała ze zwolnienia lekarskiego z uwagi na nadciśnienie tętnicze. W okresie od lipca 2011 r. do stycznia 2012 r. korzystała z zasiłku rehabilitacyjnego, odbyła leczenie sanatoryjne, po czym od stycznia 2012 r. do maja 2012 r. ponownie korzystała z zasiłku rehabilitacyjnego. W 2008 r. jej całkowity przychód wyniósł 15.488,50 złotych, w 2009 r. - 11.200,84 złotych, w 2010 r. – 8.276,84 złotych, a w 2011 r. – 16.087,69 złotych. W 2013 r. uzyskała tytułem płatności bezpośrednich do gruntów rolnych kwotę 4.017,43 złotych.
Od czerwca do listopada 2014 r. powódka ponownie była zatrudniona wprzedsiębiorstwie (...)i z tego tytułu uzyskiwała wynagrodzenie w wysokości 1.200 złotych miesięcznie. Obecnie jest osobą bezrobotną, bez prawa do zasiłku, nie jest zarejestrowana w Urzędzie Pracy.
Na leki wydaje około 200 złotych miesięcznie. Nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym z dnia 14 lutego 2014 r. została zobowiązana do zapłaty na rzeczBanku (...) Spółki Akcyjnejkwoty 11.538 złotych.
Przed śmiercią syna sporadycznie leczyła się z uwagi na nadciśnienie tętnicze. Po wypadku rozpoznano u niej przewlekły zespół zaburzeń depresyjno-lękowych, z epizodem depresji ciężkiej znacznie upośledzającej sprawność ustroju, nadciśnienie tętnicze trudne do uregulowania, niewydolność żylną kończyn dolnych oraz zaburzenia wzroku z niedowidzeniem oka lewego. Korzystała z konsultacji psychologa, w marcu 2011 r. podjęła leczenie w przychodni zdrowia psychicznego.
Jest osobą funkcjonującą na przeciętnym poziomie intelektualnym. Nie występują u niej: objawy choroby psychicznej – psychozy, czy też endogennych wahań nastroju, cechy uzależnienia od alkoholu lub innych substancji psychoaktywnych cechy organicznego uszkodzenia mózgu. W sferze psychicznej śmierćD. O. (1)odbiera, jako nieodwracalną dotkliwą stratę, a do tego typu reakcji przyczynia się jej osobowość. Jawi się ona jako osoba inercyjna, o małej inwencyjności, woląca wspierać się na innych, z mało wydolnymi mechanizmami radzenia sobie w trudnych sytuacjach, unikającą konfrontacji z problemami, skłonna do reagowania obniżonym nastrojem i depresyjnym przeżywaniem. W krótkim okresie od śmierci syna ujawniły się u niej cechy zaburzeń adaptacyjnych z objawami depresyjnymi i obecnie nadal występują osiowe objawy tego stanu: obniżenie nastroju, pesymistyczna ocena swojej sytuacji, wątpliwości, co do perspektyw na przyszłość, obniżenie zdolności odczuwania radości, rozpamiętywanie swojej sytuacji, wolno płynący lęk i napięcie psychiczne. Pojawiały się u niej myśli rezygnacyjne i samobójcze, zatem spełnione u niej były kryteria epizodu depresyjnego. Przekroczyła roczną cezurę czasową, przy której można rozpoznawać „zwykłą” reakcję żałoby, a nasilenie objawów depresyjnych było większe niż przy przedłużonej depresji żałoby. Obecnie nasilenie objawów jest mniejsze niż w początkowym okresie po śmierci syna – po części na skutek upływu czasu, a po części z uwagi na farmakoterapię i elementarną psychoterapię, którym poddano powódkę. W ocenie biegłego nadal istnieją wskazania do stosowania farmakoterapii, a czas trwania zaburzeń nie da się określić, z uwagi na ich indywidualny charakter. Zaburzenia zaistniałe u powódki mają podłoże czynnościowe, a zatem są potencjalnie całkowicie odwracalne. Nie wymaga ona ze względów psychiatrycznych opieki osób trzecich, jest w stanie radzić sobie samodzielnie w czynnościach życia codziennego. Zaburzenia obecne u powódki zaliczane są do „utrwalonych nerwic” i stanowią obiektywną długotrwałą szkodę w stanie psychicznym, odpowiadającą długotrwałemu uszczerbkowi na zdrowiu w wysokości 5%.
S. O. (1)zawarł związek małżeński zD. O. (2). Mają synaC.urodzonego w dniu (...)Obecnie czasowo wszyscy zamieszkują wraz z powodami.S. O. (1)pracował okresowo, w wakacje dorywczo w spółce cywilnej pozwanych, zarabiając około 1.000 złotych, z czego na wsparcie powodów przeznaczał około 1/3. Obecnie jest zatrudniony w zakładzie ślusarskimA. A.wR.. Otrzymuje wynagrodzenie w wysokości 1.600 złotych brutto, z tych pieniędzy dokłada się do budżetu rodzinnego kwotą około 200-300 złotych miesięcznie z przeznaczeniem na media i żywność. Pomaga w pracach polowych w gospodarstwie rolnym.
S. O. (2)nie mieszka z powodami od ośmiu lat. Przed śmierciąD. O. (1)i po tym fakcie nie wspierał powodów finansowo, a jedynie pomagał w wykonywaniu czynności niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania gospodarstwa rolnego. Po śmierci brata częściej pomaga w pracach polowych. Rozpoczął uprawę sadzonek choinek, a z ich sprzedaży przekazał powódce kwotę 100 złotych. Ma na utrzymaniu dwoje małoletnich dzieci.
M. O. (2)przed śmierciąD. O. (1)pomagała w czynnościach związanych z prowadzeniem domu, przy gospodarstwie, przy zbiorach słomy, siana. Obecnie nie zamieszkuje z powodami. Z uwagi na zawarcie związku małżeńskiego i zaangażowanie w budowę domu nie udziela powodom wsparcia finansowego.
Powodowie przy pomocy synówS.iS.prowadzą gospodarstwo rolne, które, jak wskazano w 1/3 należy doM. O. (1), w 1/3 do jego matki, a właścicielem pozostałej części jest siostra powodaJ. J.. Połowę areału gospodarstwa stanowi łąka i las. Powodowie dysponują tylko ciągnikiem, innych maszyn rolniczych nie posiadają. W gospodarstwie nie są prowadzone specjalistyczne uprawy, a jedynie na własne potrzeby. Hodowano tuczniki, jedną krowę i to, co zostało wyprodukowane w gospodarstwie było przeznaczane na potrzeby rodziny.
Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił w oparciu o dowody z dokumentów, zeznań powodów, pozwanych oraz świadków. Dowody z dokumentów zawartych w aktach osobowychD. O. (1)zostały sporządzone w przepisanej formie, w oparciu o obowiązujące w dacie ich wydania przepisy prawne oraz wydane przez kompetentne osoby, w ramach przysługujących im uprawnień. Podobnie, jak inne dokumenty nie były kwestionowane przez strony. Jedynym wyjątkiem w tej kwestii jest dowód rejestracyjny pojazdu(...). PowódM. O. (1)podnosił bowiem, że dokument ten został sfałszowany poprzez dokonanie w nim skreślenia i wpisania nieprawdziwej daty kolejnego badania technicznego pojazdu. W ocenie powoda samochód, którym w dniu wypadku kierowałD. O. (1)nie powinien być dopuszczony do ruch po drogach publicznych. Powyższa sytuacja skłoniła powodów do złożenia w Prokuraturze zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa poprzez sfałszowanie opisanego dowodu rejestracyjnego. Jednakże, w ocenie Sądu Okręgowego, powód reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika nie wykazał, aby faktycznie było prowadzone dochodzenie w tej kwestii. Sąd Okręgowy dał wiarę zeznaniom pozwanejJ. P., która wskazała, że urzędnik Wydziału Komunikacji wR., popełnił błąd wpisując wpisał nieprawidłową datę kolejnego badania technicznego przeglądu, ale nieprawidłowe dane zostały poprawione i parafowane. W ocenie Sądu niezależnie od tego, która data (30 kwietnia 2010 r., czy 8 września 2010 r.) była faktyczną datą kolejnego badania dla pojazdu(...), w dniu wypadku pojazd dysponował ważnym badaniem technicznym dopuszczającym pojazd do ruchu po drogach publicznych.
Sąd Okręgowy generalnie obdarzył wiarą zeznania powodów odnośnie ich osobistej sytuacji materialnej, stanu zdrowia, sytuacji gospodarstwa domowego przed i po śmierciD. O. (1). Sąd nie obdarzył natomiast wiarą zeznań powoda i częściowo powódki w zakresie ich zeznań dotyczących wysokości zarobkówD. O. (1)i stopnia jego przyczyniania się do finansowania wspólnego z powodami gospodarstwa domowego. Zarówno powód, jak i powódka przez cały czas trwania procesu wskazywali, żeD. O. (1)zarabiał około 2.000 złotych miesięcznie, a zdarzały się miesiące, że była to kwota wyższa. Powód wskazywał również, że zmarły syn miesięcznie oddawał mu kwotę rzędu 1.000-1.2000 złotych z przeznaczeniem na jego udział w finansowaniu gospodarstwa domowego.
Powyższe twierdzenia Sad Okręgowy ocenił jako niewiarygodne w świetle pozostałych dowodów dotyczących powyższej kwestii. Z dokumentów w postaci umowy o pracę, aneksu do umowy o pracę, list płac oraz raportów ZUS jednoznacznie wynika, żeD. O. (1)zarabiał miesięcznie początkowo 1.126 złotych brutto, a następnie 1.276 złotych brutto. Z wiarygodnych zeznań pozwanegoR. D.– wspólnikaspółki cywilnej (...)oraz świadkaP. P.– pracownika pozwanych zatrudnionego na stanowisku kierowcy samochodu do przewożenia betonu, wynika, że w spółce praktykowano wypłacanie, oprócz wynagrodzenia wynikającego z umowy o pracę, dodatkowych premii uznaniowych w kwotach od 100 do 400 złotych. Premie te nie były jednak wypłacane w każdym miesiącu i nie były ujęte w żadnym dokumencie, wypłacano je poza listą płac. Zeznania wymienionych osób: jednego z pracodawcówD. O. (1)i pracownika pozwanych, zatrudnionego przy wykonywaniu czynności analogicznych do wykonywanych przezD. O. (1)przeczą stanowisku stron o wysokich zarobkach zmarłego. Zdaniem Sądu nie ma podstaw do kwestionowania zeznań zarównoR. D., jak iP. P.. Z racji wykonywanych obowiązków (pozwany) i wykonywania takich samych czynności jakD. O. (1)(świadek) znają oni zasady wynagradzania pracowników w(...) S.C.
Na wysokość wynagrodzenia według powoda oraz świadkaW. R.wpływać miała również wypłata dodatku za przepompowywanie betonu. Sąd Okręgowy nie uznał powyższych zeznań za wiarygodne. Wypłacie takiego dodatku zaprzeczył pozwanyR. D..M. O. (1)twierdził, iż o wypłacie takiego dodatku słyszał od świadkaP. P., ten stwierdził jednak, że nie ma wiedzy, aby osoby dokonujące przepompowywania betonu zarabiały lepiej. O tym, że wynagrodzenieD. O. (1)miało być również uzależnione od ilości przepompowanego betonu świadczą, zdaniem powoda, zapiski prowadzone przez zmarłego, który wskazywał w odniesieniu do daty dziennej: ilość godzin pracy, jej rodzaj i ewentualnie ilość przepompowanych metrów sześciennych betonu. Dokumentu tego, jako potwierdzającego istnienie wymienionego składnika wynagrodzenia, nie obdarzył jednak Sąd walorem wiarygodności. Jego analiza wskazuje bowiem na istnienie wielu skreśleń i poprawek, a nie ma pewności, kto i kiedy skreśleń i poprawek dokonał. Gdyby nawet obdarzyć powyższe zapiski wiarą i uznać, żeD. O. (1)rzeczywiście przepracował tyle godzin, ile zapisał i że należały mu się od pracodawcy wskazane w zapiskach kwoty (lipiec 2008 r. – 1.100 złotych, sierpień 2008 r.– 2.106 złotych, wrzesień 2008 r.– 2.000 złotych, październik 2008 r. – 2.150 złotych, listopad 2008 r. –1.854 złotych, styczeń 2009 r.–1.043 złotych, marzec 2009 r.– 1.134 zł, kwiecień 2009 r.– 2.320 złotych, maj 2009 r. – 3.100 złotych, lipiec 2009 r. – 3.710 złotych, sierpień 2009 r.– 2.200 złotych) oraz co najmniej minimalne wynagrodzenie w miesiącach, w którychD. O. (1)go nie wskazał (grudzień 2008 r. oraz luty, czerwiec, wrzesień i październik 2009 r.), zarobiłby on u pozwanych około 27.000 złotych, co daje średnio około 1.650 złotych miesięcznie.
Wobec powyższych uwag, zdaniem Sądu Okręgowego, brak jest podstaw do zaakceptowania stanowiska powoda o przyczynianiu sięD. O. (1)do finansowania wspólnego gospodarstwa domowego kwotą rzędu 1.000-1.200 złotych miesięcznie. Sad podkreślił, że sama powódka na ostatniej rozprawie w dniu 16 grudnia 2014 r. stwierdziła, że w skali miesiąca pomoc finansowa zmarłego syna zamykała się kwotą około 500 złotych. Kwota ta wydaje się prawdopodobna z uwagi na realną wysokość wynagrodzeniaD. O. (1), które razem z wypłacanym nieoficjalnie dodatkiem zapewne nie przekraczało 1.500 złotych miesięcznie. Dodatek był uznaniowy i nie był wypłacany w każdym miesiącu i w stałej wysokości.D. O. (1)zmuszony był czynić oszczędności, albowiem zimą pracy było mniej lub nie było jej wcale, a nadto był obciążony spłatą pożyczki zaciągniętej uS. I.na zakup motocykla. W konsekwencji Sąd nie uznał również za wiarygodne twierdzeń powoda, żeD. O. (1)przeznaczył kwotę około 2.000 złotych na pokrycie ganku przy domu. Przeciwko rozmiarowi takiej pomocy świadczy nie tylko to, ile realnie zarabiałD. O. (1), lecz także i to, że pochłonęłaby ona prawie całe jego oszczędności, które gromadził w związku z mniejszą ilością pracy lub jej brakiem w okresie zimowym.
Sytuacja materialnaD. O. (1), w ocenie Sądu, pozwalała natomiast na okazjonalne wspomaganie członków rodziny. Z tego względu Sąd obdarzył wiarą zeznania świadków, którzy potwierdzali, że stali się beneficjentami takiej pomocy lub mieli wiedzę o pomocy udzielonej innej osobie.
Odnosząc się do kwestii rzeczywistego czasu pracyD. O. (1)Sąd stwierdził, , że z zeznań powodów oraz świadków:S. O. (1),G. O.iW. R.wynika, że pracował on dłużej niż 8 godzin dziennie. Okoliczność tę potwierdza pozwanyR. D., a pośrednio również świadekP. P.. Specyfika pracy wykonywanej przez zmarłego (transport betonu) wyklucza jednak prawdziwość zeznań wymienionych świadków w zakresie, w jakim twierdzą, żeD. O. (1)pracował do późnej nocy lub nawet po północy (G. O.).
Sąd Okręgowy generalnie ocenił zeznania pozwanych jako wiarygodne. Istotne dla ustalenia stanu faktycznego okazały się zeznania pozwanegoR. D.. Wprawdzie nie miał on wiedzy w zakresie tego, czyD. O. (1)wspierał finansowo rodziców, nie wiedział z jakich środków finansował zakup motocykla i samochodu oraz czy pomagał w gospodarstwie rolnym rodziców. Jednakże, jako jeden ze wspólnikówspółki cywilnej (...), zna realia w niej panujące, zwłaszcza w zakresie sposobu wynagradzania pracowników, poszczególnych składników wynagrodzenia, czasu pracy. W tym zakresie jego zeznania zostały potwierdzone między innymi zeznaniami innego świadkaP. P., które Sąd uznał za wiarygodne, jako szczere, kategoryczne i logiczne, a dodatkowe pochodzące od osoby obcej dla stron.
Jedynym wyjątkiem w zakresie zeznań pozwanegoR. D., są jego twierdzenia, żeD. O. (1)w czasie jazdy w dniu 26 października 2009 r. korzystał z zamontowanego w pojeździe CB radia. O powyższym wie tylko z relacji innej osoby. WprawdzieP. P.potwierdził, żeD. O. (1)w dniu wypadku rozmawiał przez CB radio, jednakże nie wskazał, choćby w przybliżeniu ram czasowych, kiedy okoliczność taka miała miejsce. Przyznał jednocześnie, że wyjechał w trasę 10 minut poD. O. (1). Mógł więc rzeczywiście słyszeć głosD. O. (1), jednakże nie można przesądzić, czy miało to jakikolwiek wpływ na zaistnienie wypadku.
Zeznania pozostałych powodów nie wniosły nic istotnego dla rozstrzygnięcia sprawy.
Podobnie, zdaniem Sądu, nic istotnego nie wniosły dla rozstrzygnięcia sprawy zeznania świadkaM. G., który potwierdził jedynie, żeD. O. (1)przywiózł mu beton i że pracował u niego do około 17, natomiast nie miał wiedzy w zakresie wynagrodzenia zmarłego i godzin w jakich zwykle wykonywał pracę.
Sąd obdarzył również wiarą zeznania świadkaS. I., który potwierdził zeznania powodów i świadkówG. O.iS. O. (1), żeD. O. (1)faktycznie zakupił motocykl za pieniądze uzyskane z pożyczki.
Sąd obdarzył wiarą zeznania świadkaW. R.w zakresie faktów związanych z udzielaniem pomocy finansowej członkom rodziny przezD. O. (1), pomocy w pracach w gospodarstwie rolnym, a także partycypowaniu w kosztach prowadzenia wspólnego z powodami gospodarstwa domowego. Świadek nie sprecyzowała, jaką kwotą miesięcznieD. O. (1)wspierał rodziców.
Sąd nie obdarzył natomiast wiarą jej zeznań w zakresie twierdzeń, że wynagrodzenieD. O. (1)było faktycznie ustalone w oparciu o stawkę na godzinę, że otrzymywał dodatek za przepompowywanie betonu. Jej zeznaniom przeczą bowiem ustalenia poczynione w oparciu o dowody z dokumentów (umowa o pracę wraz z aneksem) oraz wiarygodne zeznaniaR. D.iP. P..
Sąd obdarzył wiarą zeznania świadkówG. O.,S. O. (2)iS. O. (1)w zakresie ich twierdzeń dotyczących faktu udzielania pomocy finansowej członkom rodziny przezD. O. (1), pomocy w pracach w gospodarstwie rolnym, a także partycypowania w kosztach prowadzenia wspólnego z powodami gospodarstwa domowego.
Nie uznał natomiast za wiarygodneG. O.w zakresie, w jakim zeznała, żeD. O. (1)miesięcznie dawał rodzicom 1.500 złotych, wspomagał ją kwotą 1.500 złotych raz na trzy miesiące oraz że pracował do godziny drugiej w nocy, z tych przyczyn, dla których Sąd odmówił wiary w tym zakresie powodowi i innym świadkom. Sąd nie dał również wiary twierdzeniomG. O., że powódka, zarówno przed śmiercią syna, jak i po jego śmierci nie pracowała, gdyż zeznaniom tym zaprzeczyli zarówno powódka, jak i powód oraz świadekS. O. (1).
Sąd nie dał również wiary zeznaniomS. O. (1)twierdzącego, że jego bratS.wspierał rodziców finansowo. SamS. O. (2)stwierdził, że nie udziela pomocy tego rodzaju powodom i nie udzielał w przeszłości, a jedynie ogranicza się do pomocy w prowadzeniu gospodarstwa rolnego.
Sąd Okręgowy ustalił wskazane we wcześniejszej części uzasadnienia okoliczności wypadkuD. O. (1)w oparciu o ustalenia biegłych sądowych z zakresu techniki motoryzacyjnej oraz ruchu drogowego i informatyki i techniki telekomunikacyjnej.
Sąd podzielił opinię biegłego sądowego z zakresu techniki motoryzacyjnej i ruchu drogowego. Została wydana przez specjalistę z tej dziedziny. Sąd Okręgowy zwrócił uwagę, że opinia ta nie ma charakteru kategorycznego. Biegły wskazuje jedynie na znaczne prawdopodobieństwo, żeD. O. (1)podjął manewr zjazdu na pobocze na skutek „wyczucia” jakiejś nieprawidłowości w układzie kierowniczym lub układzie zawieszenia przedniej osi. Dodał, że przy tak rozległych uszkodzeniach pojazdu, w tym układów kierowniczego i zawieszenia przedniego, nie można jednoznacznie wykazać, że stan pojazdu był prawidłowy. Finalnie wskazał, że ze względu na znaczne prawdopodobieństwo istnienia usterek w układzie hamulcowym lub zawieszeniu przednim przed zderzeniem nie można wykluczyć lub nawet uznać, że miały one wpływ na przebieg wypadku. Na powyższą sytuację niewątpliwie wpłynęła okoliczność, że biegły nie był na miejscu zdarzenia, nie dokonywał oględzin po wypadku, nie widział zniszczeń samochodu, a wiele ze swych ustaleń biegły poczynił w oparciu opis zamieszczony w protokole oględzin miejsca wypadku, protokołu oględzin pojazdu, dokumentacji fotograficznej oraz opinii innego biegłego nr O.D. 72/09, sporządzonych na użytek postępowania w sprawie 3 Ds. 733/09/S.
Opinia ta została zakwestionowana przez pozwanych, w związku z czym Sąd dopuścił dowód z zeznań autora opinii nr O.D. 72/09 biegłegoT. Z.– w charakterze świadka. Jego zeznania Sąd obdarzył w pełni wiarą. Sąd wskazał, że z racji pełnienia funkcji biegłegoT. Z.dysponuje wiedzą specjalistyczną, ale, co istotne w dniu wypadku był na jego miejscu i bezpośrednio dokonywał oględzin, zarówno samego miejsca wypadku, jak i pojazdu, którym kierowałD. O. (1). W szczególności wskazał on na istotne dla ustalenia stanu faktycznego okoliczności – brak usterek, które mogły przyczynić się do zaistnienia i przebiegu zdarzenia, niesprawność samochodu z uwagi na stan ogumienia, co jednak nie miało wpływu na samo zaistnienie zdarzenia oraz to, iż kierujący najprawdopodobniej nie był zapięty pasami bezpieczeństwa. W sposób przekonujący wyjaśnił, w jaki sposób pojazd uległ wypadkowi. Wyjaśnił również, że nawet zapięcie pasów bezpieczeństwa nie uchroniłobyD. O. (1)przed ciężkimi obrażeniami w sytuacji tak znacznych zniszczeń, nie tylko pozycji kierowcy, ale całej kabiny pojazdu.
Sąd obdarzył również wiarą zeznania świadkówL. K.iJ. S.– bezpośrednich świadków wypadku. Z tego tytułu mają wiedzę o jego przebiegu i wydarzeniach zaistniałych na miejscu zdarzenia po wypadku. Ich zeznania są spójne i logiczne, zaś świadkowie stanowią osoby obce dla stron, niezainteresowane wynikiem postępowania.
Sąd Okręgowy w pełni podzielił sporządzoną w niniejszym postępowaniu opinię biegłych sądowych lekarzy specjalistów psychiatry i psychologa, wraz z opiniami uzupełniającymi. Zostały one wydane przez specjalistów z zakresu materii pozwalającej poczynić ustalenia mające istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, to jest czy wypadek syna powodów spowodował wystąpienie u nich zaburzeń psychicznych, charakteru tych zaburzeń, długotrwałości, czy wystąpiła u nich krzywda w postaci negatywnego wpływu na przebieg procesów psychicznych, wpływających na postrzeganie rzeczywistości, ich stosunek do otaczającej rzeczywistości, relacje i kontakt z innymi osobami, poczucie bezpieczeństwa i rodzaj relacji łączących powodów zD. O. (1).
Opinie zostały sporządzone, po uprzedniej analizie akt sprawy, przeprowadzeniu badań powodów i zapoznaniu się z dotyczącą ich osób dokumentacją lekarską. Wnioski płynące z opinii są jasne i poparte przekonywującą argumentacją.
Sąd podzielił również opinię biegłego sądowego specjalisty informatyki i techniki telekomunikacyjnej. Została wydana przez specjalistę z zakresu materii pozwalającej poczynić ustalenia mające istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, o uprzednim badaniu telefonuD. O. (1). Z opinii jednoznacznie wynika, przy zastrzeżeniu prawidłowości daty i godziny systemowej telefonu, że w dniu 26 października 2009 r.D. O. (1)wysłał dwie wiadomości tekstowe o godzinie 610i 619, a o godzinie 645zanotowano nieodebrane połączenie przychodzące. SamD. O. (1)w dniu 26 października 2009 r. nie wykonywał żadnych połączeń głosowych, zarówno odebranych, jak i nieodebranych, zaś po godzinie 900w dniu 26 października 2009 r. nie stwierdzono znamion modyfikacji danych zawartych w telefonie lub ich usuwania. Ostatnie modyfikacje danych w postaci zapisu lub usuwania wiadomości i modyfikacji plików miały miejsce pomiędzy godziną 600a 700.
Sąd Okręgowy oddalił wnioski dowodowe pozwanych dotyczące zwrócenia się do Urzędu Skarbowego wR.o nadesłanie odpisów deklaracji podatkowychG. O.,S. O. (1),M. O. (2)oraz dopuszczenia dowodów z dokumentów: zaświadczenia z Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, dowód z dokumentów w postaci zaświadczeniaAgencji i (...)dotycząceG. O.,S. O. (1)orazM. O. (2), dowód z dokumentów w postaci zaświadczenia z Ośrodka Pomocy Społecznej wR.dotyczącyG. O.,S. O. (1)iM. O. (2), dowód z dokumentów postaci zaświadczenia z Urzędu Gminy o wysokości środków wypłaconychM. O. (1),B. O.,G. O.,S. O. (1)orazM. O. (2), dowód z dokumentów w postaci oświadczenia majątkowegoM. O. (1)iB. O., dowód z wywiadu środowiskowego przeprowadzonego przez jednostkę policji oraz dowód z dokumentów w postaci zaświadczenia Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
W ocenie Sądu wnioski te nie zmierzały do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia przedmiotu niniejszego postępowania, to jest sytuacji powodów lecz koncentrowały się na sytuacji członków ich rodziny. Natomiast dowód z wywiadu środowiskowego był zbędny w niniejszej sprawie w sytuacji dopuszczenia dowodu z opinii biegłych psychiatry i psychologa.
Sąd oddalił również wnioski pozwanych o przedłożenie dokumentów potwierdzających kwotę otrzymywanych dotacji unijnych przezG. O.oraz wysokości otrzymywanej przez nią emerytury, a także wnioski dotyczące zwrócenia się o udzielenie informacji, w jakiej wysokościM. O. (2)iS. O. (1)otrzymywał stypendia lub inną pomoc finansową. W ocenie Sądu dowody te były zbędne w niniejszej sprawie. O sytuacji materialnejG. O.zeznawali powodowie, jak również dopuszczony był dowód z jej zeznań, podobnie jak dopuszczony został dowód zeznańS. O. (1), który ostatecznie zaprzeczył, aby otrzymywał stypendium.
Sąd oddalił również wnioski dowodowe pozwanych zawarte w piśmie z dnia 29 sierpnia 2011 r.
Sąd Okręgowy wskazał, że powództwo jest zasadne częściowo, tj. w zakresie, w jakim powodowie domagali się zasądzenia od pozwanych na ich rzecz zadośćuczynienia, odszkodowania za pogorszenie sytuacji życiowej oraz zwrotu kosztów pogrzebu.
W ocenie Sądu Okręgowego podstawa roszczenia powodów wobec pozwanych została uregulowana w treściart. 435 k.c.Pozwani prowadzą przedsiębiorstwo, o którym mowa wart. 435 k.c.Przedmiotem ich działalności jest bowiem transport drogowy towarów, produkcja wyrobów budowlanych z betonu, produkcja wyrobów budowlanych z gipsu, produkcja masy betonowej prefabrykowanej, produkcja zaprawy murarskiej, produkcja cementu wzmocnionego włóknem oraz produkcja pozostałych wyrobów z betonu, gipsu i cementu. Z charakteru prowadzonej działalności wynika jednoznacznie, że nie może ona być prowadzona bez wykorzystania odpowiednio przetworzonych sił przyrody, to jest elektryczność i paliw płynnych. Szkoda wyrządzona powodom wynika z ruchu tego przedsiębiorstwa.
W ocenie Sądu Okręgowego brak było podstaw do rozważania odpowiedzialności pozwanych w oparciu o treśćart. 415 k.c.Sąd Okręgowy wskazał, że twierdzenia powoda, jakoby wina pozwanych polegała na dopuszczeniu do rozpoczęcia pracyD. O. (1)z wykorzystaniem pojazdu niedysponującego ważnym badaniem technicznym nie znalazły oparcia w materiale dowodowym sprawy. Jak wynika z ustaleń poczynionych w toku postępowania, pojazd(...)dysponował ważnym badaniem technicznym, a skreślenia w dowodzie rejestracyjnym wynikały z urzędniczej pomyłki, która została sprostowana. Wprawdzie świadekT. Z.(biegły badający miejsce wypadku i pojazd) wskazał, że pojazd nie dysponował prawidłowym ogumieniem, co oznacza, że nie powinien się poruszać po drodze publicznej, to jednak w jego ocenie nie miało to żadnego wpływu na zaistnienie wypadku.
Sąd Okręgowy stwierdził, że w świetleart. 435 k.c.brak winy prowadzącego zakład nie zwalnia go od odpowiedzialności. W ocenie Sądu brak było podstaw do przypisaniaD. O. (1)wyłącznej winy w zaistnieniu zdarzenia, którego skutkiem była jego śmierć. Taka okoliczność nie wynika ani z opinii biegłego sądowego w niniejszej sprawie, ani z zeznań świadkaT. Z..
Analiza opinii i zeznań świadka wskazuje, że nie byli oni w stanie z uwagi na zniszczenia pojazdu jednoznacznie ustalić przyczyny zjechania pojazdu z drogi, to jest czy wynikało to z awarii, czy też z nieprawidłowego zachowaniaD. O. (1). Nie można również traktować jako winyD. O. (1)faktu niezapięcia przez niego pasów bezpieczeństwa, na co powoływali się pozwani.D. O. (1)najprawdopodobniej nie miał zapiętych pasów bezpieczeństwa, albowiem wskazuje na to brak śladów szarpnięcia na pasach. Natomiast w sprawie ustalono, że nawet zapięcie pasów bezpieczeństwa nie uratowałobyD. O. (1)przed rozległymi obrażeniami, wobec stopnia zniszczenia kabiny pojazdu i pozycji kierowcy. Nie można także przyjąć, żeD. O. (1)przyczynił się do zaistnienia wypadku rozmawiając przez telefon komórkowy lub przez CB radio, albowiem takie jego zachowanie przez pozwanych nie zostało w toku postępowania udowodnione.
Roszczenia powodów wynikają z przepisów o odpowiedzialności cywilnej (art. 446 k.c.w związku zart. 300 kp) oraz zmierzają do naprawienia szkody na osobie każdego z powodów. Powodowie (pośrednio poszkodowani) nie byli i nie są pracownikami pozwanych prowadzących działalność gospodarczą. Mają wobec pozwanych status osób trzecich i jako tacy dochodzą swoich praw podmiotowych w związku ze śmiercią syna (bezpośrednio poszkodowanego), w następstwie której doznali szkody w postaci pogorszenia ich sytuacji życiowej i krzywdy.
Odnosząc się do roszczenia zwrotu kosztów pochówku, Sąd Okręgowy wskazał, że funkcja kompensacyjna odszkodowania realizowana jest w oparciu o normy zawarte wart. 361 k.c.orazart. 446 § 1 k.c.
Poza sporem było żeM. O. (1)poniósł koszt wykonania grobu oraz koszt nagrobkaD. O. (1)wraz z montażem w kwocie 15.000 złotych Pozwani wypłaciliM. O. (1)kwotę 5.000 złotych jako dobrowolną pomoc na pokrycie kosztów pogrzebu swojego byłego pracownika. Wobec tego Sąd uznał, że zasadnym będzie zasądzenie od pozwanych solidarnie na rzeczM. O. (1)kwoty 10.000 złotych, z ustawowymi odsetkami od dnia 23 października 2010 r., to jest od następnego dnia po doręczeniu odpisu pozwu pierwszemu z pozwanych.
Powodowie domagali się odszkodowania w kwocie 92.800 złotych tytułem pogorszenia się widoków na przyszłość po śmierci syna. Zgodnie z przepisemart. 446 § 3 k.c.Sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego stosowne odszkodowanie, jeżeli wskutek jego śmierci nastąpiło znaczne pogorszenia ich sytuacji życiowej.
Sad Okręgowy stwierdził, że powodom należy się odszkodowanie przewidziane wart. 446 § 3 k.c., gdyż przeprowadzone postępowanie dowodowe dało podstawy do uznania, iż na skutek śmierciD. O. (1)nastąpiło znaczne pogorszenie sytuacji życiowej powodów, jednakże nie w stopniu uzasadniającym zasądzenie pełnej żądanej kwoty odszkodowania. Sąd Okręgowy wskazał, że odszkodowanie należne na podstawieart. 446 § 3 k.c.nie jest odszkodowaniem pełnym w rozumieniuart. 361 § 2 k.c., skoro jest „stosownym” świadczeniem. Nie obejmuje utraty wszystkich możliwych w przyszłości korzyści od osoby, która utraciła życie. Jest takim odszkodowaniem, które ma służyć przystosowaniu się uprawnionego do zmienionych warunków.
D. O. (1)przyczyniał się do kosztów utrzymania wspólnego z powodami gospodarstwa domowego kwotą około 500 złotych miesięcznie, świadcząc także okazjonalną pomoc finansową na rzecz poszczególnych członków rodziny. Przed wypadkiem w gospodarstwie domowym funkcjonowali powodowie, matka powoda oraz troje dzieci powodów:D.,M.orazS., przy czym dwoje ostatnich nie osiągało dochodów i było na utrzymaniu powodów. Realnie na gospodarstwo domowe łożyły zatem cztery osoby, a wspólnie dysponowali kwotą około 3.700 złotych (powód – 512 złotych, powódka około 1.000 złotych,D. O. (1)około 1.500 złotych i matka powoda około 700 złotych). Obecnie powodowie zamieszkują wspólnie z: matką powoda, synemS. O. (1), jego żonąD. O. (2)oraz wnukiemC. O., a na gospodarstwo domowe łożą trzy osoby, a łącznie dysponują kwotą około 2.600 złotych (powód – 600,14 złotych, jego matka – 843,38 złotych oraz synS.– 1.150 złotych, powódka jest bezrobotna). Dodatkowym źródłem dochodów było i jest gospodarstwo rolne. GdybyD. O. (1)żył mógłby nadal wspierać powodów i to nie tylko poprzez łożenie konkretnych kwot pieniędzy, ale także poprzez świadczenie pomocy w prowadzeniu gospodarstwa rolnego. W ocenie Sądu pomocnym miernikiem przy ustalaniu zaistnienia pogorszenia sytuacji życiowej rodziny zmarłego w sensie ekonomicznym winien być poziom, który w danym przypadku zapewniałD. O. (1), a zatem ocena możliwości zarobkowych i majątkowych zmarłego. Faktem jest, że był on osobą młodą, zdrową, dysponującą średnim wykształceniem, a nadto ukończył Policealne Studium Zawodowe dla Dorosłych w zawodzie technik ochrony fizycznej osób i mienia. Uzyskał uprawnienia do prowadzenia pojazdów kategorii(...)iCoraz ukończył kurs dokształcający kierowców przewożących rzeczy. Jego możliwości zarobkowe należy ocenić jako wyższe niż powodów. Powód bowiem jest osobą częściowo niezdolną do pracy, pozostaje od wielu lat na rencie, zaś powódka wprawdzie podejmuje zatrudnienie, jednakże nie ma ono stałego charakteru. Nie bez znaczenia pozostaje fakt, że powodowie, jakkolwiek są jeszcze osobami stosunkowo młodymi, to jednak są w wieku, który niewątpliwie ogranicza ich atrakcyjność na rynku pracy. Te okoliczności i pogarszający się stan zdrowia uprawdopodabniają, że mogli oni liczyć nie tylko na dalsze zaangażowanie się syna w pomoc rodzicom, ale nawet na jej zwiększanie się z czasem. W wyniku śmierci syna zarówno u powoda, jak i powódki nastąpiło pogorszenie stanu psychicznego odpowiadające długotrwałemu uszczerbkowi na zdrowiu w wysokości 5% (obecnie w przypadku świadczeń Zakładu Ubezpieczeń Społecznych kwota jednorazowego odszkodowania za 1% uszczerbku na zdrowiu wynosi około 720 zł). Wobec tego Sąd uznał, iż zasadnym będzie zasądzenie solidarnie od pozwanych na rzecz każdego z powodów kwoty po 15.000 złotych, z ustawowymi odsetkami od dnia 23 października 2010 r., to jest od następnego dnia po doręczeniu odpisu pozwu pierwszemu z pozwanych.
W ocenie Sądu Okręgowego częściowo uzasadnione jest roszczenie powodów w zakresie zasądzenia zadośćuczynienia za krzywdę doznaną wskutek śmierciD. O. (1). Powodowie żądali ostatecznie zasądzenia kwot po 180.000 złotych na rzecz każdego z nich.
Żądanie zasądzenia zadośćuczynienia oparte zostało na normieart. 446 § 4 k.c.według którego Sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.
W ocenie Sądu Okręgowego w przypadku powodów rozmiar krzywdy spowodowany śmierciąD. O. (1)jest niewątpliwie znaczny. Przedwczesna i niespodziewana utrata osoby, z którą powodowie niewątpliwie pozostawali w bardzo bliskich relacjach rodzicielskich, którą powód nazywał wręcz w pozwie „jedynym synem”, która miała stanowić pomoc i wsparcie w dalszym życiu powodów jest niewątpliwie jedną z najtrudniejszych rzeczy, z jakimi obecnie muszą się zmagać w życiu. Podkreślania wymaga okoliczność, iż nagła niczym nieuzasadniona śmierć syna, osoby bardzo młodej (24 lat), zdrowej jako ofiary zdarzenia komunikacyjnego spowodowała, że reakcje emocjonalne związane z utratą osoby bliskiej są u powodów silne, zaś proces wychodzenia z żałoby, jak wskazuje biegły psychiatra bardziej utrudniony i rozciągnięty w czasie. Zdaniem Sądu niewątpliwym jest, że skutki takiego stanu rzeczy będą trwały w przyszłości. Dodatkowo śmierć syna wywołała negatywne następstwa w sferze emocjonalnej powodów, przejawiające się między innymi: słabą zdolnością autoanalizy, wejrzenia w swój stan psychiczny, brakiem możliwości zdystansowania się od swojej sytuacji, skupieniem na rozpamiętywaniu swojej straty, obniżonym nastrojem, stałym towarzyszeniem poczucia cierpienia i przygnębienia, zamknięciem się w sobie, skupieniem się na rozpamiętywaniu urazowego wydarzenia, objawiającym się drażliwością, gniewem i poczuciem niezasłużonej krzywdy, zaburzeniami snu, ograniczeniem kontaktów międzyludzkich, przeżywaniem lęku przed nowymi ciosami psychicznymi, poczuciem pustki, braku i utraty bezpieczeństwa, wysokim poziomem niepokoju wewnętrznego (powód) oraz poczuciem nieodwracalnej dotkliwej straty, zaburzeniami adaptacyjnymi z objawami depresyjnymi to jest obniżeniem nastroju, pesymistyczną oceną swojej sytuacji, wątpliwościami, co do perspektyw na przyszłość, obniżeniem zdolności odczuwania radości, rozpamiętywaniem swojej sytuacji, napięciem psychicznym (powódka). Nadto uB. O.pojawiły się myśli rezygnacyjne i samobójcze. Stwierdzić zatem należy, że krzywda powodów ma utrwalony charakter i wiąże się z moralnymi i psychicznymi odczuciami powstałymi na skutek śmierci syna. Gwałtowność zdarzenia z dnia 26 października 2009 r. doprowadziła do nagłego i drastycznego naruszenia dobra osobistego w postaci trwałego i nieodwracalnego zerwania więzi pomiędzy rodzicami i synem, a powodowie nie mieli możliwości pożegnać się z synem, jak również stopniowo oswoić się z myślą o odejściu bliskiej im osoby.
Kierując się zasadą kompensacyjnego charakteru zadośćuczynienia Sąd uznał zatem, iż adekwatne do stopnia pokrzywdzenia powodów zadośćuczynienie pieniężne im należne winno stanowić kwoty po 80.000 złotych, na rzecz każdego z powodów. Sąd Okręgowy miał na uwadze rozmiar krzywdy, polegającej na naruszeniu dobra osobistego, jakim jest prawo do miłości i więzi rodzinne oraz posiadania syna i dalszego życia w pełnej rodzinie. Sąd wziął jednak pod uwagę także, że szkoda doznana przez powodów została już częściowo zrekompensowana poprzez wypłacenie przez(...) SAobojgu powodom kwoty 10.000 złotych z tytułu od następstw nieszczęśliwych wypadków kierowcy i pasażerów pojazdów mechanicznych oraz poprzez wypłacenie przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych każdemu z powodów kwoty po 18.399,50 złotych tytułem jednorazowego odszkodowania z uwagi na śmierć syna. Każdy z powodów utrzymał zatem kwotę po około 23.400 złotych. Są to wprawdzie świadczenia z innego tytułu prawnego, jednakże nie mogą być, według Sądu całkowicie pominięte przy ocenie stopnia naprawienia szkody niemajątkowej i ustalania wysokości zadośćuczynienia. Racjonalnym jest uznanie ich otrzymania przez powodów za okoliczność łagodzącą odczucie pokrzywdzenia zaistniałym wypadkiem, przemawiającą za ustaleniem kwoty zadośćuczynienia na niższym poziomie.
Stąd też Sąd zasądził kwoty po 56.600 złotych od pozwanych solidarnie, na rzecz powodów, na zasadzieart. 446 § 4 k.c.Powyższa kwota dla każdego z powodów stanowić będzie w ocenie Sądu adekwatne zadośćuczynienie do stopnia i rozmiaru krzywdy niemajątkowej. Pozwoli to na częściowe chociażby zrekompensowanie krzywdy spowodowanej pozbawieniem powodów prawa do relacji z synem. Ponadto przyczyni się do złagodzenia doznanej przez powodów krzywdy wynikającej z przeżywanego poczucia utraty osoby bliskiej, osamotnienia, jak również ma złagodzić przejawy dyskomfortu psychicznego związanego z tym, że powodowie nie mogą obecnie już liczyć na wsparcie i pomoc ze strony synaD. O. (1)w żadnym aspekcie. Zadośćuczynienie w tej kwocie posiada realną, odczuwalną dla powodów wartość i nie sposób przypisać mu miana symbolicznego. Jednocześnie, z uwagi na konsekwencje opisanego wyżej zdarzenia i aktualne stosunki majątkowe panujące w społeczeństwie nie jest ono, zdaniem Sądu, nadmierne. Odsetki Sąd zasądził od dnia wyroku, mając na uwadze konieczność poczynienia stosownych ustaleń, co do sytuacji powodów i wpływu wypadku na ich życie.
Powodowie domagali się również zasądzenia na ich rzecz rent w kwotach po 1.200 złotych miesięcznie dla każdego z nich, płatnych do dziesiątego dnia każdego miesiąca, z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności. Swoje roszczenie oparli na przepisieart. 446 § 2 k.c.Łączna wysokość renty wyniosła by zatem 2.400 złotych miesięcznie, natomiast z ustaleń faktycznych poczynionych w sprawie wnikało, że wynagrodzenieD. O. (1)było znacznie niższe, uzupełniane o w pełni dowolnie wypłacaną przez pozwanych premię. Można przyjąć, że wraz z dodatkiem zarabiał od około 1.000 – 1.200 złotych miesięcznie. Przyjmując nawet prowadzone przez niego zapiski dotyczące wynagrodzenia za prawdziwe, jego średnie miesięczne wynagrodzenie wynosiło około 1.650 złotych netto. Z wynagrodzenia pokrywał koszty związane ze swoim utrzymaniem, spłatą zaciągniętych pożyczek na zakup motocykla i drugiej na zakup samochodu, czynił oszczędności niezbędne mu do utrzymania się w okresie zimowym. Porównując zatem wysokość wynagrodzenia otrzymywanego przez zmarłego z wysokością żądanej renty, Sad Okręgowy stwierdził, że powodowie żądają obecnie kwoty większej, niż mogliby otrzymać, gdyby ich syn żył i przyczyniał się na bieżąco do pokrywania kosztów wspólnego gospodarstwa domowego.
W ocenie Sądu powodowie w toku postępowania nie wykazali istnienia ponadprzeciętnych potrzeb gospodarstwa domowego, których konieczne zaspokojenie wymagałaby dodatkowych środków ponad te, które uzyskują. Stwierdzić należy, że ich potrzeby są generalnie zaspokojone w ramach otrzymywanej renty powoda, która jest stałym źródłem dochodów, wynagrodzenia uzyskiwanego przez okresowo podejmującą zatrudnienie powódkę, dochodu uzyskiwanego z prowadzonego gospodarstwa rolnego, a nadto powódka otrzymuje dopłaty unijne.
Mając na uwadze powyższe powództwo o zasądzenie rent odszkodowawczych na rzecz każdego z powodów oraz zasądzenia odszkodowania , zadośćuczynienia i kosztów pogrzebu ponad zasądzone kwoty jako bezzasadne zostało oddalone.
O kosztach procesu Sąd Okręgowy orzekł na podstawieart. 100 k.p.c.,art. 105 k.p.c.w związku z§ 11 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielanej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu(Dz. U. nr 162, poz. 1349 ze zm.).
Apelację od powyższego wyroku wnieśli pozwani, reprezentowani przez fachowego pełnomocnika. Zaskarżyli w części wydany wyrok w części:
A/ zasądzającej od pozwanych na rzecz:
1
powodów kwot po 56600 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 30 grudnia 2014 r. do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia;
2
powodów kwot po 15000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 23 października 2010 r. do dnia zapłaty tytułem odszkodowania za pogorszenie sytuacji życiowej powodów;
3
M. O. (1)kwotę 10000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 23 października 2010 r. do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów pogrzebu;
B\ nakazującej pobrać od pozwanych solidarnie na rzecz Skarbu Państwa (kasa Sądu Okręgowego w Lublinie) kwotę 8211,40 zł tytułem nieuiszczonych wydatków i części opłaty od pozwu;
C\ przejmującej na rachunek Skarbu Państwa nieuiszczoną cześć opłaty od pozwu w kwocie 11257,60 zł i nieuiszczone wydatki w kwocie 1182,30 zł;
D\ zasądzającej od powodów na rzecz pozwanych kwoty po 1748,65 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.
Powołując się na treśćart. 4421 § 1 k.c.skarżący podnieśli zarzut przedawnienia w odniesieniu do kwot zasądzonych od pozwanych na rzecz powodów, a przewyższających kwoty określone w pozwie z dnia 26 lipca 2010 r., albowiem rozszerzenie przedmiotowe powództwa nastąpiło po upływie trzyletniego terminu przedawnienia pismem z dnia 9 czerwca 2014 r. i ustnie na rozprawie w dniu 11 czerwca 2014 r.
Na podstawieart. 368 § 1 pkt 2 k.p.c.zaskarżonemu wyrokowi zarzucili następujące naruszenia przepisów postępowania, które mogły mieć wpływ na treść zaskarżonego wyroku:
1
art. 321w zw. zart. 193 § 21k.p.c.orazart. 4 ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw(Dz. U. z 2010 r. Nr 7, poz. 45) poprzez niezasadne zasądzenie od pozwanych na rzecz powodów dodatkowej kwoty 35 000 zł tytułem zadośćuczynienia pomimo, że Sąd był związany zakresem przedmiotowym powództwa określonym w pozwie z 26 lipca 2010 r. (tj. łączna kwotą 35000 zł), albowiem powodowie nie dokonali skutecznego rozszerzenia zakresu zadania o tę dodatkową kwotę. W szczególności na rozprawie w dniu 14 marca 2012 r. dokonali niedopuszczalnego ustnego rozszerzenia powództwa, a także nie doręczyli pełnomocnikowi pozwanych pisma z 9 czerwca 2014 r. oraz na rozprawie w dniu 11 czerwca 2014 r. ponownie ustnie do protokołu dokonali bezskutecznego rozszerzenia powództwa;
2
321§ 1 k.p.c.w zw. zart. 193 § 21k.p.c.,art. 131 § 1 k.p.c.orazart. 4 ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustawpoprzez niezasadne orzekanie co do roszczeń powodów zgłoszonych bezskutecznie w piśmie z dnia 9 czerwca 2014 r. (które nie zostało doręczone stronie pozwanej) oraz ustnie do protokołu na rozprawie w dniu 11 czerwca 2014 r. (podczas gdy dla ważności tej czynności wymagana była forma pisemna), konsekwencją czego było wydanie wyroku w zakresie przekraczającym żądanie pozwu oraz pozbawienie strony pozwanej możliwości obrony jej praw w odniesieniu do nieskutecznie rozszerzonego powództwa;
3
art. 321 § 1 k.p.c.poprzez niezasadne zasądzenie odsetek ustawowych od kwot żądanych przez powodów tytułem zadośćuczynienia (od kwot po 56 600 zł liczonych od dnia 30 grudnia 2014 roku do dnia zapłaty), odszkodowania (od kwot po 15 000 zł liczonych od dnia 23 października 2010 roku do dnia zapłaty) oraz zwrotu kosztów pochówku (od kwoty 10000 zł liczonych od dnia 23 października 2010 r. do dnia zapłaty) w sytuacji, gdy powodowie nie wnosili o zasądzenie tych odsetek, konsekwencją czego było wydanie wyroku w zakresie przekraczającym żądanie pozwu;
4
art. 481 § 1 k.c.w zw. zart. 446 § 3 k.c.poprzez niezasadne naliczanie odsetek ustawowych od zasądzonego odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej od daty doręczenia pozwu pozwanym, tj. od dnia 23 października 2010 r., podczas gdy z uwagi na specyfikę tego świadczenia, spór co do jego zasadności i wysokości, odsetki te, o ile w ogóle są zasadne, powinny być naliczane od dnia ogłoszenia wyroku, tj. od dnia 30 grudnia 2014 r.;
5
art. 233 § 1 k.p.c.poprzez dowolną i arbitralną ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego, dokonaną w sposób wybiórczy, sprzeczny z zasadami logicznego rozumowania i doświadczeniem życiowym, a polegającą na:
a) niesłusznym uznaniu, że zarówno opinia sporządzona przez biegłego sądowego mgr inż.M. S.z dnia 30 marca 2011 r., jak i sporządzona w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym przez biegłego sądowegoT. Z.(a następnie podtrzymana w niniejszym postępowaniu poprzez złożenie przez niego zeznań w charakterze świadka), są w pełni wiarygodne, podczas gdy opinie te są ze sobą sprzeczne w zakresie wniosków końcowych i prowadzą do zupełnie odmiennych ustaleń przebiegu wypadku drogowego, jaki miał miejsce w dniu 23 października 2009 r.;
b) niezasadnym uznaniu, iż analiza opinii ww. biegłych sądowych, jak również zeznań świadkaT. Z.wskazuje, że nie byli oni w stanie, z uwagi na zniszczenia pojazdu jednoznacznie ustalić przyczyny zjechania pojazdu z drogi, to jest czy wynikło to z awarii, czy też z nieprawidłowego zachowaniaD. O. (1); podczas gdy z opinii biegłego sądowegoT. Z.wynika w sposób jednoznaczny, że samochód w chwili wypadku był sprawny technicznie i w rezultacie przyjęciu, że pozwani odpowiadają w niniejszej sprawie na zasadzieart. 435 k.c.w zw. zart. 300 k.p.;
c) niezasadnym uznaniu, iżD. O. (1)nie był wyłącznie winnym spowodowania wypadku drogowego, w którym poniósł śmierć i w rezultacie orzeczeniu odpowiedzialności pozwanych na zasadzie przepisuart. 435 k.c.w zw. zart. 300 k.p.;
d) niezasadnym uznaniu, że zeznania powodów są wiarygodne co do ich osobistej sytuacji materialnej, stanu zdrowia, sytuacji gospodarstwa domowego przed i po śmierciD. O. (1), podczas gdy zeznania te były przez nich wielokrotnie zmieniane w toku postępowania, nie są one zgodne z zeznaniami pozostałych członków rodziny i przedłożonymi przez nich oświadczeniami o stanie rodzinnym i majątkowym. Ponadto, okoliczności te mają istotne znaczenie dla określenia wysokości należnego odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej i zadośćuczynienia za krzywdę, a przecież powodowie świadomie mijali się z prawdą, zeznając o zarobkachD. O. (1)i jego przyczynianiu się do finansowania wspólnie prowadzonego z powodami gospodarstwa domowego;
e) niezasadnym pominięciu tak istotnej okoliczności, jak zamiar zawarcia przezD. O. (1)związku małżeńskiego zW. R.i następnie wyprowadzenia się z rodzinnego domu, co zgodnie z zeznaniami powódki zamierzał uczynić już w 2010 roku; a także niezasadne uznanie, iż gromadził oszczędności na koncie bankowym tylko w celu zabezpieczenia przed okresem przestoju w pracy, podczas gdy pieniądze te były odkładane również z myślą o planowanym ślubie;
f) dokonaniu wbrew pozorom powierzchownej analizy sytuacji rodzinnej i majątkowej powodów, a także pozostałych członków ich rodziny, zwłaszcza w zakresie ich możliwości wspierania rodziców - wykształcenie, doświadczenie zawodowe;
g) nieustaleniu wysokości rzeczywistego wynagrodzenia otrzymywanego przezD. O. (1), albowiem w uzasadnieniu wyroku raz wskazywano, iż wraz z premiami zarabiał on nie więcej niż 1500 zł miesięcznie, a innym razem 1000 - 1200 zł, co spowodowało, że odmienne określano zakres przyczyniania sięD. O. (1)do finansowania potrzeb wspólnego gospodarstwa domowego i w rezultacie bezzasadnie uwzględniono roszczenia powodów;
h) niezasadnym uznaniu, iżD. O. (1)przyczyniał się do zaspokajania potrzeb życiowych powodów, gdy w rzeczywistości ponosił on jedynie koszty własnego utrzymania w ramach wspólnie prowadzonego z powodami gospodarstwa domowego, co w skutkowało bezzasadnym uwzględnieniem roszczeń powodów w zakresie odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej;
i) niezasadnym uznaniu, żeD. O. (1)przekazywał rodzicom miesięcznie kwotę 500 zł, podczas gdy wysokość jego zarobków, zobowiązań oraz oszczędności zaprzeczają tej okoliczności, konsekwencją czego było niesłuszne uwzględnienie żądania zasądzenia odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej;
j) niezasadnym uznaniu, iż od chwili śmierciD. O. (1)sytuacja życiowa powodów uległa znacznemu pogorszeniu, całokształt dowodów ujawnionych w sprawie wskazuje, że nie uległa ona zmianie, a przynajmniej nie spełnia cechy „znaczności”, co skutkowało bezzasadnym uwzględnieniem roszczeń powodów w zakresie przyznanego im odszkodowania;
k) niesłusznym uznaniu, iż stan zdrowia psychicznego powodów jest zgodny z ustaleniami dokonanymi w opiniach biegłych sądowych, którzy nie mieli możliwości dokonania weryfikacji twierdzeń powodów stanowiących podstawę dalszych ustaleń;
6
art. 435 § 1 k.c.poprzez niezasadne uznanie (tylko na podstawie zaświadczenia z Urzędu Miejskiego wR., k. 18 a.s., zwierające informację o przedmiocie działalności gospodarczej spółki pozwanych), iż spółka cywilna zawiązana przez pozwanych stanowi przedsiębiorstwo wprawiane w ruch za pomocą sił przyrody, podczas gdy Sąd I instancji w rzeczywistości nie dokonał jakichkolwiek ustaleń faktycznych w tym zakresie, ani też nie ustalił związku przyczynowo - skutkowego pomiędzy wypadkiem drogowym z dnia 26 października 2009 r. a ruchem tego przedsiębiorstwa.
Skarżący wnosili o zmianę wyroku w zaskarżonej części poprzez uchylenie i oddalenie powództwa co do:
1
kwot po 56600 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 30 grudnia 2014 r. do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia;
2
kwot po 15000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 23 października 2010 r. do dnia zapłaty tytułem odszkodowania za pogorszenie sytuacji życiowej powodów;
3
kwoty 10000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 23 października 2010 r. do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów pogrzebu
oraz uchylenie rozstrzygnięcia co do kosztów procesu i zasadzenie od powodów solidarnie na rzecz pozwanych kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.
Ponadto wnosili o zasadzenie od powodów solidarnie na rzecz pozwanych kosztów procesu,w tym kosztów zastępstwa procesowego, za drugą instancję.
W odpowiedzi na apelację powodowie, reprezentowani przez fachowego pełnomocnika, wnosili o oddalenie apelacji i zasądzenie solidarnie od pozwanych na rzecz każdego z powodów kosztów postępowania apelacyjnego wg norm przepisanych.
W uzasadnieniu powodowie wskazali, że pozwani podnosząc zarzut przedawnienia naruszyliart. 5 k.c.w zw. zart. 300 kodeksu pracy, gdyż taki zarzut stanowi nadużycie prawa, biorąc pod uwagę znaczny rozmiar krzywdy, spowodowany śmierciąD. O. (1). Odnosząc się do zarzutu nieskutecznego rozszerzenia powództwa, powodowie podnieśli, że niniejsza czynność procesowa nie stanowiła rozszerzenia powództwa, lecz była jedynie doprecyzowaniem żądania pozwu. Pełnomocnik powodów na rozprawie w dniu 11 czerwca 2014 r. zgłosił przedmiotowe roszczenie. Niniejsze oświadczenie zostało skutecznie odebrane przez pełnomocnika procesowego pozwanych. Zatem przedmiotowa zmiana powództwa została dokonana skutecznie. Odnosząc się natomiast do zarzutu strony pozwanej, jakoby Sąd I instancji niezasadnie naliczył odsetki ustawowe od zasądzonego odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej powodów od daty doręczenia pozwu pozwanym, tj. od dnia 23 października 2010 r. zamiast od dnia wyroku, powodowie wskazali, że przedmiotowe świadczenie stało się wymagalne z chwilą doręczenia odpisu pozwu w dniu 23 października 2010 r. i od tej daty powinny być naliczane odsetki. Powodowie wskazali, że przyjętym (zasadnie) wart. 435 k.c.rodzajem odpowiedzialności na zasadzie ryzyka odpowiedzialność pozwanych mogłaby zostać wyłączona w przypadku wyłącznej winyD. O. (1). Jednakże wobec nieudowodnienia przez stronę pozwaną tej okoliczności, Sąd I instancji zasadnie przypisał odpowiedzialność pozwanym.
Mając zaś na uwadze podnoszone przez stronę pozwaną zarzuty mające na celu podważenie prawidłowej oceny dowodów dokonanej przez Sąd I instancji w zakresie zasądzonych od pozwanych solidarnie na rzecz powodów kwot z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę oraz z tytułu odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej powodów powodowie podnieśli, że Sąd I instancji zasadnie uznał, iż rozmiar krzywdy spowodowany śmierciąD. O. (1)jest znaczny. Sąd I instancji prawidłowo również wskazał, iż znaczące pogorszenie sytuacji życiowej może być efektem nie tylko majątkowych, ale również niemajątkowych następstw utraty najbliższego członka rodziny przez osoby uprawnione. W konsekwencji prawidłowo Sąd I instancji ustalił, żeD. O. (1)przyczyniał się do kosztów utrzymania wspólnego z powodami gospodarstwa domowego kwotą około 500 zł miesięcznie, świadcząc także okazjonalną pomoc na rzecz poszczególnych członków rodziny. GdybyD. O. (1)żył, mógłby nadal wspierać powodów poprzez łożenie konkretnych kwot pieniędzy, jak również poprzez świadczenie pomocy w prowadzeniu gospodarstwa rolnego. Powodowie mogli liczyć nie tylko na dalsze zaangażowanie syna w pomoc rodzicom, ale nawet na jej zwiększenie z czasem, biorąc pod uwagę wiek syna i zdobyte przez niego wykształcenie.
Sąd Apelacyjny zważył co następuje:
apelacja jest zasadna w części.
W pierwszej kolejności wskazać należy, że Sąd Okręgowy prawidłowo określił, że podstawa roszczenia powodów wobec pozwanych pracodawców zmarłegoD. O. (1)została określona wart. 435 § 1 k.c.
Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem odpowiedzialność pracodawcy na zasadzie ryzyka oparta jest na założeniu, że samo funkcjonowanie zakładu wprawianego w ruch za pomocą sił przyrody stwarza niebezpieczeństwo wyrządzenia szkody, niezależnie od działania lub zaniechania prowadzącego taki zakład. Zakresem przedmiotowymart. 435 k.c.objęte są tylko takie przedsiębiorstwa, które dla prawidłowego funkcjonowania (dla osiągnięcia zakładanych celów) muszą opierać swą działalność na wykorzystaniu odpowiednio przetworzonych sił przyrody (pary, gazu, elektryczności itp.). Muszą być to zarazem siły odpowiednio przetworzone za pomocą różnego rodzaju maszyn i urządzeń mechanicznych. Prawidłowo wskazał Sąd Okręgowy, że pojęcie ruchu przedsiębiorstw powinno być rozumiane szeroko, jako równoznaczne z działalnością przedsiębiorstwa (jego funkcjonowaniem, pracą), bowiem ruch przedsiębiorstwa może wykraczać poza teren jego siedziby.
W niniejszej sprawie Sąd Okręgowy w pełni zasadnie przyjął, że pozwani prowadzą przedsiębiorstwo, o którym mowa wart. 435 k.p.c.Sąd Okręgowy ustalił w toku sprawy, że przedmiotem działalności pozwanych, realizowanej w prowadzonym przez nich przedsiębiorstwie jest: transport drogowy towarów, produkcja wyrobów budowlanych z betonu, produkcja wyrobów budowlanych z gipsu, produkcja masy betonowej prefabrykowanej, produkcja zaprawy murarskiej, produkcja cementu wzmocnionego włóknem oraz produkcja pozostałych wyrobów z betonu, gipsu i cementu. Ustalenia te nie były kwestionowane przez pozwanych, reprezentowanych przez fachowego pełnomocnika. W ocenie Sądu Apelacyjnego z charakteru prowadzonej działalności wynika jednoznacznie, że nie może być prowadzona bez wykorzystania odpowiednio przetworzonych sił przyrody, to jest elektryczności i paliw płynnych.
Skarżący wskazywali w apelacji na brak związku przyczynowego pomiędzy ruchem przedsiębiorstwa a zaistniałą szkodą. Zauważyć jednak należy, że do śmierci pracownika skarżących doszło wskutek zdarzenia drogowego, w wyniku poruszania się przezD. O. (1)samochodem ciężarowymmarki A. (...), przeznaczonym do przewozu betonu z agregatem pompowym. Istnieje zatem bezpośredni związek pomiędzy ruchem przedsiębiorstwa a powstałą szkodą, skoroD. O. (1)w godzinach pracy prowadził pojazd specjalistyczny, o dużej masie. Biegły z zakresu techniki motoryzacyjnej i ruchu drogowegoM. S.na rozprawie w dniu 21 czerwca 2011 r., w uzupełnieniu złożonej opinii stwierdził, że tak ciężki pojazd nie ma możliwości powrotu na jezdnię w sytuacji zjechania na pobocze miękkie (k. 170, t. I a.s.). Również biegły rzeczoznawcaT. Z., przesłuchany w charakterze świadka, stwierdził, że znaczne uszkodzenia samochodu były wynikiem m. in. masy pojazdu, a kierujący nawet przy wykonywaniu maksymalnego manewru obronnego nie byłby w stanie skierować z powrotem na jezdnię pojazdu o tak dużej masie (k. 612v, 614v, t. IV).
Szkoda wyrządzona powodom wynika zatem z ruchu przedsiębiorstwa pozwanych. Prowadzący przedsiębiorstwo może się uchylić od obowiązku naprawienia szkody, o ile wykaże, że do powstania szkody doszło wskutek: siły wyższej, wyłącznie z winy poszkodowanego lub wyłącznie z winy osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności.
W ocenie Sądu Apelacyjnego pozwani nie udowodnili, że do powstania szkody doszło na skutek zaistnienia powyższych okoliczności. W szczególności pozwani nie wykazali, aby do zdarzenia drogowego doszło z wyłącznej winyD. O. (1).
Za niezasadny uznać należy zarzut naruszeniaart. 233 § 1 k.p.c.poprzez dowolną i arbitralną ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego w postaci opinii biegłegoM. S.i świadkaT. Z., dokonaną zdaniem skarżących w sposób wybiórczy i sprzeczny z zasadami logicznego rozumowania i doświadczeniem życiowym.
BiegłyM. S.istotnie nie sporządził opinii kategorycznej, co spowodowane było faktem, że biegły nie widział zniszczeń samochodu, wiele ze swych ustaleń poczynił w oparciu o dokumentację fotograficzną i opinię innego biegłego, sporządzoną na użytek postępowania w sprawie 3 Ds. 733/09/S,T. Z.. W żadnym wypadku nie można stwierdzić, że biegły nie odpowiedział na pytania Sądu zawarte w tezie dowodowej. Biegły wskazywał na możliwość usterki w układzie kierowniczym lub w układzie zawieszenia przedniej osi. Wskazał, że wobec tak rozległych uszkodzeń pojazdu, nie można stwierdzić, czy stan pojazdu był prawidłowy.
Natomiast występujący jako biegły w postępowaniu przygotowawczym (w sprawie karnej 3 Ds. 733/09/S)T. Z.w złożonej wówczas opinii stwierdził, że niesprawność pojazdu z uwagi na stan ogumienia nie miała wpływu na wystąpienie i przebieg wypadku. Przesłuchany w sprawie w charakterze świadka złożył wyczerpujące zeznania, podtrzymując swoje twierdzenia zawarte we wzmiankowanej opinii, nie był jednakże w stanie określić jednoznacznej przyczyny zaistnienia zdarzenia. Sugerował jedynie, że przyczyną mogło być zasłabnięcie kierowcy, czy rozproszenie uwagi wywołane rozmową telefoniczną w trakcie jazdy. Żadna z powyższych ewentualności nie potwierdziła się jednakże w toku procesu.
Stwierdzić zatem należy, że Sąd Okręgowy nie dopuścił się naruszeniaart. 233 § 1 k.p.c.oceniając zarówno opinięM. S., jak i zeznaniaT. Z.jako wiarygodne. Wbrew twierdzeniom skarżących powyższe środki dowodowe nie wykluczały się wzajemnie, bowiem konkluzja w obu przypadkach była ta sama i sprowadzała się do braku możliwości stwierdzenia, że do zdarzenia doszło z wyłącznej winy kierującego. Naruszenie zasad swobodnej oceny dowodów nie może polegać na przedstawieniu przez stronę alternatywnego stanu faktycznego, a tylko na podważeniu przesłanek tej oceny z wykazaniem, że jest ona rażąco wadliwa lub oczywiście błędna – czego, zdaniem Sądu Apelacyjnego, skarżący we wniesionej apelacji nie uczynili.
Skarżący w złożonej apelacji podnieśli zarzut przedawnienia w odniesieniu do kwot zasądzonych na rzecz strony przeciwnej, a przewyższających kwoty określone w pozwie z 26 lipca 2010 r. W ocenie skarżących rozszerzenie powództwa nastąpiło bowiem po upływie trzyletniego terminu przedawnienia w piśmie powodów z 9 czerwca 2014 r. oraz ustnie na rozprawie w dniu 11 czerwca 2014 r.
Zarzut powyższy uznać należy za niezasadny.
Zgodnie zart. 4421§ 1 k.c.roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże termin ten nie może być dłuższy niż dziesięć lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę.
W przedmiotowej sprawie bezspornym jest, że powodowie dowiedzieli się o szkodzie w dniu 26 października 2009 r. Pozew wniesiony został w dniu 26 lipca 2010 r., a zatem z zachowaniem terminu, o którym mowa wart. 4421§ 1 k.c.
Zgodnie zart. 193 § 21zd. 1 k.p.c.z wyjątkiem spraw o roszczenia alimentacyjne zmiana powództwa może być dokonana jedynie w piśmie procesowym.
Do skutecznego rozszerzenia powództwa doszło zatem dopiero w dniu 10 czerwca 2014 r., kiedy to powodowie osobiście w piśmie procesowym, datowanym na 9 czerwca 2014 r., wnieśli o zasądzenie solidarnie od pozwanych na rzeczB. O.iM. O. (1): rent w kwotach po 1.200 złotych miesięcznie dla każdego z nich, płatnych do dziesiątego dnia każdego miesiąca, z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności oraz zadośćuczynień w kwotach po 180.000 złotych dla każdego z nich za doznaną krzywdę spowodowaną śmierciąD. O. (1).
Pismo powyższe istotnie nie zostało nigdy doręczone stronie pozwanej wskutek błędu sądu, bowiem odpis pisma znajduje się w dalszym ciągu w aktach niniejszej sprawy (choć nie został wszyty). Jakkolwiek forma pisemna dla czynności procesowej została zachowana, a pozwani mieli sposobność się z powyższym pismem w dalszym toku sprawy. Na rozprawie w dniu 11 czerwca 2014 r. pełnomocnik powodów powtórzył żądania zawarte w piśmie z 9 czerwca 2014 r. oraz poinformował stronę przeciwną o złożeniu takiego pisma przez powodów w biurze podawczym Sądu Okręgowego w Lublinie. Wyrok w sprawie zapadł pół roku później, zaś pozwani przez ten czas nieprzerwanie byli reprezentowani przez tego samego fachowego pełnomocnika.
W ocenie Sądu Apelacyjnego taki stan rzeczy wyklucza ewentualną nieważność postępowania w powyższym zakresie z uwagi na niemożność obrony praw pozwanych, spowodowaną niewiedzą odnośnie działań procesowych strony przeciwnej.
Gwoli ścisłości podkreślić należy, że rozszerzenie powództwa dokonane przez powodów ustnie w dniu 14 marca 2012 r. było nieskuteczne w świetleart. 193 § 21zd. 1 k.p.c.i w powyższym zakresie zarzut naruszenia tego przepisu, sformułowany w apelacji, Sąd Apelacyjny uznał za trafny.
Wbrew stanowisku pozwanych, w ocenie Sądu Apelacyjnego modyfikacja żądań pozwu dokonana pismem procesowym z 9 czerwca 2014 r. nie była zmianą powództwa wywierającą skutki w zakresie przedawnienia.
W przypadku rozszerzenia powództwa w toku procesu, rozszerzenie powództwa na nowe roszczenie trzeba odróżnić od zmiany wysokości dochodzonej tytułem zadośćuczynienia kwoty, dokonywanej w ramach roszczenia dochodzonego pierwotnie (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 grudnia 2012 r. IV CSK 142/12, publ. LEX nr 1341697). Ta druga sytuacja miała miejsce w niniejszej sprawie. Przyjąć należy, że zamiarem powodów nie było ograniczenie roszczenia z tytułu zadośćuczynienia do kwot oznaczonych w pozwie. Wniesienie pozwu z żądaniem zapłaty zadośćuczynienia, w ocenie Sądu Apelacyjnego, przerywa bieg przedawnienia roszczenia o zadośćuczynienie, nawet jeśli ostatecznie żądana kwota zadośćuczynienia okaże się wyższa od sformułowanej w pozwie. Należy bowiem wziąć pod uwagę specyfikę powyższego roszczenia, w tym przede wszystkim to, iż faktycznie konkretyzuje się ono w momencie wyrokowania (por. także wyrok Sądu Najwyższego z 17 kwietnia 2009 r., sygn. III CSK 298/08, publ. M.Prawn. 2009/10/524; wyrok Sądu Najwyższego z 6 kwietnia 2011 r., sygn. ICSK 684/09, publ. Rzeczpozp. PCD 2011/87/3). Reasumując, roszczenie o zadośćuczynienie powyżej kwoty 35 000 zł nie uległo przedawnieniu.
W świetle wyżej przedstawionych wywodów, wobec skutecznego rozszerzenia powództwa w dniu 9 czerwca 2014 r., w sprawie nie doszło do naruszeniaart. 321 § 1 k.p.c., bowiem Sąd I instancji nie zasądził ponad żądanie.
Skarżący, podnosząc kwestie formalne odnośnie zasądzonej kwoty głównej zadośćuczynienia, równocześnie nie sformułowali żadnych zarzutów odnośnie adekwatności zasądzonej kwoty. Stwierdzić zatem jedynie wypada, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego korygowanie przez sąd drugiej instancji zasądzonego zadośćuczynienia może być aktualne tylko wtedy, gdy przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności sprawy, mających wpływ na jego wysokość, jest ono niewspółmiernie nieodpowiednie, tj. albo rażąco wygórowane, albo rażąco niskie (por. wyrok Sądu Najwyższego z 18 listopada 2004 r., sygn. I CK 219/04, publ. LEX nr 146356, wyrok Sądu Najwyższego z 9 lipca 1970 r., III PRN 39/70, OSNCP 1971, z. 3, poz. 53).
W niniejszej sprawie, zdaniem Sądu Apelacyjnego, Sąd I instancji uwzględnił wszystkie okoliczności sprawy wpływające na wysokość zasądzonego zadośćuczynienia w dostatecznym zakresie. Za bezzasadny uznać należy zarzut naruszeniaart. 233 § 1 k.p.c.poprzez niesłuszne uznanie przez Sąd Okręgowy, że stan zdrowia powodów jest zgodny z ustaleniami dokonanymi w opiniach biegłych psychologa klinicznego i psychiatry, którzy nie mieli możliwości weryfikacji twierdzeń powodów, stanowiących podstawę dalszych ustaleń. Zarzut powyższy nie został rozwinięty w dalszej części apelacji, co sprawia, że należy ocenić go jako czysto polemiczny.
Biorąc pod uwagę powyższe, w ocenie Sądu Apelacyjnego zasądzone solidarnie na rzeczM. O. (1)iB. O.kwoty zadośćuczynienia po 56 600 zł były współmierne do rozmiaru doznanych przez powodów krzywd i w związku z tym nie wymagały jakiejkolwiek korekty ze strony sądu wyższej instancji.
Natomiast za w pełni zasadny uznać należy zarzut naruszeniaart. 321§ 1 k.p.c.poprzez orzeczenie w przedmiocie odsetek ustawowych od zasądzonych kwot zadośćuczynienia. Skarżący bowiem w toku całego procesu nie domagali się zasądzenia odsetek. Orzekając o odsetkach Sąd Okręgowy wydał zatem wyrok w zakresie przekraczającym żądanie pozwu. W tym stanie rzeczy koniecznym było w powyższym zakresie uchylenie zaskarżonego orzeczenia i umorzenie postępowania.
Skarżący nie zgłaszali również żadnych zarzutów względem wysokości kwoty głównej zasądzonej w zaskarżonym wyroku tytułem zwrotu kosztów pogrzebu, podnosząc jedynie kwestię zasądzenia odsetek od powyższej kwoty. W ocenie Sądu Apelacyjnego kwota główna została określona w sposób prawidłowy, z uwzględnieniem okoliczności, iż koszty pogrzebu poniesione przezM. O. (1)wyniosły 15 000 zł, zaś pozwani wypłacili mu kwotę 5000 zł jako dobrowolną pomoc na pokrycie kosztów pogrzebu.
Identycznie, jak w przypadku zasądzenia kwot zadośćuczynienia wraz z odsetkami ustawowymi, Sąd Okręgowy orzekł o obowiązku zapłacenia odsetek od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów pogrzebu w sytuacji, gdy powodowie nie zgłosili takiego żądania w procesie. W pełni uzasadniony jest zatem podnoszony zarzut naruszeniaart. 321 § 1 k.p.c.Orzekając o odsetkach Sąd Okręgowy wydał wyrok w zakresie przekraczającym żądanie pozwu. W tym stanie rzeczy koniecznym było w powyższym zakresie uchylenie zaskarżonego orzeczenia i umorzenie postępowania.
Odnosząc się do zarzutów apelacji względem orzeczenia w przedmiocie odszkodowania za pogorszenie sytuacji życiowej powodów, stwierdzić należy, że są one zasadne.
W ocenie Sądu Apelacyjnego powodowie nie udowodnili w procesie, że zaistniały przesłanki określone wart. 446 § 3 k.p.c., tj. że nastąpiło znaczne pogorszenie ich sytuacji życiowej.
Sąd Okręgowy w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku prawidłowo wskazał, że przy ustaleniu (ewentualnego) zaistnienia pogorszenia sytuacji życiowej rodziny zmarłego pomocnym miernikiem winien być poziom, jaki zapewniałD. O. (1), czyli ocena możliwości zarobkowych i majątkowych zmarłego. Uzasadniając wysokość zasadzonego odszkodowania Sąd Okręgowy ograniczył się jednakże do stwierdzenia, żeD. O. (1)przyczyniał się do utrzymania wspólnego z powodami gospodarstwa domowego kwotą około 500 zł miesięcznie, okazjonalnie angażując się w pomoc finansową względem poszczególnych członków rodziny. Sąd prognozował, że z racji młodego wieku, dobrego stanu zdrowia i posiadanego wykształcenia w zawodzie kierowcy udziałD. O. (1)w pomocy na rzecz rodziców mógł jeszcze wzrosnąć w przyszłości.
Tymczasem, w ocenie Sądu Apelacyjnego, ze zgromadzonego materiału dowodowego nie wynika, abyD. O. (1)w stopniu kluczowym wspierał gospodarstwo domowe, a co za tym idzie, aby nastąpiło znaczne pogorszenie sytuacji życiowej powodów wówczas, gdy tego wsparcia zabrakło.
D. O. (1)bezsprzecznie partycypował w kosztach utrzymania rodziny, aczkolwiek czynił to w zakresie, w jakim sam przyczyniał się do zaistnienia takich kosztów. Ponosił koszty swego utrzymania w ramach wspólnie prowadzonego z powodami gospodarstwa domowego.
Zasadnie podnieśli skarżący w apelacji, że z uwagi na relatywnie niskie zarobkiD. O. (1)(nieprzekraczające kwoty 1500 zł miesięcznie) oraz zobowiązania z tytułu zaciągniętej pożyczki i kredytu, nie byłby w stanie przeznaczać regularnie kwoty 500 zł miesięcznie na potrzeby gospodarstwa domowego oraz dodatkowo niższych kwot tytułem wsparcia dla członków rodziny, w tym powodów. Ponadto z otrzymywanego w ciepłych miesiącach wynagrodzeniaD. O. (1)czynił oszczędności z przeznaczeniem na okres zimowy, gdy jego zarobki kształtowały się na znacznie niższym poziomie z uwagi na niewielki zakres wykonywanych wtedy prac w przedsiębiorstwie pozwanych. Biorąc pod uwagę charakter pracyD. O. (1), którą nierzadko świadczył także w nadgodzinach, nie sposób uznać, że pomagał równolegle w znaczący sposób w prowadzeniu gospodarstwa rolnego. W tym miejscu podkreślić trzeba, że oprócz powodów w gospodarstwie pracowało młodsze rodzeństwo zmarłego, a okazjonalnie także starszy brat, mieszkający osobno.
Wreszcie, w ocenie Sądu Apelacyjnego, nie można, jak uczynił to Sąd I instancji, bagatelizować okoliczności, żeD. O. (1)planował zawrzeć związek małżeński zW. R.w niedalekim czasie. Zasadnie podnieśli skarżący, że z doświadczenia życiowego wynika, że rodzaj i postać pomocy od syna względem powodów uległaby znacznej zmianie z chwilą zawarcia przez niego związku małżeńskiego.
Reasumując, stwierdzić należy, że sytuacja życiowa powodów w pewnym stopniu uległa pogorszeniu po śmierci synaD., natomiast powodowie nie udowodnili, że było to pogorszenie w stopniu znacznym, a więc uzasadniające zasądzenie odszkodowania z powyższego tytułu. Prowadziło to do zmiany zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w powyższym zakresie.
Wobec takiego rozstrzygnięcia bezprzedmiotowe były rozważania Sądu Apelacyjnego odnośnie prawidłowości zasądzenia odsetek ustawowych od kwoty zasądzonej tytułem odszkodowania od dnia doręczenia pozwu stronie przeciwnej, zwłaszcza że powodowie w ogóle nie żądali odsetek z tego tytułu w niniejszym postępowaniu.
Mając powyższe na względzie Sąd Apelacyjny orzekł na podstawieart. 386 § 1 k.p.c.(co do zmiany),art. 385 k.p.c.(co do oddalenia) orazart. 386 § 3 k.p.c.(co do uchylenia i umorzenia), jak w sentencji.
O kosztach procesu w postępowaniu przed Sądem pierwszej instancji orzeczono na podstawieart. 100 k.p.c.Powodowie ostali się ze swymi żądaniami w 27%. Opłata od pozwu w niniejszej sprawie wynosiła 22.360 złotych, a powodowie uiścili ją w kwocie 3.500 złotych i zostali zwolnieni od opłaty ponad tę kwotę. Nieuiszczona opłata od pozwu stanowi więc kwotę 18.860 złotych. Jeśli więc pozwani przegrali sprawę w 27%, to należna opłata, którą winni uiścić solidarnie wynosi 6.037,20 złotych. Ponieważ powodowie uiścili kwotę 3.500 złotych, brakująca opłata od pozwu w części przegranej przez powodów – 12.822,80 złotych podlega przejęciu na rachunek Skarbu Państwa na podstawieart. 113 § 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych(Dz. U. nr 167, poz. 1398 ze zm.).
Pozwani ponieśli wydatki związane z opinią biegłych w łącznej kwocie 1.699 złotych (1.495 złotych + 204 złote), pozostałe wydatki zostały wyłożone ze Skarbu Państwa i stanowią łączną kwotę 1.791,31 złotych. Stosownie do powołanych wyżej przepisów odnośnie wydatków wyłożonych ze Skarbu Państwa, pozwani mają obowiązek solidarnego ich poniesienia w części, w której przegrali proces, tj. w kwocie 483,65 zł złotych, w pozostałym zakresie wydatki te podlegają przejęciu na rzecz Skarbu Państwa, ponieważ brak podstaw do obciążenia nimi powodów. Natomiast powodowie mają obowiązek zwrócić pozwanym wydatki w części w której przegrali proces, tj. w kwocie 1.240,27 złotych.
W skład kosztów procesu za I instancję wchodzi również wynagrodzenie pełnomocnika, ponieważ obie strony były reprezentowane w sprawie przez profesjonalnych pełnomocników. Wynagrodzenie to jest zależne od wartości przedmiotu sporu i wynosi 3.600 złotych. Ponieważ powodowie przegrali proces w większej części, mają obowiązek stosunkowego zwrotu pozwanym kosztów zastępstwa prawnego w kwocie 2628 złotych. Łącznie z kwotą wydatków stanowi to kwotę 3.868,27 zł złotych. Koszty te powodowie mają obowiązek ponieść w częściach równych, tj. po 1.934,13 zł z uwagi na to, że po stronie powodów występuje współuczestnictwo formalne.
O kosztach instancji odwoławczej, obejmujących po obu stronach koszty zastępstwa procesowego, zaś po stronie pozwanych opłatę stosunkową od apelacji, Sąd Apelacyjny orzekł stosownie doart. 100 k.p.c., rozdzielając je między stronami stosunkowo. Pozwani wygrali spór w instancji odwoławczej w 20 %, a zatem powinni zapłacić 80% kosztów postępowania apelacyjnego, tj. 8048 złotych. Ponieważ opłacili apelację, ostatecznie zobowiązani są solidarnie do zapłaty na rzecz powodów kwoty po 194 złotych.
1 | ```yaml
court_name: Sąd Apelacyjny w Lublinie
date: '2015-11-19'
department_name: III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
judges:
- Elżbieta Czaja
- Małgorzata Pasek
- Małgorzata Rokicka-Radoniewicz
legal_bases:
- art. 4421 § 1 k.c.
- art. 300 kodeksu pracy
- art. 368 § 1 pkt 2 k.p.c.
- § 11 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002
r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa
kosztów pomocy prawnej udzielanej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu
- art. 4 ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego
oraz niektórych innych ustaw
- art. 113 § 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych
recorder: protokolant sądowy Joanna Malena
signature: III APa 8/15
``` |
153500000000503_I_ACa_000281_2022_Uz_2023-06-22_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. aktI ACa 281/22
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 31 maja 2023 r.
Sąd Apelacyjny w Poznaniu I Wydział Cywilny i Własności Intelektualnej
w składzie:
Przewodniczący - Sędzia Ryszard Marchwicki
Sędziowie Mariola Głowacka (spr.)
Małgorzata Kaźmierczak
Protokolant st. sekretarz sądowy Katarzyna Surażyńska
po rozpoznaniu w dniu 30 maja 2023 r. w(...)
na rozprawie
sprawy z powództwaA. S. (1)iA. S. (2)
przeciwkoBank (...) Spółce Akcyjnejz siedzibą wW.
o zapłatę
na skutek apelacji pozwanego
od wyroku Sądu Okręgowego w(...)
z dnia 12 stycznia 2022 r. sygn. akt(...)
I
zmienia zaskarżony wyrok w pkt 1 w ten sposób, że zasądza od pozwanego na rzecz powodów kwotę 83.795,73 zł (osiemdziesiąt trzy tysiące siedemset dziewięćdziesiąt pięć złotych siedemdziesiąt trzy grosze) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 19 listopada 2019 r. do dnia 16 lutego 2022 r. za jednoczesnym zaoferowaniem przez powodów na rzecz pozwanego kwoty 111.764,21 zł (sto jedenaście tysięcy siedemset sześćdziesiąt cztery złote dwadzieścia jeden groszy) lub zabezpieczeniem roszczenia o zwrot tej kwoty, a w pozostałym zakresie powództwo o zapłatę oddala,
II
w pozostałym zakresie apelację oddala,
III
zasądza od pozwanego na rzecz powodów kwotę 4.050 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.
Mariola Głowacka Ryszard Marchwicki Małgorzata Kaźmierczak
do systemu wprowadziła st. sekr. sąd. Sylwia Woźniak
Niniejsze pismo nie wymaga podpisu na podstawie § 100a ust. 1-3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2019 r. - Regulamin urzędowania sądów powszechnych jako właściwie zatwierdzone w sądowym systemie teleinformatycznym.
Sygn. akt I ACa 281/22
UZASADNIENIE
PowodowieA. S. (1)iA. S. (2)pozwem z dnia 5 grudnia 2019r. skierowanym przeciwkoBankowi (...) Spółce Akcyjnejz siedzibą wW.wnieśli o zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów kwoty 83.795,73 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 19 listopada 2019r. oraz zwrot kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego według stawki minimalnej oraz kwoty 34 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.
PozwanyBank (...) Spółka Akcyjnaz siedzibą wW.w odpowiedzi na pozew z 12 lutego 2020r. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od strony powodowej solidarnie na rzecz pozwanego zwrot kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych z uwzględnieniem uiszczonych opłat skarbowych od złożonych dokumentów pełnomocnictw.
Na rozprawie w dniu 8 grudnia 2021r. powodowie zostali pouczeni o prawnych skutkach ewentualnego stwierdzenia nieważności umowy kredytowej, wówczas oświadczyli że są świadomi tych konsekwencji i domagają się zasądzenia należności z powodu nieważności umowy.
Sąd Okręgowy w(...)wyrokiem z dnia 12 stycznia 2022r. zasądził od pozwanego na rzecz powodów kwotę 83.795,73 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 19 listopada 2019r., kosztami procesu obciążył pozwanego i na tej podstawie zasądził od pozwanego na rzecz powodów kwotę 6.434 zł.
Sąd pierwszej instancji ustalił, że powodowieA. S. (2)iA. S. (1)w 2007r. planowali zakup mieszkania na rynku wtórnym i na ten cel potrzebowali środki finansowe w kwocie około 400.000 zł. Mąż przyjaciółki powódki pracował w tym czasie wBanku (...)i za jego pośrednictwem powodowie dowiedzieli się, że Bank ten oferuje korzystne warunki kredytowania. Ponieważ oddział tego Banku znajdował w pobliżu ich miejsca zamieszkania powodowie udali się do tej placówki. Pracownik Banku przedstawił wówczas powodom ofertę kredytu we franku szwajcarskim jako najkorzystniejszą ofertę. Jednocześnie poinformował powodów, że nie mają oni zdolności kredytowej na kredyt w oczekiwanej kwocie w walucie PLN. Pracownik Banku zapewniał, że kredyt w(...)jest najbardziej korzystny i stabilny, ponieważ oprocentowanie takiego kredytu jest powiązane ze stawką(...). Powodom przedstawiono informacje, że otrzymają kredyt w złotówkach i również w złotówkach będą go spłacać. Powodowie byli informowani, że kurs walut może się nieznacznie zmieniać, co miało wpływać na wysokość miesięcznej raty, jednak miało to mieć charakter przejściowy z uwagi na stabilność franka szwajcarskiego. Pracownik Banku wyjaśnił, że wysokość raty może ulegać wahaniom w granicach 10%. Raty miały być automatycznie pobierane ze złotówkowego konta kredytobiorców. Powodowie nie wiedzieli w jaki sposób miała być ustalana wysokość każdej raty w szczególności na czym miał polegać mechanizm przeliczania waluty na złotówki. Pracownik Banku nie poinformował powodów, że raty mogą być spłacane bezpośrednio w walucie kredytu. Powodowie działali w zaufaniu do Banku, który był instytucją kontrolowaną przez Państwo i zakładali, że jego działania są zgodne z prawem. W momencie wnioskowania o kredyt powód miał wykształcenie wyższe ekonomiczne i pracował na podstawie umowy o pracę wfirmie (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnościąwP.na stanowisku kierownika do spraw rozwoju. Osiągał z tego tytułu wynagrodzenie w kwocie 6.000 zł brutto. Powódka również miała wykształcenie wyższe. Była zatrudniona na podstawie umowy o pracę w PoradniP.-Pedagogicznej nr 8 wP.jako psycholog. Osiągała z tego tytułu wynagrodzenie w kwocie 2.022,76 zł brutto. W dniu 1 lutego 2007r. powodowie złożyli wniosek o udzielenie kredytu w kwocie 404.800 zł - kwota 334.000 zł miała być przeznaczona na zakup lokalu mieszkalnego na rynku wtórnym, 45.800 zł na remont i 25.000 zł na refinansowanie poniesionych wydatków. Jako walutę kredytu powodowie wskazali(...). Jako okres kredytowania powodowie wskazali 360 miesięcy, spłata miała następować w równych ratach. Kredyt miał być wypłacony w dwóch transzach. Wniosek miał formę gotowego druku. W tym samym dniu powodowie podpisali „Informację dla wnioskodawców ubiegających się o produkty hipoteczne indeksowane kursem waluty obcej, oparte na zmiennej stopie procentowej”. W dokumencie tym wskazano, że wybierając zadłużenie w walucie obcej kredytobiorcy korzystają aktualnie z oprocentowania niższego w porównaniu z kredytem złotowym i spłacają miesięcznie niższą ratę kredytu. Podkreślono, że zaciągając zobowiązanie w walucie obcej kredytobiorcy narażeni są na ryzyko zmiany kursów walutowych, które sprawia, że zarówno rata spłaty, jak i wysokość zadłużenia tytułem zaciągniętego kredytu przeliczona na PLN na dany dzień podlega ciągłym wahaniom w zależności od aktualnego kursu waluty. Ryzyko walutowe było znacznie mniejsze, jeżeli o kredyt ubiegał się kredytobiorca osiągający dochody w tej samej walucie obcej. Z wyżej wymienionych względów pozwany wskazał, że warto rozważyć zaciągnięcie długoterminowego kredytu w(...)jako korzystną alternatywę w stosunku do kredytów walutowych, które mimo atrakcyjnych aktualnie warunków cenowych w długim okresie mogą okazać się droższe na skutek wzrostu kursów walutowych. Ponadto zarówno w przypadku kredytów złotowych, jak i walutowych oprocentowanych w oparciu o zmienną stopę procentową, kredytobiorca ponosi ryzyko zmian stóp procentowych. Ryzyko zmiany stóp procentowych oznaczało, że w przypadku wzrostu poziomu stopy referencyjnej wyższe będzie oprocentowanie kredytu i wzrośnie wówczas wysokość miesięcznej raty kapitałowo-odsetkowej. Wskazano także, że te dwa wyżej wspomniane czynniki - zmienność kursów walutowych oraz wahania stóp procentowych powodują, że rzeczywiste koszty obsługi długu mogą okazać się znacząco wyższe od wcześniej założonych. Bank zachęcił klientów do zapoznania się z danymi historycznymi i sporządzanymi przez analityków prognozami dotyczącymi wahań kursu oraz wysokości stawek referencyjnych dla danej waluty (wartości, które w danym momencie mogą być korzystne dla klienta, w długim okresie mogą okazać się niekorzystne), a także do uważnego porównania wysokości miesięcznych rat w(...)i walucie obcej. W dokumencie tym znalazła się symulacja pokazująca jak może się zmienić rata kredytu przy wzroście kursu(...)o wartość stanowiącą różnicę między maksymalnym i minimalnym kursem(...)z okresu ostatnich 12 miesięcy tj. 10,88%. Dokument ten nie był omawiany z klientami, a jedynie przedłożony im do podpisu z informacją, że jest to jeden z niezbędnych dokumentów, które trzeba podpisać ubiegając się o kredyt.
Sąd pierwszej instancji ustalił, że na skutek pozytywnej decyzji kredytowej w dniu 14 lutego 2007r. powodowieA. S. (2)iA. S. (1)jako kredytobiorcy zawarli zBankiem (...) Spółką AkcyjnąwW.umowę o kredyt hipoteczny nr(...)
(...). Umowa była w całości przygotowana przez Bank w oparciu o złożony wniosek kredytowy i powodowie nie mieli wpływu na jej treść. Powodowie podpisali wszystkie przedstawione im dokumenty nie czytając ich dokładnie, gdyż działali w zaufaniu do Banku. Opierali się na ogólnych informacjach przedstawionych im przez doradcę przed podpisaniem umowy wierząc, że umowa jest dla nich korzystna, a waluta w której kredyt został udzielony stabilna. Umowę otrzymali dopiero w momencie jej podpisywania w Banku i nie negocjowali jej postanowień. Określenia użyte w umowie miały mieć znaczenie nadane im w Regulaminie kredytowania osób fizycznych w ramach usług bankowości hipotecznej wBanku (...) Spółce Akcyjnejzwanym dalej Regulaminem (§ 1 umowy kredytu). Kredytobiorcy oświadczyli, że otrzymali Regulamin, zapoznali się z nim i zaakceptowali warunki w nim zawarte (§ 1 ust. 1 umowy kredytu). Bank udzielił kredytobiorcom kredytu w kwocie, na cel i na warunkach określonych w umowie, a kredytobiorcy zobowiązali się do spłaty kredytu wraz z odsetkami oraz opłatami i prowizjami wynikającymi z umowy i aktualnego cennika w oznaczonych terminach spłaty oraz wywiązywania się z pozostałych postanowień umowy kredytu (§ 1 ust. 2 umowy kredytu). Bank udzielił kredytobiorcom kredytu w kwocie 408.848 zł. Zgodnie z § 2 ust. 2 kredyt był indeksowany kursem(...)po przeliczeniu wypłaconej kwoty zgodnie z kursem kupna(...)według Tabeli kursów walut obcych obowiązującej wBanku (...)w dniu uruchomienia kredytu lub transzy. Po uruchomieniu kredytu lub pierwszej transzy kredytu wypłacanego w transzach Bank miał wysyłać do kredytobiorców pismo informujące o wysokości pierwszej raty kredytu, kwocie kredytu w(...)oraz jego równowartości w(...)zgodnie z kursem kupna(...)według Tabeli kursów walut obcych obowiązującej w Banku w dniu uruchomienia kredytu/transzy, przy czym zmiany kursów walut w trakcie okresu kredytowania miały mieć wpływ na wysokość kwoty zaciągniętego kredytu oraz raty kapitałowo-odsetkowej. Celem kredytu była modernizacja i remont domu lub mieszkania (kwota 45.800 zł), zakup gotowego mieszkania na rynku wtórnym (kwota 334.000 zł), refinansowanie kosztów poniesionych na cele mieszkaniowe (kwota 25.000 zł), koszty wliczone w kredyt (kwota 4.048 zł) - § 2 ust. 3 umowy kredytu. Okres kredytowania wynosił 360 miesięcy (§ 2 ust. 6 umowy kredytu). Kredyt miał być wypłacony jednorazowo w kwocie maksymalnie 334.000 zł na rachunek zbywcy kredytowanej nieruchomości i w kwocie maksymalnie 70.800 zł na rachunek kredytobiorców (§ 3 ust. 1 i 3 ). W myśl § 3 ust. 4 uruchomienie kredytu lub transzy miało nastąpić w terminie wskazanym przez kredytobiorców w dyspozycji wypłaty, o ile dyspozycja wraz z dokumentami potwierdzającymi spełnienie warunków koniecznych do uruchomienia środków z kredytu, określonych w umowie i Regulaminie, zostanie złożona na 3 dni robocze, a w przypadku konieczności zlecenia przez Bank kontroli inwestycji na 10 dni roboczych przed planowaną datą uruchomienia środków. Termin uruchomienia kredytu lub pierwszej transzy kredytu nie mógł być dłuższy niż 60 dni kalendarzowych od dnia sporządzenia umowy (§ 3 ust. 5 umowy kredytu). Od kwoty udzielonego kredytu Bank miał pobrać jednorazową bezzwrotną prowizję w wysokości 4.048 zł płatną przed uruchomieniem kredytu lub jego pierwszej transzy (§ 4 ust. 1 umowy kredytu). Zgodnie z § 4 ust. 4 zamiana waluty kredytu ma wpływ na wysokość kwoty kredytu oraz wysokość rat kapitałowo-odsetkowych i dokonywana jest w oparciu o następujące zasady:
1) w przypadku zmiany waluty z(...)na walutę obcą stosowany jest kurs kupna dewiz z dnia złożenia wniosku o przewalutowanie na podstawie obowiązującej wBanku (...)kursów walut obcych,
2) w przypadku zmiany waluty z waluty obcej na(...)stosowany był kurs sprzedaży dewiz z dnia złożenia wniosku o przewalutowanie na podstawie obowiązującej wBanku (...)kursów walut obcych,
3) w przypadku zmiany waluty z obcej na inną walutę obcą saldo kredytu oblicza się na podstawie obowiązujących w Banku w dniu złożenia wniosku o przewalutowanie kursów walut dewiz, gdzie:
x - saldo kredytu w nowej walucie (kwota kapitału pozostała do spłaty w dniu podjęcia przez Bank decyzji o przewalutowaniu),
y - saldo kredytu w dotychczasowej walucie (z dnia decyzji Banku o przewalutowaniu),
a - kurs sprzedaży dotychczasowej waluty kredytu,
b - kurs kupna nowej waluty,
według wzoru: x=y*(a/b)
W myśl § 6 ust. 1 kredyt oprocentowany był według zmiennej stopy procentowej, zaś kredytobiorcy ponosili ryzyko zmian stóp procentowych, co oznaczało, że w przypadku wzrostu poziomu stopy referencyjnej wyższe będzie oprocentowanie kredytu i wzrośnie wówczas wysokość miesięcznej raty kapitałowo-odsetkowej (§ 6 ust. 2 umowy). Oprocentowanie kredytu wynosiło 3.2025 % w stosunku rocznym stanowiąc sumę stopy referencyjnej(...)((...)) oraz marży w wysokości 1,10 p.p., stałej w całym okresie kredytowania (§ 6 ust. 3 umowy). Stopa referencyjna miała zmieniać się w cyklu kwartalnym i przyjmować wartość z ostatniego dnia roboczego ostatniego miesiąca poprzedzającego kolejny kwartał kalendarzowy (§ 6 ust. 6 umowy). Odsetki były naliczane za każdy dzień od aktualnego salda zadłużenia (§ 6 ust. 4 umowy). Kredytobiorcy zobowiązali się spłacić kwotę kredytu w(...)ustaloną zgodnie z § 2 umowy kredytowej w złotych polskich z zastosowaniem kursu sprzedaży(...)obowiązującego w dniu płatności raty kredytu zgodnie z Tabelą kursów walut obcychBanku (...) Spółki Akcyjnej(§ 7 ust. 1 umowy). Spłata kredytu miała następować w 360 ratach miesięcznych, które miały zawierać malejącą część odsetek oraz rosnącą część raty kapitałowej (§ 7 ust. 2 umowy). Zgodnie z § 9 ust. 1 zabezpieczeniem kredytu była hipoteka kaucyjna do kwoty 695.041,60 zł na rzecz Banku ustanowiona na nieruchomości położonej naul. (...)wP., wpisana doksięgi wieczystej nr (...)prowadzonej przez Sąd Rejonowy w(...)(...), cesja na Bank praw z polisy ubezpieczeniowej od ognia i innych zdarzeń losowych nieruchomości, o której mowa powyżej oraz cesja na Bank praw z polisy ubezpieczeniowej na życie kredytobiorcy, którym byłA. S. (2). Integralną część umowy stanowiły Regulamin, pełnomocnictwo do wykonywania czynności w imieniu kredytobiorców oraz Cennik kredyt hipoteczny/ pożyczka hipoteczna. W zakresie nieuregulowanym umową zastosowanie miały mieć postanowienia Regulaminu (§ 11 ust. 2 i 5 umowy kredytu). Zgodnie z § 12 ust. 1 całkowity koszt kredytu na dzień jego udzielenia wynosił 271.884,76 zł.A. S. (2)iA. S. (1)jako kredytobiorcy udzielili pozwanemu Bankowi pełnomocnictwa m.in. do pobierania z ich rachunku bankowego środków pieniężnych z zaliczeniem ich na spłatę ich wymagalnych zobowiązań z tytułu kredytu, odsetek, prowizji i innych opłat. Kredytobiorcy wyrazili też zgodę, aby przy pobraniu środków pieniężnych z ich rachunku bankowego Bank stosował kursy zgodnie z obowiązującą wBanku (...)kursówBanku (...) Spółki Akcyjnejw dniu pobrania środków pieniężnych z rachunku. Zgodnie z § 2 pkt 19 Regulaminu kredyt w walucie obcej to kredyt udzielony w PLN, indeksowany kursem waluty obcej według Tabeli kursów walut obcych obowiązującej w pozwanym Banku. Stosownie do § 3 ust. 1 i 2 Regulaminu kredyt udzielany był w PLN, jednak mógł być indeksowany kursem waluty obcej na podstawie obowiązującej w pozwanymBanku (...)kursów walut obcych. W przypadku kredytu w walucie obcej kredyt jest kredytem indeksowanym do walut wymienialnych i jest udzielany w złotych polskich. W umowie kredytu kwota kredytu jest określana w(...)(§ 5 ust. 16 pkt 2). W przypadku kredytu w walucie obcej prowizja od udzielenia kredytu ustalana była od kwoty kredytu przeliczonej na(...)według kursu kupna dewiz z dnia sporządzenia umowy kredytu na podstawie Tabeli kursów walut obcych obowiązującej w Banku (§ 7 ust. 5 Regulaminu). W przypadku kredytu w walucie obcej kwota raty obliczana miała być według aktualnego kursu sprzedaży dewiz dla danej waluty obowiązującego w Tabeli kursów walut obcych Banku w dniu spłaty (§ 8 ust. 3 Regulaminu). W przypadku kredytu w walucie obcej kredytobiorca mógł zastrzec w umowie kredytu, że Bank będzie pobierał ratę spłaty z rachunku w walucie, do jakiej kredyt był indeksowany, o ile ten rachunek był dostępny w aktualnej ofercie Banku (§ 8 ust. 4 Regulaminu). Z kolei w § 9 ust. 4 Regulaminu ustanowiono, że w przypadku kredytu w walucie obcej Bank w następnym dniu po upływie terminu wymagalności kredytu, dokona przewalutowania całego wymagalnego zadłużenia na PLN z zastosowaniem aktualnego kursu sprzedaży dewiz określonego przez Bank w Tabeli kursów walut obcych. Od wymagalnego kapitału wyrażonego w PLN Bank naliczał dalsze odsetki w wysokości dwukrotności odsetek ustawowych. W przypadku kredytu w walucie obcej kwota wcześniejszej spłaty miała być obliczana według kursu sprzedaży dewiz na podstawie obowiązującej wBanku (...)kursów walut obcych z dnia realizacji, wskazanego przez kredytobiorcę w dyspozycji o dokonanie wcześniejszej spłaty. Zaś prowizja za wcześniejszą spłatę ustalana była od kwoty wcześniejszej spłaty, przeliczonej według kursu sprzedaży dewiz na podstawie obowiązującej wBanku (...)kursów walut obcych z dnia realizacji wcześniejszej spłaty (§ 10 ust. 4 i 5 Regulaminu). Bank mógł na wniosek kredytobiorców przewalutować kredyt. W przypadku zmiany waluty z PLN na walutę obcą przewalutowanie miało następować według kursów kupna dewiz z dnia złożenia wniosku o przewalutowanie na podstawie obowiązującej w pozwanymBanku (...)kursów walut obcych, zaś w przypadku zmiany waluty z waluty obcej na(...)według kursów sprzedaży dewiz z dnia złożenia wniosku o przewalutowanie na podstawie obowiązującej w pozwanymBanku (...)kursów walut obcych (§ 11 ust. 1 i 4 Regulaminu). W przypadku kredytu w walucie obcej prowizja za przewalutowanie ustalana była od kwoty sprzed przewalutowania, przeliczonej według kursu sprzedaży dewiz na podstawie obowiązującej wBanku (...)kursów walut obcych z dnia dokonania przewalutowania (§ 11 ust. 11 Regulaminu). Nadto w myśl § 13 ust. 4 Regulaminu w przypadku kredytu w walucie obcej dla odnowienia zabezpieczeń kredytu Bank stosował kurs sprzedaży dewiz obowiązujący w dniu odnowienia zabezpieczenia na podstawie obowiązującej wBanku (...)kursów walut obcych.
Sąd pierwszej instancji ustalił, że umowa kredytu została zawarta na podstawie wzorca stanowiącego załącznik nr 4 do Instrukcji. Uruchomienie kredytu nastąpiło jednorazowo w dniu 6 marca 2007r., wówczas wypłacono powodom kwotę 408.848 zł, co odpowiadało kwocie 171.849,88(...)po kursie(...),(...). Na skutek wniosku powodów o przeliczenie niskiego wkładu własnego dokonano ponownej wyceny nieruchomości stanowiącej zabezpieczenie kredytu i w dniu 19 lutego 2010r. strony zawarłyaneks nr (...)do umowy kredytu. Na mocy jego postanowień strony ustaliły, że obowiązek uiszczania przez kredytobiorców kolejnych opłat z tytułu(...)ustanie, gdy saldo kredytu stanie się równe lub niższe niż 492.477 zł. W okresie od 6 marca 2007r. do 6 września 2019r. kredytobiorcy wpłacili na rzecz pozwanego kwotę w wysokości 298.598,02 zł. Pismem z dnia 7 listopada 2019r. doręczonym pozwanemu w dniu 13 listopada 2019r. kredytobiorcy wezwaliBank (...) Spółkę Akcyjnąz siedzibą wW.do zapłaty na ich rzecz w nieprzekraczalnym terminie 3 dni od dnia doręczenia wezwania kwoty 83.795,73 zł tytułem różnicy pomiędzy sumą rat kapitałowo-odsetkowych pobranych z tytułu zawartej z Bankiem umowy kredytu spłaconych przez kredytobiorców w okresie od 7 grudnia 2009r. do 6 września 2019r., a sumą rat kapitałowo-odsetkowych, które rzeczywiście były należne Bankowi z uwagi na brak indeksacji kredytu do franka szwajcarskiego. Jednocześnie kredytobiorcy sprzeciwili się pobieraniu dalszych rat z tytułu łączącej strony umowy kredytu oraz wezwali do odpowiedniego skorygowania w dół salda kredytu i uznania, że saldo kredytu jest wyrażone w złotych polskich oraz do przesłania nowego, aktualnego harmonogramu spłaty kredytu uwzględniającego prawidłową wysokość salda kredytu, w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania.
Sąd pierwszej instancji powyższy stan faktyczny ustalił na podstawie dokumentów, zeznań powodów, a także częściowo na podstawie zeznań świadkówM. K. (2)iA. O. (1). Dowody z dokumentów Sąd uznał za wiarygodne, gdyż zostały sporządzone w przepisanej formie przez podmioty uprawnione i nie budziły wątpliwości co do swojej prawdziwości. Wysokość kwot wypłaconych powodom oraz wpłaconych przez nich na rzecz Banku Sąd ustalił na podstawie dokumentów prywatnych - wyliczeń przedstawionych przez stronę powodową oraz zestawienia wpłat przedłożonego przez pozwanego. Żadna ze stron nie kwestionowała ich mocy dowodowej, a Sąd nie miał podstaw, aby uczynić to z urzędu. Ustalając stan faktyczny Sąd oparł się także na dowodzie z przesłuchania stron ograniczając go do przesłuchania strony powodowej. Dokonując oceny treści wskazanych przez powodów Sąd uznał ich zeznania za wiarygodne w takim zakresie, w jakim zeznania te znalazły potwierdzenie w zgromadzonym materiale dowodowym bądź nie zostały zaprzeczone przez inne wiarygodne dowody, co znalazło odzwierciedlenie w ustalonym powyżej stanie faktycznym. Zeznania na piśmie świadkówM. K. (2)iA. O. (2)Sąd uznał w przeważającej części za nieprzydatne. ŚwiadekM. K. (2)swoje zeznania opierała na ogólnych zasadach postępowania z klientem i procedur obowiązujących w Banku. Pomimo tego, że uczestniczyła przy zawieraniu umowy z powodami z uwagi na upływ czasu nie pamiętała powodów, a tym bardziej udzielonych im pouczeń czy informacji, ani zastosowanej procedury. Z kolei świadekA. O. (2)pomimo że była pracownikiem Banku to zajmowała stanowisko starszego asystenta, a następnie młodszego konsultanta i nie zajmowała się udzielaniem kredytów hipotecznych, a z uwagi na upływ czasu nie pamiętała większości procedur obowiązujących w Banku. Na rozprawie w dniu 8 grudnia 2021r. Sąd pominął wniosek stron o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego, a także wniosek o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadkówA. K.,K. M.iJ. C.uznając, że okoliczności na które zostały zgłoszone powyższe dowody nie są istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, a zgodnie zart. 227 k.p.c.przedmiotem dowodu są jedynie fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy i do tego sporne pomiędzy stronami. Osoby te nie uczestniczyły w procedurze udzielania kredytu powodom, stąd ich zeznania mogły mieć jedynie charakter ogólny i dotyczący procedur obowiązujących w Banku, co nie było istotne z punktu widzenia niniejszej sprawy. Na podstawieart. 2352§ 1 pkt 2 k.p.c.Sąd pominął wnioskowany przez pozwanego dowód z opinii biegłego, gdyż dowód ten byłby w realiach niniejszej sprawy dowodem nieistotnym. Jego przeprowadzanie stało się nieprzydatne w sytuacji uwzględnienia przez Sąd najdalej idącego zarzutu dotyczącego nieważności umowy kredytu, wobec czego możliwym było rozstrzygnięcie sporu na podstawie przeprowadzonych dowodów z dokumentów zebranych w aktach. Dowód z opinii biegłego byłby nadto zbędny w kontekście stwierdzenia abuzywności poszczególnych postanowień umowy kredytu, gdyż brak było podstaw do zastąpienia kwestionowanych klauzul umownych innymi postanowieniami. Wobec tego, w braku możliwości ingerencji przez Sąd w stosunek umowny łączący powodów z pozwanym Bankiem, brak było konieczności określania wysokości świadczeń stron przy założeniu eliminacji ewentualnych postanowień niedozwolonych, a do tego właśnie zmierzał zawnioskowany dowód z opinii biegłego. Pozostałe dokumenty przedkładane przez strony w tym wypowiedzi różnych osób czy podmiotów na tematy tzw. spraw frankowych, które nie zostały przywołane powyżej, nie miały znaczenia dla rozpoznania niniejszej sprawy. Sąd nie prowadził dowodu z przedstawionych pism, artykułów prasowych i umów zawartych przez inne osoby, gdyż przedmiotem sprawy jest konkretny stosunek prawny, a nie całokształt okoliczności ekonomiczno-społecznych istniejących w danym momencie w przeszłości. Posługiwanie się przez strony tego typu dokumentami w żadnym stopniu nie przyczynia się do wyjaśnienia istoty postępowania i jest zbędne.
W tak ustalonym stanie faktycznym i po ocenie przeprowadzonych dowodów Sąd pierwszej instancji uznał, że powództwo w całości zasługiwało na uwzględnienie.
Sąd pierwszej instancji za bezspornie uznał, że powodowie w dniu 14 lutego 2007r. zawarli zBankiem (...) Spółką Akcyjnąz siedzibą wW.umowę o kredyt hipoteczny nr(...)(...). Zgodnie z jej postanowieniami pozwany Bank pozostawił do dyspozycji powodów jako kredytobiorców kredyt przeznaczony na zakup gotowego mieszkania na rynku wtórnym oraz jego modernizację. Kredytobiorcy zobowiązali się zaś do spłaty kredytu wraz z odsetkami oraz opłatami i prowizjami wynikającymi z umowy w oznaczonych terminach spłaty. Tak określone podstawowe prawa i obowiązki stron nie pozostawiały wątpliwości, że będąca przedmiotem sporu czynność prawna to umowa o kredyt. Poza sporem pozostawał także fakt, że powodowieA. S. (1)iA. S. (2)jako strona umowy kredytu z 14 lutego 2007r. posiadali status konsumentów w rozumieniuart. 221k.c.Z kolei pozwany Bank miał status przedsiębiorcy.
Sąd Okręgowy podkreślił, że w realiach niniejszej sprawy nie mają zastosowania przepisyustawy z dnia 12 maja 2011r. o kredycie konsumenckim(j.t. Dz. U. z 2016r. poz. 1528), gdyż zgodnie z art. 66 ust. 1 tej ustawy do umów zawartych przed dniem wejścia w życie tej ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe (ustawa ta weszła w życie w dniu 18 grudnia 2011r., a umowa w niniejszej sprawie została zawarta w dniu 14 lutego 2007r.). Nie znajdą również zastosowania przepisyustawy z dnia 20 lipca 2001r. o kredycie konsumenckim(Dz. U. z 2001, Nr 100, poz. 1081 ze zm.). Co prawda w treściart. 2 ust. 2 pkt 2ustawodawca wskazał, że za umowę o kredyt konsumencki uważa się również umowę kredytu w rozumieniu przepisówPrawa bankowego, niemniej w myślart. 3 ust. 1 ustawy z 20 lipca 2001r.(w brzmieniu na dzień zawarcia umowy) ustawy tej nie stosuje się do umów o kredyt konsumencki o wysokości większej niż 80.000 zł albo równowartości tej kwoty w innej walucie niż waluta polska. W rozpoznawanej sprawie wartość kredytu przekracza 80.000 zł, a zatem regulacje wskazanej ustawy nie znajdą zastosowania. Do oceny stosunku prawnego między stronami zastosowanie znają więc przepisyustawy z 29 sierpnia 1997r. Prawo bankowe(tj. Dz.U.2020.1896 ze zm.) oraz regulacjekodeksu cywilnego. Zgodnie zart. 69 ust. 1 ustawy Prawo bankowew brzmieniu na dzień zawarcia umowy tj. 14 lutego 2007r. przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. W chwili zawarcia łączącej strony umowyPrawo bankowenie przewidywało literalnie możliwości udzielania kredytów denominowanych i indeksowanych. Dopiero ustawą z 29 lipca 2011r. o zmianieustawy Prawo bankoweoraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 165, poz. 984), która weszła w życie 26 sierpnia 2011r. dodano wart. 69 ust. 2 punkt 4azapis zgodnie z którym umowa o kredyt denominowany lub indeksowany do waluty innej niż waluta polska, powinna określać szczegółowe zasady określania sposobów i terminów ustalania kursu wymiany walut, na podstawie którego w szczególności wyliczana jest kwota kredytu, jego transz i rat kapitałowo-odsetkowych oraz zasad przeliczania na walutę wypłaty albo spłaty kredytu. Sąd uznał więc, że generalnie ustawodawca akceptował funkcjonowanie w obrocie umów denominowanych i indeksowanych walutą obcą. Bez wątpienia kredyt złotówkowy jest to kredyt udzielany w walucie polskiej w którym kredytobiorca dokonuje spłaty rat kapitałowo - odsetkowych również w walucie polskiej, zwracając bankowi sumę nominalną udzielonego kredytu (kapitału) wraz z odsetkami oraz ewentualnie innymi opłatami i prowizjami. Natomiast kredyt indeksowany kursem waluty obcej to kredyt udzielany w walucie polskiej przy czym na dany dzień (najczęściej dzień uruchomienia kredytu) kwota kapitału kredytu przeliczana jest na walutę obcą (według bieżącego kursu wymiany waluty), która to kwota stanowi następnie podstawę ustalania wysokości rat kapitałowo-odsetkowych. Wysokość kolejnych rat kapitałowo-odsetkowych określana jest zatem w walucie obcej, ale ich spłata dokonywana jest w walucie polskiej, po przeliczeniu według kursu wymiany walut na dany dzień najczęściej na dzień spłaty (Analiza prawna wybranych postanowień umownych stosowanych przez banki w umowach kredytów indeksowanych do waluty obcej lub denominowanych w walucie obcej zawieranych z konsumentami. Raport Rzecznika(...). czerwiec 2016r., s. 7-8). Z ustaleń Sądu wynika jednoznacznie, że w dniu 14 lutego 2007r. powodowie i pozwany zawarli umowę kredytu hipotecznego indeksowanego (waloryzowanego) do franka szwajcarskiego. Zgodnie bowiem z § 2 ust. 1 umowy Bank udzielił kredytobiorcom kredytu w wysokości 408.840 zł. W myśl § 2 ust. 2 kredyt był indeksowany do(...)po przeliczeniu wypłaconej kwoty zgodnie z kursem kupna(...)według Tabeli kursów walut obcych obowiązującej wBanku (...)w dniu uruchomienia kredytu lub jego transzy. Kredytobiorcy natomiast zobowiązali się spłacić kwotę kredytu w(...)w złotych polskich z zastosowaniem kursu sprzedaży(...)obowiązującego w dniu płatności raty zgodnie z Tabelą kursów (§ 7 ust. 1). Bank zobowiązał się więc oddać do dyspozycji kredytobiorców kwotę w złotych. Przedmiotem świadczenia była kwota w złotych i tylko taką mogli otrzymać kredytobiorcy, co wprost wynika z samej umowy jak i Regulaminu. Przeliczenie zaś kwoty kredytu wyrażonej w PLN na(...)(indeksacja) służyło określeniu salda kredytu oraz wysokości rat kapitałowo - odsetkowych w(...), które następnie dla celów spłaty były przeliczane na(...)według kursu sprzedaży w/w waluty w dniu spłaty raty.
Sąd pierwszej instancji odnosząc się do zgłoszonych przez powodów roszczeń w pierwszej kolejności uznał, że należało zbadać zarzut najdalej idący, a więc zarzut nieważności umowy. Sąd podzielił stanowisko Sądu Najwyższego, że należy najpierw dokonać wykładni postanowień wzorca umownego (art. 385 § 2 k.c.w zw. zart. 58 k.c.), a dopiero w dalszej kolejności można poddać postanowienia umowne kontroli incydentalnej w trybieart. 3851k.c.(tak: Sąd Najwyższy w orzeczeniu z 19 kwietnia 2007r. I CSK 27/07, publ. LEX, w wyroku z dnia 16 września 2016r. IV CSK 711/15). Zgodnie zart. 58 § 1 k.c.czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna chyba, że właściwy przepis przewiduje inny skutek w szczególności ten, że na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy. Nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego (art. 58 § 2 k.c.). Jeżeli nieważnością jest dotknięta tylko część czynności prawnej, czynność pozostaje w mocy co do pozostałych części chyba, że z okoliczności wynika, że bez postanowień dotkniętych nieważnością czynność nie zostałaby dokonana (art. 58 § 3 k.c.). Sąd pierwszej instancji uznał, że pomimo braku dosłownego uregulowania instytucji kredytu indeksowanego czy denominowanego w chwili zawierania przez strony umowy, samo zastosowanie mechanizmu indeksacyjnego (waloryzacyjnego) zakładającego przeliczenie kwot wypłaconego kredytu i wysokości rat kapitałowo-odsetkowych według kursów różnych walut nie jest co do zasady niezgodne zart. 69 Prawa bankowegoi to także w brzmieniu obowiązującym w dacie podpisywania przedmiotowej umowy. Zastosowanie konstrukcji przeliczeń pomiędzy walutą krajową i obcą w celu ustalenia wysokości świadczeń do których obowiązane są strony, nie narusza istoty umowy kredytu i mieści się w granicach swobody umów (wyrok Sądu Najwyższego z 22 stycznia 2016r. I CSK 1049/14, LEX nr 2008735). Sąd Najwyższy wielokrotnie rozpoznając spory na tle różnych aspektów umów o kredyt denominowany i indeksowany nie podważył samej konstrukcji takich umów (m.in. wyroki z 25 marca 2011r. sygn. IV CSK 377/10, z 22 stycznia 2016r. sygn. I CSK 1049/14, z 19 marca 2015r. sygn. IV CSK 362/14, z 8 września 2016r., sygn. II CSK 750/15, z 1 marca 2017r. sygn. IV CSK 285/16, z 14 lipca 2017r. sygn. II CSK 803/16, z 27 lutego 2019r. sygn. II CSK 19/18, z 4 kwietnia 2019r. sygn. III CSK 159/17). Zastosowanie więc konstrukcji przeliczeń pomiędzy walutą krajową i walutami zagranicznymi w celu ustalenia wysokości świadczeń do których obowiązane są strony umowy, nie narusza istoty umowy kredytu. Nadal zachowana jest zasada zgodnie z którą bank udostępnia kredytobiorcy kapitał kredytu, kredytobiorca go wykorzystuje i zobowiązany jest do zwrotu. Zastosowanie przeliczeń oznacza jedynie modyfikację wysokości świadczeń do których zobowiązane będą strony, ale nie ingeruje w ogólną konstrukcję umowy. W tym znaczeniu nie jest więc sprzeczne z przepisamiPrawa bankowegoi nie powoduje nieważności umowy z tej przyczyny.
Sąd Okręgowy podkreślił, że powodowie zawarli umowę kredytu jako konsumenci. Ochronie konsumenta służą postanowienia zawarte zarówno wart. 385 k.c.(wykładnia treści umowy i wzorca) jak i wart. 3851- 3853k.c.dotyczące klauzul niedozwolonych w umowach zawieranych z udziałem konsumentów. Zamiarem wprowadzenia tych przepisów do polskiego systemu prawnego poprzez implementację dyrektywy Rady(...)z 5 kwietnia 1993r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich było zapewnienie konsumentom bardziej skutecznej ochrony w stosunkach umownych z profesjonalistami. W świetle zgromadzonego materiału dowodowego Sąd ustalił, że kredytobiorcy poza wnioskowaną kwotą kredytu w PLN, wyborem pomiędzy ratami równymi lub malejącymi i ewentualnie okresem spłaty nie mieli żadnego wpływu na treść postanowień umowy z 14 lutego 2007r., jak i treść Regulaminu kredytowania osób fizycznych w ramach usług bankowości hipotecznej wBanku (...) S.A.stanowiącego załącznik do umowy. W konsekwencji Sąd przyjął, że pozwany Bank posługiwał się wzorcem umownym, o którym mowa wart. 384 k.c.Zgodnie zart. 385 § 1 k.c.w razie sprzeczności treści umowy z wzorcem umowy strony są związane umową. Wzorzec umowy powinien być sformułowany jednoznacznie i w sposób zrozumiały. Postanowienia niejednoznaczne tłumaczy się na korzyść konsumenta. Zasady wyrażonej w zdaniu poprzedzającym nie stosuje się w postępowaniu w sprawach o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone (art. 385 § 2 k.c.).
Wynikający zart. 385 § 2 k.c.wymóg jednoznacznego i w sposób zrozumiały sformułowania wzorca określany zasadą transparentności wzorca, wyraźnie wyodrębnia te dwa elementy. Zrozumiałość odnosi się do treści jak i formy wzorca, zaś wymóg jednoznacznego sformułowania dotyczy wyłącznie treści, co ma zapobiec takiemu ujęciu treści, które mogłoby prowadzić do wieloznaczności tekstu. Jednoznaczne sformułowanie jest zatem spełnione, gdy postanowienie nie budzi wątpliwości co do jego znaczenia, to znaczy, gdy możliwa jest tylko jedna jego interpretacja dla przeciętnego konsumenta. Bez znaczenia natomiast pozostaje fakt, czy taki konsument - rozumiejący właściwie treść postanowień wzorca - akceptuje lub podziela stanowisko zawarte w tym postanowieniu (por. wyrok Sądu Najwyższego z 10 lipca 2014r. I CSK 531/13, publ. LEX). Zatem jednoznaczność musi przejawiać się w braku wątpliwości co do rozumienia desygnatu pojęć i całokształtu postanowień wzorca. Istotą jest użyty język, redakcja, obszerność dokumentu, a nawet jego układ graficzny. Nieprzejrzystość całego wzorca nie kształtuje treści stosunku (art. 58 § 1 k.c.), z kolei w przypadku, gdy wada ta dotyczy tylko części postanowień skuteczność wzorca należy ocenić stosując przepisart. 58 § 3 k.c.. Zawarta wart. 385 § 2 k.c.dyrektywa interpretacyjna powinna być stosowana powszechnie, ponieważ ryzyko wieloznaczności wyrażeń powinien ponosić ten, kto je sformułował. Do wykładni wzorca umownego ma zastosowanieart. 65 k.c.(tak: Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 29 stycznia 2016r. II CSK 91/15).
Sąd pierwszej instancji wskazał, że skoro z umowa z 14 lutego 2007r. została sporządzona w oparciu o wzorzec umowny należało zbadać, czy charakter tej umowy został przedstawiony w odniesieniu do przeciętnego konsumenta - jakimi są powodowie - w sposób jednoznaczny i zrozumiały. Sąd uznał, że dla przeciętnego konsumenta postanowienia umowy określające charakter kredytu zostały sformułowane w sposób niejednoznaczny, bowiem nie sposób jest określić w jakiej konkretnie walucie została zawarta umowa, w(...)czy w PLN. W § 2 ust. 1 umowy wskazano, że kwota kredytu wynosi 408.848 zł . Następnie w § 2 ust. 2 podano, że kredyt jest indeksowany do(...), po przeliczeniu wypłaconej kwoty zgodnie z kursem kupna(...)według Tabeli kursów walut obcych obowiązującej wBanku (...)w dniu uruchomienia kredytu lub transzy. Zestawienie treści tych dwóch przepisów jest nieoczywiste, bowiem nie sposób jednoznacznie stwierdzić, czy kwota kredytu wyrażona jest w złotych polskich (na co wskazuje treść § 2 ust. 1 umowy) czy też kwota kredytu wyrażona jest w walucie obcej(...)(na co wskazuje treść § 2 ust. 2 umowy). A obydwa postanowienia mówią o „kwocie kredytu”. Z kolei § 2 ust. 2 zdanie drugie umowy precyzuje, że po uruchomieniu kredytu lub pierwszej transzy kredytu wypłacanego w transzach Bank wysyła do kredytobiorców pismo informujące o wysokości pierwszej raty kredytu, kwocie kredytu w(...)oraz jego równowartości w(...)zgodnie z kursem kupna(...)według Tabeli kursów walut obcych obowiązującej w Banku w dniu uruchomienia kredytu/transzy, przy czym zmiany kursów walut w trakcie okresu kredytowania mają wpływ na wysokość kwoty zaciągniętego kredytu oraz raty kapitałowo-odsetkowej. Dyspozycja tego postanowienia wskazuje, że kwota kredytu wyraża się w walucie(...). Przytoczone postanowienia nie określają w sposób jednoznaczny w jakiej walucie kredyt został faktycznie udzielony, a tym samym są niezrozumiałe. Dodatkowo pośrednio na niejednoznaczność omawianych postanowień umowy wskazuje również rozbieżne w tej kwestii orzecznictwo sądów w których wskazuje się, że kredyt indeksowany do(...)jest to kredyt udzielony w walucie polskiej (tak np. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 2 stycznia 2016r., I CSK 1049/14, LEX), jak i udzielony w walucie obcej (tak: Sąd Okręgowy w(...)w wyroku z 22 sierpnia 2016r. III C 1073/14, publ. LEX). W ostatnim z przywołanych orzeczeń sąd stwierdził, że umowa kredytu indeksowanego stanowi szczególny rodzaj umowy kredytu bankowego w której kredyt zostaje udzielony i wypłacony w walucie polskiej, lecz następnie jest rozliczany w walucie obcej; strony umawiają się bowiem, iż kwota kapitału kredytu – początkowo wyrażona w walucie polskiej zostanie – w drodze indeksacji – przeliczona na walutę obcą i oprocentowana w sposób właściwy dla tej waluty; wskutek zadziałania klauzuli indeksacyjnej, w momencie wypłaty kwoty kredytu, dochodzi zatem do zaistnienia skutku zbliżonego do nowacji zobowiązania, wskutek czego w miejsce pierwotnego zobowiązania do zwrotu wskazanej w umowie kwoty w złotych powstaje zobowiązanie do zwrotu równowartości tej kwoty w walucie indeksacji; kredyt, który w momencie udzielenia był kredytem złotowym ulega w ten sposób przekształceniu w kredyt walutowy. Zdaniem Sądu jeżeli nawet sądy powszechne odmiennie kwalifikują umowę kredytu indeksowanego do waluty obcej, to tym bardziej zasadne jest twierdzenie, że zapisy spornej umowy mogą budzić uzasadnione wątpliwości i być niejednoznaczne dla przeciętnego kredytobiorcy - konsumenta. Sąd w świetle powyższych rozważań stwierdził, że omawiana nieprzejrzystość wzorca umownego jakim posłużył się pozwany, dotyczy istotnych postanowień umowy tj. tego czy jest to kredyt złotowy (w PLN) czy też walutowy (udzielony w(...)). Umowa z 14 lutego 2007r. nie wskazuje bowiem w sposób jednoznaczny, dla przeciętnego, racjonalnego konsumenta, kwoty i waluty udzielonego kredytu (czy jest to kwota 408.848 zł czy jej równowartość w(...)). Wobec tego Sąd uznał przedmiotową umowę jako sprzeczną z ustawą tj.art. 385 § 2 k.c.oraz zart. 69 ust. 2 pkt 2 Prawa bankowego, co z kolei czyni ją w całości nieważną w oparciu o przepisart. 58 § 1 k.c.
Jednocześnie konstrukcja przedmiotowej umowy powoduje, że jest ona nieważna w świetleart. 58 § 1 k.c.również z innych przyczyn. Zgodnie z definicją umowy kredytu bankowego do jej essentialia negotii należy określenie kwoty kredytu, waluty kredytu, określenie oprocentowania i zasad jego zmiany, cel kredytu i wysokość prowizji. Zobowiązanie kredytobiorcy polega na spłacie wykorzystanej części kredytu z odsetkami i zapłacie umówionej prowizji. W niniejszej sprawie wartość kredytu (w § 2 ust. 1) została wyrażona w złotych, natomiast ustalenie wysokości raty kapitałowo - odsetkowej odnosiło się do waluty obcej(...). Na dzień zawarcia umowy kredytobiorcy nie znali wartości kredytu w(...), choć od tego zależała wysokość rat kapitałowo-odsetkowych. Sąd za zasadne uznał więc stanowisko powodów, że nie mogli oni w rzeczywistości oszacować ani końcowej wysokości zobowiązania wyrażonego w walucie(...), ani każdorazowej raty kredytu. W realiach niniejszej sprawy kredytobiorcy nie spłacali nominalnej wartości kredytu, bowiem z uwagi na różnice kursowe (w momencie przeliczenia wartości kredytu na(...)w dacie jego wykorzystania i z daty przeliczenia raty wyrażonej w(...)na PLN w dacie spłaty), jak i zastosowany mechanizm spreadu walutowego (zastosowanie kursu kupna waluty w momencie przeliczenia wartości kredytu na(...)oraz kursu sprzedaży waluty w momencie spłaty raty), zawsze była to inna kwota. Taka cecha kredytu jest odstępstwem od ustawowej konstrukcji kredytu zgodnie z którym obowiązkiem jest zwrot kwoty otrzymanej. Powyższe jest efektem zastosowania klauzuli waloryzacyjnej, która powoduje modyfikację zobowiązania wyrażonego w walucie polskiej innym miernikiem wartości. Włączenie do umowy takiej klauzuli rodzi szereg problemów - przełamanie zasady określoności świadczenia, obarczenie kredytobiorcy nieograniczonym ryzykiem kursowym, możliwość naruszenia przepisów o odsetkach maksymalnych. By można uznać umowę kredytu za ważną w świetleart. 69 ust. 1 i 2 Prawa bankowegoobligatoryjną przesłanką jest tożsamość kwoty i waluty kredytu, kwoty środków pieniężnych oddanych do dyspozycji kredytobiorcy oraz kwoty jaką kredytobiorca zobowiązany jest zwrócić bankowi wraz z odsetkami (tak: Sąd Apelacyjny w(...)w uzasadnieniu wyroku z 17 stycznia 2018r., I ACa 674/17, publ. LEX). Zdaniem Sądu, z przyczyn już wyżej omówionych, zasada ta nie została zachowana w przypadku umowy kredytowej z 14 lutego 2007r., a zatem Sąd uznał, że jest ona nieważna jako sprzeczna z przepisami ustawy (art. 69 ust. 1 i 2 Prawa bankowegow zw. zart. 58 § 1 k.c.). Dodatkowo Sąd wskazał, że przedmiotowa umowa nie jest jednoznaczna w zakresie w jakim - dla ustalenia wysokości zobowiązania kredytobiorcy - wykorzystuje mechanizm spreadu walutowego, jak i sam mechanizm indeksacji.
W kwestii wymogu przejrzystości warunków umownych stanowisko zajął(...)((...)) w Luksemburgu m.in. w wyroku z dnia 26 lutego 2015r. (sprawa(...)), gdzie wskazał, że wymóg ten, wprowadzony w art. 4 ust. 2 i w art. 5 dyrektywy(...)w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich nie może być zostać zawężony do ich zrozumiałości pod względem formalnym i gramatycznym. W szczególności z art. 3 i 5 dyrektywy(...), a także z pkt 1 lit. j i l oraz z pkt 2 lit. b i d załącznika do tej dyrektywy wynika, że do celów przestrzegania wymogu przejrzystości zasadnicze znaczenie zyskuje kwestia, czy umowa o kredyt wskazuje w sposób przejrzysty powody i specyfikę mechanizmu zmiany stopy procentowej i związek między tym warunkiem, a innymi warunkami dotyczącymi wynagrodzenia kredytodawcy, tak by poinformowany konsument mógł przewidzieć, w oparciu o jednoznaczne i zrozumiałe kryteria, wypływające dla niego z tego faktu konsekwencje ekonomiczne. Obowiązkiem sądu krajowego jest rozpatrzenie powyższej kwestii w świetle całokształtu istotnych okoliczności faktycznych do których można zaliczyć formy zachęty stosowane przez kredytodawcę w procesie negocjacji umowy oraz dostarczone na tym etapie informacje z uwzględnieniem poziomu uwagi, jakiego można oczekiwać od właściwie poinformowanego oraz dostatecznie uważnego i rozsądnego przeciętnego konsumenta. W orzeczeniu(...)
A.i in. przeciwko(...) S.A.z 20 września 2017r.(...)przedstawił wykładnięart. 4 ust. 2dyrektywy odpowiadającejart. 385(
1)§ 1 zdanie drugie k.c., a podtrzymał ją w wyroku z 18 listopada 2021r. (sprawa(...)), zgodnie z którym wymóg przejrzystości warunków umownych należy zatem rozumieć jako oznaczający obowiązek, aby dany warunek umowny nie tylko był zrozumiały dla konsumenta pod względem formalnym i gramatycznym, ale również umożliwiał właściwie poinformowanemu oraz dostatecznie uważnemu i racjonalnemu przeciętnemu konsumentowi zrozumienie konkretnego działania metody obliczania tej stopy procentowej i oszacowanie tym samym w oparciu o jednoznaczne i zrozumiałe kryteria - potencjalnie istotnych - konsekwencji ekonomicznych takiego warunku dla swoich zobowiązań finansowych (wyrok z dnia 10 czerwca 2021r.,(...), od(...)do(...),(...), pkt(...)i przytoczone tam orzecznictwo). Ściślej rzecz ujmując wymóg zredagowania w sposób jasny i zrozumiały zakłada, że w wypadku umów kredytu na instytucjach bankowych ciąży obowiązek dostarczania kredytobiorcom informacji wystarczających do podjęcia przez nich świadomej i rozważnej decyzji. W szczególności wymóg ów oznacza, że warunek, zgodnie z którym kredyt powinien zostać spłacony w tej samej walucie obcej co waluta w której został zaciągnięty, ma być zrozumiany przez konsumenta zarówno w aspekcie formalnym i gramatycznym, ale także w odniesieniu do jego konkretnego zakresu, tak aby właściwie poinformowany oraz dostatecznie uważny i racjonalny przeciętny konsument mógł nie tylko dowiedzieć się o możliwości wzrostu lub spadku wartości waluty obcej, do której kredyt był indeksowany, ale również oszacować – potencjalnie istotne – konsekwencje ekonomiczne takiego warunku dla swoich zobowiązań finansowych (postanowienie z dnia 22 lutego 2018r.,L.,(...), niepublikowane(...), pkt(...)i przytoczone tam orzecznictwo).
Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy uznał, że należało przeanalizować czy przedmiotowa umowa o kredyt przejrzyście określa dlaczego zastosowano mechanizm indeksacji (waloryzacji) kwoty 408.848 zł w walucie(...). Jak zeznali powodowie, według wiedzy kredytobiorców, dzięki przeliczeniu na walutę obcą płynęły dla kredytobiorcy korzyści w postaci mniejszego ryzyka zmiany oprocentowania oraz niższej raty niż w przypadku kredytu złotówkowego, jednak nie uzyskali informacji, jakie mechanizmy to powodują. W niniejszej sprawie oczywistym jest fakt, że poprzez przeliczenie kwoty kredytu wyrażonej w(...)na jej równowartość w(...)możliwe było ustalenie stopy oprocentowania jako sumy stałej marży Banku wynoszącej 1,10 punktów procentowych oraz zmiennej stawki odniesienia w postaci stawki rynku pieniężnego(...), która to stawka, w odróżnieniu od zdecydowanie wyższej stawki(...)stosowanej przy kredytach złotówkowych, ma zastosowanie w przypadku kredytów walutowych. Z zeznań powodów nie wynika jednak, aby przy zawarciu umowy wskazywany był przez kredytodawcę jakikolwiek inny cel tej indeksacji, niż uzyskanie niższej miesięcznej raty. Nie wynika on również wprost z treści samej umowy z dnia 14 lutego 2007r. ani Regulaminu. W niniejszej sprawie pozwany wskazywał jedynie, że wprowadzenie mechanizmu indeksacji było objęte zgodną intencją stron, a celem było umożliwienie kredytobiorcom korzystania ze znacznie tańszego oprocentowania opartego o(...). Dalej wskazywał, że racjonalny konsument powinien wziąć pod uwagę zarówno korzyści wynikające z niskiego oprocentowania waluty franka szwajcarskiego jak i ryzyko wynikające z wyrażenia zadłużenia w walucie obcej.
Sąd pierwszej instancji mając na uwadze powyższe uznał, że kredytobiorcy nie zostali dostatecznie poinformowani w istocie o celu dla którego w umowie zastosowano przedmiotowy mechanizm indeksacji. Pracownik Banku nie wytłumaczył im w sposób wyczerpujący powyższego mechanizmu na żadnym etapie zawierania umowy kredytu.
W świetle dokonanych ustaleń Sąd uznał również, że pozwany nie udzielił również powodom rzetelnej informacji w zakresie możliwości spadku wartości PLN względem waluty obcej w tym w przypadku(...), ani nie wyjaśnił potencjalnych skutków znacznego spadku tej wartości dla sposobu wykonywania spornej umowy. Pozwany nie wykazał, by przedstawił powodom rzetelne symulacje obrazujące skalę faktycznego ryzyka. Co prawda wraz z wnioskiem kredytowym powodowie zobowiązani byli do potwierdzenia otrzymania informacji o ryzyku kursowym i ryzyku zmian procentowych, jednak pozwany nie wykazał, aby poza przedłożeniem tego dokumentu do podpisu został on z powodami dokładnie omówiony w szczególności, by wytłumaczono im, że ryzyko kursowe jest praktycznie niczym nieograniczone. Wręcz przeciwnie w dokumencie tym znajduje się symulacja zakładająca jedynie wzrost kursu waluty o 10,88%, co mogło działać na klienta wręcz uspokajająco. mając na uwadze w/w orzecznictwo(...)omawiany obowiązek informacyjny Banku nie ogranicza się do poinformowania kredytobiorców o zmienności kursów czy do odebrania oświadczeń o zapoznaniu się z ryzkiem kursowym wynikającym ze zmiennej stopy procentowej i akceptacji takiego stanu rzeczy. Istotą poinformowania potencjalnych kredytobiorców było przekazanie informacji, które pozwoliłyby im oszacować konsekwencje ekonomiczne takiego warunku (indeksacji) dla swoich zobowiązań finansowych. Co do samego mechanizmu indeksacji i sposobu obliczania rat wyrażonych w złotych, to zawarte w umowie z dnia 14 lutego 2007r. klauzule indeksacyjne stanowią, że kredyt był indeksowany kursem(...), po przeliczeniu wypłaconej kwoty zgodnie z kursem kupna(...)według Tabeli kursów walut obcych obowiązującej wBanku (...)w dniu uruchomienia kredytu lub transzy. Z kolei § 7 ust. 1 umowy mówi o tym, że kredytobiorcy zobowiązali się spłacić kwotę kredytu w(...)ustaloną zgodnie z § 2 umowy kredytowej w złotych polskich, z zastosowaniem kursu sprzedaży(...)obowiązującego w dniu płatności raty kredytu zgodnie z Tabelą kursów walut obcychBanku (...) Spółki Akcyjnej.
Sąd uznał, że zastosowanie dwóch różnych kursów tj. kursu kupna waluty według którego Bank przeliczył kwotę wykorzystanego kredytu i kursów sprzedaży waluty w oparciu o które Bank przeliczał wyrażoną w(...)ratę kapitałowo - odsetkową na(...)w dniu spłaty świadczy o wykorzystaniu przez Bank mechanizmu tzw. spreadu walutowego (różnicy między kursem sprzedaży i kupna waluty obcej ustalanej przez Bank). Dodatkowo, pomijając samą zmianę kursu waluty, kredytobiorcy w ten sposób przekazywali na rzecz Banku dodatkowe wynagrodzenie (bez względu na to, czy stanowiło ono dla samego Banku zysk, czy miało inny charakter). Definicja spreadu walutowego ani sposób jego ustalania nie zostały uregulowane ani w umowie ani w Regulaminie. W trakcie wnioskowania o kredyt oraz podpisywania umowy kredytu kredytobiorcy nie zostali należycie w tym zakresie poinformowani. W niniejszej sprawie świadomość kredytobiorców o zastosowanym przez Bank do dokonania stosownego przeliczenia kursie waluty pojawiła się dopiero na etapie wykonywania umowy, a nie przed jej zawarciem. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 22 stycznia 2016r. w sprawie o sygn. I CSK 1049/14 wskazał, że brak zawarcia w klauzuli indeksacyjnej elementów umożliwiających kredytobiorcom określenie i weryfikację wysokości kursu waluty obcej, tworzy istotną niejasność co do tego w jakim stopniu spread banku spełnia ewentualną funkcję waloryzacyjną, a w jakim element wynagrodzenia banku. Sąd podkreślił, że strategią biznesową Banku było odwoływanie się w umowie do jedynie ogólnej definicji tabeli kursów obowiązującej w Banku, przez co istotnie należało rozumieć pewną dowolność w ustalaniu kursu. Bank miał prawo ustalić kurs bez żadnych istotnych ograniczeń. W umowie nie uregulowano żadnych kryteriów kształtowania kursu. Przede wszystkim postanowienia przedmiotowej umowy nie przewidywały, by aktualny kurs franka szwajcarskiego ustalony przez Bank pozostawał w określonej relacji do aktualnego kursu tej waluty ukształtowanego przez rynek walutowy. Zastosowane w przedmiotowej umowie klauzule odwołujące się do tabel kursowych pozwanego Banku sprawiły, że rata do spłaty była znana kredytobiorcom dopiero w momencie jej naliczenia według wybranego przez Bank kursu dziennego i pobraniu z konta kredytobiorców w walucie polskiej. Kredytobiorcy nie mieli możliwości samodzielnego ustalenia w/w raty, nie mogli także ustalić swojego zadłużenia w każdym czasie trwania stosunku kredytowego. Tak funkcjonujący stosunek zobowiązaniowy jest obarczony wyraźną nierównością informacyjną stron (por. wyrok Sądu Najwyższego z 22 stycznia 2016r. I CSK 1049/14, publ. LEX, wyrok Sądu Apelacyjnego w(...)z 21 października 2011r. VI ACa 420/11, publ. LEX). W świetle orzecznictwa(...)w/w obowiązki informacyjne dotyczą momentu przed zawarciem umowy. Wówczas jest to istotna chwila dla potencjalnego kredytobiorcy, który na podstawie udzielonych - w pełnym zakresie – informacji może podjąć świadomą decyzję czy zamierza zawrzeć tak właśnie wyglądającą umowę. Powyższe okoliczności oraz niejasność i niejednoznaczność postanowień przedmiotowej umowy nie stworzyły kredytobiorcom warunków do oszacowania - potencjalnie istotnych - konsekwencji ekonomicznych omawianych postanowień umownych (zastosowanej klauzuli indeksacyjnej, jak i spreadu walutowego), dla swoich zobowiązań finansowych, a tym samym do podjęcia świadomej i rozważnej decyzji odnośnie zawarcia umowy kredytowej z 14 lutego 2007r. (por. wyroki(...)również z dnia 30 kwietnia 2014r.(...), pkt 73, z 23 kwietnia 2015r.(...), pkt 41). W dacie udzielania kredytu powodom nie istniały prawne regulacje dotyczące szczegółowego poziomu informacji wymaganego dla zawarcia umowy kredytu hipotecznego indeksowanego do waluty obcej. W wyroku(...)(...)stwierdził, że kredytobiorca musi zostać jasno poinformowany, że podpisując umowę kredytu w obcej walucie ponosi pewne ryzyko kursowe, które z ekonomicznego punktu widzenia może okazać się dla niego trudne do udźwignięcia w przypadku dewaluacji waluty w której otrzymuje wynagrodzenie. Tym samym Bank musi przedstawić ewentualne wahania kursów wymiany i ryzyko wiążące się z zaciągnięciem kredytu w walucie obcej w szczególności w przypadku, gdy konsument będący kredytobiorcą nie uzyskuje dochodów w tej walucie. Zdaniem Sądu nie ma przy tym racji pozwany twierdząc, że jest to wiedza powszechna. Kredytobiorcy nie musieli bowiem znać się na zmianach kursów walut obcych, a na Banku jako profesjonaliście (art. 355 § 2 k.c.) spoczywa obowiązek udzielania kredytobiorcy - konsumentowi stosownych informacji i pouczeń. W ocenie Sądu nie sposób więc uznać, by powyższy zakres informacji został wyczerpany w załączniku do wniosku kredytowego - informacji dla wnioskodawców, która stanowiła, że przyszli kredytobiorcy zaciągając zobowiązanie w walucie obcej, są narażeni na ryzyko zmiany kursów walutowych, konsekwencją którego jest ciągłe wahanie zarówno wysokości rat spłaty, jak i wysokości zadłużenia z tytułu kredytu w przeliczeniu na złote polskie. Powyższe postanowienie w żaden sposób nie spełnia waloru poznawczego. Przede wszystkim nie wyjaśnia nawet na czym polega takie ryzyko, ani nie obrazuje w jaki sposób zmieni się sytuacja kredytobiorców w momencie zmiany kursów walut w szczególności w przypadku gwałtownego wzrostu kursu waluty(...)w stosunku do(...), a ogranicza się do pokazania jak może wzrosnąć rata przy wzroście kursu waluty o 10,88%. W świetle ustalonego stanu faktycznego strona pozwana nie wykazała, by dopełniła obowiązku przedstawienia powodom pełnego zakresu informacji, kredytobiorcy nie otrzymali żadnych pouczeń dotyczących ryzyka, symulacji obrazującej korelację między zmianą kursu waluty a wysokością ich zobowiązania względem Banku. Wręcz przeciwnie konsumenci otrzymali jedynie zapewnienie, że oferowany im produkt w postaci umowy kredytu hipotecznego waloryzowanego jest dla nich korzystny, nadto zostali zapewnieni o stabilności waluty obcej - franka szwajcarskiego. W konsekwencji Sąd uznał, że umowa kredytu z dnia 14 lutego 2007r. w kwestii zastosowanej klauzuli indeksacyjnej w tym klauzuli spreadu walutowego została zawarta z naruszeniem podstawowych obowiązków informacyjnych Banku (przedsiębiorcy) wobec kredytobiorców (konsumentów). Sąd uznał wzorzec umowny za nietransparentny, co z kolei prowadzi do wniosku, że również z tych powodów przedmiotowa umowa jest sprzeczna z ustawą tj. zart. 385 § 2 k.c., co czyni ją w całości nieważną w oparciu o przepisart. 58 § 1 k.c., jak równieżart. 58 § 2 k.c.
Bezsprzecznie umowa, która skutkuje wyraźną nierównością informacyjną stron stosunku zobowiązaniowego, jak i niedoinformowaniem konsumenta, skutkującym brakiem możliwości dokonania oceny istotnych konsekwencji ekonomicznych warunków umownych dla swoich zobowiązań finansowych, a tym samym do podjęcia świadomej i rozważnej decyzji, jest również sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. Zgodnie zart. 58 § 2 k.c.nieważna jest czynność prawna sprzeczna zasadami współżycia społecznego. Przez zasady współżycia społecznego rozumie się zaś na ogół obowiązujące w stosunkach między ludźmi reguły postępowania, które za podstawę mają uzasadnienie aksjologiczne (ocenne), a nie tetyczne (prawne). Odwołują się one do powszechnie uznawanych w całym społeczeństwie lub w danej grupie społecznej wartości i ocen właściwego, przyzwoitego, rzetelnego, lojalnego czy uczciwego zachowania. Mając na uwadze ugruntowane orzecznictwo sądów powszechnych oraz doktryny Sąd w każdej sprawie może z urzędu wziąć pod uwagę nieważność umowy na podstawieart. 58 k.c.(por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 5 grudnia 2002r. III CKN 943/99, OSNC 2004, nr 3, poz. 48; z dnia 17 czerwca 2005r. III CZP 26/05, OSNC 2006, nr 4, poz. 63, z dnia 7 kwietnia 2010r. II UK 357/09 LEX nr 583813; z dnia 7 kwietnia 2010r. II UK 357/09, LEX nr 583813; z dnia 3 listopada 2011r. V CSK 142/10, OSNC-ZD 2011, nr 4, poz. 73). Sąd uznał, że z samego faktu aprobaty postanowień umowy przez kredytobiorców dokonanej przez jej podpisanie nie wynika jednak akceptacja sposobu ustalania kursu waluty przez pozwanego, skoro w umowie brak jest szczegółowych zapisów w tym przedmiocie, a kwestia ta nie była także indywidualnie omawiana i wyjaśniana. Pozwany naruszył powyższe obowiązki informacyjne i posłużył się nie transparentnym wzorcem umownym w przedmiotowym stosunku zobowiązaniowym. Powyższe z kolei skutkowało naruszeniem zasad uczciwego i lojalnego traktowania swoich kontrahentów jakimi są powodowie. Gdyby posiadali oni pełną wiedzę odnośnie skutków spornych warunków umownych to z pewnością nie zawarliby umowy tej treści. W tej sytuacji Sąd uznał, że cała umowa kredytu z 14 lutego 2007r. jest nieważna (art. 58 § 1 i 2 k.c.).
Sąd pierwszej instancji wskazał, że zgodnie zart. 3581§ 1 k.c.jeżeli przedmiotem zobowiązania od chwili jego powstania jest suma pieniężna, spełnienie świadczenia następuje przez zapłatę sumy nominalnej, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej. Strony mogą zastrzec w umowie, że wysokość świadczenia pieniężnego zostanie ustalona według innego niż pieniądz miernika wartości (art. 3581§ 2 k.c.). Sąd podzielił stanowisko zaprezentowane przez Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z dnia 17 stycznia 2018r. w sprawie o sygn. I ACa 331/16 zgodnie z którym celem waloryzacji jest przywrócenie początkowej wartości świadczenia. Zastosowane przez pozwanego klauzule indeksacyjne przewidujące przeliczenie kwoty kredytu wyrażonej w złotych na(...)w momencie uruchomienia kredytu (§ 2 ust. 2 umowy) oraz przewidujące przeliczenie raty kapitałowo - odsetkowej wyrażonej w(...)na złoty w dniu spłaty oraz zastosowanie spreadu walutowego, nie spełniają tej funkcji. Przedmiotowa konstrukcja kredytu zakłada, że kredytobiorca zwraca kredytodawcy wykorzystaną sumę kredytu, jednakże w związku ze zmiennością kursu waluty obcej kwota ta może być wyższa lub niższa. W dniu wykonywania umowy kredytu suma wykorzystana może mieć inną wartość rynkową w wyniku indeksacji walutowej. W okresie spłaty kredytu, na skutek zastosowania mechanizmu indeksacji i spreadu walutowego, suma wykorzystana w dniu wykonywania umowy może mieć inną rzeczywistą wartość rynkową. W takim przypadku jedna ze stron jest uprawniona w sposób szczególny i ma możliwość jednostronnego kształtowania wysokości innego niż pieniądz (waluty polskiej) miernika wartości. Powyższe jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego i dobrymi obyczajami. W konsekwencji prowadziłoby do uznania umowy za nieważną na podstawieart. 58 § 2 k.c.(jako, żeart. 3581§ 2 k.c.jest przepisem dyspozytywnym, nie znajduje do niego zastosowania - zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem doktryny - sankcja zart. 58 § 1 k.c.). Bezsprzecznie jednak, gdyby umowa nie zawierała spornych postanowień Bank nie zawarłby umowy kredytu (art. 58 § 3 k.c.). Z uwagi na fakt, że w przedmiotowej umowie zostały zastosowane dwa kursy, nawet w przypadku braku zmiany kursu waluty stanowiącego miernik wartości, kredytobiorcy nawet gdyby chcieli w tym samym dniu spłacić kredyt w którym go zaciągnęli, byliby zobowiązani do zapłaty znacznie wyżej sumy samego kapitału. Z ustaleń Sądu wynika, że wprowadzenie do umowy mechanizmu waloryzacji świadczenia nie było objęte świadomością, a tym samym i wolą kredytobiorców. Sprzeczność umowy w zakresie w jakim przewiduje waloryzację kapitału kredytu zart. 69 ust. 1 Prawa bankowegow okolicznościach sprawy Sąd uznał za skutkującą jej nieważnością w oparciu o przepisart. 58 § 1 k.c.
Sąd pierwszej instancji podkreślił, że stosowanie konstrukcji waloryzacji w rozumieniuart. 3581§ 2 k.c.byłoby korzystne wyłącznie dla Banku. W przypadku wzrostu kursu waluty zadłużenie kredytobiorców zwiększałoby się. Byliby zobowiązani do zapłaty większej ilości złotych w porównaniu z kwotą kredytu oddaną im pierwotnie do dyspozycji. Jednakże, gdyby odnotowano spadek kursu waluty, a zadłużenie kredytobiorców byłoby niższe od nominalnej kwoty kredytu Bank i tak domagałby się zwrotu co najmniej sumy nominalnej kapitału kredytu. Waloryzacja kapitału poniżej jego wartości nominalnej byłaby więc bezskuteczna. Tak przyjęty pogląd charakteryzuje się rażącą nieuzasadnioną dysproporcję praw kredytobiorców i banków. Ponadto konstrukcja ta stanowi zaprzeczenie funkcji waloryzacji świadczenia w rozumieniuart. 3581§ 2 k.c., gdyż celem tego przepisu jest zabezpieczenie się obu stron kontraktu przed zmiennymi czynnikami ekonomicznymi w szczególności przed zmianą siły nabywczej pieniądza. Jednocześnie również z tych względów Sąd uznał sporną umowę za sprzeczną z zasadami współżycia społecznego - zasadą równości stron stosunku cywilnego i dobrymi obyczajami, a w konsekwencji za nieważną (art. 58 § 2 i 3 k.c.).
Sąd pierwszej instancji wskazał, że powodowie podnieśli zarzut dotyczący abuzywności zastosowanych w spornej umowie klauzul indeksacyjnych:
- w § 2 ust. 2 umowy „kredyt był indeksowany kursem(...), po przeliczeniu wypłaconej kwoty zgodnie z kursem kupna(...)według Tabeli kursów walut obcych obowiązującej wBanku (...)w dniu uruchomienia kredytu lub transzy. Po uruchomieniu kredytu lub pierwszej transzy kredytu wypłacanego w transzach Bank miał wysyłać do kredytobiorców pismo informujące o wysokości pierwszej raty kredytu, kwocie kredytu w(...)oraz jego równowartości w(...)zgodnie z kursem kupna(...)według Tabeli kursów walut obcych obowiązującej w Banku w dniu uruchomienia kredytu/transzy, przy czym zmiany kursów walut w trakcie okresu kredytowania miały mieć wpływ na wysokość kwoty zaciągniętego kredytu oraz raty kapitałowo-odsetkowej”,
- w § 7 ust. 1 umowy „kredytobiorca zobowiązuje się spłacić kwotę kredytu w(...)ustaloną zgodnie z § 2 w złotych polskich, z zastosowaniem kursu sprzedaży(...)obowiązującego w dniu płatności raty kredytu, zgodnie z Tabelą kursów walut obcychBanku (...) Spółki Akcyjnej. ”
Sąd Okręgowy wskazał, że nie może być uznana za abuzywną czynność prawna, która jest nieważna (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 13 grudnia 2018r. w sprawie o sygn. VI ACa 744/18, LEX nr 2668906), niemniej z uwagi na skomplikowany charakter sprawy Sąd odniósł się również do podnoszonych przez powodów w tym zakresie zarzutów. Zgodnie z treściąart. 3851§ 1 k.c.postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. Odnosi się to w szczególności, do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta (art. 3851§ 3 k.c.). Ciężar dowodu, że postanowienie zostało uzgodnione indywidualnie spoczywa na tym, kto się na to powołuje (art. 3851§ 4 k.c.). Przepisart. 3851§ 1 zdanie pierwsze k.c.jest odpowiednikiemart. 3 ust. 1unijnej dyrektywy Rady 93/13/EWG z 5 kwietnia 1993r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich. Wprowadzenie przepisów dotyczących klauzul abuzywnych do polskiego systemu prawnego stanowiło implementację w/w dyrektywy i miało na celu wzmocnienie poziomu ochrony konsumenta jako zazwyczaj słabszej strony stosunku prawnego, którego drugą stroną jest konsument. W niniejszej sprawie bezspornym pozostawał fakt, że powodowieA. S. (2)iA. S. (1)są konsumentami w rozumieniuart. 221k.c., a więc przysługiwała im ochrona przewidziana w powoływanym przepisie.
Sąd Okręgowy podkreślił, że pojęcie „główne świadczenia stron” nie zostało w żaden sposób ściśle uregulowane, jednakże przyjęło się w doktrynie definiować je w dwojaki sposób: albo jako obejmujące te elementy umowy, które są konieczne do tego, aby umowa w ogóle doszła do skutku, albo też jako elementy typizujące daną umowę jako ukształtowaną w określony sposób. Sąd za przekonujące uznał stwierdzenie, że za postanowienia umowne mieszczące się w pojęciu „głównego przedmiotu umowy" w rozumieniu art. 4 ust. 2 dyrektywy(...)z 5 kwietnia 1993r. należy uważać te, które określają podstawowe świadczenia w ramach danej umowy i które z tego względu charakteryzują daną umowę. Za takie uznawane są m.in. postanowienia (określane niekiedy jako „klauzule ryzyka walutowego"), które wiążą się z obciążeniem kredytobiorcy-konsumenta ryzykiem zmiany kursu waluty i związanym z tym ryzykiem zwiększenia kosztu kredytu. Zatem za klauzule określające świadczenie główne należy uznać zapisy umowy kredytu złotowego indeksowanego do waluty obcej kształtujące mechanizm indeksacji. W konsekwencji w ten sam sposób należy ocenić postanowienie stanowiące część mechanizmu indeksacyjnego określające sposób oznaczenia kursu miarodajnego dla dokonywania przeliczeń walutowego (wyroki Sądu Najwyższego z 11 grudnia 2019r. sygn. akt V CSK 382/18, z 4 kwietnia 2019r. sygn. akt III CSK 159/17, OSP 2019, z. 12, poz. 115 i z 9 maja 2019r. sygn. akt I CSK 242/18, nie publ.). Skoro zasady i termin spłaty kredytu stanowią istotne postanowienia umowy kredytu, to klauzule indeksacyjne na podstawie których ustalana jest wysokość zobowiązania kredytobiorcy i zasady spłaty tego zobowiązania, muszą być określane jako zapisy określające świadczenie główne kredytobiorcy. Postanowienia te dotyczą świadczeń głównych stron, jednak ustawodawca wskazał, że muszą być one sformułowane w umowie w sposób jednoznaczny, co na tle niniejszej sprawy nie ma miejsca. Odwołują się bowiem w swojej treści do nieweryfikowalnych na datę zawarcia umowy współczynników, jednostronnie kształtowanych przez Bank - kursu(...)odpowiednio kupna przy uruchomieniu kredytu i sprzedaży przy spłacie poszczególnych rat. W umowie łączącej strony znajduje się jedynie ogólne odesłanie do Tabeli kursów walut obcych obowiązującej w Banku, a pozwany nie zawarł jasnych i weryfikowalnych kryteriów czy sposobu przeliczenia kredytu i jego spłaty, czyli nie zawarł zasad indeksacji kredytu i obliczania wysokości rat jego spłaty. Powodowie jako kredytobiorcy jedynie ogólnie mogli orientować się jak przeliczane będą raty kredytu (od strony technicznej), lecz nie mieli wiedzy w jaki sposób kształtowane są przez pozwanego tabele kursowe. Z samego faktu aprobaty postanowień umowy przez powodów, dokonanej przez jej podpisanie, nie wynika jednak akceptacja sposobu ustalania kursu waluty przez pozwanego, skoro w umowie brak jest zapisów w tym przedmiocie, a kwestia ta nie była z nimi indywidualnie omawiana i wyjaśniana. Sąd Najwyższy w wyroku z 27 listopada 2019r. sygn. akt II CSK 483/18 uznał, że wskazanie, iż ryzyko związane ze zmianą kursu waluty ponosi kredytobiorca oraz odebranie od kredytobiorcy oświadczenia, zawartego we wniosku o udzielenie kredytu, o standardowej treści, że został poinformowany o ponoszeniu ryzyka wynikającego ze zmiany kursu waluty oraz przyjął do wiadomości i akceptuje to ryzyko – nie może być uznane za zrozumienie przez niego swojej pozycji kontraktowej.P.obowiązek informacyjny w zakresie ryzyka kursowego powinien zostać wykonany w sposób jednoznacznie i zrozumiale unaoczniający konsumentowi, który z reguły posiada elementarną znajomość rynku finansowego, że zaciągnięcie tego rodzaju kredytu jest bardzo ryzykowne, a efektem może być obowiązek zwrotu kwoty wielokrotnie wyższej od pożyczonej, mimo dokonywania regularnych spłat. Z przestawionych powyżej rozważań wynika, że kwestionowane przez powodów klauzule indeksacyjne określały główne świadczenia stron, ale nie zostały określone w sposób jednoznaczny, stąd podlegały dalszej analizie pod kątem ich ewentualnej abuzywności. Zgodnie zart. 385(
1)k.c.przedmiotem oceny pod kątem abuzywności nie jest cała umowa, lecz konkretne postanowienie, przy czym zwrot „postanowienia umowy" zawarty wart. 385(
1)§ 1 k.c.użyty został w znaczeniu potocznym, a zatem obejmuje zarówno postanowienia objęte porozumieniem stron danej czynności prawnej, jak i postanowienia wzorców umownych, które nie są postanowieniami umowy w ścisłym znaczeniu, ale kształtują także treść nawiązywanego stosunku prawnego. Nie można zatem przyznawać decydującego znaczenia temu, czy łączący strony stosunek cywilnoprawny ukształtowany został postanowieniami przyjętymi ze standardowych wzorców, czy też nie, ponieważ zarówno w odniesieniu do jednych, jak i drugich postanowień istnieje obowiązek uzgadniania ich treści (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 czerwca 2012r. II CSK 515/11).W myśl§ 3 art. 385(
1)k.c.nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przyjętych z wzorca zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta. Stosownie doart. 385(
1)§ 1 k.c.postanowieniem indywidualnie uzgodnionym nie jest takie postanowienie, którego treść konsument mógł negocjować, lecz takie postanowienie, które rzeczywiście powstało na skutek indywidualnego uzgodnienia. Istotnym jest również fakt, że sytuacja w której konsument znał i rozumiał treść postanowienia oraz zgodził się na wprowadzenie go do umowy nie stoi na przeszkodzie uznaniu, że nie zostało ono indywidualnie uzgodnione, jeśli jego treść nie została sformułowana w toku negocjacji z konsumentem (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w(...)z dnia 14 grudnia 2017r. I ACa 447/17). W przypadku, gdy stan faktyczny sprawy wyczerpie hipotezę normkodeksu cywilnegodotyczących konsumenckich wzorców umownych sąd powinien te normy stosować z urzędu (por. z uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 19 kwietnia 2007r. I CSK 27/07). W sporze pomiędzy przedsiębiorcą a konsumentem kontrola in concreto treści umowy obejmuje określoną, zawartą przez strony umowę i może dotyczyć każdego postanowienia umowy, które nie zostało uzgodnione indywidualnie, a więc każdego postanowienia umowy na którego treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. Powyższe dotyczy przede wszystkim postanowień przejętych z wzorca umowy, ale nie tylko. W okolicznościach rozpoznawanej sprawy powodowie jako konsumenci nie tylko nie negocjowali poszczególnych postanowień umowy kredytowej, co już jest wystarczające za uznanie, że jej postanowienia nie zostały z nimi indywidualnie uzgodnione, ale nie mieli nawet takiej realnej możliwości. Możliwość rzeczywistego wpływu konsumenta na treść umowy zachodzi wtedy, gdy kredytobiorca podczas zawierania umowy miał możliwość wynegocjować i negocjował w momencie jej zawierania swoje własne warunki zgodnie z jego interesami. Tymczasem oczywistym było, że zakwestionowane postanowienia umowne nie zostały z powodami uzgodnione, bowiem pozwany zawierając z powodami umowę korzystał z tekstu i postanowień umowy zaczerpniętej ze wzorca. Kredytobiorcy nie mieli więc żadnego wpływu na treść całej umowy, ani jej poszczególnych postanowień. Po złożeniu wniosku o udzielenie kredytu na określą kwotę i wskazaniu okresu kredytowania oczekiwali na wydanie decyzji kredytowej. Po jej uzyskaniu została im przedstawiona do podpisu gotowa umowa, a ich możliwość decydowania ograniczała się wyłącznie do tego, czy ją w całości zaakceptują i podpiszą czy też odmówią jej podpisania i nie uzyskają środków, o które wnioskowali. Nawet jeśli można uznać, że powodowie mieli świadomość tego, że wybrali kredyt indeksowany w walucie, to nie można jednoznacznie przyjąć, że składali oświadczenia odnoszące się do tego w jaki sposób Bank będzie ustalał kurs waluty obcej czy uznać by posiadali wiedzę na ten temat lub, że wyrazili zgodę na tak arbitralny sposób ustalania wysokości zobowiązania. Sąd Okręgowy mając na uwadze powyższe uznał, że treść spornej umowy nie została uzgodniona z powodami w sposób indywidualny. Powodowie mogli jedynie zaakceptować lub odrzucić przedstawioną im ofertę Banku.
Sąd pierwszej instancji wskazał, że zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego zawartym w wyroku z dnia 27 lutego 2019r. w sprawie II CSK 19/18 postanowienie umowne jest sprzeczne z dobrymi obyczajami jeżeli kontrahent konsumenta, traktujący go w sposób sprawiedliwy, słuszny i uwzględniający jego prawnie uzasadnione roszczenia, nie mógłby racjonalnie spodziewać się, że konsument ten przyjąłby takie postanowienie w drodze negocjacji indywidualnych. Natomiast w celu ustalenia czy klauzula rażąco narusza interesy konsumenta należy wziąć przede wszystkim pod uwagę czy pogarsza ona jego położenie prawne w stosunku do tego, które - w braku odmiennej umowy - wynikałoby z przepisów prawa w tym dyspozytywnych. Rażące naruszenie interesów konsumenta oznacza nieusprawiedliwioną dysproporcję, na niekorzyść konsumenta praw i obowiązków wynikających z umowy, skutkującą niekorzystnym ukształtowaniem jego sytuacji ekonomicznej oraz jego nierzetelne traktowanie. Wskazane powyżej formuły prawne służą do oceny tego czy standardowe klauzule umowne zawarte we wzorcu umownym przekraczają zakreślone przez ustawodawcę granice rzetelności kontraktowej twórcy wzorca w zakresie kształtowania praw i obowiązków konsumenta. Obydwa kryteria - sprzeczność z dobrymi obyczajami i rażące naruszenie interesów konsumenta - powinny być spełnione łącznie (wyroki Sądu Najwyższego z dnia 8 czerwca 2004r. I CK 635/03 i z dnia 13 lipca 2005r. I CK 832/04, niepubl.). W orzecznictwie za przeważający przyjmuje się pogląd, że odwołanie się w umowie do kredytu indeksowanego lub denominowanego do tabel kursów danego banku jako podstawy kształtowania mechanizmu waloryzacyjnego jest sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco narusza interesy konsumenta z uwagi na uzależnienie wysokości świadczenia spełnianego przez konsumenta od swobodnej decyzji przedsiębiorcy. Określenie wysokości należności obciążających konsumenta z odwołaniem do tabel kursów ustalanych jednostronnie przez bank, bez wskazania obiektywnych kryteriów, jest niejasne, pozostawia pole do arbitralnego działania banku i w ten sposób obarcza kredytobiorcę nieprzewidywalnym ryzykiem oraz narusza równorzędność stron (por. wyroki Sądu Najwyższego z 22 stycznia 2016r. I CSK 1049/14, 1 marca 2017r. IV CSK 285/16, 4 kwietnia 2019r. III CSK 159/17, 9 maja 2019r. I CSK 242/18, 29 października 2019r. IV CSK 309/18). Ukształtowanie stosunku zobowiązaniowego w taki sposób musi być uznane za istotnie znacząco naruszające równowagę stron i w konsekwencji rażąco naruszające interesy konsumenta. Przesłanki w postaci tego, że kwestionowane postanowienia umowne kształtują prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy zachodzą więc wówczas, gdy poprzez ich zastosowanie dochodzi w danej umowie do zachwiania równorzędności stron umowy. Co do zasady dobre obyczaje to reguły postępowania niesprzeczne z etyką i moralnością. Wobec tego Sąd uznał za sprzeczne z dobrymi obyczajami następujące sytuacje: niedoinformowanie drugiej strony umowy, spowodowanie jej dezorientacji, wywołanie u klienta błędnego przekonania, wykorzystanie niewiedzy klienta lub jego naiwności, ukształtowanie stosunku prawnego niezgodnie z zasadą równorzędności stron. Sprzeczne z dobrymi obyczajami są działanie powszechnie określane jako nieuczciwe, nierzetelne, odbiegające od przyjętych standardów postępowania (T. S.w glosie do uchwały Sądu Najwyższego z 13 stycznia 2011r., III CZP 119/10, glosa(...)). Z kolei rażące naruszenie interesów konsumenta ma miejsce, gdy umowa przewiduje nieusprawiedliwione dysproporcje, na niekorzyść konsumenta, w rozłożeniu umownych praw i obowiązków. Chodzi o zawarcie w umowie postanowień, które szczególnie mocno godzą w interesy majątkowe konsumenta.
Sąd pierwszej instancji kwestionowane przez powodów postanowienia uznał za abuzywne, bowiem kształtują one prawa i obowiązki konsumentów (kredytobiorców) w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami oraz rażąco naruszają ich interesy. W świetle treści przedmiotowych postanowień w szczególności w wyrażeniu sposobu ustalania kursu franka szwajcarskiego zgodnie z Tabelą kursów walut obcychBanku (...) Spółki Akcyjnejobowiązującej wBanku (...)mógł bezpośrednio wpływać na wysokość zobowiązania kredytobiorców. Poprzez taką konstrukcję postanowienia pozwany przyznał sobie uprawnienie do jednostronnego kształtowania salda kredytu w chwili przewalutowania, wysokości transz kredytu waloryzowanego kursem franka szwajcarskiego, jak i wysokości rat kredytowych. Odesłanie do tabeli kursowej nie rozwiązywało problemu, bowiem Bank pozostawał niczym nieograniczony w sposobie ustalania kursu waluty w świetle zawartej pomiędzy stronami umowy. Umowa ani Regulamin nie przewidywały żadnej definicji „tabeli kursów”, ani mechanizmu ich powstawania. Postanowienia umowy ani Regulamin nie przewidywały, aby aktualny kurs franka szwajcarskiego ustalony przez Bank pozostawał w określonej relacji do aktualnego kursu tej waluty ukształtowanego przez rynek walutowy lub np. w określonej relacji do kursu średniego waluty publikowanego przez NBP. Sąd podkreślił, że w świetle aktualnego orzecznictwa Sądu Najwyższego bez znaczenia pozostaje fakt, że pozwany w toku procesu sądowego podjął próbę przedstawienia procesu tworzenia tabel kursowych. Momentem w którym winien to uczynić była data zawarcia umowy, bowiem zgodnie z tym momentem dokonuje się oceny czy dane postanowienie jest niedozwolone (vide: uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 20 czerwca 2018r. III CZP 29/17, publ. LEX). Z ustaleń Sądu wynika, że kredytobiorcy ogólnie wiedzieli jak przeliczane będą raty kredytu, lecz nie zdawali sobie sprawy w jaki sposób kształtowane są przez pozwanego tabele kursowe. Stąd praktycznie do momentu wpłaty każdej raty nie wiedzieli ile dokładnie muszą zapłacić, aby pokryć w całości ratę, której wysokość wyrażona była w(...). Przyjęta przez Bank metoda ustalenia wysokości raty nie doznawała żadnych umownych ograniczeń, albowiem pozwany nie był w formalny sposób związany żadnymi umownymi regułami co do ustalenia kursu(...)stanowiącego podstawę wyliczenia zobowiązania kredytobiorcy. Zatem kwestionowane postanowienia umowy nie przedstawiały w sposób klarowny mechanizmu wymiany waluty obcej, tak by kredytobiorcy mogli samodzielnie ustalić wysokość zobowiązania bądź zweryfikować wysokość podaną im do wiadomości przez Bank. W konsekwencji Sąd przyjął, że sporne postanowienia zaburzały równowagę stron rażąco naruszając interesy konsumentów, stąd Sąd uznał je za sprzeczne z dobrymi obyczajami. Sąd podkreślił, że umowa nie zawierała żadnych mechanizmów chroniących powodów przed nieograniczonym wzrostem kursu(...)wobec(...)Umowa nie zawierała żadnego limitu odpowiedzialności kredytobiorców. Istotnym jest, że wraz z notowanym zasadniczym wzrostem kursów(...)nie nastąpił drastyczny wzrost wartości nieruchomości, na którą został przeznaczony zaciągnięty kredyt. W konsekwencji powodowie zostali zobowiązani do spłaty zobowiązania w wysokości wyższej niż udzielony kredyt jak i możliwe do przewidzenia w dacie zawierania umowy całkowite koszty udzielania kredytu (marża, prowizja, odsetki), pomimo, że wartość nieruchomości nie wzrosła adekwatnie do wysokości rosnącego zobowiązania. Zdaniem Sądu nie zakreślenie w umowie górnej granicy odpowiedzialności powodów uniemożliwiało im w dacie zawierania umowy realną ocenę skutków i konsekwencji podpisywanej umowy. Jedynie określenie takiej granicy i przedstawienie symulacji wzrostu kapitału i rat w oparciu o graniczne wskaźniki dawało szansę na rzeczywistą ocenę znaczenia zaciągniętego zobowiązania. Takie zaniechanie nakazuje uznać przedmiotową umowę za skonstruowaną z zasadniczym naruszeniem dobrych obyczajów. Sporne postanowienia umowne zawierające klauzulę spreadu walutowego dawały kredytodawcy możliwość uzyskania korzyści finansowych stanowiących dla kredytobiorcy dodatkowe koszty kredytu, których oszacowanie w istocie nie jest możliwe albo co najmniej bardzo utrudnione. W konsekwencji również taka regulacja stanowi o naruszeniu dobrych obyczajów, które nakazują, aby ponoszone przez konsumenta koszty związane z zawarciem umowy były możliwe do przewidzenia. Postanowienia zawierające czynniki jakimi powinien kierować się Bank przy ustaleniu kursu kupna waluty powinny być wystarczająco czytelne dla przeciętnego konsumenta oraz pozwolić mu samodzielnie określić wysokość zadłużenia wobec Banku. Dobre obyczaje w relacjach Banku z konsumentem nakazują, aby ponoszone przez konsumenta koszty związane z zawarciem umowy były możliwe do przewidzenia. W ocenie Sądu na uznanie nie zasługuje fakt, by kredytobiorcy dokonując wpłat wprost uznali sposób ich przeliczania przez Bank oraz sposób ich zarachowania. W polskim prawie brak jest regulacji dotyczącej instytucji uznania, która powodowałaby, że klauzula niedozwolona traci taki swój charakter. Sytuacja w której kredytobiorca godzi się z klauzulą indeksacyjną i stosuje się do niej, nie oznacza, że nie może ona zostać uznana za niedozwoloną i nie pozbawiała prawa do jej zakwestionowania w procesie. Wobec tego fakt, że przez jakiś czas uciążliwość klauzuli indeksacyjnej była znacznie mniejsza niż korzyści osiągane z korzystania z kredytu walutowego nie zmieniała jej istoty, ani wynikającej z tego negatywnej jej oceny. Niejednoznaczne opisanie w umowie mechanizmu waloryzacji kształtującego główne świadczenia stron, nadanie Bankowi mocą umowy nieusprawiedliwionej przewagi polegającej na prawie jednostronnego, dowolnego kształtowania wysokości zobowiązań konsumenta oraz ukształtowanie i przedstawienie zapisów umowy w sposób uniemożliwiający pełne zrozumienie przez kredytobiorcę istoty i skutków umowy Sąd zakwalifikował jako działanie sprzeczne z dobrymi obyczajami w konsekwencji stanowiące rażące naruszenie interesów konsumentów. W świetle powyższych wywodów Sąd stwierdził, że charakter abuzywny mają następujące postanowienia umowy stron: § 2 ust. 2, § 7 ust. 1 umowy z dnia 14 lutego 2007r. Na ocenę abuzywności wskazanych postanowień umowy bez wpływu pozostawała zmianaustawy Prawo bankowedokonana ustawą z dnia 29 lipca 2011r. (Dz. U 2011, nr 165, poz. 984) tzw. ustawą antyspreadową (tak: Sąd Apelacyjny w Warszawie w sprawie VI ACa 420/11, Sąd Najwyższy w wyroku z 8 września 2016r. II CSK 7590/15, Sąd Okręgowy w Warszawie w wyroku z 20 marca 2017r.(...)i inne publ. w LEX). Nawet wprowadzenie możliwości dokonywania przez kredytobiorców spłaty kredytu w walucie indeksacji czyli(...)nie doprowadziło do istotnej zmiany charakteru przedmiotowej umowy kredytu ani nie miało sanacyjnego charakteru, gdyż ocena ich abuzywności dokonywana jest według stanu z dnia zawarcia umowy (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 8 września 2016r. I ACa 288/16, uchwała Sądu Najwyższego z dnia 20 czerwca 2018r. III CZP 29/17). Z powyższych względów Sąd uznał, że postanowienia opisane w § 2 ust. 2, § 7 ust. 1 umowy mają charakter niedozwolonych postanowień umownych i nie wiązały kredytobiorców - ex tunc oraz ex lege - w umowie z pozwanym.
Sąd pierwszej instancji podkreślił, że zgodnie zart. 385(
1 )§ 2 k.c.jeżeli postanowienie umowy nie wiąże konsumenta (wobec jego abuzywności) strony związane są umową w pozostałym zakresie. Powyższe automatycznie nie przesądzało o tym, że umowa kredytu jest nieważna. Zastąpienie abuzywnych postanowień przepisami dyspozytywnymi w polskim porządków prawnym jest niemożliwe. Skutki uznania postanowień umowy za klauzule abuzywne różnią się od skutków nieważności czynności prawnej. W przypadku nieważności czynności prawnejart. 58 § 1 k.c.stanowi, że możliwe jest zastąpienie nieważnych postanowień czynności prawnej odpowiednimi przepisami ustawy. Natomiast w stosunku do klauzul niedozwolonych (art. 385(
1)k.c.) ustawa takiej możliwości nie przewiduje. Ingerencja sądu w treść stosunku umownego łączącego strony ma charakter negatywny. Określenie zakresu uznania określonych postanowień za niedopuszczalne powinno uwzględniać, że wart. 385 § 2 k.c.wyklucza odwołanie się doart. 56 k.c.jako instrumentu uzupełnienia treści stosunku umownego. W przypadku ingerencji sądu w strukturę praw i obowiązków stron wynikających z umowy doszłoby do naruszenia lub zaburzenia pewnej równowagi kontraktowej, co z kolei osłabiłoby znaczenie samej umowy. W orzecznictwie(...)podkreśla się, że niedopuszczalna jest modyfikacja postanowienia uznanego za abuzywne lub zastąpienie go innym (np. wyroki z 14 czerwca 2012r.(...)i z 30 maja 2013r.(...)). Takie stanowisko potwierdza m.in.(...)w wyroku z 14 czerwca 2012r. wydanym w sprawie(...)stwierdzając, że poprzez zmianę nieuczciwego warunku przyczyniono by się do wyeliminowania zniechęcającego skutku wywieranego na przedsiębiorców poprzez zwykły brak takich nieuczciwych warunków wobec konsumentów, ponieważ wciąż byliby oni skłonni do stosowania rzeczonych warunków ze świadomością, że nawet gdyby miały one zostać unieważnione, to umowa może jednak zostać uzupełniona w niezbędnym zakresie przez sąd krajowy, tak aby zagwarantować w ten sposób interes takich przedsiębiorców. Tak skonstruowane uprawnienie sądu mogłoby zagrażać długoterminowemu celu ustanowionemu w art. 7 dyrektywy(...), który zakłada, że zarówno w interesie konsumentów, jak i konkurentów Państwa Członkowskie zapewnią stosowne i skuteczne środki mające na celu zapobieganie stałemu stosowaniu nieuczciwych warunków w umowach zawieranych przez sprzedawców i dostawców z konsumentami. Sąd Okręgowy podzielił stanowisko wyrażone przez Sąd Najwyższego w wyroku z 14 lipca 2017r. (II CSK 803/16) oraz przywołanego tam orzecznictwa(...), że w pewnych sytuacjach możliwe jest zastąpienie nieuczciwego postanowienia umowy przepisem o charakterze dyspozytywnym lub nawet innym sposobem wypełnienia luki w umowie (to ostanie odnosi się do umów zawartych przed datą wstąpienia(...)do(...)), jednakże dopuszczalne jest to tylko w sytuacji, gdy pozostawienie luki prowadziłoby do upadku całej umowy i przez to zagrażało interesom konsumenta, narażając go na przykład na konieczność natychmiastowego zwrotu całego kredytu (tak: Sąd Apelacyjny w(...)w wyroku z 14 grudnia 2017r. I ACa 447/17, publ. LEX). W takim przypadku kluczowa jest jednak wola kredytobiorców, ponieważ regulacje dotyczące wyeliminowania klauzul abuzywnych służą ochronie konsumenta. Sąd nie zgodził się w pełni ze stanowiskiem, że stwierdzenie nieważności umowy kredytu hipotecznego (w tym na skutek uznania, że nie ma możliwości wykonywania umowy bez wyeliminowanego z umowy warunku abuzywnego i nie ma nadającego się do zastosowania przepisu dyspozytywnego) stanowi dla konsumenta rozwiązanie – ex definitione – niekorzystne. Z powództwem przeciwko Bankowi wystąpili konsumenci świadomi skutków uznania kwestionowanych klauzul za abuzywne i którzy nie sprzeciwiają się zaistnienia skutku w postaci stwierdzenia nieważności umowy, natomiast zainteresowany trwaniem umowy jest wyłącznie Bank. Stwierdzenie nieważności umowy oznacza, że strony muszą sobie zwrócić to, co sobie świadczyły. Powyższe rozwiązanie jest korzystne dla konsumentów w przypadku, gdy dysponują oni środkami na zwrot kapitału, albo gdy wpłacili już na rzecz Banku sumę, która odpowiada lub przewyższa sumę przekazanego im przez Bank kapitału. W niniejszej sprawie kredytobiorcy w dalszym ciągu realizują sporną umowę, jednakże nie mają woli jej dalszego kontynuowania. Są świadomi oraz przygotowani na skutek stwierdzenia przez Sąd nieważności umowy w tym stwierdzenia nieważności na tej podstawie, że nie ma możliwości uzupełniania treści umowy w zakresie wyeliminowanych klauzul abuzywnych w postaci obowiązku zwrotu wzajemnych świadczeń przez strony umowy kredytu z 14 lutego 2007r. Upadek umowy nie jest więc w niniejszej sprawie niekorzystny dla powodów tym bardziej, że do września 2019r. spłacili już na rzecz pozwanego 298.598,02 zł, a do dnia wyrokowania dalej kredyt spłacali. W konsekwencji Sąd uznał brak podstaw do zastąpienia powstałej w umowie luki innymi regulacjami. W polskim systemie prawnym nie ma przepisu o charakterze dyspozytywnym, który mógłby zastąpić zakwestionowane postanowienia umowy stron (wyrok Sądu Apelacyjnego w(...)z dnia 13 stycznia 2020r., I ACa 1205/18). W niniejszej sprawie niemożliwe było zastosowanieart. 358 k.c.który w§ 1stanowi, że jeżeli przedmiotem zobowiązania podlegającego wykonaniu na terytorium(...)jest suma pieniężna wyrażona w walucie obcej, dłużnik może spełnić świadczenie w walucie polskiej, chyba że ustawa, orzeczenie sądowe będące źródłem zobowiązania lub czynność prawna zastrzega spełnienie świadczenia wyłącznie w walucie obcej. Natomiast w myśl § 2 tego przepisu wartość waluty obcej określa się według kursu średniego ogłaszanego przez(...)z dnia wymagalności roszczenia, chyba że ustawa, orzeczenie sądowe lub czynność prawna zastrzega inaczej. Przepis ten w omawianym brzmieniu wszedł w życie 24 stycznia 2009r., a zatem nie znajdzie zastosowania do umowy zawartej przed tym dniem. Sąd w pełni podzielił stanowisko wyrażone przez Sąd Apelacyjny w Białymstoku w uzasadnieniu wyroku z 14 grudnia 2017r. (I ACa 447/17), że zadaniem Sądu nie jest ochrona systemu bankowego, w gestii Sądu nie leży też badanie ogólnych konsekwencji eliminacji z umów kredytowych takich, a nie innych klauzul waloryzacyjnych i wpływu tego zabiegu na gospodarkę i bezpieczeństwo ekonomiczne Państwa. Rola Sądu w takiej sprawie sprowadza się wyłącznie do oceny konkretnej umowy łączącej strony sporu. W ocenie Sądu brak jest też możliwości uzupełnienia treści spornej umowy w oparciu o normę wynikającą zart. 56 k.c.Bezspornym jest fakt, że obecnie na rynku bankowym w przypadku kredytów denominowanych czy indeksowanych do waluty obcej podstawą rozliczeń są tabele kursów ustalane przez banki. W niniejszej sprawnie nie można uznać, by sporną umowę można było uzupełnić o powszechnie przyjęty zwyczaj tego rodzaju. Odesłania zaś do innych kursów (R.,(...)) należą do rzadkości. Tym samym nie można powołać się w tej mierze na ustalony zwyczaj. Podobnie jak zwyczaj, uzupełniającą rolę w procesie ustalania treści stosunku prawnego odgrywają zasady współżycia społecznego, które odsyłają do innego niż prawo systemu norm wprowadzając element słuszności. W istocie funkcją zasad współżycia społecznego jest dookreślenie treści czynności prawnej, a nie wyznaczenie jej granic. W ocenie Sądu odwołanie się do tej klauzuli zart. 56 k.c.nie upoważnia do modyfikacji istniejącego stosunku prawnego i jego adaptacji do zmieniających się okoliczności. Przepisart. 56 k.c.w zakresie w jakim odnosi się do zasad współżycia społecznego nie może być postrzegany jako rozwiązanie, które pozwalałoby na zastąpienie nieskutecznej regulacji umowy rozwiązaniem słusznym i sprawiedliwym (tak: prof. M. Safjan Komentarz do art. 56 k.c. Kodeks cywilny z komentarzem Tom I, pod red. K. Pietrzykowskiego Warszawa 2018r. pkt. 30). Sąd uznał, że nie można uzupełnić umowy w oparciu o zasady współżycia społecznego w taki sposób, że po wyeliminowaniu klauzul umownych umowa obowiązywałaby nadal, ale z takim zastrzeżeniem, że byłaby kredytem złotowym z oprocentowaniem w oparciu o indeks(...)odnoszący się do stawki LIBOR 3m. W efekcie Sąd przyczyniłby się do uprzywilejowania jednej ze stron kontraktu - w tym przypadku - konsumenta. Ewentualne uzupełnienie treści umowy mogłoby nastąpić w oparciu o jednoznaczny i precyzyjny przepis dyspozytywny. Nie można uznać treściart. 56 k.c.za taki przepis, bowiem poprzez odwołanie się do klauzul generalnych pozostawia szeroki margines swobody przy orzekaniu. Skoro nie jest możliwie uzupełnienie treści umowy - w miejsce warunków abuzywnych – poprzez odwołanie się do innych średnich kursów waluty(...)(np. ogłaszanych przez(...)czyR.), ani na podstawieart. 358 § 2 k.c.ani w oparciu oart. 56 k.c.(w ramach ustalonego zwyczaju albo w oparciu o klauzulę zasad współżycia społecznego), to tym bardziej nie można uczynić tego stosując poprzez analogię (analogia legis) art. 41 ustawy z dnia 28 kwietnia 1938r. Prawo wekslowe (Dz. U. 2016r., poz. 160), gdyż byłoby to obejście w/w przepisów prawa. W niniejszej sprawie w związku z niemożliwością zastąpienia abuzywnych postanowień przepisami dyspozytywnymi i zmiany ich treści przez Sąd, Sąd Okręgowy uznał, że dalsze obowiązywanie umowy bez klauzuli indeksacyjnej nie jest możliwe, albowiem brak w niej innego miernika umożliwiającego ustalenie wysokości zobowiązania kredytobiorców oraz wysokości poszczególnych rat kredytu, których wysokość miała być ustalana w oparciu o kurs franka szwajcarskiego. W związku z powyższym niemożliwe byłoby ustalenie treści i wykonanie umowy. Gdyby wyeliminować z umowy z 14 lutego 2007r. omawiane klauzule indeksacyjne to strony, a zwłaszcza pozwany, nie zawarłyby umowy tej treści, co również przemawia za skutkiem jej nieważności.
Nieważność umowy kredytu z 14 lutego 2007r. skutkowała uznaniem za zasadne żądania powodów o zapłatę. Powodowie nie domagali się zwrotu całości kwot wpłaconych na rzecz pozwanego tytułem spłaty kredytu, a jedynie części tych kwot stanowiących nadpłatę ponad kwoty należne Bankowi z pominięciem niewiążących konsumentów klauzul indeksacyjnych. Świadczenie w wykonaniu nieważnej czynności prawnej jest określane jako condictio sine causa. Upoważnia zubożonego do żądania zwrotu wzbogacenia na podstawieart. 410 § 1 k.c.w zw. zart. 405 k.c.Zgodnie zart. 405 k.c.w zw. zart. 410 § 1 k.c.kto spełnił świadczenie nienależne, obowiązany jest do jego zwrotu. Stosownie zaś doart. 410 § 2 k.c.świadczenie jest nienależne, jeżeli ten, kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia. W rozpoznawanej sprawie mamy do czynienia zatem z nienależnym świadczeniem kredytobiorców na rzecz Banku, gdyż było to świadczenie w wykonaniu nieważnej umowy z dnia 14 lutego 2007r. Przepisart. 411 k.c.stanowi, że nie można żądać zwrotu świadczenia:
1) jeżeli spełniający świadczenie wiedział, że nie był do świadczenia zobowiązany, chyba że spełnienie świadczenia nastąpiło z zastrzeżeniem zwrotu albo w celu uniknięcia przymusu lub w wykonaniu nieważnej czynności prawnej;
2) jeżeli spełnienie świadczenia czyni zadość zasadom współżycia społecznego;
3) jeżeli świadczenie zostało spełnione w celu zadośćuczynienia przedawnionemu roszczeniu;
4) jeżeli świadczenie zostało spełnione zanim wierzytelność stała się wymagalna.
Art. 411 k.c.nie stoi na przeszkodzie uwzględnieniu roszczenia powodów, gdyż świadczenie w wykonaniu nieważnej czynności prawnej nie jest przeszkodą w dochodzeniu roszczenia nawet w sytuacji, gdyby spełniający świadczenie wiedział, że nie był do świadczenia zobowiązany. W przypadku przesunięcia majątkowego bez podstawy prawnej zwrot bezpodstawnego wzbogacenia polega na dokonaniu powrotnego przesunięcia majątkowego (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w(...)z 8 lutego 2017r. I ACa 1016/16, publ. LEX). W okresie od chwili uruchomienia kredytu do 6 września 2019r. pozwany pobrał od powodów tytułem spłat rat kapitałowo-odsetkowych kwotę odpowiadającą kwocie 298.598,02 zł. Roszczeniem objęta była kwota 83.795,73 zł uiszczona tytułem nadpłat za okres od 7 grudnia 2009r. do 6 września 2019r., a obliczona została jako różnica pomiędzy kwotami faktycznie pobranymi przez Bank a kwotami, które powinny być pobrane, gdyby nie były stosowane niewiążące konsumentów klauzule indeksacyjne. Zdaniem Sądu nie ma więc znaczenia sposób obliczenia przez powodów wysokości dochodzonego w niniejszym postępowaniu roszczenia, skoro jego wysokość była niższa niż kwota należna im od pozwanego z tytułu zwrotu kwot wpłaconych w wykonaniu nieważnej umowy. Świadczenie nienależne ma charakter bezterminowy. Zgodnie zart. 455 k.c.jeżeli termin świadczenia nie jest oznaczony i nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie winno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania. Powodowie w piśmie z dnia 7 listopada 2019r. doręczonym w dniu 13 listopada 2019r. wezwali pozwanego do zwrotu w terminie 3 dni od doręczenia wezwania, kwot uiszczonych w wykonaniu nieważnej umowy z 14 lutego 2007r. Powodowie mogą więc domagać się zapłaty odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 19 listopada 2019r., ponieważ co najmniej od tego momentu pozwany pozostaje w zwłoce w spełnieniu świadczenia. Wymagalność roszczenia jest to bowiem moment w którym wierzyciel może żądać od dłużnika spełnienia świadczenia i jest to pojęcie odmienne niż zwłoka czy opóźnienie w świadczeniu (tak: Sąd Apelacyjny w(...)w wyroku z 18 sierpnia 2017r. I ACa 122/17, Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 16 grudnia 2014r. III CSK 36/14). Odsetki ustawowe za opóźnienie w spełnieniu świadczenia Sąd zasądził zgodnie z żądaniem od 19 listopada 2019r. Kredytobiorcy w wykonaniu nieważnej umowy w spornym okresie od początku trwania umowy zapłacili pozwanemu co najmniej dochodzoną pozwem kwotę 83.795,73 zł tytułem rat kapitałowo odsetkowych, którą to kwotę na podstawieart. 410 § 1 i 2 zdanie pierwsze k.c.w zw. zart. 405 k.c.w zw. zart. 58 § 1 i 2 k.c.Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powodów wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 19 listopada 2019r.
Sąd pierwszej instancji wskazał, że pozwany podniosł zarzut przedawnienia roszczenia obejmującego nadpłacone raty kredytu, uiszczone przez powodów w okresie od lutego 2007r. do listopada 2009r. włącznie oraz za świadczenia za okres przekraczający 3 lata wstecz od daty wniesienia pozwu. Sąd nie podzielił twierdzeń pozwanego o przedawnieniu roszczenia powodów, podzielając w pełni stanowisko przedstawione przez powodów. Sąd podkreślił, że powodowie domagali się zasądzenia nadpłat uiszczonych na rzecz pozwanego rat za okres od 7 grudnia 2009r. do 6 września 2019r. Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną wart. 118 k.c.jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej termin przedawnienia wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej trzy lata; jednakże koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata. Bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia w którym roszczenie stało się wymagalne, przy czym zgodnie z treściąart. 120 § 1 k.c.jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie. Stosownie do przepisów intertemporalnych nowelizacji z dnia 13 kwietnia 2018r. jeżeli roszczenia przysługujące konsumentom powstały przed datą wejścia w życie nowelizacji (a więc przed 9 lipca 2018r.), a w dacie tej nie były już przedawnione, zastosowanie znajdują wcześniejsze reguły przedawnienia roszczeń - art. 5 ust. 3 ustawy o zmianieustawy Kodeks cywilnyoraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2018 poz. 1104). Oznacza to, że w przypadku roszczeń konsumentów, których termin przedawnienia określa się zgodnie zart. 118 k.c.lubart. 125 § 1 k.c.termin przedawnienia wynosi wciąż 10 lat. W realiach niniejszej sprawy Sąd wskazał, że zarówno część kapitałowa jak i odsetkowa raty stanowi świadczenie nienależne, skoro podstawą ich świadczenia była umowa kredytu uznana ostatecznie za nieważną. Skutkiem uznania czynności prawnej za nieważną jest m.in. to, że wszystko co było na podstawie tej umowy świadczone (w przypadku umowy kredytu kapitał, oprocentowanie, marża, odsetki karne, opłaty, prowizje, inne świadczenia określone w umowie) ostatecznie jest świadczeniem nienależnym. W kontekście zarzutu przedawnienia Sąd zauważył, że gdy uprzednio istniejąca umowa upada mamy do czynienia z condicto causa finite skoro w momencie dokonywania świadczeń w ramach umowy kredytowej świadczenia stron mają prawną podstawę, a dopiero decyzja konsumenta-kredytobiorcy (o skorzystaniu z opcji unieważnienia) i następujący w jej wyniku wyrok sądu spowodują jej upadek. Jak wskazujeE. Ł.„C.causa finita jako przypadek nienależnego świadczenia, różni się od condictioin debiti (brak zobowiązania świadczącego) dwiema okolicznościami. Po pierwsze przy condictioin debiti prawnie relewantny jest stan świadomości solvensaco do istnienia zobowiązania, która to okoliczność jest bez znaczenia na tle condictio causa finita. Po drugie inny jest moment powstania obowiązku zwrotu i początku biegu przedawnienia roszczenia o zwrot. Obie kwestie są znaczące dla kredytobiorcy i jako takie muszą być brane pod uwagę z punktu widzenia okoliczności, że rozliczenie stanowi cześć mechanizmu sanacji umowy kredytu konsumenckiego, zatem skutki rozliczenia nie mogą niweczyć celu dyrektywy(...). (por. „(...)).
Świadczenia spełnione na podstawie nieważnej umowy podlegają zwrotowi stosownie do reżimu zwrotu nienależnego świadczenia, co dotyczy także reguł przedawnienia wynikających zeń roszczeń. W uzasadnieniu wyroku z dnia 11 grudnia 2019r. (V CSK 382/18) Sąd Najwyższy wskazał, że zważywszy jednak zastrzeżoną dla kredytobiorcy - konsumenta możliwość podjęcia ostatecznej decyzji co do sanowania niedozwolonej klauzuli albo powołania się na całkowitą nieważność umowy także wtedy, gdy mogłaby zostać utrzymana w mocy przez zastąpienie klauzuli abuzywnej stosownym przepisem (por. wyrok(...)z dnia 3 października 2019r. w sprawie(...)K. D.iJ. D.przeciwko(...)Bank (...), pkt(...)) należy uznać, że co do zasady termin przedawnienia tych roszczeń może rozpocząć bieg dopiero po podjęciu przez kredytobiorcę - konsumenta wiążącej (świadomej, wyraźnej i swobodnej) decyzji w tym względzie. Dopiero bowiem wówczas można uznać, że brak podstawy prawnej świadczenia stał się definitywny (na pewne podobieństwo przypadku do condictio causa finita), a strony mogły zażądać skutecznie zwrotu nienależnego świadczenia (por.art. 120 § 1 zdanie pierwsze k.c.). Oznacza to, że kredytobiorca - konsument nie może zakładać, że roszczenie banku uległo przedawnieniu w terminie liczonym tak, jakby wezwanie do zwrotu udostępnionego kredytu było możliwe już w dniu jego udostępnienia (art. 120 § 1 zdanie drugie k.c.), ale z drugiej prowadzi do wniosku, że roszczenia kredytobiorcy względem banku stają się wymagalne dopiero po podjęciu przez kredytobiorcę - konsumenta wiążącej (świadomej, wyraźnej i swobodnej) decyzji w tym względzie. Pierwszym tego wyrazem na gruncie przedmiotowej sprawy było sformułowanie przez powodów wezwania do zapłaty z 7 listopada 2019r.
Sąd pierwszej instancji o kosztach postępowania orzekł stosownie do zasady odpowiedzialności za wynik sporu (art. 98 k.p.c.) obciążając nimi w całości pozwanego jako stronę przegrywającą spór. Na wysokość zasądzonej w pkt 3 wyroku kwoty składała się kwota 1.000 zł uiszczona przez powodów tytułem opłaty od pozwu, opłata skarbowa od pełnomocnictwa - 34 zł oraz wynagrodzenie pełnomocnika będącego radcą prawnym w kwocie 5.400 zł (ustalonej stosownie do § 2 ust. 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2018r. poz. 265).
Apelację od powyższego wyroku złożył pozwanyBank (...) Spółka Akcyjnaz siedzibą wW.zaskarżając wyrok w całości. Zaskarżonemu orzeczeniu pozwany zarzucił naruszenie przepisów prawa materialnego:
1)art. 69 ust. 1 i 2 Prawa bankowego(w brzmieniu sprzed nowelizacji dokonanej ustawą z dnia 29 lipca 2011r. o zmianie ustawy - Prawo bankowe) orazart. 3531k.c.polegające na ich błędnej wykładni,art. 58 § 1 k.c.polegające na jego błędnym zastosowaniu orazart. 69 ust. 2 pkt 4a i art. 69 ust. 3 Prawa Bankowegopolegające na ich niezastosowaniu i przyjęciu, że umowa kredytu indeksowanego do waluty obcej(...)jest nieważna z uwagi na brak określenia przez strony głównych świadczeń stron, brak możliwości efektywnego naliczenia wysokości odsetek, brak możliwości określania przez powoda wysokości zobowiązania w momencie podpisania umowy, wystawienia powoda na nieograniczone ryzyko związane ze zmiennością walut, obciążenie powoda całością ryzyka kredytowego przez Bank, jednostronne ustalanie wysokości rat kapitałowo-odsetkowych przez Bank mimo, że konstrukcja kredytu indeksowanego została zaakceptowana przez ustawodawcę, umowa kredytu czyniła zadość przepisom prawa obowiązującym w dacie jej zawarcia oraz nie doszło w żaden sposób do naruszenia równowagi kontraktowej pomiędzy stronami umowy kredytu;
2)art. 3851§ 1 k.c.w zw. z art. 4 ust. 2 i art. 6 ust. 1 dyrektywy Rady(...)z dnia 5 kwietnia 1993r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich polegające na ich błędnej wykładni i błędnym przyjęciu, że:
- klauzule indeksacyjne (postanowienia dotyczące indeksacji) nie zostały sformułowane jednoznacznie, postanowienia dotyczące Tabeli kursów walut kształtują prawa i obowiązki powoda w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, bowiem Bank samodzielnie ustalał kursy walut mające zastosowanie do przeliczeń pomiędzy walutami(...)i(...), a w konsekwencji czego także rażąco naruszają one interesy powoda jako konsumenta (mimo braku dokonania przez Sąd odrębnej oceny tej przesłanki względem powoda),
- nie jest możliwe wyeliminowanie z umowy kredytu jedynie postanowień dotyczących Tabeli kursów w pozwanym Banku z jednoczesnym pozostawieniem postanowień dotyczących indeksacji kredytu, a w konsekwencji niewłaściwe zastosowanieart. 3851§ 1 k.c.poprzez błędne przyjęcie, że postanowienia umowy kredytu (§ 2 ust. 2, § 7 ust. 1 umowy kredytu) kształtują prawa i obowiązki powoda w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami naruszając jej interesy i to w sposób rażący mimo, że postanowienia te przesłanek tych nie spełniają;
3)art. 65 § 1 i § 2 k.c.iart. 3851§ 2 k.c.w zw.art. 69 ust. 1 i 2 Prawa bankowego(w brzmieniu sprzed nowelizacji dokonanej ustawą z dnia 29 lipca 2011r. o zmianie ustawy - Prawo bankowe) iart. 69 ust. 3 Prawa bankowegopoprzez ich niezastosowanie orazart. 58 § 1 i § 3 k.c.poprzez ich błędne zastosowanie, a takżeart. 3531k.c.poprzez jego błędną wykładnię - w zw. z art. 4 ust. 2 i art. 6 ust. 1 dyrektywy 93/13/EWG, a polegające na zaniechaniu dokonania wykładni oświadczeń woli stron i błędnym przyjęciu przez Sąd, że
- postanowienia dotyczące określenia Tabeli kursów walut stanowią element przedmiotowo istotny umowy kredytu, bez którego nie jest możliwe określenie świadczenia głównego stron i wykonywanie umowy kredytu, a w konsekwencji błędne uznanie umowy kredytu za nieważną mimo, że bez kwestionowanych postanowień jest możliwe ustalenie świadczenia głównego stron, a umowa jest wykonalna,
- postanowienia dotyczące określenia Tabeli kursów walut - w świetleart. 3531k.c.- nie spełniają kryterium transparentności oraz godzą w równowagę kontraktową stron umowy, a w konsekwencji uznać je należy za sprzeczne z dobrymi obyczajami;
4)art. 358 § 2 k.c.w zw. zart. 3 k.c.iart. 3851§ 2 k.c.w zw. zart. 6 ust. 1dyrektywy(...)poprzez ich niezastosowanie i
- zaniechanie dokonania oceny skutków braku związania abuzywnym postanowieniem na dzień orzekania (tj. na moment zaistnienia sporu),
- nieuzupełnienie luki powstałej wskutek uznania postanowień umowy kredytu (§ 2 ust. 2, § 7 ust. 1 umowy kredytu) za abuzywne za pomocą przepisów dyspozytywnych mimo, że kurs wymiany walut(...)/(...)może zostać ustalony również w oparciu o przepis dyspozytywny obowiązujący w dniu orzekania -art. 358 § 2 k.c., a który to przepis może znaleźć zastosowanie również z uwagi na fakt, że umowa kredytu jest zobowiązaniem o charakterze trwałym;
5)art. 58 § 1 i § 3 k.c.w zw. zart. 3851§ 1 i § 2 k.c.i w zw. zart. 5 k.c.iart. 6 ust. 1dyrektywy(...)poprzez ich błędne zastosowanie i zaniechanie dokonania własnym sumptem oceny korzystności (lub nie) uznania umowy kredytu za nieważną i oparcie się w tym przedmiocie wyłącznie na życzeniu konsumenta, zaniechania dokonania oceny, czy sankcja nieważności jest proporcjonalna w rozumieniu dyrektywy 93/13, a także czy żądanie kredytobiorcy (konsumenta) nie stanowi nadużycia prawa, a w konsekwencji błędne przyjęcie, iż abuzywność postanowień dotyczących Tabeli kursów walut winna powodować nieważność całej umowy kredytu;
6)art. 3851§ 1 i § 2 k.c.oraz art. 4 ustawy o zmianie ustawy - Prawo bankowe (dalej: ustawa antyspreadowa) w zw. zart. 3852k.c.orazart. 316 § 1 k.p.c.poprzez ich niezastosowanie i nieuwzględnienie stanu wprowadzonego ustawą antyspreadową przy ocenie celowości stosowania przez Sąd sankcji (i to nieważności) dla zachęcenia banków do umieszczania w umowach kredytu postanowień dotyczących kursów walut w sytuacji, gdy obowiązek taki wynika już z w/w ustawy wypełniając cele dyrektywy(...), nieuwzględnienie, że w pozwanym Banku istniała możliwość spłaty kredytu bezpośrednio w(...)począwszy od dnia zawarcia umowy, a w konsekwencji błędne przyjęcie, że nie została uchylona ewentualna abuzywność kwestionowanych postanowień;
7)art. 410 § 1 i § 2 k.c.w zw. zart. 405 k.c.polegające na ich błędnym zastosowaniu orazart. 411 pkt. 1,2 i 4 k.c.poprzez ich niezastosowanie i błędne przyjęcie, iż świadczenia spełnione przez powoda na rzecz Banku stanowiły świadczenie nienależne, mimo że znajdowały one podstawę w łączącym strony stosunku prawnym, została spełniona przesłanka wzbogacenia (po stronie Banku) i zubożenia (po stronie powoda), zwrot kapitału kredytu stanowi świadczenie wzajemne, które podlega zwrotowi w przypadku nieważności umowy kredytu, nie jest możliwe zakwalifikowanie spełnionego przez powoda świadczenia jako czyniącego zadość zasadom współżycia społecznego lub też dokonanego na poczet niewymagalnego świadczenia Banku o zwrot własnego świadczenia; powód może domagać się zwrotu świadczenia, mimo, iż dokonywał spłat bez zastrzeżenia zwrotu;
8)art. 117 § 1 i § 2 k.c.w zw. zart. 118 k.c.iart. 120 § 1 k.c.polegające na ich niezastosowaniu i przedwczesnym przyjęciu, iż podniesiony przez Bank zarzut przedawnienia nie znajduje zastosowania w niniejszej sprawie w sytuacji, gdy część roszczeń dochodzonych przez powoda obejmuje świadczenia spełnione wcześniej niż na 10 lat przed wniesieniem pozwu.
Pozwany zarzucił także naruszenie przepisów postępowania mające wpływ na wynik sprawy tj.
1)art. 233 § 1 k.p.c.poprzez dowolną ocenę dowodów i brak wszechstronnego rozważenia całości zgromadzonego materiału dowodowego polegające na bezpodstawnym uznaniu za nieprzydatne dla ustalenia stanu faktycznego oraz zmarginalizowaniu zeznań świadkówM. K. (2)orazA. O. (2)z tej przyczyny że w/w świadkowie nie pamiętali bezpośrednich czynności związanych z zawarciem przez powoda umowy kredytu bądź nie brali w nich bezpośredniego udziału; uznaniu za wiarygodne zeznań powoda w zakresie w jakim powód zeznał, że nie był świadomy charakteru zawieranej umowy i ryzyk związanych z zaciągnięciem kredytu indeksowanego do waluty obcej, pomimo że ich treść jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego oraz wiedzą powszechną, przyjmowaną dla przeciętnego konsumenta, a ponadto sprzeczna jest z zeznaniami świadków oraz dokumentami przedłożonymi w toku postępowania przez pozwanego (zwłaszcza Informacją o ryzyku kursowym, Parametrami wejściowymi symulacji),
2)art. 2352§ 1 pkt 2 k.p.c.w zw. zart. 227 k.p.c.polegające na pominięciu postanowieniem podczas rozprawy w dniu 8 grudnia 2021r. wniosków pozwanego o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadkówA. K.,K. M.iJ. C., a w konsekwencji błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia, polegający na błędnym przyjęciu, iż:
- pracownik banku przedstawił wówczas powodom ofertę kredytu we franku szwajcarskim jako najkorzystniejszą ofertę. Jednocześnie poinformował powodów, że nie mają oni zdolności kredytowej na kredyt w oczekiwanej kwocie w walucie(...). Pracownik banku zapewniał, że kredyt w(...)jest najbardziej korzystny i stabilny, ponieważ oprocentowanie takiego kredytu jest powiązane z(...)(s. 2 i 3 uzasadnienia),
-powodom przedstawiono informacje, że otrzymają kredyt w złotówkach i również w złotówkach będą go spłacać. Powodowie byli informowani, że kurs walut może się nieznacznie zmieniać, co miało wpływać na wysokość miesięcznej raty, jednak miało to mieć charakter przejściowy z uwagi na stabilność franka szwajcarskiego. Pracownik Banku wyjaśnił, że wysokość raty może ulegać wahaniom w granicach 10% (s. 3 uzasadnienia),
- powodowie nie wiedzieli w jaki sposób miała być ustalana wysokość każdej raty w szczególności na czym miał polegać mechanizm przeliczania waluty na złotówki. Pracownik banku nie poinformował powodów, że raty mogą być spłacane bezpośrednio w walucie kredytu, (s. 3 uzasadnienia);
- dokument ten (Informacja o ryzyku walutowym) nie był omawiany z klientami, a jedynie przedłożony im do podpisu z informacją, że jest jeden z niezbędnych dokumentów, które trzeba podpisać, ubiegając się o kredyt (s. 5 uzasadnienia),
- umowa była w całości przygotowana przez Bank w oparciu o złożony wniosek kredytowy i powodowie nie mieli wpływu na jej treść. Powodowie podpisali wszystkie przedstawione im dokumenty, nie czytając ich dokładnie, gdyż działali w zaufaniu do Banku. Opierali się na ogólnych informacjach, przedstawionych przez doradcę przed podpisaniem umowy, wierząc, że umowa jest dla nich korzystna, a waluta, w której kredyt został udzielony - stabilna. Umowę otrzymali dopiero w momencie jej podpisywania w Banku i nie negocjowali jej postanowień (s. 5 uzasadnienia),
- przedmiotem świadczenia była kwota w złotych i tylko taką mogli otrzymać kredytobiorcy, co wprost wynika z samej umowy jak i regulaminu. Przeliczenie zaś kwoty kredytu wyrażonej w(...)na(...)(indeksacja) służyło określeniu salda kredytu oraz wysokości rat kapitałowo - odsetkowych w(...), które następnie dla celów spłaty były przeliczane na PLN wg kursu sprzedaży ww. waluty w dniu spłaty raty. (s. 16 i 17 uzasadnienia);
- kredytobiorcy poza wnioskowaną kwotą kredytu w(...), wyborem pomiędzy ratami równymi lub malejącymi i ewentualnie okresem spłaty nie mieli żadnego wpływu na treść postanowień umowy z 14 lutego 2007r. jak i treść Regulaminu kredytowania osób fizycznych w ramach usług bankowości hipotecznej wBanku (...) S.A., stanowiącego załącznik do umowy (s. 18 i 19 uzasadnienia),
- dla przeciętnego konsumenta postanowienia umowy określające charakter kredytu zostały sformułowane w sposób niejednoznaczny - bowiem nie sposób jest określić w jakiej konkretnie walucie została zawarta umowa w(...)czy w(...)… Przytoczone postanowienia nie określają w sposób jednoznaczny w jakiej walucie kredyt został faktycznie udzielony, a tym samym są niezrozumiałe (s. 20 uzasadnienia);
- umowa z 14 lutego 2007r. nie wskazuje bowiem w sposób jednoznaczny, dla przeciętnego, racjonalnego konsumenta, kwoty i waluty udzielonego kredytu (czy jest to kwota 408.848 PLN czy jej równowartość w(...)) (s. 21 uzasadnienia);
- na dzień zawarcia umowy kredytobiorcy nie znali wartości kredytu w(...), choć od tego zależała wysokość rat kapitałowo odsetkowych. Zasadne jest więc stanowisko powodów, że nie mogli oni w rzeczywistości oszacować ani końcowej wysokości zobowiązania wyrażonego w walucie(...), ani każdorazowej raty kredytu (s. 22 uzasadnienia),
- według wiedzy kredytobiorców dzięki przeliczeniu na walutę obcą płynęły dla kredytobiorcy korzyści w postaci mniejszego ryzyka zmiany oprocentowania oraz niższej raty niż w przypadku kredytu złotówkowego, jednak nie uzyskali informacji, jakie mechanizmy to powodują (s. 25 uzasadnienia);
- kredytobiorcy nie zostali dostatecznie poinformowani w istocie o celu, dla którego w umowie zastosowano przedmiotowy mechanizm indeksacji. Pracownik Banku nie wytłumaczył im w sposób wyczerpujący powyższego mechanizmu na żadnym etapie zawierania umowy kredytu. W świetle dokonanych ustaleń Sąd uznał również, że pozwany nie udzielił również powodom rzetelnej informacji w zakresie możliwości spadku wartości PLN względem waluty obcej, w tym w przypadku(...), ani nie wyjaśnił potencjalnych skutków znacznego spadku tej wartości dla sposobu wykonywania spornej umowy (s. 25 i 26 uzasadnienia);
- co prawda wraz z wnioskiem kredytowym powodowie zobowiązani byli do potwierdzenia otrzymania informacji o ryzyku kursowym i ryzyku zmian procentowych, jednak pozwany nie wykazał, aby poza przedłożeniem tego dokumentu do podpisu został on z powodami dokładnie omówiony, w szczególności by wytłumaczono im, że ryzyko kursowe jest praktycznie niczym nieograniczone. Wręcz przeciwnie w dokumencie tym znajduje się symulacja zakładająca jedynie wzrost kursu waluty o 10,88%, co mogło działać na klienta wręcz uspokajająco (s. 26 uzasadnienia);
- definicja spreadu walutowego ani sposób jego ustalania nie zostały uregulowane ani w umowie ani w regulaminie. W trakcie wnioskowania o kredyt oraz podpisywania umowy kredytu, kredytobiorcy nie zostali należycie w tym zakresie poinformowani. W niniejszej sprawie świadomość kredytobiorców o zastosowanym przez Bank do dokonania stosownego przeliczenia kursie waluty pojawiła się dopiero na etapie wykonywania umowy, a nie prze jej zawarciem (s. 27 uzasadnienia);
- Bank miał prawo ustalić kurs bez żadnych istotnych ograniczeń, w umowie nie uregulowano żadnych kryteriów kształtowania kursu. Przede wszystkim postanowienia przedmiotowej umowy nie przewidywały, by aktualny kurs franka szwajcarskiego ustalony przez bank pozostawał w określonej relacji do aktualnego kursu tej waluty ukształtowanego przez rynek walutowy. Zastosowane w przedmiotowej umowie klauzule odwołujące się do „tabel kursowych" pozwanego banku sprawiły, że rata do spłaty była znana kredytobiorcom dopiero w momencie jej naliczenia według wybranego przez bank kursu dziennego i pobraniu z konta kredytobiorców w walucie polskiej. Kredytobiorcy nie mieli możliwości samodzielnego ustalenia ww. raty, nie mogli także ustalić swojego zadłużenia w każdym czasie trwania stosunku kredytowego (s.27 i 28 uzasadnienia),
- powyższe postanowienie w żaden sposób nie spełnia waloru poznawczego. Przede wszystkim nie wyjaśnia nawet na czym polega takie ryzyko, ani nie obrazuje w jaki sposób zmieni się sytuacja kredytobiorców w momencie zmiany kursów walut, w szczególności w przypadku gwałtownego wzrostu kursu waluty(...)w stosunku do(...), a ogranicza się do pokazania jak może wzrosnąć rata przy wzroście kursu waluty o 10,88%. W świetle ustalonego stanu faktycznego, strona pozwana nie wykazała, by dopełniła obowiązku przedstawienia powodom pełnego zakresu informacji: kredytobiorcy nie otrzymali żadnych pouczeń dot. ryzyka, symulacji obrazującej korelację między zmianą kursu waluty a wysokością ich zobowiązania względem banku. Wręcz przeciwnie, konsumenci otrzymali jedynie zapewnienie, że oferowany im produkt w postaci umowy kredytu hipotecznego waloryzowanego jest dla nich korzystny, nadto zostali zapewnieni o stabilności waluty obcej - franka szwajcarskiego (s. 29 uzasadnienia),
- powodowie jako konsumenci nie tylko nie negocjowali poszczególnych postanowień umowy kredytowej, co już jest wystarczające za uznanie, że jej postanowienia nie zostały z nimi indywidualnie uzgodnione, ale nie mieli nawet takiej realnej możliwości.[... Tymczasem oczywistym było, że zakwestionowane postanowienia umowne nie zostały z powodami uzgodnione, bowiem pozwany, zawierając z powodami umowę korzystał z tekstu i postanowień umowy zaczerpniętej ze wzorca. Kredytobiorcy nie mieli więc żadnego wpływu na treść całej umowy ani jej poszczególnych postanowień - po złożeniu wniosku o udzielenie kredytu na określą kwotę i wskazaniu okresu kredytowania oczekiwali na wydanie decyzji kredytowej. Po jej uzyskaniu została im przedstawiona do podpisu gotowa umowa, a ich możliwość decydowania ograniczała się wyłącznie do tego, czy ją w całości zaakceptują i podpiszą czy też odmówią jej podpisania i nie uzyskają środków, o które wnioskowali (s. 38 i 39 uzasadnienia);
- poprzez taką konstrukcję postanowienia, pozwany przyznał sobie uprawnienie do jednostronnego kształtowania salda kredytu w chwili przewalutowania, wysokości transz kredytu waloryzowanego kursem franka szwajcarskiego, jak i wysokości rat kredytowych. Odesłanie do tabeli kursowej, nie rozwiązywało problemu, bowiem bank pozostawał niczym nieograniczony w sposobie ustalania (s. 41 uzasadnienia);
- kredytobiorcy ogólnie wiedzieli jak przeliczane będą raty kredytu, lecz nie zdawali sobie sprawy w jaki sposób kształtowane są przez pozwanego tabele kursowe. Stąd praktycznie do momentu wpłaty każdej raty nie wiedzieli, ile dokładnie muszą zapłacić, aby pokryć w całości ratę, której wysokość wyrażona była w(...). Przyjęta przez Bank metoda ustalenia wysokości raty nie doznawała żadnych umownych ograniczeń, albowiem pozwany nie był w formalny sposób związany żadnymi umownymi regułami co do ustalenia kursu(...), stanowiącego podstawę wyliczenia zobowiązania kredytobiorcy. Zatem kwestionowane postanowienia umowy nie przedstawiały w sposób klarowny mechanizmu wymiany waluty obcej, tak by kredytobiorcy mogli samodzielnie ustalić wysokość zobowiązania bądź zweryfikować wysokość podaną im do wiadomości przez bank … umowa nie zawierała żadnych mechanizmów chroniących powodów przed nieograniczonym wzrostem kursu(...)wobec PLN. Należy także zaznaczyć, że umowa nie zawierała żadnego limitu odpowiedzialności kredytobiorców (s. 42 uzasadnienia)
a które to naruszenia miały istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy w tym w szczególności dla dokonania prawidłowej oceny, czy kwestionowane przez powoda klauzule mogą zostać uznane za niedozwolone postanowienia umowne w indywidualnym układzie faktycznym, a umowa kredytu za nieważną;
3)art. 2352§ 1 pkt. 2 k.p.c.w zw. zart. 278 k.p.c.w zw. zart. 227 k.p.c.polegające na pominięciu zgłoszonego przez pozwanego dowodu z opinii biegłego z zakresu finansów, bankowości oraz rachunkowości postanowieniem wydanym podczas rozprawy w dniu 8 grudnia 2021r., a w konsekwencji błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia polegający na błędnym przyjęciu, iż:
- Bank ustalał kursy w Tabeli kursów walut obcych w sposób jednostronny, dowolny i nieograniczony;
- kwestionowane postanowienia umowy kredytu rażąco naruszają interesy powoda oraz dobre obyczaje, a które to naruszenie miało istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy w tym w szczególności dla dokonania prawidłowej oceny, czy kwestionowane przez powoda klauzule mogą zostać uznane za niedozwolone postanowienia umowne w indywidualnym układzie faktycznym, a umowa kredytu za nieważną.
Wskazując na powyższe zarzuty pozwany wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości oraz przekazanie Sądowi I instancji sprawy do ponownego rozpoznania wraz z pozostawieniem temu Sądowi orzeczenia co do kosztów procesu za obie instancje w tym kosztów zastępstwa procesowego ewentualnie, na wypadek nieuwzględnienia wniosku o uchylenie wyroku, o zmianę zaskarżonego wyroku w całości poprzez oddalenie powództwa w całości. Nadto pozwany wniósł o zasądzenie od powodówA. S. (1)orazA. S. (2)na rzecz pozwanego zwrot kosztów postępowania apelacyjnego w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Ponadto skarżący na podstawieart. 380 k.p.c.wniósł o rozpoznanie przez Sąd II instancji postanowień Sądu I instancji w postaci postanowienia Sądu z dnia 8 grudnia 2021r. o pominięciu wniosku pozwanego o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadkówA. K.,K. M.iJ. C.oraz postanowienia Sądu z dnia 8 grudnia 2021r. o pominięciu dowodu z opinii biegłego z zakresu finansów, bankowości oraz rachunkowości.
PowodowieA. S. (1)iA. S. (2)W odpowiedzi na apelację wniosła o oddalenie apelacji oraz oddalenie wniosków dowodowych pozwanego zawartych w apelacji. Nadto wniosła o zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.
Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.
Apelacja pozwanego zasługiwała na uwzględnienie w zakresie zgłoszonego prawa zatrzymania w części, gdyż powodowie w toku postępowania apelacyjnego zgłosili zarzut potrącenia, w pozostałej części została oddalona.
Pozwany Bank w toku postępowania apelacyjnego w piśmie procesowym z dnia 19 maja 2023r. zgłosił zarzut zatrzymania kwoty 408.848 zł (vide: k. 902 akt sprawy). Oświadczenie o skorzystaniu przez pozwanego z prawa zatrzymania zostało sformułowane w pismach z 14 lutego 2022r. adresowanych do każdego z powodów (vide: k. 905 i 907 akt). Powodowie pisma te otrzymali w dniu 16 lutego 2022r. Sąd Apelacyjny podzielił stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w uzasadnieniu do wyroku z dnia 7 marca 2017r. sygn. akt II CSK 281/16 (LEX nr 2294390), że umowę o kredyt bankowy należy zaliczyć do umów wzajemnych w rozumieniuart. 487 § 2 k.c.Skuteczne skorzystanie przez stronę z prawa zatrzymania wzajemnego świadczenia pieniężnego wyłącza opóźnienie w spełnieniu tego świadczenia -art. 496 k.c.w związku zart. 481 § 1 k.c.(vide: uzasadnienie do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 2002r. IV CKN 651/00).
Z kolei powodowie pismem z dnia 5 października 2022r. wezwali pozwanego do zapłaty w terminie do 14 października 2022r. kwoty 297.083,79 zł obejmującej kwotę 293.035,79 zl tytułem pozostałych świadczeń nienależnych spełnionych w wykonaniu umowy kredytu i kwoty 4.048 zł tytułem zwrotu kosztów prowizji za udzielenie kredytu (vide: k. 920 akt). Powodowie w piśmie z dnia 15 października 2022r. złożyli pozwanemu oświadczenie o potrąceniu wierzytelności przysługującej Bankowi wobec powodów w wysokości 408.848 zł z wierzytelnością powodów w wysokości 293.035,79 zł podając, że skutkiem powyższego jest obniżenie wierzytelności Banku względem powodów do kwoty 111.764,21 zł (k. 425 akt). Pozwany Bank w odniesieniu do zgłoszonego przez powodów zarzutu potrącenia nie zgłosił żadnych wniosków, nie zakwestionował kwot objętych oświadczeniem o potrąceniu.
Powyższe skutkowało na podstawieart. 386 § 1 k.p.c.zmianą zaskarżonego wyroku w pkt 1 w ten sposób, że zasądzono od pozwanego na rzecz powodów kwotę 83.795,73 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 19 listopada 2019r. do dnia 16 lutego 2022r. za jednoczesnym zaoferowaniem przez powodów na rzecz pozwanego kwoty 111.764,21 zł lub zabezpieczeniem roszczenia o zwrot tej kwoty, a w pozostałym zakresie oddalono powództwo.
W pozostałym zakresie apelację pozwanego oddalono.
Podkreślić należy, że umowa kredytu została przez strony zawarta w dniu 14 lutego 2007r., a nie w dniu 15 lutego 2007r. jak to podał pozwany w uzasadnieniu do apelacji (vide: strona 34 apelacji - k. 860 akt).
Pozwany Bank w apelacji podniósł zarzuty naruszenia prawa materialnego, jak i zarzuty naruszenia prawa procesowego. Ponieważ prawidłowość zastosowania prawa materialnego może być właściwie oceniona jedynie w oparciu o prawidłowe ustalenie stanu faktycznego najpierw Sąd Apelacyjny oceni zarzuty o charakterze procesowym przy czym ewentualne uchybienia w tym zakresie pozostają dla postępowania odwoławczego o tyle istotne, o ile miały one wpływ na wydane rozstrzygnięcie (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 marca 1997r. II CKN 18/97, OSNC 1997/8/112).
Podkreślić należy, że stosownie doart. 233 § 1 k.p.c.Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Jeżeli z określonego materiału dowodowego Sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena Sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby nawet w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne. Tylko w przypadku wykazania, że brak jest powiązania, w świetle kryteriów wyżej wzmiankowanych, przyjętych wniosków z zebranym materiałem dowodowym, możliwe jest skuteczne podważenie oceny dowodów dokonanej przez Sąd (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 września 2002r. IV CKN 1316/00, LEX nr 80273). Skuteczne postawienie zarzutu naruszeniaart. 233 § 1 k.p.c.wymaga wykazania, że Sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, to bowiem jedynie może być przeciwstawione uprawnieniu Sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów; nie jest natomiast wystarczające przekonanie strony o innej, niż przyjął Sąd wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie niż ocena Sądu (vide: wyroki Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 2005r. III CK 314/05 LEX nr 172176 i z 8 kwietnia 2009r. II PK 261/08 LEX nr 707877). Postawienie zarzutu obrazyart. 233 § 1 k.p.c.nie może polegać na zaprezentowaniu przez skarżącego stanu faktycznego przyjętego na podstawie własnej oceny dowodów; skarżący może tylko wykazywać, posługując się wyłącznie argumentami jurydycznymi, że Sąd rażąco naruszył ustanowione w wymienionym przepisie zasady oceny wiarygodności i mocy dowodów i że naruszenie to miało wpływ na wynik sprawy (vide: wyroki Sądu Najwyższego z 14 stycznia 2000r. I CKN 1169/99 oraz z 10 kwietnia 2000r. V CKN 17/2000). W takim rozumieniu tego przepisu pozwany nie wykazał naruszenia przez Sąd pierwszej instancjiart. 233 § 1 k.p.c.
Pozwany naruszenia tego przepisu upatruje w dokonanej przez Sąd pierwszej instancji ocenie wiarygodności zeznańM. K. (2)orazA. O. (2)oraz pominięciu przez Sąd Okręgowy postanowieniem wydanym na rozprawie w dniu 8 grudnia 2021r. wniosków o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego oraz o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadkówA. K.,K. M.iJ. C.(k. 756 akt).M. K. (2)w zeznaniach złożonych na piśmie podała, że w 2007r. była pracownikiem pozwanego Banku, była zatrudniona na stanowisku kierownika oddziału. Brała udział w procesie udzielania kredytu powodom przy czym nie pamięta kontaktu z powodami (vide: zeznania świadka - k. 707 akt), z ramienia pozwanego podpisała umowę z powodami.M. K. (2)zeznała, że nie pamięta jakie informacje zostały przekazane powodom przed podpisaniem umowy. Zapisy umowy nie były negocjowane, jedyne co można było negocjować to wysokość marży Banku, ale tego typu negocjacje dotyczyły zazwyczaj wybranych klientów. Zeznała, że w chwili podpisywania umowy klient nie znał kursu waluty po którym zostanie uruchomiony kredyt, Bank ustalał go dopiero na dzień uruchomienia kredytu (pkt 5 - k. 707 akt).M. K. (2)zeznała, że w departamencie klientów detalicznych nie proponowano klientom jakąkolwiek formę zabezpieczenia klienta przed niekorzystnymi dla niego wahaniami kursu walut. Według świadka możliwość spłaty kredytu bezpośrednio w walucie(...)pojawiła się dopiero w 2011r. Umowa nie zawierała definicji spreadu walutowego, ani ograniczeń dotyczących spreadu, klienci o zmianie spreadu nie byli informowani. Świadek nie miała wiedzy z czego wynika wysokość spreadu, jak również czy był jakiś algorytm bądź wytyczne dotyczące wyznaczania spreadu.
W oparciu o zeznaniaM. K. (2)nie było możliwe ustalenie jakiej treści informacje przekazała powodom przed podpisaniem umowy, a co za tym idzie jak Bank wypełnił obowiązek informacyjny wobec powodów. Natomiast w oparciu o zeznaniaM. K. (2)było możliwe ustalenie co do niemożności negocjacji przez powodów postanowień umowy, braku informowania klientów o spreadze walutowym oraz, że w chwili podpisywania umowy klient nie znał kursu waluty po którym zostanie uruchomiony kredyt, Bank ustalał go dopiero na dzień uruchomienia kredytu. Również możliwym było ustalenie, że dopiero od 2011r. istniała możliwość spłaty kredytu w(...).
Z koleiA. O. (1)zeznała, że w 2007r. była zatrudniona w pozwanym Banku najpierw na stanowisku asystenta, starszego asystenta a następnie młodszego konsultanta. Świadek nie pamiętała czy z powodami zawierała umowę kredytu, nie pamiętała czy była obecna przy jej podpisaniu przez powodów.A. O. (1)zeznała, że nie wie jakie informacje przekazano powodom przed zawarciem umowy kredytu (k. 717 akt). Nie wiedziała czy Bank przedstawiał kredytobiorcom ofertę kredytu w różnych walutach, nie pamiętała czy przed zawarciem umowy klienci byli informowani o różnicy między kredytem walutowym a zlotowym. Świadek nie pamiętała także, czy kredytobiorcy byli informowani o ryzyku związanym z zaciągnięciem zobowiązania w walucie obcej, nie pamiętała czy klienci byli informowani, że kredyt będzie rozliczany według kursów publikowanych przez Bank.A. O. (1)zeznała, ze nie wie jakie zapisy umów kredytu mogły podlegać indywidualnym uzgodnieniom, nie pamiętała czy klienci byli informowani, że przy wypłacie kredytu zostanie on przeliczony według kursów kupna dla waluty(...), natomiast przy spłacie rat według kursów sprzedaży(...)oraz, że wiąże się z tym spread.
W oparciu o zeznaniaA. O. (1)nie było możliwe ustalenie jakiej treści informacje przekazała powodom przed podpisaniem umowy, a co za tym idzie jak Bank wypełnił obowiązek informacyjny wobec powodów. A przecież zarównoM. K. (2)jak iA. O. (1)z ramienia Banku podpisały umowę z powodami i to one, przed zawarciem umowy, winny były przekazać powodom informacje dotyczące postanowień umowy. Jeżeli osoby, które w dniu 14 lutego 2007r. (a nie 15 lutego 2007r, jak to podano w pytaniach do świadków – pytanie 7 - k. 693 doM. K. (2), pytanie 6 - k. 694 doA. O. (1)) podpisały umowę z powodami nie pamiętały czy i w jaki sposób został spełniony obowiązek informacyjny wobec powodów to skąd taką wiedzę mieliby miećA. K.,K. M.iJ. C., którzy przecież nie zawierali umowy z powodami. Pozwany Bank nie twierdził nadto, że któraś z tych osób rozmawiała z powodami przed zawarciem umowy.A. K.,K. M.iJ. C.mieli zeznawać na okoliczności wskazane w odpowiedzi na pozew (vide: k. 99 akt).A. K.miała zeznać m. in. na temat motywów wyboru przez powoda kredytu indeksowanego kursem(...), informacji przekazanych powodom przed podpisaniem umowy. JeżeliA. K.nie brała udziału w rozmowach z powodami przed zawarciem umowy i nie podpisała z nimi umowy to oczywistym jest, że nie mogła wiedzieć jakie przyczyny zadecydowały o zawarciu przez powodów umowy w dniu 14 lutego 2007r. oraz jakie informacje im udzielono przed podpisaniem tej umowy. Nie mogła też wiedzieć o innych okolicznościach wskazanych w tezie dowodowej dotyczących powodów. Natomiast fakty na które mieliby zeznawaćK. M.iJ. C.nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, gdyż przedmiotem oceny Sądu jest umowa z dnia 14 lutego 2007r. W tych warunkach zasadnie Sąd pierwszej instancji pominął ten wniosek dowodowy pozwanego.
Sąd Okręgowy zasadnie dał wiarę wyjaśnieniom powodów, gdyż w żaden sposób nie były one sprzeczne z zeznaniamiM. K. (2)iA. O. (1). Pozwany w apelacji nie wskazał w czym miałaby konkretnie przejawiać się ta sprzeczność. Wyjaśnienia powodów nie były też sprzeczne z powołanymi w apelacji dokumentami jak i z zasadami współżycia społecznego oraz wiedzą powszechną przyjmowaną dla przeciętnego konsumenta przy czym w apelacji nie podano o jakie zasady współżycia społecznego chodzi o i o jaką wiedzę.
Pozwany w odpowiedzi na pozew wniósł także o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego z dziedziny bankowości (finansów) i rachunkowości na okoliczności wskazane w pkt J odpowiedzi na pozew (vide: k. 159-162 akt). W sytuacji, gdy Sąd pierwszej instancji uznał abuzywność postanowień umowy i niemożność uzupełnienia luki innym dozwolonym postanowieniem, nie zachodziła celowość przeprowadzenia tego dowodu.
Pozwany w apelacji w ramach zarzutu naruszeniaart. 2352§ 1 pkt 2 k.p.c.w zw. zart. 227 k.p.c.zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych poczynionych przez Sąd pierwszej instancji przytaczając obszerne fragmenty uzasadnienia Sądu pierwszej instancji. Podkreślić należy, że na stronach od 14-55 uzasadnienia przedstawione są rozważania Sądu pierwszej instancji, a nie ustalenia tegoż Sądu. Sąd więc nie mógł dopuścić się błędu w ustaleniach, gdyż ustalenia są zaprezentowane na stronach od 2 do częściowo 14 uzasadnienia (vide: k. 767 akt - 778 akt). Z kolei ustalenia Sądu przedstawione na stronach od 2-5 uzasadnienia znajdują potwierdzenie w materiale zgromadzonym w aktach sprawy.
Pozostałe zarzuty przytoczone w apelacji przez pozwanego dotyczące naruszenia prawa procesowego jak i dotyczące naruszenia prawa materialnego opierają się w istocie na trzech grupach zarzutów – wypełnienia obowiązku informacyjnego przez pozwanego, niedozwolonych postanowień umowy i skutków z tym związanych oraz uwzględnienia roszczenia powodów o zwrot nienależnego świadczenia, stąd zostaną omówione łącznie.
Sąd Najwyższy w uzasadnieniu do wyroku z dnia 11 grudnia 2019r. V CSK 382/18 (LEX nr 2771344) uznał, że postanowienia umowy mają charakter niedozwolony, gdy określenie wysokości należności obciążającej konsumenta z odwołaniem do tabel kursów ustalanych jednostronnie przez bank, bez wskazania obiektywnych kryteriów, jest nietransparentne, pozostawia pole do arbitralnego działania banku i w ten sposób obarcza kredytobiorcę nieprzewidywalnym ryzykiem oraz narusza równorzędność stron (vide: wyroki Sądu Najwyższego z dnia 22 stycznia 2016r. I CSK 1049/14 OSNC 2016, Nr 11, poz. 134, z dnia 1 marca 2017r. IV CSK 285/16 nie publ., z dnia 19 września 2018r. I CNP 39/17, nie publ., z dnia 24 października 2018r. II CSK 632/17, nie publ., z dnia 13 grudnia 2018r. V CSK 559/17 nie publ., z dnia 27 lutego 2019r. II CSK 19/18 nie publ., z dnia 4 kwietnia 2019r. III CSK 159/17 OSP 2019, z. 12, poz. 115, z dnia 9 maja 2019r. I CSK 242/18, nie publ., z dnia 29 października 2019r. IV CSK 309/18, nie publ.). W niniejszej sprawie kurs sprzedaży(...)został jednostronne określony przez pozwany Bank bez wskazania jasnych i zrozumiałych kryteriów, którymi Bank będzie się kierował. Polegało to na tym, że w myśl § 7 ust. 1 umowy kredytobiorcy zobowiązali się spłacić kwotę kredytu w(...)ustaloną zgodnie z § 2 w złotych polskich z zastosowaniem kursu sprzedaży(...)obowiązującego w dniu płatności raty zgodnie z Tabelą kursów walut obcychBanku (...) Spółki Akcyjnej(vide: umowa – k. 39 akt) W umowie nie wskazano jakiegokolwiek obiektywnego miernika pozwalającego w sposób przewidywalny określić wysokość ciążącego na powodach zobowiązania. Tego rodzaju ogólnikowe sformułowania nie pozwalają kredytobiorcom na samodzielne, jednoznaczne ustalenie wysokości zobowiązania na dzień jego wymagalności (vide: wyrok(...)z dnia 18 listopada 2021r. w sprawie C-212/20). Sąd Apelacyjny uznał, że postanowienia te kształtują relację Banku z konsumentami w tym wypadku z powodami w sposób nieprawidłowy, gdyż prowadzą do zaburzenia elementarnej równowagi pomiędzy stronami umowy kredytowej. Bezpośredni i kluczowy wpływ na kwotę wypłaconą powodom jako kredytobiorcom, a także na wysokość salda zadłużenia z tytułu kredytu, jak i także wysokość każdej z rat kapitałowo-odsetkowych ma bowiem sposób tworzenia Tabel kursów walut obcych przez pozwany Bank. W przedmiotowej sprawie dobrym obyczajem było to, aby Bank dał powodom swoistą pewność i zagwarantował im przejrzystość oraz klarowność łączącego ich stosunku prawnego. Umowy kredytowe winny być dla konsumentów (klientów Banku) w pełni przejrzyste i zrozumiałe. W ocenie Sądu Apelacyjnego kredytobiorca winien mieć jasność co do tego, do spełniania jakich świadczeń jest zobowiązany. Winien móc w sposób bezproblemowy wyliczyć wysokość kolejnych rat kapitałowo-odsetkowych, a także mieć pełną świadomość co do salda zadłużenia. To Bank był wyłącznie władny w zakresie ustalania wysokości kursów walut wskazanych w Tabeli kursów walut obcychBanku (...) Spółki Akcyjnej. Utrwalona w orzecznictwie jest wykładnia zgodnie z którą postanowienia umowne, uzależniające warunki waloryzacji (indeksacji) świadczenia pieniężnego wyłącznie od woli banku należy uznać za nieuczciwe (niedozwolone, abuzywne) w rozumieniuart. 385(
1)§ 1 k.c.jako kształtujące prawa i obowiązki konsumenta - kredytobiorcy w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, przede wszystkim przez wykorzystywanie pozycji dominującej przedsiębiorcy i naruszanie równowagi kontraktowej. Dotyczy to w szczególności odwołania się, jak w rozpoznawanej sprawie, w klauzuli umownej do kursów walut zawartych w Tabeli kursów walut obcych Banku bez wskazania ograniczeń umownych w postaci skonkretyzowanych, obiektywnych kryteriów zmian stosowanych kursów walutowych. Tego rodzaju klauzule uznać należy za nie transparentne, pozostawiające pole do arbitralnego działania Banku i w ten sposób obarczające kredytobiorców nieprzewidywalnym ryzykiem oraz naruszające równorzędność stron (vide: np. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 8 września 2016r. w sprawie II CSK 750/15, LEX nr 2182659, z dnia 27 lutego 2019r. w sprawie II CSK 19/18, LEX nr 2626330, z dnia 4 kwietnia 2019r. w sprawie III CSK 159/17, OSP, z. 12 z 2019r., poz. 115, z dnia 29 października 2019r. w sprawie IV CSK 309/18, OSNC, z. 7-8 z 2020r., poz. 64, z dnia 11 grudnia 2019r. w sprawie V CSK 382/18, LEX nr 2771344). Postanowienia umowy kredytu z dnia 14 lutego 2007r. określające główne świadczenia stron nie zostały sformułowane jednoznacznie, gdyż jak wynika to z orzecznictwa(...)transparentność klauzul indeksacyjnych ma dotyczyć nie tylko samego mechanizmu przeliczenia złotych polskich na walutę obcą i odwrotnie, ale także, a może i przede wszystkim, poinformowania o ryzyku kursowym, które stanowi istotę kredytu opartego o walutę obcą (sensu stricto walutowego, indeksowanego albo denominowanego).(...)w wyroku z dnia 10 czerwca 2021r. (od(...)do(...)) wskazał, że wykładni dyrektywy 93/13 należy dokonywać w ten sposób, że stoi ona na przeszkodzie temu, by ciężar dowodu w zakresie prostego i zrozumiałego charakteru warunku umownego w rozumieniu art. 4 ust. 2 tej dyrektywy spoczywał na konsumencie. Zatem ciężar dowodu w tej płaszczyźnie spoczywa na pozwanym Banku, który tak określonego ciężaru dowodowego nie udźwignął. Standardowe pouczenia wskazujące na wzrost kursu waluty(...)nie stanowią o wypełnieniu obowiązku należytego poinformowania konsumentów w aspekcie obciążającego ich ryzyka kursowego. Podkreślić należy, że ryzyko ponoszone przez skarżącego jest ograniczone podczas, gdy ryzyko ponoszone przez powodów takie już nie jest. W odniesieniu do kwestii, czy warunek umowny tworzy - wbrew wymogowi dobrej wiary i ze szkodą dla konsumenta - znaczną nierównowagę praw i obowiązków stron wynikających z wiążącej je umowy, sąd krajowy powinien sprawdzić, czy przedsiębiorca traktujący konsumenta w sposób sprawiedliwy i słuszny, mógłby racjonalnie spodziewać się, iż konsument ten przyjąłby taki warunek w drodze negocjacji indywidualnych (vide: wyrok(...)z dnia 3 września 2020r.(...)(...)i(...),(...), pkt(...)i przytoczone tam orzecznictwo). Zdaniem Sądu powodowie nie zgodziliby się na taki warunek. Klauzule indeksacyjne zawarte w umowie z dnia 14 lutego 2007r. narażają powodów na nieograniczone ryzyko kursowe przekładające się na wysokość salda kredytu oraz spłacanych rat, stąd nie można przyjąć, aby rzetelne informacje udzielone powodom skłoniły ich do zawarcia umowy kredytu w takim kształcie jak umowa z dnia 14 lutego 2007r. Wykładając przepisy dyrektywy(...)należy mieć przede wszystkim na uwadze, że ustanowiony przez dyrektywę system ochrony opiera się na założeniu, że konsument jest stroną słabszą niż przedsiębiorca, zarówno pod względem możliwości negocjacyjnych, jak i ze względu na stopień poinformowania, w związku z czym godzi się na postanowienia umowne sformułowane wcześniej przez przedsiębiorcę, nie mając wpływu na ich treść (vide: wyroki z dnia 26 października 2006r. w sprawie(...)M.C.,Z. O..s. I-(...), pkt 25; z dnia 4 czerwca 2009r. w sprawie(...)P. G.,Z. O..s. I-(...), pkt 22, oraz z dnia 6 października 2009r. w sprawie(...)A. T.,Z. O..s. I-(...), pkt 29.
Sąd Najwyższy w uzasadnieniu do wyroku z dnia 19 maja 2022r. sygn. akt III CSKP 971/22 wskazał, które to stanowisko Sąd Apelacyjny w całości aprobuje, że jeżeli eliminacja niedozwolonego postanowienia umownego doprowadzi do takiej deformacji regulacji umownej, że na podstawie pozostałej jej treści nie da się odtworzyć treści praw i obowiązków stron, to nie można przyjąć, iż strony pozostają związane pozostałą częścią umowy. Koresponduje to z art. 6 ust. 1 dyrektywy(...), który przewiduje, że nieuczciwe warunki w umowach zawieranych przez sprzedawców lub dostawców z konsumentami nie będą wiążące dla konsumenta, a umowa w pozostałej części będzie nadal obowiązywała strony, jeżeli jest to możliwe po wyłączeniu z niej nieuczciwych warunków (vide: np. wyroki Sądu Najwyższego z 27 lipca 2021r.(...)(...)i z 2 czerwca 2021r.,I (...)(...)). Sąd Najwyższy dalej podkreślił, że wyeliminowanie z łączącej strony umowy abuzywnych postanowień umownych rodzi zatem konieczność dokonania oceny, czy umowa w pozostałym zakresie jest możliwa do utrzymania. Uznać jednak należy, że obowiązywanie umowy po wyłączeniu z niej nieuczciwych warunków jest w takim przypadku niemożliwe. Jak wskazał Sąd Najwyższy wyeliminowanie ryzyka kursowego, charakterystycznego dla umowy kredytu indeksowanego do waluty obcej i uzasadniającego powiązanie stawki oprocentowania ze stawką(...), jest równoznaczne z tak daleko idącym przekształceniem umowy, że należy ją uznać za umowę o odmiennej istocie i charakterze, choćby nadal chodziło tu tylko o inny podtyp czy wariant umowy kredytu. Oznacza to z kolei, że po wyeliminowaniu tego rodzaju klauzul utrzymanie umowy o charakterze zamierzonym przez strony nie jest możliwe, co przemawia za jej całkowitą nieważnością (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2019r., V CSK 382/18). Innymi słowy wyeliminowanie abuzywnych klauzul przeliczeniowych nie prowadzi do utrzymania w mocy kredytu indeksowanego kursem(...)jako kredytu złotowego oprocentowanego według stawki(...)(wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 maja 2022r.,(...)(...)). Stwierdzenie nieważności umowy mieści się w zakresie sankcji, jaką dyrektywa(...)przewiduje w związku z wykorzystywaniem przez przedsiębiorcę nieuczciwych postanowień umownych. W wyroku z dnia 6 marca 2019r. (w sprawach połączonych(...)i(...),(...) SA, pkt(...))(...)wykluczył, aby sąd krajowy mógł zmieniać treść nieuczciwych warunków zawartych w umowach z korzyścią dla przedsiębiorcy. W wyroku z dnia 21 grudnia 2016r. (w sprawach połączonych(...),(...)i(...),(...), pkt 61-62)(...)wyjaśnił, że art. 6 ust. 1 dyrektywy(...)należy interpretować w ten sposób, iż warunek umowny uznany za nieuczciwy należy co do zasady uznać za nigdy nieistniejący, tak by nie wywoływał on skutków wobec konsumenta. W związku z tym sądowe stwierdzenie nieuczciwego charakteru takiego warunku powinno mieć z reguły skutek w postaci przywrócenia sytuacji prawnej i faktycznej konsumenta, w jakiej znajdowałby się on w braku tego warunku. Sąd Najwyższy dalej wskazał, że modyfikacja umowy poprzez uzupełnienie jej luk byłaby sprzeczna z celem zapobiegania kolejnym naruszeniom, co jest istotą dyrektywy(...). Przedsiębiorca, mając świadomość braku sankcji, mógłby w dalszym ciągu stosować nieuczciwe praktyki oraz abuzywne klauzule, bowiem wiedziałby, że jedyną karą byłoby zastąpienie niedozwolonych postanowień innymi, co pozostawałoby bez wpływu na ważność wadliwego stosunku prawnego. Taki wniosek wynika z ugruntowanego orzecznictwa(...), zgodnie z którym, gdyby sąd krajowy mógł zmieniać treść nieuczciwych warunków zawartych w umowach, takie uprawnienie mogłoby zagrażać realizacji długoterminowego celu ustanowionego w art. 7 dyrektywy(...). Uprawnienie to przyczyniłoby się bowiem do wyeliminowania zniechęcającego skutku wywieranego na przedsiębiorców poprzez zwykły brak stosowania takich nieuczciwych warunków wobec konsumentów, ponieważ nadal byliby oni zachęcani do stosowania rzeczonych warunków wiedząc, że nawet gdyby miały one być unieważnione, to jednak umowa mogłaby zostać uzupełniona w niezbędnym zakresie przez sąd krajowy, tak aby zagwarantować w ten sposób interes rzeczonych przedsiębiorców (zob. np. wyroki(...)z dnia 14 czerwca 2012r., w sprawie(...),B. E.de(...) SA; 30 kwietnia 2014r.,(...),K.iK. R.; 26 marca 2019r., w sprawach połączonych(...)i(...),(...) SA). Także w wyroku z dnia 3 października 2019r. w sprawie(...)(D.)(...)wskazał, że art. 6 ust. 1 dyrektywy 93/13 stoi na przeszkodzie wypełnieniu luk w umowie, spowodowanych usunięciem z niej nieuczciwych warunków, które się w niej znajdowały, wyłącznie na podstawie przepisów krajowych o charakterze ogólnym przewidujących, że skutki wyrażone w treści czynności prawnej są uzupełniane w szczególności przez skutki wynikające z zasad słuszności lub ustalonych zwyczajów, które nie stanowią przepisów dyspozytywnych lub przepisów mających zastosowanie, jeżeli strony umowy wyrażą na to zgodę. Działania sądu w razie stwierdzenia klauzuli abuzywnej mają mieć charakter sankcyjny, co oznacza osiągnięcie swoistego skutku zniechęcającego profesjonalnych kontrahentów, zawierających umowy z konsumentami do przewidywania w umowach z nimi nieuczciwych postanowień umownych. Taki skutek nie mógłby zostać osiągnięty, gdyby umowa mogła zostać uzupełniona w niezbędnym zakresie przez sąd krajowy przez wprowadzenie do umowy warunków uczciwych. Kontrahent konsumenta niczym by bowiem nie ryzykował, narzucając nieuczciwe postanowienia umowne, skoro mógłby liczyć na to, że sąd uzupełni umowę przez wprowadzenie uczciwych warunków, które powinny być przez niego zaproponowane od razu (zob. np. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 27 listopada 2019r., II CSK 483/18, OSP 2021, nr 2, poz. 7; 17 marca 2022r.,(...)(...)). Utrzymanie w mocy tego typu umowy byłoby możliwe tylko w sytuacji, gdyby konsument wyraził wyraźnie taką wolę. Możliwość zapobiegnięcia nieważności umowy ma charakter ochronny względem konsumenta tj. obowiązuje jedynie w przypadku, gdyby nieważność miała narazić konsumenta na niekorzystne względem niego konsekwencje. Wyrazem tego jest stanowisko, że niedozwolone postanowienie umowne (art. 385(
1)§ 1 k.c.) jest od początku, z mocy samego prawa, dotknięte bezskutecznością na korzyść konsumenta, albowiem oceny, czy postanowienie umowne jest niedozwolone (art. 385(
1)§ 1 k.c.) dokonuje się według stanu z chwili zawarcia umowy (zob. uchwała 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 20 czerwca 2018r., III CZP 29/17). Od tego też momentu klauzule abuzywne nie są wiążące dla konsumenta chyba, że konsument wyrazi świadomą wolę na objęcie go takim postanowieniem umownym. Mamy zatem do czynienia ze skutkiem ex tunc, co oznacza, że zdarzenia o charakterze następczym w stosunku do daty zawarcia umowy zawierającej klauzule abuzywne pozostają bez znaczenia dla takiego charakteru tych postanowień umownych (wyjątek stanowi wola konsumenta). Tak więc konsument może udzielić następczo świadomej i wolnej zgody na to postanowienie i w ten sposób przywrócić mu skuteczność z mocą wsteczną (zob. powołana uchwała 7 sędziów Sądu Najwyższego - zasada prawna z dnia 7 maja 2021r., III CZP 6/21 i cytowane w niej orzecznictwo). Także w orzecznictwie(...)przyjmuje się, że istnieje możliwość zastąpienia abuzywnych postanowień umownych przepisami dyspozytywnymi, ale jedynie w przypadku, gdy następstwem wyłączenia abuzywnych postanowień z umowy jest jej nieważność, która nie jest w interesie konsumenta, a więc gdyby miała narazić go na niekorzystne konsekwencje np. postawienie pozostałej do spłaty kwoty kredytu w stan natychmiastowej wymagalności (zob. np. wyrok(...)z dnia 21 stycznia 2015r. w sprawach połączonych(...),(...),(...)i(...),(...) SA). Reasumując uznać należy, że art. 6 ust. 1 dyrektywy 93/13 nie pozwala zastąpić kursu sprzedaży z Tabeli kursów walut obcych żadnym innym kursem notowania(...)do złotego w tym np. średnim kursem ogłaszanym przez(...). Wynika to z faktu, że abuzywne postanowienie podlega wyłączeniu bez jednoczesnego wprowadzenia w jego miejsce tożsamego mechanizmu, a ponadto, że z uwagi na eliminację abuzywnego postanowienia zachodzi niemożność rozliczenia umowy, brak jest bowiem możliwości określenia wysokości głównego zobowiązania powodów. Ponieważ nie jest możliwe ustalenie wartości kredytu, nie jest możliwe wyliczenie rat kapitałowo-odsetkowych, a więc z uwagi na treśćart. 69 ust. 1 Prawa bankowegow zw. zart. 58 k.c.nie jest prawnie możliwe utrzymanie umowy. Po wyeliminowaniu abuzywnych klauzul umowa byłaby niezrozumiała oraz sprzeczna z intencją stron ją zawierających. Takie przekształcenie umowy stanowiłoby zatem zmianę głównego jej przedmiotu, co jest niemożliwe. Nie ulega bowiem wątpliwości, że jeżeli eliminacja niedozwolonego postanowienia umownego doprowadzi do takiej deformacji regulacji umownej, że na podstawie pozostałej jej treści nie da się odtworzyć treści praw i obowiązków stron, to nie można przyjąć, iż strony pozostają związane pozostałą częścią umowy. Ten ostatni wniosek wynika wyraźnie zart. 6 ust. 1dyrektywy 93/13, który przewiduje, że nieuczciwe warunki w umowach zawieranych przez sprzedawców lub dostawców z konsumentami nie będą wiążące dla konsumenta, a umowa w pozostałej części będzie nadal obowiązywała strony, jeżeli jest to możliwe po wyłączeniu z niej nieuczciwych warunków (zob. też np. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 4 kwietnia 2019r. III CSK 159/17; z dnia 9 maja 2019r., I CSK 242/18; 29 października 2019r., IV CSK 309/18; 7 listopada 2019r., IV CSK 13/19). Przepisy dyrektywy(...)stoją bowiem na przeszkodzie temu, aby sąd krajowy usunął jedynie nieuczciwy element warunku umowy zawartej między przedsiębiorcą a konsumentem, jeżeli takie usunięcie sprowadzałoby się do zmiany treści tego warunku poprzez zmianę jego istoty (wyrok(...)z dnia 29 kwietnia 2021r. w sprawie(...)). Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy podkreślić należy, że powodowie nie wyrazili zgody na zastąpienie abuzywnych postanowień umowy innymi, dozwolonymi postanowieniami. Podkreślić należy, że(...)w wyroku z dnia 8 września 2022r.(...),(...)i(...)wskazał, że w sytuacji, gdy konsument został poinformowany o konsekwencjach związanych z całkowitym unieważnieniem umowy i wyraził zgodę na takie unieważnienie, nie wydaje się, aby została spełniona przesłanka zgodnie z którą unieważnienie całej umowy naraziłoby konsumenta na szczególnie szkodliwe konsekwencje; w takim przypadku nie jest możliwe, po stwierdzeniu nieważności nieuczciwego warunku znajdującego się w umowie konsumenckiej, co pociąga za sobą nieważność tej umowy w całości, aby zastąpić warunek umowny, którego nieważność została stwierdzona, przepisem prawa krajowego o charakterze dyspozytywnym. Sądy krajowe są zobowiązane wyłącznie do zaniechania stosowania nieuczciwego warunku umownego przy czym nie są one uprawnione do zmiany treści klauzul abuzywnych. W świetle powyższego stanowiska(...)i wyżej zaprezentowanych rozważań Sąd Apelacyjny podzielił stanowisko Sądu pierwszej instancji, że wyeliminowanie ryzyka kursowego jest równoznaczne z tak daleko idącym przekształceniem umowy, iż należy ją uznać za umowę o odmiennej istocie i charakterze, choćby nadal chodziło tu tylko o inny podtyp czy wariant umowy kredytu Oznacza to z kolei, że po wyeliminowaniu tego rodzaju klauzul utrzymanie umowy o charakterze zamierzonym przez strony nie jest możliwe, co przemawia za jej całkowitą nieważnością (vide: wyroki Sądu Najwyższego z dnia 22 stycznia 2016r. I CSK 1049/14, OSNC Nr 11 z 2016r., poz. 134 oraz z dnia 11 grudnia 2019r. w sprawie V CSK 382/18). W świetle celów dyrektywy(...)w szczególności prewencyjnych i zniechęcających przedsiębiorców do stosowania niedozwolonych klauzul umownych oraz wprowadzonych na jej podstawie adekwatnych uregulowań prawa krajowego o ochronie konsumentów utrwaliła się w judykaturze wykładnia zgodnie z którą niedopuszczalne byłoby, bez wyraźnej zgody konsumenta, a tym bardziej wbrew jego woli
,czy to na podstawie wykładni oświadczeń woli, zwyczajów, zasad słuszności, czy też przy zastosowaniu ogólnych przepisów o charakterze dyspozytywnym, zastępowanie przez sąd krajowy uznanych za nieuczciwe warunków umowy innymi postanowieniami w celu utrzymania skuteczności (ważności) kontraktu, choćby nawet miało to nastąpić z korzyścią dla konsumenta (vide: np. wyroki(...)z dnia 14 marca 2019r.(...)z dnia 3 października 2019r.(...); z dnia 18 listopada 2021r.(...), a także wyrok Sądu Najwyższego: z dnia 7 listopada 2019r. sygn. akt IV CSK 13/19 LEX nr 2741776).Art. 385(
1)§ 2 k.c.wyłącza stosowanie przepisuart. 58 § 3 k.c., stąd omawiane nieuczciwe postanowienia w umowie kredytu nie powinny być zastępowane innym mechanizmem przeliczeniowym opartym na przepisachkodeksu cywilnego. Z akt niniejszej sprawy nie wynika, żeby powodowie jako kredytobiorcy wyrazili zgodę na zastąpienie postanowień umowy uznanych za abuzywne innymi dozwolonymi postanowieniami.
Niedopuszczalność zmian treści nieuczciwych warunków zawartych w umowach uznał Sąd Najwyższy także w uzasadnieniu do wyroku z dnia 26 stycznia 2023r.(...)(...), uzasadnieniu do postanowień z dnia 7 lutego 2023r. ICSK 4195/22, z 10 lutego 2023r. I CSK 4691/22, z 15 lutego 2023r. I CSK 6540/22 i z 22 marca 2023r. I CSK 3147/22.
Zgodnie zart. 3851§ 1 k.c.postanowienie uznane za niedozwolone nie wiąże konsumenta przy czym uznanie postanowienia umownego za niedozwolone wymaga wystąpienia łącznie sprzeczności z dobrymi obyczajami jak i rażącego naruszenia interesów konsumenta. W niniejszej sprawie uznane za niedozwolone klauzule umowy nie odwoływały się do ustalonego w sposób obiektywny kursu waluty, do obiektywnych wskaźników, lecz poprzez nietransparentny mechanizm wymiany waluty pozwalały kształtować ten kurs w sposób dowolny pozwanemu. Takie ukształtowanie stosunku prawnego z naruszeniem zasady równości stron i brak jasnych mechanizmów określenia zobowiązania pozostaje w sprzeczności z dobrymi obyczajami (vide: uzasadnienie do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 28 września 2021r.I (...)(...)). Rażące naruszenie interesów konsumenta oznacza nieusprawiedliwioną dysproporcję praw i obowiązków wynikających z umowy na niekorzyść konsumenta, skutkującą niekorzystnym ukształtowaniem jego sytuacji ekonomicznej oraz jego nierzetelnym traktowaniem. Mechanizm ustalania kursów waluty, który pozostawia bankowi swobodę jest w sposób oczywisty sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco narusza interesy konsumenta (vide: uzasadnienie do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 27 listopada 2019r. II CSK 483/18). W niniejszej sprawie zostały więc spełnione przesłanki, o których mowa wart. 3851§ 1 k.c.
Sąd Najwyższy w uzasadnieniu do wyroku z dnia 11 grudnia 2019r. sygn. V CSK 382/18 (LEX nr(...)) wskazał, że samo wejście w życie ustawy antyspreadowej w żaden sposób nie wpływa na ocenę abuzywności postanowień umowy i jej konsekwencji dla bytu umowy. Zgodnie z art. 1 ust. 2 dyrektywy(...)jej przepisom nie podlegają m.in. postanowienia umowy „odzwierciedlające obowiązujące przepisy ustawowe lub wykonawcze" przy czym z orzecznictwa(...)wynika, że dotyczy to także przepisów, które weszły w życie już po zawarciu umowy zawierającej niedozwolone postanowienia i miały w założeniu charakter sanacyjny tj. zastępowały te postanowienia ex tunc i utrzymywały ważność umowy (vide: wyroki(...)z dnia 20 września 2018r. w sprawie(...),(...)Bank (...).I (...)FaktoringK. Z.. przeciwkoT. I.iE. K., pkt 62-64, 70 i z dnia 14 marca 2019r. w sprawie(...),Z. D.przeciwko(...)(...)Z.., pkt 37, 40) pod warunkiem, iż zachowana została możliwość odwrócenia niekorzystnych skutków niedozwolonego postanowienia (vide: wyrok(...)z dnia 14 marca 2019r. w sprawie(...)
Z. D.przeciwko(...)(...)Z.., pkt 45). Skutkiem sanowania klauzul abuzywnych jest wówczas także wyłączenie możliwości uznania umowy za nieważną z powodu tej (i tylko tej) abuzywności. Ustawie antyspreadowej nie może być przypisywane takie znaczenie. Mocą tej ustawy doart. 69 ust. 2 Prawa bankowegododano pkt 4a stanowiący, że w przypadku umowy o kredyt denominowany lub indeksowany do waluty innej niż waluta polska, umowa kredytu powinna także określać szczegółowe zasady określania sposobów i terminów ustalania kursu wymiany walut, na podstawie którego w szczególności wyliczana jest kwota kredytu, jego transz i rat kapitałowo-odsetkowych oraz zasad przeliczania na walutę wypłaty albo spłaty kredytu. Doart. 69dodano takżeust. 3w myśl którego w przypadku umowy o kredyt denominowany lub indeksowany do waluty innej niż waluta polska, kredytobiorca może dokonywać spłaty rat kapitałowo-odsetkowych oraz dokonać przedterminowej spłaty pełnej lub częściowej kwoty kredytu bezpośrednio w tej walucie. W tym przypadku w umowie o kredyt określa się także zasady otwarcia i prowadzenia rachunku służącego do gromadzenia środków przeznaczonych na spłatę kredytu oraz zasady dokonywania spłaty za pośrednictwem tego rachunku. Wprowadzono ponadto art. 75b przewidujący, że wykonanie uprawnienia, o którym mowa wart. 69 ust. 3, nie może wiązać się z poniesieniem przez kredytobiorcę dodatkowych kosztów (ust. 1), Bank nie może uzależnić wykonania przez kredytobiorcę uprawnienia, o którym mowa wart. 69 ust. 3, od wprowadzenia dodatkowych ograniczeń w szczególności nie może zobowiązać kredytobiorcy do nabywania waluty przeznaczonej na spłatę rat kredytu, jego całości lub części, od określonego podmiotu (ust. 2), W kwestii intertemporalnej w art. 4 ustawy antyspreadowej postanowiono, że w przypadku kredytów lub pożyczek pieniężnych zaciągniętych przez kredytobiorcę lub pożyczkobiorcę przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy ma zastosowanie art. 69 ust. 2 pkt 4a oraz art. 75b ustawy, o której mowa w art. 1, w stosunku do tych kredytów lub pożyczek pieniężnych, które nie zostały całkowicie spłacone - do tej części kredytu lub pożyczki, która pozostała do spłacenia. W tym zakresie bank dokonuje bezpłatnie stosownej zmiany umowy kredytowej lub umowy pożyczki. Sąd Najwyższy podkreślił, że przywołane przepisy nie stwarzają jednoznacznych podstaw do przyjęcia, że ich przedmiotem regulacji były klauzule abuzywne oraz umowy z ich powodu nieważne, a celem - sanowanie tych wadliwości (vide: też wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 kwietnia 2019r. III CSK 159/17, OSP 2019, z. 12, poz. 115), o wadliwościach tych bowiem w ogóle nie wspominają ani nie regulują związanych z nimi rozliczeń. W założeniu ustawodawcy chodziło o doprecyzowanie na przyszłość reguł ustalania kursu wymiany walut oraz nieodpłatne umożliwienie dokonywania spłat kredytu bezpośrednio w walucie obcej i że miał on na względzie - przynajmniej explicite - umowy ważne oraz klauzule dozwolone, choć podlegające doprecyzowaniu. Nawet jeżeli było inaczej, założony (implicite) skutek sanujący nie mógł zostać w ten sposób osiągnięty. Omawiana ustawa w zasadzie nie przewidywała gotowych do zastosowania (choćby tylko dyspozytywnych) przepisów, które zastępowałyby ewentualne klauzule abuzywne, a jedynie nakładała na banki ciężar dokonania ogólnie określonych, wymagających skonkretyzowania in casu zmian umowy, co nie wystarcza dla przyjęcia domniemania, że owe konkretne rozwiązania są wynikiem należytego wyważenia ogółu praw i obowiązków stron przez ustawodawcę (vide: motyw(...)dyrektywy(...)oraz wyrok(...)z dnia 21 marca 2013r. w sprawie(...),(...)przeciwkoV. N.-W.e.V., pkt 26 i n.) i nie czyni zadość przesłankom przewidzianym w art. 1 ust. 2 dyrektywy(...). Zwłaszcza że, jak wynika z orzecznictwa(...)wyjątek przewidziany w tym przepisie podlega ścisłej wykładni (vide: wyroki(...)z dnia 20 września 2017r. w sprawie(...),(...)A.i in. przeciwko(...) SA, pkt 31 i z dnia 20 września 2018r.(...)w sprawie(...)Bank (...).I (...)FaktoringK. Z.. PrzeciwkoT. I.iE. K., pkt 54, 66). Samo zaś umożliwienie spłaty bezpośrednio w walucie obcej ma sens także w przypadku mechanizmu indeksacji skonstruowanego prawidłowo (element konkurencji między sprzedawcami waluty), a z drugiej strony nie rozwiązuje problemu dotyczącego określenia kursu po którym przeliczona została kwota kredytu oddawana do dyspozycji kredytobiorcy. Z kolei wspomniana w art. 4 zdanie drugie ustawy antyspreadowej zmiana umowy kredytu mogłaby wywoływać skutek sanujący tylko wtedy, gdyby stanowiła wyraz następczej „świadomej, wyraźnej i wolnej" rezygnacji kredytobiorcy-konsumenta z powoływania się na abuzywność postanowienia (ewentualnie także nieważność umowy) i zgody na jego zastąpienie (ex tunc lub pro futuro) postanowieniem dozwolonym (vide: uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 20 czerwca 2018r. III CZP 29/17, OSNC 2019, Nr 1, poz. 2 i wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 maja 2019r., I CSK 242/18, nie publ.).W braku takich czynności sanujących wejście w życie ustawy antyspreadowej w żaden sposób nie podważa abuzywności spornych klauzul i nieważności umowy. Z materiału zgromadzonego w aktach niniejszej sprawy wynika, że powodowie nie złożyli oświadczenia o rezygnacji z powoływania się na abuzywność postanowień umowy i nie wyrazili zgody na zastąpienie tychże postanowień postanowieniami dozwolonymi.
W uzasadnieniu do uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 2021r. III CZP 6/21 wskazano, że jeżeli umowa kredytu stała się bezskuteczna to świadczenia spełnione na jej podstawie powinny być postrzegane jako świadczenia nienależne w rozumieniuart. 410 § 2 k.c.
Sąd Apelacyjny za chybiony uznał zarzut pozwanego przytoczony w apelacji naruszenia przez Sąd pierwszej instancjiart. 117 § 1 i 2 k.c.w zw. zart. 118 k.c.iart. 120 § 1 k.c.podzielając w tym zakresie argumentację zaprezentowaną przez Sąd pierwszej instancji w uzasadnieniu do zaskarżonego wyroku. Sąd pierwszej instancji wskazał, i nie jest to kwestionowane w apelacji, że powodowie w niniejszej sprawie domagali się od pozwanego zasądzenia nadpłat uiszczonych na rzecz Banku rat za okres od 7 grudnia 2009r. do 6 września 2019r. Powyższe wynika z twierdzeń powodów zaprezentowanych w pozwie (vide: strona 5 pozwu - k. 3 akt). Pozwany w apelacji zarzucił, że przedawnieniu uległy zapłacone raty od dnia zawarcia umowy do listopada 2009r. (vide: strona 34 apelacji - k. 860 akt). Powodowie za ten okres tj. od 14 lutego 2007r. do listopada 2009r. nie dochodzili zwrotu roszczeń. Dodatkowo wskazać należy, że pozwany w apelacji nie podał wysokości roszczenia, które – w ocenie skarżącego - uległo przedawnieniu ani nawet nie wskazał sposobu obliczenia przedawnionych – jego zdaniem – należności.
Ustalenia dokonane przez Sąd pierwszej instancji, jako znajdujące uzasadnienie w materiale zgromadzonym w aktach niniejszej sprawy Sąd Apelacyjny przyjmuje za własne. Wnioski z nich płynące Sąd Apelacyjny akceptuje z wyłączeniem tego, że:
- kredytobiorcy natomiast zobowiązali się spłacić kwotę kredytu w(...)w złotych polskich z zastosowaniem kursu sprzedaży(...)obowiązującego w dniu płatności raty zgodnie z Tabelą kursów - § 7 ust. 1 (strona 17 uzasadnienia - k. 781 akt), gdyż w myśl § 7 ust. 1 umowy kredytobiorcy zobowiązali się spłacić kwotę kredytu w(...)ustaloną zgodnie z § 2 w złotych polskich z zastosowaniem kursu sprzedaży(...)obowiązującego w dniu płatności raty zgodnie z Tabelą kursów walut obcych(...)(vide: umowa – k. 39 akt);
- wprowadzenie przepisów dotyczących klauzul abuzywnych do polskiego systemu prawnego stanowiło implementację w/w dyrektywy i miało na celu wzmocnienie poziomu ochrony konsumenta jako zazwyczaj słabszej strony stosunku prawnego, którego drugą stroną jest konsument (strona 35 uzasadnienia - k. 799 akt), gdyż wprowadzenie przepisów dotyczących klauzul abuzywnych do polskiego systemu prawnego stanowiło implementację w/w dyrektywy i miało na celu wzmocnienie poziomu ochrony konsumenta jako zazwyczaj słabszej strony stosunku prawnego, którego drugą stroną jest przedsiębiorca.
Biorąc powyższe pod rozwagę apelację pozwanego w pozostałym zakresie oddalono na podstawieart. 385 k.p.c.
O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono stosownie doart. 98 § 1 k.p.c.w związku zart. 99 k.p.c.i § 2 pkt 6 oraz § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.).U. z 2018r. poz. 265) obciążając nimi pozwany Bank i zasądzając od pozwanego na rzecz powodów kwotę 4.050 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.
Mariola Głowacka Ryszard Marchwicki Małgorzata Kaźmierczak
do systemu wprowadziła st. sekr. sąd.S. W.
Niniejsze pismo nie wymaga podpisu na podstawie § 100a ust. 1-3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2019 r. - Regulamin urzędowania sądów powszechnych jako właściwie zatwierdzone w sądowym systemie teleinformatycznym. | ```yaml
court_name: Sąd Apelacyjny w Poznaniu
date: '2023-05-31'
department_name: I Wydział Cywilny i Własności Intelektualnej
judges:
- Sędzia Ryszard Marchwicki
- Mariola Głowacka
legal_bases:
- art. 316 § 1 k.p.c.
- art. 410 § 1 i 2 zdanie pierwsze k.c.
- art. 3 ust. 1 ustawy z 20 lipca 2001r.
- art. 69 ust. 2 pkt 4a i art. 69 ust. 3 Prawa Bankowego
recorder: st. sekretarz sądowy Katarzyna Surażyńska
signature: I ACa 281/22
``` |
155515300005527_XI_GC_000450_2021_Uz_2021-07-26_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt XI GC 450/21
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
S., dnia 13 lipca 2021 r.
Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie, Wydział XI Gospodarczy,
w składzie:
Przewodniczący: SSR Dariusz Plewczyński
Protokolant: Paulina Lebowska
po rozpoznaniu w dniu 13 lipca 2021 r. w Szczecinie na rozprawie
sprawy z powództwaPrzedsiębiorstwa Usługowo - Produkcyjnego (...) spółki jawnejL.iB. S.wS.
przeciwko(...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnościąwT.
o zapłatę
I
zasądza od pozwanej(...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnościąwT.na rzecz powódkiPrzedsiębiorstwa Usługowo - Produkcyjnego (...) spółki jawnejL.iB. S.wS.kwotę 22 361,01 zł (dwadzieścia dwa tysiące trzysta sześćdziesiąt jeden zł jeden gr) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwot:
- 5337,81 zł od dnia 20 listopada 2020 roku do dnia zapłaty,
- 10824 zł od dnia 1 grudnia 2020 roku do dnia zapłaty,
- 6199,20 zł od 2 grudnia 2020 roku do dnia zapłaty;
II
zasądza od pozwanej na rzecz powódki kwotę 4719,00 zł (cztery tysiące siedemset dziewiętnaście zł zero gr) tytułem zwrotu kosztów procesu.
Sygn. akt XI GC 450/21
UZASADNIENIE
Sprawa rozpoznana w postępowaniu gospodarczym zwykłym
Pozwem z dnia 17 lutego 2021 r.Przedsiębiorstwo Usługowo Produkcyjne (...) spółka jawnaL.iB. S.wS.wniosło przeciwko(...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnościąwT.o zapłatę kwoty 22 361,01 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od kwot:
- 5337,81 zł od dnia 20 listopada 2020 r. do dnia zapłaty;
- 10824 zł od dnia 1 grudnia 2020 r. do dnia zapłaty;
- 6199,20 zł od dnia 2 grudnia 2020 r. do dnia zapłaty
oraz o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.
W uzasadnieniu pozwu, powódka wskazała, iż strony łączy ramowa umowa o realizacje gazociągów wraz z przyłączami. Powódka wykonała umowę, wobec czego wystawiła na rzecz pozwanej 3 faktury VAT, których pozwana nie uiściła w całości. Pozwana refakturowała na rzecz powódki koszty opłat lokalizacyjnych i złożyła oświadczenie o potrąceniu wierzytelności.
Nakazem zapłaty z dnia 24 lutego 2021 r. Sąd orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.
W przepisanym terminie pozwana wniosła sprzeciw od ww. nakazu zapłaty, zaskarżając nakaz zapłaty w całości, wnosząc o oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu sprzeciwu, pozwana przyznała, że powódce należna była kwota z faktur wskazanych w pozwie ale wierzytelność ta wygasła na skutek potrącenia z dnia 2 grudnia 2020r dotyczącego kwoty 17 023,20zł i z dnia 20 listopada 2020r dotyczącego kwoty 2150,68zł oraz zapłaty kwoty 2962,48zł. Jako podstawę własnych wierzytelności wskazała uprawnienie do obciążenia powódki jako wykonawcy opłatami lokalizacyjnymi.
W toku postępowania strony podtrzymały swoje doczasowe stanowiska, przy czym powódka zakwestionowała dokonane potrącenie i zapłatę.
Sąd ustalił następujący stan faktyczny:
Strony współpracują ze sobą od ponad 30 lat. Obowiązek ponoszenia opłat lokalizacyjnych istniał od 2009r. W dotychczasowej praktyce opłaty te ponosiła pozwana nie domagając się ich zwrotu od powódki.
Dowód:
- zeznania świadkaM. J.k. 213v.;
- zeznania świadkaA. L.k. 213v.-214;
- zeznaniaL. S.k. 214-215v.;
Dnia 22 sierpnia 2018 r.(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnościąwW.(zamawiający) zawarła zPrzedsiębiorstwem Usługowo Produkcyjnym (...) spółką jawnąL.iB.S.wS.(wykonawca) ramową umowę na realizację gazociągów wraz z przyłączami i punktami gazowymi nr(...).
Przedmiotem umowy było zlecanie przez pozwana, powódce zleceń polegających na wykonywaniu projektów budowlano-wykonawczych oraz robót budowlano- montażowych dla:
a. gazociągów średniego i niskiego ciśnienia o długości do 1000 mb w zakresie
średnic od dn 32 PE do dn 180 PE (zwanych dalej Gazociągami),
b. gazociągów średniego i niskiego ciśnienia o długości do 1000 mb w zakresie
średnic od dn 32 PE do dn 180 PE wraz z przyłączami w zakresie średnic od
dn 25 PE do dn 90 PE i punktami gazowymi o przepustowości do(...)
c. przyłączy gazowych średniego i niskiego ciśnienia od istniejących gazociągów w zakresie średnic od dn 25 PE do dn 90 PE wraz z punktami gazowymi
o przepustowości powyżej(...)do(...);
d. przyłączy gazowych średniego i niskiego ciśnienia od istniejących gazociągów w zakresie średnic od dn 25 PE do dn 90 PE o przepustowości powyżej(...)do(...),
do nieruchomości położonych na obszarze działania(...) sp. z o.o.Oddział Zakład (...)wS., na podstawie Zamówień, według stawek ustalonych na podstawie Cennika, zgodnie z warunkami określonymi w Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia (Przedmiot Umowy). Cennik zaakceptowany przez Wykonawcę, stanowi Załącznik nr 1 do niniejszej Umowy.
Zamówienia, dotyczą inwestycji dla których wartość nakładów oszacowana przez zamawiającego nie przekracza kwoty 100 000 zł.
Przedmiot umowy obejmował również wykonanie prac towarzyszących budowie obiektów określonych w § 1.1 powyżej. Wykonawca zobowiązany był do zapoznania się z „Ogólnymi Warunkami Umów Realizowanych dla(...) sp. z o.o." z dnia 30.04.2018 roku (OWU), dostępnymi na stronie internetowej Zamawiającego pod adresem(...)w zakładce Dla kontrahenta/Pliki do pobrania. Wykonawca oświadczył, że zapoznał się z OWU przed zawarciem Umowy, nie wnosi do nich zastrzeżeń oraz akceptuje je w całości. Strony potwierdzają, iż OWU stanowią integralną część Umowy. W przypadku rozbieżności pomiędzy zapisami Umowy a OWU lub innych załączników, pierwszeństwo miały zapisy umowy (§1).
Zamawiający składał pojedyncze zamówienia w miarę występujących u zamawiającego potrzeb. zamawiający zastrzegł, że w ramach realizacji niniejszej umowy, wykonawca mógł otrzymać zamówienia na kompleksową realizację zleceń w zakresie określonym w § 1 ust. 1.1 (wykonanie Projektu i(...)), jak również uzyskać zamówienia wyłącznie w zakresie realizacji robót budowlano- montażowych (wykonania robót).
Zamawiający nie gwarantował ilości, częstotliwości oraz wartości udzielanych zamówień w okresie obowiązywania umowy. Powyższe wykonawca akceptował i nie zgłaszał z tego tytułu żadnych roszczeń wobec zamawiającego.
Zlecenia, o których mowa w § 1 ust. 1.1 wykonywane były na podstawie odrębnych zamówień składanych przez zamawiającego za pomocą poczty elektronicznej na adres e-mail:(...), albo osobiście w siedzibie zamawiającego lub drogą listowną. Składanie zamówień następować miało w dni robocze od poniedziałku do piątku, w godzinach od 6:30 do 16:30. Data odbioru e-maila, albo odebrania pisma jest datą złożenia zlecenia. Wzór zamówienia stanowił załącznik nr 3 do umowy.
Przekazywanie wykonawcy zamówień odbywać się miało przy uwzględnieniu preferowanego przez wykonawcę obszaru działania. W szczególnie uzasadnionych przypadkach zamawiający zastrzegł sobie jednak możliwość przekazania zamówień pominięciem preferowanych obszarów działania, co wykonawca akceptował i nie wnosił s tego tytułu żadnych roszczeń wobec zamawiającego.
W Zamówieniu, o którym mowa w ust. 2.2 zamawiający:
a. wskazywał zakres rzeczowy zlecenia- miejsce budowy, średnicę oraz długość Gazociągu/ Gazociągu zP./P., oraz między innymi rodzaj nawierzchni (odtworzenie), wykonanie przecisków, obowiązek montażu armatury i reduktora, obowiązek zakupu, transportu i montażu szafki gazowej/punktu, wielkość punktu redukcyjnego/ pomiarowego/ redukcyjno- pomiarowego; elementy kosztotwórcze danego Zlecenia określone zostaną przez zamawiającego w załączniku do zamówienia (tzw. Kalkulator) na podstawie stawek wynikających z zaakceptowanego przez wykonawcę cennika,
b. załączał warunki przyłączenia lub wytyczne do projektowania wraz z mapą sytuacyjną,
c. określał wartość zlecenia netto,
d. wskazywał termin wykonania zlecenia,
e. wskazywał osobę pełniącą nadzór nad realizacją zlecenia.
Wykonawcy przysługiwało uprawnienie do pięciokrotnego odmówienia przyjęcia zlecenia w całym okresie obowiązywania umowy. W przypadku, gdy wykonawca odmówił przyjęcia zlecenia więcej niż pięciokrotnie, zastosowanie miały zapisy określone w § 10 ust. 10.1.11) Umowy (§2).
W ramach realizacji umowy, do obowiązków wykonawcy należało również pokrycie opłat w związku z zajęciem terenu na czas realizacji przedmiotu umowy w wysokości wyliczonej przez właściciela, użytkownika wieczystego lub zarządcę terenu, opłat w związku z wnioskami do zarządcy drogi na zajęcie pasa drogowego, niezbędnymi do realizacji przedmiotu umowy (które to wnioski składa wykonawca), pokrycia wszelkich opłat z tytułu prowadzenia prac bez wymaganego pozwolenia oraz naprawienia, w zakresie własnym i na swój koszt, ewentualnych szkód, jakie mogą zaistnieć w trakcie wykonywania(...)w terenie z winy lub zaniedbania ze strony Wykonawcy, w tym pokrycia ewentualnych kar (§3 ust. 3 pkt 16 lit. h).
Umowa została zawarta na czas określony od dnia 2 sierpnia 2018 r. do 21 sierpnia 2020 r. (§6).
Załącznikiem do umowy był m.in. cennik w którym wskazano stawki za poszczególne elementy m.in. 55 zł za mb gazociągu od dn 32 PE do dn 63 PE.
W maju 2019r miało miejsce spotkanie na którym pozwana poinformowała wykonawców, iż zmienia dotychczasowe zasady i będą oni ponosić opłaty lokalizacyjne.
Dowód:
- ramowa umowa z dnia 22 sierpnia 2018 r. wraz z załącznikami k. 36-75;
- zeznania świadkaM. J.k. 213v.;
- zeznania świadkaA. L.k. 213v.-214;
- zeznaniaL. S.k.. 214-215v.;
Dnia 7 lutego 2019 r. pozwana wystawiła na rzecz powódkifakturę VAT nr (...)tytułem refaktury za usługi dzierżawy na kwotę 4551 zł z terminem płatności do dnia 21 lutego 2019 r.
Dowód:
- faktura VAT k. 150;
Pismem z dnia 21 maja 2019 r. pozwana zwróciła się do Prezydenta MiastaS.o interpretację prawną zapisów zarządzenia nr 238/09 z dnia 29 maja 2009 r., w sprawie zasad udostępniania nieruchomości, stanowiących własnośćGminy M.S.na potrzeby infrastruktury uzbrojenia terenu i innych inwestycji w zakresie definicji opłaty lokalizacyjnej. Przyczyna wniosku o interpretację były wątpliwości związane z faktem, iż mimo określenia, ze przedmiotowa opłata jest „za zajęcie terenu”, to konieczność jej uiszczenia nakazana jest przez organ z góry, często na etapie projektowym inwestycji, a ponadto jej wysokość nie jest uzależniona, ani od faktycznie zajętej powierzchni, ani od rzeczywistej ilości dnia zajęcia terenu.
Dowód:
- pismo z dnia 21 maja 2019 r. k. 115-116;
Pismem z dnia 26 czerwca 2019 r. Urząd MiastaS.w odpowiedzi na pismo z dnia 21 maja 2019 r. wskazał, iż wynagrodzenie za przedmiotowe udostępnienie obejmuje opłatę lokalizacyjną w wysokości 20zł za mb, która ma charakter jednorazowy i dotyczy zajęcia nieruchomości na czas realizacji inwestycji oraz opłaty roczne stanowiące 10 % opłaty lokalizacyjnej nie mniej niż 10zł netto.
Nadto uiszczenie ww. opłaty lokalizacyjnej uprawnia inwestora do zajęcia nieruchomości na czas realizacji inwestycji przez okres 30 dni, a za każdy rozpoczęty dzień zajęcia nieruchomości powyżej tego terminu ustala się opłatę w wysokości 1/30 stosownej stawki.
Dowód:
- pismo z dnia 26 czerwca 2019 r. k. 117-118;
Pismem z dnia 5 lipca 2019 r. pozwana przesłała powódce otrzymaną interpretację zapisów zarządzenia wskazując, iż wynika z niej, iż opłata lokalizacyjna jest opłatą za udostępnianie nieruchomości na czas realizacji robót budowlanych. Nadto nie można do ww. opłaty stosować analogii o zajęciu pasa drogowego, gdyż jest to opłata o charakterze umownym. Nadto pozwana poinformowała powódkę, iż koszty opłaty lokalizacyjnej są refakturowane na powódkę prawidłowo, zgodnie z treścią zawartych umów.
Dowód:
- pismo z dnia 5 lipca 2019 r. k. 119-120;
Dnia 19 września 2019 r.Gmina M.S.wystawiła na rzecz pozwanejfakturę VAT nr (...)tytułem zajęcia terenu za okres 19 września 2019 r.- 31 grudnia 2019 r.., na kwotę 152,53 zł brutto, z terminem płatności do dnia 3 października 2019 r.
Dowód:
- faktura VAT k. 152;
Dnia 30 września 2019 r.Gmina M.S.- Zarząd dróg i(...)Miejskiego wS., wystawił na rzecz pozwanejfakturę VAT nr (...), na kwotę 2511,25 zł tytułem opłaty za zajecie nieruchomości gruntowej, z terminem płatności do dnia 8 października 2019 r.
Dowód:
- faktura VAT k. 154;
Dnia 8 października 2019 r. pozwana wystawiła na rzecz powódkifakturę VAT nr (...)tytułem refaktury za zajęcie terenu, na kwotę 147,60 zł z terminem płatności do dnia 22 października 2019 r.
Dowód:
- faktura VAT k. 151;
Dnia 10 października 2019 r.Gmina M.S.- Zarząd dróg i(...)Miejskiego wS., wystawił na rzecz pozwanejfakturę VAT nr (...)na kwotę 6199,20 zł tytułem opłaty za zajecie nieruchomości gruntowej, z terminem płatności do dnia 11 października 2019 r.
Dowód:
- faktura VAT k. 156;
Dnia 15 października 2019 r. pozwana wystawiła na rzecz powódkifakturę VAT nr (...)tytułem refaktury za zajęcie terenu, na kwotę 2410,80 zł z terminem płatności do dnia 29 października 2019 r.
Dowód:
- faktura VAT k. 153;
Dnia 15 października 2019 r. pozwana wystawiła na rzecz powódkifakturę VAT nr (...)tytułem refaktury za zajęcie terenu, na kwotę 6002,40 zł z terminem płatności do dnia 4 listopada 2019 r.
Dowód:
- faktura VAT k. 155;
Pismem z dnia 31 października 2019 r. powódka poinformowała pozwaną o odesłaniufaktury VAT nr (...)z dnia 21 października 2019 r., na kwotę 6002,40 zł bez księgowania, wskazując iż ww. faktura dotyczy opłaty za wbudowanie urządzenia a nie zajęcie terenu na czas realizacji inwestycji.
Dowód:
- pismo z dnia 31 października 2019 r. k. 160-161;
Dnia 2 stycznia 2020 r. pozwana wystawiła na rzecz powódkifakturę VAT nr (...)tytułem refaktury za zajęcie pasa drogowego na czas wykonywanych robót na kwotę 454,45 zł z terminem płatności do dnia 16 stycznia 2020 r.
Dowód:
- faktura VAT k. 12;
Dnia 20 stycznia 2020 r.Gmina M.S.- Zarząd dróg i(...)Miejskiego wS., wystawił na rzecz pozwanejfakturę VAT nr (...), na kwotę 4762,56 zł tytułem opłaty lokalizacyjnej w kwocie 4723,20 zł oraz opłaty rocznej w kwocie 39,36 zł, z terminem płatności do dnia 21 stycznia 2020 r.
Dowód:
- faktura VAT k. 31;
Dnia 24 stycznia 2020 r.Gmina M.S.wystawiła na rzecz pozwanejfakturę VAT nr (...), na łączną kwotę 110,70 zł, tytułem opłaty lokalizacyjnej za zajęcie terenu w kwocie 98,40 zł oraz opłaty rocznej za zajecie terenu przez okres 21 stycznia 2020 r. do 31 grudnia 2020 r. w kwocie 12,30, z terminem płatności do dnia 7 lutego 2020 r.
Dowód:
- faktura VAT k. 162;
Dnia 31 stycznia 2020 r.Gmina M.S.wystawiła na rzecz pozwanejfakturę VAT nr (...)tytułem opłaty lokalizacyjnej za zajęcie terenu doumowy nr (...)opłata roczna za okres 8 stycznia 2020 r. do 31 grudnia 2020 r., na kwotę 8740,38 zł brutto, z terminem płatności do dnia 14 lutego 2020 r.
Dowód:
- faktura VAT k. 13;
Dnia 4 lutego 2020 r. pozwana wystawiła na rzecz powódkifakturę VAT nr (...), tytułem refaktury- zajęcie terenu, na kwotę 4723,20 zł brutto, z terminem płatności do dnia 18 lutego 2020 r.
Dowód:
- faktura VAT k. 32;
Pismem z dnia 12 lutego 2020 r. pozwana wezwała powódkę do niezwłocznej zapłaty należności wynikających z wypasionych faktur VAT.
Dowód:
- pismo z dnia 12 lutego 2020 r. k. 157-159;
Dnia 14 lutego 2020 r. pozwana wystawiła na rzecz powódkifakturę VAT nr (...)tytułem refaktury- zajęcia terenu, na kwotę 7945,80 zł brutto, z terminem płatności do dnia 28 lutego 2020 r.
Dowód:
- faktura VAT k. 17;
Pismem z dnia 24 lutego 2020 r. powódka poinformowała pozwaną o odesłaniufaktury VAT nr (...)z dnia 6 lutego 2020 r. na kwotę 98,40 zł, wskazując, iż wobec nieprzekazania do realizacji projektu technicznego sieci gazowej, nie była wnioskodawcą na zajecie terenu. Nadto powódka wskazała, iż ww. faktura VAT dotyczy opłaty za wbudowanie gazociągu i nie ma nic wspólnego z opłatą za tymczasowe zajęcie terenu.
Dowód:
- pismo z dnia 24 lutego 2020 r. k. 22-23, 164;
Pismem z dnia 3 marca 220 r. powódka poinformowała pozwaną o odesłaniufaktury VAT nr (...)z dnia 14 lutego 2020 r. na kwotę 7945,80 zł bez księgowania, wskazując, iż wobec nieprzekazania do realizacji projektu technicznego sieci gazowej, nie była wnioskodawcą na zajecie terenu. Nadto powódka wskazała, iż ww. faktura VAT dotyczy opłaty za wbudowanie gazociągu i nie ma nic wspólnego z opłatą za tymczasowe zajęcie terenu.
Dowód:
- pismo z dnia 3 marca 2020 r. k 24-25;
Pismem z dnia 13 marca 2020 r. powódka poinformowała pozwaną, iż podtrzymuje swoje stanowisko, wskazując, iż opłata lokalizacyjna jest opłata stałą za zajęcie terenu stałe lub co najmniej kilkuletnie, a nie opłatą za zajęcie tymczasowe na którego czasookres i powierzchnię zajętego terenu ma wpływ wykonawca.
Dowód:
- pismo z dnia 13 marca 2020 r. k. 148-149;
Pismem z dnia 17 marca 2020 r. pozwana wezwała powódkę do zapłaty faktur VAT dotyczących kosztu zajęcia nieruchomości w związku z realizacją inwestycji wskazując na dokonane uzgodnienia oraz stanowiskiem pozwanej iGminy M.S..
Nadto pozwana wskazała, iż nie obciążyła powódki opłatą za umieszczenie infrastruktury w gruncie, wskazując, iż wysokość faktury powódki każdorazowo pomniejszana jest o wartość opłaty za umieszczenie w gruncie, którą pokrywa pozwana.
Dowód:
- pismo z dnia 17 marca 2020 r. k. 15-16;
- umowa o udostępnienie gruntu nr 139/20 k. 177-180;
Pismem z dnia 2 kwietnia 2020 r. pozwana wezwała powódkę do zapłaty łącznej kwoty 13 398,41 zł w terminie 14 dni. Na wskazaną kwotę składały się kwoty:
- 44,31 zł tytułem odsetek;
- 7945,80 zł tytułem refaktury nr(...);
- 0,35 zł tytułem odsetek;
- 0,40 zł tytułem odsetek;
- 18,77 zł tytułem odsetek;
- 14,20 zł tytułem odsetek;
- 0,89 zł tytułem odsetek;
- 98,40 zł tytułem refaktury nr(...);
- 4723,20 zł tytułem refaktury nr(...);
- 516,60 zł tytułem refaktury nr(...).
Dowód:
- pismo z dnia 2 kwietnia 2020 r. k. 26;
Pismem z dnia 14 kwietnia 2020 r. powódka poinformowała pozwaną, iż podtrzymuje swoje stanowisko, wskazując, iż opłata lokalizacyjna jest opłata stałą (za zajęcie terenu stałe lub co najmniej kilkuletnie, a nie opłatą za zajęcie tymczasowe na którego czasookres i powierzchnię zajętego terenu ma wpływ wykonawca).
Dowód:
- pismo z dnia 14 kwietnia 2020 r. k. 146-147;
Pismem z dnia 17 kwietnia 2020 r. pozwana wezwała powódkę do zapłaty łącznej kwoty 8159,48 zł w terminie 14 dni. Na wskazaną kwotę składały się kwoty:
- 7945,80 zł tytułem refaktury nr(...);
- 98,40 zł tytułem refaktury nr(...);
- 35,49 zł tytułem odsetek;
- 44,31 zł tytułem odsetek;
- 14,20 zł tytułem odsetek;
- 0,89 zł tytułem odsetek.
Dowód:
- pismo z dnia 17 kwietnia 2020 r. k. 14;
Pismem z dnia 10 lipca 2020 r. powódka zwróciła pozwanejfakturę VAT nr (...)z dnia 6 lutego 2020 r. orazfakturę VAT nr (...)z dnia 14 lutego 2020 r. na łączną kwotę 8184,61 zł, podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko.
Dowód:- pismo z dnia 10 lipca 2020 r. k. 163;
Dnia 3 września 2020 r.Gmina M.S.wystawiła na rzecz pozwanejfakturę VAT nr (...)na kwotę 610,08 zł tytułem opłaty lokalizacyjnej za zajęcie terenu na kwotę 590,40 zł oraz opłaty rocznej za zajęcie terenu za okres 3 września 2020- 31 grudnia 2020 r. na kwotę 19,68 zł, z terminem płatności do dnia 17 września 2020 r.
Dowód:
- faktura VAT k. 172;
Dnia 11 września 2020 r.Gmina M.S.wystawiła na rzecz pozwanejfakturę VAT nr (...)na kwotę 1118,48 zł tytułem opłaty lokalizacyjnej za zajęcie terenu na kwotę 1082,40 zł oraz opłaty rocznej za zajęcie terenu za okres 11 września 2020- 31 grudnia 2020 r. na kwotę 36,08 zł, z terminem płatności do dnia 25 września 2020 r.
Dowód:
- faktura VAT k. 176;
Dnia 30 września 2020 r. pozwana wystawiła na rzecz powódkifakturę VAT nr (...)tytułem refaktur- zajęcia terenu, na kwotę 590,40 zł z terminem płatności do dnia 14 października 2020 r.
Tego samego dnia, pozwana wystawiła na rzecz powódkifakturę VAT nr (...)tytułem refaktury- zajęcia terenu, na kwotę 1082,40 zł z terminem płatności do dnia 14 października 2020 r.
Dowód:
- faktury VAT k. 171, 175;
Dnia 1 października 2020 r. pozwana zawarła z GminąP.umowę lokalizacyjną, na mocy której Gmina wyraziła zgodę na dysponowanie przez inwestora (pozwaną) częściami działek, za wynagrodzeniem. Stawki opłaty lokalizacyjnej przyjęto jak w zarządzeniu BurmistrzaP., w szczególności 60zł za każdy rozpoczęty mb sieci gazowej powyżej 0,5 MPa do 1,6 MPa.
Dowód: - umowa z dnia 1 października 2020 r. k. 135-138;
- zarządzenie BurmistrzaP.k. 139-141;
Dnia 16 października 2020 r. GminaP.wystawiła na rzecz pozwanejfakturę VAT nr (...)na kwotę 4732,20 zł tytułem opłaty lokalizacyjnej za zajęcie terenu, z terminem płatności wynoszącym 14 dni.
Dowód:
- faktura VAT k. 134;
Dnia 23 października 2020 r. powódka wystawiła na rzecz pozwanejfakturę VAT nr (...)tytułem faktury końcowej- budowa sieci gazowej Dn 90mm PE wraz z przyłączemul. (...)dz15/30; w m.C., nr zlecenia(...), na kwotę 7488,49 zł brutto, z terminem płatności do dnia 13 listopada 2020 r.
Dowód:
- faktura VAT k. 34;
Dnia 28 października 2020 r. pozwana wystawiła na rzecz powódkifakturę VAT nr (...)tytułem refaktur- zajęcia terenu, na kwotę 4732,20 zł z terminem płatności do dnia 11 listopada 2020 r.
Dowód:
- faktura VAT k. 133;
Pismami z dnia 28 października 2020 r. powódka zwróciła pozwanejfakturę VAT nr (...)z dnia 30 września 2020 r. na kwotę 590,40 zł, orazfakturę VAT nr (...)z dnia 30 września 2020 r. na kwotę 1082,40 zł wskazując, iż ww. opłata dotyczy opłaty lokalizacyjnej i nie dotyczy opłaty za tymczasowe zajęcie terenu.
Dowód:
- pisma z dnia 28 października 2020 r. k. 169-170, 173-174;
Dnia 30 października 2020 r. powódka wystawiła na rzecz pozwanejfakturę VAT nr (...)tytułem faktury częściowej- wykonanie projektu technicznego budowy sieci gazowej Dn. 40mm wraz z przyłączamiul. (...)dz. 11/45; 11/44; 11/52; 11/53, zlecenie nr(...), na kwotę 10 824 zł brutto, z terminem płatności do dnia 20 listopada 2020 r.
Tego samego dnia powódka wystawiła na rzecz pozwanejfakturę VAT nr (...)tytułem faktury częściowej- wykonanie projektu technicznegoul. (...)dz. 1140;(...);(...), zlecenie nr(...), z terminem płatności do dnia 20 listopada 2020 r.
Dowód:
- faktury VAT k. 33, 35;
Pismem z dnia 20 listopada 2020 r. pozwana oświadczyła powódce o potrąceniu wzajemnych wierzytelności. Zobowiązania powódki wyniosły łącznie 5337,81 zł tytułemfaktur VAT nr (...), zaś zobowiązania pozwanej wyniosły 7488,49 zł tytułemfaktur VAT nr (...), wobec czego do zapłaty na rzecz powódki pozostała kwota 2150,68 zł.
Dowód:
- pismo z dnia 20 listopada 2020 r. k. 29-30;
Pismem z dnia 27 listopada 220 r. powódka zwróciła pozwanejfakturę VAT nr (...)na kwotę 4732,20 zł bez księgowania wskazując, iż ww. kwota dotyczy opłaty lokalizacyjnej i nie dotyczy opłaty za zajęcie terenu.
Dowód:
- pismo z dnia 27 listopada 2020 r. k. 131-132;
Pismem z dnia 2 grudnia 2020 r. pozwana oświadczyła powódce o potrąceniu wzajemnych wierzytelności. Zobowiązania powódki wyniosły łącznie 17 023,20 zł tytułemfaktur VAT nr (...), zaś zobowiązania pozwanej wyniosły 17 835 zł tytułemfaktur VAT nr (...), wobec czego do zapłaty na rzecz powódki pozostała kwota 811,80 zł.
Dowód:
- pismo z dnia 2 grudnia 2020 r. k. 18-19;
Dnia 17 grudnia 2020 r. GminaP.wystawiła na rzecz pozwanejfakturę VAT nr (...)na kwotę 12 152,40 zł tytułem opłaty lokalizacyjnej za zajęcie terenu, z terminem płatności wynoszącym 14 dni.
Dowód:
- faktura VAT k. 129;
Pismem z dnia 18 grudnia 2020 r. pozwana zwróciła się do Burmistrza GminyP.z wnioskiem o przeanalizowanie możliwości obniżenia wysokości opłat za zajęcie nieruchomości.
Dowód:
- pismo z dnia 18 grudnia 2020 r. k. 181-183;
- zeznania świadkaA. L.k. 213v.-214;
Pismem z dnia 21 grudnia 2020 r. pozwana zwróciła się do Prezydenta MiastaS.z wnioskiem o przeanalizowanie możliwości obniżenia wysokości opłat za zajęcie nieruchomości.
Dowód:
- pismo z dnia 21 grudnia 2020 r. k. 184-186;
- zeznania świadkaA. L.k. 213v.-214;
Dnia 31 grudnia 2020 r.Gmina M.S.wystawiła na rzecz pozwanejfakturę VAT nr (...)na kwotę 2009,21 zł tytułem opłaty lokalizacyjnej za zajęcie terenu na kwotę 1992,60 zł oraz opłaty rocznej za zajęcie terenu za okres 30 grudnia 2020- 31 grudnia 2020 r. na kwotę 16,61 zł, z terminem płatności do dnia 14 stycznia 2021 r.
Dowód:
- faktura VAT k. 143;
Pismem z dnia 7 stycznia 2021 r. powódka zakwestionowała dokonane potrącenie, wskazując na odesłanie wystawionych przez pozwana faktur VAT bez księgowania, o czym pozwana była informowana. Nadto powódka podniosła, iż treść umowy nie dopuszcza możliwości kompensat należności, tym bardziej, gdy jedna ze stron kwestionowała prawidłowość ich wystawienia.
Jednocześnie powódka wezwała pozwana do zapłaty kwot wynikających z wystawionych faktur VAT w terminie 5 dni.
Dowód:
- pismo z dnia 7 stycznia 2021 r. k. 20-21;
Dnia 7 stycznia 2021 r. pozwana wystawiła na rzecz powódkifakturę VAT nr (...)tytułem refaktury- zajęcia terenu, na kwotę 12 152,40 zł brutto, z terminem płatności do dnia 21 stycznia 2021 r.
Dowód:
- pismo z dnia 7 stycznia 2021 r. k. 128;
Pismem z dnia 11 stycznia 2021 r. powódka poinformowała pozwaną, iż nie wyraża zgody na potrącenie kwoty 5337,81 zł z należnością z faktury VAT powódki nr(...), wskazując, iż faktury VAT pozwanej, zostały jej zwrócone bez księgowania. Powódka wezwała pozwaną do zapłaty ww. kwoty w terminie 5 dni.
Pismem z tego samego dnia, pozwana wskazała, iż podtrzymuje swoje stanowisko i odmawia uznania reklamacji.
Dowód:- pismo z dnia 11 stycznia 2021 r. k. 27-28;
- pismo z dnia 11 stycznia 2021 r. k. 165-168;
Pismem z dnia 18 stycznia 2021 r. powódka zwróciła pozwanejfakturę VAT nr (...)z dnia 7 stycznia 2021 r. na kwotę 12 152,40 zł bez księgowania, wskazując, iż ww. kwota dotyczy opłaty lokalizacyjnej i nie dotyczy opłaty za zajęcie terenu. Nadto powódka wskazała, iż w przypadku odliczenia naliczonych przez pozwana opłat od ogólnej wartości zadania, nie jest możliwe wykonanie go za pozostałą kwotę.
Pismem z tego samego dnia, powódka podtrzymała swoje stanowisko, wskazując na zwrot faktur VAT bez księgowania.
Dowód:- pismo z dnia 18 stycznia 2021 r. k. 126-127;
- pismo z dnia 18 stycznia 2021 r. k. 130;
Dnia 19 stycznia 2020 r. pozwana wystawiła na rzecz powódkifakturę VAT nr (...)tytułem refaktury- zajęcia terenu, na kwotę 1992,60 zł brutto, z terminem płatności do dnia 2 lutego 2021 r.
Dowód:
- faktura VAT k. 142;
Pismem z dnia 22 stycznia 2021 r. powódka zwróciła pozwanejfakturę VAT nr (...)z dnia 19 stycznia 2021 r. na kwotę 1992 zł bez księgowania, wskazując, iż ww. kwota dotyczy opłaty lokalizacyjnej i nie dotyczy opłaty za zajęcie terenu.
Dowód:
- pismo z dnia 22 stycznia 2021 r. k. 144-145;
Pismem z dnia 29 stycznia 2021 r. w odpowiedzi na pisma powódki, pozwana podniosła, iż podtrzymuje swoje stanowisko i odmawia uznania reklamacji powódki w zakresie tzw. opłat lokalizacyjnych.
Dowód:
- pismo z dnia 29 stycznia 2021 r. k. 121-125;
Pismem z dnia 29 stycznia(...).Gmina M.S.- Zarząd Dróg i(...)Miejskiego poinformowała, pozwaną, iż stawki opłat za zajęcie pasa drogowego zostały ustalone w Uchwale Rady Miasta.
Dowód:
- pismo z dnia 29 stycznia 2021 r. k. 187-188;
- zeznania świadkaA. L.k. 213v.-214;
Sąd zważył, co następuje:
Powódka zawarła z pozwaną umowę ramową na realizację gazociągów wraz z przyłączami. W ramach tej umowy składane były poszczególne zamówienia, które realizowała powódka. W ocenie Sądu łączącą strony umowę główną i zawierane w ramach niej umowy jednostkowe zakwalifikować należy jako umowę (umowy) o roboty budowlane do których zastosowanie znajdujeart. 647 k.c.i n. Kwalifikacja stosunku jako umowy o dzieło czy umowy nienazwanej zawartej w ramach swobody umów nie wpłynęłaby na treść rozstrzygnięcia.
Fakt zawarcia przedmiotowej umowy głównej i umów jednostkowych objętych pozwem, ich faktyczne wykonanie przez powódkę, wysokość wynagrodzenia oraz jego wymagalność nie są sporne. Pozwana na stronie 18 sprzeciwu wprost wskazuje, że nie kwestionuje zasadności i wysokości roszczeń wynikających z faktur vat, których dotyczy powództwo. Podnosi jednakże, że dokonała skutecznych potrąceń.
Istota sporu sprowadza się do oceny czy do takich potrąceń faktycznie doszło.
Pozwana w sprzeciwie powołuje się na dwa oświadczenia o potrąceniu tj. z dnia 2 grudnia 2020r dotyczącego kwoty 17 023,20zł oraz z dnia 20 listopada 2020r dotyczącego kwoty 2150,68zł. Samych oświadczeń o potrąceniu pozwana nie załącza, trudno więc precyzyjnie ustalić, o które dokumenty jej chodzi. Dwa oświadczenia o potrąceniu z tych dat (k.18 i 29) załączyła powódka do pozwu. Podkreślić jednak należy, że żadne z tych oświadczeń nie dotyczy dokumentów (faktur) pozwanej wskazanych w sprzeciwie. Nadto oświadczenie z 20 listopada 2020r opiewa na inną kwotę niż wskazuje pozwana w sprzeciwie. Okoliczności te podniósł wprost na rozprawie pełnomocnik powódki. Strona pozwana w żaden sposób do tych rozbieżności się nie odniosła. W uzupełnieniu dodać należy, że Sąd nie dysponuje dokumentami wskazanymi w obu załączonych do pozwu oświadczeniach o potrąceniu, które miałyby dokumentować wierzytelności pozwanej.
Niezależnie więc od tego czy przyjmiemy, że były inne potrącenia niż załączone przez powódkę, czy też, że jednak chodzi o te oświadczenia to i tak brak jest podstaw do przyjęcia skuteczności potrącenia. W pierwszym przypadku nie zostało bowiem wykazane złożenie oświadczenia o potrąceniu, a w drugim istnienie rzekomych wierzytelności pozwanej. W uzupełnieniu dodać można, że strona powodowa na rozprawie zakwestionowała też, że oświadczenie o potrąceniu złożyła osoba upoważniona do reprezentacji pozwanej.
Przedstawiona sytuacja jest samodzielną podstawą do nieuwzględnienia potrącenia.
Pomijając kwestię tego, które dokładnie wierzytelności potrąca pozwana, przyjąć należy, że spór między stronami dotyczy opłat lokalizacyjnych, a ściślej tego kto ma obowiązek ich ponoszenia. Dla wyczerpania tematu i ta kwestia zostanie omówiona. Pozwana wywodzi prawo do refakturowania opłat lokalizacyjnych na powódkę z zapisów umowy ramowej, w szczególności z §3ust.3 pkt.16 h. Zgodnie zart. 65 §2 k.c.w umowach należy raczej badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu.
W kontekście tego przepisu uwzględnić należy, że strony współpracują ze sobą od ponad 30 lat. W dotychczasowej współpracy od momentu wprowadzenia opłat lokalizacyjnych w 2009r opłaty te ponosiła pozwana. Wskazały na to przesłuchiwane na rozprawie osoby. Praktyka taka obowiązywała w szczególności w chwili zawierania umowy ramowej w dniu 22 sierpnia 2018r. Drugim istotnym elementem, który należy mieć na uwadze jest wysokość opłat lokalizacyjnych. W GminieP.opłata lokalizacyjna wynosi 60zł, a wS.20zł za metr bieżący, w sytuacji gdy według umowy łączącej strony wynagrodzenie powódki to 50-55zł za metr bieżący instalacji. Na relację wysokości opłat lokalizacyjnych do wysokości wynagrodzenia strona powodowa wskazywała w korespondencji przedprocesowej orazL. S.w czasie przesłuchania. Jeżeli więc od wielu lat opłaty lokalizacyjne ponosiła pozwana bez refakturowania, to nie ma podstaw do przyjęcia, że zawierając umowę w dniu 22 sierpnia 2018r strony miały inną wolę niż przy wcześniejszej współpracy, zwłaszcza gdy uwzględni się wysokość tych opłat. To, że w 2019r na spotkaniu pozwana poinformowała wykonawców, w tym powódkę, że zmienia sposób rozliczania opłat nie oznacza, że zmienia się treść umowy. Informacja taka byłaby przydatna przed zawarciem ewentualnych kolejnych umów, gdyż powódka mogłaby uwzględniać ten koszt odpowiednio zwiększając wynagrodzenie. W ocenie Sądu pozwana nie mogła jednak jednostronnie modyfikować już istniejącego stosunku prawnego, nadto prowadziłoby to do rażącego pokrzywdzenia powódki, która za prawidłowo wykonane prace nie uzyskałaby wynagrodzenia pokrywającego koszty ich wykonania. W zaistniałej sytuacji, również z tych przyczyn potrącenie obejmujące opłaty lokalizacyjne nie mogło być skuteczne.
Pozwana w sprzeciwie wskazała na uiszczenie kwoty 2962,48zł na poczet należności objętej pozwem. Strona powodowa na rozprawie zaprzeczyła, aby na poczet dochodzonego roszczenia została dokonana wpłata. Pytani o to w czasie przesłuchania pracownicy pozwanej nie potwierdzili tej okoliczności. Pełnomocnik pozwanej na rozprawie wskazał, że nie dysponuje potwierdzeniem uiszczenia tej kwoty. W zaistniałej sytuacji Sąd przyjął, że pozwana nie wykazała faktu zapłaty powyższej kwoty na poczet należności aktualnie dochodzonej pozwem. Wniosek ten jest tym bardziej uzasadniony gdy uwzględni się niespójność stanowiska pozwanej, co do tego, co objęte jest potrąceniem.
Reasumując zasadne jest całe powództwo, gdyż pozwana nie wykazała skutecznego potrącenia ani zapłaty.
Istotne elementy ustaleń i materiału dowodowego omówione zostały powyżej, zbędnym jest więc ich powtarzanie. Dla porządku wskazać należy, że Sąd dokonał ustaleń w oparciu o częściowo niesporne twierdzenia stron, dowody z dokumentów i dowód z zeznań świadkówA. L.,M. J.oraz przesłuchanego w charakterze stronyL. S.. Autentyczność dokumentów nie była kwestionowana, strony wyprowadzały z nich natomiast częściowo odmienne wnioski. Zeznania świadków i powoda Sąd uznał za wiarygodne. Obrazują one dotychczasową współpracę oraz ekonomiczny skutek forsowanej przez pozwaną interpretacji umowy.
Sąd rozstrzyga o kosztach w każdym orzeczeniu kończącym sprawę w instancji (art. 108 § 1 k.p.c.). Podstawę rozstrzygnięcia o kosztach stanowiart. 98 k.p.c.Powódka wygrała proces należy się jej więc zwrot kosztów na które składa się opłata od pozwu 1119zł i wynagrodzenie pełnomocnika 3600zł ustalone w wysokości stawki minimalnej na podstawie §2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2015.1804 ze zm.).
Mając na uwadze powyższe rozstrzygnięto jak w sentencji.
SSR Dariusz Plewczyński
ZARZĄDZENIE
1
(...)
2
(...)
(...)
3
(...) | ```yaml
court_name: Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie
date: '2021-07-26'
department_name: XI Wydział Gospodarczy
judges:
- Dariusz Plewczyński
legal_bases:
- art. 65 §2 k.c.
- art. 108 § 1 k.p.c.
recorder: Paulina Lebowska
signature: XI GC 450/21
``` |
155515000001003_II_Ca_000127_2018_Uz_2018-09-14_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt II Ca 127/18
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 14 września 2018 roku
Sąd Okręgowy w Szczecinie II Wydział Cywilny Odwoławczy
w składzie:
Przewodniczący:
SSO Katarzyna Longa (spr.)
Sędziowie:
SO Małgorzata Grzesik
SO Sławomir Krajewski
Protokolant:
st. sekr. sądowy Izabela Bączalska
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 września 2018 roku wS.
sprawy z powództwaGminy M.S.
przeciwkoB. A.
o wydanie lokalu
na skutek apelacji pozwanej od wyroku Sądu Rejonowego Szczecin - Centrum w Szczecinie z dnia 9 listopada 2016 roku, sygn. akt I C 1178/16
1
zmienia zaskarżony wyrok w punkcie I tylko o tyle, że odracza wydanie pomieszczenia tymczasowego do 30 września 2020 roku;
2
zasądza odGminy M.S.na rzecz pozwanejB. A.kwotę 120 (sto dwadzieścia) złotych tytułem kosztów zastępstwa prawnego udzielonego z urzędu w postępowaniu apelacyjnym.
SSO Małgorzata Grzesik SSO Katarzyna Longa SSO Sławomir Krajewski | ```yaml
court_name: Sąd Okręgowy w Szczecinie
date: '2018-09-14'
department_name: II Wydział Cywilny Odwoławczy
judges:
- Małgorzata Grzesik
- Katarzyna Longa
- Sławomir Krajewski
legal_bases: []
recorder: st. sekr. sądowy Izabela Bączalska
signature: II Ca 127/18
``` |
153005000005506_XI_Ka_001103_2018_Uz_2018-12-04_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. aktXI Ka 1103/18
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 4 grudnia 2018 roku
Sąd Okręgowy w Lublinie XI Wydział Karny Odwoławczy w składzie:
Przewodniczący SSO Dorota Dobrzańska (spr.)
Sędziowie SSO Elżbieta Wierzchowska
SSO Krzysztof Wojtaszek
Protokolant Joanna Szewczyk
przy udziale Prokuratora Eleonory Gnyś
po rozpoznaniu dnia 4 grudnia 2018 roku
sprawyE. C. (1)c.W.iZ. z d. S.,ur. (...)wK.
oskarżonej o czyn zart. 286 § 1 kk
na skutek apelacji wniesionej przez oskarżyciela publicznego i pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego
od wyroku Sądu Rejonowego w Kraśniku z dnia 11 czerwca 2018 roku sygn. akt. II K 618/17
I
zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;
II
zasądza od oskarżyciela posiłkowegoM. P. (1)na rzecz Skarbu Państwa 200 (dwieście) zł opłaty za II instancję;
III
zasądza odM. P. (1)na rzecz Skarbu Państwa 50 (pięćdziesiąt) zł zwrotu wydatków za postępowanie odwoławcze.
Dorota Dobrzańska Elżbieta Wierzchowska Krzysztof Wojtaszek
Sygn. akt XI Ka 1103/18
UZASADNIENIE
E. C. (1)została oskarżona o to, że w dniu 3 października 2007 roku wK., woj.(...), działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej wprowadziła w błądM. P. (1)co do zamiaru spłaty należności i poprzez zawarcie w(...)M. W.wK.umowy pożyczki gotówkowej(...)o numerze(...)ze Spółdzielczą Kasą Oszczędnościowo – Kredytową(...)z siedzibą wP.wyłudziła od w/w kwotę w wysokości 33 966,73 zł w ten sposób, żeM. P. (1)został pociągnięty do odpowiedzialności solidarnej jako jeden z poręczycieli wekslowych i zobowiązany do spłaty udzielonej pożyczki gotówkowej, tj. o czyn zart. 286 § 1 k.k.
Wyrokiem z dnia 11 czerwca 2018 r. w sprawie sygn. akt II K 618/17 Sąd Rejonowy w Kraśniku uniewinnił oskarżoną od popełnienia zarzucanego jej czynu.
Powyższe rozstrzygnięcie zaskarżyli w całości na niekorzyść oskarżonej pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego oraz prokurator.
Pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego w wywiedzionym środku odwoławczym zarzucił:
I
błąd w ustaleniach faktycznych mający wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia poprzez bezzasadne przyjęcie przez Sąd, że oskarżona składając do Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-KredytowejW.wniosek o przyznanie pożyczki w kwocie 30 000 zł z okresem wynoszącym 60 miesięcy nie działała z zamiarem bezpośrednim kierunkowym doprowadzeniaM. P. (1)do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, tj. że już wówczas nie towarzyszył jej zamiar niespłacenia pożyczki, podczas gdy materiał dowodowy w sprawie, w szczególności zeznaniaM. P. (1)iM. P. (2)wskazuje, że oskarżona zobowiązała się przed zawarciem pożyczki do jej spłaty w całości, natomiast gdyby niezapewnienia oskarżonej w tym zakresie oskarżyciel posiłkowy nie wyraziłby zgody na poręczenie przedmiotowej pożyczki;
II
błąd w ustaleniach faktycznych mający wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia poprzez bezzasadne przyjęcie przez Sąd, że oskarżona składając do Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-KredytowejW.wniosek o przyznanie pożyczki w kwocie 30 000 zł z okresem wynoszącym 60 miesięcy nie działała z zamiarem bezpośrednim kierunkowym doprowadzeniaM. P. (1)do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, tj. że już wówczas nie towarzyszył jej zamiar niespłacenia pożyczki poprzez błędne przyjęcie przez sąd, że oskarżonej nie towarzyszył zamiar niespłacenia pożyczki ponieważ oskarżyciel posiłkowy już wcześniej dwukrotnie udzielał poręczenia zobowiązań zaciąganych w bankach i nie miał z tego problemu. Uwadze sądu umknął fakt, że poprzednie pożyczki wynosiły kwotę pomiędzy 2 000 a 3 000 zł;
III
błąd w ustaleniach faktycznych mający wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia poprzez bezzasadne przyjęcie przez Sąd, że dla przestępstwa oszustwa jest potrzeba wykazywania, iż w chwili zawierania umowy sprawca nie miał zamiaru wywiązania się z zobowiązania, podczas gdy wystarczające jest ustalenie, że pokrzywdzony nie zawarłby umowy, gdyby wiedział o okolicznościach, które były przedmiotem wprowadzenia go w błąd przez sprawcę;
IV
obrazę przepisów postępowania mogących mieć wpływ na treść orzeczenia poprzez naruszenieart. 7 k.p.k.w zw. zart. 410 k.p.k.w zw. zart. 424 § 1 k.p.k., poprzez dokonanie dowolnej oceny materiału dowodowego zebranego w sprawie, z przekroczeniem zasad prawidłowego rozumowania i wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, wbrew zasadom wyrażonym w tych przepisach, co w konsekwencji spowodowało powstanie sprzeczności istniejących ustaleń z treścią zebranego materiału dowodowego a wyrażającym się w daniu wiary wyjaśnieniom oskarżonej w zakresie istotnych dla sprawy okoliczności.
Powołując się na powyższe skarżący wniósł na podstawieart. 454 § 1 k.p.k.o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji celem ponownego rozpoznania.
Prokurator natomiast powyższemu wyrokowi zarzucił:
I
obrazę prawa karnego procesowego –art. 7 k.p.k.i410 k.p.k.polegającą na dowolnej ocenie zgromadzonego materiału dowodowego, z pominięciem zasad prawidłowego rozumowania, wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego co skutkowało bezkrytycznym obdarzeniem walorem prawdziwości wyjaśnień oskarżonejE. C. (1)bezpośrednio zainteresowanej w wydaniu korzystnego dla niej rozstrzygnięcia, co miało wpływ na treść orzeczenia;
II
błąd w ustaleniach faktycznych, mający wpływ na treść orzeczenia, polegający na przyjęciu, iż zgromadzony materiał dowodowy nie jest wystarczający do przypisania oskarżonejE. C. (2)występku zart. 286 § 1 k.k.podczas gdy prawidłowa ocena zgromadzonego materiału dowodowego prowadzi do odmiennego wniosku.
Końcowo prokurator wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji.
Sąd Okręgowy w Lublinie zważył, co następuje.
Na wstępie stwierdzić należy, iż zarówno apelacja pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego, jak i prokuratora nie zasługuje na uwzględnienie.
W złożonych apelacjach podniesiono podobne zarzuty w postaci błędu w ustaleniach faktycznych i obrazy przepisów postępowania, a zmierzające do wykazania, żeE. C. (1)działała w celu osiągnięcia korzyści majątkowej oraz celowo wprowadziła w błądM. P. (1)co do zamiaru spłaty zaciągniętej przez nią pożyczki. Istota i kwestionowane okoliczności zarówno w apelacji pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego, jak i prokuratora są tożsame, a więc w ocenie Sądu mogą zostać rozpoznane łącznie.
Przechodząc do ich omówienia zaakcentować należy, że dla skuteczności sformułowania zarzutu obrazy prawa procesowego oraz błędu w ustaleniach faktycznych niezbędne jest wykazanie, jaki konkretny skutek określone uchybienie mogło odnieść w sferze prawidłowego orzeczenia (art. 438 pkt 2 i 3 k.p.k.).
Należy przede wszystkim podkreślić, że wynikające zart. 7 k.p.k.prawo swobodnej oceny dowodów jest jedną z najistotniejszych prerogatyw sądu orzekającego merytorycznie, a zarzut obrazy tego przepisu może być skuteczny jedynie wtedy, gdy zostanie wykazane, że sąd oceniając dowody naruszył zasady logicznego rozumowania, wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego. Zarzut taki nie może sprowadzać się do samego tylko zaprezentowania własnych ocen zebranego materiału dowodowego pozostającego w opozycji do ustaleń sądu. Nie może także opierać się na wybranych fragmentach materiału dowodowego, mających wesprzeć prezentowane stanowisko skarżących, z pominięciem innych - mających przeciwną wymowę.
Istotnym czynnikiem kształtującym przekonanie sądu orzekającego w pierwszej instancji o wiarygodności wyjaśnień oskarżonej i zeznań świadków są spostrzeżenia oraz wrażenia odniesione w toku bezpośredniego przesłuchania tych osób na rozprawie. Kontrola odwoławcza tej sfery już nie obejmuje, a sprowadza się wyłącznie do jej weryfikacji w kontekście występowania powołanych wyżej uchybień zart. 7 k.p.k.
Z kolei naruszenieart. 410 k.p.k.może polegać na oparciu wyroku na okolicznościach nieujawnionych w toku rozprawy głównej, albo pominięciu przy wyrokowaniu okoliczności wynikających z przeprowadzonych dowodów. Taka, a nie inna, ocena określonego dowodu nigdy nie może stanowić podstawy zarzutu obrazy wymienionego przepisu. W związku z tym nieprawidłowe jest wiązanie jednocześnieart. 410 i 7 k.p.k.co do tych samych okoliczności faktycznych.
Nie sposób także uznać zasadności zarzutu opartego naart. 410 k.p.k.w sytuacji, gdy Sąd prawidłowo ujawnił dowody, ale z części z nich nie uczynił podstawą ustaleń faktycznych ze względu na odmówienie im waloru wiarygodności.Artykuł 410 k.p.k.nakazujący uwzględnienie całokształtu okoliczności ujawnionych na rozprawie, nie może być rozumiany w ten sposób, że każdy z przeprowadzonych dowodów ma stanowić podstawę ustaleń Sądu. Byłoby to oczywiście często niemożliwe, gdy z różnych dowodów wynikają wzajemnie sprzeczne okoliczności, a Sąd musi oprzeć się na jednych, a inne odrzucić. Nie można tego zarzutu apelacyjnego opierać na tym, iż pewne dowody nie stanowiły podstawy ustaleń, jeżeli sąd rozważył je i ocenił ich znaczenie w sposób określony wart. 7 k.p.k.
Zarzut, o jakim mowa wart. 438 pkt 3 k.p.k., tj. błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł mieć wpływ na treść tego orzeczenia, tylko wówczas może stanowić skuteczną podstawę apelacji, gdy zasadność ocen i wniosków wyprowadzonych przez sądmeritiz okoliczności ujawnionych w toku przewodu sądowego nie odpowiada zasadom logicznego rozumowania oraz wskazaniom wiedzy i doświadczenia życiowego, bądź jest rezultatem oceny obarczonej nieuprawnioną dowolnością. Zarzut taki nie może się sprowadzać wyłącznie do polemiki z ustaleniami sądu I instancji, lecz musi dowodzić, jakich konkretnych uchybień w zakresie wymienionych zasad dopuścił się sąd w ocenie zebranego materiału dowodowego. Sama możliwość przeciwstawienia ustaleniom sądu odmiennego poglądu nie wystarcza do uznania zasadności tego zarzutu. Błędne ustalenia faktyczne są najczęściej konsekwencją wadliwych wniosków wywiedzionych z ocenionych dowodów lub pominięcia wynikających z tych dowodów okoliczności.
Strona skarżąca w wywiedzionych środkach odwoławczych podważała w istocie rzeczy kwestię zamiaru wprowadzenia w błąd pokrzywdzonego w celu doprowadzeniaM. P. (1)do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniem. Elementy te należą do strony podmiotowej przestępstwa, a więc najwłaściwszym do ich podważenia powinien być tylko zarzut błędu w ustaleniach faktycznych, o którym mowa wart. 438 pkt 3 k.p.k.
Z niekwestionowanych w sprawie okoliczności wynika, że w dniu 3 października 2007 r.E. C. (1)zawarła ze Spółdzielczą Kasą Oszczędnościowo – KredytowąW.z siedzibą wP.umowę pożyczki gotówkowej. Została ona zabezpieczona wekslem własnymin blancowraz z poręczeniem wekslowym udzielonym m.in. przezM. P. (1). Przez prawie rok oskarżona starała się spłacać raty pożyczki. W dniu 27 lutego 2009 r. SKOK wypowiedział umowę pożyczki. Wobec braku spłaty przezE. C. (1)zadłużenia wierzyciel skierował postępowanie egzekucyjne przeciwkoM. P. (1)iZ. W., z których majątku w całości się zaspokoił.
W przedstawionym skrótowym stanie faktycznym sprawy, oskarżyciel posiłkowy twierdzi, że został celowo wprowadzony w błąd przez oskarżoną co do zamiaru wywiązania się przez nią z umowy pożyczki, a przez to kwota 33 966,73 zł została od niego wyłudzona. Według skarżących oskarżona już w momencie zaciągania pożyczki miała z góry powzięty zamiar jej niespłacenia.
W ocenie Sądu odwoławczego powyższe wnioskowanie jest nieuprawnione. Przypomnieć bowiem należy, że oszustwo uregulowane wart. 286 § 1 k.k.należy do specyficznych przestępstw przeciwko mieniu. Polega bowiem ono na doprowadzeniu innej osoby do niekorzystnego rozporządzenia mieniem za pomocą wprowadzenia w błąd, wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania podejmowanych działań.
Czynności wykonawcze realizowane przez sprawcę muszą doprowadzić do skutku w postaci rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem. Rozporządzenie mieniem oznacza każdą dyspozycję majątkową o skutkach rzeczowych lub obligacyjnych. Chodzi tutaj więc o wszelkie czynności, które prowadzą do zmiany stanu majątkowego, a w szczególności prowadzą do zmiany we władaniu mieniem, między jego dysponentem a sprawcą.
Strona podmiotowa wymaga natomiast zachowania zamiaru bezpośredniego kierunkowego, a więc działanie sprawcy musi być celowe, zmierzające do uzyskania bezprawnej korzyści majątkowej. Wymieniony zamiar oszukania drugiej osoby musi istnieć już w momencie zawierania umowy.
W ujawnionych okolicznościach faktycznych sprawy nie sposób przyjąć, że doszło do wyczerpania przezE. C. (1)wskazanych wyżej znamion przestępstwa zart. 286 § 1 k.k.
W ocenie Sądu odwoławczego brak jest podstaw by uznać, że oskarżona przedsiębrała jakiekolwiek oszukańcze metody, aby w ten sposób przerzucić swój dług na poręczyciela wekslowego. Z zebranego materiału dowodowego wynika, żeE. C. (1)zaciągając pożyczkę nie ukrywała swojego majątku, dochodów, ani już posiadanych zobowiązań finansowych. Wszystkie wymagane przez pożyczkodawcę dane podała rzetelnie. Jej zdolność kredytowa została oceniona pozytywnie i uznano, że jest w stanie spłacać raty w wysokości po 787,50 zł miesięcznie. Początkowo, prawie przez rok (od 23 października 2017 r. do 17 września 2018 r.) w ramach posiadanych środków spłacała wymienioną pożyczkę. Zarówno oskarżona, jak i jej mąż mieli wtedy stałe zatrudnienie. Pomimo tego dopiero w dniu 27 lutego 2009 r. SKOK wypowiedział umowę pożyczki. W takich okolicznościach nie sposób doszukać się uE. C. (1)już w momencie zawierania umowy pożyczki z góry powziętego zamiaru jego niespłacenia i przez to doprowadzenia poręczycielaM. P. (1)do niekorzystnego rozporządzenia mieniem.
Oskarżyciel posiłkowy podpisując wekselin blancojako awalista miał pełną świadomość dokonywanej czynności prawnej. Wiedział jaka jest sytuacja finansowa oskarżonej i za jaki dług poręcza. Zdawał sobie także sprawę (o czym świadczą jego zeznania – k. 53-53v i zeznaniaM. P. (2)– k. 219v), że jego odpowiedzialność będzie miała charakter akcesoryjny, tj. powstanie w przypadku, gdy dłużnik główny (oskarżona) nie wywiąże się ze swojego zobowiązania. Doskonale znał więc swoją sytuację prawną, tym bardziej, że już wcześniej dwa razy udzielał podobnego poręczenia wekslowegoE. C. (1).
W takich okolicznościach słusznie Sąd pierwszej instancji zwraca uwagę, że z treści zarzutu nie wynika, na czym w rzeczywistości miało polegać wprowadzenieM. P. (1)w błąd.E. C. (1)nie podejmowała wobec niego żadnych oszukańczych czynności, które miały go rzekomo skłonić do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniem. Poza tym twierdzenia o zamiarze uniknięcia spłaty pożyczki już w momencie zawarcia umowy oraz w chwili zwrócenia się przez oskarżoną doM. P. (1)z prośbą o udzielenie poręczenia, nie da się logicznie pogodzić z późniejszym zachowaniem oskarżonej.
Godzi się także podkreślić, że przedmiotowa pożyczka została zabezpieczona nie tylko poręczeniem wekslowymM. P. (1), ale takżeZ. W.iP. C.. Egzekucja została natomiast w pierwszym rzędzie skierowana do oskarżyciela posiłkowego, ponieważ był on najbardziej wypłacalnym dłużnikiem. Częściowo prowadzono także windykację wobecZ. W., ale nie czuje się on oszukany przez oskarżoną.
Podmioty skarżące orzeczenie Sądu pierwszej instancji zarzucając błąd w ustaleniach faktycznych i obrazęart. 7 oraz 410 k.p.k.w istocie rzeczy wskazują, że jedynie zapewnieniaE. C., iż będzie spłacała pożyczkę świadczą o z góry powziętym zamiarze wprowadzenia w błądM. P. (1). Jest to argument chybiony. Oczywistym jest w świetle ujawnionych okoliczności, że oskarżona miała szczery zamiar wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania. Oceny sprawy nie zmienia fakt, że wcześniej pokrzywdzony poręczał za oskarżoną, ale na kwoty pomiędzy 2000 a 3000 zł. Podnoszenie przez pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego, że oskarżona w ten sposób chciała jedynie wzbudzić zaufanie uM. P. (1)jest całkowicie dowolne.
Fakt, żeE. C. (1)pod koniec sierpnia 2009 r. rozwiązała umowę o pracę zFabryką (...)wK.nie świadczy sam przez się o jakimkolwiek złym zamiarze z jej strony. Działanie takie oskarżona podjęła w celu uzyskania innej pracy i to bardziej dochodowej za granicą. Jej więc postępowanie nie było nacechowane chęcią umniejszenia swoich możliwości zarobkowych, ale wręcz odwrotnie. Przy czym warto podkreślić, że umowa o pracę została rozwiązana dopiero po wypowiedzeniu pożyczki. Z materiału dowodowego, a w szczególności z zeznań samejM. P. (2)(k. 98v) wynika, że oskarżona rozwiązała umowę o pracę w związku z kryzysem finansowym u pracodawcy.
Wbrew także podnoszonym argumentom w apelacji prokuratora podjęta przez oskarżoną praca za granicą nie była gorzej płatna. Jak bowiemE. C. (1)sama wskazała, wFabryce (...)wK.zarabiała ok. 1100-1200 zł miesięcznie, a za granicą w Belgii maksymalnie 1100 euro (k. 160).
Słusznie więc w ocenie Sądu odwoławczego uznano, że w działaniu oskarżonej brakuje jakichkolwiek oszukańczych metod. Spór między stronami ma charakter stricte cywilny. Z tych też względów zarówno apelacja pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego, jak i prokuratora nie mogły odnieść zamierzonego skutku.
Końcowo zaznaczyć należy, że Sąd Okręgowy nie doszukał się w niniejszej sprawie uchybień pozwalających z urzędu wyjść poza granice zaskarżenia i podniesionych zarzutów.
O kosztach procesu za postępowanie odwoławcze orzeczono na podstawieart. 636§ 2 k.p.k.
Dorota Dobrzańska Elżbieta Wierzchowska Krzysztof Wojtaszek | ```yaml
court_name: Sąd Okręgowy w Lublinie
date: '2018-12-04'
department_name: XI Wydział Karny Odwoławczy
judges:
- Dorota Dobrzańska
- Elżbieta Wierzchowska
- Krzysztof Wojtaszek
legal_bases:
- art. 286 § 1 k.k.
- art. 438 pkt 2 i 3 k.p.k.
recorder: Joanna Szewczyk
signature: XI Ka 1103/18
``` |
155515000004027_VIII_GC_000433_2014_Uz_2016-11-22_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt VIII GC 433/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 22 listopada 2016 r.
Sąd Okręgowy w Szczecinie VIII Wydział Gospodarczy
w składzie:
Przewodniczący SSO Agnieszka Górska
Protokolant stażysta Paulina Woszczak
po rozpoznaniu w dniu 9 listopada 2016 r. w Szczecinie
na rozprawie
sprawy z powództwaD. S.
przeciwko(...) spółce jawnejwD.
o zapłatę
Izasądza od pozwanej(...) spółki jawnejwD.na rzecz powodaD. S.kwotę 37.099,61 zł (trzydziestu siedmiu tysięcy dziewięćdziesięciu dziewięciu złotych sześćdziesięciu jeden groszy) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 11 czerwca 2014 r.;
IIoddala powództwo w pozostałym zakresie;
IIIzasądza od powoda na rzecz pozwanej kwotę 6062 zł (sześciu tysięcy sześćdziesięciu dwóch złotych) tytułem kosztów procesu;
IVnakazuje pobrać od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa-Sądu Okręgowego w Szczecinie kwotę 2220 zł (dwóch tysięcy dwustu dwudziestu złotych) tytułem kosztów sądowych, od których powód był zwolniony;
Vnakazuje ściągnąć z roszczenia zasądzonego w punkcie I na rzecz Skarbu Państwa-Sądu Okręgowego w Szczecinie kwotę 11.655,55 zł (jedenastu tysięcy sześciuset pięćdziesięciu pięciu tysięcy pięćdziesięciu pięciu groszy) tytułem pozostałej części nieuiszczonych kosztów sądowych;
VIprzyznaje pełnomocnikowi ustanowionemu dla powoda - adwokatowiZ. Ś.kwotę 7200 zł (siedmiu tysięcy dwustu złotych) podwyższoną o należną stawkę podatku od towarów i usług tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.
Sygnatura akt: VIII GC 433/14
UZASADNIENIE
Pozwem wniesionym 11 czerwca 2014 rokuD. S.prowadzący działalność gospodarczą pod nazwąP.P.H.U. (...)wC.wniósł o wydanie nakazu zapłaty, zgodnie z którym(...) spółka jawnaz siedzibą wD.ma zapłacić na jego rzecz kwotę 236.126,86 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wniesienia pozwu wraz z kosztami postępowania upominawczego, a w przypadku kierowania sprawy do postępowania zwykłego - o zasądzenie wyżej wymienionej kwoty wraz z kosztami procesu.
W uzasadnieniu powód powołał się na zawartą przez strony w dniu 12 sierpnia 2012 roku umowę, na mocy której jako wykonawca remontował elewację budynku głównego szpitala wC.orazaneks nr (...)z dnia 14 sierpnia 2012 roku, ustalający wartość umowy łączącej strony na kwotę 411.600,00 zł brutto. Wskazał, że pozwany wystawił powodowi dwie faktury na kwotę 27060,41 zł tytułem kosztów wynajmu i transportu rusztowań niezbędnych do wykonania umówionych robót, a z powodu jego opieszałości i zbyt małych rusztowań doszło do opóźnień w wykonywaniu prac. Do momentu przejęcia budowy przez pozwanego powód wykonał 90% całego zakresu umownego (poza przemurowaniem kominów, robotami ślusarskimi oraz instalacją odgromową), a zatem przysługuje mu wynagrodzenie w kwocie 140.315,75 zł brutto (411600 zł – należności opłacone w kwocie 184.660,00 zł brutto – koszty rusztowań 45.464,25 zł). Nadto wskazał, że wykonał roboty dodatkowe, nieujęte w przedmiarze robót – uzupełnienie ubytków w ścianach oraz wykucie i wstawienie nowych cegieł w elewacji – na łączną kwotę 52441,31 zł.
Nadto powód wskazał na wykonanie w okresie od 10 listopada 2012 roku do 15 lutego 2013 roku robót budowlanych w jednostce wojskowej wC.polegających na wykonaniu tynków i ułożeniu płytek gresowych wraz z cokolikami. Z czterech wystawionych przez powoda faktur, pozwana nie uregulowała faktury obejmującej ułożenie posadzki, datowanej na 16 lutego 2013 roku na kwotę 43369,80 zł.
W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów zastępstwa procesowego i opłaty od pełnomocnictwa. Pozwana przyznała, że strony łączyła umowa o roboty budowlane z 12 sierpnia 2012 roku. Podniosła jednak, że powód był zobowiązany do wynajmu rusztowań oraz ich montażu i demontażu po zakończeniu robót, a przed zawarciem umowy dokonywał przedmiaru robót budowlanych, łącznie z określeniem i zabezpieczeniem odpowiedniej ilości rusztowań. Pozwana jako generalny wykonawca wynajęła rusztowania powodowi, który z tego tytułu został obciążony łączną kwotą 45464,25 zł, której nie zapłacił. Na skutek niewykonywania umowy przez powoda w dniu 7 lutego 2013 roku pozwana poinformowała powoda o zastępczym wykonywaniu części robót polegających na wykonaniu murów oporowych, instalacji odgromowej oraz dokonania przemurowania kominów, a następnie w dniu 9 maja 2013 roku o zastępczym wykonawstwie w pozostałym zakresie – części elewacji, części ścian z cegieł, tarasów i balustrad oraz krat w oknach. Powód nie wystawił faktur na kwotę dochodzoną pozwem. Pozwana zakwestionowała wykonanie podanego przez powoda zakresu robót i odesłałafakturę nr (...)z 20 listopada 2013 roku na kwotę 126875,75 zł bez jej zaksięgowania. Podniosła, że powód nie wskazał w pozwie sposobu kalkulacji większej liczby cegieł podlegających wymianie w elewacji szpitala oraz że nie otrzymała ona kosztorysu ofertowego z 4 lutego 2014 roku, a nadto nie został on zatwierdzony również przez inwestora.
Kolejno wskazała, że część z 656 m2 posadzki w Jednostce WojskowejC.była poprawiana i dokańczana przez pozwaną w trybie wykonania zastępczego, a koszty robocizny wyniosły kwotę 9600 zł . Nadto pozwana poniosła koszt montażu 24 sztuk drzwi wewnętrznych stalowych o łącznej wartości robocizny 5904 zł, którego nie wykonał powód.D. S.nie wykonał również malowania lamperii, rur kanalizacyjnych żeliwnych i grzejników ani nie obsadził stopni schodowych, jak również uszkodził natynkową instalację elektryczną. Pozwana odesłała powodowifakturę nr (...)z 16 lutego 2013 roku bez jej księgowania.
Sąd ustalił następujący stan faktyczny:
Umową zawartą 12 sierpnia 2012 roku wD.strony uzgodniły wykonanie przez powoda na rzecz pozwanej spółki robót budowlanych – remontu elewacji budynku głównego szpitala wC.. Wartość umowy została ustalona ryczałtowo na kwotę brutto 420000,00 zł (w tym 78536,58 zł podatku VAT), a termin wykonania całości prac ustalono na 90 dni od dnia przekazania placu budowy, tj. do dnia 31 października 2012 roku. Termin płatności ustalono na 30 dni od dnia doręczenia prawidłowo wystawionej faktury VAT za wykonane roboty po zatwierdzonym przez zamawiającego protokole odbioru końcowego.
W ust. 1-3 §9 umowy strony uzgodniły, że roboty dodatkowe wynikłe z decyzji organów nadzoru budowlanego lub w następstwie błędów lub zaniedbań wykonawcy zostaną wykonane przez wykonawcę bez dodatkowego wynagrodzenia w terminach wynikających z umowy, a roboty dodatkowe i zamienne lub nieprzewidziane, których potwierdzona przez zamawiającego konieczność wykonania wystąpi w toku realizacji przedmiotu umowy powód zobowiązany jest wykonać przy zachowaniu tych samych stawek kalkulacyjnych, norm, parametrów i standardów po podpisaniu przez strony aneksu ustalającego zakres rzeczowy, finansowy i terminy wykonania. Wynagrodzenie to miało zostać ustalone kosztorysem powykonawczym potwierdzonym przez zamawiającego.
Dowód:
- umowa z 12.08.2012r. – k. 11-16;
Aneksem nr (...)z 14 sierpnia 2012 roku wartość umowy została ustalona na kwotę ryczałtową 411600,00 zł brutto (netto 334634,15 zł oraz 76965,85 zł tytułem podatku VAT). Nadto strony uzgodniły, że rozliczenie wynagrodzenia nastąpi na podstawie faktur częściowych wystawionych po wykonaniu robót oraz podpisaniu przez zamawiającego protokołu odbioru częściowego robót.
Dowód:
-aneks nr (...)z 14.08.2012r. – k. 18;
W przedmiarze robót wymieniono między innymi naprawę powierzchni murów przez wykucie uszkodzonych cegieł na głębokość ½ cegły i wstawienie nowych na zaprawie cementowej przy 3 cegłach w jednym miejscu w ilości 49 miejsc, jak również przemurowanie kominów z cegieł klinkierowych, prace blacharskie, ślusarskie oraz wykonanie opaski betonowej. Rysunek obiekty załączony do przedmiaru ujmował zjazd i taras szpitala.
Dowód:
- przedmiar robót – k. 19-25;
Tytułem wykonanych prac przy remoncie elewacji budynku głównego szpitala wC.D. S.wystawił następujące faktury VAT:
- nr(...)z 29.08.2012r. na kwotę 12300,00 zł brutto,
- nr(...)z 07.09.2012r. na kwotę 24600,00 zł brutto,
- nr(...)z 20.09.2012r. na kwotę 14760,00 zł brutto,
- nr(...)z 28.09.2012r. na kwotę 61500,00 zł brutto,
- nr(...)z 31.10.2012r. na kwotę 61500,00 zł brutto,
- nr(...)z 30.11.2012r. na kwotę 10000,00 zł brutto.
Faktury te, opiewające na łączną kwotę 184660,00 zł brutto (netto 150130,08 zł) zostały opłacone przez pozwaną.
Niesporne, a nadto faktury VAT – k. 26-31;
Wobec trudności z wynajmem przez powoda rusztowań niezbędnych do wykonania umówionych prac, pozwana zobowiązała się dostarczyć te rusztowania na koszt powoda. Montażem i demontażem rusztowań na zlecenie pozwanej zajmował sięK. W.. Kilkakrotnie, pomimo wezwania do ich demontażu, nie mógł tego wykonać ze względu na konieczność dokończenia prac albo wykonania poprawek.
Pozwana w dniu 26 listopada 2012 roku wystawiłafakturę VAT nr (...)tytułem kosztów poniesionych za wynajem rusztowania z montażem i demontażem na obiekcie budynku szpitala wC.do umowy z 12.06.2012r. na kwotę 18403,84 zł brutto (14962,47 zł netto). Kolejną fakturę z tego samego tytułu opiewającą na kwotę 27060,41 zł brutto (22000,33 zł netto) pozwana wystawiła w dniu 13 lutego 2013 roku. Faktur tych powód nie zapłacił.
Dowód:
- zeznania świadkaD. P.– k. 227-229 wraz z zapisem audio-video rozprawy z 27.05.2015r. (k. 233);
- częściowo zeznania świadkaR. S.–k. 268-271 wraz z zapisem audio-video rozprawy z 23.09.2015r. (k. 276);
- zeznania świadkaK. W.– k. 273-274 wraz z zapisem audio-video rozprawy z 23.09.2015r. (k. 276);
-faktura VAT nr (...)z 26.11.2012r. oraz(...)z 13.02.2013r. – k. 32-33;
- ostateczne wezwanie do zapłaty skierowane przez powoda z 08.05.2014r. wraz z dowodem nadania – k. 44-45;
Pismem z 11 grudnia 2012 roku pozwana wezwała powoda do zakończenia prac informując równocześnie, że niedokończenie prac w terminie do 17 grudnia 2012 roku spowoduje zerwanie umowy i dokończenie prac przez pozwaną na koszt powoda. Pozwana wzywała powoda do dokończenia prac remontowych także pismem z 23 stycznia 2013 roku.
Dowód:
- pismo pozwanej z 11.12.2012r. – k. 34;
- pismo pozwanej z 23.01.2013r. – k. 101;
W dniu 15 grudnia 2012 roku powód przesłał pozwanej e-maila, w którym poinformował, że otrzymany przedmiar robót nie uwzględniał wymiany cegieł w murze, a jedynie w robotach dodatkowych uwzględniono przemurowanie 6 ościerzy od strony frontowej. Nie uwzględniono przemurowania 8 ościerzy od strony frontowej przy ilości przemurowanych – 8-10 sztuk na m2.
Dowód:
- e-mail powoda z 15.12.2012r. – k. 35;
Przy wykonywaniu przez powoda remontu elewacji z cegieł klinkierowych – po oczyszczeniu elewacji – okazało się, że ilość cegieł podlegających wymianie jest znacznie wyższa niż zakładane przez projektanta 147 sztuk. Strony nie podpisały aneksu do umowy ani też nie zawarły umowy o roboty dodatkowe, która obejmowałaby dodatkowe prace przy wymianie cegieł.
Pod datą 24 października 2012 roku w dzienniku budowy odnotowano, że „do dnia dzisiejszego” wymieniono ok. 1000 sztuk uszkodzonych cegieł. Pod datą 21 listopada 2012 roku kierownik budowy odnotował, że okres prac należy wydłużyć wobec „czasu potrzebnego na pozyskanie odpowiednich cegieł na wykonanie wymiany w reszcie cegieł uszkodzonych – ok. 1500 sztuk”. We wpisie dokonanym pod tą samą datą (pozycja nr 3) stwierdzono konieczność wymiany kolejnych ok. 300 sztuk cegieł klinkierowych. Pod datą 9 stycznia 2013 roku w dzienniku budowy odnotowano, że wykonano wymianę ok. 2000 sztuk cegieł na elewacji wobec 150 sztuk ujętych w przedmiarze.
Łączna wartość prac wykonanych przez powoda przy naprawie powierzchni murów przez wykucie uszkodzonych cegieł i wstawieniu 2000 nowych (przy ilości 3 cegieł w jednym miejscu) wyniosła 16843,21 zł i dotyczyła 666,7 miejsc (wobec zakładanych w przedmiarze 49 miejsc), a wartość robót ponad ilość objętą przedmiarem wyniosła 15771,36 zł netto.
Dowód:
- zeznania świadkaM. C.– k. 224-227 wraz z zapisem audio-video rozprawy z 27.05.2015r. (k. 233);
- strona 3 tomu II dziennika budowy nr(...);
- strona 5 tomu II dziennika budowy nr(...);
- strona 6 tomu II dziennika budowy nr(...);
- strona 9 tomu III dziennika budowy nr(...);
- opinia biegłego sądowego z zakresu budownictwa mgr inż.M. S.z 08.04.2016r. – k. 297-321 wraz z załącznikami na k. 322-345;
D. S.realizując zawartą z pozwaną umowę remontu elewacji szpitala nie wykonał wymienionych w przedmiarze: przemurowania 2 kominów, odtworzenia opaski oraz rusztowań.
Niesporne
Powód z umówionych prac przy remoncie elewacji szpitala wykonał:
- 100% prac: przy naprawie powierzchni murów przez wykucie uszkodzonych cegieł na głębokość ½ i wstawienie nowych na zaprawie cementowej przy ilości 3 cegieł w jednym miejscu (5 d.1) - w ilości 666,7 miejsc oraz prac przy montażu rur spustowych okrągłych o średnicy 12cm z blachy ocynkowanej
- 80% prac przy obróbce przy szerokości w rozwinięciu ponad 25cm z blachy z cynku (31 d.4)
- 74% prac: przy czyszczeniu ściernym lub chemicznym murów gładkich (1.d.1), wykuciu starych spoin na zaprawie cementowo-wapiennej murów z cegły zabytkowej (2d.1), naprawie starych murów za pomocą tynków renowacyjnychT., tynki wykonywane ręcznie; dwukrotnym odsoleniu ścian o powierzchni ponad 5m2 (3d.1) oraz impregnacji elewacji – smarowaniu dwukrotnym powierzchnie tynków (4 d.1)
- 60% prac: przy uzupełnianiu ubytków w cegle (6 d.1), spoinowaniu murów i sklepień gładkich z cegły zabytkowej z przygotowaniem zaprawy (7 d.1), impregnacji elewacji metodą natryskową dwukrotnie (8 d.1), przy przygotowaniu podłoży pod wykonanie tynków renowacyjnych – usunięciu z muru odpadającego tynku (9 d.1), przygotowaniu podłoży pod wykonanie tynków renowacyjnych – naprawie podłoża i wypełnieniu spoin (10 d.2), przygotowaniu podłoża, hydropiaskowaniu podłoża betonowego malowanego (11 d.2), naprawie starych murów za pomocą tynków renowacyjnychT., tynki wykonane ręcznie, dwukrotnym odsoleniu ścian o powierzchni ponad 5m2 (12 d.2), przy wykonaniu tynków renowacyjnychT.wykonywanych ręcznie – jednowarstwowo (13 d.2), przy pracach wykończeniowych przy tynkach renowacyjnych – gruntowaniu powierzchni (14 d.2), dwukrotnym malowaniu tynków renowacyjnych (15 d.2), usunięciu z muru odpadającego tynku (16 d.3), naprawie podłoża i wypełnieniu spoin na podłożu tynku renowacyjnego (17 d.3), oczyszczeniu mechanicznym i zmyciu podłoża przed ociepleniem metodą lekką-mokrą (18 d.3), wykonaniu tynków renowacyjnychT.(19 d.3), gruntowaniu powierzchni tynków (20 d.3), malowaniu dwukrotnym tynków renowacyjnych (21 d.3), uzupełnianiu ubytków w drewnie lub naprawie zniszczonych części – powierzchnia płaska do 0,25m2 (22 d.3), uzupełnianiu ubytków w drewnie lub naprawie zniszczonych części – powierzchnia płaska do 0,5m2 (23 d.3), gruntowaniu drewna (24 d.3), szpachlowaniu i szlifowaniu powierzchni uprzednio zagruntowanych – po raz pierwszy (25 d.3), wymianie podsufitek z desek grubości 25mm (26 d.3), trzykrotnej impregnacji grzybobójczej desek i płyt metodą smarowania preparatami solowymi (27 d.3), malowaniu elementów drewnianych farbami transparentnymi (28 d.3)
- 50% przy naprawie rynien półokrągłych i skrzyniowych z blachy ocynkowanej w odcinkach o długości do 0,5m (29 d.4)
- 0% przy ręcznym rozebraniu podbudowy betonowej o grubości 12 cm (32 d.5).
Łączna wartość faktycznie wykonanych przez powoda prac przy remoncie elewacji budynku głównego szpitala wC.- z uwzględnieniem wykonania przez powoda 50% prac przy naprawie rynien półokrągłych i skrzyniowych z blachy ocynkowanej (29 d.4) o wartości 752,15 zł oraz 80% prac przy obróbkach przy szerokości w rozwinięciu ponad 25 cm z blachy z cynku (31 d.4) o wartości 13327,03 zł netto wyniosła – 214.955,84 zł netto.
W kwocie tej mieści się również wykonanie przez powoda nieprzewidzianych w umowie stron robót obejmujących naprawę powierzchni murów przez wykucie uszkodzonych cegieł na głębokość ½ cegły i wstawieniu nowych na zaprawie cementowej przy ilości 3 cegieł w jednym miejscu (łącznie 618 miejsc (667-49 miejsc uwzględnionych w przedmiarze)) o wartości 15771,36 zł netto.
Dowód:
- opinia biegłego sądowego z zakresu budownictwa mgr inż.M. S.z 08.04.2016r. – k. 297-321 wraz z załącznikami na k. 322-345;
- ustne wyjaśnienie opinii biegłego sądowego z zakresu budownictwa mgr inż.M. S.złożone na rozprawie w dniu 023.08.2016r. – k. 373-377 wraz z zapisem audio-video rozprawy na k. 378;
- przedmiar robót – k. 19-25;
- zeznania świadkaM. C.– k. 224-227 wraz z zapisem audio-video rozprawy z 27.05.2015r. (k. 233);
- zeznania wspólnika pozwanejP. P.– k. 282 wraz z zapisem audio-video rozprawy z 04.11.2015r. na k. 286;
Pismem z 7 lutego 2013 roku pozwana poinformowała powoda o przejęciu wykonania murów oporowych, instalacji odgromowej oraz dokonania przemurowania kominów. Prace te wykonały dla pozwanej inne podmioty.D. P.tytułem wykonania instalacji odgromowej wystawił pozwanejrachunek nr (...)w dniu 6 marca 2013 roku na kwotę 5000 zł oraz tytułem wykonania murów oporowychrachunek nr (...)z 21 maja 2013 roku na kwotę 17000 zł.
Pozwana otrzymała równieżfakturę VAT nr (...)z 15 lutego 2013 roku na kwotę 7995 zł, obejmującą montaż i demontaż rusztowań, rozebranie blachy dachu, rozebranie kominów oraz murowanie kominów i wykonanie opierzeń orazfakturę VAT nr (...)z 30 kwietnia 2013 roku na montaż rusztowania na kwotę 3296,40 zł, jak równieżrachunek nr (...)z 23 maja 2013 roku na kwotę 2760,00 zł za „ułożenie kostki brukowej na terenie szpitala wC.”.
Dowód:
- pismo pozwanej z 07.02.2013r. wraz z dowodem nadania – k. 103-103v;
-faktura VAT nr (...)– k. 110;
-faktura nr (...)z 30.04.2013r. – k. 112;
-rachunek nr (...)z 23.05.2013r. wraz z potwierdzeniem przelewu – k. 117-118;
Pismem z 9 maja 2013 roku pozwana poinformowała powoda, że w związku z brakiem zakończenia prac zgodnie z umową, wykona wszystkie prace w celu dokończenia zadania, a poniesionymi z tego tytułu kosztami obciąży powoda.
Dowód:
- pismo z 09.05.2013r. wraz z dowodem nadania – k. 104-104v;
Powód oszacował w kosztorysie ofertowym sporządzonym 4 lutego 2014 roku, że koszt ostrożnego wykucia z muru uszkodzonych cegieł i wstawienia nowych (1617 sztuk) oraz uzupełnienia ścian i spoinowania murów gładkich z cegły gotyckiej wyniósł 52441,31 zł.
Dowód:
- kosztorys ofertowy powoda z 04.02.2014r. – k. 36-40;
W piśmie z 9 sierpnia 2013 roku skierowanym do pozwanej powód wskazał, że wykonał 85% całego zakresu umownego. W piśmie z 11 września 2013 roku powód ponownie wskazał, że wykonał 85% robót.
Dowód:
- pismo powoda z 09.08.2013r. wraz z dowodem nadania – k. 41-42;
- pismo powoda z 11.09.2013r. – k. 43;
W dniu 8 maja 2014 roku powód skierował do pozwanej ostateczne wezwanie do zapłaty, w którym ocenił zaawansowanie wykonanych przez niego robót na 90% zakresu umownego oraz określił należne, a niewypłacone dotychczas wynagrodzenie na kwotę 140315,75 zł brutto. Równocześnie wezwał pozwaną do zapłaty kwoty 52.441,31 zł tytułem robót dodatkowych związanych z uzupełnieniem ubytków w ścianach budynku głównego szpitala wC.oraz kwoty 43.369,80 zł tytułemfaktury VAT nr (...)z 16 lutego 2013 roku za prace posadzkowe w Jednostce WojskowejC..
Dowód:
- ostateczne wezwanie do zapłaty skierowane przez powoda z 08.05.2014r. wraz z dowodem nadania – k. 44-45;
W dniu 11 grudnia 2012 roku powód złożył pozwanej ofertę wykonania tynków wraz z przygotowaniem podłoża, malowaniem w kolorze białym, osadzeniem stolarki drzwiowej oraz ułożeniem płytek gresowych wraz z cokolikami oraz przygotowaniem podłoża (wraz z materiałem przy cenie płytki 15 zł/m2) na kwotę 110000 zł netto. Wobec ustnego zaakceptowania powyższej oferty przezP. P.powód przystąpił do prac posadzkarskich i tynkarskich w piwnicach Jednostki Wojskowej wC..
Dowód:
- oferta powoda z 11.12.2012r. – k. 46;
- zeznania świadkaR. S.– k. 268-271 wraz z zapisem audio-video rozprawy z 23.09.2015r. (k. 276);
- zeznania wspólnika pozwanejP. P.– k. 282-285 wraz z zapisem audio-video rozprawy z 04.11.2015r. – k. 286;
Tytułem wykonania prac tynkarskich w jednostce wojskowejC.D. S.wystawił trzy faktury VAT:
- nr(...)z 10.12.2012r. na kwotę 21525,00 zł brutto (17500,00 zł netto),
- nr(...)z 19.12.2012r. na kwotę 45990,00 zł brutto (13000,00 zł netto),
- nr(...)z 31.12.2012r. na kwotę(...),00 z brutto (26000,00 zł netto) – zapłacone przez pozwaną,
a ponadto w dniu 16 lutego 2013 roku wystawiłfakturę VAT nr (...)opiewającą na kwotę 43369,80 zł brutto (35260,00 zł netto) tytułem „prac posadzkowych JWC.pozycje kosztorysu 8, 9, 10 bez kosztu płytek” w ilości 656,00 m2. Tej faktury pozwana nie opłaciła.
Niesporne, a nadto:
- faktury VAT wystawione przez powoda tytułem prac w JWC.– k. 47-50;
W ramach prac remontowych w Jednostce Wojskowej wC., którymi z ramienia powoda zajmował się jego ojciecR. S., powód wykonywał prace tynkarskie i posadzkarskie w piwnicach. Pomieszczenia piwnic JW były od siebie oddzielone i posiadały osobne wejścia. Pod koniec wykonywania prac w głównej części piwnicyR. S.dowiedział się, że do wykonania zostało jeszcze pomieszczenie z drugiej strony, do którego wcześniej nie wchodził.R. S.odmówił wykonania tynków i posadzek w tej części piwnic i zrezygnował z dokończenia pozostałych prac.
Pracownicy powoda (w tych pomieszczeniach, w których wykonywali prace) zbili tynk, zagruntowali ściany oraz położyli pierwszą warstwę tynku maszynowego. Wykonano również demontaż instalacji elektrycznej (bez ponownego montażu). Ponadto wykonali większą część posadzki w tych pomieszczeniach. Na części podłogi brakowało fug, nie położono docinanych płytek przy ścianach oraz cokolików. Powód nie osadził również drzwi oraz nie pomalował lamperii; nie wygładził również tynku oraz nie pomalował ścian na biało.
Montaż drzwi w Jednostce Wojskowej oraz malowanie lamperii i przygotowanie pod malowanie ścian i sufitów wykonał na zlecenie pozwanejM. W.. Uzupełniał również brakujące płytki i fugi w tej części piwnicy, w której prace wykonał powód. Tytułem montażu drzwi w piwnicy w budynku Jednostki Wojskowej wC.M. W.w dniu 27 lutego 2013 roku wystawił pozwanejfakturę vat nr (...)na kwotę 5904,00 zł brutto. Tytułem obróbki drzwi, malowania lamperii oraz prac poprawkowych piwnicy w budynku JednostkiW.wC.M. W.wystawił pozwanejfakturę nr (...)w dniu 29 marca 2013 roku na kwotę brutto 9840,00 zł brutto.
Gładzenie tynku oraz malowanie ścian zostało wykonane przezD. P..D. P.wystawił pozwanejrachunek nr (...)z 12.04.2013r. na kwotę 3000,00 zł tytułem wykonania prac poprawkowych wbudynku nr (...)Jednostki Wojskowej wC.. W części piwnicy, co do której powód odmówił wykonania posadzki, wykonał również prace posadzkarskie, za które wystawiłrachunek nr (...)z 28.02.2013r. na kwotę 9600,00 zł tytułem położenia płytek w piwnicybudynku nr (...)Jednostki Wojskowej wC..
Dowód:
- zeznania świadkaD. P.– k. 227-229 wraz z zapisem audio-video rozprawy z 27.05.2015r. (k. 233);
- zeznania świadkaM. W.– k. 229-230 wraz z zapisem audio-video rozprawy z 27.05.2015r. (k. 233);
- częściowo zeznania świadkaR. S.– k. 268-271 wraz z zapisem audio-video rozprawy z 23.09.2015r. (k. 276);
- zeznania świadkaW. R.– k. 271-272 wraz z zapisem audio-video rozprawy z 23.09.2015r. (k. 276);
- zeznania świadkaW. S.– k. 272-273 wraz z zapisem audio-video rozprawy z 23.09.2015r. (k. 276);
- zeznania świadkaM. R.– k. 278-279 wraz z zapisem audio-video rozprawy z 04.11.2015r. (k. 286);
- częściowo zeznania powodaD. S.– k. 280-282 wraz z zapisem audio-video rozprawy z 04.11.2015r. (k. 286);
- częściowo zeznania wspólnika pozwanejP. P.– k. 282-285 wraz z zapisem audio-video rozprawy z 04.11.2015r. (k. 286);
- rachunkiD. P.nr(...)oraz(...)wraz z potwierdzeniami przelewu – k. 173-176;
- faktura VATM. W.nr(...)i(...)wraz z potwierdzeniami przelewu – k. 177-180;
Powód w ramach prac w Jednostce Wojskowej wC.wykonał:
- 69% prac związanych z układaniem posadzki płytkowej o powierzchni 582,85m2, przy płytkach w rozmiarze 30x30cm o wartości 18976,91 zł,
- 100% prac przy: zrywaniu posadzki (2458,11 zł), odbiciu tynków wewnętrznych na ścianach, filarach i pilastrach (8025,25 zł) oraz odbiciu tynków wewnętrznych z zaprawy wapiennej na stropach płaskich, belkach, biegach i spocznikach schodów ponad 5m2 o wartości 535,76 zł, przy wykonywaniu ręcznym tynków wewnętrznych na ścianach i słupach (16153,26 zł), przy wykonywaniu ręcznym tynków na stropach i podciągach (12024,88 zł) oraz przy demontażu drzwi o masie do 50 kg o wartości 995,33 zł
- 0% przy wykonaniu cokolików płytkowych z płytek 20x20cm (cokoliki 10cm).
Wartość robót wykonanych przez powoda w Jednostce Wojskowej wC.wyniosła ogółem 64009,50 zł netto (78.731,68 zł brutto).
Dowód:
- opinia biegłego sądowego z zakresu budownictwa mgr inż.M. S.z 08.04.2016r. – k. 297-321 wraz z załącznikami na k. 322-345;
- ustne wyjaśnienie opinii biegłego sądowego z zakresu budownictwa mgr inż.M. S.złożone na rozprawie w dniu 023.08.2016r. – k. 373-377 wraz z zapisem audio-video rozprawy na k. 378.
Sąd zważył, co następuje:
Żądanie powoda obejmowało trzy elementy składowe: pozostałą część należności za prace remontowe elewacji szpitala wC., zapłatę za dodatkowe roboty w postaci wymiany cegieł ponad ilość 49 miejsc przewidzianą w przedmiarze robót oraz wynagrodzenie za prace tynkarskie i posadzkarskie wykonane w Jednostce Wojskowej wC..
Stanowisko pozwanej odnośnie robót wykonanych przez powoda przy remoncie elewacji szpitala wC.sprowadzało się do zakwestionowania zakresu wykonanych przez niego prac oraz zarzutu braku faktur na dochodzoną pozwem kwotę. Pozwana zaprzeczyła również, by powód ułożył 656m2 posadzki w Jednostce Wojskowej wC.i podniosła, że zmuszona była do wykonania zastępczego części prac powierzonych powodowi, jak również do dokonania wielu poprawek.
Stan faktyczny stanowiący podstawę rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie Sąd ustalił w oparciu o niebudzące wątpliwości co do autentyczności dokumenty w postaci umowy, aneksu, oferty, faktur, rachunków, pism stron. Nadto, ustaleń dokonano w oparciu o zeznania świadków oraz powodaD. S.i wspólnika pozwanejP. P., a przede wszystkim w oparciu o opinię biegłego z zakresu budownictwa mgr inż.M. S.. ZeznaniaM. C.,D. P.iM. W.Sąd uznał za wiarygodne co do ogólnego zakresu robót wykonanych przez powoda w szpitalu, dokończenia tych prac przez innych wykonawców oraz co do prac niewykonanych przez powoda w Jednostce Wojskowej wC., jak również co do okoliczności, w których powód zaprzestał dalszych prac w tym budynku. Za wiarygodne, co do zasady, Sąd uznał zeznaniaM. R.iW. R.– pracowników powoda – którzy opisali powierzony im przez powoda zakres prac.W świetle pozostałego materiału dowodowego zeznania te nie mogły stanowić podstawy do ustalenia ilości wykonanej przez powoda pracy. ZeznaniaK. W., który na zlecenie pozwanej montował i demontował rusztowania przy remoncie szpitala wC.okazały się wiarygodne i na ich podstawie Sąd uznał, że rusztowania te nie były przestawiane z powodu niedokończenia przez powoda prac w danym miejscu bądź też konieczności wykonania poprawki. ZeznaniaW. S.Sąd uznał za wiarygodne, niemniej za istotne uznano jedynie potwierdzenie, że piwnice Jednostki Wojskowej były od siebie oddzielone i nie było pomiędzy nimi przejścia.
Z kolei zeznania świadkaR. S.okazały się wiarygodne jedynie w części, w jakiej korespondowały z pozostałym materiałem dowodowym. W szczególności Sąd – wobec odmiennego stanowiska stron oraz zeznań pozostałych przesłuchiwanych osób – nie dał wiary świadkowi co do tego, że wykonanie kominów, tarasu oraz zjazdu nie było objęte przedmiarem, jak również że firma powoda wykonała obróbki blacharskie. W zakresie prac wykonywanych w Jednostce wC.Sąd nie dał wiary świadkowi co do tego, że wykonane zostały wszystkie prace (w tym malowanie). W świetle zeznańK. W.za niewiarygodne uznano również zeznania świadka dotyczące przyczyn niewykonania części prac na elewacji szpitala.
Zeznania powoda oraz przesłuchanego w charakterze wspólnika pozwanejP. P.Sąd miały jedynie pomocnicze znaczenie, uznano je wiarygodne w zakresie, w jakim pokrywały się one z pozostałym materiałem dowodowym.
Za wiarygodną i należycie uzasadnioną uznano również opinię biegłego z zakresu budownictwaM. S., który wariantowo, na podstawie twierdzeń stron co do zakresu wykonanych prac oraz przy przyjęciu stawek rynkowych, wyliczył wartość prac wykonanych przez powoda dla pozwanej. Poza opisanymi powyżej korektami wyliczeń dokonanych przez biegłego Sąd nie znalazł żadnych podstaw do zakwestionowania tej opinii. W szczególności biegły szeroko omówił znajdujący się w sprawie materiał i wskazał podstawy, na których oparł swoje wyliczenia. Zastosowane metody wyliczeń, przyjęte przez biegłego wartości jednostkowe oraz wyliczenia dotyczące powierzchni ścian i podłóg w Jednostce wC.nie budziły wątpliwości Sądu. Ponownie przy tym należy podkreślić, że wobec zakwestionowania przez pozwaną wykonania przez powoda części prac, Sąd swoje ustalenia poczynił w oparciu o niższą wartość wycenionych robót.
Sąd oddalił wniosek pozwanej o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego zakresu chemii budowlanej w celu sprawdzenia sposobu wykonania tynków przez powoda. Niewątpliwie – co wynika z wyjaśnień biegłegoM. S.– celem wydania takiej opinii niezbędne byłoby pobranie próbki tynku w celu jej zbadania, a zatem wykonanie prac niszczących. Podobnie rzecz ma się z badaniem wykonania impregnacji cegieł. Zarówno szpital wC., jak i Jednostka Wojskowa wC.znajdują się w posiadaniu podmiotów trzecich, co ze względu na charakter i sposób przeprowadzenia wnioskowanego dowodu – uniemożliwiało jego uwzględnienie.
Podstawę prawną roszczenia powoda o zasądzenie kwoty 140.315,75 zł tytułem wykonanych przez niego prac przy remoncie elewacji szpitala wC.stanowi przepisart. 647 k.c., zgodnie z którym przez umowę o roboty budowlane wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i z zasadami wiedzy technicznej, a inwestor zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu, oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia.
W pierwszej kolejności wskazać trzeba, że powód nie przedstawił dokumentów, które potwierdzałyby wykonanie przez niego umówionych prac – czy to w całości, czy też w części. W szczególności brak jest jakiegokolwiek dokumentu w oparciu o który możliwe byłoby ustalenie – zgodne z żądaniem pozwu –90% zaawansowania prac po stronie powoda. Niewątpliwe było przy tym, że powód ostatecznie nie ukończył wszystkich prac objętych umową z 12 sierpnia 2012 roku. Przyznał między innymi, że nie przemurował kominów, nie zamontował ponownie instalacji odgromowej oraz nie wykonał murów oporowych, a jedynie fundamenty pod nie. Nadto wskazał, że z tarasu jedynie zdjął płytki. Potwierdził to częściowo również ojciec powoda –R. S., według którego przebudowa tarasu miała być dodatkową robotą, podobnie jak mury oporowe i zjazd oraz przemurowanie kominów. Niewykonanie części umówionych prac przez powoda znalazło swoje odzwierciedlenie również w zeznaniach świadków;M. C.(kierownik budowy) wskazał, że powód nie wykonał także obróbek blacharskich z rynnami, tarasu, ściany oporowej oraz prac związanych ze zjazdem, które to prace ostatecznie wykonała pozwana. Powyższe fakty potwierdziły również zeznaniaD. P.– synaP. P.(wspólnika pozwanej). Poza zeznaniami tego świadka, również przedłożone przez niego rachunki potwierdzają, że zakres wykonanych przez niego prac pokrywa się z zakresem prac, których nie wykonał powód.
Stosownie do treściart. 6 k.c.ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne. W myśl tej zasady w przedmiotowej sprawie to na powodzie spoczywał ciężar udowodnienia faktów uzasadniających jego roszczenie w określonej wysokości, a zatem również ciężar wykazania, że wykonał on prace, za które domaga się zapłaty. Wobec braku dowodów z dokumentów, które jednoznacznie potwierdzałyby zakres wykonanych przez powoda prac, jak również wobec zeznań świadków i samych stron - wskazujących na niewykonanie przez powoda części prac objętych umową z 12 sierpnia 2012 roku, Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego z zakresu budownictwa celem ustalenia wartości rzeczywiście wykonanych przez powoda robót przy remoncie elewacji budynku głównego szpitala wC..
Podczas oględzin budynku szpitala z udziałem biegłego strony sporu również nie uzgodniły wspólnego stanowiska co do zakresu wykonanych przez powoda prac, a w konsekwencji biegły dokonał szacunkowego zestawienia wartości zrealizowanych przez powoda robót, przy uwzględnieniu procentowego wykonania objętych przedmiarowaniem prac w dwóch wersjach – według powoda (który wskazywał na 100% wykonanych prac za wyjątkiem rozebrania podbudowy betonowej) i według pozwanego, który ilość wykonanych przez powoda prac szacował przeważnie na 60% bądź 74%. Mając na uwadze to, że to na powodzie spoczywał ciężar udowodnienia wykonanego przez niego zakresu brak, jak również brak jakichkolwiek dowodów na to, że powód wykonał powierzone mu prace w stopniu wyższym, niż wskazywała to pozwana, Sąd nie mógł uwzględnić twierdzeń powoda co do wykonania prac przy remoncie szpitala w 100%. Powyższe byłoby nieuzasadnione również w świetle zeznań wskazanych wyżej świadków oraz przedłożonych przez pozwaną dokumentów, które jednoznacznie potwierdzają, że pierwotnie powierzone powodowi prace zostały ostatecznie wykonane przez inne podmioty. W konsekwencji Sąd, opierając się o wskazywaną przez biegłego wariantowo wartość szacunkową robót wykonanych przez powoda, za podstawę rozstrzygnięcia przyjął niższą kwotę wskazywaną przez biegłego. Kwota ta stanowiła odzwierciedlenie zakresu prac wykonanych przez powoda, których wykonanie potwierdzała również pozwana.
W ocenie Sądu biegły prawidłowo i zgodnie ze zleceniem ustalił również wartość wykonanych przez powoda prac według stawek cen rynkowych. Brak było przy tym podstaw do uwzględnienia zarzutów pozwanej co do zawyżenia stawek przyjętych przez biegłego (stawek jednostkowych robót). Pozwana wskazywała, że przyjęte przez biegłego stawki są zawyżone w stosunku do wartości przyjętej w ofercie składanej przez pozwanego inwestorowi (w odniesieniu do robót ujętych w pozycjach 4 d.1, 5 d.1, 8 d.1, 11 d.2, 13 d.2, 15 d.2, 19 d.3, 23 d.3 i 26 d.3). Pozwana nie przedłożyła jednak do akt sprawy żadnych dokumentów, które wskazywałyby na wysokość stawek zastosowanych w umowie pomiędzy pozwaną a inwestorem.
Częściowo uzasadnione okazały się natomiast zarzuty pozwanej dotyczące ustalenia przez biegłego wykonania przez powoda 100% robót opisanych w pozycji 29 d. 4 i 31 d.4. W zarzutach do opinii pozwana wskazała, że jej zdaniem roboty polegające na naprawie rynien półokrągłych i skrzyniowych powód wykonał jedynie w 50%. Sąd zwrócił uwagę, że biegły w ustnych wyjaśnieniach wskazał, że przyjął 100% zaawansowania tych prac ze względu na brak oświadczeń stron (składanych przy oględzinach), zaś na 50% wykonanie tych prac wskazywał w swoich zeznaniachP. P.(k. 282), co nakazywało uwzględnienie zastrzeżeń pozwanej w powyższym zakresie.
W zakresie prac ujętych w pkt 31 d.4 (obróbki przy szerokości w rozwinięciu) pozwana w swoich zastrzeżeniach wskazała na 80% stopień zaawansowania tych prac. Wobec niewykazania wykonania prac w 100% przyjęto stanowisko pozwanej w tym zakresie. Wskutek tego obliczoną przez biegłego wartość robót wykonanych przez powoda – 219.039,75 zł netto Sąd pomniejszył o wartość 50% robót wskazanych w pozycji 29 d.4 (tj. o 752,15 zł) oraz o wartość 20% robót wskazanych w pozycji 31 d.4 (tj. o 3331,76 zł (16658,79zł-13327,03zł)).
Od obliczonej w powyższy sposób wartości netto robót wykonanych przez powoda (214.955,84 zł) sąd odjął wartość netto faktur opłaconych przez pozwaną (150.130,08 zł) oraz wartość netto kwoty należnej pozwanej z tytułu najmu rusztowań (36.962,80 zł z dwóch faktur). Uzyskaną w ten sposób kwotę 27.862,96 złotych należało zasądzić na rzecz powoda. Należna z powyższego tytułu kwota – ze względu na niewystawienie przez powoda faktury VAT na żądaną przez niego należność z tytułu prac przy remoncie szpitala, nie obejmuje podatku od towaru i usług.
Ze względu na ujęcie przez biegłego wartości robót wykonanych przy wymianie cegieł w łącznej wartości robót wykonanych przez powoda ( w kwocie 214.955,84 zł) brak było podstaw do zasądzenia odrębnie należności z tego tytułu. Co do zasady, żądanie powoda w powyższym zakresie okazało się uzasadnione. Pomimo niezawarcia odrębnego porozumienia i aneksu do umowy pozwana nie kwestionowała tego, że ilość cegieł podlegających wymianie istotnie przekraczała wcześniej umówioną i zawartą w przedmiarze ilość, jak również że okoliczności tej nie można było wcześniej przewidzieć. Potwierdzały to również zeznania świadkaM. C..
Sąd uznał, że biegły z zakresu budownictwa prawidłowo ustalił ilość wymienionych przez powoda cegieł na 2000. Powód kwestionował tę wartość wskazując, że została ona zaniżona o kolejne 800 cegieł. W ocenie Sądu, w świetle treści dziennika budowy, zastrzeżenia te były nieuzasadnione. Po pierwsze, w ostatnim wpisie dotyczącym tej kwestii z 9 stycznia 2013 roku odnotowano przyjętą przez biegłego ilość cegieł podlegających wymianie; po drugie brak jest w dzienniku budowy, czy też w innych dokumentach jakiejkolwiek adnotacji o odrębnym traktowaniu i liczeniu cegieł wymienianych w ościeżach okiennych. Sam fakt trzykrotnego odnotowania w dzienniku budowy szacunkowej ilości cegieł podlegających wymianie, bez jednoznacznego wskazania, że wskazana ilość 1500 sztuk nie zawiera w sobie wcześniej wymienionej ilości ok. 1000 sztuk cegieł, w świetle kolejnego zapisu dziennika, nie jest wystarczający do uwzględnienia zastrzeżeń powoda.
Pozwana z kolei kwestionowała przyjęcie przez biegłego wartości nowych cegieł w cenie jednostkowej, podczas gdy cegły używane do wstawiania w miejsce uszkodzonych pochodziły z rozbiórki murów. Stanowisko pozwanej nie miała jednak dla ustalenia wartości wykonanych przez powoda robót w tym zakresie istotnego znaczenia. Biegły wyjaśnił bowiem, w przypadku przyjmowania wartości robót z uwzględnieniem cegły z rozbiórki należałoby doliczyć również koszty jej oczyszczenia, których nie było przy przyjęciu cegły nowej; ponadto przyjął w swoich wyliczeniach wartość cegły standardowej, nie zaś stylizowanej. Ostatecznie, końcowa wartość wykonanych przez powoda prac przy wymianie cegieł, niezależnie od ich pochodzenia znajdowałaby się na tym samym poziomie (16843,21 zł netto - uwzględniając zarówno cegły ujęte w przedmiarze, jak i wymienione dodatkowo). Mając na uwadze powyższe wyjaśnienia Sąd nie uwzględnił wniosku pozwanej o przeprowadzenie dowodu z uzupełniającej opinii biegłego celem wyliczenia wartości wykonanych przez powoda prac z uwzględnieniem faktu pochodzenia cegły z rozbiórki.
Nadmienić również należy, odnosząc się do zarzutów pozwanej dotyczących różnicy pomiędzy projektem a wykonaniem robót przez powoda, że wobec braku adnotacji w dzienniku budowy o odstępstwach od projektu przyjąć należało, że umówione roboty wykonano zgodnie z projektem.
Podstawę prawną roszczenia powoda w omawianym zakresie stanowiłart. 405 k.c., zgodnie z którym: kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości. Taka też sytuacja wystąpiła w niniejszej sprawie – ilość wymienionych przez powoda cegieł wielokrotnie przekraczała pierwotnie zakładane 49 miejsc (po 3 cegły), zaś strony nie zawarły odrębnego porozumienia czy też aneksu do umowy. Mając na uwadze, że powód wykonał te prace dla pozwanej (P. P.przyznał, że za część cegieł zamawiający skompensował kary umowne naliczone pozwanej za opóźnienia w wykonaniu prac), Sąd uznał, że kwota odpowiadająca wartości wykonanych przez powoda prac przy wymianie cegieł wyliczona przez biegłego jest powodowi należna na podstawie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu.
Ostatnią kwestią sporną pomiędzy stronami była wartość prac wykonanych przez powoda przy tynkowaniu oraz układaniu posadzki w piwnicach Jednostki Wojskowej wC.na podstawie zaakceptowanej przez pozwaną oferty powoda złożonej 11 grudnia 2012 roku w formie e-mail.
Podobnie jak w przypadku prac wykonanych w szpitalu strony nie zgadzały się co do zakresu prac wykonanych przez powoda.D. S.co do zasady twierdził, że wykonał wszystkie prace poza montażem drzwi i malowaniem ścian, a w trakcie oględzin podał, że wykonał 100% prac związanych z ułożeniem posadzek i wykonaniem tynków (oraz demontażem drzwi). Pozwany kwestionował ułożenie przez powoda części posadzki i cokolików oraz wykonanie fugowania, zaś w zastrzeżeniach do opinii biegłego stwierdził, że powód nie wykonywał tynków, a jedynie szpachlował ściany.
Sąd również w tym przypadku nie dysponował materiałem dowodowym, który pozwalałby na ustalenie wartości wykonanych przez powoda prac zgodnie z jego żądaniem. Niewątpliwe przy tym było, że powód nie wykonał wszystkich powierzonych mu prac, a w części piwnicy w ogóle nie podjął pracy. Kierownik budowyM. C.określił zakres wykonanych przez powoda prac (w tej części, w której prace te powód wykonywał) na 80%, wskazując na niewykonanie przez niego malowania, montażu drzwi, instalacji elektrycznej oraz ułożenia części płytek.D. P., który wykonywał część prac w piwnicach Jednostki Wojskowej wC.po rezygnacji powoda również wskazał, że powód nie wykonał wszystkich płytek, (w tym na klatkach schodowych), części z nich nie zafugował, nie zamontował cokolików, a tynków nie wygładził i nie pomalował oraz nie wstawił drzwi. Powyższe znalazło swoje odzwierciedlenie w znajdujących się w aktach sprawy rachunkachD. P.za wykonanie prac poprawkowych oraz położenie płytek wC., jak również w rachunkachM. W.za montaż drzwi. ŚwiadkowieD. P.iM. W.potwierdzili przy tym, że wykonywali w piwnicach budynku Jednostki Wojskowej wC.prace poprawkowe.M. W.– jako osoba niezwiązana z żadną ze stron – opisał wykonywane przez siebie prace (w tej części, w której powód wykonywał zlecenie) jako: malowanie lamperii, przygotowanie ścian do malowania, częściowe uzupełnienie płytek dodając, że „gdzie trzeba było podocinać, to już nic nie było. Mało miejsc było, gdzie było zrobione do końca, do ściany” oraz „wcześniej szedł tylko tynk maszynowy”. Mając na uwadze opisane wyżej zeznania Sąd uznał, że powód skuł tynk oraz stare płytki oraz położył nowy tynk, nie wykonując malowania. Niesporne pozostawało również to, że powód nie osadził drzwi i nie pomalował lamperii.
W odniesieniu do zastrzeżeń pozwanej do opinii biegłego, w których wskazywała ona na wykonanie przez powoda jedynie szpachlowania ścian (zamiast tynkowania), wskazać należy, że wykonywanie szpachlowania nie wykluczało położenia tynków przez powoda. Na podstawie zaoferowanego materiału dowodowego nie sposób jednak stwierdzić, w jakiej ilości prace te wykonano ani też określić, czy choćby oszacować rzeczywistą ich ilość.
Sąd nie podzielił również zarzutów strony pozwanej co do braku wykazania przez powoda pewnych robót tj. wykonania tynków. Z zeznań świadkaD. P.wynikało, że powód zagruntował, zbił i położył pierwszą warstwę tynku, a pracownicy pozwanej (oraz inni wykonawcy) jedynie gładzili tynki „za powoda”. ŚwiadekW. R.podał, że były wykonywane tynki; świadekM. W.potwierdził zaś wykonanie przez powoda tynku „maszynowego” Wobec nieprzedłożenia przez pozwaną oferty składanej inwestorowi nie sposób było również jedynie na podstawie jej twierdzeń przyjąć, że umówiono się jedynie na szpachlowanie, a nie położenie tynków.
W konsekwencji Sąd uznał, że skoro powód nie wykazał zakresu i rozmiaru wykonanych przez siebie prac (wbrew ciążącemu na nim obowiązku zart. 6 k.c.), a w świetle zeznań świadków oraz rachunków innych wykonawców niewątpliwe było, że powód nie wykonał w całości powierzonych mu prac (brak cokolików, montaż drzwi i pozostałe elementy) Sąd przyjął za podstawę rozstrzygnięcia niższą kwotę wskazaną w tabeli biegłego, w której uwzględniono przyznany prze pozwaną procentowy zakres wykonanych przez powoda prac.
Zarzuty pozwanej do opinii biegłego podlegały uwzględnieniu w odniesieniu do korekty rachunkowej pozycji 5 i 8. W pozycjach tych biegły popełnił błąd rachunkowy przy zastosowaniu prawidłowych danych (582 x 9,33=5430,06, a nie 5779,26 zł, zaś 17 x 59,14=(...),38, a nie(...),34). Ponadto, w pozycji 5, w rubryce 7 (wartość robót wg cen IV kwartał 2012 ), a w konsekwencji i rubryce 11 przyjąć należało kwotę 5.375,76 zł (zamiast 5721,47zł). Podobnie, w pozycji 8 w rubryce 7 i 11 przyjąć należało kwotę 995,33 zł . Jak wynika bowiem z dołączonej przez biegłego informacji GUS odnośnie wskaźników cen w grudniu 2012) wartość robót wg cen z IV kwartału 2012 różniła się od cen z II kwartału o 1 %. (wartość z rubryki 7 stanowiła kwotę z rubryki 6 pomniejszoną o 1 %)
Wskutek prawidłowego przeliczenia pozycji wskazywanych przez biegłego, ustaloną przez niego wartość prac ustalono na łączną kwotę 64.009,5 zł netto.
Sąd nie uwzględnił pozostałych zarzutów do opinii skierowanych przez pozwaną. Za przekonujące i prawidłowe uznał wyjaśnienie biegłego, że rynkowa cena jednostkowa robót przy kalkulacji 819m2 oraz 582,85m2 będzie taka sama.
Wyliczenie zastosowane przez biegłego, z którego wynika, że wartość robót wykonanych przez powoda w JW. wC.– po odjęciu kwoty 11376,25 zł wynikającej z błędów rachunkowych wyniosła 64.009,50 zł netto (78./731,68 zł brutto) stanowiło punkt wyjściowy do dalszych obliczeń. Przypomnieć należy, że ze względu na wystawienie przez powoda faktur VAT za wykonane prace, w odniesieniu do należnego powodowi wynagrodzenia posługiwano się kwotami brutto.
Wprawdzie w kwestionowanej przez pozwaną fakturze wskazano, że dotyczy ona wynagrodzenia za ułożenie posadzki, jednak z twierdzeń pozwanej oraz materiału dowodowego wynikało, że strony nie umówiły się odrębnie co do wynagrodzenia za wykonanie tynków i posadzek. Powód wystawiał faktury sukcesywnie w ramach postępu prac (prace tynkarskie i posadzkarskie były wykonywane równolegle) i Sąd uznał, że tytuł kolejnych faktur wpisany w fakturze nie odzwierciedlał rzeczywistego zakresu prac, w szczególności, że uprzednio wystawione faktury dotyczyły wyłącznie tynków, a jedynie ta ostatnia posadzek. Z tego też względu Sąd uznał za celowe rozliczenie całościowe prac wykonywanych przez powoda w JW wC.. Po odjęciu od ustalonej wartości wykonanych przez powoda prac w kwocie 78731,68 zł brutto kwot zapłaconych przez pozwaną tytułem trzech wcześniejszych faktur w łącznej wysokości 69.495 zł brutto (21.525 zł + 15.990 zł + 31.980,00 zł) należne powodowi wynagrodzenie z tytułu wykonanych przez niego prac w Jednostce Wojskowej wC.ustalono na kwotę 9236,65 zł brutto.
Mając na uwadze powyższe, w punkcie I sentencji wyroku zasądzono od pozwanej na rzecz powoda kwotę 27862,96 zł tytułem prac wykonanych przy remoncie szpitala wC., zaś kwotę 9236,65 zł tytułem wynagrodzenia za prace w piwnicy Jednostki Wojskowej wC., tj. łącznie kwotę 37099,61 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 11 czerwca 2014 roku, tj. od dnia wniesienia pozwu (zgodnie z żądaniem pozwu). Rozstrzygnięcie o odsetkach oparto na przepisieart. 481 k.c.
W pozostałym zakresie, wobec nieudźwignięcia ciężaru dowodu, powództwoD. S.zostało oddalone, o czym orzeczono w punkcie II sentencji wyroku.
Wpunkcie III, wobec uwzględnienia powództwa w 16%, na podstawieart. 100 k.p.c.rozdzielono koszty procesu, przy uwzględnieniu, że powód (zwolniony od kosztów sądowych) nie poniósł żadnych kosztów. Mając na uwadze poniesione przez pozwaną koszty procesu w wysokości 7217 zł (7200 zł tytułem zastępstwa procesowego oraz 17 zł tytułem opłaty od pełnomocnictwa), zasądzono od powoda na rzecz pozwanej 84% tych kosztów, tj. kwotę 6062 zł.
Wobec treściart. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych(tekst jedn. Dz.U. z 2014 r. poz. 1025 z późn. zm.), zgodnie z którym kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić, sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu oraz treści art. 83 ust. 2 ustawy nakazującego rozstrzygnięcie w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie o poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa wydatkach, w punkcie IV sentencji wyroku nakazano pobrać od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Szczecinie kwotę 2220 zł tytułem kosztów sądowych, od których powód był zwolniony.D. S.został przez Sąd zwolniony od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych, na które złożyły się opłata od pozwu w kwocie 11807 zł oraz wynagrodzenie biegłego w wysokości 2068,55 zł (łącznie 13875,55 zł). Wobec przegrania przez pozwaną sprawy w 16%, w takim też stosunku winna ona pokryć koszty sądowe, od których powód był zwolniony (13875,55 zł x 16% = 2220 zł).
Ze względu na to, że Skarb Państwa jedynie tymczasowo poniósł koszty przedmiotowego procesu w łącznej wysokości 13845,55 zł, zaś pozwana stosownie do punktu IV zobowiązana jest do ich poniesienia w 16%, tj. w kwocie 2220 zł, pozostałą część nieuiszczonych dotychczas kosztów sądowych (84%) w wysokości 11655,55 złotych nakazano ściągnąć z zasądzonego od pozwanej na rzecz powoda roszczenia, o czym orzeczono w punkcie V sentencji wyroku.
W punkcie VI natomiast przyznano od Skarbu Państwa pełnomocnikowi powoda ustanowionemu z urzędu koszty zastępstwa procesowego w wysokości ustalonej na podstawie§6 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu(t.j. Dz.U. z 2013r., poz. 461), powiększonej o stawkę podatku VAT stosownie do §2 ust. 3 rozporządzenia.
9 stycznia 2017 r.
ZARZĄDZENIE
1
(...)
2
(...)
3
(...) | ```yaml
court_name: Sąd Okręgowy w Szczecinie
date: '2016-11-22'
department_name: VIII Wydział Gospodarczy
judges:
- Agnieszka Górska
legal_bases:
- art. 647 k.c.
- art. 100 k.p.c.
- art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych
- §6 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w
sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów
nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu
recorder: stażysta Paulina Woszczak
signature: VIII GC 433/14
``` |
152510150004003_VIII_C_000050_2017_Uz_2017-04-14_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygnatura akt VIII C 50/17
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 23 marca 2017 roku
Sąd Rejonowy dla Łodzi - Widzewa w Łodzi VIII Wydział Cywilnyw składzie:
Przewodniczący S.S.R. Bartek Męcina
Protokolant sekr. sąd. Kamila Zientalak
po rozpoznaniu w dniu 16 marca 2017 roku w Łodzi
na rozprawie
sprawy z powództwa(...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnościąz siedzibą wW.
przeciwkoC. K.iD. S.
o zapłatę
1
zasądza od pozwanych solidarnie na rzecz powoda kwotę 72,72 zł (siedemdziesiąt dwa złote siedemdziesiąt dwa grosze) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 8 grudnia 2016 roku do dnia zapłaty;
2
oddala powództwo w pozostałym zakresie;
3
zasądza od pozwanych solidarnie na rzecz powoda kwotę 48,84 zł (czterdzieści osiem złotych osiemdziesiąt cztery grosze) tytułem zwrotu kosztów procesu.
Sygn. akt VIII C 50/17
UZASADNIENIE
W dniu 8 grudnia 2016 roku powód(...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnościąz siedzibą wW., reprezentowany przez pełnomocnika będącego radcą prawnym, wytoczył przeciwko pozwanymC. K.iD. S.powództwo o zapłatę solidarnie kwoty 572,72 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, a także wniósł o zasądzenie zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.
W uzasadnieniu powód podniósł, że w dniu 16 lipca 2014 roku zawarł z pozwanymi umowę o dochodzenie roszczeń z tytułu pożaru. Zgodnie z postanowieniami umowy, za wykonane czynności powodowi przysługiwało wynagrodzenie w wysokości 20% uzyskanej przez pozwanych kwoty z tytułu odszkodowania. W dniu 15 września 2015 roku powód wystawił pozwanym fakturę VAT opiewającą na kwotę 1.230 zł z tytułu należnej mu prowizji. Pomimo upływu terminu płatności pozwani nie dokonali zapłaty należnego powodowi wynagrodzenia, nie uczynili tego również po wystosowaniu dodatkowego wezwania do zapłaty. Dopiero w dniu 12 lipca 2016 roku pozwani uregulowali swoje zobowiązanie. Wobec powyższego, za uchybienie terminowi płatności, powód naliczył pozwanym karę umowną stosownie do § 5 pkt 4 umowy, która stanowiła 10% wartości otrzymanego przez pozwanych świadczenia, które wyrażało się kwotą 5.000 zł. Poza kwotą 500 zł z powyższego tytułu, na żądanie pozwu składają się skapitalizowane odsetki od kwoty 1.230 zł naliczone za okres od dnia 23 września 2015 roku do dnia 12 lipca 2016 roku, w kwocie 72,72 zł.
( pozew 5-8 )
W odpowiedzi na pozew pozwani wnieśli o oddalenie powództwa w całości. Wyjaśnili, że działania powoda nie doprowadziły do przyznania im wyższego odszkodowania i ostatecznie powód wystąpił do ubezpieczyciela o wypłatę świadczenia we wcześniej ustalonej wysokości. Powód nie przyczynił się zatem do wypłacenia pozwanym odszkodowania, a pomimo tego wystawił fakturę, a nadto obciążył pozwanych dodatkowymi kosztami, które w ocenie pozwanych nie znajdują żadnego uzasadnienia.
( odpowiedź na pozew k. 39-43 )
Odpowiadając na zarzuty pozwanych powód podtrzymał stanowisko w sprawie. Wyjaśnił, że z treści przedmiotowej umowy jednoznacznie wynika, że przed jej zawarciem pozwani nie otrzymali od ubezpieczyciela żadnego świadczenia pieniężnego, a tym samym późniejsza wypłata odszkodowania nastąpiła na skutek działań podjętych przez powoda.
( pismo procesowe powoda k. 68-69 )
W toku dalszego postępowania stanowiska procesowe stron nie uległy zmianie.
( protokół rozprawy k. 76-77, pismo procesowe pozwanych k. 82 )
Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:
W dniu 2 maja 2013 roku na skutek pożaru samochodu markiR.doszło do uszkodzenia należących do pozwanych pomieszczeń przemysłowych. Pozwani początkowo zgłosili szkodę do swojego ubezpieczyciela– (...) S.A.wW., a następnie zwrócili się o wypłatę odszkodowania do ubezpieczyciela właściciela w/w pojazdu. Na skutek działania pozwanych(...) .U.wydało decyzję o zamknięciu postępowania likwidacyjnego bez wydania decyzji o przyznaniu odszkodowania, zaznaczając, że postępowanie to zostanie wznowione po przedstawieniu dokumentu potwierdzającego oddalenie roszczeń z polisy OC pojazdu sprawcy. Decyzja taka została wydana w dniu 12 sierpnia 2013 roku.
( dokumentacja związana z postępowaniem szkodowym k. 44-66, okoliczności bezsporne )
W dniu 16 lipca 2014 roku powód zawarł z pozwanymiC. K.iD. S.umowę zlecenia, której przedmiotem było podjęcie przez powoda czynności zmierzających do dochodzenia roszczeń zleceniodawców z tytułu pożaru (§ 1). Za czynności zleceniobiorcy, szczegółowo wymienione w § 3 umowy, pozwani zobowiązali się zapłacić wynagrodzenie w wysokości 20% kwoty pieniężnej uzyskanej na skutek wypłaty świadczenia przez ubezpieczyciela, przy czym kwota wynagrodzenia podlegała powiększeniu o podatek VAT (§ 5 pkt 3). W przypadku spełnienia świadczenia przez zobowiązanego bezpośrednio do rąk pozwanych, byli oni zobowiązani poinformować o tym powoda i dokonać wpłaty przysługującego mu wynagrodzenia w ciągu 7 dni, od daty otrzymania odszkodowania (§ 5 pkt 4). W przypadku uchybienia powyższemu terminowi powód był uprawniony do naliczania odsetek ustawowych, ponadto pozwani zobowiązali się do zapłaty kary umownej w wysokości 10% wartości przyznanego świadczenia (§ 5 pkt 5). Strony ustaliły także, że każde uzyskane odszkodowanie z tytułu wykonania przedmiotowej umowy od dnia jej podpisania jest wynikiem działania powoda i stanowi podstawę do naliczenia wynagrodzenia (§ 5 pkt 7).
( umowa k. 13-14 )
Pismem z dnia 2 grudnia 2014 roku ubezpieczyciel pozwanych– (...) S.A.wW.– poinformował powoda o ustaleniu wartości strat w zakresie nakładów inwestycyjnych do wysokości sumy ubezpieczenia wynoszącej 5.000 zł. Jednocześnie wskazał, że ustalenie rozmiarów szkody dla pozostałego mienia zostanie dokonane po przesłaniu stosownej dokumentacji.
Ostatecznie z tytułu pożaru pozwanym została wypłacona kwota 5.000 zł.
( pismo k. 18-19, okoliczności bezsporne )
W związku z wypłatą świadczenia przez ubezpieczyciela powód w dniu 15 września 2015 roku wystawił na pozwanychfakturę VAT nr (...), opiewającą na kwotę 1.000 zł netto, 1.230 zł brutto, z tytułu prowizji za sprawę roszczeniową. Termin płatności faktury został oznaczony na dzień 22 września 2015 roku.
( faktura k. 15, okoliczności bezsporne )
Pozwani nie wywiązali się z przyjętego na siebie zobowiązania i nie uiścili na rzecz powoda należnego mu wynagrodzenia. Na skutek powyższego, pismem z dnia 25 lutego 2016 roku powód wezwał pozwanych do zapłaty kwoty wynikającej z wystawionej faktury VAT. Powinności tej pozwani dochowali dopiero w dniu 12 lipca 2016 roku.
W związku z uchybieniem terminu płatności powód pismem z dnia 15 lipca 2016 roku wezwał pozwanych do zapłaty kwoty 500 zł tytułem kary umownej naliczonej zgodnie z treścią § 5 ust. 4 w zw. z § 5 ust. 3 umowy, a także kwoty 73,66 zł tytułem odsetek naliczonych od kwoty 1.230 zł za okres od dnia jej wymagalności do dnia zapłaty.
( potwierdzenie dokonania przelewu k. 16, wezwanie do zapłaty k. 17, k. 20, wydruk ze strony internetowej operatora pocztowego k. 21, okoliczności bezsporne )
Odsetki od kwoty 1.230 zł za okres od dnia 23 września 2015 roku do dnia 12 lipca 2016 roku wynoszą 72,72 zł.
(okoliczności bezsporne )
Opisany stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie znajdujących się w sprawie dokumentów, których prawidłowość i rzetelność sporządzenia nie budziła wątpliwości, nie była również kwestionowana przez strony postępowania.
Sąd zważył, co następuje:
Powództwo jest zasadne w części, tj. w zakresie dochodzonych przez powoda skapitalizowanych odsetek ustawowych w kwocie 72,72 zł, naliczonych od kwoty 1.230 zł za okres od dnia 23 września 2015 roku do dnia 12 lipca 2016 roku.
W rozpoznawanej sprawie bezspornym jest, iż strony łączyła umowa o dochodzenie roszczeń przysługujących pozwanym z tytułu pożaru. Postanowienia przedmiotowej umowy nie budziły wątpliwości Sądu, poza sporem pozostawało również, że pozwani ostatecznie uregulowali na rzecz powoda należność w kwocie 1.230 zł z tytułu podjętych przez powoda działań zmierzających do wypłaty pozwanym świadczenia odszkodowawczego. Oś sporu ogniskowała się wokół ustalenia, czy powód miał prawo naliczyć pozwanym karę umowną w kwocie 500 zł oraz odsetki ustawowe od kwoty 1.230 zł za okres od daty wymagalności wystawionej faktury VAT do dnia jej płatności.
Rozważania w zakresie pierwszej ze spornych kwestii rozpocząć należy od przypomnienia, że w myśl zawartej umowy (§ 5 pkt 4), pozwani zobowiązali się zapłacić powodowi karę umowną w wysokości 10% od wartości otrzymanego świadczenia, w przypadku uchybienia terminowi płatności wynagrodzenia należnego powodowi. Kara umowna została zatem zastrzeżona za niewykonanie przez pozwanych zobowiązaniastrictepieniężnego, a dodatkowo, obok zastrzeżonych w umowie odsetek ustawowych.
Zgodnie z treścią przepisuart. 3531k.c.strony, zawierające umowę, mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Cytowany przepis jednoznacznie zakreśla granicę swobody umów wskazując, iż ta jest ograniczona w szczególności przepisami ustawy. Takim przepisem jest między innymiart. 483 § 1 k.c., zgodnie z treścią którego można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody, wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi, przez zapłatę określonej sumy (kara umowna). Cytowany przepis, z uwagi na zawartą w nim normę prawną, jest przepisem bezwzględnie obowiązującym. Jak podnosi się w orzecznictwie, zastrzeżenie kary umownej za niewykonanie zobowiązania pieniężnego narusza jej naturę i powoduje nieważność postanowienia umowy w którym taką karę zastrzeżono(por. m.in. wyrok SA w Warszawie z dnia 3 czerwca 2016 roku, I ACa 1195/15,L.).Zastrzeżenie kar umownych w sytuacji jak na gruncie niniejszej sprawy, uznać zatem należy za niedopuszczalne i jako takie w świetle przepisuart. 58 k.c.nieważne. Zgodnie bowiem z treściąart. 58 § 1 k.c.czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy, jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy(por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 sierpnia 2005 roku, sygn. akt V CK 90/05, M. Prawn. 2005/18/874; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 kwietnia 1966 roku, sygn. akt III CR 45/66, LEX nr 5962; wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 28 lipca 2005 roku, sygn. akt I ACa 368/05, OSAB 2005/3/3).
Zasadne okazało się natomiast żądanie powoda zapłaty skapitalizowanych odsetek naliczonych od kwoty 1.230 zł za okres od dnia 23 września 2015 roku do dnia 12 lipca 2016 roku. Niewątpliwie bowiem pozwani z opóźnieniem uiścili na rzecz powoda należność wynikającą zfaktury VAT nr (...), której termin płatności przypadał na dzień 22 września 2015 roku.
Mając powyższe na uwadze Sąd zasądził od pozwanych solidarnie na rzecz powoda kwotę 72,72 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 8 grudnia 2016 roku, oddalając powództwo w pozostałym zakresie.
Podkreślić należy, że strona powodowa miała prawo, oprócz żądania należności głównej, żądać za czas opóźnienia odsetek w umówionej wysokości, jako że zgodnie z treścią przepisuart. 481 § 1 k.c., jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności, przy czym dłużnik jest w opóźnieniu jeżeli nie spełnia świadczenia w określonym terminie. Jeżeli zaś stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie.
O kosztach procesu orzeczono na podstawie przepisuart. 100 § 1 k.p.c., który stanowi, że w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone.
Na koszty procesu po stronie powodowej złożyły się: opłata sądowa od pozwu – 30 zł, koszty zastępstwa procesowego – 360 zł oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa – 17 zł. Pozwani nie ponieśli żadnych kosztów procesu, a zatem całość kosztów procesu w niniejszej sprawie wyraża się kwotą 407 zł. Powód wygrał sprawę w około 12%, a przegrał w około 88%, winien zatem ponieść koszty procesu w kwocie 358,16 zł.
Dlatego też Sąd zasądził od pozwanych solidarnie na rzecz powoda kwotę 48,84 zł stanowiącą różnicę pomiędzy kosztami poniesionymi przez powoda, a kosztami, jakie powód winien ponieść w związku z zapadłym w sprawie rozstrzygnięciem.
Mając powyższe na uwadze orzeczono jak w sentencji wyroku. | ```yaml
court_name: Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa w Łodzi
date: '2017-03-23'
department_name: VIII Wydział Cywliny
judges:
- Bartek Męcina
legal_bases:
- art. 483 § 1 k.c.
- art. 100 § 1 k.p.c.
recorder: sekr. sąd. Kamila Zientalak
signature: VIII C 50/17
``` |
155010000002006_IV_Ka_000437_2013_Uz_2013-10-10_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt IV Ka 437/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 24 września 2013 r.
Sąd Okręgowy w Legnicy - IV Wydział Karny Odwoławczy w składzie:
Przewodniczący:
SSO Paweł Pratkowiecki (spr.)
Sędziowie
SO Lech Mużyło
SO Andrzej Grochmal
Protokolant
stażysta Antonina Kubiena
przy udziale Katarzyny Kasperczak
Prokuratora Prokuratury Rejonowej del. do Prokuratury Okręgowej w Legnicy
po rozpoznaniu w dniu 24 września 2013 r.
sprawy
D. D.(D.) iM. S.(S.)
oskarżonych o przestępstwa zart. 13 § 1 k.k.w zw. zart. 286 § 1 k.k.i inne
na skutek apelacji wniesionej przez Prokuratora Rejonowego dla Wrocławia-Stare Miasto
od wyroku Sądu Rejonowego w Legnicy
z dnia 28 maja 2013 r. sygn. akt II K 634/12
I
utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok, uznając apelację za oczywiście bezzasadną,
II
kosztami procesu za postępowanie odwoławcze obciąża Skarb Państwa.
UZASADNIENIE
OskarżeniD. D.iM. S.
stanęli pod zarzutem tego, że:
I
w dniu 10 kwietnia 2001 r. weW., działając wspólniei w porozumieniu, usiłowali doprowadzićT. D.do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w ten sposób, że oferowali mu do sprzedaży 26 sztuk złotych monet za kwotę 1600 zł każda, przedkładając dwie nieprawdziwe wyceny monet przez jubilera, lecz zamierzonego celu nie osiągnęli, gdyż pokrzywdzony odstąpił od zakupu,
przy czymM. S.czynu tego dopuścił się będąc uprzednio skazany wyrokiem łącznym Sądu Okręgowego w Opolu III Wydział Karny z dnia 17 czerwca 1997 r., sygn. III K 55/97, w tym za czyny zart. 201 dkki zart. 208 dkkw zw. zart. 10 § 2 dkkw zw. zart. 60 § 1 dkkoraz zart. 205 § 1 kkw zw. zart. 58 kki zart. 60 § 1 kk, na karę łączną 9 lat pozbawienia wolności, którą odbył częściowo w okresach od 17 stycznia 1991 r. do 5 lipca 1991 r., od 22 października 1991 r. do 3 sierpnia 1994 r., od 25 kwietnia 1994 r. do 24 czerwca 1996 r. i od 10 lutego 1997 r. do 20 sierpnia 1997 r.,
tj. czynu zart. 13 § 1 kkw zw. zart. 286 § 1 kkw zw. zart. 64 § 1 kkwobecM. S., a wobecD. D.czynu zart. 13 § 1 kkw zw. zart. 286 § 1 kk
Nadto
oskarżonyM. S.stanął pod zarzutem tego, że:
II
w dniu 10 kwietnia 2001 r. weW.dokonał rozboju na osobieT. D.poprzez doprowadzenie go do stanu bezbronności przy użyciu bliżej nieokreślonej substancji, którą oblał twarz pokrzywdzonego, a następnie zabrał w celu przywłaszczenia pieniądzew kwocie 25 000 zł, czym działał na jego szkodę, przy czym czynu tego dopuścił się w warunkach powrotu do przestępstwa opisanego w punkcie I,
tj. czynu zart. 280 § 1 kkw zw. zart. 64 § 2 kk
Wyrokiem z dnia 28 maja 2013 r. Sąd Rejonowy w Legnicy w sprawie sygn. akt II K 634/12 uniewinnił oskarżonych od popełnienia zarzuconych im czynów i kosztami procesu w sprawie obciążył Skarb Państwa.
Powyższy wyrok zaskarżył w całości na niekorzyść obu oskarżonych Prokurator Rejonowy dla Wrocławia-Stare Miasto i stawiając zarzut błęduw ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia, który mógł mieć wpływ na treść orzeczenia, wniósł o uchylenie zaskarżonego wyrokui przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje
Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.
Lektura środka odwoławczego, która w realiach procesowych tej sprawy musiała się dokonywać z uwzględnieniem treśćart. 434 § 1zd. drugiekpk, pokazuje, że w zasadzie jedynym zarzutem, jaki oskarżyciel publiczny skierował przeciwko orzeczeniu wydanemu przez Sąd Rejonowy, było zakwestionowanie sposobu oceny zeznań złożonych przez pokrzywdzonego,a w szczególności wyniki czynności okazania przeprowadzonych z jego udziałem. Zdaniem prokuratora, pokrzywdzony w sposób pewny i nie budzący wątpliwości rozpoznał obu oskarżonych jako sprawców zarzuconych im przestępstw. Ze stanowiskiem takim nie można się jednak zgodzić, a toz przyczyn, o których mowa poniżej.
Słusznie uznał Sąd Rejonowy, że sytuacja, do jakiej doszło podczas przeprowadzenia czynności konfrontacji pomiędzy pokrzywdzonymaT. W.w dniu 16 listopada 2001 r. (k. 43, tom I), wyklucza uznanie twierdzeń pokrzywdzonego za wiarygodne i przydatne dla ustalenia, kto dopuścił się przestępstw opisanych w zarzutach aktu oskarżenia. Otóż podczas wspomnianej bezpośredniej konfrontacji, która odbyła się zaledwie kilka miesięcy po popełnieniu przestępstw,T. D.oświadczył, iż rozpoznajeT. W.jako jednego ze sprawców i ma co do tego100 % pewności. Uwaga o „szczupłość twarzy” eksponowana w apelacji, nie zmieniła faktu, że pokrzywdzony był wówczas całkowicie przekonany, iż konfrontowany z nim mężczyzna (T. W.) dopuścił się popełnienia obu zarzuconych przestępstw. W późniejszym czasie okazało się, żeT. W.nie jest osobą, którą pokrzywdzony pierwotnie rozpoznał w dniu6 sierpnia 2001 r. podczas okazania tablic poglądowych (k. 19 do 22). Zdjęcie wskazane wówczas przezT. D.obrazowało bowiem postać oskarżonegoM. S.i tylko omyłkowo opisano je jako wizerunekT. W.. Sytuacja ta pokazuje, że pokrzywdzony wskazywał podczas omawianych wyżej czynności procesowych dwie zupełnie różne osoby (w dniu 6 sierpnia 2001 r. rozpoznał na zdjęciu oskarżonegoM. S., k. 21, a w dniu 16 listopada 2001 r. podczas bezpośredniej konfrontacji rozpoznałT. W., k. 43) i za każdym razem był w 100 % pewien swego stanowiska. Okoliczność ta sprawia, iż nie sposób uznać, że pokrzywdzony posiadał wystarczającą ilość informacji oraz predyspozycje do tego, by wiarygodnie wskazać i opisać osobę sprawcy przestępstwa. I niczego w tym zakresie nie może zmienić fakt pewnego fizycznego podobieństwa pomiędzy oskarżonym aT. W.. Nie są to bowiem osoby bliźniaczo do siebie podobne, a tym samym ich różnicowanie nie powinno sprawiać pokrzywdzonemu żadnych trudności. Sytuacja odmienna musi prowadzić do wniosku, że pokrzywdzony co do zasady rozpoznawał jako sprawcę każdą osobę, którą mu przedstawiono bądź to na zdjęciu bądź też podczas konfrontacji. To zaś każe uznać jego twierdzenia za wysoce wątpliwe i powoduje konieczność odrzucenia ich jako dowodu na winęi sprawstwo obu oskarżonych.
Nie przekonują również i te twierdzenia apelującego, które odwołują się do faktu rzekomego pewnego rozpoznania przez pokrzywdzonego sprawców przestępstwa podczas okazania tablic poglądowych w dniu 6 sierpnia 2001 r. Trzeba bowiem zauważyć, że na obu tych tablicach (k. 19, 20) tylko pod zdjęciami oskarżonych zapisano ich imiona i nazwiska (oskarżonegoM. S.mylnie uznano zaT. W.). Już ta okoliczność podaje w wątpliwość tak przeprowadzone okazanie, albowiem wspomniane podpisy mogły w sposób oczywisty sugerować osobie dokonującej rozpoznania, które zdjęcia mogą przedstawiać sylwetkę domniemanych sprawców. Co przy tym niezwykle istotne, owe zapisy imienia i nazwiska zamieszczone tylko pod dwoma zdjęciami, pokrywały się w pełni z danymi osób wymienionychw artykule prasowym, jaki wcześniej wgazecie (...)przeczytał pokrzywdzonyT. D.. Otóż podano tam, że na terenieL.podobnego przestępstwa mieli się dopuścić „T.W. orazD.D.”(k. 12). Gdy zatem posiadający tę wiedzę pokrzywdzony zobaczył następnie tablice poglądowe, na których tylko dwie fotografie podpisano imieniemi nazwiskiem i były to daneT. W.(„T.W.”) iD. D.(„D.D.”), to wskazanie tych właśnie zdjęć nie może być uznane za pewne i oczywiste, tak jak chce tego autor apelacji.
Jeszcze jedna okoliczność deprecjonuje wartość dowodową rozpoznania dokonanego przez pokrzywdzonegoT. D.. Otóż podczas kolejnego okazania tablic poglądowych w dniu 24 kwietnia 2012 r. pokrzywdzony stwierdził, że o ile z uwagi na upływ czasu ma pewne problemy z rozpoznaniem wizerunku sprawcy, to byłby swego wskazania całkowicie pewien, gdyby usłyszał jego głos. Tyle tylko, że podczas wspomnianej już konfrontacji z 16 listopada 2001 r. (k. 43) pokrzywdzony miał pełną możliwość wsłuchania się w głosT. W.. Mimo to nie zastrzegł wówczas, że jest to osoba mająca inny głoś niż sprawca, lecz przeciwnie, utrzymywał, że jest w 100 % pewien swego rozpoznania i twierdził, że sprawcą przestępstwa był konfrontowany z nim mężczyzna, czyliT. W.. Jak widać równieżi ta sytuacja potwierdza, że dokonane przez pokrzywdzonego rozpoznania budzą wątpliwości o zasadniczym wręcz charakterze.
Mając to wszystko na względzie, Sąd Rejonowy prawidłowo uznał, że także i rozpoznanie oskarżonegoD. D.nie może być uznane za przekonujące. Po pierwsze, sprzeciwia się temu sytuacja związanaz omówionym wcześniej podpisaniem zdjęć na tablicach sygnalizacyjnych(k. 19, 20), a po wtóre, jak już wykazano, pokrzywdzony nie może być uznany za osobę, która w sposób pewny i rzeczowy była w stanie zapamiętać, opisaći następnie rozpoznać wizerunek sprawców przestępstwa, jakie miało być popełnione na jego szkodę w dniu 10 kwietnia 2001 r.
Ponieważ zatem w sprawie nie zgromadzono żadnych dowodów, którew sposób nie budzący wątpliwości prowadziłyby do wniosku, że oskarżeni dopuścili się popełnienia zarzucanych im czynów, to bez względu na moc kwestionowanego w apelacji alibi, nie było możliwe przypisanie im odpowiedzialności karnej za wspomniane występki.
Mając to na uwadze, zaskarżony wyrok utrzymano w mocy, a o kosztach procesu za postępowanie odwoławcze orzeczono na podstawieart. 636 § 1 kpk. | ```yaml
court_name: Sąd Okręgowy w Legnicy
date: '2013-09-24'
department_name: IV Wydział Karny Odwoławczy
judges:
- Paweł Pratkowiecki
- Andrzej Grochmal
- Lech Mużyło
legal_bases:
- art. 286 § 1 k.k.
- art. 10 § 2 dkk
- art. 636 § 1 kpk
recorder: stażysta Antonina Kubiena
signature: IV Ka 437/13
``` |
152500000001006_II_AKa_000271_2014_Uz_2014-12-03_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt II AKa 271/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 3 grudnia 2014 r.
Sąd Apelacyjny w Łodzi, II Wydział Karny, w składzie:
Przewodniczący:
SSA Marian Baliński
Sędziowie:
SA Maria Wiatr (spr.)
SO del. Sławomir Lerman
Protokolant:
sekr. sądowy Jadwiga Popiołek
przy udzialeK. G., Prokuratora Prokuratury Apelacyjnej w Łodzi
po rozpoznaniu w dniu 27 listopada 2014 r.
sprawy
A. S.
oskarżonego zart. 278 §1 kkw zw. zart. 294 §1 kkw zw. zart. 12 kkw zw. zart. 65 §1 kk,art. 278 §1 kkw zw. zart. 12 kkw zw. zart. 65 §1 kk
D. G.
oskarżonego zart. 278 §1 kkw zw. zart. 294 §1 kkw zw. zart. 12 kkw zw. zart. 65 §1 kk
A. A. (1)
oskarżonego zart. 291 §1 kkw zw. zart. 294 §1 kkw zw. zart. 12 kkw zw. zart. 65 §1 kk,art. 13 §1 kkw zw. zart. 291 §1 kk
na skutek apelacji wniesionej przez pełnomocnika oskarżyciela posiłkowegoi obrońców oskarżonych
od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi
z dnia 2 lipca 2014 r., sygn. akt IV K 234/12
1
uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi OkręgowemuwŁ.do ponownego rozpoznania;
2
zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw.H. K.– Kancelaria Adwokacka wŁ.kwotę 738 (siedemset trzydzieści osiem) złotych tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzęduw postępowaniu odwoławczym oskarżonemuA. S..
Sygn. akt II AKa 271/14
UZASADNIENIE
A. S.
i
D. G.
zostali oskarżeni o to, że:
I. okresie czasu od miesiąca sierpnia 2011 roku do 11 listopada 2011 roku wŁ., działając wspólnie i w porozumieniu, w krótkich odstępach czasu i w wykonaniu z góry powziętego zamiaru dokonali zaboru w celu przywłaszczenia mienia w postaci granulatu(...),(...)M.,(...),(...),(...),(...),(...)H.oraz(...)w ilości nie mniejszej niż 29.225 kg i wartości nie mniejszej niż 310.763 zł, co stanowi znaczną wartość, przy czym z popełnienia przestępstwa uczynili sobie stałe źródło dochodu, czym działali na szkodę(...)Sp. zoo wŁ., tj. o czyn zart. 278 §1 kkw zw. zart. 294 §1 kkw zw. zart. 12 kkw zw. zart. 65 §1 kk;
ponadtoA. S.został oskarżony o to, że:
II
w okresie czasu od miesiąca lipca 2010 roku do lipca 2011 roku wŁ., działając w krótkich odstępach czasu i w wykonaniu z góry powziętego zamiaru dokonał zaboru w celu przywłaszczenia mienia w postaci(...),(...)M.,(...),(...),(...),(...),(...)H.w ilości nie mniejszej niż 14.760 kg i wartości nie mniejszej niż 139.656 zł, przy czym z popełnianego przestępstwa uczynił sobie stałe źródło dochodu, czym działał na szkodę(...)Sp. zoo wŁ., tj. o czyn zart. 278 §1 kkw zw. zart. 12 kkw zw. zart. 65 §1 kk;
A. A. (1)został oskarżony o to, że:
III. w okresie czasu od miesiąca lipca 2010 roku do 26 października 2011 roku wŁ., działając w krótkich odstępach czasu i w wykonaniu z góry powziętego zamiaru nabywał granulat(...),(...)M.,(...),(...),(...),(...),A.,(...),(...)H.orazH. (...)w ilości nie mniejszej niż 41 785 kg i wartości nie mniejszej niż 442 324 zł, co stanowi znaczną wartość, wiedząc, że mienie to zostało uzyskane za pomocą czynu zabronionego przy czym z popełnienia przestępstwa uczynił sobie stałe źródło dochodu, tj. o czyn zart. 291 §1 kkw zw. zart. 294 §1 kkw zw. zart. 12 kkw zw. zart. 65 §1 kk;
IV
w dniu 11 listopada 2011 roku wŁ.usiłował nabyć granulat(...)w ilości nie mniejszej niż 2200 kg i wartości nie mniejszej niż 16 236 zł, wiedząc, że mienie to zostało uzyskane za pomocą czynu zabronionego, lecz zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na zatrzymanie przez funkcjonariuszy policji, tj. o czyn zart. 13 § 1 kkw zw. zart. 291 § 1 kk.
Sąd Okręgowy w Łodzi wyrokiem z dnia 2 lipca 2014 roku w sprawieIV K 234/12 orzekł:
1
oskarżonegoD. G.w miejsce zarzucanego mu w pkt I czynu uznał za winnego tego, że w okresie czasu od sierpnia 2011 roku do 11 listopada 2011 roku wŁ., działając wspólnie i w porozumieniu zA. S. (1), w krótkich odstępach czasu i w wykonaniu z góry powziętego zamiaru dokonał zaboru w celu przywłaszczenia mienia w postaci granulatu(...)w ilości nie mniejszej niż 2200 kg oraz granulatu i regranulatu o nieustalonej nazwie w ilości nie mniejszej niż 19 800 kg i wartości nie mniejszej niż 126 918 zł, przy czym z popełnienia przestępstwa uczynił sobie stałe źródło dochodu, czym działał na szkodę(...) Sp. z o.o.wŁ., czym wypełnił dyspozycjęart. 278 § 1 kkw zw. zart. 12 kki w zw. zart. 65 § 1 kki na podstawieart. 278 § 1 kkwymierzył mu karę roku i 5 miesięcy pozbawienia wolności,
2
oskarżonegoA. S.w miejsce zarzucanych mu w pkt I i II czynów uznał za winnego tego, że w okresie czasu od sierpnia 2010r. do 11 listopada 2011 roku wŁ., a od sierpnia 2011r. wspólnie i w porozumieniu zD. G.w krótkich odstępach czasu i w wykonaniu z góry powziętego zamiaru dokonał zaboru w celu przywłaszczenia mienia w postaci granulatuS.w ilości nie mniej niż 900 kg, granulatu(...)w ilości nie mniejszej niż 2200 kg oraz granulatu i regranulatu o nieustalonej nazwie w ilości nie mniejszej niż 42 800 kg i wartości nie mniejszej niż 255 543 zł, co stanowi znaczną wartość, przy czym z popełnienia przestępstwa uczynił sobie stałe źródło dochodu, czym działał na szkodę(...) Sp. z o.o.wŁ., czym wypełnił dyspozycjęart. 278 § 1 kkw zw. zart. 294 § 1 kkw zw. zart. 12 kki w zw. zart. 65 § 1 kki na podstawieart. 294 § 1 kkwymierzył mu karę 2 lat pozbawienia wolności,
3
oskarżonegoA. A. (1)w miejsce zarzucanych mu w pkt III i IV czynów uznał za winnego tego, że w okresie czasu od miesiąca sierpnia 2010 roku do 11 listopada 2011 roku wŁ., działając w krótkich odstępach czasu i w wykonaniu z góry powziętego zamiaru nabywał granulatS.oraz granulat i regranulat o nieustalonej nazwie w ilości nie mniejszej niż 42 900 kg i wartości nie mniejszej niż 239 866 zł, co stanowi znaczną wartość, wiedząc, że mienie to zostało uzyskane za pomocą czynu zabronionego, który następnie sprzedawał oraz usiłował nabyć granulat(...)w ilości 2200 kg i wartości 16 236 zł, wiedząc, że mienie to zostało uzyskane za pomocą czynu zabronionego, lecz zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na zatrzymanie przez funkcjonariuszy policji, przy czym z popełnienia przestępstwa uczynił sobie stałe źródło dochodu czym wypełnił dyspozycjęart. 13 §1 kkw zw. zart. 291 §1 kkiart. 291 §1 kkw zw. zart. 294 §1 kkw zw. zart. 12 kkw zw. zart. 65 §1 kki na podstawieart. 294 §1 kkiart. 33 § 2 kkwymierzył mu karę 2 lat pozbawienia wolności i 400 stawek dziennych grzywny ustalając wysokość każdej stawki na kwotę 50 złotych,
4
na podstawieart. 69 § 1 kk,art. 70 § 1 pkt 1 kkiart. 73 § 2 kkwykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności oskarżonym warunkowo zawiesił na okres 5 lat próby oddając oskarżonych w okresie próby pod dozór kuratora sądowego,
5
na podstawieart. 46 §1 kkzasądził na rzecz pokrzywdzonego(...) Sp. z o.o.wŁ.od oskarżonegoA. S.kwotę 183.966 zł, a od oskarżonegoD. G.55.341 zł tytułem naprawienia szkody,
6
zasądził od oskarżonychA. S.iD. G.na rzecz oskarżyciela posiłkowego(...) Sp. z o.o.wŁ.solidarnie kwotę 1200 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego,
7
zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw.H. K.kwotę 1440 tytułem zwrotu kosztów obrony oskarżonegoA. S.z urzędu
8
zasądził na rzecz Skarbu Państwa od oskarżonychD. G.kwotę 381,58 zł, odA. A. (1)kwotę 4.381,58 zł tytułem zwrotu kosztów sądowych
9
zasądził od oskarżonego odA. S.kwotę 500 zł tytułem częściowego zwrotu kosztów sądowych, w pozostałej części koszty sądowe przejął na rachunek Skarbu Państwa.
Apelacje od powyższego wyroku złożyli pełnomocnik oskarżycielki posiłkowej oraz obrońcy oskarżonych.
Pełnomocnik oskarżycielki posiłkowej(...) Sp. z o.o.zaskarżył wyrok na niekorzyść oskarżonychA. S.,D. G.,A. A. (1)w części dotyczącej całości rozstrzygnięcia o karze i środkach karnych oraz na niekorzyść oskarżonegoA. A. (1)w części dotyczącej winy oraz kosztów postępowania dotyczącej zasądzenia kosztów postępowania na rzecz oskarżyciela posiłkowego i zarzucił:
1
na podstawie przepisuart. 438 pkt 1 k.p.k.obrazę przepisu prawa materialnego -art. 46 §1 k.k.poprzez nieorzeczenie wobec wszystkich oskarżonych solidarnego obowiązku naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem na rzecz pokrzywdzonej(...) Sp. z o.o., mimo że orzeczenie solidarnego obowiązku naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem w niniejszej sprawie jest zgodne z ratio legis ww. przepisu prawa materialnego i w pełni zabezpieczyłoby interes pokrzywdzonej,
2
niewłaściwą wykładnię przepisu art. 291 §1 lek. poprzez przyjęcie, że przedmiotem ochrony ww. przepisu nie jest własność a właściciel rzeczy nie może być podmiotem bezpośrednio pokrzywdzonym przestępstwem.
Podnosząc powyższe pełnomocnik wniósł o zmianę wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z 2.07.2014, sygn. akt IV K 234/12 w następujący sposób:
-
poprzez zmianę opisu czynu, za który winnym uznanoA. A. (1)poprzez dodanie, iż oskarżony działał na szkodę(...) Sp. z o.o.wŁ.,
zmianę w pkt 5. wyroku dotyczącym obowiązku naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem poprzez:
a
orzeczenie wobec oskarżonychA. S.,D. G.iA. A. (1)solidarnego, obowiązku naprawienia w części szkody wyrządzonej przestępstwem polegającego na - zapłacie solidarnie na rzecz oskarżyciela posiłkowego.(...) Sp. z o.o.z siedzibą wŁ.kwoty 110.682 zł,
b
orzeczenie wobec oskarżonychA. S.iA. A. (1)solidarnego obowiązku naprawienia w części szkody wyrządzonej przestępstwem polegającego na zapłacie solidarnie na rzecz oskarżyciela posiłkowego(...) Sp. z o.o.z siedzibą wŁ.kwoty 128.628 zł,
c
orzeczenie wobec oskarżonegoA. A. (1)obowiązku naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem pozostałej części tj. kwoty 556 zł na rzecz oskarżyciela posiłkowego(...) Sp. z.o.o.z siedzibą wŁ..
W konsekwencji pełnomocnik wniósł również o zmianę w pkt 6. sentencji wyroku - rozstrzygnięcia o kosztach poprzez zasądzenie solidarnie od oskarżonychA. S.,D. G.orazA. A. (1)na rzecz(...) Sp. z o.o.z siedzibą wŁ.kwoty 1200 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za I instancję. Wniósł także o zasądzenie od oskarżonego na rzecz oskarżycieli posiłkowych kosztów procesu za postępowanie apelacyjne wg norm przepisanych.
Obrońca oskarżonegoA. S.zaskarżyła wyrok w odniesieniu do oskarżonego i zarzuciła:
1
obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść orzeczenia poprzez naruszenieart. 2 §2 kpk,art. 4 kpkw zw. zart. 366 §l kpkiart. 167 kpkw zw. zart. l93 §l kpkiart. 170 kpkorazart. 5 §2kpk,art. 7 kpki410 kpkiart. 424 §l pkt l i pkt 2 kpkpolegającą na:
-
brak konsekwencji w ocenie wyjaśnień oskarżonego, który konsekwentnie przyznał się do zarzucanych czynów z pkt 1 i 2 aktu oskarżenia kwestionując jedynie wartość surowców a tym samym ich ilość, podczas gdy wyjaśnienia te są logiczne i spójne a pozostały zebrany materiał dowodowy nie stanowi kontrdowodu, że regranulat miał inną wartość niż granulat przy braku ustaleń, jaki surowiec i odpady zostały zużyte do mielenia jako regranulat a polegającej na wybiórczej ocenie wyjaśnień oskarżonego do przyjętej hipotetycznie wartości i asortymentu skradzionego surowca,
naruszenie zasady prawdy materialnej i obiektywizmu wskutek niezasadnego niedopuszczenia dowodu obrony o powołanie biegłego specjalisty w celu rzeczywistego ustalenia szkody, przy subiektywnym przekonaniu Sądu, że dowód taki jest zbyteczny bo nie doprowadzi do ustalenia wartości i ilości surowców faktycznie skradzionych wskutek dowolności oceny, że regranulat nie był kupowany na wolnym rynku,
niezasadne zaniechanie przez Sąd inicjatywy dowodowej w celu ustalenia jakie surowce zostały faktycznie skradzione, w jakiej ilości i o jakiej wartości oraz czy i z jakich surowców i odpadów był produkowany regranulat i jaką stanowił on wartość oraz prawidłowego ustalenia strony przedmiotowej czynu a w szczególności wartości szkody jaka zaistniała wfirmie (...) sp. z o.o.wskutek działania oskarżonego i poprzestanie przez Sąd na własnych hipotetycznych ustaleniach nie dających się zweryfikować dowodowo, mimo że w niniejszej sprawie wystąpiły wyjątkowe okoliczności wymagające uzyskania wiadomości specjalnych, co stanowiłoby przeciwdziałanie nieprawidłowemu rozstrzygnięciu sprawy w zakresie przypisanej wartości szkody jak i obowiązku jej naprawienia,
wybiórczej i dowolnej analizie i interpretacji zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wskutek poprzestania na fragmentach dowodów przemawiających na rzecz przyjętej wersji zdarzenia be porównania uzyskanych informacji z informacjami uzyskanymi z innych dowodów a także dokonanie oceny wewnętrznie sprzecznej danego dowodu a także pominięcie istotnych okoliczności wynikających z tych dowodów a w szczególności z zeznań świadków:A. A. (2),P. M.,A. S. (2)oraz dowodu z dokumentu - zawiadomienia o przestępstwie,
obrazęart. 424 kpkpolegająca na braku dostatecznego uzasadnienia ze wskazaniem, które dowody w sposób kategoryczny stanowiły podstawę do przyjętych tez o podstawie faktycznej wyroku i dlaczego sąd oparł się na jednych dowodach odrzucają inne, oraz brak wnikliwych rozważań i konsekwencji w przyjętym toku rozumowania, co skutkuje: przyjęciem hipotetyczych tez i brak logicznego ciągu rozumowania w zakresie przyjętych dowodów pozwalających na przyjęcie jednej i kategorycznej a nie możliwej a przyjętej na niekorzyść oskarżonego wartości, ilości i rodzaju surowców, które skradł oraz przypisanie obowiązku naprawienia szkody przy braku wykazania podstaw do obciążenia takimi wartościami oskarżonego oraz sprzeczność między częścią dyspozytywną wyroku a jej uzasadnieniem
a będący skutkiem powyższych uchybień:
2
błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia a mający wpływ na treść tego orzeczenia wyrażający się w stwierdzeniu, że oskarżony dokonał zaboru mienia w postaci granulatu(...)w ilości nie mniejszej niż 2200 kg oraz granulatu i regranulatu o nie ustalonej nazwie w ilości nie mniejszej niż 42800 kg i wartości nie mniejszej niż 255.543 złote skutkującą na ocenę prawnokarną działania oskarżonego przez przyjęcie w podstawie skazaniaart. 294 §l kka także przypisanie mu kwoty 183.966 złotych tytułem naprawienia szkody za okres współdziałania z oskarżonymD. G., podczas gdy całokształt materiału dowodowego nie dostarcza ku temu jednoznacznych i kategorycznych podstaw.
Podnosząc powyższe obrońca oskarżonego wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I Instancji do ponownego rozpoznania.
Obrońca oskarżonegoA. A. (1)zaskarżył wyrok w części dotyczącej oskarżonego i zarzucił obrazę przepisów postępowania, mającą istotny wpływ na treść wydanego w niniejszej sprawie wyroku, tj.:
a
art. 7 k.p.k.w zw. zart. 410 k.p.k.orazart. 424 §1 pkt 1 k.p.k.poprzez uznanie za wiarygodne i wystarczające do ustalenia faktu popełnienia przestępstwa wyjaśnień oskarżonegoA. A. (1)oraz współoskarżonegoA. S., w sytuacji gdy nie pozwalały one na ustalenie przedmiotu czynu zabronionego co do gatunku, a także ilości oraz wartości przywłaszczonego i następnie nabytego przez oskarżonegoA. A. (1)mienia;
b
art. 7 k.p.k.w zw. zart. 170 § 1 pkt 3 k.p.k.orazart. 193 § 1 k.p.k.poprzez dowolne ustalenie wartości skradzionego wfirmie (...)surowca w postaci regranulatu, stanowiące konsekwencję bezzasadnego oddalenia wniosku dowodowego o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu wyceny ruchomości bądź materiałów poprodukcyjnych;
c
art. 7 k.p.k.w zw. zart. 167 k.p.k.orazart. 193 §1 k.p.k.poprzez niedopuszczenie i nieprzeprowadzenie przez Sąd z urzędu dowodu z opinii biegłego, na okoliczność ustalenia wartości granulatu, ujętego przez Sąd w opisie czynu przypisywanego oskarżonemu.
W konsekwencji zaskarżonemu wyrokowi obrońca zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia i mający wpływ na jego treść, polegający na przyjęciu, iż oskarżony dopuścił się przypisanego mu czynu w opisanej w sentencji wyroku postaci, w sytuacji gdy w sprawie nie zgromadzono materiału dowodowego, pozwalającego na dokonanie pozytywnych ustaleń w tym zakresie.
Podnosząc powyższe obrońca wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez wyeliminowanie z opisu czynu zachowań wskazujących na nabycie przez oskarżonego, w okresie czasu od sierpnia 2010 r. do 11 listopada 2011 r. wŁ., w krótkich odstępach czasu i w wykonaniu z góry powziętego zamiaru granulatuS.oraz granulatu i regranulatu o nieustalonej nazwie w ilości nie mniejszej niż 42.900 kg i wartości nie mniejszej niż 239.866 zł i w konsekwencji wyeliminowanie także z jego kwalifikacji prawnejart. 294 §1 k.k.,art. 12 k.k.orazart. 65 §1 k.k.oraz wymierzenie oskarżonemu za wskazany czyn kary w dolnych granicach ustawowego zagrożenia.
Obrońca oskarżonegoD. G.zaskarżył wyrok w całości na korzyść oskarżonego i zarzucił zaskarżonemu orzeczeniu, w zakresie czynu przypisanego oskarżonemu, obrazę przepisów postępowania mającą istotny wpływ na treść wydanego w niniejszej sprawie wyroku, tj.:
a
art. 7 k.p.k.w zw. zart. 410 k.p.k.orazart. 424 §1 pkt 1 k.p.k.poprzez uznanie za wiarygodne i wystarczające do ustalenia faktu popełnienia przestępstwa wyjaśnień oskarżonychD. G.,A. A. (1)orazA. S., w sytuacji gdy nie pozwalały one na ustalenie przedmiotu czynu zabronionego co do gatunku, a także ilości oraz wartości przywłaszczonego mienia;
b
art. 7 k.p.k.w zw. zart. 170 §1 pkt 3 k.p.k.orazart. 193 §1 k.p.k.poprzez dowolne ustalenie wartości skradzionego wfirmie (...)surowca w postaci granulatu oraz regranulatu, stanowiące konsekwencję bezzasadnego oddalenia wniosku dowodowego o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu wyceny ruchomości bądź materiałów poprodukcyjnych jak również bezzasadnego oddalenia wniosku dowodowego o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu informatyki;
c
art. 7 k.p.k.w zw. zart. 167 k.p.k.orazart. 193 §1 k.p.k.poprzez niedopuszczenie i nieprzeprowadzenie przez Sąd z urzędu dowodu z opinii biegłego, na okoliczność ustalenia wartości granulatu, ujętego przez Sąd w opisie czynu przypisywanego oskarżonemu;
d
art. 424 §1 pkt 1 k.p.k.poprzez niezgodność uzasadnienia wyroku z jego sentencją sprowadzającą się wskazywanie przez Sąd I instancji w uzasadnieniu przedmiotowego wyroku argumentów obrazujących niemożność przypisania oskarżonemuD. G.sprawstwa w zakresie przypisanego mu czynu.
W konsekwencji zaskarżonemu wyrokowi obrońca zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia i mający wpływ na jego treść, polegający na przyjęciu, iż oskarżony dopuścił się przypisanego mu czynu w opisanej w sentencji wyroku postaci, w sytuacji gdy w sprawie nie zgromadzono materiału dowodowego, pozwalającego na dokonanie pozytywnych ustaleń w tym zakresie.
Podnosząc powyższe obrońca wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez wyeliminowanie z opisu czynu zachowań wskazujących na zabór w celu przywłaszczenia w krótkich odstępach czasu i w wykonaniu z góry powziętego zamiaru mienia w postaci granulatu i regranulatu o nieustalonej nazwie w ilości nie mniejszej niż 19.800 kg i wartości nie mniejszej niż 126.918 zł przez oskarżonego, w okresie czasu od sierpnia 2011r. do 11 listopada 2011r. wŁ., i w konsekwencji wyeliminowanie także z jego kwalifikacji prawnejart. 12 k.k.orazart. 65 §1 k.k.oraz wymierzenie oskarżonemu za wskazany czyn kary w dolnych granicach ustawowego zagrożenia. Obrońca wniósł również o zmianę wyroku poprzez zasądzenie od oskarżonegoD. G.na rzecz pokrzywdzonego kwoty 8.118 zł tytułem obowiązku naprawienia szkody. Względnie obrońca wniósł o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.
Pełnomocnik oskarżycielki posiłkowej złożył do akt odpowiedzi na apelacje obrońców oskarżonych, w których wniósł o ich oddalenie.
Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.
Niezależnie od zarzutów podniesionych we wszystkich środkach odwoławczych i sformułowanych w nich wnioskach końcowych stwierdzić należy, że sąd I instancji wydając zaskarżony wyrok i sporządzając jego pisemne uzasadnienie nie sprostał wymaganiom stawianym przepisamikodeksu postępowania karnego, a przez to niemożliwa jest jego kontrola instancyjna. Innymi słowy – sąd odwoławczy nie może dokonać kontroli merytorycznej zaskarżonego wyroku w sytuacji, gdy sąd I instancji popadł w sprzeczności i ich nie wyjaśnił. Jedynym możliwym w tej sytuacji rozstrzygnięciem jest zatem wyrok kasatoryjny.
Odnośnie do apelacji obrońców wszystkich oskarżonych.
W niniejszej sprawie podstawowym problemem do rozstrzygnięcia przez sąd I instancji było ustalenie ilości i wartości mienia, którego zaboru dokonali oskarżeniA. S.iD. G.( wspólnie) oraz samodzielnie A.S., ustalenie ilości i wartości mienia, które nabył oskarżonyA. A. (1)oraz ustalenie zakresu naprawienia szkody na rzecz pokrzywdzonejspółki (...). Rzecz bowiem w tym, że wyniki przeprowadzonego postępowania, opartego w głównej mierze na wyjaśnieniach oskarżonych, nie pozostawiają wątpliwości, że w okresie objętym zarzutami doszło do kradzieży mienia w postaci różnego rodzaju granulatu i reglanulatu na szkodę pokrzywdzonej firmy. Początkowo oskarżonyA. S.dokonywał kradzieży sam, a następnie namówił do współpracy oskarżonegoD. G.. Obaj oskarżeni przyznali się do dokonywanych wielokrotnie, przy wykorzystaniu tej samej sposobności, kradzieży mienia na szkodę firmy w której pracowali. W ocenie sądu odwoławczego, nie ma także wątpliwości, co słusznie przyjął sąd meriti, że całość skradzionego mienia, mając świadomość jego pochodzenia, kupował od oskarżonegoA. S.oskarżonyA. A. (1). Różnice w wyjaśnieniach oskarżonych dotyczące kwestii wiedzyA. A. (1)na temat źródła pochodzenia nabywanego przez niego mienia oraz jego rodzaju zostały przez sąd I instancji dostrzeżone i prawidłowo, z zachowaniem regułart.7kpk, wyjaśnione. Jeśli prześledzi się treść uzasadnienia zaskarżonego wyroku to nie ulega wątpliwości, że sąd I instancji poczynił w istotnej części ustalenia faktyczne na podstawie wyjaśnień oskarżonegoA. S.( k 15 uzasadnienia). Powyższe twierdzenie nie budzi wątpliwości sądu odwoławczego ale jedynie co do genezy i przebiegu przestępczego procederu, w którym brali udział oskarżeni.
Natomiast twierdzenia sądu I instancji, że ustalając ilość skradzionego surowca oparł się na wyjaśnieniach samych oskarżonych ( k 16 uzasadnienia ) nie wytrzymuje krytyki nie tylko zaprezentowanej w środkach odwoławczych ale przede wszystkim w świetle przeprowadzonych dowodów, w tym w szczególności wyjaśnień oskarżonych.
Sąd I instancji ustalił, że oskarżonyA. S.wszedł w przestępcze porozumienie z oskarżonymA. A. (1), z którym współpracował przez cały czas i który nabył od niego całe skradzione w okresie objętym zarzutem mienie. Takie ustalenie powinno zatem skutkować przypisaniem obu oskarżonym takiej samej ilości mienia, tego samego gatunku i o takiej samej wartości. Tak jednak, z niewyjaśnionych przez sąd I instancji przyczyn, się nie stało. Próżno bowiem w uzasadnieniu wyroku znaleźć stosowne ustalenia. Przypisując oskarżonemuA. S.w punkcie 2 wyroku zabór mienia sąd przyjął, że oskarżony przywłaszczył mienie w postaci granulatuS.w ilości nie mniejszej niż 900 kg, granulatuH.w ilości nie mniejszej niż 2.200kg oraz granulatu i reglanulatu o nieustalonej nazwie w ilości nie mniejszej niż 42.800 kg. Sąd przyjął nadto, że owo mienie miało wartość nie mniejszą niż 255.543zł. Ogólna waga przywłaszczonego mienia, czego sąd I instancji wprawdzie nie podał, ale co wynika z prostego sumowania wyniosła 45.900 kg. Taką też ilość mienia i o takiej samej wartości sąd I instancji winien przypisać oskarżonemuA. A. (1)skoro ustalił, że nabył on całe przywłaszczone przez oskarżonegoA. S.samodzielnie i wspólnie z oskarżonymD. G.mienie. Tak się jednak, z niewyjaśnionych przez sąd meriti przyczyn, nie stało. W punkcie 3 wyroku sąd I instancji przypisał oskarżonemuA. A. (1)nabycie granulatuS.oraz granulatu i reglanulatu o nieustalonej nazwie w ilości nie mniejszej niż 42.900 kg i wartości nie mniejszej niż 239.866 zł oraz usiłowanie nabycia granulatuH.w ilości 2.200 kg i wartości 16.236 zł. Oznacza to, że przestępczym procederem oskarżonegoA. A. (1)objęte było mienie w łącznej ilości 45.100 kg i o łącznej wartości 256.102 zł. Porównanie wartości i ilości przywłaszczonego przez oskarżonegoA. S.mienia z ilością i wartością mienia, które oskarżonyA. A. (1)nabył i usiłował nabyć prowadzi do jednoznacznego wniosku, że w świetle wyliczeń sądu I instancjiA. A. (1)nie nabył odA. S.całego mienia lecz o 800kg mniej za to o wartości większej o 559 zł. Wyjaśnienia tej sytuacji próżno szukać w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Sąd I instancji na k 25- 26 uzasadnienia dokonał wprawdzie wyliczenia ilości i wartości mienia ale jedynie w odniesieniu do popełnionych przez oskarżonychA. S.iD. G.kradzieży. Takich wyliczeń próżno doszukać się w odniesieniu do mienia nabytego przez oskarżonegoA. A. (1). Skoro zatem sąd I instancji z jednej strony ustalił, że całe przywłaszczone przez oskarżonychA. S.iD. G.mienie nabył, a 11 listopada 2011r. usiłował nabyć oskarżonyA. A. (1)to trudno zrozumieć z jakich powodów przypisał oskarżonymA. S.( dokonał zaboru całego mienia ) iA. A. (1)( nabył i usiłował nabyć całe mienie ) różną jego ilość: A.S.– 45.900kg,A. A. (1)– 45.100kg. Jeszcze trudniej zrozumieć różnicę w wartości mienia przypisanego oskarżonymA. S.– 255.543 zł, aA. A. (1)– 256.102 zł. W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku próżno szukać wyjaśnienia tych rozbieżności tzn. wyjaśnienia dlaczego oskarżonyA. A. (1)kupił mniej niż ukradł A.S.ale o większej wartości. Nie jest zatem możliwe odniesienie się do zarzutów apelacji, które przecież głównie kwestionują ilość i wartość mienia.
Ponadto zauważyć należy, że sąd I instancji choć prawidłowo uznał, że w materiale dowodowym brak jest konkretnych danych pozwalających w sposób precyzyjny ustalić rodzaj przywłaszczonego mienia to jednak z tego faktu nie wyciągnął prawidłowych wniosków albo też nie wyjaśnił swojego stanowiska w pisemnych motywach wyroku w sposób umożliwiający kontrolę odwoławczą. Sąd I instancji uznał bowiem, że ustalając rodzaj i ilość skradzionego surowca nie można oprzeć się na informacjach wynikających z systemu ( k 24 uzasadnienia ). Lektura pisemnych motywów prowadzi zaś do jednoznacznego wniosku, że ustalając ilość surowca, a w gruncie rzeczy także jego rodzaj, sąd I instancji oparł się na wyjaśnieniach oskarżonych w szczególności A.S.. Rzecz jednak w tym, że gdy się prześledzi treść wyjaśnień oskarżonych, zwłaszcza A.S., oraz odniesie się je do sformułowanych w apelacjach wszystkich obrońców zarzutów to nie sposób zrozumień metody przyjętej przez sąd I instancji. Skoro bowiem sąd meriti twierdzi, że posłużył się metodą najkorzystniejszą dla oskarżonych, gdyż wady systemu komputerowego istniejącego w firmie nie pozwalają oprzeć się na informacjach z nich wynikających to nie sposób zrozumieć dlaczego w sytuacji, gdy oskarżeni, a zwłaszcza A.S., twierdzili, że dokonali kradzieży mniejszej ilości mienia niż zarzucano im w akcie oskarżenia w wyroku przypisano oskarżonym ilości większe ( za wyjątkiem oskarżonegoD. G.). Dla porównania oskarżonemuA. S.postawiono dwa zarzuty – z punktu I aktu oskarżenia co do ilości nie mniejszej niż 29.225 kg i z punktu II aktu oskarżenia co do ilości nie mniejszej niż 14.760 kg, w sumie 43.985 kg, zaś w wyroku w punkcie 2 przypisano mu nie mniej niż 900 kg, nie mniej niż 2.200 kg i nie mniej niż 42.800 kg, w sumie 45.900 kg. Porównanie obu sum prowadzi do jednoznacznego wniosku, że wbrew twierdzeniom sądu I instancji przynajmniej co do ilości mienia ustalenia są mniej korzystne niż stawiane zarzuty. Podobna sytuacja ma miejsce w odniesieniu do oskarżonegoA. A. (1)skoro zarzucono mu w sumie nabycie i usiłowanie nabycia 43.985 kg (zarzut III aktu oskarżenia – 41.785 kg, zarzut IV aktu oskarżenia – 2.200 kg ), a w wyroku w punkcie 3 przypisano łącznie 45.100 kg. Wytłumaczenia tej sytuacji próżno szukać w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Nie przekonuje zwłaszcza proste wyliczenie oparte na wyjaśnieniach oskarżonegoA. S.co do ilości wyjazdów i pojemności oktabin i kittelboxów, w sytuacji, gdy oskarżony kilkakrotnie podawał różne ilości wyjazdów i twierdził, że pojemniki nie zawsze były pełne. Znamienne jest jednak przede wszystkim to, że pokrzywdzona firma twierdziła, iż skradziono na jej niekorzyść mniejszą ilość towaru (inna sprawa, że o większej wartości) niż sąd przypisał oskarżonym w wyroku. W tej sytuacji tłumaczenie sądu, iż nieprawidłowości stwierdzone w(...)Sp. z o.o wŁ.w zakresie procedur związanych z szeroko rozumianym ruchem towaru rozstrzygnął na korzyść oskarżonych nie wytrzymuje krytyki. O ile bowiem można zgodzić się z twierdzeniem sądu I instancji, że owe nieprawidłowości w firmie nie pozwoliły na ustalenie jaki konkretnie surowiec był przez oskarżonych kradziony i sprzedawany, co skutkowało ustaleniem jego wartości w wersji istotnie najkorzystniejszej dla oskarżonych to co do ilości towaru ustalenia sądu dla oskarżonych korzystne nie są. Innymi słowy – sąd I instancji opierając się rzekomo na wyjaśnieniach oskarżonych przypisał im kradzież (oskarżeniA. S.iD. G.) i paserstwo ( oskarżonyA. A. (1)) mienia w ilości większej niż zarzucano im w akcie oskarżenia. Zdaniem Sąd Apelacyjnego, oczywiście sytuacja taka nie jest niemożliwa pod warunkiem, ż sąd I instancji swoje stanowisko uzasadni w sposób przekonujący i zgodny z logiką faktów i doświadczeniem życiowym. Lektura uzasadnienia zaskarżonego wyroku nie pozwala na stwierdzenie, że sąd meriti temu zadaniu sprostał.
W tej sytuacji nie było możliwe odniesienie się w instancji odwoławczej do stawianych w apelacjach obrońców zarzutów i konieczne stało się uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji.
Odnośnie do apelacji pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej.
Wobec uchylenia zaskarżonego wyroku nie było także możliwe odniesienie się do apelacji pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej zwłaszcza co do wysokości szkody. Dopiero bowiem ustalenie ilości i wartości mienia, które stało się przedmiotem przestępczego działania oskarżonych pozwoli ustalić wysokość szkody wyrządzonej spółce i otworzy drogę do żądania jej naprawienia.
Rozpoznając ponownie sprawę, o ile dojdzie do skazania oskarżonych, sąd przede wszystkim ustali prawidłowo ilość i wartość mienia skradzionego przez oskarżonychA. S.iD. G.i sprzedanego oskarżonemuA. A. (1)pamiętając o ograniczeniach wynikających zart.443kpk.
Natomiast jeżeli dojdzie do skazania i orzekania o naprawieniu szkody w stosunku do oskarżonegoA. A. (1)sąd I instancji odniesie się także do poglądów odmiennych niż zaprezentowane w zaskarżonym wyroku, z których wynika, że przedmiotem ochrony przestępstwa zart.291§1kk– w pewnych sytuacjach wynikających z okoliczności danej sprawy – jest własność ( lub inne prawa majątkowe ), a właściciel rzeczy ( dysponent prawa majątkowego ) może być podmiotem bezpośrednio pokrzywdzonym przestępstwem paserstwa umyślnego [ np. uchwała SN z dnia 26 czerwca 2014r. I KZP 8/14 OSNKW nr 10 poz. 74 rok 2014 ].
Ponadto jeżeli sąd I instancji uzna, że obowiązek naprawienia szkody spoczywa na wszystkich oskarżonych to odniesie się do argumentów zaprezentowanych w apelacji pełnomocnika dotyczących możliwości nałożenia na oskarżonych obowiązku solidarnego naprawienia szkody przy jednoczesnym określeniu zakresu wysokości szkody wyrządzonej działaniem poszczególnych sprawców. Na tym etapie postępowania Sąd Apelacyjny pragnie jedynie zauważyć, że nie są przekonujące argumenty sądu I instancji zaprezentowane w pisemnym uzasadnieniu ( k 35 ) odnośnie do zakresu odpowiedzialności oskarżonychA. S.iD. G.. Nie kwestionując bowiem faktu, że oskarżonyD. G.współdziałał z oskarżonymA. S.jedynie przez pewien czas i zachowaniem swoim przyczynił się do powstania tylko części szkody nie można zgodzić się z sądem I instancji, że niweczy to możliwość orzeczenia solidarnego obowiązku naprawienia szkody. Możliwe jest przecież ograniczenie solidarnego obowiązku do wysokości wyrządzonej szkody. Zważyć nadto należy, na co zwróciła także uwagę autorka apelacji, że przepisy dotyczące naprawienia szkody zawarte zarówno w przepisachkodeksu karnegojak ikodeksu cywilnegomają za zadanie ułatwić pokrzywdzonemu uzyskanie rekompensaty za wyrządzoną szkodę. W tym stanie rzeczy twierdzenie sądu I instancji, że zobowiązanie oskarżonegoD. G.do naprawienia całości wyrządzonej jego przestępczym działaniem szkody „kłóciłoby się z poczuciem sprawiedliwości” nie wytrzymuje krytyki.
Reasumując – zaskarżony wyrok dotknięty wskazanymi powyżej błędami nie poddawał się merytorycznej kontroli odwoławczej, a co za tym idzie niemożliwe było odniesienie się do wszystkich sformułowanych w apelacjach zarzutów.
Rozpoznając ponownie sprawę sąd I instancji będzie mógł skorzystać z treściart.442§2kpkweźmie jednak pod uwagę argumenty prezentowane w apelacjach obrońców oskarżonych i pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej.
Wobec tego, że oskarżonyA. S.w postępowaniu odwoławczym korzystał z pomocy obrońcy z urzędu, a koszty tej pomocy nie zostały opłacone Sąd Apelacyjny zasądził od Skarbu Państwa na rzecz obrońcy należne jej wynagrodzenie, zgodne z obowiązującymi w tej mierze przepisami. | ```yaml
court_name: Sąd Apelacyjny w Łodzi
date: '2014-12-03'
department_name: II Wydział Karny
judges:
- Sławomir Lerman
- Marian Baliński
- Maria Wiatr
legal_bases:
- art. 70 § 1 pkt 1 kk
- art. 424 §l pkt l i pkt 2 kpk
recorder: sekr. sądowy Jadwiga Popiołek
signature: II AKa 271/14
``` |
154500000003003_VI_ACa_000934_2013_Uz_2014-02-12_002 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt VI ACa 934/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 12 lutego 2014 r.
Sąd Apelacyjny w Warszawie VI Wydział Cywilny w składzie:
Przewodniczący - Sędzia SA– Agata Zając (spr.)
Sędzia SA– Ewa Stefańska
Sędzia SO (del.) – Marcin Strobel
Protokolant: – st. sekr. sąd. Ewelina Murawska
po rozpoznaniu w dniu 12 lutego 2014 r. w Warszawie
na rozprawie
sprawy z powództwaJ. K.
przeciwkoCentrum (...) sp. z o.o.wK.
o zadośćuczynienie i odszkodowanie
na skutek apelacji powoda
od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie
z dnia 21 listopada 2012 r.
sygn. akt III C 110/09
I oddala apelację,
II zasądza odJ. K.na rzeczCentrum (...) sp. z o.o.wK.kwotę 2.700 zł (dwa tysiące siedemset złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.
Sygn. akt VI A Ca 934/13
UZASADNIENIE
Pozwem z dnia 28 stycznia 2009 r.J. K.wniósł o zasądzenie od pozwanegoCentrum (...) sp. z o.o.wK.(obecnie:Centrum (...) sp. z o.o.):
- kwoty 100 000 zł z odsetkami od 17 grudnia 2008 r. do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia
- kwoty 19 871,36 zł z odsetkami od 17 grudnia 2008 r. do dnia tytułem odszkodowania wskazując na krzywdę i szkody jakich doznał w wyniku nieprawidłowo przeprowadzonego leczenia, nieprawidłowego zdiagnozowania powikłań pooperacyjnych oraz spowodowania zagrażającego życiu powoda zapalenia tkanek twardych i miękkich.
Jako okoliczności faktyczne będące podstawą roszczeń powód wskazał na wadliwości w diagnozowaniu przedoperacyjnym, wadliwości operacji, brak badań po operacji i rozpoznania powikłań, zainfekowanie powoda podczas operacji (zapalenie tkanek twardych i miękkich), a także brak poinformowania w sposób właściwy o ewentualnym ryzyku wynikającym z poddania się operacji i o tym, że zostaną mu wszczepione tytanowe elementy.
Powód wskazał, że skutkiem powyższych zaniedbań był rozstrój zdrowia, cierpienia fizyczne i psychiczne powoda, powód doświadczył długotrwałego i ostrego bólu, pozostawał w stanie niepewności i stresu, został pozbawiony możliwości wykonywania zawodu na dłużej niż było to konieczne przy właściwej opiece medycznej.
Powód wskazał, że na poniesioną szkodę składają się: koszt wykonania operacji u pozwanego (17 686,36 zł), koszty wizyt i konsultacji (685 zł), a także koszty rehabilitacji i terapii (ok. 1500 zł).
Pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów.
Wyrokiem z dnia 21 listopada 2012 r. Sąd Okręgowy w Warszawie oddalił powództwo, kosztami procesu obciążył powoda utrzymując przyznane dotychczas powodowi zwolnienie od kosztów sądowych w zakresie opłaty od pozwu i pozostawił szczegółowe rozliczenie kosztów referendarzowi sądowemu.
Sąd Okręgowy oparł swoje rozstrzygnięcie o następujących ustaleniach faktycznych:
PowódJ. K.w dniach od 30 kwietnia 2008 r. do dnia 5 maja 2008 r. był hospitalizowany w Klinice(...)wW.z powodu silnego bólu kręgosłupa L/S z promieniowaniem do prawej kończyny dolnej. Powód w przeszłości często cierpiał z powodu lędźwiobóli o niewielkim nasileniu, ustępujących po zażyciu środków przeciwbólowych, w połowie kwietnia 2008 r. także wystąpiły u niego dolegliwości, które po tygodniu nasiliły się w stopniu uniemożliwiającym powodowi chodzenie.
W dniu 30 kwietnia 2008 r. w Zakładzie(...)wykonano zdjęcie rtg kręgosłupa L/S powoda, które wykazało cechy zaawansowanej dyskopatii na poziomie L4/L5 i L5/S1, a także anomalię rozwojową na poziomie pogranicza lędźwiowi – krzyżowego, pod postacią szerokiego, łopatkowego wyrostka poprzecznego kręgu L5 po stronie lewej z wytworzeniem pseudostawu, z masą boczną krzyżową po tej stronie, a także wykryto zmniejszoną lordozę. Po zastosowaniu leczenia powód został wypisany z Wojskowego Instytutu Medycznego z poprawą stanu zdrowia i rozpoznaniem: rwa kulszowa prawostronna, dyskopatia L4/L5 i L5/S1, anomalia rozwojowa kręgu L5, zaburzenia lipidowe.
Wobec nawrotu dolegliwości bólowych powód w dniach od 17 do 19 czerwca 2008 r. był hospitalizowany w Klinice(...)wW.z powodu rwy kulszowej prawostronnej, w dniu 18 czerwca 2008 r. wykonano u powoda badania MR kręgosłupa L/S, które wykazały cechy dehydratacji i obniżenie krążka międzykręgowego L4/L5, dokanałową centralną przepuklinę jądra miażdżystego krążka międzykręgowego L4/L5, powodującą ucisk i modelowanie worka opony twardej, zwyrodnienie zaostrzenia przednio – bocznych krawędzi trzonów L4/L5 oraz zwyrodnieniową przebudowę podchrzęstną w trzonach L4/L5. Powód został wypisany ze szpitala w dniu 19 czerwca 2008 r. z rozpoznaniem rwy kulszowej prawostronnej, w stanie ogólnym dobrym z zaleceniem konsultacji neurochirurgicznej i rehabilitacji.
Na początku sierpnia 2008 r. nasiliły się dolegliwości bólowe powoda wynikające z przepukliny jądra miażdżystego, powód postanowił poddać się operacji, jeden ze znajomych zarekomendował mu dr nauk medycznychP. L.pracującego jako(...)wNiepublicznym Zespole (...)wCentrum (...) sp. z o.o.wK..
Podczas rozmowy w dniu 13 sierpnia 2008 r. drP. L.omawiał z powodem możliwe sposoby przeprowadzenia zabiegu. Powód prosił o wykonanie operacji dyskopatii lędźwiowej metodą endoskopową, a ponieważ ze względu na silne bóle zależało mu na jak najszybszym terminie operacji, drP. L.polecił aby powód zgłosił się doNiepublicznego Zespołu (...)wCentrum (...) sp. z o.o.wK.w dniu 17 sierpnia 2008 r., informując, że przeprowadzenie operacji będzie możliwe w dniu 18 sierpnia.
W dniu 17 sierpnia 2008 r. powód został przyjęty do szpitala, z powodu silnych dolegliwości bólowych nie mógł chodzić i został przywieziony przez zonę, a na oddział przewieziono go na wózku inwalidzkim. Tego samego dnia została przeprowadzona konsultacja anestezjologiczna do znieczulenia ogólnego powoda.
W dniu 18 sierpnia 2008 r., w godzinach porannych drP. L.przeprowadził konsultację medyczna powoda, w czasie której obejrzał zdjęcia rtg. kręgosłupa z 30 kwietnia 2008 r. oraz badania MR kręgosłupa z 18 czerwca 2008 r. i potwierdził kwalifikacje powoda do operacji. Ponieważ powód jest instruktorem nurkowym, co wiąże się z noszeniem ciężkich butli z tlenem i obciążeniem kręgosłupa lekarz zaproponował powodowi dodatkowe założenie implantu międzywyrostkowego kręgosłupa pełniącego funkcję motoryzującą i zmniejszającą prawdopodobieństwo wystąpienia dyskopatii.
Za namową lekarza powód uznał, że najlepszą metodą przeprowadzenia zbiegu będzie usunięcie przepukliny dysku metoda klasyczną i założenie implantu międzywyrostkowego silikonowego z małymi elementami tytanowymi.
DrP. L.poinformował wówczas powoda jak będzie wyglądał zabieg, jakie są co do niego wskazania i przeciwwskazania oraz z jakimi powikłaniami może się on wiązać. Ostatecznie cena operacji wyniosła 17 000 zł, a wraz z kosztem pobytu powoda w(...)wK.17 686,36 zł.
W dniu 18 sierpnia 2008 r. powód podpisał „Oświadczenie pacjenta dotyczące świadomej zgody na zabieg” treść którego stwierdzała, że powód został poinformowany przez drP. L.o swoim stanie zdrowia, rozpoznaniu, proponowanych oraz możliwych do zastosowania metodach leczenia oraz dających i nie dających się przewidzieć następstwach ich zastosowania lub zaniechania, związanych z tymi przewidywaniami wątpliwościach, o zakresie proponowanego powodowi zabiegu operacyjnego usunięcia dysku L4 i L5 po stronie prawej ze stabilizacją międzywyrostkowąD.,, o przypuszczeniach lekarza dotyczących jego przebiegu i związanym z tym podwyższonym stopniu ryzyka dla zdrowia i życia, a także warunkach, w jakich zabieg będzie przeprowadzany i innych uwarunkowaniach , mających wpływ na końcowy rezultat medyczny, związanych ze stanem zdrowia fizycznym i psychicznym. W , któw pełni świadomy wszystkich okoliczności i uwarunkowań związanych z planowanym zabiegiem medycznym, wyraził zgodę na proponowany mu zabieg u pozwanego oraz na przeprowadzenie tego zabiegu w znieczuleniu ogólnym – był to typowy dokument, podpisywany przez każdego pacjenta, podejmującego leczenie u pozwanego.
Powód został zoperowany w dniu 18 sierpnia 2008 r. w godzinach popołudniowych z wynikiem dobrym, bez powikłań śródoperacyjnych. Operacja została przeprowadzona w znieczuleniu ogólnym i polegała na fenestracji L4/L5, tj. usunięciu przepukliny dysku, czyli części jądra miażdżystego, która uległa zwyrodnieniu. Po żmudnej operacji udało się wytoczyć dysk spod korzenia, usuwając sekwestr w kilku kawałkach. Następnie usunięto resztki przestrzeni dysku L4/L5 i założono stabilizację(...)między L4 a L5, przywrócono homeostazę, założono szwy warstwowe i opatrunek. U powoda zastosowano leczenie zachowawcze.
Przebieg około i wczesno pooperacyjny nastąpił bez powikłań. Rzadko zdarza się, aby w kilka godzin po wykonaniu operacji usunięcia przepukliny pacjent nie odczuwał żadnych dolegliwości bólowych.
W dniu 19 sierpnia 2008 r. powód znajdował się w stanie ogólnym dobrym, bez niedowładów kończyn. Dolegliwości bólowe o typie rwy kulszowej ustąpiły u powoda w następnych dobach po operacji, powód skarżył się natomiast na typowe bóle pooperacyjne, tj. bóle miejsc po operacji.
Powód został poddany rehabilitacji, podczas której był pionizowany, dolegliwości bólowe zmniejszyły się wówczas do tego stopnia, że mógł się samodzielnie poruszać. Rehabilitant przekazał powodowi wskazówki co do dalszej rehabilitacji wyraźnie wskazując, że niewskazany jest jakikolwiek większy wysiłek, a w szczególności powód nie powinien w okresie następującym po operacji dźwigać butki z tlenem.
Zarówno rehabilitant, jak i prowadzący lekarz poinformowali powoda o konieczności oszczędnego trybu życia w okresie rekonwalescencji, a także odradzali powodowi wyjazd nad Jezioro(...)do bazy nurkowej.
Powód stwierdził jednak, że musi tam pojechać z uwagi na odbywające się na terenie bazy zdjęcia do filmu. Powód został przewieziony do bazy nurkowej przez żonę, zeznał, że pojechał tam, gdyż czuł się zdrowy.
Przed wypisaniem ze szpitala powód dostał od lekarza prowadzącego operację zalecenia pooperacyjne, w tym wskazanie, że w pierwszym tygodniu po operacji w ciągu doby może spędzić w sumie godzinę w pozycji innej niż leżąca, przy czym nie może to być godzina jednorazowo; pacjent może wstać do toalety, zjeść krótki posiłek. W kolejnych tygodniach czas przebywania pacjenta poza łóżkiem zwiększa się o godzinę na dobę, przez 6 tygodni po operacji zalecany jest oszczędny tryb życia.
Powód został wypisany ze szpitala w dniu 20 sierpnia 2008 r. w stanie ogólnym dobrym.
W dniach 30 i 31 sierpnia 2008 r. u powoda ponownie wystąpiły silne dolegliwości bólowe, powód upadł i przez dłuższą chwilę nie mógł wstać, jego żona zadzwoniła do drL., który polecił ponowne zgłoszenie się do szpitala.
Powód został ponownie przyjęty do pozwanego Szpitala w dniu 1 września 2008 r., chodził wówczas pochylony z obawy przed pojawieniem się bolesnego skurczu. Po wykonaniu podstawowych badań powód został poddany leczeniu zachowawczemu, polegającemu na podaniu leków przeciwbólowych, rozluźniających i fizykoterapii, u powoda stwierdzono lekką depresję co spowodowało przeprowadzenie konsultacji psychologicznej. W dniu 2 września 2008 r. powód otrzymał iniekcję placebo, stwierdzono, że bóle powoda mają podłoże psychiczne. Próba pionizacji powoda zakończyła się bolesnym skurczem odcinka L – S kręgosłupa, próba manipulacji zakończyła się niepowodzeniem – pacjent bronił się.
Powodowi zaproponowano także wykonanie „blokady”, mającej zadziałać przeciwbólowo i przeciwobrzękowo, powód w dniu 3 września 2008 r. odmówił wykonania zabiegu mówiąc, że czuje się dużo lepiej.
Powód został poddany terapii laserowej, która przyniosła szybkie ustąpienie dolegliwości bólowych, postawa powoda została skorygowana, tak aby mógł stać i chodzić prosto. Powód był zadowolony z postępów rehabilitacji, dobrze reagował na leczenie zachowawcze, wobec czego nie była przeprowadzana dalsza diagnostyka.
W dniu 3 września 2008 r. powód nie miał już dolegliwości bólowych i skurczów, w dniu 4 września 2008 r. czuł się dobrze, miał jedynie niewielki dyskomfort w miejscu operacji, chodził samodzielnie. Tego dnia o godz. 19.40 powód opuścił szpital bez dolegliwości, powód nie ponosił kosztów związanych z drugą hospitalizacją.
Po opuszczeniu pozwanego Szpitala powód, z powodu silnych bólów, kurczów mięśni grzbietu i brzucha, które nasilały się przy wykonywaniu ruchu, kichaniu i kaszlu, zgłosił się doKliniki (...)wW..
W dniu 9 września 2009 r. u powoda wykonano badanie MR kręgosłupa L/S, które wykazało stan po operacji dyskopatii na poziomie L4/L5 i implantacji stabilizatora(...)pomiędzy wyrostkami kolczastymi, masywną podwięzadłową, nawrotową przepuklinę krążka międzykręgowego na poziomie L4/L5, przepuklinę tylną centralno – prawo – boczną, wypełnioną zachyłkiem bocznym z uciskiem na korzeń boczny 15, obniżenie wysokości krążka L4 – L5, zmiany przeciążeniowe na krawędziach trzonów w sąsiedztwie przestrzeni L4 – L5. Powód został wypisany z(...)10 września 2008 r. z zaleceniem dalszego leczenia zabiegowego.
Powód skontaktował się z drP. L., który po obejrzeniu rezonansu magnetycznego stwierdził nawrotową przepuklinę dysku i zaproponował operację usunięcia tej przepukliny oraz ewentualna stabilizację kręgosłupa z użyciem tytanowych implantów, koszt tej operacji został oszacowany na 24 000 zł. Od tej pory powód nie kontaktował się więcej z drP. L..
W dniu 19 września 2008 r. powód został przyjęty w trybie pilnym do Oddziału(...)Szpitala (...)wW.z powodu dolegliwości bólowych w kręgosłupie L/S po operacji dysku L4/L5 drogą fenestracji prawostronnej.
W dniu 23 września 2008 r. przeprowadzono zabieg, podczas którego z dojścia w starej bliźnie dotarto do kręgosłupa na poziomie L4/L5, po zidentyfikowaniu miejsca rozszerzono fenestrację na tym poziomie. Stwierdzono obrzęknięty korzeń L5, który był siny, matowy i uciśnięty przez bardzo duży sekwestr dysku. Po odsłonięciu korzenia usunięto masywny sekwestr dysku, następnie dokonano rewizji przestrzeni międzytrzonowej, usuwając resztki materiału dyskowego, uzyskano dobre odbarczenie korzenia , stabilizacja międzywyrostkowa(...)pozostała sprawna, założono drenaż ssący, szwy warstwowe i skórne, przebieg pooperacyjny bez powikłań, uzyskano całkowitą reemisję dolegliwości bólowych.
W dniu 1 października 2008 r. powód, w stanie bardzo dobrym, chodzący samodzielnie i bez dolegliwości bólowych, został wypisany z zaleceniem oszczędzającego trybu życia.
Wobec wystąpienia u powoda nawrotowych dolegliwości bólowych kręgosłupa powód został przyjęty do(...), gdzie w dniu 6 listopada 2008 r. wykonano kontrolne badanie MR kręgosłupa L/S, które wykazało, iż na operowanym odcinku kręgosłupa wystąpiło zapalenie kości i krążka międzykręgowego.
Powód został przyjęty w dniu 8 listopada 2008 r. na Oddział(...)Szpitala (...)wW., gdzie zastosowano antybiotykoterapię, kontrolę ON, CRP. Dwutygodniowa terapia spowodowała wyciszenie dolegliwości bólowych, normalizacje temperatury. Zalecono ścisłe leżenie i zakaz rehabilitacji w dniu 25 listopada 2008 r. wypisano pacjenta do domu.
W dniu 28 maja 2009 r., po leczeniu zachowawczym, wykonano u powoda kolejne badanie kontrolne MR kręgosłupa L/S, stwierdzono ustąpienie zmian zapalnych w segmencie operowanym oraz obecność zmian bliznowatych w kanale kręgowym na wysokości zabiegu.
W toku postępowania Sąd Okręgowy dopuścił dowód z opinii biegłych z zakresu radiologii, neurochirurgii i neurotraumatologii.
Biegły z zakresu radiologiiP. T.stwierdził, że zdjęcia z rezonansu magnetycznego, na podstawie których dokonana została kwalifikacja powoda do zabiegu w dniu 18 sierpnia 2008 r. są bardzo niedoskonałe diagnostycznie i odległe czasowo, a badania MR mogły być nieadekwatne do stanu faktycznego powoda w dniu zabiegu, tym niemniej zabieg został wykonany na wysokości istniejącej dyskopatii i przepukliny jądra miażdżystego. Ponadto w ocenie biegłego doświadczenie nakazuje wykonać kontrolne badania MR po przeprowadzonym zabiegu, jednak jeśli po zabiegu dolegliwości ustąpiły, przeprowadzenie takiego badania kontrolnego nie jest konieczne. Biegły stwierdził też, że tzw. przepuklina powrotna powstająca na wysokości operowanej nie jest rzadkim zjawiskiem, dolegliwość taka może wystąpić nawet po kilku godzinach po zabiegu, a czasami po wielu latach i objawia się przez odczuwanie silniejszego bólu niż przed zabiegiem. Stan zapalny jak wskazał biegły został rozpoznany dopiero podczas badania rezonansem magnetycznym w dniu 6 listopada 2008 r., zaś badania z 9 września 2008 r. nie wskazują na wystąpienie u powoda stanu zapalnego.
Biegły z zakresu neurochirurgiiE. R.ocenił, że postępowanie zastosowane wobec powoda w pozwanym Szpitalu było właściwe, postawiono prawidłową diagnozę, zaproponowane i zastosowane przez pozwanego procedury medyczne oraz podjęte leczenie było właściwe i zostało przeprowadzone prawidłowo, wszystkie operacje, w tym operacja z 18 sierpnia 2008 r. były wykonane na właściwym poziomie, tzn. na poziomie przepukliny dyskowej, a wykonanie badań w przeddzień operacji nie zmieniłoby diagnostyki dokonanej u powoda i nie miałoby wpływu na doszczętność usunięcia zwyrodniałych mas dyskowych, gdyż w trakcie operacji lekarz nie widzi, a tylko wyczuwa dające się usunąć zwyrodniałe fragmenty jądra miażdżystego, nie może zaś usunąć zwyrodniałych fragmentów jądra, które są zrośnięte. Nawrót przepukliny dyskowej jest najprawdopodobniej następstwem oderwania się fragmentu zwyrodniałego jądra miażdżystego i przemieszczenia się go przynajmniej w kierunku korzeni nerwowych. Biegły wskazał też, że nawrót dolegliwości bólowych po przeprowadzeniu operacji przepukliny dyskowej jest zjawiskiem typowym, występującym w kilku do dwudziestu kilku przypadków i nie zawsze konieczne jest po ich ujawnieniu natychmiastowe wykonanie badania obrazowego, zdaniem biegłego podczas drugiej hospitalizacji powoda wykonanie takich badan nie było konieczne, a ich brak nie oznaczał braku należytej staranności w postepowaniu lekarza. Samo występowanie dolegliwości bólowych nie oznacza jeszcze nieprawidłowości w przeprowadzeniu zabiegu. Biegły nie znalazł też podstaw do uznania, że operacja powoda przeprowadzana była w pośpiechu. Także wykonanie wypisu drugiego lub trzeciego dnia po zabiegu jest powszechną praktyką i postępowanie pozwanego w tym zakresie nie nosi znamion niedbalstwa. Także działania pozwanego w czasie drugiej hospitalizacji powoda były zdaniem biegłego prawidłowe.
Biegły stwierdził też, że we wrześniu 2008 r. żaden z lekarzy mających kontakt z powodem nie rozpoznał u niego zapalenia kości i krążka międzykręgowego.
Wobec zgłaszanych przez powoda zastrzeżeń do opinii tego biegłego Sąd Okręgowy dopuścił dowód z opinii innego biegłego neurochirurgaJ. Ł., który uznał, iż mimo nie dysponowania aktualnymi badaniami powoda lekarz kwalifikujący powoda do operacji u pozwanego adekwatnie ocenił poziom miejsca patologii i nie popełnił błędu kwalifikując chorego do zabiegu, gdyż badanie MR z 30 kwietnia 2008 r. było w pełni miarodajne dla ustalenia wskazań i miejsca operacji, czas operacji powoda był adekwatny, zaś po operacji w wypadku powoda nie było wskazań do specjalnych badań diagnostycznych, jedynie dalsza i dłuższa hospitalizacja. W ocenie biegłego, mimo iż pacjent został wypisany w dobrym stanie, było to zbyt wcześnie, aby ocenić adekwatnie jego stan po operacji. Jednocześnie biegły wskazał, że powód nie zastosował się do zaleceń oszczędnego trybu życia i wyjazd tuż po operacji na(...), który odradzali zarówno lekarz, jak i rehabilitant, mógł przyczynić się i najprawdopodobniej się przyczynił do powstania nawrotowej przepukliny, zatem przebieg okresu pooperacyjnego został fatalnie zaburzony przez chorego, który zlekceważył zalecenia lekarskie i nie dostosował się do nich.
Biegły wskazał, że nawrotowa przepuklina nie jest powikłaniem, ale dość często naturalnym przebiegiem występującej u powoda choroby, takiego typu powikłania przy niezastosowaniu się pacjentów do zaleceń lekarskich mają miejsce i występują statystycznie w do 20% przypadków. Oceniając drugi pobyt powoda u pozwanego biegły uznał, że nie zbagatelizowano przedłużających się dolegliwości w okresie pooperacyjnym, powód był leczony właściwie, ze skutkiem pozytywnym, nie było konieczności dalszych badań diagnostycznych i dalszej hospitalizacji. Także konsultacja psychologiczna zdaniem biegłego była zaordynowana właściwie i celowo. Biegły wskazał też, że zapalenie tkanek miękkich i kości kręgosłupa rozpoznano u powoda już po zakończeniu opieki nad powodem przez pozwanego, nie może więc to być problem sporny w postępowaniu, w którym ocenie poddawana jest jakość opieki medycznej świadczonej na rzecz powoda przez(...).
Sąd Okręgowy na wniosek powoda dopuścił też dowód z opinii zespołu biegłych zCentrum (...)wG., w wykonaniu postanowienia Sądu została sporządzona ekspertyza specjalisty neurochirurga – neurotraumatologa, której Sąd Okręgowy nie uznał za opinię instytutu, a która została też zakwestionowana przez powoda. Powód ostatecznie cofnął wszystkie wnioski w zakresie kolejnych opinii biegłych czy opinii uzupełniających,
Dokonane ustalenia faktyczne Sąd Okręgowy oparł na zgromadzonych w aktach dokumentach, opiniach biegłychP. T.,E. R.iJ. Ł.oraz zeznaniach świadkówP. L.,J. B.,K. G.,J.P.,D. T.iW. S., a także zeznaniom powoda co do zakresu występujących u powoda dolegliwości i ich uciążliwości, podjętych przez niego działań w kierunku zdiagnozowania jego stanu zdrowia i poddania się leczeniu, a następnie przebiegu samego leczenia i rehabilitacji.
W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy uznał, że dla powstania odpowiedzialności pozwanego konieczne jest powstanie łącznie następujących przesłanek: winy, w tym wypadku lekarza prowadzącego leczenie powoda, szkody jakiej miałby doznać powód wskutek działania lub zaniechania pozwanego oraz istnienie normalnego (adekwatnego) związku przyczynowego między winą a szkodą.
Wskazując na wszystkie sporządzone w toku postępowania opinie biegłych Sąd Okręgowy uznał, że postawiona prze drP. L.diagnoza dotycząca dolegliwości powoda była trafna, a zabieg został wykonany na prawidłowej wysokości i przeprowadzony został prawidłowo.
Z uwagi na dolegliwości bólowe powód dążył do szybkiego przeprowadzenia zabiegu, zaś badania, wykonane na 2 – 3 miesiące przed zabiegiem zachowały swoją aktualność, postępowanie lekarza było prawidłowe, odpowiednie do stanu zdrowia powoda i zgodne ze sztuką medyczną.
Opierając się na zeznaniach świadkaP. L.Sąd Okręgowy uznał, że powód został zapoznany z możliwymi metodami leczenia, ich skutkami i możliwościami wystąpienia powikłań i dysponując tą wiedzą powód podjął świadomą decyzję o wyrażeniu zgody na zabieg. W ocenie Sądu Okręgowego powód wyraził tę zgodę zarówno poprzez podejmowanie czynności faktycznych, jak i przez podpisanie przed operacją stosownego formularza, o treści ogólnie przyjętej w jednostce pozwanego, przy czym, jak wskazał Sąd Okręgowy, pacjent z uwagi na ból jakiego doświadczał, był zdeterminowany aby poddać się operacji być może treść podpisywanego oświadczenia nie odgrywała dla niego w tym momencie istotnej roli. Tym niemniej powód nie został pozbawiony możliwości zadawania pytań co do treści podpisywanego oświadczenia.
Jak wskazali biegli zaproponowana powodowi metoda leczenia była jedną z ogólnie przyjętych metod, a w przypadku powoda, będącego instruktorem nurkowania, była metodą najlepszą z możliwych.
W ocenie Sądu Okręgowego działanie pozwanego było zgodne z zasadami sztuki medycznej i uwzględniało aktualny stan wiedzy medycznej.
Sąd Okręgowy powołał opinie biegłych, z których wynika, że specyfiką operacji polegającej na usunięciu przepukliny jest ryzyko jej nawrotowości. Fakt, że u powoda pozostał fragment zwyrodniałego jądra miażdżystego nie jest błędem w sztuce medycznej.
Sąd Okręgowy stwierdził, że szpital nie może ponosić odpowiedzialności odszkodowawczej za każde powikłanie występujące w toku leczenia pacjenta, gdyż wiązałoby się to z jego odpowiedzialnością absolutną, nigdy nie ma zaś gwarancji, że operacja się powiedzie i przyniesie oczekiwany skutek.
Sąd Okręgowy podkreślił, że w momencie wypisu ze szpitala w dniu 20 sierpnia 2008 r. powód był w stanie ogólnym dobrym z niewielkimi dolegliwościami miejsc operowanych, otrzymał zalecenia dotyczące możliwości odbycia dalszego leczenia w warunkach domowych, obejmujące oszczędny tryb życia i konieczność pozostawania w pozycji poziomej z możliwością jedynie drobnej aktywności w celu zaspokojenia podstawowych potrzeb fizjologicznych przez pewien czas po operacji. Tymczasem powód tuż po operacji udał się nad Jezioro(...), lekceważąc zalecenia lekarskie, co, jak wskazał biegłyJ. Ł., miało znaczący wpływ na wystąpienie u powoda przepukliny nawrotowej.
Sąd Okręgowy nie znalazł też podstaw do uznania, iż w trakcie drugiej hospitalizacji powoda pozwany nie dołożył należytej staranności, biegli bowiem zgodnie uznali, że nieprzeprowadzenie u powoda badań MR nie było błędem, a zastosowane przez pozwanego leczenie doprowadziło do wyciszenia dolegliwości bólowych. Uzasadnione było także, jak wskazali biegli, zastosowanie u powoda konsultacji psychologicznej z uwagi na fakt, że występowanie u pacjenta długotrwałych dolegliwości bólowych może przyczynić się do depresji.
W ocenie Sądu Okręgowego także fakt, że w trakcie badania z dnia 9 września 2008 r. nie stwierdzono u powoda stanu zapalnego kości i krążka międzykręgowego, wyklucza możliwość obciążenia pozwanego odpowiedzialnością za stan jaki wystąpił u powoda w listopadzie 2008 r., zwłaszcza że między tymi badaniami przeprowadzona została reoperacja.
Uznając, że działania pozwanego były zgodne z zasadami sztuki lekarskiej i na każdym etapie leczenia były prawidłowe Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do przypisania pozwanemu winy, a w konsekwencji roszczenia powoda nie mogły być uwzględnione.
Apelację od wyroku Sądu Okręgowego wniósł powód, zaskarżając wyrok w całości i zarzucając:
1
naruszenie prawa materialnego:
-art. 415 k.c.poprzez jego niezastosowanie wskutek błędnego przyjęcia, że postępowanie pozwanego polegające w szczególności na: wykonaniu zabiegu operacyjnego przy braku aktualnych badań MR oraz zdjęć RTG, bardzo krótki czas operacji powoda wskazujący na pośpiech przy zabiegu, niezwykle krótki czas hospitalizacji po zabiegu, wypisanie powoda ze szpitala w drugiej dobie hospitalizacji w stanie gorączki, wdrożenie błędnych procedur medycznych w trakcie drugiej hospitalizacji oraz postawienie nieprawidłowej diagnozy polegającej na ustaleniu, że bóle powoda mają podłoże psychiczne, podczas gdy w istocie powód cierpiał na przepuklinę pooperacyjną oraz zaniechanie wykonania jakichkolwiek badań diagnostycznych podczas drugiej hospitalizacji spowodowanej silnymi dolegliwościami bólowymi powoda – nie jest postępowaniem nieprawidłowym, niestarannym, nieprofesjonalnym i niezgodnym z zasadami sztuki lekarskiej, a zatem zawinionym działaniem pozwanego;
-art. 415 k.c.w zw. zart. 361 § 1 k.c.poprzez niezastosowanie wskutek nieprawidłowego uznania, że leczenie i procedury medyczne stosowane w przypadku powoda w pozwanym szpitalu były prawidłowe, podczas gdy zgromadzony w sprawie materiał dowodowy daje podstawy do przypisania pozwanemu licznych zaniedbań, nieprawidłowości i błędów w sztuce lekarskiej, które pozostają w normalnym związku przyczynowym ze szkodą jakiej doznał powód;
2
błąd w ustaleniach faktycznych polegający na nieprawidłowym ustaleniu, że powód został prawidłowo poinformowany o wszystkich możliwych negatywnych konsekwencjach operacji, w tym o możliwości wystąpienia przepukliny pooperacyjnej (występującej w 20% przypadków) oraz że pacjent wyrażając zgodę na zabieg operacyjny obejmował swoją świadomością możliwość wystąpienia przepukliny;
3
naruszenie przepisów postępowania:
-art. 233 § 1 k.p.c.poprzez nieprawidłową ocenę dokumentu z dnia 18 sierpnia 2008 r. zawierającego oświadczenie powoda o wyrażeniu zgody na zabieg operacyjny i wnioskowanie na podstawie tego dokumentu, że powód uzyskał właściwą, zgodną z prawem informację o możliwych następstwach operacji (w tym o możliwości wystąpienia przepukliny), podczas gdy dokument ten zawiera jedynie ogólnikowe stwierdzenie, że powód został poinformowany o wszystkich zagrożeniach związanych z operacją i ewentualnych powikłaniach;
-art. 233 § 1 k.p.c.w zw. zart. 209 k.p.c.poprzez pominięcie przy ustalaniu stanu faktycznego sprawy dowodu z zeznań powoda w części, w której powód zeznał, że powód nie miał żadnej wiedzy i nie został przez pozwanego poinformowany o tym, że do jego organizmu w trakcie operacji zostaną wszczepione tytanowe elementy i że powód po operacji opuścił szpital w stanie ciężkim i nieustająco cierpiał na silne dolegliwości bólowe;
-art. 233 § 1 k.p.c.w zw. zart. 278 § 1 k.p.c.poprzez nieprawidłową ocenę zgromadzonych w sprawie opinii biegłych neurochirurgów i poczynienie ustaleń faktycznych w oparciu o te opinie w sytuacji, gdy strona powodowa zakwestionowała wszystkie opinie i jako takie nie mogą one być podstawą orzekania.
Wskazując na powyższe zarzuty powód wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku przez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 100 000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 17 grudnia 2008 r. do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia i kwoty 19 871,36 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 17 grudnia 2008 r. do dnia zapłaty tytułem odszkodowania, a także zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.
Pozwany wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.
Sąd Apelacyjny zważył co następuje:
Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.
Sąd Okręgowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych, które Sąd Apelacyjny przyjmuje za własne, w oparciu o wszechstronną i trafną analizę wszystkich zgromadzonych w sprawie dowodów, w szczególności dowodów z opinii biegłych, zaś dokonana przez Sąd Okręgowy ocena dowodów nie przekracza granic swobodnej oceny wynikającej zart. 233 § 1 k.p.c.
Zasada swobodnej oceny dowodów określona powyższym przepisem wyraża się w jej ocenie według własnego przekonania Sądu, opartego na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego. Jej istotną cechą jest bezstronność, brak arbitralności i dowolności, przestrzeganie zasad logicznego rozumowania i zasad doświadczenia życiowego w wyciąganiu wniosków.
Niewątpliwie wszechstronne rozważenie zebranego materiału oznacza uwzględnienie wszystkich dowodów przeprowadzonych w postępowaniu oraz wszystkich okoliczności towarzyszących przeprowadzaniu poszczególnych środków dowodowych, a mających znaczenie dla ich mocy dowodowej i wiarygodności.
Ocena dokonana przez Sąd I instancji w ocenie Sądu Apelacyjnego odpowiada zasadniczo wskazanym wyżej kryteriom, wszystkie przeprowadzone dowody zostały przez Sąd Okręgowy przywołane i omówione w sposób obiektywny, rzetelny i wszechstronny.
Dokonując oceny dowodów sąd określa, czy środek dowodowy z uwagi na jego cechy indywidualne i okoliczności obiektywne zasługuje na wiarę. Podstawą selekcji dowodów jest zatem ich wiarogodność. Natomiast kryteriami oceny wiarogodności są doświadczenie życiowe, inne źródła wiedzy, poprawność logiczna, prawdopodobieństwo wersji. W orzecznictwie wskazuje się, że "ramy swobodnej oceny dowodów (art. 233 § 1) wyznaczone są wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego oraz regułami logicznego myślenia, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i ważąc ich moc oraz wiarygodność, odnosi je do pozostałego materiału dowodowego" (zob. wyrok SN z dnia 10 czerwca 1999 r., II UKN 685/98, Lex nr 41437, wyrok SA w Szczecinie z dnia 17 września 2008 r., I ACa 1195/06, Lex nr 516569).
Sąd Najwyższy wielokrotnie wskazywał, że postawienie zarzutu obrazyart. 233 § 1 k.p.c.nie może polegać na zaprezentowaniu przez skarżącego stanu faktycznego przyjętego przez niego na podstawie własnej oceny dowodów; skarżący może tylko wykazywać, posługując się wyłącznie argumentami jurydycznymi, że Sąd rażąco naruszył ustanowione w wymienionym przepisie zasady oceny wiarygodności i mocy dowodów i że naruszenie to miało wpływ na wynik sprawy (por. m.in. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 2000 r., I CKN 1169/99, OSNC 2000/7-8 poz. 139 i z dnia 10 kwietnia 2000 r., V CKN 17/2000, OSNC 2000/10 poz. 189). Jeżeli zatem z materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dawały się wysnuć wnioski odmienne.
Odnosząc powyższe rozważania do okoliczności niniejszej sprawy Sąd Apelacyjny uznał, że dokonana przez Sąd Okręgowy ocena dowodów odpowiada regułom określonym przepisamiart. 233 § 1 k.p.c.
Skarżący podniesione w apelacji zarzuty naruszeniaart. 233 § 1 k.p.c.odnosi do dwu kwestii – zakresu informacji udzielonych powodowi przed wyrażeniem zgody na operację oraz uznania za wiarygodne opinii biegłych, mimo iż zostały one zakwestionowane przez powoda.
W ocenie Sądu Apelacyjnego kwestia poinformowania powoda o możliwości wystąpienia przepukliny nawrotowej nie ma znaczenia dla zasadności jego roszczeń.
W doktrynie i orzecznictwie za utrwalony należy uznać pogląd, że zabieg medyczny wykonany bez zgody pacjenta (albo bez zaistnienia przesłanek uzasadniających odstąpienie od wymogu uzyskania zgody) jest czynnością bezprawną nawet wówczas, gdy wykonany jest zgodnie z zasadami wiedzy medycznej, a wola pacjenta wyznacza zakres i warunki ingerencji medycznej.
Obowiązek uzyskania takiej zgody wynika wprost z art. 32 ustawy o zawodzie lekarza i dentysty, zaś wyrażenie zgody na zabieg skutkuje przyjęciem przez pacjenta ryzyka powikłań operacyjnych, ale tylko zwykłych powikłań pooperacyjnych, nie zaś komplikacji powstałych na skutek pomyłki lekarza.
Jak wskazał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 17 grudnia 2004 r. II CK 303/04 warunkiem legalności działania lekarza jest zgoda pacjenta odpowiednio poinformowanego, zgodnie z art. 31 ust. 1 ustawy o zawodzie lekarza i dentysty, co obejmuje poinformowanie pacjenta z jakimi negatywnymi skutkami zabiegu powinien się liczyć, jakie jest prawdopodobieństwo ich wystąpienia, podania informacji w sposób przystępny dla pacjenta i uzyskanie potwierdzenia, że rozumie on ryzyko zabiegu, zaś ciężar dowodu, że zgoda pacjenta była zgodą świadomie akceptującą zrozumiałe ryzyko wykonania zabiegu z przyjęciem na siebie tego ryzyka, jako przesłanki wyłączającej bezprawność interwencji lekarza, spoczywa na lekarzu.
W wyroku z dnia 26 kwietnia 2007 r. II CSK 2/07 Sąd Najwyższy wskazał, że zakres udzielanych pacjentowi informacji musi być uzależniony od rodzaju zabiegu, w szczególności od tego, czy za jego przeprowadzeniem przemawiają bezwzględne czy względne wskazania, czy też chodzi np. o zabieg kosmetyczny; obowiązek udzielenia pacjentowi informacji nie wymaga wskazania wszystkich możliwych skutków wykonania zabiegu ratującego życie – w takich wypadkach może ograniczać się do wskazania możliwych niekorzystnych skutków i powikłań, będących zwykłym typowym następstwem danego zabiegu.
Nie ulega jednak wątpliwości, że udzielenie przez pacjenta zgody uświadomionej wyłącza bezprawność działania lekarza, a więc ma znaczenie tylko w sytuacji, gdy mimo prawidłowego i wykonanego zgodnie z zasadami sztuki medycznej zabiegu wystąpiły powikłania skutkujące pogorszeniem stanu zdrowia pacjenta, a pozostające w normalnym związku przyczynowym z samym zabiegiem jako skutek jego przeprowadzenia.
Zdaniem Sądu Apelacyjnego kwestia, czy przed wyrażeniem zgody na operacje w dniu 18 sierpnia 2008 r. powód był poinformowany o możliwości wystąpienia przepukliny nawrotowej nie ma znaczenia z tego powodu, że jak wskazał biegłyJ. Ł.nawrotowa przepuklina nie jest powikłaniem operacyjnym, a jedynie naturalnym przebiegiem choroby dyskowej na którą cierpiał powód, zaś jedną z przyczyn jej wystąpienia u powoda mogło być zlekceważenie przez powoda zaleceń lekarskich i odbyta samochodem podróż na(...)w niedługim czasie po zabiegu.
Z uwagi na powyższe Sąd Apelacyjny nie znalazł podstaw do uwzględnienia podniesionych w apelacji zarzutów błędu w ustaleniach faktycznych oraz naruszeniaart. 233 § 1 k.p.c.w odniesieniu do kwestii związanych z zakresem informacji udzielonych powodowi przed wyrażeniem zgody na zabieg.
Za bezzasadne Sąd Apelacyjny uznał też zarzuty naruszenia prawa procesowego w zakresie oceny wiarygodności dowodów z opinii biegłych.
Przede wszystkim sam fakt, że opinie te zostały zakwestionowane przez powoda nie oznacza, iż nie są one być dowodem podlegającym ocenie Sądu i nie mogą być podstawą dokonanych przez Sąd ustaleń faktycznych. Sąd Okręgowy zaś w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku wskazał przyczyny, dla których opinie te uznał za prawidłowe.
W apelacji nie zostały sformułowane żadne zarzuty dotyczące przebiegu postępowania dowodowego, w szczególności skarżący nie podniósł zarzutu naruszeniaart. 230 k.p.c., mimo iż w końcowym akapicie uzasadnienia apelacji znalazła się konstatacja, że skoro wydane opinie biegłych są wadliwe, to sąd mimo stanowiska strony powodowej winien przeprowadzić z urzędu dowód z opinii instytutu medycznego.
Niewątpliwie ciężar dowodu co do braku należytej staranności przy prowadzeniu leczenia i diagnozowaniu pacjenta, wystąpienia szkody oraz istnienia normalnego związku przyczynowego między szkodą a działaniem lub zaniechaniem pozwanego obciąża powoda. Nie ulega tez wątpliwości, iż ocena prawidłowości postępowania lekarza w trakcie diagnozowania i leczenia wymaga wiadomości specjalistycznych.
Sąd Okręgowy dopuścił dowody z opinii biegłych, których wnioski są zbieżne i nie dają podstaw do przypisania pozwanemu odpowiedzialności za wskazywane przez powoda następstwa przeprowadzonego zabiegu i późniejszej hospitalizacji.
W orzecznictwie Sąd Najwyższego utrwalony jest pogląd, że Sąd nie ma obowiązku dopuszczenia dowodu z opinii instytutu, czy też z opinii kolejnych biegłych, w każdym wypadku, gdy złożona opinia jest niekorzystna dla strony, ale ma obowiązek dopuszczenia takiego dowodu wówczas, gdy zachodzi tego potrzeba, w szczególności, gdy w sprawie zostały wydane sprzeczne opinie biegłych (m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 stycznia 2012 r. I UK 200/11), a także gdy przeprowadzona już opinia zawiera istotne luki, jest niekompletna, bo nie odpowiada na postawione tezy dowodowe, niejasna, czyli nienależycie uzasadniona lub nieweryfikowalna, tj. gdy przedstawiona ekspertyza nie pozwala organowi orzekającemu zweryfikować zawartego w niej rozumowania co do trafności wniosków końcowych (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 lipca 2010 r. II CSK 119/10).
Sporządzone w toku niniejszego postępowania opinie biegłych nie zawierały sprzeczności ani uchybień uzasadniających podjęcie przez Sąd Okręgowy z urzędu inicjatywy dowodowej, zaś powód był reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika także w postępowaniu pierwszoinstancyjnym i mimo kwestionowania opinii, cofnął ostatecznie swoje wnioski dotyczące dopuszczenia dalszych dowodów z opinii innych biegłych.
Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w uzasadnieniu postanowienia z dnia 19 lipca 2009 r. III CSK 7/09 dowód z opinii biegłego jak i instytutu ma szczególny charakter, gdyż korzysta się z niego w wypadkach wymagających wiadomości specjalnych, z tego względu nie mają do nich zastosowania wszystkie zasady dotyczące postępowania dowodowego, a w szczególnościart. 217 § 1 k.p.c.i dlatego nie można przyjąć, że sąd obowiązany jest dopuścić dowód z kolejnych biegłych, czy też opinii instytutu w każdym wypadku, gdy złożona opinia jest niekorzystna dla strony. Sąd ma obowiązek dopuszczenia dowodu z dalszej opinii (ekspertyza z instytutu jest odmianą opinii biegłego), gdy zachodzi taka potrzeba, a więc wtedy gdy opinia, którą dysponuje zawiera istotne luki, bo nie odpowiada na postawione tezy dowodowe, jest niejasna, czyli nienależycie uzasadniona lub nieweryfikowalna, tj. gdy przedstawiona przez eksperta analiza nie pozwala organowi orzekającemu skontrolować jego rozumowania co do trafności jego wniosków końcowych.
Za bezzasadny Sąd Apelacyjny uznał też zarzut naruszeniaart. 233 § 1 k.p.c.w zw. zart. 209 k.p.c.poprzez pominięcie przy ustalaniu stanu faktycznego sprawy dowodu z zeznań powoda w części, w której powód zeznał, że powód nie miał żadnej wiedzy i nie został przez pozwanego poinformowany o tym, że do jego organizmu w trakcie operacji zostaną wszczepione tytanowe elementy i że powód po operacji opuścił szpital w stanie ciężkim i nieustająco cierpiał na silne dolegliwości bólowe. Sąd Okręgowy swoje ustalenia w tym zakresie oparł na innych dowodach wskazanych w uzasadnieniu, przy czym stan w jakim powód został wypisany ze szpitala w dniu 20 sierpnia 2010 r. wynika z dokumentacji lekarskiej. Zawartemu w apelacji stwierdzeniu, że powód po zabiegu nieustająco cierpiał na silne dolegliwości bólowe przeczą zaś zeznania samego powoda który stwierdził, że udał się na(...), mimo sprzeciwu lekarzy (jak twierdzi skarżący w apelacji - 10 dni po operacji), gdyż czuł się dobrze. Kwestia świadomości powoda co do tego, że zostaną mu wszczepione „tytanowe elementy” jest zaś nieistotna – tytanowe elementy zawierał wszczepiony powodowi implant, na który wyraził on zgodę, zaś samo wszczepienie implanta nie spowodowało żadnych powikłań i nie wpłynęło na pogorszenie stanu zdrowia powoda.
W konsekwencji uznania za niezasadne zarzutów dotyczących wadliwości ustaleń faktycznych oraz oceny przeprowadzonych dowodów Sąd Apelacyjny nie znalazł też podstaw do uwzględnienia zwartych w apelacji zarzutów naruszenia prawa materialnego, w szczególnościart. 415 k.c.
Dokonane przez Sąd Okręgowy ustalenia faktyczne nie dają bowiem podstaw do uznania, iż zachodzą podstawy do przypisania pozwanemu odpowiedzialności za wskazane przez powoda „krzywdy i szkody jakich doznał on w wyniku nieprawidłowo przeprowadzonego leczenia, nieprawidłowego zdiagnozowania powikłań pooperacyjnych oraz spowodowania zagrażającego życiu powoda zapalenia tkanek twardych i miękkich.
Z dokonanych przez Sąd Okręgowy ustaleń, opartych na opiniach biegłych wynika, że uchybieniem ze strony lekarza przeprowadzającego zabieg było zaniechanie przeprowadzenia aktualnych badań przedoperacyjnych powoda i oparcie diagnozy na badania pochodzących sprzed kilku miesięcy. Mimo pewnych rozbieżności w opiniach biegłych co do aktualności badań jakimi lekarz dysponował wszyscy biegli jednoznacznie wskazali, iż uchybienie to nie przełożyło się na wadliwość diagnozy czy przeprowadzone zabiegu, a tym samym nie spowodowało żadnych negatywnych konsekwencji dla powoda.
Biegli nie stwierdzili żadnych uchybień lekarza w trakcie przeprowadzanego zabiegu, w szczególności za bezzasadne należy uznać zarzuty dotyczące bardzo krótkiego czasu operacji powoda, co zdaniem skarżącego wskazuje na pośpiech przy zabiegu – sam czas trwania zabiegu nie świadczy o niestaranności w jego przeprowadzeniu, co potwierdzili biegli.
Uzasadniając zarzut naruszeniaart. 415 k.c.przez jego niezastosowanie skarżący wskazuje na szereg uchybień po stronie pozwanego: niezwykle krótki czas hospitalizacji po zabiegu, wypisanie powoda ze szpitala w drugiej dobie hospitalizacji w stanie gorączki, wdrożenie błędnych procedur medycznych w trakcie drugiej hospitalizacji oraz postawienie nieprawidłowej diagnozy polegającej na ustaleniu, że bóle powoda mają podłoże psychiczne, podczas gdy w istocie powód cierpiał na przepuklinę pooperacyjną oraz zaniechanie wykonania jakichkolwiek badań diagnostycznych podczas drugiej hospitalizacji spowodowanej silnymi dolegliwościami bólowymi powoda – które to okoliczności nie znajdują oparcia w dokonanych przez Sąd Okręgowy ustaleniach faktycznych, przy jednoczesnym braku zarzutów naruszenia prawa procesowego zmierzających do podważenia ustaleń w tym zakresie. W ramach zarzutów naruszenia prawa procesowego skarżący zakwestionował tylko brak ustaleń co do wypisanie powoda ze szpitala w stanie gorączki, zaś zarzut ten Sąd Apelacyjny uznał za bezzasadny z przyczyn wskazanych wyżej.
Ocena zastosowanego wobec powoda leczenia w trakcie drugiej hospitalizacji dokonana przez biegłych wskazuje na prawidłowość procedur w zakresie diagnozowania, konsultacji psychologicznej i kuracji, przy czym jak wskazali biegli nie ma podstaw do uznania, iż dolegliwości bólowe powoda będące przyczyną hospitalizacji wiązały się z powstałą już wtedy przepukliną nawrotową, a skuteczność zastosowanych zabiegów nie uzasadniała przeprowadzenia diagnostyki w tym zakresie.
Powód nie przedstawił też żadnych dowodów wskazujących na istnienie związku przyczynowego między pobytem powoda w pozwanym szpitalu a zdiagnozowanym dopiero w listopadzie 2008 r. zapaleniem tkanek twardych i miękkich.
Strona powodowa twierdząca, że przy wykonywaniu zabiegu leczniczego doszło do naruszenia obowiązku staranności, obowiązana jest wykazać, że szkoda wyrządzona przez lekarza jest obiektywnie wynikiem naruszenia przez niego wymaganej staranności. Dopiero pomyślne przeprowadzenie tego dowodu może stanowić podstawę do ustalenia niedbalstwa lekarza, którego w takiej sytuacji procesowej obciąża przeprowadzenie przeciwdowodu stwierdzającego, że w tej (ustalonej) sytuacji nie było możliwe zachowanie większej staranności.
Nie ma jednak żadnych podstaw do uznania, że sam fakt wystąpienia uszczerbku na zdrowiu świadczy o zawinionym działaniu czy zaniechaniu szpitala czy lekarzy przeprowadzających zabieg.
Wobec niewykazania przesłanek odpowiedzialności deliktowej pozwanego Szpitala, powództwo nie mogło być uwzględnione.
Mając powyższe na względzie i uznając podniesione w apelacji zarzuty za bezzasadne, na podstawieart. 385 k.p.c.orzeczono jak w sentencji. | ```yaml
court_name: Sąd Apelacyjnyw Warszawie
date: '2014-02-12'
department_name: VI Wydział Cywilny
judges:
- SA– Ewa Stefańska
- Marcin Strobel
- Sędzia SA– Agata Zając
legal_bases:
- art. 361 § 1 k.c.
- art. 233 § 1 k.p.c.
recorder: st. sekr. sąd. Ewelina Murawska
signature: VI ACa 934/13
``` |
151515000003006_VI_Ka_000800_2019_Uz_2019-10-29_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygnatura akt VI Ka 800/19
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia29 października 2019r.
Sąd Okręgowy w Gliwicach, Wydział VI Karny Odwoławczy w składzie:
Przewodniczący SSO Grażyna Tokarczyk
Protokolant Natalia Skalik-Paś
przy udziale Marka Kasieczko – Prokuratora Prokuratury RejonowejG.wG.
po rozpoznaniu w dniu 29 października 2019 r.
sprawyE. B., córkiK.iT.
ur. (...)wK.
oskarżonej zart. 286§1 kk
na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonej
od wyroku Sądu Rejonowego w Gliwicach
z dnia 27 czerwca 2019 r. sygnatura akt III K 595/18
na mocyart. 437 kpk,art. 438 kpk,art. 624 § 1 kpk
1
zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że uchyla rozstrzygnięcie z punktu 2;
2
w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;
3
zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw.L. S.kwotę 516,60 zł (pięćset szesnaście złotych i sześćdziesiąt groszy) obejmującą kwotę 96,60 zł (dziewięćdziesiąt sześć złotych i sześćdziesiąt groszy) podatku VAT, tytułem zwrotu nieuiszczonych kosztów obrony oskarżonej z urzędu w postępowaniu odwoławczym;
4
zwalnia oskarżoną od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, obciążając wydatkami Skarb Państwa.
Sygn. VI Ka 800/19
UZASADNIENIE
Sąd Rejonowy w Gliwicach wyrokiem z 27 czerwca 2019r. sygn. aktIII K 595/18 uznałE. B.za winną popełnienia zarzucanego jej czynu, polegającego na tym, że wK.w dniu 16 czerwca 2015 działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, po uprzednim wprowadzeniu w błądL. P., osobę reprezentującą Spółkę, co do zamiaru wywiązana się z przyjętego na siebie zobowiązania, zawarła z(...) S.Az/s wB.przyul. (...)umowę pożyczki o nr (...)na kwotę 2.000,00 zł gdzie całkowita kwota pożyczki to 5.958,00 zł, czym doprowadziła(...) S.Az/s wB.przyul. (...)do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 5.958,00 zł czym wyczerpała znamiona występku zart. 286 § 1 kki za to na mocyart. 286 § 1 kkw zw. zart. 37 a kkskazał ją na karę 6 miesięcy ograniczenia wolności polegającą na obowiązku wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 20 godzin w stosunku miesięcznym; na podstawieart. 46 § 1 k.k.orzekł wobec oskarżonej obowiązek naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonej(...) Spółki AkcyjnejwB.kwoty 5858,00 złotych.
Obrońca zaskarżając wyrok w całości zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych, a nadto obrazę przepisów prawa procesowego, mających wpływ na treść orzeczenia, a to:art. 2 § 2 kpkw zw. zart. 4 kpk,art. 5 § 1 i 2 kpk,art. 7 kpk, obrazę prawa materialnego tj.art. 286 § 1 kk, a nadto naruszenie klauzuli antykumulacyjnej tj.art. 415 § 1 kpk.
Apelujący wniósł o zmianę wyroku i uniewinnienie oskarżonej ewentualnieo uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje.
Apelacja obrońcy oskarżonej okazała się skuteczna jedynie w zakresie zarzutu obrazyart. 415 § 1 kpk, albowiem, jak ustalono w postępowaniu odwoławczym, a na co były już wskazania w postępowaniu przygotowawczym i wynikało to z materiałów przedstawionych przez pokrzywdzonego, Sąd Rejonowy w Gliwicach nakazem zapłatyw postępowaniu upominawczym z 19 kwietnia 2017 r. w sprawie II Nc 7417/16 nakazał pozwanejE. B., aby zapłaciła powodowi, czyli(...) Spółka Akcyjnaz siedzibą wB.kwotę 7.120,72 zł z odsetkami (k. 159).
W pozostałym zakresie apelacja jest oczywiście bezzasadna.
Istota zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych, którą zarzucili skarżący, nie może opierać się na odmiennej ocenie materiału dowodowego, na forsowaniu własnego poglądu strony na tę kwestię. Stawiając tego rodzaju zarzut należy wskazać, jakich uchybień w świetle zgodności (lub niezgodności) z treścią dowodu, zasad logiki (błędność rozumowania i wnioskowania) czy sprzeczności (bądź nie) z doświadczeniem życiowym lub wskazaniami wiedzy dopuścił się w dokonanej przez siebie ocenie dowodów sąd pierwszej instancji (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10.05.2005 roku sygn. WA 10/05, OSNwSK 2005/1/947). Przekonanie sądu o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych pozostaje pod ochronąart. 7 k.p.k., gdy stanowi wyraz rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonegoi znalazło to odzwierciedlenie w uzasadnieniu wyroku (wyrok SN z dnia 2004.01.06, sygn.V KK 60/03, LEX nr 104378).
Wskazując przepisy, których normy miał naruszyć Sąd I instancji wymieniono równieżart. 2 § 2 i 4 k.p.k., a przecież obraza tych przepisów nie może stanowić zarzutów apelacyjnych, gdyż formułują one ogólne zasady procesowe, których realizacja następuje poprzez stosowanie szczegółowych przepisów procesowych (postanow. SN z dnia 17.04.2007 roku, sygn. V KK 79/07 LEX nr 280729).
Z kolei wynikające z materiału dowodowego sprawy różne wersje wydarzeń nie są równoznaczne z istnieniem niedających się usunąć wątpliwości w rozumieniuart.5 § 2 k.p.k., bo w takim wypadku sąd orzekający zobowiązany jest do dokonania ustaleń na podstawie swobodnej oceny dowodów i dopiero wówczas, gdy wątpliwości nie zostaną usunięte, to należy tłumaczyć je na korzyść oskarżonego. Norma wyrażona w przepisieart. 5 § 2 k.p.k., dotyczy wątpliwości, jakie może powziąć sąd orzekający (a nie strona)i dopiero gdyby sąd je powziął, a nie rozstrzygnął ich na korzyść oskarżonego, zasadny byłby zarzut naruszenia tego przepisu (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20.12.2006 roku sygn. IV KK 241/06 OSNwSK 2006/1/2535). Wobec braku argumentacji nie sposób natomiast odnieść się do zarzutu obrazyart. 5 § 1 kpk.
Wreszcie obraza prawa materialnego polega na wadliwym jego zastosowaniu (lub niezastosowaniu) w orzeczeniu opartym na trafnych i niekwestionowanych ustaleniach faktycznych. Nie można, zatem stawiać zarzutu naruszenia prawa materialnego w sytuacji, gdy wadliwość orzeczenia ma polegać na błędnych ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia lub na naruszeniu przepisów procesowych (wyrok SN z dnia 2007.11.28, sygn. II KK 172/07, LEX nr 351223).
Naruszenia powołanych wyżej zasad nie sposób dopatrzeć się analizując przebieg postępowania, zapadły wyrok oraz pisemne motywy zaskarżonego orzeczenia.
Sąd I instancji przeprowadził wyczerpujące postępowanie, dokonując oceny zebranych dowodów, nie uchybił zasadom wiedzy, logicznego rozumowania, ani doświadczenia życiowego, prawidłowo ocenę tę przedstawiając w pisemnych motywach zaskarżonego orzeczenia. W sprawie nie doszło do naruszenia prawa oskarżonej do obrony, zasady domniemania niewinności, ani tym bardziej nie ujawniły się wątpliwości w zakresie ustaleń faktycznych, które należałoby poczytać na korzyść oskarżonej, takowych również nie sposób się doszukiwać.
W sposobie procedowania oraz orzeczeniu nie sposób dopatrzeć się okoliczności, o których mowa wart. 439 § 1 kpkiart. 440 kpk.
Prawidłowo Sąd odmówił oskarżonej wiary co do jej intencji, czyli zamiaru spłacania zaciągniętej pożyczki, ale również zakresu jej zobowiązań, bowiem pomimo zakreślenia w formularzu istnienia zadłużenia nie wskazano żadnych kwot, a to przecież ma istotne znaczenie dla ustalenia zdolności kredytowej. W tej mierze bez znaczenia pozostaje, że świadekB. W. (1)zeznając wskazał inny dochód od deklarowanego, bo nawet gdyby taką okoliczność kojarzył, to dane zbierałaL. P., a nie on i właściwie wskazała to w dokumentacji. Nieprawdziwie i wręcz kłamliwie obrona prezentowała nie tylko okoliczności dotyczące wizytB. W. (2)związanych z wykonywaniem przez niego wynikających z umowy zawartej z oskarżoną obowiązków, bo tak miała dokonywać spłaty rat pożyczki, czyli do rąk przedstawiciela pokrzywdzonej, ale też wielkości wpłat. Dowód wpłaty odnosi się wyłącznie do kwoty 100 zł, dalsze rzekome wpłaty oskarżona enigmatycznie przypisywała późniejszemu mężowi i nielogicznym jest, aby nie zabezpieczyła dowodów to potwierdzających. Z kolei on mnożył już wpłaty na dwukrotność 300 zł i czterokrotność 100 zł, także bez potwierdzenia, zaś jego córka również na siebie przejmując ciężar fałszywych zeznań opowiedziała, że nie pamięta jakie kwoty przekazywała, ale ciocia (czyli oskarżona) zostawiła jej 100 zł, jak raz szła do pracy, nawet syn obecnego męża oskarżonej pamiętał takie sytuacje 2-3 razy. Co symptomatyczne więcej powściągliwości zaprezentował syn oskarżonej, który o nachodzeniu i nękaniu wspominał, ale o przekazywaniu pieniędzy wiedzy nie miał. Zdarzenia w postaci wizytB. W. (1)w sytuacji, gdy taki sposób spłaty rat wynikał z umowy, sprowadzane przez oskarżoną i jej bliskich do nachodzenia i nękania, brak wpłat, prócz szczątkowej kwoty 100 zł nie stanowiącej nawet równowartości jednej raty, brak wpłat chociażby za pośrednictwem poczty, co było również możliwe, nie zawiadomienie pokrzywdzonejo zmianie miejsca pobytu, czy stanu cywilnego przekonuje, że oskarżona nie tyle nie miała możliwości spłaty pożyczki, ale przede wszystkim o tym, że spłacać jej nie chciała. Twierdzenia o złej woli pokrzywdzonej reprezentowanej przez przedstawicieli w sytuacji, gdy oskarżona mogła nawiązać kontakt z centralą, podjąć spłaty za pośrednictwem poczty,a do tego przypisywanieB. W. (1)zachowań wręcz przestępczych, jest wyłącznie wybiegiem zmierzającym do uniknięcia odpowiedzialności tak karnej, jak i dłużniczej. Postępowaniem pozbawionym zresztą przewidywania przyszłości w postaci narastającego zadłużenia, z nieliczeniem się z dobrem najbliższych narażonych na odpowiedzialność karną za składanie fałszywych zeznań.
Kuriozalną jest też teza obrony o bezkrytyczności pokrzywdzonej, która w ramach działań marketingowych oferuje również oskarżonej swe usługi w drodze wiadomości tekstowych. Nie wymaga wyższej inteligencji odróżnienie takiej działalności od realizacji czynności prowadzących do zawarcia umowy. Inną kwestią jest, że oskarżona nie realizuje swych uprawnień w zakresie wycofania zgody marketingowej, co jest dla niej typowym,a sprowadza się do czynienia zarzutów innym z pominięciem oceny własnych zachowań.
Co do wskazanej wartości szkody, przypomnieć należy, że jakkolwiek pokrzywdzona jest podmiotem prowadzącym działalność gospodarczą, to zaprezentowana oskarżonej oferta była jasna, a każda z kwot wskazanych w umowie opisana, oskarżona miała możliwość nie wyrażenia zgody na warunki umowy, zaś w wypadku przestępstwa oszustwa, co jest okolicznością oczywistą, szkodą jest zarówno damnum emergens, jak i lucrum cessans.
Podsumowując, prócz zarzutu skierowanego do orzeczenia opartego oart.46 § 1 kk, apelacja obrońcy oskarżonej okazała się niezasadna. Dlatego Sąd odwoławczy zmienił zaskarżony wyrok uchylając rozstrzygnięcie z punktu 2, orzeczenie utrzymującw mocy w pozostałym zakresie, oskarżona zwalniając od kosztów sadowych postępowania odwoławczego. | ```yaml
court_name: Sąd Okręgowy w Gliwicach
date: '2019-10-29'
department_name: VI Wydział Karny Odwoławczy
judges:
- Grażyna Tokarczyk
legal_bases:
- art. 46 § 1 k.k.
- art. 2 § 2 i 4 k.p.k.
recorder: Natalia Skalik-Paś
signature: VI Ka 800/19
``` |
151015150003027_VI_GC_001946_2018_Uz_2019-01-13_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt VI GC 1946/17
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 07 stycznia 2019 roku
Sąd Rejonowy w Gdyni VI Wydział Gospodarczy, w składzie:
Przewodniczący:
SSR Justyna Supińska
Protokolant:
st. sekr. sąd. Dorota Moszyk
po rozpoznaniu w dniu 07 stycznia 2019 roku w Gdyni
na rozprawie
sprawy z powództwa(...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnościąz siedzibą wW.
przeciwkoA. Z.(poprzednie nazwiskoR.)
o zapłatę
I
zasądza od pozwanejA. Z.na rzecz powoda(...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnościąz siedzibą wW.kwotę 2 336,81 złotych (dwa tysiące trzysta trzydzieści sześć złotych osiemdziesiąt jeden groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych liczonymi za okres od dnia 30 maja 2017 roku do dnia zapłaty;
II
zasądza od pozwanejA. Z.na rzecz powoda(...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnościąz siedzibą wW.kwotę 1 017 złotych (jeden tysiąc siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.
Sygn. akt VI GC 1946/18
UZASADNIENIE
Pozwem z dnia 23 maja 2017 roku powód(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnościąz siedzibą wW.domagał się zasądzenia od pozwanejA. Z.(poprzednie nazwiskoR.) kwoty 2 336,81 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych liczonymi za okres od dnia 30 maja 2017 roku do dnia zapłaty, a także kosztów procesu.
W uzasadnieniu powód wskazał, że na podstawieumowy numer (...)wykonał na rzecz pozwanejA. Z.(poprzednie nazwiskoR.) naprawę pojazdu markiV.model(...)onumerze rejestracyjnym (...)i wystawił poznanej z tego tytułufakturę numer (...). Powód nabył również wierzytelność wobec pozwanej wynikającą zfaktury numer (...)związaną z przedmiotową naprawą. Nadto, jak wskazał powód, ubezpieczyciel wypłacił mu odszkodowanie obejmujące koszty naprawy pojazdu w kwocie 10 160,06 złotych netto, wobec czego do zapłaty przez pozwanąA. Z.(poprzednie nazwiskoR.) pozostaje kwota odpowiadająca podatkowi VAT będąca przedmiotem sporu.
Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 21 czerwca 2018 roku wydanym w sprawie o sygn. akt VI GNc 3429/18 referendarz sądowy Sądu Rejonowego w Gdyni uwzględnił żądanie pozwu w całości.
W sprzeciwie od powyższego orzeczenia pozwanaA. Z.(poprzednie nazwiskoR.) wniosła o oddalenie powództwa w uzasadnieniu wskazując, że od dnia 01 marca 2017 roku prowadzi działalność gospodarczą zwolnioną z podatku VAT i przed zawarciem umowy z powodem podpisała na druku powoda oświadczenie, że nie jest płatnikiem tego podatku i nie ma możliwości odliczenia podatku z faktur dokumentujących naprawę pojazdu w związku z zaistniałą kolizją. Nadto pozwana podniosła, że faktura została wystawiona na leasingobiorcę (pozwaną), rozliczenie ze strony ubezpieczyciela sprawcy szkody powinno zatem nastąpić w kwocie brutto, a nie w kwocie netto, w przeciwnym razie naruszona zostaje zasada pełnego odszkodowania, co prowadzi do absurdalnej sytuacji, kiedy to poszkodowany użytkownik samochodu nie będący winnym kolizji drogowej musi z własnych środków opłacić wartość podatku VAT (nie mając możliwości jego zwrotu).
Pozwana wskazała także, że mimo, iż prowadzi działalność gospodarczą, powinna być traktowana jak konsument, zaś zapisy umowy, na które powołuje się powód mogą mieć charakter tzw. klauzul abuzywnych, nie ulega bowiem wątpliwości, że gdyby pozwana wiedziała o rzeczywistej przyczynie takiej właśnie konstrukcji umowy, jej decyzja w zakresie skorzystania z usług powoda mogłaby być inna.
Sąd ustalił następujący stan faktyczny:
W dniu 30 kwietnia 2017 roku miała miejsce kolizja drogowa, w wyniku której uszkodzony został pojazd markiV.model(...)onumerze rejestracyjnym (...).
Właścicielem tego pojazdu był(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnościąz siedzibą wW., zaś jego użytkownikiem (jako leasingobiorca) –A. Z.(poprzednie nazwiskoR.) prowadząca działalność gospodarczą.
A. Z.(poprzednie nazwiskoR.) nie jest podatnikiem czynnym VAT.(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnościąz siedzibą wW.jest uprawniony do odliczenia 100% podatku VAT.
Sprawca szkody ubezpieczony był w zakresie odpowiedzialności cywilnej w(...) spółce akcyjnejV.(...)z siedzibą wW..
niesporne, a nadto: zaświadczenie – k. 45 akt, oświadczenie – k. 46 akt
W dniu 05 maja 2017 rokuA. Z.(poprzednie nazwiskoR.) zawarła z(...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnościąspółką komandytową z siedzibą wW.(w zakresie części) oraz(...) spółką z ograniczona odpowiedzialnościąz siedzibą wW.(w zakresie usługi)umowę zlecenie numer (...), na podstawie której zleciła wykonawcy m. in. przeprowadzenie określonych w umowie prac naprawczych pojazdu markiV.model(...)onumerze rejestracyjnym (...).
Na podstawie zawartej umowyA. Z.(poprzednie nazwiskoR.) upoważniła także wykonawcę do występowania w jej imieniu przed ubezpieczycielem w sprawach związanych z uzyskaniem odszkodowania (§ 2 ust. 4) oraz do odbioru przyznanego odszkodowania z tytułu szkody w pojeździe markiV.model(...)onumerze rejestracyjnym (...)przyznanego przez ubezpieczyciela sprawcy szkody w kwocie określonej w fakturach wystawionych przez wykonawcę i zaliczenia otrzymanej kwoty na poczet wynagrodzenia z tytułu niniejszej umowy (§ 4 ust. 2)
Zgodnie z § 3 ust. 3 umowy zlecająca naprawęA. Z.(poprzednie nazwiskoR.) zobowiązała się do zapłaty podatku VAT wynikającego z naprawy (w kasie gotówką lub kartą płatniczą).
W § 4 ust. 5 umowy strony zastrzegły, że w przypadku jakichkolwiek potrąceń w wypłacie odszkodowania przez ubezpieczyciela wypłaconą różnicę pomiędzy fakturą a wypłaconym odszkodowaniem pokrywa zlecający. Zgodnie zaś z § 4 ust. 8 umowy w przypadku, gdy właściciel lub użytkownik jest podatnikiem podatku VAT, a w konsekwencji czego ubezpieczyciel będzie wypłacać odszkodowanie w kwocie netto, obowiązek uregulowania kwoty wynikającej z tego podatku spoczywa na zamawiającym.
umowa zlecenie – k. 6-7 akt
(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnościąspółka komandytowa z siedzibą wW.oraz(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnościąz siedzibą wW.dokonali naprawy pojazdu markiV.model(...)onumerze rejestracyjnym (...)zgodnie z zaakceptowaną przez(...) spółkę akcyjnąV.(...)z siedzibą wW.kalkulacją naprawy i zleceniem z dnia 05 maja 2017 roku.
Za wykonanąusługę (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnościąspółka komandytowa z siedzibą wW.wystawiłA. Z.(poprzednie nazwiskoR.) w dniu 15 maja 2017 rokufakturę VAT numer (...)na kwotę 8 497,96 złotych brutto (6 908,91 złotych netto, podatek VAT – 1 589,05 złotych), z terminem płatności do dnia 22 maja 2017 roku.
Za wykonanąusługę (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnościąz siedzibą wW.wystawiłA. Z.(poprzednie nazwiskoR.) w dniu 15 maja 2017 rokufakturę numer (...)na kwotę 3 998,91 złotych brutto 3 251,15 złotych netto, podatek VAT – 747,76 złotych), z terminem płatności do dnia 29 maja 2017 roku.
Powyższe faktury zostały przekazane do(...) spółki akcyjnejV.(...)z siedzibą wW.jako ubezpieczyciela sprawcy szkody, który po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego przyznał odszkodowanie w kwocie 10 160,06 złotych, tj. według kosztów naprawy netto wynikających z faktur wskazując, że właściciel pojazdu(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnościąz siedzibą wW.jest płatnikiem podatku VAT korzystającym z pełnego zwolnienia od podatku VAT.
kalkulacja kosztów naprawy – k. 10-12, 13-19 akt, informacja o kosztach naprawy – k. 9 akt, faktury – k. 20, 21 akt, decyzja – k. 43, potwierdzenie przelewu – k. 23 akt
Pojazd markiV.model(...)onumerze rejestracyjnym (...)został przezA. Z.(poprzednie nazwiskoR.) odebrany w dniu 17 maja 2017 roku bez jakichkolwiek zastrzeżeń co do przeprowadzonej naprawy.
niesporne, a nadto: oświadczenie – k. 8 akt
W dniu 08 lutego 2018 roku(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnościąz siedzibą wW.(jako nabywca) zawarła z(...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnościąspółką komandytową z siedzibą wW.(jako zbywającym) umowę przelewu wierzytelności przysługującej zbywającemu wobecA. Z.(poprzednie nazwiskoR.) z tytułu zapłaty za naprawę pojazdu w związku ze szkodą komunikacyjną w pojeździe markiV.model(...)onumerze rejestracyjnym (...)w kwocie 1 589,05 złotych stanowiącej różnicę pomiędzy wypłaconym odszkodowaniem a kosztami określonymi wfakturze numer (...).
umowa przelewu wierzytelności pieniężnej – k. 22 akt
(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnościąz siedzibą wW.kilkukrotnie wzywałA. Z.(poprzednie nazwiskoR.) do zapłaty kwoty 2 336,81 złotych tytułem pozostałej części kosztów naprawy odpowiadającej podatkowi VAT.
A. Z.(poprzednie nazwiskoR.) nie uregulowała powyższej należności.
wezwania do zapłaty wraz z dowodami nadania i odbioru – k. 24-29 akt
Sąd zważył co następuje:
Stan faktyczny w niniejszej sprawie Sąd ustalił na podstawie oświadczeń stron w zakresie, w jakim nie były one kwestionowane przez stronę przeciwną.
Sąd uwzględnił także dowody z dokumentów przedłożonych przez strony w toku postępowania, których prawdziwość nie była przez nie kwestionowana i które nie budziły wątpliwości Sądu co do swej wiarygodności, a zatem brak było podstaw do odmowy dania im wiary. Pozostałe dokumenty nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, gdyż nie wnosiły do sprawy nowych i istotnych okoliczności, w szczególności Sąd nie oparł się na przedłożonych przez pozwaną wydrukach ze stron internetowych oraz stanowisku Rzecznika Finansowego mając na uwadze, że nie jest związany zawartymi tam poglądami prawnymi, tym bardziej, że sytuacja leasingobiorcy jest inna w przypadku odszkodowania pokrywającego koszty naprawy pojazdu (gdzie poszkodowanym jest właściciel pojazdu, leasingodawca) i w przypadku odszkodowania pokrywającego koszty najmu pojazdu zastępczego (gdzie poszkodowanym jest leasingobiorca).
W niniejszej sprawie powód(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnościąz siedzibą wW.domagał się zasądzenia od pozwanejA. Z.(poprzednie nazwiskoR.) kwoty 2 336,81 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych liczonymi za okres od dnia 30 maja 2017 roku do dnia zapłaty, a także kosztów procesu, swoje roszczenie wywodząc z łączącej go z pozwanąumowy zlecenia numer (...)na naprawę pojazdu markiV.model(...)onumerze rejestracyjnym (...), faktu prawidłowego wykonania naprawy tego pojazdu oraz uzyskania od ubezpieczyciela sprawcy szkody jedynie częściowego wynagrodzenia za przeprowadzoną naprawę, tj. w kwocie netto. Dochodzona niniejszym pozwem kwota stanowi więc różnicę między kwotą uiszczoną na rzecz powoda przez ubezpieczyciela a kwotą stanowiącą koszty naprawy pojazdu wynikającą z faktur i odpowiada wartości należnego podatku VAT.
W pierwszej kolejności wskazać należy, że zasadniczo okoliczności sprawy pozostawały między stronami bezsporne. Strony były zgodne co do tego, że zawarły wskazaną przez powoda umowę zlecenia naprawy pojazdu użytkowanego przez pozwaną oraz że ubezpieczyciel wypłacił stronie powodowej odszkodowanie w kwocie 10 160,06 złotych stanowiące pokrycie kosztów naprawy przedmiotowego pojazdu w kwocie netto.
PozwanaA. Z.(poprzednie nazwiskoR.) kierując zarzuty przeciwko żądaniu pozwu wskazała, że prowadzi działalność gospodarczą zwolnioną z podatku VAT i przed zawarciem umowy z powodem podpisała na druku powoda oświadczenie, że nie jest płatnikiem tego podatku i nie ma możliwości jego odliczenia z faktur dokumentujących naprawę pojazdu w związku z zaistniałą kolizją. Nadto pozwana podniosła, że faktura została wystawiona na leasingobiorcę (pozwaną), rozliczenie ze strony ubezpieczyciela sprawcy szkody powinno zatem nastąpić w kwocie brutto, a nie w kwocie netto. Pozwana wskazała także, że mimo, iż prowadzi działalność gospodarczą, powinna być traktowana jak konsument, zaś zapisy umowy, na które powołuje się powód mogą mieć charakter tzw. klauzul abuzywnych, nie ulega bowiem wątpliwości, że gdyby pozwana wiedziała o rzeczywistej przyczynie takiej właśnie konstrukcji umowy, jej decyzja w zakresie skorzystania z usług powoda mogłaby być inna.
W tym miejscu odnosząc się do powyższego zarzutu pozwanej wskazać należy, że brak jest jakichkolwiek podstaw do traktowania pozwanej jako konsumenta, przepisy definiujące konsumenta i przedsiębiorcę są bowiem jednoznaczne i w sytuacji, gdy pozwana prowadzi działalność gospodarczą dokonując czynności prawnych z nią związanych (w tym dotyczących przedmiotu leasingu), w takiej sytuacji występować może ona jedynie w roli przedsiębiorcy ze wszystkimi tego konsekwencjami. Jednocześnie nie sposób także dopatrzyć się u pozwanej wady oświadczenia woli w postaci błędu przy zawieraniu umowy, pozwana na żadnym etapie postępowania nie składała oświadczeń o uchyleniu się od skutków prawnych zawartej umowy z uwagi na tę wadę oświadczenia woli, przy czym wskazać należy, że nie ma błędu np. jeżeli oświadczający znał otaczającą go rzeczywistość i rozumiał okoliczności zawieranej umowy, ale wyciągnął z nich niewłaściwe wnioski i podjął niesłuszną, czy też niekorzystną dla siebie decyzję. Błąd bowiem polega na nieprawidłowości widzenia, a nie na nieumiejętności przewidywania i wnioskowania.
Jednoczenie wyjaśnienia wymaga, że nie budzi w doktrynie i orzecznictwie dotyczącym zasad odpowiedzialności cywilnej za szkodę związaną z ruchem pojazdu mechanicznego wątpliwości, że w przypadku pojazdów, co do których zawarto umowę leasingu w razie uszkodzenia takiego pojazdu, poszkodowanym w zakresie kosztów naprawy tego pojazdu jest właściciel, a zatem w niniejszej sprawie(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnościąz siedzibą wW., korzystający z prawa do pełnego odliczenia podatku VAT. Wobec tego należne mu odszkodowanie z tego tytułu – kosztów naprawy – jest odszkodowaniem w kwocie netto. W przypadku uszkodzenia pojazdu leasingowanego korzystający (w niniejszej sprawie pozwana) nie jest poszkodowanym, albowiem nie jest właścicielem rzeczy, a jedynie jej posiadaczem zależnym i tym samym nie ona doznaje szkody z tego tytułu w swoim majątku. Jednocześnie art. 7097k.c. nakładający na korzystającego (pozwaną) obowiązek utrzymywania rzeczy w należytym stanie, w szczególności poprzez dokonywanie jej konserwacji i napraw niezbędnych do zachowania rzeczy w stanie niepogorszonym nie dotyczy napraw szkód wyrządzonych w przedmiocie leasingu przez osoby trzecie. Za takie uszkodzenia rzeczy (przedmiotu leasingu) leasingobiorca nie odpowiada (tak A. Kidyba,Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania – część szczególna,wersja elektroniczna). Kluczowym zatem dla oceny rozliczenia podatku VAT jest status podatkowy właściciela pojazdu –(...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnościąz siedzibą wW., przy czym korzystanie przez niego z prawa do pełnego odliczenia podatku VAT (100%) nie było sporne. W związku zaś z tym, że najistotniejszy był status prawno – podatkowy poszkodowanego – osoby uprawnionej do odszkodowania – leasingodawcy, a nie leasingobiorcy (pozwanej), bez znaczenia pozostawał fakt wystawienia faktur za naprawę pojazdu na użytkownika pojazdu – pozwanąA. Z.(poprzednie nazwiskoR.), która nie jest podatnikiem podatku VAT (to samo dotyczy także użytkownika, który ma prawo jedynie do częściowego odliczenia tego podatku).
Na marginesie jedynie wskazać należy, że również w żadnej mierze zawarta przez pozwaną a(...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnościąz siedziba wW.umowa leasingu i zawarte tam ewentualnie ustalenia odnośnie pokrywania kosztów naprawy pojazdu nie mogłyby oddziaływać na zakres odpowiedzialności ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej sprawcy szkody – źródłem bowiem obowiązku wypłaty odszkodowania nie jest umowa leasingu, a czyn niedozwolony sprawcy szkody, z którym ubezpieczyciela łączyła umowa OC.
W tej sytuacji bez znaczenia dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy, która dotyczy odszkodowania obejmującego koszty naprawy pojazdu i odpowiedzialności pozwanej za zapłatę pozostałej części należności za naprawę w postaci równowartości podatku VAT – pozostaje okoliczność zakresu zwolnienia, z którego korzysta pozwana będąca leasingobiorcą zlecającym przedmiotową naprawę, gdyż to nie ona w związku z naprawą pojazdu ma status poszkodowanego, lecz właściciel pojazdu i to zakres jego zwolnienia wyznacza zakres odpowiedzialności ubezpieczyciela sprawcy szkody z tego tytułu (tak również Sąd Rejonowy w Toruniu w wyroku z dnia 29 sierpnia 2018 roku, sygn. akt V GC 824/18). Skoro zatem właściciel uszkodzonego pojazdu markiV.model(...)o numerze rejestracyjnym(...)–(...)spółka akcyjna z siedziba wW.miał prawo do odszkodowania w kwocie netto (z uwagi na uprawnienie do odliczenia 100% wartości podatku VAT), pozwany ubezpieczyciel jedynie w takim zakresie zobowiązany był tę szkodę pokryć
W ocenie Sądu zapisy umowy zawartej pomiędzy stronami jasno i precyzyjnie określają natomiast także zakres odpowiedzialności pozwanej. Jego doprecyzowaniem jest § 3 ust. 3 umowy wskazujący wprost i wyraźnie, że zlecająca naprawęA. Z.(poprzednie nazwiskoR.) zobowiązana jest do zapłaty podatku VAT wynikającego z naprawy (w kasie gotówką lub kartą płatniczą). Głównym celem zawarcia w umowie analizowanych zapisów było bowiem niewątpliwie zapewnienie powodowi pokrycia wszelkich różnic w płatnościach za wykonane prace. Wskazać bowiem w tym miejscu należy, że powód nie ma legitymacji prawnej do domagania się od ubezpieczyciela pokrycia pozostałej do zapłaty kwoty podatku VAT, gdyż nie wiąże go z ubezpieczycielem żaden stosunek prawny (powód został jedynie uprawniony do odbioru odszkodowania, poszkodowany właściciel pojazdu nie dokonał przelewu wierzytelności z tytułu odszkodowania na rzecz powoda) i co więcej, ubezpieczyciel zgodnie z zasadą przyjętą powszechnie w orzecznictwie, pokrył szkodę wypłacając odszkodowanie w kwocie netto, jako że poszkodowany –(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnościąz siedzibą wW.korzysta z odliczenia podatku VAT w pełnej wysokości. W tej sytuacji nieuzasadnione są oczekiwania pozwanej, że naprawa pojazdu, z którego korzysta i którą zleciła, powinna odbyć się częściowo kosztem majątku powoda. Bezsprzecznie powód wykonał swoje zobowiązanie i zgodnie z umową zlecenia naprawił pozwanej uszkodzony pojazd, a więc pozwana korzysta z jego pracy, wobec czego to pozwana zobowiązana jest rozliczyć się z powodem za tę naprawę o określonej przecież wartości. Nie może być przecież tak, że naprawa o określonej wartości została wykonana, a pozwana, która ją zleciła, pokryła jej wartość jedynie w części (odpowiadającej wypłaconemu przez ubezpieczyciela odszkodowaniu), oczekując, mimo iż korzysta z tej naprawy (bo ma przecież pojazd naprawiony), że w pozostałym zakresie koszty te przejmie na siebie wykonawca naprawy (powód).
A zatem przyjąć należy, że skoro dotychczas powód uzyskał pokrycie kosztów naprawy zleconej przez pozwanąA. Z.(poprzednie nazwiskoR.) w kwocie w kwocie 10 160,06 złotych (wypłaconych zasadnie przez ubezpieczyciela jako kwota netto) i nie pokrywają one w całości kosztów naprawy pojazdu markiV.model(...)onumerze rejestracyjnym (...)wynikających z wystawionych faktur, którą to naprawę zleciła sama pozwana, to zgodnie z § 3 ust. 3, § 4 ust. 5 oraz § 4 ust. 8 zdanie pierwsze umowy, który wprost stanowi, że w razie wypłaty przez ubezpieczyciela odszkodowania w kwocie netto, to zlecającego (w analizowanej sprawie więc stronę pozwaną) obciążać będzie obowiązek uregulowania kwoty wynikającej z tego podatku, nie było wątpliwości, że to pozwaną, obciąża obowiązek zapłaty pełnej kwoty podatku VAT wynikającej z faktur i pozostaje to zupełnie bez związku z okolicznością dotyczącą wysokości podatku, do odliczenia której pozwana jest uprawniona (bądź nie jest).
Biorąc pod uwagę powyższe, Sąd uznał powództwo za uzasadnione w całości zasądzając na podstawie art. 734 k.c. w zw. z art. 735 k.c. w zw. z § 3 ust. 3, § 4 ust. 5 oraz § 4 ust. 8 zdanie pierwsze umowy w zw. z art. 4a i art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 08 marca 2013 roku o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (tekst jednolity: Dz. U. z 2016 roku, poz. 684) od pozwanejA. Z.(poprzednie nazwiskoR.) na rzecz powoda kwotę dochodzoną niniejszym pozwem wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych liczonymi za okres od dnia 30 maja 2017 roku do dnia zapłaty.
O kosztach postępowania Sąd orzekł w punkcie II wyroku zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. zasądzając od pozwanejA. Z.(poprzednie nazwiskoR.) na rzecz powoda(...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnościąz siedzibą wW.kwotę 1 017 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu, na którą składają się kwoty: 900 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (na podstawie § 2 punkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2018, poz. 265), 100 złotych tytułem zwrotu opłaty sądowej od pozwu oraz 17 złotych tytułem zwrotu opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.
ZARZĄDZENIE
1
(...)
2
(...)
3
(...)
SSR Justyna Supińska
Gdynia, dnia 13 stycznia 2019 roku | ```yaml
court_name: Sąd Rejonowy w Gdyni
date: '2019-01-07'
department_name: VI Wydział Gospodarczy
judges:
- Justyna Supińska
legal_bases: []
recorder: st. sekr. sąd. Dorota Moszyk
signature: VI GC 1946/18
``` |
152510000001503_III_Ca_001491_2015_Uz_2016-01-13_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt III Ca 1491/15
POSTANOWIENIE
Dnia 13 stycznia 2016 roku
Sąd Okręgowy w Łodzi, III Wydział Cywilny Odwoławczy
w składzie następującym :
Przewodniczący: SSO Krzysztof Kacprzak
Sędziowie: SO Sławomir Zieliński
SR Michał Krakowiak
Protokolant: Anna Kuśmierska
po rozpoznaniu w dniu 13 stycznia 2016 roku
na rozprawie
w Łodzi
z wnioskuA. C. (1)
z udziałemM. S. (1),M. S. (2),M. S. (3),M. C.,K. F.iM. F.
o stwierdzenie nabycia praw do spadku poA. C. (2)
na skutek apelacji wnioskodawczyni oraz uczestnikówM. S. (1),M. S. (2),M. S. (3)iM. C.
od postanowienia Sądu Rejonowego dla Łodzi - Widzewa w Łodzi
z dnia 19 czerwca 2015 roku
sygn. akt II Ns 2084/13
postanawia :
1
oddalić apelację;
2
ustalić, iż każdy z uczestników ponosi koszty postępowania apelacyjnego związane ze swoim udziałem w sprawie. | ```yaml
court_name: Sąd Okręgowy w Łodzi
date: '2016-01-13'
department_name: III Wydział Cywilny Odwoławczy
judges:
- Michał Krakowiak
- Sławomir Zieliński
- Krzysztof Kacprzak
legal_bases: []
recorder: Anna Kuśmierska
signature: III Ca 1491/15
``` |
152500000000503_I_ACa_000224_2016_Uz_2016-08-23_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt I ACa 224/16
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 23 sierpnia 2016 r.
Sąd Apelacyjny w Łodzi I Wydział Cywilny w składzie:
Przewodniczący SSA Jolanta Grzegorczyk
Sędziowie SA Krystyna Golinowska (spr.)
del. SO Paweł Hochman
Protokolant sekretarz sądowy Lidia Milczarek
po rozpoznaniu w dniu 23 sierpnia 2016 r. w Łodzi na rozprawie
sprawy z powództwa(...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnościąz siedzibą wŁ.
przeciwkoT. N.,A. Ł.iK. H.
o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności
na skutek apelacji strony powodowej
od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi
z dnia 17 grudnia 2015 r. sygn. akt II C 1832/12
1
oddala apelację;
2
zasądza od(...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnościąz siedzibą wŁ.na rzeczT. N.,A. Ł.iK. H.solidarnie kwotę 5.400 (pięć tysięcy czterysta) zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.
Sygn. akt I ACa 224/16
UZASADNIENIE
Zaskarżonym wyrokiem z dnia 17 grudnia 2015 r. Sąd Okręgowy w Łodzi oddalił powództwo(...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnościąz siedzibą wŁ.skierowane przeciwkoT. N.,A. Ł.iK. H.o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego w postaci aktu notarialnego z dnia 26 kwietnia 2007 r. sporządzonego przez notariuszaR. K., rep. A nr 2417/2007, zaopatrzonego w klauzulę wykonalności postanowieniem Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 16 listopada 2012 r., sygn. akt III Cz 1769/12.
Sąd Okręgowy poczynił następujące ustalenia faktyczne, które Sąd drugiej instancji podziela i przyjmuje za własne.
W dniu 21 marca 2007 r. przed notariuszemR. K.zawarta została umowa przedwstępna sprzedaży nieruchomości położonej wŁ.przyul. (...)bez numeru, stronami której byli między innymiJ. N.iT. N.jako sprzedający oraz powodowa spółka jako kupujący. Strony ustaliły cenę sprzedaży na kwotę 3.600.000 zł, zaś termin zawarcia umowy przyrzeczonej na 15 kwietnia 2007 r. Aneksem z dnia 16 kwietnia 2007 r. wydłużono termin zawarcia umowy przyrzeczonej do 15 maja 2007 r.
W wykonaniu powyższej umowy, w dniu 26 kwietnia 2007 r. przed notariuszemR. K., rep. A nr 2417/2007, zawarta została przyrzeczona umowa sprzedaży, w której strony określiły, że część ceny w wysokości 600.000 zł należnaJ.iT.małżonkomN.(współwłaścicielom w 8/30 częściach),A.iA.małżonkomB.(współwłaścicielom w 8/30 częściach) orazJ. B.(współwłaścicielowi w 8/30 częściach) miała być zapłacona do 7 maja 2007 r., zaś część ceny w wysokości 2.400.000 zł należna wskazanym osobom miała zostać zapłacona najpóźniej w ostatnim dniu 61 miesiąca kalendarzowego licząc od kwietnia 2007 roku. Co do obowiązku zapłaty kwoty 2.400.000 złspółka (...)poddała się egzekucji stosownie do przepisuart. 777 § 1 pkt 4 k.p.c.
W dniu 30 lipca 2011 r.J. N.zmarł, a spadek po nim nabyły pozwane: żonaT. N.oraz córkiA. Ł.iK. H.po 1/3 części każda z nich.
Postanowieniem Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 16 listopada 2012 r., sygn. akt III Cz 1769/12, powyższemu tytułowi egzekucyjnemu w postaci aktu notarialnego z dnia 26 kwietnia 2007 r., rep. A nr 2417/2007, nadana została klauzula wykonalności co do obowiązku zapłaty przez(...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnościąz siedzibą wŁ.na rzeczJ. B.,A. B.,A.B.orazT. N.,A. Ł.iK. H.jako spadkobierczyńJ. N.kwoty 2.400.000 zł.
Na podstawie powyższego tytułu wykonawczego, komornik sądowy przy Sądzie Rejonowym w PabianicachM. K.wszczął na wniosekA. B.,A.B.,T. N.,A. Ł.iK. H.przeciwko dłużnikowispółce (...)postępowanie egzekucyjne w sprawie Km 2796/12. Na rzecz pozwanych wyegzekwowana została kwota 800.000 zł należności głównej wraz z kosztami zastępstwa adwokackiego w egzekucji i kosztami postępowania egzekucyjnego.
Postanowieniem z dnia 24 maja 2013 r. organ egzekucyjny orzekł o ukończeniu postępowania egzekucyjnego przeciwkospółce (...)wobec wyegzekwowania na rzecz wierzycieli całej należności wynikającej z tytułu wykonawczego i pozostawieniu tytułu wykonawczego w aktach.
Sąd Okręgowy podkreślił, że między stronami bezsporna była okoliczność, iż w oparciu o kwestionowany tytuł wykonawczy świadczenie zostało w całości wyegzekwowane.
Następnie stwierdził, że powód zgłosił w rozpoznawanej sprawie żądanie pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności, na podstawieart. 840 § 1 pkt 2 k.p.c.Przedmiotem sporu w ramach powództwa opozycyjnego jest wykonalność tytułu wykonawczego. Może ono zostać wytoczone dopiero po nadaniu tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności, nawet jeżeli nie doszło jeszcze do wszczęcia egzekucji. Wyrok pozbawiający tytuł wykonawczy wykonalności uniemożliwia egzekucję na podstawie takiego tytułu. Powołując się na poglądy wyrażane w judykaturze, Sąd I instancji podniósł, że takie określenie przedmiotu sporu oznacza, iż dłużnik traci prawo do wytoczenia powództwa opozycyjnego z chwilą wyegzekwowania przez wierzyciela świadczenia objętego tytułem wykonawczym,co nie odbiera mu możliwości poszukiwania sądowej ochrony jego praw w odrębnym postępowaniu. Innymi słowy powództwo przeciwegzekucyjne może być realizowane tylko pod warunkiem, że istnieje potencjalna możliwość wykonania tytułu wykonawczego. W konsekwencji żądanie pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności nie może być skutecznie złożone po wyegzekwowaniu należności w całości.
W tych warunkach, wobec ustalenia, że komornik sądowy przy Sądzie Rejonowym w PabianicachM. K.wyegzekwował na rzecz wierzycieli całą należność wynikającą z przedmiotowego tytułu wykonawczego oraz postanowieniem z dnia 24 maja 2013 r. zakończył postępowanie egzekucyjne prowadzone przeciwko powodowej spółce w sprawie Km 2796/12, Sąd Okręgowy uznał, iż w chwili wyrokowania strona powodowa utraciła już prawo do skutecznego kwestionowania tego tytułu w drodze powództwa przeciwegzekucyjnego zart. 840 § 1 k.p.c., co skutkowało jego oddaleniem.
Orzeczenie o kosztach procesu Sąd meriti uzasadnił treściąart. 98 k.p.c., zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik postępowania.
Apelację od powyższego wyroku wywiodła powodowa spółka, zaskarżając go w całości i wnosząc o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania, ewentualnie o jego zmianę i uwzględnienie powództwa oraz zasądzenie solidarnie od pozwanych na rzecz powoda kosztów procesu.
Skarżący zarzucił zaskarżonemu rozstrzygnięciu naruszenie prawa materialnego, to jestart. 840 § 1 pkt 2w zw. zart. 189 k.p.c.w zw. zart. 410 k.c.wobec przyjęcia, że z chwilą wyegzekwowania przez pozwane całej wierzytelności objętej przedmiotowym tytułem wykonawczym, na moment wyrokowania powód utracił prawo jego kwestionowania w drodze powództwa opozycyjnego, podczas gdy pozew o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności został wniesiony już dwa dni po dacie wszczęcia postępowania egzekucyjnego w sprawie Km 2796/12, zaś fakt prowadzenia postępowania sądowego przez okres 36 miesięcy nie był w żadnym stopniu spowodowany przez apelującego. Podniósł, że istotnie w literaturze przedmiotu oraz orzecznictwie wyrażane jest spójne zapatrywanie, iż dłużnik traci prawo wytoczenia powództwa opozycyjnego z chwilą wyegzekwowania przez wierzyciela świadczenia objętego tytułem wykonawczym. W orzecznictwie sądowym zwraca się również uwagę na wzajemne relacje postępowania z powództwa opozycyjnego, postępowania o ustalenie oraz o zwrot świadczenia nienależnego. W kontekście konkurencyjności roszczeń wywodzonych z faktu spełnienia świadczenia objętego kwestionowanym tytułem wykonawczym wskazuje się ponadto, że w ramach postępowania innego niż powództwo opozycyjne nie ma możliwości zwalczania tytułu wykonawczego ani kwestionowania prawidłowości prowadzonego na jego podstawie postępowania egzekucyjnego. W innym postępowaniu dłużnik nie ma zatem możliwości powoływania się na przykład na przedawnienie roszczenia stwierdzonego takim tytułem. Ponadto, skarżący wskazał, że przywołana przez Sąd I instancji ujemna przesłanka procesowa skutkująca oddaleniem powództwa ma charakter contra legem, gdyż w dyspozycjiart. 840 § 1 pkt 2 k.p.c.wymieniona została jedynie przesłanka pozytywna w postaci wykazania przez dłużnika zdarzeń niweczących uprawnienie wierzyciela wynikające ze zwalczanego tytułu wykonawczego.
Mając powyższe na uwadze, w okolicznościach niniejszej sprawy, należy wziąć pod uwagę, że pozew został wniesiony w trakcie toczącego się postępowania egzekucyjnego, po wyczerpaniu przez dłużnika możliwości wstrzymania czynności egzekucyjnych w trybieart. 822 k.p.c.Nie jest przy tym właściwe wywodzenie przez Sąd meriti ujemnych dla powoda konsekwencji procesowych z faktu trwania postępowania sądowego przez 36 miesięcy oraz ostatecznego nieuwzględnienia zgłoszonego już w pozwie wniosku o zabezpieczenie powództwa poprzez zawieszenie postępowania egzekucyjnego, co pozostawało poza sferą działań skarżącego. Z kolei wydanie wyroku uwzględniającego powództwo opozycyjne, mimo wyegzekwowania świadczenia objętego kwestionowanym tytułem wykonawczym, miałoby z punktu widzenia dłużnika przesądzające znaczenie w kontekście wygaśnięcia egzekwowanego zobowiązania w ramach postępowania o zwrot nienależnego świadczenia.
W odpowiedzi na apelację pozwane wniosły o jej oddalenie i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym.
Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:
Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.
Zgodzić się należy ze skarżącym, że dłużnik nie ma innej możliwości zwalczania tytułu wykonawczego jak w drodze powództwa opozycyjnego. Przedmiotem sporu w postępowaniu wywołany takim powództwem jest bowiem wykonalność tytułu wykonawczego. Jego celem natomiast jest pozbawienie tytułu tej wykonalności, jeżeli prowadzenie egzekucji na podstawie tego tytułu narusza prawa podmiotowe dłużnika wynikające z prawa materialnego. W razie uwzględnienia powództwa opozycyjnego, na podstawie danego tytułu wykonawczego, w zakresie określonym w wyroku, nie może już być prowadzona egzekucja. Z tego względu, w myśl zgodnego stanowiska doktryny i orzecznictwa, w razie wyegzekwowania należności objętej tytułem wykonawczym powództwo opozycyjne staje się bezprzedmiotowe. Sąd pierwszej instancji przytoczył szereg judykatów, w których wyrażono pogląd o istnieniu takich ram czasowych realizacji powództwa opozycyjnego. Ostatnio wypowiedział się w tym przedmiocie Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12 lutego 2015 r., w sprawie IV CSK 272/14, wyjaśniając że dłużnik traci prawo wytoczenia powództwa przewidzianego wart. 840 § 1 pkt 2 k.p.c.z chwilą wyegzekwowania przez wierzyciela świadczenia objętego tytułem wykonawczym. Powództwo opozycyjne ma charakter powództwa zmierzającego do wydania orzeczenia konstytutywnego, gdyż wyrok taki przekształca istniejący dotąd między stronami stosunek prawny i działa ex nunc. Celem powództwa opozycyjnego jest udaremnienie możliwości przeprowadzenia jakiejkolwiek egzekucji i powód w pełni osiąga cel związany z tym powództwem, jeżeli uzyska rozstrzygnięcie stwierdzające, że tytuł został pozbawiony wykonalności. Sąd Apelacyjny podziela powyższe stanowisko.
Nie sposób natomiast podzielić argumentacji apelującego, że powyższa - jak to określił - ujemna przesłanka procesowa skutkująca oddaleniem powództwa ma charakter contra legem, gdyż nie została wymieniona w dyspozycjiart. 840 § 1 pkt 2 k.p.c.Skoro, jak wyżej wskazano, powództwo przeciwegzekucyjne może być realizowane tylko pod warunkiem, że istnieje potencjalna możliwość wykonania tytułu wykonawczego, w konsekwencji żądanie pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności staje się bezprzedmiotowe po wyegzekwowaniu należności w całości. Z chwilą zatrzymania tytułu wykonawczego w aktach egzekucyjnych i opatrzenia go przez komornika wzmianką w trybieart. 816 § 1 k.p.c.- jak to miało miejsce w niniejszej sprawie - nie istnieje już podstawa do wszczęcia egzekucji zobowiązań objętych tytułem egzekucyjnym, a więc nie istnieje też podstawowa przesłanka akcji opozycyjnej. Odpada zatem cel wydania wyroku pozbawiającego tytuł wykonawczy wykonalności. Wbrew stanowisku skarżącego nie ma znaczenia dla oceny powyższej przesłanki skuteczności powództwa wytoczonego na podstawieart. 840 § 1 k.p.c.fakt, że istniała ona w chwili wytoczenia powództwa. Zauważyć bowiem należy, że stosownie doart. 316 § 1 k.p.c.sąd zobligowany jest wydać wyrok, biorąc za podstawę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy.
Jak trafnie podniósł Sąd pierwszej instancji, omówiony wyżej przedmiot sporu w sprawach wytoczonych w trybieart. 840 § 1 k.p.c.oznacza, że dłużnik traci prawo do wytoczenia powództwa opozycyjnego z chwilą wyegzekwowania przez wierzyciela świadczenia objętego tytułem wykonawczym,co nie odbiera mu możliwości poszukiwania sądowej ochrony jego praw w odrębnym postępowaniu. Bezzasadny jest natomiast zarzut naruszeniaart. 410 k.c.W postępowaniu o zwrot niesłusznie ściągniętego świadczenia przedmiotem sporu nie jest pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego, lecz określona kwota. Co więcej, wbrew zapatrywaniu apelującego, w postępowaniu w przedmiocie roszczenia kondykcyjnego wykonalność tytułu wykonawczego nie ma prejudycjalnego znaczenia, gdyż w tym wypadku sąd w ogóle nie bada tej kwestii, ale fakt wystąpienia zdarzenia, którego skutkiem jest wygaśnięcie zobowiązania przed jego wyegzekwowaniem, czy też ze względu na jego naturalność niemożność jego spełnienia wbrew woli dłużnika.
Podobnie, nie można podzielić zarzutu naruszeniaart. 189 k.p.c.Przedmiotem rozpoznania w przedmiotowej sprawie nie było bowiem powództwo o ustalenie. Powód swoje żądanie wywodził na podstawie przepisuart. 840 § 1 pkt 2 k.p.c., w którym uregulowano zostało powództwo o ukształtowanie prawa i tylko przesłanki tego roszczenia były przedmiotem oceny sądu meriti.
Z tych wszystkich względów prawidłowo przyjął Sąd Okręgowy, że ze względu na stan postępowania egzekucyjnego w sprawie Km 2796/12, w toku którego wyegzekwowano w całości świadczenie objęte przedmiotowym tytułem wykonawczym, należało uznać, iż w chwili wyrokowania powodowa spółka utraciła już prawo do skutecznego kwestionowania tego tytułu w drodze powództwa opozycyjnego.
Z tych wszystkich względów apelacja podlegała oddaleniu jako bezzasadna, na podstawieart. 385 k.p.c.
O kosztach instancji odwoławczej orzeczono na podstawieart. 98 § 1 k.p.c., obciążając stronę powodową kosztami zastępstwa procesowego pozwanych w postępowaniu apelacyjnym. | ```yaml
court_name: Sąd Apelacyjny w Łodzi
date: '2016-08-23'
department_name: I Wydział Cywilny
judges:
- Paweł Hochman
- Jolanta Grzegorczyk
- Krystyna Golinowska
legal_bases:
- art. 777 § 1 pkt 4 k.p.c.
- art. 410 k.c.
recorder: sekretarz sądowy Lidia Milczarek
signature: I ACa 224/16
``` |
150500000001521_III_AUa_000660_2017_Uz_2018-02-14_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn.akt III AUa 660/17
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 14 lutego 2018 r.
Sąd Apelacyjny w Białymstoku, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie:
Przewodniczący: SSA Bożena Szponar - Jarocka (spr.)
Sędziowie: SA Teresa Suchcicka
SA Sławomir Bagiński
Protokolant: Agnieszka Charkiewicz
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 lutego 2018 r. wB.
sprawy z odwołaniaR. P. (1)
przeciwko Prezesowi Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego
o prawo do wypłaty emerytury rolniczej
na skutek apelacji wnioskodawcyR. P. (1)
od wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 28 czerwca 2017 r. sygn. akt IV U 699/17
oddala apelację.
SSA Teresa Suchcicka SSA Bożena Szponar - Jarocka SSA Sławomir Bagiński
Sygn. akt III AUa 660/17
UZASADNIENIE
Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego decyzją z dnia 6 kwietnia 2017 r., wydaną na podstawieart. 33 ust. 2 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolnikówodmówił podjęcia wypłaty emerytury rolniczej przysługującejR. P. (1)z powodu pobierania przez niego świadczenia emerytalnego z ZUS.
Od powyższej decyzji odwołanie złożył ubezpieczonyR. P. (1), wnosząc o jej zmianę i wypłatę wnioskowanego świadczenia emerytalnego. W uzasadnieniu swojego stanowiska podniósł, że przez okres ponad 20 lat prowadził gospodarstwo rolne i odprowadzał z tego tytułu należne składki do KRUS. Obecnie nie ma jednak żadnych świadczeń z ubezpieczenia społecznego rolników i nie otrzymał zwrotu zapłaconych składek.
Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie.
Sąd Okręgowy w Olsztynie wyrokiem z dnia 28 czerwca 2017 r. oddalił odwołanie.
Sąd ten ustalił, że wnioskodawcaR. P. (1),ur. dnia (...), legitymujący się ponad 20 – letnim okresem ubezpieczenia rolnego, w dniu 10 czerwca 2013 r. złożył do KRUS wniosek o emeryturę rolniczą. Decyzją z dnia 21 czerwca 2013 r. organ przyznał wnioskodawcy prawo do tego świadczenia od dnia 10 czerwca 2013 r., to jest od osiągniecia wieku emerytalnego, w kwocie części składkowej, która wyniosła 67,42% emerytury podstawowej, czyli 560,36 zł.
Następnie, wobec wniosku z dnia 3 września 2013 r. o wypłatę świadczenia w pełnej wysokości, organ emerytalny od dnia 1 października 2013 r. doliczył część uzupełniającą emerytury w wymiarze 100%, to jest w kwocie 706,48 zł. Łącznie emerytura rolnicza skarżącego wyniosła więc 1.266,84 zł, a do wypłaty – 1.068, 84 zł. Jednocześnie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział wO.poinformowałR. P. (1), że na skutek jego wniosku z dnia 4 lipca 2013 r., decyzją z dnia 3 września 2013 r. przyznał mu od dnia 1 lipca 2013 r. prawo do emerytury pracowniczej. Do ustalenia podstawy wymiaru świadczenia organ rentowy przyjął przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia, to jest z lat 1965-2003, a do wyliczenia wysokości emerytury okresy składkowe w wymiarze 22 lat, 2 miesięcy i 13 dni. Wysokość świadczenia do wypłaty wyniosła 1.234,23 zł.
Z dalszych ustaleń Sądu wynikało, że KRUSOddział (...)wO.pismem z dnia 20 września 2013 r. zobowiązałaR. P. (1)do złożenia oświadczenia stwierdzającego, czy w świetle ustalenia uprawnień emerytalnych, wypłacie ma podlegać emerytura rolnicza z KRUS, czy też emerytura pracownicza z ZUS. Odwołujący w piśmie z dnia 1 października 2013 r. oświadczył, że wypłacie ma podlegać jego emerytura pracownicza z ZUS. W świetle powyższego, decyzją z dnia 7 października 2013 r. Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego wstrzymał na bieżąco od 1 października 2013 r. wypłatę emerytury rolniczej z powodu uzyskania uprawnień do emerytury z ZUS oraz ustalił nadpłatę świadczenia za okres od 1 lipca do 30 września 2013 r.
W dniu 27 marca 2017 r.R. P. (1)złożył wniosek do KRUS o wypłatę emerytury rolniczej. Decyzją zaskarżoną w niniejszej sprawie Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego odmówił skarżącemu podjęcia wypłaty emerytury rolniczej z powodu pobierania przez niego świadczenia emerytalnego z ZUS.
W kontekście poczynionych ustaleń faktycznych Sąd I instancji uznał odwołanieR. P. (1)za niezasadne. Zgodnie zart. 33 ust. 2 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, w razie zbiegu prawa do emerytury lub renty przysługującej na podstawie przepisów tej ustawy z prawem do emerytury lub renty z innego ubezpieczenia społecznego, uprawnionemu wypłaca się jedno wybrane przez niego świadczenie, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 tego przepisu. Sąd Okręgowy podkreślił, że powyższy przepis reguluje problematykę zbiegu prawa do świadczenia, w sytuacji, w której jedna osoba spełnia warunki do otrzymania więcej niż jednego świadczenia (emerytury lub renty), z różnych systemów ubezpieczeniowych. Przepis ten wyraża, przyjętą przez ustawodawcę w cyt. ustawie, ogólną zasadę pobierania jednego świadczenia (tzw. zasada niekumulacji), która dotyczy zbiegu świadczenia przysługującego z tytułu prawa do renty lub emerytury rolniczej, ze świadczeniem przysługującym z tych samych tytułów, ale z innego ubezpieczenia społecznego. Dotyczy to osób urodzonych przed 1 stycznia 1949 r. Przepisuust. 2nie stosuje się do osób uprawnionych jednocześnie do emerytury rolniczej oraz do emerytury przyznanej na podstawie art. 24 ust. 1, art. 24a lub art. 184 przepisów emerytalnych (art. 33 ust. 2a ustawy).
Zdaniem Sądu pierwszej instancji, organ rentowy zasadnie odmówiłR. P. (1)podjęcia wypłaty przysługującej emerytury rolniczej z powodu pobierania przez niego świadczenia emerytalnego z ZUS. W niniejszej sprawie nie ulegało bowiem wątpliwości, że wnioskodawca, urodzony przed dniem 1 stycznia 1949 r., przez okres ponad 20 lat podlegał ubezpieczeniu rolnemu i z tego tytułu na skutek złożonego wniosku o emeryturę, w związku z osiągnięciem wieku emerytalnego 65 lat i 2 miesięcy, od dnia 10 czerwca 2013 r. nabył prawo do emerytury rolniczej (decyzją Prezesa Kasy z dnia 21 czerwca 2013 r.) Poza sporem jest również, że skarżący podlegał także ubezpieczeniu pracowniczemu (powszechnemu) w ZUS i z tego powodu, decyzją ZUS z dnia 3 września 2013 r. nabył prawo do emerytury. W tym stanie rzeczy odwołujący jako rolnik, w świetle cyt.art. 33 ust. 2 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, miał obowiązek dokonania wyboru co do wypłaty jednego z dwóch przysługujących mu świadczeń emerytalnych. O konieczności takiego wyboru został poinformowany przez rolniczy organ emerytalny i w odpowiedzi w piśmie z dnia 1 października 2013 r. wnioskodawca zawarł oświadczenie, że wypłacie ma podlegać emerytura pracownicza z ZUS.
W konsekwencji, w ocenie Sądu Okręgowego, w świetleart. 33 ust. 2 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, brak było przesłanek do uwzględnienia odwołania. Skarżący składając oświadczenie z dnia 1 października 2013 r. przesądził, że jedynym świadczeniem emerytalnym mu wypłacanym, będzie emerytura z ubezpieczenia pracowniczego w ZUS. Skarżący nie może bowiem wbrew obowiązującym przepisom, pobierać jednocześnie świadczeń emerytalnych z dwóch systemów ubezpieczeń.
W świetle powyższego Sąd Okręgowy na podstawieart. 47714§ 1 k.p.c., oddalił odwołanie.
Apelację od powyższego wyroku wniósłR. P. (1). Zaskarżając wyrok Sądu Okręgowego w całości, zarzucił mu:
- błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia polegający na tym, że Sąd I instancji nie uwzględnił wszystkich okoliczności faktycznych dotyczących przedmiotowej sprawy,
- naruszenie prawa procesowego poprzez naruszenieart. 233 § 1 k.p.c.w związku z tym, że Sąd dokonał błędnej oceny zebranego w przedmiotowej sprawie materiału dowodowego.
Wskazując na powyższe skarżący wniósł o uchylenie wyroku i merytoryczne rozpoznanie sprawy przez Sąd II instancji w sposób wskazany w sentencji odwołania, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.
Sąd Apelacyjny zważył co następuje:
Apelacja wnioskodawcy nie jest zasadna.
Rozpoznając niniejszą sprawę Sąd Okręgowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych oraz właściwie zastosował przepisy prawa materialnego tj. przepisyustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników. Apelacja nie zawiera natomiast argumentów, które mogłyby wpłynąć na zmianę zaskarżonego wyroku. W konsekwencji, Sąd Odwoławczy ocenił jako prawidłowe ustalenia faktyczne i rozważania prawne Sądu I instancji w zakresie istotnym dla rozstrzygnięcia i uznał je za własne, co oznacza, iż zbędnym jest ich szczegółowe powtarzanie w uzasadnieniu wyroku sądu odwoławczego (por. wyrok Sądu Najwyższego z 5 listopada 1998 r., sygn. I PKN 339/98, OSNAPiUS z 1999 r., z. 24, poz. 776). Sąd Apelacyjny podziela również wnioski Sądu Okręgowego co do oceny prawidłowości zaskarżonej decyzji.
Zdaniem Sądu Apelacyjnego za niezasadny należy uznać zarzut naruszeniaart. 233 § 1 k.p.c.Zgodnie z tym przepisem sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia dowodów, zaś dokonana ocena materiału dowodowego musi odpowiadać zasadom doświadczenia życiowego i regułom logicznego rozumowania. Sąd pierwszej instancji dokonał prawidłowych i wyczerpujących ustaleń faktycznych w oparciu o wszechstronną ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego. Nadto ocena materiału dowodowego została dokonana przez Sąd pierwszej instancji w sposób bezstronny, zgodnie z zasadami wiedzy i logicznego rozumowania oraz doświadczeniem życiowym.
Istotne w sprawie ustalenia sprowadzają się do tego, że wnioskodawcaR. P. (1)ma ustalone prawo do dwóch świadczeń. Pierwszym świadczeniem jest prawo do emerytury rolniczej, przyznane od dnia 10.06.2013 r. na podstawie przepisówustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników(decyzja Prezesa KRUS z dnia 21.06.2013 r.), a następnie świadczenie ustalone w pełnej wysokości od 1.10.2013 r. (decyzja Prezesa KRUS z dnia 13.09.2013 r.). Ponadto wnioskodawca od 1.07.2013 r. uprawniony był do emerytury pracowniczej (decyzja ZUS z dnia 3.09.2013 r.). KRUS pismem z dnia 20.09.2013r. zobowiązałR. P. (1)do złożenia oświadczenia, czy wypłacie ma podlegać emerytura rolnicza z KRUS, czy też emerytura pracownicza z powszechnego ubezpieczenia społecznego. Odwołujący w piśmie z dnia 1.10.2013 r. oświadczył, iż wypłacie ma podlegać emerytura pracownicza z ZUS. Następnie w dniu 27.03.2017 r. zawnioskował do KRUS również o wypłatę emerytury rolniczej.
Przedmiotem niniejszego postępowania była zatem ocena zasadności odmowy podjęcia wypłatyR. P. (1)emerytury rolniczej. Kwestię sporną stanowiło ustalenie, czy wnioskodawcy przysługuje prawo do wypłaty świadczeń w zbiegu, tj. emerytury pracowniczej z powszechnego systemu ubezpieczenia społecznego i emerytury rolniczej.
Sąd Okręgowy trafnie wskazał, że problematykę zbiegu prawa do świadczenia, w sytuacji, w której jednej osoba spełnia warunki do otrzymania więcej niż jednego świadczenia (emerytury lub renty) z różnych systemów ubezpieczeniowych reguluję art. 33 ust. 2 ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym (tekst jedn. z 2016 r., poz. 277). W przepisie tym zawarto tzw. zasadę niekumulacji, zgodnie z którą w razie zbiegu prawa do emerytury lub renty przysługującej na podstawieustawy o ubezpieczeniu społecznym rolnikówz prawem do emerytury lub renty z innego ubezpieczenia społecznego, uprawnionemu wypłaca się jedno wybrane przez niego świadczenie, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 tego przepisu. Wyjątki od tej reguły wymienione zostały w art. 33 ust. 2a cytowanej ustawy, Zgodnie z treścią tego przepisu, art. 33 ust. 2 nie stosuje się do osób uprawnionych jednocześnie do emerytury rolniczej oraz do emerytury przyznanej na podstawie art. 24 ust. 1, art. 24a lub art. 184 przepisów emerytalnych. Treść ww. przepisu jest jednoznaczna, a jego wykładnia nie budzi wątpliwości w orzecznictwie (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 września 2013 r., w sprawie o sygn. II UK 186/13, Legalis nr 830702).
Zgodnie z obowiązującymi przepisami ubezpieczeń społecznych nie istnieje możliwość jednoczesnego pobierania obu przyznanych wnioskodawcy świadczeń, tj. emerytury pracowniczej oraz emerytury rolniczej. Zbieg prawa do świadczeń rolniczych z prawem do emerytury lub renty z ubezpieczenia powszechnego oznacza konieczność wyboru świadczenia wyższego albo korzystniejszego. Dotyczy to rolników, którzy nabyli prawo do emerytury powszechnej w systemie zdefiniowanej składki, a więc osób urodzonych przed 1 stycznia 1949 r. Wyboru nie musi dokonywać rolnik urodzony po 31 grudnia 1948 r., mający prawo do emerytury powszechnej na podstawie art. 24 (art. 24a) ustawy emerytalnej albo do emerytury w niższym wieku emerytalnym nabyte na podstawie art. 184 ustawy emerytalnej.R. P. (2)urodzony przed dniem 1 stycznia 1948 r. nie jest uprawniony do emerytury kapitałowej (art. 24 art. 24a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych), ani do emerytury przyznanej na podstawieart. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, a więc nie dotyczy go wyjątek zawarty wart. 33 ust. 2a ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników. Dlatego też, wnioskodawca musiał wybrać jedno świadczenie, które ma być mu wypłacane, gdyż nie ma możliwości wypłaty obu przyznanych wnioskodawcy świadczeń w zbiegu.
W świetle powyższego Sąd Okręgowy trafnie uznał, że wnioskodawca składając oświadczenie z dnia 1.10.2013 r. przesądził, że jedynym świadczeniem mu wypłacanym będzie emerytura pracownicza z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Stąd też organ rentowy uwzględniając powyższe stanowisko wnioskodawcy prawidłowo wstrzymał wypłatę emerytury rolniczej. Zauważyć należy, iż wysokość wybranej przezR. P. (1)emerytury (1.234,23 zł) jest wyższa od wysokości przyznanej mu emerytury rolniczej (1.068,84 zł). Sąd Apelacyjny w całości podziela ocenę prawną dokonaną w tym zakresie przez Sąd Okręgowy.
Końcowo warto podkreślić, iż Trybunał Konstytucyjny w sprawie o sygn. akt K 16/08 poddał kontroli konstytucyjnej treśćart. 32 ust. 2 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników. Wprawdzie przedmiotem kontroli w powołanej sprawie byłart. 33 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniu rolnikówbadany w związku z zastosowaniem art. 56 ust. 5 ustawy o emeryturach i rentach z FUS w zakresie, w jakim wyłącza wypłatę części składkowej emerytury rolniczej lub renty inwalidzkiej rolniczej podmiotom, których emerytura z FUS nie została zwiększona za okresy opłacania składek na Fundusz Emerytalny(...), Fundusz Ubezpieczenia Społecznego(...)i ubezpieczenie emerytalno-rentowe rolników brak możliwości wypłaty jedynie części składkowej emerytury rolniczej lub renty inwalidzkiej rolniczej jednakże orzeczenie Trybunału można pośrednio odnieść również do realiów niniejszej sprawy. W wyroku z dnia 5 października 2010 r. Trybunał Konstytucyjny (Dz.U. 2010 nr 189, poz. 1272, str. 14094,(...)Seria (...)2010 nr 8, poz. 72,L.) stwierdził, żeart. 33 ust. 2 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolnikóww związku zart. 56 ust. 5 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznychjest zgodny zart. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, wyrażającym zasadę sprawiedliwości społecznej oraz ochrony zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa oraz nie naruszaart. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskieji wskazanej w nim zasady równości. W uzasadnieniu tego wyroku Trybunał Konstytucyjny wskazał, że system ubezpieczeń społecznych nie może być oparty na zasadzie „absolutnej” równości. Ustawodawca jest związany zasadą równości, ale tylko w przypadku świadczeniobiorców charakteryzujących się jednakową cechą istotną. Nie dotyczy to statusu podmiotów należących do różnych systemów ubezpieczeń społecznych. Nie można bowiem uznać, że uprawnienia podmiotów objętych ubezpieczeniem społecznym rolników oraz ubezpieczeniem powszechnym mogą być porównywalne. Faktem powszechnie znanym jest różny zakres obciążeń polegających na opłacaniu składek na ubezpieczenie rolników i składek na powszechne ubezpieczenie społeczne. Nie można także zgodzić się z twierdzeniem, że opłacone składki na ubezpieczenie społeczne rolników przez uprawnionego, do którego stosuje sięart. 33 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniu rolników, nie znajdują żadnego odzwierciedlenia w wysokości pobieranych przez niego świadczeń, skoro składki te zostały skonsumowane przy ustalaniu prawa do emerytury lub renty z ubezpieczenia społecznego rolników.
Mając na względzie powyższe rozważania należało uznać, że Sąd pierwszej instancji wydał w sprawie prawidłowe rozstrzygnięcie, dlatego też apelacja wnioskodawcy podlegała oddaleniu na mocy przepisuart. 385 k.p.c.
SSA Teresa Suchcicka SSA Bożena Szponar-Jarocka SSA Sławomir Bagiński | ```yaml
court_name: Sąd Apelacyjnyw Białymstoku
date: '2018-02-14'
department_name: III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
judges:
- Bożena Szponar-Jarocka
- Sławomir Bagiński
- Teresa Suchcicka
legal_bases:
- art. 33 ust. 2 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników
- art. 233 § 1 k.p.c.
- art. 24 art. 24a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu
Ubezpieczeń Społecznych
- art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
recorder: Agnieszka Charkiewicz
signature: III AUa 660/17
``` |
150525000001521_III_U_000084_2013_Uz_2014-02-25_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt III U 84/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 25 lutego 2014r.
Sąd Okręgowy
w Ostrołęce
Wydział III
Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie:
Przewodnicząca:SSO Grażyna Załęska-Bartkowiak
Protokolant:sekretarz sądowy Emilia Kowalczyk
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu25 lutego 2014 r. wO.
sprawy z odwołaniaPrzedsiębiorstwa Produkcyjno - Handlowo - Usługowego (...) sp. z o.o.wW.
przy udzialeubezpieczonejA. K.
przeciwkoZakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi wP.
owysokość składki
na skutek odwołaniaPrzedsiębiorstwa Produkcyjno - Handlowo - Usługowego (...) sp. z o.o.wW.
od decyzjiZakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału wP.
z dnia29 listopada 2012r.nr(...)
orzeka:
1
oddala odwołanie;
2
zasądza odPrzedsiębiorstwa Produkcyjno - Handlowo - Usługowego (...) sp. z o.o.wW.na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału wP.kwotę 60zł (sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego.
UZASADNIENIE
Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział wP.po przeprowadzeniu kontroli wPPHU (...) sp. z.o.o.wW.wydał decyzje, w których wymierzył wobec poszczególnych pracowników wyższą podstawę wymiaru składek.PPHU (...)odwołała się od tych decyzji, których łącznie jest 338. Są to sprawy toczące się pod sygn. akt IIIU 39/13- (...)377/13.
Przedmiotowa sprawa dotyczy decyzji z dnia 29.11.2012r., którą na podstawieart. 83 ust. 1 pkt 3w zw. zart. 18 ust. 1 i 2 oraz art. 20 ust. 1 i 2 ustawy z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych(Dz. U. z 2009 r., Nr 205, poz. 1585 ze zm.) ZUS stwierdził, wyższą podstawę wymiaru składek za poszczególne miesiące na ubezpieczenieA. K..
W uzasadnieniach wszystkich decyzji organ rentowy wskazał, że w toku czynności kontrolnych przeprowadzonych wPPHU (...) sp. z o.o.wW.ustalił, iż płatnik nie naliczył składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne od dokonywanych pracownikom oraz osobom związanym ze spółką umowami cywilnymi - wypłat środków pieniężnych z Zakładowego Funduszu Świadczeń(...)w marcu 2007r., kwietniu 2007r., listopadzie 2007r., marcu 2008r., listopadzie 2008r., marcu 2009r. i listopadzie 2009r. oraz od wartości paczki żywnościowej za grudzień 2007r.
ZUS stwierdził, iż przy ustalaniu kwot wypłat ze środków tego funduszu nie była oceniania sytuacja życiowa, rodzinna i materialna pracowników. Zdaniem organu rentowego, przyznawanie świadczeń odbywało się z naruszeniem przepisówustawy z dnia 4 marca 1994r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych(Dz. U. z 1996r. Nr 70, poz. 335 ze zm.) tj. z pominięciem analizy sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej.
ZUS podniósł, że z §4 regulaminu zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, który obowiązywał u płatnika składek w latach 2007-2009 wynikało, że z funduszu tego mogli korzystać jedynie pracownicy, tymczasem płatnik wypłacał również środki z zfśs na rzecz osób wykonujących pracę na podstawie umów cywilnych. Nadto płatnik w regulaminie uzależnił wypłatę środków z funduszu nie tylko od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej, gdyż w §9 regulaminu wprowadził dodatkowe kryteria powiązane m.in. z wiekiem osoby uprawnionej, stażem pracy czy też warunkami pracy, preferując osoby zatrudnione w warunkach szkodliwych lub uciążliwych dla zdrowia. Nadto o niestosowaniu kryterium socjalnego przy przyznawania świadczeń przez płatnika świadczą zdaniem ZUS-u następujące okoliczności:
1
niedziałanie u płatnika składek komisji socjalnej: ZUS stwierdził bowiem, że twierdzenia przedstawicieli płatnika składek w tym zakresie nie zasługują na uwzględnienie, ponieważ w trakcie kontroli ZUS nie przedstawiono żadnej dokumentacji potwierdzającej prace komisji oprócz dokumentu o jej powołaniu w dniu 05.01.2007r., który ze względu na tę datę oraz obowiązywanie §7 ust.5 regulaminu ZFŚS stanowiącego podstawę jej powołania dopiero od dnia 01.01.2010r. budzi wątpliwości;
2
otrzymywanie przez zatrudnionych u płatnika składek w latach 2007-2009 małżonków świadczeń w różnej wysokości, choć ich sytuacja materialna, życiowa i rodzinna była taka sama;
3
przyznawanie świadczeń z funduszu w wysokości proporcjonalnej do dochodów osób uprawnionych w ten sposób, że im lepsza była ta sytuacja, tym wyższe było świadczenie.
Wobec powyższego ZUS uznał, że środki z zfśs nie były wydatkowane zgodnie z zasadami wynikającymi zart.8 ust.1 ustawy z dnia 4 marca 1994r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnychi nie mogły korzystać ze zwolnienia z podstawy wymiaru składek. Natomiast wypłaty nie mające charakteru socjalnego stanowią przychód pracownika ze stosunku pracy w rozumieniuart. 18 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznychoraz art.12 ust.1 ustawy z dnia 26 lipca 1996r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. 2000r. Nr 14 poz. 3176 ze zm.).
Odwołanie od powyższej decyzji złożył płatnik składekPPHU (...) sp. z o.o.wW.. Wniósł o zmianę w zaskarżonej decyzji w całości poprzez stwierdzenie, że podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe, chorobowe oraz zdrowotne ubezpieczonych nie obejmuje wypłaconych danej osobie objętej zaskarżoną decyzją okolicznościowych świadczeń pieniężnych oraz wydanych paczek żywnościowych z Funduszu Świadczeń Socjalnych. Wniósł również o zasądzenie od ZUS na jego rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych.
W uzasadnieniu odwołania wskazano, że płatnik składek nie zgadza się z ustaleniami ZUS, iż przy przyznawaniu świadczeń z zfśs nie stosowano kryteriów, o których mowa wart.8 ust.1 ustawy z dnia 04.03.1994r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. Odwołujący stwierdził, że ZUS nie ustalił i nie wykazał, aby płatnik stosował inne aniżeli socjalne kryteria, w szczególności takie jak: wiek osoby uprawnionej, staż pracy czy warunki pracy. Nadto stwierdził, że błędne jest wyciąganie przez ZUS wniosków, że skoro brak jest dokumentacji związanej z ustalaniem kryteriów wypłaty świadczeń i powstałych w wyniku działania komisji socjalnej, to są to okoliczności obciążające dla płatnika. Podkreślił, że wystarczająca była obowiązująca procedura ustaleń dokonywanych przez komisję socjalną w formie rozmów z osobami ubiegającymi się o świadczenia oraz w oparciu o osobistą znajomość pracowników i pracodawcy (Prezesa Zarządu), która umożliwiła odwołującemu podejmowanie decyzji o wypłacie świadczeń również w oparciu o fakty znane z racji istniejącego stosunku pracy.
Odwołujący podniósł także, że jeżeli małżonkom wypłacane były świadczenia w różnej wysokości – to być może wynikało to z ich różnej sytuacji życiowej. Zaprzeczył też jakoby świadczenia wypłacane były proporcjonalnie do dochodów. Stwierdził, że identyczna wysokość wynagrodzenia pracowników nie może automatycznie oznaczać identycznej sytuacji życiowej, materialnej i rodzinnej. Informacja o wysokości wynagrodzenia pracownika, sama w sobie nie określa jeszcze jego sytuacji życiowej ani materialnej. Z tego względu pracodawca mógł dokonać oceny sytuacji socjalnej pracownika w oparciu o wiadomości własne i ustalenia członków komisji socjalnej. Odwołujący podkreślił, że sytuacja finansowa większości pracowników była zbliżona, gdyż uzyskiwali najczęściej oni wynagrodzenie w podobnych wysokościach, zbliżonych do wysokości płacy minimalnej lub nieznacznie wyższe.
Nadto odwołujący podniósł, że w art.8 ust.1 w/w ustawy jako pierwsze kryterium wymieniona jest sytuacja życiowa, która może mieć charakter nagły i z reguły przemijający. Natomiast sytuacja rodzinna i majątkowa ma z reguły wymiar długotrwały. Odwołujący, powołując się na art.10 w/w ustawy stwierdził, że to pracodawca administruje środkami funduszu i to do niego należy ostatecznie decyzja komu i w jakiej wysokości przyznać świadczenie. Ewentualnie powołana komisja socjalna opiniuje i doradza pracodawcy w sprawie polityki socjalnej, dostarcza informacji o potrzebach i preferencjach socjalnych załogi. Podkreślił, że w/w ustawa nie określa sposobu pozyskiwania od uprawnionych do korzystania zfśs informacji o sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej.
Odwołujący podniósł także, że organ rentowy nie podjął się zbadania indywidualnej sytuacji pracowników, na rzecz których dokonano wypłat i wskazania, z jakich względów ZUS w danej konkretnej sytuacji uznaje wypłatę za nieuzasadnioną w świetle sytuacji socjalnej pracownika.
Ubezpieczona nie zajęła stanowiska w sprawie.
ZUS wniósł o oddalenie odwołania oraz o zasądzenie kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych.
Sąd Okręgowy w Ostrołęce w sprawie IIIU 39/13 wydał wyrok dnia 4 czerwca 2013r., w którym oddalił odwołaniePPHU (...) sp. z o.o.wW.. Sprawa dotyczyła siedmiu reprezentatywnie wybranych osób, będących pracownikamiM., tj. laboranta (E. B.), księgowej (B. B. (1)), kierowcy (M. B.,M. K. (1)), robotnika (K. C.), sprzedawcy (R. L.) i dyspozytora (M. P. (1)). Sąd dokonał w tej sprawie analizy, jakimi kryteriami posługiwał się pracodawca przyznając świadczenia z zfśs w danej wysokości poszczególnym osobom, a w szczególności, czy były to kryteria, o których mowa w art.8 ust.1 w/w ustawy. W oparciu o materiał dowodowy zgromadzony w sprawie Sąd uznał, że pracodawca nie stosował tych kryteriów. Jednocześnie Sąd uznał, że przy udzielaniu świadczeń oraz przy różnicowaniu ich wysokości – nie brano pod uwagę trudnej sytuacji życiowej, materialnej lub majątkowej osoby ubiegającej się o to świadczenie. Zasadą było, że osoby pełniące w spółce ważne funkcje: członkowie zarządu, główna księgowa, wiele osób z administracji otrzymywało świadczenia socjalne każdorazowo i w najwyższej wysokości. Przedstawiciele innych zawodów zatrudnieni w spółce co do zasady otrzymywali świadczenia w niższej wysokości. Ponadto różnicowano wysokość świadczeń w ramach konkretnych grup zawodowych, a kryterium zróżnicowania opierało się na długości zatrudnienia wM..
PPHU (...)wniósł apelację od tego wyroku. Sąd Apelacyjny w Białymstoku w sprawie IIIAUa 1260/13 oddalił tę apelację.
Podkreślić należy, że choć każda ze spraw toczących się z odwołaniaPPHU (...)jest odrębną sprawą, to istota rozstrzygnięcia każdej ze spraw sprowadza się do ustalenia, czy pracodawca przy wypłacie świadczeń z zfśs stosował kryteria, o których mowa w art.8 ust.1 w/w ustawy. W sprawie IIIU 39/13 Sąd ustalił, że pracodawca stosował takie same kryteria wobec wszystkich osób będących pracownikami lub osób związanymi ze spółką umowami cywilnymi. Pracodawca nie brał pod uwagę indywidualnej sytuacji każdej z osób. Takie ustalenia Sądu I instancji zostały podzielone przez Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyniku rozpoznania apelacji w sprawie IIIU 39/13. Wobec powyższego okoliczności tej nie można pominąć przy rozstrzyganiu przedmiotowej sprawy. Skoro pracodawca nie uwzględnił kryteriów z art.8 ust.1 w/w ustawy, to Sąd także nie analizował sytuacji życiowej, materialnej lub majątkowej poszczególnych ubezpieczonych, albowiem pozostawała ona bez znaczenia, skoro pracodawca stosował przy podziale środków z zfśs zupełnie inne kryteria.
Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:
Spór w niniejszej sprawie sprowadzał się do tego, czy Spółka, przyznając pracownikom świadczenia pieniężne w marcu 2007r., kwietniu 2007r., listopadzie 2007r., marcu 2008r., listopadzie 2008r., marcu 2009r. i listopadzie 2009r. oraz paczkę żywnościową w grudniu 2007r. nie postąpiła wbrew przepisomustawy z dnia 4 marca 1994r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych(tekst jedn. Dz. U. z 2012r., Nr 592 ze zm.) i przepisomrozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18.12.1998r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe(Dz.U. z 1998r., Nr 161, poz.1106 ze zm.).
Współce PPHU (...)z o.o. wW.od 2000r. do 2010r. obowiązywał regulamin Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych (t.I k.37-49). W §2 tegoż regulaminu stwierdzono, że przyznawanie ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat z Funduszu uzależnia się od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z Funduszu. Z pkt III ppkt 1 wynikało, że osoba występująca o przyznanie świadczenia, usługi lub pomocy z Funduszu powinna złożyć podanie. Natomiast w §9 regulaminu wskazano kolejność kryteriów przy przyznawaniu w ramach działalności socjalnej i stwierdzono, że bierze się pod uwagę w pierwszej kolejności: osoby przewlekle chore lub upośledzone albo będące kombatantami, znajdujące się w trudnej sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej, osoby zatrudnione warunkach szkodliwych dla zdrowia lub uciążliwych, staż pracy w zakładzie pracy, wiek, osoby najdłużej niekorzystające z Funduszu, osoby korzystając ze świadczeń w zakładowych obiektach.
Podczas kontroli ZUS płatnik składek złożył dokument, z którego wynikało, że z dniem 05.01.2007r. została powołana komisja socjalna (t.XII k.4517) w składzie:M. P. (1),A. D. (1)iA. G..
W swych zeznaniach złożonych w charakterze strony przed Sądem PrezesJ. K.starał się przekonać Sąd, że jako pracodawca – pozostawił wszystkie kwestie związane z przyznawaniem świadczeń z zfśs członkom komisji socjalnej, a jego rola ograniczała się jedynie do zatwierdzania decyzji dokonanych przez członków komisji socjalnej. Sąd nie dał wiary zeznaniomJ. K.w tym zakresie i uznał, że u pracodawcy nie działała komisja socjalna.
Analizując bowiem zeznania poszczególnych członków komisji socjalnej, można odnieść wrażenie, że każde z nich działało w innej komisji. Ich zeznania są wzajemnie sprzeczne, niespójne. Nie pokrywają się ani z tym, co zeznawali, gdy byli przesłuchiwani przed ZUS-em, a często ich zeznania nie pokrywają się z tym, co zeznawali przed Sądem w poszczególnych sprawach.
Z zeznańM. P. (1)wynikało, że rozpoznawali wnioski pracowników w składzie przeważnie dwuosobowym: czyli on orazA. G., a potem konsultowali to zA. D. (1), która często wyjeżdżała w teren. Podobnie zeznałaA. G.w sprawie IIIU 81/13. Stwierdziła bowiem, że najpierw dwie osoby przeglądały wnioski, ale ostateczna decyzja podejmowana była przez trzy osoby. TymczasemA. D. (1)w swych zeznaniach wskazała dokładnie odwrotne działanie. Stwierdziła bowiem, że najpierw wnioski rozpoznawali we troje, a resztę wniosków - co do których nie podjęto decyzji od razu – rozpoznawali pozostali członkowie komisji bez jej udziału.
Z zeznańM. P. (1)iA. D. (1)wynika, że wnioski rozpoznawane były kilka dni, około tygodnia.A. D. (1)wręcz stwierdziła: „nie rozpoznawaliśmy wniosków w 1 dzień”. Argumentowała, że praca w komisji socjalnej była ich społeczną działalnością i mieli swoje obowiązki, zatem mogli to robić tylko wtedy, gdy nie kolidowało to z ich obowiązkami służbowymi. TymczasemA. G.zeznała, że wnioski rozpoznawali 2-3 godziny jednego dnia.
Z zeznańM. P. (1)wynika, że o sytuację pracowników pytali ich zwierzchników i sąsiadów. Sporadycznie wzywali pracowników przed komisję. Stwierdził, że gdy zeznawał przed ZUS-em, że każdego wnioskodawcę wzywali przed komisję – miał na myśli pracowników, co do których mieli wątpliwości. Zatem z jego zeznań można byłoby wywieść wniosek, że członkowie komisji socjalnej dużo czasu poświęcali na ustalenie, jaka sytuacja życiowa u danego pracownika spowodowała, że ubiega się o świadczenie. Pozostaje to w kolizji z zeznaniamiA. D. (1), która przekonywała, że nie mogli poświęcić zbyt dużo czasu na działalność związaną z komisją, gdyż musieli wykonywać swoje obowiązki służbowe. Znamienne jest, żeA. G.w swych zeznaniach zasłoniła się niepamięcią: nie pamiętała, czy większość wniosków załatwiali na podstawie pisemnych wniosków, czy na podstawie rozmów ustnych dotyczących ich sytuacji. Nie pamiętała, ile trwały rozmowy z poszczególnymi osobami. Nie była sobie w stanie przypomnieć żadnego nazwiska osoby, którą wzywali na rozmowę przed komisję. Zdaniem Sądu taka niepamięć jest zdumiewająca, lecz umożliwia złożenie zeznań – które nie pozostaną w sprzeczności z zeznaniami, któreA. G.złożyła przed ZUS-em i przed Sądem w sprawie IIIU 81/13. Choć w tym miejscu podnieść należy, że świadek ten nie ustrzegła się od złożenia zeznań, które pozostają w sprzeczności z tym, co zeznała przed organem rentowym oraz w sprawie IIIU 81/13, gdzie zeznawała w charakterze strony, co zostanie opisane w dalszej części uzasadnienia.
W tym miejscu zauważyć także należy, że wraz z zastrzeżeniami do protokołu kontroli odwołujący złożył pisemne oświadczenia osób nadal zatrudnionych wM., mające na celu uargumentować, że sytuacja każdej z tych osób uzasadniała przyznanie jej świadczenia z zfśs (t.XII k.4723-4901). Wszystkie te osoby złożyły oświadczenie, że były wzywane przed komisję celem ustnego umotywowania wniosku. Jest to o tyle zdumiewające, że z zeznańM. P. (2)wynika, że wzywano przed komisję sporadycznie. Zdaniem Sądu oznacza to, że pisma te zawierają nieprawdziwe oświadczenia służące jedynie temu, by pracodawca, u którego nadal pracują, nie ponosił konsekwencji finansowych za to, że świadczenia z zfśs były wypłacane w sposób sprzeczny z kryteriami, o których mowa w art.8 ust.1 w/w ustawy. Z zeznańK. D.wynika, że toA. G.poprosiła pracowników o napisanie tych oświadczeń.
Reasumując rozważania na temat sposobu działania komisji i opisywanej przez jej członków zasady pozyskiwania informacji o pracownikach w formie wywiadu, to należy podnieść, że gdy weźmie się pod uwagę, że jednorazowo świadczenia otrzymywało około 170 osób, to kuriozalne jest, że członkowie komisji socjalnej nie wprowadzili wymogu, aby podania o świadczenia zawierały bardziej szczegółowe informacje, którymi pracownicy uzasadnialiby swe podania. Wręcz trudno sobie wyobrazić, by członkowie komisji robili wywiad co do 170 osób, skoro jak twierdzą, przed komisję wzywali sporadycznie. Analizując zeznania członków komisji można wręcz odnieść wrażenie, że nie mieli oni świadomości, ile osób jednorazowo otrzymywało świadczenia z zfśs. Skoro poszczególni członkowie komisji twierdzili, że rozpoznawali wnioski 2-3 godziny jednego dnia oraz że pozyskiwali informacje o poszczególnych pracownikach na podstawie przeprowadzanego wywiadu, to wskazywałoby, iż są przekonani, że liczba wnioskodawców nie była zbyt duża. Tymczasem z zestawienia osób, którzy uzyskali świadczenia (t.XII k.4661-4707) wynika, że w marcu 2007r. było to 115 osób, w kwietniu 2007r. - 165 osób, w listopadzie 2007r. – 167 osób, w marcu 2008r. – 190 osób, w listopadzie 2008r. – 179 osób, w marcu 2009r. – 171 osób, w listopadzie 2009r. – 166 osób. Nadto w grudniu 2007r. paczki żywnościowe otrzymało 177 osób.
Każdy z członków komisji socjalnej starał się przekonać Sąd, że decydującym kryterium przy przyznawaniu świadczeń była trudna sytuacja rodzinna i materialna wnioskodawców. Jednakże Sąd nie dał wiary tym zeznaniom. Pozostają one bowiem w sprzeczności z działaniami komisji, jeśli by przyjąć, że taka działała i to w sposób opisywany przez jej członków. Skoro decydującym kryterium była przede wszystkim trudna sytuacja rodzinna, to brak jest logicznego wytłumaczenia na to, dlaczego członkowie komisji nie wymagali, aby pisemne wnioski zawierały szczegółowe informacje uzasadniające przyznanie świadczenia danemu pracownikowi. Wymagali natomiast, aby był tam zamieszczany roczny zarobek wnioskodawcy, choć – jak twierdzą – kryterium dochodu nie było decydujące. Oczywistym jest, że wymóg uzasadnienia wniosków zaoszczędziłby im wiele cennego czasu, a nadto ponad wszelką wątpliwość pozwalałoby to na zachowanie kryteriów socjalnych przy przyznawaniu świadczeń poszczególnym osobom. Niewiarygodne jest zeznanieM. P. (1), który stwierdził, że nie żądali, by pracownicy składali bardziej szczegółowe wnioski, bo takie były zasady w spółce, że ustnie żąda się wyjaśnień. Oczywiste wydaje się być, że osoba, która zostaje obciążona dodatkowymi obowiązkami w firmie, np. pracą w komisji socjalnej, stara się tak usprawnić dodatkową pracę, by jak najmniej absorbowała jego czas. W tym przypadku wystarczyło jedynie wprowadzić zasadę uzasadnienia swego wniosku na piśmie w sposób bardziej szczegółowy. To członkowie komisji powinni decydować, jaką zawartość mają mieć owe wnioski. Tymczasem z ich zeznań można wyprowadzić wniosek, że nie mieli na to żadnego wpływu.
W tym miejscu należy zwrócić uwagę na treść składanych pisemnych wniosków. Jedynymi informacjami w nich są: kwota, o którą dana osoba się ubiega, ogólne stwierdzenie, że wniosek motywuje trudną sytuacją życiową, rodzinną lub materialną, dochody za 12 miesięcy, przy czym niektórzy wpisywali swe dochody wM., a inni łączne dochody na rodzinę. Nadto z zeznań wszystkich przesłuchanych przed Sądem świadków wynika, że żadna z tych osób nie wypisywała w całości wszystkich wniosków sama. Generalnie wypełnienie wniosku sprowadzało się do jego podpisania, jak w przypadku świadkaA. B.. Ewentualnie świadkowie wpisywali jeszcze swój dochód, jak w przypadku świadkaE. D.. Z jej zeznań wynika, że w uzupełnieniu pozostałej części wniosku pomagały osoby w kadrach. Jest to zdumiewające, albowiemE. D.jest aktualnie główną księgową wM.. Trudno postawić tezę, że nie potrafiła samodzielnie uzupełnić pozostałej części wniosku. Wszak jest to jedynie jej imię i nazwisko w nagłówku, miejsce i data sporządzenia wniosku i kwota, o którą się ubiega. Tak samo zdumiewające jest, że nawet członkowie komisji socjalnej nie wypełniali swych wniosków.A. D. (1)zeznała, że we własnych wnioskach wypełniła dochody z ostatnich 12 miesięcy i podpisała się, a resztę wypełnił ktoś inny. Nadto z jej zeznań wynika, że osoby ubiegające się o świadczenie dość swobodnie traktowały obowiązek argumentowania, jakie powody uzasadniają przyznanie im świadczenia.A. D. (1)w swym wniosku wpisała, że ma trudną sytuację życiową, a skreśliła „sytuację materialną”. Tymczasem przed Sądem argumentowała, że składała te wnioski, bo budowała dom i miała kredyt do spłacenia (zeznania z akt IIIU 155/13). Zatem z jej zeznań wynika, że to sytuacja „materialna”, a nie „życiowa” skłoniła ją do złożenia wniosku. TakżeA. G.nie wypisywała swych wszystkich wniosków, stwierdzając, że może inny członek komisji wypełnił za nią pozostałą część wniosku. Jest to o tyle zadziwiające, że ktoś inny wypełnił za nią także kwotę, o którą się ubiega. Ponadto z jej zeznań wynika, że to ona pomagała innym wypełniać wnioski. Trudno zatem racjonalnie wytłumaczyć okoliczność, że miała czas, aby podpisać się pod swym wnioskiem i wpisać roczny dochód, co przecież wymagało poświęcenia czasu na sprawdzenie, ile zarabiała, ale z bliżej nieokreślonych powodów nie mogła sama wypełnić tzw. „górki” , kwoty, o którą się ubiega i powodów, które uzasadniały wniosek. Analogiczne wnioski płyną z zeznańM. P. (1), któremu także inne bliżej nieokreślone osoby pomagały wypełniać jego wnioski.
Także pozostali świadkowie nie wypełniali w całości swych wniosków, ograniczając się do podpisania wniosku i wpisania swego dochodu. Wynika to z zeznańK. D.,M. Z.iJ. O.. Gdy chodzi oJ. O., to należy zwrócić uwagę na to, że pełniła ona funkcję dyrektora handlu i skupu. Trudno zatem racjonalnie wytłumaczyć, dlaczego miała problemy z wypełnieniem całego wniosku, tym bardziej, że każdorazowo otrzymywała świadczenie z zfśs, zatem wydawać by się mogło, iż mogła nabyć umiejętność wypełnienia całego wniosku choćby z tej racji.
Sąd podjął próbę ustalenia, czy członkowie komisji socjalnej mieli świadomość, jaką pulą pieniędzy dysponują. Sąd uznał bowiem, że przy przyznawaniu świadczeń członkowie komisji muszą kontrolować, czy nie przekroczyli limitu pieniędzy, którym dysponują. Członkowie komisji socjalnej twierdzili, że to oni wypełnili na poszczególnych wnioskach część zatytułowaną: „decyzja pracodawcy”, przy czymA. D. (1)zeznała, że wydaje jej się, że PrezesJ. K.wpisywał na poszczególnych wnioskach kwoty do wypłaty. W części: „decyzja pracodawcy” są wpisane przyznane poszczególnym pracownikom kwoty. Kwoty te zazwyczaj są nieznacznie mniejsze, aniżeli te, o które pracownicy się ubiegali. Zdaniem Sądu oznacza to, że osoba podejmująca decyzję o wysokości przyznanych kwot miała świadomość, jaką pulą dysponuje i ile może przyznać poszczególnym pracownikom, aby w tej puli się zmieścić. Konieczne było zatem zliczanie kwot dla poszczególnych pracowników, aby nie przekroczyć puli na to przeznaczonej. Zdaniem Sądu było to dość żmudne zadanie, albowiem należało sumować kwoty przyznane około 170 osobom. Tymczasem członkowie komisji takich obliczeń w ogóle nie dokonywali.M. P. (1)zeznał, że nadzór nad pieniędzmi miała księgowość. Nie wiedział, czy przekroczyli pulę, przyznając dane świadczenia lub czy zostały jakieś nierozdysponowane środki.A. D. (1)zeznała wprawdzie, że na niektórych wnioskach kwoty były pomniejszone, bo okazywało się, że nie starczało im pieniędzy na pokrycie wszystkich potrzeb. Stwierdziła, że jak mieli określoną pulę, to mniej więcej wiedzieli, komu ile przyznać. Sąd uznał to zeznanie za niewiarygodne przede wszystkim z uwagi na fakt, że świadek była przekonana, że jednorazowo rozpoznawali 30-40 wniosków. Przy takiej liczbie teoretycznie można założyć, że możliwe jest dokonywanie obliczeń w pamięci. Tymczasem w przedmiotowej sprawie było to około 170 wniosków osób, którym przyznano świadczenia. Sąd nie mógł ustalić, czy przyznawano świadczenia wszystkim, którzy taki wniosek składali, czy też zdarzało się, że ktoś świadczenia nie otrzymywał. Żaden bowiem ze świadków takiej wiedzy nie miał. Natomiast w ocenie Sądu przy liczbie co najmniej 170 wniosków, niewiarygodne jest, by dokonywać w pamięci obliczeń, czy starczy środków na zaspokojenie potrzeb wszystkich, tym bardziej że proces rozpoznawania środków był rozciągnięty w czasie.
Sąd uznał natomiast, że wiarygodne jest zeznanie złożone przezA. G.w sprawie IIIU 81/13 w części, w której zeznała, iż to Prezes decydował komu ostatecznie i w jakiej kwocie zostaje przyznane świadczenie. Wprawdzie potem starała się złagodzić swą wypowiedź, stwierdzając, że Prezes przeważnie godził się na taką kwotę, jaka była wskazana we wniosku przez pracownika oraz że to pracownik decydował, jaką kwotę wpisać do wniosku, a ze strony kadr ani z żadnej innej strony nie było sugestii co do kwoty. I dalejA. G.zeznała: „pracownicy dostawali tyle, ile chcieli, tj. tyle ile wskazali we wniosku”. W tej części zeznanie jest już jednak niewiarygodne. Otóż analiza poszczególnych wniosków znajdujących się w aktach ZUS oraz znajdujące się w nich zapisy kwot wskazują wyraźnie, że zasadą było, iż na wniosku była wpisana wyższa kwota niż w części „decyzja pracodawcy”. Rzadkością jest, aby te kwoty się zbiegały. Oznacza to zatem, żeA. G.nie miała wiedzy na temat sposobu rozdysponowania środków, bo w tym nie uczestniczyła. Niewiarygodne także jest jej zeznanie, że to pracownik decydował, jaką kwotę wpisać do wniosku i że ze strony kadr ani z żadnej innej strony nie było sugestii co do kwoty. Przeczy temu zeznanieA. B., który stwierdził, że pytał kadrowejM. G., na jaką kwotę ma złożyć wniosek.
Wprawdzie w sprawie IIIU 39/13A. G.starała się zdyskredytować swe wcześniejsze zeznanie, twierdząc, że miała na myśli to, że Prezes tylko zatwierdzał kwoty ustalone przez komisję, lecz Sąd odmówił wiary tym zeznaniom. WszakA. G.miała swobodę wypowiedzi przed Sądem. Nadto Sąd miał na uwadze, że składając zeznania przed ZUS-emA. G.także stwierdziła, że Prezes decydował o przyznaniu świadczenia lub nieprzyznaniu (t.I k.107-112). W niniejszej sprawie także starała się nadać temu zeznaniu inną treść, twierdząc, że miała na myśli to, że zatwierdzał on podpisem kwotę przyznaną przez komisję. ZeznanieA. G.złożone w sprawie IIIU 81/13 przed Sądem koreluje także poniekąd z zeznaniamiM. P. (1)złożonymi przed ZUS-em, w których stwierdził, że komisja na wnioskach nie zamieszczała adnotacji, następnie z rozpatrzonymi wnioskami szła do Prezesa i proponowała mu kwotę świadczenia dla poszczególnych wnioskodawców, a Prezes ją zatwierdzał. Jeśli miał pytania do jakiegoś wniosku, to pytał komisję, ale zadanych pytańM. P. (1)już nie pamiętał. Oczywiście w toku przedmiotowej sprawyM. P. (1)starał się także sprostować tę wypowiedź, tłumacząc, że był to „lapsus wypowiedzi”. NatomiastA. D. (1), zeznając przed ZUS-em stwierdziła, że wiedziała od kadrowej, że przysługuje jej pomoc bezzwrotna finansowa i rzeczowa (t.I k.81-86). Ten fragment zeznania zdumiewa, gdy weźmie się pod uwagę, że toA. D. (1)była członkiem komisji socjalnej. Koreluje jednak z przywołanymi powyżej zeznaniamiA. B.złożonymi przed Sądem, który stwierdził, że pytał kadrowejM. G., na jaką kwotę ma złożyć wniosek. W ten sposób wskazany został decydent w kwestii przyznawania świadczeń socjalnych.
Dodatkowo o tym, żeA. D. (1)nie miała żadnej wiedzy o działalności komisji świadczy także ten fragment jej zeznań przed ZUS-em, gdy stwierdziła, że przyznawali świadczenia w wysokości, o którą ubiegał się pracownik. Analogiczne zeznania złożyła w sprawie IIIU 155/13, twierdząc, że sporadycznie udzielali jako komisja mniejszej pomocy z Funduszu, niż ta, o którą ubiegał się pracownik. Stwierdziła, że zazwyczaj przyznawali takie kwoty, jakie wynikały z wniosku pracownika. Jest to sprzeczne z treścią pisemnych formularzy, z których wynika, że zasadą było pomniejszanie kwot, o które ubiegali się pracownicy. Znamienne jest to, że zeznając w sprawie IIIU 39/13A. D. (1)miała już wiedzę, że na niektórych wnioskach kwoty były pomniejszone. Zdaniem Sądu świadczy to o tym, że jej zeznanie złożone w sprawie IIIU 39/13 jest zdeformowane przez wiedzę, którąA. D. (1)nabyła w toku postępowania.
Dodatkowo o tym, że członkowie komisji socjalnej nie znali treści regulaminu świadczy to, że nie mieli oni świadomości, że regulamin nie wymienia ajentów jako osoby, którym te świadczenia można wypłacić. Tymczasem takie świadczenia były im wypłacane. Co więcej – z zeznańA. D. (1)wynika, że członkowie komisji nie mieli wiedzy, kto jest pracownikiem, a kto ajentem.
Członkowie komisji socjalnej oraz Prezes ZarząduJ. K.starali się przekonać Sąd, że znali wszystkich pracowników w firmie, dlatego zasadniczo nie było konieczności żądania od nich bardziej szczegółowych informacji w pisemnych wnioskach i nie było potrzeby wzywania ich przed komisję. W kontekście zeznań świadkaJ. P.– jest to zdumiewające. ŚwiadekJ. P.zeznała bowiem, że spłonęła jej stodoła w 2008r., mieszkał z nią samotny brat dotknięty ciężką chorobą, który zmarł w 2008r. 2 tygodnie po jego śmierci jej synowa uległa wypadkowi i była cała połamana oprócz lewej ręki. Świadek wraz z mężem – rencistą opiekowała się dziećmi synowej. Z jej zeznań wynika ponadto, że w pracy wiedziano o jej trudnej sytuacji życiowej, a mimo to wzywano ją przed komisję każdorazowo po złożeniu przez nią wniosku.
Na uwagę zasługują także zeznania dotyczące składania przez poszczególne osoby ustnych wniosków o przyznanie świadczenia. Z pkt III ppkt 1 regulaminu wynika, że osoba ubiegająca się o świadczenie powinna złożyć podanie. Zdaniem Sądu taki zapis dozwala także na składanie wniosków ustnych. Charakterystyczne jest jednak to, że za ustny wniosek komisja socjalna poczytała tylko słowa PrezesaJ. K., co wynika z zeznańM. P. (3)iA. D. (1).A. D. (1)w sprawie IIIU 155/13 zeznała, że często wyjeżdżała zawodowo w teren zJ. K.i wtedy składał jej ustne wnioski o świadczenie. TakżeM. P. (1)zeznał, że Prezes składał mu ustne wnioski. TymczasemJ. K.w swych zeznaniach w zasadzie zaprzeczył, jakoby takie wnioski składał. Stwierdził bowiem, zeznając w sprawie IIIU 48/13, że nie składał wniosku, ale komisja znała jego sytuację, że dużo wydaje na leki i przyznawała mu świadczenia. Analogicznie zeznał w sprawie IIIU 202/13, stwierdzając, że nie składał wniosku o świadczenie, a jednak je otrzymał.
Z zeznańM. P. (1)wynika także, żeB. B. (1)– główna księgowa - nie składała wniosku o świadczenia, a jednak przyznawano jej te świadczenia z uwagi na jej trudną sytuację życiową.
Wniosek z tych zeznań jest jednoznaczny –J. K.iB. B. (1)przyznano wielokrotnie świadczenia z zfśs pomimo, iż nie złożyli oni o to wniosku – ani pisemnego ani ustnego.
ZeznaniaM. P. (1)są o tyle istotne w tej kwestii, że świadek był wręcz zbulwersowany, że komisja socjalna miałaby wzywać Prezesa celem wyjaśnienia jego sytuacji uzasadniającej przyznanie świadczenia. Świadek stwierdził: „trudno było wymagać, żeby wzywać Prezesa, bo to nasz zwierzchnik. Trudna sytuacja Prezesa polegała na tym że przebywał w szpitalu w tych właśnie latach. Ma wbudowany rozrusznik serca. Pracuje po 16 godzin i wszystko przekazuje załodze” i dalej: „żenujące by było, żeby swojego szefa wzywać przed komisję i wypytywać, bo to są sprawy delikatne”. Z zeznań tych wynika niezbicie, że wobec Prezesa stosowano inne kryteria aniżeli wobec pozostałych pracowników. Nie musiał ani składać wniosku o świadczenie, ani go motywować, a jednak otrzymywał świadczenia – za każdym razem, gdy były przyznawane i w najwyższej wysokości. Z tych zeznań wynika także, że komisja socjalna nie orientowała się dokładnie, jakie względy uzasadniały przyznanie świadczenia Prezesowi, bo krępowała się go wezwać i wypytywać o te motywy.A. G.w sprawie IIIU 81/13 stwierdziła, że szerszych informacji odnośnie sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej Prezesa – nie posiadała. Natomiast z zeznańM. P. (3)należy wywieść wniosek, że przyznano Prezesowi wypłatę z zfśs stosując takie kryteria, jak przy premii: uhonorowano pracę Prezesa na rzecz spółki i załogi. Takie kryterium jest sprzeczne z art.8 ust.1 w/w ustawy.
Tymczasem inni pracownicy, którzy opowiadali członkom komisji o swej trudnej sytuacji życiowej – taki wniosek musieli złożyć. Przykładowo świadekM. Z., która była sprzątaczką i powiedziałaA. D. (1)o swej trudnej sytuacji – została pouczona przez nią o konieczności złożenia wniosku. Wynika to zarówno z zeznańM. Z.jak i zeznańA. D. (1)złożonych w sprawie IIIU 155/13.A. D. (1)nie potrafiła wyjaśnić, dlaczego tak wyraźnego sygnału o pomoc socjalną od osoby pracującej na stanowisku sprzątaczki nie potraktowała jako ustnego wniosku, a z niezobowiązującej rozmowy z Prezesem wysnuwała wniosek, iż złożył ustny wniosek, choć z zeznań samego Prezesa wynika, że wniosek taki był nieuprawniony.
Wniosek z tych zeznań płynie taki, że szeregowi pracownicy zobligowani byli do składania pisemnych wniosków o świadczenie socjalne, a kadra kierownicza – nie.
Kolejny wniosek płynący z zeznań świadków jest taki, że każdy pretekst był dobry, by argumentować przed Sądem, że uzasadnione było przyznanie pomocy socjalnej poszczególnym osobom. Najbardziej kuriozalne spośród zaprezentowanych w niniejszym postępowaniu wydają się być powody mające uzasadnić przyznanie świadczenia socjalnegoJ. O.. Jest ona córkąJ. K., jest członkiem Zarządu i w spółce zajmuje stanowisko dyrektora handlu i skupu. Członkowie komisji twierdzili, że przyznali jej świadczenia z zfśs, bo była w bliźniaczej zagrożonej ciąży. Jednakże z zeznań samejJ. O.wynikało, że dzieci z tej ciążyurodziły się w (...)r., a więc przed spornym okresem. Z jej zeznań wynika natomiast, że swój wniosek motywowała tym, że ma zwiększone potrzeby finansowe z uwagi na fakt, że jej dzieci chodzą do prywatnego przedszkola. Analiza zestawień wypłaconych z zfśs kwot prowadzi do wniosku, żeJ. O.wypłacano wszystkie świadczenia w spornym okresie i zawsze w maksymalnej wysokości.
Z zeznańB. B. (1)złożonych przed Sądem Apelacyjnym w Białymstoku na rozprawie z dnia 04.12.2013r. w sprawie sygn. akt III AUa 1260/13 (IIIU 39/13) wynika, że ani ona ani inni pracownicy nie składali wniosków o przyznanie świadczeń z zfśs. Zaprzeczyła, aby u pracodawcy działała komisja socjalna. Stwierdziła, że przyznawanie świadczeń odbywało się w ten sposób, że kadrowa była proszona do prezesa i miała przygotować listy pracowników z uwzględnieniem stażu pracy w firmie. Wysokość świadczeń otrzymywanych przez siebie także wiązała z długością stażu w firmie. Sąd dał wiarę zeznaniomB. B. (1). Podnieść przy tym należy, że Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 20.06.2012r. (I UK 140/12) dopuścił w takiej kategorii spraw dopuszczanie dowodu z protokołów zawierających zeznania i dlatego w niniejszej sprawie Sąd taki dowód dopuścił.
Mając na uwadze wszelkie rozbieżności w zeznaniach pozostałych osób zeznających w przedmiotowej sprawie oraz zeznaniaB. B. (1), Sąd doszedł do przekonania, że komisja socjalna nie działała w spornym okresie, decyzje o przyznaniu świadczeń z zfśs podejmowałJ. K., nie stosując kryteriów socjalnych przy przyznawaniu tych świadczeń oraz przy zróżnicowaniu ich wysokości.
W tym miejscu podnieść należy, że Sąd miał na uwadze, że świadkowie są nadal pracownikami wM.. Znaleźli się w trudnej sytuacji, albowiem nie chcąc utracić pracy, poczuli się zobligowani do złożenia zeznań korzystnych dla swego pracodawcy. Jednakże liczne rozbieżności i niespójności w tych zeznaniach – zarówno gdy porówna się zeznania tych samych osób złożonych w różnym czasie jak i porówna się ich zeznania z innymi świadkami – powodują, że są one niewiarygodne.
Należy zwrócić uwagę na to, że zgodnie z zeznaniami świadków oraz odwołującego – w spornym okresie obowiązywał regulamin zakładowego funduszu świadczeń socjalnych z 2000r. Z zeznańA. D. (1)złożonych w sprawie IIIU 155/13 i potwierdzonych w niniejszej sprawie wynika, że działali w oparciu o regulamin z 2000r., a następny był w 2010r.A. G.zeznała natomiast, że gdy przyszła do pracy, a było to w 2005r., to regulamin już istniał i w oparciu o ten regulamin działała jako członek komisji w latach 2007-2009. TakżeJ. K.stwierdził, że spółka złożyła w trakcie kontroli wszystkie regulaminy dotyczące zfśs (k.81 a.s.). Oznacza to zatem, że w latach 2007-2009 obowiązywał regulamin z 2000r. Jest to o tyle istotne, że w dokumencie stwierdzającym powołanie komisji socjalnej z dniem 05.01.2007r. w składzie:M. P. (1),A. G.iA. D. (1)wskazano jako podstawę jej powołania §7 ust.5 Regulaminu Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych z dnia 01.01.2007r. (t.XII t.4517). Ani w trakcie kontroli ZUS ani w toku postępowania przed Sądem odwołujący nie złożył regulaminu z 2007r., choć już na pierwszej rozprawie z dnia 05.03.2013r. dotyczącej przedmiotu sporuJ. K.był pytany przez Sąd o ten regulamin (IIIU 48/13, protokół na k.33). Tymczasem podstawa powołania komisji socjalnej z regulaminu z 2000r. wynika z § 10. Natomiast – co istotne – z regulaminu z 2010r. (t.XII k.4519-4525) podstawa powołania komisji wynika właśnie z §7 ust.5. Zdaniem Sądu świadczy to o tym, że dokument o powołaniu komisji socjalnej został antydatowany, a powstał w okresie, gdy obowiązywał regulamin z 2010r. Przed nieuwagę ktoś zamieścił w piśmie o powołaniu komisji podstawę jej utworzenia z aktualnego regulaminu.
Ta okoliczność oraz liczne rozbieżności w zeznaniach członków komisji oraz innych świadków co do zasad działania tej komisji oraz zeznaniaB. B. (1), zdaniem Sądu świadczą o tym, że dokument o powołaniu komisji socjalnej został stworzony jedynie na potrzeby kontroli ZUS. W rzeczywistości komisja ta nie działała, a arbitralne decyzje o przyznaniu i wysokości świadczeń socjalnych podejmował PrezesJ. K.przy pomocy kadrowejM. G..
Sąd doszedł także do wniosku, że pracownicy ubiegający się o wypłatę świadczeń z zfśs nie składali wniosków ani pisemnych ani ustnych. Świadczy o tym okoliczność, że pisemne wnioski, które zostały złożone przez odwołującego do akt ZUS pochodzą jedynie od osób, które nadal są pracownikami wM.. Od osób, z którymi rozwiązano stosunek pracy, a które otrzymywały świadczenia w spornym okresie – takich pisemnych wniosków nie ma. Nadto z zeznań świadków wynika, że kadry pomagały w wypisywaniu treści tych wniosków. W tym zakresie Sąd uznał te zeznania za wiarygodne. Oznacza to, że starano się stworzyć dokumentację na potrzeby postępowania kontrolnego, wypisywano wnioski o świadczenia, obligując aktualnych pracowników do ich podpisania. Ponieważ pracodawca dysponował dokumentami o wysokości dochodu pracowników – zamieszczano tę informację, starając się stworzyć pozory stosowania kryterium socjalnego.
Podkreślić przy tym należy, że w niniejszej sprawie rozstrzygnięcie nie jest uzależnione od stwierdzenia czy komisja socjalna działała czy też nie. W niniejszym postępowaniu rolą Sądu nie była także analiza, czy poszczególnym osobom przysługiwało prawo do wypłaty świadczeń z zfśs, gdyż uzasadniała to ich sytuacja w kontekście art.8 usyt.1 w/w ustawy. Istota sporu sprowadza się bowiem jedynie do tego, czy w zakładzie stosowane były kryteria przyznawania świadczeń socjalnych zgodnie z art.8 ust.1 w/w ustawy.
Sąd doszedł do wniosku, że odwołujący, prezentując zeznania własne oraz w charakterze świadków osób, które nadal są jego pracownikami, starał się przekonać Sąd o tym, że działała u niego komisja socjalna jedynie po to, aby wykazać, że stosowane były kryteria z powołanego powyżej przepisu. Tymczasem analiza zeznań świadków prowadzi do wniosku, że nie tylko w tym zakładzie nie było komisji socjalnej, ale także nie były stosowane kryteria z art.8 ust.1 w/w ustawy.
Zdaniem Sądu materiał dowodowy zgromadzony w sprawie przekonuje, że obowiązywał w zakładzie system przydzielania kwot z zfśs na rzecz wszystkich pracowników oraz osób związanych zM.umowami cywilno-prawnymi, choć regulamin nie przewidywał dla tych ostatnich wypłat. Wypłata świadczeń z funduszu nie była uwarunkowana ich trudną sytuacją życiową, rodzinną czy materialną. Analizując, jakie świadczenia otrzymywały poszczególne osoby oraz ich wysokość, Sąd doszedł do wniosku, że osoby piastujące w spółce ważne dla niej stanowiska – otrzymywały każdorazowo wypłatę z zfśs i to w najwyższej wysokości. Nadto wysokość świadczeń uzależniona była od rodzaju stanowiska pracy. Dodatkowo w ramach tej samej grupy zawodowej następowało rozwarstwienie w wysokości wypłacanych świadczeń, które wynikało z różnic w stażu pracy wM.. Im staż był dłuższy – tym świadczenie wyższe. Powyższe wnioski Sąd wysnuł w oparciu o analizę wysokości środków uzyskiwanych z zfśs przez osoby pracujące na różnych stanowiskach wPPHU (...). W sprawie IIIU 39/13, która stanowiła przedmiot analizy Sądu Apelacyjnego w Białymstoku, Sąd dokonał porównania wysokości środków z zfśs otrzymanych przez osoby zatrudnione na stanowisku laboranta (E. B.), księgowej (B. B. (1)), kierowcy (M. B.,M. K. (1)), robotnika (K. C.), sprzedawcy (R. L.) i dyspozytora (M. P. (1)). Wymienione wyżej osoby z racji zajmowanych stanowisk uzyskiwały wynagrodzenie na zróżnicowanym poziomie. I tak najwyższe dochody uzyskiwała księgowa, zaś najniższe osoby zatrudnione na stanowisku sprzedawcy, kierowcy. Mimo to księgowa w listopadzie 2007r. uzyskała pomoc na poziomie 1000 złotych, zaś osoby o niższych dochodach kwoty zdecydowanie niższe (od 200 zł w przypadkuR. L.i 300 złotychE. B.). Z kolei księgowa i laborantka w marcu i kwietniu 2007r., marcu 2009r. i listopadzie 2009r. uzyskały świadczenia w tej samej wysokości. Brak jest racjonalnego wytłumaczenia, jakie zmiany nastąpiły w poszczególnych okresach, które raz uzasadniają tak widoczne zróżnicowanie świadczeń, a drugim razem uzasadniają ich uzyskanie na tożsamym poziomie. Jest to o tyle istotne, że księgowa nie składała wniosków w sprawie przyznania pomocy z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, a zatem pracodawca nie mógł weryfikować jej sytuacji materialnej, rodzinnej, życiowej. Natomiast określenie w tytule płatności „potrzeby żywieniowe”, w kontekście wysokości dochodu nie mieszczą się w ujęciu kryterium socjalnego.
Aby ustalić, w oparciu o jakie kryteria przyznawano u odwołującego świadczenia socjalne, Sąd dokonał analizy świadczenia przyznanego ubezpieczonej występującej w niniejszej sprawie oraz porównał jego wysokość do innych osób pracujących na analogicznym stanowisku, biorąc także pod uwagę ich staż pracy wM..
A. K.była zatrudniona wM.od dnia 01.04.2007r. do dnia 31.12.2008r. na stanowisku laborant (dane z zestawienia k.35 a.s.). Otrzymała ona następujące świadczenia socjalne: w listopadzie 2007r. - w kwoce 300zł, w grudniu – paczkę żywnościową o wartości 120zł, w marcu 2008r. – w kwocie 124zł i w listopadzie 2008r. – w kwocie 370zł.
W listopadzie 2007r.A. K.otrzymała 300zł. Z zestawienia wypłat dla laborantów (t.II k.567) wynika, że laboranci otrzymywali kwoty po 300zł, 500zł, 750zł i 1000zł. Analiza wysokości świadczeń przyznanych poszczególnym laborantom prowadzi do wniosku, że osoby zatrudnione najdłużej, bo od 2002r.:A. D. (2),T. C.i od 2000r.E. M.(wówczasB.) - otrzymały po 1.000zł. Osoby zatrudnione w 2006r. np.M. N.,M. P. (4),H. T.otrzymały po 500zł, a osoby zatrudnione w 2007r.:A. O.iB. Z. (1)orazA. K.otrzymały najniższą kwotę, która wynosiła 300zł.
W grudniu 2007r.A. K.otrzymała paczkę o wartości 120zł. Wszyscy pracownicy otrzymali wówczas paczkę żywnościową o jednakowej wartości.
W marcu 2008r.A. K.otrzymała 124zł. Z zestawienia wypłat dla laborantów (t.III k.931) wynika, że nadal osoby o najkrótszym stażu, zatrudnione w 2007r. otrzymały najniższe świadczenia wynoszące po 124zł. Były to: opróczA. M.B.,M. C.. Natomiast osoby o najdłuższym stażu pracy wM.otrzymały po 494zł. Były to:K. G.iA. R.(zatrudnione od 2003r.),M. K. (2)iB. S.(zatrudnione od 2005r.),M. N.(zatrudniona od 2006r.).
W listopadzie 2008r.A. K.otrzymała 370zł. Z zestawienia wypłat dla laborantów (t.III k.1113) wynika, że taką samą kwotę otrzymała przykładowoM. C.orazM. N.,M. P. (4),A. O.,B. Z. (2), co jak wskazano powyżej – wynikało ze zbliżonego stażu pracy, albowiem są to osoby zatrudnione w latach 2006-2007. Największe kwoty, bo po 570zł nadal otrzymywały osoby o najdłuższym stażu np.A. D. (2). Natomiast najmniej, bo po 194zł, otrzymały osoby o najkrótszym stażu, bo zatrudnione w 2008r. – przykładowo:B. K..
W ocenie Sądu dane te wskazują, że staż pracy wM.miał decydujące znaczenie dla wysokości przyznawanych z funduszu świadczeń. Im dłuższy staż miała dana osoba, tym wysokość świadczenia wypłaconego z fundusz była wyższa. Zauważalne jest, że osoby o takim samym stażu przechodzą do kolejnych „widełek” przy wysokości świadczenia, natomiast ich miejsce w niższych „widełkach” zajmują osoby o niższym stażu.
Przy wypłacie świadczeń odwołujący różnicował ich wysokość. Jednakże przedstawione powyżej analizy świadczą o tym, że przy udzielaniu świadczeń oraz przy różnicowaniu ich wysokości – nie brano pod uwagę trudnej sytuacji życiowej, materialnej lub majątkowej osoby ubiegającej się o to świadczenie. Zasadą było, że osoby pełniące w spółce ważne funkcje: członkowie zarządu, główna księgowa, wiele osób z administracji otrzymywało świadczenia socjalne każdorazowo i w najwyższej wysokości. Przedstawiciele innych zawodów zatrudnieni w spółce co do zasady otrzymywali świadczenia w niższej wysokości. Ponadto różnicowano wysokość świadczeń w ramach konkretnych grup zawodowych, a kryterium zróżnicowania opierało się na długości zatrudnienia wM..
Sąd za niewiarygodne uznał tym samym zapewnienia prezesaJ. K.oraz osób wskazywanych jako członkowie komisji socjalnej, że nie stosowano takich kryteriów, a jedynie kryterium sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej. Przeczą temu wskazane powyżej dane. Należy zauważyć, że osoby o podobnym stażu otrzymywały świadczenia w takiej samej wysokości i razem przechodziły do kolejnych progów w wysokości tych świadczeń, a ich miejsce zajmowały osoby o niższym stażu. Niewiarygodne są zeznania świadków, że przyczyną tego stanu rzeczy było to, że osoby te składały wnioski o taką samą pomoc, bo były w takiej samej trudnej sytuacji.
W przekonaniu Sądu u pracodawcy obowiązywały „widełki” dla każdej grupy zawodowej. Wynika to z zestawień dotyczących wypłat poszczególnym grupom zawodowym. Przykładowo: w listopadzie 2007r. sprzedawcy ze sklepu wW.otrzymali wszyscy po 500zł (t.II k.535), robotnicy placowi (za wyjątkiem jednego) po 400zł (t.II k.547), mechanicy co do zasady otrzymywali 500zł (k.553), zarząd – 1.000zł (k.561), laboranci otrzymywali po 300zł, 500zł lub 750zł w zależności od ich stażu (k.567). Analogiczne zestawienia można byłoby wykazać przy każdej wypłacie świadczenia.
W ocenie Sądu system przyznawania świadczeń był taki, że kadrowaM. G.przygotowywała listy, na których znajdowali się wszyscy pracujący wówczas pracownicy oraz osoby związane umowami cywilnymi. To ona dokonywała niezbędnych obliczeń, aby ustalić, w jakiej wysokości mogą być przyznane świadczenia, aby nie nastąpiło przekroczenie puli. Ustalała pulę na każdą grupę zawodową i różnicowała wysokość świadczeń dla poszczególnych osób znajdujących się w danej grupie zawodowej w zależności od stażu pracy wM.. Następnie przedstawiła listy Prezesowi, który mógł dokonać w nich korekt, modyfikując niektóre wypłaty według własnej woli.
Takie działanie powoduje, że nie można uznać, aby przy przyznawaniu świadczeń socjalnych u odwołującego spełnione zostały kryteria, o których mowa w art.8 ust.1 w/w ustawy. Stwierdzić bowiem należy, że z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych mogą być finansowane jedynie te rodzaje działalności socjalnej, które są objęte ustawową definicją działalności socjalnej, którą znaleźć można wart.2 pkt 1 ustawy z dnia 4 marca 1994r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. Zgodnie z tym przepisem działalność socjalna oznacza na użytek tej ustawy usługi świadczone przez pracodawców na rzecz różnych form krajowego wypoczynku, działalności kulturalno-oświatowej, sportowo-rekreacyjnej, udzielanie pomocy materialnej - rzeczowej lub finansowej, a także zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe na warunkach określonych umową. A zatem działalnością socjalną w rozumieniu ustawy są:
a
usługi świadczone przez pracodawców na rzecz:
- różnych form wypoczynku (w tej kategorii mieści się zarówno wypoczynek zorganizowany przez zakład, przez inne podmioty, jak i przez pracownika we własnym zakresie - tzw. wczasy pod gruszą), co może obejmować obozy i kolonie letnie i zimowe dla dzieci i młodzieży, wczasy pracownicze i profilaktyczne, pobyty w sanatoriach, wypoczynek sobotnio-niedzielny. Warto zauważyć, że dofinansowanie z funduszu już nie musi zostać przeznaczone wyłącznie na wypoczynek krajowy,
- działalności kulturalno-oświatowej (jest to pojęcie bardzo szerokie, obejmujące organizowanie imprez teatralnych i oświatowych, zakup biletów na takie imprezy itp.),
- działalności sportowo-rekreacyjnej (np. organizowanie różnych form rekreacji, imprez sportowych, wycieczek, spartakiad, wykup abonamentów na zajęcia sportowe);
b) udzielanie pomocy materialnej, rzeczowej lub finansowej (pomoc rzeczowa polega na zakupie określonych towarów i nieodpłatnym przekazaniu ich osobie uprawnionej - może to być np. zakup sprzętu gospodarstwa domowego, tzw. wyprawki szkolnej, odzieży itp.; pomoc finansowa zaś to tzw. zapomogi;
c) udzielanie pomocy na cele mieszkaniowe, na warunkach określonych umową - zwrotnej i bezzwrotnej.
W niniejszej sprawie odwołujący wskazywał, że była to pomoc materialna oraz w grudniu 2007r. pomoc rzeczowa.
Podstawowa zasada wykorzystywania środków funduszu zawarta jest wart.8 ust.1u.z.f.ś.s i stanowi, że przyznawanie ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat z funduszu uzależnia się od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej. Ustawa nie zawiera przepisu upoważniającego do tworzenia zasad podziału funduszu stojących w sprzeczności zart.8 ust.1, jest to więc przepis bezwzględnie obowiązujący. Zasady i warunki korzystania z usług i świadczeń finansowanych z funduszu oraz zasady przeznaczania środków funduszu na poszczególne cele i rodzaje działalności socjalnej powinny być określone w regulaminie (art. 8 ust. 2 ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych).
Obowiązkową treść regulaminu stanowią postanowienia określające zasady przeznaczania środków funduszu na poszczególne cele i rodzaje działalności socjalnej oraz zasady i warunki korzystania z usług i świadczeń finansowanych z funduszu. Z funduszu mogą być finansowane wyłącznie te rodzaje działalności socjalnej, które są objęte ustawową definicją pojęcia „działalność socjalna” zawartą w art. 2 pkt 1 u.z.f.ś.s. Swoboda regulacji w regulaminie zasad przyznawania pracownikom indywidualnych świadczeń jest ograniczona ustanowioną przez ustawodawcę w art.8 ust.1 ogólną zasadą, że przyznawanie tych świadczeń ma być uzależnione od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z funduszu.
U odwołującego z §7 ust.1 regulaminu z 2000r. wynikało, że można z Funduszu otrzymać pomoc materialną.
Przyznając świadczenia z funduszu, należy jednak pamiętać o tym, że nie jest on funduszem okolicznościowym w związku ze świętami czy dodatkowym funduszem nagród. Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych stanowi formę wsparcia dla osób znajdujących się stale lub przejściowo w trudnej sytuacji życiowej, rodzinnej, finansowej. Przede wszystkim przesłanką udzielenia pomocy nie mogą być wydarzenia nie związane z pogorszeniem sytuacji pracowników - nie mogą być nimi np. dzień kobiet, dzień dziecka, Święta Bożego Narodzenia czy Wielkanocy.
Nie sposób zgodzić się z odwołującymi się, że wypłaty dokonywane były z zastosowaniem kryterium socjalnego. Wskazać należy, że przyznanie omawianych świadczeń musi być uzależnione od kryteriów socjalnych - łącznie rozpatrywanej sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej. Świadczenia te nie mogą w żadnym razie być traktowane jako forma zasiłku dla wszystkich pracowników lub premii.
W praktyce oznacza to, że osoby w gorszej sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej powinny otrzymać świadczenie w wyższej wysokości lub też, jeżeli środki przeznaczone na tego rodzaju formę pomocy są ograniczone, mieć pierwszeństwo w przyznawaniu świadczeń. Kryteria socjalne nie pozwalają na przyznanie wypłat w wysokości uzależnionej od zajmowanego w spółce stanowiska oraz stażu pracy w tej spółce. Wypłata środków z zfśs bez zachowania kryteriów, o których mowa w art.8 ust.1 w/w ustawy powoduje, że w istocie taką wypłatę należy traktować jako dodatek do wynagrodzenia, zbliżony do premii. Przywołany powyżej przepis wyraźnie określa związek pomiędzy wysokością przyznawanego świadczenia, a łącznie rozpatrywaną sytuacją życiową, rodzinną i materialną osoby uprawnionej. To powiązanie może oznaczać tylko jedno: im sytuacja osoby uprawnionej jest gorsza, tym świadczenie powinno być wyższe. Nakłada to na przyznających świadczenia obowiązek indywidualnej (w żadnym wypadku zbiorowej) kwalifikacji. Tymczasem u odwołującego zdawała się obowiązywać zasada odwrotna – im wyższe były zarobki u danego pracownika (co związane było albo z pełnionym stanowiskiem albo ze stażem w spółce) – tym wyższą otrzymywał pomoc socjalną.
W wyroku z dnia 20 sierpnia 2001r. (I PKN 579/00, OSNP z 2003, Nr 14, poz. 331) Sąd Najwyższy potwierdził, że pracodawca administrujący środkami zakładowego funduszu świadczeń socjalnych nie może ich wydatkować niezgodnie z regulaminem zakładowej działalności socjalnej, którego postanowienia nie mogą być sprzeczne z zasadą przyznawania świadczeń według kryterium socjalnego, to jest uzależniającego przyznawanie ulgowych usług i świadczeń wyłącznie od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z Funduszu.
Brak indywidualnej oceny każdego przypadku w kontekście sytuacji życiowej, rodzinnej i majątkowej danej osoby prowadzi do wniosku, że chociaż świadczenia zostały wypłacone z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, to nie mogą zostać uznane za świadczenia finansowane ze środków przeznaczonych na cele socjalne w ramach zakładowego funduszu świadczeń socjalnych w rozumieniu§ 2 ust 1 pkt 19 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18.12.1998 r.w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne rentowe (Dz. U. Nr 161 poz. 1106 ze zm.).
Sąd w oparciu oart.227 kpcoddalił wniosek dowodowy ZUS-u o dopuszczenie dowodu z zeznań w charakterze świadków inspektorów kontroli:R. H.iE. K.. Sąd uznał bowiem, że dla rozstrzygnięcia sprawy bez znaczenia pozostawała okoliczność w jakiej atmosferze przebiegała kontrola ZUS wPPHU (...).
W tym stanie rzeczy odwołanie podlegało oddaleniu na podstawieart. 47714§ 1 k.p.c.O kosztach postępowania Sąd orzekł w oparciu oart.98 kpcw zw. z§ 11 ust.2 rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu(tekst jedn. Dz.U. z 2013r., poz.490). W niniejszej sprawie pełnomocnik ZUS wniósł o przyznanie kosztów zastępstwa prawnego w wysokości 60zł. Sąd miał na uwadze, że odwołujący pomimo rozpoznania tożsamej sprawy przez Sąd Apelacyjny w Białymstoku, nadal podtrzymuje swe stanowisko w tej sprawie. Wobec powyższego winien mieć także na uwadze konieczność ponoszenia kosztów postępowania z tym związanych. Podkreślić także należy, że rozstrzygnięcie tej sprawy wymagało analizy wysokości świadczeń, które otrzymała ubezpieczona, co przekładało się oczywiście także na nakład pracy pełnomocnika organu rentowego. | ```yaml
court_name: Sąd Okręgowy w Ostrołęce
date: '2014-02-25'
department_name: III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
judges:
- Grażyna Załęska-Bartkowiak
legal_bases:
- art. 18 ust. 1 i 2 oraz art. 20 ust. 1 i 2 ustawy z 13 października 1998r. o systemie
ubezpieczeń społecznych
- art.8 ust.1 ustawy z dnia 4 marca 1994r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych
- § 2 ust 1 pkt 19 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18.12.1998
r.
- art.227 kpc
- § 11 ust.2 rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002r. w sprawie
opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy
prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu
recorder: sekretarz sądowy Emilia Kowalczyk
signature: III U 84/13
``` |
152520000001539_III_Kow_001102_2018_Uz_2018-09-28_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt III Kow 1102/18
POSTANOWIENIE
Dnia 28 września 2018 roku
Sąd Okręgowy w Sieradzu III Wydział Penitencjarny i Nadzoru Nad Wykonaniem Orzeczeń Karnych w składzie:
Przewodniczący : SSO Marek Masłowski
Protokolant: st. sekr. sąd. Katarzyna Ślipek
Przy udzialeW. K.Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Sieradzu po rozpoznaniu skargi skazanegoS. N. (1)s.B.na decyzję Dyrektora Zakładu Karnego wS.z dnia 07.08.2018 r. o ukaraniu go karą dyscyplinarną udzielania widzeń w sposób uniemożliwiający bezpośredni kontakt z osobą odwiedzającą na okres 2 miesięcy, na podstawieart. 7 § 1 i 5 kkw.
Postanowił:
1
Utrzymać w mocy zaskarżoną decyzję .
2
Zasądzić od Skarbu Państwa na rzecz adwokataE. C.tytułem udzielonej skazanemu z urzędu pomocy prawnej w niniejszym postępowaniu kwotę 240 zł. (dwieście czterdzieści) powiększoną o 23 % podatku od towarów i usług – to jest łącznie kwotę 295,20 złotych (dwieście dziewięćdziesiąt pięć złotych dwadzieścia groszy), tytułem zwrotu nieopłaconych kosztów za obronę udzieloną skazanemu z urzędu.
3
Zwolnić skazanegoS. N. (1)od ponoszenia kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej mu z urzędu przejmując je na rachunek Skarbu Państwa.
UZASADNIENIE
Zgodnie zart. 7 § 1 kkwskuteczne wzruszenie takiej decyzji jak ta przyjęta w dniu 07.08.2018 r. przez Dyrektora Zakładu Karnego wS.o ukaraniuS. N.karą dyscyplinarną jest możliwe jedynie w przypadku wykazania jej niezgodności z prawem. Z taką sytuacją nie mamy do czynienia. Decyzję o ukaraniu podjął uprawniony do tego organ postępowania wykonawczego i wymierzył karę znanąkodeksowi karnemu wykonawczemu. Także okoliczności faktyczne w pełni uzasadniają wymierzenie kary.S. N.zakwaterowany był w celi jednoosobowej od 04.04.2018 r., która dość systematycznie była kontrolowana ze względu na to, że osadzony figuruje na liście osób zainteresowanych obrotem substancji odurzających w Zakładzie Karnym wS.. Ostatnie kontrole z 3, 4, 16, 20 i 26 lipca 2018 r. nie wykazały przedmiotów niedozwolonych, natomiast ta przeprowadzona 01.08.2018 r. ujawniła ukryte między kratą okienną a ościeżnicą okna przedmioty w postaci 9 tabletek koloru białego i biały proszek o wadze 1,4 g, który został wstępnie zbadany narkotestem i okazało się, że zawiera amfetaminę. W jaki sposób skazany wszedł w posiadanie tych substancji nie udało się ustalić. SugestiaS. N., że te substancje należały do osoby, która wcześniej zajmowała tę celę co ma potwierdzać załączony do skargi „gryps”, bądź że zostały podrzucone przez funkcjonariusz nie mogą być potraktowane poważnie ze względu na częste kontrole celi, którą sam zajmował a więc, gdyby to były przedmioty pozostawione przez osoby uprzednio zajmujące tę celę to już dawno byłyby odkryte. Natomiast podrzucenie tych substancji przez funkcjonariuszy jako pretekst do wymierzenia kary dyscyplinarnej w odwecie za wyjątkowo liczne skargi (jak sugeruje toS. N.) przy braku jakichkolwiek dowodów za przyjęciem takiej tezy, należy po prostu wykluczyć.
Z tych względów zaskarżoną decyzję Dyrektora Zakładu Karnego wS.należało utrzymać w mocy.
W postępowaniu brał udział obrońca z urzędu, któremu należało zasądzić koszty nieopłaconej pomocy prawnej udzielonejS. N.natomiast jego samego od ponoszenia tych należności zwolnić uwzględniając stan konta.
Sędzia:
Pouczenie
Postanowienie jest prawomocne i nie podlega zaskarżeniu.
ZARZĄDZENIE
Odpis postanowienia doręczyć:
1. Skazanemu
2. Dyrektorowi Zakładu Karnego wS.
Dnia 28.09.2018 roku.
Sędzia: | ```yaml
court_name: Sąd Okręgowy w Sieradzu
date: '2018-09-28'
department_name: III Wydział Penitencjarny
judges:
- Marek Masłowski
legal_bases:
- art. 7 § 1 i 5 kkw
recorder: st. sekr. sąd. Katarzyna Ślipek
signature: III Kow 1102/18
``` |
151005000004027_VIII_Ga_000079_2018_Uz_2018-06-13_002 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt VIII Ga 79/18
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 13 czerwca 2018 r.
Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VIII Wydział Gospodarczy
w składzie następującym:
Przewodniczący: SSO Elżbieta Kala
Protokolant stażysta Daria Błaszkowska
po rozpoznaniu w dniu 30 maja 2018 r. w Bydgoszczy
na rozprawie
sprawy z powództwa:(...)
wW.
przeciwko:
(...)wB.
o zapłatę
na skutek apelacji wniesionej przez powoda
od rozstrzygnięcia zawartego w punkcie II (drugim) wyroku Sądu Rejonowegow Bydgoszczy z dnia 15 grudnia 2017 r., sygn. akt VIII GC 2130/17 upr
1
zmienia zaskarżony wyrok w punkcie II (drugim) jedynie w ten sposób, że zasądza od pozwanego na rzecz powoda dodatkowo odsetki ustawowe za zwłokę w wysokości określonej na podstawieart. 56 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowaod kwoty 5.465,53 zł (pięć tysięcy czterysta sześćdziesiąt pięć złotych pięćdziesiąt trzy grosze) od dnia 25 października 2016 r. do dnia zapłaty;
2
oddala apelację w pozostałej części;
3
znosi wzajemnie między stronami koszty postępowania apelacyjnego.
Sygn. akt VIII Ga 79/18
UZASADNIENIE
Powód(...)wW.wniósł o zasądzenie od pozwanego(...)wB.kwoty 7.902,27 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kosztami procesu według norm przepisanych.
W uzasadnieniu powód podał, iż w wyniku postępowania o udzielenie zamówienia publicznego oraz postępowania o zamówienie publiczne przeprowadzonego w trybie zamówienia z wolnej ręki, strony zawarły umowy:
a
z dnia 11 marca 2014 r. nr(...)przedmiotem której była naprawa tomografu komputerowego wraz z orzeczeniem o dopuszczeniu do użytkowania,
b
z dnia 23 stycznia 2014 r. nr(...)której przedmiotem była naprawa tomografu komputerowego wraz z demontażem zużytych części aparatu;
c
z dnia 28 lipca 2014 r. nr(...)której przedmiotem było wykonanie przeglądów technicznych aparatury medycznej;
d
z dnia 23 maja 2013 r. nr(...)przedmiotem której było wykonanie przeglądów technicznych aparatury medycznej
Powód wykonał w/w usługi i na tej podstawie obciążył pozwanego fakturami VAT. Pozwany zapłacił należności główne za spełnienie świadczeń przez powoda, ale zapłata miała miejsce po upływie terminów do spełnienia świadczeń. Powód wskazał, iż domagał się od pozwanego zaległych odsetek, skapitalizowanych przez powoda do kwoty 7.902,27 zł. Powód wskazał, iż do dnia 31 grudnia 2015 r. odsetki za zwłokę były określane na podstawieart. 56 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. ordynacja podatkowa. Zgodnie zaś z art. 56 ustawy z dnia 9 października 2015 r. o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, kodeksu cywilnego oraz innych ustaw, do odsetek należnych za okres kończący się przed wejściem w życie nowelizacji stosuje się przepisy dotychczasowe, co w ocenie powoda oznaczało, iż po wejściu w życie nowelizacji, tj. dniu 1 stycznia 2016 r. stosuje się odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych zgodnie z art. 4 pkt. 3 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych. Powód wskazał, iż wprawdzie na podstawie art. 55 ustawy o nowelizacji do transakcji handlowych zawartych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe, jednakże w ocenie powoda art. 56 ustawy stanowił lex specialis w stosunku do art. 55 tej ustawy w zakresie ustalania wysokości odsetek.
Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym w dniu 20 kwietnia 2017 r. w sprawie o sygn. akt VIII GNc 8222/16 Sąd Rejonowy w Bydgoszczy orzekł zgodnie z żądaniem powoda wyrażonym w pozwie.
W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany wnosił o oddalenie powództwa co do kwoty 2.433,74 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 25 października 2016 r. do dnia zapłaty oraz w zakresie odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od kwoty 7.902,27 zł oraz o nieobciążanie pozwanego kosztami postępowania zgodnie zart. 102 k.p.c.W uzasadnieniu pozwany zarzucił, iż w dniu 30 grudnia 2014 r. dokonał na rzecz powoda zapłaty kwoty 53.237,74 zł (trzy płatności po 17.745,91 zł) tytułem zapłaty należności ujętej nafakturze nr (...). W dniu 25 lutego 2015 r. pozwany dokonał zapłaty kwoty 5.335,16 zł tytułem należności zafakturę nr (...). Pozwany zarzucał, iż powód nie uwzględnił faktu w/w płatności, zatem świadczenie, którego żądał powód było świadczeniem nienależnym. Pozwany kwestionował także wysokość odsetek od kwoty 7.902,27 zł, wskazując, iż powód mógł domagać się odsetek ustawowych za opóźnienie, a nie odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych. Pozwany wskazywał, iż art. 55 ust. 2 ustawy z dnia 9 października 2015 r. o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy kodeks cywilny oraz innych ustaw wyraźnie wskazuje, iż do transakcji handlowych zawartych przed wejściem w życie tej ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe, co oznaczało, iż do całej należności (głównej oraz ubocznej) należało zastosować przepisy obowiązujące przed wejściem w życie tej nowelizacji. Art. 56 ustawy o nowelizacji w żadnym wypadku nie jest przepisem szczególnym w stosunku do art. 55 tej ustawy. Pozwany podał także, iż jego sytuacja finansowa oraz charakter i cel działalności uzasadniają odstąpienie od obciążania go kosztami zgodnie zart. 102 k.p.c.Pozwany podał, iż sytuacja materialna szpitali państwowej służby zdrowia jest bardzo zła. Pozwany nieustannie boryka się z permanentnymi problemami finansowymi, które są wynikiem złego zarządzania prowadzonym przez pozwanego szpitalem przez osoby kierujące samodzielnym publicznym zakładem opieki zdrowotnej w przeszłości. Pozwany uważał także, iż nie może być traktowany jak przedsiębiorca wykonujący działalność gospodarczą, ponieważ pozwany ma obowiązek udzielania pomocy medycznej ludności, nawet jeżeli wykonywanie tych świadczeń zdrowotnych przynosi pozwanemu straty.
W piśmie procesowym z dnia 22 sierpnia 2017 r. powód wniósł o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 2.433,74 zł, zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od kwoty 7.902,27 zł od dnia 25 października 2016 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu powód zaprzeczał wskazanemu przez pozwanego terminowi zapłaty należności głównych ujętych nafakturze nr (...). Powód podtrzymał swoją argumentację, dotyczącą naliczenia odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych. Powód wnosił także o oddalenie wniosku pozwanego o nieobciążanie pozwanego kosztami postępowania na podstawieart. 102 k.p.c.
W piśmie z dnia 6 grudnia 2017 r. powód wniósł o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 2.142,30 zł, zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od kwoty 7.902,27 zł od dnia 25 października 2016 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.
Na rozprawie w dniu 8 grudnia 2017 r. pełnomocnik powoda oświadczył, iż w pozostałym zakresie powód cofnął pozew i zrzekł się roszczenia.
Wyrokiem z dnia 15 grudnia 2017 r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2.124,30 zł z ustawowymi odsetkami za zwłokę w wysokości określonej na podstawieart. 56 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. ordynacja podatkowaod dnia 25 października 2016 r. do dnia zapłaty, w pozostałej części oddalając powództwo. Ponadto, Sąd Rejonowy umorzył postępowanie co do kwoty 309,44 zł oraz zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2.717,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.
Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny w sprawie. W dniu 23 maja 2015 r. strony zwarłyumowę nr (...), na podstawie której pozwany zlecił powodowi wykonanie czynności polegających na przeglądzie technicznym aparatury RTG będącej własnością pozwanego, a pozwany zobowiązał się zapłacić powodowi wynagrodzenie za wykonane czynności. Strony ustaliły wynagrodzenie powoda w wysokości 38.376,00 zł brutto. Pozwany był zobowiązany zapłacić powodowi wynagrodzenie za wykonane czynności w terminie 90 dni od otrzymania faktury VAT (dowód: umowa – k. 42 – 47 akt). W dniu 11 marca 2013 r. strony zwarłyumowę nr (...), na podstawie której pozwany zlecił powodowi wykonanie czynności polegających na naprawie tomografu komputerowegoB.wraz z orzeczeniem o dopuszczeniu do użytkowania i pozwany zobowiązał się zapłacić powodowi wynagrodzenie za wykonane czynności. Strony ustaliły wynagrodzenie powoda w wysokości 99.208,44 zł brutto. Pozwany był zobowiązany zapłacić powodowi wynagrodzenie za wykonane czynności w 6 miesięcznych ratach, na podstawie jednej faktury VAT wystawionej przez powoda (dowód: umowa – k. 25 – 29 akt). W dniu 23 stycznia 2014 r. strony zwarłyumowę nr (...), na podstawie której pozwany zlecił powodowi wykonanie czynności polegających na naprawie tomografu komputerowegoB., a pozwany zobowiązał się zapłacić powodowi wynagrodzenie za wykonane czynności. Strony ustaliły wynagrodzenie powoda w wysokości 63.398,26 zł brutto. Pozwany był zobowiązany zapłacić powodowi wynagrodzenie za wykonane czynności w 4 miesięcznych ratach, na podstawie jednej faktury VAT wystawionej przez powoda (dowód: umowa – k. 30 – 34 akt). W dniu 28 lipca 2014 r. strony zwarłyumowę nr (...), na podstawie której pozwany zlecił powodowi wykonanie czynności polegających na naprawie tomografu komputerowegoB.wraz z orzeczeniem o dopuszczeniu do użytkowania i pozwany zobowiązał się zapłacić powodowi wynagrodzenie za wykonane czynności. Strony ustaliły wynagrodzenie powoda w wysokości 72.324,00 zł brutto. Pozwany był zobowiązany zapłacić powodowi wynagrodzenie za wykonane czynności w terminie 60 dni od otrzymania faktury VAT (dowód: umowa – k. 35 – 40 akt). Następnie, na podstawie w/w umów, powód wystawiłfakturę nr (...)na kwotę 63.398,26 zł brutto. Na fakturze oznaczono termin zapłaty w/w należności do dnia 30 czerwca 2014 r. (dowód: faktura – k. 48 akt). Na podstawie w/w umów, powód wystawiłfakturę nr (...)na kwotę 3.551,23 zł brutto. Na fakturze oznaczono termin zapłaty w/w należności do dnia 5 lipca 2014 r. (dowód: faktura – k. 58 akt). Na podstawie w/w umów, w dniu 10 kwietnia 2014 r. powód wystawiłfakturę nr (...)na kwotę 99.208,44 zł brutto. Na fakturze oznaczono termin zapłaty w/w należności w 6 miesięcznych ratach poczynając od daty wystawienia faktury (dowód: faktura – k. 64 akt). W dniu 13 czerwca 2016 r. powód wystawiłfakturę nr (...)na kwotę 504,30 złotych brutto. Na fakturze oznaczono termin zapłaty w/w należności do dnia 13 lipca 2014 r. (dowód: faktura – k. 72 akt). W dniu 27 września 2014 r. powód wystawiłfakturę nr (...)na kwotę 6.527,44 złotych brutto. Na fakturze oznaczono termin zapłaty w/w należności do dnia 25 sierpnia 2014 r. (dowód: faktura – k. 94 -95 akt). Pozwany nie zapłacił powodowi w terminie wymagalności cen za sprzedane rzeczy (okoliczność bezsporna). W dniu 25 lutego 2015 r. pozwany zapłacił powodowi kwotę 5.335,16 zł tytułem należności zafakturę nr (...). W dniu 30 grudnia 2014 r. pozwany zapłacił powodowi kwotę 17.745,91 zł tytułem należności zafakturę nr (...)(dowód: wyciąg z rachunku bankowego – k. 151 – 154 akt). W tej sytuacji powód obciążył pozwanego odsetkami za zwłokę poczynając od daty wymagalności każdej z w/w wierzytelności do dnia 24 października 2016 r. Powód kapitalizował naliczone odsetki, a ich suma wyniosła 7.902,27 zł. Powód wezwał pozwanego do zapłaty, a pozwany nie spełnił żądania powoda (dowód: wyliczenie odsetek, wezwanie do zapłaty – k. 101 - 104 akt). Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów przedstawionych przez strony, które nie budziły wątpliwości, co do swej autentyczności i nie były kwestionowane przez strony.
Sąd Rejonowy zważył, że w sprawie nie było sporne, że powód na zlecenie pozwanego dokonywał czynności związanych z naprawą aparatów medycznych stanowiących własność pozwanego, który nie zaprzeczał, że zapłacił wynagrodzenie powodowi z opóźnieniem. Spór dotyczył natomiast wysokości odsetek za zwłokę, których zażądał powód. Sąd zważył, iż do umowy o świadczenie usług stosuje się odpowiednio przepisy o umowie zlecenia (art. 734 k.c.w zw. zart. 750 k.c.). Umowa o świadczenie usług może mieć zaś charakter odpłatny bądź nieodpłatny i jest umową konsensualną. Stroną takiej umowy mogą być wszelkie podmioty prawa cywilnego, a więc osoby fizyczne, osoby prawne i jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną. Podstawowym obowiązkiem dającego zlecenie jest zapłata świadczenia pieniężnego – wynagrodzenia świadczącego usługę. Świadczenie w postaci zapłaty wynagrodzenia powoduje wygaśnięcie zobowiązania dopiero wówczas, gdy wykonujący usługę otrzymał gotówkę, lub też uznany został jego rachunek bankowy albo obciążony został jego rachunek bankowy.
Sąd Rejonowy wskazał, że w przypadku, gdy zlecający wykonanie usługi nie zapłaci wynagrodzenia w terminie, to dopuszcza się zwłoki w spełnieniu świadczenia (art. 476 k.c.). Stosownie zaś doart. 481 § 1 k.c.jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Od zaległych odsetek można żądać odsetek za opóźnienie dopiero od chwili wytoczenia o nie powództwa, chyba że po powstaniu zaległości strony zgodziły się na doliczenie zaległych odsetek do dłużnej sumy (art. 482 k.c.).
Sąd I instancji wyjaśnił, że istota kapitalizacji odsetek sprowadza się do połączenia szeregu świadczeń jednostkowych z sumą świadczenia pieniężnego, w stosunku, do którego były one ustalone. Odbiera to zobowiązaniu świadczenia odsetek charakter okresowy. Wierzycielowi przysługuje wówczas prawo pobierania odsetek za opóźnienie od sumy zwiększonej o zaległe odsetki (por. L. Stecki: Opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych, Poznań 1970 r. str. 220).
W ocenie Sądu Rejonowego, do przedmiotowego stosunku prawnego - zgodnie z twierdzeniem powoda, znajduje zastosowanieustawa z dnia 12 czerwca 2003 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych. Zgodnie z art. 55 ustawy z dnia 9 października 2015 r. o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw, do transakcji handlowych w rozumieniuustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, zawartych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy dotychczasowe. W przypadku transakcji handlowych w rozumieniu w/w ustawy zawieranych w wyniku przeprowadzenia postępowań o udzielenie zamówienia publicznego, na podstawieustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych(Dz.U. z 2013 r. poz. 907, z późn. zm.), wszczętych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy dotychczasowe. Do odsetek należnych za okres kończący się przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe (art. 56 ustawy o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw).
Sąd Rejonowy stwierdził, że skoro w niniejszej sprawie, umowy z których powód wywodził swoje roszczenie, zostały zawarte przed dniem 1 stycznia 2016 r., to stosuje się do nich przepisy dotychczasowe, obowiązujące przed dniem 1 stycznia 2016 r.
Sąd Rejonowy odwołał się do treściart. 3 pkt 1-3 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, zgodnie z którym ustawę stosuje się do transakcji handlowych, których wyłącznymi stronami są przedsiębiorcy w rozumieniuart. 4 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, podmioty prowadzące działalność, o której mowa wart. 3 ustawy o swobodzie działalności gospodarczejoraz podmioty, o których mowa wart. 3 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych. Stosownie zaś doart. 4 ust 1 ustawy z dnia 02.07.2004r. o swobodzie działalności gospodarczejprzedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą.
Sąd Rejonowy zważył, że powód niewątpliwie jest przedsiębiorcą w rozumieniu tej ustawy - jako spółka ma osobowość prawną i zajmuje się prowadzeniem działalności gospodarczej we własnym imieniu. Pozwany zaś jest podmiotem, o którym mowa wart. 3 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. prawo zamówień publicznych. W tym stanie rzeczy Sąd Rejonowy ustalił, że w niniejszej sprawie mają zastosowanie zapisyustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych. Stosownie do treści art. 5 tej ustawy jeżeli strony uzgodniły termin zapłaty wynoszący więcej niż 30 dni, wierzyciel może żądać odsetek ustawowych za okres począwszy od 31 dnia po spełnieniu swojego świadczenia niepieniężnego i doręczeniu dłużnikowi faktury lub rachunku. Ponadto, zgodnie z art. 7 cytowanej ustawy jeżeli dłużnik, w terminie określonym w umowie albo wezwaniu nie dokona zapłaty na rzecz wierzyciela, który spełnił określone w umowie świadczenie niepieniężne, wierzycielowi przysługują, bez odrębnego wezwania, odsetki w wysokości odsetek za zwłokę, określanej na podstawieart. 56 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa(Dz. U. Nr 137, poz. 926, z późn. zm.), chyba że strony uzgodniły wyższe odsetki, za okres od dnia wymagalności świadczenia pieniężnego do dnia zapłaty. Czynności prawne wyłączające lub ograniczające uprawnienia wierzyciela lub obowiązki dłużnika, o których mowa w art. 5-8 ustawy, są nieważne (art. 9 ustawy).
Sąd Rejonowy wyjaśnił, że transakcją handlową w rozumieniu ustawy jest umowa, której przedmiotem jest odpłatne dostarczanie towaru lub odpłatne świadczenie usług, jeżeli strony tej umowy zawierają ją w związku z wykonywaną przez siebie działalnością gospodarczą lub zawodową (art. 2 ustawy). Nie ulega wątpliwości, iż strony łączyły transakcje handlowe w rozumieniu art. 2 cytowanej ustawy – powód zajmuje się sprzedażą leków oraz sprzętu medycznego, a pozwany – szpital –prowadzi działalności medyczną. Do postanowień wyłączających lub ograniczających uprawnienia wierzyciela lub obowiązki dłużnika, o których mowa w art. 5-8 ustawy, niewątpliwie można zaliczyć: klauzule dotyczące ustalenia wysokości odsetek w wysokości niższej niż wynika to z przepisów ustawy, klauzule dotyczące skrócenia okresu, za który należą się odsetki.
W ocenie Sądu Rejonowego, w przedmiotowej sprawie pozwany nie wykazał, że spełnił świadczenie zfaktury nr (...)w dniu 30 grudnia 2014 r. Z przedłożonego przez pozwanego wyciągu z rachunku bankowego pozwanego nie wynika ten fakt, a przedłożony przez pozwanego dokument w postaci rozliczenia z kontrahentem z dnia 27.09.2017 r. (k. 153 i 154 akt) jest dokumentem prywatnym, a nie urzędowym. Dokument prywatny nie jest zaś dowodem rzeczywistego stanu rzeczy (por. postanowienie NSA z dnia 21 października 2010 r. II OZ 1058/10 lex nr 743579).
Z uwagi na fakt, że pozwany nie zapłacił powodowi cen za sprzedane rzeczy w terminie, popadł wobec powoda w zwłokę ze spełnieniem świadczenia. Powód miał w tej sytuacji, zdaniem Sądu I instancji, prawo do dokonania kapitalizacji odsetek za zwłokę w wysokości ustawowej oraz domagać się zasądzenia odsetek za zwłokę zgodnie z przepisami obowiązującymi przed dniem 1 stycznia 2016 r.
Mając powyższe na uwadze, Sąd Rejonowy zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2.142,30 zł z ustawowymi odsetkami za zwłokę w wysokości określonej w art. 56 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 2016 r. Ordynacja podatkowa od dnia 25 sierpnia 2016 r. do dnia zapłaty (pkt. I wyroku). W pozostałej części Sąd Rejonowy oddalił powództwo (pkt. II wyroku).
Na podstawieart. 355 § 1 k.p.c.Sąd Rejonowy umorzył postępowanie co do kwoty 309,44 zł albowiem powód w tej części cofnął pozew i zrzekł się roszczenia (pkt. III wyroku);
Sąd ten nie uwzględnił wniosku pozwanego o nieobciążanie go kosztami procesu. W ocenie Sądu I instancji, w przypadku pozwanego nie można uznać, iż sytuacją uzasadniającą odstąpienie od obciążenia go kosztami procesu jest sytuacja finansowa pozwanego oraz charakter prowadzonej przez niego działalności, a w szczególności finansowa zależność pozwanego od środków pochodzących z Narodowego Funduszu Zdrowia lub Ministerstwa Zdrowia.
Sąd Rejonowy wyjaśnił, że podstawową zasadą orzekania w zakresie kosztów procesu jest zasada odpowiedzialności za wynik procesu. Zasada słuszności uregulowana wart. 102 k.p.c.jest odstępstwem, które należy stosować w szczególnie uzasadnionych przypadkach. Argumentacja pozwanego odnośnie trudnej sytuacji finansowej samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej mogłaby, zdaniem Sądu I instancji, zostać przedstawiona przez większość szpitali publicznej służby zdrowia w Polsce. Powyższa okoliczność nie może jednak „sama przez się” przesądzać o zasadności nieobciążania kosztami postępowania pozwanego szpitala (por. postanowienie S.A. w Gdańsku z dnia 28 listopada 2005 r. o sygn. akt I ACz 2370/05). Pozwany posiada podstawy oraz instrumenty prawne do dochodzenia zwrotu wydatków poniesionych na ratowanie zdrowia i życia chorego w stosunku do NFZ, jak i do organu założycielskiego. Pozwany występuje nie tylko jako jednostka sprzedająca usługi zdrowotne pacjentom ze środków państwowych, ale również występuje w powszechnym obrocie prawnym, z którego uzyskuje przychody.
Dlatego też o kosztach procesu Sąd Rejonowy orzekł na podstawieart. 100 k.p.c.nakładając na pozwanego obowiązek zwrotu wszystkich kosztów procesu poniesionych przez powoda, albowiem powód tylko nieznacznie uległ pozwanemu. W przedmiotowej sprawie strona powodowa poniosła koszty procesu w łącznej kwocie 2.717,00 zł, która łącznie stanowiły opłata skarbową od pełnomocnictwa, wynagrodzenie pełnomocnika będącego radcą prawnym, opłata od pozwu (pkt. IV wyroku).
Powód w apelacji zaskarżył w/w wyrok w części, tj. w zakresie punktu II, zarzucając zaskarżonemu orzeczeniu:
1/ naruszenie prawa procesowego, tj.art. 316 § 1 kpcpoprzez wydanie wyroku w sytuacji niewzięcia pod uwagę za podstawę stanu rzeczy istniejącego w chwili zamknięcia rozprawy i nie orzeczenie o obowiązku zapłaty przez pozwanego na rzecz powoda odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych dochodzonych od kwoty 5465,53 zł od dnia 25 października 2016 r. do dnia zapłaty;
2/ naruszenie prawa procesowego, tj.art. 328 § 2 kpcpoprzez brak należytego uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia, które nie pozwala na precyzyjne ustalenie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia i przyczyn oddalenia powództwa w zakresie zaskarżonym przez powoda;
3/ naruszenie prawa materialnego, tj.art. 482 § 2 kpcpoprzez nieorzeczenie o obowiązku zapłaty przez pozwanego na rzecz powoda odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych dochodzonych od kwoty 5465,53 zł od dnia 25 października 2016 r. do dnia zapłaty.
W tych okolicznościach skarżący powód domagał się zmiany zaskarżonego wyroku w pkt II poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych dochodzonego od kwoty 5.465,53 zł od dnia 25 października 2016 r. do dnia zapłaty, a ponadto zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu za I instancję. Ponadto, skarżący wniósł o zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz kosztów postępowania odwoławczego.
Pozwany w odpowiedzi na apelację domagał się jej oddalenia w całości jako bezzasadnej oraz zasądzenia od powoda na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych. Pozwany wniósł ponadto o nieobciążanie go na podstawieart. 102 kpckosztami procesu.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
Apelacja powoda jest częściowo uzasadniona.
W niniejszej sprawie wymagało rozważenia, czy ze względu na fakt, że Sąd I instancji nie uzasadnił w sposób należyty zaskarżonego orzeczenia (tj. w części dotyczącej oddalenia powództwa w zakresie odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych dochodzonych od kwoty 5.465,53 zł od dnia 25 października 2016 r. do dnia zapłaty), Sąd Okręgowy może wydać wyrok reformatoryjny.
W ocenie Sądu Okręgowego, w sprawie niniejszej mamy do czynienia z sytuacją, w której orzeczenie Sądu I instancji poddaje się jednak kontroli instancyjnej. Uzasadnienie Sądu Rejonowego zawiera ustalenia faktyczne, dokonuje oceny materiału dowodowego. Wnioski wyciągnięte przez Sąd I instancji z poczynionych ustaleń są powiązane w logiczną całość i odpowiadają zasadom doświadczenia życiowego. Sąd Okręgowy podziela przy tym ocenę dowodów dokonaną przez Sąd Rejonowy, gdyż ocena ta jest jasna i znajduje uzasadnienie w okolicznościach sprawy.
W ocenie Sądu Okręgowego, brak uzasadnienia zaskarżonego rozstrzygnięcia, mając na uwadze nieskomplikowany zarówno od strony faktycznej, jak i prawnej – stan sprawy, umożliwia odtworzenie toku rozumowania Sądu I instancji i ustalenie jego rzeczywistej woli co do treści rozstrzygnięcia.
Przede wszystkim analiza treści uzasadnienia wyroku Sądu Rejonowego jednoznacznie wskazuje na to, że Sąd ten uznał zasadność wytoczonego powództwa. I tak w szczególności Sąd Rejonowy prawidłowo zważył, że w przedmiotowej sprawie pozwany nie wykazał, że spełnił świadczenie zfaktury nr (...)w dniu 30 grudnia 2014 r. Z przedłożonego przez pozwanego wyciągu z rachunku bankowego pozwanego faktycznie bowiem nie wynika ten fakt, a przedłożony przez pozwanego dokument w postaci rozliczenia z kontrahentem z dnia 27.09.2017 r. (k. 153 i 154 akt) jest dokumentem prywatnym, a nie urzędowym. Sąd Rejonowy wyczerpująco wyjaśnił przy tym charakter i znaczenie dokumentu prywatnego w rozumieniuart. 245 kpc.
Sąd I instancji zważył, że pozwany, z uwagi na fakt, że nie zapłacił powodowi cen za sprzedane rzeczy w terminie, popadł wobec powoda w zwłokę ze spełnieniem świadczenia. Powód miał w tej sytuacji, zdaniem Sądu I instancji, prawo do dokonania kapitalizacji odsetek za zwłokę w wysokości ustawowej oraz domagać się zasądzenia odsetek za zwłokę zgodnie z przepisami obowiązującymi przed dniem 1 stycznia 2016 r.
W konsekwencji swoich prawidłowych rozważań, Sąd Rejonowy zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2.142,30 zł z ustawowymi odsetkami za zwłokę w wysokości określonej w art. 56 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 2016 r. Ordynacja podatkowa od dnia 25 sierpnia 2016 r. do dnia zapłaty (pkt. I wyroku).
Mając na względzie okoliczność, że proces wnioskowania Sądu Rejonowego został przedstawiony w uzasadnieniu wyroku w sposób wystarczający do merytorycznej kontroli orzeczenia w postępowaniu odwoławczym, a ustalenia faktyczne oraz oparta na nich ocena prawna roszczenia powoda zostały przedstawione w sposób prawidłowy, zgodny z przepisami oraz regułami logicznego myślenia i zasad doświadczenia życiowego, uznać, w ocenie Sądu Okręgowego, należało, że oddalenie powództwa w punkcie II wyroku Sądu Rejonowego, stanowiło ze strony tego Sądu oczywiste przeoczenie.
Przedmiotem postępowania odwoławczego było rozstrzygnięcie o zasadności i wysokości odsetek od zaległych odsetek.
Należy zaś zauważyć, że Sąd Rejonowy przesądził o tym w pkt-cie I wyroku, który przez żadną ze stron nie został zaskarżony.
Sąd Rejonowy przesądzając bowiem o zasadności roszczenia powoda do dochodzenia skapitalizowanych odsetek za zwłokę (roszczenie główne), przesądził że powodowi należą się też odsetki od należności głównej zgodnie zart. 482 § 1 k.p.cod dnia wytoczenia pozwu do dnia zapłaty, zasądził je jednak jedynie od kwoty 2.124,30 zł. Tymczasem nakaz zapłaty z dnia 20.04.2017 r. uprawomocnił się już wcześniej do kwoty 5.468,51 zł (k-133). Sąd Rejonowy nie wyjaśnił dlaczego nie zasądził odsetek od tej kwoty. Tym bardziej, że sam pozwany w sprzeciwie od nakazu zapłaty nie kwestionował zasadności roszczenia powoda w zakresie odsetek żądanych od należności głównej, a jedynie jak wynika z uzasadnienia sprzeciwu, kwestionował ich wysokość. Pozwany stwierdził bowiem w sprzeciwie, że „kwestionuje wysokość dochodzonych odsetek od kwoty należności głównej tj. 7.902,27 zł wskazując, iż powóduprawniony jestdo dochodzenia odsetek w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie, nie zaś odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych” (k-117).
Powód w toku postępowania przed Sądem Rejonowym, jak i w apelacji, domagał się zasądzenia odsetek od skapitalizowanych odsetek stanowiących wartość przedmiotu sporu na podstawieart. 482 § 1 k.c.w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych.
Tymczsem Sąd Rejonowy w pkt-cie I wyroku z dnia 15 grudnia 2017 r. zasądził odsetki za zwłokę w wysokości określonej na podstawieart. 56 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. ordynacja podatkowa.
Żadna ze stron nie zaskarżyła wyroku Sądu Rejonowego w pkt-cie I , w związku z czym uznać należy, że prawomocnie została przesądzona zarówno zasadność roszczenia powoda do dochodzenia odsetek od należności głównej jak i ich wysokość.
Uznając zatem apelację powoda za uzasadnioną w części, Sąd Okręgowy zmienił zaskarżone rozstrzygnięcie na podstawieart. 386 § 1 kpc, o czym postanowił jak w punkcie 1 wyroku.
Ponieważ wysokość żądanych przez powoda odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych jest wyższa od odsetek określonych na podstawieart. 56 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. ordynacja podatkowa– w zakresie tej różnicy apelacja powoda została oddalona.
Na marginesie wspomnieć też wypada, że pomimo, iż nakaz zapłaty uprawomocnił się do kwoty 5.468,53 zł (k-133) - powód domagał się w apelacji zasądzenia odsetek od kwoty 5.465,53 zł. W związku z czym sąd zasądził odsetki od kwoty wskazanej w apelacji.
Biorąc pod uwagę fakt jedynie częściowego uwzględnienia apelacji oraz że przedmiotem zaskarżenia były jedynie należności uboczne, sąd w oparciu o treśćart. 100 k.p.czniósł wzajemnie między stronami koszty postępowania odwoławczego.
SSO Elżbieta Kala | ```yaml
court_name: Sąd Okręgowy w Bydgoszczy
date: '2018-06-13'
department_name: VIII Wydział Gospodarczy
judges:
- Elżbieta Kala
legal_bases:
- art. 56 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa
- art. 355 § 1 k.p.c.
- art. 481 § 1 k.c.
- art. 3 pkt 1-3 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych
- art. 4 ust 1 ustawy z dnia 02.07.2004r. o swobodzie działalności gospodarczej
- art. 3 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych
recorder: stażysta Daria Błaszkowska
signature: VIII Ga 79/18
``` |
155010150003503_VII_C_001718_2013_Uz_2014-02-27_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt: VII C 1718/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 27 lutego 2014 r.
Sąd Rejonowy wL.VII Wydział Cywilny
w składzie następującym:
Przewodniczący:
SSR Renata Mierzwicka
Protokolant:
sekr. sądowy Andrzej Janas
po rozpoznaniu w dniu 27 lutego 2014 r.
na rozprawie
sprawy z powództwaW. M.
przeciwko(...) S. A.wŁ.
o zapłatę
I
zasądza od strony pozwanej(...) S. A.wŁ.na rzecz powodaW. M.kwotę 2.361,60 zł (dwa tysiące trzysta sześćdziesiąt jeden złotych 60/100) z odsetkami ustawowymi od dnia 07.10.2013 r. do dnia zapłaty;
II
zasądza od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 736,00 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.
sygn. akt VII C 1718/13
UZASADNIENIE
PowódW. M.wniósł o zasądzenie na jego rzecz od strony pozwanej(...) S.A.wŁ.kwoty 2.361,60 złotych z odsetkami ustawowymi od dnia 07.10.2013 r. do dnia zapłaty.
W uzasadnieniu wskazał , że dnia 14.08.2013 r. uczestniczył w zdarzeniu drogowym , w wyniku którego należący do niego samochód osobowy markiP.nr rej (...)uległ uszkodzeniu w sposób uniemożliwiający dalszą eksploatację i w okresie od zgłoszenia szkody tj. 14.08.2013 r. do czasu naprawy auta tj. do 30/08/2013 r. , zmuszony był do korzystania z pojazdu zastępczego.Dzienny koszt wynajmu auta zastępczego wyniósł 120 zł netto-łacznie 2.361,60 zł.Powód uiścił tą należność na rzecz wynajmującego auto zastępcze ale strona pozwana odmówiła zwrotu tej kwoty na jego rzecz.
Strona pozwana(...) S.A.wŁ.wniosła o oddalenie powództwa i zarzuciła , iż powód nie udowodnił konieczności skorzystania z auta zastępczego oraz że koszt na to poniesiony jest kosztem koniecznym i ekonomicznie uzasadnionym.
Sąd ustalił następujący stan faktyczny:
W dniu 14.08.2013 r. doszło do kolizji drogowej , w wyniku której został uszkodzony samochód powoda markiP.nr rej (...). Samochód sprawcy szkody był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej u strony pozwanej(...) S.A.wŁ..
PowódW. M.korzystał z auta zastępczego przez okres od zgłoszenia szkody do naprawy auta tj.16 dni , za co zapłacił 2.361,60 zł-120 zł dziennie netto (bezsporne).
Strona pozwana wskazała powodowi miejsce naprawy jego auta.
Dnia 23.08.2013 r. strona pozwana dokonała oględzin uszkodzonego auta powoda i dokonała kwalifikacji elementów do naprawy.
Dnia 30.08.2013 r. punkt napraw dokonał wydania naprawionego auta powodowi.
W okresie usuwania szkody powód korzystał z auta zastępczego na potrzeby własne związane z czynnościami życia codziennego.
Dowód:
- akta szkody(...)
- zeznania powoda K-48,
Sąd zważył, co następuje:
Powództwo zasługuje na uwzględnienie w całości.
Bezsporne w sprawie pozostawało, że w dniu 14.08.2013 r. doszło do kolizji drogowej , w wyniku której został uszkodzony samochód powoda a samochód sprawcy szkody był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej u strony pozwanej.
Powód korzystał z auta zastępczego przez okres od zgłoszenia szkody do czasu naprawy tj.16 dni , za co zapłacił 2.361,60 zł-120 zł dziennie netto.
Sporne było czy zachodziła konieczność korzystania przez powoda z auta zastępczego.
Zgodnie zart. 822 § 1 i 2 KCprzez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Jeżeli strony nie umówiły się inaczej, umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody, o jakich mowa w§ 1, będące następstwem przewidzianego w umowie zdarzenia, które miało miejsce w okresie ubezpieczenia. Zgodnie zart. 361 § 1 k.c.zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
W ocenie Sądu strona pozwana w ramach umowy ubezpieczenia ponosi odpowiedzialność za szkodę w postaci kosztów wynajmu pojazdu zastępczego w kwocie jaką poniósł powód.
Niemożność korzystania przez powoda z samochodu na skutek zdarzenia objętego odpowiedzialnością strony pozwanej stanowi szkodę majątkową , która podlega naprawieniu w ramach zawartej umowy ubezpieczeniowej.Powód na co dzień korzystał z auta do czynności życiowych.Brak auta znacznie obniżał komfort jego życia i funkcjonalność w codziennych czynnościach , co niewątpliwie stanowi szkodę i za co strona pozwana ponosi odpowiedzialność.Z tych względów niesłuszna było zobowiązywanie powoda przez stronę pozwaną do udowadniania konieczności korzystania z auta zastępczego.
Nadto Sąd miał na uwadze , że powód korzystał z auta zastępczego podobnej klasy a czasu jego wynajmu nie mógł przewidzieć , zwłaszcza że zależał on od czasu dokonania oględzin uszkodzonego auta przez stronę pozwaną co warunkowało czas rozpoczęcia naprawy auta powoda.Strona pozwana dokonała oględzin auta powoda po 9 dniach od zdarzenia a czas naprawy wyniósł 7 dni.Powód w tym czasie pozbawiony był możliwości korzystania ze swojego auta.
Koszt stawki dziennej w kwocie 120 zł netto mieści się w granicach przeciętnych kosztów wynajmu aut w okręgu tutejszego Sądu i nie jest wygórowany , co jest powszechnie znaną okolicznością.
Mając powyższe na uwadze Sąd uwzględnił powództwo w całości i orzekł w punkcie I sentencji wyroku.
O kosztach postępowania orzeczono na podstawieart. 98 KPC. | ```yaml
court_name: Sąd Rejonowy w Legnicy
date: '2014-02-27'
department_name: VII Wydział Cywilny
judges:
- Renata Mierzwicka
legal_bases:
- art. 822 § 1 i 2 KC
- art. 98 KPC
recorder: sekr. sądowy Andrzej Janas
signature: VII C 1718/13
``` |
151500000002503_V_ACa_000199_2014_Uz_2014-09-05_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt V ACa 199/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 5 września 2014r.
Sąd Apelacyjny w Katowicach V Wydział Cywilny
w składzie:
Przewodniczący:
SSA Tomasz Pidzik
Sędziowie:
SA Grzegorz Stojek (spr.)
SA Janusz Kiercz
Protokolant:
Anna Fic
po rozpoznaniu w dniu 5 września 2014r. w Katowicach
na rozprawie
sprawy z powództwaK. J.
przeciwko(...)Szpitalowi(...)wR.
o zapłatę
na skutek apelacji powódki
od wyroku Sądu Okręgowego w Gliwicach
z dnia 17 grudnia 2013r., sygn. akt II C 337/11
oddala apelację i nie obciąża powódki kosztami postępowania apelacyjnego.
Sygn. akt V ACa 199/14
UZASADNIENIE
Zaskarżonym wyrokiem Sąd Okręgowy oddalił powództwoK. J.przeciwko(...)Szpitalowi(...)wR.o zapłatę 600.000 zł tytułem zadośćuczynienia z odsetkami w wysokości ustawowej od 15 lipca 2011 r. oraz orzekł o kosztach procesu.
Rozstrzygnięcie oparł o następujące ustalenia faktyczne oraz oceny prawne.
Powódka była hospitalizowana w(...)wR.(dalej: Szpital) w okresie od 27 sierpnia 1996 r. do 16 września 1996 r., od 5 do 18 czerwca 2002 r., od 9 do 19 marca 2004 r., od 30 listopada 2004 r. do 17 grudnia 2004 r., od 10 października 2005 r. do 4 listopada 2005 r., od 18 do 30 marca 2007 r., od 5 do 21 lutego 2008 r., od 5 do 14 października 2009 r., od 24 do 30 kwietnia 2010 r. i od 18 do 25 listopada 2010 r.
Podczas pobytu w Szpitalu w czasie od 27 sierpnia 1996 r. do 16 września 1996 r. rozpoznano u powódki rozpoczynający się niedowład obu kończyn dolnych, podejrzenie procesu demielinizacyjnego. Hospitalizacja miała charakter diagnostyczny, nie stosowano farmakoterapii, wykonano badania laboratoryjne, w tym płynu mózgowo-rdzeniowego. Zalecono dalszą diagnostykę neuroradiologiczną, ustalając termin badania MRI głowy i pogranicza piersiowo-lędźwiowego. W badaniu stwierdzono cechy niedowładu kończyn dolnych, bardziej prawej, z obustronnymi zanikami mięśni czworogłowych uda, z zachowanymi symetrycznymi odruchami głębokimi oraz brakiem odruchów brzusznych i słabymi odruchami podeszwowymi, bolesność kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego. W czasie hospitalizacji trwającej 5 do 18 czerwca 2002 r. rozpoznano u powódki zaostrzenie procesu demielinizacyjnego, w badaniu stwierdzono objawy rozsianego uszkodzenia układu nerwowego. Wykonano także MRI głowy powódki, które wykazało zmiany demielinizacyjne. W 2002 r. powódkę leczyła także drM.
S.w swoim prywatnym gabinecie neurologicznym. Poza tym od 18 do 24 marca 2003 r. powódka była leczona na Oddziale(...)Szpitala(...)wR., ze względu na pozagałkowe zapalenie nerwu wzrokowego oka prawego. Podczas hospitalizacji powódki w Szpitalu w okresie od 9 do 19 marca 2004 r. rozpoznano u niej zaostrzenie procesu demielinizacyjnego. W badaniu stwierdzono objawy rozsianego uszkodzenia układu nerwowego z objawami nietrzymania moczu; powódkę leczono Myolastanem, Baclofenem i Ditropanem. Gdy powódka przebywała w Szpitalu w okresie od 30 listopada 2004 r. do 17 grudnia 2004 r., rozpoznano u niej kolejny rzut stwardnienia rozsianego i zespół depresyjny. W opisie wykonanego wtedy badania odnotowano ruchy mimowolne, które należą do objawów pozapiramidowych. Względem powódki zastosowano pulsy Solu-Medrolem. Hospitalizacja w Szpitalu w czasie od 10 października 2005 r. do 4 listopada 2005 r. nastąpiła z rozpoznaniem zaostrzenia stwardnienia rozsianego. U powódki wystąpiło drżenie spoczynkowe kończyn górnych i dolnych, z niedowładem kończyn lewych, wzmożoną spastyką i żywszymi odruchami głębokimi po stronie lewej, wystąpiły też zaburzenia chodu oraz nietrzymanie moczu. Zastosowano leczenie następującymi środkami: Baclofen, Ditropan, Clonazepam, Aspargin, Gasec, Sulfacetamid, Polfilin, witaminą B, Solu-Medrol lg przez 3 dni, a także rehabilitację. W dniach od 3 stycznia 2006 r. do 13 lutego 2006 r. powódka przebywała w(...) Centrum (...)wR.; została wypisana z rozpoznaniem stwardnienia rozsianego. Hospitalizacja powódki w Szpitalu w okresie od 18 do 30 marca 2007 r. nastąpiła z rozpoznaniem zaostrzenia objawów stwardnienia rozsianego, zespołu piramidowo-pozapiramidowego, zmian zwyrodnieniowych z wypuklinami jąder miażdżystych krążków m-k C3/C4 i C4/C5, hipercholesterolemii, zaburzeń depresyjnych nawracających. W ramach leczenia zwiększono dawki Madoparu (został włączony do leczenia w 2006 r. wR.), włączono Viregyt K, stosowano wlewy Solu-Medrolu lg na 5 dni. Poszerzono diagnostykę o MRI głowy i MRI kręgosłupa szyjnego. Nie przeprowadzono dogłębnej diagnostyki różnicowej zespołu piramidowo-pozapiramidowego. Diagnostyka taka została uzupełniona w trakcie leczenia powódki wKlinice (...)wK., to jest w okresie od 24 sierpnia 2007 r. do 4 września 2007 r., z ustaleniem rozpoznania choroby Parkinsona i stwardnienia rozsianego. Przeprowadzono tam diagnostykę różnicową w kierunku choroby Wilsona, tkanki łącznej, przyczyn naczyniopochodnych, stwardnienia rozsianego. Nadto wykonano badanie kontrolne MRI głowy, badanie immunologiczne w kierunku choroby tkanki łącznej, USG brzucha, konsultację okulistyczną i badanie przepływów mózgowych. Dokonano korekcji leczenia zespołu parkinsonowskiego z powodu obserwowanych objawów on-off. Gdy z uwagi na narastające objawy pozapiramidowe powódka była leczona w Szpitalu w okresie od 5 do 21 lutego 2009 r., rozpoznano u niej chorobę Parkinsona i stwardnienie rozsiane. Chorobę Parkinsona u powódki rozpoznano także po jednodniowej hospitalizacji wKlinice (...)wK.(7 maja 2008 r.). Podczas hospitalizacji powódki w Szpitalu w dniach 5-10 października 2009 r. rozpoznano u niej zaostrzenie choroby Parkinsona, stwardnienie rozsiane w wywiadzie, hipertriglicerydemię. Badanie ujawniło dominujące objawy pozapiramidowe. W ramach leczenia powódce przepisano Madopar, Viregyt K, Sinemet, Ditropan, Amantix, Lerivon. Kiedy powódka była hospitalizowana w Szpitalu w dniach 24-30 kwietnia 2010 r., rozpoznano u niej zaostrzenie choroby Parkinsona, stwardnienia rozsianego, nastąpiło nasilenie objawów spastycznych, oczopląs, w badaniu ujawniono objawy parkinsonowskie, ale także asymetrię odruchów głębokich i brak odruchów brzusznych. Stosowano leczenie farmakologiczne środkami Madopar, Yiregyt. Ditropan, Viregyt K, Lerivon, Acard, Betaserc, Bi-Profenid. Od 18 do 25 listopada 2010 r. powódka przebywała w Szpitalu z rozpoznaniem zaostrzenia choroby Parkinsona i stwardnienia rozsianego, objawów dyskinez polekowych-dystonii. Wówczas badanie ujawniło objawy pozapiramidowe. Powódka była leczona farmakologicznie lekami Madopar, Requip, Lerivon, Ketrel, Klimicin. W okresie od 7 do 17 grudnia 2010 r. powódka była poddana leczeniu w(...) Szpitalu (...)
(...)wK.; wypisano ją z rozpoznaniem choroby Parkinsona, zespołu depresyjnego i zakażenia dróg moczowych.
Orzeczeniem z 6 sierpnia 2004 r. powódka została uznana na stałe za osobę o znacznym stopniu niepełnosprawności.
Powódka jest niezdolna do pracy, wymaga pomocy i opieki innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji. Uzyskuje rentę.
Pismem z 10 czerwca 2011 r. powódka zgłosiła pozwanemu doznanie szkody na skutek nieprawidłowo postawionej diagnozy i kontynuowania leczenia przez wiele lat, co doprowadziło do powstania choroby Parkinsona i zespołu depresyjnego. Pismem z 23 listopada 2011 r. pozwany uznał roszczenie za bezzasadne.
Sąd Okręgowy nie dał wiary zeznaniom powódki co do tego, że diagnoza w Szpitalu była niewłaściwa oraz że hospitalizacja i leczenie w tej placówce przyczyniły się do pogorszenia stanu jej zdrowia, wyjaśniając, że powódka nie udowodniła swego subiektywnego przekonania co do tej okoliczności. Podzielając opinięI. G., biegłego z zakresu neurologii, z przyczyn, które Sąd Okręgowy wskazał w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku (obszerność opinii, wyczerpujące przedstawienie zagadnienia oraz rzetelność i zgodność opinii z pozostałym materiałem dowodowym), oddalił wniosek powódki o dopuszczenie dowodu z opinii kolejnego biegłego, wyjaśniając, że okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia sprawy zostały już wyjaśnione w drodze uzupełniającej opiniiI. G..
Jeśli idzie o podstawę prawną rozstrzygnięcia o istocie sprawy, Sąd Okręgowy wskazał na treśćart. 444 § 1 i 2 kcorazart. 445 § 1 kc.Wyjaśnił, że pozwany ponosiłby odpowiedzialność na zasadzie ryzyka, a to na podstawieart. 430 kc, gdyż powierzył swojemu personelowi medycznemu wykonanie czynności leczniczych względem powódki. Stwierdził, że na powódce spoczywał ciężar udowodnienia, że na skutek bezprawnego i zawinionego zachowania pracowników pozwanego doszło do pogorszenia stanu jej zdrowia (art. 6 kc). Powódka wywodziła, że w efekcie błędnej diagnozy przez wiele lat była leczona w niewłaściwy sposób i podawano jej sterydy oraz że skutkiem błędnego leczenia był rozwój parkinsonizmu, zespół depresyjny i trudności z poruszaniem się.
Sąd Okręgowy uznał za niezasadny zarzut przedawnienia podniesiony przez pozwanego. Zgodnie zart. 4421§ 1 kc, roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia, jednakże termin ten nie może być dłuższy niż dziesięć lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę. Powódka wskazała zaś, że dopiero w trakcie jej pobytu w(...) Szpitalu (...)wK., w grudniu 2010 r., wykluczono u niej stwardnienie rozsiane. Wtedy też powzięła informację o szkodzie. Powódka wniosła pozew w niniejszej sprawie w grudniu 2011 r., to jest przed upływem trzyletniego terminu przedawnienia, o którym mowa wart. 4421§ 1 kc.
Ponieważ powódka twierdziła, że pracownicy pozwanego dopuścili się tzw. błędu medycznego, Sąd Okręgowy wyjaśnił, że tego rodzaju błąd jest kategorią obiektywną, zależną wyłącznie od aktualnego stanu wiedzy w zakresie medycyny. Żeby taki błąd stał się podstawą odpowiedzialności odszkodowawczej, musi być zawiniony przez lekarza, co ustalane jest z uwzględnieniem wszystkich realiów. Błąd medyczny jest to nieumyślne działanie, zaniedbanie lub zaniechanie lekarza, które wywołuje szkodę pacjenta. Na błąd medyczny muszą składać się następujące elementy: postępowanie niezgodne z powszechnie uznanym stanem wiedzy medycznej, wina nieumyślna lekarza (tzw. lekkomyślność lub niedbalstwo), ujemny skutek popełnionego błędu, związek przyczynowy między popełnionym błędem a ujemnym skutkiem postępowania leczniczego w postaci śmierci pacjenta, uszkodzenia jego ciała lub rozstroju jego zdrowia. Zachowanie lekarza przy dokonywaniu czynności medycznych poddawane jest ocenie z punktu widzenia jego fachowości, wyznaczanej przez kwalifikacje lekarza (specjalizacja, stopień naukowy), doświadczenie ogólne i obejmujące wykonywanie określonych zabiegów medycznych. O zawinieniu lekarza może decydować nie tylko brak wystarczającej wiedzy i umiejętności praktycznych, odpowiadających aprobowanemu wzorcowi należytej staranności, ale także niezręczność i nieuwaga podczas przeprowadzania czynności przez lekarza, jeżeli oceniając obiektywnie nie powinny one wystąpić w konkretnych okolicznościach.
Personel medyczny Szpitala nie dopuścił się względem powódki błędu medycznego w postaci błędnej diagnozy. Powódka była pierwszy raz hospitalizowana w 1996 r. Diagnoza odnotowana w karcie wypisowej z 16 września 1996 r. (rozpoczynający się niedowład obu kończyn dolnych i podejrzenie procesu demielinizacyjnego) była prawidłowa. Potwierdzona została w grudniu 2004 r., kiedy zdiagnozowano u powódki stwardnienie rozsiane. Uszkodzenie układu nerwowego powódki sugerowało stwardnienie rozsiane i uprawniało do stosowania leczenia sterydami (Solu-Medrolem). Decydującym elementem przy stawianiu diagnozy była obserwacja przebiegu choroby. Obraz kliniczny był charakterystyczny dla stwardnienia rozsianego (objawy wieloogniskowego uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego, opisywane ambulatoryjnie rzuty choroby, nietrzymanie moczu, pozagałkowe zapalenie nerwu wzrokowego, zmiany demielinizacyjne mózgowia w MRI, które w tym przypadku służyło wykluczeniu innej niedemielinizacyjnej przyczyny, jak np. guza mózgu, ognisk udarowych). Z uwagi na typowy wieloletni przebieg kliniczny rozpoznano stwardnienie rozsiane. Aktualnie diagnostyka stwardnienia rozsianego oparta jest przede wszystkim o obraz kliniczny. Wykazanie u pacjenta wystąpienia przynajmniej dwóch rzutów choroby, w czasie których doszło do uszkodzenia dwóch różnych obszarów ośrodkowego układu nerwowego upoważnia do rozpoznania stwardnienia rozsianego. W 2004 r. powódka spełniała te kryteria. Diagnoza, o której mowa i kolejne w toku leczenia powódki w Szpitalu były zgodne z aktualnym stanem wiedzy medycznej w chwili ich postawienia. Sąd Okręgowy zwrócił uwagę na problematykę diagnozowania niektórych chorób układu nerwowego, podkreślając, że na obecnym etapie postępu nauk medycznych nie zostały poznane wszystkie mechanizmy rozpoznania i leczenia stwardnienia rozsianego. Choroba ta ma podłoże neurologiczne, jej przebieg jest różny w przypadku każdego pacjenta, charakteryzuje się także wielością i różnorodnością objawów, z których część pokrywa się z objawami innych chorób neurologicznych. Diagnoza postawiona powódce była zatem prawidłowa. Dla rozstrzygnięcia sprawy nie jest konieczne ustalenie jednostki chorobowej, na którą cierpi powódka, lecz ustalenie, czy w toku badań i hospitalizacji powódki w Szpitalu doszło do postawienia niewłaściwej diagnozy i stosowania niewłaściwego leczenia. Jak wynika z opinii biegłego z zakresu neurologii, możliwe jest współwystępowanie u jednego pacjenta stwardnienia rozsianego i choroby Parkinsona. Sąd Okręgowy ocenił, że bezzasadne jest twierdzenie powódki, że nieprzeprowadzenie w Szpitalu diagnostyki różnicowej objawów występujących u niej miało wpływ na postawienie rzekomo niewłaściwej diagnozy. Taką diagnostykę przeprowadzono w czasie hospitalizacji powódki wKlinice (...)wK.w dniach od 24 sierpnia 2007 r. do 4 września 2007 r. i w jej wyniku nie ustalono innego schorzenia u powódki, lecz utrzymano rozpoznanie stwardnienia rozsianego oraz postawiono rozpoznanie choroby Parkinsona. Zatem również wKlinice (...)wK.rozpoznano u powódki stwardnienie rozsiane, a ponadto chorobę Parkinsona. Podobnie ocenił Sąd Okręgowy twierdzenie powódki, że nieprzeprowadzenie w Szpitalu badania płynu mózgowo-rdzeniowego mogło wpłynąć na wyniki diagnozy. Takie badanie zostało bowiem wykonane w czasie pierwszej hospitalizacji powódki w pozwanym szpitalu w 1996 r.
Również leczenie powódki w Szpitalu było prawidłowe i zgodne ze stanem wiedzy medycznej. Powódka była leczona sterydami, w szczególności pulsami Solu-Medrolu, stosowano także leczenie farmakologiczne (lekami Myolastan, Baclofen i Ditropan Clonazepam, Aspargin, Gasec, Sulfacetamid, Polfilin, witamina B Madopar, Viregyt K, Sinemet, Ditropan, Amantix, Lerivon, Acard, Betaserc, Bi-Profenid, Requip, Ketrel i Klimicin). Powódka była też poddawana rehabilitacji. Postępowanie lekarzy pozwanego było prawidłowe. W wyniku leczenia uzyskano poprawę stanu zdrowia powódki. Stosowane leczenie było adekwatne do rozpoznania stwardnienia rozsianego. Sąd Okręgowy dodał, że wyniki postępowania dowodowego nie pozwalają uznać, że leczenie sterydami może wpływać na pojawienie się lub przebieg choroby Parkinsona czy innych chorób neurodegeneracyjnych. Metaanaliza 17 badań, wykazała statystyczną istotność zmniejszonego ryzyka wystąpienia choroby Parkinsona u osób przewlekle leczonych lekami przeciwzapalnymi niesteroidowymi i steroidami. Hospitalizacja powódki w Szpitalu nie miała negatywnego wpływu na jej stan neurologiczny. Gdy zaczęły nasilać się objawy pozapiramidowe, prowadzono odpowiednie leczenie lewodopą, agonistami receptorów dopaminowych, inhibitorami MAO-13, amantadyną, lekami cholinolitycznymi. Powódka aktualnie cierpi na objawy wieloogniskowego uszkodzenia układu nerwowego z dominującymi w obecnym stadium choroby objawami pozapiramidowymi, parkinsonowskimi. Wyniki postępowania dowodowego wskazują, iż obecny stan zdrowia powódki nie jest wynikiem błędu w leczeniu prowadzonym przez personel medyczny pozwanego.
Sąd Okręgowy podsumował, że powódka nie wykazała, że na skutek zawinionego zachowania pracowników pozwanego doszło do postawienia niewłaściwej diagnozy i stosowania nieodpowiedniego leczenia. Działania lekarzy pozwanego były zgodne z aktualnym stanem wiedzy medycznej, wykazali oni należytą staranność w toku badań i leczenia powódki, w rezultacie nie można przypisać im winy. Nadto powódka nie wykazała związku przyczynowego między stosowanym przez pozwanego leczeniem a pogarszającym się stanem jej zdrowia. Leczenie farmakologiczne powódki (w tym sterydami) nie wpłynęło na pojawienie się lub przebieg choroby Parkinsona czy innych chorób neurodegeneracyjnych. Przeciwnie, istnieje zmniejszone ryzyko wystąpienia choroby Parkinsona u osób przewlekle leczonych lekami przeciwzapalnymi niesteroidowymi i steroidami. Ponadto na skutek leczenia w Szpitalu niejednokrotnie uzyskiwano poprawę stanu zdrowia powódki i jej samopoczucia.
O kosztach procesu Sąd Okręgowy orzekł w oparciu oart. 102 kpc, motywując to trudną sytuację materialną oraz osobistą powódki.
W apelacji powódka wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku przez uwzględnienie powództwa oraz zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego, względnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.
Zarzuciła naruszenie przepisów postępowania.
Po pierwsze,art. 386 § 4w związku zart. 328 § 2 kpc, polegające na niewyjaśnieniu:
a
czy lekarze zatrudnieni w Szpitalu zachowali należytą staranność i postępowali zgodnie z zasadami medycyny w procesie jej diagnozowania i leczenia wobec:
-
wątpliwych wyników badania płynu mózgowo-rdzeniowego powódki, wykonanego w Szpitalu w 1996 r., niespełniającego obowiązujących w tym czasie kryteriów rozpoznania stwardnienia rozsianego,
wykonania u powódki badania MRI głowy dopiero w 2002 r., to jest po 6 latach od zaistnienia podstaw do jego wykonania (w 1996 r.),
wskazywanych przez biegłego neurologa uchybień pozwanego w zakresie zbyt mało wnikliwej diagnostyki wykluczającej za pomocą metod leczenia dostępnych w czasie hospitalizacji powódki w Szpitalu w 1996 r., 2002 r. i 2004 r.,
niestaranności w prowadzeniu dokumentacji medycznej w Szpitalu,
b
dlaczego, pomimo zakwestionowania (względnie poddania w wątpliwość) rozpoznania u powódki stwardnienia rozsianego, co stwierdzono w kartach wypisowych z(...) Szpitala (...)wK.sporządzonych 30 maja 2008 r. i 17 grudnia 2010 r., pozwany nie podjął działań w celu weryfikacji postawionej diagnozy i kontynuował dotychczasowy sposób leczenia farmakologicznego powódki,
c
na jaką jednostkę chorobowa cierpi powódka (czy współwystępuje u niej choroba Parkinsona i stwardnienie rozsiane), co Sąd Okręgowy uznał za okoliczność bez znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, chociaż postanowieniem z 9 listopada 2012 r. dopuścił dowód z opinii biegłego neurologa mający na celu między innymi „ustalenie na co cierpi powódka”,
Po drugie,art. 278 kpciart. 286 kpc, jak równieżart. 232w związku zart. 227 kpc, polegające na oddaleniu wniosku powódki o dopuszczenie dowodu:
a
z opinii kolejnego biegłego neurologa, chociaż opiniująca w sprawieI. G.w opinii zasadniczej i uzupełniającej nie potrafiła udzielić wyczerpującej odpowiedzi na zastrzeżenia powódki do jej opinii, jakie zawarte są w piśmie z 7 czerwca 2012 r., mianowicie czy do 2004 r. diagnostyka wykluczająca, którą przeprowadzono w Szpitalu była prawidłowa, czy dostrzeżone przez biegłą uchybienia personelu medycznego pozwanego (mało wnikliwa diagnostyka różnicowa) są wynikiem zaniechania, braku należytej staranności, jakiej można było wymagać w Szpitalu w danej sytuacji (mając na względzie aktualny poziom nauki i dostępne metody leczenia), na jaką jednostkę chorobową cierpi powódka oraz czy współistnieje u niej choroba Parkinsona i stwardnienie rozsiane,
b
z zeznań świadkaB.J., która leczyła powódkę w 2002 r. i podpisała kartę wypisową powódki z 17 grudnia 2010 r. z(...) Szpitala (...)wK., z której wynika zakwestionowanie (względnie poddanie w wątpliwość) rozpoznania u powódki stwardnienia rozsianego,
Po trzecie,art. 233 § 1w związku zart. 328 § 2 kpc, polegające na przekroczeniu dyrektyw swobodnej oceny dowodów z zeznań powódki i świadkaM. Ś., poprzez sprzeczne z zasadami logiki i doświadczenia życiowego wyprowadzenie przez Sąd Okręgowy wniosku o nieprawdziwości zeznania powódki, że w 2008 r. w(...) Szpitalu (...)wK.została jej przekazana przez lekarzaM. Ś.informacja o błędnej diagnozie i rozpoznaniu u niej stwardnienia rozsianego, przy jednoczesnym uznaniu, że dowód z zeznania świadkaM. Ś.jest wiarygodny, choć zeznając zaprzeczył poinformowaniu powódki, że rozpoznanie w Szpitalu stwardnienia rozsianego było błędne, pomimo stwierdzenia w karcie wypisowej z 30 maja 2008 r., że rozpoznanie dotyczące stwardnienia rozsianego wydaje się niepewne z uwagi na brak jednoznacznego spełnienia kryterium rozpoznania choroby, przez co jego zeznanie należało postrzegać poprzez pryzmat solidarności zawodowej lekarzy z tego samego okręgu.
Zarzuciła też naruszenie prawa materialnego, mianowicie art. 430 w związku zart. 415 i art. 445 § 1 kcw związku zart. 9 ust. 1 i art. 16 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, jak równieżart. 31 ust. 1 oraz art. 32 ust. 1 i 7 oraz art. 34 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty, polegające na uznaniu, że pracownicy Szpitala nie ponoszą odpowiedzialności deliktowej na podstawie art. 430 w związku zart. 415 kc, pomimo, że przez cały czas leczenia, to jest od 1996 r., nie poinformowali powódki o dostępnych metodach, ryzyku i następstwach stosowanego wobec niej postępowania diagnostyczno-terapeutycznego oraz inwazyjnego leczenia farmakologicznego (zwłaszcza sterydami: Solu-Medrolem i Bclofenem), a zatem zgoda powódki na leczenie jako zgoda „nieobjaśniona” była wadliwa, wskutek czego działali bez zgody i ponoszą odpowiedzialność cywilną za szkodę wyrządzoną powódce, bez względu na ich postępowanie zgodne lub niezgodne z zasadami sztuki lekarskiej.
Ponadto powódka wniosła o dopuszczenie dowodu:
-
z opinii kolejnego biegłego z zakresu neurologii w celu ustalenia, czy badanie płynu mózgowo-rdzeniowego powódki wykonane w 1996 r. spełniało ówczesne kryteria rozpoznania stwardnienia rozsianego (Schumachera, Posera lub McDonalda), czy w tym samym roku zachodziła konieczność wykonania u powódki badania MRI oraz od kiedy funkcjonuje i jest stosowany w praktyce test McD., czy badanie MRI głowy było dostępne w drugiej połowie lat 90. XX w., czy badanie MRI głowy przeprowadzone u powódki dopiero w 2002 r. potwierdziło obecność zmian demielinizacyjnych według stosowanych już w tym czasie kryteriów Mc Donalda, czy w latach 1996-2004 i późniejszych w Szpitalu poddano powódkę prawidłowej diagnostyce wykluczającej wszelkimi dostępnymi w tych latach metodami diagnostycznymi czy też w Szpitalu dopuszczono się zaniedbań w tym zakresie, w którym roku po raz pierwszy w odniesieniu do powódki postawiono diagnozę stwardnienia rozsianego i czy nastąpiło to na podstawie całokształtu obrazu klinicznego powódki oraz kiedy w Szpitalu rozpoczęto, w związku z tym rozpoznaniem, inwazyjne leczenie farmakologiczne powódki (w tym Baclofenem i Solu-Medrolem) i czy zastosowane leki miały wpływ na rozwój u powódki parkinsonizmu, zespołu depresyjnego, trudności w poruszaniu się oraz powolną utratę słuchu, a także czy pozwany w sposób staranny prowadził dokumentację medyczną leczenia powódki, jak również na okoliczność jednostki chorobowej występującej u powódki, zwłaszcza czy współistnieje u niej choroba Parkinsona i stwardnienie rozsiane oraz czy w praktyce medycznej spotyka się współistnienie obu tych jednostek chorobowych u jednego pacjenta,
z zeznań świadkaB.
J.w celu ustalenia, w którym roku w Szpitalu po raz pierwszy rozpoznano u powódki stwardnienie rozsiane i czy nastąpiło to na podstawie całokształtu obrazu klinicznego powódki, od kiedy funkcjonuje test McDonalda i od kiedy jest w praktyce stosowany oraz jak przestawiała się dostępność badania MRI głowy w drugiej połowie lat 90. XX w., czy leczenie farmakologiczne powódki zastosowane w związku z rozpoznaniem stwardnienia rozsianego miało wpływ na rozwinięcie się u niej parkinsonizmu, zespołu depresyjnego, trudności w poruszaniu się oraz na powolną utratę słuchu, czy w 2010 r. podczas przyjęcia powódki do(...) Szpitala (...)wK.jej obraz kliniczny spełniał obowiązujące już wtedy kryteria Mc Donalda, charakterystyczne dla stwardnienia rozsianego, jak również ustalenia czy w 2008 r. współistniała u powódki choroba Parkinsona i stwardnienie rozsiane oraz czy w praktyce medycznej świadek spotkała się ze współistnieniem obu tych jednostek chorobowych u jednego pacjenta.
W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o oddalenie apelacji oraz zasądzenie kosztów postępowania.
Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.
Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.
Chybiony jest zarzut naruszeniaart. 386 § 4w związku zart. 328 § 2 kpc. Pierwszy z nich adresowany jest do sądu rozpoznającego apelację, przez co wykluczone jest jego naruszenie przez Sąd Okręgowy, który zaskarżony wyrok wydał po rozpoznaniu sprawy w pierwszej instancji. Jeśli zaś idzie oart. 328 § 2 kpc, mowa w nim o wymaganiach stawianych przez ustawodawcę uzasadnieniu wyroku wydawanego w pierwszej instancji, które powinno zawierać wskazanie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia, a mianowicie: ustalenie faktów, które sąd uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, i przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, oraz wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa. Uzasadnienie zaskarżonego wyroku odpowiada temu wymaganiu. Podnoszenie w apelacji zarzutu naruszenia przez sąd powszechnyart. 328 § 2 kpcco do zasady jest nieskuteczne, zważywszy na to, że skuteczność wytknięcia w tym środku zaskarżenia przepisu postępowania uzależniona jest od możliwości wpływu uchybienia na wynik postępowania. Uzasadnienie wyroku jest zaś aktem następczym względem tego orzeczenia, przez co naruszenieart. 328 § 2 kpcprzez sąd powszechny, gdyby rzeczywiście wystąpiło, nie mogłoby mieć wpływu na wynik postępowania. Innym zagadnieniem, niezachodzącym w rozpoznawanej sprawie, jest to, czy wadliwe uzasadnienie pozwalałoby zrozumieć motywy, jakimi kierował się sąd rozstrzygający sprawę zaskarżonym wyrokiem. W istocie omawiany zarzut naruszeniaart. 386 § 4w związku zart. 328 § 2 kpcsprowadza się do zakwestionowania przez powódkę określonych ustaleń faktycznych poczynionych przez Sąd Okręgowy, lecz nie wskutek wadliwej oceny określonych dowodów i naruszenia dyrektyw oceny dowodów wynikających zart. 233 § 1 kpc, ale w efekcie niewyjaśnienia konkretnych okoliczności wskazanych przez powódkę. Sąd drugiej instancji rozpoznający sprawę na skutek apelacji jest związany zarzutami naruszenia przepisów postępowania. Wobec aktualnej treściart. 3 i art. 316 kpcsąd nie ma obowiązku badania z urzędu czy sprawa jest dostatecznie wyjaśniona do rozstrzygnięcia i nie ma obowiązku wszechstronnego badania wszystkich istotnych okoliczności sprawy, a jedynie może z urzędu dopuścić dowód, którego strony nie wskazały, uznając odstąpienie od zasady kontradyktoryjności i idącego za nią rozkładu ciężaru dowodowego za konieczne do rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 zd. 2 kpc). Zarzucając niewyjaśnienie sprawy, strona skarżąca wyrok ma więc wykazać, że podejmowała działania zmierzające do jej wyjaśnienia, jednak wskutek uchybień sądu nie osiągnęła celu polegającego na wyjaśnieniu sprawy. Właśnie te uchybienia sądu ma wskazać strona apelująca (z uwzględnieniem tego, co wynika zart. 162 kpc, zgodnie z którym strony mogą w toku posiedzenia, a jeżeli nie były obecne, na najbliższym posiedzeniu zwrócić uwagę sądu na uchybienia przepisom postępowania, wnosząc o wpisanie zastrzeżenia do protokołu, przy czym stronie, która zastrzeżenia nie zgłosiła, nie przysługuje prawo powoływania się na takie uchybienia w dalszym toku postępowania, chyba że chodzi o przepisy postępowania, których naruszenie sąd powinien wziąć pod rozwagę z urzędu, albo że strona uprawdopodobni, iż nie zgłosiła zastrzeżeń bez swojej winy). W apelacji powódka wskazała na oddalenie jej wniosków o dopuszczenie dowodu z opinii kolejnego biegłego neurologa oraz zeznań świadkaB.J.. Sąd Okręgowy oddalił oba wnioski dowodowe, odpowiednio, na rozprawie w dniu 17 grudnia 2013 r. i 9 listopada 2012 r., zaś pełnomocnik powódki podniósł w obu wypadkach zastrzeżenie, o jakim mowa wart. 162 kpc(k. 310 i 208 odwrót).
Przechodząc do tego zarzutu, trzeba zwrócić uwagę, że w pozwie powódka wniosła o dopuszczenie dowodu z zeznań świadkaB.
J.„na okoliczność zdiagnozowanego u powódki parkinsonizmu i zespołu depresyjnego oraz ustalenia czy istnieje związek przyczynowy między błędnie postawioną diagnozą przez pozwany Szpital a rozwojem parkinsonizmu i zespołu depresyjnego u powódki” (k. 4). Abstrahując od tego, że Sąd Okręgowy poczynił ustalenie, że u powódki zdiagnozowano chorobę Parkinsona i zespół depresyjny, teza dowodowa została zakreślona w ten sposób, że w celu wyjaśnienia okoliczności, o którą szło w tezie dowodowej nie było dopuszczalne powołanie świadka, gdyż w zakresie związku przyczynowego, o którym mowa we wniosku dowodowym, w istocie chodziło o wypadek wymagający wiadomości specjalnych, który mógłby jedynie stanowić podstawę do powołania biegłego, jak to wynika zart. 278 § 1 kpc(„W wypadkach wymagających wiadomości specjalnych sąd po wysłuchaniu wniosków stron co do liczby biegłych i ich wyboru może wezwać jednego lub kilku biegłych w celu zasięgnięcia ich opinii.”), co zresztą nastąpiło w pierwszej instancji. Odmowa przesłuchaniaB.
J.w charakterze świadka była zatem niewadliwa. Tym samym nie mogło odnieść zamierzonego skutku ponowienie na etapie postępowania apelacyjnego omawianego wniosku (z bardziej rozbudowaną tezą dowodową, wciąż jednak adresowaną do biegłego, jako wymagającą wiadomości specjalnych, sformułowaną zresztą analogicznie do tezy dowodowej wniosku o opinię kolejnego biegłego z zakresu neurologii, który zawarty jest w apelacji). Gdy zaś idzie o oddalenie przez Sąd Okręgowy wniosku powódki o dopuszczenie dowodu z opinii kolejnego neurologa, podkreślenia wymaga, że z uwagi na zarzuty stron do opinii biegłego opiniująca w sprawieI. G.została wezwana przez Sąd Okręgowy do złożenia dodatkowej opinii, co odpowiada treściart. 286 kpc. Powódka w piśmie z 28 października 2013 r. (k. 319-320), zawierającym zarzuty do opinii uzupełniającej, nie wniosła o wezwanieI. G.na rozprawę, lecz o dopuszczenie dowodu z opinii kolejnego biegłego. Powódka motywowała to w ten sposób, że biegła dostrzegła uchybienia personelu medycznego pozwanego w zakresie diagnostyki, ale w opinii uzupełniającej nie udzieliła w sposób wyczerpujący odpowiedzi na zastrzeżenia dotyczące oceny diagnostyki wykluczającej przeprowadzonej w Szpitalu oraz oceny jednostki chorobowej powódki i współwystępowania u powódki choroby Parkinsona i stwardnienia rozsianego. Trzeba zwrócić uwagę, że biegła w opinii uzupełniającej wyjaśniła, że w opinii zasadniczej użyła określenia „zbyt mało wnikliwa diagnostyka różnicowa” odnośnie do oceny pierwszej hospitalizacji (w 1996 r.) i wytłumaczyła tę ocenę tym, że wtedy diagnostyka nie została zakończona. W opinii uzupełniającej szczegółowo wyjaśniła, że w 1996 r. przy wypisie zalecono powódce wykonanie badania metodą rezonansu magnetycznego (MRI) i prawdopodobnie od jego wyniku oraz przebiegu choroby miało zależeć dalsze postępowanie diagnostyczne. Z uwagi na nietypowe wówczas objawy można było rozważać poszerzenie diagnostyki o oznaczenie stężenia witaminy B12, przeciwciał przeciwjądrowych, hormonów wskazujących na patologię tarczycy, przeciwciał Borellia burgdorferi, jednakże w trakcie kolejnej hospitalizacji (po 6 latach) przebieg kliniczny był dosyć typowy dla stwardnienia rozsianego. Badania dodatkowe, o jakich była teraz mowa, mają znaczenie w potwierdzeniu rozpoznania i różnicowania z innymi chorobami, zwłaszcza przy nietypowym przebiegu. Biegła wyjaśniła, że dlatego w czasie pojawienia się objawów pozapiramidowych, opisywanych jako ruchy mimowolne, podczas hospitalizacji w 2004 r. należało potraktować je jako sygnał ostrzegawczy i poszerzyć diagnostykę np. w kierunku choroby Wilsona, której jednak nie potwierdzono w czasie późniejszej diagnostyki (w 2007 r.) wKlinice (...)wK.i nadal z uwagi na obraz kliniczny utrzymano rozpoznanie stwardnienia rozsianego. Już w opinii zasadniczej biegła zwracała uwagę, że „Na dużą problematykę diagnostyczną niektórych chorób układu nerwowego może wskazywać fakt, że szacunkowo, nawet w ośrodkach specjalizujących się w diagnostyce i leczeniu stwardnienia rozsianego chorobę rozpoznaje się błędnie u kilkunastu procent pacjentów, a częstość prawidłowych rozpoznań choroby Parkinsona wynosi 80 %”. Wbrew wywodom autora apelacji, biegła w dostateczny sposób odniosła się do zarzutów do jej opinii. Niezadowolenie z konkluzji opinii nie oznacza stanu przeciwnego. Skarżąca zarzuciła przecież (k. 276-278), że biegła nawet dysponując obszernym materiałem dowodowym i diagnostycznym nie była w stanie ustalić jednostki chorobowej, na którą cierpi powódka, co według niej ma oznaczać, że brak jest podstaw do zdiagnozowania stwardnienia rozsianego. Powódka poddała też w wątpliwość, czy istniało medyczne uzasadnienie do podtrzymywania tej diagnozy przez tak długi czas, chociaż nie wykluczono innych chorób oraz że jej zdaniem wątpliwości co do rozpoznania nie pozwalały lekarzom w Szpitalu wyciągać wniosków o niepełne, jak uznała, informacje. Podniosła też zagadnienie mało wnikliwej diagnostyki przeprowadzonej w Szpitalu oraz zarzuciła, że po hospitalizacji w(...) Szpitalu (...)wK.zachodziła potrzeba dokonania w 2009 r. i 2010 r. weryfikacji wcześniejszej diagnozy stwardnienia rozsianego, a także wywodziła co do współwystępowania stwardnienia rozsianego i choroby Parkinsona. Tymczasem biegła w opinii uzupełniającej wyjaśniła, że rozpoznanie stwardnienia rozsianego postawiono dopiero podczas czwartej hospitalizacji w Szpitalu (w grudniu 2004 r.) i zadecydowała o tym obserwacja przebiegu choroby, gdyż przez wiele lat obraz kliniczny był charakterystyczny dla stwardnienia rozsianego. Biegła w opinii uzupełniającej podkreśliła, że nawet aktualnie diagnostyka stwardnienia rozsianego oparta jest przede wszystkim na podstawie obrazu klinicznego i wykazanie u pacjenta wystąpienia przynajmniej dwóch rzutów choroby, w czasie których doszło do uszkodzenia dwóch różnych obszarów ośrodkowego układu nerwowego, upoważnia do postawienia rozpoznania stwardnienia rozsianego, a powódka spełniała te kryteria w 2004 r. Tego rozpoznania nie wykluczono w efekcie późniejszej (w 2007 r.) diagnostyki wKlinice (...)wK., przeciwnie, z uwagi na obraz kliniczny, utrzymano w tej placówce medycznej rozpoznanie stwardnienia rozsianego. Co więcej, w czasie hospitalizacji w 2009 r. i 2010 r. w Szpitalu u powódki współwystępowały objawy wieloogniskowego uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego, które nie są charakterystyczne dla choroby Parkinsona. Jeśli zaś idzie o zagadnienie dokonania weryfikacji diagnozy stwardnienia rozsianego po hospitalizacji w grudniu 2010 r. w(...) Szpitalu (...)wK., z którego wypisano powódkę z rozpoznaniem choroby Parkinsona, zespołu depresyjnego i zakażenia dróg moczowych, to trzeba zwrócić uwagę, że to późniejsze rozpoznanie (z grudnia 2010 r.) nie mogło zrodzić potrzeby dokonania weryfikacji w Szpitalu diagnozy stwardnienia rozsianego już we wcześniejszym czasie (powódka byłą hospitalizowana w Szpitalu w dniach: 5-14 października 2009 r., 24-30 kwietnia 2010 r., 18-25 listopada 2010 r.). W opinii uzupełniającej biegła wyjaśniła, że w literaturze medycznej znajdują się opisy przypadków współwystępowania stwardnienia rozsianego i choroby Parkinsona u jednej osoby, lecz nie potrafi wypowiedzieć się co do tego, czy u powódki współwystępują te choroby, odwołując się do przyczyn wskazanych już w opinii zasadniczej. Mianowicie, że na podstawie danych dostępnych biegłej wypowiedź w tym przedmiocie obarczona jest ryzykiem niepowodzenia i wskazana byłaby wypowiedź ośrodka klinicznego bądź zespołu biegłych, przy czym zachodzić może konieczność wyjaśnienia dodatkowych okoliczności (wywiad rodzinny, badanie genetyczne, narażenie zawodowe powódki, przyczyna niepełnosprawności kwalifikująca już w 1996 r. do renty inwalidzkiej III grupy, ewolucja zmian neuroobrazowych, możliwa jest też potrzeba przeprowadzenia badania powódki i to najlepiej w czasie obserwacji klinicznej z możliwością oceny przez biegłych i w razie wątpliwości pogłębienia diagnostyki), co nie jest możliwe wskutek jednorazowego badania powódki w warunkach ambulatoryjnych. Trafnie też Sąd Okręgowy wyjaśnił, że dla rozstrzygnięcia sprawy nie jest konieczne ustalenie jednostki chorobowej, na którą cierpi powódka, to jest czy współwystępuje u niej stwardnienie rozsiane i choroba Parkinsona, opisywane w literaturze medycznej, Znaczenie dla rozstrzygnięcia ma natomiast, czy w toku badań i hospitalizacji powódki w Szpitalu doszło do postawienia niewłaściwej diagnozy i stosowania niewłaściwego leczenia. Brak jest zaś podstaw do ustalenia, że nieprzeprowadzenie w Szpitalu diagnostyki różnicowej objawów występujących u powódki miało wpływ na postawienie rzekomo niewłaściwej diagnozy. Taką diagnostykę przeprowadzono bowiem w czasie hospitalizacji powódki wKlinice (...)wK.w dniach od 24 sierpnia 2007 r. do 4 września 2007 r. W jej wyniku nie ustalono innego schorzenia u powódki, lecz utrzymano rozpoznanie stwardnienia rozsianego oraz postawiono rozpoznanie choroby Parkinsona. Zatem również wKlinice (...)wK.rozpoznano u powódki stwardnienie rozsiane, a ponadto chorobę Parkinsona. W czasie hospitalizacji powódki w Szpitalu w 2009 r. i 2010 r. też nie wystąpiły podstawy do odstąpienia od dotychczasowej diagnozy.
Nie sposób zarzucić Sądowi Okręgowemu naruszenie zasad logicznego rozumowania i wskazań doświadczenia życiowego, gdy idzie o ocenę dowodów z zeznań powódki (k. 208-209) i świadkaM. Ś.(k. 118 odwrót). Z karty wypisowej z 30 maja 2008 r. z(...) Szpitala (...)wK., podpisanej przez lekarzaM. Ś.(k. 21) wynika, że powódka została przyjęta do(...) Szpitala (...)w celu poszerzenia diagnostyki w kierunku choroby Parkinsona i że w dniu pobytu powódki w tej placówce (7 maja 2008 r.) rozpoznanie procesu demielinizacyjnego wydaje się niepewne z uwag na brak jednoznacznego spełnienia kryteriów rozpoznania choroby. ŚwiadekM. Ś.wyjaśnił zeznając, że w karcie wypisowej nawiązał do stwardnienia rozsianego, nie poddał go w wątpliwość, gdyż nie wykonano badań, które wykluczyłyby stwardnienie rozsiane, a jedynie uznał to rozpoznanie za niepewne z przyczyn wskazanych w karcie. Twierdzenie powódki, że świadekM. Ś.zaprzeczył podczas zeznania poinformowaniu powódki, że rozpoznanie w Szpitalu stwardnienia rozsianego było błędne pozostaje w sprzeczności z treścią protokołu.
Sąd Okręgowy nie miał obowiązku dopuścić dowód z opinii kolejnego biegłego tylko dlatego, że opinia opracowane przezI. G.nie była zgodna z twierdzeniami powódki. W judykaturze wyjaśniono, a Sąd Apelacyjny podziela ten pogląd, że nie jest zasadny wniosek strony o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego, jeżeli w przekonaniu sądu opinia już opracowana na jego zlecenie jest na tyle kategoryczna i i przekonująca, że wystarczająco wyjaśnia zagadnienia wymagające wiadomości specjalnych. Opinia biegłejI. G.temu odpowiada, nie zawiera wad rozumowania, odniesiona jest do faktów dotyczących procesu leczenia powódki, aktualnego stanu wiedzy medycznej, jest zrozumiała, nie zawiera luk, a jej konkluzje nie są oderwane od pozostałych elementów opinii i oparte są o materiał zebrany w sprawie. W takim razie nieskuteczne było też ponowienie na etapie postępowania apelacyjnego wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii kolejnego biegłego.
Sąd Apelacyjny podziela więc ustalenia poczynione przez Sąd Okręgowy i, jako prawidłowe, przyjmuje je za własne.
Chybiony jest wywód apelacji o odpowiedzialności deliktowej lekarzy zatrudnionych w Szpitalu, którzy nie zostali przecież pozwani. To pozwany, na zasadzie ryzyka, w razie wykazania zawinienia przez lekarzy, których zatrudniał, ponosiłby odpowiedzialność deliktową względem powódki (art. 430 kc) za krzywdę (art. 445 kc). Ustalenia faktyczne nie pozwalają jednak, wbrew powódce, przyjąć, że zachodzą przesłanki odpowiedzialności pozwanego za krzywdę (art. 445 § 1 kc), gdyż powódka nie wykazała przesłanki odpowiedzialności pozwanego na zasadzie ryzyka, to jest zawinionego przez personel medyczny Szpitala wyrządzenia krzywdy w następstwie wywołania rozstroju zdrowia niewłaściwą diagnozą i leczeniem wskutek błędu, o jakim była wcześniej mowa.
Nie może też odnieść skutku zamierzonego przez powódkę ten wywód apelacji, który odnosi się doart. 9 ust. 1 i art. 16 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta(tekst jednolity w Dz. U. z 2012 r., poz. 159 ze zm.), jak również doart. 31 ust. 1 oraz art. 32 ust. 1 i 7 oraz art. 34 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty(tekst jednolity w Dz. U. z 2011 r. Nr 277, poz. 1634 ze zm.), że przez cały czas leczenia (od 1996 r.) nie poinformowali powódki o dostępnych metodach, ryzyku i następstwach stosowanego wobec niej postępowania diagnostycznego i terapeutycznego oraz inwazyjnego leczenia farmakologicznego (zwłaszcza sterydami: Solu-Medrolem i Bclofenem), przez co zgoda powódki na leczenie, jako „nieobjaśniona”, miała być wadliwa, wskutek czego personel medyczny Szpitala działał bez zgody powódki i przez to pozwany ma ponosić odpowiedzialność cywilną za szkodę wyrządzoną powódce, bez względu na to, czy postępowanie było zgodne czy też niezgodne z zasadami wiedzy medycznej. Powództwo nie było oparte na tej podstawie faktycznej, a w postępowaniu apelacyjnym wykluczona jest zmiana powództwa (art. 383 kpc).
Apelacja – jako bezzasadna – podlegała oddaleniu (art. 385 kpc).
O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawieart. 102 kpc, z tych samych przyczyn, ze względu na które przepis ten zastosował już Sąd Okręgowy. | ```yaml
court_name: Sąd Apelacyjny w Katowicach
date: '2014-09-05'
department_name: V Wydział Cywilny
judges:
- Janusz Kiercz
- Tomasz Pidzik
- Grzegorz Stojek
legal_bases:
- art. 415 i art. 445 § 1 kc
- art. 3 i art. 316 kpc
- art. 9 ust. 1 i art. 16 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku
Praw Pacjenta
- art. 31 ust. 1 oraz art. 32 ust. 1 i 7 oraz art. 34 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 5 grudnia
1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty
recorder: Anna Fic
signature: V ACa 199/14
``` |
155025500004003_VIII_C_001056_2011_Uz_2014-02-17_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt VIII C 1056/11
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 17 lutego 2014 r.
Sąd Rejonowy dla Wrocławia - Śródmieścia Wydział VIII Cywilny
w składzie :
Przewodniczący:SSR Urszula Sulima
Protokolant:Alicja Winiarska
po rozpoznaniu w dniu 7 lutego 2014 r. we Wrocławiu na rozprawie sprawy
z powództwa:A. U.
przeciwko:(...) Spółce Akcyjnejz siedzibą wW.
o zapłatę
I
zasądza od strony pozwanej(...) Spółki Akcyjnejz siedzibą wW.na rzecz powodaA. U.kwotę 12.850 zł (dwanaście tysięcy osiemset pięćdziesiąt złotych) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 10 grudnia 2009 r. do dnia zapłaty;
II
umarza postępowanie w pozostałym zakresie;
III
zasądza od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 3.350 zł tytułem zwrotu kosztów procesu;
IV
przyznać(...)Szpitalowi (...)Centrum Medycyny Ratunkowej kwotę 5,74 zł tytułem zwrotu kosztów kserokopii dokumentacji medycznej z leczenia powoda;
V
nakazuje uiścić stronie pozwanej na rzecz Skarbu Państwa (kasa Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Śródmieścia) kwotę 176,94 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa.
UZASADNIENIE
Pozwem wniesionym w dniu 24 listopada 2011 r. powódA. U.domagał się zasądzenia od strony pozwanej(...) Spółki Akcyjnejz siedzibą wW.kwoty 9 500 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 10 grudnia 2009 r. do dnia zapłaty oraz zwrotu kosztów postępowania wg norm przepisanych.
W uzasadnieniu podał, że w dniu 25 lipca 2009 r. doszło do kolizji drogowej, w której sprawca uderzył w tył samochodu powodowa. W dniu wypadku sprawca ubezpieczony był od odpowiedzialności cywilnej u strony pozwanej. Powód wskazał, że z powodu dolegliwości, jakich odczuwał na skutek zdarzenia drogowego udał się jeszcze tego samego dnia na izbę przyjęć(...) Szpitala (...)weW.. W szpitalu stwierdzono, że u powoda doszło do skręcenia odcinka szyjnego kręgosłupa i stłuczenia przedniej części podudzia lewego. Powód podał, że wykonane badanie RTG kręgosłupa szyjnego wykazało odprostowanie lordozy szyjnej kręgosłupa. W związku z dolegliwościami, których powód doznał wystąpiło u niego ograniczenie ruchomości w odcinku szyjnym kręgosłupa oraz wzmożone napięcie mięśni przykręgosłupowych. Powód musiał zażywać leki przeciwbólowe. Wskazał ponadto, że kontynuował leczenie, podczas którego potwierdzony został uraz kręgosłupa szyjnego typu skrętnego. Przeszedł rehabilitację obejmującą zabieg interdyn, laser i UD. Powód wskazał, że odbył konsultację neurologiczną i ortopedyczną, na podstawie których ustalono, że cierpi na urazowe zespoły korzonkowe szyjne, uraz podudzia oraz utrwalone nerwice związane z urazem głowy. Stwierdzono także ograniczenie ruchomości przy skrętach głowy na bok i w tył, odprostowanie fizjologiczne lordozy szyjnej, jak również wzmożone napięcie mięśni przykręgosłupowych w odcinku szyjnym i lędźwiowym. Powód podał, że poniósł koszty wizyt lekarskich w wysokości 180 zł, których zwrotu dochodzi w pozwie. W związku z urazami, musiał ograniczyć swoją aktywność fizyczną, trud sprawiają mu codzienne obowiązki, a także niemożliwa do wykonywania stała się dotychczasowa praca taksówkarza wykonywana przez powoda i prowadzenie działalności gospodarczej z tym z wiązanej. Wskazał, że przedmiotowa kolizja wpłynęła również na pogorszenie jego stanu psychicznego. Podał, że zgłosił ubezpieczycielowi sprawcy wypadku, stronie pozwanej(...) S.A.wyrządzoną szkodę, a strona pozwana przyjęła odpowiedzialność za zdarzenie z dnia 25 lipca 2009 r. Na skutek zgłoszenia powód otrzymał od strony powodowej kwotę 3 150 zł tytułem zadośćuczynienia za uszkodzenie ciała i rozstrój zdrowia. Powód podniósł, że wypłacona kwota nie spełnia funkcji kompensacyjnej, gdyż nie odzwierciedla zakresu cierpień fizycznych oraz psychicznych związanych z doznanymi urazami.
W odpowiedzi na pozew strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego w wysokości 2 417 zł.
W uzasadnieniu strona pozwana podała, że żądanie powoda tytułem dalszego zadośćuczynienia i odszkodowania tytułem poniesionych kosztów leczenia dotyczy miesiąca lipca 2011 r., nie są to zatem roszczenia mające związek z wypadkiem z dnia 24 listopada 2009 r. Strona pozwana podniosła, że powód nie wykazał, by zasadnym zadośćuczynieniem za ból i cierpienie jakiego doznał była kwota 12 500 zł, biorąc pod uwagę, że trwałe następstwa wypadku orzeczone przez dwa zespoły lekarskie są w wysokości 3 %, a roszczenie jest wobec tego rażąco wygórowane. Podała, że kwota 3000 zł dotychczas wypłacona tytułem zadośćuczynienia jest kwotą odpowiednią w świetleart. 445 k.c.Strona pozwana wskazała, ze ponadto wypłaciła 150 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia. Podniosła również, że powód bezpośrednio po wypadku nie leczył się ani u psychiatry, ani u psychologa, a konsultacja psychologiczna, którą przedstawił pochodzi dopiero z dnia 19 września 2011 r. tj. ponad dwa lata po wypadku. Strona pozwana podała, że wypłaciła powodowi kwotę zadośćuczynienia w dwóch częściach, tj. w dniu 27 listopada 2009 r. pierwszą część, a na skutek odwołania powoda, dnia 19 września 2011 r. drugą część i w związku z tym nie pozostawał w opóźnieniu w zapłacie, nie jest zatem zobowiązana do zapłaty odsetek.
Pismem z dnia 8 kwietnia 2013 r. powód zmienił powództwo w ten sposób, że zamiast dochodzonej dotychczas kwoty 9 500 zł wniósł o zasądzenie na jego rzecz od strony pozwanej kwoty 13 000 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 10 grudnia 2009 r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu podał, że dopiero opinie biegłych rzetelnie oceniły rozmiar krzywdy, jakiej doznał powód, a wysokość uszczerbku na zdrowiu orzeczonego przez biegłych uzasadnia rozszerzenie powództwa.
Strona pozwana w dniu 9 maja 2013 r. wniosła o oddalenie rozszerzonego powództwa oraz zasądzenie na jej rzecz od powoda kosztów procesu, w tym zastępstwa procesowego w wysokości 4 817 zł. Uzasadniając swój wniosek wskazała, że podstawą rozszerzenia powództwa jest opinia biegłych, którą strona pozwana zakwestionowała, a zadośćuczynienie wypłacone powodowi jest stosowne i określone w oparciu o dokumentację medyczną i opinie lekarzy.
Na rozprawie w dniu 11 grudnia 2013 r. powód cofnął pozew ze zrzeczeniem się roszczenia w zakresie kwoty 150 zł tytułem zwrotu poniesionych przez powoda kosztów leczenia.
Sąd ustalił następujący stan faktyczny:
W dniu 25 lipca 2009 r. doszło do wypadku komunikacyjnego, w którym poszkodowany został powód. Sprawca w dacie zdarzenia ubezpieczony był od odpowiedzialności cywilnej u strony pozwanej(...) Spółki Akcyjnejz siedziba wW..
Dowód:
notatka policyjna o zaistniałej kolizji drogowej
,
w aktach szkodowych
(...).
W dniu kolizji powód udał się na izbę przyjęć(...) Szpitala (...)weW.. Wykonano zdjęcie RTG i stwierdzono skręcenie odcinka szyjnego kręgosłupa i stłuczenie przedniej części podudzia lewego. Powód przeszedł ogólne badanie internistyczne. Wynik badań RTG wykazał odprostowanie lordozy szyjnej kręgosłupa. Konsekwencją doznanych urazów było ograniczenie ruchomości w odcinku szyjnym oraz wzmożone napięcie mięśni przykręgosłupowych. Powód jeszcze tego samego dnia został wypisany do domu. Zalecono mu stosowanie leków przeciwbólowych oraz wizytę u lekarza neurologa i ortopedy.
Dowód:
- karta informacyjna leczenia szpitalnego dnia 25.07.2009 r., k. 10-11;
- przesłuchanie powoda, k. 104.
Powód poddany był leczeniu w poradni chirurgiczno- urazowej w związku z przewlekłym zespołem bólowo pourazowym w okresie od dnia 8 października 2009 r. do dnia 24 listopada 2009 r. Został skierowany na rehabilitację, w ramach której odbył zabiegi interdyn, laser i UD. Powód nie był poddany leczeniu neurologicznemu, odbywał jedynie konsultację neurologiczną.
Dowód:
- zaświadczenie o przebytym leczeniu i ukończeniu leczenia wystawione przez
MiędzywojewódzkąPrzychodnie (...), k. 12;
- przesłuchanie powoda, k. 104.
W dniu 26 lipca 2011 r. powód odbył konsultację neurologiczną, podczas której lekarz stwierdził nadal występujący ból kręgosłupa szyjnego. Na skutek badania lekarz stwierdził m.in. odprostowanie fizjologiczne lordozy szyjnej, umiarkowane ograniczenia ruchomości w odcinku szyjnym- szczególnie w zakresie odchyłu głowy ku tyłowi, stan pourazowy głowy i kręgosłupa szyjnego, bóle głowy pourazowe.
W dniu 27 lipca 2011 r. powód udał się do przychodni specjalistycznej, w której poddał się badaniu lekarza ortopedy.
Powód poniósł koszt obu wizyt w wysokości 180 zł.
Dowód:
- konsultacja neurologiczna z dnia 26.07.2011 r., k. 13-14;
- zaświadczenie lekarskie z dnia 27.07.2011 r., k. 15;
- karta zdrowia i choroby, k. 67;
- pisemna informacja udzielona przez lekarza neurologaE. Ł., k. 69;
-faktura VAT nr (...), k. 16;
-rachunek nr (...).
Powód w dniu 19 września 2011 r. zgłosił się na konsultację psychologiczną. Psycholog na podstawie przeprowadzonej rozmowy i obserwacji wskazał, że u powoda występują zaburzenia adaptacyjne o charakterze zwiększonej, nieadekwatnej do sytuacji ostrożności i lękliwości.Psychologa ze względu na doznany przez powoda uraz głowy wykonał badanie TestemB.. Wynik testu okazał się prawidłowy i nie wskazał na zaburzone funkcjonowanie krótkotrwałej pamięci wzrokowej, percepcji wzrokowej, koordynacji wzrokowo- ruchowej oraz zdolności do koncentracji uwagi.
Dowód:
- opinia psychologiczna z dnia 19.09.2011 r., k. 20.
Powód w dniu 22 sierpnia 2012 r. zgłosił się na wizytę lekarską do Niepublicznego Zakładu Opieki ZdrowotnejC.. Na skutek badania powoda stwierdzono, że u powoda występują bóle i ograniczenia ruchomości kręgosłupa szyjnego. Lekarz zlecił powodowi uczęszczanie na zabiegi rehabilitacyjne. Powód poniósł koszt wizyty w wysokości 85 zł.
Dowód:
- zaświadczenie z dnia 22.08.2012 r., k. 93;
-faktura VAT nr (...).
Powód zgłosił szkodę u strony pozwanej(...) S.A.Strona pozwana uznała swoją odpowiedzialność co do zasady i wypłaciła na rzecz powoda kwotę 3 000 zł tytułem zadośćuczynienia oraz 150 zł tytułem zwrotu poniesionych kosztów leczenia.
Dowód:
- formularz zgłoszenia szkody, w aktach szkodowych(...);
- pisma strony pozwanej z dnia 19.09.2011 r., k. 18-19.
Powód w momencie wypadku i dwa lata po nim mieszkał wraz z ojcem. Od roku mieszka z żoną we własnym mieszkaniu. Przed wypadkiem powód był zupełnie zdrowy. Nie korzystał z pomocy poradni specjalistycznych: rehabilitacyjnej, zdrowia psychicznego, lekarza pierwszego kontaktu. Po wypadku powód przez okres 3 lat uczęszczał na zabiegi rehabilitacyjne. Od dnia kolizji nie jest w stanie udzielać pomocy ojcu przy domowych pracach fizycznych, tj. noszeniu koksu, robieniu zakupów. Powód po wypadku stał się bardziej drażliwy, trudniejszy w komunikacji, męczy się, potrzebuje więcej odpoczynku w ciągu dnia, brak mu cierpliwości. Nie radzi sobie z emocjami, co ma wpływ na pogorszenie relacji z bliskimi. Cały czas zdarza się, że odczuwa bóle w odcinku szyi i kręgosłupa, ma sztywnienie karku i trudności z obracaniem głowy. Przed wypadkiem powód jeździł na nartach i chodził na siłownię. Po wypadku już tego nie robi. Korzystanie z siłowni odradził mu lekarz. Powód jeżdżąc samochodem ograniczył prędkość, jest bardzo ostrożny i często patrzy w lusterka. Boi się jeździć samochodem. Nie czuje się bezpiecznie podczas jazdy nawet jako pasażer, czy uczestnik ruchu drogowego. Przed wypadkiem prowadził działalność gospodarczą- był kierowcą taksówki. Po wypadku przestał zarobkować w ten sposób, nie czuje się już sprawny jako kierowca. Powód jest osobą bezrobotną bez prawa do zasiłku. Nie posiada żadnych oszczędności. Powód utrzymuje się z dochodu żony i jej oszczędności. Powód stara się znaleźć pracę jako handlowiec.
Dowód:
-zeznania świadkaZ. U., k. 95;
- przesłuchanie powoda, k. 104.
W opinii łącznej biegłych sądowych z zakresu neurologii i chirurgii- ortopedii stwierdzono, że powód na skutek wypadku drogowego przebył uraz skrętny kręgosłupa szyjnego z uszkodzeniem aparatu więzadłowego około kręgosłupowego z niewielkim ograniczeniem ruchomości i okresowym zespołem bólowym. Biegli stwierdzili pourazowe bóle i zawroty głowy miernie nasilone, przebyte stłuczenie podudzia lewego bez trwałych następstw. Podali, że u powoda występuje ubytek w zgięciu odcinka szyjnego w prawo 10 st., ubytek w rotacji w lewo 10st, a temu towarzyszy ból na wysokości odcinka C5/C6, oraz ból przy maksymalnym odgięciu. W oparciu o tabelę procentowego uszczerbku na zdrowiu będącą załącznikiem do Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania (Dz. U. z 2002, nr 234, poz. 1974) orzekli, że powód doznał uszczerbku na zdrowiu w wysokości 5 % w oparciu o poz. 89 a załącznika oraz 3 % uszczerbku w oparciu o poz. 10 a załącznika. Biegli wskazali, że jest to uszczerbek trwały, którego skutki trwają nadal. Zastosowanie poz. 89 a biegli uzasadnili występowaniem u powoda ograniczenia ruchomości kręgosłupa szyjnego wynikającego z wygojenia się naderwanego aparatu więzadłowego okołokręgosłupowego ze zbliznowaceniem. Z uwagi jednak na fakt, że ograniczenie ruchomości jest niewielkie i nie osiąga nasilenia wymaganego w tej pozycji tabeli, biegli zastosowali par. 8 pkt 3 Rozporządzenia i uznali uszczerbek na zdrowiu w wysokości poniżej dolnej granicy procentowej przewidzianej dla poz. 89a. Ponadto biegli wskazali, że przebyty w wypadku powierzchniowy uraz głowy skutkował u powoda pourazowymi bólami i zawrotami głowy o miernym nasileniu, które nie wymagały dalszej diagnostyki neurologicznej. Biegli w związku z brakiem odpowiedniej pozycji w tabeli uszczerbkowej zastosowali pozycję możliwie najbliższą, czyli 10a. Równocześnie zastosowali par. 8 poz 3 Rozporządzenia dla oceny odpowiedniej wysokości uszczerbku na zdrowiu. Biegli stwierdzili, że nie następuje pogłębianie się zmian związanych z doznanymi urazami. Wskazali, że z dużym prawdopodobieństwem w przyszłości dalsze skutki urazów, ani ortopedyczne, ani neurologiczne, odniesione w wypadku nie wystąpią. Biegli orzekli także, iż uszkodzenie aparatu więzadłowego szyi jest trwałe, jednak jego objawy przy dalszej rehabilitacji i aktywnym trybie życia mogą, ale nie muszą ulec w przyszłości zmniejszeniu.
Dowód:
- łączna opinia pisemna biegłych lekarzy sądowych dr n.med. neurologaM.
D.i dr med. chirurga- ortopedyL. M.z dnia 13.02.2013 r.,
k. 127-130.
Biegły sądowy psycholog, w pisemnej opinii z dnia 17 kwietnia 2013 r., na podstawie przeprowadzonych badań stwierdził, że w związku w udziałem w kolizji drogowej i przeżytymi urazami, powód doświadcza zakłócenia czynności psychicznych związanych bezpośrednio z wypadkiem. Do sytuacji tych biegły zaliczył poruszanie się, kierowaniem samochodem, perspektywa podróży- szczególnie w podobnych do dnia wypadku warunkach atmosferycznych, które stanowią źródło znacznego dyskomfortu powoda. Biegły podał, że zgłaszane przez powoda objawy, takie jak lęk, strach, wzmożona drażliwość i wzmożona czujność bezpośrednio wiążą się z wypadkiem, w którym powód uczestniczył i mają charakter trwały. Orzekł, że konsekwencje urazu rzutują na funkcjonowanie emocjonalne powoda oraz w nieznacznym stopniu na relacje interpersonalne. Biegły stwierdził, że występujące u powoda trudności prawdopodobnie ulegną osłabieniu, jednakże w momencie uczestniczenia w ruchu drogowym nadal będzie występować wzmożona czujność i lęk. Nadto w treści opinii biegły podniósł, że warunkiem ustąpienia doświadczanych przez powoda objawów jest poddanie się przez niego psychoterapii. Jednak w konsekwencji doznanego urazu w przyszłości powód może być bardziej podatny na doświadczanie sytuacji stresowych.
Dowód:
- opinia biegłego sądowego psychologaA. G.z dnia 17 kwietnia 2013 r.,
k. 136- 138.
W opinii uzupełniającej biegłego sądowego psychologa z dnia 17 lipca 2013 r. biegły, w związku z zastrzeżeniami strony pozwanej do opinii pierwotnej, podał, że pierwotną opinię oparł na analizie akt sprawy, dane z przeprowadzonego podczas badania wywiadu(...)1”, który jest wysoce wiarygodnym, czułym, spójnym i o wysokiej zgodności instrumentem badawczym. Daje on możliwość objęcia danych dotyczących konkretnego zaburzenia i innych zbieżnych w czasie okoliczności psychologicznych. Wskazał także, że metoda ta pozwala na ocenę szerokiego spektrum objawów i zapewnia pełne zrozumienie stanu badanej osoby. Biegły podtrzymał w całości opinię pierwotną.
Dowód:-uzupełniając opinia biegłego sądowego psychologaA. G.z dnia 17
kwietnia 2013 r., k. 179-181.
W łącznej opinii uzupełniającej z dnia 5 listopada 2013 r. biegli sądowi z zakresu neurologii i chirurgii- ortopedii na skutek zastrzeżeń do opinii pierwotnej, zgłoszonych w toku procesu przez stronę pozwaną wskazali, że stwierdzili u powoda powierzchniowy uraz głowy na skutek uderzenia o szybę pojazdu i uznali za prawdziwe twierdzenia powoda w zakresie występujących dolegliwości z tym związanych. Podali, że nawet powierzchniowy uraz głowy, tym bardziej w połączeniu z sytuacją silnie stresującą, jaką była niewątpliwie kolizja drogowa, może być przyczyną przewlekających się dolegliwości w postaci bólów i zawrotów głowy oraz, że nie są to zazwyczaj dolegliwości na tyle silne, by skłaniały poszkodowanych do częstych wizyt lekarskich. Biegli podnieśli, że brak jest metod badawczych pozwalających na obiektywne stwierdzenie tego typu dolegliwości u poszkodowanych, zatem co do zasady podstawą są przede wszystkim subiektywne skargi poszkodowanych. Ponadto opinia pierwotna w całości została przez nich podtrzymana.
Dowód:-łączna opinia uzupełniająca biegłych lekarzy sądowych dr n.med. neurologaM.
D.i dr med. chirurga- ortopedyL. M.z dnia 13.02.2013 r.,
k. 209-210.
Sąd zważył, co następuje:
Z zastrzeżeniem cofnięcie pozwu przez powoda w części, powództwo było usprawiedliwione w całości, w całości zatem zostało uwzględnione, z zastrzeżeniem
Bezspornym w sprawie było, iż powód w dniu 25 lipca 2009 r. został poszkodowany w kolizji drogowej, a sprawca wypadku był w dniu zdarzenia ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej u strony pozwanej(...) Spółki Akcyjnejz siedzibą wW..
Strona pozwana w toku procesu nie kwestionowała swojej odpowiedzialności co do zasady. Również fakt poniesienia przez powoda szkody, nie budził wątpliwości, nie był również podważany przez stronę pozwaną. Wynikał on nadto jednoznacznie ze zgromadzonego w toku postępowania materiału dowodowego.
Przedmiotem sporu była wysokość szkody, którą poniósł powód na skutek wypadku, a co za tym szło- wysokość należnego mu z tego tytułu zadośćuczynienia oraz odszkodowania ponad kwotę, którą przyznała mu strona pozwana.
W ocenie Sądu, zebrany w sprawie materiał dowodowy, uzasadniał zasądzenie na rzecz powoda dalszej kwoty 12 850 zł tytułem zadośćuczynienia.
Odpowiedzialność strony pozwanej znajduje uzasadnienie w przepisachustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych(Dz. U. z 2003, nr 124, poz. 1152) oraz przepisachkodeksu cywilnego. Art. 9 cytowanej ustawy stanowi, iż umowa ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej obejmuje odpowiedzialność cywilną podmiotu objętego obowiązkiem ubezpieczenia za szkody wyrządzone czynem niedozwolonym oraz wynikłe z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, o ile nie sprzeciwia się to ustawie lub właściwości (naturze) danego rodzaju stosunków. Umowa ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody, o jakich mowa w art. 9, będące następstwem zdarzenia, które miało miejsce w
okresie ubezpieczenia (art. 9a ustawy). Z kolei z treści przepisuart. 822 § 1 k.c., wynika, iż przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony; jeżeli strony nie umówiły się inaczej, umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody, o jakich mowa w§ 1, będące następstwem przewidzianego w umowie zdarzenia, które miało miejsce w okresie ubezpieczenia (§ 2).Art. 824 § 1 k.c.stanowi zaś, iż suma ustalona w umowie stanowi górną granicę odpowiedzialności ubezpieczyciela, zaś suma pieniężna wypłacona przez ubezpieczyciela z tytułu ubezpieczenia nie może być wyższa od poniesionej szkody.
Zaś w myśl przepisuart. 444 § 1 k.c.w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Zwrócić uwagę należy, że przepis ten zawiera szczególną regulację dotyczącą naprawienia szkody na osobie, obejmującej elementy majątkowe tej szkody.
By powstało uprawnienie do skutecznego domagania się naprawienia szkody na osobie, poza faktycznym jej wyrządzeniem konieczne jest, by wystąpił związek przyczynowy pomiędzy określonym zdarzeniem, z którym norma prawna wiąże obowiązek odszkodowawczy a szkodą, rozumianą jako uszczerbek majątkowy.
Zgodnie natomiast z przepisemart. 445 k.c., w przypadkach przewidzianych wart. 444 k.c., Sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za
doznana krzywdę. Zadośćuczynienie za krzywdę jest swoistą postacią odszkodowania, którego celem jest rekompensowanie uszczerbku w dobrach osobistych.
Podstawową przesłanką domagania się zadośćuczynienia jest doznanie szkody niemajątkowej (krzywdy) wynikającej z określonych faktów, z którymi norma prawna wiąże obowiązek jej naprawienia, pozostającej w związku z odpowiedzialnością odszkodowawczą z reżimu deliktowego. Podstawą żądania rekompensaty za doznana krzywdę jest naruszenie dobra osobistego i wynikająca z tego faktu szkoda niemajątkowa. Pomiędzy nimi musi zaistnieć związek przyczynowy o charakterze adekwatnym, czyli szkoda musi być normalnym następstwem określonego działania, czy też zaniechania (por. Kodeks cywilny, Komentarz pod red. E. Gniewka, tom I).
Strona pozwana podnosiła, iż wypłacona powodowi kwota, w jej ocenie, była wystarczająca i wypełniała funkcję przypisaną zadośćuczynieniu. Wskazała także, że powód nie wykazał, by kwota jakiej dochodzi w przedmiotowym procesie była kwotą zasadną.
Sąd jednak nie podzielił w tym zakresie stanowiska strony pozwanej i uznał, że nie zasługuje ono na uwzględnienie.
Ze zgromadzonego w toku procesu materiału dowodowego wynikało, iż na skutek kolizji drogowej, obrażenia, których doznał powód, według biegłych z zakresu neurologii i chirurgii- ortopedii stanowią odpowiednio 5 % i 3% trwałego uszczerbku na zdrowiu, a punkty procentowe uszczerbku ustalone zostały w oparciu o poszczególne pozycje załącznika do Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania (Dz. U. z 2002, nr 234, poz. 1974).
Co więcej, również biegły sądowy psycholog, po przeprowadzonych badaniach, orzekł, że na skutek wypadku, w którym powód uczestniczył, pozostały u niego widoczne urazy na tle psychicznym.
Sąd podkreśla jednak, że orzekając w przedmiotowej sprawie nie opierał się jedynie na stopniu uszczerbku na zdrowiu powoda, a zastosował go pomocniczo. Sąd podziela stanowisko, które wyrażono w orzecznictwie, a które przekonuje o tym, że mierzenie krzywdy wyłącznie stopniem uszczerbku na zdrowiu jest niedopuszczalnym uproszczeniem i nie znajduje odzwierciedlenia w brzmieniuart. 445 § 1 k.c.Podkreślenia wymaga fakt, że na rozmiar krzywdy, a tym samym na wysokość zadośćuczynienia powinny mieć wpływ okoliczności każdej konkretnej sprawy, a mianowicie w szczególności cierpienia fizyczne i psychiczne poszkodowanego, ich intensywność, czas trwania, nieodwracalność następstw wypadku, ale także rodzaj wykonywanej pracy przez poszkodowanego przed wypadkiem, jego szanse na przyszłość, poczucie nieprzydatności społecznej, bezradność życiowa i inne czynniki podobnej natury (por. wyrok SN z dnia 9.11.2007 r., V CSK 245/07 i orzeczenia tam przywołane, wyrok SA w Poznaniu z dnia 21.02.2007 r., I ACa 1146/06).
Sąd wskazuje, że rozmiar krzywdy jest niemierzalny. W związku z tym jednoznaczne oszacowanie jej rozmiaru i określenie wysokości zadośćuczynienia pozostawione zostało ocenie Sądu. Prawo zawęża dowolność Sądu w tym zakresie jedynie poprzez istnienie obowiązku zasądzenia „sumy odpowiedniej”. Nie można jednak zapomnieć, że zasada miarkowania wysokości zadośćuczynienia oraz utrzymanie go w rozsądnych granicach ma jedynie charakter uzupełniający w świetle podstawowych kwestii, takich jak rozmiar szkody niemajątkowej, która w istocie ma charakter indywidualny i winna być badana i oceniana przez pryzmat konkretnej sprawy i konkretnych okoliczności faktycznych. Zatem wysokość zadośćuczynienia winna uwzględniać rozmiar cierpień fizycznych w postaci bólu i innych dolegliwości oraz rozmiar cierpień psychicznych polegających na ujemnych uczuciach przeżywanych, bądź w związku z cierpieniami fizycznymi, bądź w związku z następstwami uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, zwłaszcza trwałymi lub nieodwracalnymi. W świetleart. 445 k.c.za krzywdę co do zasady uznaje się trwałe kalectwo poszkodowanego powodujące cierpienie fizyczne oraz ograniczenie ruchów i wykonywanie czynności życia codziennego.
Podkreślenia wymaga, że instytucja zadośćuczynienia spełnia funkcję przede wszystkim kompensacyjną. Z uwagi na to, na co wyraźnie wskazuje doktryna i orzecznictwo, zadośćuczynienie nie może stanowić wyłącznie wartości symbolicznej, ale winno stanowić odczuwalną wartość ekonomiczną niwelującą przynajmniej w części niekorzystne skutki zdarzenia, któremu uległ poszkodowany. W szczególności zasada umiarkowanej wysokości zadośćuczynienia nie może oznaczać przyzwolenia na lekceważenie takich bezcennych wartości, jak zdrowie, czy integralność cielesna, a okoliczności wpływające na określenie tej wysokości oraz kryteria ich oceny muszą być zawsze rozważane indywidualnie (por. wyrok SN z dnia 13.12.2007 r., I CSK 384/07; wyrok SN z dnia 2.02.2008 r., III KK 349/07; wyrok SN z dnia 29.05.2008 r., II CSK 78/08).
Sąd oceniając rozmiar krzywdy, jakiej doznał powód oparł się na stanie faktycznym przedmiotowej sprawy oraz na opinii biegłych sądowych z zakresu neurologiiM. D., chirurga- ortopedyL. M.i psychologaA. G., na przedłożonej przez powoda dokumentacji medycznej, na przesłuchaniu świadkaZ. U., a także na przesłuchaniu samego powoda. Sąd orzekając w sprawie wziął także pod rozwagę dotychczasowy tryb życia powoda, wykonywaną przed wypadkiem pracę zarobkową oraz długotrwale utrzymujące się dolegliwości zarówno w sferze fizycznej jak i psychicznej.
Ze sporządzonej przez biegłych łącznej opinii jasno wynikało, że w związku z kolizją drogową z dnia 25 lipca 2009 r., w której powód został poszkodowany, powód posiada trwały uszczerbek na zdrowiu i odczuwa wciąż jego skutki m.in. w postaci ubytku w zgięciu odcinka szyjnego w prawo 10 st., ubytku w rotacji w lewo 10st, czemu towarzyszy ból na wysokości odcinka C5/C6, oraz ból przy maksymalnym odgięciu. Biegli orzekli także, iż uszkodzenie aparatu więzadłowego szyi jest trwałe, jednak jego objawy przy dalszej rehabilitacji i aktywnym trybie życia mogą, ale nie muszą ulec w przyszłości zmniejszeniu. Biegły psycholog zaś w swej opinii stwierdził, że wypadek, w którym powód uczestniczył i urazy, jakich doznał mają bezpośredni wpływ na jego ogólną kondycję psychiczną, jak również będą powodować w przyszłości trudności w momencie uczestniczenia w ruchu drogowym. Podkreślił także, że powód, by wrócić do pełnej sprawności psychicznej oraz, by pozbyć się występujących objawów musiałby poddać się psychoterapii. Biegły stwierdził ponadto, że mimo to, w konsekwencji doznanego urazu, w przyszłości powód może być bardziej podatny na doświadczanie sytuacji stresowych.
Sąd podkreśla w tym miejscu, że opinia biegłych sądowych miała znaczną wartość dowodową. W ocenie Sądu brak było podstaw, ażeby odmówić jej mocy dowodowej. Pomimo, że strona pozwana zakwestionowała treść obu opinii, to biegli w opiniach uzupełniających podtrzymali swoje dotychczasowe twierdzenia zawarte w opiniach pierwotnych, nie znajdując zasadności w zarzutach strony pozwanej. Również Sąd nie spostrzegł, by w rozumowaniu i ocenach biegłych zachodziły jakiekolwiek sprzeczności, czy błędy logiczne.
Z treści zaś zgromadzonej dokumentacji medycznej wynikało, że powód już w dniu wypadku udał się do izby przyjęć szpitala weW.. Tam wykonano powodowi zdjęcie RTG, na podstawie którego stwierdzono skręcenie odcinka szyjnego kręgosłupa i stłuczenie przedniej części podudzia lewego. Zalecono powodowi konsultację neurologiczna i ortopedyczną, które w późniejszym czasie potwierdzały występujące u powoda dolegliwości. Ponadto z dokumentacji, a także z zeznań świadka i przesłuchania powoda Sąd powziął informację, że skutki urazów powód odczuwa do dziś. Z tego tez względu powód zmuszony był, jako taksówkarz zaprzestać wykonywania tego zajęcia, gdyż jazda samochodem powodowała, że powód odczuwał ból, a także wywoływała lęk, strach i niepewność. Stan psychiczny powoda na skutek wypadków przejawiający się w lęku, niepewności i strachu podczas jazdy samochodem potwierdzała także konsultacja psychologa stanowiąca dowód w przedmiotowej sprawie.
W oparciu zatem o powyższe, mając na uwadze rozmiar bólu i doznanych cierpień, wysokość orzeczonego trwałego uszczerbku na zdrowiu, konieczność zmiany dotychczasowego trybu życia codziennego, konieczność porzucenia dotychczas wykonywanego zajęcia zarobkowego, co spowodowało, że powód stał się osobą bezrobotną bez prawa do zasiłku, jak również utrzymujące się dolegliwości bólowe, Sąd doszedł do przekonania, iż zasądzenie na rzecz powoda zadośćuczynienia jest jak najbardziej zasadne. Co więcej zdaniem Sądu kwota, którą Sąd przyznał powodowi jest odpowiednia i spełnia swą podstawową kompensacyjną funkcję.
W toku procesu powód cofnął pozew ze zrzeczeniem się roszczenia co do kwoty 150 zł tytułem odszkodowania za poniesione koszty leczenia. W związku z tym Sąd umorzył postępowanie w tym zakresie.
Orzeczenie w kwestii odsetek od zasądzonej kwoty Sąd oparł o treść przepisuart. 481 k.c., zgodnie z którym jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może
żądać odsetek za opóźnienie, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.Art. 817 § 1 k.c.stanowi z kolei, że ubezpieczyciel obowiązany jest spełnić świadczenie w terminie trzydziestu dni, licząc od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku.
W tym zatem stanie rzeczy, należało orzec, jak punkcie I i II wyroku.
Orzeczenie o kosztach procesu Sąd oparł na treści przepisuart. 100 k.p.c., który stanowi, że Sąd może włożyć na jedną ze strona obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ
tylko co do nieznacznej części swego żądania. Zatem wobec faktu, iż powód wygrał proces w przeważającej część, zasądził na jego rzecz od strony pozwanej całość poniesionych kosztów procesu
w wysokości 3 350 zł, na którą to kwotę składają się: kwota 650 zł opłaty od pozwu, kwota 1 200 zł kosztów zastępstwa procesowego oraz kwota 1 500 zł tytułem zaliczki związanej z wydatkami na poczet wynagrodzenia biegłych sądowych.
Sąd wskazuje, że zgodnie z§ 4 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, w razie zmiany w toku postępowania wartości stanowiącej podstawę obliczenia opłat, bierze się pod uwagę wartość zmienioną, poczynając od następnej instancji. Z tego względu Sąd przyjął stawkę w wysokości 1 200 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego.
Na podstawie zaśart. 113 ustawy z dnia 28 lipca 2005 o kosztach sądowych w sprawach cywilnych(Dz. U. Nr 167, poz. 1398 z późn. zm.) Sąd zasądził od strony pozwanej, jako przegrywającego proces, na rzecz Skarbu Państwa (kasa tut. Sądu) kwotę 176,94 zł tymczasowo pokrytą ze Skarbu Państwa, na którą składa się kwota 171,20 zł tytułem brakujących kosztów opinii biegłych, gdyż wpłacona przez powoda kwota zaliczki na wynagrodzenie biegłych za sporządzenie opinii była w wysokości 1 500 zł, a wynagrodzenie przyznane biegłym w sumie opiewało na kwotę 1 671,20 zł oraz kwota 5,74 zł tytułem zwrotu kosztów kserokopii dokumentacji medycznej z leczenia powoda.
Mając zatem na uwadze powyższe, o kosztach postępowania należało orzec, jak w punktach III , IV i V wyroku. | ```yaml
court_name: Sąd Rejonowy Wrocław Śródmieście we Wrocławiu
date: '2014-02-17'
department_name: VIII Wydział Cywilny
judges:
- Urszula Sulima
legal_bases:
- art. 822 § 1 k.c.
- art. 100 k.p.c.
- § 4 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w
sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów
pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu
- art. 113 ustawy z dnia 28 lipca 2005 o kosztach sądowych w sprawach cywilnych
recorder: Alicja Winiarska
signature: VIII C 1056/11
``` |
152510150004003_VIII_C_004380_2014_Uz_2016-02-08_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt VIII C 4380/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 19 stycznia 2016 r.
Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa w Łodzi Wydział VIII Cywilny
w składzie:
Przewodniczący: Sędzia SR Katarzyna Nowicka-Michalak
Protokolant: sekr. sąd. Kamila Zientalak
po rozpoznaniu w dniu 19 stycznia 2016 r. w Łodzi
na rozprawie
sprawy z powództwaTowarzystwa (...) Spółki AkcyjnejwW.
przeciwkoD. L.
o zapłatę
1
zasądza odD. L.na rzeczTowarzystwa (...) Spółki AkcyjnejwW.kwotę 26,85 zł (dwadzieścia sześć złotych i osiemdziesiąt pięć groszy) z ustawowymi odsetkami od dnia 15 maja 2015 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 107,54 zł (sto siedem złotych i pięćdziesiąt cztery grosze) tytułem zwrotu kosztów procesu;
2
umarza postępowanie w pozostałej części.
Sygn. akt VIII C 4380/14
UZASADNIENIE
W dniu 25 lipca 2014 roku powódTowarzystwo (...) Spółka AkcyjnawW., reprezentowany przez pełnomocnika będącego radcą prawnym, wytoczył przeciwko pozwanemuD. L.w elektronicznym postępowaniu upominawczym powództwo o zapłatę kwoty 315,39 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, a także wniósł o zasądzenie zwrotu kosztów sądowych oraz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.
W uzasadnieniu powód podniósł, że pozwany zawarł z nim w dniu 4 września 2013 roku umowę obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej nr(...), na mocy której ochroną ubezpieczeniową objęty został samochód osobowy markiC. (...)onr rej. (...). W związku z zawartą umową, pozwany obowiązany był do zapłaty składki ubezpieczenia, która podlegała uregulowaniu w 2 ratach. Pozwany nie wywiązał się z przyjętego na siebie zobowiązania i nie zapłacił 2 raty składki w wysokości 300 zł, której płatność przypadała na dzień 3 marca 2014 roku. Na żądanie pozwu, poza w/w kwotą, składają się skapitalizowane odsetki ustawowe naliczone od dnia 3 marca 2014 roku do dnia 24 lipca 2014 roku w kwocie 15,39 zł.
W dniu 16 września 2014 roku Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie wydał w przedmiotowej sprawie nakaz zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym, którym zasądził od pozwanego na rzecz powoda dochodzoną wierzytelność wraz z kosztami procesu.
Postanowieniem z dnia 17 listopada 2014 roku Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie uchylił nakaz zapłaty, o którym mowa wyżej, wobec niedoręczenia go pozwanemu oraz przekazał rozpoznanie sprawy do Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi.
W piśmie procesowym z dnia 14 maja 2015 roku pozwany wskazał, że w dniu 14 maja 2015 roku wpłacił na rzecz powoda dochodzoną pozwem kwotę 315,39 zł.
W odpowiedzi na powyższe pismo powód cofnął pozew w zakresie kwoty 315,39 zł, wnosząc o zasądzenie kwoty 26,85 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kosztów procesu. Następnie, w piśmie procesowym opatrzonym datą 16 października 2015 roku powód zmodyfikował wcześniejsze żądanie w ten sposób, iż wniósł o zasądzenie kwoty 26,85 zł z ustawowymi odsetkami od dnia następującego po dniu dokonania wpłaty przez pozwanego do dnia zapłaty. Jednocześnie wskazał, że uiszczoną przez pozwanego kwotę zaliczył – zgodnie z treściąart. 451 k.c.– w pierwszej kolejności na wymagalne odsetki ustawowe w kwocie 26,85 zł naliczone od kwoty 315,39 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia wpłaty, a pozostałą kwotę 288,54 zł na roszczenie główne. Tym samym z tytułu dochodzonego pozwem roszczenia do zapłaty pozostała kwota 26,85 zł.
Na rozprawie w dniu 27 października 2015 roku oraz 19 stycznia 2016 roku nie stawiła się żadna ze stron.
Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:
PozwanyD. L., jako właściciel samochodu markiC. (...)onr rej. (...), zawarł w dniu 4 września 2013 roku z powodowym Towarzystwem umowę obowiązkowego ubezpieczenia w zakresie odpowiedzialności cywilnej (polisa nr (...)), przy czym ochrona ubezpieczeniowa obejmowała okres od dnia 31 sierpnia 2013 roku do dnia 30 sierpnia 2014 roku. Składka za ubezpieczenie w wysokości 601 zł podlegała zapłacie w dwóch ratach. Termin płatności drugiej raty w kwocie 300 został ustalony na dzień 2 marca 2014 roku.
Pozwany nie wywiązał się z przyjętego na siebie zobowiązania i nie zapłacił w terminie 2 raty składki za ubezpieczenie.
(polisa OC k. 33, okoliczności bezsporne)
Już po wytoczeniu powództwa w przedmiotowej sprawie, w dniu 14 maja 2015 roku, pozwany wpłacił na rzecz powoda kwotę 315,39 zł odpowiadającą żądaniu pozwu. Wpłata pozwanego, zgodnie z treściąart. 451 § 1 zd. 2 k.c., została zaliczona w pierwszej kolejności na wymagalne odsetki ustawowe w kwocie 26,85 zł naliczone od kwoty 315,39 zł od dnia 25 lipca 2014 roku (data wniesienia pozwu) do dnia 14 maja 2015 roku, a pozostała kwota 288,54 zł na roszczenie główne.
(dowód wpłaty k. 27, kalkulator odsetkowyL., okoliczności bezsporne)
Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił bądź jako bezsporny, bądź w oparciu o dowody z powołanych dokumentów, których prawdziwości ani rzetelności sporządzenia nie kwestionowała żadna ze stron procesu.
Sąd Rejonowy zważył, co następuje:
Powództwo, po modyfikacji pismem procesowym z dnia 16 października 2015 roku, jako zasadne zasługuje na uwzględnienie w całości.
Na wstępie czynionych w niniejszej sprawie rozważań podnieść należy, że strona powodowa – wskutek wpłaty dokonanej przez pozwanego po wytoczeniu powództwa – w piśmie procesowym z dnia 16 października 2015 roku cofnęła powództwo co do kwoty 288,54 zł w zakresie należności głównej oraz co do kwoty 26,85 zł w zakresie skapitalizowanych odsetek ustawowych naliczonych od należności głównej od dnia 25 lipca 2014 roku (data wniesienia pozwu) do dnia 14 maja 2015 roku.
Uznając, że częściowe cofnięcie powództwa przez powoda nie jest sprzeczne z prawem ani zasadami współżycia społecznego, nie zmierza również do obejścia prawa (art. 203 § 4 k.p.c.), na podstawieart. 355 § 1 k.p.c.iart. 203 § 1 k.p.c., Sąd umorzył postępowanie w sprawie w części, w której nastąpiło cofnięcie, orzekając jak w punkcie 2 sentencji wyroku
W sprawie znajdują zastosowanie przepisy Księgi pierwszej – części ogólnejKodeksu cywilnego, przepisy Księgi trzeciej dotyczące umowy ubezpieczenia oraz przepisyustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnychoraz postanowienia umowy ubezpieczenia zawartej przez strony.
Zgodnie z treścią przepisuart. 805 § 1 k.c., przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Ubezpieczyciel zobowiązany jest potwierdzić zawarcie umowy dokumentem ubezpieczenia (art. 809 § 1 k.c.).
W przedmiotowej sprawie nie budziła wątpliwości okoliczność, że pozwany, jako właściciel samochodu markiC. (...)onr rej. (...), zawarł w dniu 4 września 2013 roku z powodowym Towarzystwem umowę obowiązkowego ubezpieczenia w zakresie odpowiedzialności cywilnej (polisa nr (...)), która objęła w/w pojazd ochroną ubezpieczeniową. Poza sporem pozostawało ponadto, że pozwany nie uiścił w terminie 2 składki ubezpieczeniowej w kwocie 300 zł, której płatność przypadała na dzień 2 marca 2014 roku.
Mając na uwadze powyższe, jak również uwzględniając okoliczność, iż pozwany w dniu 14 maja 2015 roku uiścił na rzecz powoda kwotę 315,39 zł, która pokryła należność główną co do kwoty 288,54 zł oraz należność odsetkową naliczoną od dochodzonej pozwem kwoty za okres od dnia wytoczenia powództwa do dnia 14 maja 2015 roku (tj. kwotę 26,85 zł), żądanie powoda zapłaty kwoty 26,85 zł z tytułu pozostałej do zapłaty części należności głównej, należy uznać za w pełni zasadne.
W konsekwencji Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 26,85 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 15 maja 2015 roku do dnia zapłaty.
O odsetkach ustawowych Sąd orzekł na podstawieart. 481 § 1 i § 2 k.c., zgodnie z którym jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe.
O kosztach procesu orzeczono na podstawie przepisuart. 98 § 1 k.p.c., który stanowi, że strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw. Powód wygrał proces w całości (wpłata pozwanego, pokrywająca w przeważającej części roszczenie pozwu, została dokonana już po wytoczeniu powództwa), a zatem należy mu się od pozwanego zwrot kosztów procesu w pełnej wysokości.
Na koszty procesu poniesione przez powoda złożyły się: 30 zł tytułem opłaty sądowej od pozwu, 60 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika powoda będącego radcą prawnym -§ 6 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu- Dz.U. 2013, poz. 490 j.t., 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa procesowego udzielonego przez powoda oraz 0,54 zł tytułem kosztów prowizji od przelewu.
Dlatego też Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 107,54 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.
Mając powyższe na względzie, orzeczono jak w sentencji. | ```yaml
court_name: Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa w Łodzi
date: '2016-01-19'
department_name: VIII Wydział Cywliny
judges:
- Katarzyna Nowicka-Michalak
legal_bases:
- art. 451 § 1 zd. 2 k.c.
- art. 203 § 4 k.p.c.
- § 6 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w
sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów
pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu
recorder: sekr. sąd. Kamila Zientalak
signature: VIII C 4380/14
``` |
153005000001003_II_Ca_000622_2013_Uz_2013-10-31_002 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt II Ca 622/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 31 października 2013 roku
Sąd Okręgowy w Lublinie II Wydział Cywilny Odwoławczy
w składzie następującym:
Przewodniczący Sędzia Sądu Okręgowego Przemysław Grochowski
Sędziowie Sędzia Sądu Okręgowego Ewa Bazelan
Sędzia Sądu Rejonowego Grażyna Madej
(delegowana, sprawozdawca)
Protokolant Krystyna Melchior
po rozpoznaniu w dniu 31 października 2013 roku w Lublinie
na rozprawie
sprawy z powództwa GminyG.
przeciwkoJ. P.
o zapłatę
na skutek apelacji powoda od wyroku Sądu Rejonowego w Kraśniku z dnia 10 maja 2013 roku wydanego w sprawie sygn. akt I C 262/12
I
zmienia zaskarżony wyrok w pkt II w ten sposób, że zasądzoną od GminyG.na rzeczJ. P.kwotę 4817 zł (cztery tysiące osiemset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu obniża do kwoty 2417 zł (dwa tysiące czterysta siedemnaście złotych);
II
oddala apelację w pozostałym zakresie;
III. zasądza od GminyG.na rzeczJ. P.kwotę 1200 zł (jeden tysiąc dwieście złotych) tytułem kosztów instancji odwoławczej.
Sygn. akt II Ca 622/13
UZASADNIENIE
Pozwem z dnia 23 stycznia 2012 roku (wpływ do Sądu w dniu 6 lutego 2012 roku) powódka GminaG.domagała się orzeczenia nakazem zapłaty, aby pozwanyJ. P.zapłacił na jej rzecz kwotę 43 805, 22 złote wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kosztami postępowania, a w razie rozpoznania sprawy w trybie zwykłym wnosił o zasądzenie od pozwanego dochodzonej pozwem kwoty z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.
W uzasadnieniu pozwu powód powołał się na zawartą pomiędzy stronami umowę z dnia 14 września 2007 roku, na podstawie której pozwany jako wykonawca zobowiązał się do wykonania przebudowy nawierzchni drogi w oparciu o specyfikację istotnych warunków zamówienia. Kolejną umową z dnia 26 września 2007 roku wykonawca zobowiązał się wykonać roboty dodatkowe nieobjęte zamówieniem. W § 13 umowy podstawowej, jak i w umowie dodatkowej ustalono, że okres gwarancji wynosi 60 miesięcy.Powód podał, że w dniu 14 kwietnia 2011 roku w trakcie przeglądu gwarancyjnego spisano protokół, z którego wynikało, że zalecenia z pierwszego przeglądu nie zostały należycie poprawione. W protokole tym zawarto zalecenia wykonania kosztorysu ofertowego na remont odcinkadrogi (...)metrów przewidującego wykonanie konkretnych prac, które po akceptacji wójta zostaną przeprowadzone, pozostałe spękania należało uszczelnić grysami i spryskać emulsją. Pozwany odmówił wykonania poprawek w ramach udzielonej gwarancji i Gmina zleciła remont najbardziej zniszczonego odcinkaPrzedsiębiorstwu (...) Spółce z o.o.wM., za co wystawiona została faktura na kwotę 43 805,22 złote, której to kwoty powód dochodził pozwem (pozew k. 2-6).
W sprzeciwie od nakazu zapłaty z dnia 30 maja 2012 pozwany zaskarżył go w całości wnosząc o oddalenie powództwa i wskazując, że odmówił wykonania robót gwarancyjnych, gdyż powstałe uszkodzenia nawierzchni drogi są wynikiem nieprawidłowego jej użytkowania, co nie jest przyczyną zależną od strony pozwanej. Podał, że zgodnie z gwarancją dobrego wykonania umowy, stanowiącą integralną cześć oferty pozwanego, udzielona przez niego gwarancja obejmuje niewykonanie lub nieprawidłowe wykonanie zobowiązań wynikających z łączącej strony umowy. Gwarancja udzielona przez pozwanego nie obejmuje okoliczności przez niego nie zawinionych, a także okoliczności nieprawidłowego korzystania z drogi (pismo k. 62-67).
Pełnomocnik pozwanego zakwestionował sam fakt udzielenia powodowi gwarancji podnosząc, że gwarancja udzielana jest w formie pisemnej, najczęściej przybierając formę karty gwarancyjnej, a jej istotnym elementem jest szczegółowe określenie obowiązków gwaranta. W przypadku umowy łączącej strony nie zawierała ona katalogu obowiązków gwaranta, nie były one określone również na etapie postępowania przetargowego. Podnosił ponadto, że droga o parametrach technicznych zgodnych z zamówieniem powoda nie pozwala na ruch pojazdów o masie przekraczającej 8 ton. Powód zezwalając na korzystanie z drogi przez pojazdy bez ograniczeń tonażowych powoduje jej zniszczenie, dlatego nieuprawnione są twierdzenia powoda, że drogi wykonywane przez pozwanego są gorszej jakości. Zdaniem pozwanego, nie sposób przypisać mu winy w zakresie nienależytego wykonania umowy (pisma k. 170-172, 192- 194).
Wyrokiem z dnia 10 maja 2013 roku Sąd Rejonowy w Kraśniku oddalił powództwo GminyG.przeciwkoJ. P.oraz zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 4 817 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.
W uzasadnieniu Sąd Rejonowy wskazał na następujące ustalenia stanu faktycznego :
Pomiędzy powodem GminąG.jako zamawiającym aJ. P.prowadzącym działalność gospodarczą podfirmą Przedsiębiorstwo (...)jako wykonawcą w dniu 14 września 2007 roku doszło do zawarcia umowy na wykonanie przebudowy istniejącej nawierzchni drogi dojazdowej do gruntów rolnych we wsiA.na odcinku o łącznej długości 1103 mb, nadziałkach nr (...), obejmującej przebudowę włączenia dodrogi powiatowej nr (...). Umowa została zawarta w trybieustawy z dnia 29 stycznia 2004 roku Prawo zamówień publicznych( Dz.U. z 2004 roku, Nr 164, poz. 116 ze zm.). Poprzedzona została procedurą przetargową, w ramach której pozwany złożył ofertę zawierającą poza ceną kosztorysową, warunkami płatności, terminem wykonania prac, również warunki gwarancji – okres 60 miesięcy. W specyfikacji istotnych warunków w § 13 zawarty jest opis kryteriów, którymi zamawiający będzie się kierował przy wyborze oferty. Wymieniono w nim obok ceny okres gwarancji.
Kolejną umową z dnia 26 września 2007 roku wykonawca zobowiązał się wykonać roboty dodatkowe, nieobjęte zamówieniem podstawowym wynikającym z umowy z dnia 14 września 2007 roku, zgodnie z protokołem konieczności z dnia 25 września 2007 roku. Roboty dodatkowe były związane ze stwierdzeniem w czasie wyrównywania istniejącej podbudowy drogi tłuczniem, że jest ona za słaba i za cienka, aby uzupełnić ją przewidzianą w przedmiarze robót ilością tłucznia kamiennego, czego nie przewidziano w przedmiarze robót, dlatego dla prawidłowego uzyskania nośności i wytrzymałości docelowej drogi należało wzmocnić ją dodatkową ilością tłucznia kamiennego w ilości około 266 ton. Ponadto zaszła też konieczność utwardzenia poboczy.
Po wykonaniu prac objętych umowami roboty zostały odebrane przez powoda bezusterkowo. Po pierwszym przeglądzie gwarancyjnym w dniu 10 maja 2010 roku pozwany wykonał naprawy w postaci zalania emulsją ujawnionych pęknięć nawierzchni. W trakcie kolejnego przeglądu gwarancyjnego przeprowadzonego w dniu 14 kwietnia 2011 roku, w którym uczestniczyli inspektor ds. drogownictwa Urzędu GminyG.D. G., inspektor nadzoruE. F., kierownik budowyA. P., wykonawcaJ. P.iJ. A.– wójt GminyG., stwierdzono, że na odcinku od drogi powiatowej widoczne coraz bardziej spękania poprzeczne w nawierzchni bitumicznej w odległości 0,5 do 2 m od krawędzi jezdni, oraz spękania siatkowe, które od ostatniego przeglądu znacznie się powiększyły. Pojawiły się braki tłucznia w utwardzonym poboczu, a dalej w kierunku pólA.liczne spękania poprzeczne przy krawędzi jezdni w odległości 0,5m. W zaleceniach wskazano wykonanie kosztorysu ofertowego na odcinek 200 metrów, mający obejmować położenie warstwy przeciwspękaniowej pod warstwy bitumiczne, geosentyk do nawierzchni w celu wzmocnienia podbudowy, położenie nowej nawierzchni bitumicznej o grubości 4-5 cm, zaś pozostałe spękania miały być uszczelnione grysem i spryskane emulsją asfaltową.
Sąd Rejonowy ustalił, że pozwany wykonał kosztorys ofertowy na prace objęte protokołem gwarancyjnym jednak uznał, iż może je wykonać za cenę ustaloną w kosztorysie, a nie w ramach napraw gwarancyjnych, czego domagała się powodowa Gmina. Z uwagi na brak porozumienia stron Gmina zleciła remont drogiPrzedsiębiorstwu (...) spółce z o.o.wM., zaś po wykonaniu prac objętych umową z dnia 24 października 2011 roku wykonawca wystawił fakturę na kwotę 43 805, 22 złote.
W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy w Kraśniku uznał powództwo GminyG.za bezzasadne.
Sąd Rejonowy wskazał, że powód dochodząc zasądzenia należności pieniężnej powoływał się na udzieloną przez pozwanego gwarancję jakości na wykonane prace przy przebudowie drogi, natomiast pozwany powołując się na przepisart. 577 k.c.stanął na stanowisku, że wobec braku wydania dokumentu gwarancyjnego do nawiązania stosunku gwarancji pomiędzy stronami nie doszło.
Sąd Rejonowy powołał brzmienieart. 577 k.c., który reguluje instytucję gwarancji, a zgodnie z którym w wypadku, gdy kupujący otrzymał od sprzedawcy dokument gwarancyjny co do jakości rzeczy sprzedanej, poczytuje się w razie wątpliwości, że wystawca dokumentu (gwarant) jest obowiązany do usunięcia wady fizycznej rzeczy lub do dostarczenia rzeczy wolnej od wad, jeżeli wady te ujawnią się w ciągu terminu określonego w gwarancji. Gwarancja stanowi dodatkowe zastrzeżenie umowne stosowane przede wszystkim w umowie sprzedaży, zastosowanie znajduje również w wypadku umów o dzieło i roboty budowlane.
Sąd Rejonowy podniósł, że udzielenie gwarancji następuje zwykle przez wręczenie kupującemu (zamawiającemu) dokumentu gwarancyjnego, zaś w niniejszej sprawie pozwany nie wydał takiego dokumentu powodowej Gminie i ta okoliczność stanowiła dla pozwanego podstawowy argument za przyjęciem, że do nawiązania stosunku gwarancji pomiędzy stronami nie doszło. Jednak, w ocenie Sądu Rejonowego, argumentu tego nie można było podzielić. Sąd Rejonowy powołując za pozwanym orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 24 października 2001 roku (sygn. III CKN 425/00 LEX nr 52362) wskazał, że samo umieszczenie w umowie sprzedaży postanowienia o udzieleniu gwarancji kupującemu na odpowiedni okres i zapowiedź dostarczenia kontrahentowi odpowiedniej karty gwarancyjnej (dokumentu gwarancyjnego) w okresie trwania stosunku sprzedaży nie tworzy jeszcze dostatecznych podstaw do przyjęcia, że między stronami doszło do ukształtowania stosunku gwarancji o treści określonej wart. 577 k.c.W tym zakresie niezbędne byłoby pojawienie się jeszcze dalszego zdarzenia prawnego, a mianowicie - wydanie, a przynajmniej udostępnienie kupującemu odpowiedniego dokumentu zawierającego warunki (postanowienia) udzielonej gwarancji. Jednakże, zdaniem Sadu Rejonowego, jak wynika już z samej tezy powołanego wyroku Sądu Najwyższego, umieszczenie warunków gwarancji może być zawarte w samej treści umowy. Według Sądu, postanowienia umowy łączącej strony, w zakresie warunków udzielenia gwarancji były bardzo lakoniczne, jednak w zestawieniu z poprzedzającym zawarcie umowy postępowaniem przetargowym, formułowaniem w jego toku oferty, której jednym z dwóch najistotniejszych elementów był okres gwarancji, zawarte w § 13 umowy stwierdzenie, że na roboty będące przedmiotem niniejszej umowy ustala się okres gwarancji 60 miesięcy, stanowi podstawę do przyjęcia, że w umowie pomiędzy stronami, zawartej zarówno co do zasadniczych robót, jak i tych dodatkowych, doszło do zawarcia kolejnej umowy, której treścią było udzielenie gwarancji jakości na wykonywane prace. O udzieleniu gwarancji jakości wykonanych prac świadczy dobitnie zachowanie się stron już po wykonaniu umowy polegające na dokonywaniu przeglądów gwarancyjnych, po których pozwany wykonywał określone naprawy. Przeglądy były wykonywane w 2010 roku i 2011 roku. Za nieprzekonywujące w tym zakresie Sąd Rejonowy uznał twierdzenia pozwanegoJ. P., że poprawki faktycznie były wykonywane, ale nie w ramach gwarancji, tylko, jak to on określił, w ramach zachowania dobrej współpracy z zamawiającym. Sąd Rejonowy uznał zatem, że pomiędzy GminąG.a pozwanymJ. P.doszło do zawarcia umowy gwarancji. Ustalenie w powyższym zakresie łączącego strony stosunku prawnego nie stanowiło, w ocenie Sądu Rejonowego, o możliwości uznania, że roszczenie powoda jest uzasadnione.
Sąd powołał brzmienieart. 577 § 1 k.c.i stwierdził, że przedmiotem umowy było wykonanie przebudowy drogi, zatem w grę mógł wchodzić wyłącznie obowiązek wykonawcy usunięcia wad jako zobowiązanie wynikające z gwarancji i takiej treści żądanie było formułowane przez powoda po sporządzeniu protokołu gwarancyjnego z dnia 14 kwietnia 2011 roku. Powód w niniejszym procesie domagał się zasądzenia należności odpowiadającej równowartości spełnionego świadczenia na rzecz firmy, która wykonała prace naprawcze, jednak formułując i określając żądanie stwierdził, że w sprawie niniejszej domaga się wykonania przez pozwanego obowiązków wynikających z gwarancji na podstawie § 13 umowy z dnia 14 września 2007 roku. W ocenie Sądu Rejonowego, dochodząc roszczenia wynikającego z umowy gwarancji powód mógł domagać się spełnienia takiej treści świadczenia, jakie wynikało dla niego z danego stosunku prawnego, w tej sytuacji z gwarancji wynikało tylko zobowiązanie do usunięcia wad. Brak było w tym zakresie pomiędzy stronami porozumienia co do dalszych obowiązków przyjętych na siebie przez udzielającego gwarancji, w tym do zapłaty za zastępcze usunięcie usterek. Sąd uznał, że dochodzenie zapłaty kwoty stanowiącej równowartość prac wykonanych w ramach naprawy nawierzchni drogi jest roszczeniem o innym charakterze niż roszczenie o wykonanie umowy gwarancji, ma ono na celu wyrównanie uszczerbku wywołanego nieprawidłowym zachowaniem kontrahenta, a nie wymuszanie na nim zobowiązania zgodnie z treścią umowy. Zamawiający może w takich okolicznościach dochodzić odszkodowania za nienależyte wykonanie zobowiązań wynikających z gwarancji, jest to jednak żądanie oparte na innych okolicznościach faktycznych, nie na zobowiązaniu się do świadczenia wynikającym z udzielonej gwarancji, ale na powstaniu w majątku powoda szkody, która jest następstwem nienależytego wywiązania się z postanowień umowy dotyczącej udzielenia gwarancji.
Sąd Rejonowy powołując brzmienieart. 321 k.p.c.wskazał, że w sytuacji, gdy powód żąda wykonania umowy gwarancyjnej i domaga się spełnienia świadczenia, które z tej umowy nie wynika, a które może stanowić ewentualnie podstawę do przyjęcia ustaleń, że stanowi ono szkodę w majątku powoda wynikającą z nienależytego wykonania zobowiązania uznał, iż orzekanie o takim odszkodowaniu jest orzekaniem co do przedmiotu nie objętego żądaniem. Pomiędzy dochodzeniem roszczeń z gwarancji a roszczeniami opartymi na odpowiedzialności odszkodowawczej, w tym wypadku opartej naart. 471 i nast. k.c., zachodzą istotne różnice w regułach odpowiedzialności i trybie dochodzenia takich roszczeń.
Sąd Rejonowy rozważył hipotetyczne żądanie powoda o roszczenie odszkodowawcze na zasadach ogólnych (art. 471 k.c.). Wskazał, że konieczną przesłanką odpowiedzialności pozwanego było w pierwszej kolejności wykazanie, że nienależycie wywiązał się on z zobowiązania wynikającego z udzielonej gwarancji, czyli nie dokonał naprawy nawierzchni, do czego był zobowiązany w ramach gwarancji. Ponieważ w tym zakresie odpowiedzialność gwaranta opiera się na domniemaniu, że wada powstała z przyczyn istniejących już uprzednio w obiekcie, to na pozwanym ciążył obowiązek wykazania, że wada wynikała z niewłaściwej eksploatacji drogi, tych okoliczności pozwany nie wykazał. Niewystarczające było, zdaniem Sądu Rejonowego, przeprowadzenie dowodów z zeznań świadków na okoliczności poruszania się po spornej drodze pojazdów o zawyżonym tonażu, niezbędne było w takiej sytuacji przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego, ponieważ wykazanie, że stan drogi stwierdzony w 2011 roku wynikał nie z przyczyn leżących po stronie wykonawcy, ale z powodu niewłaściwej eksploatacji drogi, wymagało wiadomości specjalnych. Powód jednak winien był wykazać w takiej sytuacji zakres i wysokość poniesionej z tytułu nienależytego wykonania zobowiązania szkody, skoro pozwany nie uznawał powództwa co do zasady, jak i co do wysokości. W tym stanie rzeczy nie można by było uznać za wystarczający dowód na okoliczność wysokości szkody faktury wystawionej przez przedsiębiorstwo, które wykonało remont przedmiotowej drogi .
Sąd Rejonowy wskazał, że szkodą pozostającą w adekwatnym związku przyczynowym z zachowaniem się wykonawcy odmawiającego wykonania naprawy w ramach gwarancji byłaby w tym wypadku równowartość poniesionych kosztów związanych z dokonaniem napraw, do których zobowiązany był pozwany. Przede wszystkim należało wykazać, jakich napraw w ramach gwarancji pozwany miał obowiązek dokonać i w związku z tym ustalenie wartości ich wykonania. Według Sądu, już z treści protokołu gwarancyjnego wynikała niejasność w tym względzie, w szczególności, czy wykonawcę obciążać miały koszty użycia siatki przeciwspękaniowej, skoro w pismach powoda z dnia 17.08.2011r. mowa jest o ponoszeniu przez Gminę kosztów zakupu siatki przeciwspekaniowej, podobnie o poniesieniu przez Gminę kosztów z tego tytułu nadmienia pełnomocnik powoda w piśmie procesowym z dnia 1 grudnia 2012 roku. Konieczność wykonania określonych prac w ramach naprawy gwarancyjnej powinna być wykazana przez powoda jako podstawa ustalenia wysokości szkody, ta okoliczność, w ocenie Sądu Rejonowego, nie została wykazana, a zatem zarówno zakres, jak i co za tym idzie wysokość szkody nie została udowodniona. W tym stanie rzeczy Sąd uznał, że nawet w sytuacji gdyby przyjąć, że powód dochodził w sprawie odszkodowania za nienależyte wykonanie zobowiązania, to nie wykazał w sposób należyty wysokości szkody, za jaką odpowiedzialność winien ponosić pozwany.
Rozstrzygnięcie o kosztach procesu Sąd Rejonowy uzasadnił brzmieniem przepisuart. 98 § 1 i 3 oraz § 4 k.p.c.iart. 99 k.p.c.Sąd Rejonowy zasądził na rzecz pozwanego wygrywającego proces od powoda kwotę 4 817,00 złotych , na którą składa się opłata skarbowa od pełnomocnictwa i wynagrodzenie pełnomocnika pozwanego - radcy prawnego. Wynagrodzenie to ustalone zostało w oparciu o charakter sprawy, wartość przedmiotu sporu przekraczającą 10 000 złotych i niższą niż 50 000 złotych oraz przepisy § 6 ust. 5 w z§ 2 ust. 1 i 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu( Dz. U. Nr 163/2002, poz. 1349 z późn. zm.) – uzasadnienie k. 203 - 207.
Apelację od tego wyroku wniósł pełnomocnik powoda, zaskarżając orzeczenie Sądu Rejonowego w całości.
Apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa w całości poprzez zasądzenie kwoty 43 805, 22 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz zasądzenie od pozwanego kosztów procesu za obie instancje.
Apelujący zgłosił jako ewentualny wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu.
Apelujący zarzucił orzeczeniu Sądu Rejonowego naruszenie przepisów:
prawa procesowego –art. 321 k.p.c.poprzez błędne przyjęcie, że orzekanie w niniejszej sprawie o żądaniu zapłaty za nienależyte wykonanie zobowiązań wynikających z udzielonej przez pozwanego gwarancji stanowiłoby orzekanie co do przedmiotu nieobjętego żądaniem i naruszyłoby reguły wynikające zart. 321 k.p.c., w sytuacji, gdy Sąd jest związany żądaniem i jego podstawą faktyczną, nie wiąże go natomiast kwalifikacja prawna podana przez powoda,
art. 328 k.p.c.poprzez niedostateczne wyjaśnienie przyczyn, które były podstawą przyjęcia przez Sąd, że orzekanie o żądaniu od pozwanego, który nie wykonał zobowiązania z umowy gwarancji kwoty 43 805, 22 zł jako równowartości spełnionego świadczenia na rzecz firmy, która wykonała prace naprawcze, byłoby orzekaniem co do przedmiotu nieobjętego żądaniem i naruszałoby reguły wynikające zart. 321 k.p.c.,
art. 233 k.p.c.poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów przeprowadzonych w sprawie, dokonanej wybiórczo i wbrew zasadom doświadczenia życiowego, polegającej na :
a
zupełnym pominięciu dla oceny wysokości szkody faktu, że strona pozwana nie kwestionowała powództwa co do wysokości, a jedynie co do zasady i uznaniu za niewystarczający dowód na okoliczność wysokości szkody faktury wystawionej przez przedsiębiorstwo, które wykonało remont przedmiotowej drogi,
b
pominięcie istotnej części materiału dowodowego, tj. umowy z dnia 24 października 2011 roku i protokołu z czynności związanych z postępowaniem o udzielenie zamówienia publicznego z dnia 24 października 2011 roku, ofertyPrzedsiębiorstwa (...) sp. z o.o.wraz z załączonym kosztorysem, zeznań świadkówD. G.iS. P.,
c
błędne przyjęcie, że powód domagał się wykonania obowiązków wynikających z umowy gwarancyjnej, w sytuacji, gdy żądał on zapłaty kwoty 43 805, 22 zł stanowiącej równowartość spełnionego świadczenia na rzecz firmy, która wykonała prace naprawcze,
art. 231 k.pc. poprzez uznanie za nieudowodnionej wysokości szkody mimo dostatecznej podstawy w materiale dowodowym w postaci umowy z dnia 24 października 2011 roku,faktury VAT nr (...)z dnia 23 listopada 2011 roku oraz protokołu z czynności związanych z postępowaniem o udzielenie zamówienia publicznego z dnia 24 października 2011 roku, ofertyPrzedsiębiorstwa (...) sp. z o.o.wraz z załączonym kosztorysem i w sytuacji, gdy strona nie kwestionowała wysokości szkody;
art. 109 § 2 k.p.c.poprzez zasądzenie wynagrodzenia pełnomocnika pozwanego w wysokości dwukrotnie wyższej niż stawki minimalne, w sytuacji, gdy w niniejszej sprawie nie zaistniały żadne nadzwyczajne okoliczności diametralnie zwiększające nakład pracy profesjonalnego pełnomocnika procesowego, gdy skala aktywności adwokata reprezentującego pozwanego pozostawała na przeciętnym poziomie,
naruszenie przepisów prawa materialnego –art. 577 k.c.w zw. zart. 471 k.c., z których wynika odpowiedzialność pozwanego, który nie wywiązał się z zobowiązań z umowy gwarancji (apelacja k. 214 – 220).
W odpowiedzi na apelację powód wniósł o jej oddalenie i zasądzenie kosztów procesu za instancję odwoławczą. W uzasadnieniu pisma z dnia 28 października 2013 roku podzielił stanowisko Sądu Rejonowego dotyczące tego, że skoro powódka domagała się od pozwanego wykonania obowiązków wynikających z gwarancji, to Sąd nie mógł zasądzić odszkodowania jako wynikającego z innej podstawy. W dalszej części pisma wskazał, że dochodzona pozwem kwota udokumentowana fakturą VAT stanowi równowartość robót zastępczych, do których powódka nie została umocowana przez sąd w trybieart. 480 § 1 i 2 k.c., nadto nie dowodziła przesłanek zart. 480 § 3 k.c.dotyczących sytuacji nagłego wypadku. W ocenie pozwanego powód nie udowodnił wysokości dochodzonego roszczenia (k. 234).
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
Apelacja powoda częściowo jest zasadna, dotyczy to jednak tylko rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego o kosztach procesu zawartego w pkt II zaskarżonego wyroku.
W ocenie Sądu Okręgowego, trafnie apelujący zarzucił naruszenie przez Sąd Rejonowy przepisuart. 109 § 2 k.p.c.poprzez zasądzenie wynagrodzenia pełnomocnika pozwanego w wysokości dwukrotnej stawki minimalnej przewidzianej w§ 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu(Dz. U. z 2002 r., Nr 163, poz. 1349), gdy nie zachodziły ku temu podstawy wynikające czy to z nakładu pracy pełnomocnika, czy to z charakteru sprawy i wkładu pełnomocnika w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia. Należy mieć na uwadze, że podstawą do ustalenia wysokości wynagrodzenia z tytułu kosztów zastępstwa profesjonalnego pełnomocnika są stawki minimalne, w których ustawodawca rozważył i uwzględnił wszystkie okoliczności charakterystyczne dla danego typu spraw i które odzwierciedlają konieczny nakład pracy pełnomocnika. Wyjątkiem od zasady przyznawania kosztów według stawki minimalnej są tego typu sprawy, w których nadzwyczajne i szczególne okoliczności zwiększają nakład pracy pełnomocnika niezbędnej do prawidłowej realizacji obowiązków zastępstwa w sprawie (por. Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 24 października 2012 roku, sygn. III CZ 57/12, lex nr 1288673). Jak trafnie także wskazał Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 16 lutego 2012 roku (sygn. IV CZ 107/11, lex nr 1168556), nie ma przeszkód, aby strona korzystająca z pomocy adwokata umówiła się, przy zastosowaniu kryteriów określonych w § 3 rozporządzenia, na opłatę w wyższej wysokości od minimalnej stawki opłat, w takim jednak przypadku wysokość umówionego wynagrodzenia nie jest wiążąca dla Sądu przy dokonywaniu rozliczenia kosztów procesu. Sąd zasądzając opłatę za czynności adwokata z tytułu zastępstwa prawnego bierze pod uwagę niezbędny nakład pracy adwokata, a także charakter sprawy i wkład adwokata w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia (por. także SN w postanowieniu z dnia 15 grudnia 20111 roku, II CZ 126/11i inne).
Na tle tak zarysowanych w orzecznictwie i podzielanych przez Sąd Okręgowy poglądów należy zauważyć, że przedmiot niniejszej sprawy nie należał do szczególnie skomplikowanych, wymagających znacznego nakładu pracy pełnomocników stron. Nadto, pełnomocnik pozwanego w toku postępowania przyjął linię obrony nieadekwatną do rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego, mianowicie zakwestionował sam fakt udzielenia powodowi gwarancji, czego nie podzielił ani Sąd Rejonowy, ani też Sąd Okręgowy. Tym samym nie można uznać, aby pełnomocnik pozwanego w istotny sposób przyczynił się do wyjaśnienia i rozstrzygnięcia sprawy. Z powyższych względów określając należne dla strony pozwanej koszty zastępstwa procesowego Sąd Okręgowy ustalił je na poziomie stawki minimalnej wynikającej z cytowanego wyżej rozporządzenia w kwocie 2400 zł oraz koszty opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł. Podstawę prawną orzeczenia zawartego w pkt I wyroku Sądu Okręgowego z dnia 31 października 2013 roku stanowiart. 386 § 1 k.p.c.
Pozostałe zarzuty apelacyjne strony powodowej w większości nie były zasadne. Zastrzec jednak należy, że analiza roszczenia zawartego w pozwie wskazywała na to, że GminaG.dochodziła odJ. P.zasądzenia kwoty 43 805, 22 zł z tytułu szkody jakiej doznała na skutek niewykonania przez niego obowiązków wynikających z zawartej przez strony umowy gwarancji (art. 471 k.c.w zw, zart. 577 k.c.), nie dochodziła zaś wykonania przez pozwanego obowiązków gwarancyjnych, które w niniejszej sprawie sprowadzałyby się do żądania usunięcia wad, które ujawniły się w trakcie przeglądu gwarancyjnego nawierzchni drogi dojazdowej do gruntów rolnych we wsiA.na odcinku o łącznej długości 1103 mb nadziałkach nr (...). Zbędne było tym samym wzywanie pełnomocnika powoda do określenia podstawy prawnej roszczenia i reżimu odpowiedzialności pozwanego, które dla Sądu mają charakter fakultatywny.
Z przytoczonych wyżej powodów Sąd Okręgowy nie podzielił stanowiska Sądu Rejonowego zawartego w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia, że powód żądając wykonania umowy gwarancyjnej domagał się spełnienia świadczenia, które z tej umowy nie wynikało i orzekanie o takim roszczeniu (odszkodowawczym) byłoby orzekaniem co do przedmiotu nie objętego żądaniem (art. 321 k.p.c.). Ta konstatacja nie oznacza jednak, że orzeczenie Sądu Rejonowego o roszczeniu głównym GminyG.jest błędne, ponieważ Sąd ten poczynił ustalenia i rozważania w przedmiocie roszczenia odszkodowawczego pozwanego i stwierdził, że brak udowodnienia wysokości szkody sprowadziło oddalenie powództwa. Tą argumentację podzielił Sąd Okręgowy (o czym szczegółowo niżej).
W ocenie Sądu Okręgowego, nie jest trafny zarzut apelacyjny naruszenia przez Sąd Rejonowyart. 233 k.p.c.poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, która zdaniem apelującego, dokonana została wybiórczo i wbrew zasadom doświadczenia życiowego. Przede wszystkim nie jest zgodne z prawdą twierdzenie apelującego, że strona pozwana nie kwestionowała powództwa co do wysokości, a jedynie co do zasady. Apelujący pominął fakt, że w toku postępowania przed Sądem Rejonowym, na rozprawie w dniu 12 marca 2013 roku pełnomocnik pozwanego złożył wyraźne oświadczenie, że nie uznaje powództwa co do zasady i co do wysokości (k. 187). Sąd Rejonowy na tle poczynionych ustaleń w sprawie trafnie przyjął, że powód udowodnił odpowiedzialność pozwanego co do zasady, ponieważ przed upływem okresu gwarancji udzielonej przez pozwanego ujawniły się wady wykonanej przez niego nawierzchni drogi. Warunki gwarancji wynikające z brzmienia dyspozytywnego przepisuart. 577 k.c., mające zastosowanie wobec braku innego ukształtowania tego stosunku umownego przez strony, pozwalały na wysunięcie przez powoda żądania usunięcia ujawnionych wad nawierzchni przez pozwanego, którego z kolei, dla uniknięcia odpowiedzialności, obciążał dowód wykazania, że wada wynikała z innych okoliczności, leżących po stronie powodowej, jak chociażby z podnoszonej argumentacji dotyczącej niewłaściwej eksploatacji drogi. Tych okoliczności pozwany jednak nie wykazał. Trafnie Sąd Rejonowy uznał, że samo przesądzenie odpowiedzialności pozwanego nie jest wystarczające dla zasądzenia kwoty dochodzonej pozwem, ponieważ powód winien udowodnić także, że kwota ta odpowiada wysokości doznanej przez niego szkody majątkowej. Wymagały tego reguły dowodzenia zart. 232 k.p.c.o odpowiedzialności pozwanego w trybieart. 471 k.c.
Przedstawiona w sprawie faktura VAT na okoliczność kosztów poniesionych przez powoda na zastępcze wykonanie czynności, do których obowiązany był pozwany, trafnie została uznana przez Sąd Rejonowy za niewystarczającą do wykazania wysokości szkody. Przede wszystkim powód nie uzyskał upoważnienia Sądu do wykonania czynności na koszt dłużnika w trybieart. 480 § 1 k.c., co zwalniałoby go z obowiązku wykazywania, że poniesione na te czynności koszty były zasadne. Powód nie powoływał się także na konieczność nagłego wykonania czynności naprawy nawierzchni przedmiotowej drogi w zakresie ujawnionych jej wad w trybieart. 480 § 3 k.c., przy czym zasygnalizować tylko trzeba, iż w orzecznictwie wskazuje się na to, że naglący wypadek w rozumieniu tego przepisu to sytuacja awaryjna, zagrażająca życiu i zdrowiu lub powstaniem poważnej szkody (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 6 września 2005 roku, sygn. VI Aca 1087/04, lex 1330724). Na takie okoliczności powód w ogóle nie wskazywał, stąd ustalenie okoliczności istotnych z punktu widzenia tego uregulowania pozostawało bezprzedmiotowe.
W ocenie Sądu Okręgowego, trafnie Sąd Rejonowy wskazał, że szkodą pozostającą w adekwatnym związku przyczynowym z zachowaniem się wykonawcy odmawiającego wykonania naprawy w ramach gwarancji byłaby w tym wypadku równowartość poniesionych kosztów związanych z dokonaniem napraw, do których zobowiązany był pozwany w ramach udzielonej powodowi gwarancji. Jednak wykazanie zakresu niezbędnych czynności i ich wartości w tym konkretnym zakresie obciążało powoda, a nie pozwanego, dowód z zeznań świadków i dokumentów nie był wystarczający. Sąd Okręgowy podzielił stanowisko Sądu Rejonowego, że niezbędny byłby dowód z opinii biegłego na wyżej podniesione okoliczności, zwłaszcza, że sporny zakres napraw związany był nie tylko z użyciem siatki przeciwspękaniowej, o czym nadmienił Sąd Rejonowy, ale także podnoszona w zeznaniach pozwanego kwestia dodatkowej warstwy żądanej przez powoda w ramach napraw gwarancyjnych, której nie uwzględniono w kosztorysie podstawowym (k. 197v). Do tych kwestii powód nie odniósł się i zaniechał dowodzenia okoliczności istotnych z punktu widzenia określenia zakresu odpowiedzialności pozwanego i wysokości szkody, stąd zasadnie jego powództwo zostało oddalone.
Sąd Okręgowy dokonując analizy zarzutów powoda dotyczących naruszenia przepisów prawa procesowego, tj.art. 233 k.p.c.i328 k.p.coraz materialnego, tj.art. 577 k.c.iart. 471 k.c., z wyżej przytoczonych motywów stwierdził, że nie są one zasadne, zaś zaskarżony wyrok w pkt I odpowiada prawu.
Sąd Okręgowy stwierdził, że nie jest także zasadny postawiony jako ewentualny wniosek apelującego o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji.
Przepisart. 386 § 4 k.p.c.stanowi, że poza wypadkami określonymi wart. 386 § 2 i 3 k.p.csąd drugiej instancji może uchylić zaskarżony wyrok i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania tylko w razie nierozpoznania przez sąd pierwszej instancji istoty sprawy, albo gdy wydanie wyroku wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości.
W ocenie Sądu Okręgowego, w niniejszej sprawie nie zachodziła żadna z podstaw do uchylenia orzeczenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Kraśniku. Sąd ten rozpoznał istotę sprawy, zaś wydanie orzeczenia przez Sąd Okręgowy nie wymagało przeprowadzenia postępowania dowodowego. W sprawie nie zachodziła także żadna z podstaw nieważności postępowania, zaś apelujący nie przytoczył w apelacji żadnych zarzutów, których uwzględnienie mogłoby skutkować uchyleniem zaskarżonego wyroku.
Z tych wszystkich powodów, na podstawieart. 385 k.p.c.Sąd Okregowy orzekł o oddaleniu apelacji w pozostałym zakresie.
Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania odwoławczego ma swoją podstawę prawną w treściart. 98 § 1 i 3 k.p.ciart. 99 k.p.c.w zw. zart. 391 § 1 k.p.c.Wobec oddalenia apelacji powódki jest ona stroną przegrywającą sprawę, dlatego winna zwrócić pozwanemu poniesione przez niego koszty procesu, na które składa się stawka wynagrodzenia pełnomocnika wykonującego zawód radcy prawnego w wysokości 1200 zł określona na podstawie§ 6 pkt 5 i § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu(Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.).
Z tych wszystkich powodów i w oparciu o powołane wyżej przepisy Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku. | ```yaml
court_name: Sąd Okręgowy w Lublinie
date: '2013-10-31'
department_name: II Wydział Cywilny Odwoławczy
judges:
- Sędzia Sądu Okręgowego Ewa Bazelan
- Sądu Rejonowego Grażyna Madej
- Sędzia Sądu Okręgowego Przemysław Grochowski
legal_bases:
- art. 471 i nast. k.c.
- art. 98 § 1 i 3 oraz § 4 k.p.c.
- § 6 pkt 5 i § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28
września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia
przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego
z urzędu
recorder: Krystyna Melchior
signature: II Ca 622/13
``` |
151515000003006_VI_Ka_000353_2019_Uz_2019-06-19_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygnatura akt VI Ka 353/19
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia19 czerwca 2019r.
Sąd Okręgowy w Gliwicach, Wydział VI Karny Odwoławczy w składzie:
Przewodniczący SSO Marcin Mierz
Protokolant Aleksandra Studniarz
po rozpoznaniu w dniu 14 czerwca 2019 r.
przy udziale Tomasza Międlara Prokuratora Prokuratury Rejonowej wZ.
sprawy
1
P. R.ur. (...)wZ.
synaZ.iW.
oskarżonego zart. 158§1 kk
2
M. B. (1)ur. (...)wZ.
synaI.iW.
oskarżonego zart. 158§1 kk
na skutek apelacji wniesionych przez obrońców oskarżonych
od wyroku Sądu Rejonowego w Zabrzu
z dnia 27 listopada 2018 r. sygnatura akt II K 827/17
na podstawieart. 437 k.p.k.,art. 438 k.p.k.orazart. 627 k.p.k.iart. 624 § 1 k.p.k.
1. zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:
a) w punkcie 1 przyjmuje, iż oskarżeni w dniu 03 kwietnia 2017 roku wZ., działając wspólnie i w porozumieniu, kilkakrotnie uderzającB. S.w głowę, wzięli udział w bójce w której pokrzywdzonyB. S.został narażony na bezpośrednie niebezpieczeństwo nastąpienia skutku określonego wart. 157 § 1 k.k.;
b) uchyla rozstrzygnięcie o karze z punktu 1 orzeczonej wobec oskarżonegoM. B. (1)i za przypisany temu oskarżonemu czyn, na mocyart. 158 § 1 k.k.w zw. zart. 37a k.k.przy zastosowaniuart. 34 § 1 i 1a pkt 1 k.k.orazart. 35 § 1 k.k.wymierza oskarżonemu karę 1 (jednego) roku ograniczenia wolności polegającą na wykonywaniu nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 30 (trzydziestu) godzin w stosunku miesięcznym,
c) uchyla rozstrzygnięcie z punktu 2 wobec oskarżonegoM. B. (1)i na mocyart. 63 § 1 k.k.na poczet orzeczonej wobec tego oskarżonego powyżej, wpunkcie 1.b) kary ograniczenia wolności zalicza oskarżonemu okres jego rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od dnia 03 kwietnia 2017r., godziny 21:55 do dnia 04 kwietnia 2017r., godziny 13:05;
2. w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;
3. zwalnia oskarżonych od zapłaty wydatków postępowania odwoławczego, obciążając nimi Skarb Państwa i wymierza im opłaty:M. B. (1)za obie instancje w wysokości 180 (sto osiemdziesiąt) złotych, aP. R.za drugą instancję w wysokości 120 (sto dwadzieścia) złotych.
Sygn. akt VI Ka 353/19
UZASADNIENIE
wyroku Sądu Okręgowego w Gliwicach z dnia 19 czerwca 2019 roku
w zakresie rozstrzygnięć dotyczących oskarżonegoP. R.(art. 423 § 1a k.p.k.)
P. R.iM. B. (1)oskarżeni zostali o to, że w dniu 03 kwietnia 2017r. wZ.przyul. (...)działając wspólnie i w porozumieniu dokonali pobiciaB. S.poprzez uderzanie w okolice głowy, narażając go na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo nastąpienia skutków określonych wart. 156 § 1 k.k.iart. 157 § 1 k.k., tj. o przestępstwo zart. 158 § 1 kk
Wyrokiem z dnia 27 listopada 2018 roku (II K 827/17), Sąd Rejonowy w Zabrzu orzekł, co następuje:
1
oskarżonychM. B. (1)iP. R.uznaje za winnych tego, że w dniu 03 kwietnia 2017r. wZ.działając wspólnie i w porozumieniu, wzięli udział w pobiciu pokrzywdzonegoB. S.narażając go na bezpośrednie niebezpieczeństwo wystąpienia skutku określonego wart. 157 § 1 k.k.w ten sposób, że kilkukrotnie uderzyli go pięścią w głowę tj. winnych popełnienia przestępstwa zart. 158 § 1 k.k.i za to na mocyart. 158 § 1 k.k.skazujeM. B. (1)na karę pozbawienia wolności w wymiarze 6 (sześć) miesięcy, zaśP. R.na karę pozbawienia wolności w wymiarze 4 (cztery) miesiące;
2
na zasadzieart. 63 § 1 k.k.zalicza oskarżonymM. B. (1)iP. R.na poczet orzeczonych wobec każdego z nich w punkcie pierwszym przedmiotowego wyroku kar pozbawienia wolności okres rzeczywistego pozbawienia wolności w przedmiotowej sprawie każdego z nich, i tak oskarżonemuM. B. (1)okres od dnia 03 kwietnia 2017r. od godziny 21:55 do dnia 04 kwietnia 2017r. do godziny 13:05, zaś oskarżonemuP. R.okres od dnia 03 kwietnia 2017r. od godziny 21:55 do dnia 04 kwietnia 2017r. do godziny 17:15;
3
na zasadzieart. 46 § 1 k.k.orzeka od oskarżonychM. B. (1)iP. R.tytułem środka kompensacyjnego na rzecz pokrzywdzonegoB. S.kwoty po 500,00 (pięćset) złotych od każdego z nich tytułem zadośćuczynienia za doznaną przez tego pokrzywdzonego krzywdę związaną z popełnieniem na jego szkodę przestępstwa przypisanego obydwu oskarżonym w punkcie pierwszym wyroku;
4
na zasadzieart. 47 § 1 k.k.orzeka od oskarżonychM. B. (1)iP. R.tytułem środka kompensacyjnego w związku z popełnieniem przez nich przestępstwa przypisanego im w punkcie pierwszym wyroku nawiązki w kwocie po 300,00 (trzysta) złotych od każdego z nich na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej;
5
na zasadzieart. 627 k.p.k.iart. 2 ust 1 Ustawy z dnia 23.06.1973r. o opłatach w sprawach karnychzasądza od oskarżonychM. B. (1)iP. R.na rzecz Skarbu Państwa wydatki postępowania w kwocie po 50,00 (pięćdziesiąt) złotych od każdego z nich oraz obciąża ich opłatami sądowymi w kwocie po 120,00 (sto dwadzieścia) złotych od każdego z nich.
Apelacje od tego orzeczenia wywiedli obrońcy oskarżonychM. B. (1)orazP. R..
Obrońca oskarżonegoP. R.zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła:
1. Obrazę przepisów prawa materialnego, a toart. 158 § 1 k.k.polegającą na niezasadnym zastosowaniu tegoż artykułu i skazaniu oskarżonegoP. R.za czyn zdaniem Sądu I instancji wypełniający znamiona występku stypizowanego wart. 158 § 1 k.k., podczas gdy oskarżonyP. R.znamion tych nie wypełnił i tym samym nie popełnił czynu, który mu się zarzuca - co winno skutkować uniewinnieniem oskarżonegoP. R.w niniejszym postępowaniu,
2. Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, a to niezasadne przyjęcie, iż w sprawie wystąpiło porozumienieP. R.iM. B. (1)co do pobiciaB. S., co więcej, iż w sprawie miało miejsce pobicieB. S., a nadto, iżP. R.pobicia oskarżonego dokonał - podczas gdy w sprawie brak wiarygodnych, a w zasadzie żadnych dowodów na to, iżM. B. (1)iP. R.zawierali jakiekolwiek porozumienie co do pobicia pokrzywdzonego, nadto, iż oskarżony -P. R.pobicia dokonał, jak również, iż zaszło pobicieB. S., podczas gdy materiał dowodowy wskazuje, iż toB. S.zaatakowałM. B. (1), a zatem co najmniej w sprawie wystąpiła bójka, a nadto, iż oskarżonyP. R.brał udział w zajściu uzasadniającym postawienie mu zarzutu pobicia pokrzywdzonego w sytuacji gdy usiłował on jedynie rozdzielić zwaśnionychM. B. (1)iB. S.- co wbrew twierdzeniom Sądu I instancji nie zasługuje na zastosowanie represji karnej albowiem stanowiło wręcz pozytywne zachowanieP. R.względem zaistniałej sytuacji.
3. Obrazę prawa materialnego, a toart. 26 § 1, 2 i 3 k.k., poprzez jego niezastosowanie, w sytuacji, gdy oskarżonyR., nawet gdyby, oczywiście hipotetycznie zdaniem obrony przyjąć, iż działanie jego wykroczyło poza rozdzielanie pokrzywdzonego iB.działał w stanie wyższej konieczności motywowany jedynie chęcią rozdzielenia w/wym mężczyzn, w sytuacji, w której matka pokrzywdzonego dodatkowo przyłączyła się do naruszania nietykalności cielesnejM. B. (1).
4. Obrazę przepisów postępowania, a toart. 2 § 1 pkt 1 k.p.k., mającą wpływ na treść orzeczenia, poprzez przypisanie oskarżonemu sprawstwa za czyn, którego oskarżony w istocie nie popełnił.
5. obrazę przepisów postępowania, mającą wpływ na treść orzeczenia, a toart. 167 k.p.k.,art. 366 k.p.k.iart. 410 k.p.k, polegająca na niewyjaśnieniu wszystkich istotnych okoliczności sprawy, w tym faktycznej roli w zdarzeniu oskarżonegoR., okoliczności powstania nagrania z telefonu komórkowego pokrzywdzonego czy jego wartości dowodowej w sprawie w kontekście rzekomego filmowania zajścia z telefonu znajdującego się w kieszeni kurtki pokrzywdzonego;
6. obrazę przepisów postępowania, a toart. 5 § 2 k.p.k, mającą wpływ na treść orzeczenia, polegającą na rozstrzygnięciu na niekorzyść oskarżonego niedających się usunąć wątpliwości, które zgodnie z dyrektywą tegoż przepisu winny być rozstrzygane na korzyść oskarżonego, co winno prowadzić do uniewinnienia oskarżonegoP. R.od stawianych mu zarzutów.
7. obrazę przepisów postępowania, a toart. 389 § 2 k.p.k., mającą wpływ na treść orzeczenia poprzez niewyjaśnienie przez Sąd sprzeczności w zeznaniach pokrzywdzonego i jego matki w sposób uzasadniony i zasługujący na uwzględnienie,
8. rażącą niewspółmierność orzeczonej wobec oskarżonegoP. R.kary poprzez wydanie wyroku skazującego oskarżonego na karę 4 miesięcy pozbawienia wolności, podczas gdy jego właściwości osobiste i motywacja, a także zachowanie po zdarzeniu uzasadniały wymierzenie mu łagodniejszej kary,
9. obrazę prawa materialnego, a toart. 53 § 1 i 2 k.k.poprzez błędne jego zastosowanie i nieuwzględnienie na korzyść oskarżonego pozytywnych dyrektyw wymiaru kary, a nadto przekroczenie dolegliwością kary stopnia winy oskarżonegoP. R..
Podnosząc powyższe zarzuty, na podstawieart. 427 § 1 i 2 k.p.k.orazart. 437 § 1 k.p.k.obrońca wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w pkt 1 - 5 sentencji orzeczenia wobecP. R., poprzez uniewinnienie oskarżonego od zarzucanego mu czynu i zasądzenie na rzecz oskarżonego kosztów obrony z wyboru w obu instancjach wg norm przepisanych oświadczając, iż koszty te w całości zostały pokryte przez oskarżonego.
Ewentualnie, z ostrożności procesowej obrońca wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania albo zmianę pkt 1 zaskarżonego orzeczenia poprzez odstąpienie od wymierzenia oskarżonemu kary (art. 26 § 3 k.k.) ewentualnie nadzwyczajne złagodzenie kary i wymierzenie oskarżonemu kary grzywny lub kary ograniczenia wolności, a ewentualnie kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania – w najniższych możliwych wymiarach.
Sąd zważył, co następuje:
Analiza akt sprawy, pisemnych motywów zaskarżonego orzeczenia oraz zarzutów i argumentów wywiedzionej przez obrońcę apelacji prowadzić musiała do wniosku, iż apelacja ta na uwzględnienie zasługuje jedynie częściowo, a to w zakresie w jakim podnosiła w jej treści obrońca, iż czyn oskarżonego stanowił udział w bójce, a nie pobiciu pokrzywdzonegoB. S..
Na uwzględnienie nie zasługiwał zarzut obrazy przepisu prawa materialnego w postaciart. 158 § 1 k.k.i skazanie oskarżonego za czyn wyczerpujący znamiona z tego przepisu, podczas gdy oskarżony znamion tego czynu nie wypełnił i nie popełnił czynu, który mu się zarzuca. Zarzut ten pozostaje w istocie zarzutem błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, skoro kwestionuje obrońca w jego treści ustalenie, że oskarżony dopuścił się przypisanego mu przestępstwa.
Poczynione przez sąd pierwszej instancji w oparciu o właściwie zebrany i oceniony materiał dowodowy ustalenia faktyczne uznać należy za trafne, zgodne ze zgromadzonymi i ujawnionymi w toku rozprawy dowodami, które tenże sąd ocenił w sposób pozostający pod ochronąart. 4 k.p.k.,5 § 2 k.p.k.orazart. 7 k.p.k.. Stanowisko swoje sąd ten należycie uzasadnił, czyniąc to w sposób zgodny zart. 424 k.p.k.. Sąd pierwszej instancji nie dopuścił się przy rozpoznawaniu sprawy ani przy wyrokowaniu błędu w ustaleniach faktycznych. Ustalenia faktyczne sądu w zupełności znajdują potwierdzenie w zgromadzonych dowodach. Sąd rejonowy rozpoznający sprawę nie przekroczył także granic swobodnej oceny dowodów. Przekroczenie takowe może mieć bowiem miejsce wyłącznie w sytuacji, gdy na podstawie prawidłowo zgromadzonych dowodów sąd poczynił ustalenia faktyczne niezgodne wprost z zebranymi dowodami lub wysnuł z tak zgromadzonych dowodów wnioski sprzeczne z zasadami logiki i doświadczenia życiowego, bądź też wnioski wyprowadzone z zebranego materiału dowodowego zostały wyprowadzone z bezzasadnym pominięciem dowodów przeciwnych do poczynionych ustaleń, jak również wówczas, gdy bezzasadnie sąd odmówił wiary określonym dowodom. Tak w niniejszej sprawie się nie stało. Analizując zarówno zgromadzone dowody, jak i pisemne motywy zaskarżonego wyroku w których w przekonujący sposób wskazał sąd dlaczego dał wiarę jednym dowodom, wiary takiej odmawiając dowodom innym, dojść trzeba do przekonania, że sąd rejonowy przeprowadzając pełne postępowanie dowodowe zgromadził kompletny materiał dowodowy i na jego podstawie prawidłowo ustalił stan faktyczny, a poddając analizie zgromadzony materiał dowodowy wyprowadził trafne wnioski w zakresie winy oskarżonego. Ocena przeprowadzona przez sąd rejonowy była wszechstronna i jako obiektywna nie nosi znamion dowolności. W tych warunkach nie było także podstaw do uznania za zasadnego zarzutu obrazy przepisuart. 2 § 1 pkt 1 k.p.k.stanowiącego ogólną zasadę postępowania karnego znajdującą wyraz w regulacjach szczególnych kodeksu, których naruszenie prowadzić może dopiero do stwierdzenia obrazy przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia.
Jako jedyny z argumentów podniesionych w apelacji obrońcy oskarżonegoP. R.zasadny okazał się ten oparty o twierdzenie zgodnie z którym zdarzenie w którym udział wziąłP. R.stanowiło bójkę. Uwzględnienie tego zarzutu skutkowało jednak wyłącznie częściową zmianą opisu czynu przypisanego oskarżonym. Nie rzutowało bowiem ani na kwalifikację prawną tego czynu, ani na wymiar kary orzeczonej wobec oskarżonego. Sąd pierwszej instancji ustalił w kwestii zdarzenia objętego aktem oskarżenia, że po wyjściu przez pokrzywdzonegoB. S.z samochodu i skierowaniu się w stronę wejścia do sklepu z którego akurat wychodzili nietrzeźwi oskarżeni, szybkim krokiem podszedł do pokrzywdzonegoM. B. (1)i bez żadnego powodu uderzył go pięścią w twarz.B. S.złapał wówczas napastnika za odzież i razem przewrócili się na ziemię. Pokrzywdzony leżał naM.B.przytrzymując go, jednak nie zadawał mu żadnych uderzeń. Zwróciwszy uwagę na zaistniałą sytuacjęT. S.wybiegła ze sklepu, podbiegła do obydwu mężczyzn i kilkukrotnie uderzyłaM. B. (1). W tej sytuacji w sukurs temu ostatniemu przyszedłP. R.zadającB. S.pięścią ciosy. Pozwoliło toM. B. (1)podnieść się z ziemi, a mężczyźni usłyszawszy, iż został wezwany patrol policji, zaczęli oddalać się z miejsca zdarzenia.
Tak przyjęty przez sąd pierwszej instancji stan faktyczny istotnie, jak w apelacji argumentuje obrońca, wskazuje na udział oskarżonych w bójce, a nie pobiciu. Przez bójkę rozumie się zdarzenie, w którym biorą udział co najmniej trzy osoby, lecz nie można wskazać strony wyłącznie ofensywnej i wyłącznie defensywnej. Pobicie to takie zdarzenie w którym biorą udział także co najmniej trzy osoby, ale można wyodrębnić stronę atakującą i broniącą się (tak M. Budyn-Kulik w: M.Mozgawa (red.)
Kodeks karny. Komentarz aktualizowany,Lexonline). Ze względu na charakter obu tych sytuacji (dynamiczny przebieg) bójka może przekształcić się w pobicie, a pobicie w bójkę (G.,
Bójka, s. 457). W sytuacji, gdy matka pokrzywdzonegoB. S.włączyła się do zdarzenia zadając ciosy leżącemu na ziemiM. B. (1), a następnieP. R.włączył się do zdarzenia zadając uderzenia pokrzywdzonemu, zdarzenie tak opisane ocenione zostać musi jako bójka stanowiąca wzajemny atak dwóch przeciwnych stron starcia - w tym wypadku oskarżonych oraz matki pokrzywdzonego. Okoliczność, iż matka pokrzywdzonegoB. S.-T. S.- aktywnie włączyła się do starcia fizycznego zadając ciosy leżącemu na ziemi oskarżonemuM. B. (1)wynika nie tylko z wyjaśnień oskarżonegoM. B. (1), lecz także z zeznań samejT. S.złożonych w postępowaniu przygotowawczym. Ze starcia w którym oskarżonyM. B. (1)zaatakowałB. S.przekształciło się ono w starcie dwóch atakujących się stron –M. B. (1)orazT. S.. Do zdarzenia tego aktywnie włączył się wówczasP. R.uderzając pokrzywdzonego. Zdarzenie to zatem przybrało formę bójki w której strony atakujące i broniące się były dwie. Wprawdzie włączenia się matki pokrzywdzonegoT. S.do fizycznego starcia zanim uczynił toP. R.nie potwierdza oskarżonyP. R., jak i pokrzywdzonyB. S., to jednak spośród dwóch wersji zdarzenia w tym względzie, jako udowodnioną uznać należało tę znajdującą potwierdzenie w ustaleniach faktycznych sądu. Wynika ona z zeznań samejT. S., która przyznała się do zadania uderzeńM. B. (1)oraz z wyjaśnień tego oskarżonego. Na wersję przeciwną wskazują zeznania pokrzywdzonegoB. S., który zaangażowany w obronę przed atakiemM. B. (1)mógł nie dostrzec dokładnie momentu włączenia się jego matki do fizycznego starcia. Z kolei wyjaśnieniaP. R.cechuje niska wiarygodność, skoro wbrew pozostałym dowodom zaprzecza on nie tylko, by sam uderzył pokrzywdzonego, lecz także, by ktokolwiek podczas zdarzenia zadał jakikolwiek cios, chociaż tego nie neguje nawet oskarżonyM. B. (1). Niezależnie od tego, wersja zdarzenia zgodnie z którą oskarżeni brali udział w bójce, a nie pobiciu pozostaje dla nich korzystniejsza, a skoro na taką okoliczność wskazuje stan faktyczny ustalony przez sąd pierwszej instancji, to też zmienić należało opis czynu przypisanego oskarżonym zaskarżonym wyrokiem poprzez przyjęcie, iż oskarżeni wzięli udział w bójce. W pozostałym zakresie opis czynu odpowiadał ustaleniom sądu pierwszej instancji. Zmiana ta w całokształcie elementów wpływających na wymiar kary orzeczonej wobec oskarżonegoP. R.nie może była tak znacząca, by skutkować mogła obniżeniem wymiaru kary orzeczonej wobec oskarżonego. Zważając bowiem na wymiar kary określony zaskarżonym wyrokiem na 4 miesiące pozbawienia wolności oraz pozostałe okoliczności mające wpływ na wymiar kary wobec oskarżonego, o których szerzej w dalszym ciągu uzasadnienia, trudno było karę wymierzoną oskarżonemu uznać za rażąco niewspółmiernie surową z powodu modyfikacji opisu czynu dokonanej przez sąd odwoławczy.
Nie ma racji obrońca, gdy podnosi, iż bez wyjścia poza granice oskarżenia nie pozostaje w niniejszej sprawie możliwe zmodyfikowanie czynu przypisanego oskarżonemu poprzez przyjęcie, iż wyczerpuje on znamiona bójki, a nie pobicia. Granice oskarżenia wyznaczane są poprzez zdarzenie historyczne, w szczególności czyn oskarżonego objęty aktem oskarżenia. Przyjęcie, że ten sam czyn, to samo przypisane oskarżonemu zachowanie, wyczerpuje znamiona udziału w bójce, a nie udziału w pobiciu, nie może zostać potraktowane jako wyjście poza granice oskarżenia. W konsekwencji nie może też prowadzić do uniewinnienia oskarżonego zgodnie z wnioskiem obrońcy.
Nie można natomiast zgodzić się z pozostałą argumentacją apelującego w odniesieniu do podniesionego w apelacji zarzutu zgodnie z którym zachowaniem swoim oskarżony nie wypełnił znamion czynu zart. 158 § 1 k.k.. Całkowicie bezzasadne pozostaje twierdzenie obrońcy, iż pokrzywdzony zbliżając się gwałtownie do oskarżonegoM. B. (1)de facto zapoczątkował fizyczną konfrontację. Nie ma żadnych w tej sprawie dowodów – i obrońca oskarżonego takich nie powołuje – z których wynikałaby okoliczność zapoczątkowania fizycznego starcia przez pokrzywdzonego. Fakt, iż pokrzywdzony po wyjściu z samochodu szedł w kierunku sklepu z którego akurat wychodzili mocno nietrzeźwi oskarżeni, nie może zostać potraktowany jako zapoczątkowanie fizycznego starcia. Apelujący powołuje się na wersję zdarzenia na którą nie wskazują zgromadzone dowody. Sam oskarżonyM. B. (1), który zapoczątkował fizyczne starcie, na wersję taką nie wskazuje. Wyjaśnił on w postępowaniu przygotowawczym: „przyjechał jakiś gościu pod sklep(...)i chyba zaczął coś do mnie mówić, coś się rzucać. Podszedłem do niego i uderzyłem go z pięści w twarz.”(k. 34).Bezpośredni uczestnik tej fazy zdarzenia, będący nadto oskarżonym w sprawie, nie potwierdza zatem wersji apelującego. Wersja przedstawiona przez tego oskarżonego na rozprawie wprawdzie nieco różni się od tej z postępowania przygotowawczego, to jednak bez wątpienia w czasie na krótko po zdarzeniu, gdy został oskarżony zatrzymany, lepiej pamiętał on zdarzenie, a co więcej nie miał tyle czasu na przemyślenie jakiego rodzaju wersja zdarzeń może być dla niego korzystniejsza. Wyjaśnił wprawdzie na rozprawie, że w jego kierunku zbliżał się pokrzywdzony trzymając jakiś przedmiot w dłoni, lecz nawet takie zachowanie nie może zostać potraktowane jako powód do tego, by uderzyć pokrzywdzonego pięścią w twarz. Z wyjaśnień oskarżonego złożonych bezpośrednio po zdarzeniu wynika, że podszedł on do pokrzywdzonego, co wyklucza wersję apelującego o gwałtownym zbliżaniu się pokrzywdzonego do oskarżonegoM. B. (1). Z konsekwentnych zeznań pokrzywdzonego wynika, że podchodząc do niegoM. B. (1)wypowiedział słowa zaczepki.
Nie można również zaakceptować wywodów obrońcy mających stanowić o niewiarygodności relacji pokrzywdzonego i jego matki. Matka pokrzywdzonego ma wprawdzie istotnie problemy zdrowotne, lecz z opinii biegłego psychologa sporządzonej w postępowaniu wynika, iż nie ma świadek skłonności do fałszowania rzeczywistości, a już po jej przesłuchaniu w postępowaniu przygotowawczym poddana została zabiegom operacyjnym, które negatywnie odbiły się na funkcjonowaniu jej pamięci w ten sposób, że nie jest ona w stanie odtworzyć zdarzeń z przeszłości, szczególnie tych o charakterze traumatycznym. Z opinii tej wynika, że w bliskim czasie po zdarzeniu świadek złożyła zeznania w oparciu o swoje własne spostrzeżenia. Opinii tej apelująca nie kwestionuje. Całkowicie nieuzasadniona pozostaje również sugestia apelującej jakoby wiarygodność zeznań świadkówT. S.iB. S.była obniżona z powodu interesu świadków w umniejszaniu swojego udziału w zdarzeniu. Sugestii tej przeczy relacjaT. S.w której świadek przyznała, że podbiegła do syna przytrzymującego na ziemi oskarżonegoM. B. (1)i uderzyłaM. B. (1). Kolejnej sugestii apelującej o uzgodnieniu wersji zdarzenia przezT. S.iB. S.przeczy rozbieżność relacji świadków choćby w kwestii roliT. S.w zdarzeniu. Ponadto, gdyby świadkowie uzgodnili zeznania, świadekT. S.potwierdzałaby swoją relację również na etapie postępowania sądowego, czego jednak nie uczyniła. Świadkowie ci zgodnie natomiast wskazali w postępowaniu przygotowawczym nie tylko podczas pierwszego przesłuchania, lecz także w trakcie okazania wizerunków mężczyzn, że oskarżonyP. R.przez nich rozpoznany, uderzył pokrzywdzonego podczas zdarzenia.
Trudno dociec na jakiej podstawie obrońca twierdzi w apelacji, iż pokrzywdzonyB. S.nie rozpoznał oskarżonegoP. R., skoro w aktach sprawy (k. 18) znajduje się protokół okazania wizerunków mężczyzn z którego wynika, że pokrzywdzony nie tylko rozpoznałP. R.jako napastnika, lecz także wskazał na jego rolę w zdarzeniu. Oskarżony ten rozpoznany został w postępowaniu przygotowawczym również przezT. S..
Żadnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy nie może mieć podnoszona w apelacji okoliczność, czy telefon komórkowy przy użyciu którego pokrzywdzony nagrywał zdarzenie umieszczony był w kieszeni jego kurtki, czy też nie. Nawet jeśli pokrzywdzony trzymał ten telefon w dłoni, nie uprawniało to kogokolwiek do bicia pokrzywdzonego pięścią w twarz i głowę. Okoliczność do której w apelacji odnosi się obrońca, nie ma żadnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Wbrew twierdzeniom obrońcy, treść nagrania nie przeczy twierdzeniu pokrzywdzonego, że telefon, którym nagranie to zostało zrobione, znajdował się w kieszeni jego kurtki. Gdyby zgodnie z twierdzeniem apelującej pokrzywdzony trzymał telefon w dłoni i miał jeszcze zadawać ciosyM. B. (1), który takiej okoliczności nie potwierdza, to wówczas bez wątpienia telefon ten wypadłby pokrzywdzonemu z dłoni. Nie można natomiast przesądzić, że telefon ten podczas zdarzenia wypadłby pokrzywdzonemu z kieszeni, jak twierdzi autorka apelacji. Wbrew twierdzeniom obrońcy nagranie nie potwierdza zbliżania się pokrzywdzonego doM. B. (1).
Odnosząc się do dalszych argumentów obrońcy stwierdzić trzeba, że rozbieżności w wyjaśnieniach oskarżonych nie stanowiły podstawy ustalenia, iż oskarżonyP. R.wziął udział w bójce. Podstawą takich ustaleń były zeznania pokrzywdzonego oraz jego matkiT. S.. Kwestia niespójności wyjaśnień oskarżonych co do roliP. R.w zdarzeniu oraz ich sprzeczność z zeznaniami pokrzywdzonego i jego matki w tym zakresie, stanowiła podstawę uznania wyjaśnień oskarżonych w tej części za niezasługujących na wiarę. Nietrafiony jest przy tym argument jakoby za niewiarygodnością zeznań pokrzywdzonego przemawiać miała jego obawa o postawienie mu zarzutów w niniejszej sprawie. To pokrzywdzony zainicjował przecież postępowanie w tej sprawie składając już w dniu zdarzenia zeznania w których opisał jego przebieg. Ponadto, materiał dowodowy nie daje żadnych podstaw do przyjęcia, iż pokrzywdzonyB. S.miałby obawiać się wyciągnięcia wobec niego jakichkolwiek konsekwencji w związku ze zdarzeniem. Warto podkreślić, że w swoich wyjaśnieniach oskarżonyM. B. (1)nie wskazał, by został podczas zdarzenia uderzony przez pokrzywdzonego. Wyjaśnił jedynie, że po tym, jak zadał pokrzywdzonemu uderzenie pięścią w twarz, ten przewrócił się na oskarżonego i przytrzymywał go. Takie zachowanie pokrzywdzonego stanowiło wyłącznie reakcję obronną na atak oskarżonegoB. B. (3). Na to, by pokrzywdzony uderzył kogokolwiek podczas zdarzenia nie wskazuje także samP. R., który w ogóle zaprzecza, by doszło podczas zdarzenia do zadania komukolwiek uderzenia. Nie ma zatem w realiach sprawy podstaw do ustalenia, iż pokrzywdzonyB. S.zadał komukolwiek cios podczas zdarzenia, bądź w jakikolwiek inny sposób atakował kogokolwiek, a co za tym idzie na aprobatę nie zasługują również tezy apelującej co do wzięcia przez pokrzywdzonego udziału w bójce. Upływ czasu od zdarzenia oraz jego dynamiczny przebieg i traumatyczny charakter dla pokrzywdzonego sąd pierwszej instancji trafnie wskazuł jako okoliczności posiadające wpływ na rozbieżności w zeznaniach składanych przez pokrzywdzonego na rozprawie, gdy nie pamiętał on niektórych z okoliczności zdarzenia. Rozbieżności w wyjaśnieniach oskarżonych występowały natomiast już począwszy od wyjaśnień składanych przez nich na etapie postępowania przygotowawczego. Z tego też względu argumentacja powołana na poparcie zarzutu obrazy przepisuart. 389 § 2 k.p.k.poprzez niewyjaśnienie sprzeczności w zeznaniach pokrzywdzonego i jego matki, nie mogła zostać uznana za trafną.
Argumentacja powołana w apelacji na uzasadnienie tezy o braku podstaw do przypisania oskarżonemuP. R.popełnienia przestępstwa zart. 158 § 1 k.k.nie zasługuje zatem na uwzględnienie. Nie ulega wątpliwości, że zachowanie oskarżonegoP. R.wyczerpuje znamiona przestępstwa zart. 158 § 1 k.k.. Po tym, jak został zaatakowany przezM. B. (1), który zadał mu cios, w obronie przed oskarżonymM. B. (1), chcąc uniknąć dalszych ciosów i obezwładnić napastnika, pokrzywdozny przewrócił oskarżonego na ziemię. W czasie, gdy pokrzywdzony na nim siedział, oskarżony w dalszym ciągu kontynuował atak na pokrzywdzonego usiłując zadawać mu kolejne ciosy, wymachując w jego kierunku rękami i łapiąc za szyję jakby chciał go udusić. Pokrzywdzony miał wówczas zakrwawiony nos i twarz. Do zdarzenia włączyła się matka, która zaczęła zadawać leżącemuM. B. (1)uderzenia w okolice głowy. Wówczas do biorących udział w starciu podszedł oskarżonyP. R.uderzając pokrzywdzonego w okolice głowy. OskarżonyP. R.widząc zatem w jaki sposób dynamizuje się zdarzenie, z pełną świadomością przyłączył się do niego. Wziął on zatem czynny udział w bójce mając tego pełną świadomość. Nie ma przy tym podstaw do przyjęcia, że rolą oskarżonego w zdarzeniu było rozdzielenie zwaśnionych stron starcia, jak argumentuje obrońca zwłaszcza, gdy jako strony te wskazujeM. B. (1)iB. S.. Gdyby taki był zamiar oskarżonego, wówczas nie zadawałby on ciosu pokrzywdzonemu, lecz przytrzymywał go za ręce, czy też starał się odciągnąć odM. B. (1). Jak wskazano, udział oskarżonegoP. R.w zdarzeniu wyrażał się w zaatakowaniu pokrzywdzonego, który broniąc się przytrzymywał leżącego na ziemiM. B. (1). ZachowanieP. R.stanowiło atak na pokrzywdzonego, włączenie się w zdarzenie podczas którego pokrzywdzony był już atakowany przezM. B. (1), który kontynuował atak także w momencie, gdy leżał na ziemi. Nie może ono zostać potraktowane jako pozytywne w zaistniałej sytuacji. Z zeznań pokrzywdzonego wynika, że atakowany był przez obydwu mężczyzn do chwili w której ktoś z obecnych na miejscu zdarzenia krzyknął, że została wezwana policja. W świetle powyższego nie ma również podstaw do uwzględnienia zarzutu obrazy przepisówart. 366 k.p.k.orazart. 410 k.p.k.polegającej na niewyjaśnieniu wszystkich istotnych okoliczności sprawy, w szczególności roli oskarżonegoP. R.w zdarzeniu.
Ze wskazanych powyżej względów niezasadny okazał się również zarzut obrazy prawa materialnego poprzez niezastosowanie przepisówart. 26 kodeksu karnegoi nieprzyjęcie przez sąd, iż oskarżony działał w stanie wyższej konieczności. Zarzut ten jest oczywiście bezzasadny. Stan wyższej konieczności o którym mowa wart. 26 k.k., zachodzi wyłącznie w przypadku zaistnienia zagrożenia dla dobra prawnego, które to zagrożenie wywołane jest czynnikiem innym niż zamach na dobro prawne. Na takie zagrożenie wywołane sytuacją inną niż zamach na dobro prawne obrońca w apelacji nie wskazał. Nie ma również żadnych podstaw, by przyjąć jego występowanie w realiach sprawy. Obrońca nie wskazał jakie niebezpieczeństwo inne niż zamach miałby oskarżony odpierać. Ponadto, wynikający ze zgromadzonych dowodów stan faktyczny nie daje podstaw do przyjęcia, iż zachowanie oskarżonegoP. R.polegające na włączeniu się do starcia poprzez zaatakowanie pokrzywdzonego, mogło zostać zakwalifikowane jako uchylenie bezpośredniego niebezpieczeństwa grożącego dobru prawnemu, czego wymaga przepisart. 26 k.k.. Wykluczyło to również odstąpienie od wymierzania kary wobec oskarżonego, bądź jej nadzwyczajne złagodzenie na podstawieart. 26 § 3 k.k..
W drugim z podniesionych w apelacji zarzutów obrońca podważa przypisanie oskarżonemu udziału w bójce dokonanego wspólnie i w porozumieniu. Działanie oskarżonegoP. R.wspólnie i w porozumieniu stanowi istotę udziału w bójce do którego niezbędne pozostaje współdziałanie z inną osobą i w realiach sprawy wyrażało się we włączeniu się oskarżonegoP. R.do fizycznego starcia po stronieM. B. (1), który jako pierwszy uderzył pokrzywdzonego. Do znanych powszechnie należy teza, że porozumienie co do udziału w przestępstwie, zwłaszcza w bójce lub pobiciu, nie musi nastąpić w sposób sformalizowany, bądź wręcz uroczysty, a może do niego również dojść w sposób dorozumiany tak, jak nastąpiło to w niniejszej sprawie, gdy oskarżonyP. R.przyłączył się do ataku na pokrzywdzonego. Stąd też wskazana w apelacji kwestia, iż nie ma w sprawie dowodów, by oskarżeni zawarli jakiekolwiek porozumienie, nie może mieć znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.
Całokształt wskazanych okoliczności prowadzi do wniosku, iż brak jest w niniejszej sprawie podstaw do uwzględnienia zarzutu naruszeniaart. 5 § 2 k.p.k.wyrażającego się w nierozstrzygnięciu na korzyść oskarżonego występujących w sprawie wątpliwości. Przepisart. 5 § 2 k.p.k.nie odnosi się bowiem do jakichkolwiek wątpliwości, lecz wyłącznie do takich, których dostępnymi metodami zarówno dowodowymi, jak i odnoszącymi się do oceny dowodów, nie da się usunąć. Brak możliwości usunięcia wątpliwości zaistnieje natomiast dopiero wówczas, gdy przy zastosowaniu wskazań wiedzy, prawidłowego rozumowania oraz doświadczenia życiowego, nie zostały one w dalszym ciągu usunięte. Przepisart. 5 § 2 k.p.k.nie zwalnia sądu z obowiązku dokonania oceny dowodów w oparciu o dyrektywy wskazane wart. 7 k.p.k.wśród których znajduje się także dyrektywa nakazująca sądowi ocenę dowodów w oparciu o wskazania wiedzy, prawidłowego rozumowania oraz doświadczenia życiowego. Dokonana przez Sąd Rejonowy ocena dowodów nie narusza zatemart. 5 § 2 k.p.k.. W oparciu o kodeksowe zasady oceny dowodów przeprowadził sąd ocenę bez konieczności odwoływania się do zasad określonych przepisemart. 5 § 2 k.p.k..
Nie było również w realiach tej sprawy podstaw do uwzględnienia zarzutu rażącej niewspółmierności kary orzeczonej wobec oskarżonego, a tym bardziej obrazyart. 53 § 1 i 2 k.k.zawierającego ogólne dyrektywy wymiaru kary. Podniesiony w apelacji zarzut rażącej niewspółmierności orzeczonej kary nie może być uznany za uzasadniony zważając, że rażącą surowość kary można przyjąć jedynie wówczas, gdy kara orzeczona przez sąd w sposób oczywisty, wyraźny, a więc rażący odbiega od tej, którą należałoby orzec prawidłowo stosując dyrektywy wymiaru kary ujęte w przepisach prawa. Z karą rażąco niewspółmierną do czynienia mamy wówczas, gdy sąd rozstrzygając o karze nie uwzględnił wszystkich okoliczności wiążących się z poszczególnymi dyrektywami wymiaru kary lub też nie uwzględnił ich wpływu na orzekaną karę w wystarczającym stopniu. Rażącej niewspółmierności orzeczonej kary nie sposób natomiast przyjąć, gdy nie zostały przekroczone granice swobodnego uznania sędziowskiego stanowiącego ustawową zasadę sądowego wymiaru kary. Kara uznana zostać musi za rażąco niewspółmierną, gdy na podstawie ujawnionych okoliczności, które powinny mieć zasadniczy wpływ na wymiar kary można byłoby przyjąć, że pomiędzy karą orzeczoną, a tą karą, która winna zostać wymierzona przy należytym uwzględnieniu wszystkich okoliczności posiadających wpływ na wymiar kary zachodziłaby wyraźna różnica i to taka, że kary orzeczonej nie sposób zaakceptować. Wymierzona oskarżonemuP. R.kara z pewnością nie przekracza stopnia winy, odpowiada ona stopniowi społecznej szkodliwości czynu, jak również spełnia swoje cele zarówno w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa, jak i cele zapobiegawcze i wychowawcze, które ma osiągnąć w stosunku do oskarżonego. O ile orzeczenie kary ograniczenia wolności pozostawało uprawnione w odniesieniu do oskarżonegoM. B. (1), który karany był uprzednio wyłącznie za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości oraz za zniszczenie mienia, o tyle dotychczasowa karalność oskarżonegoP. R.wykluczała zastosowanie wobec niego dobrodziejstwa przewidzianego wart. 37a k.k.. Oskarżony ten, niezależnie od karalności za przestępstwa zniszczenia mienia oraz dwukrotnie przestępstwo kradzieży, wyrokiem Sądu Rejonowego w Chorzowie z dnia 03.11.2015 r. (II K 504/13) skazany został za przestępstwo wyczerpujące znamiona kradzieży rozbójniczej i pobicia zart. 281 k.k.iart. 158 § 1 k.k.w zw. zart. 11 § 2 k.k.. Był zatem skazany za przestępstwo o znamionach czynu, którego sprawstwo przypisane zostało mu również w niniejszej sprawie. Pomimo uprzedniego skazania za przestępstwo wyczerpujące między innymi znamiona czynu zart. 158 § 1 k.k.i wymierzenia mu za taki czyn kary 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 3 lat, oskarżony w okresie próby po raz kolejny dopuścił się przestępstwa zart. 158 § 1 k.k.Orzeczona za to przestępstwo kara pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania nie wywołała pożądanej społecznie zmiany w jego postawie wobec porządku prawnego, skoro po raz kolejny, w okresie próby ustanowionym w związku ze skazaniem za przestępstwo zart. 158 § 1 k.k.ponownie dopuścił się czynu wyczerpującego znamiona tego przepisu. W sytuacji, gdy w czasie popełnienia zarzuconego mu czynu oskarżony był już skazany na karę pozbawienia wolności, orzeczenie wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania postulowanej w apelacji obrońcy, było niedopuszczalne wobec jednoznacznego w tym względzie brzmienia przepisuart. 69 § 1 k.k.. Wymiar kary orzeczonej wobec oskarżonego mieści się w dolnych granicach ustawowego zagrożenia, stąd też nie było podstaw do jego obniżenia. Z negatywnymi konsekwencjami orzeczenia kary, w tym kary pozbawienia wolności opisanymi w apelacji, oskarżony winien był się liczyć decydując się na popełnienie przestępstwa. Czterokrotne skazywanie oskarżonego, w tym za przestępstwo wyczerpujące również znamiona czynu zart. 158 § 1 k.k., dowodzi, że pozostaje on osobą na tyle zdemoralizowaną, iż zasadne pozostaje orzeczenie wobec niego kary pozbawienia wolności, choćby w niskim wymiarze, jak zostało to uczynione zaskarżonym wyrokiem. Nie można zgodzić się z obrońcą jakoby prowadzenie normalnego, zgodnego z prawem życia przez oskarżonego po popełnieniu przypisanego mu przestępstwa, stanowiło okoliczność, która łagodząco wpłynąć winna na wymiar kary orzeczonej wobec oskarżonego. Fakt posiadania rodziny, wykonywania pracy zarobkowej, łożenia na utrzymanie najbliższych, niezależnie od tego, że aktualność tych okoliczności nie została dowiedziona, stanowi społeczną normę, której wypełnianie nie pozostaje okolicznością mogącą w sposób istotnie łagodzący wpływać na wymiar kary. Okoliczności te wzięte zostały przez sąd przy ocenie kary wymierzonej wobec oskarżonego. Jak już wskazano, nie ma dowodowych podstaw do przyjęcia, że fizyczne starcie wywołane zostało przez pokrzywdzonego, toteż okoliczność taka nie może posiadać wpływu na wymiar kary orzeczonej wobec oskarżonego. Oskarżony nie rozdzielał zwaśnionych stron, dlatego też argument obrońcy powołującego się na tę okoliczność nie mógł posiadać wpływu na wymiar kary. Wbrew argumentacji apelacji również okoliczność, iż oskarżony nie działał w warunkach zasługujących na szczególne potępienie, nie może stanowić okoliczności łagodzącej. Działanie w takich warunkach stanowi okoliczność obciążającą, lecz brak tej okoliczności nie wpływa łagodząco na wymiar kary.
Z tych względów sąd odwoławczy zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że ustalił, iż oskarżeni w dniu 03 kwietnia 2017 roku wZ., działając wspólnie i w porozumieniu, kilkakrotnie uderzającB. S.w głowę, wzięli udział w bójce w której pokrzywdzonyB. S.został narażony na bezpośrednie niebezpieczeństwo nastąpienia skutku określonego wart. 157 § 1 k.k.. w pozostałym zakresie, w odniesieniu do oskarżonegoP. R., sąd odwoławczy utrzymał zaskarżony wyrok w mocy. W oparciu o zasady słuszności zwolnił oskarżonego od zapłaty wydatków postępowania odwoławczego, obciążając nimi Skarb Państwa, zaś zważając na sytuację majątkową oskarżonego wymierzył mu opłatę za drugą instancję w wysokości 120 złotych. | ```yaml
court_name: Sąd Okręgowy w Gliwicach
date: '2019-06-19'
department_name: VI Wydział Karny Odwoławczy
judges:
- Marcin Mierz
legal_bases:
- art. 34 § 1 i 1a pkt 1 k.k.
- art. 2 § 1 pkt 1 k.p.k.
- art. 2 ust 1 Ustawy z dnia 23.06.1973r. o opłatach w sprawach karnych
recorder: Aleksandra Studniarz
signature: VI Ka 353/19
``` |
152505100001006_II_K_000084_2015_Uz_2019-01-04_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
|
Sygn. akt II K 84/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 4 stycznia 2019r.
Sąd Rejonowy w Kaliszu w II Wydziale Karnym w składzie:
Przewodniczący SSR Anna Zawiślak
Protokolant sekr. sąd. Sylwia Karkoszka
przy udziale Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Kaliszu ----
po rozpoznaniu w dniach 18.09.2017r., 20.11.2017r., 31.01.2018r., 24.09.2018r., 17.12.2018r. i 4.01.2019r.
sprawyM. L.synaJ.iH.zd.W.,ur. (...)wO.W..
oskarżonego o to, że:
I
w dniu 7 września 2010 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemS. Ś.w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 700 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 700 złotych na szkodęS. Ś.,
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
II
w dniu 13 września 2010 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemJ. T. (1)w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 700 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy zwracając część zaliczki w kwocie 320 złotych powodując straty w wysokości 380 złotych na szkodęJ. T. (1),
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
III
w dniu 13 września 2010 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemM. T.w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 700 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy zwracając część zaliczki w kwocie 320 złotych powodując straty w wysokości 380 złotych na szkodęM. T.,
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
IV
w dniu 4 października 2010 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemA. F.w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 730 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy zwracając część zaliczki w kwocie 396 złotych powodując straty w wysokości 334 złotych na szkodęA. F.,
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
V
w dniu 4 października 2010 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemA. L.w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 730 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy zwracając część zaliczki w kwocie 396 złotych powodując straty w wysokości 334 złotych na szkodęA. L.,
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
VI
w dniu 4 października 2010 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemN. N. (1)w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 730 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy zwracając część zaliczki w kwocie 396 złotych powodując straty w wysokości 334 złotych na szkodęN. N. (1),
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
VII
w dniu 4 października 2010 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemM. O.w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 730 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy zwracając część zaliczki w kwocie 396 złotych powodując straty w wysokości 334 złotych na szkodęM. O.,
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
VIII
w dniu 7 października 2010 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemO. S.w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 730 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 730 złotych na szkodęO. S.,
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
IX
w dniu 22 października 2010 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemK. Z. (1)w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 735 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 735 złotych na szkodęK. Z. (1),
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
X
w dniu 22 października 2010 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemG. Z.ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 730 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 730 złotych na szkodęG. Z.,
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
XI
w dniu 27 października 2010 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemA. B.w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 728 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 728 złotych na szkodęA. B.,
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
XII
w dniu 27 października 2010 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemM. U. (1)w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 728 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 728 złotych na szkodęM. U. (1),
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
XIII
w dniu 28 października 2010 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemD. Z. (1)w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 738 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 738 złotych na szkodęD. Z. (1),
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
XIV
w dniu 28 października 2010 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemD. C.w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 729 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 729 złotych na szkodęD. C.,
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
XV
w dniu 5 listopada 2010 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemM. N.w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 728 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 728 złotych na szkodęM. N.,
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
XVI
w dniu 5 listopada 2010 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemE. K.w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 728 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 728 złotych na szkodęE. K.,
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
XVII
w dniu 8 listopada 2010 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemD. U.w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 738 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 738 złotych na szkodęD. U.,
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
XVIII
w dniu 15 listopada 2010 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemJ. H.w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęJ. H.,
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
XIX
w dniu 15 listopada 2010 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemP. G.w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęP. G.,
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
XX
w dniu 15 listopada 2010 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemB. W.w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęB. W.,
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
XXI
w dniu 15 listopada 2010 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemM. W. (2)w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęM. W. (2),
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
XXII
w dniu 18 listopada 2010 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemM. W. (3)w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęM. W. (3),
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
XXIII
w dniu 18 listopada 2010 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemT. P. (1)w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęT. P. (1),
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
XXIV
w dniu 18 listopada 2010 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemD. Z. (2)w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęD. Z. (2),
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
XXV
w dniu 18 listopada 2010 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemK. Z. (2)w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęK. Z. (2),
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
XXVI
w dniu 25 listopada 2010 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemB. J.w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 780 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 780 złotych na szkodęB. J.,
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
XXVII
w dniu 25 listopada 2010 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemM. K. (1)w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 780 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 780 złotych na szkodęM. K. (1),
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
XXVIII
w dniu 25 listopada 2010 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemŁ. J. (1)w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 780 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 780 złotych na szkodęŁ. J. (1),
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
XXIX
w dniu 10 grudnia 2010 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemŁ. P.w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęŁ. P.,
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
XXX
w dniu 13 grudnia 2010 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemE. D.w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęE. D.,
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
XXXI
w dniu 16 grudnia 2010 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemP. L.w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęP. L.,
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
XXXII
w dniu 7 stycznia 2011 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemT. C.w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęT. C.,
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
XXXIII
w dniu 7 stycznia 2011 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemR. R.w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęR. R.,
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
XXXIV
w dniu 7 stycznia 2011 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemG. D.w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęG. D.,
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
XXXV
w dniu 10 stycznia 2011 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemM. P. (1)w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęM. P. (1),
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
XXXVI
w dniu 14 stycznia 2011 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemB. C.w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęB. C.,
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
XXXVII
w dniu 18 stycznia 2011 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemM. C. (1)w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęM. C. (1),
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
XXXVIII
w dniu 26 stycznia 2011 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemM. P. (2)w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęM. P. (2),
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
XXXIX
w dniu 26 stycznia 2011 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemM. W. (4)w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęM. W. (4),
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
XL
w dniu 1 lutego 2011 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemR. P.w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęR. P.,
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
XLI
w dniu 1 lutego 2011 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemP. P.w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęP. P.,
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
XLII
w dniu 1 lutego 2011 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemA. P.w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęA. P.,
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
XLIII
w dniu 10 lutego 2011 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemA. K.w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęA. K.,
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
XLIV
w dniu 10 lutego 2011 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemK. T.w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęK. T.,
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
XLV
w dniu 11 lutego 2011 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemM. C. (2)w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęM. C. (2),
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
XLVI
w dniu 14 lutego 2011 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemŁ. Z. (1)w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęŁ. Z. (1),
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
XLVII
w dniu 14 lutego 2011 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemA. Z.w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęA. Z.,
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
XLVIII
w dniu 14 lutego 2011 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemK. S.w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęK. S.,
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
XLIX
w dniu 14 lutego 2011 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemT. P. (2)w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęT. P. (2),
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
L
w dniu 14 lutego 2011 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemK. R.w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęK. R.,
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
LI
w dniu 14 lutego 2011 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemP. K.w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęP. K.,
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
LII
w dniu 18 lutego 2011 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemS.N.w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęS. N.,
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
LIII
w dniu 18 lutego 2011 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemD. L.w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęD. L.,
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
LIV
w dniu 18 lutego 2011 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemE. G.w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęE. G.,
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
LV
w dniu 23 lutego 2011 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemK. P.w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęK. P.,
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
LVI
w dniu 23 lutego 2011 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemM. P. (3)w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęM. P. (3),
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
LVII
w dniu 28 lutego 2011 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemP. T.w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęP. T.,
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
LVIII
w dniu 28 lutego 2011 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemD. J.w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęD. J.,
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
LIX
w dniu 28 lutego 2011 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemD. M.w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęD. M.,
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
LX
w dniu 28 lutego 2011 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemH. D.w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęH. D.,
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
LXI
w dniu 28 lutego 2011 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemJ. P.w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęJ. P.,
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
LXII
w dniu 28 lutego 2011 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemA. D.w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęA. D.,
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
LXIII
w dniu 28 lutego 2011 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemM.G.w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęM.G.,
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
LXIV
w dniu 28 lutego 2011 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemS. G.w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęS. G.,
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
LXV
w dniu 1 marca 2011 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemK. K.w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęK. K.,
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
LXVI
w dniu 1 marca 2011 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemB. B.w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęB. B.,
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
LXVII
w dniu 1 marca 2011 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemS. M.w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęS. M.,
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
LXVIII
w dniu 1 marca 2011 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemH. W.w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęH. W.,
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
LXIX
w dniu 1 marca 2011 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemF. A.w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęF. A.,
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
LXX
w dniu 1 marca 2011 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemG. S.w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęG. S.,
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
LXXI
w dniu 1 marca 2011 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemM. U. (2)w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęM. U. (2),
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
LXXII
w dniu 1 marca 2011 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemK. D.w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęK. D.,
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
LXXIII
w dniu 4 marca 2011 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemE. H.w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęE. H.,
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
LXXIV
w dniu 4 marca 2011 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemE. P.w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęE. P.,
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
LXXV
w dniu 4 marca 2011 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemT. B. (1)w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęT. B. (1),
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
LXXVI
w dniu 4 marca 2011 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemM. K. (2)w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęM. K. (2),
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
LXXVII
w dniu 11 marca 2011 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemM. C. (3)w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęM. C. (3),
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
LXXVIII
w dniu 11 marca 2011 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemŁ. J. (2)w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęŁ. J. (2),
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
LXXIX
w dniu 11 marca 2011 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemM. K. (3)w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęM. K. (3),
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
LXXX
w dniu 11 marca 2011 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemM. W. (5)w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęM. W. (5),
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
LXXXI
w dniu 16 marca 2011 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemA. R.w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęA. R.,
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
LXXXII
w dniu 16 marca 2011 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemS. W.w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęS. W.,
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
LXXXIII
w dniu 18 marca 2011 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemP. B.w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęP. B.,
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
LXXXIV
w dniu 18 marca 2011 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemM. B.w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęM. B.,
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
LXXXV
w dniu 18 marca 2011 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemŁ. Z. (2)w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęŁ. Z. (2),
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
LXXXVI
w dniu 18 marca 2011 r. wK.działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniemP. M.w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą pod nazwąM. W. (1)Agencja Pracy (...)i nie mając realnych możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania przyjął kwotę 400 złotych na poczet rzekomej realizacji umowy o zatrudnienie wyżej wymienionej osoby na terenie Holandii do prac sezonowych i nie wywiązał się z podpisanej umowy powodując straty w wysokości 400 złotych na szkodęP. M.,
tj. o czyn zart. 286 § 1 kk
1
oskarżonegoM. L.uznaje za winnego czynów zarzucanych mu w punktach od I do LXXXVI oskarżenia wypełniających znamionaart. 286 § 1 kk, z tą zmianą iż przyjmuje, że oskarżony działał wspólnie i w porozumieniu z inną ustaloną osobą oraz, że kwota uzyskana odT. P. (1)i opisana w zarzucie XXIII wyniosła 738 złotych i przyjmując, że czyny te wchodzą w skład ciągu przestępstw określonego wart. 91 § 1 kk- na podstawieart. 286 § 1 kkw zw. zart. 91 § 1 kkprzy zastosowaniuart. 4 § 1 kkwymierza mu karę 2 (dwóch) lat pozbawienia wolności oraz na podstawieart. 33§2 kkkarę grzywny w wysokości 100 (stu) stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki na 20 (dwadzieścia) złotych,
2
na podstawieart. 69 § 1 i § 2 kkw zw. zart. 70 § 1 pkt 1 kkprzy zastosowaniuart. 4 § 1 kkwykonanie orzeczonej wobec oskarżonegoM. L.kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesza na okres próby lat 5 (pięciu),
3
na podstawieart. 72 § 2 kkprzy zastosowaniuart. 4 § 1 kkzobowiązuje oskarżonegoM. L.do naprawienia szkody poprzez zapłatę :
- 700 złotych na rzeczS. Ś.,
- 380 złotych na rzeczJ. T. (2)(uprzednioT.),
- 380 złotych na rzeczM. T.,
- 334 złotych na rzeczA. F.,
- 344 złotych na rzeczA. L.,
- 334 złotych na rzeczN. N. (1),
- 334 złotych na rzeczM. O.,
- 730 złotych na rzeczO. S.,
- 735 złotych na rzeczK. Z. (1),
- 730 złotych na rzeczG. Z.,
- 728 złotych na rzeczA. B.,
- 728 złotych na rzeczM. U. (1),
- 738 złotych na rzeczD. Z. (1),
- 729 złotych na rzeczD. C.,
- 728 złotych na rzeczM. N.,
- 728 złotych na rzeczE. K.,
- 738 złotych na rzeczD. U.,
- 400 złotych na rzeczJ. H.,
- 400 złotych na rzeczP. G.,
- 400 złotych na rzeczB. W.,
- 400 złotych na rzeczM. W. (2),
- 400 złotych na rzeczM. W. (3),
- 738 złotych na rzeczT. P. (1),
- 400 złotych na rzeczD. Z. (2),
- 400 złotych na rzeczK. Z. (2),
- 780 złotych na rzeczB. J.,
- 780 złotych na rzeczM. K. (1),
- 780 złotych na rzeczŁ. J. (1),
- 400 złotych na rzeczŁ. P.,
- 400 złotych na rzeczE. D.,
- 400 złotych na rzeczP. L.,
- 400 złotych na rzeczT. C.,
- 400 złotych na rzeczR. R.,
- 400 złotych na rzeczG. D.,
- 400 złotych na rzeczM. P. (1),
- 400 złotych na rzeczB. C.,
- 400 złotych na rzeczM. C. (1),
- 400 złotych na rzeczM. P. (2),
- 400 złotych na rzeczM. W. (4),
- 400 złotych na rzeczR. P.,
- 400 złotych na rzeczP. P.,
- 400 złotych na rzeczA. P.,
- 400 złotych na rzeczA. K.,
- 400 złotych na rzeczK. T.,
- 400 złotych na rzeczM. C. (2),
- 400 złotych na rzeczŁ. Z. (1),
- 400 złotych na rzeczA. Z.,
- 400 złotych na rzeczK. S.,
- 400 złotych na rzeczT. P. (2),
- 400 złotych na rzeczK. R.,
- 400 złotych na rzeczP. K.,
- 400 złotych na rzeczS. N.,
- 400 złotych na rzeczD. L.,
- 400 złotych na rzeczE. G.,
- 400 złotych na rzeczK. P.,
- 400 złotych na rzeczM. P. (3),
- 400 złotych na rzeczP. T.,
- 400 złotych na rzeczD. J.,
- 400 złotych na rzeczD. M.,
- 400 złotych na rzeczH. D.,
- 400 złotych na rzeczJ. P.,
- 400 złotych na rzeczA. D.,
- 400 złotych na rzeczM. G.,
- 400 złotych na rzeczS. G.,
- 400 złotych na rzeczK. K.,
- 400 złotych na rzeczB. B.,
- 400 złotych na rzeczS. M.,
- 400 złotych na rzeczH. W.,
- 400 złotych na rzeczF. A.,
- 400 złotych na rzeczG. S.,
- 400 złotych na rzeczM. U. (2),
- 400 złotych na rzeczK. D.,
- 400 złotych na rzeczE. H.,
- 400 złotych na rzeczE. P.,
- 400 złotych na rzeczT. B. (2),
- 400 złotych na rzeczM. K. (2),
- 400 złotych na rzeczM. C. (3),
- 400 złotych na rzeczŁ. J. (2),
- 400 złotych na rzeczM. K. (3),
- 400 złotych na rzeczM. W. (5),
- 400 złotych na rzeczA. R.,
- 400 złotych na rzeczS. W.,
- 400 złotych na rzeczP. B.,
- 400 złotych na rzeczM. B.,
- 400 złotych na rzeczŁ. Z. (2),
- 400 złotych na rzeczP. M.,
- w terminie 1 (jednego) roku i 6 (sześciu) miesięcy od uprawomocnienia się wyroku;
4
na podstawieart. 72 § 1 pkt 1 kkprzy zastosowaniuart. 4 § 1 kkzobowiązuje oskarżonegoM. L.do informowania sądu o przebiegu okresu próby co 3 (trzy) miesiące,
5
zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 500 (pięćset złotych) tytułem zwrotu części kosztów sądowych, zwalniając oskarżonego od ich ponoszenia w pozostałym zakresie.
SSR Anna Zawiślak | ```yaml
court_name: Sąd Rejonowy w Kaliszu
date: '2019-01-04'
department_name: II Wydział Karny
judges:
- Anna Zawiślak
legal_bases:
- art. 69 § 1 i § 2 kk
recorder: sekr. sąd. Sylwia Karkoszka
signature: II K 84/15
``` |
154010000003027_VI_Ga_000081_2016_Uz_2016-06-03_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt VI Ga 81/16
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 3 czerwca 2016 r.
Sąd Okręgowy w Rzeszowie VI Wydział Gospodarczy
w składzie następującym:
Przewodniczący: SSO Barbara Frankowska
Sędziowie: SO Beata Hass-Kloc (spr.)
SR del. Marta Zalewska
Protokolant: st.sekr.sądowy Joanna Mikulska
po rozpoznaniu w dniu 2 czerwca 2016 r. w Rzeszowie
na rozprawie
sprawy z powództwa:(...) S.A.wB.
przeciwko:M. J.
o zapłatę
na skutek apelacji pozwanegoM. J.od wyroku Sądu Rejonowego wT.V Wydziału Gospodarczego z dnia 8 grudnia2015 r., sygn. akt V GC 235/15
1
zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:
I
zasądza od pozwanegoM. J.na rzecz powoda(...) S.A.wB.kwotę 120,72 zł (sto dwadzieścia złotych siedemdziesiąt dwa grosze) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 4 września 2014 r. do dnia zapłaty,
II
zasądza od powoda(...) S.A.wB.na rzecz pozwanegoM. J.kwotę 108 zł (sto osiem złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu,
2
oddala apelację w pozostałym zakresie,
3
zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 136 zł (sto trzydzieści sześć złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.
SSR del. Marta Zalewska SSO Barbara Frankowska SSO Beata Hass – Kloc
Sygn. aktVI Ga 81/16
UZASADNIENIE
wyroku z dnia 3 czerwca 2016 r.
Powód(...) S.A.wB.domagał się zasądzenia od pozwanegoM. J., prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwąZakład (...)wT.kwoty 579,42 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 5 września 2014 r. Wniósł ponadto o zasądzenie od pozwanego kosztów procesu.
W uzasadnieniu pozwu podał, że w ramach prowadzonej działalności wykonał dla pozwanego usługę transportową, za którą wystawił fakturę, z której pozwany nie uregulował kwoty żądanej pozwem, nawet pomimo otrzymania wezwania do zapłaty.
PozwanyM. J.w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda kosztów procesu.
W uzasadnieniu zgłosił zarzut potrącenia kwoty dochodzonej pozwem z należnością pozwanego z tytułu szkody wyrządzonej przez powoda podczas transportu nawozu sztucznego skutkiem, czego było dostarczenie towaru odbiorcy z niedoborem 280 kg, co stwierdzono przy jego odbiorze u kontrahenta pozwanego. Wskazał, że do wyliczenia szkody przyjął cenę, w której towar sprzedał kontrahentowi z Węgier, albowiem w tym zakresie musiał korygować transakcję. Wskazał również, że oświadczenie o potrąceniu kwoty 579,42 zł, wynikającej z wystawionej notyksięgowej (...)złożył powodowi, do którego pismo to dotarło 3 grudnia 2014 r. Fakturę za transport wystawioną przez powoda uregulował. Wezwanie do zapłaty, wystosowane po dniu 3 grudnia 2014 r., zdaniem pozwanego, było bezpodstawne albowiem wzajemnie wymagalne zobowiązania pieniężne stron wygasły.
Sąd Rejonowy wK.po dokonanej ocenie materiału dowodowego wyrokiem z dnia 8 grudnia 2015 r. sygn. akt V GC 235/15, zasądził od pozwanegoM. J.na rzecz powoda(...) S.A.wB.kwotę 579,42 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 4 września 2014 r. (pkt I) oraz zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 227 zł tytułem kosztów procesu (pkt II).
W trakcie postępowania Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 24 kwietnia 2014 r., kontrahentM. J.z Węgier, złożył u niego zamówienie na 96 ton nawozu sztucznego typu MAP 12-52, w workachB.B., po uzgodnionej cenie 455 euro za tonę, z terminem dostawy na maj 2014 r. i płatnością w formie przelewu.M. J.zawarł z(...) S.A.umowę, na podstawie której Spółka miała przewieść nawozy sztuczne w ilości 24 ton, zapakowane w opakowaniach typuB.B., tj. w workach o pojemności 500 kg każdy, z terminalu(...)nadO.wS., do klientaM. J.wK.na Węgrzech. W dacie załadunku przewoźnik potwierdził, że odebrał do transportu nawóz w ilości 24 000 kg. Towar przewoźnik odebrał dnia 29 kwietnia 2014 r., a dostarczył na miejsce przeznaczenia 6 maja 2014 r. Na miejscu rozładunku okazało się, że nawozu było mniej aniżeli załadowano wS.. Stwierdzono niedobór 280 kg nawozu, co zostało zapisane na liście przewozowym CMR. W dokumencie wagowym, który sporządzono po wyładowaniu nawozu, kierowca przewoźnika potwierdził wagę dostarczonego towaru wynoszącą 23 720 kg. Z telefonicznej relacji odbiorcy wynikało, że albo przy załadunku albo przy rozładunku, jedno z opakowań zostało uszkodzone i towar uległ wysypaniu. Adnotacja o sporządzeniu zdjęć fotograficznych wadliwychB.B.(opakowań) znalazła się w liście przewozowym. Sporządzona została też adnotacja w liście wskazująca na to, że waga brutto wynosiła 38 040 kg, co wynika ze zważenia towaru razem z pojazdem (waga 14 320 kg to waga samego pojazdu). W związku z niedoborem nawozu stwierdzonym podczas odbioru ładunku,M. J.reklamował usługę przewozu wSpółce (...), ale ta nie znalazła podstaw do jej uwzględnienia argumentując, że przesyłka została dostarczona odbiorcy bez zastrzeżeń, na zapakowanych paletach bez widocznych zewnętrznych śladów uszkodzeń lub braków, zaś w liście przewozowym brak uwag odnośnie stwierdzonych nieprawidłowości w transporcie. W dniu 27 maja 2015 r.M. J.wystawił notę księgową, w której obciążyłSpółkę (...)kwotą 579,42 zł z tytułu szkody wynikającej z utraty przewożonego towaru w ilości 280 kg – według kursu euro z dnia przed załadunkiem. O wystawieniu noty poinformował Spółkę, oświadczając przy tym, że z wystawionej za przewózfaktury (...), na łączną kwotę 6.630,12 zł, płatnej do 7 lipca 2014 r., pozostaje do zapłaty kwota 6.050,69 zł. W dniu 19 maja 2014 r.(...) S.A.wystawiłM. J.fakturę (...)na kwotę 6 630,12 zł brutto, płatną do dnia 3 lipca 2014 r. Pismem z dnia 28 listopada 2014 r.M. J.oświadczyłSpółce (...), że potrąca należną mu wierzytelność z noty(...)z wierzytelnością Spółki zfaktury (...)w wyniku, czego wierzytelności do kwoty 579,42 zł ulegają umorzeniu. Kontrahent węgierski – odbiorca przesyłki, zapłaciłM. J.tylko za taką ilość towaru, którą otrzymał, a więc nie poniósł szkody z tytułu dostarczenia mu mniejszej ilości nawozów, aniżeli zostało zamówione.
Uzasadniając wyrok Sąd I instancji stwierdził, że powództwo zasługiwało na uwzględnienie. Do umowy przewozu zawartej pomiędzy stronami sporu zastosowanie będą mieć przepisy Konwencji o umowie międzynarodowego przewozu towarów (CMR). Sąd I instancji wskazał, że skoro węgierski kontrahent pozwanego zapłacił mu za taką ilość towaru, którą otrzymał, to nie posiada on tytułu do realizowania we własnym imieniu prawa do odszkodowania wynikającego z nienależytego wykonania umowy przewozu, ponieważ żadnej szkody nie poniósł. Roszczenie o odszkodowanie przysługiwać będzie natomiast pozwanemu, który będąc nadawcą zawarł z powodem umowę przewozu, przy czym to jego obciążać będzie ciężar dowodu, że poniósł szkodę np. utracił towar i nie otrzymał za ten towar zapłaty i obowiązek wykazania wysokości szkody. Z przepisu art. 17 Konwencji CMR wynika, więc jasno, że skoro powód przyjął do przewozu 24 000 kg nawozów sztucznych, a na miejsce przeznaczenia przewiózł tylko 23 720 kg nawozów, to ponosi odpowiedzialność za powstały ubytek. Nie ulega przy tym wątpliwości, że ubytek powstał; była to zresztą okoliczność w istocie niekwestionowana przez strony postępowania i wynikająca, tak z dokonanych wpisów w liście przewozowym, jak i z kwitu wagowego złożonego przez pozwanego. Mając powyższe na uwadze Sąd Rejonowy stwierdził, iż pozwany wykazał, że skutkiem działań powoda poniósł szkodę tzn. utracił towar i nie otrzymał za ten towar zapłaty. W przedmiotowej sprawie pozwany nie sprostał wymogom określonym w Konwencji określającym sposób wyliczenia wysokości szkody. Pozwany szkodę wyliczył odnosząc się do wartości towaru według ceny, za którą sprzedał go węgierskiemu odbiorcy, tj. po 455 euro za tonę. Szkoda jednak powinna być wyliczona według wartości towaru w miejscu i w czasie, kiedy został nadany do przewozu w Polsce. W praktyce pozwany powinien szkodę obliczyć według takiej ceny, jaką sam zapłacił za nadany do przewozu nawóz, choć mógł oczywiście, stosownie do art. 23 ust. 2 Konwencji CMR, obliczyć go według ceny giełdowej lub bieżącej ceny rynkowej albo zwykłej ceny wartości tego właśnie towaru. Wyliczając wartość towaru według ceny jego odsprzedaży, pozwany ustalił wysokość swojej szkody, zaliczając do niej również utracone korzyści w sytuacji, gdy przepisy Konwencji zezwalają na dochodzenie jedynie od przewoźnika w stoicie tylko szkody rzeczywistej. Biorąc powyższe pod uwagę Sąd I instancji stwierdził, iż pozwany nie wykazał wysokości szkody w sposób zgodny z przepisami w oparciu, o które rozpoznawana była zasadność jego roszczenia, ani też nie złożył takich dowodów, które by pozwoliły Sądowi ustalić wysokości poniesionej przez niego szkody według tych przepisów. W przypadku potrącenia ma to istotne znaczenie, bo dotyczy skuteczności dokonanego potrącenia z punktu widzenia przepisów prawa procesowego, a więc możliwości wykazania przez pozwanego, że dochodzone roszczenie istnieje, lub istnieje w innym niż zgłoszonym do potrącenia zakresie. W każdym bowiem przypadku wierzytelność przedstawiona do potrącenia musi zostać przez stronę dokładnie określona i udowodniona, albowiem Sąd bada materialno-prawną podstawę uwzględnienia zarzutu potrącenia, w takim zakresie i na takich zasadach, jak to czyni badając materialno-prawną podstawę żądania pozwu. Skoro pozwany nie wykazał wysokości poniesionej szkody, to i oświadczenie o potrąceniu nie mogło być uznane za wywierające skutek w procesie w postaci przyjęcia, że potrącane wierzytelności wzajemnie się umarzają. Dlatego Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 579,42 zł należności głównej pozwem dochodzonej na podstawie art. 4 Konwencji CMR wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 4 września 2014 r. na podstawieart. 481 § 1 k.c.O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawieart. 98 k.p.c.
Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany, zaskarżając go w całości i zarzucając mu:
I
naruszenie przepisu postępowania, a toart. 233 § 1 k.p.c.poprzez uznanie, że przedstawione przez pozwanego dokumenty, w tym w szczególności zamówienie złożone drogą mailowa przez(...)., kwit wagowy z dnia 6 maja 2014 r. orazfaktura nr (...)obejmująca przewoźne nie są wystarczającą podstawą dowodową do rozstrzygnięcia o zgłoszonym zarzucie potrącenia, gdyż z dokumentów tych nie wynika wysokość poniesione przez pozwanego szkody, a w konsekwencji:
II
brak w dokonaniu ustaleń faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku w zakresie niezbędnym dla rozstrzygnięcia o wysokości poniesionej przez pozwanego szkody na skutek uszkodzenia przez powoda przewożonego towaru i nierozpoznanie zgłoszonego przez pozwanego zarzutu potrącenia.
III
niewłaściwe zastosowanie przepisówart. 25 ust. 1w zw. zart. 23 ust. 1, 2, 4 Konwencji o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR)dalej Konwencja CMR poprzez przyjęcie, że szkoda w rozumieniu tego przepisu jest równoznaczna ze świadczeniem odszkodowawczym i polega na wyliczeniu iloczynu ubytku w towarze oraz wartości tego towaru w miejscu i czasie nadania towaru do przewozu w Polsce.
Wskazując na powyższe zarzuty wniósł o zmianę wyroku w całości i oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu za obie instancje według norm przepisanych, ewentualnie wniósł o uchylenie w całości zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia z przedstawieniem temu Sądowi rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego, przy uwzględnieniu kosztów zastępstwa procesowego.
Szczegółowe uzasadnienie zarzutów znajduje się w pisemnej apelacji pozwanego.
W odpowiedzi na apelację powód wniósł o jej oddalenie oraz zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
Apelacja pozwanego zasługuje jedynie na częściowe uwzględnienie, gdyż nie wszystkie jej zarzuty są uzasadnione.
W myślart. 382 k.p.c., Sąd drugiej instancji orzeka na podstawie materiału zebranego w postępowaniu w pierwszej instancji oraz w postępowaniu apelacyjnym. Z unormowania tego wynika, że Sąd drugiej instancji, jako Sąd apelacyjny nie ogranicza się do kontroli zaskarżonego wyroku, lecz rozpoznaje sprawę merytorycznie, to znaczy samoistnie ocenia zebrany w niej materiał. Analiza orzecznictwa Sądu Najwyższego nie pozostawia wątpliwości, co do tego, że Sąd drugiej instancji może zmienić ustalenia faktyczne stanowiące podstawę wydania wyroku sądu pierwszej instancji bez przeprowadzenia postępowania dowodowego uzasadniającego odmienne ustalenia chyba, że szczególne okoliczności wymagają ponowienia lub uzupełnienia tego postępowania. Oznacza to, że Sąd drugiej instancji ma nie tylko uprawnienie, ale wręcz obowiązek rozważenia na nowo całego zebranego w sprawie materiału oraz dokonania jego własnej, samodzielnej i swobodnej oceny, w tym oceny zgromadzonych w postępowaniu przed sądami obu instancji dowodów (zob.: uchwała Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego z dnia 23 marca 1999 r., III CZP 59/98, OSNC z 1999 r., Nr 7-8, poz. 124; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 maja 2002 r., II CKN 615/00, nie publ., LEX nr 55097; por. też uzasadnienie postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 października 1998 r., I CKN 529/98, OSNC z 1999 r., Nr 4, poz. 74).
W niniejszym procesie powód dochodził zapłaty z tytułu zrealizowanej przez niego na zlecenie pozwanego usługi transportowej w przewozie międzynarodowym, do którego zastosowanie znajdowały przepisy Konwencji o umowie międzynarodowego przewozu drogowego (CMR) z dnia 19 maja 1956 r. (Dz.U. 1962, Nr 49, poz. 238 ze zm.). Fakt zawarcia umowy przewozu oraz jej wykonanie przez powoda nie był kwestionowany. Pozwany nie kwestionował też, że nie dokonał zapłaty na rzecz powoda części należności wynikającej zfaktury nr (...), bowiem należność tą potrącił z wierzytelnością własną.
Istota sporu między stronami sprowadzała się do oceny zasadności twierdzeń pozwanego, co do powstania po jego stronie szkody w przewozie wykonywanym przez powoda, za którą odpowiedzialność – zdaniem pozwanego – ponosi powód, jako przewoźnik oraz skuteczności dokonanego przez pozwanego potrącenia wierzytelności powstałej z tytułu tej szkody z należnościami powoda objętymi żądaniem pozwu. Tych kwestii dotyczył zarzut naruszenia prawa procesowegoart. 233 § 1 k.p.c.
Zmierzając do wykazania skuteczności dokonanego potrącenia pozwany zobowiązany był udowodnić poniesienie szkody będącej skutkiem nienależytego wykonania umowy przewozu przez powoda oraz jej wysokości. Zgłoszenie zarzutu potrącenia jest bowiem formą dochodzenia roszczeń zrównaną co do skutków z powództwem, dlatego podlega tym samym wymogom, które stawiane są dla powództwa. W razie sporu strona podnosząca w procesie zarzut potrącenia winna wykazać, że wierzytelność jej służy i istnieje, co do zasady i co do wysokości. Dopiero w wyniku wykazania tych okoliczności potrącenie można uznać za skuteczne (wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 30 stycznia 2013 r. I ACa 1387/12 LEX nr 1314957, wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 26 marca 2015 r. I ACa 958/14)
W oparciu o zebrane dowody Sąd Rejonowy przyjął, że pozwany wykazał, że skutkiem działań powoda poniósł szkodę, jednak nie sprostał on wymogom określonym w Konwencji określającym sposób wyliczenia wysokości szkody.
Należy jednak w tym miejscu podnieść, że pozwany zaprezentował swoje stanowisko w zakresie wyliczeń wysokości przedstawionej do potrącenia wierzytelności w odpowiedzi na pozew.
W tej sytuacji w przypadku przyjęcia, że nie odpowiada ono wymogomz art. 23 Konwencji Sąd mógł skorzystać z uprawnień jakie daje muart. 212§ 4 kpci zobowiązać pełnomocnika pozwanego o wyjaśnienie podstaw takiego wyliczenia szczególnie, że taki sposób wyliczenia szkody jest dopuszczalnyw literaturze przedmiotu (por. K. Wesołowski Komentarz do CMR W-wa 2013 s.190-193, 184).
W tym zaś zakresie słusznie Sąd Rejonowy powołał się na art. 25 ust. 1 oraz art. 23 Konwencji CMR. Przepisy te określają zasady ustalania podstaw i wysokości odszkodowania. Zgodnie z art. 23 ust. 1 Konwencji CMR, gdy przewoźnik obowiązany jest zapłacić odszkodowanie za całkowite lub częściowe zaginięcie towaru, odszkodowanie to oblicza się według wartości towaru w miejscu i w okresie przyjęcia go do przewozu. Odszkodowanie to określa się według ceny giełdowej, a w razie jej braku według bieżącej ceny rynkowej, a gdy brak ceny jednej i drugiej – według zwykłej wartości towarów tego samego rodzaju i jakości (art. 23 ust. 2). Zgodnie zaś z art. 25 ust. 1 w razie uszkodzenia przesyłki przewoźnik płaci kwotę, o którą obniżyła się wartość towaru, obliczoną według wartości towaru ustalonej zgodnie z artykułem 23, ustępy 1, 2 i 4. Postanowienie art. 23 ust. 2 CMR, określające kryteria ustalenia wartości towaru, nie pozostawia wątpliwości, że przy ustalaniu tej wartości musi być zachowana kolejność kryteriów z niego wynikająca. Chodzi zatem o wartość towaru z miejsca i czasu przyjęcia go do przewozu, określoną według ceny giełdowej lub w razie jej braku według bieżącej ceny rynkowej, a w braku jednej i drugiej – według zwykłej wartości towaru tego samego rodzaju i jakości. Ustalając wysokość świadczenia odszkodowawczego, należy wziąć pod uwagę proporcjonalny zwrot przewoźnego, cła i innych kosztów związanych z przewozem, o których mowa w art. 23 ust. 4 CMR, do którego odsyła art. 25 ust. 1 CMR, a także ustalić, czy dokonano deklaracji wartości towaru (art. 24 CMR) lub kwoty szczególnego interesu w dostawie (art. 26 CMR), oraz czy nie zachodzą przesłanki do zastosowania postanowienia art. 29 CMR. (D. Ambrożuk, Komentarz do art. 25 konwencji o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów CMR, LEX)
Zdaniem Sądu pozwany wykazał wysokość poniesionej szkody oraz odpowiednio ją udokumentował, a sposób wyliczenia wysokości szkody nie narusza przepisu art. 25 Konwencji CMR. W ocenie Sądu odwoławczego apelacja pozwanego zasługuje na uwzględnienie w części, mianowicie do kwoty wskazanej przez stronę pozwaną w apelacji, tj. 458,70 zł. Pozwany wykazał wysokość wierzytelności przedstawionej do potrącenia w zakresie ww. kwoty. Sąd I instancji, co do zasady słusznie zauważył i podniósł, że szkoda powinna być wyliczona według wartości towaru w miejscu i w czasie, kiedy został nadany do przewozu w Polsce. Strona skarżąca zaś w apelacji w sposób zasadny, przekonywujący i jednoznaczny wykazała, iż wierzytelność przedstawiona do potrącenia obliczona według wskazanej normy będzie stanowiła w niniejszej sprawie kwotę 458,70 zł. Pozwany dokonał wyliczeń na podstawie notowań giełdowych cen towarów, w tym ceny MAPB.oraz wydruku kursu walut z dnia 15 maja 2014 r. Szkodę za uszkodzenie przesyłki ustalono wyliczając różnicę między początkową wartością towaru (przed uszkodzeniem) przyjętego do przewozu (24 t x 445 USD = 10.680 USD), a jego wartością po uszkodzeniu (23,72 x 445 USD = 10.555,40). Szkoda zatem wynikająca z uszkodzenia towaru wyniosła 124,60 USD, a po przeliczeniu wedle kursu z dnia 15 maja 2014 r. – 381,13 zł. Strata wartości towaru pomiędzy miejscem dostawy, a odsprzedaży wyniosła 1,17%. Do tak policzonej szkody doliczono jeszcze przewoźne policzone procentowo, jako 1,17% tego, co pozwany zapłacił tytułem opłat za przewóz, a więc 6.630,12 zł x 1,17% = 77,57 zł. Łącznie wysokość szkody wyniosła 458,70 zł, więc należało przyjąć skuteczność potrącenia, co do tej kwoty.
Sąd ustalił wysokość szkody bez uwzględnienia podatku VAT. W tym kontekście przytoczyć należy uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 22 kwietnia 1997 r. w sprawie III CZP 14/97, w której wskazano, że odszkodowanie za szkodę poniesioną przez podatnika podatku VAT na skutek zniszczenia rzeczy, ustalone według ceny rzeczy, nie obejmuje podatku VAT mieszczącego się w tej cenie, w zakresie, w jakim poszkodowany może obniżyć należny od niego podatek o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu rzeczy.
Niemniej jednak warto odnotować, iż wbrew stanowisku pozwanego, Sąd Rejonowy nie naruszył art. 25 ust. 1 w zw. z art. 23 ust. 1, 2, 4 konwencji CMR. Sąd Okręgowy nie podziela natomiast poglądu, który strona pozwana prezentowała w toku niniejszego procesu, że przy ustalaniu wartości towaru uszkodzonego zastosowanie mogą znaleźć ceny właściwe dla miejsca i czasu jego dostawy. W ocenie Sądu Okręgowego sformułowanie komentowanego postanowienia zawartego w art. 23 Konwencji CMR jest na tyle klarowne, że nie powinno budzić wątpliwości, iż w przypadku odszkodowania za zaginięcie towaru powinno ono zostać obliczone według wartości towaru w miejscu i czasie przyjęcia go do przewozu i że wobec bezwzględnie wiążącego charakteru postanowień konwencji CMR, który wynika z art. 41 CMR, żaden inny czas czy miejsce ustalenia wartości towaru nie powinny być brane pod uwagę. Prezentowane przez pozwanego, jak i w literaturze inne rozwiązania, które dopuszczają ustalenie wysokości odszkodowania za uszkodzenie towaru na podstawie cen z miejsca dostawy budzą wątpliwości z punktu widzenia wykładni językowej.
Konkludując, Sąd Okręgowy przyjął, że pozwany wykazał wysokość wierzytelności przedstawionej do potrącenia. Konsekwencją niniejszego była zmiana zaskarżonego wyroku po myśliart. 386 § 1 k.p.c., co spowodowało, iż kwota należna powodowi jest różnicą pomiędzy żądaniem pozwu w wysokości 579,42 zł, a potrąconą wierzytelnością w wysokości 458,70 zł. Zatem w pkt I wyroku na rzecz powoda zasądzono kwotę 120,72 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 4 września 2014 r. do dnia zapłaty, oddalając je w pozostałej części.
Konsekwencją zmiany wyroku Sądu I instancji, co do meritum było także dokonanie zmiany w zakresie orzeczenia o kosztach postępowania. O kosztach procesu przed Sądem Rejonowym orzeczono na podstawieart. 100 zdanie pierwsze k.p.c.stosownie, do którego w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone, ustalając, że powód wygrał niniejszy proces w 21% (co wynika ze stosunku kwoty 120,72 zł zasądzonej na jego rzecz do łącznej kwoty 579,42 zł dochodzonej przez niego w niniejszej sprawie), w związku z czym taki procent kosztów powinien obciążać pozwanego, a pozostała część, tj. 79% powoda. Na koszty procesu złożyły się natomiast wynagrodzenia pełnomocników w kwocie po 180 zł, opłaty skarbowe od pełnomocnictwa po 17 zł oraz opłata od pozwu 30 zł. Zgodnie z powyższą zasadą pozwanego powinny obciążać koszty procesu w 21%, tj. w kwocie 89 zł, skoro jednak poniósł koszty w kwocie 197 zł, to należy się mu zwrot kwoty 108 zł, którą Sąd zasądził na jego rzecz od powoda.
W pozostałym zakresie, na podstawieart. 385 k.p.c.apelacja podlegała oddaleniu jako niezasadna (pkt 2 wyroku).
Orzeczenie o kosztach postępowania apelacyjnego zapadło w oparciu o przepisart. 100 k.p.c.w zw. zart. 391 § 1 k.p.c.Zgodnie z zasadą stosunkowego rozdzielenia kosztów procesu, strony powinny ponieść jego koszty w takim stopniu, w jakim przegrały sprawę, a zatem powód w 79%, a pozwany w 21%. Zgodnie z powyższą zasadą pozwanemu należy się zwrot kwoty 136 zł, którą Sąd zasądził na jego rzecz od pozwanego w pkt 3 wyroku. | ```yaml
court_name: Sąd Okręgowy w Rzeszowie
date: '2016-06-03'
department_name: VI Wydział Gospodarczy
judges:
- Beata Hass-Kloc
- Barbara Frankowska
- Marta Zalewska
legal_bases:
- art. 481 § 1 k.c.
- art. 100 zdanie pierwsze k.p.c.
- art. 23 ust. 1, 2, 4 Konwencji o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów
(CMR)
recorder: st.sekr.sądowy Joanna Mikulska
signature: VI Ga 81/16
``` |
150515450000503_I_C_000628_2016_Uz_2017-07-20_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt: I C 628/16 upr
WYROK ZAOCZNY
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 19 stycznia 2017 r.
Sąd Rejonowy w Lidzbarku Warmińskim I Wydział Cywilny
w składzie następującym:
Przewodniczący:
SSR Magdalena Maszlanka
Protokolant:
st. sekr. sądowy Wioletta Przybylska
po rozpoznaniu w dniu 19 stycznia 2017 r. w Lidzbarku Warmińskim na rozprawie
sprawy z powództwaKancelarii (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnościąz siedzibą wG.
przeciwkoT. W.
o zapłatę
oddala powództwo.
SSR Magdalena Maszlanka
Sygn. akt I C 628/16 upr
UZASADNIENIE
PowódkaKancelaria (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnościąz siedzibą wG.wniosła o zasądzenie od pozwanegoT. W.kwoty 1000 zł z odsetkami ustawowym od kwoty 400 zł od dnia 31 października 2015 r. do dnia zapłaty, od kwoty 200 zł od dnia 20 listopada 2015 r. do dnia zapłaty, od kwoty 200 zł od dnia 19 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty. W uzasadnieniu wskazała, że w dniu 2 lipca 2013 r. zawarła z pozwanym umowę, której przedmiotem było świadczenie pomocy prawnej w celu ochrony interesów pozwanego. Umowa obejmowała udzielanie konsultacji prawnych z zakresu prawa cywilnego, administracyjnego, rodzinnego oraz spadkowego. Strony uzgodniły, że na podstawie odrębnego zlecenia pozwany będzie mógł zlecić powódce wykonanie dodatkowych usług prawnych. Powódka zobowiązała się do skierowania wniosków o zaprzestanie przetwarzania danych osobowych wBiurze (...) S.Ai Bankowym(...), a także do zaktualizowania figurujących w nich danych pozwanego. Pozwany zobowiązał się do comiesięcznej zapłaty abonamentu w wysokości 200 zł za wykonanie czynności wynikających z umowy. Na dzień wniesienia pozwu do zapłaty pozostał abonament za sierpień, wrzesień, październik i listopad. W celu odzyskania należności powódka zdecydował się na skorzystanie z usług podmiotu zajmującego się świadczeniem profesjonalnych usług windykacyjnych. W dniu 11 stycznia 2016 r. została wystawiona faktura na kwotę 200 zł, obejmująca koszt windykacji.
PozwanyT. W.nie odniósł się do żądania pozwu.
Sąd zważył, co następuje:
Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.
Umowy o świadczenie doradztwa prawnego, obsługę prawną lub o zastępstwo procesowe należą do kategorii umów o świadczenie usług, do których odpowiednio na podstawieart. 750 KCstosuje się przepisy o zleceniu (wyr. SN z 11.8.2011 r., I CSK 611/10,L.; wyr. SA w Katowicach z 12.3.2014 r., I ACa 929/13).Art. 735 § 1 k.c.stanowi, jeżeli ani z umowy, ani z okoliczności nie wynika, że przyjmujący zlecenie zobowiązał się wykonać je bez wynagrodzenia, za wykonanie zlecenia należy się wynagrodzenie. Stosownie do§ 2 k.c., jeżeli nie ma obowiązującej taryfy, a nie umówiono się o wysokość wynagrodzenia, należy się wynagrodzenie odpowiadające wykonanej pracy. Jeżeli ustalono odpłatny charakter zlecenia, ciężar dowodu wysokości wynagrodzenia, tzn. istnienia taryfy niemającej charakteru normatywnego bądź okoliczności będących podstawą obliczenia wynagrodzenia (wykonanej pracy), spoczywa na przyjmującym zlecenie.
W rozpoznawanej sprawie pozwany nie stawił się na rozprawie i nie odniósł się pisemnie do żądania pozwu. W takiej sytuacji, w myśl.art. 339 § 1 k.p.c., Sąd zobligowany był rozstrzygnąć sprawę wyrokiem zaocznym.
Stosownie doart. 339 § 2 k.p.c., wydając wyrok zaoczny sąd przyjmuje za prawdziwe twierdzenia powoda przytoczone w pozwie o okolicznościach faktycznych, jednakże tylko wówczas, gdy twierdzenia te nie budzą uzasadnionych wątpliwości co do zgodności z prawdziwym stanem rzeczy. Domniemanie zgodności twierdzeń faktycznych powoda z prawdziwym stanem rzeczy ma szczególny charakter, bowiem bezczynność pozwanego jest tu, w pewnym sensie, przyznaniem okoliczności przytoczonych w pozwie. Fakty przyznane w procesie nie wymagają dowodu tylko wtedy, jeżeli przyznanie nie budzi wątpliwości co do zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy (art. 229 k.p.c.) Powstanie więc wątpliwości, o których mowa w§ 2 art. 339 k.p.c.nie wyłącza zaoczności, lecz prowadzi do konieczności przeprowadzenia przez sąd postępowania dowodowego. Będzie tak np. w razie, gdy twierdzenia powoda o okolicznościach faktycznych przytoczonych w pozwie są wzajemnie sprzeczne lub niepełne, to jest nie dają pełnego obrazu faktów określających stan sprawy alb też wnioski z nich wyciągnięte nie dają się pogodzić z regułami logicznego rozumowania. (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 8 maja 1998 r., I CKU 34/98)
Jak podkreśla się w orzecznictwie, wprowadzenie przezart. 339 § 2 k.p.c.domniemania zgodności twierdzeń powoda z rzeczywistym stanem rzeczy nie zwalnia powoda od przytoczenia faktów, które są niezbędne do dokonania subsumcji materialnoprawnej, stanowiącej faktyczną i materialnoprawną podstawę wyroku. Sąd jest bowiem zobowiązany, nawet przy uznaniu twierdzeń powoda za prawdziwe, dokonać prawidłowej oceny zasadności żądania pozwu (tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 czerwca 1997 r., I CKU 87/97)
Uzasadnienie pozwu złożonego w rozpoznawanej sprawie było lakoniczne i ogólnikowe. Nie wskazano w nim czasu obowiązywania umowy, terminu zapłaty wynagrodzenia. Powódka nie wymieniła też usług, których świadczenie - w konkretnych miesiącach: sierpniu, wrześniu, październiku i listopadzie - spowodowało powstanie roszczenia o zapłatę wynagrodzenia. Jest to o tyle istotne, że w przypadku umowy o świadczenie usług dopiero ich wykonanie przez świadczeniodawcę rodzi obowiązek zapłaty wynagrodzenia. Powódka nie wskazała też, jakie fakty uzasadniały obciążenie pozwanego obowiązkiem zapłaty kosztów windykacji wynikających z umowy, którejT. W.nie był stroną. Sąd nie mógł zatem poprzestać na przytoczonych w pozwie twierdzeniach powódki o okolicznościach faktycznych, lecz zobowiązany był przeprowadzić postępowanie dowodowe.
Powódka nie przedstawiła żadnych dowodów na poparcie swojego stanowiska. Była ona zaś zwolniona z obowiązku dowodzenia faktów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy jedynie na etapie elektronicznego postępowania upominawczego (takart. 50532 § 1 zdanie drugie k.p.c.). Natomiast po stwierdzeniu braku podstaw do wydania nakazu zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym sprawa została przekazywana sądowi właściwości ogólnej pozwanego i do dalszego postępowania nie mają zastosowania przepisyRozdziału I Działu VIII Tytułu VII Części pierwszej k.p.c.W konsekwencji powód, na podstawieart. 505 32 § 1 zdanie pierwszezobowiązany był do wymienienia dowodów w pozwie, a chcąc dowieść słuszności swojego stanowiska, powinien był, zgodnie zart. 6 k.c.iart. 232 k.p.c., te dowody przedstawić w taki sposób, aby Sąd mógł zapoznać się z ich treścią na terminie pierwszej wyznaczonej rozprawy. Obowiązek przedstawienia dowodów ciążył przy tym na powódce bez względu na stanowisko, jakie zająłby odnośnie do żądania pozwu jego przeciwnik procesowy i bez stosownego wezwania ze strony Sądu, a brak inicjatywy dowodowej nie jest jedną z przesłanek odroczenia rozprawy w rozumieniuart. 214 § 1 k.p.c.
Podkreślić też należy, że przedstawienie przez stronę dowodu w celu wykazania określonych twierdzeń o faktach, z których wywodzi dla siebie korzystne skutki, jest nie tyle jej prawem czy obowiązkiem procesowym, co ciężarem procesowym, wynikającym i zagwarantowanym przepisami prawa, przede wszystkim w jej własnym interesie. To interes strony nakazuje jej podjąć wszelkie czynności procesowe w celu udowodnienia faktów, z których wywodzi korzystne skutki prawne. Należy przy tym pamiętać, że sąd rozstrzyga sprawę według właściwego prawa materialnego na podstawie koniecznych ustaleń faktycznych uzyskanych dzięki zebranym środkom dowodowym. Na te właśnie ustalenia składają się dowody, które przedstawiają w pierwszej kolejności same strony, zgodnie z brzmieniemart. 232 k.p.c.(tak Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 10 marca 2014 r. w sprawie III AUa 930/13).
Nie można przy tym pominąć, że utrwalone jest stanowisko, że niedołączenie załączników wymienionych w pozwie nie stanowi braku formalnego pisma procesowego w rozumieniuart. 130 § 1 k.p.c.Jak bowiem wskazał Sad Apelacyjny w Krakowie w postanowieniu z dnia 4 września 2012 r. w sprawie I ACa 1196/12, wprawdzie użyty wart. 130 § 1 k.p.c.termin "warunki formalne pisma" nie został w innych przepisachk.p.c.precyzyjnie zdefiniowany, jednakże dla jego prawidłowej interpretacji kluczowe znaczenie ma początkowy fragment omawianego przepisu, w którym wskazano, iż chodzi w nim o takie uchybienia, które uniemożliwiają nadanie złożonemu pismu prawidłowego biegu. Fizyczny brak dokumentów mających stanowić dowody na poparcie twierdzeń zawartych w składanym piśmie nie stanowi żadnej przeszkody w dalszym procedowaniu. W świetle tego orzeczenia jak i w świetleart. 505 37 § 1 k.p.c.nie było zatem podstaw do wzywania pełnomocnika powoda do złożenia dowodów w sprawie pod rygorem umorzenia postępowania.
W tym stanie rzeczy, wobec nieudowodnienia roszczenia, powództwo należało oddalić. | ```yaml
court_name: Sąd Rejonowy w Lidzbarku Warmińskim
date: '2017-01-19'
department_name: I Wydział Cywilny
judges:
- Magdalena Maszlanka
legal_bases:
- Art. 735 § 1 k.c.
- Rozdziału I Działu VIII Tytułu VII Części pierwszej k.p.c.
recorder: st. sekr. sądowy Wioletta Przybylska
signature: I C 628/16
``` |
152515000001506_III_K_000026_2016_Uz_2016-10-12_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt III K 26/16
WYROK ŁĄCZNY
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 12 października 2016 roku
Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. , w III -cim Wydziale Karnym w składzie :
Przewodniczący SSO Magdalena Zapała – Nowak
Protokolant Katarzyna Pietrowska
przy udziale Prokuratora Lucjana Nowakowskiego
po rozpoznaniu w dniu 12 października 2016 roku
sprawy :M. Ł.
córkiM.iB.z domuG.
urodzonej (...)wM.
skazanej prawomocnym:
1
wyrokiem Sądu Rejonowego w Rzeszowie z dnia 12 lutego 2008 roku, sygn. akt XK 1812/07 za przestępstwa popełnione: w dniu 21 czerwca 2007 roku na karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wonności oraz kary 200 stawek dziennych grzywny każda po 20 złotych, w dniu 21 czerwca 2007 roku na karę 1 roku pozbawienia wolności oraz karę 50 stawek dziennych grzywny, każda po 20 złotych oraz karę łączną 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 4 lat oraz karę łączną 200 stawek dziennych grzywny każda po 20 złotych, postanowieniem z dnia 29 grudnia 2010 roku zarządzono wykonanie warunkowo zawieszonej kary, postanowieniem z dnia 29 sierpnia 2011 roku zarządzono wykonanie kary pozbawienia wolności w zamian za grzywnę;
2
wyrokiem Sądu Rejonowego w Gliwicach z dnia 20 lutego 2008 roku, sygn. akt III K 72/08 za przestępstwo popełnione w dniu 5 stycznia 2007 roku na karę 8 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 3 lat, postanowieniem z dnia 19 stycznia 2010 roku zarządzono wykonanie kary warunkowo zawieszonej;
3
wyrokiem Sądu Rejonowego w Jaworznie z dnia 17 października 2008 roku sygn. akt VI K 547/07/02 za przestępstwo popełnione w dniu 12 września 2007 roku na karę 1 roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 3 lat oraz karę 25 stawek dziennych grzywny, każda po 25 złotych;
4
wyrokiem Sądu Rejonowego dla Łodzi Śródmieścia w Łodzi z dnia 23 lutego 2010 roku sygn. akt VK 86/10 za przestępstwo popełnione w dniu 30 października 2006 roku na karę 1 roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 4 lat, postanowieniem z dnia 18 stycznia 2011 roku w sprawie sygn. akt VKo 1066/10 Sąd Rejonowy w Łodzi zarządził wykonanie powyższej kary;
5
wyrokiem Sądu Rejonowego w Tychach z dnia 8 marca 2010 roku w sprawie sygn. akt II K 10/10 za przestępstwa popełnione: w dniu 31 marca 2006 roku na karę 1 roku pozbawienia wolności oraz karę 60 stawek dziennych grzywny przyjmując wartość 1 stawki na kwotę 10 złotych, za przestępstwo popełnione w dniu 25 października 2006 roku na karę 1 roku pozbawienia wolności oraz karę 60 stawek dziennych grzywny, przyjmując wartość 1 stawki na kwotę 10 złotych oraz karę łączną 1 roku i 8 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 5 lat oraz karę łączną grzywny 100 stawek dziennych grzywny, każda po 10 złotych, postanowieniem z dnia 30 stycznia 2013 roku zarządzono wykonanie warunkowo zawieszonej kary;
6
wyrokiem z dnia 13 maja 2010 roku Sądu Rejonowego w Tychach w sprawie sygn. akt II K 53/10 za przestępstwo popełnione w dniu 9 września 2009 roku na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 2 lat;
7
wyrokiem Sądu Rejonowego w Łodzi dla Łodzi Widzewa z dnia 11 sierpnia 2010 roku w sprawie sygn. akt IV K 663/10 za przestępstwo popełnione w dniu 6 października 2006 roku na karę 2 lat pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 6 lat
8
wyrokiem Sądu Rejonowego w Częstochowie z dnia 18 listopada 2010 roku w sprawie sygn. akt III K 800/10 za przestępstwo zart. 278 § 1 kkpopełnione w dniu 18 maja 2006 roku na karę 1 roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 8 lat oraz karę 10 stawek dziennych grzywny, przyjmując wartość 1 stawki na kwotę 10 złotych, postanowieniem z dnia 16 grudnia 2015 roku Sąd Rejonowy w Częstochowie zarządził wykonanie powyższej kary pozbawienia wolności i zaliczył na jej poczet okres zatrzymania od 4 do 8 grudnia 2009 roku, postanowieniem z dnia 6 maja 2014 roku umorzono postępowanie wykonania w zakresie nieuiszczonej kary grzywny;
9
wyrokiem Sądu Rejonowego dla Łodzi Śródmieścia w Łodzi z dnia 20 grudnia 2010 roku w sprawie sygn. akt VI K 1710/10 za przestępstwo popełnione w dniu 8 marca 2010 roku na karę 1 roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 5 lat, postanowieniem z dnia 5 września 2011 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi zarządził wykonanie kary warunkowo zawieszonej;
10
wyrokiem Sądu Rejonowego w Tarnowie z dnia 10 października 2012 roku w sprawie sygn. akt II K 677/12 za przestępstwo popełnione w dniu 10 marca 2009 roku na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności, za ciąg przestępstw popełnionych w dniu 6 lipca 2009 roku, 16 lipca 2009 roku, 20 sierpnia 2009 roku, 3 września 2009 roku na karę 1 roku i 4 miesięcy pozbawienia wolności oraz karę łączną 1 roku i 8 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 5 lat;
11
wyrokiem Sądu Rejonowego w Gliwicach z dnia 28 listopada 2012 roku w sprawie sygn. akt III K 978/11 za przestępstwo popełnione w dniu 28 kwietnia 2009 roku na karę 1 roku pozbawienia wolności;
12
wyrokiem łącznym Sądu Rejonowego w Łodzi dla Łodzi Śródmieścia z dnia 3 grudnia 2012 roku w sprawie sygn. akt VI K 1988/11 na podstawie którego połączono kary pozbawienia wolności ze spraw XK 1812/07, III K 72/08, VI K 547/07/02, V K 86/10 i wymierzono karę łączną 2 lat i 10 miesięcy pozbawienia wolności oraz połączono kary grzywny ze spraw XK 1812/07, VIK 547/07/02, II K 10/10, III K 800/10 i wymierzono karę 280 stawek dziennych grzywny, przyjmując wartość 1 stawki na kwotę 20 złotych;
13
wyrokiem Sądu Okręgowego w Piotrkowie Tryb., z dnia 3 kwietnia 2013 roku w sprawie sygn. akt III K 27/13 za przestępstwa popełnione w okresie czerwiec – lipiec 2010 roku, 26 lutego 2011 roku, 2 marca 2011 roku na ka kary po 1 roku pozbawienia wolności oraz karę 90 stawek dziennych grzywny, każda po 10 złotych, za przestępstwo popełnione w dniach od stycznia 2010 roku do 14 maja 2011 roku na karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności, za przestępstwo popełnione w dniu 31 maja 2011 roku na karę 3 lat pozbawienia wolności oraz karę 120 stawek dziennych grzywny, każda po 10 złotych, za przestępstwa popełnione 19 lipca 2011 roku i 21 czerwca 2010 roku na kary po 1 roku pozbawienia wolności oraz kary po 90 stawek dziennych grzywny, każda po 10 złotych, za przestępstwo popełnione w dniu 17 maja 2011 roku na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności, za przestępstwo popełnione w dniu 26 lutego 2011 roku na karę 1 roku pozbawienia wolności oraz karę 90 stawek dziennych grzywny, każda po 10 złotych oraz karę łączną 3 lat i 3 miesięcy pozbawienia wolności oraz karę 200 stawek dziennych grzywny, każda po 10 złotych;
14
wyrokiem łącznym Sądu Okręgowego w Piotrkowie Tryb., z dnia 4 listopada 2013 roku w sprawie sygn. akt III K 46/13 w którym w punkcie 1 połączono kary pozbawienia wolności z wyroków IV K 663/10 i II K 677/12 na karę łączną 2 lat pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 4 lat, połączono również kary pozbawienia wolności ze spraw III K 978/11 i III K 27/13 wymierzając karę łączną 3 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności;
15
wyrokiem łącznym Sądu Okręgowego w Piotrkowie Tryb. z dnia 4 lipca 2014 roku w sprawie sygn. akt III K 44/14, w którym połączono kary ze spraw XK 1812/07, III K 72/08, VI K 547/07/02, VI K 86/10 i II K 10/10 i wymierzając karę łączną 3 lat pozbawienia wolności uznano karę za wykonaną w całości, połączono kary ze spraw VI K 1710/10 i III K 978/11 na karę łączną 1 roku i 3 miesięcy pozbawienia wolności, stwierdzono, że odrębnemu wykonaniu podlega kara łączna 3 lat i 3 miesięcy pozbawienia wolności orzeczona wyrokiem Sądu Okręgowego w Piotrkowie Tryb. w sprawie sygn. akt III K 27/13, jak również, że traci moc wyrok łączny Sądu Rejonowego w Łodzi dla Łodzi Śródmieścia w sprawie sygn. akt VII K 1988/11 w części dotyczącej rozstrzygnięcia o karze łącznej pozbawienia wolności oraz wyrok łączny Sądu Okręgowego w Piotrkowie Tryb. w sprawie sygn. akt III K 46/13, w punkcie 3, to jest w części dotyczącej rozstrzygnięcia o karze łącznej pozbawienia wolności łączącej kary pozbawienia wolności ze spraw III K 978/11 i III K 27/13;
16
wyrokiem Sądu Rejonowego w Chorzowie z dnia 1 czerwca 2015 roku w sprawie sygn. akt VII K 1246/14 za przestępstwo popełnione w dniu 8 września 2009 roku na karę 10 miesięcy pozbawienia wolności
o r z e k a, c o n a s t ę p u j e
I
na podstawieart. 85 § 1, § 2 kk,art. 86 § 1 kkoznaczone wpunktach 8, 13, 16jednostkowe kary pozbawienia wolności (zpunktu 8, 16) oraz karę łączną (zpunktu 13) łączy i wymierza skazanejM. Ł.karę łączną 4 (czterech) lat i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;
II
na podstawieart. 63 § 1 kkna poczet orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności zalicza skazanejM. Ł.okres od 4 grudnia 2009 roku do 10 grudnia 2009 roku oraz od 5 marca 2016 roku;
III
stwierdza, że wyroki opisane w punktach 8, 13, 16 w pozostałym zakresie podlegają odrębnemu wykonaniu;
IV
umarza postępowanie co do wydania wyroku łącznego w pozostałym zakresie;
V
zasądza od Skarbu Państwa na rzecz Indywidualnej Kancelarii Adwokackiej adwokatA. J.kwotę 295 (dwieście dziewięćdziesiąt pięć) złotych i 20 (dwadzieścia) groszy tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej skazanej z urzędu;
VI
zwalnia skazaną od obowiązku zwrotu kosztów sądowych, które przejmuje na rachunek Skarbu Państwa.
Sygn.akt IIIK 26/16
UZASADNIENIE
Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:
M. Ł.została skazana:
1
wyrokiem Sądu Rejonowego w Rzeszowie z dnia 12 lutego 2008 roku, sygn. akt XK 1812/07 za przestępstwa popełnione: w dniu 21 czerwca 2007 roku na karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz kary 200 stawek dziennych grzywny każda po 20 złotych, w dniu 21 czerwca 2007 roku na karę 1 roku pozbawienia wolności oraz karę 50 stawek dziennych grzywny, każda po 20 złotych oraz karę łączną 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 4 lat oraz karę łączną 200 stawek dziennych grzywny każda po 20 złotych, postanowieniem z dnia 29 grudnia 2010 roku zarządzono wykonanie warunkowo zawieszonej kary, postanowieniem z dnia 29 sierpnia 2011 roku zarządzono wykonanie kary pozbawienia wolności w zamian za grzywnę;
2
wyrokiem Sądu Rejonowego w Gliwicach z dnia 20 lutego 2008 roku, sygn. akt III K 72/08 za przestępstwo popełnione w dniu 5 stycznia 2007 roku na karę 8 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 3 lat, postanowieniem z dnia 19 stycznia 2010 roku zarządzono wykonanie kary warunkowo zawieszonej;
3
wyrokiem Sądu Rejonowego w Jaworznie z dnia 17 października 2008 roku sygn. akt VI K 547/07/02 za przestępstwo popełnione w dniu 12 września 2007 roku na karę 1 roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 3 lat oraz karę 25 stawek dziennych grzywny, każda po 25 złotych;
4
wyrokiem Sądu Rejonowego dla Łodzi Śródmieścia w Łodzi z dnia 23 lutego 2010 roku sygn. akt VK 86/10 za przestępstwo popełnione w dniu 30 października 2006 roku na karę 1 roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 4 lat, postanowieniem z dnia 18 stycznia 2011 roku w sprawie sygn. akt VKo 1066/10 Sąd Rejonowy w Łodzi zarządził wykonanie powyższej kary;
5
wyrokiem Sądu Rejonowego w Tychach z dnia 8 marca 2010 roku w sprawie sygn. akt II K 10/10 za przestępstwa popełnione: w dniu 31 marca 2006 roku na karę 1 roku pozbawienia wolności oraz karę 60 stawek dziennych grzywny przyjmując wartość 1 stawki na kwotę 10 złotych, za przestępstwo popełnione w dniu 25 października 2006 roku na karę 1 roku pozbawienia wolności oraz karę 60 stawek dziennych grzywny, przyjmując wartość 1 stawki na kwotę 10 złotych oraz karę łączną 1 roku i 8 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 5 lat oraz karę łączną grzywny 100 stawek dziennych grzywny, każda po 10 złotych, postanowieniem z dnia 30 stycznia 2013 roku zarządzono wykonanie warunkowo zawieszonej kary;
6
wyrokiem z dnia 13 maja 2010 roku Sądu Rejonowego w Tychach w sprawie sygn. akt II K 53/10 za przestępstwo popełnione w dniu 9 września 2009 roku na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 2 lat;
7
wyrokiem Sądu Rejonowego w Łodzi dla Łodzi Widzewa z dnia 11 sierpnia 2010 roku w sprawie sygn. akt IV K 663/10 za przestępstwo popełnione w dniu 6 października 2006 roku na karę 2 lat pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 6 lat;
8
wyrokiem Sądu Rejonowego w Częstochowie z dnia 18 listopada 2010 roku w sprawie sygn. akt III K 800/10 za przestępstwo zart. 278 § 1 kkpopełnione w dniu 18 maja 2006 roku na karę 1 roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 8 lat oraz karę 10 stawek dziennych grzywny, przyjmując wartość 1 stawki na kwotę 10 złotych, postanowieniem z dnia 16 grudnia 2015 roku Sąd Rejonowy w Częstochowie zarządził wykonanie powyższej kary pozbawienia wolności i zaliczył na jej poczet okres zatrzymania od 4 do 8 grudnia 2009 roku, postanowieniem z dnia 6 maja 2014 roku umorzono postępowanie wykonawcze w zakresie nieuiszczonej kary grzywny;
9
wyrokiem Sądu Rejonowego dla Łodzi Śródmieścia w Łodzi z dnia 20 grudnia 2010 roku w sprawie sygn. akt VI K 1710/10 za przestępstwo popełnione w dniu 8 marca 2010 roku na karę 1 roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 5 lat, postanowieniem z dnia 5 września 2011 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi zarządził wykonanie kary warunkowo zawieszonej;
10
wyrokiem Sądu Rejonowego w Tarnowie z dnia 10 października 2012 roku w sprawie sygn. akt II K 677/12 za przestępstwo popełnione w dniu 10 marca 2009 roku na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności, za ciąg przestępstw popełnionych w dniu 6 lipca 2009 roku, 16 lipca 2009 roku, 20 sierpnia 2009 roku, 3 września 2009 roku na karę 1 roku i 4 miesięcy pozbawienia wolności oraz karę łączną 1 roku i 8 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 5 lat;
11
wyrokiem Sądu Rejonowego w Gliwicach z dnia 28 listopada 2012 roku w sprawie sygn. akt III K 978/11 za przestępstwo popełnione w dniu 28 kwietnia 2009 roku na karę 1 roku pozbawienia wolności;
12
wyrokiem łącznym Sądu Rejonowego w Łodzi dla Łodzi Śródmieścia z dnia 3 grudnia 2012 roku w sprawie sygn. akt VI K 1988/11 na podstawie którego połączono kary pozbawienia wolności ze spraw XK 1812/07, III K 72/08, VI K 547/07/02, V K 86/10 i wymierzono karę łączną 2 lat i 10 miesięcy pozbawienia wolności oraz połączono kary grzywny ze spraw XK 1812/07, VIK 547/07/02, II K 10/10, III K 800/10 i wymierzono karę 280 stawek dziennych grzywny, przyjmując wartość 1 stawki na kwotę 20 złotych;
13
wyrokiem Sądu Okręgowego w Piotrkowie Tryb. z dnia 3 kwietnia 2013 roku w sprawie sygn. akt III K 27/13 za przestępstwa popełnione w okresie czerwiec – lipiec 2010 roku, 26 lutego 2011 roku, 2 marca 2011 roku na kary po 1 roku pozbawienia wolności oraz karę 90 stawek dziennych grzywny, każda po 10 złotych, za przestępstwo popełnione w dniach od stycznia 2010 roku do 14 maja 2011 roku na karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności, za przestępstwo popełnione w dniu 31 maja 2011 roku na karę 3 lat pozbawienia wolności oraz karę 120 stawek dziennych grzywny, każda po 10 złotych, za przestępstwa popełnione 19 lipca 2011 roku i 21 czerwca 2010 roku na kary po 1 roku pozbawienia wolności oraz kary po 90 stawek dziennych grzywny, każda po 10 złotych, za przestępstwo popełnione w dniu 17 maja 2011 roku na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności, za przestępstwo popełnione w dniu 26 lutego 2011 roku na karę 1 roku pozbawienia wolności oraz karę 90 stawek dziennych grzywny, każda po 10 złotych i wyczerpujące dyspozycjęart. 258§1 kk,art.278§1 kk,art.64§1 kk,art.65§1 kk,art.13§1 kk,art.64§1 kk,art.65§1kk,280§1kk,art.65§1kkiart.64§1kk,art.242§1kkoraz karę łączną 3 lat i 3 miesięcy pozbawienia wolności oraz karę 200 stawek dziennych grzywny, każda po 10 złotych;
14
wyrokiem łącznym Sądu Okręgowego w Piotrkowie Tryb. z dnia 4 listopada 2013 roku w sprawie sygn. akt III K 46/13 w którym w punkcie 1 połączono kary pozbawienia wolności z wyroków IV K 663/10 i II K 677/12 na karę łączną 2 lat pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 4 lat, połączono również w punkcie 3 kary pozbawienia wolności ze spraw III K 978/11 i III K 27/13 wymierzając karę łączną 3 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności;
15
wyrokiem łącznym Sądu Okręgowego w Piotrkowie Tryb. z dnia 4 lipca 2014 roku w sprawie sygn. akt III K 44/14, w którym połączono kary ze spraw XK 1812/07, III K 72/08, VI K 547/07/02, VI K 86/10 i II K 10/10 i wymierzając karę łączną 3 lat pozbawienia wolności uznano karę za wykonaną w całości, połączono kary ze spraw VI K 1710/10 i III K 978/11 na karę łączną 1 roku i 3 miesięcy pozbawienia wolności, stwierdzono, że odrębnemu wykonaniu podlega kara łączna 3 lat i 3 miesięcy pozbawienia wolności orzeczona wyrokiem Sądu Okręgowego w Piotrkowie Tryb. w sprawie sygn. akt III K 27/13, jak również, że traci moc wyrok łączny Sądu Rejonowego w Łodzi dla Łodzi Śródmieścia w sprawie sygn. akt VII K 1988/11 w części dotyczącej rozstrzygnięcia o karze łącznej pozbawienia wolności oraz wyrok łączny Sądu Okręgowego w Piotrkowie Tryb. w sprawie sygn. akt III K 46/13, w punkcie 3, to jest w części dotyczącej rozstrzygnięcia o karze łącznej pozbawienia wolności łączącej kary pozbawienia wolności ze spraw III K 978/11 i III K 27/13;
16
wyrokiem Sądu Rejonowego w Chorzowie z dnia 1 czerwca 2015 roku w sprawie sygn. akt VII K 1246/14 za przestępstwo popełnione w dniu 8 września 2009 roku i wyczerpujące dyspozycjęart. 278§1 kkna karę 10 miesięcy pozbawienia wolności, w dniu 29 września 2015 roku Sąd Okręgowy w Katowicach w sprawie XXIIIKa 606/15 utrzymał powyższy wyrok w mocy:
( dowód : z akt sprawy VIIK 1246/14 – wyroki k.197, k.238, z akt sprawy IIIK26/16 dane o karalności k. 13-15, k.21-22, odpis postanowienia k.90-91, k.92, z akt sprawy IIIK46/13 – odpisy wyroków i postanowień k.4-16, k.47-48,k.51-52,k.54-55,k.58,k.59,k.60,k.61,k.64,k.68,k.69-70,k.76-78,k.83-84,k.86-87,k.88-89,k.92-93,k.101,k.106,k.136-137,z akt sprawy IIIk.44/14- odpisy wyroków k.3-5, k.38-40)Od 5 marca 2016 roku do 3 marca 2019 rokuM. Ł.odbywa karę 3 lat i 3 miesięcy pozbawienia wolności orzeczoną w sprawie IIIK 27/13, od 3 czerwca 2019 do 29 marca 2020 roku będzie odbywać karę 10 miesięcy pozbawienia wolności ze sprawy VIIK 1246/14, a od 29 marca 2020 roku do 22 marca 2021 roku – karę 1 roku pozbawienia wolności ze sprawy IIIK 800/10 .
( dowód : opinia o skazanej wraz z obliczeniem kary k.57-61)
ZachowanieM. Ł.w chwili obecnej – w trakcie odbywania kary pozbawienia wolności - jest już właściwe, oceniając je jednak całościowo było zmienne. Karana min. za nawiązywanie nielegalnych kontaktów, wulgarny stosunek do funkcjonariuszy. Nie wykazuje tendencji do dominacji, nie zaobserwowano cech charakterystycznych dla podkultury przestępczej, natomiast jest bezkrytyczna wobec nałożonego obowiązku naprawienia szkody.
( dowód: opinia o skazanej k.57-61)
Sąd Okręgowy zważył, co następuje :
Zgodnie z treściąart. 85§1 i §2 kkjeżeli sprawca popełnił dwa lub więcej przestępstw i wymierzono za nie kary tego samego rodzaju albo inne podlegające łączeniu, Sąd orzeka karę łączną. Podstawą orzeczenia kary łącznej są wymierzone i podlegające wykonaniu, z zastrzeżeniemart. 89w całości lub w części kary lub kary łączne za przestępstwa, o których mowa w§1.
W chwili obecnej, jak wynika z obliczenia kary, skazanaM. Ł.( k. 57-59 ) wykonuje i będzie wykonywać trzy kary pozbawienia wolności : karę łączną 3 lat i 3 miesięcy pozbawienia wolności ze sprawy IIIK 27/13, karę 10 miesięcy pozbawienia wolności ze sprawy VIIK 1246/14 oraz karę 1 roku pozbawienia wolności ze sprawy IIK 800/10. A zatem te trzy kary podlegają połączeniu.
Kierując się wskazaniami zart. 86 § 1 kkprzy wymiarze kar łącznych Sąd miał możliwość orzeczenia ich w wysokości od najwyższej z kar wymierzonych do ich sumy, uwzględniając w obu przypadkach rygor przewidziany wart. 86 § 1 kk- a zatem w rozmiarze od 3 lat i 3 miesięcy pozbawienia wolności do 5 lat i 1 miesiąca pozbawienia wolności.
Wymierzając kary w wyroku łącznym pamiętać należy o tym, że Sąd nie powinien brać pod uwagę tych okoliczności, które legły u podstaw wymiaru poszczególnych kar wymierzonych prawomocnymi wyrokami podlegającymi połączeniu. Oznaczałoby to bowiem „podwójne„ premiowanie skazanego /gdyby chodziło o uwzględnienie okoliczności łagodzących/ lub „podwójne” jego napiętnowanie/ gdyby chodziło o uwzględnienie okoliczności obciążających/. Wymierzając karę łączną Sąd rozważył przede wszystkim to, czy pomiędzy poszczególnymi czynami, za które wymierzono kary istnieje ścisły związek podmiotowo – przedmiotowy, czy też związek ten jest dość odległy lub w ogóle go brak, a ponadto, czy okoliczności, które zaistniały już po wydaniu poprzednich wyroków przemawiają za korzystnym lub niekorzystnym kształtowaniem kary łącznej.
Zastosowanie zasady absorpcji, asperacji, czy kumulacji przy orzekaniu tak kary łącznej, jak i wydawaniu wyroku łącznego uwarunkowane jest przede wszystkim relacjami jakie zachodzą pomiędzy prawomocnie osądzonymi czynami, objętymi tymże skazaniem. Relacje te sprowadzają się do określenia jak bliski związek przedmiotowo – podmiotowy łączy te czyny oraz, w jakich odstępach czasu zostały one popełnione. Im bliższe są te relacje, tym bardziej wyrok łączny powinien być zbliżony do dopuszczalnego minimum uwarunkowanego wysokością kar orzeczonych za przestępstwa objęte tym wyrokiem
/por.Kodeks postępowania karnego. Komentarz pod redakcją Piotra Hofmańskiego, Elżbiety Sadzik, Kazimierza Zgryzka – teza 6 doart. 571 KPK– Legalis 2007, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 października 1983 r., IV KR 213/83, OSNKW 1984/5-6/65, wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 09 maja 2001 r., II AKa 63/01/.
Na wymiar kary łącznej w wyroku łącznym poza zasadami określonymi wart. 86 kkistotny wpływ ma zachowanie się skazanego w zakładzie karnym albo w środowisku, w którym znajduje się po prawomocnym skazaniu/por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 września 1985 r., II KR 245/85, OSNKW 1986/5-6/39/.
Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy, uwzględniając związek podmiotowo – przedmiotowy, odstępy czasowe między poszczególnymi czynami oraz przeciętną opinię skazanej z zakładu karnego Sąd uznał, że nie ma podstaw do wymierzenia kary łącznej z zastosowaniem zasady absorpcji. Czyny z wyroków opisanych w punkcie 8,13 i 16 to owszem w przeważającej mierze przestępstwa kradzieży, ale również przestępstwo zorganizowanej grupy przestępczej, przestępstwo rozboju, przestępstwo samouwolnienia się. Brak również bliskiej więzi czasowej pomiędzy tymi czynami, które zostały popełnione na przestrzeni kilu lat – począwszy od 18 maja 2006 roku do lipca 2011 roku.
Dlatego też w ocenie Sądu w niniejszej sprawie zastosowanie winna znaleźć zasada asperacji sprowadzająca się do wymierzenia kary łącznej pozbawienia wolności z kar opisanych w pkt. 8,13 i 16 wyroku w wymiarze 4 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności, to jest kar wyższych niż najwyższa kara, a niższych niż suma wszystkich z wyżej wymienionych wyroków.
W ocenie Sądu w/w kara łączna 4 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności powinna spełnić swoje cele wobec skazanej, jak i w zakresie właściwego kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.
Stosownie do wymogów określonych wart. 577 kpkna poczet orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności Sąd zaliczył skazanej okres pozbawienia wolności od 4 grudnia 2009 roku do 10 grudnia 2009 roku oraz od 5 marca 2016 roku.
Z uwagi na fakt, iż wyroki opisane: w pkt. 8,13 i 16 poza karami pozbawienia wolności zawierają jeszcze inne rozstrzygnięcia – to w tym pozostałym zakresie podlegają odrębnemu wykonaniu.
W zakresie pozostałych wyroków – wobec tego, że kary w nich opisane nie podlegają połączeniu, zostały bowiem już wykonane, czy nie podlegają wykonaniu – Sąd umorzył postępowanie w tym zakresie.
W przedmiotowej sprawie sąd zastosował w stosunku do skazanej nowe przepisy określające zasady dotyczące kary łącznej. Są one korzystniejsze dlaM. Ł., aniżeli te obowiązujące przed 1 lipca 2015 roku. Przepisart. 85 dkknakazywał bowiem wymierzenie kary łącznej jedynie wtedy, kiedy sprawca popełnił dwa lub więcej przestępstw, zanim zapadł pierwszy, choćby nieprawomocny wyrok co do któregokolwiek z nich. W sytuacji dotyczącej skazanej do połączenia byłyby w zasadzie tylko kary z dwóch wyroków – o sygn. akt IIIK 800/10 i IIIK27/13 (w tym ostatnim wypadku dotyczyłoby to tylko kar za przestępstwa popełnione do 18 listopada 2010 roku, to jest do dnia wydania wyroku w sprawie IIIK 800/10).
O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu skazanejM. Ł.w postępowaniu w przedmiocie wydania wyroku łącznego, Sąd orzekł na podstawie § 17 ust. 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu /Dz. U. z 2015 r. 1801/ i zasądził od Skarbu Państwa na rzecz Indywidualnej Kancelarii Adwokackiej adw.A. J.kwotę 295 złotych i 20 groszy.
Z uwagi na wymiar orzeczonej kary pozbawienia wolności, brak zatrudnienia w zakładzie karnym, Sąd uznał, iż obowiązek uiszczenia kosztów sądowych w sprawie byłby dla skazanej zbyt uciążliwy, dlatego też, na podstawieart. 624 § 1 kpk, zwolnił ją od ich ponoszenia, przejmując je na rachunek Skarbu Państwa. | ```yaml
court_name: Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim
date: '2016-10-12'
department_name: III Wydział Karny
judges:
- Magdalena Zapała – Nowak
legal_bases:
- art. 85 § 1, § 2 kk
- art. 624 § 1 kpk
- art. 85 dkk
recorder: Katarzyna Pietrowska
signature: III K 26/16
``` |
154505250004527_IX_GC_005114_2014_Uz_2015-03-24_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt IX GC 5114/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 24. marca 2015 roku
Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy wW., IX Wydział Gospodarczy
w składzie:
Przewodniczący: SSR Aleksandra Zielińska-Ośko,
Protokolant: Katarzyna Nartanowicz,
po rozpoznaniu w dniu 10. marca 2015 roku w Warszawie,
na rozprawie,
sprawy z powództwaE. K.
przeciwko(...) Laboratoria Spółce z ograniczoną odpowiedzialnościąz siedzibą wW.,
o zapłatę,
orzeka:
1
zasądza od pozwanego(...) Laboratoria Spółki z ograniczoną odpowiedzialnościąz siedzibą wW.na rzecz powodaE. K.kwotę 11.554,57 zł (jedenaście tysięcy pięćset pięćdziesiąt cztery złote i 57/100) z odsetkami ustawowymi od dnia 23. sierpnia 2014 r. do dnia zapłaty;
2
zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2.995,00 zł (dwa tysiące dziewięćset dziewięćdziesiąt pięć złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 2.400,00 zł (dwa tysiące czterysta złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.
(...) | ```yaml
court_name: Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie
date: '2015-03-24'
department_name: IX Wydział Gospodarczy
judges:
- Aleksandra Zielińska-Ośko
legal_bases: []
recorder: Katarzyna Nartanowicz
signature: IX GC 5114/14
``` |
150525150000503_I_C_000769_2014_Uz_2015-11-26_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt I C 769/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 26 listopada 2015 r.
Sąd Rejonowy w Przasnyszu Wydział I Cywilny w składzie:
Przewodniczący SSR Rafał Chrzczonowski
Protokolant sekr. sąd. Klaudia Milewska
po rozpoznaniu w dniu 12 listopada 2015 r. w Przasnyszu na rozprawie
sprawy z powództwaR. K.
przeciwko(...) Sp. z o.o.z siedzibą wK.
o stwierdzenie nieważności umowy
1
powództwo oddala;
2
odstępuje od obciążenia powoda kosztami procesu;
3
przyznaje adwokatowiK. S., Kancelaria Adwokacka wP.przyul. (...), ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Przasnyszu, kwotę 738 (siedemset trzydzieści osiem) złotych, w tym kwotę 138 (sto trzydzieści osiem) złotych podatku od towarów i usług, tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu;
4
przyznaje adwokatowiJ. F., Kancelaria Adwokacka wC.przyul. (...), kwotę 184,50 złotych (sto osiemdziesiąt cztery złote pięćdziesiąt groszy), w tym kwotę 34,50 złotych (trzydzieści cztery złote pięćdziesiąt groszy) podatku od towarów i usług tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu przed sądem wezwanym – Sądem Rejonowym w Ciechanowie.
Sygn. akt: I C 769/14
UZASADNIENIE
Pozwem z dnia 6 grudnia 2013 rokuR. K., reprezentowany przezswojego przedstawiciela ustawowego w osobie kuratoraW. K., wniósł o unieważnienieumowy nr (...), którą zawarł w dniu 3 lutego 2012 r. z(...) Sp. z o.o.wK., jako osoba częściowo ubezwłasnowolniona. W uzasadnieniu pozwu wskazał, że wymaga całodobowej opieki, specjalistycznego leczenia i systematycznego przyjmowania leków. Wprowadzenie potrącenia komorniczego od dnia 30 sierpnia 2013 r. w związku z powyższą umową spowodowało dla niego ciężkie skutki.
Pozwana(...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnościąz siedzibą wK.wniosła o oddalenie powództwa w całości. W odpowiedzi na pozew przyznała, że zawarła zR. K.umowę pożyczki i wobec braku uregulowania zobowiązania w umówionym terminie podjęła czynności windykacyjne, a następnie wystąpiła przeciwko niemu z pozwem o zapłatę. Po uzyskaniu tytułu wykonawczego sprawę skierowano do Komornika Sądowego, który w całości wyegzekwował należność. W ocenie pozwanej w dacie zawarcia spornej umowy powód miał pełną świadomość i zdolność pokierowania swoim postępowaniem oraz posiadał pełne rozeznanie. W chwili zawierania umowy pożyczki posiadał dowód osobisty, a rozmowa z nim nie dawała podstaw do stwierdzenia, że jest osobą ubezwłasnowolnioną choćby częściowo. Jego wypowiedzi w trakcie ustalania warunków zawieranej umowy były logiczne, spójne i nie wzbudzały podejrzeń. Zarówno sam powód, jak i jego prawny opiekun nie poinformowali pozwanej o fakcie ubezwłasnowolnienia częściowego. Posługując się dowodem osobistym, powód uwiarygodnił swoją osobę. Taka sytuacja powoduje, że odpowiedzialność za jego zachowanie ponosi opiekun prawny. Ponadto powód przed zawarciem przedmiotowej umowy był klientem pozwanej spółki i w całości spłacił uprzednio zaciągnięte zobowiązanie. Stąd też pracownik udzielający mu pożyczki w dniu 3 lutego 2012 r. nie miał żadnych powodów, by sądzić, że ma do czynienia z osobą ubezwłasnowolnioną częściowo. Co więcej, umowę zawartą przez powoda w dniu 3 lutego 2012 r. należy potraktować jako należącą do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego, a więc takich, które osoba ubezwłasnowolniona częściowo może samodzielnie zawierać.
Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:
R. K.cierpi na chorobę psychiczną w postaci schizofrenii paranoidalnej. Z tego względu, postanowieniem Sądu Okręgowego w Ostrołęce z dnia 21 października 2011 r. w sprawie o sygn. akt I Ns 144/10 został ubezwłasnowolniony częściowo. Powyższe postanowienie uprawomocniło się z dniem 12 listopada 2011 r. Jednocześnie postanowieniem Sądu Rejonowego w Przasnyszu z dnia 8 lutego 2012 r. w sprawie o sygn. akt III RNs 155/11 ustanowiono dlaR. K.kuratelę, obowiązki kuratora powierzającW. K.(dowód: odpis postanowienia Sądu Okręgowego w Ostrołęce z dnia 21 października 2011 r.w sprawie o sygn. akt I Ns 144/10 – k. 96, dokumentacja medyczna – k.18 – 20, 35, orzeczenie o stopniu niepełnosprawności – k. 36, odpis postanowienia Sądu Rejonowego w Przasnyszu z dnia 8 lutego 2012 r. w sprawie o sygn. akt III RNs 155/11 – k. 86, kserokopia zaświadczenia z dnia 7 marca 2012 r. o ustanowieniu opiekuna prawnego – k. 95).
W dniu 3 lutego 2012 r.R. K.zawarł z(...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnościąz siedzibą wK.umowę pożyczki gotówkowej numer(...). Przedmiotem tej umowy było udzielenieR. K.pożyczki w kwocie 428,57 zł z terminem spłaty do dnia 4 marca 2012 r. (dowód: umowa pożyczki gotówkowej numer(...)– k. 126).
W związku z nieuregulowaniem należności w umówionym terminie,(...) Sp. z o.o.wystąpiła przeciwkoR. K.z pozwem o zapłatę. W oparciu o tytuł wykonawczy w postaci nakazu zapłaty Sądu Rejonowego w Przasnyszu z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie o sygn. akt I Nc 714/12 Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Wodzisławiu Śląskim prowadził przeciwkoR. K.postępowanie egzekucyjne pod sygn. akt Km 4275/13. Postępowanie to zakończyło się wyegzekwowaniem całej dochodzonej przez wierzyciela należności wraz z odsetkami, kosztami sądowymi i kosztami egzekucji(dowód: postanowienie o ustaleniu kosztów zastępstwa prawnego w postępowaniu egzekucyjnym – k. 6, zajęcie świadczeń emerytalno – rentowych, przedemerytalnych i zasiłku chorobowego – k. 7, wezwanie dłużnika – k. 8, zawiadomienie o wszczęciu postępowania egzekucyjnego – k. 9, pismo z ZUS z dnia 11 kwietnia 2014 r. – k.93, postanowienie o ustaleniu kosztów postępowania egzekucyjnego – k. 94, okoliczności bezsporne).
R. K.utrzymuje się z wypłacanego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych świadczenia rentowego w kwocie 844,45 zł miesięcznie (dowód: pismo z ZUS z dnia 11 kwietnia 2014 r. – k.93).
Pismem z dnia 12 lutego 2013 r. oraz z dnia 29 lipca 2013 r.W. K.informowała(...) Sp. z o.o., że jest opiekunem prawnym swojego częściowo ubezwłasnowolnionego synaR. K.i że nie wyrażała zgody na zawarcie przez niegoumowy pożyczki nr (...), przez co jest ona nieważna (dowód: pismo z dnia 12 lutego 2013 r. – k. 219, pismo z dnia 29 lipca 2013 r. – k. 218).
Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, które strony zaoferowały w toku postępowania. Ich prawdziwość i autentyczność nie była kwestionowana przez żadną z nich, a również Sąd z urzędu nie znalazł podstaw do ich zakwestionowania.
Dowód z zeznań świadkaC. J.okazał się nieprzydatny z punktu widzenia dokonanych ustaleń faktycznych, jako że świadek ten, będący byłym pracownikiem pozwanej spółki, nie pamiętał okoliczności zawarcia umowy pożyczki z powodem (nagranie z posiedzenia w dniu 1 października 2015 r. – k.209).
Sąd Rejonowy zważył, co następuje:
W niniejszej sprawie powód domagał się stwierdzenia nieważności umowy pożyczki zawartej z pozwanym. Zgłoszone przez powoda żądanie należało zakwalifikować jako żądanie ustalenia nieistnienia stosunku prawnego, znajdujące podstawę wart. 189 kodeksu postępowania cywilnego(dalej:k.p.c.). Zgodnie z tym przepisem, powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny.
Oceniając ważność przedmiotowej umowy, należy wskazać, że bezsprzecznie została ona zawarta w czasie, kiedy powód był już częściowo ubezwłasnowolniony postanowieniem Sądu Okręgowego w Ostrołęce z dnia 21 października 2011r. (k. 96).Ubezwłasnowolnienie powoda skutkowało ograniczeniem jego zdolności do czynności prawnych. Zgodnie bowiem z treściąart. 15 kodeksu cywilnego(dalej:k.c.) ograniczoną zdolność do czynności prawnych mają małoletni, którzy nie ukończyli lat trzynaście, oraz osoby ubezwłasnowolnione częściowo. Jak zaś stanowiart. 17 k.c., z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych do ważności czynności prawnej, przez którą osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych zaciąga zobowiązanie lub rozporządza swoim prawem, potrzebna jest zgoda jej przedstawiciela ustawowego. Ważność umowy, która została zawarta przez taką osobę bez wymaganej zgody przedstawiciela ustawowego, zależy od jej potwierdzenia przez tegoż przedstawiciela (art. 18 § 1 k.c.), bądź też przez samą osobę dokonującą czynności prawnej, już po uzyskaniu przez nią pełnej zdolności do czynności prawnych (art. 18 § 2 k.c.).
W niniejszej sprawie nie budzi wątpliwości, że pomiędzy powodem a pozwanym doszło do zawarcia umowy, w drodze której powód zaciągnął względem pozwanej spółki zobowiązanie i stał się jej dłużnikiem. To z kolei, w świetleart. 17 i 18 § 1 k.c.wymagało – dla ważności zawartej umowy – uzyskania zgody przedstawiciela ustawowego. Bezsprzecznie taka zgoda nie została wyrażona w przedmiotowej sprawie. Powód bez wątpienia nie dysponował zgodą swojego kuratora na zawarcie przedmiotowej umowy pożyczki, kurator dotychczas też jej nie potwierdził – wręcz przeciwnie, w niniejszej sprawie kwestionował jej ważność.W. K.w pismach wystosowanych do pozwanej spółki jeszcze przed wszczęciem postępowania oraz następnie w toku postępowania sądowego podkreślała fakt niewyrażenia przez nią zgody na zawarcie umowy, kwestionując przy tym ważność zawartej umowy. Niewyrażenie zgody przez przedstawiciela ustawowego na zawarcie czynności prawnej przez osobę częściowo ubezwłasnowolnioną skutkuje nieważnością umowy. Tego rodzaju sytuacja wystąpiła w przedmiotowej sprawie.
Nie zasługiwała na uwzględnienie argumentacja pozwanej, iż przedmiotowa umowa jest ważna wobec wystąpienia przesłanki zart. 20 k.c.Zgodnie z tym przepisem osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może bez zgody przedstawiciela ustawowego zawierać umowy należące do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego. W ocenie Sądu jednak umowy zwartej przez strony nie można uznać za należącą do tej kategorii. Być może obiektywni kwota pożyczki, na którą opiewała przedmiotowa umowa, nie jest wysoka, jednak w odniesieniu do wysokości miesięcznych dochodów powoda i okresu spłaty – z pewnością była to kwota istotna, zbliżała się bowiem do miesięcznej renty powoda, będącej jego jedynym źródłem dochodu, a przy tym kwotę tę powód musiał zwrócić w terminie miesiąca. Nawet przy posiadaniu przez powoda pełnej zdolności do czynności prawnych nie można by mówić, że przedmiotowa umowa pożyczki należała do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego. Dla zobrazowania kategorii takich umów i ich ciężaru gatunkowego, w piśmiennictwie wskazuje się przykładowo zakup gazety czy pojedynczych artykułów spożywczych. Umowa pożyczki z podmiotem profesjonalnym, nastawionym na zysk, w kwocie odpowiadającej niemal miesięcznemu dochodowi, przy wcale nie tak oczywistych zasadach zwrotu i kosztach całego przedsięwzięcia, bez wątpienia nie należy do drobnych bieżących spraw życia codziennego i jako taka nie jest objęta hipotezą normyart. 20 k.c.
O ile umowa pożyczki zawarta przez strony istotnie była nieważna, to jednak nie prowadzi to jeszcze do uwzględnienia powództwa wytoczonego w oparciu oart. 189 k.p.c.Wskazany przepis wymaga jeszcze wykazania przez powoda istnienia po jego stronie interesu prawnego w wytoczeniu powództwa i uzyskaniu sentencji wyroku o treści zgodnej z żądaniem. Powszechnie przyjmuje się, że interes prawny w rozumieniuart. 189 k.p.c.to właśnie obiektywna w świetle obowiązujących przepisów, czyli wywołana rzeczywistą koniecznością ochrony określonej sfery prawnej, potrzeba uzyskania odpowiedniej treści wyroku. Subiektywnie odczuwana potrzeba wystąpienia z powództwem czy podjęcia innej czynności procesowej jest tu niewystarczająca. O prawnym charakterze interesu decyduje nie indywidualne i subiektywne zapatrywanie strony, lecz obiektywna ocena ustawodawcy (tak: T. Rowiński,Interes prawny w procesie cywilnym i postępowaniu nieprocesowym,Warszawa 1971, s. 21, 29 – 30). Interes prawny w powyższym rozumieniu stanowi materialnoprawną podstawę roszczenia opartego naart. 189 k.p.c.i jako taki stanowi przesłankę powództwa o ustalenie, decydującą o jego zasadności. Jako materialnoprawna przesłanka roszczenia zart. 189 k.p.c., interes prawny jest kategorią obiektywną i musi być wykazany przez powoda na gólnych zasadach. W niniejszym postępowaniu powód nie wykazał, zgodnie ze spoczywającym na nim ciężarem dowodu, by taki interes prawny w uzyskaniu wyroku odpowiadającego w swej treści żądaniu pozwu miał. Co więcej, powód nie tylko istnienia interesu prawnego nie wykazał, ale w ogóle nie wyjaśnił, na czym miałby on polegać, jaki skutek prawny z ustalenia nieważności zawartej przez niego umowy, mógłby uzyskać i na czym polegałaby jego korzyść z uwzględnienia powództwa. Występowanie takiego interesu po stronie powoda jest zaś tym bardziej wątpliwe, że toczyło się już przeciwko niemu postępowanie sądowe, zakończone wydaniem nakazu zapłaty. Wobec braku sprzeciwuR. K.od tego nakazu zapłaty stał się on prawomocny ze skutkami równymi prawomocnemu wyrokowi sądowemu. Postępowanie egzekucyjne przeciwko powodowi, prowadzone na podstawie tego nakazu zapłaty, zakończyło się uzyskaniem całej dochodzonej przez pożyczkodawcę należności. Interes prawny w sprawie o ustalenie nieważności umowy nie wyczerpuje się w tym, że w ocenie powoda umowa jest nieważna i dlatego konieczne jest wydanie wyroku, który tę nieważność by stwierdzał. Nieważność czynności prawnej nie przesądza bowiem sama przez się o istnieniu interesu prawnego w postępowaniu ustalającym. Powód musi jeszcze wykazać, że wyrok uwzględniający żądanie i ustalający nieważność umowy w jakiś sposób wpłynie na jego sytuację prawną. W niniejszej sprawie tego zabrakło. Powód nie tylko nie wykazał, że ma interes prawny w uzyskaniu ustalenia istnienia bądź nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, ale też nie sprecyzował, na czym ten interes miałby polegać. Wobec tego można uznać, że spełnione zostały przesłanki zart. 189 k.p.c., dlatego powództwo, jako bezzasadne, należało oddalić.
Opierając się na treściart. 102 k.p.c., Sąd postanowił odstąpić od obciążania powoda kosztami procesu, mimo przegranej. Na szczególnie uzasadnioną sytuację, o której mowa w powyższym przepisie, składa się stan zdrowia powoda, będącego osobą częściowo ubezwłasnowolnioną oraz jego trudna sytuacja materialna. Powód utrzymuje się z renty wynoszącej niespełna 900 zł, a mającej pokryć koszty życia i leczenia. Do niedawna z uzyskiwanych przez niego środków dokonywano potrąceń komorniczych. Jego przeciwnikiem procesowym w niniejszym postępowaniu był podmiot profesjonalny, uzyskujący z prowadzonej przez siebie działalności w zakresie udzielania pożyczek wymierne korzyści majątkowe. W tych okolicznościach należało uznać, że obciążenie powoda kosztami procesu byłoby niesprawiedliwe, dlatego orzeczono, jak w punkcie 2. sentencji wyroku.
Z uwagi na udzielenie powodowi pomocy prawnej z urzędu, należało przyznać profesjonalnym pełnomocnikom uczestniczącym w czynnościach procesowych niniejszego postępowania, stosowne wynagrodzenie. I tak adw.K. S.z Kancelarii Adwokackiej wP.przyul. (...)należało przyznać ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Przasnyszu kwotę 738 zł, w tym 138 zł podatku od towarów i usług, według stawki określonej w§ 6 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu(Dz. U. 2013 poz. 431 j.t.). Z kolei adw.J. F.z Kancelarii Adwokackiej wC.przyul. (...)należało przyznać kwotę 184,50 zł, w tym kwotę 34,50 zł podatku od towaru i usług, udzielonej powodowi przed sądem wezwanym – Sądem Rejonowym w Ciechanowie. O powyższym orzeczono w punktach 3. i 4. sentencji wyroku.
/-/ R. Chrzczonowski | ```yaml
court_name: Sąd Rejonowy w Przasnyszu
date: '2015-11-26'
department_name: I Wydział Cywilny
judges:
- Rafał Chrzczonowski
legal_bases:
- art. 189 kodeksu postępowania cywilnego
- art. 15 kodeksu cywilnego
- § 6 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie
opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej
pomocy prawnej udzielonej z urzędu
recorder: sekr. sąd. Klaudia Milewska
signature: I C 769/14
``` |
155020100000503_I_C_000597_2012_Uz_2013-10-04_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt I C 597/12
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 4 października 2013r.
Sąd Rejonowy w Kłodzku - Wydział I Cywilny
w składzie:
Przewodniczący SSR Beata Sokalska
Protokolant Małgorzata Sypek
po rozpoznaniu w dniu 25 września 2013r. w Kłodzku
sprawy z powództwaA. K.
przeciwkoTowarzystwu (...) S.A.
wW.
o zapłatę
I. zasądza od strony pozwanejTowarzystwa (...) S.A.wW.na rzecz powodaA. K.kwotę 8 100zł (osiem tysięcy sto złotych, 00/100) z odsetkami ustawowymi od dnia 23 kwietnia 2012r.;
II. zasądza od strony pozwanejTowarzystwa (...) S.A.wW.na rzecz powodaA. K.kwotę 3 783,37zł, tytułem zwrotu kosztów procesu;
III. nakazuje stronie pozwanejTowarzystwu (...) S.A.wW.uiścić na rzecz Skarbu Państwa (Sądu Rejonowego w Kłodzku) kwotę 878,37zł, tytułem zwrotu wynagrodzenia biegłego i zwrotu kosztów dojazdu świadka.
Sygn. akt IC 597/12
UZASADNIENIE
PowódA. K.domagał się w pozwie kwoty 8 100zł tytułem zadośćuczynienia z odsetkami od dnia 24.04.2012r.
W uzasadnieniu podał, że w dniu 5.04.2011r. doszło do wypadku komunikacyjnego, w wyniku którego doznał skręcenia i naderwania szyjnego odcinka kręgosłupa, drętwienia palców obu rąk. Po uzyskaniu doraźnej pomocy medycznej ortopedy-traumatologa powód został wypisany do domu z zaleceniem leczenia operacyjnego na oddziale neurochirurgii. Powód odbył prywatną wizytę u neurologa, który zdiagnozował pourazowy zespół bólowy kręgosłupa, drętwienie obu rąk. Zalecono kołnierz ortopedyczny, zakaz przeciążania kręgosłupa oraz rehabilitację.
Pozwana wypłaciła powodowi kwotę 3 500zł oraz kwotę 100zł tytułem poniesionych kosztów leczenia.
Zdaniem powoda żądanie dopłaty zadośćuczynienia w kwocie 8 000zł jest uzasadnione zakresem obrażeń, odczuwaniem dyskomfortu fizycznego i psychicznego oraz kwotę 100zł tytułem zwrotu kosztów leczenia, tj. konsultacji neurologicznej.
Strona pozwanaTowarzystwo (...) S.A.wniosła o oddalenie powództwa.
W uzasadnieniu podali, że niesporne jest, iż powód w dniu 5.04.2011r. uległ wypadkowi komunikacyjnemu, w wyniku którego doznał obrażeń kręgosłupa.
Powód zgłosił pozwanemu szkodę, który wypłacił mu kwotę 3 500zł tytułem zadośćuczynienia i 100zł, tytułem zwrotu kosztów leczenia.
Zdaniem pozwanego wypłacona powodowi kwota w całości realizuje funkcje przewidziane w przepisieart. 445 § 1 k.c.i jest adekwatna do rodzaju doznanych obrażeń, bólu i cierpienia.
S ą d u s t a l i ł n a s t ę p u j ą c y s t a n f a k t y c z n y:
PowódA. K.uległ w dniu 5.04.2011r. wypadkowi komunikacyjnemu. W wyniku tego wypadku doznał obrażeń ciała, a to urazu głowy, skręcenia i naderwania odcinka szyjnego kręgosłupa skutkującego drętwieniem palców, dolegliwościami bólowymi.
(dowód: bezsporne);
Powód w chwili wypadku był sprawny fizycznie, pomagał żonie w prowadzeniu gospodarstwa domowego.
(dowód: zeznania powoda iśw. I. K., k-52 - 25v);
Po wypadku sytuacja życiowa powoda się zmieniła, wymagał opieki żony, stał się nerwowy, odczuwał silne bóle i w związku z tym przyjmował leki przeciwbólowe, powodujące dolegliwości psychiczne, jest mniej skoncentrowany. Drętwieje mu ręka, w związku z czym nie jest już tak sprawny jak przed wypadkiem, nie może dźwigać, schylać się, pomagać w pracach domowych (noszenie węgla, drewna, zakupów). Kiedy nasilają się dolegliwości bólowe, żona pomaga mu się ubierać.
(dowód: zeznania powoda iśw. I. K., k-52-52v);
W wyniku doznanych obrażeń biegli stwierdzili u powoda 5% długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Mimo upływu dwóch lat od wypadku powód cierpi na bóle i zawroty głowy, bóle kręgosłupa szyjnego z ograniczeniem ruchomości biernej i czynnej, parastezjami kończyn górnych, szczególnie prawej w zakresie unerwienia przez nerw łokciowy (palców IV i V). Dolegliwości te nasilają się przy zmianach pogody i przy niewielkim wysiłku fizycznym i powodują konieczność przyjmowania leków przeciwbólowych oraz w sposób zasadniczy utrudniają czynności życia codziennego, jak i pracę zawodową. Z powodu przebytego urazu mogą pojawić się w przyszłości dolegliwości kręgosłupa szyjnego połączone ze wzmożonym napięciem mięśni karku ograniczające jego ruchomość.
(dowód: opinia, k-74-76);
Powód w dniu 13.02.2012r. odbył konsultację neurologiczną, związaną z powypadkową kontrolą jego stanu zdrowia, za którą powód zapłacił 100 złotych.
(dowód: k. 9 i 13);
S ą d z w a ż y ł:
Powództwo zasługuje na uwzględnienie.
Strona pozwanaTowarzystwo (...) S.A.wW.przyznała, ze ponosi odpowiedzialność za skutki wypadku z dnia 5.04.2011r., w którym obrażeń ciała doznałA. K.oraz, że wypłaciła powodowi kwotę 3 500zł tytułem zadośćuczynienia oraz kwotę 100zł tytułem zwrotu kosztów leczenia.
Spór powstał na tle dalszego zadośćuczynienia i odszkodowania.
Zgodnie z treściąart. 445 § 1 k.c.w razie uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia Sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę, zatem celem zadośćuczynienia jest kompensata cierpień fizycznych, psychicznych i uwzględniać ono winno wszystkie cierpienia doznane już przez poszkodowanego, jak i te które będą odczuwane w przyszłości.
W przedmiotowej sprawie rozmiar szkody doznanej przez powoda jest znaczny. Podkreślić należy, że przed wypadkiem powód był osobą zdrową, dbał o wspólne gospodarstwo domowe, pomagał żonie w ciężkich pracach domowych (palił w piecu, nosił węgiel, drewno). Po wypadku sytuacja życiowa powoda się zmieniła; urazy powypadkowe spowodowały znaczne dolegliwości bólowe, konieczność przyjmowania dużej ilości leków przeciwbólowych, które powodowały dolegliwości psychiczne, brak koncentracji. Powód nie może się schylać, dźwigać, nie może wykonywać wielu prac domowych, ma znacznie ograniczony skręt głowy, bardzo cierpną mu ręce (vide: zeznania powoda, k-52 v), a rokowania na przyszłość nie są dobre.
W związku z doznanymi obrażeniami w wypadku powód do chwili obecnej odczuwa dolegliwości bólowe i musi przyjmować leki przeciwbólowe.
Zdaniem Sądu strona pozwana nie uwzględniła całokształtu dolegliwości faktycznych mających znaczenie dla ustalenia krzywdy powoda, co skutkowało zbyt niską kwotą zadośćuczynienia.
Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z 9.11.2007r. w sprawie(...)ustalenie wysokości zadośćuczynienia przewidzianego wart. 445 § 1 k.c.wymaga uwzględnienia wszystkich okoliczności istotnych dla określenia rozmiaru doznanej krzywdy takich jak: wiek poszkodowanego, stopień cierpień fizycznych i psychicznych, ich intensywność i czas trwania, nieodwracalność następstw uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, rodzaj wykonywanej pracy, szanse na przyszłość, poczucie nieprzydatności i bezradność życiowa lub inne czynniki podobnej natury.
Mając te okoliczności na uwadze Sąd uznał, że adekwatnym zadośćuczynieniem kompensacyjnym za
krzywdy powoda będzie zadośćuczynienie w kwocie 11 500zł, skoro powód otrzymał od pozwanej kwotę 3 500zł, to Sąd zasądził dalsze zadośćuczynienie w kwocie 8 000zł z odsetkami od 23.04.2013r.
Nadto Sad zasądził kwotę 100zł tytułem odszkodowania za poniesione koszty leczenia, tj. konsultację neurologiczną odbytą przez powoda w dniu 13.02.2012r. jako związaną z powypadkową okresową kontrolą stanu zdrowia powoda.
O kosztach procesu orzeczono na postawieart. 898 § 1 i 3 k.p.c.zasądzając je w całości od strony pozwanej na rzecz powoda. Koszty te stanowią: opłata sądowa 405 zł, koszty zastępstwa w kwocie 2 400zł ustalone stosownie do § 6 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie, 17zł opłata od pełnomocnictwa, 500zł tytułem zwrotu kosztów opinii biegłych oraz kwota 461,37zł tytułem zwrotu kosztów dojazdu pełnomocnika powoda na rozprawy. Na podstawie art. 113 ust. 1 u.o.k.s Sąd nakazał uiścić pozwanej kwotę 878,37zł tytułem zwrotu kosztów wynagrodzenia biegłych i kosztu dojazdu świadka.
Mając powyższe na uwadze Sąd orzekł jak w sentencji. | ```yaml
court_name: Sąd Rejonowy w Kłodzku
date: '2013-10-04'
department_name: I Wydział Cywilny
judges:
- Beata Sokalska
legal_bases:
- art. 445 § 1 k.c.
- art. 898 § 1 i 3 k.p.c.
recorder: Małgorzata Sypek
signature: I C 597/12
``` |
154000000000503_I_ACa_000041_2013_Uz_2013-06-17_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt. I ACa 41/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 23 maja 2013 r.
Sąd Apelacyjny w Rzeszowie Wydział I Cywilny w składzie:
Przewodniczący
SSA Andrzej Palacz
Sędziowie:
SA Dariusz Mazurek (spr.)
SA Roman Skrzypek
Protokolant:
st.sekr.sądowy Cecylia Solecka
po rozpoznaniu w dniu 9 maja 2013 r. na rozprawie sprawy
z powództwa(...) S.A.z/s wR.
przeciwko(...) -Budownictwo Sp. z o.o.z/s wP.i
Skarbowi Państwa - Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad wW.
o zapłatę
na skutek apelacji pozwanego Skarbu Państwa - Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad wW.zastępowanego przez Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa wW.
od wyroku Sądu Okręgowego w Rzeszowie
z dnia 30 października 2012 r., sygn. akt I C 221/11
I
oddalaapelację,
II
zasądzaod pozwanych solidarnie na rzecz powoda kwotę 5.400zł (pięć tysięcy czterysta) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.
UZASADNIENIE
Powód(...) S.A.wR.w pozwie skierowanym przeciwko(...) Budownictwo Spółka z o.o.wP.,(...) Spółka z o.o.wS., Skarbowi Państwa Dyrektorowi Generalnemu GDDKiA domagał się zasądzenia od pozwanych solidarnie kwoty 574 409,80 zł wraz z odsetkami ustawowymi określonymi w żądaniu pozwu i kosztami procesu. Powód argumentował, że jako podwykonawca na podstawie umowy zawartej z generalnym wykonawcą wykonał roboty budowlane branży sanitarnej. Wszystkie roboty wykonane przez powoda zostały odebrane przez zamawiającego. Z tytułu wykonanych robót powód przedstawił do rozliczenia faktury, które nie zostały zapłacone w zakresie dochodzonym pozwem.
Pozwani domagali się oddalenia powództwa i zasądzenia od powoda na rzecz każdego z pozwanych kosztów procesu.
W związku z ogłoszeniem upadłości pozwanego(...) Spółki z o.o.wS.postępowanie w stosunku do pozwanego zostało umorzone przez Sąd Okręgowy postanowieniem z dnia 19 marca 2012 (k. 1298).
Sąd Okręgowy w Rzeszowie wyrokiem z dnia 30 października 2012r. uwzględniając powództwo(...) S.A.zasądził od pozwanych(...) – Budownictwo Spółki z o.o.wP.i Skarbu Państwa Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad wW.kwotę 574 409, 80 zł wraz z odsetkami ustawowymi od kwot:
- 299.000,00 zł od dnia 19 maja 2010r. do dnia zapłaty
- 48.024,08 zł od dnia 12 lipca 2010r. do dnia zapłaty
- 95.481,56 zł od dnia 26 sierpnia 2010r. do dnia zapłaty
- 131.904,16 zł od dnia 20 września 2010r. do dnia zapłaty
oraz zasądził od pozwanych solidarnie na rzecz powoda koszty procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 82 296,25 zł.
W uzasadnieniu wyroku wskazał, że rozstrzygnął sprawę w oparciu o następujące ustalenia faktyczne:
W dniu 9.04.2008r(...) Sp. z o.o.wS.oraz(...) – Budownictwo Sp. z o.o.wP.zawarli umowę Konsorcjum celem wspólnego przygotowania oferty na przetarg ogłoszony w trybie zamówienia publicznego przez Skarb Państwa - Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad - na realizację kontraktu przedmiotem którego była budowa obwodnicyR.w ciągudrogi krajowej nr (...)((...))J.-K.od km 561+357 do km 565+454 a w przypadku wygrania przetargu wspólnego wykonania robót stanowiących przedmiot kontraktu.
Liderem Konsorcjum na podstawie umowy została spólkaD., a spólkaH.partnerem konsorcjum.
Po rozstrzygnięciu przetargu i wybraniu oferty złozonej przez Konsorcjum, zamawiający Skarb Państwa – Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad umową z dnia 30.05.2008r.(...)powierzył Konsorcjum wykonanie robót polegających na budowie obwodnicy miastaR.w ciągudrogi krajowej nr (...)((...)). W klauzuli(...)Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia stanowiących element umowy przewidziano, iż „w przypadku powierzenia przez Wykonawcę realizacji robót Podwykonawcy, Wykonawca jest zobowiązany do dokonania we własnym zakresie zapłaty wynagrodzenia należnego Podwykonawcy z zachowaniem terminów płatności określonych w umowie z Podwykonawcą oraz, że jeżeli w terminie określonym w umowie z Podwykonawcą, Wykonawca nie dokona w całości lub w części zapłaty wynagrodzenia Podwykonawcy, a Podwykonawca zwróci się z żądaniem zapłaty tego wynagrodzenia bezpośrednio przez zamawiającego na podstawieart. 647(
1)§ 5 k.c.i udokumentuje zasadność takiego żądania fakturą zaakceptowaną przez Wykonawcę i dokumentami potwierdzającymi wykonanie i odbiór fakturowanych robót, Zamawiający zapłaci na rzecz Podwykonawcy kwotę będącą przedmiotem jego żądania”.
W związku z uzyskaniem zamówienia publicznego i zawarciem powyższej umowy(...) Sp. z o.o.wS.oraz(...) – Budownictwo Sp. z o.o.wP.zawarły w dniu 20.06.2008r. porozumienie wykonawcze do umowy Konsorcjum przewidując w § 8, iż strony Konsorcjum mogą powierzyć wykonanie części prac, które zostały im przypisane do realizacji osobom trzecim i w takim przypadku Lider Konsorcjum z zachowaniem trybu określonego w Kontrakcie musi uzyskać zgodę Zamawiającego.
W dniu 5.09.2008r. pomiędzy(...) – Budownictwo Sp. z o.o.wP.a powodem(...) S.A.wR.została zawartaumowa (...)o wykonanie robót budowlanych, na podstawie której pozwanyspółka (...)zlecił powodowi wykonanie robót branży sanitarnej na kontrakcie „BudowaO.R.w CiąguDrogi Krajowej nr (...)((...))J.-K.od km 561+357 do km 565+454” w zakresie przedstawionym w załączniku nr 1 do umowy, w którym wyszczególniono elementy rozliczeniowe, jednostki miar, ceny i wartości robót. Szacunkowa wartość przedmiotu umowy została ustalona na kwotę 5.400.000,00 zł. W § 4 umowy zostało wskazane, że wykonawca tj.(...)R.wskazuje swego pełnomocnika (kierownika robót) w osobie kierownika robót sanitarnychR. K. (1). Z kolei w § 5 umowy określono datę rozpoczęcia robót tj. 1.10.2008r. i zakończenia robót – 30.11.2009r. Aneksem(...)z dnia 4.01.2010r. zmieniony został termin zakończenia robót na 30.04.2010r., a Aneksem(...)z dnia 29.04.2010r. termin zakończenia robót został określony na 30.06.2010r. W § 9 ust 5 umowy określono, że potwierdzenie wykonania poszczególnych etapów robót budowlanych następowało na podstawie protokołu częściowego podpisanego przez pozwanego(...) Budownictwo Sp. z o.o.i wykonawcę.
Sąd Okręgowy ustalił, że Powód realizował powierzone roboty branży sanitarnej w okresie od października 2008r. do września 2010r. Zakres powierzonych mu obowiązków starał się wykonywać zgodnie z harmonogramem, przy czym niewykonywanie całego zakresu umownego objętego umową z dnia 5.09.2008r. wynikało z braku udostępnienia na czas frontu robót przez pozwanychD.iH..
Z tytułu wykonanych robót powód wystawił szereg częściowych VAT w tymfakturę VAT nr (...)z dnia 19.04.2010r. na kwotę 401.068,49 zł, nr(...)z dnia 10.06.2010r. na kwotę 48.024,08 zł, nr(...)z dnia 26.07.2010r. na kwotę 95.481,56 zł i nr(...)z dnia 19.08.2010r. na kwotę 131.904,16 zł.
W związku z brakiem płatności za wyżej wymienione faktury, powód wzywał pozwanego(...) Budownictwo Sp. z o.o.do uregulowania należności. Pozwany pomimo upływu terminu płatności uregulował tylko część należności dokonując dwóch wpłat t. w dniu 1.07.2010r. kwoty 101.068,49 zł i w dniu 2.08.2010r. kwoty 1.000,00 zł. Powód zaliczył wpłaty na poczet najdawniej wymagalnej wierzytelności tj.faktury VAT nr (...)z dnia 19.04.2010r.
Powód poza wezwaniem do pozwanego(...) Budownictwo Sp. z o.o.wystosował również wezwania do zapłaty w stosunku do pozwanego(...) Sp. z o.o.oraz Skarbu Państwa Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad wW.. Pozwany GDDKiA pismem z dnia 8.07.2010r. poinformował powoda, iż nie może zaakceptować wezwania z powodu nie spełnienia warunków klauzuli(...)Warunków Kontraktowych, która stanowi, iż wykonawca zgłasza podwykonawcę inżynierowi kontraktu, który po konsultacji z zamawiającym musi wyrazić na to zgodę oraz, że wykonawca powinien zgłosić ten fakt nie później niż 28 dni przed planowanym skierowaniem podwykonawcy do wykonania robót. Podniósł również powołując się na przepisart. 647(
1)§ 2 k.c., że wykonawca powinien zgłosić podwykonawcę przed rozpoczęciem przez niego robót wraz z częścią dokumentacji dotyczącą wykonania robót określonych w umowie lub projekcie i że do dnia dzisiejszego żadne zgłoszenie od wykonawcy nie wpłynęło i GDDKiA nie wie o wykonywaniu jakichkolwiek robót przez podwykonawcę. Z kolei pozwany(...) Budownictwo Sp. z o.o.pismem z dnia 26.05.2010r. poinformował powoda, że w dniu 24 maja 2010r. zlecił uregulowanie najbardziej zaległych płatności w kwocie 392.206,96 zł oraz, że kolejne dwie faktury zamierza zrealizować w możliwie szybkim terminie tj. nie później niż do 15.06.2010r. kwotę 177.566,00 zł (termin płatności 9.05.2010r.) i kwotę 401.068, 49 zł (termin płatności 21.05.2010r.) w ratach tj. 131.068,49 zł nie później niż do 15.06.2010r. i 5% czyli 270000,00 zł, która to kwota będzie zwalniania w przypadku pojawiania się i zaakceptowania kolejnych faktur wystawianych przez powoda, pomimo, że kwota ta powinna być zatrzymana zgodnie z umową do odbioru końcowego tytułem zabezpieczenia wad i usterek w okresie gwarancji i zwolnione po przedstawieniu gwarancji ubezpieczeniowej. W związku z w/w pismem pozwanego powód w dniu 28.05.2010r. przedłożył gwarancje ubezpieczeniową. Pozwany nie wypłacił jednak powodowi żądanych kwot.
Według ustaleń Sądu Okręgowego przez cały okres trwania umowy z dnia 5.09.2008r. na terenie budowy znajdował się sprzęt, kontenery i pracownicy powoda zaopatrzeni w widoczne znaki firmowe. Reprezentujący powodaR. K. (1)często kontaktował się z inżynierem kontraktu i inspektorem nadzoru – nawet kilka razy dziennie. Takie kontakty utrzymywał również pracownik powoda inż.P. S.. Zarówno Inżynier kontraktu oraz inspektorzy nadzoru wiedzieli jaką firmę reprezentujeR. K. (1)iP. S.. Należy mieć na uwadze, że Inżyniera Kontraktu, którym byłT. R. (1)z ramienia Skarbu Państwa - Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad wW.reprezentowałafirma (...), z którą powód wcześniej już współpracował. Pracownicy powoda znali się z pracownikamifirmy (...).T. R. (1)był pierwszą osobą, która skontaktowała się z prezesem zarządu powodowej spółki, w związku ze znalezieniem wykonawcy na roboty sanitarne. Często wydawałR. K. (1)polecenia ustne dotyczące prowadzonych aktualnie prac. Często również przyjeżdżał w soboty na budowę i uzgadniał zR. K. (1)zakres dalszych prac.R. K. (1)uczestniczył również w radach budowy, które odbywały się raz w tygodniu i na których obecny był również kierownik budowy, kierownicy wszystkich robót branżowych, inżynier kontraktu, inspektor nadzoru oraz przedstawiciel G.D.D.K i AP. R.. Przedstawiciel G.D.D.K i A był również obecny przy odbiorach robót. Pracownicy pozwanego G.D.D.K i A w osobieP. R., jego asystenta, dyrektora lub naczelnika oddziału przyjeżdżali na budowę celem prowadzenia kontroli nad prawidłowością prac.
W oparciu o takie ustalenia Sąd Okręgowy rozważył, że zachodzą określone aart. 6471§ 2 i 5 k.c.przesłanki do ustalenia odpowiedzialności solidarnej pozwanych.
Sąd I instancji ocenił, że w klauzuli(...)umowy z dnia 30.05.2008 r(...)na podstawie której Skarb Państwa – Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad powierzył Konsorcjum firm(...) Sp. z o.o.wS.oraz(...) – Budownictwo Sp. z o.o.wP.wykonanie robót polegających na budowie obwodnicy przewidziano, iż „w przypadku powierzenia przez Wykonawcę realizacji robót Podwykonawcy, Wykonawca jest zobowiązany do dokonania we własnym zakresie zapłaty wynagrodzenia należnego Podwykonawcy z zachowaniem terminów płatności określonych w umowie z Podwykonawcą oraz, że jeżeli w terminie określonym w umowie z Podwykonawcą, Wykonawca nie dokonana w całości lub w części zapłaty wynagrodzenia Podwykonawcy, a Podwykonawca zwróci się z żądaniem zapłaty tego wynagrodzenia bezpośrednio przez zamawiającego na podstawieart. 6471§ 5 k.c.i udokumentuje zasadność takiego żądania fakturą zaakceptowaną przez Wykonawcę i dokumentami potwierdzającymi wykonanie i odbiór fakturowanych robót, Zamawiający zapłaci na rzecz Podwykonawcy kwotę będącą przedmiotem jego żądania”.
Sąd Okręgowy ocenił, że powołany w klauzuli(...)przepisart. 6471§ 5 k.c.wprowadził jako zasadę solidarną odpowiedzialność inwestora i generalnego wykonawcy za umowy zawierane z podwykonawcami. Regulacja ta wprowadziła korzystną dla podwykonawców sytuację prawną umożliwiającą bezpośrednie roszczenia wobec inwestora i generalnego wykonawcy. Przepis ten pozwala chronić interesy podwykonawców w przypadku nierzetelności finansowej podmiotu, z którym bezpośrednio zawarli umowę na wykonanie robót.
Jak ustalono, w związku z uzyskaniem zamówienia publicznego i zawarciem powyższej umowy(...) Sp. z o.o.wS.oraz(...) – Budownictwo Sp. z o.o.wP.zawarły w dniu 20.06.2008r. porozumienie wykonawcze do umowy Konsorcjum przewidując w § 8, iż strony Konsorcjum mogą powierzyć wykonanie części prac, które zostały im przypisane do realizacji osobom trzecim i w takim przypadku Lider Konsorcjum z zachowaniem trybu określonego w Kontrakcie musi uzyskać zgodę Zamawiającego. Pozwany(...) Budownictwo Sp. z o.o.ponad wszelką wątpliwość mógł więc powierzyć wykonanie części prac powodowi, co uczynił zawierając umowę z dnia 5.09.2008r. Wprawdzie pozwany nie uzyskał zgody Zamawiającego. Należy jednak mieć na uwadze, że zgoda może być wyrażona przez każde zachowanie, które ją wyraża w sposób dostateczny. Sąd Okręgowy powołał się na uchwałę siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 29.04.2008r. III CZP 6/08 wyrażającą pogląd, że do zgody wymaganej przezart. 6471§ 2 i 3 k.c.nie stosuje sięart. 63 § 2 k.c.Zgoda ta może być wyrażona przez każde zachowanie, które ujawnia ją w sposób dostateczny (art. 60 k.c.) oraz, że niezależnie od tego zgodę uważa się za wyrażoną w razie ziszczenia się przesłanek określonych wart. 6471§ 2 zdanie drugie k.c.Powołał się również na stanowisko zawarte w szeregu późniejszych orzeczeń SN tj. w wyroku z 26.06.2008 r II CSK 80/08, M. Prawn. 2008 nr 22 poz. 1215, wyroku z 11.12.2008r. IV CSK 323/08, wyroku z 20.01.2009r. II CSK 417/08, wyroku z 2 lipca 2009r. V CSK 24/09 i wyroku SN z dnia 4.02.2011r. III CSK 152/10, w których wskazano, że zgoda inwestora na zawarcie przez wykonawcę umowy o roboty budowlane z podwykonawcą może być wyrażona w dwojaki sposób tj. bierny (pasywny) oraz czynny (aktywny). Wyrażenie zgody w sposób bierny objawia się brakiem zgłoszenia na piśmie sprzeciwu lub zastrzeżeń w terminie 14 dni od przedstawienia mu przez wykonawcę umowy z podwykonawcą lub jej projektu, wraz z częścią dokumentacji dotyczącą wykonania robót określonych w umowie lub projekcie oraz, że drugi sposób wyrażenia zgody (czynny) może przybrać różną formę. Inwestor może wyrażać ją w sposób wyraźny pisemne bądź ustnie, albo poprzez inne zachowanie, które w sposób dostateczny ujawnia jego wolę (art. 60 k.c.). Może zatem nastąpić to poprzez czynności faktyczne, w sposób dorozumiany, na przykład przez tolerowanie obecności podwykonawcy na placu budowy, dokonywanie wpisów w jego dzienniku budowy, odbieranie wykonanych przez niego robót, oraz dokonywanie podobnych czynności. Sąd Najwyższy wskazał również, że przepisart. 6471§ 2 k.c.nie uzależnia odpowiedzialności inwestora od przedłożenia mu dokumentacji, jeśli wyraża w sposób czynny zgodę na udział podwykonawcy w realizacji inwestycji. Może on uzyskać wiedzę o umowie pomiędzy wykonawcą a podwykonawcą z dowolnego źródła, zarówno przed jej zawarciem, jak i później. Ustawodawca zakłada, że jeżeli inwestor zgodę w sposób czynny wyraża, to wie co robi i nie jest już potrzebny żaden mechanizm obronny (wyrok SN z 4.02.2011r. III CSK 152/10).
W tych okolicznościach mając dodatkowo na uwadze, że roboty branży sanitarnej wykonywane przez powoda były znaczącym elementem w całym procesie realizacji inwestycji oraz około dwuletni okres jej realizacji w ocenie Sądu I instancji pomimo braku pisemnej zgody, należało przyjąć, że zgoda ta została wyrażona przez zamawiającego poprzez czynności faktyczne w sposób dorozumiany co skutkowało oceną, że istnieje solidarna odpowiedzialność pozwanych zgodnie zart. 6471§ 5 k.c.
Jako podstawę rozstrzygnięcia o kosztach procesu Sąd Okręgowy wskazałart. 98 § 1 k.p.c.
Rozstrzygnięcie Sądu Okręgowego w Rzeszowie zaskarżył w całości apelacją pozwany Skarb Państwa Dyrektor Generalny G.D.D.K i A wW..
Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił naruszenie prawa materialnego:
-art. 6471§ 2 i 5 k.c.w związku zart. 60 k.c.poprzez zasądzenie od Skarbu Państwa wynagrodzenia i przyjęcie przesłanki dorozumianej zgody przez inwestora na określoną treść umowy podwykonawczej za udowodnioną;
-art. 6471§ 4w związku z 73§ 1 k.c.poprzez nie przyjęcie, że prace budowlane określone fakturą z dnia 10 czerwca 2010r. zostały wykonane na podstawie nieważnej umowy, która nie była objęta umową Skarbu Państwa z wykonawcami zawartą w trybie zamówienia publicznego;
Pozwany zarzucił również zaskarżonemu wyrokowi naruszenie przepisów postępowania:
-art. 233 § 1 k.p.c.w związku zart. 232 zdanie 1 k.p.c.orazart. 328 § 2 k.p.c.poprzez brak wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego, błędne ustalenie stanu faktycznego sprawy, w sposób sprzeczny z zebranym materiałem dowodowym i przyjęcie, że powód wykazał przesłanki do uwzglednienia powództwa oraz nie wskazanie w uzasadnieniu wyroku przyczyn dla których Sąd odmówił wiarygodności i mocy dowodowej innym dowodom;
-art. 233 § 1w związku zart. 232 zdanie 1 i 231 k.p.c.a nadtoart. 45 punkt 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994r. Prawo budowlanei § 6 punkt 2 i 3 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 26 czerwca 2002r. w związku zart. 244 § 1 k.p.c.poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego i przyjęcie faktów nie wynikających z poprawnie ustalonych innych faktów t.j. brak jakiegokolwiek rozważenia okoliczności wpisu do Dziennika Budowy, że wykonawcą robót kanalizacyjnych pozostajeH., potwierdzonego zgłoszeniem sięR. K. (1)jako kierownika tychże robót i brak jakichkolwiek wpisów do Dziennika Budowy w imieniu(...) S.A.;
-art. 233w związku z 232zdanie 1 i art. 231 k.p.c.poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego, przyjęcie okoliczności nie wynikających z przedłożonych dowodów lub nie przyjęcie i rozważenie faktów wynikających z dowodów a nadto przyjęcie faktów nie wynikających z poprawnie ustalonych innych faktów t.j:
a – brak jakiegokolwiek rozważenia okoliczności, żeR. K. (1)nie oponował treści wpisów w dokumentach, że pozostaje reprezentantem(...)i Przyjęcie dowodu z oświadczenia świadka z naruszeniemart. 258 k.p.c.w związku z 236k.p.c.;
b – bezpodstawne i błędne przyjęcie, żeR. K. (1)lub inni pracownicy powoda brali udział w radach budowy jako przedstawiciele powoda a nieH., przedstawiając się i podpisując dokumenty jedynie imieniem i nazwiskiem;
c – bezpodstawne i błędne przyjęcie, żeR. K. (1)jako reprezentant powoda a nieH.kontaktował się z Inżynierem Kontraktu;
d – bezpodstawne przyjęcie, że Inżynier Kontraktu i inwestor wiedzieli jaką firmę, odrębną od wykonawcyH., reprezentujeR. K. (1)iP. S.oraz pozostali pracownicy powoda;
e – bezpodstawne i błędne przyjęcie, że roboty były wykonywane przez powoda a nie przezH.w odniesieniu nie do faktycznego wykonania prac a co do ujawnienia tychże prac wobec pozwanego Skarbu Państwa i nie ustalenie momentu w którym inwestor wyraził zgodę na określoną treść umowy podwykonawczej oraz poznał firmę powoda jako podwykonawcę;
f – nie przyjęcie, że przeprowadzone dowody nie wykazują faktu zaznajomienia się Skarbu Państwa z warunkami umowy podwykonawczej albowiem dowody te nie były ukierunkowane na wykazanie tej okoliczności;
g – bezpodstawne i błędne przyjęcie, że w odniesieniu do powoda prace były zatwierdzane przez Inżyniera Kontraktu i przyjęcie, ze dokumenty obmiarowe sygnowane przez powoda były dystrybuowane do Inżyniera Kontraktu, co jest sprzeczne z zebranym materiałem dowodowym;
h – bezpodstawne i błędne przyjęcie, że przedstawiciel G.D.D.K i A.P. R.był obecny przy odbiorach robót co jest sprzeczne z pozostałymi dowodami w tym zeznaniamiR. K. (1)i dokumentami;
i – bezpodstawne i błędne przyjęcie okoliczności, że do biura Inżyniera Kontraktu były kierowane liczne pisma przez powoda oraz nie ustalenie, że do pozwanego Skarbu Państwa korespondencję powód skierował po raz pierwszy w dniu 28 czerwca 2010r.r;
j – błędne ustalenie, że prace objęte fakturą z dnia 10 czerwca 2010r. na kwotę 48 024,08 zł w postaci naprawy uszkodzonego kolektora, mieściły się w zakresie umowy zawartej w trybieustawy o zamówieniach publicznychi obciążają Skarb Państwa, przy jednoczesnym istnieniu dowodów przeciwnych w postaci zeznań świadków oraz treści faktury, a nadto błędne ustalenie, że prace te zostały poczynione na podstawie pisemnej umowy i zostały zatwierdzone przez inwestora.
-art. 232 zdanie 1w związku zart. 227 k.p.c.iart. 233 § 1w związku zart. 299 k.p.c.poprzez uznanie za wiarygodne zeznańJ. Ż.w całości i uznanie za niewiarygodne częściowych zeznańP. R.oraz bezpodstawne ustalenie, że Inżynier KontraktuT. R. (1)kontaktował się z Prezesem Zarządu powoda w celu ustalenia wykonawcy prac sanitarnych;
-art. 98 § 1w związku z 749k.p.c.poprzez przyznanie od Skarbu Państwa kosztów postępowania zabezpieczającego jako kosztów niezbędnych do celowego dochodzenia praw w sytuacji gdy zabezpieczenie roszczeń pieniężnych przeciwko Skarbowi Państwa nie jest dopuszczalne.
Wskazując na powyższe zarzuty pozwany domagał się zmiany zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości w stosunku do pozwanego Skarbu Państwa oraz rozstrzygnięcie o kosztach procesu poprzez zasądzenie wydatków oraz kosztów zastępstwa procesowego na rzecz Skarbu Państwa Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa, a w przypadku nie uwzględnienia apelacji pozwanego ewentualnie domagał się zmiany postanowienia o kosztach procesu zawartego w punkcie II sentencji poprzez odstąpienie od obciążania pozwanego Skarbu Państwa kosztami postępowania zabezpieczającego, jako kosztami nie związanymi z celowym dochodzeniem praw powoda od Skarbu Państwa.
Ponadto na wypadek uwzględnienia apelacji pozwany domagał się zasądzenia od powoda na jego rzecz kosztów procesu i kosztów postępowania odwoławczego.
Powód w odpowiedzi na apelacje pozwanego wnosił o jej oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.
Sąd Apelacyjny w Rzeszowie rozpoznając apelację pozwanego zważył, co następuje:
Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.
W sprawie nie zachodzi zarzucane w apelacji przez pozwanego naruszenie przepisów postępowania, zwłaszcza w zakresie mogącym mieć wpływ na prawidłowość istotnych ustaleń faktycznych, które posłużyły Sądowi I instancji do dokonania oceny prawnej zgłoszonych przez powoda żądań. Trafność tych ustaleń w sposób oczywisty rzutuje na prawidłowość dokonanej przez ten Sąd subsumcji i wpływa na ocenę zarzutów apelujacego w zakresie naruszenia prawa materialnego. Z tego względu rozważania co do zasadności zarzutów zawartych w apelacji stron należało w ocenie sądu odwoławczego rozpocząć od zarzutu naruszenia przepisów postępowania w tymart. 233 § 1 k.p.c.oraz innych przepisów postępowania, do naruszenia których doszło w ocenie apelującego w powiązaniu z tym przepisem.
Sąd Apelacyjny oceniając zasadności zarzutów apelującego z tego zakresu zauważa, że dla skutecznego podniesienia zarzutu naruszeniaart. 233 § 1 k.p.c.nie jest wystarczające powołanie się przez apelującego na wadliwość dokonanych ustaleń faktycznych i odwołanie się do stanu faktycznego, który w jego przekonaniu odpowiada rzeczywistości. Konieczne jest wskazanie przyczyn dyskwalifikujących postępowanie sądu w tym zakresie. W szczególności skarżący powinien wskazać, jakie kryteria oceny naruszył sąd przy ocenie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłuszne im je przyznając ( postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2001 r. sygn. IV CKN 970/00)
Skuteczne postawienie zarzutu dotyczącego naruszeniaart. 233 § 1 k.p.c.wymaga wykazania uchybienia przez sąd zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego. Jedynie to może być przeciwstawione uprawnieniu sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Nie jest bowiem wystarczające przekonanie strony o innej niż przyjął sąd wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie niż ocena sądu (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 14 grudnia 2012r. sygn. I ACa 1203/12, wyrok Sadu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 11 grudnia 2012r. sygn. akt I ACa 1015/12, wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 14 listopada 2012r. sygn. akt I ACa 1130/12 , wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 27 września 2012r. sygn. akt III AUa 758/12, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 26 czerwca 2012r. sygn. akt IACa 1168/11 i z dnia 17 maja 2012r. sygn. akt VI ACa 31/12.
Jak wynika z przedstawionych poglądów w orzecznictwie powszechnie przyjmuje się, że swobodna ocena dowodów dokonywana jest na podstawie przekonań sądu, jego wiedzy i posiadanego doświadczenia życiowego, a nadto winna uwzględniać wymagania prawa procesowego oraz reguły logicznego myślenia, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i - ważąc ich moc oraz wiarygodność - odnosi je do pozostałego materiału dowodowego (wyrok SN 2010-01-20 sygn. akt II UK 154/09).
Tymczasem pozwany Skarb Państwa formułując zarzut oparcia rozstrzygnięcia o błędne ustalenia faktyczne w ocenie Sądu Apelacyjnego przedstawił jedną z możliwych wersji ustalenia stanu faktycznego, która w ocenie apelującego uzasadniała oddalenie powództwa.
Sąd Apelacyjny działając jako Sąd odwoławczy ma świadomość, że w obowiązującym obecnie modelu apelacji pełnej jako sąd merytoryczny nie może ograniczyć się jedynie do omówienia zasadności zarzutów zawartych w apelacji pozwanego ale ma obowiązek dokonania samodzielnych ustaleń i oceny prawnej. Sąd Apelacyjny podziela jako prawidłowe w znacznej części ustalenia faktyczne dokonane przez Sądu Okręgowego w Rzeszowie, pomimo, że w niewielkim zakresie zarzuty apelującego okazały się uzasadnione. Jest tak w przypadku ustalenia przez Sąd Okręgowy, że Kierownik Projektu reprezentujący zamawiającego –P. R.uczestniczył w odbiorze robót budowlanych wykonywanych przez powoda. Faktycznie już z dowodu z zeznań świadkaR. K.wynika, że fakty takie na placu budowy nie miały miejsca, a w sprawie nie istnieją inne dowody na podstawie których Sąd Okręgowy mógł ustalić taką okoliczność. Nie ma to jednak w ocenie Sądu Apelacyjnego istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, co wynikać będzie z argumentacji zawartej w dalszej części uzasadnienia i mimo wadliwego ustalenia stanu faktycznego w tym zakresie, istniały podstawy do ustalenia solidarnej z wykonawcą odpowiedzialności Skarbu Państwa.
Sąd Apelacyjny zauważa, że dokonując rozważań na podstawie zasadniczo prawidłowo ustalonego stanu faktycznego Sąd I instancji przedstawiając swoją argumentację nadał dużą rangę dowodom powołanym na okoliczności faktyczne obrazujące sposób realizacji robót przez powoda. Było to uzasadnione stanowiskiem pozwanych, którzy kwestionowali roszczenie powoda co do zasady, a pozwany Skarb Państwa sformułował wręcz twierdzenie o zatajeniu przez powoda wobec zamawiającego faktu wykonania robót budowlanych w ramach kontraktu.
Nie budzi wątpliwości Sądu Apelacyjnego prawidłowość ustalenia przez Sąd Okręgowy okoliczności, że roboty objęte umową z dnia 5 września 2008r. w postaci wykonania robót branży sanitarnej na Kontrakcie „Budowa obwodnicyR.w ciągudrogi krajowej nr (...)w zakresie przedstawionym w załączniku nr 1 do umowy ( k. 103) były wykonywane przez powoda z zaangażowaniem własnych środków. Zakres wykonanych przez pracowników powoda robót opisany został w dzienniku budowy i wynika również z dokonanych obmiarów odebranych robót, co stanowiło podstawę do wystawienia przez zamawiającego przejściowych świadectw płatności. W tym kontekście twierdzenia zawarte w pismach pozwanych(...) Spółki z o.o.i (...) spółka z o.o.obecnie w upadłości likwidacyjnej o niezrealizowaniu przez powoda zakresu prac za które powód domaga się zapłaty, Sąd Apelacyjny podobnie jak Sąd Okręgowy ocenił jako gołosłowne.
Odnosząc się do zarzutów pozwanego Skarbu Państwa, który kwestionował zasadność dochodzonego przez powoda żądania tak co do zasady jak i co do wysokości, należało ocenić, że również ten pozwany nie zdołał podważyć wynikającego z przeprowadzonych przez Sąd I instancji dowodów, faktu wykonania przez powoda zakresu robót za które powód dochodzi zapłaty. Okoliczności sprawy dawały podstawę do ustalenia, że powód został dopuszczony przez wykonawcę na plac budowy jako podwykonawca, gdzie posługując się w sposób oficjalny i jawny swoimi środkami przystąpił do wykonania umowy i faktycznie w zakresie w jakim domaga się zapłaty ją wykonał za aprobatą kierownika budowy reprezentującego wykonawcę i nadzoru budowlanego i Inżyniera Kontraktu reprezentującego zamawiającego.
Osobą odbierająca roboty wykonane przez powoda był inspektor nadzoruA. P.odpowiedzialny za roboty w zakresie przebudowy gazociągu, wodociągu, budowę kanalizacji deszczowej. Z ramienia wykonawcy roboty te nadzorował kierownik budowyM. M. (1), a od 30 listopada 2009r.T. R. (2).
Powyższa okoliczność została wykazana przez powoda wpisami do dziennika budowy potwierdzającymi odbiór robót, fakturami wystawionymi przez wykonawcę i przejściowymi świadectwami płatności za wykonane roboty w tym związane z wykonaniem przez powoda odwodnień, kanalizacji deszczowej i sanitarnej ( k. 683, 688, 689, 722, 738, 795, 840).
Sąd Apelacyjny ocenił, że odpowiedzialność pozwanego Skarbu Państwa za zobowiązania zaciągnięte przez wykonawcę wobec powoda da się wywieść na podstawie przeprowadzonych dowodów takich jak dopuszczone przez Sąd I instancji dowody z dokumentów - prawdziwości których żadna ze stron nie kwestionowała - oraz przeprowadzonych dowodów osobowych z zeznań świadków i przesłuchania stron. Jednak zawartą w uzasadnieniu Sądu I instancji argumentację należało zdaniem Sądu Apelacyjnego rozszerzyć o dodatkowe argumenty oparte o poczynione przez Sąd Okręgowy ustalenia.
Omówienie tych okoliczności wymaga uporządkowania dokonanych przez Sąd I instancji ustaleń stanu faktycznego ze zwróceniem uwagi na pewne istotne a niesporne w sprawie okoliczności, wynikające z dołączonej do akt dokumentacji obrazującej przebiegu procesu inwestycyjnego.
Na podstawie dołączonych do akt dokumentów:
- umowy konsorcjum ( § 2, 3, 7 umowy k. 33 – 39 ):
- oferty złożonej przez konsorcjum w postępowaniu przetargowym ( punkty 8 i 9 oferty k. 1132);
- pełnomocnictwa udzielonego liderowi konsorcjum (k. 1136);
-umowy nr (...)zwartej przez Dyrektora G.D.D. k. i A z wykonawcą w trybie zamówienia publicznego ( ust. 2 umowy k. 41 – 43);
- Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia ( klauzula(...), klauzula(...)k. 44 – 76);
- umowy wykonawczej do umowy konsorcjum ( § 8 k. 77 – 81), jak również w oparciu o treśćart. 647(
1)§ 2 k.c.stwierdzić należy, że wykonawca, a konkretnie(...) Spółka z o.o.nie wywiązał się z wynikającego z ustawy, a także postanowień wskazanych umów, obowiązku zawiadomienia zamawiającego o zawarciu z podwykonawcą umowy o wykonanie zamówienia w części obejmującej kanalizację sanitarną i deszczową. W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany(...) Spółka z o.o.kwestionował swoją wiedzę o zawarciu przez partnerakonsorcjum (...) Spółkę z o.o.umowy o podwykonastwo z powodem. Twierdzenia pozwanego Lidera Konsorcjum, w świetle ustaleń Sądu Okręgowego oraz przedstawionej już wyżej argumentacji należało ocenić jako nie znajdujące potwierdzenia w okolicznościach sprawy. Z ustaleń Sądu Okręgowego wynika, że pracownicy powoda w okresie realizacji kontraktu w latach 2008 – 2010r. niemal codziennie kontaktowali się z kierownikiem budowy reprezentującym wykonawcę, brali udział w naradach organizowanych przez wykonawcę. Świadczy o tym treść korespondencji kierowanej z biura budowy (wykonawca) między innymi do powoda. Wynika z niej, że powodowa firma znajdowała się w rozdzielniku biura budowy jako oficjalny uczestnik procesu inwestycyjnego ( odpis korespondencji, protokoły narad koordynacyjnych z podwykonawcami k. 250 – 327). Niezależnie od tego powód kierował korespondencję do Lidera Konsorcjum między innymi wzywając do uregulowanie zaległych płatności ( k.313 wezwanie z 15 stycznia 2010r. podpisane przezR. K. (1)i sygnowane pieczęcią i papierem firmowym powoda). Wykazanie wiedzy wykonawcy o udziale powoda w procesie inwestycyjnym ma znaczenie, nie tylko ze względu na przeciwne w tym zakresie twierdzenia współpozwanych, ale również dla dokonania oceny przez Sąd orzekający w sprawie w jakim charakterze i w czyim imieniu pracownicy powoda inż.S.iK.dokonywali czynności faktycznych podczas realizacji robót przez powoda, między innymi w czyim imieniu dokonywane były wpisy do dziennika budowy przezR. K.. Nie budzi wątpliwości Sądu Apelacyjnego prawidłowość ustalenia przez Sąd Okręgowy, żeR. K. (1)dokonując wpisów do dziennika budowy czynił to w imieniu powoda. Ustalenie tego faktu odpowiada bezspornej w sprawie okoliczność, że pełniący funkcję kierownika robót sanitarnychR. K.dokonywał wpisów do dziennika budowy jako osoba posiadająca uprawnienia techniczne do dokonywania tej czynności w imieniu firmy, która budowała kanalizację. Był pracownikiem powoda i posiadał pełnomocnictwo, którego treść była znana wykonawcy, do reprezentowania powoda w procesie inwestycyjnego. W procesie budowy miał stały kontakt z przedstawicielem generalnego wykonawcy – kierownikiem budowy i osobami z nadzoru budowlanego, którzy według prawidłowych ustaleń Sądu Okręgowego mieli świadomość, jaka firma faktycznie wykonuje ten zakres robót. Należało zatem ocenić, żeR. K.nie miał powodu aby dodatkowo manifestować okoliczność, że działa w imieniu podwykonawcy a nie partnerakonsorcjum Spółki (...)z którym nie łączył go inny stosunek niż wynikający z umowy zawartej przez partnera konsorcjum z powodem o podwykonawstwo.
Istotne w ocenie Sądu Apelacyjnego jest również to, że umowę zawartą przez powoda z partnerem konsorcjum traktować należy jako umowę zawarta z wykonawcą w rozumieniu przepisówustawy o zamówieniach publicznych. Zgodnie zart. 23 ust. 3 ustawy z dnia 29 stycznia 2004r. Prawo zamówień publicznychDz.U.2010.113.759 j.t. każdy z łącznie występujących wykonawców w postępowaniu przetargowym traktowany jest jak wykonawca, a także każdy z takich wykonawców z osobna winien być traktowany jako wykonawca. W ocenie Sądu Apelacyjnego zasada ta przenosi się również na etap wykonania zamówienia. Pogląd ten potwierdza zapatrywanie prawne wyrażone w uzasadnieniu Sądu Najwyższego w uzasadnieniu wyroku z dnia 17 września 2008r. w sprawie sygnatura akt III CSK 119/08 zgodnie z którym przy umowach zawieranych przez podmioty występujące wspólnie o udzielenie zamówienia bez znaczenia pozostaje okoliczność, czy umowy z podwykonawcami były zawierane przez takie podmioty samodzielnie, czy też wspólnie. Ustalenia dokonywane w umowie łączącej takie podmioty (np. konsorcjum) co do rozłożenia pomiędzy nich obowiązków wynikających z umowy zawartej z inwestorem, pozostaje dla niego bez znaczenia; ustalenia takie mają jedynie skutek wewnętrzny pomiędzy stronami umowy. Konsekwentnie należy zatem przyjąć, że niewykonanie przez jednego ze współwykonawców (konsorcjantów) umowy zawartej przez niego z podwykonawcą stanowi jednocześnie nienależyte wykonanie umowy zawartej z inwestorem i jako takie rodzi odpowiedzialność kontraktową. Cytowany pogląd odnosi się do stanu faktycznego w którym rozważano dopuszczalności regresu zamawiającego wobec wykonawcy którym było konsorcjum firm i zasady odpowiedzialności członków konsorcjum. W okolicznościach niniejszej sprawy należało ocenić, że istniały podstawy faktyczne i prawne do odniesienia tego poglądu do stosunków umownych wynikających z umów zawieranych przez podwykonawców z członkami konsorcjum. W doktrynie przyjmuje się, że umowa konsorcjum odpowiada umowie spółki cywilnej, jako że jej celem jest osiągniecie wspólnego efektu gospodarczego. Działanie jednego z konsorcjantów o ile podjęte zostały tak jak w okolicznościach niniejszej sprawy dla realizacji celu jaki wyznaczony był konsorcjum mieści się w granicach wyznaczonych przez prawo – w tym przypadkuustawę Prawo zamówień publicznych– należy traktować jako działania wykonawcy zamówienia publicznego. Ponieważ aniustawa Prawo zamówień publicznych, ani umowa zawarta w trybie zamówienia publicznego jak również SIWZ nie sprzeciwiały się zawarciu umowy z podwykonawcą, zobowiązanie wykonawcy wobec powoda pozostaje ważne. Bez znaczenia dla ważności tego zobowiązania jest okoliczność, czy drugi z konsorcjantów potwierdził zawarcie umowy, bowiem w świetle ustawy konsorcjum traktowane jest jako jeden podmiot – wykonawca zamówienia.
Zawarte w umowie wykonawczej konsorcjantów w § 8 ( k. 80 ) postanowienie o obowiązku uzyskania przez Lidera Konsorcjum zgody zamawiającego na powierzenie części prac podwykonawcy odpowiada obowiązkowi wynikającemu zart. 647(
1)§ 2 k.c.Niewypełnienie tego obowiązku wynikającego z ustawy oraz z subklauzuli(...)kontraktu zawartego w trybie zamówienia publicznego przez wykonawcę stanowi nienależyte wykonanie zobowiązania zawartego z zamawiającym oraz z podwykonawcą. Sąd Apelacyjny zauważa, że w kontrakcie zawartym przez zamawiającego z wykonawcą w trybie zamówienia publicznego strony niezależnie od uregulowania ustawowego określonego wart. 647(
1)§ 2 k.c.wprowadziły do umowy zapis zawarty w subklauzuli(...)., który w sposób bardziej szczegółowy określał obowiązki wykonawcy i zamawiającego w stosunku do podwykonawcy, na co zwrócił również uwagę Sąd Okręgowy. Postanowienia umowne w ocenie Sądu Apelacyjnego regulowały kwestie zapłaty wynagrodzenia na rzecz podwykonawcy określając w ramach odpowiedzialności solidarnej zamawiającego i wykonawcy wynikającej zart. 647(
1)§ 5 k.c.wewnętrznie ustaloną kolejność spełnienia obowiązku zapłaty wynagrodzenia wobec podwykonawcy. Tak jak powiedziano zasady spełnienia świadczenia wobec podwykonawcy były wiążące tylko w stosunkach pomiędzy dłużnikami solidarnymi, bowiem w stosunku do podwykonawcy obowiązywała reguła wynikająca z treści przepisuart. 647(
1)§ 5 k.c.Z uwagi na bezwzględna moc obowiązująca tego przepisu jakiekolwiek porozumienia stron pozostające w sprzeczności z jego treścią pozostałyby nieważne (art. 647(
1)§ 6 k.c.).
Dokonując analizy stanu faktycznego i oceny znaczenia pewnych faktów dla ustalenia relacji zachodzących pomiędzy powodem a wykonawcą (konsorcjum) Sąd Apelacyjny w sposób celowy omówił tą kwestię bowiem treści uzasadnienia Sądu Okręgowego, na co zwrócił uwagę apelujący, w sposób niezbyt precyzyjny przedstawia argumentację prawną wskazującą na to, że działania podejmowane przez przedstawicieli zamawiającego Inżyniera Kontraktu i jego personel (nadzór budowlany) w stosunku do powoda, ocenić należy jako działania podejmowane przez zamawiającego.
O trafności ustalenia przez Sąd Okręgowy okoliczności, że doszło do faktycznego potwierdzenia przez zamawiającego umowy o podwykonawstwo zawartej z powodem świadczy w ocenie Sądu Apelacyjnego między innymi to, że w Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia jak i złożonej przez Konsorcjum pozwanemu Skarbowi Państwa ofercie przetargowej przewidziane było wykonanie zakresu robót wykonanych przez powoda, przez podwykonawcę. Wskazane okoliczności a zwłaszcza treść SIWZ i treść oferty przetargowej Konsorcjum poddają w wątpliwość wiarygodność zeznańP. R., który przesłuchany w charakterze strony pozwanej zeznał, że żaden z podwykonawców nie wykonywał robót kanalizacyjnych. Prawidłowo ocenił Sąd Okręgowy, że wszystkie strony stosunku prawnego wynikającego z zamówienia publicznego miały świadomość, że realizacja tego zakresu umowy nastąpi przez podwykonawcę, który nie został jednak określony w umowie zawartej w wyniku rozstrzygnięcia przetargu. Jak już zwrócił na to uwagę Sąd Okręgowy w takiej sytuacji zawarta przez zamawiającego z wykonawcą umowa przewidywała procedurę określoną w subklauzuli(...)zgodnie z którą wykonawca miał obowiązek przedstawić zamawiającemu zapośrednictwem Inżynieraprojekt umowy z podwykonawcą wraz informacjami o podwykonawcy wymaganymi przez SIWZ. Zamawiający po uzyskaniu tych informacji i wyrażeniu opinii przez Inżyniera mógł podjąć decyzję w sprawie zgody na zawarcie umowy w terminie 14 dni od przedłożenia mu projektu umowy z podwykonawcą. W przypadku braku oświadczenia zamawiającego w postaci sprzeciwu lub zastrzeżeń wyrażonych na piśmie, umowa przewidywała domniemanie, że zamawiający wyraził zgodę na zawarcie umowy. Poza sporem w sprawie jest, że Lider Konsorcjum ani partner nie przekazali zamawiającemu jakichkolwiek informacji co do treści umowy zawartej z powodem pomimo posiadania wiedzy o realizacji robót kanalizacyjnych przez powoda jako podwykonawcę na podstawie umowy zawartej z(...) Spółką z o.o.
Odnosząc się bezpośrednio do zarzutu zawartego w apelacji pozwanego który podnosił, że wbrew ustaleniom Sądu I instancji z treści dziennika budowy nie wynika aby dokonując wpisów do dziennikaR. K. (1)dokonywał ich w imieniu powoda, a nie partnera konsorcjum firmy Hemem, Sąd Apelacyjny zwraca ponownie uwagę na fakt, żeR. K. (1)był pracownikiem powoda i ustanowionym przez powoda pełnomocnikiem do działania w imieniu powoda przy dokonywaniu czynności faktycznych i prawnych dotyczących wykonania umowy zawartej w dniu 5 września 2008 r. z(...) spółką z o.o.( § 4 ust. 1 umowy k. 97, zeznania R.K.k. 668 - 671). W świetle dowodu z zeznań świadkaR. K.(k. 668 – 671) jak i innych dowodów n.p. wezwania do zapłaty skierowanego przez świadka do Lidera Konsorcjum w styczniu 2010r. wynika niezbicie, żeR. K.reprezentował powoda. Również zeznający w sprawieP. R.nie zaprzeczył, żeR. K.mógł być przedstawiany jako pracownikfirmy (...)(zeznaniaP. R.k. 1366 – 1371). Prawidłowo zatem ocenił Sąd Okręgowy, że treść zeznań złożonych przezP. R.jako złożonych wyłącznie na potrzeby niniejszej sprawy nie może stanowić podstawy do dokonania ustaleń faktycznych, za wyjątkiem okoliczności przyznanych przez stronę przeciwną. W świetle tak ocenionego materiału dowodowego nie można podzielić stanowiska prezentowanego przez apelującego, że wbrew treści dowodu z dokumentu urzędowego (dziennika budowy) Sąd I instancji poczynił sprzeczne z treścią tego dowodu ustalenia co do charakteru w jakimR. K.dokonywał wpisów do dziennika budowy. Przepisart. 244 § 1 k.p.c.normuje formalną moc dowodową dokumentu urzędowego i nakazuje traktować jako udowodnioną jedynie jego treść. Materialna moc dowodowa dokumentu urzędowego i jego znaczenie dla wyniku postępowania są przedmiotem oceny według zasad przewidzianych wart. 233 k.p.c.Zatem fakt dokonania w dzienniku budowy wpisu jako wykonawcy robót kanalizacyjnychfirmy (...)nie dawał podstaw do czynienia na tej podstawie ustaleń, w sytuacji gady w ocenie Sądu Apelacyjnego wiedza przedstawicieli wykonawcy o podwykonastwie powoda musiała być w tym zakresie powszechna, skoro powód wykonywał powierzony mu zakres robót w sposób jawny nie kryjąc swojej obecności na placu budowy, a nawet wręcz ją manifestując – co również wynika z treści zeznań przesłuchanych świadków. Opisane okoliczności wskazują, że jak to prawidłowo ustalił Sąd Okręgowy powód przez głównego wykonawcę oraz nadzór budowlany i Inżyniera Kontraktu traktowany był jako podwykonawca aktywnie uczestniczący w procesie budowy.
Dla dokonania takiej oceny istotne jest zdaniem Sądu Apelacyjnego rozważenie roli i kompetencji Inżyniera Kontraktu oraz ocena skutków dla zamawiającego podejmowanych przez Inżyniera działań wobec podwykonawcy. Ocenę tą należało przeprowadzić w świetle postanowień Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia ( k. 44 – 76) i postanowień Warunków Kontraktowych dla Budowy dla(...) – BudowlanychProjektowanych przez Zamawiającego wydanych przez(...) Federację (...)( warunki(...)), które zgodnie z warunkami ogólnymi kontraktu (k. 45) stanowiły element umowy o udzielenie zamówienia publicznego w zakresie nie zmienionym postanowieniami tej umowy.
Strony umowy dokonując zmiany jedynie akapitu trzeciego klauzuli(...)warunków(...), treść pozostałych postanowień warunków pozostawiły bez zmian.
Zgodnie z klauzulą(...)SIWZ Inżynier kontraktu miał obowiązek uzyskiwania zgody zamawiającego przed podjęciem czynności wynikających z zakresu obowiązku Inżyniera między innymi w sprawach dotyczących podwykonawstwa (klauzula(...)). Zgodnie z niezmienionym przez strony akapitem czwartym klauzuli(...)Warunków(...)Jeżeli jednak inżynier wykona czynność, wymagająca zgody zamawiającego to na potrzeby kontraktu strony przyjęły fikcję, że zamawiający zgody takiej udzielił z zastrzeżeniem, że gdziekolwiek Inżynier pełni obowiązki lub korzysta z uprawnień wymienionych lub wynikających z kontraktu, tam uważa się, że działa w imieniu zamawiającego. Analiza postanowień SIWZ odniesieniu do okoliczności niniejszej sprawy dawała Sądowi Apelacyjnemu podstawę do oceny, że wyrażona przez Inżyniera Kontraktu faktyczna aprobata udziału podwykonawcy w procesie budowlanym i akceptacja odbioru wykonanych przez niego robót i przyjęcie dokumentów stanowiących podstawę do dokonania zapłaty za wykonane przez powoda roboty za okres do lutego 2010r., stanowiła formę czynnej akceptacji, mającej skutek również w odniesieniu do zamawiającego.
Wbrew stanowisku apelującego przeprowadzone przez Sąd I instancji postępowanie dowodowe dawało podstawy do ustalenia okoliczności wskazującej na wiedzę Inżyniera Kontraktu o udziale powodowej firmy w procesie inwestycyjnym na podstawie umowy zawartej z pozwanym i zakresie powierzonych jej robót. Brak dowodu w postaci zeznań inżynierówR.,M., czyP.nie dyskwalifikuje przedstawionych wyżej ustaleń i oceny, skoro okoliczności dotyczące wiedzy Inżyniera Kontraktu dało się wywieść z innych przeprowadzonych dowodów ( wpisy do dziennika budowy, dokumentacja robót sporządzona przez pracownikom powoda przekazana wykonawcy, a następnie Inżynierowi Kontraktu i akceptacja w postaci zatwierdzenia przejściowych świadectw płatności i zapłata za wykonane roboty kanalizacyjne). Jak to wynika z zeznań przesłuchanego w charakterze strony za zamawiającegoP. R., Inżynier Kontraktu nie informował go o innych podwykonawcach niż zgłoszeni przez wykonawców. Jednak w świetle dokonanej wyżej oceny okoliczność ta pozostaje bez znaczenia dla ustalenia, że zamawiający w sposób czynny wyraził zgodę na realizację przez powoda zakresu robót na podstawie umowy z wykonawcą.
Z lektury uzasadnienia zaskarżonego wyroku wynika dla Sądu Apelacyjnego w sposób jednoznaczny wniosek, że ustalając solidarną odpowiedzialność zamawiającego i wykonawcy za zobowiązania wykonawcy wobec podwykonawcy za wykonane przez niego roboty budowlane (art. 6471§ 5 k.c) Sąd Okręgowy ustalił i ocenił, że zamawiający wyraził w sposób czynny zgodę na realizację przez powoda powierzonego mu umową zakresu robót. Ocenę taką potwierdzają zawarte wyżej rozważania Sądu Apelacyjnego dotyczące skuteczności wobec zamawiającego działań podjętych przez Inżyniera kontraktu. Sąd Apelacyjny zauważa, że zgodnie z przytaczanymi w niniejszej sprawie aktualnymi poglądami judykatury w sytuacji gdy zamawiający wyraża w sposób czynny zgodę na podwykonawstwo to nie jest konieczne spełnienie przesłanki wymienionej wart. 6471§ 2 k.c.(przedstawienie umowy z podwykonawcą lub jej projektu oraz zakresu robót) bowiem dyspozycja tego przepisu odnosi się do innego stanu faktycznego. Z tego punktu widzenia podniesiony przez apelującego zarzut, że zamawiający nie był zapoznany z warunkami umowy podwykonawczej należało ocenić jako nie mający znaczenia dla prawidłowości rozstrzygnięcia.
Konieczne jest w tym miejscu odniesienie się przez sad odwoławczy do zarzutem apelującego, że brak jest dowodu na to, że dokumenty sygnowane przez powoda były dystrybuowane do Inżyniera Kontraktu.
W przypadku czynnego wyrażenia zgody przez zamawiającego na zawarcie umowy wykonawcy z podwykonawcą poprzez czynności konkludentne przyjmuje się w orzecznictwie, że nie jest istotne źródło z jakiego zamawiający dowie się o tym fakcie. Zamawiający jako strona stosunku prawnego wynikającego z zamówienia publicznego i uczestnik procesu inwestycyjnego zobowiązany jest – tak jak inni uczestnicy tych stosunków - do zachowania należytej staranności. Biorąc pod uwagę, że sam zamawiający jak i uczestniczący w procesie inwestycyjnym uczestnicy są profesjonalistami, a dodatkowo zamawiający realizuje inwestycję ze środków publicznych to należało oczekiwać od nich najwyższego stopnia staranności (355§ 2 k.c.w związku z 139ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych). Podwyższenie wobec zamawiającego wymogów starannego działania w okolicznościach sprawy należało rozpatrywać również w aspekcie obowiązków Inżyniera Kontraktu wynikających z subklauzuli(...)SIWZ oraz wynikających z poleceń zamawiającego dotyczących obowiązku zadbania aby poza zgłoszonymi przez wykonawcę na placu budowy nie byli obecni inni podwykonawcy ( zeznaniaP. R.). W okolicznościach w jakich według ustaleń Sądu Okręgowego przebiegała realizacja budowy obwodnicy nie sposób przyjąć, że skoro personel Inżyniera Kontraktu – inspektorzy nadzoru – na bieżąco kontrolował przebieg robót powoda w okresie dwóch lat - to obecnie twierdzenia zamawiającego o tym, że obecność powoda na placu udowy była niezauważalna są usprawiedliwione, tym bardziej, że jak to potwierdził w swoich zeznaniach(...)roboty z zakresu wykonywanego przez powoda miały bardzo istotne znaczenie dla całej inwestycji. W tak ustalonych okolicznościach należało ocenić, że zamawiający dochowując tylko zwykle wymaganej staranności mógł zapoznać się z treścią umowy zawartej przez wykonawcę z powodem, a zakres robót wykonywanych przez powoda powinien być znany, skoro elementem umowy zawartej przez powoda były warunki określone przez zamawiającego w SIWZ.
Powyższa ocena stanowi też bezposrednią odpowiedź sadu odwoławczego na zarzuty zawarte w apelacji pozwanego, tak dotyczące naruszenia prawa materialnego jak i procesowego.
Z powyższych względów nie można zgodzić się z apelującym co do tego, że zamawiający nie miał obowiązku analizowania charakteru stosunku łączącego powoda z wykonawcą.
Sąd Apelacyjny zauważa, że o ile zamawiający wobec braku działania Inżyniera Kontraktu mógł mieć wątpliwości co do roli w jakiej pracownicy i sprzęt powoda przebywa na placu budowy to sytuacja taka mogła mieć miejsce tylko do czasu gdy zamawiający uzyskał wiadomość o treści umowy zawartej przez powoda z wykonawcą. Prawidłowo zwraca uwagę apelujący, że materiał dowodowy przeprowadzony w sprawie dawał podstawy do ustalenia, że informacja o istotnych postanowieniach umowy zawartej przez powoda z wykonawcą dotarła bezpośrednio do zamawiającego w dniu doręczenia mu pisma powoda z dnia 22 czerwca 2010r. t.j. 28 czerwca 2010r. (k. 161 dowód doręczenia pisma).
W świetle tego co powiedziano wyżej okoliczność ta nie miała już jednak zasadniczego znaczenia dla przyjęcia solidarnej odpowiedzialności zamawiającego i wykonawcy na podstawieart. 4671§ 5 k.c.
Dokonana ocena, że zamawiający miał lub mógł mieć możliwość uzyskania wiedzy o zakresie robót które miał wykonać powód, wysokości wynagrodzenia powoda i fakcie zawarcia umowy z wykonawcą, stanowi odpowiedź na zarzuty apelującego, który kwestionował możliwość dokonania takich ustaleń na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego. Okoliczność, że jak zeznałR. K.-P. R.nie brał udziału w odbiorze robót wykonanych przez powoda nie może oznaczać braku wiedzy zamawiającego o wykonaniu robót przez powoda i zakresie tych robót, skoro działo się to za wiedzą Inżyniera Kontraktu, który zgodnie z cytowanymi wyżej postanowieniami umowy i SIWZ reprezentował w opisanych sytuacjach zamawiającego.
Wbrew twierdzeniom apelującego uzyskanie przez zamawiającego w dniu 28 czerwca 2010r. wiedzy o treści umowy zawartej z podwykonawcą nie pozostawało dla zamawiającego bez znaczenia. Co prawda termin wyznaczony przez zamawiającego do zakończenia robót upłynął w dniu 3 czerwca 2010r. jednak roboty w tym terminie nie zostały zakończone i trwały nadal, aż do wypowiedzenia przez zamawiającego umowy w lipcu 2010r.
Jak wynika z dołączonych do akt faktur wystawionych przez wykonawcę - Lidera Konsorcjum, przejściowych świadectw płatności sporządzonych przez zamawiającego, po dniu 28 czerwca 2010r. zamawiający dokonywał na rzecz wykonawcy wypłaty znacznych kwot, przekraczających wielokrotnie wysokość należności powoda. Wobec wiedzy o istnieniu niezapłaconych przez wykonawcę należności na rzecz podwykonawcy zamawiający miał możliwość podjęcia działań w celu uniknięcia ryzyka „podwójnej” zapłaty należności.
Okoliczność tę Sąd Apelacyjny również miał na uwadze przy rozpoznawaniu apelacji pozwanego bowiem w sytuacji gdy doszło do upadłości wykonawcy (Lidera Konsorcjum) kwestia dokonania „podwójnej zapłaty” wymagała rozważenia interesu inwestora. Jak wyjaśnił to Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 28 czerwca 2006r. sygn. akt III CZP 36/06 „ zapłata wykonawcy wynagrodzenia nie wyłącza odpowiedzialności inwestora wobec podwykonawcy na podstawieart. 6471§ 5 k.c.” Wskazał jednak, że w okolicznościach jak w niniejszej sprawie (upadłość wykonawcy) założenie ustawodawcy o możliwości skorzystania przez inwestora z roszczenia regresowego może okazać się nietrafione, co wskazuje na konieczność wykładniart. 6471§ 2 k.c.uwzględniającej interes inwestora w fazie podejmowania decyzji o wyrażeniu zgody na umowę z podwykonawcą. Rozważając zatem w ustalonych okolicznościach interes zamawiającego Sąd Apelacyjny ocenił, że zamawiający mógł uniknąć podwójnej zapłaty o ile podjął by właściwe działanie po uzyskaniu od podwykonawcy informacji o zaleganiu przez wykonawcę z zapłatą za wykonane roboty.
Sytuacja jaka stała się przyczyna sporu sądowego pomiędzy stronami w niniejszej sprawie jest przykładem dosyć typowego w warunkach naszego kraju podejścia technicznych uczestników procesu inwestycyjnego do łączących się z tym procesem zagadnień. Zainteresowani ograniczają się najczęściej do uzyskania właściwego efektu gospodarczego. Analizując okoliczności faktyczne niniejszej sprawy nie sposób oprzeć się wrażeniu, że świadomość obecnego na placu budowy personelu reprezentującego wykonawcę oraz nadzór budowlany i Inżyniera Kontraktu co do podmiotów i zakresu robót realizowanych przez te podmioty była bardziej szczegółowa od świadomości zamawiającego. W ocenie Sądu Apelacyjnego każdy z uczestników procesu budowlanego ponosi część odpowiedzialności za nienależyty przepływ informacji pomiędzy zainteresowanymi. Nie może to jednak wpływać na zakres odpowiedzialności pozwanych: wykonawcy i zamawiającego wobec powoda za wykonane prze niego roboty budowlane. Ustalone przez Sąd Okręgowy okoliczności dawały podstawę do ustalenia, że Inżynier Kontraktu miał wiedzę, że powód jako podwykonawca skierowany na plac budowy przez wykonawcę wykonał robóty kanalizacyjne, zgodnie z zakresem tych robót, które potwierdzał wykonawca poprzez dokonywanie odbioru robót, a ostatecznie znając osoby zatrudniane przez powoda miał świadomość jaką firmę reprezentują inż.S.i dokonujący wpisów do dziennika budowy inż.K.. W świetle postanowień SIWZ (klauzula(...)i subklauzula(...)) brak informacji ze strony Inżyniera Kontraktu udzielonej przedstawicielowi(...)Kierownikowi ProjektuP. R.o podwykonawcach, dotychczas nie zgłoszonych zamawiającemu a obecnych na placu budowy, nie może uzasadniać braku odpowiedzialności solidarnej zamawiającego z wykonawcą na podstawieart. 647(
1)§ 2 k.c.
Powód rozpoczynając w 2008r. prace nad realizacją przedmiotu umowy działając w zaufaniu do kontrahenta miał prawo oczekiwać zrealizowania przez wykonawcę obowiązku uzyskania zgody zamawiającego na zawarcie umowy z podwykonawcą przed dopuszczeniem powoda na plac budowy.. Niezależnie od tego Inżynier Kontraktu dopuścił powoda do wykonywania robót w powierzonym przez wykonawcę zakresie, wyraził zgodę na dokonanie odbioru tych robót, akceptował dokumenty, które stanowiły podstawę do zapłaty na rzecz powoda wynagrodzenia. Należało zatem tak jak wyżej to zostało rozważone, że w sposób czynny akceptował realizację przez powoda umowy o wykonanie robót kanalizacyjnych. Zakres rzeczowy robót był znany Inżynierowi Kontraktu z dokumentacji, w tym projektów sporządzonych przez inż.S., które stanowiły jedyną dokumentację wykonanej kanalizacji.
Powód w 2010r. na skutek braku płatności należności podjął w swoim interesie działania w stosunku do wykonawcy w celu uzyskania zapłaty, które zakończyły się niepowodzeniem. Znajdując się w takiej sytuacji Powód mając świadomość solidarnej z odpowiedzialności zamawiającego i wykonawcy zawiadomił bezpośrednio zamawiającego o treści zobowiązania wykonawcy i wysokości niezrealizowanych należności chociaż nie miał takiego obowiązku. Podejmując te działania powód postępował zgodnie z własnym interesem, który przejawiał się w wyegzekwowanie od wykonawcy uzyskanie zgody zamawiającego na podwykonawstwo robót realizowanych przez powoda i zabezpieczenie możliwości uzyskania od zamawiającego zapłaty za wykonane i odebrane roboty. Sam fakt powierzenia podwykonania robót w zakresie wykonanym powoda wynikał ze złożonej przez Konsorcjum oferty przetargowej i treści umowy zawartej z wykonawcą o udzielenie zamówienia. Umowa w tym zakresie zgodnie zart. 6471§ 1 k.c.określała zakres robót, które miały być zlecone innym niż wykonawca podmiotom.
Odnosząc się do zarzutów apelującego dotyczących ustaleń odnoszących się do odpowiedzi zamawiającego na pismo powoda z dnia 22 czerwca 2010r. ( k. 160), której udzielił z upoważnienie Dyrektora Oddziału Kierownik ProjektuP. R., Sąd Apelacyjny zauważa, że z treści odpowiedzi udzielonej na wezwanie o zapłatę wynika przede wszystkim to, że zamawiający odmówił zapłaty zaległych należności. Z argumentacji użytej przez zamawiającego wynikało, że wykonawca zataił fakt zawarcia z powodem umowy o podwykonawstwo i nie zawiadomił zamawiającego o treści zawartej umowy. Zamawiający uzależnił podjęcie decyzji w przedmiocie zapłaty należności od dokonania zgłoszenia przez wykonawcę zamawiającemu podwykonawcy i przedstawienia dokumentacji dotyczącej wykonanych robót. Swoje stanowisko zamawiający podtrzymał w odpowiedzi na pismo powoda z 14 lipca 2010r., argumentując dodatkowo, że według oświadczenia wykonawcy nastąpiła już zapłata za większość faktur wymienionych w wezwaniu do zapłaty.
Wbrew stanowisku prezentowanemu przez apelującego oświadczenia pozwanego zawartego w pismach kierowanych do powoda w lipcu 2010r. nie można ocenić jako sprzeciwu lub zarzutów w rozumieniu 6471§ 2 k.c.Przedstawiciel pozwanego sprzeciwiał się dokonaniu zapłaty należności, twierdząc, że nie istnieją ku temu podstawy prawne. W ocenie Sądu Apelacyjnego w dacie doręczenia pozwanemu pisma powoda z dnia 22 czerwca 2010r. zamawiający dysponował wiedzą i miał dostęp do informacji o wszystkich elementach koniecznych do wyrażeniu zgody lub sprzeciwu na realizację robót wykonanych przez powoda, które zresztą powód przedstawił w piśmie z dnia 22 czerwca 2010r. (elementy umowy w tym zakres wykonanych i pozostałych do wykonania robótart. 6471§ 1 k.c.ich wartość).
Wprowadzenie dokodeksu cywilnegotreściart. 6471k.c.służyć miało zabezpieczeniu interesów podwykonawców z jednoczesnym uwzględnieniem tego aby Inwestor miał wpływ na to, kto będzie wykonywał roboty budowlane, nie tylko jako jego bezpośredni kontrahent, ale także jako podwykonawca niezwiązany z inwestorem żadnym stosunkiem prawnym. Aby nie utrudniać obrotu, ustawodawca postanowił, że brak sprzeciwu, w ciągu 14 dni od przedstawienia inwestorowi odpowiednich dokumentów (umowy lub jej projektu wraz z dokumentacją obejmującą zakres prac oddawanych do wykonania podwykonawcy), jest równoznaczny ze zgodą na podwykonawstwo w zakresie objętym tą umową. Aby nie doprowadzać do sytuacji sporu, czy sprzeciw został złożony czy nie, zgodnie zart. 6471§ 2 k.c.brak zgody musi być zastrzeżony na piśmie. Oświadczenie pozwanego zawarte w piśmie z dnia 8 lipca 2010r. jak już to oceniły sądy orzekające w sprawie nie spełniają tego wymogu bowiem nie zawierają sprzeciwu na udział powoda w realizacji kontraktu, a jedynie stwierdzają brak podstaw do zapłaty należności, a to z powodu braku zgłoszenia, a to z powodu dokonania zapłaty.
Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, że (vide zeznaniaP. R.k. k. 1366 – 1371) pozwany w identycznej sytuacji po uzyskaniu od podwykonawcy informacji o zaleganiu przez wykonawcę z płatnościami wyraził zgodę na wykonanie robót przez innąfirmę (...)wykonującą ekrany akustyczne, co wskazuje, że sytuacja powoda nie należała do wyjątkowych, ale typowych i tak powinna być potraktowana przez zamawiającego.
Oceniając znaczenie oświadczenia złożonego w imieniu zamawiającego i skutki związane z wystosowaniem pisma ( k. 169) do podwykonawcy Sąd Apelacyjny miał na uwadze, że zgodnie z przytoczonym w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku poglądem wyrażonym przez Sąd Najwyższy przy rozpoznawaniu sprawy sygn. akt III CSK 152/10 – wyrok z dnia 4 lutego 2011r. dla odpowiedzialności zamawiającego na podstawieart. 6471§ 2 i 5 k.c.jeżeli wyraża w sposób czynny zgodę na umowę z podwykonawcą na nie jest istotne skąd uzyskał wiedzę o umowie pomiędzy wykonawcą a podwykonawcą, jak również nie jest istotne czy nastąpiło to przed zawarciem umowy, czy też później.
Formalnie rzecz biorąc wobec wyrażenia przez reprezentującego zamawiającego Inżyniera Kontraktu i jego personel czynnej zgody na realizacje przez powoda robót wynikających z zakresu przewidzianego w umowie zawartej z wykonawcą, brak sprzeciwu pozwanego w oświadczeniu przedstawiciela zamawiającego z dnia 8 lipca 2010r. nie ma znaczenia dla oceny, że zamawiający na podstawieart. 6471k.c.ponosi solidarną odpowiedzialność z wykonawcą za niezrealizowane zobowiązania wobec podwykonawcy.
Rozstrzygając powyższą kwestię należało odnieść się do podniesionych przez apelującego zarzutów dotyczących zakresu odpowiedzialności zamawiającego. Konkretnie chodzi o zapłatę należności objętej fakturą z dnia 10 czerwca 2010r. (k.142). W ocenie apelującego zapłata za te roboty nie była objęta zamówieniem publicznym. Z okoliczności sprawy wynika, że po wybudowaniu kolektora przez powoda doszło do jego uszkodzenia w trakcie wykonywania robót drogowych przez Lidera Konsorcjum. Wystawiona faktura dotyczy wynagrodzenia za wykonaną naprawę. W związku z podniesionym zarzutem Sąd Apelacyjny zauważa, że zgodnie zart. 140 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznychumowa zawarta w trybie zamówienia publicznego jest nieważna w części wykraczającej poza określenie przedmiotu zamówienia zawarte w SIWZ. Apelujący nie twierdził, że wykonanie kolektora nie było objęte warunkami określonymi w SIWZ, argumentował, że poza zakres umowy wykraczają roboty związane z wykonaniem naprawy kolektora. Ze stanowiskiem takim nie można się zgodzić, w sytuacji gdy wystawiona faktura dotyczy zapłaty za budowlę przewidziano zakresem rzeczowym zamówienia. Tylko w sytuacji wykazania przez zamawiającego, że ostateczna cena za wykonanie kolektora i jego naprawę przekraczała by warunki ustalone w umowie, zamawiający miałby podstawy do kwestionowania obowiązku zapłaty. W tym miejscu konieczne jest zwrócenie uwagi przez Sąd Apelacyjny, że solidarna odpowiedzialność dłużników zgodnie zkodeksem cywilnymmusi wynikać u ustawy lub czynności prawnej. W okolicznościach niniejszej sprawy niezależnie od odpowiedzialności ustawowej wynikającej zart. 6471§ 5 k.c.pozwani związani są umową zawartą w trybie zamówień publicznych, która określa zakres odpowiedzialności zamawiającego w ten sposób, ze zamawiający zobowiązał się solidarnie do zapłaty z wykonawcą kwoty będącej przedmiotem udokumentowanego żądanie podwykonawcy, w tym obowiązek spełnienia świadczenia w terminie określonym dla wykonawcy. W takim wypadku o ile udokumentowane żądanie obejmuje również należności mieszczące się w granicach zobowiązania wykonawcy, w tym także odsetki ustawowe za opóźnienie w zapłacie to Sąd Apelacyjny ocenił, że tak skonstruowana umowa stanowi podstawę do dochodzenia przez podwykonawcę należności objętych żądaniem pozwu.
Odnosząc się na koniec do zarzutu naruszeniaart. 98 § 1 k.p.c.w związku z 749k.p.c.Sąd Apelacyjny zauważa, że rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zabezpieczającego powinno nastąpić, zgodnie zart. 108 § 1 i 745 § 1 k.p.c., w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie.
Przy orzekaniu o kosztach postępowania zabezpieczającego obowiązuje generalna zasada odpowiedzialności za wynik postępowania (art. 98w zw. zart. 13vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 4 września 2008r. sygn. akt I ACa 653/08). Wyrazem tej zasady jest unormowanieart. 745 § 2 zdanie drugie, według którego wniosek o przyznanie kosztów może zgłosić również uprawniony, który nie wytoczył sprawy w terminie zakreślonym przez sąd, jeżeli niewytoczenie postępowania nastąpiło z tej przyczyny, iż dłużnik zaspokoił jego roszczenie. Z tego punktu widzenia zasadność poniesienia przez przeciwnika kosztów postępowania zabezpieczającego oceniać należy w świetle zasady odpowiedzialności za wynik sprawy i oceny, czy żądane koszty były niezbędne do celowego dochodzenia praw. Udzielone na rzecz powoda zabezpieczenie pozostawało również w interesie innych współpozwanych, bowiem zapewniało możliwość zaspokojenia się powoda z majątku pozwanych nie będących jednostkami Skarbu Państwa. Podniesiona przez apelującego okoliczność niedopuszczalności udzielenia zabezpieczenia roszczeniom skierowanym przeciwko Skarbowi Państwa nie ma zatem znaczenia dla rozstrzygania o kosztach procesu, bo obciążenie Skarbu Państwa na podstawieart. 98 § 1 k.p.c.na zasadzie odpowiedzialności za wynik sprawy kosztami procesu poniesionymi przez powoda zgodnie ze złożonym spisem nie narusza wskazanego przez apelującego przepisuart. 749 k.p.c.Dodatkowo obciążenie Skarbu Państwa kosztami procesu solidarnie ze współpozwanym uzasadnione było przepisemart. 105 § 2 k.p.c.
Z tych wszystkich względów nie znajdując podstaw faktycznych i prawnych do uwzględnienia apelacji pozwanego Sąd Apelacyjny na podstawieart. 385 k.p.c.orzekł o oddaleniu apelacji.
Rozstrzygając o kosztach postępowania apelacyjnego na podstawieart. 98 § 1, 105w związku z 391§ 1 k.p.c.Sąd Apelacyjny zasądził na rzecz powoda jako strony, która wygrała proces koszty zastępstwa procesowego w wysokości wynikającej z§ 7w związku z§13ust.
2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (…).
Z tych wszystkich względów orzeczono jak w sentencji. | ```yaml
court_name: Sąd Apelacyjny w Rzeszowie
date: '2013-05-23'
department_name: I Wydział Cywilny
judges:
- Dariusz Mazurek
- Andrzej Palacz
- Roman Skrzypek
legal_bases:
- art. 63 § 2 k.c.
- art. 232 zdanie 1 i 231 k.p.c.
- art. 45 punkt 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994r. Prawo budowlane
- art. 23 ust. 3 ustawy z dnia 29 stycznia 2004r. Prawo zamówień publicznych
recorder: st.sekr.sądowy Cecylia Solecka
signature: I ACa 41/13
``` |
155025100000503_I_C_001277_2012_Uz_2013-06-04_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt I C 1277/12Wyrokw imieniu Rzeczypospolitej PolskiejDnia, 04 czerwca 2013r.Sąd Rejonowy w Oleśnicy w I Wydziale Cywilnym w składzie:PrzewodniczącySSR Ewa PrzychodzkaProtokolantBeata Wolnypo rozpoznaniu w dniu 04 czerwca 2013r. w Oleśnicysprawy z powództwa(...)1 Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Niestandaryzowany Fundusz Sekurytyzacyjny z/s wW.przeciwkoT. S.o zapłatępowództwo oddala.Z. /1odnotować;2kal. 21 dni.04.06.2013r.Sygn. akt I C 1277/12UZASADNIENIEPowód(...)1 Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Niestandaryzowany Fundusz Sekurytyzacyjny z siedzibą wW.w pozwie skierowanym przeciwko pozwanejT. S.wniósł o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym kwoty 590,82 zł wraz z odsetkami ustawowymi, liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz zapłaty kosztów procesu według norm przepisanych.Uzasadniając powyższe żądanie powód podniósł, że jego roszczenie wynika z Umowy ubezpieczenia OC pojazdów komunikacyjnych, potwierdzonejpolisą nr (...), łączącą pozwaną z pierwotnym wierzycielem tj.(...) S.A.V.(...). Pozwana miała zapłacić na rzecz(...) S.A.V.(...)kwotę 590,82 zł (składka na ubezpieczenie OC – należność główna plus odsetki). Powód nabył wyżej wymienioną wierzytelność przysługującą(...) S.A.V.(...)wobec pozwanej na podstawie umowy przelewu wierzytelności z dnia 22.12.2010 r. Dochodzona w pozwie wierzytelność ujawniona jest w księdze rachunkowej(...)1 Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Niestandaryzowany Fundusz Sekurytyzacyjny z siedzibą wW.o nr(...). Powód wskazał, że wyciąg z tej księgi rachunkowej stanowi dokument urzędowy na podstawieart. 194 ustawy z dnia 27.05.2004 r.o funduszach inwestycyjnych. Do pozwanej zostało skierowane wezwanie do zapłaty, które nie przyniosło skutku.PozwanaT. S.wniosła o oddalenie powództwa w całości.Uzasadniając swoje stanowisko pozwana stwierdziła, że nigdy nie zaciągała zobowiązania, którego dochodzi powód. Samochód osobowy marki Ford Mondeo onumerze rejestracyjnym (...)był jej własnością dodnia 17.03.2005 r., w tym dniu bowiem sprzedała goD. P..W dniu 25.03.2005 r. poinformowała o zbyciu samochodu towarzystwo ubezpieczeniowe, w którym miała wykupioną polisę OC, tj.(...) S.A.Natomiast umowa ubezpieczenia OC pojazdów komunikacyjnych, potwierdzonapolisą nr (...)została zawartaw dniu 20.04.2009 r. wZ.przezT. P., który działał rzekomo w imieniu pozwanej, tłumacząc, żeT. S.jest jego ciocią, jest właścicielem pojazdu, ale nie może stawić się osobiście, jednak pilnie musi ubezpieczyć pojazd. Pozwana zaprzeczyła temu, aby taka sytuacja miała kiedykolwiek miejsce i złożyła w Prokuraturze Rejonowej w Jeleniej Górze zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa przezT. P.w związku z zawarciem wyżej opisanej umowy. Pozwana zarzuciła też, że strona powodowa nie udowodniła faktu zawarcia przez nią umowy ubezpieczenia OCz(...) S.A.V.(...). Ponadto pozwana wskazała, że wyciąg z ksiąg funduszu sekurytyzacyjnego nie korzysta z domniemania istnienia wierzytelności nim objętej, gdyż zgodnie z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11.07.2011 r. (sygn. P/10)art. 194 ustawy z dnia 27.05.2004 r. o funduszach inwestycyjnychw części, w jakiej nadaje moc prawną dokumentu urzędowego księgom rachunkowym i wyciągom z ksiąg rachunkowych funduszu sekurytyzacyjnego w postępowaniu cywilnym prowadzonym wobec konsumenta, jest niezgodny zart. 2, art. 32 ust. 1 zdanie pierwsze i art. 76 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.W toku postępowania dowodowego ustalono n a s t ę p u j ą c y s t a n f a k t y c z n y :PozwanaT. S.była właścicielką samochodu osobowego marki Ford Mondeo onumerze rejestracyjnym (...)do dnia 17.03.2005 r., kiedy to sprzedała goD. P.. W dniu 25.03.2005 r. poinformowała o zbyciu samochodu towarzystwo ubezpieczeniowe, w którym miała wykupioną polisę OC, tj.(...) S.A./dowód:umowa sprzedaży z dn.17.03.2005r. – k. 8, 40, 60;W dniu 20.04.2009 r. wZ.zawarta została na nazwisko pozwanejT. S.umowa ubezpieczenia OC pojazdów komunikacyjnych, dotycząca samochodu osobowego marki Ford Mondeo onumerze rejestracyjnym (...)potwierdzonapolisą nr (...)przez(...) S.A.V.(...)./dowód:polisa nr (...)z dnia 20.04.2009 r. – k. 9, 30;(...) S.A.V.(...)wezwała pozwaną pismemz dnia 30.11.2009 r. do zapłaty składki ubezpieczenia z w/w polisy w kwocie 439,00 zł.Strona powodowaI. F.Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Niestandaryzowany Fundusz Sekurytyzacyjny z/s wW.zawarła z(...) S.A.V.(...)w dniu 22.12.2010 r.umowę przelewu wierzytelności pieniężnych względem byłych dłużników.Później strona powodowa pismami z dnia 22.12.2011 r. i 04.05.2012 r. wzywała pozwaną do zapłaty zaległej składki z odsetkami./dowód:wezwanie do zapłaty z dnia 30.11.2009 r. – k. 12, z dnia 22.12.2011 r. – k. 13, z dnia 04.05.2012 r. – k. 31;umowa przelewu wierzytelnościz dnia 22.12.2010 r. - k. 29;W dniu 14.06.2012 r. strona powodowa sporządziła wyciąg z ksiąg rachunkowych z kwotą zadłużenia 509,82 zł./dowód:wyciąg z ksiąg rachunkowych funduszu sekurytyzacyjnego z dnia 14.06.2012 r. – k. 28;Pozwana złożyła w dniu 23.07.2012 r. do Prokuratury Rejonowejw Jeleniej Górze zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa, podnosząc,iż nie miała nic wspólnego z zawarciem umowy ubezpieczenia samochodu osobowego marki Ford Mondeo onumerze rejestracyjnym (...)wfirmie (...) S.A.V.(...)w 2009 r., bo sprzedała ten samochód w dniu 17.03.2005 r.Sprawa rozstała rozstrzygnięta przez Sąd Rejonowy w Jeleniej Górze Wydział II Karny, który wyrokiem z dnia 31.01.2013 r. (sygn. akt II K 72/13) uznałT. P.za winnego popełnienia zarzuconego mu czynu, tj. występku zart. 270 §1 k.k., oskarżonego o to, że w dniu 20.04.2009 r. wJ.wBiurze (...)przyul. (...)w celu użycia za autentyczny podrobił podpis poprzedniej właścicielki pojazdu markiF. (...)nr rej. (...),T. S.na wniosku o ubezpieczenie OC, a następnie użył takiego dokumentu jako autentycznego wykupując polisę ubezpieczeniową na ten pojazd, którego był aktualnym właścicielem, wfirmie (...) S.A.V.(...)./dowód:zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa z dnia 23.07.2012 r. – k. 11, 44, 62;akta sprawy Sądu Rejonowegow Jeleniej Górze o sygn. akt II K 72/13 – w zał.;Sąd zważył:Strona powodowa domagała się zasądzenia od pozwanej należności wskazanej w wyciągu z własnych ksiąg rachunkowych funduszu sekurytyzacyjnego z dnia 14.06.2012 r. Słusznie pozwana wskazywała, że wyciąg z ksiąg funduszu sekurytyzacyjnego nie korzysta z domniemania istnienia wierzytelności nim objętej, gdyż zgodnie z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11.07.2011 r. (sygn. P/10)art. 194 ustawy z dnia 27.05.2004 r. o funduszach inwestycyjnychw części, w jakiej nadaje moc prawną dokumentu urzędowego księgom rachunkowym i wyciągom z ksiąg rachunkowych funduszu sekurytyzacyjnego w postępowaniu cywilnym prowadzonym wobec konsumenta, jest niezgodny zart. 2, art. 32 ust. 1 zdanie pierwsze i art. 76 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.Rzeczą strony powodowej było wykazanie, że nabyta w drodze cesjiw warunkachart. 509 kcwierzytelność z tytułu umowy ubezpieczenia OC pojazdów komunikacyjnych, dotycząca samochodu osobowego marki Ford Mondeo onumerze rejestracyjnym (...)potwierdzonapolisą nr (...)przez(...) S.A.V.(...)istnieje,a zobowiązaną jest pozwana. Strona powodowa przedłożyła jedynie polisę ubezpieczeniową, potwierdzającą zawarcie umowy ubezpieczenia.Tymczasem pozwana konsekwentnie wskazywała na fakt, iż od dnia 17.03.2005 r. nie jest właścicielką samochodu osobowego marki Ford Mondeoonumerze rejestracyjnym (...), który to sprzedałaD. P.. W wyniku postępowania prowadzonego przez Prokuraturę Rejonową w Jeleniej Górze, zakończonego skierowaniem aktu oskarżenia do Sądu, wydany został przez Sąd Rejonowy w Jeleniej Górze wyrok z dnia 31.01.2013 r.(sygn. akt II K 72/13) uznałT. P.za winnego popełnienia zarzuconego mu czynu, tj. występku zart. 270 §1 k.k., oskarżonego o to, że w dniu 20.04.2009 r.wJ.wBiurze (...)przyul. (...)w celu użycia za autentyczny podrobił podpis poprzedniej właścicielki pojazdu marki Ford Mondeonr rej. (...),T. S.na wnioskuo ubezpieczenie OC, a następnie użył takiego dokumentu jako autentyczny wykupując polisę ubezpieczeniową na ten pojazd, którego był aktualnym właścicielem, wfirmie (...) S.A.V.(...).Powyższe okoliczności w sposób dobitny potwierdziły, iż to nie pozwanaT. S.zawarła umowę ubezpieczenia samochodu osobowego marki Ford Mondeo onr rej. (...)w dniu 20.04.2009 r.Umowa obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych dotycząca pojazdu zawierana jest na podstawieUstawyz dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych( Dz. U. Nr 124, poz. 1152). Ustawa ta nakłada na posiadaczy pojazdów mechanicznych określone obowiązki. W przypadku ich niedopełnieniaposiadacz pojazdu musi liczyć się z poniesieniem konsekwencji, o jakichmowa w art. 28 ust. 1 oraz 31 ust.1 i 2 cytowanej wyżej Ustawy. Skoro jednak pozwana sprzedała przedmiotowy samochód w dniu 17.03.2005 r., nie była jego posiadaczem, nie zawarła też umowy ubezpieczenia OC z poprzednikiem strony powodowej, brak było jakichkolwiek podstaw do uwzględnienia żądania pozwu.Wobec powyższego należało orzec jak sentencji. | ```yaml
court_name: Sąd Rejonowy w Oleśnicy
date: '2013-06-04'
department_name: I Wydział Cywilny
judges:
- Ewa Przychodzka
legal_bases:
- art. 194 ustawy z dnia 27.05.2004 r. o funduszach inwestycyjnych
- art. 2, art. 32 ust. 1 zdanie pierwsze i art. 76 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
- art. 270 §1 k.k.
- art. 509 kc
recorder: Beata Wolny
signature: I C 1277/12
``` |
151010000002021_IV_U_001389_2012_Uz_2013-02-07_001 |
You are extracting information from the Polish court judgments.
Extract specified values strictly from the provided judgement. If information is not provided in the judgement, leave the field with null value.
Please return the response in the identical YAML format:
```yaml
court_name: "<nazwa s\u0105du, string containing the full name of the court>"
date: <data, date in format YYYY-MM-DD>
department_name: "<nazwa wydzia\u0142u, string containing the full name of the court's\
\ department>"
judges: "<s\u0119dziowie, list of judge full names>"
legal_bases: <podstawy prawne, list of strings containing legal bases (legal regulations)>
recorder: <protokolant, string containing the name of the recorder>
signature: <sygnatura, string contraining the signature of the judgment>
```
=====
{context}
======
| Sygn. akt IV U 1389/12
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 7 lutego 2013r.
Sąd Okręgowy w Elblągu Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie następującym:
Przewodniczący: SSO Renata Żywicka
Protokolant: sekr.sądowy Jolanta Fiedorowicz
po rozpoznaniu w dniu 7 lutego 2013r. w Elblągu
na rozprawie sprawy
z odwołaniaM. B.
od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział wE.
z dnia 14/03/2012 r. znak:(...)-1/20/E
o wysokość emerytury
I
oddala odwołanie,
II
zasądza od wnioskodawcy na rzecz pozwanego kwotę 60 zł tytułem zwrotu kosztów procesu – kosztów zastępstwa procesowego.
Sygn. akt IV U 1389/12
UZASADNIENIE
M. B.odwołał się od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wE.z dnia 14 marca 2012r, którą to decyzją organ rentowy dokonał waloryzacji jego emerytury o kwotę 71 złotych. W uzasadnieniu wnioskodawca wskazał ,że decyzja wydana w oparciu o przepisy ustawy z dnia 13 stycznia 2012r. o zmianie ustawy o waloryzacji emerytur i rent z Funduszu Ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw ( Dz. U. z 31 stycznia 2012r. , Nr 21 , poz. 118 ) jest nieprawidłowa , gdyż ustawa ta jest niezgodna zKonstytucją RP.Podniósł nadto ,że taka waloryzacja kwotowa prowadzi do naruszenia istoty prawa do waloryzacji , ponieważ przyjęta formuła waloryzacji skutkuje obniżeniem realnej wartości jego świadczenia .
W odpowiedzi na odwołanie pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział wE.wniósł o jego oddalenie oraz zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych , wskazując ,że waloryzacja została dokonana prawidłowo w oparciu o art. 4 ustawy z dnia 13 stycznia 2012r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz niektórych innych ustaw ( Dz. U. poz.18 z 2012r. ) .
Sąd ustalił i zważył co następuje:
Decyzją z dnia 02 maja 2008r. przyznano wnioskodawcyM. B.prawo do emerytury z urzędu , od dnia 02 maja 2008r, w związku z ukończeniem przez niego 65 lat . Do wysokości emerytury przyjęto dotychczasową podstawę wymiaru renty, przy czym wskaźnik wysokości podstawy wymiaru ustalony na 307,67 % i został ograniczony do 250% . Tak Obliczona emerytura wyniosła od 01 czerwca 2008r. - 2783,54 zł netto . Decyzją z dnia 09 czerwca 2008r. pozwany po rozpoznaniu wniosku skarżącego z dnia 08.04.2008r. o emeryturę ,przyznał skarżącemu emeryturę od dnia 02 maja 2008r., wstrzymując wypłatę emerytury przyznanej z urzędu .Do podstawy emerytury pozwany przyjął przychód stanowiący podstawę wymiaru składek z 10 lat kalendarzowych tj, lat 1991do 2000. Tak obliczony wwpw wyniósł 307,67% i został ograniczony do 250% . Obliczona emerytura wyniosła 3003,95 zł netto .
Decyzją z dnia 14 marca 2012r. pozwany dokonał waloryzacji świadczenia wnioskodawcy, poprzez dodanie do dotychczasowej wysokości świadczenia wnioskodawcy, przysługującego na dzień 29 lutego 2012r, tj. 4240,61zł kwoty waloryzacji 71,00 zł .
/ dowód : decyzje k.56-59 , 25-28 oraz k. 39 akt rentowych alej a.r. /
W ocenie Sądu odwołanie skarżącego nie zasługiwało na uwzględnienie.
Wskazać należy ,że przedmiotem zaskarżonej decyzji była jedynie waloryzacja świadczenia emerytalnego wnioskodawcy.
W judykaturze utrwalony jest pogląd, w myśl którego zakres rozpoznania i orzeczenia (przedmiot sporu) w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych wyznaczony jest w pierwszej kolejności przedmiotem decyzji organu rentowego zaskarżonej do sądu ubezpieczeń społecznych, a w drugim rzędzie przedmiotem postępowania sądowego determinowanego zakresem odwołania od tejże decyzji (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 1 września 2010 r., sygn. III UK 15/10).
Co za tym idzie, w niniejszej sprawie ,przedmiotem rozpoznania i orzeczenia mogła być jedynie prawidłowość kwotowej waloryzacji świadczenia wnioskodawcy .
Zgodnie z art.4 ust.1 ustawy dnia 13 stycznia 2012r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz niektórych innych ustaw ( Dz. U. poz.118 z 2012r. ):
W 2012 r. waloryzacja od dnia 1 marca polega na dodaniu do kwoty świadczenia, w wysokości przysługującej w dniu 29 lutego 2012 r., kwoty waloryzacji w wysokości 71 zł.
Waloryzacji, o której mowa wart. 4, podlegają między innymi emerytury przyznawane na mocyustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych/art.5ust.pkt1 ustawy z 13 stycznia 2012r./
Podnieść należy ,że kwestia konstytucyjności waloryzacji kwotowej wprowadzonejustawą z dnia 13 stycznia 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw(Dz. U. z 2012r Nr 118) była przedmiotem rozważań Trybunału Konstytucyjnego w wyroku z dnia 19 grudnia 2012 r. w sprawie K 9/12.
W wyroku tym Trybunał Konstytucyjny orzekł ,że :
1.Art. 4 ust. 1-8w odniesieniu do świadczeń wymienionych wart. 5 ust. 1 pkt 1, 2, 4-15oraz wart. 6w związku zart. 7 i art. 8 ust. 2 ustawy z dnia 13 stycznia 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw(Dz. U. poz. 118) są zgodne zart. 67 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, zasadami ochrony zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa oraz ochrony praw nabytych wynikającymi zart. 2 Konstytucji, zasadą sprawiedliwości społecznej wyrażoną wart. 2 Konstytucjioraz zart. 32 ust. 1 Konstytucji.
2. Art. 4 ust. 1-8 w odniesieniu do świadczeń wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 3 oraz w art. 6 w związku z art. 7 i art. 8 ust. 2 ustawy powołanej wpunkcie 1nie są niezgodne zart. 67 ust. 1 Konstytucjioraz są zgodne z zasadami ochrony zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa oraz ochrony praw nabytych wynikającymi zart. 2 Konstytucji, zasadą sprawiedliwości społecznej wyrażoną wart. 2 Konstytucjioraz zart. 32 ust. 1 Konstytucji.
3. Art. 5 ust. 1 ustawy powołanej wpunkcie 1jest zgodny z zasadą określoności prawa wynikającą zart. 2 Konstytucji.
4. Art. 5 ust. 1 pkt 4-6 i 12 ustawy powołanej wpunkcie 1w zakresie, w jakim różnicuje wysokość świadczeń w zależności od daty ich przyznania, jest zgodny z zasadą ochrony zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa wynikającą zart. 2 Konstytucji, zasadą sprawiedliwości społecznej wyrażoną wart. 2 Konstytucjioraz zart. 32 ust. 1 Konstytucji.
5.Art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin(Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 648 i Nr 113, poz. 745, z 2011 r. Nr 112, poz. 654 oraz z 2012 r. poz. 118) oraz art. 5 ust. 1 pkt 9 i 10 ustawy powołanej wpunkcie 1są zgodne zart. 19 Konstytucjia w zakresie, w jakim nie dotyczą weteranów walk o niepodległość, nie są niezgodne zart. 19 Konstytucji.
W uzasadnieniu wyroku Trybunał wyjaśnił ,że przez waloryzację, zwaną również indeksacją, rozumie się przeliczanie należności pieniężnych w związku ze zmianą siły nabywczej pieniądza, współcześnie systemy zabezpieczeń społecznych państw rozwiniętych przewidują mechanizmy waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych w celu dostosowywania realnej wartości świadczeń emerytalno-rentowych do zmieniającej się sytuacji ekonomicznej i społecznej. W literaturze przedmiotu wskazuje się, że wybór metody waloryzacji determinuje głównie sytuacja społeczna i ekonomiczna danego kraju. W praktyce waloryzację świadczeń emerytalno-rentowych przeprowadza się na podstawie wskaźnika wzrostu cen towarów i usług (waloryzacja cenowa), wskaźnika wzrostu płac (waloryzacja płacowa) albo wskaźnika wzrostu dochodu narodowego. Stosowane są również tzw. waloryzacje mieszane (cenowo-płacowe).
Trybunał wskazał ,że w systemie zabezpieczenia społecznego w Polsce do 1982 r. nie było stałego mechanizmu waloryzacyjnego świadczeń emerytalno-rentowych. W celu dostosowania realnej wartości tych świadczeń do zmieniającej się sytuacji ekonomicznej i społecznej władze dokonywały okazjonalnie ich podwyższenia. Mechanizm stałej waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych pojawił się dopiero wustawie z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin(Dz. U. Nr 40, poz. 267, ze zm.; dalej: u.z.e.p.) i przewidywał ich coroczną podwyżkę, z tym że dopiero od 1 marca 1986 r. przyjęty został stały mechanizm waloryzacyjny, zakładający coroczne podwyższanie emerytur i rent o taki procent, o jaki wzrosło przeciętne miesięczne wynagrodzenie w gospodarce uspołecznionej w roku poprzedzającym, nie więcej jednak niż o 150% kwoty wzrostu tego wynagrodzenia .Ustawodawca zmienił zasady waloryzacji, modyfikującart. 74u.z.e.p.ustawą z dnia 24 maja 1990 r. o zmianie niektórych przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym(Dz. U. Nr 36, poz. 206). Zmiana polegała na wprowadzeniu waloryzacji kwartalnej oraz podwyższeniu ograniczenia wysokości podwyżki waloryzacyjnej. Wskaźnik waloryzacji ustalano, dzieląc kwotę przewidywanego na bieżący kwartał przeciętnego wynagrodzenia przez kwotę wynagrodzenia stanowiącą podstawę ostatnio przeprowadzonej waloryzacji (art. 74 ust. 3u.z.e.p.). Mechanizm waloryzacji płacowej został także przyjęty wustawie z dnia 17 października 1991 r. o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw(Dz. U. Nr 104, poz. 450, ze zm.; dalej: u.r.), przy czym nie była ona przeprowadzana kwartalnie, lecz okresowo, jeżeli wskaźnik wzrostu kwoty przeciętnego wynagrodzenia w stosunku do kwoty takiego wynagrodzenia w kwartale, w którym ostatnio została przeprowadzona waloryzacja wynosił co najmniej 105%, zaś od 10 marca 1992 r. 110% (art. 17 ust. 1u.r.). Od 1996 r. ustawodawca odszedł od waloryzacji płacowej. Na podstawieart. 1 pkt 4 ustawy z dnia 29 września 1995 r. o zmianie ustawy o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw(Dz. U. Nr 138, poz. 681) dodano do u.r.art. 171, który przewidywał, że w 1996 r. emerytury i renty podlegają waloryzacji przez podwyższenie kwoty świadczenia przysługującego 31 sierpnia 1996 r. wskaźnikiem waloryzacji określonym w ustawie budżetowej na 1996 r., zapewniającym realny wzrost emerytur i rent wynoszący co najmniej 2,5%.Ustawa z dnia 25 października 1996 r. o waloryzacji emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw(Dz. U. Nr 136, poz. 636; dalej: ustawa o waloryzacji emerytur i rent) przyjęła waloryzację cenową. Świadczenia emerytalno-rentowe podlegały corocznej waloryzacji w celu zachowania co najmniej ich realnej wartości w odniesieniu do wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem (art. 2 ust. 1). Podstawę ustalenia wysokości zwaloryzowanych emerytur i rent stanowił prognozowany na dany rok średnioroczny wzrost cen towarów i usług dla gospodarstw domowych emerytów i rencistów albo ogółem, jeżeli ten ostatni był wyższy (art. 2 ust. 2). Średnioroczny wzrost cen oraz wskaźnik waloryzacji był ustalany w ustawie budżetowej (art. 7 ust. 1 pkt 3 i 4).
Ustawa o emeryturach i rentach z FUS, reformująca polski system ubezpieczeń społecznych, uregulowała w rozdziale 2 działu VII waloryzację świadczeń emerytalno-rentowych (art. 88-94 ustawy o emeryturach i rentach z FUS). Regulacje te były wielokrotnie zmieniane. Podstawowym elementem mechanizmu waloryzacyjnego przyjętym w ustawie o emeryturach i rentach z FUS była waloryzacja świadczeń uwzględniająca wzrost cen towarów i usług konsumpcyjnych. Początkowo regulacja ustawowa zakładała, że podczas ustalania wysokości zwaloryzowanych emerytur i rent wzrost nominalny przeciętnej emerytury i renty nie może być niższy niż prognozowany na dany rok średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych powiększony, w niewielkim stopniu, także z uwzględnieniem wzrostu płac, jeśli ten przewyższał wzrost cen (art. 88 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS). W przypadku gdy przekraczał on 10%, waloryzacja miała być przeprowadzana 1 marca i 1 września, jeśli wynosił mniej – 1 czerwca. Ustawodawca przyjął zatem model waloryzacji mieszanej: cenowo-płacowej.
Ponieważ waloryzacja opierała się na prognozowanych wskaźnikach (wzrostu płac i cen), a te okazywały się zawodne, ustawodawca zdecydował się na kolejną zmianę.Ustawą z dnia 5 grudnia 2002 r. o waloryzacji emerytur i rent w 2003 r. oraz o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych(Dz. U. Nr 240, poz. 2054) wprowadził epizodyczną regulację, określając sposób waloryzacji w 2003 r. i wyłączając stosowanie zasad ogólnych (art. 2 i art. 3). Natomiast nowelizacja ustawy o emeryturach i rentach z FUSustawą z dnia 27 marca 2003 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw(Dz. U. Nr 56, poz. 498) umożliwiła zastąpienie prognoz wzrostu cen i płac rzeczywistymi wskaźnikami. Zgodnie bowiem z art. 89 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, w brzmieniu nadanymustawą z 27 marca 2003 r., wskaźnik waloryzacji wynosił nie mniej, niż średnioroczny wskaźnik cen, towarów i usług konsumpcyjnych w poprzednim roku kalendarzowym powiększony o co najmniej 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym. Waloryzacja przybrała zatem formęex posti miała następować corocznie od 1 marca.
Kolejne zmiany wprowadziłaustawa z dnia 16 lipca 2004 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw(Dz. U. Nr 191, poz. 1954). Statuowała ona „czystą” formułę waloryzacji cenowej – wskaźnik waloryzacji był równy wskaźnikowi cen towarów i usług konsumpcyjnych (art. 89 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS w brzmieniu nadanymustawą z 16 lipca 2004 r.). Ponadto odstąpiono od corocznej waloryzacji, wprowadzając waloryzację okresową. Miała ona być przeprowadzana od 1 marca roku kalendarzowego następującego po roku kalendarzowym, w którym wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w okresie od roku kalendarzowego, w którym była przeprowadzona ostatnia waloryzacja, wyniósł co najmniej 105,0%. Przy czym waloryzacja nie mogła być przeprowadzana rzadziej niż raz na trzy lata. Na podstawieustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych(Dz. U. Nr 169, poz. 1421) prawodawca ponownie wprowadził waloryzację cenowo-płacową. Zgodnie z nadanym przez tę ustawę brzmieniem art. 89 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wskaźnik waloryzacji był równy co najmniej wskaźnikowi cen z uwzględnieniem wzrostu przeciętnego wynagrodzenia. Umożliwiono również negocjowanie w ramach Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych wyższego wskaźnika waloryzacji. Obowiązujące zasady waloryzacji zostały wprowadzoneustawą z dnia 7 września 2007 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych(Dz. U. Nr 191, poz. 1368). Ustawodawca powrócił do corocznej waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych od 1 marca, a waloryzacja polega na pomnożeniu kwoty świadczenia i podstawy jego wymiaru przez wskaźnik waloryzacji (art. 88 ust. 1 i 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS). Wskaźnik waloryzacji to średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w poprzednim roku kalendarzowym zwiększony o co najmniej 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym. Wskaźnikiem cen towarów i usług konsumpcyjnych jest średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych dla gospodarstw domowych emerytów i rencistów albo średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem, jeżeli jest on wyższy od wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych dla gospodarstw domowych emerytów i rencistów (art. 89 ust. 1 i 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS). Zwiększenie wskaźnika waloryzacji ponad średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych jest przedmiotem corocznych negocjacji, w ramach Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych.
Konkludując, Trybunał stwierdził ,że ewolucja prawnej regulacji waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych w Polsce dowodzi, że po 1989 r. ustawodawca wciąż poszukuje optymalnych w danym czasie mechanizmów waloryzacji uwzględniających z jednej strony potrzeby socjalne świadczeniobiorców, a z drugiej strony możliwości finansowe państwa. Wobec konieczności znacznego corocznego uzupełniania ogólnej kwoty przeznaczonej na świadczenia emerytalno-rentowe z budżetu państwa, odmienne mechanizmy waloryzacyjne powodują różne obciążenie budżetu państwa, co przekłada się, w znacznej mierze, na wielkość długu publicznego. W 2011 r. wydatki z budżetu państwa na dotacje do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz Funduszu Emertytalno-Rentowego wynosiły 52 633 mln zł, co stanowiło 17,4% ogółu wydatków budżetu państwa (zob.
Mały rocznik statystyczny Polski 2012, Warszawa 2012, s. 443). Wydatki na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne oraz pomoc społeczną i pozostałe zadania w zakresie polityki społecznej stanowiły 29,4% ogółu wydatków budżetu państwa (tamże, s. 449). Dotacja z budżetu państwa do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w 2011 r. stanowiła 24% dochodów tego Funduszu ogółem (zob.
Ważniejsze informacje z zakresu ubezpieczeń społecznych 2011 r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Departament Statystyki i Prognoz Aktuarialnych, Warszawa 2011, s. 8-9).
Trybunał wskazał na poprzednie orzecznictwo w kilku sprawach, których przedmiotem były zasady waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych zarówno pod rządami poprzednich przepisów konstytucyjnych (zob. orzeczenia z: 19 października 1993 r., sygn. K 14/92, OTK w 1993 r., cz. II, poz. 35; 20 listopada 1995 r., sygn. K 23/95, OTK w 1995 r., cz. II, poz. 33; 17 lipca 1996 r., sygn. K 8/96, OTK ZU nr 4/1996, poz. 32 oraz 15 października 1997 r., sygn. K 11/97, OTK ZU nr 3-4/1997, poz. 39), jak i na gruncie obowiązującejKonstytucji(zob. wyroki z: 20 grudnia 1999 r., sygn. K 4/99, OTK ZU nr 7/1999, poz. 165; 8 maja 2000 r., sygn. SK 22/99, OTK ZU nr 4/2000, poz. 107; 22 października 2001 r., sygn. SK 16/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 214).
Trybunał konsekwentnie orzekał , że waloryzowanie świadczeń emerytalno-rentowych stanowi jeden z elementów konstytucyjnego prawa do zabezpieczenia społecznego, wyrażonego wart. 67 ust. 1 Konstytucji, co oznacza konieczność istnienia mechanizmu utrzymywania świadczeń emerytalno-rentowych na odpowiednim poziomie ich wartości realnej. Określenie zakresu i formy zabezpieczenia społecznegoKonstytucjapowierza ustawodawcy (art. 67 ust. 1 zdanie drugie Konstytucji) i dlatego też ma on znaczną swobodę kształtowania mechanizmu waloryzacji. Do ustawodawcy należy zatem wybór rozwiązań, które uważa za optymalne z punktu widzenia potrzeb obywateli oraz wymogów ekonomicznego rozwoju kraju. W dziedzinie kształtowania praw socjalnych,Konstytucjapozostawia ustawodawcy szeroki margines działania, a sposób wykorzystania tego marginesu nie może pozostawać bez związku z aktualnym stanem finansów państwa. Swoboda ustawodawcy nie jest jednak nieograniczona. Określając zakres prawa do zabezpieczenia społecznego, ustawa nie może naruszyć istoty danego prawa, która określa jego tożsamość.
Do naruszenia istoty prawa do zabezpieczenia społecznego w związku z waloryzacją dochodzi w szczególności w dwóch sytuacjach: gdy świadczenia nie będą waloryzowane w danym okresie bądź gdy waloryzacja świadczeń sprowadzi przynajmniej część świadczeniobiorców poniżej poziomu minimum życiowego. Trybunał uznał również, że waloryzacja nie musi zawsze w sposób matematycznie dokładny odzwierciedlać zmiany wartości pieniądza i kosztów utrzymania, pod warunkiem że będzie dokonywana regularnie i nie będzie pozorna.
Trybunał podkreślał w tym kontekście, że wybór najtrafniejszej regulacji waloryzacji świadczeń emerytalnych i rentowych należy do parlamentu, który ponosi odpowiedzialność polityczną za sposób wykorzystania kompetencji prawotwórczych. Ocena trafności tych rozwiązań należy do dziedziny ocen politycznych dokonywanych zwłaszcza przez wyborców i nie mieści się w zakresie kontroli konstytucyjności prawa.
Jednocześnie Trybunał zauważył ,że w swoim dotychczasowym orzecznictwie polski sąd konstytucyjny nie analizował długookresowych skutków zmienianych co kilka lat metod waloryzacji przez prawodawcę w celu zapobiegania zjawisku narastającego rozwarstwienia w grupie osób pobierających świadczenia z zabezpieczenia społecznego, w tym emerytów i rencistów. Trybunał podzielił przedstawione tezy swojego orzecznictwa i stwierdził, że wyznaczają one podstawy do rozstrzygnięcia rozpatrywanej sprawy. Trybunał zauważył także, że w dotychczasowych judykatach przyjmował, iż naruszenie istoty prawa do zabezpieczenia społecznego zachodzi, gdy ustawodawca określi wysokość świadczeń poniżej minimum życiowego, egzystencji (zob. wyroki: sygn. K 5/99, cz. III, pkt 3; sygn. SK 16/01, cz. III, pkt 2; z 13 grudnia 2007 r., sygn. SK 37/06, OTK ZU nr 11/A/2007, poz. 157, cz. III, pkt 5; z 28 października 2010 r., sygn. P 25/09, OTK ZU nr 8/A/2010, poz. 82, cz. III, pkt 2; z 5 października 2010 r., sygn. K 16/08, OTK ZU nr 8/A/2010, poz. 72 cz. III, pkt 4.1; z 24 czerwca 2008 r., sygn. SK 16/06, OTK ZU nr 5/A/2008, poz. 85, cz. V, pkt 1.3) podstawowych potrzeb (zob. wyrok z 24 października 2005 r., sygn. P 13/04, OTK ZU nr 9/A/2005, poz. 102, cz. III, pkt 8) albo też minimum socjalnego (zob. wyrok o sygn. K 6/09, cz. III, pkt 8.2 oraz z 27 stycznia 2010 r., sygn. SK 41/07, OTK ZU nr 1/A/2010, poz. 5, cz. III, pkt 3.2).
Trybunał w niniejszym składzie podzielił pogląd wyrażony w wyroku z 24 lutego 2010 r., sygn. K 6/09 (cz. III, pkt 8.2), że – określając zakres prawa do zabezpieczenia społecznego – ustawa nie może naruszyć istoty danego prawa, która określa jego tożsamość. Ustawodawca nie dysponuje zatem pełną swobodą ani przy ustalaniu kręgu osób uprawnionych do nabycia świadczeń emerytalno-rentowych, ani przy ustalaniu treści i wysokości świadczeń. Określając sposób ustalania wysokości świadczeń, ustawa ma gwarantować osobom uprawnionym nie tylko zaspokojenie podstawowych potrzeb.
O jakości danego systemu zabezpieczenia społecznego świadczy przede wszystkim wysokość średniego świadczenia emerytalnego, uwzględniającego wysokość średnich przychodów pracowniczych, a także zagwarantowanie mechanizmów zapewniających utrzymanie ekonomicznej realności wypłat emerytur w długiej, kilkupokoleniowej perspektywie czasowej (zob. też § 11
Ogólnego komentarzaz 4 lutego 2008 r. Komitetu Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych ONZ do art. 9 Paktu praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych uznającego „Prawo każdego do zabezpieczenia społecznego, włączając w to ubezpieczenia społeczne”, E/C.12/GC/19).W przypadku prawa do zabezpieczenia społecznego konstytucyjny zakres ochrony odpowiada bowiem istocie tego prawa, która nie może zostać ograniczona (por. wyroki z: 4 grudnia 2000 r., sygn. K 9/00, OTK ZU nr 8/2000, poz. 294, cz. III, pkt 4; sygn. SK 45/04, cz. III, pkt 3; 1 kwietnia 2008 r., sygn. SK 96/06, OTK ZU nr 3/A/2008, poz. 40, cz. III, pkt 5 oraz sygn. P 38/06, cz. III, pkt 3.1).
Trybunał powołał się na uzasadnienie projektu ustawy z 13 stycznia 2012 r. i fakt ,że Rada Ministrów podkreślała „przejściowy” charakter projektowanej regulacji, wskazując, że :
„Chcąc chronić budżety gospodarstw domowych emerytów i rencistów z niższymi świadczeniami, proponuje się, aby przejściowo w 2012 r. wszyscy emeryci i renciści dostali jednakowe kwotowe podwyżki świadczeń” (s. 1 i 2 uzasadnienia projektu ustawy, druk sejmowy nr 101/VII kadencji Sejmu).
„Przejściowa metoda waloryzacji wynika nie tylko z chęci chronienia osób z niższymi świadczeniami, ale też z tego, że nie ma w budżecie państwa dodatkowych wolnych środków, które można byłoby przeznaczyć na działania osłonowe, czyli wprowadzenie dodatków czy innych działań skierowanych dla ochrony uboższych. Stąd też propozycja innego podziału posiadanych i przewidzianych na waloryzację środków, która chociaż w części spełniłaby rolę dodatkowej pomocy osobom o niskich emeryturach i rentach, szczególnie w warunkach dość szybkiego wzrostu cen żywności, co zawsze bardziej dotyka gospodarstwa domowe o niższych dochodach” (s. 3 i 4 uzasadnienia projektu ustawy, druk sejmowy nr 101/VII kadencji Sejmu; zob. także zapowiedź waloryzacji kwotowej w 2012 r. wexposéPrezesa Rady Ministrów – Sprawozdanie Stenograficzne z 1. posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 18 listopada 2011 r., s. 61).
Biorąc pod uwagę treść ustawy z 13 stycznia 2012 r. orazratio legisprzedstawione przez Radę Ministrów w uzasadnieniu projektu tej ustawy, Trybunał stwierdza, że ustawa z 13 stycznia 2012 r. jest regulacją epizodyczną (incydentalną), bo wprowadza na ściśle określony okres odstępstwo od dotychczas obowiązujących zasad waloryzowania świadczeń. Tej oceny nie zmienia spostrzeżenie, że skutki ustawy dają się odczuć także w przyszłości. Kolejne waloryzacje będą dokonywane od kwot ustalonych na podstawie tej właśnie ustawy. Prawodawca ma konstytucyjną możliwość, a niekiedy nawet obowiązek, dokonania doraźnej, obowiązującej w określonych ramach czasowych, zmiany obowiązujących przepisów – jeżeli jest to reakcja na szczególne okoliczności związane ze zmieniającymi się uwarunkowaniami społecznymi, gospodarczymi i politycznymi. W każdym jednak wypadku ustawodawca musi respektować normy, zasady i wartości konstytucyjne. Ponadto regulacje epizodyczne (incydentalne) mogą być stanowione, gdy nie ma innych, mniej uciążliwych środków do osiągnięcia określonych celów. W tym sensie regulacje takie stanowiąultima ratio.
W dalszej części uzasadnienia Trybunał zauważył ,że z dotychczasowego jego orzecznictwa wynika, że prawo do waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych stanowi jeden z elementów konstytucyjnego prawa do zabezpieczenia społecznego, wyrażonego wart. 67 ust. 1 Konstytucji, co oznacza konieczność istnienia mechanizmu utrzymywania świadczeń emerytalno-rentowych na odpowiednim poziomie ich wartości realnej .
W ramach swobody regulacyjnej ustawodawcy pozostaje dobór adekwatnej metody waloryzacji i konkretyzacja sposobu jej przeprowadzenia. Dokonując waloryzacji, ustawodawca musi zatem rozstrzygać:
⚫
jaki przyjąć wskaźnik waloryzacji (płacowy, cenowy czy mieszany),
w jakich proporcjach uwzględnić wzrost płac i/lub cen,
jakie wynagrodzenie stanowić będzie podstawę obliczania waloryzacji (w całej gospodarce, określonych branżach, uwzględniające wszystkie lub niektóre składniki wynagrodzenia),
jaki koszyk dóbr i usług będzie mierzył procesy inflacyjne,
po jakim okresie ona nastąpi i z jaką datą,
czy waloryzacja będzie dostosowaniem jednostronnym (indeksacja świadczeń stanowi wyłącznie podwyżkę), czy też w przypadku procesów deflacyjnych nastąpić ma zmniejszenie poziomu świadczeń.
Trybunał stwierdził, że prawo do waloryzacji świadczeń rozumiane jako uprawnienie do zachowania ich realnej wartości ekonomicznej należy odróżnić od metody podwyższania nominalnej wartości przysługujących świadczeń przyjętej w przepisach normujących waloryzację.
Skutkiem wejścia w życie zakwestionowanych przepisów ustawy z 13 stycznia 2012 r. nie jest wyłączenie waloryzacji. Mimo zmiany przepisów istota instytucji przystosowującej wartość świadczeń do spadku siły nabywczej pieniądza, w którym wypłacane są świadczenia, nie została więc naruszona. Innymi słowy – w rozpatrywanej sprawie nie doszło do pozbawienia uprawnienia do waloryzacji świadczeń, ale jedynie nastąpiła incydentalna zmiana metody waloryzowania ich wysokości. Podobnie Trybunał rozstrzygnął w przywołanej sprawie o sygn. K 4/99, rozpatrując zgodność zKonstytucjązmiany sposobu waloryzowania świadczeń emerytalno-rentowych tzw. służb mundurowych.
Zważywszy na poziom inflacji oraz skutki zastosowania waloryzacji kwotowej na mocy ustawy z 13 stycznia 2012 r., Trybunał stwierdził , że ustawodawca nie naruszył istoty prawa do zabezpieczenia społecznego, mimo że waloryzacja kwotowa nie rekompensuje w pełni niektórym świadczeniobiorcom wzrostu kosztów utrzymania.
Trybunał wyraźnie podkreślił , że waloryzacja nie musi zawsze w sposób matematyczny odzwierciedlać zmiany siły nabywczej świadczeń na skutek inflacji. Waloryzacja kwotowa wprowadzona ustawą z 13 stycznia 2012 r., podwyższająca świadczenia wymienione w art. 5 ust. 1 tej ustawy o kwotę 71 zł w 2012 r., nie stanowi konstytucyjnie nadmiernej ingerencji w proporcję pomiędzy wysokością opłacanych składek a wysokością świadczeń, a przez to nie narusza istoty prawa do zabezpieczenia społecznego. Wobec tego, że ustawodawca ma znaczną swobodę kształtowania mechanizmu waloryzacyjnego, Trybunał nie jest kompetentny w zakresie oceny, czy przyjął on najbardziej trafne rozwiązania prawne dotyczące waloryzacji świadczeń zabezpieczenia społecznego. Ocena ta należy do wyborców, przed którymi parlament ponosi odpowiedzialność polityczną.
W pierwszej kolejności należy zauważyć, że ustawa z 13 stycznia 2012 r. jest ustawą epizodyczną, wprowadzającą waloryzację kwotową tylko w 2012 r., a nie na stałe. Po drugie, Trybunał w postanowieniu o sygn. Ts 24/01 odniósł się do stwierdzenia skarżącego, że tylko waloryzacja kwotowa zapewnia zachowanie realnej wartości świadczeń emerytalno-rentowych. Co więcej, Trybunał nie wykluczył dopuszczalności użycia waloryzacji kwotowej jako metody waloryzacji emerytur i rent. Wyrażony pogląd Trybunału, że „przy istniejącym zróżnicowaniu wysokości przyznawanych świadczeń emerytalnych stosowanie waloryzacji kwotowej prowadziłoby do trudnych do zaakceptowania rezultatów”, odnosił się do sytuacji, w której ustawodawca wprowadza na stałe waloryzację kwotową, gdy brak ku temu jakiegokolwiek uzasadnienia w treściKonstytucjii warunkach społeczno-ekonomicznych.
Tymczasem ustawa z 13 stycznia 2012 r. wprowadza waloryzację kwotową w 2012 r. w kontekście nieobojętnego dla naszej gospodarki gwałtownego i głębokiego kryzysu finansów publicznych szeregu państw unijnych i spowolnienia gospodarczego w Polsce i u jej głównych partnerów gospodarczych, niekorzystnych trendów demograficznych oraz postępującego rozwarstwienia pobieranych świadczeń w naszym kraju. Ta ostatnia okoliczność przekłada się na redukcję możliwości zaspokajania innych potrzeb poza wydatkami na najtańszą żywność, co jest obserwowanym realnym problemem świadczeniobiorców najniższych emerytur i rent oraz świadczeń socjalnych. Kierując się zasadą sprawiedliwości społecznej wyrażoną wart. 2 Konstytucji, ustawodawca może, a nawet ma obowiązek, korygować zjawisko stopniowego rozwarstwiania się świadczeń zabezpieczenia społecznego ze względu na sytuację społeczno-gospodarczą.
Postępujące rozwarstwianie się sytuacji majątkowej beneficjentów świadczeń zabezpieczenia społecznego oraz możliwości budżetu państwa w obliczu kryzysu finansów publicznych w strefie państw unijnych, z którymi gospodarka polska jest organicznie związana, oraz wobec podejmowanych w tej strefie reform strukturalnych polityki kształtowania finansów publicznych, zmusiło ustawodawcę do poszukiwania optymalnego mechanizmu waloryzacji świadczeń w 2012 r. Trybunał stwierdza, że wprowadzając doraźnie w 2012 r., za pomocą ustawy epizodycznej, waloryzację kwotową świadczeń zabezpieczenia społecznego, ustawodawca nie naruszył istoty prawa do zabezpieczenia społecznego, a jego działanie znajduje uzasadnienie w zasadach równowagi finansów publicznych państwa i solidaryzmu społecznego. Zważywszy na to, Trybunał stwierdził , że art. 4 ust. 1-8 w odniesieniu do świadczeń wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1, 2, 4-15 oraz art. 6 w związku z art. 7 i art. 8 ust. 2 ustawy z 13 stycznia 2012 r. są zgodne zart. 67 ust. 1 Konstytucji.
Odnosząc się do zarzutu naruszenia zasady równości wobec prawa przez waloryzację kwotową świadczeń wymienionych w art. 5 ust. 1 ustawy z 13 stycznia 2012 r., która prowadzi do spadku wartości realnej świadczeń w wysokości przekraczającej 1480 zł, Trybunał stwierdził , że konieczne jest ustalenie cechy istotnej (relewantnej), która pozwoli wyodrębnić grupę podmiotów podobnych. Ustalenie to musi uwzględniać cel i ogólną treść przepisów, w których zawarte są kontrolowane normy. Z jednej strony, świadczeniobiorcy wskazani w zaskarżonych przepisach różnią się znacznie od siebie, np. ze względu na: przynależność do różnych systemów zabezpieczenia społecznego (powszechnego ubezpieczenia społecznego, zaopatrzenia społecznego, ubezpieczenia społecznego rolników), sposób finansowania przysługujących im świadczeń (z budżetu państwa, FUS, Funduszu Pracy), zakres obowiązku ponoszenia ciężarów na rzecz funduszu ubezpieczeniowego, wpływie, jaki ma uczestnictwo w budowie funduszu ubezpieczeniowego na wysokość świadczeń, uwzględnianie przy wymiarze świadczeń części socjalnej. Z drugiej strony, brak jest podstaw do odmiennego traktowania świadczeniobiorców, którzy nabyli określone uprawnienia do waloryzacji należnych im świadczeń. Cel waloryzacji świadczeń jest taki sam – utrzymanie ich realnej wartości.
Świadczenia wymienione w art. 5 ust. 1 ustawy z 13 stycznia 2012 r. podlegają waloryzacji o jednakową kwotę 71 zł, a więc formalnie wszyscy świadczeniobiorcy zostali potraktowani w identyczny sposób. Jednakże, jak słusznie podkreślają wnioskodawcy, na skutek podwyżki w równej wysokości o kwotę 71 zł dla niektórych świadczeniobiorców wzrost świadczeń był zbyt niski, aby uchronić je od realnej utraty wartości ze względu na zachodzące procesy inflacyjne. Z tego punktu widzenia świadczeniobiorcom nie został zrekompensowany spadek siły nabywczej pieniądza w równy sposób. Podmioty podobne zostały zatem faktycznie potraktowane przez ustawodawcę odmiennie. Jednak odmienne potraktowanie podmiotów podobnych przez prawodawcę, jak wynika ze stałej linii orzeczniczej Trybunału, jest dopuszczalne, w wypadku spełnienia warunków: relewantności, proporcjonalności i pozostawania w związku z innymi wartościami, zasadami czy normami konstytucyjnymi.
Trybunał stwierdził ,że waloryzacja kwotowa wprowadzona ustawą z 13 stycznia 2012 r. jest elementem szerszego programu równoważenia finansów publicznych, który ma zahamować wzrost wysokości długu publicznego oraz utrzymanie tendencji spadkowej wielkości deficytu budżetowego (zob.Program konwergencji. Aktualizacja 2011, s. 5-6 i 11-15 oraz Uzasadnienie do projektu ustawy budżetowej na rok 2012, tom I, druk sejmowy nr 44/VII kadencji Sejmu). Odstąpienie bowiem od konieczności przeprowadzenia waloryzacji zgodnie z zasadami ogólnymi, uregulowanymi w ustawie o emeryturach i rentach z FUS, pozwoliło na nieuwzględnianie we wskaźniku waloryzacji realnego wzrostu płac, a także umożliwiło, zgodnie z zasadą solidaryzmu społecznego, wzrost powyżej poziomu inflacji świadczeń emerytów i rencistów pobierających je w najniższej wysokości. Kryterium różnicowania świadczeniobiorców pozostaje zatem w racjonalnym związku z celem i treścią danej regulacji.
Konkludując, Trybunał stwierdził , że art. 4 ust. 1-8 w odniesieniu do świadczeń wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1-15 oraz w art. 6 w związku z art. 7 i art. 8 ust. 2 ustawy z 13 stycznia 2012 r. są zgodne z zasadą równości wobec prawa wyrażoną wart. 32 ust. 1 Konstytucji.
Trybunał zauważył również ,że zasada ochrony zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa nie może być rozumiana jako gwarancja niezmienności przepisów prawa zabezpieczenia społecznego w warunkach recesji gospodarczej, niekorzystnych trendów demograficznych lub zagrożenia ubóstwem, zwłaszcza skrajnym, części świadczeniobiorców. Konkludując, Trybunał stwierdza, że art. 4 ust. 1-8 w odniesieniu do świadczeń wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1-15 oraz w art. 6 w związku z art. 7 i art. 8 ust. 2 ustawy z 13 stycznia 2012 r. są zgodne z zasadą ochrony zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa wynikającą zart. 2 Konstytucji, nadto art. 4 ust. 1-8 w odniesieniu do świadczeń wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1-15 oraz w art. 6 w związku z art. 7 i art. 8 ust. 2 ustawy z 13 stycznia 2012 r. są zgodne z zasadą sprawiedliwości społecznej wyrażoną wart. 2 Konstytucji.
W wypadku świadczeń nieprzerwanie pobieranych po 29 lutego 2012 r. waloryzacja polega na podwyższeniu kwoty świadczenia o 71 zł. Natomiast jeśli po tym dniu zajdzie potrzeba przeliczenia wysokości pobieranej emerytury (renty) wypłacanej z FUS lub zamiana jednego świadczenia na inne, to konieczne będzie dla ustalenia kwoty świadczenia zwaloryzowanego uwzględnienie zwaloryzowanej podstawy wymiaru (art. 4 ust. 2 ustawy z 13 stycznia 2012 r.). Z kolei waloryzacja podstawy wymiaru świadczeń służb mundurowych nastąpi, gdy zajdzie potrzeba ponownego ustalenia świadczenia.
Nie sposób zatem nie zauważyć, że kwestionowane przepisy nie budzą wątpliwości interpretacyjnych z perspektywy ich zgodności z zasadą określoności prawa. Konkludując, Trybunał stwierdza, że art. 5 ust. 1 ustawy z 13 stycznia 2012 r. jest zgodny z zasadą określoności prawa wynikającą zart. 2 Konstytucji.
Nadto Trybunał podzielił stanowisko Sejmu, że kwestionowane przepisy ustawy z 13 stycznia 2012 r. nie dotyczą podmiotów podobnych. Ustawodawca w odmienny sposób potraktował podmioty różne, a więc nie naruszył zasady równości wobec prawa, która nakazuje równo traktować podmioty należące do tej samej kategorii (zob. wyrok o sygn. P 41/09, cz. III, poz. 3.1 oraz powołane tam orzecznictwo). Nie należą bowiem do tej samej kategorii, z punktu widzenia treści i celu kwestionowanych przepisów, podmioty, które mają ustalone prawo do danego świadczenia przed 1 marca 2012 r., oraz podmioty dopiero ubiegające się o te świadczenia później. Tym samym art. 5 ust. 1 pkt 4-6 i 12 ustawy z 13 stycznia 2012 r. w zakresie, w jakim różnicuje wysokość świadczeń w zależności od daty ich przyznania, jest zgodny z zasadą ochrony zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa wynikającą zart. 2 Konstytucji, zasadą sprawiedliwości społecznej wyrażoną wart. 2 Konstytucjioraz zart. 32 ust. 1 Konstytucji.
Biorąc powyższe rozważania pod uwagę , należało uznać, że zaskarżona decyzja została wydana prawidłowo .
Dlatego też , Sąd uznał odwołanie skarżącego za bezzasadne i na zasadzieart. 47714§ 2 k.p.corzekł jak w pkt I wyroku .
Z uwagi na fakt ,że wnioskodawca przegrał w całości proces , zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu , na mocyart. 98 ust.1 i 3, 108 ust.1 kpc,§ 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu(Dz.U.Nr 163, poz.1349 ze zm.) orzeczono o kosztach procesu . | ```yaml
court_name: Sąd Okręgowy w Elblągu
date: '2013-02-07'
department_name: IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
judges:
- Renata Żywicka
legal_bases:
- art. 4
- art. 7 i art. 8 ust. 2 ustawy z dnia 13 stycznia 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw
- art. 67 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
- Art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych
i wojskowych oraz ich rodzin
- art. 74 ust. 3
- art. 17 ust. 1
- art. 1 pkt 4 ustawy z dnia 29 września 1995 r. o zmianie ustawy o rewaloryzacji
emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych
ustaw
- art. 98 ust.1 i 3, 108 ust.1 kpc
- § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w
sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów
pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu
recorder: sekr.sądowy Jolanta Fiedorowicz
signature: IV U 1389/12
``` |
Subsets and Splits