text
string | id
string | dump
string | url
string | date
string | file_path
string | license_abbr
string | license_version
string | license_location
string | license_in_head
bool | license_in_footer
bool | license_parse_error
bool | license_disagreement
bool | language_script
string | language
string | language_score
float64 | potential_licenses
dict |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Angara
Angara | |
---|---|
Oorsprong | naby Irkoetsk, Irkoetsk-oblast, Rusland Baikalmeer |
Monding | naby Strelka, Krasnojarsk-krai, Rusland Jenisejrivier |
Stroomgebied | Rusland |
Lengte | 1 779 km (1 105 myl) |
Oorspronghoogte | 456 m (1 496 voet) |
Mondinghoogte | 74 m (249 voet) |
Gemiddelde afloop | 4 530 m³/s (159 975 ft³/s) |
Stroomgebiedopp. | 1 040 000 km² (400 000 myl²) |
Die Angara (Boerjaties: Ангар, Angar, letterlik: "gesplete"; Russies: Ангара́, Angará), soms ook Bo-Toengoeskarivier (Верхняя Тунгуска, Verkhnyaya Tunguska) of Laer-Angara (Ни́жняя Ангара́, Nizhnyaya Angara) genoem, is die grootste sytak van die Jenisejrivier in Siberië. Dié rivier, met 'n lengte van 1 799 km (1 105 myl), ontspring naby Irkoetsk uit die Baikalmeer en vorm dié meer se enigste uitvloei. Aansluitend vloei dié rivier in 'n noordelike rigting deur die Irkoetsk-oblast en bereik Bratsk. Verder noord vloei die Angara in 'n westelike rigting deur die Krasnojarsk-krai en mond sowat 250 km noord van Krasnojarsk in die Jenisejrivier uit.[1] Die Selenga, die grootste van die Baikalmeer se invloeiende riviere, word hidrologies as die Angara se boloop beskou.
|
<urn:uuid:d4a7293e-913b-4ecd-9bdd-f601fc058481>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/Angara
|
2019-07-20T08:19:27Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195526489.6/warc/CC-MAIN-20190720070937-20190720092937-00458.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999043 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
Hulp
Kategorie:Bignoniaceae
in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Jump to navigation
Jump to search
Bladsye in kategorie "Bignoniaceae"
Die volgende 4 bladsye is in hierdie kategorie, uit 'n totaal van 4.
B
Bignoniaceae
J
Jacaranda mimosifolia
R
Rhigozum trichotomum
T
Tecoma stans
Ontsluit van "
https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Kategorie:Bignoniaceae&oldid=1510827
"
Kategorie
:
Lamiales
Navigasie-keuseskerm
Persoonlike gereedskap
Nie ingeteken nie
Bespreking
Bydraes
Skep gebruiker
Meld aan
Naamruimtes
Kategorie
Bespreking
Variante
Weergawes
Lees
Wysig
Wysig bron
Wys geskiedenis
Meer
Soek
Navigasie
Tuisblad
Gebruikersportaal
Geselshoekie
Onlangse wysigings
Lukrake bladsy
Hulp
Sandput
Skenkings
Ander projekte
Wikimedia Commons
Druk/eksporteer
Skep boek
Laai af as PDF
Drukbare weergawe
Gereedskap
Skakels hierheen
Verwante veranderings
Spesiale bladsye
Permanente skakel
Bladinligting
Wikidata-item
Ander tale
العربية
Asturianu
Azərbaycanca
Беларуская
বাংলা
Català
Cebuano
Čeština
Ελληνικά
English
Español
Euskara
فارسی
Suomi
Français
Galego
עברית
Hrvatski
Hornjoserbsce
Kreyòl ayisyen
Magyar
Bahasa Indonesia
Ido
Italiano
日本語
ქართული
Қазақша
한국어
Перем Коми
Коми
Latina
Lietuvių
മലയാളം
Nederlands
Norsk
Polski
Português
Runa Simi
Română
Русский
Simple English
Slovenčina
Slovenščina
Svenska
Kiswahili
తెలుగు
ไทย
Türkçe
Українська
Tiếng Việt
Winaray
中文
粵語
Wysig skakels
Die bladsy is laas op 18 November 2016 om 18:43 bygewerk.
Die teks is beskikbaar onder die lisensie
Creative Commons Erkenning-Insgelyks Deel
. Aanvullende voorwaardes kan moontlik ook van toepassing wees. Sien die
Algemene Voorwaardes
vir meer inligting.
Privaatheidsbeleid
Inligting oor Wikipedia
Vrywaring
Ontwikkelaars
Koekieverklaring
Selfoonweergawe
|
<urn:uuid:8279dd89-65c1-470b-bdf2-eb2cf0fe2daf>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/Kategorie:Bignoniaceae
|
2019-07-19T02:02:46Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195525973.56/warc/CC-MAIN-20190719012046-20190719034046-00538.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.985073 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
Britse Grand Prix
Die Britse Grand Prix is 'n Formule Een-kampioenskapswedren wat sedert 1950 op die kalender van die FIA se F1-Wêreldkampioenskap verskyn.
Dit word jaarliks by die Silverstone-renbaan naby die dorp Silverstone in Northamptonshire in Engeland gehou. Die Britse en Italiaanse Grand Prix is die oudste aaneenlopende Formule Een Wêreldkampioenskap Grands Prix. Dit is vyf keer as die Europese Grand Prix aangewys tussen 1950 en 1977, toe hierdie titel as 'n ere-aanwysing elke jaar aan een Grand Prixwedren in Europa toegeken is. Alle Britse Grands Prix sedert 1926 word in Engeland gehou; waar die Britse motorrenbedryf hoofsaaklik geleë is.
|
<urn:uuid:cefa345b-71ee-4226-8195-2fc5aaecd263>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/Britse_Grand_Prix
|
2019-07-20T11:44:42Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195526508.29/warc/CC-MAIN-20190720111631-20190720133631-00130.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999931 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
Begin 'n aanlyn besigheid is makliker as wat jy dink. Daarin slaag om een is 'n ander storie, natuurlik. Eerste van alles, moet jy 'n produk of diens, wat beter iets wat mense wil wees. In my ervaring, wat mense wil hê die meeste is om te geld maak. Enigiets wat hulle help om geld te maak is 'n goeie produk. Tweede, wat jy nodig het 'n manier om geld in te samel en die lewering van die produk of die verskaffing van die diens in ruil vir betaling. Derde, wat jy nodig het sigbaarheid te kry.
As jy XAMPP vir dev werk op jou Mac by die huis, en bygewerk om jou OS te Yosemite, jy mag tydelik benoud wanneer jy vind dat jou mysqld nie begin. Die fix is redelik eenvoudig.
Wysig /Applications/XAMPP/xamppfiles/xampp
. (Jy mag het om te gebruik sudo
om dit te doen.)
Kyk vir:
$XAMPP_ROOT/bin/mysql.server start > /dev/null &
En voeg unset DYLD_LIBRARY_PATH
op die top van dit. Dit moet lyk:
unset DYLD_LIBRARY_PATH
$XAMPP_ROOT/bin/mysql.server start > /dev/null &
Start mysqld en jy dit moet werk.
As jy dalk opgemerk het, Ek het nie skryf baie in die laaste paar maande. Dit was as gevolg van een van my gereelde geskeduleerde skrywer se blokke. Wanneer ek geblokkeer, Ek vind gewoonlik ander dinge te doen, en oortuig myself dat hulle is regtig belangrik en dringend. Een so 'n ding hierdie keer was 'n opknapping van my blog backend. Die oorspronklike ontwerp is gedateer, en dit is werklik 'n opgradering nodig. Of so het ek vir myself gesê en gewerk het op dit vir 'n paar weke. As jy die lees van hierdie post, jy kan sien die vrugte van my arbeid. En ek hoop dat jy dit wil hê.
Het jy 'n webwerf of 'n blog en voel dat dit is om te verval met 'n swaar verkeer? Eerste van alles, Baie geluk - dit is een van die probleme wat webmasters en bloggers wil graag hê. Maar hoe sou jy dit op te los? Die eerste ding om te doen, is om PHP versnelling in staat te stel, As jou site / blog is PHP gebaseer. Alhoewel dit eenvoudig moet wees (in teorie), dit kan 'n rukkie neem om dit reg te kry. Jy weet wat hulle sê - in teorie, teorie en praktyk is dieselfde. In die praktyk, hulle is nie. Versnelling, egter, is 'n lae-hang vrugte, en sal 'n lang pad gaan in die oplossing van jou probleme.
Sodra jy het onttrek al die kilometers uit die versneller oplossing, dit is tyd om 'n inhoud lewer Network of CDN te neem. Wat 'n CDN doen, is al jou statiese lêers te dien (beelde, style sheets, JavaScript-lêers, en selfs die kas blog bladsye) van 'n netwerk van bedieners anders as jou eie. Hierdie bedieners is strategies rondom die kontinent geplaas (en om die wêreld) sodat jou lesers ontvang die inhoud van 'n plek geografies naby aan hom. Benewens die vermindering van die latency weens afstand, CDN help jou ook deur die vermindering van die las op jou bediener.
Hier is 'n aanlyn Blackjack spel wat jy sal leer hoe om dit te speel. As jy nie weet wat om te doen, vra die program! Hierdie post leer jy hopelik goeie strategieë in die speel van Blackjack. Maar jy moet weet dat selfs met die mees stabiele strategieë, Blackjack is 'n verloor spel. Die huis het 'altyd 'n klein voorsprong. Die beste wat enige strategie vir jou kan doen, is om jou uithouvermoë te verhoog — die tyd wat dit neem om jou hemp te verloor.
'N Paar jaar gelede, Ek het beduidende inkomste uit aanlyn-advertensies as gevolg van my netwerk besigheid model wat baie goed gewerk het in dié tyd. Op 'n stadium die advertensie vertoon maatskappy besluit om my rekening te kanselleer omdat sommige webwerwe in my netwerk geskend hulle terme en voorwaardes. Hulle het my vertel dat hulle my nie kon betaal vir die afgelope twee maande, want hulle het reeds terugbetaal die geld aan die adverteerders wat woedend was op my T & C oortredings. Mind you, dit was 'n klein fortuin. Maar 'n paar maande later, het hulle besluit om my te herstel. Die eerste ding wat hulle gedoen het nadat geaktiveer my rekening was om my te betaal my uitstaande balans — die geld wat hulle gehad het “terugbetaal” aan hulle ontevrede adverteerders. Ek, natuurlik, was nogal gruntled oor die uitkoms. Maar die vreugde duur nie; Hulle het my 'n maand later verban weer.
Onwerklik blog is gekies as een van die top 50 filosofie blogs in die wêreld! Dit kom as 'n verrassing toe die Zen College Life gelys hierdie blog (ten minste die filosofie deel van dit). Lys dit as die 21 in hul lys, hulle sê van onwerklik blog, “Waar filosofie aan fisika en hulle ooit na lewe gelukkig.”
Foto deur h.koppdelaney
Onwerklik Blog het verhuis na 'n meer kragtige bediener by Arvixe. [Openbaarmaking: Al die bediener skakels in hierdie artikel is affiliate skakels.] Vir diegene wat belangstel in die beweging van jou hosting na 'n nuwe bediener, Ek het gedink ek sou beskryf die “gotchas” betrokke.
Dit Gotcha het my tydens 'n toets migrasie van my ou poste op die nuwe bediener. Ek het oor 130 poste te migreer. Toe ek hulle na die nuwe blog oor die nuwe bediener, hulle lyk soos nuwe poste. Aan die onvergeeflike logika van 'n rekenaar (wat tart gesonde verstand en bestuur te vuil up lewe), hierdie uitspraak van die nuwigheid is akkuraat, Ek moet erken — hulle was inderdaad nuwe poste op die nuwe bediener. So, op die 10 Januarie, my gereelde lesers wat onderteken het vir updates ontvang oor 100 e-pos kennisgewings oor “nuwe poste” op my blog. Nodeloos om te sê het ek begin om kwaad e-pos van my vererg gereelde eis dat ek uit verwyder hulle name my “list.excessive” (as een van hulle sit dit). As jy een van diegene wat oormatige e-pos gekry het, aanvaar asseblief my verskoning. Wees verseker dat ek afgeskakel e-pos kennisgewings, en ek sal kyk en hard in die ingewande van my blog voor die draai dit terug op. En wanneer ek draai dit op, Ek sal prominent 'n skakel in elke boodskap te skryf of teken jouself.
As jy groei jou web teenwoordigheid en jou blog verkeer, jy gaan te hê om te skuif na 'n groter bediener. In my geval, Ek het besluit om te gaan met Arvixe> because of the excellent reviews I found on the web. Die besluit van watter tipe hosting jy nodig maak vir 'n interessante onderwerp, wat sal my volgende post.
Goed, Die kort antwoord, verhoog jou virtuele geheue te meer as die grootte van jou fisiese geheue.
Lang weergawe nou. Onlangs, Ek het hierdie probleem met my PC is dat dit nie sou wakker uit die winterslaap of slaap af behoorlik. Die PC self sou op en drukking wees, maar die skerm sal skakel na power save mode, bly leeg. Die enigste ding om te doen op daardie stadium sou wees om die rekenaar weer te begin.
Soos die goeie netizen dat ek, Ek getreil die internet vir 'n oplossing. Maar het nie enige vind. Sommige het voorgestel die opgradering van die BIOS, die vervanging van die grafiese kaart en so aan. Toe sien ek dit wat in 'n Linux-groep, sê dat die grootte van die ruillêer meer as die fisiese geheue moet, en besluit om dit te probeer op my Windows XP masjien. En dit het die probleem opgelos!
So die oplossing vir hierdie kwessie van leë skerm nadat wakker is die grootte van die virtuele geheue in te stel na iets groter as die geheue in jou stelsel. As jy meer inligting nodig, hier is hoe, in stap-vir-stap vorm. Hierdie instruksies is van toepassing op 'n Windows XP masjien.
- Regs-kliek op “My Computer” en druk “Eienskappe.”
- Neem 'n blik op die geheue grootte, en klik op die “Gevorderde” blad.
- Klik op die “Instelling” knoppie onder die “Prestasie” groep boks.
- In die “Prestasie Options” venster wat opkom, kies die “Gevorderde” blad.
- In die “Virtuele geheue” groep boks naby die onderkant, Klik op die “Verandering” knoppie.
- In die “Virtuele geheue” venster wat verskyn, stel die “Custom grootte” na iets meer as jou geheue grootte (wat jy in stap sien 2). Jy kan dit op 'n harde skyf partisie wat jy het, Maar as jy gaan deur al hierdie instruksies, kanse is jy net “C:”. In my geval, Ek het gekies om dit te sit op “M:”.
Hierdie pos is die tweede een in my geek reeks.
Terwyl programmering my Tema Tweaker, Ek het gekom oor hierdie probleem. Ek het 'n string op my bediener in my PHP program (die tweaked style, in die feit dat), en ek wou die gebruiker die opsie om dit te bewaar tot 'n lêer sy rekenaar gee. Ek sou gedink het dit was 'n algemene probleem, en al die gemeenskaplike probleme kan deur Googlen opgelos word. Maar, kyk en kyk, Ek kon net nie 'n bevredigende oplossing te vind. Ek het my eie, en gedink ek sal dit hier te deel, vir die voordeel van al die toekomstige Googlers nog kom en gaan.
Voor ons gaan in die oplossing, Ons verstaan wat die probleem is. Die probleem is in die verdeling van arbeid tussen twee rekenaars — een is die bediener, waar jou WordPress en PHP hardloop; die ander is die kliënt se rekenaar waar die besigtiging plaasvind. Die string ons praat oor is op die bediener. Ons wil dit op te slaan in 'n lêer op die kliënt se rekenaar. Die enigste manier om dit te doen, is deur die bediening van die string as 'n html antwoord.
Met die eerste oogopslag, dit nie soos 'n groot probleem te kyk. Na alles, bedieners stuur gereeld snare en data aan kliënte — dit is hoe ons sien niks op die die leser, insluitend wat jy lees. As dit was net 'n PHP-program wat wil hê dat die string te red, sou dit nie 'n probleem te wees nie. Jy kan net stort die string in 'n lêer op die bediener en dien die lêer.
Maar wat doen jy as jy nie wil hê die hele wêreld 'n manier van die storting van snare lêers op jou bediener? Wel, jy kan iets soos hierdie te doen:
<?php
header('Content-Disposition: attachment; filename="style.css"');
header("Content-Transfer-Encoding: ascii");
header('Expires: 0');
header('Pragma: no-cache');
print $stylestr ;
?>
So, net sit hierdie kode in jou foo.php wat bere die string $ stylestr en wat jy gedoen. Maar ons probleem is dat ons is besig om in die WordPress plugin raamwerk, en kan nie die kop gebruik() oproepe. As jy probeer om dit te doen, sal jy die fout boodskap kry sê dat header reeds dude gedoen. Vir hierdie probleem, Ek het gevind dat die vernuftige oplossing in een van die plugins wat ek gebruik. Vergeet wat een, maar ek dink dit is 'n algemene tegniek. Die oplossing is 'n leë iFrame te definieer en stel die bron wat die PHP funksie sou skryf. Sedert iFrame verwag 'n volle HTML bron, jy is toegelaat (in die feit dat, verplig) die kop te gee() voorskrifte. Die kode uit lyk iets soos:
<iframe id="saveCSS" src="about:blank" style="visibility:hidden;border:none;height:1em;width:1px;"></iframe>
<script type="text/javascript">
var fram = document.getElementById("saveCSS");
<?php echo 'fram.src = "' . $styleurl .'"' ;
?>Nou is die vraag, wat moet die bron? Met ander woorde, wat is $ styleUrl? Duidelik, dit gaan nie 'n statiese lêer te wees op jou bediener. En die doel van hierdie pos is om te wys dat dit nie 'n lêer op die bediener te wees ten alle. Dit is 'n twee-deel antwoord. Jy moet onthou dat jy besig is binne die raamwerk WordPress, en jy kan nie losstaande PHP lêers. Die enigste ding wat jy kan doen, is om argumente aan die bestaande PHP lêers te voeg, of die plugins wat jy geskep het. So jy eers 'n stuur-knoppie soos volg:
<form method="post" action="<?php echo $_SERVER["REQUEST_URI"]?>">
<div class="submit">
<input type="submit" name="saveCSS" title="Download the tweaked stylesheet to your computer" value="Download Stylesheet" />
</div>
Let daarop dat die naam eienskap van die knoppie “saveCSS.” Nou, in die deel van die kode wat voorlê hanteer, jy iets soos doen:
<?php
if (isset($_POST['saveCSS']))
$styleurl = get_option('siteurl') . '/' . "/wp-admin/themes.php?page=theme-tweaker.php&save" ;
?>
Dit is die $ styleUrl wat jy sou gee as die bron van jou iFrame, vorentoe. Let daarop dat dit dieselfde as jou pluging bladsy URL, behalwe dat jy daarin geslaag om by te voeg “?red” aan die einde van dit. Die volgende truuk is dat argument te vang en dit hanteer. Vir daardie, jy gebruik om die WordPress API funksie, add_action as:
<?php
if (isset($_GET['save'] ))
add_action('init', array(&$thmTwk, 'saveCSS'));
else
remove_action('init', array(&$thmTwk, 'saveCSS'));
?>Dit voeg 'n funksie saveCSS na die init deel van jou plugin. Nou het jy hierdie funksie te definieer:
<?php
function saveCSS() {
header('Content-Disposition: attachment; filename="style.css"');
header("Content-Transfer-Encoding: ascii");
header('Expires: 0');
header('Pragma: no-cache');
$stylestr = "Whatever string you want to save";
ob_start() ;
print $stylestr ;
ob_end_flush() ;
die() ;
}
?>Nou is ons amper by die huis gratis. Die enigste ding om te verstaan is dat jy van moet die steentjie(). As jou funksie nie sterf, dit sal uitspuug die res van die WordPress gegenereer dinge in jou stoor die lêer, aanbring dit aan jou string $ stylestr.
Dit mag lyk ingewikkeld. Wel, Ek dink dit is 'n bietjie ingewikkeld, maar sodra jy dit implementeer en kry dit loop, jy kan (en doen) vergeet dit. Ten minste, Ek doen. Dit is waarom ek dit gepos het hier, sodat die volgende keer wat ek nodig het om dit te doen, Ek kan kyk dit.
|
<urn:uuid:61a4ce37-98c6-485b-8ae2-10ea55549491>
|
CC-MAIN-2019-30
|
http://www.thulasidas.com/category/topical/wordpress-topical/?lang=af
|
2019-07-19T05:56:12Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195526064.11/warc/CC-MAIN-20190719053856-20190719075856-00042.warc.gz
|
by-nd
|
2.0
|
a_tag
| false | true | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999998 |
{
"abbr": [
"by-nd"
],
"in_footer": [
true
],
"in_head": [
false
],
"location": [
"a_tag"
],
"version": [
"2.0"
]
}
|
Horlosie
Horlosies is instrumente waarvan tyd afgelees kan word. Ander tydmeetkundige instrumente soos die waterhorlosie en die sonwyser word ook onder horlosies gereken. Horlosies is al in gebruik sedert lank voor die geboorte van Christus. Die belangrikste kenmerk van latere horlosies was die slinger en die skommelwieletjie (onrus), wat heen en weer beweeg.
Die oudste meganiese horlosies wat bewaar gebly het, dateer uit die einde van die 14e eeu. Die slingerhorlosie het gedurende die eerste helfte van die 16e eeu sy verskyning gemaak en sedertdien het die horlosienywerheid vinnig ontwikkel. Die ontwikkeling van die draagbare horlosie word gekenmerk deur presisie en miniaturisering. Die eerste draagbare horlosies was tafelhorlosies en sakhorlosies. Na 1800 het die sakhorlosie al hoe meer kompak geword, en met die koms van die polshorlosie (ongeveer 1900) het dit byna heeltemal verdwyn.
Gedurende die 20e eeu is daar naas meganiese frekwensiereëlaars ook elektriese (kwartshorlosies) en atomiese (sesiumatoomhorlosies) frekwensiereëlaars ontwikkel wat baie noukeuriger as alle vorige tydmeetkundige instrumente is. Gedurende die sewentigerjare is die kwartshorlosie ontwikkel, waarvan die modernste ontwerpe nie meer wysers het nie, maar ʼn digitale of syfervertoon.
Inhoud
Geskiedenis
Behalwe dat hy donker en lig en die tydsverloop van die lang dae en kort dae waargeneem het, het die prehistoriese mens maar min pogings aangewend om tyd in te deeI. Alles kon wag en niks hoef juis op ʼn gegewe tyd te gebeur het nie – alles behalwe gebede. In byna alle lande en beskawings was dit die priesters wat besluit het dat daar 'n tydsindeling moes kom en dat tyd gemeet moes kon word. Die gode moes hul gebede en offerandes betyds kry.
Dit is hierdie lojale priesters wat vir die eerste keer tydaanwysers begin gebruik het. Die oudste metode waarvolgens tyd gemeet is, was waarskynlik met die hulp van 'n vertikale stok, die sogenaamde gnomon, en die stand van die son. Op die grond is daar gewoonlik 'n paar boë of lyne getrek wat die lengte van die skadu van die stok tydens sonop, presies in die middel van die dag en ook met sonsondergang aangedui het. Veral in die Midde-Ooste, waar die son feitlik elke dag skyn, het skadustokke vroeg reeds hulle verskyning gemaak.
Dit is ook in hierdie gebied waar die Chaldeërs, die mense van Abraham, 4000 jaar gelede die dag en die nag in twaalf dele of periodes verdeel het. Waarom juis twaalf, is nie presies duidelik nie, maar dit was die begin van die uur. Selfs die Chinese, wat hul dae in honderd eenhede verdeel het, het later ure aanvaar. Die posisie van die lyne om die skadustok wat die periodes moes aandui, moes omtrent elke maand verander word om aan te pas by die steeds veranderende hoek van die son.
Uit hierdie eenvoudige gnomon het meer ingewikkelde sonwysers ontwikkel. Hierdie metode van tydmeting was beslis al 2500 v.C. in China in gebruik. Die yslike obeliske van Ou Egipte was ook tydaanwysers. Dit was klippale van meer as 30 m hoog en daar bestaan vandag nog 'n paar van hulle. Bo-aan die punt van sommige obeliske het die Egiptenare later 'n ronde gat gemaak. Die son het dan deur hierdie opening geskyn en 'n helder kol aan die punt van die skadu op die grond gemaak. Die Antieke Grieke het klaarblyklik ook tyd bereken met behulp van die lengte van die skadu van sekere hoë pilare. In een van die toneelstukke van Aristophanes (Die Paddas, ongeveer 405 v.C.) sê ʼn karakter: "Wanneer die skadu tien tree lank is, kom eet dan by my."
'n Redelik gesofistikeerde sonwyser uit Egipte dateer uit ongeveer 1000 v.C. en is waarskynlik die oudste sonwyser wat bewaar gebly het. Dit bestaan uit 'n lang, horisonale stuk wat in periodes afgemerk is, en 'n vertikale T -stuk wat ʼn skadu oor die afgemerkte stuk laat val. 'n Nadeel van hierdie sonwyser is dat dit in die oggend opgestel moet word sodat die afgemerkte stuk na die weste sal wys en in die middag weer omgedraai moet word sodat dit na die ooste wys. Daar is nooit 'n model gevind met 'n T –stuk aan weerskante nie. In II Konings 20:11 word daar na hierdie soorte sonwysers verwys: " ... en Hy het die skaduwee op die grade waarlangs dit op die grade van Agas se sonnewyser gedaal het, laat teruggaan, tien grade agteruit." Tydsberekenaars plaas hierdie gebeurtenis in omstreeks 741 v.C.
'n Groot verskeidenheid van sonwysers het in die loop van jare ontstaan. Die skadupen is later nie meer in die grond geplant nie, maar op 'n plaat gemonteer. Daar is opgemerk dat die skadu deur 'n sirkel beweeg, en die rand van so 'n sirkel is op hierdie plaat in gelyke dele of ure afgemerk. Op die manier kon verbygangers redelik maklik die naaste uur aflees. Die pen is ook in sommige gevalle deur 'n driehoek vervang, wat 'n duideliker skadu gewerp het. AI die sonwysers het egter een belangrike nadeel gehad: hulle het nie gewerk as die son nie skyn nie. Snags en op reëndae was die priesters verlore.
Hulle het geprobeer tyd hou met gebede wat presies so lank geduur het en dan oor en oor herhaal is, maar dit was 'n vermoeiende en verwarrende metode. om hiervoor 'n oplossing te vind, is 'n hele aantal tydmeetkundige instrumente ontwerp. Die waterhorlosie of clepsydra (Ietterlik vertaal beteken dit waterdief) het ook in die Oudheid ontstaan. In beginsel is die werking van 'n waterhorlosie eenvoudig: ʼn bak water met 'n gaatjie onderin loop binne 'n sekere tyd leeg. Met ʼn sonwyser kon daar gemeet word hoe lank dit duur voordat 'n sekere bak leeg was en merkies is aan die binnekant van die bak aangebring om die ure aan te dui. Daar was egter probleme met hierdie vroeë waterhorlosies: die water het nie altyd ewe vinnig by die gaatjie uitgeloop nie. Hoe voller die bak (hoe hoër die druk by die gaatjie), hoe vinniger het die water uitgeloop.
Op die manier kon daar moeilik 'n akkurate tydsindeling gemaak word. Die probleem is opgelos toe daar na baie eksperimente gevind is dat die water altyd in dieselfde tempo by die gaatjie sal uitvloei as die wande van die houer 'n hoek van 70 grade het. In Egipte was dit die gebruik om sommige waterhorlosies met melk te vul. Die gode het merk as ʼn offerande geëis, en dan was die tydmetery sommer terselfdertyd ʼn offerande om die gode tevrede te hou. Sommige waterhorlosies is pragtig versier met beeldhouwerk en inskripsies en die waterhouers het ook soms eienaardige vorms gehad. 'n Waterhorlosie in die vorm van 'n donkie wat uit die Oudheid dateer, word vandag nog in ʼn museum in Kaïro bewaar.
Die omgekeerde beginsel is ook soms vir waterhorlosies gebruik. 'n Leë, afgemerkte bak met 'n gaatjie in die bodem het bo-op die water gedryf. Die water het dan deur die gaatjie na binne gesyfer en stadig opgestoot verby die merkies aan die binnekant van die bak wat die ure moes voorstel; na 'n bepaalde tydsverloop was die bak dan vol en het dit gesink. Vandag nog gebruik talle boere in Algerië sulke waterbakhorlosies om die tydsduur van hul waterleibeurt aan te dui. Die ontwikkeling van sonwysers het intussen ook nie stilgestaan nie en heel verfynde instrumente, selfs sakmodelle, is ontwerp. In 600 n.C. het pous Gregorius I opdrag gegee dat daar 'n sonwyser op alle kerke geplaas moes word. Hierdie gebruik is eeue lank voortgesit en baie kerke in Engeland en in Europa wat voor die Renaissance opgerig is, het vandag nag 'n sonwyser teen hul mure. Sonwysers is later nog verder deur die Arabiere verfyn en selfs nadat die eerste meganiese horlosies laat in die 14e eeu in Europa verskyn het, het sonwysers nie verdwyn nie. Hulle is nog op groot skaal gedurende die Renaissance ontwerp, verbeter en vervaardig. Ook die waterhorlosies het met verloop van tyd ingewikkelder geword, en Viturvius (1e eeu n.C.) beskryf 'n waterhorlosie waarvan die waterstand deur middel van ʼn ratwerk aan 'n wyser gekoppel was. Dit was die eerste tekens van horlosiemeganika. In Persië is daar reeds in 124 v.C. 'n waterhorlosie ontwerp wat 'n wyserplaat en ʼn wyser gehad het. Dit het op presies dieselfde beginsel as alle ander waterhorlosies gewerk, maar die een het 'n swaar stuk hout in gehad wat bo in die bak gedryf het. Die stuk hout is met 'n toutjie aan ʼn wyser verbind. Namate die watervlak in die houer gedaal het, het die hout saam gesak en die toutjie het die wyser oor 'n wyserplaat getrek. Sulke waterhorlosies het geleidelik oor die hele Midde-Ooste versprei, maar dit sou nog lank duur voordat hulle in Europa bekend sou word. Sirië het gedurende die eerste eeu na die geboorte van Christus 'n baie groot en spoggerige waterhorlosie aan Athene geskenk. Die mure van hierdie waterhorlosie staan vandag nog in die Griekse hoofstad. Dit was 'n agthoekige toring en op elk van die agt kante was daar 'n sonwyser en afbeeldings wat die verskillende winde voorgestel het. Daar was volgens oorlewering ook 'n ingewikkelde windwyser op die dak. Tot vandag toe word die horlosie die Toring van Winde genoem. Binne-in hierdie toring was daar 'n indrukwekkende waterhorlosie. In die howe van Athene is daar destyds klein waterhorlosies gebruik om aan te dui hoe lank ʼn regsgeleerde die hof ter verdediging van sy kliënt mog toespreek. Hierdie gebruik is later ook in die howe van Rome ingestel. Volgens oorlewering het minstens een Romeinse gevangene sy lewe aan 'n waterhorlosie te danke - 'n klein klippie het in die gaatjie van die waterhorlosie beland toe sy advokaat besig was om die hof toe te spreek. Die water het nie uitgeloop nie en die advokaat kon lustig voortpraat. Solank het sy toespraak ter verdediging van die gevangene geduur dat daar intussen nuwe bewysstukke by die hof opgedaag het wat die gevangene se onskuld bewys het. Daar word ook vertel dat Julius Caesar baie verbaas was toe hy besef het dat die sogenaamde barbare teen wie hy in die noorde oorlog gevoer het, ook van waterhorlosies gebruik gemaak het. Deur volksverhuisings en die uitbreiding van die Romeinse Keiserryk het waterhorlosies geleidelik oor Europa versprei.
Volgens ou Middeleeuse geskrifte is 'n brand in 'n Franse klooster een keer geblus met die water van 'n waterhorlosie. Die waterhorlosies is deur die Chinese en die Arabiere verder ontwikkel en in Europa tot in die 16e eeu gebruik. Die Chinees So Loeng (1020-1101) het 'n waterhorlosie beskryf wat bestaan het uit 'n rat (wiel) met 'n aantal bakkies. Sodra 'n bakkie met watervolgeloop het, het die wiel 'n entjie verder gedraai sodat die volgende, leë bakkie onder die watertoevoer beland het. In beginsel het hierdie meganisme reeds in die rigting van die tandratte van latere horlosies gedui. Naas sonwysers en waterhorlosies is verskeie ander tydaanwysers ook gebruik. Die Chinese het onder meer die sogenaamde vuurhorlosie gebruik. Hierdie horlosie het uit 'n lang lont bestaan met 'n aantal metaalballetjies op afgemete plekke.
Namate die lont stadig opgebrand het, het die balletjies losgeraak en een vir een op 'n klok geval. Gedurende die Middeleeue is daar ook van gemerkte kerse gebruik gemaak. Elke ring op ʼn afgemerkte kers het ongeveer 'n uur geneem om op te brand. Dit was nie baie betroubaar nie, want selfs net 'n effense trek het die kers natuurlik vinniger laat brand. Olielampe waarin die stand van die olie in die glas-oliehouer afgelees kon word namate die olie opgebrand het, is ook gebruik. Sandlopers het in gebruik gekom nadat 'n monnik in 'n klooster by Chartre gedurende die 8e eeu n.C. die kuns om glas te blaas, herontdek het. Sandlopers het bestaan uit 'n glashouer met twee ruimtes wat met 'n nou gangetjie met mekaar verbind is. 'n Afgemete hoeveelheid sand is in die glashouer verseël en tyd is afgemeet deur die sand deur die gaatjie van die een ruimte na die ander ruimte te laat loop. Die sandlopers is in verskillende groottes gemaak am verskillende hoeveelhede tyd af te meet.
Aanvanklik was daar sandlopers wat 'n kwartier, 'n halfuur, 'n uur en vier uur kon meet. Die sandlopers is veral op die skepe van ontdekkingsreisigers gebruik, meestal om die vaartsnelheid te meet en die duur van die wag aan te dui. Vir laasgenoemde is die vieruursandlopers gebruik. Die mat rose op wag het dit dan ook dikwels 'n uurglas of nagglas genoem. Vir navigasie was dit nodig dat die uurglas presies op die regte oomblik omgedraai moes word om die volgende periode af te meet. Die sandlopers self was baie betroubaar, maar die wagte wat dit gebruik het, nie. Die wagte moes tyd hou en die sandloper omkeer presies op die oomblik dat dit leeggeloop het. Dit het dikwels gebeur dat hulle dit te vroeg of te laat gedoen het en op die manier het daar soms groot navigasiefoute ontstaan. Dit was juis as gevolg van verkeerde tydsberekeninge dat die Portugese seevaarders op pad na die suidpunt van Afrika per ongeluk Suid-Amerika ontdek het.
AI hierdie soorte tydaanwysers was nog nie ware meganiese horlosies nie. Geleerdes, wetenskaplikes en ontwerpers het horlosies 'n paar eeue lank as ʼn soort stokperdjie beskou en met die vreemdste en ingewikkeldste ontwerpe vorendag gekom. Hierdie horlosies was meer vir vermaak as vir akkuraatheid bedoel. Die waterhorlosies het al hoe ingewikkelder geword, maar in die meeste gevalle het die kragbron (die water wat dit aangedryf het) net eenvoudig verlore geraak nadat dit een keer deur die meganisme geloop het. Geeneen van die tydmeetkundige instrumente van die jare kort voor en kort na Christus se geboorte kon vanself aanhou werk nie. Die kerse het opgebrand en die sandlopers moes omgedraai word.
Maar die Arabiere het hulle met groot ywer en geesdrif toegespits op die ontwikkeling van waterhorlosies en teen 900 n.C. het sommige van hulle ontwerpe halfoutomatiese eienskappe begin kry. Daar is soms bewegende beeldjies van diere in die horlosies ingebou en daar was selfs meganiese voëltjies wat begin fluit het as die waterhouer leeggeloop het en weer gevul moes word. In China het Tsjang Soei reeds in 700 n.C. 'n waterhorlosie gemaak wat deur 'n hidrouliese wiel aangedryf is. Dit was 'n groot stap vooruit, maar die ontdekking het die Westerse wêreld nie geraak nie en is eers eeue later in Europa "heruitgevind". Karel die Grote van Frankryk was verstom toe die Kalief van Bagdad in 809 n.C. vir hom 'n waterhorlosie met sekere outomatiese eienskappe as geskenk gegee het. Hierdie waterhorlosie het 'n wyserplaat met twaalf deurtjies gehad. Elke uur het een van die deurtjies oopgegaan en het soveel metaalballetjies as die getal ure wat verstryk het, by die deurtjie uitgerol en op 'n klokkie geval, wat dan die uur aangekondig het. Nadat daar twaalf ure verstryk het, het twaalf meganiese soldaatjies die deurtjies weer toegestoot en het die hele proses weer voor begin.
Die eerste meganiese horlosies
Hoe vernuftig die reeds genoemde tydmeters ook al gewees het, was hulle noukeurigheid gering. Dit het eers met die ontwikkeling van die meganiese uurwerk verbeter, waardeur 'n wyser deur middel van 'n ratwerk met 'n meganisme deur ʼn gewig voortbeweeg is. Oor die ware oorsprong van hierdie meganiese horlosies is weinig of niks bekend nie. Sommige navorsers meen dat die meganiese horlosie ontwikkel het uit die sterrekundige instrumente wat reeds voor die jaar 1000 by die Arabiere in gebruik was. Hulle het waarskynlik die beginsels waarop hierdie instrumente gewerk het, by die Grieke oorgeneem. Volgens geskiedskrywers is dit egter wel seker dat daar in die tweede helfte van die 13e eeu in Sentraal-Europa meganiese horlosies gemaak is.
Die heel vroegste meganiese horlosies is aangedryf volgens 'n beginsel wat 500 jaar lank in gebruik sou bly en selfs vandag nog in sommige horlosies aangewend word – die energie van vallende gewigte. Hierdie gewigte is aan toutjies opgehang wat om 'n silinder opgedraai is wat deur middel van 'n wiel aan die horlosie se ratwerk verbind is. Om te verhoed dat die draaiende silinder en die ratstelsel te vinnig versnel en die energie van die gewigte te vinnig opgebruik word, is daar 'n remmende meganisme ingeskakel wat die echappement genoem word en elke keer net een tand van die rat laat verspring. Die uurwerk is verbind met 'n enkele wyser wat oor 'n wyserplaat loop waarop 24 ure afgemerk is.
Hierdie vroeë horlosies is deur hoefsmede en sleutelmakers met die hand gemaak uit ru-yster. ʼn Uitsondering was die horlosie wat deur die Italianer Giovanni de Dondi gemaak is, Hy het in 1348 daaraan begin werk en sy horlosie eers 16 jaar later voltooi Die horlosie het verlore geraak maar kon later volledig gerekonstrueer word aan die hand van volledige beskrywings wat in die biblioteek van Milaan gevind is. Dondi se horlosie was van geelkoper, brons en rooikoper gemaak, met sewe wysers wat tegelyk die maan en die planete se bewegings sowel as die uur op 'n 24-uur-wyserplaat aangedui het, Dondi se wyserplaat was gegrond op die wêreldbeeld van Ptolemaeus. Die hele horlosie was duidelik sy tyd ver vooruit. Van die swaar ru-ystermodelle het enkeles bewaar gebly.
Die horlosie in die toring van die katedraal van Salisbury Brittanje, wat uit die jaar 1386 dateer, is die oudste wat gedeeltelik nog bestaan. Die horlosie is nog steeds in die toring, maar vernuwing en modernisering deur die eeue het meegebring dat daar nog maar min van die oorspronklike meganisme oor is. Die horlosie van die toring van die katedraal van Wells, wat ongeveer tien jaar later gemaak is, het ook bewaar gebly en staan nou in die Science Museum in Londen. Tussen die bewegende dele van die uurwerk van hierdie vroeë horlosies was daar so baie wrywing en slytasie dat hierdie horlosies in een dag maklik 'n halfuurgewen of verloor het. Ondanks hulle onakkuraatheid was daar 'n groot aanvraag na meganiese horlosies en het dit gedien as 'n soort statussimbool onder die rykes. Die horlosiemakers van Europa het hul bes gedoen om horlosies te verbeter en het terselfdertyd geprobeer om aan die vraag te voldoen. Hoewel die Italianers die beste onder die vroeë horlosiemakers was; het sommige stede en dorpies in Suid-Duitsland, veral Ulm, Augsberg en Neurenberg, binne 'n paar dekades beroemd geword en het hulle hul eie gildes van horlosiemakers gehad. Hoewel Leonardo da Vinci reeds teen ongeveer 1485 met ratte en vere in sy aantekeningboeke geëksperimenteer het, is die eerste horlosie wat deur 'n veer aangedryf is, eers in 1510 deur Peter Henlein gemaak. Dit was silindervormige
horlosies wat nie meer soos hulle voorgangers opgehang moes word nie, maar ook neergesit kon word. Die wyser en die wyserplaat is soms bo-op die horlosie aangebring. Een van die nadele van hierdie horlosies was dat die trekkrag van die veer, namate dit afgeloop het, verminder het. Hiervoor het Jacob Zech in omstreeks 1540 'n oplossing gevind. Hy het die trekkrag van die veer deur middel van 'n koord op 'n keëlvormige wenas verplaas, waardeur 'n teengewig gevorm is teen die verminderende dryfkrag van die veer.
Hierdie soort konstruksie het in gebruik gebly tot ongeveer 1800, toe die horlosieveer sodanig verbeter is dat 'n konstante trekkrag verkry kon word. Sommige van hierdie vroeë horlosies was voorsien van 'n slagwerk wat bestaan het uit ʼn afsonderlike tandwielmeganisme en 'n gewig of 'n veer. Die uurwyser het dan periodiek 'n hefboompie opgetel, waardeur die rat wat die slaghamer bedien het, in beweging gebring is. Gedurende die eerste 300 jaar van meganiese horlosies, tot ongeveer 1650, het die horlosies geleidelik al hoe ingewikkelder geword en is hulle met groter sorg versier maar het hulle nie juis akkurater geword nie.
Slingerhorlosies
Groter noukeurigheid is bereik eers toe die foliomeganisme (die vroeë vorm van echappement wat bestaan het uit 'n dwarsbalkie met verstelbare gewiggies om die ossillasietempo te reguleer) deur 'n slinger vervang is. In 1580, toe Galileo Galilei nog 'n tienerstudent was, het hy in die katedraal van Piza 'n lamp wat aan 'n lang ketting opgehang was en deur die wind heen en weer gewaai is, dopgehou. Hy het opgemerk dat die tyd wat die lamp geneem het om van die een kant na die ander kant deur te swaai, dieselfde gebly het, ondanks die feit dat die uitwyking na albei kante verminder het. Hierdie eenvoudige waarneming het 'n revolusie by die horlosiemakers teweeggebring. Galilei het dadelik self ook met ʼn slingerhorlosie begin eksperimenteer, maar dit was Christiaan Huygens wat in 1656 vir die eerste keer daarin geslaag het om ʼn werklik bruikbare slingerhorlosie te maak.
In Huygens se horlosie kry die slinger elke keer 'n tikkie of ʼn stootjie van die echappement, waardeur dit, ondanks die wrywing, kan aanhou slinger; terselfdertyd sorg die slinger daarvoor dat die echappement by elke slingerslag die ratwerk een tand verder laat deurloop. Hoewel Huygens se pendulum (slinger) teen 'n presiese pas getik het, het dit nie presies een maal per sekonde getik nie. Dit was waarskynlik die Engelse fisikus Robert Hook wat omstreeks 1660 ontdek het dat 'n pendulum met ʼn gewiggie onderaan wat presies 39,14duim (99,4cm) lank is presies een keer per sekonde sou tik. Hierdie uitvinding sou sedertdien bekend staan as die Royal Pendulum en die toepassing sou lei tot die ontwikkeling van hoe staanhorlosies, wat aanvanklik sterthorlosies genoem is en waarvan die slinger en gewigte vir die eerste keer heeltemal in 'n kas toegebou is. Alle horlosies het tot in daardie stadium nog net een uurwyser gehad wat (sedert omstreeks 1500) elke twaalf uur een maal in die rondte beweeg het. Na 1680 is ʼn minuutwyser ingesluit en tien jaar later het sommige horlosies ook sekondewysers gehad.
Omstreeks 1715 het George Graham (1673-1751) die sogenaamde grahamgang ontwerp wat die slingerbeweging gestabiliseer en dit so ongesteurd moontlik laat verloop het. Omstreeks 1730 het die Fransman Amant die pennegang ontwikkel, wat die slingerbeweging ook so ongesteurd moontlik moes laat verloop. Horlosiemakers het egter die grahamgang verkies en hierdie vorm van echappement bly tot vandag toe vir sekere huishoudelike horlosies in gebruik. 'n Gewone slinger sal as die temperatuur styg, 'n klein bietjie langer word, as gevolg waarvan die uurwerk stadiger sal loop. ʼn Temperatuurverandering van 2˚C sal by 'n staal-sekondeslinger van ongeveer 99 cm lank 'n afwyking van een sekonde per dag veroorsaak. Wanneer daar, soos in laboratoriums of in sterrewagte, groter noukeurigheid vereis word, moet daar dus temperatuurkompensasie toegepas word.
Hiervoor het George Graham in 1721 die kwikslinger ontwerp. Die gebruiklike gewig onderaan die slinger het in hierdie geval uit 'n houer met kwik bestaan. By temperatuurveranderinge het die slinger en die kwik soveel in die teenoorgestelde rigting uitgesit dat die swaartepunt van die slinger as geheel op dieselfde plek gebly het. Hierdie soort slinger is baie jare gebruik, veral in sterrekundige horlosies. 'n Tweede metode am die probleem van temperatuurveranderinge te oorkom, was die roosterslinger, wat omstreeks 1726 deur John Harrison (1693- 1776) ontwerp is. Die slinger bestaan uit ʼn aantal stawe met verskillende uitsettingskoëffisiënte wat op so ʼn manier aanmekaar verbind is dat die uitsetting in beide rigtings mekaar in ewewig hou. Harrison het in 1755 ook nog die sogenaamde bimetaalslinger ontwikkel. Hierdie dun slinger bestaan uit twee metaalstroke wat aan mekaar vasgeheg is maar elk 'n verskillende uitsettingskoëffisiënt het.
As die temperatuur verander, trek die bimetaalslinger ʼn bietjie krom, maar die swaartepunt bly op presies dieselfde plek. In die loop van die 17e en 18e eeu het die slingerhorlosie 'n bruikbare tydmeter geword wat selfs ʼn belangrike maatskaplike betekenis gekry het. Namate die horlosies noukeuriger begin loop het, is daar opgemerk dat die skynbare beweging van die son deur die hemel (waarop die ware sontyd gegrond was) nie dwarsdeur die jaar konstant is nie. Dit is omdat die aarde nie met 'n konstante snelheid rondom die son beweeg nie. Om die loop van die son aan te pas by die van die horlosie, moes daar oorgegaan word na die sogenaamde middelbare sontyd, wat deur die horlosie aangedui kon word. Ook vir die wetenskap, veral vir die sterrekunde, het die horlosie ʼn belangrike instrument geword. Deur die horlosie te koppel aan 'n teleskoop wat in die meridiaanvlak beweeg het, kon die tyd gemeet word waartydens 'n ster deur hierdie vlak beweeg. Hierdie tyd, tesame met die gemete hoogte, het dan die posisie van die ster aangedui.
Elektriese horlosies
Elektriese stroom kan ook as kragbron vir die aandrywing van uurwerke van horlosies gebruik word en die werk van die gewig of die veer vervang. Elektrisiteit word ook gebruik vir die opwekking van tydimpulse vanuit 'n sentrale moederhorlosie na verskillende ver van mekaar verwyderde newehorlosies; hierdie soort horlosies word dikwels op stasies aangetref met 'n newehorlosie op elke perron. Die Engelse uitvinder Alexander Bain (1810-1877) het in 1840 ʼn patent verkry op 'n horlosie wat aangedryf is deur 'n veer en ʼn slinger en wat met behulp van ʼn battery elektriese impulse opgewek het vir die regulering van die gang van 'n aantal ander horlosies.
Hierdie beginsel, waarby die aandrywing van die horlosies nag meganies was, is vir die eerste keer vertoon op die groot Europese ten- toonstellings in Londen (1851) en Parys (1867). Eers in die eerste dekade van die 20e eeu is horlosies gemaak waarvan die uurwerk deur 'n battery aangedryf is. Elektriese energie is in hierdie horlosies gebruik om ʼn slinger of onrus deur middel van periodieke impulse in beweging te hou, of om deur middel van ʼn elektromagneetjie 'n hefboompie op te tel wat elke keer as dit weer afval, die telwerk aangedryf het. 'n Heeltemal ander beginsel word gebruik in die sinchrone horlosie. Die horlosie bestaan uit 'n elektromotortjie waarvan die snelheid bepaal word deur die frekwensie van die wisselstroom, byvoorbeeld die van huishoudelike elektrisiteit (in Suid-Afrika 50 Hz). Gedurende elke siklus van die wisselstroom voer die motortjie een omwenteling uit.
Die omwentelingsnelheid word deur middel van ratverhouding by die rotasie van die sekonde-, minuut- en uurwyser aangepas. Die horlosie self het geen beheer oor die aantal siklusse waardeur die motortjie aangedryf word nie. Indien die wisselstroomfrekwensie om die een of ander rede sou verander, sal dit die akkuraatheid van die horlosie beïnvloed. Die sinchrone horlosie word veral in openbare geboue en winkels gebruik.
Die Shortt-horlosie
Die noukeurigste elektromeganiese horlosie is die Shortt-horlosie, wat omstreeks 1920 deur W.H. Shortt ontwikkel is. Die horlosie bestaan uit 'n sogenaamde "meesterhorlosie" en 'n " slaafhorlosie". Die meesterhorlosie bestaan net uit 'n slinger wat een of twee keer per minuut 'n impuls van 'n vallende hefboompie ontvang. Dit gebeur nadat die slaafhorlosie, ʼn volledige horlosie met 'n eie slinger en tydaanwyser, 'n elektriese sein na die meesterhorlosie uitgestuur het.
Nadat die slaafhorlosie die sein uitgestuur het, word 'n sinchronisasiesein van die meesterhorlosie na die slaafhorlosie teruggestuur, waardeur die volgende impuls, presies 'n halwe minuut na die vorige impuls, na die meesterslinger teruggestuur kan word. Klein afwykings wat in die slaafhorlosie kan ontstaan, werk in hierdie geval nie kumulatief nie maar word tel kens gekorrigeer. Die beweging van die slinger word nie beïnvloed deur wrywing en slytasie in ʼn echappement nie.
Bowendien is die hele apparaat in 'n verseëlde kas ingebou waarin die lugdruk op ʼn konstante lae vlak gehou word. In ʼn sterrewag sal 'n Shortt-horlosie altyd op 'n plek staan waar die temperatuur so konstant moontlik gehou kan word. Onder hierdie omstandighede kan uitsonderlike noukeurigheid bereik word, met ʼn afwyking van hoogstens enkele duisendstes van 'n sekonde per dag.
Draagbare horlosies
Die eerste draagbare horlosies het waarskynlik kort na die uitvinding van die spiraalveer vir horlosies, ongeveer 1500, verskyn. Hoewel hul le kleiner was, was hulle nie werklik draagbaar nie omdat hierdie horlosies se gang gereël is deur ʼn foliot ('n heen en weerdraaiende dwarsbalkie met gewiggies) en na 1656 deur 'n slinger. 'n Vereiste vir altwee hierdie meganismes was dat die horlosies nie mog beweeg nie. Die ontwikkeling van draagbare horlosies is veral gedurende die 16e en 17e eeu gestimuleer deur die behoefte wat daar in die skeepvaart ontstaan het aan noukeurige horlosies wat rondgedra kon word en selfs op 'n beweegbare vlak, soos ʼn skip se dek, gebruik kon word. Robert Hook het die eerste pogings in die rigting aangewend met sy ontwikkeling van die balansveer (ongeveer 1660).
Die apparaatjie (onrus) bestaan uit 'n vliegwiel ('n klein, swaar wieletjie sonder tande) en 'n spiraalveer, wat later ʼn haarveer genoem is. Die een punt van die spiraalveer was aan die assie van die vliegwiel vasgeheg en die ander punt aan 'n vaste punt in die horlosie. 'n Ankerrat het die vliegwiel eers in die een rigting en dan in die teenoorgestelde rigting gestoot en die veer het intussen op en af gewen. Die ankerrat het dus die vliegwiellaat ossilleer, terwyl die vliegwiel, aangedryf deur die spiraalveer, weer die ankerrat met gereelde tussenpose laat draai het, tand vir tand. Hierdie uitvinding in die hande van horlosiemakers, soos Christiaan Huygens en veral Hook se vriend Thomas Tompion, het gelei tot die ontwerp van baie platter horlosies. Hulle was nou klein genoeg om in 'n binnesak of ʼn onderbaadjiesak gedra te kon word. 'n Werklik bruikbare horlosie vir die skeepvaart was daar egter nog nie. In 1714 het die Britse regering 'n beloning van £20 000 aangebied vir die ontwerper van 'n horlosie wat akkuraat sou bly tydens 'n vaart na die Wes-Indiese eilande en terug.
Die Engelse uitvinder John Harrison (1693-1776) het die uitdaging aanvaar en daarop gekonsentreer om 'n balansveer te maak wat onafhanklik van temperatuurveranderinge sou werk. Na sewe jaar se navorsing het hy Chronometer nommer 1, so as hy die horlosie genoem het, ingegee om getoets te word. Dit het nie perfek gewerk nie, maar die Britse Vloot was so beïndruk dat hulle £500 van die beloning aan Harrison toegeken en hom aangemoedig het om weer te probeer. In 1759 het hy Chronometer nommer 4 oorhandig en die was na 'n seereis van 156 dae nie meer as 54 sekondes verkeerd nie. Dit was vir daardie jare so ongelooflik akkuraat dat die Britse Vloot geglo het dat daar 'n gekonkel agter die toets gesit het en hulle het geweier om die beloning toe te ken.
Drie jaar later is die chronometer weer getoets en die keer was die resultate nog beter. Maar die Vloot het nogtans net die helfte van die beloning aan Harrison uitbetaal. Eers in 1773 en na 'n versoekskrif tot die koning het die Vloot die res van die beloning aan die horlosiemaker gegee. Harrison het die temperatuurwisselingsprobleme oorkom deur gebruik te maak van ʼn bimetaalkonstruksie. Terselfdertyd het Pierre Ie Roy in Frankryk 'n bimetaalbalanswieletjie ontwerp en gemaak wat tydens temperatuurveranderinge dieselfde traagheidsmoment behou het. In die begin van die 20e eeu is daar van ivarstaal gebruik gemaak. Hierdie staal het so 'n minimale uitsettingskoëffisiënt dat dit nie in ag geneem hoef te word nie.
Verbeteringe in die echappement was nodig om te sorg dat die balans so ongesteurd moontlik kon bly slinger. Hiervoor het George Graham omstreeks 1725 die silindergang ontwikkel en Thomas Mudge (1715- 1794) omstreeks 1755 die ankergang vir gebruik in horlosies. Die verbeterde meganismes was nog steeds gegrond op dieselfde beginsel as die van die grahamgang van slingerhorlosies. Dieselfde ankergang word ook nog deesdae oor die algemeen in meganiese horlosies gebruik. Om die wrywing in die ratwerk te verminder, is daar in die 18e eeu van edelsteenlaertjies gebruik gemaak waarin die ratassies kon loop. ʼn Switser wat in Engeland gewoon het, Nicolas Facio de Duillier (1664- 1753), het in 1704 'n metode uitgevind om met diamantboortjies gaatjies in robyne en saffiere te boor sodat hierdie steentjies as laersteentjies gebruik kon word. Die deursnee van die gaatjie of ruspunt vir die as van die balanswiel is omtrent 0,1 mm.
Die hoeveelheid laersteentjies (juwele) wat in ʼn horlosie gebruik is, word gewoonlik op die agterkant van die horlosie aangedui. Hoewel die wrywing aan die eindpunt van so 'n balansassie baie gering is, kan dit in die geval van noukeurige horlosies nie buite rekening gelaat word nie. Boonop word die gang van 'n horlosie ook in geringe mate beïnvloed deur die stand; die horlosie loop meer konstant as dit altyd min of meer in dieselfde posisie sou bly. Abraham Louis Perrelet (1729- 1826) het reeds in 1770 ʼn selfopwenhorlosie gemaak. In die horlosie was daar 'n hefboompie met 'n gewig wat deur die draer in beweging gebring is. Hierdie bewegingsenergie (soos loop of die swaai van 'n arm) word dan gebruik om 'n veer op te wen. Horlosies is aanvanklik met ʼn sleuteltjie opgewen, wat aan die einde van die 19e eeu deur ʼn permanente opwenknoppie vervang is. Kort hierna het polshorlosies baie gewild geword.
Die moderne outomatiese horlosie is toegerus met ʼn gewiggie wat 360 grade in beide rigtings kan draai en daarmee die veer opwen. As gevolg van die konstante veerspanning is die gang van so ʼn horlosie ook baie konstant. 'n Gemiddelde polshorlosie tik vyf keer per sekonde of 432 000 keer in 24 uur. In dieselfde tyd beweeg die vliegwiel 540000 keer heen en weer en lê op die manier 'n afstand van net meer as 11 km per dag af. As die wiele van 'n motor dieselfde hoeveelheid kere sou draai as die vliegwiel van 'n horlosie, sou dit binne 'n jaar 400 000 km afgelê het. 'n Motor sou na so 'n reis waarskynlik uitmekaargeval het, maar ʼn moderne polshorlosie loop dikwels jare sonder dat dit herstel hoef te word. Moderne polshorlosies dien ook meestal as datumhorlosies. 'n Stophorlosie is gewoonlik 'n sakmodel wat gebruik word vir die meet van betreklik kort tydsdure en nie van die werklike tyd nie.
Deur 'n knoppie in te druk, word die balans aan die gang gesit en begin die wyser loop. Deur dieselfde knoppie nog 'n keer te druk, word die wyser gestop, en as dit 'n derde keer ingedruk word, gaan staan die wyser weer op nul (laasgenoemde aksie word ook soms met behulp van 'n tweede knoppie gedoen). In sommige gevalle is die frekwensie van die balans groter as die gebruiklike vyf bewegings per sekonde, sodat daar byvoorbeeld tiendes of honderdstes van 'n sekonde gemeet kan word. As gevolg van die reaksiesnelheid van die gebruiker is die meetnoukeurigheid van so 'n stophorlosie egter hoogstens 0,1 sekonde. 'n Chronograafhorlosie is ʼn gewone noukeurige horlosie wat behalwe die gebruiklike uur- en minuutwysers ook nog 'n groot sekondewyser het. Hierdie sekondewyser kan deur die druk van 'n knoppie aan die loop gesit of gestop en na nul teruggeplaas word. Die horlosie self hou net aan met loop.
'n Chronometer is volgens die Internasionale Bond van Horlosiemakers gewoonlik 'n draagbare, besonder noukeurige horlosie van hoe kwaliteit wat aan die eise van die sterrekunde voldoen. Hierdie horlosie is toegerus met 'n spesiale echappement waarby die impuls aksie en die blokkering apart geskied. Verder is dit ook toegerus met 'n meganisme wat die veerkrag konstant hou en kompenseer vir alle temperatuurinvloede. Die chronometer is as gevolg van al die bykomende meganismes groter en swaarder as gewone horlosies. Die chronometer wat op skepe gebruik word, word in 'n kardanring gemonteer sodat dit altyd horisontaal hang. Met die ontwikkeling van die radio het die chronometer se –aanvanklike belangrikheid as instrument by die bepaling van lengtelyne sterk afgeneem. Teen die vyftigerjare het daar horlosies op die mark gekom wat deur 'n batterytjie aangedryf word.
In hierdie elektriese horlosies word die balans elektromagneties in beweging gehou deur 'n spoel wat gevoed word uit 'n elektroniese skakeling. In die geval van 'n stemvurkhorlosie word 'n klein stemvurkie deur 'n elektroniese verbinding aan die tril gehou (frekwensie 360 Hz). Hierdie trilling word meganies omgesit in die rotasie van 'n baie fyn getande palwiel. Die wrywing is baie gering en daar is ook baie minder bewegende dele in hierdie soort horlosie. Sedert die sewentigerjare het daar ook egte elektroniese horlosies op die mark verskyn, met nog minder bewegende dele; hulle is voorsien van 'n kwartskristal wat deur 'n elektriese ossillator teen sy eie trillingsfrekwensie aangedryf word.
Kwarts- en atoomhorlosies
In die wetenskap en tegnologie word meer akkuraatheid en stabiliteit vereis van die wyse waarop tyd gehou word as wat meganiese horlosies kan verskaf. Tydsverloop vind gelykmatig plaas en kan gemeet word deur dit met 'n meetbare interval (tussenpoos) te vergelyk wat met 'n presiese frekwensie (ritme) herhaal word. 'n Meganiese horlosie veroorsaak 'n beweging wat herhaal en afgetel word, maar die meganisme daarvan word deur te veel faktore, soos wrywing tussen die ratwerk en die meganiese traagheid daarvan, beïnvloed om die beweging akkuraat te herhaal. 'n Kwartskristal met die vermoë om trillingsaksie akkuraat te herhaal, verskaf 'n betroubaarder standaard waarmee tydsverloop vergelyk kan word.
Die pieso-elektriese eienskappe van die kristal, waardeur 'n klein elektriese spanning oor die kristal ontstaan as druk daarop toegepas word, maak dit moontlik om die kristal in 'n elektroniese stroomkring te gebruik waarmee 'n elektroniese horlosie gebou kan word. 'n Kristal wat tussen twee plaatjies geplaas word, het 'n tweeledige eienskap. Fisieke druk wat op die kristal uitgeoefen word, sal 'n spanning oor die kristal tussen die plaatjies laat ontstaan; en omgekeerd sal 'n elektriese spanning wat op die kristal aangelê word, dit laat reageer asof druk daarop uitgeoefen word. Die reaksie van die kristallaat dit voorkom of dit inkrimp en uitswel (vervorm) wanneer 'n spanning eers aangelê en dan weer verwyder word.
Deur dit te koppel aan 'n spanning wat aanhoudend verander, sal die kristal aanhoudend reageer in ooreenstemming met die frekwensie van die verandering, en die reaksie vind so reëlmatig plaas dat dit as 'n verwysing met 'n hoë mate van presiesheid gebruik kan word. 'n Spanning wat aanhoudend verander, word deur 'n ossillator ontwikkel en ʼn kristal wat aan 'n ossillator gekoppel word, sal begin tril teen die frekwensie van die ossillator; en daarna, as gevolg van die kristal se natuurlike reaksie, word die ossillator gedwing om teen die kristal se eie trillingsnelheid te ossilleer. Die trillingsfrekwensie van 'n kristal is omgekeerd eweredig aan sy afmetings, wat beteken dat hoe groter die kristal is, hoe laer is sy frekwensie.
Frekwensies van 100 kHz. en 10 MHz word oor die algemeen vir ossillators in horlosies gebruik. Die frekwensie wat in siklusse per sekonde gemeet word, word met behulp van 'n elektroniese frekwensiedeler verdeel en verminder tot die vereiste getal siklusse per sekonde, waarmee ʼn sinchrone motortjie aangedryf word wat die wysers van die horlosie laat beweeg. Horlosies met kwartskristalle daarin is baie akkuraat en dit is nie ongewoon dat 'n gewone polshorlosie afwykings van hoogstens een sekonde of minder per week of per maand toon nie. Moderne horlosies dui ook nie net meer die tyd met wysers aan nie; maar wei met syfers. Die syfers word vertoon met LED's of LCD's, 'n LED (light emitting diode) lyk soos 'n klein ligkolletjie en 'n syfer word met ʼn gerangskikte aantal daarvan voorgestel. LCD's (liquid crystal displays) bestaan uit kristalle wat verkleur as 'n elektriese spanning daarop aangelê word en dit word veral gebruik om swart syfers te vorm.
Die kristal in 'n ossillator is gevoelig vir temperatuur en word in 'n spesiale omhulsel verpak wat die temperatuur van die kristal konstant hou. Enige ander moontlike onbetroubaarheid kan veroorsaak word deur die elektroniese komponente wat saam met die kristal in die horlosies gebruik word. 'n Verstelling word gewoonlik voorsien waarmee die frekwensie reggestel kan word as dit verander (dryf). Nog groter noukeurigheid kan bereik word met behulp van ʼn atoomhorlosie, waar ook 'n trillingsfrekwensie ontwikkel word en die akkuraatheid en stabiliteit van die herhaling van die siklusse bepaal word deur energietoestande in ʼn atoom. Die natuurlike frekwensie waarteen 'n atoom energie opneem of afstaan, hang grotendeels af van die omstandighede bulte die atoom, en daarom kan die frekwensie stabiel bly. Die beginsel van die atoomhorlosie is min of meer dieselfde as die van 'n kwartshorlosie, naamlik dat 'n trilling deur 'n frekwensie afkomstig van 'n ossillator opgewek word, en die ossillator deur die ontwikkelde trilling gedwing word om die siklusse akkuraat te herhaal. Die element sesium se trillingsfrekwensie, wat afkomstig is van sy atome, word die meeste gebruik as frekwensiestandaard.
Die herhaling van siklusse in die sesiumatoomhorlosie vind plaas tussen 9 192,631 770 MHz (dit is 9 192 631 770 maal per sekonde) en in 1967 is internasionaal ooreengekom om dit te gebruik as definisie vir die atoomsekonde. Die trillings afkomstig van sesiumatome ontstaan in 'n trilholte wat in werklikheid 'n houer met sesiumgas daarin is. Die trillings van die gasatome word aan die gang gesit met 'n ossillator wat aan elektrodes verbind is, met die elektrodes in die trilholte. Die gas word daarna deur 'n buis herlei en gerig op 'n sensor wat gevoelig is vir trillings. Die sensor meet die frekwensie van die trillings en is direk gekoppel aan die ossillator sodat dit die ossillator kan dwing om dieselfde frekwensie te handhaaf.
Die rubidiumatoomhorlosie bestaan uit 'n sel met rubidiumdamp daarin en elektromagnete buite om die sel. 'n Ossillator word aan die magnete gekoppel, waarna 'n ligstraal op die damp in die sel gerig word om op 'n liggevoelige sensor te val. Die intensiteit van die lig word deur die trillings van die atome min die rubidiumgas bepaal en deur die sensor gemeet. Die sensor is weer eens aan die ossillator gekoppel om dit te dwing om teen dieselfde frekwensie as die atome te ossilleer, wat in die geval 6 834,682608 MHz beloop. Die atome van waterstof, tallium, magnesium en stowwe soos ammoniak en bariumoksied verskaf eweneens akkurate trillings. Die frekwensies afkomstig van atome word soos die van kwarts verminder om op die konvensionele manier as tyd met wysers of syfervertone aangedui te word.
Atoomhorlosies is te duur vir algemene gebruik en word as ʼn sentrale verwysing vir telefoon-, radio- en televisietydseine gebruik. Telefoonsentrales verskaf die tyd en dui deurlopend tydsverloop aan wanneer sekere telefoonnommers geskakel word; dit is akkuraat tot ongeveer 0,1 sekonde. Radiosenders van kommersiële stasies send die tyd uit en wyk tot so min as 0,1 sekonde af. Spesiale tydsenders wat onder meer in plekke soos Rugby, Droitwich (Engeland) en Prangins (Switserland) staan, saai die tyd met 'n pieptoon uit. Hierdie seine wyk slegs met tien duisendstes tot een miljoenste van 'n sekonde af. Die Loran-C-sender saai ʼn gekodeerde sein vir navigasiedoeleindes uit en is akkuraat tot minder as een miljoenste van 'n sekonde. Verder is daar 'n langgolfsender, Omega, en satellietsenders wat om die aarde wentel met atoomhorlosies aan boord wat die tyd uitsend. Televisiesenders vertoon die tyd in syfers, of andersins op die skerms van televisie-ontvangstelle.
Horlosienywerheid
Aanvanklik was die horlosienywerheid gekonsentreer in die gebied tussen die stede Venesië, Wenen, Augsburg en Innsbruck, maar gedurende die 15e eeu het hierdie nywerheid oor die hele Europa versprei, waar duidelike horlosiesentra ontstaan het. Italië het sy leidende posisie verloor, terwyl horlosiemakery gedurende die 16e en 17e eeu ʼn bloeiende nywerheid in Duitsland geword het. Gildes is gestig en besondere streng gehalte-eise is gestel.
Hierdie Duitse gildes se eise was so hoog dat dit aan die einde van die 17e eeu tot 'n verstarring in die nywerheid gelei het. Ander lande soos Engeland, Frankryk en Nederland het toe 'n kans gekry om tot die horlosienywerheid toe te tree. Gedurende die 19e eeu het Engeland die botoon gevoer, maar aan die einde van dieselfde eeu het die Switsers die Europese mark oorheers. Nederland het 'n kort bloeityd belewe maar het na 1800 geheel en al van die toneel verdwyn. Switserland het tot nou die belangrikste horlosievervaardiger gebly (ongeveer 35 % tot 40 % van die wêreldproduksie), gevolg deur Japan (toenemende konkurrensie), die Sowjetunie, die VSA en Frankryk. Die opkoms van kwartshorlosies met digitale vertoon sal die Switserse horlosienywerheid sterk beïnvloed, omdat die Switsers self nie so os die Japanners op die elektronika toegespits is nie.
Verwysings
- Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0908409524 band
|
<urn:uuid:b969b376-47cb-4688-a4b4-bb2104375e5e>
|
CC-MAIN-2019-30
|
http://www.gpedia.com/af/gpedia/Horlosie
|
2019-07-20T11:41:18Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195526508.29/warc/CC-MAIN-20190720111631-20190720133631-00202.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 1.000002 |
{
"abbr": [
"by-sa",
"by-sa"
],
"in_footer": [
false,
false
],
"in_head": [
true,
false
],
"location": [
"link_tag",
"a_tag"
],
"version": [
"3.0",
"3.0"
]
}
|
Amasia
Amasia was die negende koning van die koninkryk van Juda en het 29 jaar regeer. Hy was uit die familie van koning Dawid en die seun van koning Joas. Volgens die Bybel was hy aanvanklik ’n goeie koning, maar het dwaas teenoor die profete opgetree, waarna die Here sy rug op hom gedraai het. Hy is opgevolg deur sy seun Ussia.
Verwysings in die Bybel[wysig | wysig bron]
Literatuur[wysig | wysig bron]
- Die Bybel (1953-Vertaling)
- Reinecker, Fritz: Lexikon zur Bibel. R. Brockhaus Verlag, Wuppertal 1981. ISBN 3-417-24528-1
Sien ook[wysig | wysig bron]
|
<urn:uuid:af9500bf-7de0-4d84-897e-951fef4ee271>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/Amasia
|
2019-07-17T22:49:44Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195525414.52/warc/CC-MAIN-20190717221901-20190718003901-00490.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 1.000008 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
Arlington, Vrystaat
Arlington is 'n klein dorpie in die Oos-Vrystaat wat naby Lindley geleë is. Dié dorpie is eers Lindleyweg genoem en is hoofsaaklik 'n spoorverbinding tussen Kroonstad en die KwaZulu-Natalse spoorlyne.
Arlington | |
Koördinate: Koördinate: | |
Land | Suid-Afrika |
---|---|
Provinsie | Vrystaat |
Distriksmunisipaliteit | Thabo Mofutsanyana |
Plaaslike Munisipaliteit | Nketoana |
Oppervlak | |
- Dorpie | 5,51 km² (2,1 vk m) |
Bevolking (2001)(Sluit die nabygeleë Leratswana uit) | |
- Dorpie | 222 |
- Digtheid | 40/km² (103,6/myl2) |
Tydsone | SAST (UTC+2) |
|
<urn:uuid:d31aafa3-9056-4f96-a4ba-fb2b323fc8d4>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.m.wikipedia.org/wiki/Arlington,_Vrystaat
|
2019-07-18T00:23:10Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195525483.62/warc/CC-MAIN-20190718001934-20190718023934-00002.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.994318 |
{
"abbr": [
"by-sa",
"by-sa"
],
"in_footer": [
false,
true
],
"in_head": [
true,
false
],
"location": [
"link_tag",
"a_tag"
],
"version": [
"3.0",
"3.0"
]
}
|
Birmaanse Wikipedia
Jump to navigation
Jump to search
Birmaanse Wikipedia | |
---|---|
Tipe webblad | Wiki |
Taal(e) | Birmaans |
Registrasie | Opsioneel |
Eienaar | Wikimedia Stigting |
Huidige status | Aktief |
URL | my.wikipedia.org |
Statistiek[wysig | wysig bron]
Die Wikipedia het tans 100 958 bladsye, waarvan 44 533 artikels is. Dit het 60 341 geregistreerde gebruikers, waarvan 110 as aktief gereken word. Hierdie gebruikers het in totaal 466 633 wysigings aangebring en 2 827 lêers opgelaai.
|
<urn:uuid:983002b2-514c-4222-ad1e-401108e0913f>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/Birmaanse_Wikipedia
|
2019-07-24T07:00:38Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195531106.93/warc/CC-MAIN-20190724061728-20190724083728-00338.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.992859 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
Citroën C4
Oorsig | |
---|---|
Vervaardiger | Citroën |
Produksie | 2004–huidig |
Modeljare | 2005- |
Montering | Mulhouse, Frankryk Villa Bosch, Argentinië Kaluga, Rusland Wuhan, China |
Bakwerk en onderstel | |
Klas | Kompakte motor |
Plek in geskiedenis | |
Voorganger | Citroën Xsara |
Opvolger | Citroën DS4 |
Oorsig | |
---|---|
Vervaardiger | Citroën |
Ook genoem | Citroën C-Triomphe Citroën C-Quatrè Citroën C4 Pallas |
Produksie | 2004–2010 |
Montering | Mulhouse, Frankryk Villa Bosch, Argentinië Kaluga, Rusland Wuhan, China (Dongfeng Peugeot-Citroën) |
Ontwerper | Donato Coco |
Bakwerk en onderstel | |
Bakstyl | 3-deurkoepee 5-door luikrug 4-deursedan 5-deur MPV (C4 Picasso) |
Uitleg | Voorenjin, voorwieldryf |
Platform | PSA PF2 |
Spesifikasies | |
Enjin | 1.4 L I4 1.6 L I4 TU5 2.0 L EW10 I4 2.0 L I4 HDI |
Ratkas | 5- of 6-gang handrat 4-gang outomaties |
Lengte | 4274 mm |
Breedte | 1769 mm |
Hoogte | 1458 mm |
Massa | 1050 kg |
Asafstand | 2608 (luikrug) 2710 mm (sedan) |
Plek in geskiedenis | |
Variante | Citroën C4 Picasso Citroën DS4 Peugeot 307 Peugeot 308 Peugeot 3008 Peugeot 5008 |
Die C4 is ontwerp om die opvolger van die Citroën Xsara te wees. Dit is meganies soortgelyk aan die Peugeot 308, wat in 2007 vrygestel is, in 'n hersiene weergawe, met 'n nuwe voorkant, omgekeerde ligte en paneelbordwysigings, vir die 2008/2009 modeljaar.
In Januarie 2010 is aangekondig dat die koepee-weergawe nie oorgedoen is nie, maar in plaas daarvan vervang is met die Citroën DS4. Die C4 behaal die tweede plek in die "Europese Motor van die Jaar"-toekennings vir 2005.
Verwysings[wysig | wysig bron]
Eksterne skakels[wysig | wysig bron]
Citroën
Tans in produksie: Berlingo | C1 | C3 | C4 | C4 Cactus | C5 | DS3 | DS4 | DS 6 | Elysée | Jumpy | Jumper
Histories: Tipe A | C2 | Traction Avant | TUB | 2CV Acadiane | Ami 6 | Ami 8 | Ami Super | Axel | AX | BX | CX | C25 | |||
Wysig hierdie sjabloon |
|
<urn:uuid:4c06d608-0737-4676-99b3-b8fff8547aa8>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/Citro%C3%ABn_C4
|
2019-07-24T07:18:54Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195531106.93/warc/CC-MAIN-20190724061728-20190724083728-00506.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.991638 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
Basoetoland
Koning Moshoeshoe I[wysig | wysig bron]
Aan die begin van die 19de eeu vergroot Zoeloekoning Shaka voortdurend sy ryk. Hy bedreig naderhand ook die gebied waar die Basotho-stamme woon. In 1820 slaag die Basotho's, onder koning Moshoeshoe I, om hulself te verdedig en die vertroue van naburige stamme te wen. Vir die rede word hy as die stigter van die Basotho-nasie beskou.
Vanaf 1830 trek die Boere oor die Vaalrivier en kom hierdie Voortrekkers met Moshoeshoe in konflik. Soldate van die nuwe Oranje-Vrystaat dring die gebied binne en Moshoeshoe soek steun by die Britte in Kaapstad. Dit lei in 1843 tot 'n alliansie tussen die Basotho en die Britse Kaapkolonie, wat egter net tot 1843 hou. Met wisselende sukses neem die Oranje-Vrystaat tydens die Basotho-oorloë meer land in tot die Britte in 1868 die oorblywende gebied van koning Moshoeshoe onder Britse beskerming plaas. 'n Jaar na sy dood in 1870, gaan die outonomie van Basoetoland verlore en word dit by die Kaapkolonie ingelyf.
Britse kroonkolonie Basoetoland[wysig | wysig bron]
Onder die nuwe koning, Letsie I, kry die Basotho-volk nie verteenwoordiging in die parlement van die Kaapkolonie nie, wat tot opstande teen die Britte lei. Die Britte neem tydens die sogenaamde Gewere-oorlog tussen 1880 en 1881 alle vuurwapens in beslag en stel Basoetoland in 1882 regstreeks onder Britse bestuur, in 1884 as kroonkolonie. Die koning en die stamhoofde bly hul tradisionele rolle vervul, alhoewel hul invloed geleidelik afneem.
Voor die onafhanklikheidswording van die Unie van Suid-Afrika (1910) wys Basoetoland insluiting in die unie van die hand. Swaziland (nou eSwatini) en Betsjoeanaland (die huidige Botswana) wou ook nie by die unie ingelyf word nie.
In 1960, die kroningsjaar van Mosjesj II, word die eerste vrye verkiesing gehou. In 1965 wen die BNP die verkiesing. Dit lei die daaropvolgende jaar tot die onafhanklikheid van die gebied onder die naam Lesotho.
Verwysings[wysig | wysig bron]
- "Census of the British empire. 1901". Openlibrary.org. 1906. p. 160. Besoek op 26 Desember 2013.
|
<urn:uuid:320ffc6a-2d25-4caf-8e84-ca86b20e7c59>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/Basoetoland
|
2019-07-16T23:26:59Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195524972.66/warc/CC-MAIN-20190716221441-20190717003115-00028.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999993 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
Bespreking:Amerikaanse dollar
Jump to navigation
Jump to search
Hierdie bladsy is 'n besprekingsbladsy waar verbeteringe tot die Amerikaanse dollar-artikel bespreek word. Hierdie bladsy is nie 'n forum vir 'n algemene bespreking van die artikel se onderwerp nie. |
Artikelriglyne
Daaglikse bladtrekke | |
|
<urn:uuid:76c4ff04-d843-4d60-a45d-e0752298a2b6>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/Bespreking:Amerikaanse_dollar
|
2019-07-24T08:48:51Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195532251.99/warc/CC-MAIN-20190724082321-20190724104321-00450.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999958 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
Rooiels (boom)
Rooiels | ||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Ook: ( Butterspoon tree, ) African red alder | ||||||||||||||
Bewaringstatus | ||||||||||||||
Wetenskaplike klassifikasie | ||||||||||||||
Binomiale naam | ||||||||||||||
Cunonia capensis L. |
Dit word ook as ornamentele boom vir tuinversiering gekweek weens sy aantreklike, blink blare en trosse klein, geurige, wit blomme.
Voorkoms[wysig | wysig bron]
Cunonia capensis vorm 'n pragtige, lae boom wat veral mooi vertoon in Suider-Afrikaanse tuine. Dit beskik oor blink, rooi-getinte blare, en produseer sproeie digte, geurige, wit tot roomkleur blomme van Februarie tot Mei. Die blomme is dubbelslagtig en skoenlappers en heuningbye besoek dit gereeld. Die fyn saadjies verskyn in klein twee-horing kapsules en word versprei deur voëls en die wind.
Die groot steunblare wat die groeipunt toevou, is saamgepers om 'n lepelagtige vorm aan te neem, wat aan die boom sy naam Butterspoon Tree in Engels gee.
Hierdie immergroen tuinboom groei nie goed in droë toestande nie, maar verkies 'n vogtige, gematigde klimaat en benodig heelwat water gedurende sy eerste jare van groei. Dit weerstaan matige ryp en groei baie vinnig - mits dit voldoende water kry. In die oop son bereik die boom gewoonlik 'n hoogte van vyf meter, terwyl dit in bedekte woude tot 10 meter hoog kan word.
Verspreiding[wysig | wysig bron]
Die rooiels groei natuurlik vanaf Kaapstad en die Wes-Kaap in Suid-Afrika, ooswaarts tot in eSwatini en die suide van Mosambiek. Dit kom tipies algemeen voor in die inheemse Afrika-bergwoude van Suider-Afrika, veral langs riviere. Plekke met hoë reënval of volgehoue vogtigheid word grootliks verkies.
Verbouing[wysig | wysig bron]
Cunonia capensis word in 'n groeiende mate dwarsoor Suider-Afrika verbou as 'n ornamentele of versieringsboom in die tuin.
Dit aard goed in volson en skaduwee-areas en kan langs geboue geplant word a.g.v. sy ligte, nie-oordadige wortelstelsel. Die plant raak sedert onlangs baie gewild in beboude gebiede.
Dit benodig 'n vogtige omgewing, bome wat in droë landskap geplant word, moet gereeld natgelei word. Dit maak die boom ook ideaal vir moeras-agtige, waterdeurdrenkte tuine, of langs riviere en waterstrome. Die boom word gewoonlik uit sy klein saadjies gekweek. Jong plante benodig heelwat water en 'n mate van beskutting teen direkte sonlig.
Dit is een van die vinniggroeiendste bome in Suider-Afrika.[1]
Wikimedia Commons bevat media in verband met Cunonia capensis. |
Verdere leesstof[wysig | wysig bron]
- Kubizki, Klaus ed. (2004). Flowering Plants, Dicotyledons: Celastrales, Oxalidales, Rosales, Cornales, Ericales (The Families and Genera of Vascular Plants, Volume VI). Springer, Berlyn.
- Missouri Botaniese Tuin se TROPICOS Nomenklatuur-databasis.
|
<urn:uuid:aac2fae3-99ad-4066-b9d6-e669c85fd137>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/Cunonia_capensis
|
2019-07-24T09:05:33Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195532251.99/warc/CC-MAIN-20190724082321-20190724104321-00450.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999696 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
Grondbeginsels van die Afrikaanse spelling
Inhoud
Grondbeginsel A[wysig | wysig bron]
Die spelling en skryfwyse waarvolgens Standaardafrikaans gespel en geskryf word, word in 'n hoë mate deur tradisie bepaal.
Grondbeginsel B[wysig | wysig bron]
Die spelling van Standaardafrikaans word baseer op die klankstelsel van Standaardafrikaans.
Elke Klank in Afrikaans moet minstens deur 1 letter voorgestel word, Afrikaans het ook geen stilte-vokale nie, dié word baie in Engels en in Frans aangetref. Daar is wel twee uitsonderings met woorde soos terug en Theron, wat uit 'n Nederlandse tradisie kom, waar die eerste e nie uitgespreek word nie.
Om Afrikaans volgens die klankstelsel behoorlik te kan spel moet 'n goeie begrip van lettergrepe gehandhaaf word, veral die onderskeid tussen oop en geslote lettergrepe.
Die volgende reëls is van toepassing op lettergrepe: 'n lettergreep begin altyd voor die medeklinker, bv. dadelik word da·de·lik 'n deelteken dui altyd die begin van 'n nuwe lettergreep aan, bv. oë word o·e 'n lettergreep sal altyd breek tussen twee medeklinkers, bv. pappa word pap·pa
'n oop lettergreep is wanneer die greep met 'n vokaal/klinker eindig (dit wil sê) a, e, i, o, u, y 'n geslote lettergreep is wanneer die greep met 'n medeklinker/konsonant eindig
Om 'n klank te herken moet daar ook tussen tweeklanke (diftonge), lang klanke en kort klanke onderskei word. Hulle word as volg ingedeel:
Groep 1 (tweeklanke)[wysig | wysig bron]
Oop en geslote klanke |
---|
aai |
ooi |
eeu |
oei |
au |
ou |
ai |
ui |
ei |
y |
In die meervoude sal slegs 'n e bygevoeg word by hierdie klanke, bv. boud word boude.
Groep 2 (lang klanke)[wysig | wysig bron]
(Al die tweeklanke en die rympie: "soen die reus", word op skool geleer as 'n maklike manier om dit te onthou.)
Oop greep | geslote greep |
---|---|
aa | a |
ee | e (word in baie gevalle as 'n kort "i"-klank uitgespreek) |
oo | o |
uu | u |
oe | o |
ie | i |
eu | e (word in party gevalle as 'n eu gelos) |
In meervoude val soms een greep weg en 'n e word bygevoeg, bv. skaap word skape. In ou Afrikaans het skrywers (onder andere Langenhoven) bv. die woord vriende gespel as vrinde.
In die geslote lettergreep word die klinkers a, e, i, o, u as lang klanke uitgespreek.
Groep 3 (kort klanke)[wysig | wysig bron]
(Die rympie: "arme ek is oupa uil" kom hier goed te pas.) Dié klanke is slegs a, e, i, o en u, en word net soos hulle klanke in die geslote greep uitgespreek.
Wanneer 'n woord gespel word volgens beginsels, sal die volgende van toepassing word: indien die klank in 'n oop greep val sal dit presies dieselfde bly, bv. die woorde: ver en weg.
Wanneer daar 'n toegreep verkies word, maar die woord laat dit nie toe om die medeklinker te verdubbel nie, word 'n kappie gebruik om die lettergreep te forseer. Bv. word môre nie as morre /morrə/ of as moore /moːərə/ uitgespreek nie, maar eerder as die langgerekte kort "o"-klank /mɔːrə/. Die e in die woord se /sə/ word as 'n schwa uitgespreek, maar sodra daar 'n kappie op kom, word hy terug geforseer na sê toe /seː/.
In die meervoudsvorm sal die medeklinker verdubbel by groep 3, bv. kat word katte.
Grondbeginsel C[wysig | wysig bron]
Woorde wat vormlik verwant is, word soveel moontlik gelykvormig gespel.
|
<urn:uuid:0873c94b-ad92-4680-803f-42405aaf756e>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/Grondbeginsels_van_die_Afrikaanse_spelling
|
2019-07-20T14:20:44Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195526517.67/warc/CC-MAIN-20190720132039-20190720154039-00554.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999992 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
C.W. du Toit
Ds. C.W. du Toit | |
Ds. C.W. du Toit
Naam | Charles Wynand du Toit |
---|---|
Geboorte | 21 Februarie 1842 Daljosafat, Paarl, Kaapkolonie |
Sterfte | 12 Februarie 1932 Johannesburg, Suid-Afrika |
Kerkverband | Nederduitsch Hervormd |
Gemeente(s) | Vrye gemeente Hanover (1869–1875) NG gemeente Pearston (1875–1876) Kruisvallei (1876–1883) Potchefstroom (1883–1918) |
Jare aktief | 1869–1918 |
Kweekskool | Kweekskool, Stellenbosch |
Inhoud
Herkoms en opleidingWysig
Du Toit was die seun van Dawid Petrus du Toit en sy vrou, Elizabeth du Plessis. Ds. S.J. du Toit was sy jongste broer sodat hy die oom was van Totius en ds. C.W.M. du Toit. Hy was een van die eerste kwekelinge van die Kweekskool op Stellenbosch (opgerig in 1859), waar hy in 1869 afstudeer het en toe met Alida Mostert getroud is.
Hanover en TulbaghWysig
Van 1870 tot 1874 is hy predikant van die Vrye Gemeente van Hanover, want ontstaan het weens die moeilike in die NG gemeente Hanover weens die liberale ds. T.F. Burgers, later president van die ZAR. Gedurende 1874 het ds. Du Toit in die NG gemeente Pearston gestaan, binne die verband van die Sinode van die Kaapse NG Kerk, anders as sy eerste gemeente. Maar van 1875 tot 1883 was hy weer predikant van ’n afgeskeie gemeente, dié keer Kruisvallei, wat ontstaan het weens onenigheid in die NG gemeente Tulbagh. Die gemeentes van Hanover en Kruisvallei was buite die verband van die Kaapse Sinode. In eersgenoemde geval was dit weens ’n reaksie teen die verligte strominge in die Kaapse Kerk, maar in laasgenoemde was dit weens geskille tussen 'n groot gedeelte van die lidmate van die moedergemeente Tulbagh en die destydse leraar, ds. Robert Shand. Hy was 'n man van puriteins godsdienstige strengheid en 'n onbuigsame geaardheid. Die ontevredenheid was veral weens ds. Shand se weiering om huwelike op Sondae te voltrek, om Nagmaal aan onbekendes te bedien en hul kinders te doop. So is Kruisvallei in 1843 gestig. Dr. P.S. Dreyer in die Suid-Afrikaanse Biografiese Woordeboek toon die die feit dat Du T. hom by hierdie gemeentes gevoeg het "dat leer en gees van die kerk vir hom belangriker as kerkverband" was. Volgens sy eie verklaring in later jare, het hy homself gedurende hierdie tydperk nie as behorende tot die Nederduitse Gereformeerde Kerk gereken nie.
Transvaalse predikantWysig
In 1883 het ds. Du Toit na Potchefstroom verhuis as predikant van die plaaslike NH gemeente, waar hy die eerste predikant van Transvaal, ds. Dirk van der Hoff, opgevolg het. Ds. Du Toit se verhouding tot die gemeente was aanvanklik blykbaar betreklik los, maar vanaf 1884 was hy die vaste beroepe predikant van die gemeente. Nog in 1883 bring het verskeie besoeke aan Vryburg gebring, wat sou uitloop op die stigting van 'n gemeente wat vanaf 1887 as die NG gemeente Vryburg bekend sou staan (die gemeente het wel sy stigtingsdatum as 1883 aangedui tot dit in 2011 met Vryburg-Oos as Vryburg-Harmonie saamgesmelt het.
Toe ds. Du Toit in 1883 in Transvaal aankom, was die beweging tot die vereniging van die NH en die NG Kerk reeds aan die gang. Die kommissies van die twee kerke wat oor kerkvereniging moes handel, het reeds op 31 Oktober 1882 vergader. Eindelik het die kerkvereniging in 1885 plaasgevind met die stigting van die Ned. Herv. of Geref. Kerk (Verenigde Kerk). Die konsulentsgemeente van Pretoria (Bronkhorstspruit), wat ontstaan het weens ontevredenheid met die bediening van ds. A.J. Begemann in die NH gemeente Pretoria het egter geweier om met die kerkvereniging saam te gaan en hulle kry ds. M.J. Goddefroy in 1887 as predikant uit Holland, terwyl ds. Jac. van Belkum hom in 1891 by die Hervormers voeg.
In 1890 het die sogenaamde prokurasiekommissie binne die Verenigde Kerk tot stand gekom met die doel om die oorspronklike NH Kerk uit die kerkvereniging te lei. Ds. Du Toit het in 1885 met die kerkvereniging saamgegaan, hoewel hy in 1889 in die algemene kerkvergadering van die Verenigde Kerk getoon het dat hy ook ontevrede oor die naam van die Verenigde Kerk was. So sluit hy in 1890 by die prokurasiekommissie aan. Dr. Dreyr skryf: "Hierdie daad is kerkhistories baie belangrik omdat hy die enigste predikant was wat van die Verenigde Kerk weggebreek het om hom óf by die prokurasiekommissie óf die Hervormde groep te voeg." Danksy sy groot gemeente het ds. Du Toit ’n geweldige stoot aan die beweging van die prokurasiekommissie gegee. Die verhouding tussen hom en ds. Van Belkum was aan die begin nie hartlik nie, maar hulle het mekaar wel later gevind. Toe die gemeentes onder die prokurasiekommissie in 1894 weer deel van die NH Kerk word, is ds. Du Toit weer ten volle in dié Kerk opgeneem. Oor die gemeente wat ds. Du Toit van 1883 tot 1918 gedien het, skryf hy omstreeks daardie tyd in Ons Kerk Album: "De Nederduitsche Hervormde Gemeente van Potchefstroom is de oudste gemeente van Transvaal. Zij is reeds gesticht in het jaar 1853, en in dat jaar is haar eerste leeraar bevestigd, met name Ds. Dirk van der Hoff. Zijn standplaats was Potchefstroom, maar hij was vele jaren de eenige leeraar in Transvaal en moest de Republiek herhaaldelijk doorreizen om overal gemeenten te stichten en te bedienen. Het kerkgebouw dat men hier ziet is in zijne dagen gebouwd en werd vernieuwd in den tijd van den tweeden leeraar, Ds. C. W. du Toit. De gemeente is zeer uitgestrekt en heeft ongeveer twee duizend lidmaten. Eene van hare bijzonderheden is dat zij van 1853 af tot nu toe, 1917, slechts haar tweeden leeraar heeft."
Gedurende twee moeilike termyne was Du Toit voorsitter (moderator) van die algemene kerkvergadering van die NH Kerk (1903-'07 en 1912-'16). Dit was die tyd net ná die Tweede Vryheidsoorlog en die tyd van die Rebellie. Hy moes die leiding gee, nie alleen in Potchefstroom nie, maar ook in die Kerk. Dr. Dreyer beskryf ds. Du Toit as "’n ireniese figuur" wat met welslae daarin geslaag het om sy Kerk en veral sy gemeente deur die moeilikhede heen te loods.
Nadat hy in 1918 op 77-jarige leeftyd sy emeritaat aanvaar het, het hy nog dikwels gepreek en op verskille plekke in Kaapland gaan woon voor hy hom in Johannesburg gevestig het, waar hy oorlede is. Hy is op Potchefstroom begrawe. Hy het sy ou werkkring daar nog besoek met die viering van die gemeente se 85-jarige bestaan in Maart 1927, ’n maand nadat ds. Du Toit self 85 jaar oud geword het.
BronneWysig
- ( De Kock, W.J. en ) Krüger, prof. D.W. 1972. Suid-Afrikaanse Biografiese Woordeboek, deel II. Pretoria: Nasionale Raad vir Sosiale Navorsing.
- ( ) Maeder, ds. G.A. en Zinn, Christian. 1917. Ons Kerk Album. Kaapstad: Ons Kerk Album Maatschappij Bpkt.
- ( Pront, prof. A.D. en Kok, ds. W.J.J. 1992. Gedenkalbum van die Nederduitsch Hervormde gemeente Potchefstroom 1842–1942. Potchefstroom: NH kerkraad. )
|
<urn:uuid:a8e0ae6c-d56f-47f7-a3e6-649a4db72c2a>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.m.wikipedia.org/wiki/C.W._du_Toit
|
2019-07-21T20:57:59Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195527204.71/warc/CC-MAIN-20190721205413-20190721231413-00154.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999793 |
{
"abbr": [
"by-sa",
"by-sa"
],
"in_footer": [
false,
true
],
"in_head": [
true,
false
],
"location": [
"link_tag",
"a_tag"
],
"version": [
"3.0",
"3.0"
]
}
|
Valère Vautmans
Vautmans was vir jare die kabinetsjef van verskeie ministers van liberale huise. In 1991 het hy self tot die politiek toegetree en van 1991 tot 1995 was hy in die Kamer van Verteenwoordigers vir die PVV (Partij voor Vrijheid en Vooruitgang) en van 1995 tot 1999 was hy senator vir die VLD (Vlaamse Liberalen en Democraten) in die senaat. Daar was hy die voorsitter van die kommissie vir buitelandse aangeleenthede.
In 1994 is hy verkies tot die gemeenteraad van Sint-Truiden waarvan hy die bestuurder geword het. In 2000 het hy afgetree en is hy benoem tot die administrateur-generaal van die Coördinatie Waterwegen Vlaanderen. Verder was hy regeringskommissaris by VITO, 'n onafhanklike ondersoekorganisasie op die vlak van energie, leefruimte en materiale. Hy is ook benoem tot die voorsitter van die NV Waterwegen en Zeekanaal.
Valère Vautmans is op die ouderdom van 63 oorlede na 'n siekbed en was die oom van VLD-kamerlid Hilde Vautmans.
|
<urn:uuid:6e28f6e6-8dbe-4595-ae82-bbe89eb6776f>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.m.wikipedia.org/wiki/Val%C3%A8re_Vautmans
|
2019-07-16T22:28:34Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195524972.66/warc/CC-MAIN-20190716221441-20190717003441-00122.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999437 |
{
"abbr": [
"by-sa",
"by-sa"
],
"in_footer": [
false,
true
],
"in_head": [
true,
false
],
"location": [
"link_tag",
"a_tag"
],
"version": [
"3.0",
"3.0"
]
}
|
The Cape Peninsula University of Technology (CPUT) Electronic Theses and Dissertations (ETD) repository holds full-text theses and dissertations submitted for higher degrees at the University (including submissions from former Cape Technikon and Peninsula Technikon). |
Redes waarom leerders die skool verlaat : 'n gevallestudie van 'n spesifieke skool
Date
2009Author
Valentyn, Steven Nicolaas
Metadata
Show full item recordAbstract
Baie leerders verlaat sekondêre skole voordat hulle by daardie spesifieke skool matrikuleer.
Sommige migreer bloot na ander skole terwyl ander hul opvoeding by skoolgebaseerde
Verdere Onderwys en Opleidingskolleges (VOO) voortsit of beroepsgerigte kursusse volg.
Navorsing het egter bewys dat baie leerders sekondêre skole verlaat en bloot dropouts word,
dit wil sê leerders wat nie hul opvoedingsloopbaan op een of ander manier voortsit nie.
Hierdie studie is daarop gefokus om, deur ’n gevallestudiebenadering, die redes waarom ’n
spesifieke sekondêre skool in die Wes-Kaap jaarliks hoë syfers van skoolverlatings beleef, te
identifiseer. ’n Deeglike literatuurondersoek het aan die lig gebring dat push out of school- en
pull out of school-faktore oorwegend die redes is waarom leerders skole verlaat. Uit die
literatuur kon ek ook identifiseer dat meer pull out of school-redes tot skoolverlatings gelei
het. My navorsing is binne die teoretiese raamwerk van push out of school- en pull out of
school-redes onderneem.
Ek het ’n gemengde-metodebenadering, wat kwantitatiewe en kwalitatiewe ondersoeke
ingesluit het, gevolg om data te bekom. Die navorsingsperiode was vir die eerste sewe
maande van 2008. Die instrumente wat aangewend is om data in te samel, sluit in vraelyste
wat na 80 skoolverlaters versprei is, semi-gestruktureerde onderhoude met 12 skoolverlaters
en hul ouers, asook ontleding van skooldokumentasie.
Die inligting vanuit die vraelyste word deur middel van grafieke (histogramme) aangebied,
ontleed en bespreek. Die inligting wat verkry was deur middel van onderhoude is in
tabelvorm saamgevat, in beskrywende vorm aangebied en tematies ontleed en bespreek.
Daar is bevind dat pull out of school–faktore, soos huislike omstandighede, swangerskap,
verhuising, siektes en groepdruk, sowel as push out of school-faktore soos onderprestasie,
graadherhaling, onveiligheid by die skool, die feit dat die leerder uitgesit was, weiering van
gesag en taalprobleme, tot skoolverlatings bygedra het. Aanbevelings rakende die bevindinge
tot die studie word in hoofstuk vyf uiteengesit.
|
<urn:uuid:2b671bc9-2f3c-4972-be88-2fefeba452da>
|
CC-MAIN-2019-30
|
http://etd.cput.ac.za/handle/20.500.11838/1907
|
2019-07-23T03:57:47Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195528687.63/warc/CC-MAIN-20190723022935-20190723044935-00471.warc.gz
|
by-nc-sa
|
3.0
|
a_tag
| false | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999769 |
{
"abbr": [
"by-nc-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
false
],
"location": [
"a_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
Harrismith
Harrismith | |
Uitsig oor Harrismith | |
Harrismith se ligging in Vrystaat
Koördinate: Koördinate: | |
Land | Suid-Afrika |
---|---|
Provinsie | Vrystaat |
Distrik | Thabo Mofutsanyana |
Munisipaliteit | Maluti-a-Phofung |
Stigting | 1849 |
Regering | |
- Tipe | Deel van plaaslike munisipaliteit |
Oppervlak[1] | |
- Dorp | 138,80 km² (53,6 vk m) |
Hoogte | 1 630 m (5 348 vt) |
Bevolking (2011)[1] | |
- Dorp | 27 869 |
- Digtheid | 201/km² (520,6/myl2) |
Rasverdeling (2011)[1] | |
• Blank | 10.7% |
• Indiër/Asiër | 1.3% |
• Kleurling | 0.8% |
• Swart | 87.1% |
• Ander | 0.2% |
Taal (2011)[1] | |
• Zoeloe | 49.4% |
• Sotho | 32.6% |
• Afrikaans | 10.4% |
• Engels | 3.7% |
• Ander | 3.8% |
Poskode (strate) | 9880 |
Poskode (posbusse) | 9880 |
Skakelkode(s) | 058 |
Webwerf: harrismith.com |
Geskiedenis[wysig | wysig bron]
Nadat Sir Harry Smith die Voortrekkers by Boomplaats verslaan het, het hy gevoel dat 'n nuwe distrik verder noord gestig moes word om beheer oor die Voortrekkers te hou. 'n Dorp is by Majoorsdrif in die Elandsrivier aangelê en Vrededorp genoem. Die drif was reeds die spilpunt van verkeer na en van Johannesburg en Durban. Dié dorp het 25 km wes gelê van die bestaande dorp. Weens 'n gebrek aan water moes die dorp verskuif word. Die plaas Gemsbokhoek van Jan Snyman aan die oewer van die Wilgerivier, aan die voet van die Platberg, is gekies as die plek waar die nuwe dorp uitgelê moes word. Inwoners van Vrededorp kon gratis erwe in die nuwe dorp kies. Landdros Paul Bester het die nuwe dorp vernoem na Sir Harry Smith. Die eerste erwe is op 16 Januarie 1850 verkoop en die dorp het in 1875 'n munisipaliteit geword.
Ná die ontdekking van diamante te Kimberley het minstens 50 waens per dag deur die dorp beweeg. Die ontdekking van goud op die Witwatersrand het dié aantal verhoog. Die spoorlyn vanaf Ladysmith (hooflyn tussen Durban en Johannesburg) is in 1892 gebou en in 1905 tot in Kroonstad verleng. Hierdie spoorlyn is deur die Natalse Regeringspoorweë bedryf.
Distrik[wysig | wysig bron]
Die distrik is 8 000 km2 groot en lewer suiwelprodukte, bees-, skaap- en wildsvleis, koring, mielies en aartappels. Die gebied is ook bekend vir sy perdestoetplase. Daar is verskeie vervaardigingsnywerhede op die dorp.
Platberg[wysig | wysig bron]
Die Platberg ('n berg net buite die dorp en 2 395 m bo seevlak) is bekend om die jaarlikse bergmarathon op 10 Oktober. Die roete behels 'n klim van 605 m oor 'n afstand van 5 km tot op die kruin van Platberg, 'n ent met die kruin langs en weer af teen die berg.
Sien ook[wysig | wysig bron]
- Gereformeerde kerk Harrismith
- NG gemeente Harrismith
- NG gemeente Kerkenberg
- Lys van dorpe in Suid-Afrika
Verwysings[wysig | wysig bron]
- "Hoofplek Harrismith". Sensus 2011.
|
<urn:uuid:79a539bb-5d82-4f28-984a-d5d61c549ca4>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/Harrismith
|
2019-07-19T12:58:57Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195526237.47/warc/CC-MAIN-20190719115720-20190719141720-00247.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999849 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
Limehouse
Limehouse | |
Die Limehouse-bekken | |
Koördinate: Koördinate: | |
Land | Verenigde Koninkryk |
---|---|
Land | Engeland |
Graafskap | Groter Londen |
Borough | Tower Hamlets |
Bevolking (2011) | |
- Stadsdeel | 15 986 |
Tydsone | MGT (UTC±00:00) |
- Somer (DST) | BST (UTC+01:00) |
Poskode | E14 |
Skakelkode(s) | 020 |
Limehouse is 'n buurt in die ooste van die Britse hoofstad Londen wat deel uitmaak van die administratiewe stadsdistrik London Borough of Tower Hamlets. Reeds vanaf die 14de eeu is Limehouse verbind met kalkbrandery. So is die buurt se naam afgelei van die kalkoonde wat langs die Teemsoewer ontstaan het.
Die buurt, wat net oos van Wapping geleë is, het in die 18de en 19de eeu tot 'n belangrike spilpunt van die Londense skeepsboubedryf en kanaalnetwerk ontwikkel het. Hier, waar Asiatiese immigrante werk kom soek het, het ook die eerste Chinese buurt in Londen ontstaan wat die aandag van die Victoriaanse sensasiepers en -literatuur getrek het met sy beweerde opiumkroeë en onwettige dobbelary. Limehouse was in die laat 19de eeu een van Londen se berugte armehuise en rooiligdistrikte. Die buurt en sy bewoners is onsterflik gemaak in die literêre werke van skrywers soos Charles Dickens (1812−1870) en Thomas Burke (1886−1945).
In die buurt se destyds beklemmende en onheilspellende atmosfeer speel ook die Britse skrywer Peter Ackroyd se riller Dan Leno and the Limehouse Golem af wat in 1994 gepubliseer en in 2016 deur die Amerikaanse regisseur Juan Carlos Medina as The Limehouse Golem vir die silwerdoek verfilm is.[1]
Limehouse het sy oorspronklike karakter kwytgeraak met die verwoesting, wat Duitse bomaanvalle gedurende die Tweede Wêreldoorlog gesaai het, en die na-oorlogse uitbreiding van Londen se padnetwerk. Enkele straatname is die laaste oorblyfsels van die vroeëre Chinatown, terwyl ook Limehouse se dokke in die 20ste eeu gesluit is.
Verwysings[wysig | wysig bron]
Eksterne skakels[wysig | wysig bron]
- Geskiedenis
- Literatuur
|
<urn:uuid:70fa2b93-003b-498b-afae-e835f15525cb>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/Limehouse
|
2019-07-19T12:45:44Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195526237.47/warc/CC-MAIN-20190719115720-20190719141720-00247.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999939 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
Prins Dmitri Romanof
Prins Dmitri Romanof | |
Prins Dmitri (middel) en sy vrou, Dorrit, by pres. Wladimir Poetin op ’n staatsonthaal.
Geboortenaam | Dmitri Romanowitsj Romanof |
---|---|
Gebore | 17 Mei 1926 Cap d'Antibes, Frankryk |
Oorlede | 31 Desember 2016 (op 90) |
Ouers | Prins Roman Petrowitsj van Rusland en gravin Praskowia Sjeremetjewa |
Titel | Prins van Rusland (Huis van Holstein-Gottorp-Romanof) |
Beroep | Bankier |
Ander poste, ampte | Filantroop, skrywer |
Bekend vir | Hoof van die Huis van Romanof (betwis) |
Termyn in amp | 15 September 2014 – 31 Desember 2016 |
Voorganger | Prins Nikolaas Romanof |
Opvolger | Prins Andrei Romanof |
Huweliksmaat | Johanna von Kauffmann Dorrit Rewentlof |
Dmitri Romanowitsj Romanof (Russies: Дмитрий Романович Романов; 17 Mei 1926 – 31 Desember 2016)[1] was ’n afstammeling van Rusland se keiserhuis asook ’n bankier, filantroop en skrywer. Hy was ook ’n aanspraakmaker op die hoofskap van die keiserhuis.
Lewe[wysig | wysig bron]
Dmitri Romanof is op 17 Mei 1926 in Cap d'Antibes, Frankryk, gebore as die tweede oudste seun van prins Roman Petrowitsj van Rusland en gravin Praskowia Sjeremetjewa. Sy oudste broer was prins Nikolaas Romanof. Deur sy pa was hy ’n agter-agterkleinseun van tsaar Nikolaas I van Rusland, wat die Nikolajewitsji- en ander takke van die keiserlike familie gestig het.
Romanof het die eerste 10 jaar van sy lewe in Antibes deurgebring, waar hy ’n tradisionele Russiese opvoeding gehad het.[2] In 1936 het sy gesin na Italië verhuis waar hy sy opvoeding voortgesit het. In 1946 het sy gesin na Egipte verhuis waar hulle ’n paar jaar gewoon het voordat hulle na Italië teruggekeer het. In 1960 is hy na Denemarke, waar hy vir verskeie banke gewerk het tot met sy aftrede in 1993.[2] Hy kon vlot Russies, Frans, Engels, Deens en Italiaans praat.[2]
Huwelike[wysig | wysig bron]
Romanof was twee keer getroud: die eerste keer met Johanna von Kauffmann (1936–1989), en ná haar dood met Dorrit Rewentlof. Sy tweede troue, op 28 Julie 1993, was die eerste van ’n Romanof in Rusland sedert die val van die dinastie.[3]
Romanof is op 31 Desember 2016 in Denemarke oorlede. Hy is ’n week voor sy dood in die hospitaal opgeneem nadat sy gesondheid verswak het.[4]
Verwysings[wysig | wysig bron]
- John James (red.). Almanach de Gotha (2013 uitg.). BOYE6. p. 340. ISBN 978 0 9575198 24.
- "Prince Dimitri Romanovich Romanov". The Prince Dimitri Romanov Charity Fund. Besoek op 23 Julie 2008.
- Raymond, Allan. "Russian Royal Family". Monarchies of Europe. Besoek op 23 Julie 2008.
- "В Дании скончался старший в роду Романовых князь Димитрий Романович". ITAR-TASS.
|
<urn:uuid:1fc9a23d-b81f-483f-ab9f-855a7b0a0135>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/Prins_Dmitri_Romanof
|
2019-07-19T12:30:33Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195526237.47/warc/CC-MAIN-20190719115720-20190719141720-00247.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999863 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
The Comedy of Errors
The Comedy of Errors is 'n komiese toneelstuk deur William Shakespeare wat handel oor twee pare identiese tweelinge. Talle verwarrende en amusante situasies ontstaan omdat die karakters dink een van die tweeling is die ander.[1]
Dit is een van Shakespeare se eerste toneelstukke wat hy omstreeks 1592–1594 geskryf het. Dit is ook sy kortste toneelstuk, en die enige een wat die woord 'comedy' in die titel bevat. Hoewel dit vir die eerste keer in 1623 in die Eerste folio gepubliseer is, is dit reeds in op 28 Desember 1594 in The Gray's Inn opgevoer.
Die verhaal is 'n aaneenryging van komiese misverstande toe twee pare identieke tweelinge, wat by geboorte per ongeluk van mekaar geskei is, mekaar weer na 'n lang tyd raakloop. Antipholus van Sirakuse en sy dienaar Dromio van Sirakuse kom in Efese aan, wat die tuiste van hulle tweelingbroers, Antipholus van Efese en sy dienaar Dromio van Efese, blyk te wees. Toe hulle hul broers se gesinne en vriende ontmoet, ontstaan 'n reeks ongelukke, die verkeerde een word gearresteer, asook beskuldigings van ontrou, diefstal, waansin en besetenheid.
|
<urn:uuid:7146b78d-c125-4aeb-a622-fe11c5072728>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/The_Comedy_of_Errors
|
2019-07-22T01:29:36Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195527458.86/warc/CC-MAIN-20190722010436-20190722032436-00031.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999992 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
Barrie Hough
Barrie Hough | |
Geboortenaam | Barrie Michael Hough |
---|---|
Geboorte | 17 Januarie 1953 |
Sterfte | 16 Augustus 2004 Johannesburg |
Nasionaliteit | Suid-Afrika |
Beroep | Skrywer |
Genre | Jeugverhale |
Bekend vir | Boeke |
Eerbewyse | AA Vita-prys Sanlam-prys C.P. Hoogenhout-prys Alba Bouwer-prys M.E.R.-prys |
Barrie Hough (1953–2004) was 'n bekroonde Suid-Afrikaanse skrywer wat bekendheid verwerf vir sy jeugverhale. Hoewel al sy jeugwerke oorspronklik in Afrikaans verskyn, word byna almal ook in Engels vertaal. Hough is 'n lewenslange depressie lyer en neem op 51 jarige ouderdom sy eie lewe.
Inhoud
Lewe en werk[wysig | wysig bron]
Barrie Michael Hough[1] is op 17 Januarie 1953 gebore as die jongste van drie seuns van Johannes en Susan Hough.[2]Sy taxibestuurder-pa is dood toe hy maar vyf jaar oud is en hy en sy broers, Charl en Johnny, word daarna in Hillbrow in Johannesburg grootgemaak deur sy moeder, 'n teatersuster en later woonstelopsigter. Ná sy pa se dood begin hy hakkel en hierdie gebrek oorwin hy nooit nie. Hy gaan skool aan die Laerskool Voorbrand in Turffontein en die Hoër Seunskool Helpmekaar in Braamfontein, waar hy in 1970 matrikuleer.[3] Die digter Lucas Malan is hier een van sy onderwysers.
Hierna studeer hy kommunikasiekunde aan die Randse Afrikaanse Universiteit en behaal dan in 1979 'n M.A.-graad in Engels met 'n verhandeling oor Athol Fugard’s writing (1958–1969): his early development.[4]
Van 1975 tot 1979 gee hy Afrikaans by St. Barnabas College in Johannesburg. Hy word vervolgens in 1979 toneelresensent by Beeld en is daarna joernalis en later kunsredakteur op die kultuurredaksie van Rapport, waar hy oor films, teater en letterkunde skryf. In 1984 ontvang hy 'n AA Vita-prys vir koerantjoernalistiek, veral vir sy teaterkritiek.[5] Hy behartig ook die rubriek Skuins voor Maandag, wat weekliks in Rapport verskyn en waaruit 'n keuse later as Skimmelstreke gepubliseer word. Sy jeugverhale[6] is almal in Engels vertaal.[7] In 2003 bedank hy by Rapport en word 'n vryskutskrywer. In hierdie tyd woon hy in sy huis in Brixton in Johannesburg, maar verhuis later na 'n woonstel in Melville. Hy neem op 16 Augustus 2004 in sy woonstel[8] in Melville in Johannesburg sy eie lewe[9] nadat hy enkele jare lank aan depressie gely het.[10]
Skryfwerk[wysig | wysig bron]
In sy matriekjaar[11] debuteer hy met 'n kortverhaal in Drumpel 1,[12] 'n bundel met skeppende skryfwerk deur matriekleerlinge saamgestel deur John Miles en Ampie Coetzee, waarin Antjie Krog ook debuteer. In sy jeug skryf hy hoofsaaklik gedigte, wat hy nooit in 'n bundel laat publiseer nie. Tydens sy onderwysdae kom hy diep onder die indruk van die behoefte aan meer moderne jeugverhale in Afrikaans wat in die stad afspeel en die hedendaagse probleme aanspreek. Hy skryf dan om hierdie leemte te vul en lewer baanbrekerswerk in hierdie verband, deur onder andere ook die tradisionele familieverband van 'n patriargale hoof van die huis om te keer en eerder verslag te doen van 'n enkelouerfamilie, waar die ma die broodwinner is. Dit word dan 'n refleksie van die werklikheid waarmee 'n toenemende aantal kinders te kampe het.
Jeugverhale[wysig | wysig bron]
Die outobiografiese My kat word herfs[13] (in Engels My cat turns autumn) behandel die introspektiewe vyftienjarige Danie Joubert, 'n seun wat hakkel, se liefde vir Siamese katte en die teater. Sy kat Nefertiti bring hom op 'n katteskou in aanraking met die doofstom meisie Louise, met wie hy 'n vriendskap aanknoop. Hy moet sy spraakgebrek verwerk, aanpas by sy ma by wie hy woon na die egskeiding met sy pa en die oudword en dood van Nefertiti hanteer. Louise se vriendskap help hom om Nefertiti se dood te verwerk en Nefertiti laat ook na haar dood 'n klein katjie agter. My kat word herfs is op die kortlys vir die toekenning van die Sanlam-Tafelberg Jeugverhaalwedstryd en word ook gekies om deel uit te maak van die Proudly South African: 100 Representative Children’s Books uitstalling by die 2004 IBBY Kongres in Kaapstad.
Droomwa[14] (Dream chariot) is ook gebaseer op outobiografiese ervarings met sy wortels in Hillbrow, waar hy groot geword het. Die titel verwys na sy pa se Buick, wat hy gebruik om taxi mee te ry. Die hoofkarakter is Paul, die jongste van drie broers en hy onthou as volwassene sy standerd vyf jaar, toe sy hele lewe omgekeer is. Sy pa sterf, sy ma vergryp haar aan drank en hulle moet na 'n woonstel in Hillbrow trek.[15] Drome speel 'n groot rol in die verhaal, waar Paul deur 'n droom leer om afskeid te neem van sy pa en sy pa se droommotor. Die tema van verandering en aanpassing word sterk uitgewerk in hierdie verhaal. Droomwa word in 1990 bekroon met die Sanlam-prys (Silwer) vir Jeuglektuur, in 1991 met die C.P. Hoogenhout-prys, in 1992 met die Alba Bouwer-prys en in 1991 is dit op die kortlys vir die toekenning van die M.E.R.-prys.[16]Dit word ook in 1991 deur die beoordelaars van die ATKV-prosaprys uitgesonder as 'n boek met besondere meriete. Droomwa word gekies om deel uit te maak van die Proudly South African: 100 Representative Children’s Books uitstalling by die 2004 IBBY Kongres in Kaapstad.
Vlerkdans[17] (In full flight) behandel jong kunstenaars en Vigs.[18] Die ek-verteller is Hannes (Wolfie) Bezuidenhout, 'n kunsleerling in standerd nege. Sy ma Anna is 'n gevestigde skilder, maar die verhouding tussen hulle is ietwat vertroebel na haar egskeiding met Hannes se pa. Hannes kry dan geleentheid om vir die eerste keer in sy lewe 'n naakmodel te skilder.[19] Die model Anton is die ander hoofkarakter, 'n danser wat uitvind dat hy deur die gebruik van vuil spuitnaalde vir dwelms Vigs opgedoen het.[20]Die vriendskap tussen Hannes en Anton versterk die karakterontwikkeling van Hannes, wat deur sy kuns die drome van sy danser vriend laat werklikheid word. Die skildery wat Hannes van Anton maak bring hom en sy ma ook nader aan mekaar. Die afwesige pa is deurentyd 'n gevoelige faktor, met die konfrontasie tussen hom en Hannes wat die tema van homoseksualiteit op gevoelige wyse in die roman inbring. Vlerkdans verower in 1992 die Sanlam-prys (Goud) vir Jeuglektuur en in 1993 ook 'n ATKV Kinderboektoekenning vir die ouderdomsgroep 13 – 15 jaar. Hierdie verhaal word deur Lizz Meiring in 'n drama omskep en opgevoer.[21]
Skilpoppe[22] het dwelmmisbruik en homoseksualiteit as tema, met die titel wat verwys na die Russies Baboesjka-poppe, wat uitmekaar gehaal kan word en simbolies is van die verskillende persoonlikhede wat binne elke mens verskuil is. Anna Meyer is die hoofkarakter en haar rol as Juliet in die skoolopvoering beïnvloed haar groei. Haar verhaal word vervleg met ander verhale soos haar suster Elise se verhouding met die sekuriteitswag Julian, wat haar in 'n dwelmhel laat beland.[23] Die gesin moet ook hulle enigste broer, Sebast, se selfmoord verwerk. Sebast se Chinese vriend, Ching-kung, speel hierna 'n belangrike rol en die ontwikkeling van die gesin se verhouding met hom en die pa se aanvaarding van hom word uitgebeeld, wat lei tot 'n mate van heling. In 1998 word die Silwertoekenning van die Sanlam-prys en in 1999 die M.E.R.-prys toegeken aan Skilpoppe.[24] Hierdie verhaal word ook in 'n rolprent omskep.
Breek,[25] wat hy saam met Lizz Meiring skryf, het die broosheid van die mens en gebrekkige kommunikasie in gesinne as onderwerp. Die karakters is jong mense wat die huis verlaat het of op pad is om dit te doen, met 'n gepaardgaande oopbreek van die verhoudings in 'n groter eerlikheid. Die problematiek waarmee hulle te doen het, sluit in verhoudings oor die kleurgrens heen, homoseksualiteit en alkoholisme. Die beeld van glas wat breek word treffend aangewend, veral as metafoor vir die delikaatheid van verhoudings. Breek is in 2003 op die kortlys vir die toekenning van die M.E.R.-prys. Die verhaal word ook deur Lizz Meiring in 'n drama omskep en opgevoer.
Ander skryfwerk[wysig | wysig bron]
'n Keur uit sy rubrieke wat onder die titel Skuins voor Maandag in Rapport-Tydskrif verskyn het, word in 1995 onder die naam Skimmelstreke[26] uitgegee. Hierin is dit veral die stukke oor sy familie, in die besonder sy ouma, en anekdotes oor teatermense wat die oog vang.
Sy werk word ook in versamelbundels opgeneem, insluitende Borde borde boordevol onder redaksie van Hennie Aucamp; 'n Rooie met ratte, Pa onder redaksie van Temple Hauptfleisch en Ulla Schüler, Majesteit, die kat van Lina Spies en Keerpunt saamgestel deur Linda Rode en Jakes Gerwel.
Publikasies [27][wysig | wysig bron]
- 1986 - My kat word herfs
- 1990 - Droomwa
- 1992 - Vlerkdans
- 1995 - Skimmelstreke
- 1998 - Skilpoppe
- 2002 - Breek (saam met Lizz Meiring)
Bronne[wysig | wysig bron]
- Rode, Linda en Gerwel, Jakes. (samestellers) Keerpunt. Kwela Boeke. Kaapstad. Eerste uitgawe; Eerste druk, 1995.
- Wybenga, Gretel en Snyman, Maritha (reds.) Van Patrys-hulle tot Hanna Hoekom. Lapa-Uitgewers. Eerste uitgawe; Tweede druk 2005.
- Anoniem. Barrie Hough wen weer. Rapport, 18 April 1999.
- Anoniem. Beeld-Leesklub. Beeld, 3 September 2001.
- Barron, Chris. Obituary: Barrie Hough. Sunday Times, 22 Augustus 2004.
- Bellingan, Maretta. Daar was baie Barrie. Beeld, 19 September 2004.
- Boekkooi, Paul. Avonture van opgroei sonder sier oorgedra. Insig, Oktober 1990.
- Coetzer, Susan. Barrie Hough: honger vir die lewe. Rooi Rose, 13 Desember 1995.
- De Lange, Amanda. Hough-verhaal word TV-fliek. Plus, 22 September 2004.
- Loots, Sonja. Barrie Hough 1953–2004: Gloeilamp van onthou bly brand. Rapport, 22 Augustus 2004.
- Prinsloo, Koos. Neerbuigendheid moet einde kry. Die Burger, 12 Julie 1986.
- Stofberg, Andriette. Barrie práát met tieners. Die Burger, 7 Januarie 1993.
- Storiewerf: http://www.storiewerf.co.za/cvs/cv_barriehough_ph.htm
- NB-Uitgewers: http://www.nb.co.za/authors/752
- Venter, Sanet Universiteit van Johannesburg: https://ujdigispace.uj.ac.za/handle/10210/172
- Vos, Judith Elizabeth Noordwes-Universiteit: http://dspace.nwu.ac.za/handle/10394/1407
Verwysings[wysig | wysig bron]
- NB-Uitgewers: http://www.nb.co.za/authors/752
- Kannemeyer, J.C. Die Afrikaanse literatuur 1652–2004. Human & Rousseau. Kaapstad en Pretoria. Eerste uitgawe, 2005.
- Booyens, Hannelie. My skryfwerk kom uit twee fonteine. Plus, 5 Maart 1999.
- Esaach: http://www.esaach.org.za/index.php?title=Hough,_Barrie_M.
- Esat: http://esat.sun.ac.za/index.php/Barrie_Hough
- Botha, Danie. Hough: 'n Groot jeugboekskrywer. Plus, 19 Augustus 2004.
- Jacobs, Jaco. Hier’s 'n ou wat tieners laat lees. Jip, 27 Januarie 2003.
- Burger, Kobus. Jeugboekskrywer dood in woonstel gekry. Beeld, 18 Augustus 2004.
- Vos, Elize. ’n Huldeblyk: Barrie Hough 1953–2004. Literator, Jaargang 25 no. 3, November 2004.
- Hamblin, Adéle. Totsiens, siekte en depressie! Rapport-Tydskrif, 14 April 1996.
- Grundling, Erns Oulitnet: http://www.oulitnet.co.za/artikels/barrie.asp
- Loots, Sonja. Veral onthou as jeugskrywer. Rapport, 22 Augustus 2004.
- Steenberg, Elsabe. Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 25 no. 3, Augustus 1987.
- Le Roux, Marina. Die Burger, 11 Oktober 1990.
- Steenberg, Elsabe. Tydskrif vir Geesteswetenskappe. Jaargang 31 no. 1, Maart 1991.
- Steenberg, Elsabe. Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 29 no. 2. Mei 1991.
- Kannemeyer, J.C. Op weg na 2000. Tafelberg-Uitgewers Beperk. Eerste uitgawe, 1998.
- Malan, Lucas. Rapport, 6 Desember 1992.
- Steenberg, Elsabe. Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 31 no. 4, November 1993.
- Le Roux, Marina. Insig, Februarie 1993.
- Tötemeyer, Andrée-Jeanne “Die Burger” 1 Desember 1992
- Snyman, Maritha. Plus, 15 Januarie 1999.
- Fritz, M.J. Literator: http://www.literator.org.za/index.php/literator/article/viewFile/51/38
- Van Wyk, Marguerite. ’n Skilpop genaamd Barrie. Die Taalgenoot, Augustus / September 1999.
- Snyman, Maritha. Beeld, 31 Maart 2003.
- Malan, Lucas. Rapport, 10 Desember 1995.
- Vos, Judith Elizabeth Noordwes-Universiteit: http://dspace.nwu.ac.za/handle/10394/1407
|
<urn:uuid:7bc6f31e-36bb-400f-ab2e-8b72a3d54a0d>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/Barrie_Hough
|
2019-07-23T08:22:59Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195529007.88/warc/CC-MAIN-20190723064353-20190723090353-00239.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999968 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
Ron Huldai
Ron Huldai רון חולדאי | |
Ampsbekleër | |
Termynaanvang November 2018 | |
Voorafgegaan deur | Roni Milo |
---|---|
Persoonlike besonderhede
Gebore | 26 Augustus 1944 Hulda, Israel |
Politieke party | Arbeidsparty |
Kind(ers) | 3 |
Alma mater | Tel Aviv Universiteit |
Diens/Tak | Israeliese Lugmag |
Rang | Brigadier-generaal |
Oorloë/Veldslae | Sesdaagse-oorlog |
Hy het aan die Tel Aviv Universiteit en aan verskeie universiteite in die Verenigde State van Amerika gestudeer.
Na afloop van sy militêre diens het hy (as bestuurder) in die bedryfslewe gewerk en hoof van die Hebreeuse Gimnasium van Herzliya gewees.
Ron Huldai is getroud en het drie kinders.
Eksterne skakels[wysig | wysig bron]
- Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Ron Huldai.
- Die amptelike webwerf van Tel Aviv
- Kalisch-Rotem takes Haifa, Huldai keeps Tel Aviv, Globes, 31 Oktober 2018
Voorafgegaan deur Roni Milo |
Burgemeester van Tel Aviv 1998 - nou |
Opgevolg deur ' |
|
<urn:uuid:9cfd5fac-fa1b-48c1-84c0-b7e2e550af3b>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/Ron_Huldai
|
2019-07-19T12:46:19Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195526237.47/warc/CC-MAIN-20190719115720-20190719141720-00463.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999399 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
Alexander-teater
Die Alexander-teater (algemeen bekend as Die Alex) is ’n teater in Braamfontein, Johannesburg.
Die Alexander-teater in Johannesburg. | ||
Vorige naam | Johannesburg Repertory Theatre | |
Ander name | Die Alex | |
Stad of dorp | Braamfontein, Johannesburg | |
Land | Suid-Afrika | |
Geopen | November 1951 |
Inhoud
GeskiedenisWysig
Die teater was oorspronklik bekend as die Johannesburg Repertory Theatre (algemeen bekend as die Reps' Theatre), met sitplek vir 550 mense en ’n Skandinawiese ontwerp. Dit het in November 1951 in Braamfontein geopen as die tuiste van die Johannesburg Repertory Players (Johannesburg Reps).[1]
Op 10 Maart 1960 is dit na die Alexander-teater hernoem ter ere van Muriel Alexander, die stigter van die Johannesburg Reps. Dit het toe geopen met Hugh Goldie se produksie van Bernard Shaw se Caesar and Cleopatra. Die teater is daarna vir professionele vertonings deur die Reps sowel as ander geselskappe gebruik. Die Reps het hul laaste vertoning in 1969 hier gehou: Noël Coward se Present Laughter. Later het Truk dit gehuur en omstreeks 1978 het die kunsteraad dit gekoop. In die 1990's is die teater se deure gesluit weens ’n afname in bywoning met ’n vertoning van Ipi Thombi en teen 1997 is die gebou nie meer gebruik nie omdat dit in ’n verwaarloosde toestand was.
In 2006 is dit deur Adam Levy gekoop en gerestoureer as deel van ’n opknappingsprogram in Braamfontein. So ’n groot deel as moontlik van die oorspronklike argitektuur het behoue gebly. Die nuwe ruimte het in Julie 2007 heropen met Hazel Feldman se produksie van die rockmusiekspel Rent.
Die hedeWysig
Die teater word tans gebruik as ’n veelsydige ruimte wat ’n verskeidenheid geleenthede aanbied: konserte, TV-programme, partytjies, konferensies, toekenningsaande en welsynvertonings.[2] Die ouditorium het plek vir 536 mense, en daar is verskeie ander ruimtes.
VerwysingsWysig
- The Encyclopaedia of South African Theatre, Film, Media and Performance URL besoek op 2 Maart 2013
- Die Alexander-teater URL besoek op 2 Maart 2013
|
<urn:uuid:cdd4136a-4e02-458a-aaf6-21b2d6adb504>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.m.wikipedia.org/wiki/Alexander-teater
|
2019-07-15T22:52:55Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195524254.28/warc/CC-MAIN-20190715215144-20190716000508-00011.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999967 |
{
"abbr": [
"by-sa",
"by-sa"
],
"in_footer": [
false,
true
],
"in_head": [
true,
false
],
"location": [
"link_tag",
"a_tag"
],
"version": [
"3.0",
"3.0"
]
}
|
Kleinrooibandsuikerbekkie
Die kleinrooibandsuikerbekkie is 'n algemene standvoël in Suid-Afrika.
Kleinrooibandsuikerbekkie | ||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Bewaringstatus | ||||||||||||||||
Wetenskaplike klassifikasie | ||||||||||||||||
Binomiale naam | ||||||||||||||||
Cinnyris chalybeus (Linnaeus, 1766) |
Inhoud
IdentifikasieWysig
12 cm. Helder glans-groen kop en bo-rug, met 'n blou streep onder groen gedeelte gevolg deur 'n klein helder glans-rooi bors and onderkant. Die res van die onderkant is bruin-grys met bruin vlerke. Hierdie spesie is kleiner as die Grootrooibandsuikerbekkie en het 'n korter snawel en klein rooi-gedeelte op die bors. Die vroulike suikerbekkie het 'n grys-bruin bokant en grys-geel onderkant.
HabitatWysig
Fynbos, immergroen bos en rande van woude.
VerspreidingWysig
Kom voor in die suide van Suid-Afrika sowel as die kus-gebiede tot en met die Suid-kus en verder noord langs die Drakensberge tot in die noorde van die land.
GeluidWysig
'n Skerp Tjee-tjee geluid.
Ander nameWysig
- Engels: Southern (Lesser) Double-collared Sunbird
- Wetenskaplike naam: Cinnyris chalybeus
|
<urn:uuid:c8754398-05b1-474a-8d75-7b86df5c8e20>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.m.wikipedia.org/wiki/Cinnyris_chalybeus
|
2019-07-15T21:58:16Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195524254.28/warc/CC-MAIN-20190715215144-20190716001144-00199.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.994197 |
{
"abbr": [
"by-sa",
"by-sa"
],
"in_footer": [
false,
true
],
"in_head": [
true,
false
],
"location": [
"link_tag",
"a_tag"
],
"version": [
"3.0",
"3.0"
]
}
|
Eerste minister van Italië
Die president van die raad van ministers van die Italiaanse Republiek[1] (Italiaans: Presidente del Consiglio dei ministri della Repubblica Italiana), wat in Italië algemeen na verwys word as die Presidente del Consiglio en in Afrikaans bekend staan as die eerste minister van Italië, is die regeringshoof van die Italiaanse Republiek.
Lewende eerste ministers van Italië[wysig | wysig bron]
Verwysings[wysig | wysig bron]
- "Interoffice memorandum: Change of name of country" (PDF). United Nations Secretariat. Besoek op 28 March 2012.
|
<urn:uuid:4a67e656-4240-44e6-847a-5ae6772ec808>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/Eerste_minister_van_Itali%C3%AB
|
2019-07-18T09:27:18Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195525587.2/warc/CC-MAIN-20190718083839-20190718105839-00007.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.990056 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
Oerknal
Oerknal (Engels: big bang) is die benaming van die algemeen aanvaarde kosmologiese teorie wat gebaseer is op die algemene relatiwiteitsteorie en wat beskryf hoe die heelal 13,8 miljard jaar gelede ontstaan het uit ’n superdigte, dimensielose en ontsettend warm (sowat 1028 K) singulariteit. Volgens die teorie sou ruimte en tyd ook saam met die oerknal ontstaan het. Die teorie is onder meer gebaseer op die waarneming van die voortdurende uitdying van die heelal, veral die rooiverskuiwing van spektraallyne en van die lig van verre sterrestelsels, genoem die Doppler-effek. Die ontdekking van die agtergrondstraling, wat oral in die ruimte teenwoordig is, ondersteun ook die teorie.
Inhoud
OorsigWysig
Tydlyn van die heelalWysig
- Singulariteit
Deur ekstrapolasie, of ’n terugwaartse redenering, met behulp van die algemene relatiwiteitsteorie kan ’n mens aflei die heelal was eens gekonsentreer in ’n punt met ’n oneindige digtheid en temperatuur. Gebaseer op metings van die uitbreiding van tipe 1a-supernovas, van temperatuurwisselings in die kosmiese agtergrondstraling en van die verbandfunksie van sterrestelsels, het die heelal ’n geraamde leeftyd van 13,772 ± 0,059 miljard jaar – volgens nuwe berekeninge in 2013 is dit 13,798 ± 0,037 miljard jaar.
- Uitbreiding
Die eerste fases van die oerknal is die onderwerp van vele spekulasies. In die meeste modelle was die heelal gevul met ’n ontsettend hoë digtheid en ’n enorme temperatuur en druk, en dit het vinnig uitgebrei en afgekoel. Ongeveer 10-37 sekondes in die uitbreiding in het ’n stadiumoorgang ’n kosmiese uitbreiding tot gevolg gehad en die heelal het eksponensieel gegroei. Nadat die uitbreiding geëindig het, het die heelal bestaan uit sowel ’n kwark-gluon-plasma as ander elementêre deeltjies. Temperature was so hoog dat die willekeurige beweging van deeltjies ’n relatiwistiese snelheid bereik het, en deeltjie-antideeltjie-pare van allerlei soorte is voortdurend geskep en in botsings vernietig. Op die een of ander tydstip het ’n onbekende reaksie ’n asimmetrie veroorsaak in die bariongetal, en dit het gelei tot ’n effense oormaat van kwarke en leptone teenoor antikwarke en antileptone – sowat 1 oormatige deeltjie per 30 miljoen. Dit het gelei tot die oorheersing van materie oor antimaterie in die huidige heelal.
- Afkoeling
Die digtheid en temperatuur van die heelal het bly afneem en daarom het die tipiese energie van elke deeltjie ook afgeneem. Simmetriebrekende stadiumoorgange het die basiese natuurkragte en die parameters van elementêre deeltjies in hul huidige vorm tot gevolg gehad. Ná 10-11 sekondes word die oerknal minder spekulatief aangesien die energieë van deeltjies verlaag het tot waardes wat in eksperimente in deeltjiefisika waargeneem kan word. Op ongeveer 10-6 sekondes het kwarke en gluone gekombineer om barione te vorm soos protone en neutrone. Die klein oormaat van kwarke teenoor antikwarke het gelei tot ’n klein oormaat van barione teenoor antibarione. Die temperatuur was nou nie meer hoog genoeg om nuwe proton-antiproton-pare te vorm nie (dieselfde geld vir neutrone-antineutrone), dus het daar skielik ’n massavernietiging plaasgevind wat net 1 uit 1010 van die oorspronklike protone en neutrone oorgelaat het, en geen van hul antideeltjies nie. ’n Soortgelyke proses het by 1 sekonde plaasgevind vir elektrone en positrone. Ná hierdie vernietiging het die oorgeblewe protone, neutrone en elektrone nie meer teen ’n relatiwistiese snelheid beweeg nie en is die energiedigtheid van die heelal oorheers deur fotone (met ’n klein groep neutrino's).
’n Paar minute in die uitbreiding in, toe die temperatuur ongeveer 1 miljard kelvin was en die digtheid ongeveer soos dié van lug, het neutrino's met protone gekombineer om die heelal se deuterium- en heliumatoomkerns te vorm in ’n proses wat oerknal-nukleosintese genoem word. Die meeste protone het ongepaard gebly as waterstofkerns. Namate die heelal afgekoel het, het die rusmassa-energiedigtheid van materie begin om die straling gravitasioneel te oorheers. Ná sowat 379 000 jaar het die elektrone en kerns gekombineer om atome (meestal waterstof) te vorm; sodoende het die straling ontkoppel geraak van materie en grotendeels ongehinderd verder deur die ruimte beweeg. Hierdie straling staan bekend as die kosmiese agtergrondstraling.
- Struktuurvorming
Oor ’n lang tyd het die ietwat digter gebiede van die feitlik reëlmatig verspreide materie, nabygeleë materie aangetrek en so nog digter geword. Dit het gelei tot die vorming van gaswolke, sterre, sterrestelsels en andere astronomiese strukture wat vandag waargeneem kan word. Die detail van die proses hang af van die hoeveelheid en soort materie in die heelal. Die vier moontlike soorte materie staan bekend as koue donker, warm donker, hete donker en barioniese materie.
- Kosmiese versnelling
Bewyse bestaan dat die heelal vandag oorheers word deur ’n geheimsinnige vorm van energie wat bekend staan as donker energie, wat waarskynlik deur die hele ruimte voorkom. Waarnemings voorspel dat 74% van die totale energiedigtheid van die hedendaagse heelal in hierdie vorm voorkom. Toe die heelal nog baie jonk was, was dit moontlik deurdrenk met donker energie, maar met minder ruimte en alles nader aanmekaar, het swaartekrag die oorhand gehad en langsamerhand die spoed van die heelal se uitdying laat afneem. Maar uiteindelik, ná verskeie miljarde jare van uitdying, het die groeiende oorvloed van donkere energie meegebring dat die uitdying weer langsamerhand versnel het.
Die samestelling en werking van donker materie is onbekend, asook die verband daarvan met die standaardmodel van deeltjiefisika.
Al hierdie kosmiese verskynsels ná die uitdyingstydperk kan beskryf word deur die Lambda-CDM-model, wat die onafhanklike terreine van kwantummeganika en Einstein se algemene relatiwiteit gebruik. Daar is egter geen model om die gebeure voor ongeveer 10-15 sekondes te verklaar nie. Klaarblyklik is ’n nuwe teorie van kwantumswaartekrag nodig om deur dié grens te breek. ’n Begrip van dié vroegste fase van die geskiedenis van die heelal is tans een van die grootste onopgeloste probleme in natuurkunde.
Dinamiese vs. statiese heelalWysig
Voordat die teorie van die oerknal geformuleer is, het die meeste mense geglo die heelal is staties; met ander woorde dit het altyd, en sal altyd, bestaan. Volgens die swaartekragwet van Isaac Newton sou só ’n heelal egter ineenstort. Newton het hierdie probleem erken, maar probeer om die algemene veronderstelling te behou deur in ’n briefwisseling met Richard Bentley te sê as die materie in die heelal gelykmatig in ’n oneindige ruimte versprei is, sou daar geen middelpunt wees waarheen alle materie sou kon instort nie.
Albert Einstein het ook gemeen die heelal is staties, maar uit sy algemene relatiwiteitsteorie blyk onomstootlik dat die heelal óf moet uitdy óf moet ineenstort. Hy het toe veronderstel dat ’n kosmologiese konstante die ineenstorting teenwerk.
Aan die begin van die 20ste eeu het wetenskaplikes begin om die spektrums van sterrestelsels te meet. Hulle het opgemerk:
- Slegs enkele nabygeleë stelsels soos die Andromeda-sterrestelsel, het ’n blouverskuiwing.
- Alle ander sterrestelsels het ’n rooiverskuiwing.
- Die rooiverskuiwing neem toe namate die stelsel verder weg van die aarde is. Dit is deur Edwin Hubble beskryf in ’n artikel wat in 1929 gepubliseer is. Met die Wet van Hubble kan die uitdysnelheid van sterrestelsels bereken word.
Dit het aanleiding gegee tot die teorie van die oerknal. In die verre verlede was die sterrestelsels dus nie net nader aan mekaar geleë nie, maar die uitdying van die heelal het met ’n geweldige ontploffing begin. Die eerste teorie daaroor is in 1931 deur Lemaître geformuleer. Hy het vorendag gekom met ’n taamlik korrekte voorspelling van die oomblik waarop die heelal sou ontstaan het: ongeveer 15 miljard jaar gelede.
In 1948 is die "warm oerknalteorie" deur George Gamow saam met Ralph Alpher en Robert Herman geformuleer. Die teorie beskryf hoe die heelal ontstaan het uit ’n warm, puntvormige begin (singulariteit).
Die teorie beskryf noukeurig watter elemente ná 1 sekonde gevorm het en in watter verhoudings. Alpher en Herman het verder voorspel dat die straling van die oerknal nou nog aanwesig sou moes wees. Hierdie kosmiese agtergrondstraling is in 1964 deur Arno Allan Penzias en Robert Woodrow Wilson ontdek.
|
<urn:uuid:95aaf90c-7ba6-4f81-bb79-53bab0cf6bec>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.m.wikipedia.org/wiki/Groot_Knal
|
2019-07-22T03:24:45Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195527474.85/warc/CC-MAIN-20190722030952-20190722052952-00071.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999977 |
{
"abbr": [
"by-sa",
"by-sa"
],
"in_footer": [
false,
true
],
"in_head": [
true,
false
],
"location": [
"link_tag",
"a_tag"
],
"version": [
"3.0",
"3.0"
]
}
|
Rooivlerktjagra
Die Rooivlerktjagra is 'n redelike algemene inwoner wat graag parmantig rondwip (sal eerder wegwip as opvlieg wanneer bedreig) op die grond, op soek na insekte en ander invertebrata tussen droë blare en gras. Word gewoonlik alleen of in pare opgemerk.
Driestreeptjagra | ||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Bewaringstatus | ||||||||||||||||
Wetenskaplike klassifikasie | ||||||||||||||||
Binomiale naam | ||||||||||||||||
Tchagra australis |
Inhoud
IdentifikasieWysig
HabitatWysig
Inheemse bos (Brachystegia uitgesluit)
VerspreidingWysig
GeluidWysig
Vlieg op met luide prrr prrr prrr, gevolg deur swewende afwaartse vlug (stert gesprei) en omtrent 15 melodieuse dubbelfluite. Alarm roep is 'n kort tjirp tjirp.
GaleryWysig
Ander nameWysig
- Engelse naam: Threestreaked Tchagra
- Tswana: Mugubani
- Duits: Damaratschagra
- Wetenskaplike naam: Tchagra australis
|
<urn:uuid:cf91f3d1-d466-4b06-8f8d-970959790b79>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.m.wikipedia.org/wiki/Driestreeptjagra
|
2019-07-23T09:44:35Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195529175.83/warc/CC-MAIN-20190723085031-20190723111031-00519.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.959454 |
{
"abbr": [
"by-sa",
"by-sa"
],
"in_footer": [
false,
true
],
"in_head": [
true,
false
],
"location": [
"link_tag",
"a_tag"
],
"version": [
"3.0",
"3.0"
]
}
|
Bespreking:Edred van Engeland
Jump to navigation
Jump to search
Hierdie bladsy is 'n besprekingsbladsy waar verbeteringe tot die Edred van Engeland-artikel bespreek word. Hierdie bladsy is nie 'n forum vir 'n algemene bespreking van die artikel se onderwerp nie. |
Artikelriglyne
Daaglikse bladtrekke | |
|
<urn:uuid:67e8e930-6e16-4b13-8f38-de642aac2f5f>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/Bespreking:Edred_van_Engeland
|
2019-07-16T00:25:38Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195524290.60/warc/CC-MAIN-20190715235156-20190716021156-00263.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999996 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
Protea
Protea | ||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Protea lepidocarpodendron x neriifolia | ||||||||||||||
Wetenskaplike klassifikasie | ||||||||||||||
Spesies | ||||||||||||||
Sien artikel |
Protea verwys na 'n blommegeslag in die familie Proteaceae, bestaande uit 'n groot groep struike en bome wat hoofsaaklik in die Kaapse skiereiland en Suidwes-Kaapland voorkom, hoewel 'n paar soorte ook in die ou Transvaal en Vrystaat aangetref word.
Die proteafamilie bestaan wêreldwyd uit 61 genera en ongeveer 1 500 spesies, en die oorgrote meerderheid daarvan word in Australië en Suid-Afrika aangetref. Die 13 Suid-Afrikaanse genera bestaan uit ongeveer 400 spesies en 10 van die 13 genera kom slegs in Suid- en Suidwes- Kaap, veral laasgenoemde (die winterreënvalstreek), voor.
Proteas is bekend vir hul prag en rykheid en blom meestal in Wes-Kaapland aan die begin van die winter. Die protea word algemeen erken as Suid-Afrika se nasionale blom en is ook die amptelike embleem van Suid-Afrika se nasionale krieketspan. Lede van die proteafamilie groei meestal in arm, suur, sanderige grond teen berghange en is aangepas by periodieke veldbrande.
Wanneer te gereeld gebrand word, word hulle egter uitgeroei omdat hulle nie kans kry om saad te skiet nie. Die genera Protea en Faurea is die enigstes van die familie wat tot in Midde-Afrika voorkom en laasgenoemde het ook verteenwoordigers in Madagaskar. Slegs 5 spesies van die genus Faurea kom in Suid-Afrika voor.
Ongeveer 100 van die 130 Protea -spesies en 38 van die 40 speldekussings (genus Leucospermum) kom in Suid-Afrika voor. Die tipiese habitat van lede van die proteafamilie is die arm, suur, sanderige grond teen berghange van sandsteen, kwartsiet of graniet.
Die wat nie in Suid- of Suidwes Kaap voorkom nie, groei meestal op hoogliggende dele met 'n hoë reënval, waar hulle ook dikwels mis kry. Die 13 genera van die proteafamilie wat in Suid-Afrika voorkom, is Protea (proteas of suikerbosse). Leucospermum (speldekussings), Leucadendron (tolbosse), Serruria (bergbruidjies), Mimetes (rooistompies), Brabeium (wilde-amandel), Orothamnus (vleiroos), Faurea (boekenhout), Aulax, Paranomus, Spatalla, Diastella en Sorocephalus.
Die struktuur wat algemeen as die blom van 'n lid van die proteafamilie beskou word, is in werklikheid nie ʼn blom nie maar 'n versameling blomme wat by die proteas en ʼn paar ander genera deur groot, gekleurde skutblare omring is om ʼn hofie of blomkop te vorm. Die individuele langwerpige blomme het geen afsonderlike kelk en kroon nie, maar 'n blomdek of periant wat uit 4 dele bestaan.
Vier meeldrade is in lepelvormige holtes in die periantdele geleë. Wanneer die blom toe is, is die harige periant om die stamper gevou, en wanneer die blom oopgaan, buig die styl om die stempel uit die periant te trek en die slap periantdele sak dan af. Veral by die speldekussings (genus Leucospermum) is die style en stempels baie prominent.
Inhoud
Voorkoms[wysig | wysig bron]
Die individuele blomme het almal 'n soortgelyke struktuur, maar is op soveel maniere gegroepeer dat dit 'n wye reeks spesies is. Die blom is gewoonlike 'n hofie omring deur 'n kelkvormige omhulsel van leeragtige skutblare soos in die suikerbos (Protea mellifera); of 'n aar soos in die wilde amandel (Brabieum stellatifolium).
Vier kelkblare dra die vier meeldrade, die kroonblaar bestaan uit 'n goudbruin haarkroon. Die Protea het 'n bostandige vrugbeginsel, baie groot stempel en styl, veral merkbaar in die kreupelhout (Leucospernum conocarpodendron).
Voortplanting en Bestuiwing[wysig | wysig bron]
Die vrug is 'n neut wat deur die wind versprei word, of soos in die geval van die wilde amandel, ook deur water. Die blomme word bestuif deur langbekvoëls soos die suikerbekkie.
Proteas[wysig | wysig bron]
Die eerste protea is reeds in 1605,47 jaar voordat Jan van Riebeeck hom aan die suidpunt van Afrika gevestig het, deur ene Clusius geïllustreer. Die blom, wat hy Carduus genoem het, is later as Protea neriifolia geïdentifiseer. Die naam Protea is eers in 1735 deur Linnaeus aan die genus gegee. Hy het die genus vernoem na Proteus, 'n god van die Griekse mitologie wat volgens oorlewering van gedaante kon verander. Hierdie naam het hy aan die plante gegee vanweë die geweldige variasie wat binne die genus voorkom.
Proteas wissel byvoorbeeld van klein verdwergde struikies (Protea acaulis en Protea scabra) tot bome (Protea nitida en Protea multibracteata). Spesies soos Protea cryophylla, Protea laevis en Protea tenax het ondergrondse stamme, terwyl die meeste ander bogrondse stamme het. Die blomme van die reuseprotea (Protea cynaroides) het ʼn deursnee van ongeveer 30 cm, terwyl die van Protea odorata ongeveer 3 cm of nog minder in deursnee is.
Die meeste proteas dra hul blomme aan die punte van die takke, maar Protea amplexicaulis, Protea cordata en Protea humiflora dra hul blomme aan die stam naby die grond. Dikwels is daar ook variasie binne dieselfde spesie. Naby seevlak in die omgewing van Port Elizabeth is die reuseprotea (Protea cynaroides) byvoorbeeld groot en het die plante smal blare en blomknoppe met skerppuntige skutblare wat in die lente tot die somer verskyn. Hoër op in dieselfde omgewing is die plante heelwat kleiner, die blare breër, die skutblare van die blomkoppe gerond en blom hulle in die somer tot die herfs.
Verskeie plantkundiges en ontdekkingreisigers het in die 18e en 19e eeu heelwat belangstelling in Suid-Afrikaanse proteas getoon. Twee persone wat heelwat proteas in Suidwes-Kaap versamel en laat benaam het, was Thunberg, van die Universiteit van Uppsala in Swede, en Masson, van die botaniese tuin Kew in Engeland. Thunberg het byvoorbeeld die bergbruidjie (Serruria florida) vir die eerste keer in die berge rondom Franschhoek ontdek.
Teen die einde van die 18e eeu het die kweek van proteas in glashuise in Engeland 'n gewilde praktyk geword, maar in die 19e eeu het orgideë gewilder begin word en is die glashuise verwarm sodat proteas nie meer daarin gekweek kon word nie. Vandag word Suid-Afrikaanse proteas veral in lande soos Australië en Nieu-Seeland, waar die klimaat soortgelyk aan die van Suid-Afrika is, gekweek. Die kweek van proteas en speldekussings in Suid-Afrika self neem ook toe omdat daar veral in Europa 'n goeie mark vir die blomme bestaan en die blomme lank genoeg hou om uitgevoer te kan word.
Die plaaslike mark vir die blomme is ook besig om te verbeter. Die proteas word volgens hul groeivorm, die plek waar hulle groei en eienskappe van die blomkoppe in verskeie groepe (sonder taksonomiese status) verdeel. Hierdie indeling is soos volg:
- Proteas met bogrondse stamme Cynaroideae - slegs Protea cynaroides. Die blom lyk soos ʼn artisjok.
Melliferae - slegs Protea repens. Letterlik heuningdraend.
Ligulatae – lepelvormige skutblare.
Speciosae - lang hare aan die punte van die skutblare.
Exsertae - die blomkoppies is klein (ongeveer 8 cm lank), die bome is skraal en onnet en ongeveer 3 m hoog en almal behalwe Protea glabra blom in die herfs. Verbastering tussen die spesies vind maklik plaas.
Pinifoliae - die blare is smal of naaldvormig, die plante is meestal klein en die blomkoppies roosvormig.
Somerreënvalproteas – die blomkwas is langer as die skutblare en hierdie proteas is oor die algemeen nie so mooi soos die van die winterreënvalstreek nie.
- Proteas met ondergrondse stamme Word nie verder onderverdeel nie. Proteas is vroeër dikwels as bron van brandstof gebruik, terwyl die tanniene wat uit die bas van sommige Protea- en Leucospermum- spesies verkry is, gebruik is om leer te looi, asook am maagprobleme te bestry. Die waboom (Protea nitida) was, so as sy naam aandui, 'n belangrike bron van hout vir ossewaens asook vir gebruiksartikels, en die hout word vandag soms nag vir draaiwerk gebruik. ʼn Swart ink waarmee Louis Trichardt na bewering sy dagboek geskryf het, is in die 19e eeu uit die blare van die waboom vervaardig.
Speldekussings[wysig | wysig bron]
Die speldekussings of luisies is na die proteas seker die bekendste en gewildste tuin- en snyblomme van die proteafamilie. Soos die proteas hou die blomme van speldekussings ook lank en die blomtyd is ook lank (dikwels 4 maande of langer). Waar die skutblare meestal die eienskap is wat proteas so aantreklik maak, is die uitstaande style en stem pels die kenmerkendste eienskap van die speldekussings. Speldekussings het geen skutblare nie.
Wanneer hulle nie blom nie, kan speldekussings van proteas (en alle ander lede van die proteafamilie) onderskei word op grond van die 3 of meer tandjies wat hulle aan die punte van hul blare het en wat dikwels rooierige randjies het. Die speldekussings kan ruweg verdeel word in die met groter blomkoppe ('n deursnee van meer as ongeveer 4 cm) en die met klein blomkoppe (ongeveer 3 cm in deursnee). Die blomkoppies van die rankende Leucospermum prostratum is slegs ongeveer 2 cm in deursnee. Die bekendste en gewildste speldekussings is Leucospermum cordifolium (vroeër Leucospermum nutans) en Leucospermum reflexum.
Tolbosse[wysig | wysig bron]
Die tolbosse (genus Leucadendron) is die tweede grootste genus van die proteafamilie in Suid-Afrika met ongeveer 100 spesies, waarvan verreweg die meeste in Suidwes-Kaap en ʼn paar in Suid-Kaap voorkom. Hulle is tweehuisig, met ander woorde die manlike en vroulike blomme word aan afsonderlike plante gedra. Die vroulike blommetjies sit aan die buitekant van 'n tol, elkeen binne 'n skutblaar. Die manlike blommetjies vorm ʼn digte hofie, wat meestal soos ʼn pompon lyk.
Die blare net onder die blomkoppe vorm dikwels kranse om die blomkoppe en verkleur meestal in die blomtyd na geel, oranje of rooi. Die feit dat die blare rondom die blomkoppe gedurende die jaar verskillende kleure kan aanneem, en die variasie wat daar tussen verskillende eksemplare van dieselfde spesies kan bestaan, is faktore wat die klassifikasie van tolbosse bemoeilik en daar bestaan tans heelwat verwarring oor die taksonomie van hierdie groep plante.
Seker die bekendste tolbos wat landwyd in tuine aangeplant word, is die silwerboom (Leucadendron argenteum). Hierdie boom het ʼn baie beperkte natuurlike verspreiding teen die hange van Tafelberg, maar is betreklik maklik om te kweek en word daarom vandag in baie tuine aangetref.
Uitgesoekte spesies[wysig | wysig bron]
Onder die vele pragtige soorte is die reuse-protea (Protea cynaroides), en die fynblaar serruria of trots van Franschhoek (Serruria florida), die bergroos en die silwerboom waarvan die blomme nie so sierlik soos die glinsterende blare is nie.
- afdeling protea (die koningsprotea):
- koningsprotea of reuse-protea (Protea cynaroides)
- afdeling leiocephalae (grasveldproteas):
- gewone protea (Protea caffra)
- afdeling melliferae (suikerbosse)
- opregte suikerbos (Protea repens)
- afdeling speciosae (bebaarde proteas):
- blou suikerbos (Protea neriifolia)
Eksterne skakels[wysig | wysig bron]
- Die Atlasprojek vir Proteas is 'n Groot projek om proteas in Suid-Afrika te katalogiseer. Heelwat uitstekende afbeeldings van proteas en verwante plante en diere is ook daar te vinde.
|
<urn:uuid:72e2c4cb-2da5-45ac-9658-e386b82af77d>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/Protea
|
2019-07-18T11:24:15Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195525627.38/warc/CC-MAIN-20190718104512-20190718130512-00071.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999953 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
Sjebellerivier
Sjebellerivier | |
---|---|
Oorsprong | Saamvloei van Ganale Doria en Dawarivier naby Dolow, Ethiopië Ethiopiese Hoogland |
Monding | naby Kismaayo, Somalië Indiese Oseaan |
Stroomgebied | Ethiopië en Somalië |
Lengte | 1 820 km |
Mondinghoogte | 0 m (0 voet) |
Gemiddelde afloop | 68 ³/s[1] |
Stroomgebiedopp. | 336 627 km²[2] |
Die Sjebellerivier (Amharies: ሸበሌ ወንዝ Šäbälle wänz, Somalies: Webi Shabeelle, Italiaans: Uebi Scebeli) is 'n groot suid-vloeiende rivier in Oos-Afrika. Die rivier is met 'n lengte van minstens 1 820 km een van die langste riviere aan die Horing van Afrika en die grootste sytak van die Joebarivier.[3] Sjebelle beteken in Somalies Luiperd.
Die Sjebellerivier ontspring in die Ethiopiese Hoogland en sy bron word deur die Sidama asook van die Arsi-Oromo as heilig vereer.[4] Die rivier vloei aansluitend in oostelike en later in suidoostelike rigting deur die Ethiopiese Somali-streek Ogaden. Na omtrent die helfte van sy verloop bereik die Sjebellerivier die grens tot Somalië. Na 'n langwerpige regs-boog vloei die rivier net noord aan die hoofstad Mogadisjoe verby, maar bereik nie die stad nie. Aansluitend vloei die Sjebellerivier parallel tot die kus van die Indiese Oseaan in suidwestelike rigting, waar die rivier die meeste tyd van die jaar in die moeras insypel. Naby Kismaayo, Somalië, mond die Sjebellerivier in die Joebarivier uit, net voordat dit in die Indiese Oseaan uitmond. Die Sjebellerivier is soms ook langer as die Joebarivier, veral tydens reënryke jare.
Sien ook[wysig | wysig bron]
Verwysings[wysig | wysig bron]
- ( ) Afloop naby Belet Uen
- ( ) Watersheds of the World
- 1 100 km volgens ( ) Climate, 2008 National Statistics (Abstract), Table A.1.)
2 488 km volgens ( (Caterina Madau, Gavino Mariotti: ) Vie fluviali, tematismo privilegiato nella cartografia degli esploratori italiani dell'Africa Orientale: tra proposte, polemiche, informazione, 2004) - ( J. Spencer Trimingham: Islam in Ethiopia, Geoffrey Cumberlege for the University Press, Oxford 1952, bl. 260 )
|
<urn:uuid:2f4f6d21-46c6-4b06-8538-b2ada1c1526a>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/Sjebellerivier
|
2019-07-18T11:49:25Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195525627.38/warc/CC-MAIN-20190718104512-20190718130512-00239.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.998957 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
Docklands Light Railway
Docklands Light Railway (DLR) is 'n geoutomatiseerde ligte treinstelsel wat in 1987 geopen is om die herontwikkelde Londense Docklands-gebied te bedien. Die DLR-netwerk strek tot Stratford in die noorde, Lewisham in die suide, Tower Gateway en Bank in die City of London se finansiële distrik in die weste, en in die ooste tot Beckton, die London City-lughawe en Woolwich Arsenal.
Docklands Light Railway (DLR) | |
---|---|
'n DLR-trein kom in Royal Victoria-stasie aan
Eienaar
Docklands Light Railway Ltd (TfL)
Gebied bedien
Groter Londen
Vervoertipe
Ligte moltrein
Lyne
7
Stasies
45
Passasiers
278 100 per dag (boekjaar 2013)
Treinwaens
149
Bedryf deur
KeolisAmey Docklands Ltd.
Geopen
31 Augustus 1987
Webtuiste
http://www.tfl.gov.uk/modes/dlr/
Die stelsel se personeel op treine en by groot wisselstasies is tot 'n minimum beperk. Sy vier ondergrondse stasies is volgens die vereistes van die Londense moltreinstelsel beman. Vergelykbare voorstelle is ook vir die aangrensende metronetwerk, die Tube, gemaak.
DLR word volgens 'n konsessie bedryf wat Transport for London aan KeolisAmey Docklands, 'n gemeenskapsonderneming van die vervoermaatskappy Keolis en die infrastruktuur-onderneming Amey plc., as opvolger van Serco Docklands toegestaan het.
Die stelsel is in besit van Docklands Light Railway Ltd. wat deel uitmaak van Transport for London se spoorafdeling. In die boekjaar 2013 het DLR 101,5 miljoen passasiers vervoer. Die stelsel is verskeie kere uitgebrei, en verdere uitbreidings word beplan.
|
<urn:uuid:89851a26-9c4d-4116-b3aa-b5dc3151a066>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.m.wikipedia.org/wiki/Docklands_Light_Railway
|
2019-07-22T07:24:58Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195527828.69/warc/CC-MAIN-20190722072309-20190722094309-00391.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.998971 |
{
"abbr": [
"by-sa",
"by-sa"
],
"in_footer": [
false,
true
],
"in_head": [
true,
false
],
"location": [
"link_tag",
"a_tag"
],
"version": [
"3.0",
"3.0"
]
}
|
Entstof
'n Entstof (of vaksine) is medikasie wat weerstand (immuniteit) teen 'n spesifieke bakteriële of virale siekte veroorsaak. Dit is gewoonlik 'n biologiese agent wat gemaak word van iets wat lewe of gelewe het. Die entstof veroorsaak 'n immuunrespons sonder om die nemer daarvan siek te maak. Nadat 'n persoon (of dier) ingeënt is, is hy beter bestand teen die patogeen waarvoor die entstof voor bedoel is.
Geskiedenis[wysig | wysig bron]
Die term vaksine kom van die Latynse woord vaccinia, bees- of koeipokke.
In die 1770's besef dr. Edward Jenner dat mense wat reeds koeipokke gehad het meestal nie gewone pokke kry nie. Hy vaksineer 'n agtjarige seun op 14 Mei 1796 met koeipokke om dit te toets. Die seun kry koeipokke liggies, maar herstel vinnig. Daarna besmet die arts hom doelbewus met gewone pokke, maar hy kom soos vermoed niks daarvan oor nie. Dit was die eerste geslaagde immunisering met behulp van vaksinering (inenting).[1]
Omdat die inenting van koeipokke minder mense siek gemaak het, word die inenting van gewone pokke in 1840 in Engeland verbied. In 1853 word 'n wet uitvaardig dat elke kind met koeipokke ingeënt moet word. Vandag is pokke byna totaal uitgewis en pokkeinentings is nie meer verpligtend nie.
In die 19de eeu het Louis Pasteur 'n entstof teen hondsdolheid ontwikkel. In die 20ste eeu word entstowwe teen witseerkeel, masels, pampoentjies en rubella bekendgestel. In die 1950's is 'n polio-entstof ontwikkel deur Jonas Salk. Nietemin is daar verskeie siektes waarvoor entstowwe nog ontwikkel moet word, insluitend malaria en MIV.[2]
Entstowwe[wysig | wysig bron]
Daar bestaan verskillende soorte entstowwe:
- entstowwe wat verswakte lewende organismes bevat (bv. sommige polio-entstowwe en die entstof teen ingewandskoors wat gesluk word).
- entstowwe wat uit (dele van) dooie organismes bestaan -
Entstowwe word oor die algemeen binnespiers, onderhuids of in die vel self ingespuit. Sommige lewende entstowwe kan gesluk of in die vel ingevryf word. Na meeste inentings word 'n tweede opvolgdosis benodig, en in sekere gevalle selfs 'n derde dosis.
Verwysings[wysig | wysig bron]
- Vul vaksinasies aan Somervakansie is geleë tyd vir alle kinders, Beeld, 1 Desember 1994
- Stern AM, Markel H (2005). “The history of vaccines and immunization: familiar patterns, new challenges”. Health Aff 24 (3): 611–21. doi:10.1377/hlthaff.24.3.611.
|
<urn:uuid:ded5be21-39c4-4b9c-b81c-5e5f0a30fb87>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/Entstof
|
2019-07-17T08:51:36Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195525133.20/warc/CC-MAIN-20190717081450-20190717103450-00431.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999959 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
Afrikaanse naguil
Die Afrikaanse naguil (Caprimulgus pectoralis) is 'n spesie in die Caprimulgidae familie, wat in Afrika suid van die ewenaar voorkom. Dit kom van die kus van Kenia suidwaarts tot by die suidelike dele van Tanzanië, die Demokratiese Republiek van die Kongo en Angola, tot by Malawi, Mosambiek , Botswana, Namibië, Suid-Afrika, eSwatini, Zambië en Zimbabwe voor. Sy kenmerkende en dikwels herhalende roep word vergelyk met die Engelse uitdrukking 'good-lord-deliver-us'. Sy naby familielid, die Swartskouernaguil kom in die meer tropiese gebiede voor.
Afrikaanse naguil | ||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
C. p. fervidus in Limpopo, South Africa | ||||||||||||||||
Bewaringstatus | ||||||||||||||||
Wetenskaplike klassifikasie | ||||||||||||||||
Binomiale naam | ||||||||||||||||
Caprimulgus pectoralis Cuvier, 1816 |
Inhoud
SubspesiesWysig
- C. p. pectoralis
- C. p. fervidus
- C. p. shelleyi
- C. p. crepusculans
VerwysingsWysig
- BirdLife International (2012). "Caprimulgus pectoralis". IUCN Rooilys van Bedreigde Spesies. Weergawe 2012.1. Internasionale Unie vir die Bewaring van die Natuur. Besoek op 16 Julie 2012.
Sien ookWysig
Wikimedia Commons bevat media in verband met Caprimulgus rufigena. |
|
<urn:uuid:4c44c4f7-6a78-4e21-ada3-d5f52a19dc9a>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.m.wikipedia.org/wiki/Afrikaanse_naguil
|
2019-07-21T04:17:52Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195526888.75/warc/CC-MAIN-20190721040545-20190721062545-00175.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.994089 |
{
"abbr": [
"by-sa",
"by-sa"
],
"in_footer": [
false,
true
],
"in_head": [
true,
false
],
"location": [
"link_tag",
"a_tag"
],
"version": [
"3.0",
"3.0"
]
}
|
Datei
Inhoud
Lewe en werk[wysig | wysig bron]
Pieter Cornelius Johannes Jordaan is op 7 November 1924 op die Roggeveldse rante (naby Sutherland) gebore as een van vyf kinders. Die skrywer Anna Jordaan (wat onder andere Iemand soos Tant Breggie geskryf het) is een van sy susters. Hy skryf onder die skuilnaam Datei. Hy is ’n tengerige seun wat eers op vyfjarige leeftyd begin loop en regdeur sy kort lewe baie las het met sy gesondheid. Hy het skool gegaan aan die Hoërskool Sutherland. Die laaste jare van sy lewe bly hy weer op sy geboortedorp. Hy is op 3 Julie 1953 op Sutherland oorlede.
Skryfwerk[wysig | wysig bron]
Sy eerste verhaal, Maak oop daardie deur, word in 1951 in Huisgenoot gepubliseer en verwerf ook die toekenning as die beste verhaal van die maand. Daarna verskyn daar gereeld verskeie tydskrifverhale van hom en ook die gewilde Ure-reeks, wat in Sarie Marais gepubliseer word. Na sy dood word sy sketse in twee bundels versamel onder die titels Ure met horings (’n dag in die lewe van ’n vrou) en Ure vol seesand[1] (’n dag in die lewe van ’n gesin). Dit is veral die lewensvreugde in hierdie sketse wat tref.
Publikasies[wysig | wysig bron]
Jaar | Publikasies |
---|---|
1960 | Ure met horings |
1964 | Ure vol seesand |
Bronnelys[wysig | wysig bron]
Boeke[wysig | wysig bron]
- Kannemeyer, J.C. “Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 2” Academica, Pretoria, Kaapstad en Johannesburg. Eerste uitgawe. Eerste druk. 1983
- Nienaber, P.J,; Senekal, J.H en Bothma, T.C. “Mylpale in die geskiedenis van die Afrikaanse letterkunde” Afrikaanse Pers-Boekhandel. Tweede hersiene uitgawe. 1963
Tydskrifte en koerante[wysig | wysig bron]
- Buys, Junita: “Louw-huis” “Kakkerlak” Uitgawe 4, 2005
Resensies[wysig | wysig bron]
- L.V. Die Burger 17 Julie 1964
|
<urn:uuid:49f871ef-1309-40af-a262-467af9efe7b2>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/Datei
|
2019-07-22T10:00:40Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195527907.70/warc/CC-MAIN-20190722092824-20190722114824-00359.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 1.000008 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
Bespreking:Messier 35
Jump to navigation
Jump to search
Hierdie bladsy is 'n besprekingsbladsy waar verbeteringe tot die Messier 35-artikel bespreek word. Hierdie bladsy is nie 'n forum vir 'n algemene bespreking van die artikel se onderwerp nie. |
Artikelriglyne
Daaglikse bladtrekke | |
|
<urn:uuid:13c9f19d-764d-4b46-99e1-4c86d044a64d>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/Bespreking:Messier_35
|
2019-07-21T07:47:30Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195526931.25/warc/CC-MAIN-20190721061720-20190721083720-00527.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999989 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
Kategorie:Egiptenare
Jump to navigation
Jump to search
Subkategorieë
Hierdie kategorie bevat die volgende 4 subkategorië, uit 'n totaal van 4.
Hierdie kategorie bevat die volgende 4 subkategorië, uit 'n totaal van 4.
|
<urn:uuid:bf764e63-c661-43d2-ad6e-a7070e9c53a7>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/Kategorie:Egiptenare
|
2019-07-16T11:09:59Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195524522.18/warc/CC-MAIN-20190716095720-20190716121720-00415.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.994174 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
Egiptiese mau
Egiptiese mau | ||||
Land | Egipte | |||
Ontstaan | Natuurlik | |||
Pels | Kort | |||
Patroon | Kolle | |||
Wetenskaplike naam | ||||
Felis catus (huiskat) | ||||
Geskiedenis[wysig | wysig bron]
Die mau is in 1956 in Amerika bekendgestel nadat die verbanne Russiese prinses Natalie Troebetskaja met van dié katte daarheen geïmmigreer en met hulle begin teel het.[4] Hulle het in 1968 kampioenskapstatus begin gekry. Britse telers het maus probeer skep uit kruistelings met die Abessiniese kat, Siamese kat en streepkatte, maar hulle het nie soos ware maus gelyk nie. Hierdie katte het die basis geword van die Ocicat.
Beskrywing[wysig | wysig bron]
Egiptiese maus is slank en gespierd. Hulle het anatomiese, metaboliese en gedragsverskille wat hulle uitsonder van ander rasse. Hulle het nie net kolle op hul pels nie, maar ook op hul vel. Dit is ’n antieke ras waarvan die voorkoms nie beduidend verander het nie, soos blyk uit kunswerke van meer as 3 000 jaar gelede. Ander rasse soos die Ocicat en Bengaaalse kat se kolle is nie natuurlik nie, maar die gevolg van kruisteling. Die mau is ook baie kleiner as dié rasse.
Die kat se voorkoms is volgens The Cornell Book of Cats ’n "balans tussen die kompaktheid van die Birmaanse kat en die slanke elegansie van die Siamese kat. Sy medium-lengte-liggaam is gespierd met die agterpote langer as die voorstes, wat die mau laat lyk of hy op sy tone staan as hy regop staan.[6]
Die Egiptiese mau is die vinnigste huiskat.[7] Sy langer agterpote en ’n unieke flap (stuk vel) wat van die sy tot by die agterknie loop, maak hom ratser en laat hom langer treë gee. Daar is rekords van maus wat al vinniger as 58 km/h gehardloop het.[7]
Maus se stemme is dikwels baie musikaal. Hulle kan tjirp en allerhande ander geluide maak as hulle gestimuleer word.[8] Hulle het ook ’n unieke dansie wat lyk soos ’n kat wat sy gebied afmerk, maar sonder om te urineer.[9] Die mau is lojaal en vriendelik. Hulle is sensitief vir temperatuur en hou van warm plekke.[6] Hulle bly na bewering 73 dae lank dragtig teenoor ander katte se 65-67 dae.
Maus kan vyf kleure hê (van die mees tot die mins algemene): silwer, brons, rookkleur, swart en blou/piouter.[10] Katte met laasgenoemde twee kleure kan nie geskou word nie, maar mag vir teeldoeleindes gebruik word. Maus moet groen oë hê, maar ’n amberkleurige skynsel is toelaatbaar in jong katte tot 18 maande oud.
Sien ook[wysig | wysig bron]
Verwysings[wysig | wysig bron]
- Egyptian Mau CatFacts.org. URL besoek op 22 Januarie 2008
- Egyptian Mau Breed Profile Cat-World.com
- History of Egyptian Mau deur Lisa Root, 19 Julie 2003. TCA Inc.
- https://tica.org/pdf/breeds/intro_em.pdf Egitiese Mau by Tica (pdf)
- Stephens, G. (1989) Legacy of the Cat, pp. 58-59. ISBN 0-87701-695-X
- The Egyptian Mau Breed EgyptianMauBreed.com
- Becker, Marty; Spadafori, Gina (2006). Do cats always land on their feet?. Deerfield Beach, Fla: Health Communications Inc. p. 200. ISBN 0-7573-0573-3.
- Egyptian Mau behavior CatPage.info
- The Egyptian Mau. The Cat Fancier's Association, Inc.
- Number of Egyptian Maus registered
Eksterne skakels[wysig | wysig bron]
- Siegal, M., Cornell Feline Health Center (reds.) (1989) The Cornell Book of Cats: A Comprehensive Medical Reference for Every Cat and Kitten. Villard Books. ISBN 0-394-56787-0
- Suider-Afrikaanse standaarde
- Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Egiptiese mau.
- Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia
|
<urn:uuid:9cd905a8-ecd6-44cf-84e6-8e82c31d08b7>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/Egiptiese_mau
|
2019-07-16T10:52:53Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195524522.18/warc/CC-MAIN-20190716095720-20190716121720-00535.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999934 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
Armstrong Whitworth Whitley
Armstrong Whitworth Whitley | |
---|---|
Tipe | Bomwerper |
Vervaardiger | Armstrong Whitworth Aircraft |
Nooiensvlug | 17 Maart 1936 |
Status | Uit diens gestel |
Hoofgebruiker | Britse Lugmag |
Aantal gebou | 1814 |
Die Armstrong Whitworth Whitley was 'n tweemotorige bomwerper wat vir Britse Lugmag diens gedoen het tydens die Tweede Wêreldoorlog. Die Whitley was die oudste tweemotorige bomwerper van die Britse Lugmag toe die Tweede Wêreldoorlog uitgebreek het. Tesame met die Vickers Wellington en die Handley Page Hampden was dit die enigste tweemotorige bomwerpers waaroor die Britse Lugmag beskik het toe die oorlog op 9 September 1939 uitgebreek het. Hierdie drie bomwerpers het die Britse bomaanvalle gedra totdat die eerste viermotorige bomwerpers eers in 1941 beskikbaar geraak het.
Tegniese besonderhede[wysig | wysig bron]
Item | Statistiek |
---|---|
Aantal motors | 2 |
Tipe motor | Skroef |
Vervaardiger | Rolls-Royce Merlin X V-tipe |
Kraglewering per motor | 1,075 perdekrag |
Vlerkspan | 25,60 m |
Lengte | 21,49 m |
Hoogte | 4,57 m |
Normale opstygmassa | 15 196 kg |
Maks. snelheid | 370 km/h op 5 000 m |
Operasionele hoogte | 7925 m |
Togafstand | 3 862km |
Bewapening | Een 0.303 Vickers K masjiengeweer in neus en vier 0.303 Browning masjiengewere in stertskiettoring |
Bomvrag | 3,175 kg |
Bron[wysig | wysig bron]
- Munson, Kenneth: Bombers 1939–1945. Bounty Books. 2012. ISBN 978-0-7537-2172-8
|
<urn:uuid:86c53b28-4f69-4891-b01a-c6f984415ee2>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/Armstrong_Whitworth_Whitley
|
2019-07-21T11:12:30Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195526948.55/warc/CC-MAIN-20190721102738-20190721124738-00055.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999188 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
Richard Burton
Richard Burton | |
Burton in 1953 in The Robe.
Geboortenaam | Richard Walter Jenkins |
---|---|
Geboorte | 10 November 1925 |
Sterfte | 5 Augustus 1984 (op 58) |
Aktiewe jare | 1944–1984 |
Hy is sewe keer vir ’n Oscar benoem, maar het nooit een gewen nie. Hy het wel Bafta-, Golden Globe- en Tony-pryse vir beste akteur ingepalm. In die middel 1960's was hy onder die sterre wat die gewildste by die loket was,[4] en teen die laat 1960's was hy een die bes betaalde akteurs in die wêreld.[5]
Inhoud
LoopbaanWysig
In die 1940's en vroeë 1950's het Burton in Brittanje op die verhoog en in rolprente verskyn. Voor sy diensplig in die Britse lugmag was hy professor Higgins in ’n YMCA-produksie van die toneelstuk Pygmalion. Hy het sy professionele toneelspeldebuut in Liverpool en Londen gemaak in ’n opvoering van Druid's Rest, maar sy loopbaan is in 1944 onderbreek toe hy lugmag toe is.[7] Hy het vroeg al die gewoonte gehad om ’n sak met romans, biografieë, woordeboeke en ’n versamelde werke van Shakespeare saam met hom te dra. Hy kon, as iemand vir hom ’n reël uit Shakespeare aanhaal, uit sy kop die volgende paar minute se reëls opsê.[8] Taal was sy groot liefde en hy het jare later, voor ’n huilerige Elizabeth Taylor, gesê: "Taal is die enigste ding in die lewe. Nie liefde nie. Niks anders nie."[7]
Burton het hom in dié tyd gevestig as ’n formidabele akteur van Shakespeare-stukke, met veral ’n indrukwekkende vertoning van Hamlet in 1964, en die resensent en dramaturg Kenneth Tynan het hom "die natuurlike opvolger van Olivier" genoem. As ’n alkoholis[3] het Burton egter nooit aan dié verwagting voldoen nie.[9] Hy het resensente en sy kollegas bly teleurstel en die reputasie gekry van ’n groot tragiese deugniet.[3][10]
RolprenteWysig
In 1952 het Burton sy eerste rol in Hollywood gekry: die hoofrol in My Cousin Rachel teenoor Olivia de Havilland.[11] In dié tyd het die rolprentateljees gesukkel om te keer dat gehore deur televisie weggelok word en het hulle nuwe akteurs en tegnieke gesoek. Die prent was ’n groot sukses en het hom gevestig as ’n Hollywood-hoofrolspeler. Hy is ook vir sy eerste Oscar benoem en het die Golden Globe vir nuwe ster van die jaar gewen. Hy was daarna in The Desert Rats (1953).
Die volgende jaar het hy ’n sensasie veroorsaak in The Robe, die eerste prent wat die wyedoekproses CinemaScope gebruik het, en daarvoor het hy nog ’n Oscar-benoeming gekry. Sy volgende prente soos Prince of Players (1955), The Rains of Ranchipur (1955) en Alexander the Great (1956) was nie ’n sukses nie en Burton het nie met sy spel beïndruk nie.[11]
Nadat hy koning Arthur in die musiekspel Camelot gespeel het, is hy die rol van Mark Antony aangebied in die rolprent Cleopatra (1963). Dit was destyds die duurste prent wat nog gemaak is.[11] Dit was die begin van Burton se loopbaan as ’n groot ster. Tydens die verfilming het Burton op Elizabeth Taylor verlief geraak terwyl sy nog met die sanger Eddie Fisher getroud was. Albei moes eers skei en hulle het daarna, in 1964, getrou. Op hul eerste ontmoeting het Burton vir Taylor gesê: "Het iemand al vir jou gesê jy is ’n baie mooi meisie?" Taylor sou later onthou sy het gedink: "Oy gevalt, hier is hierdie groot minnaar, die groot intellektueel van Wallis, en hy kom met so ’n sêding vorendag."[11] In hul eerste tonele saam was hy bewerig en het hy sy reëls vergeet, en sy het hom kalmeer en gehelp. Eindelik het die twee sterre se privaat lewe baie bygedra om publisiteit vir die prent te kry, en dit was die begin van talle flieks saam. Die prent het genoeg geïn om die groot vervaardigingskoste te dek.
Van Burton en Taylor se ander prente saam was The Sandpiper (1965), wat swak ontvang is, en die suksesvolle Who's Afraid of Virginia Woolf? (1966). Albei het Oscar-benoemings gekry vir hul vertolking van die egpaar George en Martha, maar net Taylor het gewen. Later sou die paartjie sê die rolprent het sy tol op hul verhouding geëis, en Taylor was "moeg om Martha te speel" in die regte lewe.[7]
Hul lewendige spel in Shakespeare se The Taming of the Shrew (1967), was weer ’n sukses. Hul latere prente, The Comedians (1967), Boom! (1968) en Doctor Faustus (1967, met Burton as regisseur), het egter misluk. Nog ’n mislukking was die 1969-prent Staircase, waarin Burton en Rex Harrison die rolle van ’n bakleiende homoseksuele paartjie vertolk. Sy salaris vir die prent het hom egter die bes betaalde akteur in die wêreld gemaak.[12]
Hy het eindelik ’n kommersiële lokettreffer gemaak saam met Clint Eastwood: die 1968-prent Where Eagles Dare.[13] Sy laaste prent van die dekade, Anne of the Thousand Days (1969), was ’n kommersiële teleurstelling wat ook nie goeie resensies gekry het nie.
Weens sy en Taylor se uitspattige leefwyse en sy groot uitgebreide familie en ander wat hy onderhou het (in ’n stadium 42 mense), het Burton later in middelmatige prente gespeel om geld te maak, en dit het sy loopbaan geskaad. Prente in dié tyd sluit in Bluebeard (1972), Hammersmith Is Out (1972), The Klansman (1974) en Exorcist II: The Heretic (1977). Hy het nog een sukses in die 1970's gehad: Equus, die rolprentweergawe van die toneelstuk, waarvoor hy ’n Golden Globe gewen en ’n Oscar-benoeming gekry het.
In 1978 het nog ’n lokettreffer, The Wild Geese, gevolg. Sy laaste rolprentrol was in Nineteen Eighty-Four, waarvoor hy vir sy spel geprys is. Ten tyde van sy dood het hy gewerk aan Wild Geese II, wat eindelik in 1985 uitgereik is.
VerwysingsWysig
- Doodsberig Variety, 8 Augustus 1984
- Clarke, Gerald (20 Augustus 1984). “Show Business: The Mellifluous Prince of Disorder”. Time Magazine 124 (8). Besoek op 30 September 2013.
- Dowd, Maureen (6 Augustus 1984). "Richard Burton, 58, is Dead; Rakish Stage and Screen Star". New York Times. Besoek op 20 Mei 2014.
- "Quigley's Top Ten Box-Office Champions (1932-Present)". Tony Barnes Journal. Besoek op 29 September 2013.
- "Biography for Richard Burton (I)". Internet Movie Datbase. Besoek op 29 September 2013.
- "Richard Burton: Life, 1957-1970". The Official Richard Burton Website. 2012. Besoek op 20 Mei 2014.
- Bragg, Melvyn (1988). Richard Burton: A Life. Boston, Massachusetts: Little Brown and Co. ISBN 978-0446359382.
- Segal, Lionel (26 Maart 2011). "The witness to the wedding". Montreal Gazette. Besoek op 26 Maart 2011.
- Kalfatovic, Mary C. (2005). American National Biography: Supplement 2. New York, NY: Oxford University Press. p. 64. ISBN 978-0195222029.
- Sellers, Robert (2009). Hellraisers: The Life and Inebriated Times of Richard Burton, Richard Harris, Peter O'Toole, and Oliver Reed. New York, NY: Thomas Dunne Books. p. 145. ISBN 0312553994.
- Alpert, Hollis (1986). Burton. New York: G. P. Putnam's Sons. ISBN 0-399-13093-4.
- Miller, Frank. "Staircase". Turner Classic Movies. Besoek op 29 September 2013.
- Kashner, Sam; Schoenberger, Nancy (Julie 2010). "A Love Too Big To Last". Vanity Fair. Besoek op 24 Maart 2011.
|
<urn:uuid:9dc26e2e-ece6-47e0-988c-78ebaf6da6c9>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.m.wikipedia.org/wiki/Richard_Burton
|
2019-07-17T17:12:49Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195525355.54/warc/CC-MAIN-20190717161703-20190717183703-00303.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999957 |
{
"abbr": [
"by-sa",
"by-sa"
],
"in_footer": [
false,
true
],
"in_head": [
true,
false
],
"location": [
"link_tag",
"a_tag"
],
"version": [
"3.0",
"3.0"
]
}
|
Stormberg-groep
Die Stormberg-groep bestaan uit geologiese formasies wat in die Karoo-kom van Suid-Afrika gevind word. Dit bestaan hoofsaaklik uit sandsteen, moddersteen en kalksteen, en word direk bo-op die Beaufort-groep aangetref. Die groep vertoon 'n reeks formasies wat geleidelik van 'n nat klimaat (Molteno- en Elliot-formasie) na 'n woestynklimaat (Clarens-sandsteenformasie) oorgaan.
Die Stormberg-groep word in die volgende drie formasies opgedeel:
Die Clarens-formasie is die jongste formasie van die Stormberg-groep en oorlê die Elliot-formasie. Dit bestaan uit geel-wit, fynkorrelrige sandsteen, sanderige sliksteen en moddersteen, en verteenwoordig 'n eoliese afsetting (wind), wat gevorm word deur sandduine in 'n woestynklimaat. In natter dele van die kom word vlak meer- en rivierafsetting gevind, wat 'n komplekse interaksie van eoliese en fluviale sedimentasie veroorsaak. Die onderkant van die massiewe Clarens-formasiekranse het 'n rooierige skynsel as gevolg van yster afkomstig vanaf die Elliot-formasie.
Die Clarens-formasie vorm die bekende kranse van die berge in veral die Oos-Vrystaat, waarvan Soutkop en Imperani buite Ficksburg, Visierskerf naby Fouriesburg, die Brandwag Rots by die Golden Gate Nasionale Park en Platberg naby Harrismith veral bekend is.
Die Elliot-formasie oorlê die Molteno-formasie en is jonger. Dit bestaan hoofsaaklik uit afwisselende dun lae rooi moddersteen en sliksteenrooi wat in vloedvlaktes gevorm het. Die Elliot-formasie verteenwoordig dus 'n fluviale afsetting. Dit bevat ook verskeie fossiele, soos die 12 meter lange Melanorosaurus.
Aan die bokant van die formasie word eoliese sedimente gevind, wat 'n aanduiding is van die toenemend droërwordende omgewing.
Die Molteno-formasie is die oudste formasie van die Stormberg-groep en is gevorm uit riviersand van Triassiese ouderdom. Dit is blootgestel deur verwering en kan gesien word as kranse in die Drakensberge. Die Molteno-fromasie kan maklik uitgeken word aan sy skitterende voorkoms, wat veroorsaak word deur klein kwartskristalle wat die sandkorrels saambind.
|
<urn:uuid:dad02516-3025-4a5f-a270-c7fc7a482ad9>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/Stormberg-groep
|
2019-07-20T05:56:49Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195526446.61/warc/CC-MAIN-20190720045157-20190720071157-00063.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999944 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
Skermsport
Skermsport of skermkuns is 'n gevegsport waaraan twee spelers met sabels, florette of skermdegens deelneem. Die doel is om die opponent met die wapen aan te raak; die liggaamsdele wat aangeraak mag word, hang af van die wapen wat gebruik word. Geen skeidsregter word tydens die beoefening van die sport gebruik nie.
OorsprongWysig
Die oorsprong van skerm kan baie eeue teruggevoer word na 'n era toe tweegevegte in baie kringe 'n aanvaarde tradisie was. Sulke gevegte is gewoonlik tot die dood gevoer of totdat bloed gevloei het. Sabelgevegte het hul oorsprong gehad by die toentertydse kryger-ruitery wat groot verwoesting met die dodelike wapen op die slagveld gesaai het.
Sedertdien het skerm ontwikkel tot 'n gewilde, gesofistikeerde sportsoort waaraan mense van alle ouderdomme, en selfs liggaamlik gestremdes, kan deelneem. Baie deelnemers beoefen dit bloot as ontspanning. Ander neem aan kompetisies deel selfs op internasionale vlak soos eersdaags by die Wêreldkampioenskappe. Skerm is 'n erkende Olimpiese sport.
Deesdae durf skermers mekaar met meer gesofistikeerde wapens soos die degen, die floret of die sabel aan.
ProsedureWysig
Elke skermer se wapen en klere is ook elektries verbind met die elektroniese registreer-apparaat waarop trefslae met gekleurde ligte aangedui word.
Die tweegeveg vind plaas onder die toesig van 'n skeidsregter. Hy ken trefslae toe volgens die aanduidings op die registreer-apparaat en sy ontleding van die vegters se aksies. Dieselfde formaat geld vir alle skermkampioenskappe. In die eerste rondte neem alle skermers in poele van sewe skermers deel. Almal in 'n poel veg teen mekaar en 'n skermer wen 'n geveg ná vyf geldige trefslae.
Hierna word die skermers geklassifiseer vir die volgende rondte wat as die regstreekste uitkloprondte bekend staan. In dié rondte moet vyftien geldige treffers vir 'n oorwinning behaal word. Die proses van regstreekse uitskakeling word gevolg totdat slegs agt finaliste oorbly, wat ook volgens die regstreekse uitskakelingsprosedure veg om die uiteindelike kampioen te bepaal.
Eksterne skakelsWysig
Olimpiese somersporte | |||
---|---|---|---|
Somerspele: Atletiek · Basketbal · Boks · Boogskiet · Driekamp · Fietsry (Bergfietsry · BMX · Bergfietsry · Pad) · Gewigoptel · Gholf · Gimnastiek (Artistiek · Ritmies · Trampolien) · Handbal · Judo · Kanovaart (Slalom · Snel) · Moderne vyfkamp · Ruitersport (Dressuur · Driefasekompetisie · Spring) · Pluimbal · Roei · Seiljagwedvaart · Sewesrugby · Skermsport · Skyfskiet · Sokker · Stoei (Grieks-Romeins · Vrystyl) · Taekwondo · Tafeltennis · Tennis · Veldhokkie · Vlugbal (Strandvlugbal) · Watersport (Gesinchroniseerde swem · Sierduik · Swem · Waterpolo) |
|
<urn:uuid:e611f4ef-8414-47d5-8536-2011aa131f1d>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.m.wikipedia.org/wiki/Skermsport
|
2019-07-19T00:18:15Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195525863.49/warc/CC-MAIN-20190718231656-20190719013656-00047.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999965 |
{
"abbr": [
"by-sa",
"by-sa"
],
"in_footer": [
false,
true
],
"in_head": [
true,
false
],
"location": [
"link_tag",
"a_tag"
],
"version": [
"3.0",
"3.0"
]
}
|
Lewis-en-Clark-ekspedisie
Die Lewis-en-Clark-ekspedisie het plaasgevind vanaf 14 Mei 1804 tot 23 September 1806. Die doel van die ekspedisie was om 'n roete na die Stille Oseaan te vind. President Thomas Jefferson het goedkeuring van sy kabinet gekry om 'n roete na die Stille Oseaan te soek en ook om nuwe areas te verken wat die pelsjagters en handelaars kan gebruik. Die ekspedisie moes teen die Missouririvier opvaar, dus oor die kontinent gaan en dan via die Columbiarivier die Stille Oseaan bereik.
Kaptein William Clark en Meriwether Lewis is aangestel as ekspedisieleiers. Gedurende die somer van 1803 het hulle reeds begin met voorbereidings. Hulle begin op 14 Mei 1804 vanaf St. Louis en het die monding van die Platterivier op 2 November 1804 bereik, die teenswoordige Bismarck, waar hulle oorwinter het. Hulle breek hulle kamp op en reis verder in April 1805. Hulle bereik die mond van die Yellowstonerivier, sien die Rotsgebergte vir die eerste keer en vind drie sytakke van die Missouririvier wat hulle Jefferson, Madison en Gallatin noem. Hulle beweeg teen die Jefferson op, kruis die Rotsgebergte gedurende September, gaan af met die Columbiarivier en sien die Stille Oseaan ook in November. Hulle oorwinter op die kus en begin die terugtog op 23 Maart 1806. Hulle arriveer terug in St. Louis op 23 September 1806.
Die ekspedisie het tot gevolg gehad dat die geografiese inligting omtrent Amerika vermeerder het en dat daar meer inligting beskikbaar was oor die Missouririvier en Columbiarivier-vallei.
Sien ook[wysig | wysig bron]
Bron[wysig | wysig bron]
- Collier's Encyclopedia, Crowell-Collier Educational Corporation, Volume 14, Bladsy 532.
|
<urn:uuid:0a3de111-9cdf-4dc9-861a-2b6a36fd6dd3>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/Lewis-en-Clark-ekspedisie
|
2019-07-16T14:28:35Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195524568.14/warc/CC-MAIN-20190716135748-20190716161748-00303.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999979 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
Henry Fonda
Henry Fonda | |
Fonda in 1937 in die prent Slim.
Geboortenaam | Henry Jaynes Fonda |
---|---|
Geboorte | 16 Mei 1905 |
Sterfte | 12 Augustus 1982 (op 77) |
Aktiewe jare | 1928–1982 |
Loopbaan[wysig | wysig bron]
Fonda het vroeg al op Broadway bekend geraak. Hy het sy Hollywood-debuut in 1935 gemaak en het van krag tot krag gegaan nadat hy vir ’n Oscar benoem is vir die rol van Tom Joad in The Grapes of Wrath, ’n 1940-rolprentverwerking van John Steinbeck se roman oor ’n gesin van Oklahoma wat wes trek. Hy het daarna in klassieke prente soos The Ox-Bow Incident, Mister Roberts en 12 Angry Men gespeel. Later wat hy te sien in donkerder epiese flieks soos Once Upon a Time in the West en ligte gesinskomedies soos Yours, Mine and Ours, saam met Lucille Ball.
In 1981 het hy die Oscar gewen sy spel in sy laaste prent, On Golden Pond, waarin hy saam met sy dogter, Jane Fonda, verskyn.
Verwysings[wysig | wysig bron]
- Obituary Variety, 18 Augustus 1982.
|
<urn:uuid:f3a488f6-6bfe-4cf9-9fe4-d12d92649b9f>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/Henry_Fonda
|
2019-07-19T02:07:09Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195525973.56/warc/CC-MAIN-20190719012046-20190719034046-00183.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999955 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
1159
jaar
1159 |
◄ | 11de eeu | ◄12de eeu► | 13de eeu | ► |
Dae | Eeue | Geskiedenis | Geskiedenisportaal |
Sien ook: Kategorie:1159 |
Kalenders | |
Die jaar 1159 was 'n gewone jaar wat volgens die Gregoriaanse kalender op 'n Donderdag begin het. Dit was die 59ste jaar van die 12de eeu n.C. Soos ander gewone jare het die jaar 12 maande, 52 weke en 365 dae gehad.
GebeureWysig
- Tunisië word verower deur die Almohad caliphs van Morokko.
- Keiser Frederik I Barbarossa oorhandig die stad Turyn aan die plaaslike biskoppe, wat tot 1225 ook as politieke heersers optree.
- 1 Januarie – Pous Adrianus IV stel Ubaldo Allucingoli (later Pous Lucius III) aan as kardinaal-biskop van Ostia en Velletri.
- 7 September – Pous Alexander III volg Pous Adrianus IV op.
- 4 Oktober – Octaviano de Monticelli word gekroon as Pous Victor IV.
|
<urn:uuid:df193d7f-dd27-4bd2-8175-6cf50607b925>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.m.wikipedia.org/wiki/1159
|
2019-07-21T13:09:12Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195527000.10/warc/CC-MAIN-20190721123414-20190721145414-00503.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999546 |
{
"abbr": [
"by-sa",
"by-sa"
],
"in_footer": [
false,
true
],
"in_head": [
true,
false
],
"location": [
"link_tag",
"a_tag"
],
"version": [
"3.0",
"3.0"
]
}
|
Bespreking:146
Jump to navigation
Jump to search
Hierdie bladsy is 'n besprekingsbladsy waar verbeteringe tot die 146-artikel bespreek word. Hierdie bladsy is nie 'n forum vir 'n algemene bespreking van die artikel se onderwerp nie. |
Artikelriglyne
Daaglikse bladtrekke | |
|
<urn:uuid:959fe939-2827-4a13-b39d-00deb9b82ff4>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/Bespreking:146
|
2019-07-24T02:45:46Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195530250.98/warc/CC-MAIN-20190724020454-20190724042454-00311.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999993 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
50ste Golden Globe-toekenningsaand
Jump to navigation
Jump to search
Datum | 23 Januarie 1993 | |
Beste rolprente en reekse | ||
Rolprent | Scent of a Woman (drama) The Player (komedie of musiekspel) | |
TV-reeks | Northern Exposure (drama) Roseanne (musiek of komedie) | |
Minireeks of TV-prent | Sinatra |
Die 50ste Golden Globe-toekenningsaand, wat uitnemendheid in die rolprente en TV-programme van 1992 vereer het, is op 23 Januarie 1993 gehou.
|
<urn:uuid:196f3dac-bfea-443f-8991-a1adae1195f7>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/50ste_Golden_Globe-toekenningsaand
|
2019-07-19T02:37:48Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195525973.56/warc/CC-MAIN-20190719012046-20190719034046-00351.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.988881 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
Bespreking:La Rochelle, Johannesburg
Jump to navigation
Jump to search
Hierdie bladsy is 'n besprekingsbladsy waar verbeteringe tot die La Rochelle, Johannesburg-artikel bespreek word. Hierdie bladsy is nie 'n forum vir 'n algemene bespreking van die artikel se onderwerp nie. |
Artikelriglyne
Daaglikse bladtrekke | |
|
<urn:uuid:af67127e-8f48-4716-a287-b35fbf05b5da>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/Bespreking:La_Rochelle,_Johannesburg
|
2019-07-17T23:17:07Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195525414.52/warc/CC-MAIN-20190717221901-20190718003901-00375.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999945 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
Eerste minister
Die eerste minister is gewoonlik die politieke leier van 'n land en in die meeste gevalle ook die regeringshoof. In monargieë is die staatshoof die koning of 'n derglike leier wat deur oorerwing die pos bekleë, terwyl die eerste minister aan die hoof van die regering staan. Ingevolge die republikeinse regeringsvorm is die staatshoof dikwels 'n president, terwyl die eerste minister die regeringshoof is.
'n Eerste minister moet besluite ingevolge kollektiewe bedinging binne die kabinet neem, hoewel hy of sy ook afsonderlike magte kan besit. In 'n demokrasie is die eerste minister dikwels die leier van die grootste politieke party, maar in gevalle waar 'n koalisie regeer, hoef dit nie noodwendig die geval te wees nie.
Waar 'n president, veral wanneer hy of sy direk deur die kiesers verkies word, gewoonlik op sy persoonlikheid moet staat maak om verkies te word, is 'n eerste minister nie uitgelewer aan die wil van die volk nie en hoef hy nie die gewildste leier te wees nie.
|
<urn:uuid:2ee1fb81-77a8-4176-9ad4-f88275913de3>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.m.wikipedia.org/wiki/Eerste_Minister
|
2019-07-19T06:54:09Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195526064.11/warc/CC-MAIN-20190719053856-20190719075856-00047.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 1.000007 |
{
"abbr": [
"by-sa",
"by-sa"
],
"in_footer": [
false,
true
],
"in_head": [
true,
false
],
"location": [
"link_tag",
"a_tag"
],
"version": [
"3.0",
"3.0"
]
}
|
70ste Oscar-toekenningsaand
Die 70ste Oscar-toekenningsaand is op 23 Maart 1998 deur die Academy of Motion Picture Arts and Sciences in Los Angeles gehou om erkenning te gee aan die rolprente van 1997. Billy Crystal was vir die sesde keer die aanbieder en het ’n Emmy daarvoor gewen.
Datum | 23 Maart 1998 | |
Plek | Shrine Auditorium, Los Angeles | |
Aanbieder | Billy Crystal | |
Pryse & benoemings | ||
Beste rolprent | Titanic | |
Meeste pryse | Titanic (11) | |
Meeste benoemings | Titanic (14) |
Die seremonie is oorheers deur die prent Titanic, wat vir 14 Oscars benoem is en 11 daarvan gewen het. Daarmee het hy twee rekords geëwenaar: dié van All About Eve (1951, 14 benoemings) en Ben-Hur (1960, 11 Oscars). Vanweë die gewildheid van die prent by die loket het die seremonie die hoogste kykerstal nog gehad (sowat 57,25 miljoen).[1]
Dit was die laaste keer tot op hede (2013) dat nie een van die akteurspryse toegeken is vir karakters wat op biografieë gebaseer is nie en dat al vier wen akteurs Amerikaners was.[2]
As ’n viering van 70 jaar van Oscar-toekenningsaande is tonele uit al die prente gewys wat al die Oscar as beste rolprent gewen het. Die Academy het ook 70 Oscar-akteurwenners na die seremonie genooi. Die kamera het al die gesigte gewys terwyl die akteur of aktrise aangekondig is, asook die prent en die jaar waarvoor hulle gewen het.
Inhoud
PryseWysig
Hier volg ’n lys van die belangrikste wenners en benoemdes (die wenners word eerste genoem en is in vet druk):[3]
Beste rolprent | Beste regisseur |
---|---|
Beste akteur | Beste aktrise |
Beste manlike byspeler | Beste vroulike byspeler |
Beste oorspronklike draaiboek | Beste verwerkte draaiboek |
Beste buitelandse rolprent | Beste oorspronklike liedjie |
Beste oorspronklike musiek, drama | Beste oorspronklike musiek, blyspel of komedie |
Beste stel | Beste kinematografie |
Beste rolprentredigering | Beste visuele effekte |
EreprysWysig
- Stanley Donen
Gordon E. Sawyer-prysWysig
- Don Iwerks
VerwysingsWysig
- Oscars TV ratings bounce back with Hugh Jackman as host LA Times URL besoek op 1 Januarie 2010
- [1] Hitfix Breaking Oscars Biopic Addiction URL besoek op 2 Februarie 2012
- "The 70th Academy Awards (1998) Nominees and Winners". oscars.org. Besoek op 19 November 2011.
|
<urn:uuid:cae627f9-5029-4644-bb90-5ff0c4c3e521>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.m.wikipedia.org/wiki/70ste_Oscar-toekenningsaand
|
2019-07-18T00:45:21Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195525483.62/warc/CC-MAIN-20190718001934-20190718023934-00055.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999965 |
{
"abbr": [
"by-sa",
"by-sa"
],
"in_footer": [
false,
true
],
"in_head": [
true,
false
],
"location": [
"link_tag",
"a_tag"
],
"version": [
"3.0",
"3.0"
]
}
|
Bespreking:Jimmy Kruger
Hierdie bladsy is 'n besprekingsbladsy waar verbeteringe tot die Jimmy Kruger-artikel bespreek word. Hierdie bladsy is nie 'n forum vir 'n algemene bespreking van die artikel se onderwerp nie. |
Artikelriglyne
Daaglikse bladtrekke | |
Artikel se naam[wysig bron]
Hallo, die gebruik by die Afrikaanse Wikipedia is om nie mense se volle geboortename te gebruik vir die naam van die artikel nie, maar net die name waaronder hulle bekend was of dan hulle eerste naam. Jimmy Kruger sal dus onder "Jimmy Kruger" geplaas word, want dis hoe hy bekend was. Winston (kontak) 19:15, 15 Februarie 2010 (UTC)
|
<urn:uuid:209a9bd5-c224-4b2c-ac01-e731a9c5bbbb>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/Bespreking:Jimmy_Kruger
|
2019-07-21T19:31:19Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195527196.68/warc/CC-MAIN-20190721185027-20190721211027-00167.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 1.000004 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
Bespreking:Verenigde Nasies
Hierdie bladsy is 'n besprekingsbladsy waar verbeteringe tot die Verenigde Nasies-artikel bespreek word. Hierdie bladsy is nie 'n forum vir 'n algemene bespreking van die artikel se onderwerp nie. |
Artikelriglyne
Daaglikse bladtrekke | |
'n Nuusitem in verband met Verenigde Nasies is op 12 Julie 2018 op die Tuisblad onder In die nuus uitgelig. |
Sou dit toepaslik wees om 'n afskrif van die VN se "Universal Declaration of Human Rights" in Wikipedia te plaas. Dit is 'n Afrikaanswe weergawe met die titel "Universele verklaring van mense regte" soos gepubliseer op [1].
Ek is nie seker of ek dit hier mag 'publiseer' nie, en of daar kopieregte op die materiaal is nie. Sal iemand dit nagaan asseblief.
Terloops, ek sien ook nie kontakbesonderhede op die webwerf nie, so ek het geen idee hoe om die VN te kontak rakende die 'debakel' nie
Dankie
Mr. Anonymous 16:22, 9 Januarie 2006 (UTC)
- Ek dink mens moet eenvoudig aanneem dat hulle alle regte voorbehou, alhoewel hulle miskien nie sou omgee as mens dit hier plaas nie. Ek dink nie dit maak veel saak nie. Mens kan dit bloot bespreek en 'n eksterne skakel daarheen gee. --Alias 09:23, 10 Januarie 2006 (UTC)
|
<urn:uuid:8424295e-ca61-44a1-9f80-871436bba0c8>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/Bespreking:Verenigde_Nasies
|
2019-07-20T13:58:22Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195526517.67/warc/CC-MAIN-20190720132039-20190720154039-00535.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 1.000008 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
Quthing
Quthing | |
Koördinate: Koördinate: | |
Land | Lesotho |
---|---|
Distrik | Quthing |
Hoogte | 1 500 m (4 921 vt) |
Bevolking (2004) | |
- Dorp | 15 000 |
Tydsone | SAST (UTC+2) |
Quthing is 'n landelike nedersetting in Lesotho so ongeveer 400 km vanaf die hoofstad Maseru af. Die Telebrug-grenspos bied toegang tot die dorpie en is 'n klein grenspos in die Oos-Kaapse provinsie. Vroeër is die grenspos slegs deur lede van die Suid-Afrikaanse Polisiediens beman. Quthing is ongeveer 1200 km vanaf Kaapstad af geleë. Gastehuise en winkels is ook in die dorpie gevestig wat deur oorwegend Suid-Sothosprekende mense bewoon word. Die grondpad vanaf die naaste dorp aan Suid-Afrikaanse kant is begaanbaar maar in 'n slegte toestand.
|
<urn:uuid:e43fe9b8-6813-4892-8212-fb67381aa5da>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.m.wikipedia.org/wiki/Quthing
|
2019-07-19T07:47:56Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195526153.35/warc/CC-MAIN-20190719074137-20190719100137-00471.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999503 |
{
"abbr": [
"by-sa",
"by-sa"
],
"in_footer": [
false,
true
],
"in_head": [
true,
false
],
"location": [
"link_tag",
"a_tag"
],
"version": [
"3.0",
"3.0"
]
}
|
6 Mei
Jump to navigation
Jump to search
<< | Mei 2019 | >> | ||||
So | Ma | Di | Wo | Do | Vr | Sa |
1 | 2 | 3 | 4 | |||
5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 |
12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 |
19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 |
26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | |
Al die dae |
Gebeure[wysig | wysig bron]
- 1312 – Pous Clemens V publiseer die bul Exvivi de Paradiso waarin die regulasies van die Minderbroeders (Fratres Minores) vasgelê word.
- 1527 – Spaanse en Duitse troepe plunder Rome; sommige beskou dit as die einde van die Renaissance.
- 1682 – Louis XIV van Frankryk verskuif sy hof na Versailles.
- 1715 – Pous Clemens XI stel Fabio Olivieri, sekretaris van Apostoliese Briewe aan as kardinaal.
- 1835 – James Gordon Bennett publiseer die eerste uitgawe van die New York Herald.
- 1861 – Amerikaanse Burgeroorlog: Arkansas breek weg van die Unie.
- 1877 – Hoof Crazy Horse van die Oglala Sioux gee oor aan die Verenigde State troepe in Nebraska toe hy besef dat sy mense swak is as gevolg van koue en honger.
- 1910 – George V word koning van die Verenigde Koninkryk na die dood van sy vader, Edward VII.
- 1889 – Die Eiffeltoring word amptelik aan die publiek oopgestel tydens die Universele Ekspo in Parys.
- 1932 – Moordaanslag op president Paul Doumer van Frankryk in Parys. Die president sterf een dag later aan sy beserings
- 1937 – Hindenburg ongeluk: Die Duitse zeppelin Hindenburg slaan aan die brand en word verwoes binne ’n minuut terwyl dit probeer dok by Lakehurst, New Jersey. 36 mense sterf.
- 1941 – Wjatsjeslaw Molotof word deur Josef Stalin vervang as voorsitter van die Raad van Volkskommissarisse (premier) van die Sowjetunie.
- 1942 – Tweede Wêreldoorlog: Die laaste Amerikaanse magte in die Filippyne gee oor aan die Japannese.
- 1954 – Roger Bannister word die eerste persoon wat die myl in minder as vier minute hardloop, die eerste droommyl.
- 1955 – Die Duitse Bondsrepubliek word lid van die NAVO.
- 1974 – Aftrede van Willy Brandt as bondskanselier van West-Duitsland.
- 1994 – Elizabeth II van die Verenigde Koninkryk en Franse President Francois Mitterrand open die Engelse Kanaal tonnel.
- 2002 – Jean-Pierre Raffarin word premier van Frankryk.
- 2002 – In Nederland word die politikus Pim Fortuyn vermoor.
- 2002 – Beëdiging van Marc Ravalomanana as president van Madagaskar.
- 2006 – Viering van die 500-jarige bestaan van die Switserse Wag in die Vatikaanstad.
- 2007 – Naspers stel sy nuwe Sondagkoerant Sondag bekend.
- 2012 – Die sosialis François Hollande wen die tweede ronde van die Franse presidentsverkiesingen met 51,7% van die stemme en vervang Nicolas Sarkozy in die Élysée.
- 2016 – Sadiq Khan wen die verkiesingen om burgemeester van Londen te word.
Geboortes[wysig | wysig bron]
- 1501 – Marcello Cervini (later Pous Marcellus II), 222ste pous van die Rooms-Katolieke Kerk († 1555).
- 1574 – Giovanni Battista Pamphilj (later Pous Innocentius X), 236ste pous van die Rooms-Katolieke Kerk († 1655).
- 1758 – Maximilien de Robespierre, Franse rewolutionêr († 1794).
- 1856 – Sigmund Freud, Oostenrykse sielkundige, († 1939).
- 1803 – Lucien Murat, neef van Napoleon Bonaparte († 1878).
- 1825 – Albert Montens d'Oosterwijck, Belgiese politikus († 1896).
- 1830 – Abraham Jacobi, Amerikaanse kinderarts († 1919).
- 1851 – Aristide Bruant, Franse chansonnier en skrywer († 1925).
- 1859 – Robert Peary, Amerikaanse ontdekkingsreisiger († 1920).
- 1859 – Willem Kloos, Nederlandse digter († 1938).
- 1868 – Nikolaas II van Rusland, laaste Tsaar van Rusland († 1918).
- 1868 – Gaston Leroux, Franse skrywer († 1927).
- 1871 – Victor Grignard, Franse fisikus en Nobelpryswenner († 1935).
- 1871 – Christian Morgenstern, Duitse digter († 1914).
- 1872 – Jan De Vroey, Belgiese argitek († 1935).
- 1872 – Willem de Sitter, Nederlandse wiskundige, sterrekundige en natuurkundige († 1934).
- 1880 – Ernst Ludwig Kirchner, skilder († 1938).
- 1882 – Kroonprins Wilhelm van Duitsland, seun van Keiser Wilhelm II († 1951).
- 1882 – Georgi Atanasov, Bulgaarse komponis († 1931).
- 1895 – Rudolph Valentino, Amerikaanse akteur († 1926).
- 1898 – Konrad Henlein, Tsjeggiese politikus († 1945).
- 1902 – Max Ophüls, Duitse filmregisseur († 1957).
- 1904 – Harry Martinson, Sweedse skrywer († 1978).
- 1915 – Orson Welles, Amerikaanse filmregisseur († 1985).
- 1915 – Dieodore H. White, skrywer († 1986).
- 1919 – Alejandro Finisterre, Spaanse digter († 2007).
- 1919 – André Guelfi, Franse renjaer († 2016).
- 1920 – Ross Hunter, filmregisseur († 1996).
- 1920 – Kamisese Mara, eerste Eerste Minister en president van Fiji († 2004).
- 1921 – Erich Fried, Duitse skrywer († 1988).
- 1922 – Miems de Bruyn, Afrikaanse aktrise († 2010).
- 1923 – Galyani Vadhana, Thaise prinses († 2008).
- 1924 – Nestor Basterretxea, Spaanse beeldhouer, skilder en filmregisseur († 2014).
- 1929 – Hans Beck, Duitse uitvinder van Playmobil († 2009).
- 1929 – Paul Lauterbur, Amerikaanse fisikus en Nobelpryswenner († 2007).
- 1930 – Sonia Rykiel, Franse mode-ontwerpster († 2016).
- 1934 – Hans Junkermann, Duitse fietsryer.
- 1937 – Rubin 'Hurricane' Carter, bokser.
- 1945 – Bob Seger, rock musikant.
- 1945 – Jimmie Dale Gilmore, musikant.
- 1947 – Martha Nussbaum, filosoof.
- 1953 – Tony Blair, Eerste Minister van die Verenigde Koninkryk.
- 1961 – George Clooney, Amerikaanse akteur.
- 2019 – Archie Mountbatten-Windsor, seun van prins Harry en Meghan.
Sterftes[wysig | wysig bron]
- 680 – Moe'awija I, Umayyad (77), Arabiese kalief
- 988 – Dirk II van Holland, hertog van Holland
- 1475 – Dirk Bouts (65), Belgiese skilder
- 1638 – Cornelius Jansenius (52), Nederlandse priester en teoloog
- 1825 – Lady Anne Barnard, Skotse digteres en brieweskryfster (* 1750).
- 1859 – Alexander von Humboldt (89), Duitse natuurwetenskaplike en ontdekkingsreisiger
- 1862 – Henry David Thoreau (44), Amerikaanse skrywer en filosoof (* 1817).
- 1889 – Heinrich Gustav Reichenbach (66), Duitse botanikus
- 1902 – Bret Harte, Amerikaanse outeur.
- 1910 – Koning Edward VII van die Verenigde Koninkryk (* 1841).
- 1919 – L. Frank Baum, Amerikaanse skrywer (* 1856).
- 1922 – Marie von Saksen-Weimar-Eisenach (73)
- 1924 – Carel Steven Adama van Scheltema (47), Nederlandse sosialistiese digter
- 1941 – Franz Koenigs (59), Nederlandse bankier en kunsversamelaar
- 1949 – Maurice Maeterlinck (86), Belgiese skrywer
- 1950 – Willem Maas (53), Nederlandse argitek
- 1951 – Élie Cartan (82), Franse wiskundige
- 1960 – Paul Abraham (67), Hongaarse komponis
- 1965 – Giulio Bevilacqua (83), Italiaanse kardinaal
- 1972 – Deniz Gezmiş (25), Turkse politieke aktivis
- 1975 – József Mindszenty (83), Hongaarse kardinaal-aartsbiskop van Esztergom
- 1978 – Ko van Dijk (61), Nederlandse toneelspeler en regisseur
- 1983 – Joseph Keunen (84), Belgiese skrywer
- 1992 – Marlene Dietrich, Duitse aktrise (* 1901).
- 2002 – Pim Fortuyn, Nederlandse politikus.
- 2002 – Meinte Walta (82), Nederlandse kunsskilder
- 2003 – André Carolus Cirino (73), Surinaamse skrywer
- 2006 – Han Reiziger (72), Nederlandse pianis en komponis
- 2007 – Roman Kintanar (77), Filippynse weerkundige
- 2007 – Đorđe Novković (63), Kroatiese komponis
- 2012 – Jan Trøjborg (56), Deense politikus
- 2016 – Margot Honecker, Oos-Duitse politikus (* 1927).
|
<urn:uuid:122caa4e-4123-4b97-b3e4-2275a387902d>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/6_Mei
|
2019-07-16T23:33:41Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195524972.66/warc/CC-MAIN-20190716221441-20190717003441-00164.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.976303 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
Wikipediabespreking:Beleid
Hierdie bladsy moet nog vertaal word - tans net 'n opsomming met 'n skakel na die Engels. Dalk genoeg. Deur Alias bygevoeg op 19:23, 14 Oktober 2004
Ek voel dat bladsye soos Wikipedia:Beleid en Wikipedia:Redigeer dalk nie so belangrik is nie, en dat 'n skakel na die Engels en Nederlands dalk selfs beter is. As daar later meer mense is wat kan saamwerk, sal dit natuurlik vertaal word, maar ek voel dat hierdie ou weergawes van die Engels is, en dit bevat ook skakels na artikels wat slegs in die Engels bestaan. Ek dink dit is dus beter dat iemand eerder die engelse weergawe by Engels gaan lees as hierdie ou, engelse weergawe hier. Daar is ook meer artikels wat kort ivm NPOV, ens.
Miskien kan ons dan maar net sake wat spesifiek op die Afrikaanse wikipedia van toepassing is daar plaas, bv taalverwante sake. --Alias 22:06, 29 05 2004 (UTC)
Dit staan so op daardie bladsye: "Hierdie bladsy moet nog in Afrikaans vertaal word." Maar wy kan die teks op die bladsye vervang door skakels na die nuwe Engelse bladsye, as jy glo dat is beter. Aliter 01:44, 30 05 2004 (UTC)
Sorry, te laat hierdie raakgesien - daar is blykbaar saamgestem om vir eers NIE hierdie bladsy vertel te vertaal nie, so ek het weer die sjabloon verwyder. Leviel 21:22, 29 Augustus 2007 (UTC)
|
<urn:uuid:f9de9ad7-906b-4143-aba0-854f0059e243>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/Wikipediabespreking:Beleid
|
2019-07-16T23:34:23Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195524972.66/warc/CC-MAIN-20190716221441-20190717003441-00260.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 1.000001 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
Bespreking:Pasteurisasie
Jump to navigation
Jump to search
Hierdie bladsy is 'n besprekingsbladsy waar verbeteringe tot die Pasteurisasie-artikel bespreek word. Hierdie bladsy is nie 'n forum vir 'n algemene bespreking van die artikel se onderwerp nie. |
Artikelriglyne
Daaglikse bladtrekke | |
|
<urn:uuid:d289314b-ba3d-41cc-a4fa-8a19e0e1d9f1>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/Bespreking:Pasteurisasie
|
2019-07-18T04:58:10Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195525500.21/warc/CC-MAIN-20190718042531-20190718064531-00460.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999984 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
Augusto Pinochet
Augusto José Ramón Pinochet Ugarte, meer bekend as Augusto Pinochet (Spaanse uitspraak: [auˈɣusto pinoˈʃā] of [auˈɣusto pinoˈtʃet];[1][2] Valparaíso, 25 November 1915 – Santiago de Chile, 10 Desember 2006), was 'n Chileense generaal en politikus. Hy was diktator[3][4] vanaf sy staatsgreep op 11 September 1973, toe president Salvador Allende om die lewe gebring is en hy die hulp van die Verenigde State van Amerika gehad het, tot aan 1990. Hierdie staatsgreep het na afloop van 'n ekonomiese en politieke krisis onder sy voorganger, Allende, plaasgevind. Sy regering is bekend vir die onderdrukkende karakter daarvan en sy neoliberale ekonomiese beleid, wat toenemende sosiale ongelykheid veroorsaak het. Weens sy onderdrukkende optrede tydens die staatsgreep en sy beweerde finansiële wanpraktyke is Pinochet een van die mees omstrede persoonlikhede uit die onlangse Chileense geskiedenis.
Augusto Pinochet | |
30ste President van Chili
Ampstermyn 17 Desember 1974 – 11 Maart 1990 | |
Voorafgegaan deur | Salvador Allende |
---|---|
Opgevolg deur | Patricio Aylwin |
President van die Chileense regeringsjunta
Ampstermyn 11 September 1973 – 11 Maart 1981 | |
Voorafgegaan deur | Nuwe amp |
Opgevolg deur | José Toribio Merino |
Hoofbevelvoerder van die Chileense weermag
Ampstermyn 23 Augustus 1973 – 11 Maart 1998 | |
Voorafgegaan deur | Carlos Prats |
Opgevolg deur | Ricardo Izurieta |
Lewenslange Senator van Chili
Ampstermyn 11 Maart 1998 – 4 Julie 2002 | |
Voorafgegaan deur | Carlos Prats |
Opgevolg deur | Ricardo Izurieta |
Persoonlike besonderhede
Gebore | 25 November 1915 Valparaíso, Chili |
Sterf | 10 Desember 2006 (op 91) Santiago de Chile, Chili |
Eggenoot/eggenote | Lucía Hiriart (1943–2006; sy dood) |
Kind(ers) | Inés Lucía Pinochet María Verónica Pinochet Jacqueline Marie Pinochet Augusto Osvaldo Pinochet Marco Antonio Pinochet |
Alma mater | Chileense Oorlogsakademie |
Religie | Rooms-Katolieke Kerk |
Handtekening | |
Militêre diens
Lojaliteit | Chili |
Diens/Tak | Chileense weermag |
Jare in diens | 1931–1998 |
Rang | Kapitein-generaal |
Eenheid | "Chacabuco" Regiment "Maipo" Regiment "Carampangue" Regiment "Rancagua" Regiment 1ste Weermagsdivisie |
Oorloë/Veldslae | Chileense staatsgreep van 1973 |
Inhoud
Vroeë jare en staatsgreepWysig
Pinochet gradueer aan die militêre akademie in 1937. Pinochet het 'n militêre loopbaan gevolg en weet vinnig op te klim. In 1971 is hy aangestel as divisiegeneraal. Op 22 Augustus 1973 is hy ná die bedanking van generaal Carlos Prats deur president Allende tot opperbevelhebber van die Chileense leër aangestel.
Op daardie oomblik het Allende 'n sosialistiese bewind gevoer. Na aanleiding van die swaar ekonomiese en sosiale probleme het 'n groep offisiere gelei deur Pinochet op 11 September 1973 'n staatsgreep gepleeg waarby Allende afgesit is en om die lewe gekom het. Volgens die amptelike lesing pleeg hy selfmoord, hoewel die meerderheid beweer dat hy tydens die staatsgreep vegtend om die lewe gekom het. Volgens sy eie memoires was Pinochet die leier van die staatsgreep, hoewel ander beamptes later verklaar het dat Pinochet skaars by die voorbereidings betrokke was en hom pas kort voor die staatsgreep by die plegers aansluit. Die staatsgreep word gesteun deur die Amerikaanse Central Intelligence Agency (CIA), wat bang is dat Allende se Chili 'n springplank sou gaan vorm vir die kommunisme in Latyns-Amerika.
Ná die staatsgreep is Pinochet aangestel as hoof van 'n voorlopige regeringsjunta. 'n Jaar later is hy as president aangestel.
RegeringWysig
In die eerste drie jaar van sy regering in die gespanne en verskeurde Chili het hy seker 130 000 teenstanders arresteer, van wie 'n deel as politieke gevangenes tydelike straf gekry het of ook gemartel is. Omtrent die drieduisend (baie) linkse teenstanders is gedood of het verdwyn; tienduisende verlaat die land.
Pinochet breek radikaal met Allende se ekonomiese beleid en skakel oor op 'n ekonomiese politiek van die vrye mark. Dit het Pinochet grootliks aan die Chicago Boys oorgelaat, die ekonome van die Amerikaanse skool van Chicago (Milton Friedman et al.). Ná Pinochet se oorname word baie staatsbesit geprivatiseer. Dit geld ook vir die Chileense pensioen- en gesondheidsorg. In die eerste jaar van die militêre diktatuur is 10% op die sosiale staatsbesteding teruggesny, terwyl die begroting van die weermag gestyg het.[5] In 1975 besnoei Pinochet die staatsbesteding in één klap met 27% en gaan door met sny tot die staatsbesteding in 1980 die helfte van die begroting onder Allende was.[6] Deur hierdie ekonomiese beleid krimp die Chileense ekonomie in 1975 met 15%.[5] die industriële produksie met 27%. Die werkloosheid loop op van 3% na 20%.[5] Tussen September 1973 en Oktober 1975 styg die verbruikersprysindeks oor die 3000%. 'n Gesin moes 74% van die inkomste aan brood uitgee, terwyl dit onder Allende slegs 10% was.[7]
Vanaf 1978 begin 'n tydperk van sterk ekonomiese groei, wat soms die Chileense wonder genoem word. Die ontwrigte sosiale geriewe herstel ietwat. Hoewel die uitgawes van die regering val, styg die skuld van 3,5 miljard dollar in 1973 na 17 miljard dollar in 1982.[8] Dit kom hoofsaaklik deur die sterk gedaalde staatsinkomste ten gevolge van die hoë werkloosheid, lae lone vir arbeiders, lae belasting vir rykes en deur die invoer van goedere.
In 1982 breek die tweede groot ekonomiese krisis in Chili onder Pinochet uit, waarby sestien van die vyftig finansiële instellings bankrot gaan. In 1982 en 1983 is 'n deel van die banke genasionaliseer om die finansiële stelsel te red. Die werkloosheid styg na 30%, terwyl dit onder Allende in 1972 slegs 3% was.[8] Nadat Pinochet enkele ekonomiese raadgewers en bestuurders ontslaan en sy hervorming aangepas het, groei die ekonomie vanaf 1985 sterk. Toe die ekonomie in 1988 gestabiliseer het, leef 48% van die bevolking onder die broodlyn.[9] Die besteebare inkomste van gesinne was in 1989 slegs 28% van wat hulle in 1970 kon spandeer.[10] Die rykste 10% van die Chileense bevolking het hul inkomste met 83% sien toeneem.[6] Tussen 1973 en 1988 was die begroting vir gesondheid met 60% verlaag. Dit het gelei tot 'n styging van tifus met 121 persent en ook die aantal infeksies van hepatitis het flink toegeneem.
Aan die einde van sy regering het Pinochet onder toenemende internasionale druk gekom om die demokrasie in die land te herstel. Hy laat 'n referendum organiseer, waaruit blyk dat die Chilene 'n terugkeer na demokrasie wens. Voor sy bedanking in 1990 reël hy dat hyself (as 'senator-vir-die-lewe') en sy militêre offisiere nie vervolg mag word nie en immuniteit sou geniet. Dit blyk dat Pinochet ondanks 'n groot linkse teenbeweging, nog altyd op veel steun onder die bevolking kon reken, getuie die feit dat partye wat hom steun die verkiesings wen.
DoodWysig
In September 2006 is die weg vir verhoor van Pinochet definitief vrygemaak deurdat sy immuniteit opgehef is. Volgens sy familie was hy egter te siek om verhoor te word. Begin van Desember 2006 het hy 'n swaar hartaanval gekry.
VerwysingsWysig
- ( ) "Augusto Pinochet". Forvo. 27 Augustus 2014. Besoek op 27 Augustus 2014.
- ( Daniel Engber (12 Desember 2006). ) "Augusto Pino-qué?". slate.com. Salonc.com. Besoek op 8 Desember 2015.
- ( Peter Kornbluh (11 September 2013). The Pinochet File: A Declassified Dossier on Atrocity and Accountability. The New Press. ) ISBN 1595589120 bl. ix
- ( Monte Reel and J.Y. Smith (11 Desember 2006). ) A Chilean Dictator's Dark Legacy. The Washington Post. Besoek op 20 Maart 2015.
- Naomi Klein: De shockdoctrine; De opkomst van het rampenkapitalisme (2007)
- Constable en Valenzuela: A Nation of Enemies (1993) bl. 172-173.
- Gunder Frank: Economic Genocide in Chile. (1976)
- Greg Grandin: Empire's Workshop: Latin America and the Roots of US Imperialism (2006) bl. 171
- Alejandro Foxley: successes and Failures in Poverty eradication: Chile (2004)
- Petras and Vieux: The chilean "Economic Miracle": An Empirical Critique. (1998) bl. 57-72
|
<urn:uuid:2fd99ad0-c19c-479a-8c7d-84f40b8e8bf6>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.m.wikipedia.org/wiki/Augusto_Pinochet
|
2019-07-15T19:54:10Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195524111.50/warc/CC-MAIN-20190715195204-20190715221204-00356.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999826 |
{
"abbr": [
"by-sa",
"by-sa"
],
"in_footer": [
false,
true
],
"in_head": [
true,
false
],
"location": [
"link_tag",
"a_tag"
],
"version": [
"3.0",
"3.0"
]
}
|
4 Desember
Jump to navigation
Jump to search
<< | Desember 2018 | >> | ||||
So | Ma | Di | Wo | Do | Vr | Sa |
1 | ||||||
2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 |
9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 |
16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 |
23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 |
30 | 31 | |||||
Al die dae |
Gebeure[wysig | wysig bron]
- 963 – Keiser Otto I laat Pous Johannes XII afset en vervang deur Pous Leo VIII.
- 1154 – Pous Adrianus IV volg Pous Anastasius IV op.
- 1563 – Pous Pius IV sluit die konsilie van Trente af.
- 1604 – Maffeo Barberini (later Pous Urbanus VIII) word pouslike legaat in Frankryk.
- 1639 – Jeremiah Horrocks neem die eerste Venusoorgang waar.
- 1791 – The Observer, die eerste Sondagkoerant, verskyn vir die eerste keer.
- 1829 – Die satigebruik, 'n Hindu begrafnisgebruik waarvolgens 'n weduwee haarself lewend op haar man se brandstapel offer, word deur lord William Bentinck in Britse Indië verban.
- 1977 – Die president van die Sentraal-Afrikaanse Republiek laat hom kroon as keiser Bokassa I.
- 1981 – Ciskei word 'n onafhanklike tuisland.
- 2014 – Chad le Clos stel 'n nuwe wêreldrekord daar in die 100m vlinderslag in 'n tyd van 48.44 sekondes tydens die kortbad-wêreldbyeenkoms in Doha.
- 2015 - President, Xi Jinping van die Volksrepubliek van China het in sy openingstoespraak by die Forum vir China-Afrika-Samewerking (FOCAC) spitsberaad , 'n bedrag van VSA $ 60 miljard oor 'n tydperk van drie jaar in lenings en bystand aan die Afrika-kontinent belowe, wat Afrika-China verhoudinge versterk het.
Geboortes[wysig | wysig bron]
- 1877 – Morris Alexander, lid van die Suid-Afrikaanse Volksraad vir Kaapstad-Kasteel († 1946).
- 1962 – Alexander Litvinenko, voormalige FSB-lid sterf in Londen na vermoedelike vergiftiging met polonium-210 († 2006).
Sterftes[wysig | wysig bron]
- 771 – Karloman.
- 1334 – Pous Johannes XXII, die 196ste pous van die Rooms-Katolieke Kerk (* 1249).
- 1679 – Thomas Hobbes, Engelse filisoof (* 1588).
- 1910 – Johann Heinrich Ferdinand Parow, Kaapse eiendomsmagnaat (* 1833).
- 1975 – Hannah Arendt, Joods-Amerikaanse politieke teoretikus van Duitse afkoms. (* 1906).
Vakansies, vierings, en waarnemingsdae[wysig | wysig bron]
Wikimedia Commons bevat media in verband met 4 December. |
|
<urn:uuid:40857f10-6939-4219-92f5-9fb944620000>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/4_Desember
|
2019-07-17T00:39:50Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195525004.24/warc/CC-MAIN-20190717001433-20190717023433-00516.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999011 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
Anglo-Zoeloeoorlog
Die Anglo-Zoeloeoorlog is in 1879 tussen die Britse Ryk en die Zoeloe-koninkryk gevoer. Met lord Carnarvon se suksesvolle instelling van 'n federasie in Kanada is die idee gehuldig dat soortgelyke politieke pogings, gekoppel aan militêre veldtogte, moontlik suksesvol kan wees met die Afrikaryke, stamgebiede en die Boererepublieke in Suid-Afrika. In 1877 is Henry Bartle Frere as hoëkommissaris vir die Britse Ryk gestuur om so 'n plan in Suid-Afrika te implementeer. Van die struikelblokke vir sy planne was die twee onafhanklike state van die Boererepublieke en die Zoeloe-koninkryk en sy leër.[7]
Anglo-Zoeloeoorlog | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Slag van Rorke's Drift | |||||||
Strydende partye | |||||||
Verenigde Koninkryk | Zoeloe-koninkryk | ||||||
Aanvoerders | |||||||
Sir Henry Frere Lord Chelmsford Garnet Wolseley |
Cetshwayo kaMpande Ntshingwayo Khoza Dabulamanzi kaMpande | ||||||
Sterkte | |||||||
1ste inval: 15 000–16 000:[1][2]
10 kanonne |
35 000[5] | ||||||
Ongevalle en verliese | |||||||
1 727 gesneuweldes 256 gewondes |
6 000+ gesneuweldes[6] |
Frere, wat op sy eie inisiatief, en sonder die goedkeuring van die Britse regering opgetree het,[8] en 'n oorlog met die Zoeloes wou ontlok, gee op 11 Desember 1878 'n ultimatum aan die Zoeloekoning Cetshwayo wat die koning nie kon nakom nie.[9] Bartle Frere stuur toe vir Lord Chelmsford na Zoeloeland.[10] Die oorlog is gekenmerk deur verskeie bloedige slagtings, insluitende 'n verrassende oorwinnig vir die Zoeloekrygers by die Slag van Isandlwana, asook as 'n baie belangrike tydperk in die tydlyn van imperialisme in die gebied.
Inhoud
AgtergrondWysig
Britse RykWysig
Teen die 1870's het die Britse Ryk kolonies in Suider-Afrika gehad wat gegrens het aan die Boerenedersettings, inheemse Afrika-koninkryke, soos die Zoeloes, en ander inheemse stamgebiede. Verskeie interaksies met van hierdie gebiede was deel van 'n beleid van ekspansionisme. Die Kaapkolonie is gestig met die Anglo-Nederlandse Verdrag van 1814 wat die Nederlandse Kaapkolonie van Kaapstad aan die Verenigde Koninkryk oorgedra het. Die Britte se gebiede is in die 1800's aansienlik uitgebrei. Natal is op 4 Mei 1843 geproklameer as 'n Britse kolonie met die Britse regering se anneksasie van die Boere se Natalia Republiek. Die toestande is tot op 'n punt gedryf toe drie seuns en 'n broer van die Zoeloe-hoofman Sirayo invalle in Natal geloods het en twee vroue onder Britse beskerming ontvoer het.
Die ontdekking van diamante in 1867 naby die Vaalrivier, sowat 890 kilometers noordoos van Kaapstad, was die einde van die Boere se isolasie in die binneland, en het die Suid-Afrikaanse geskiedenis die landskap verander. Die ontdekking het 'n wêreldwye diamantstormloop onteketen wat Kimberley in 'n kwessie van vyf jaar omskep het in 'n dorp van 50 000 inwoners. Die diamante het baie vinnig die Britse imperialiste se aandag getrek. In die 1870's annekseer Brittanje Griekwaland-Wes vir die grond waarop Kimberley se diamantvelde lê.
Lord Carnarvon, Britse sekretaris van buitelandse sake belas met die kolonies, het geglo dat die federasie wat hy in 1876 in Kanada tot stand gebring het, ook in Suid-Afrika kan werk. Sy plan sou bestaan uit 'n wit minderheidsregering wat oor 'n onderdrukte swart meerderheid sou heers. Dit het 'n groot arbeidsmag van goedkoop handearbeid vir die Britse suikerplantasies en myne gewaarborg.[11] In 'n poging om die Britse invloed verder uit te brei nader Carnarvon in 1875 die Boererepublieke van Oranje-Vrystaat en die Zuid-Afrikaansche Republiek (Transvaal) en probeer om 'n federasie van die Britse en Boere se grondgebied te stig, maar die Boereleiers het vir hom die deur gewys.
In 1877 word Sir Henry Bartle Frere deur Carnarvon as die hoëkommissaris van Suider-Afrika aangestel. Carnarvon het hom met die doel aangestel om sy konfederasie-planne in werking te stel. In ruil hiervoor sou Frere die eerste Britse goewerneur van so 'n federasie van 'n Suider-Afrika dominium aangestel word. Frere se grootste struikelblokke was die twee Boererepublieke en die Zoeloekoninkryk. Frere het nie op hom laat wag nie en beraam toe sy slinkse plan teen die Zoeloes deur 'n paar voorvalle buite verband op te blaas.[12]
In 1877 annekseer Sir Theophilus Shepstone, die Britse sekretaris van naturellesake in Natal, die Zuid-Afrikaansche Republiek, ingevolge 'n spesiale lasbrief. Die Transvaalse Boere het beswaar gemaak, maar terwyl die Zoeloebedreiging bestaan het, was hulle tussen twee bedreigings vasgevang. Hulle was bang as hulle die wapens opneem teen die Britse anneksasie, kan Koning Cetshwayo die situasie uitbuit en hulle aanval. Die daaropvolgende anneksasies, en in besonder die anneksering van Griekwaland-Wes, het 'n klimaat van broeiende ongemaklikheid by die Boererepublieke geskep.
In sy hoedanigheid as Brtise goewerneur van Natal, het Shepstone sy kommer uitgespreek oor die Zoeloeleër van Cetshwayo en die potensiële bedreiging wat dit vir Natal inhou- veral in die lig van ou voorlaaiers en ander uitediende vuurwapens wat in die Zoeloes se hande beland het. In sy nuwe rol as administrateur van Transvaal was Shepstone nou verantwoordelik vir die beskerming van die gebied en het 'n regstreekse belang by die grensgeskil van die Zoeloes en die Boere gehad. Voorvalle van Zoeloeaanvalle aan albei kante van die Transvaal/Natalgrens, het Shepstone laat besluit dat Cetshwayo 'n uitdagende houding inslaan.
Die Natalse biskop John Colenso was die kampvegter vir die regte van die boorlinge van Natal en Zoeloeland en het geglo dat die mense onregverdige behandel word deur die koloniale regering van Natal. In 1874 gaan bekla hy die lot van Langalibalele, die Hlubi en Ngwe-stamme by Carnarvon. In sy voorlegging sê Colenso dat Langalibalele valslik in 1873 van 'n rebellie beskuldig is en daarna in 'n belaglike hofsaak skuldig bevind en na Robbeneiland gestuur is. Die feit dat Colenso Langalibalele se kant teen die koloniale bewind van Natal gekies het, en sy lot aan die sekretaris van naturellesake, Theophilus Shepstone gaan voorlê het, het hom nog verder van die koloniale gemeenskap in Natal vevreem.
Bisop Colenso was 'n promimente kritikus van Frere se pogings om die Zoeloekoninkryk as 'n bedreiging vir Natal voor te hou. Colenso se se veldtog het die donker, rassistiese grondslag van die koloniale bewind in Natal ontbloot en vir hom baie vyande onder die koloniste gemaak.
Die Britse eerste minister Benjamin Disraeli se regering wou nie 'n oorlog met die Zoeloes hê nie. Sir Bartle Frere was toe al sedert 1877 in die Kaapkolonie waar hy as goewerneur en hoëkommissaris reeds ver gevorder het met sy opdrag om 'n federasie in Suid-Afrika te stig. Hy het geglo die Zoeloes staan in die pad van so 'n federasie en Shepstone het sy siening gedeel dat Koning Cetshwayo die vrede in die gebied bedreig. Die voorbereiding vir 'n Britse inval van die Zoeloekoninkryk was reeds vir maande aan die gang. Ondanks die Britse regering se onwilligheid om in nog 'n konflik betrokke te raak, stuur Frere in Desember 1878 'n ultimatum aan Cetshwayo om sy gevegsmagte te ontbind en hulle aan Britse gesag onderwerp. Dit was, vanselfsprekend onaanvaarbaar vir die Zoeloes, want dit sou beteken dat Cetshwayo sy troon moes prysgee.
Zoeloe-koninkrykWysig
Shaka, die eerste Zoeloekoning het met oorlog en verowering die klein Zoeloestam tot 'n Zoeloekoninkryk uitgebou wat teen 1825 'n gebied van 30 000 vierkante kilometer beslaan het. Hy is in 1828 deur een van sy indoenas en twee van sy halfbroers by Dukuza vermoor. Een van die halfbroers, Dingaan, het Shaka as koning opgevolg. Hy is op 1 Desember 1838 met die Slag van Bloedrivier deur die Voortrekkers verslaan. Dingaan het gevlug, maar is ook doodgemaak. Mpande kaSenzangakhona het hom as koning opgevolg. Toe hy in 1877 op 'n hoë ouderdom sterf, het Cetshwayo by Mpande oorgeneem.
Cetshwayo wou nie oorlog maak nie en wou oorlog met die Britte vermy. Hy het sy troepe opdrag gegee om hul land te verdedig maar nie die oorlog oor die grense te voer nie. Sy opdrag was om slegs hulself te verdedig as hulle aangeval word en om net Britse soldate met hul rooi uniforms dood te maak.
Britse inval en terugslaeWysig
Lord Chelmsford het sy invalsmag van Pietermaritzburg na Helpmekaar naby Greytown verskuif en op 9 Januarie 1879 na Rorke's Drift beweeg. Daarvandaan is die Buffelsrivier oorgesteek en die Zoeloekoninkryk binnegeval.[14] Drie eenhede het uit die Laer-Tugela, Rorke's Drift en Utrecht inbeweeg met die gemeenskaplike teiken, die koninklike setel, Ulundi.
Hoewel Cetshwayo se gevegsmag uit sowat 35 000 man bestaan het was dit hoofsaaklik 'n burgermag wat opgeroep kon word in geval van nasionale gevaar.[15] Sy mag het beperkte logistieke vermoëns gehad en kon net vir 'n paar weke in die veld bly voordat hulle moes terugkeer na hul burgerlike pligte.[16][17][18]
Aanvanklik het die oprukkende Britse magte geen weerstand ondervind nie en op 22 Januarie slaan die middelste flank van Rorke's Drift af, kamp op by Isandlwana. Daardie oggend deel Lord Chelmsford sy magte op en beweeg uit om 'n verkenningseenheid te gaan ondersteun en laat die bevel oor aan Kol. Pulleine. Die Britte is deur die Zoeloemag van sowat 20 000 krygers uitoorlê en Chelmsford is ooswaarts saam met die meeste van sy middelste flank deur 'n klein Zoeloe-eenheid weggelok terwyl die impi die hoofkamp aangeval het. Die Slag van Isandlwana was die grootste oorwinning van die Zoeloes tydens die oorlog. Die Britse eenheid is verwoes en sy kamp uitgewis. Die Britte het ook al hul voorrade, ammunisie en vervoer verloor. Chelmsford het geen keuse gehad nie en moes inderhaas uit Zoeloeland terugval. In die doodsnikke van die slag het 4 000 Zoeloe-reserwemagte 'n ongemagtigde aanval op 'n Britse grenspos geloods en in die bloedige 10-uur-lange Slag van Rorke's Drift het die Britse magte daarin geslaag om die aanvallers terug te dryf.
Terwyl die Britse middelste eenheid onder die aanvoering van Chelmsford in gevegte betrokke was, het die regterflank kuslangs, onder die bevel van Kol. Charles Pearson, die Tugelarivier oorgesteek en in gevegte betrokke geraak met 'n Zoeloe-impi wat 'n hinderlaag by die Inyezanerivier wou gaan opstel. Toe Pearson hoor van die Slag by Isandlwana wou hy weer terugval oor die Tugelarivier, maar nog voor hy die besluit kon neem is sy toevoerlyne deur die Zoeloes afgesny, en die Beleg van Eshowe het begin.
Intussen moes die linkerflank by Utrecht onder aanvoering van Kol. Evelyn Wood, die Zoeloestamme van noordwes-Zoeloeland aandurf en verhoed dat hulle die middelste eenheid se opmars na Ulundi kan stuit. Hy het beplan om die Zoeloemag van 4 000 krygers, wat by die Hlobaneberg saamgetrek het, op 24 Janaurie aan te val, maar toe hy hoor van Isandlwana het hy teruggetrek. Dus, een maand na die Britse inval, is dit net die linkerflank wat militêr aktief was, maar te swak was om op sy eie met die veldtog voort te gaan. Die eerste inval in Zoeloeland was dus 'n nederlaag vir die Britte.[19]
Cetshwayo wou nooit Natal binneval nie en wou sy gevegte binne die grense van die Zoeloekoninkryk gehou het. In die daaropvolgende twee maande hergroepeer Chelmsford en die Britse regering stuur inderhaas nog sewe regimente en twee artillerie-eenhede na Natal.
Op 12 Maart word 'n gewapende konvooi voorrade op pad Luneberg toe deur sowat 500 Zoeloes in die Slag van Intombe oorweldig; waartydens 80 Britse soldate sneuwel[20] en al die voorrade gebuit word. Die eerste troepe kom op 7 Maart in Durban aan. Op 29 Maart ruk Chelmsford met 3 400 Britse en 2 300 inheemse soldate op en ontset Eshowe.
Chelmsford beveel Sir Evelyn Wood se troepe om die abaQulusui Zoeloevesting in Hlobane aan te val. Lt.Kol. Redvers Henry Buller lei op 28 Maart die aanval. Toe die 20 000 soldate van die Zoeloes se leër opmars om hul beleërde stamlede te help, val die Britse mag terug met 1 000 Zoeloes van die abaQulusui op hul spoor. Sowat 225 Britse soldate sneuwel.
Die volgende dag val 20 000 Zoeloekrygers[21] Wood se 2 068 man in hul goed gefortifiseerde kamp by Kambula aan. Dit was blykbaar sonder Cetswhayo se toestemming. Die Britte veg terug met die Slag van Kambula en na vyf ure se bloedige stryd slaan die Zoeloes op die vlug met 'n Britse berede mag op hul hakke. Terwyl 28 Brittte in die slag sneuwel, was die dodetal aan die kant van die Zoeloes meer as 2 000.[22][23] Die slag het die Zoeloes 'n lelike knou gegee en hul moraal was so swak dat baie eenvoudig opgepak en huis toe gegaan het.[24]
Met Woods aan die veg het Chelmsford se mag Eshowe toe beweeg. Op 2 April word hulle by Gingindlovu aangeval, maar die Zoeloes word teruggedryf. Die volgende dag word Pearson en sy manne ontset en Eshowe ontruim waarna die Zoeloes dit afbrand.
Tweede inval en die oorwinning oor die ZoeloesWysig
Die nuwe begin van die groter, beter toegeruste tweede inval[25][26][27][28] was nie juis 'n verbetering nie. Ondanks die suksesse by Kambula, Gingindlovu en Eshowe, was die Britse mag weer terug waar hulle aan die begin van Januarie afgeskop het. Chelmsford het 'n goeie rede gehad om vinnig te beweeg aangesien Sir Garnet Wolseley op pad was om by hom oor te neem en hy wou baie graag 'n beslissende oorwinning oor Cetshwayo hê voor hy die leisels moet oorgee. Daar was uiteindelik 16 000 Britse en 7 000 inheemse troepe vir die opmars. Dit begin in Junie en hierdie keer bou die Britte gefortifiseerde kampe al die pad soos hulle beweeg om 'n herhaling van Isandlwana te verhoed.
Een van die eerste ongevalle was Napoléon Eugène Louis Bonaparte, die uitgeweke troonopvolger van die Franse kroon wat as vrywilliger by die Britse leër aangesluit het. Hy is op 1 Junie dood terwyl hy met 'n verkenningseenheid in die veld was.
Cetshwayo het geweet hy gaan dié keer teen 'n meer gedugte vyand moet veg en het probeer om vir 'n vredesverdrag te onderhandel. Chelmsford was nie lus vir praat nie en hy wou sy verlore eer herstel voor Wolseley kom oorvat. Die opmars na Cetshwayo se kraal by Ulundi het voortgegaan en op 4 Julie begin die Slag van Ulundi waartydens Cethwayo se gevegsmag die finale nekslag toegedien is.
NabetragtingWysig
Na die slag van Ulundi is die Zoeloemag uiteen gedryf, die meeste hoofmanne het oorgegee en Cetshwayo het gevlug. Wolseley het ná Ulundi die bevel by Chelmsford oorgeneem en die finale operasies hanteer. Op 28 Augustus is die Zoeloekoning gevange geneem en na Kaapstad gebring. Wolseley het nie op hom laat wag nie en Frere se konfederasieplan opgeskort en 'n nuwe plan opgestel waarvolgens Zoeloeland in 13 stamgebiede verdeel is, sodat die volk nie weer onder 'n enkele koning herenig kon word nie.
Laaste veteraneWysig
Anglo-Zoeloeoorlog in rolprenteWysig
Twee gedramatiseerde rolprente oor die oorlog is:
- Zulu (1964), gegrond op die Slag van Rorke's Drift, en
- Zulu Dawn (1979), wat handel oor die Slag van Isandlwana.
- Monty Python's The Meaning of Life (1983) skets die komediese sy van die oorlog waar mans in tierpakke die been van 'n Britse soldaat steel.
VerwysingsWysig
- ( Colenso, 1880, bl. 263–264. )
- ( Morris,Donald R.; Buthelezi, Mangosuthu The Washing of the Spears, Da Capo Press, 1998, bl. 292. )
- ( Morris,Donald R. (1994) The Washing of the Spears, reissued: Da Capo Press, 1998, bl. 498. )
- ( Colenso, 1880, bl. 396. )
- ( Colenso, 1880, bl. 318 )
- ( Knight & Castle, Zulu War, 2004, bl. 115. )
- Knight (1992, 2002), bl. 8.
- Spiers 2006, p. 41.
- Colenso 1880, pp. 261–262.
- Morris 1998, pp. 291–292.
- Gump 1996, pp. 73-93.
- Gump 1996, p. 91.
- Knight 2003, p. 9.
- Giliomee & Mbenga 2007.
- Knight 1996, p. 11
- Knight 2005, p. 8.
- Archer et al. 2008, p. 462
- Lock & Quantrill 2002, p. 62.
- Laband 2009, p. 5
- Morris 1998, p. 474
- Colenso 1880, p. 353
- Raugh 2011, p. 5
- Knight 1995, p. 142
- Knight 1995, p. 142.
- Raugh 2011, p. 5
- Thompson 2006, p. 75
- Knight 2003, p. 27
- Morris 1998, pp. 498–511
- "The Rorke's Drift VC Discussion Forum". rorkesdriftvc.com. 15 Desember 2001
- Henry "Harry" Figg at Find a Grave
BronneWysig
- ( Donald Featherstone: Victorian Colonial Warfare – AFRICA, Cassell, London 1992, ) ISBN 0-304-34174-6
- ( Ian Knight: ZULU WAR, Osprey Publishing, Oxford 2004, ) ISBN 1-84176-858-8
- ( The Illustrated London News, 1879 )
- ( Ian Knight: National Army Museum Book Of The Zulu War, Pan MacMillan, September 2004, ) ISBN 0-283-07327-6
- ( Ron Lock, Peter Quantrill: Zulu Vanquished: The Destruction Of The Zulu Kingdom, Greenhill Books, November 2005, ) ISBN 1-85367-660-8
- ( Leigh Maxwell: The Ashanti ring: Sir Garnet Wolseley’s Campaigns 1870–1882. Leo Cooper, London 1985 )
- ( Saul David: Zulu – The Heroism and Tragedy of the Zulu War of 1879, Penguin, London 2005, ) ISBN 0-14-101569-1
- ( Ian Knight: Zulu: Isandhlwana and Rorke’s Drift, 22–23 January 1879, ) ISBN 1-872004-88-1
- ( Haythornthwaite, Philip J.: The Colonial Wars Source Book. ) ISBN 978-1-85409-436-0
Eksterne skakelsWysig
Wikimedia Commons bevat media in verband met Anglo-Zulu War. |
|
<urn:uuid:2158d85a-6b40-45c3-855d-d8736817eb3f>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.m.wikipedia.org/wiki/Anglo-Zoeloe_oorlog
|
2019-07-19T12:40:27Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195526237.47/warc/CC-MAIN-20190719115720-20190719141720-00300.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999949 |
{
"abbr": [
"by-sa",
"by-sa"
],
"in_footer": [
false,
true
],
"in_head": [
true,
false
],
"location": [
"link_tag",
"a_tag"
],
"version": [
"3.0",
"3.0"
]
}
|
Onderwys in Suid-Afrika
Suid-Afrika het 'n 3-vlak stelsel van onderwys waar leerlinge in 'n primêre skool (laerskool) begin, gevolg deur hoërskool en daarna tersiêre onderwys in die vorm van (akademiese) universiteite en universiteite van tegnologie (die ou technikons).
In 2010 was daar 12 3 miljoen leerlinge, 386 000 onderwysers en ongeveer 48 000 skole (8 onderwysers per skool gemiddeld) - insluitend 390 Skole vir Spesiale Behoeftes en 1000 geregistreerde private skole in Suid-Afrika. Amptelik word Graad 1 tot 7 in laerskole aangebied en Graad 8 tot 12 in hoërskole. Op diskresie van die skool kan 'n Graad 0 en 13 ook aangebied word.
Hierdie artikel moet skoongemaak of andersins verbeter word. Hierdie artikel voldoen nie tans aan die hoë gehaltestandaarde waarna Wikipedia streef nie. Voel vry om self in te spring en verbeterings te maak, en verwyder hierdie kennisgewing ná die tyd. Vir meer hulp, sien die redigeringshulp. Daar is moontlik kommentaar in die artikel of op die besprekingsblad oor wat verbeter moet word. |
Skoollewe strek oor 13 jaar - of grade - hoewel die eerste jaar van onderwys, Graad R of "ontvangsjaar", en die afgelope drie jaar, Graad 10, 11 en Graad 12 of "Matriek" is nie verpligtend nie. Baie primêre skole bied graad R, hoewel dit pre-skooljaar kan ook ingevul word by die kleuterskool.
Onlangs het groot vordering gemaak is in die bekendstelling van nuwe tegnologie aan die voorheen benadeelde skole. Organisasies soos Khanya, [1] (Nguni vir verligting) gewerk rekenaar toegang in staat skole te voorsien. In 'n onlangse nasionale inisiatief is die skepping van "FOCUS" skole. Hierdie spesialiseer in spesifieke kurrikulum-areas (Sake en handel, Ingenieurswese, Kuns en Kultuur) en is baie soortgelyk aan die Britse spesialis skole-program.
Vir toelating tot die universiteit, is 'n "Matrikulasie-endossement" vereis word, hoewel sommige universiteite nie hul eie addisionele akademiese vereistes. Suid-Afrika het 'n lewendige hoër sektor, met meer as' n miljoen ingeskrewe studente in die land se universiteite en universiteite van tegnologie. Al die universiteite outonome, verslag te doen aan hul eie rade eerder as die regering.
Suid-Afrika het die konsep van die openbare en private skole. Hulle wissel volgens karakter, grootte, gehalte van onderwys, en die finansiële voordele. Albei is belowend. Die meeste skole word befonds deur die staat en private skole word gefinansier deur gelde. 2,8% van die totale skoolbevolking is privaat gelyk 340.000 studente. In 2010, die geletterdheid-koers is 88,0% en Suid-Afrika is gelys gesamentlike 107 van die 180 lande oor die wêreld geletterdheid lys.
|
<urn:uuid:e2fd7ecd-508b-4680-a6c9-ebbaf557d424>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/Onderwys_in_Suid-Afrika
|
2019-07-22T01:40:42Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195527458.86/warc/CC-MAIN-20190722010436-20190722032436-00132.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999982 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
Żygląd is 'n dorp in die Chełm-distrik in die Poolse woiwodskap Kujawië-Pommere. Die dorp is in die Middeleeue gestig.
|
<urn:uuid:10b4e199-6e31-481e-9d67-a709c590420f>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/%C5%BBygl%C4%85d
|
2019-07-23T07:37:45Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195529007.88/warc/CC-MAIN-20190723064353-20190723090353-00412.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999949 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
Bespreking:Kameeldoring
Hierdie bladsy is 'n besprekingsbladsy waar verbeteringe tot die Kameeldoring-artikel bespreek word. Hierdie bladsy is nie 'n forum vir 'n algemene bespreking van die artikel se onderwerp nie. |
Artikelriglyne
Daaglikse bladtrekke | |
- Van watter webblad is dit gekopieer, of dink jy maar net dit is? Selfs al is dit gekopieer, beteken dit ook nie noodwendig dis kopieregskending nie.
- Kan nie onthou nie, maar ek het dit raakgeloop toe ek die bome begin het. Onthou die formaat goed. Google net Kameeldoring, jy sal dit wel raakloop. Daar is omtrent net drie Afr webblaaie met die dinge op. Ek soel bronne ook! Oesjaar
- Ek het dit ge-Googe, dis hoekom ek vra. Ek kon dit nêrens op die Internet vind nie. As daar geen besware is nie gaan ek die teks terugsit.
- Ek word seker oud... Jammer mense wil nie bronne gee nie.
die ander kameeldoring[wysig bron]
De Nederlandse naam Kameeldoorn is baie oud en is vroeër veral gebruik vir ln ander boom Alhagi maurorum[1] wat uit Asië kom, maar nou ook in Suid-Afrika voorkom as indringer. Nou word in Nederlands Kameeldoorn ook vir die Afrikaanse Kameeldoring gebruik. Ek het net op nl.wiki 'n dp daarvoor aangemaak. Maar hoe is dit in Afrikaans? Cabi.org gee kameeldoringbos of volstruisdoring as Afrikaanse name vir die indringer, maar word kameeldoringbos nie verwar met kameeldoring nie? Moet dit hier vermeld word?
|
<urn:uuid:f2b254ed-e74d-44be-b446-bb0b2a5bfe6d>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/Bespreking:Kameeldoring
|
2019-07-15T23:05:23Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195524254.28/warc/CC-MAIN-20190715215144-20190716001144-00540.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 1.000003 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
Olimpiese Spele
Die Olimpiese Spele (ou Grieks: τά Ὀλύμπια, ta Olýmpia, "die Olimpiese Spele"; moderne Grieks: ολυμπιακοί αγώνες, olymbiakí agónes, "die Olimpiese Kompetisies") bestaan uit twee internasionale sportkompetisies wat elk elke vier jaar gehou word, naamlik: die Somerspele en die Winterspele. Tot en met 1992 was beide die spele in dieselfde jaar gehou, maar sedertdien word hulle met twee jaar intervalle aangebied.
Die slagspreuk van die Olimpiese Spele is Vinniger, Hoër, Sterker, of dan Citius, Altius, Fortius in Latyn.
Inhoud
GeskiedenisWysig
Die oorspronklike Olimpiese Spele was in die antieke Griekse stad Olimpia gehou. Hierdie stad is sedert die 10de eeu v.C. al 'n religieuse en politieke ontmoetingsplek. In 393 verban die Romeinse keiser Theodosius I die ou Spele vanweë die Heidense oorsprong daarvan en die onversoenbaarheid met sy Christelike geloof.
Die eerste moderne spele vind in 1896 plaas op inisiatief van Baron Pierre de Coubertin. Die eerste spele sou in Parys, Frankryk, aangebied word, maar later word besluit om dit in Athene, Griekeland te hou om die simboliese skakel met die antieke Spele te bevestig.
Sien ookWysig
- Suid-Afrika by die Olimpiese Spele
- Olimpiese Somerspele
- Olimpiese Winterspele
- Paralimpiese Spele, vir liggaamlik gestremde atlete
- Spesiale Olimpiade, vir verstandelik gestremde atlete
- Internasionale Olimpiese Komitee
- Nasionale Olimpiese Komitee
- Olimpiese dorp, plek waar atlete gehuisves word
- Olimpiese vlag
- Olimpiese vlam
- Olimpiese eed, eed wat atlete en beamptes aflê
- Olimpiade, periode van 4 jaar
Verdere leesstofWysig
- ( Buchanan, Ian (2001). Historical dictionary of the Olympic movement. Lanham: Scarecrow Presz. ) ISBN 978-0-8108-4054-6.
- ( Kamper, Erich; Mallon, Bill (1992). The Golden Book of the Olympic Games. Milan: Vallardi & Associati. ) ISBN 978-88-85202-35-1. Aanhaling gebruik verouderde parameter
|coauthors=
(help) - ( Simson, Vyv; Jennings, Andrew (1992). Dishonored Games: Corruption, Money, and Greed at the Olympics. New York: S.P.I. Books. ) ISBN 978-1-56171-199-4. Aanhaling gebruik verouderde parameter
|coauthors=
(help) - ( ) Wallechinsky, David (2004). The Complete Book of the Summer Olympics, Athens 2004 Edition. SportClassic Books. ISBN 978-1-894963-32-9.
- ( Wallechinsky, David (2005). The Complete Book of the Winter Olympics, Turin 2006 Edition. SportClassic Books. ) ISBN 978-1-894963-45-9.
Eksterne skakelsWysig
Wikimedia Commons bevat media in verband met Olimpiese Spele. |
Olimpiese Spele | |||
---|---|---|---|
Olimpiese Somerspele: 1896 • 1900 • 1904 • 1906* • 1908 • 1912 • Olimpiese Winterspele: 1924 • 1928 • 1932 • 1936 • |
|
<urn:uuid:f4a8dbe7-e6df-4c57-a177-1a132436ff18>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.m.wikipedia.org/wiki/Olimpiese_Spele
|
2019-07-18T09:05:51Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195525587.2/warc/CC-MAIN-20190718083839-20190718105839-00540.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.997645 |
{
"abbr": [
"by-sa",
"by-sa"
],
"in_footer": [
false,
true
],
"in_head": [
true,
false
],
"location": [
"link_tag",
"a_tag"
],
"version": [
"3.0",
"3.0"
]
}
|
Kategorie:Streke van Duitsland
Jump to navigation
Jump to search
Wikimedia Commons bevat media in verband met Regions of Germany. |
Bladsye in kategorie "Streke van Duitsland"
Die volgende 20 bladsye is in hierdie kategorie, uit 'n totaal van 20.
|
<urn:uuid:345e35f4-3f65-430b-9e66-9e3e20b472a2>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/Kategorie:Streke_van_Duitsland
|
2019-07-16T00:34:43Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195524290.60/warc/CC-MAIN-20190715235156-20190716021156-00292.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.991254 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
Bespreking:Abdülhamid II
Jump to navigation
Jump to search
Hierdie bladsy is 'n besprekingsbladsy waar verbeteringe tot die Abdülhamid II-artikel bespreek word. Hierdie bladsy is nie 'n forum vir 'n algemene bespreking van die artikel se onderwerp nie. |
Artikelriglyne
Daaglikse bladtrekke | |
|
<urn:uuid:be82941a-7c92-4cda-9a18-0194c220616b>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/Bespreking:Abd%C3%BClhamid_II
|
2019-07-23T11:32:32Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195529276.65/warc/CC-MAIN-20190723105707-20190723131707-00180.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999961 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
Paranal-sterrewag
Paranal-sterrewag | |
---|---|
Cerro Paranal is die sterrewag se hoofpiek – waar die Baie Groot Teleskoop (vier eenhede) en VLT-opnameteleskoop (regs) geleë is.
Organisasie | Europese Suidelike Sterrewag (ESO) |
Kode | 309 |
Ligging | Cerro Paranal, Chili |
Hoogte | 2 635 m |
Webtuiste | Paranal-sterrewag |
Teleskope | Baie Groot Teleskoop (VLT) VLT-hulpteleskope VLT-opnameteleskoop (VST) VISTA-teleskoop Oorgangsteleskoop |
Paranal-sterrewag is ’n sterrewag wat deur die Europese Suidelike Sterrewag (ESO) onderhou word. Dit is in die Atacamawoestyn van Noord-Chili op Cerro Paranal geleë, op ’n hoogte van 2 635 m. Volgens algehele ligversamelingsarea is dit die grootste optiese-infrarooisterrewag in die Suidelike Halfrond. Net die Mauna Kea-sterrewag op Hawaii in die Noordelike Halfrond is groter.
Die Baie Groot Teleskoop (VLT) is die grootste teleskoop hier en bestaan uit vier aparte 8,2 m-teleskope. Daarbenewens kan die vier hoofteleskope hul lig kombineer om ’n vyfde instrument, die Baie Groot Teleskoop-interferometer (VLTI), te vorm. Vier hulpteleskope van 1,8 m elk is ook deel van die VLTI en kan gebruik word wanneer die hoofteleskope met ander projekte besig is.
Op die terrein is ook die VLT-opnameteleskoop (VST) van 2,6 m en die VISTA-opnameteleskoop van 4 m wat saam groter dele van die hemelruim kan bespied.
Inhoud
Teleskope[wysig | wysig bron]
Uit die lug[wysig | wysig bron]
Uit die lug gesien, kan die vier groot eenhede van die VLT en die vier klein, koepelvormige hulpteleskope duidelik gesien word. Die Opnameteleskoop (VST) staan net langsaan, terwyl die VISTA-teleskoop op ’n tweede piek sowat 1 500 m van daar staan.
Baie Groot teleskoop[wysig | wysig bron]
VISTA-opnameteleskoop[wysig | wysig bron]
VISTA (vir Visible & Infrared Survey Telescope for Astronomy) is ’n 4 m-teleskoop met ’n wye gesigsveld wat op infrarooi-opnames van die lug fokus. Dit is deur ’n konsortium van 18 Britse universiteite naby die VLT gebou en in Desember 2009 aan die Europese Suidelike Sterrewag oorgedra.
VLT-opnameteleskoop[wysig | wysig bron]
Die VST is ’n 2,6 m-teleskoop wat gebruik word om die VLT's met hul werk te help.
Oorgangsteleskoop (NGTS)[wysig | wysig bron]
Die Oorgangsteleskoop (NGTS) is ’n gerief vir opnames van eksoplanete en lê ’n paar kilometer van die ander teleskope. Dit bestaan uit 12 robotteleskope van 0,2 m met ’n baie groot gesigsveld van 96 vierkante grade of ’n paar honderd keer so groot as die volmaan. Die doel daarvan is om talle planete so groot soos die Aarde en Neptunus om nabygeleë sterre op te spoor met behulp van oorgangsfotometrie. Die NGTS word onderhou deur ’n vennootskap van sewe akademiese instellings van Chili, Duitsland, Switserland en Brittanje. Wetenskaplike werksaamhede het vroeg in 2015 begin.[1][2]
Galery[wysig | wysig bron]
Verwysings[wysig | wysig bron]
Eksterne skakels[wysig | wysig bron]
- European Southern Observatory homepage
- ESO - Interferometry
- Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Paranal-sterrewag.
- Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia
|
<urn:uuid:6ed60113-c219-4ea4-b83e-419f03eb768d>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/Paranal-sterrewag
|
2019-07-18T11:24:45Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195525627.38/warc/CC-MAIN-20190718104512-20190718130512-00196.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999976 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
Bespreking:Anseriformes
Hierdie bladsy is 'n besprekingsbladsy waar verbeteringe tot die Anseriformes-artikel bespreek word. Hierdie bladsy is nie 'n forum vir 'n algemene bespreking van die artikel se onderwerp nie. |
Artikelriglyne
Daaglikse bladtrekke | |
Ek weet nie wat die Magpie-goose in Afrikaans is nie. Dis nie 'n Suider-Afrikaanse voël. Nie. Miskien kan ons eerder 'n Suider-Afrikaanse voël as voorbeeld gebruik? http://af.wikipedia.org/wiki/Spesiaal:Whatlinkshere/Anseriformes Beelde by Bloubekeend, Pylsterteend, Kolgans, Knobbeleend, Fluiteend, Nonnetjie-eend, Geelbekeend, Teeleend en Europese slopeend. Die prentjies by Fluiteend en Nonnetjie-eend wys nogal die gewebde voete mooi - dalk 'n goeie idee. Die Nonnetjie-eend het net ongelukkig 'n ringetjie om sy voet. Dalk dus eerder die fluiteend. --Alias 15:39, 25 Maart 2006 (UTC)
- Lyk of dit in Nederlands Ekstergans is. Die blad kan nogal nuttig wees vir voël name: [1] Laurens 16:14, 25 Maart 2006 (UTC)
- Ik heb een Excelbestand met 16000 diernamen in Latijn, Nederlands, Duits en Frans, als je interesse hebt, stuur me een e-mailtje. Nu komen diernamen in Nederlands/Afrikaans vaak overeen maar ook vaak totaal anders, de bruikbaarheid van Nederlandse namen is daarom een beetje een vraagteken. Danielm 16:29, 25 Maart 2006 (UTC)
- My woordeboek gee wel ekster vir magpie, maar dit sê natuurlik steeds nie alles oor 'n Afrikaanse naam nie. Aangesien hierdie egter nie 'n voël van ons streek is nie, is die Nederlandse naam waarskynlik nie 'n probleem nie. Daniël, sal definitief belangstel in jou woordelys. --Alias 16:37, 25 Maart 2006 (UTC)
|
<urn:uuid:5b79b6b3-9580-4065-9e95-a759274bebc1>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/Bespreking:Anseriformes
|
2019-07-21T00:37:16Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195526799.4/warc/CC-MAIN-20190720235054-20190721021054-00100.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999521 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
Poeciliidae
Poeciliinae[wysig | wysig bron]
Hierdie subfamilie is inheems aan Sentraal- en Suid-Amerika en is lewendbarend. Die mannetjie se anale vin is vervorm tot 'n gonopodium. Die meeste van die spesies in die subfamilie is gewilde akwariumvisse en is per ongeluk in Suider-Afrikaanse waters losgelaat. Sommige spesies is ook ingevoer as natuurlike plaagbeheer.
Genera[wysig | wysig bron]
- Gambusia
- Gambusia affinis - Muskietvis
- Phalloceros
- Phalloceros caudimaculatus - Kolstert-muskietvis
- Poecilia
- Poecilia reticulata - Guppie
- Xiphophorus
- Xiphophorus helleri - Swaarddraer
Aplocheilichthyinae[wysig | wysig bron]
Aplocheilichthyinae bevat agt of nege genera waarvan twee in Suider-Afrika voorkom. Aplocheilichthyinae staan ook bekend as die Lampogies. Die vissies is oor die algemeen klein en hulle leef oorwegend in vlak water met plantegroei en vreet klein organismes wat aan die oppervlak voorkom. Die mond maak na boontoe oop en die sylyn strek net oor die kop. Die mannetjies het langer vinne as die wyfies en is meer kleurryk; tog is dit steeds moeilik om onderskeid tussen die geslagte te tref. Die visse se eiers kan nie verdroging oorleef nie. Party spesies is ook gewilde akwariumvisse en word ook gebruik vir beheer van muskietlarwes.
Genera[wysig | wysig bron]
- Hypsopanchax jubbi - Suidelike dieplyf-kuilvissie
Sien ook[wysig | wysig bron]
- Froese, Rainer, en Daniel Pauly, eds. (2004). "Poeciliidae" in FishBase. Oktober 2004-weergawe.
- Alfabetiese lys van visse
- Lys van Suider-Afrikaanse visse volgens wetenskaplike name
- Lys van varswater visfamilies
- Lys van visfamilies
|
<urn:uuid:0349cd6c-6b1a-4db3-90d7-31983888b47e>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/Poeciliidae
|
2019-07-17T08:57:36Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195525133.20/warc/CC-MAIN-20190717081450-20190717103450-00244.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999575 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
Akira Kurosawa
Akira Kurosawa 黒澤 明 | |
Akira Kurosawa in 1953 op die stel van Seven Samurai.
Geboorte | 23 Maart 1910 Tokio, Japan |
---|---|
Sterfte | 6 September 1998 (op 88) Tokio, Japan |
Beroep(e) | Rolprentregisseur, -vervaardiger en -draaiboekskrywer |
Aktiewe jare | 1936–1993 |
Internet-rolprentdatabasis-profiel |
Akira Kurosawa (Japannees: 黒澤 明, 23 Maart 1910 – 6 September 1998) was ’n Japannese rolprentregisseur, -vervaardiger en -draaiboekskrywer. Hy word beskou as een van die belangrikste en invloedrykste rolprentmakers in die geskiedenis van die rolprentwese; hy het 30 rolprente geregisseer in sy loopbaan van 57 jaar.
Inhoud
Loopbaan[wysig | wysig bron]
Kurosawa het in 1936 in die rolprentbedryf betrokke geraak ná ’n kort loopbaan as skilder. Nadat hy jare lank as mede-regisseur en draaiboekskrywer gewerk het, het hy sy debuut as regisseur in 1943 tydens die Tweede Wêreldoorlog gemaak met die gewilde aksieprent Sanshiro Sugata (ook bekend as Judo Saga). Ná die oorlog het Drunken Angel (1948) hom ’n gerekende regisseur in Japan gemaak. Een van die hoofspelers was die toe onbekende akteur Toshiro Mifune. Die twee mans het later nog 15 prente saam gemaak. Sy vrou, Yōko Yaguchi, het ook in een van sy prente gespeel.
Rashomon, waarvan die première in Augustus 1950 in Tokio was, weer met Mifune in, het op 10 September 1951 in ’n verrassende wending die Goue Leeu op die Venesiese Rolprentfees gewen en is daarna in Europa en Noord-Amerika uitgereik. Die sukses van die prent het gemaak dat die Weste vir die eerste keer kennis geneem het van Japannese rolprente, en dit het weer gelei tot die erkenning van ander Japannese rolprentmakers. Regdeur die 1950's en vroeë 1960's het Kurosawa sowat een prent per jaar geregisseer, onder meer ’n paar wat goed ontvang is soos Ikiru (1952), Seven Samurai (1954) en Yojimbo (1961). Ná die middel 1960's het hy baie minder produktief geraak, maar sy latere werk het sy laaste twee epiese prente ingesluit: Kagemusha (1980) en Ran (1985). Hy het nog pryse gewen, onder meer die Palme d'Or vir Kagemusha – meer dikwels oorsee as in Japan.
Hy is ná sy dood deur die tydskrif AsianWeek en CNN aangewys as "Asiër van die Eeu" in die kategorie Kuns, Letterkunde en Kultuur. Hy is genoem "een van die (vyf) mense wat in die afgelope 100 jaar die meeste bygedra het tot die verbetering van Asië".[3]
Filmografie[wysig | wysig bron]
Van Kurosawa se werk sluit in:
As regisseur[wysig | wysig bron]
Jaar | Engelse titel | Japannees | Transliterasie |
---|---|---|---|
1943 | Sanshiro Sugata (Judo Saga) | 姿三四郎 | Soegata Sansjiro |
1944 | The Most Beautiful | 一番美しく | Itsjiban oetsoekoesjikoe |
1945 | Sanshiro Sugata Part II (Judo Saga 2) | 續姿三四郎 | Zokoe Soegata Sansjiro |
The Men Who Tread on the Tiger's Tail | 虎の尾を踏む男達 | Tora no o wo foemoe otokotatsji | |
1946 | No Regrets for Our Youth | わが青春に悔なし | Waga seisjoen ni koeinasji |
1947 | One Wonderful Sunday | 素晴らしき日曜日 | Soebarasjiki nitsjijobi |
1948 | Drunken Angel | 酔いどれ天使 | Joidore tensji |
1949 | The Quiet Duel | 静かなる決闘 | Sjizoekanaroe ketto |
Stray Dog | 野良犬 | Nora inoe | |
1950 | Scandal | 醜聞 | Soekjandaroe (Sjoeboen) |
Rashomon | 羅生門 | Rasjomon | |
1951 | The Idiot | 白痴 | Hakoetsji |
1952 | Ikiru (To Live) | 生きる | Ikiroe |
1954 | Seven Samurai | 七人の侍 | Sjitsjinin no samoerai |
1955 | I Live in Fear (Record of a Living Being) | 生きものの記録 | Ikimono no kirokoe |
1957 | Throne of Blood (Spider Web Castle) | 蜘蛛巣城 | Koemonosoe-jo |
The Lower Depths | どん底 | Donzoko | |
1958 | The Hidden Fortress | 隠し砦の三悪人 | Kakoesji toride no san akoenin |
1960 | The Bad Sleep Well | 悪い奴ほどよく眠る | Waroei jatsoe hodo jokoe nemoeroe |
1961 | Yojimbo (The Bodyguard) | 用心棒 | Jodjinbo |
1962 | Sanjurō | 椿三十郎 | Tsoebaki Sandjoero |
1963 | High and Low (Heaven and Hell) | 天国と地獄 | Tengokoe to djigokoe |
1965 | Red Beard | 赤ひげ | Akahige |
1970 | Dodesukaden | どですかでん | Dodesoekaden |
1975 | Dersu Uzala | デルス・ウザーラ | Deroesoe Oezara |
1980 | Kagemusha (The Shadow Warrior) | 影武者 | Kagemoesja |
1985 | Ran | 乱 | Ran |
1990 | Dreams (Akira Kurosawa's Dreams) | 夢 | Joeme |
1991 | Rhapsody in August | 八月の狂詩曲 | Hatsjigatsoe no rapoesodi (Hatsjigatsoe no kjosjikjokoe) |
1993 | Madadayo (Not Yet) | まあだだよ | Madadajo |
As vervaardiger[wysig | wysig bron]
Vir die volgende prente wat Kurosawa geregisseer het, het hy ook kresiet as vervaardiger ontvang:
- Stray Dog (assistent-vervaardiger)
- Throne of Blood (mede-vervaardiger)
- The Lower Depths (vervaardiger)
- The Hidden Fortress (mede-vervaardiger)
- The Bad Sleep Well (mede-vervaardiger)
- Yojimbo (mede-vervaardiger)
- Sanjuro (mede-vervaardiger)
- High and Low (mede-vervaardiger)
- Red Beard (mede-vervaardiger)
- Dodesukaden (uitvoerende vervaardiger en vervaardiger)
- Kagemusha (vervaardiger)
Verwysings[wysig | wysig bron]
- "Academy Award Acceptance Speech Database". Besoek op 13 Junie 2010.
- "Akira Kurosawa Tribute with George Lucas, Steven Spielberg". 19 November 2008. Besoek op 28 Junie 2010.
- "ASIANOW – Asiaweek – Asian of the Century – Kurosawa Akira – 12/10/99". Besoek op 18 Junie 2010.
|
<urn:uuid:ca2077f4-2b10-4728-b4cd-47b502d749ff>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/Akira_Kurosawa
|
2019-07-18T13:22:13Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195525634.13/warc/CC-MAIN-20190718125048-20190718151048-00404.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.997811 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
Hemp
'n Hemp is 'n doekkleed wat die bo-liggaam bedek.
Oorspronklik was dit 'n onderkledingstuk wat deur beide mans en vroue gedra is. Heellaas het dit 'n term vir 'n wye verskeidenheid van bo-liggaam klere en onderklere geword. 'n Hemp is meer spesifiek 'n kleed met 'n kraag, moue met mansjetknope, en 'n volle vertikale opening met knopies of drukkertjies (Amerikaners sou dit 'n "rokshemp" noem). 'n Hemp kan ook gedra word met 'n das, kravat of serp rondom die hempskraag.
Geskiedenis[wysig | wysig bron]
Die wêreld se oudste bewaarde kleed, ontdek deur Flinders Petrie, is 'n "hoogs gesofistikeerde" linnehemp van 'n Eerste Dinastie Egiptiese graf by Tarkan, c. 3000 v.C.: "die skouers en moue is fyn geplooi en gee vorm-passing terwyl die draer ruimte gegun word om in te beweeg".
Verwysings[wysig | wysig bron]
- William L. Bruin III, "Sommige Gedagtes oor Mans se Hemde in Amerika, 1750-1900", Thomas Publikasies, Gettysburg, PA 1999.
- Dorothy K. Burnham, "Sny My Cote", Royal Ontario Museum, Toronto, Ontario 1973.
Eksterne skakels[wysig | wysig bron]
Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Engelse Wikipedia vertaal. |
|
<urn:uuid:0a40fa04-a983-4c48-afe1-956182094e05>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/Hemp
|
2019-07-16T04:51:22Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195524502.23/warc/CC-MAIN-20190716035206-20190716061206-00228.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.99999 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
Maria van Riebeeck-standbeeld
Dit is 'n geskenk van Nederland aan die volk van Suid-Afrika om die vestiging van die verversingspos aan die Kaap die Goeie Hoop te herdenk. Op 2 Oktober 1954 het prins Bernhard, die eggenoot van die Nederlandse koningin Juliana, die beeld voor die Nasionale Kunsmuseum in die Kompanjiestuin onthul. In 1969 is die beeld na die huidige standplaas verskuif.
In die beeld is Maria de la Queillerie 'n statige en waardige figuur met 'n ernstige gesigsuitdrukking. Sy dra 'n sirkelvormige kraag en die wye rok val neer uit 'n nousluitende middellyf. 'n Mussie voorkom dat haar hare in haar oë hang. Aan haar linkerarm dra sy 'n mandjie vrugte en in haar regterhand 'n boeket blomme. Dit wys na die aandag wat Van Riebeeck aan die tuinbou by die verversingspos aan die Kaap moes gee.
Daar kan nie met alle sekerheid vasgestel word of daar wel 'n afbeelding van Maria de la Queillerie bestaan nie. Daar word vermoed dat die beeldhouer Dirk Wolbers sy eie vrou as model vir hierdie beeld gebruik het. Dit is die laaste beeld wat die bekende Nederlandse beeldhouer voltooi het. Dit is in Parys in brons gegiet.
Bibliografie[wysig | wysig bron]
- Van Tonder, J.J. (red.): Veertien gedenktekens van Suid-Afrika. Kaapstad: N.B.B., 1961.
|
<urn:uuid:a8f36d52-09a4-4438-b408-5bbeca793cea>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/Maria_van_Riebeeck-standbeeld
|
2019-07-19T21:11:39Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195526359.16/warc/CC-MAIN-20190719202605-20190719224605-00172.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.99995 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
Met 'n amptelike oppervlak van 1547 hektaar is Chichén Itzá een van die grootste argeologiese vindplekke in Yucatán. Die sentrum word deur talle monumentale voorstellingstelsels met 'n godsdienstige en politieke agtergrond beheers, wat deur die behuisingskomplekse van die boonste laag omring word.
Tussen die 8ste en die 11de eeu moet hierdie stad 'n nasionaal belangrike rol gespeel het.
Deur die toeristiese ontwikkeling van Yucatán het Chichén Itzá die tweede mees besoekte argeologiese vindplek van Meksiko ná Teotihuacán geword. Die Voor-Spaanse stad van Chichén Itzá is in 1988 deur UNESCO as wêrelderfenisgebied gelys.
Verwysings
- Wikimedia Commons het meer media in die kategorie .
|
<urn:uuid:af04d78f-0db2-434c-aa2b-421ff8941423>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.advisor.travel/poi/Chichen-Itza-3390
|
2019-07-23T18:31:26Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195529481.73/warc/CC-MAIN-20190723172209-20190723194209-00036.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
a_tag
| false | true | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999946 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
true
],
"in_head": [
false
],
"location": [
"a_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
Marie du Toit
Marie du Toit (gebore Maria Postma, Burgersdorp, Kaapkolonie, 24 Junie 1881 – Pretoria, Suid-Afrika, 3 Augustus 1966) was die eggenote van die teoloog prof. dr. J.D. du Toit, beter bekend as die digter en Psalmberymer Totius, en die jongste van ds. Dirk Postma, eerste leraar van die Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika, se ses kinders uit sy vyfde en laaste huwelik. Sy was die enigste van sy 20 kinders (van wie vyf nie volwassenheid bereik het nie) wat die eeufeesviering van die Gereformeerde Kerk in 1959 kon meemaak.
Inhoud
HerkomsWysig
Marie se vader is op 20 Desember 1869 met haar moeder, Johanna Wilhelmina van Biljon (27 Mei 1854 – 12 Junie 1901) getroud. Hy was 51 en sy bruid 14. Dit was twee maande en 17 dae ná die afsterwe van sy vierde vrou, Susanna Lasea Kruger. Hul eerste kind, Brechtje, is op 26 Maart 1871 gebore. Sy is later getroud met ds. J.A. (Koos) van Rooy en is oorlede op 20 Maart 1936 op Bethulie in die Suid-Vrystaat. Helenius het net twee jaar en twee weke oud geword. Die derde kind en enigste seun uit dié huwelik wat volwassenheid bereik het, Willem, was ook ’n Gereformeerde predikant soos sy vader en halfbroers Petrus, Martinus, Dirk en Stephanus. Ná Willem volg Laurika in 1875, prof. J.A. du Plessis se eerste vrou, en daarna Aletta in 1876, prof. Du Plessis se tweede vrou. Laasten kom Marie aan die beurt, vier jaar en sewe maande ná Aletta. Marie se broerskind Laurika (’n dogter van ds. Willem Postma) het roem verwerf as beeldhouer, terwyl haar suster Aletta die lewe geskenk het aan Wicus, later ’n professor aan PUK. Nadat Marie se moeder op 36-jarige ouderdom weduwee geword het, moes sy in die onderhoud van haar vyf kinders voorsien deur studente van die Teologiese Skool Burgersdorp as loseerders in te neem. Tydens die Tweede Vryheidsoorlog was sy in Pretoria dikwels by pres. Paul Kruger aan huis. Sy is in 1901 in Kaapstad oorlede ná ’n smartlike lyding.
JeugherinneringeWysig
Marie du Toit het in 1959, tydens die eeufeesviering van die kerkverband waarvan haar vader die eerste leraar was, enkele van haar herinneringe in Gedenkboek: die Gereformeerde vrou, 1859–1959 gedeel. Sy skryf dat sy ’n gelukkige jeug gehad het en dat haar vader nie meer so streng was teenoor haar as wat hy met die ouer kinders was nie. "Almal het van my as die jongste so baie gemaak – ek was dus ’n troetelkindjie. My oudste broer (ds. Petrus Postma) het my gedoop, en ek is na sy vrou vernoem. Die oudste seun doop dus die jongste kind van sy vader.
"Ek dink nog baie dae aan die gelukkige tyd wat ons groot gesin in die pastorie gehad het. Op die plaas Wonderboom het ons baie aangename vakansies by my grootouers, ouderling W. van Biljon en sy eggenote, deurgebring. Soms het ons saam met my vader met 'n perdewa gereis. Toe ek vyf jaar oud was, het ons hele gesin die gevreesde poksiekte gekry. Net my vader het verskoon gebly en hy moes met hulp van vreemdes wat reeds die siekte gehad het, die versorging doen."
Omstreeks dié tyd is Marie vir die eerste keer skool toe en wel saam met twee susters, Laurika en Aletta, na die Vrije Christelike School op haar geboortedorp. Van dié tyd het sy in 1959 geskryf: "Aan ons eerste onderwysers, wat seker maar 'n karige salaris ontvang het, moet ek hulde bring, naamlik die latere ds. P. Snyman van Heidelberg, Tvl., ds. J.A. van Rooy wat sy eie studie vir B.A. moes laat vaar om die skool te help en mnr. Karel Coetsee."
Die pastoriekinders op Burgersdorp het altyd uitgesien na die sitting van die kuratore van die Teologiese Skool, veral vanweë die fooitjies wat hulle gekry het. Sy skryf: "Broer Petrus, ds. L.J. du Plessis en ds. A. Coetsee van Reddersburg, asook ander kuratore het ná vader se dood dikwels by ons tuisgegaan. Later het ek weer die eer gehad om in Potchefstroom as predikantsvrou die kuratore te ontvang en toe het my kinders weer die persentjies gekry."
In haar jonger jare was daar van die kerklike stryd nie veel te bespeur nie. Wat sy wel goed kon onthou, was "die beroering wat daar was met die benoeming van prof. J. Lion Cachet. Op 'n Sondag ná die benoeming het daar in Die Kerkbode van die NG Kerk 'n berig gestaan dat ds. M.P.A. Coetsee van Burgersdorp aansoek gedoen het om by die NG. Kerk opgeneem te word. My grootvader was net in die dorp en het nog dieselfde middag uitgery na oom Stoffel van Wijk om die saak te bespreek."
Van haar vader se rede by geleentheid van die viering van sy 50-jarige bediening in Mei 1890, kon sy amper 70 jaar later net die eerste woorde onthou: "Niet ons, o Heer, niet ons . . ."
Marie was net nege jaar oud toe haar vader op Sondag 28 Desember 1890 ná ’n lang siekte oorlede is. Sy kon amper 70 jaar later onthou dat dit dié dag Nagmaal was op Burgersdorp en toe die middagdiens sou begin, is hy plotseling oorlede. "Ek onthou nog," het sy in 1959 vertel, "hoe die gemeente in kennis gestel is en weet nie of die diens nog gehou is nie. In elke geval – daar het baie mense na die huis gekom. Die begrafnis moes so gereël word dat ds. D. Postma, destyds predikant van Pretoria, dit kon bywoon. Hoe hy gereis het, weet ek nie, maar ek vermoed dat hy per koets na Kimberley moes gaan. Destyds was die gewoonte nog om die lyk op 'n baar na die kerkhof te dra. Ek kan nog onthou hoe die draers telkens in die straat moes rus en dan weer deur ander vervang moes word."
HuwelikWysig
Marie Postma is op 2 Augustus 1903 met dr. J.D. du Toit getroud nadat hy pas teruggekeer het van Nederland waar hy aan die Vrije Universiteit Amsterdam gepromoveer het op die proefskrif "Het Methodisme". ’n Maand later het sy en haar man hulle op Potchefstroom gaan vestig nadat hy die beroep daarheen aangeneem net as opvolger van dié gemeente se eerste leraar, ds. J.L. Maury, wat in daardie jaar sy emeritaat aanvaar het nadat hy die gemeente bedien het sedert 1877. Dit was die enigste gemeente waarin sy as pastoriemoeder sou staan, want in 1911 is dr. Du Toit aangestel as hoogleraar aan die Teologiese Skool Potchefstroom waar hy sou dien tot 1949. Mev. Du Toit sê oor dié lang tyd op Potchefstroom: "(Ek en my man) het die oorgang meegemaak van die eenvoudige patriargale lewe na die veeleisende moderne tyd. As ek nou op Potchefstroom kom, dan maak ek vergelykinge tussen die indrukwekkende geboue van Teologiese Skool en PU vir CHO en die buitekamer op Burgersdorp waar die Skool tot stand gekom het. Maar mens voel dankbaar dat die Here die werk wat so in swakheid begin is, wou seën."
AfsterweWysig
Marie du Toit is in die winter van 1966 in die ouderdom van 85 jaar in die Andrew McColm-hospitaal in Pretoria oorlede. Haar man is ook in Pretoria oorlede, 13 jaar voor haar. Ná sy afsterwe het sy weduwee by haar oudste seun, prof. Stephanus du Toit op Potchefstroom ingewoon. Sy is aldaar in die hoofbegraafplaas begrawe.
WaarderingWysig
Deur haar liefdevolle sorg, haar Christelike blymoedigheid en humor, haar meelewing met sy werk en probleme, het sy dit vir haar man moontlik gemaak om hom tot met sy dood aan sy veelvuldige en veeleisende pligte te wy.[1]
In Gedenkboek: die Gereformeerde vrou: 1859–1959 is van haar geskryf: "Onder die besef dat haar man 'n groot taak het om te volbring, versorg sy hom en haar kinders met groot nougesetheid en sorgsaamheid. Mev. Du Toit is 'n vrou met 'n sterk en edel karakter. In murg en been is sy Calvinis, geesteskind van die Gereformeerde Kerk. Die karaktereienskappe wat sy geopenbaar het, naamlik humor, gevatheid, opgewektheid. vriendelikheid en gasvryheid, het die teerbesnaarde digter in tye van somberheid en neerslagtigheid onderskraag en opgebeur. In die donkerste tydperk van hulle lewe (ná die dood van twee kinders kort ná mekaar), het die grootheid van haar sieleadel en die krag van haar persoonlikheid op die voorgrond getree en bewondering afgedwing."
BronneWysig
- ( Die Gereformeerde Kerk, Burgersdorp. Gedenkalbum by geleentheid van die Eeufees 22-24 Januarie 1960. Burgersdorp: Kerkraad van die Gereformeerde kerk. )
- ( Die Gereformeerde Vroueblad. 1959. Die Gereformeerde vrou 1859-1959. Potchefstroom: Potchefstroom Herald. )
VerwysingsWysig
- ( ) Van der Vyver, dr. G.C.P. 1969. My erfenis is vir my mooi. Potchefstroom: Kalvyn Jubileum Boekefonds.
|
<urn:uuid:742e6dd7-d045-427c-a673-70b30f8850da>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.m.wikipedia.org/wiki/Marie_du_Toit
|
2019-07-17T13:31:53Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195525187.9/warc/CC-MAIN-20190717121559-20190717143559-00252.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 1.000005 |
{
"abbr": [
"by-sa",
"by-sa"
],
"in_footer": [
false,
true
],
"in_head": [
true,
false
],
"location": [
"link_tag",
"a_tag"
],
"version": [
"3.0",
"3.0"
]
}
|
Nikita die Pilaarheilige
Nikita die Pilaarheilige | |
---|---|
Nikita die Pilaarheilige (fresko, 18de eeu.) | |
Heilige | |
Sterfte | 24 Mei 1186 |
Vereer in | Russies-Ortodokse Kerk |
Pelgrimsoord | Nikitski-klooster |
Feesdag | 24 Mei (Russies-Ortodokse Kerk) |
Attribute | kettings |
Die agbare Nikita die Pilaarheilige, ’n heilige van die 12de-eeuse Rusland, het in sy jeug ’n losbandige lewe gelei. Toe hy egter eenkeer in ’n kerk instap, het hy die woorde van die profeet Jesaja (1:16) gehoor: "Was julle, reinig julle. Moenie voor My verskyn as julle verkeerd doen nie. Hou op met kwaad doen." Hy het hom net daar bekeer.
Daarna het hy al sy aarde besittings agtergelaat en ’n asketiese lewe naby Perejaslawl begin lei. Hy het hom met kettings vasgebind en op pilare gestaan en preek, vandaar sy naam. Hy het ook bekend geraak as ’n heler.
|
<urn:uuid:99a84a12-4e9d-40d1-bd2a-8319d5ee9dd5>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/Nikita_die_Pilaarheilige
|
2019-07-17T12:42:21Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195525187.9/warc/CC-MAIN-20190717121559-20190717143559-00516.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 1.000006 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
964
jaar
964 |
◄ | 9de eeu | ◄10de eeu► | 11de eeu | ► |
Dae | Eeue | Geskiedenis | Geskiedenisportaal |
Sien ook: Kategorie:964 |
Kalenders | |
Lumbini; Gautama se geboorteplek in Nepal | |
Die jaar 964 was 'n skrikkeljaar wat volgens die Gregoriaanse kalender op 'n Sondag begin het. Dit was die 64ste jaar van die 10de eeu n.C. In teenstelling met gewone jare het die jaar 366 dae en 'n 29 Februarie gehad.
GebeureWysig
- 26 Februarie of 22 Mei – Die afgesette Pous Johannes XII laat sy opvolger Pous Leo VIII afset en vervang met Pous Benedictus V.
- 23 Junie – Pous Benedictus V word afgeset en na Duitsland verban en Pous Leo VIII kom weer op die troon.
- Al Soefi, Persiese sterrekundige, beskryf die Magellaanse Wolke.
- Keiser Taizu van die Song stuur 300 monnikke na Indië om Boeddhistiese geskrifte en relieke te haal. Hulle besoek Lumbini en Swayanbhu in Katmandoe, Nepal. Die betrekkings met Nepal wat sedert omtrent 665 verbreek was word herstel.[1]
|
<urn:uuid:ab9f63dc-fa58-41d6-a599-68ba8438f3ca>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.m.wikipedia.org/wiki/964
|
2019-07-21T09:19:07Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195526940.0/warc/CC-MAIN-20190721082354-20190721104354-00116.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999988 |
{
"abbr": [
"by-sa",
"by-sa"
],
"in_footer": [
false,
true
],
"in_head": [
true,
false
],
"location": [
"link_tag",
"a_tag"
],
"version": [
"3.0",
"3.0"
]
}
|
Halfgeleier
'n Halfgeleier is 'n vastestof met geleidingseienskappe tussen 'n geleier en dié van 'n isolator; dit kan wissel oor 'n wye bestek hetsy permanent of dinamies. Halfgeleiers is belangrike materiale in vandag se tegnologie. Halfgeleiertoestelle, elektroniese komponente wat gemaak word van halfgeleiermateriale, is belangrike moderne elektriese toestelle. Hierdie toestelle word gebruik in die vervaardiging van rekenaars, selfone en digitale klankspelers. Silikon word tans gebruik om die meeste kommersiële halfgeleiers te vervaardig, maar daar bestaan dosyne ander materiale wat ook gebruik kan word.
Inhoud
OorsigWysig
Halfgeleiers het eienskappe wat baie ooreestem met isolators. Die twee kategorieë van vastestowwe verskil hoofsaaklik in die opsig dat isolators 'n lae mobiliteit van ladingsdraers besit. In halfgeleiers is die aantal (vrye) ladingsdraers klein. Daar is 'n bandgaping tussen die energieë wat elektrone moet verkry om om vrylik van atoom tot atoom te kan beweeg. In halfgeleiers verkry baie min elektrone voldoende termiese energie om oor die bandgaping te spring vanaf die valensieband tot in die geleidingsband, wat nodig is vir elektrone om beskikbaar te wees om 'n elektriese stroom te gelei. Om hierdie rede het suiwer halfgeleiers en isolators in die afwesigheid van toegepaste elektriese velde, soortgelyke weerstande. Vir halfgeleiers met kleiner bandgapings is dit egter moontlik om ander metodes buiten termiese energie te gebruik om hulle elektriese eienskappe te beheer.
Halfgeleiers se intrinsieke elektriese eienskappe word dikwels permanent verander deur die invoeging van onsuiwerhede deur 'n doteringsproses. By benadering kan gesê word dat elke atoom van die onsuiwerheid 'n elektron of "gat" (later bespreek) byvoeg sodat elektrone vryelik kan beweeg. As 'n voldoende hoeveelheid onsuiwerheid bygevoeg word sal die halfgeleier elektrisiteit byna so goed as metale gely. Afhangende van die soort onsuiwerheid sal 'n gedoteerde gebied op die halfgeleier meer elektrone of gate hê en word dienooreenkomstig N-tipe of P-tipe halfgeleiers materiaal onderskeidelik genoem. Sperlae tussen die N- en P-tipe halfgeleiers skep elektriese velde wat veroorsaak dat elektrone en gate om van hulle af weg te beweeg, 'n eienskap wat krities is vir die werking van halfgeleiertoestelle. 'n Digtheidsverskil in die hoeveelheid onsuiwerhede lewer 'n klein elektriese veld in die gebied wat gebruik word om elektrone of gate wat nie in ewewig is nie te versnel.
Bo en behalwe die permanente verandering wat deur dotering meegebring word sal die weerstand van halfgeleiers gewoonlik dinamies verander word deur elektriese velde dinamies toe te pas. Die vermoë om die weerstand/geleiding in gebiede in die halfgeleiermateriaal te beheer deur die toepassing van elektriese velde is die eienskap wat halfgeleiers nuttig maak. Dit het gelei tot 'n wye reeks halfgeleiertoestelle, soos transistors en diodes. Halfgeleiertoestelle wat oor dinamies beheerbare geleiding beskik, soos transistors, is die boustene van geïntegreerde stroombaan-toestelle soos mikroverwerkers. Die "aktiewe" halfgeleiertoestelle (transistors) word gekombineer met passiewe toestelle wat uit halfgeleiermateriaal vervaardig word soos onder andere kapasitore en resistors om volledige elektroniese stroombane te lewer.
Die meeste halfgeleiers waarin die elektrone voldoende energie verloor het om vanaf die geleidingsband na die valensieband terug te val (die energievlakke tussen die bandgaping), sal lig uitstraal gelykstaande aan 'n kwantum energie in die sigbare elektromagnetiese spektrum. Hierdie foto-emissieproses is die verskynsel waarop lig-emissie diodes (LED) en halfgeleierlasers op gebaseer word. Daarteenoor kan die absorpsie van lig in fotodetektors elektrone opwek om vanaf die valensieband na die hoër geleidingsband te beweeg, 'n verskynsel wat die basis vorm vir die opwekking van elektrisiteit vanaf sonselle.
Halfgeleiers kan uit elementêre materiale soos silikon en germanium bestaan of saamgestelde halfgeleiers soos galliumarsenied en indiumfosfied of legerings soos silikongermanium of aluminiumgalliumarsenied.
OntwikkelingWysig
Sedert 1930 is die moontlikheid ondersoek om elektroniese komponente uit halfgeleiers te vervaardig. Die eerste tipe komponent was 'n diode of gelykrigter, wat 'n elektriese stroom slegs in een rigting deurlaat en dus gebruik kan word om wisselstroom in gelykstroom om te sit.
Die seleniumgelykrigter het bestaan uit ʼn laag selenium en 'n laag seleniumtinlegering. Die voegvlak tussen die twee lae vorm 'n sperlaag wat stroom net in een rigting deurlaat. 'n Ander tipe diode het bestaan uit 'n voegvlak tussen 'n metaalkontak en 'n loodsulfiedkristal wat in kristalradio's gebruik is. In 1948 het die Amerikaners William Shockley, Walter Brittain en John Bardeen die transistor vervaardig, waarvoor hulle in 1956 die Nobelprys vir Fisika ontvang het. Die transistor was bipolêr, so genoem omdat twee materiale met teenoorgestelde ladings vir die samestelling gebruik is. Die eerste transistors is meestal vervaardig uit germanium, maar later is grotendeels oorgeskakel na silikon aangesien dit by hoër temperature kon werk.
Die transistor kon twee funksies verrig wat vroeër deur elektronbuise gedoen is naamlik versterking en skakeling, maar was baie kleiner en het minder energie verbruik. Aan die einde van die vyftigerjare het die transistor die buis op feitlik alle gebiede in die elektronika vervang, veral na die invoering van planêre tegnieke by die vervaardiging. 'n Nadeel van vroeëre bipolêre transistors was dat dit nie baie effektief was by hoë frekwensies nie. Die veldeffektransistor (FET) werk op 'n effens ander beginsel as die bipolêre transistor, wat dit meer geskik maak vir hoë frekwensies en vir skakelaars wat op groot skaal in rekenaars gebruik word. Ander komponente, soos Zener-diodes, wat in die tru-rigting begin gelei by 'n bepaalde spanning, is ontwikkel, asook vierlaag-diodes of tiristors wat gebruik word om groot strome aan te skakel in swaar elektriese toe rusting. Nog 'n ontwikkeling was die van die fotoëlektronika.
Hieronder val talle komponente waarvan die werking beïnvloed word deur die lig wat daarop skyn: die fotoweerstand, die fotodiode, die fototransistor, ensovoorts. Dit kan as ligmeters of as liggevoelige skakelaars in stroomkringe dien. Daar is ook komponente wat lig uitstraal wanneer dit 'n stroom gelei, die sogenaamde LED's ("light emitting diodes"), en selfs halfgeleierlasers. 'n Groot vooruitgang was die mikroëlektronika, waardeur die geïntegreerde stroombaan (IC) ontwikkel is. Met hierdie tegniek word 'n groot aantal transistors, diodes en weerstande op 'n klein silikonskyfie aangebring. Geïntegreerde stroombane is uiters betroubaar en kan goedkoop in massa vervaardig word. Dit het rekenaarvervaardiging baie vereenvoudig en prosesbeheer deur middel van mikroprosesseerders moontlik gemaak.
KonstruksieWysig
Suiwer silikon en germanium is intrinsieke halfgeleiermateriaal en is swak geleiers by kamertemperatuur. Die geleidingsvermoë neem toe met temperatuurstyging: germanium is 'n goeie geleier bo ongeveer 100 ˚C en silikon bo ongeveer 200 ˚C. Die halfgeleierkomponente wat in die praktyk gebruik word, word egter vervaardig van ekstrinsieke halfgeleiermateriaal. Dit is suiwer halfgeleiermateriaal waarby gekontroleerde hoeveelhede onsuiwerhede gevoeg is, sodat die geleidingsvermoë by kamertemperatuur drasties toeneem en binne perke nie veel temperatuurafhanklikheid toon nie.
Hierdie onsuiwerhede word doteerstowwe ("dope") genoem. Indien fosfor of arseen by suiwer silikon gevoeg word, ontstaan daar 'n oormaat elektrone en 'n N-tipe silikon word verkry. Die oormaat elektrone ontstaan omdat fosfor of arseen een elektron meer in die valensring het as silikon en die ekstra elektron beweeg dan vry in die kristal rond, waardeur 'n elektriese stroom gedra kan word, Indien boor of aluminium by suiwer silikon gevoeg word, ontstaan daar 'n tekort aan elektrone en 'n P-tipe silikon word verkry.
Die tekort aan elektrone ontstaan omdat boor of aluminium een elektron minder in die valensring het as silikon. Elektrone van naburige silikonatome kan hierdie "holtes" vul en so ʼn elektriese stroom dra. Feitlik alle halfgeleierkomponente bevat 'n kombinasie van N-tipe en P-tipe silikon, wat saamgevoeg word tot 'n PN-voegvlak.
VervaardigingstegniekWysig
GermaniumtegniekWysig
Germanium word gesuiwer deur chemiese metodes en sonesmelting. Dit word dan gesmelt en gedoteer deur ʼn klein hoeveelheid N-doteerstof by die gesmelte germanium te voeg. Dit word by 'n temperatuur net bokant die smeltpunt gehou en ʼn klein germanium-entkristal word in kontak met die gesmelte germanium gebring. Die entkristal dien as groeipunt waarom die germanium kristalliseer, sodat 'n groot enkelkristal sal vorm wanneer die entkristal stadig uit die gesmelte germanium getrek word.
Met hierdie sogenaamde Czochralskitegniek kan homogene kristalle van etlike kilogram verkry word. Die kristal word dan in dun plaatjies gesaag en glad gepoleer, aangesien ladingsdraers in onreëlmatighede vasgevang kan word, wat die eienskappe van 'n transistor kan beïnvloed. Die eerste beskikbare transistors was puntkontaktransistors. Dit is verkry deur twee indiumdraadjies (indium is 'n P-tipe doteerstof) aan weerskante van die germaniumplaatjie in te smelt, waardeur ʼn PNP-transistor verkry word. Vir goeie transistorwerking moet die middelste laag, die basis, baie dun wees.
DiffusietegniekWysig
In hierdie tegniek word N-tipe of P-tipe halfgeleiermateriaal verhit tot 'n temperatuur net onder smeltpunt en in kontak gebring met die damp van die doteerstof. Die doteerstof beweeg dan deur diffusie in die materiaal in. Die graad van dotering ("doping") en doteringsprofiel kan akkuraat beheer word deur die temperatuur, konsentrasie doteerstof en diffusietyd te varieer en transistors met ʼn basisdikte van minder as 10‾⁶m (1 mikron) kan vervaardig word.
SilikontegniekWysig
Die sonesmelttegniek en Czochralski-tegniek is nie baie geskik vir silikon nie, aangesien gesmelte silikon besoedel word deur onsuiwerhede van die smeltkroes. Suiwer silikon kan verkry word deur die reduksie van trichloarsilaan, SiHCe3, of silikontetrachloried, SiCI4, met waterstof.
Hierdie twee vlugtige verbindings kan baie suiwer verkry word deur distillasie in kwartsapparaat. Die dampe word dan in die teenwoordigheid van enkelkristal-silikon met behulp van waterstof gereduseer en die silikon groei op die enkelkristal. Gewoonlik is die enkelkristal 'n plat skyfie, en ʼn dun lagie baie suiwer silikon kan op die skyfie gekweek word, 'n proses bekend as epitaksie. Doteerstowwe kan by die dampe gevoeg word sodat N- of P-tipe epitaksiale silikon verkry word. Silikon kan ook gedoteer word met die diffusietegniek, maar die doteringsprofiel is sodanig dat dele naby die oppervlak altyd baie swaar gedoteer is.
Planêre tegniekeWysig
Vroeër is transistors gemaak deur diffusie aan die bo- en onderkant van 'n silikonskyfie. Die skyfie vorm die basis waarop die emittor en die kollektor deur diffusie aangebring is. In die planêre tegniek word alle diffusieprosesse slegs aan die bokant van die skyfie gedoen en alle kontakte is ook aan die bokant.
Die oorspronklike skyfie vorm die kollektor, en die basis en emittor word agtereenvolgens met diffusie verkry. In hierdie tegniek is dit dan nodig om bepaalde gebiede af te skerm gedurende diffusie, wat gedoen word deur 'n oksiedlaag (SiO2) oor die hele skyfie te kweek deur dit by 'n hoë temperatuur in suurstof of stoom te verhit. Die oksied word nou bedek met 'n liggevoelige lagie materiaal, bekend as fotolak. 'n Masker met 'n bepaalde patroon word oor die fotolak geplaas en belig met ultraviolet lig, waarna sekere gedeeltes van die fotolak tydens die ontwikkeling verwyder word volgens die patroon van die masker.
Vervolgens word die oksiedlagie verwyder deur chemiese etsing slegs in gebiede wat nie met fotolak bedek is nie. Die skyfie met die oksiedpatroon word dan in 'n diffusie-oond geplaas en slegs die kaal gedeeltes word (tot ʼn N- of P-vlak) gedoteer, aangesien doteerstowwe nie deur die oksiedlagie kan dring nie. Om N- of P-vlakke op ander gedeeltes van die skyfie te laat vorm, word die proses herhaal. Die oksiedlaag is baie stabiel en isoleer die oppervlak van die silikon. In sommige tegnieke word die oksiedlagie nie verwyder nie, maar speel self 'n rol by die MOS- ("metal-oxide-semiconductor") komponente soos veldeffektransistors en geïntegreerde stroombane.
IoonimplantasieWysig
'n Ander tegniek om doteerstowwe in silikon te laat indring, is om dit in te skiet met ʼn deeltjieversneller. Die proses staan bekend as ioonimplantasie. Die silikonskyfie word in 'n vakuumruimte geplaas en ione van die doteerstof word elektries versnel deur 'n hoë elektriese spanning van tot etlike honderd kV. Vanweë die hoë energie van die ione kan hul redelik diep in die silikon indring wanneer hulle daarmee bots. Die vorming van die doteringsprofiel kan baie beter beheer word as in die diffusietegniek en wei deur die versnelpotensiaal en implanteringstyd te varieer.
'n Nadeel van die tegniek is egter dat die silikonkristal beskadig word deur die ione en dit moet weer uitgegloei word by ʼn temperatuur van ongeveer 900°C om die skade te herstel. Ioonimplantasie sal diffusie as doteringstegniek in die toekoms al hoe meer vervang.
MikrotegniekWysig
Die elektroniese komponente op die silikonskyfie word steeds kleiner en kleiner gemaak ten einde meer komponente in 'n kleiner volume te kry. Die meeste interne verbindings in 'n IC word deur metaalopdamping en fotolitografiese etsprosesse gedoen, maar daar moet tog eksterne geleiers ook aan die IC verbind word. Hiervoor word dun draadjies van goud of aluminium gebruik. In sommige tegnieke word gebruik gemaak van termiese druklasse, waarby 'n warm maar nie gesmelte draadjie op die kontakpunte vasgedruk word. AI die prosesse word onder 'n mikroskoop met mikromanipuleerders gedoen.
Soorte komponenteWysig
Bipolêre transistorWysig
Die bipolêre transistor is die oudste transistor op die mark en word gebruik vir skakeling en versterking. Sommige kan groot drywing hanteer, tot etlike honderde watt. Dit het drie kontakpunte: die basis, die kollektor en die emittor. Deur middel van die basis word die stroom deur die transistor beheer en 'n klein stroom tussen die basis en emittor veroorsaak 'n groot stroom tussen die kollektor en emittor. Die transistor kan of NPN of PNP wees.
VeldeffektransistorWysig
Die veldeffektransistor ("field effect transistor", FET) het ook drie kontakpunte, die hek, die put en die bron. 'n Variasie van spanning tussen die hek en die bron veroorsaak 'n versterkte variasie in stroom tussen die put en die bron. Die FET kan 'n N-kanaal of 'n P-kanaal hê, en word hoofsaaklik gebruik as skakelaars in rekenaars.
DiodesWysig
Diodes laat slegs stroom in een rigting deur en word baie gebruik in elektroniese toestelle om 'n wisselstroom in 'n gelykstroom om te sit. 'n Zener-diode is sodanig dat dit by 'n bepaalde tru-spanning ook in die tru-rigting gelei. Hulle word gebruik om spannings in elektroniese toe rusting te stabiliseer. 'n Varicap is 'n diode wat as klein kapasitor gebruik word. Die voegvlak van die diode tree op as ʼn kapasitor en die grootte van die kapasitor kan verander word deur die spanning oor die diode te varieer. Dit word gebruik by die frekwensieinstemmers van radio's en televisiestelle.
VierlaagdiodesWysig
Vierlaagdiodes bestaan uit vier opeenvolgende, verskillend gedoteerde lagies. Die bekendste vorm is die tiristor of SCR ("semiconductor controlled rectifier"). 'n PNPN-tipe sal by aansluiting aan 'n spanningsbron stroom in geen rigting gelei nie. Deur 'n klein positiewe puls by die binneste P-vlak aan te lê, sal die diode kortsluit en die tiristor sal begin gelei. Dit skakel slegs af as die stroom in die tru-rigting omkeer. Tiristors kan groot strome, van tot 1 000 ampère, skakel by 220 volt 0f selfs hoër spannings, en word dus baie gebruik in die beheerstelsels van groot elektromotors.
LDR en termistorWysig
'n LDR is 'n liggevoelige weerstand. Dit het 'n hoë weerstand in die donker, maar ʼn baie lae weerstand as lig daarop val. Dit word veral gebruik in beheermeganismes waarmee ligte outomaties aan- en afgeskakel word. Die termistor het 'n negatiewe weerstandskoëffisiënt. Sy weerstand daal vinnig met toename in temperatuur en word gebruik om te kompenseer vir temperatuurvariasies in elektroniese toestelle.
LEDWysig
'n LED ("light emitting diode") is 'n diode wat lig uitstraal wanneer 'n stroom daardeur vloei. Die doeltreffendheid van energie-omsetting kan so hoog as 100% wees. LED's word baie gebruik in die syfervertoon en as waarskuwingsliggies van rekenaars en elektroniese instrumente. Dit kan ook gebruik word in optiese koppelings waar die lig wat 'n LED uitstraal, 'n LDR aktiveer (byvoorbeeld die bekende outomatiese winkeldeurklokkies wat lui as mens die ligstraal onderbreek wanneer jy instap). In hierdie tipe koppeling kan die twee komponente elektries van mekaar geskei en by verskillende potensiale wees.
BronliteratuurWysig
- Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0908409508 band
|
<urn:uuid:c9351208-7a2c-4980-b74a-c6758c13250b>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.m.wikipedia.org/wiki/Halfgeleier
|
2019-07-17T17:05:56Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195525355.54/warc/CC-MAIN-20190717161703-20190717183536-00009.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999979 |
{
"abbr": [
"by-sa",
"by-sa"
],
"in_footer": [
false,
true
],
"in_head": [
true,
false
],
"location": [
"link_tag",
"a_tag"
],
"version": [
"3.0",
"3.0"
]
}
|
Mark Rutte
Mark Rutte | |
In 2015 | |
Ampsbekleër | |
Termynaanvang 14 Oktober 2010 | |
Vise | Hugo de Jonge (CDA), Kajsa Ollongren (D66), Carola Schouten (CU) |
---|---|
Monarg | Beatrix Willem-Alexander |
Voorafgegaan deur | Jan Peter Balkenende (CDA) |
Leier van die VVD
Ampsbekleër | |
Termynaanvang 31 Mei 2006 | |
Voorafgegaan deur | Jozias van Aartsen |
Adjunk-minister van Onderwys, Kultuur en Wetenskap
Ampstermyn 17 Junie 2004 – 27 Junie 2006 | |
Eerste minister | Jan Peter Balkenende |
Voorafgegaan deur | Annette Nijs |
Opgevolg deur | Bruno Bruins |
Adjunk-minister van Sosiale Sake en Arbeid
Ampstermyn 22 Julie 2002 – 17 Junie 2004 | |
Eerste minister | Jan Peter Balkenende |
Voorafgegaan deur | Hans Hoogervorst |
Opgevolg deur | Henk van Hoof |
Lid van die Huis van Verteenwoordigers
Ampstermyn 20 September 2012 – 5 November 2012 | |
Ampstermyn 28 Junie 2006 – 14 Oktober 2010 | |
Ampstermyn 30 Januarie 2003 – 27 Mei 2003 | |
Persoonlike besonderhede
Gebore | 14 Februarie 1967 Den Haag, Nederland |
Politieke party | VVD |
Alma mater | Leiden Universiteit International Institute for Management Development |
Religie | Protestantisme |
Handtekening |
Mark Rutte (gebore 14 Februarie 1967 in Den Haag) is 'n Nederlandse politikus van die Volksparty vir Vryheid en Demokrasie (VVD), 'n liberale politieke party. Sedert 31 Mei 2006 is hy die partyleier en sedert 14 Oktober 2010 ook die Eerste Minister van Nederland.
Van 2002 tot 2004 was hy adjunk-minister van Sosiale Sake in die Balkenende I-kabinet en die Balkenende II-kabinet en van 2004 tot 2006 adjunk-minister van Onderwys in die Balkenende II-kabinet. In 2003 en van 2006 tot 2010 was hy 'n lid van die Tweede Kamer, van 2003 tot 2006 ook as parlementêre verteenwoordiger van die VVD-groep.
Rutte het geskiedenis aan die Universiteit Leiden gestudeer. Van 1988 tot 1991 was hy die voorsitter van die JOVD, die liberale jeugorganisasie. Van 1992 tot 2002 het hy as personeelsdirekteur by Unilever gewerk. Hy is nie getroud nie en lid van die Protestantse Kerk in Nederland (PKN).
Rutte-kabinette[wysig | wysig bron]
Rutte I[wysig | wysig bron]
Rutte het van 2010 tot 2012 'n minderheidskabinet van sy party saam met die Christen-Demokratiese Appèl (CDA) gelei, wat deur die populistiese Party vir die Vryheid (PVV) van Geert Wilders gesteun is. Die Nederlandse ekonomie ly onder die gevolge van die Amerikaanse bankkrisis en krisis op die aandelebeurs van 2008. Die werklooksheid styg en die eurosone beland in 'n kredietkrisis. Die Rutte I-kabinet wil tot 2014 agtien miljard Euro bespaar op die begroting, immigrasie beperk en veiligheid verbeter.
Rutte II[wysig | wysig bron]
Van 2012 tot 2017 het Rutte die Rutte II-kabinet van VVD en Party van die Arbeid (PvdA) met 'n klein meerderheid in die Tweede Kamer, gelei. Die ekonomie begin na baie besuinigings om weer te verbeter.
Rutte III[wysig | wysig bron]
In die verkiesings van 15 Maart 2017 ly die PvdA 'n vernietigende nederlaag. Hulle setels verminder van 35 na net 9 setels. Rutte se party die VVD verloor ook 8 setels, maar sy party bly die grootste een. Die populiste van Wilders styg van 15 na 20 en eindig as tweede party, maar hierde beperkte styging word ook in buiteland as 'n oorwinning vir Rutte gesien. Dit word na die brexit-referendum in die VK en die verkiesing van Trump in die VS gesien as 'n 'duidelike oorwinning op die ekstremisme' in die woorde van die Franse president Hollande. [1] Sedert 16 Maart het hy probeer om 'n derde kabinet saam te stel, maar dit was nie eenvoudig gewees nie, omdat hy daarvoor die steun van drie ander partye nodig had.
Sedert 26 Oktober 2017 lei Rutte die Rutte III-kabinet van VVD, CDA, D66 en CU. Die Nederlandse ekonomie het baie verbeter. In 2017 het dit met 3,2% gegroei. Die aantal vakatures per werklose neem af tot minder as 2 en die werkloosheid raak deur spanning op die arbeidsmark vervang. [2] Die staatskuld verminder met 18 miljard euro tot 56,7% van die BBP wat laer is as die 60%-norm wat die eurosone voorskryf.[3]
Verwysings[wysig | wysig bron]
Eksterne skakels[wysig | wysig bron]
- Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Mark Rutte.
- ( ) Drs. M. (Mark) Rutte, Parlement & Politiek
Voorafgegaan deur Jan Peter Balkenende |
Eerste Minister van Nederland 2010-nou |
Opgevolg deur ... |
|
<urn:uuid:65b8614c-10e9-4813-924a-f3db9430d73d>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/Mark_Rutte
|
2019-07-18T21:53:18Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195525829.33/warc/CC-MAIN-20190718211312-20190718233312-00180.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999758 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
Bamboesgordyn
Die bamboesgordyn is 'n kleurvolle uitdrukking wat verwys na die politieke afbakening tussen China en ander magtige lande, veral in die tyd toe Mao Zedong die leier was.[1] Mense in China en ander Asiatiese kommunistiese lande is as "agter die bamboesgordyn" beskryf. Die term is afgelei van die ystergordyn, wat Europa simbolies, ideologies en fisiek in twee verskillende gebiede verdeel het
Tydens China se Kulturele Rewolusie het owerhede dele van die bamboesgordyn afgesper, en kon mense nie die grense sonder toestemming van die Chinese regering oorsteek nie. Voornemende vlugtelinge wat probeer het om na kapitalistiese lande te vlug, is sodoende verhinder en ongewensde invloede is uitgehou. Tydelike verslapping van die maatreëls het tot verskeie golwe van vlugtelinge na die destydse Britse kroonkolonie van Hongkong gelei.
Betrekkinge tussen China en die Verenigde State van Amerika het teen die einde van die Koue Oorlog begin verbeter. Daarna het die term grootliks in onbruik verval, en word dit vandag selde gebruik.[2]
Sien ook[wysig | wysig bron]
Verwysings[wysig | wysig bron]
- HAT Taal-en-feitegids, Pearson, Desember 2013, ISBN 978-1-77578-243-8
- Jerry Vondas, "Bamboo Curtain Full of Holes, Pitt Profs Say After China Visits", Pittsburgh Press, 17 Oktober 1980.
|
<urn:uuid:6fcb40b0-38f3-4f99-afa4-abdf015f5a27>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/Bamboesgordyn
|
2019-07-20T03:20:12Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195526408.59/warc/CC-MAIN-20190720024812-20190720050812-00340.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999942 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
Die voetstuk van die standbeeld is die enorme "Dondersteen", die grootste klip ter wêreld wat nog deur mense geskuif is. Dit het oorspronklik sowat 1 500 ton geweeg, maar tydens die vervoer daarvan na sy huidige staanplek is dele afgebeitel totdat dit sowat 1 250 ton geweeg het.
Standbeeld
Die ruiterstandbeeld van Pieter die Grote staan op Senaatsplein (voorheen Dekabristeplein) in Sint Petersburg. Katharina die Grote, ’n Duitse prinses wat in die Huis van Romanof ingetrou het, was gretig om met Pieter die Grote vereenselwig te word sodat die Russe haar bewind as wettig kon beskou. Sy het opdrag gegee dat die standbeeld gemaak word. Dit het die inskripsie gehad Petro Primo Catharina Secunda MDCCLXXXII in Latyn en Петру перьвому Екатерина вторая, лѣта 1782 in Russies – albei beteken "Katharina die Tweede aan Pieter die Eerste, 1782" en is ’n uitdrukking van haar bewondering vir haar voorganger en haar eie plek in die lyn van groot Russiese heersers. Sy het die bewind van haar man, Pieter III, in ’n staatsgreep oorgeneem en het geen wettige aanspraak op die troon gehad nie; met die standbeeld wou sy haar voorhou as Pieter se regmatige opvolger.
Falconet het in 1770 met die standbeeld begin en dit 12 jaar later, in 1782, voltooi. Die tsaar se gesig is die werk van Marie-Anne Collot, toe net 18 jaar oud. Sy het die gesig geskoei op Pieter se dodemasker en verskeie portrette van hom in Sint Petersburg.
Op 7 Augustus 1782, altesaam 14 jaar nadat die opgrawing van die voetstuk begin het, is die voltooide standbeeld op ’n seremonie met duisende toeskouers onthul. Die standbeeld beeld Pieter uit wat heroïes op sy perd sit, met sy hand uitgestrek na die Newarivier. Die kunstenaar het die perd uitgebeeld op die oomblik dat hy voor die afgrond van ’n krans op sy agterpote gaan staan. Onder sy hoewe is ’n slang, wat geïnterpreteer kan word as verraad, die bose of die vyande van Pieter en sy hervormings. Die standbeeld self is sowat ses meter hoog en die voetstuk nog sewe meter.
Die Dondersteen
Vir die voetstuk is ’n enorme rapakiwi-granietklip, bekend as die Dondersteen (Russies: Гром-Камень, Grom-Kamen), in 1768 gevind by Lachta, sowat 6 km van die kus van die Golf van Finland. Die naam "Dondersteen" kom van ’n plaaslike legende dat donderweer ’n stuk van die klip afgeslaan het. Falconet wou daar aan die vorm van die klip werk, maar Katharina het opdrag gegee dat dit eers geskuif moet word. Omdat dit omtrent halfpad in die grond geanker was en die terrein moerasagtig was, moes die Russe nuwe metodes uitdink om die enorme klip uit te grawe en te skuif. Marinos Carburis, ’n Griekse luitenant-kolonel in die Russiese weermag, het onderneem om die projek te lei.
Carburis het opdrag gegee dat die werkers tot die winter wag wanneer die grond gevries was en dan die groot klip oor die bevrore grond na die see te trek vir vervoer na die stad. Hy het ’n metaalslee ontwikkel wat oor bronsballe van sowat 13,5 cm breed oor ’n spoor beweeg het. Die proses het op ’n soortgelyke manier gewerk as koeëllaers, wat later uitgevind is. Wat die taak nog indrukwekkender maak, is dat net mense al die werk gedoen het; geen diere of masjiene is gebruik om die klip van sy oorspronklike ligging na Senaatsplein te skuif nie. Dit het 400 man nege maande gekos om dit te skuif, terwyl meesterklipbeitelaars die klip aanhoudend vorm gegee het. Die spoor van 100 meter moes aanhoudend uitmekaargehaal en weer gelê word. Intussen is ’n groot barg spesiaal vir die klip gebou. Dit moes weerskante deur twee oorlogskepe ondersteun word. Ná ’n kort seereis het die klip in 1770 sy bestemming bereik ná twee jaar se werk. ’n Medalje is uitgereik om dit te vier.
Beleg van Leningrad
Volgens ’n 19de-eeuse legende sal Sint Petersburg se vyande hom nie kan verower so lank as wat Die Bronsruiter in die middel van die stad staan nie. Tydens die 900 dae lange Beleg van Leningrad (die stad se naam van 1924 tot 1991) tydens die Tweede Wêreldoorlog deur die invallende Duitse magte is die standbeeld met sandsakke en ’n houtstellasie bedek. Dit is nooit in die 900 dae gebombardeer of andersins beskadig nie.
Getrou aan die legende is Leningrad nooit verower nie.
Gedig
Die Bronsruiter is die naam van ’n 1833-gedig deur Aleksander Poesjkin wat algemeen beskou word as een van die belangrikste letterkundige werke in Russies. Vanweë die gewildheid van die gedig het mense die standbeeld "Die Bronsruiter" begin noem. ’n Belangrike tema in die gedig is konflik tussen die staat se behoeftes en die gewone burgers s'n.
In die gedig beskryf Poesjkin die lot van die arm man Ewgeni en sy geliefde Parasja tydens hewige oorstromings van die Newarivier. Ewgeni vloek die standbeeld, want hy is woedend dat Pieter die Grote die stad op so ’n ongeleë plek gebou en indirek sy geliefde se dood veroorsaak het. Die ruiter word lewend en jaag Ewgeni deur die stad. Die gedig eindig met die ontdekking van die jong man se lyk in ’n geruïneerde hut wat naby die kant van die rivier dryf.
In 1903 het die kunstenaar Alexandre Benois ’n uitgawe van die gedig met sy eie illustrasie gepubliseer en in die proses ’n kunswerk geskep wat beskou is as ’n meesterstuk in Art Nouveau.
Verdere leesstof
- Alexander M. Schenker, The Bronze Horseman: Falconet's Monument to Peter the Great, Yale University Press, New Haven CT, 2003 .
Eksterne skakels
- Wikimedia Commons het meer media in die kategorie .
- Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia
|
<urn:uuid:40f0f824-eb71-4acd-9076-804425ee0397>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.advisor.travel/poi/Bronsruiter-863
|
2019-07-21T08:51:42Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195526940.0/warc/CC-MAIN-20190721082354-20190721104354-00548.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
a_tag
| false | true | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999999 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
true
],
"in_head": [
false
],
"location": [
"a_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
Dave Matthews
Dave Matthews | ||
---|---|---|
Dave Matthews in 2000. | ||
Geboortenaam | David John Matthews | |
Oorsprong | Charlottesville, Virginia (VSA) | |
Geboorte | 9 Januarie 1967 Johannesburg (Suid-Afrika) | |
Beroep(e) | Musikant | |
Genre(s) | Jazzrock, jam | |
Instrument(e) | Stem, kitaar, klavier | |
Aktiewe jare | 1989 — hede | |
Etikette | RCA, Sony BMG | |
Assosiasies | Tribe of Heaven, Dave Matthews Band, Dave Matthews and Tim Reynolds, Dave Matthews & Friends | |
Musiekportaal |
David John Matthews (* 9 Januarie 1967, Johannesburg, Suid-Afrika) is 'n Amerikaanse Grammy-musikant. Hy is mees bekend vir sy rol as voorsanger, liedjieskrywer en kitaarspeler vir Dave Matthews Band. Hy het ook al as 'n solokunstenaar en met ander musikale kunstenaars soos Tim Reynolds, The Blue Man Group, en Trey Anastasio gewerk. Matthews hou hom soms ook akteur en het al in verskeie rolprente verskyn.
|
<urn:uuid:c3ddeee6-982f-4787-9025-602c49f63cba>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/Dave_Matthews
|
2019-07-18T21:57:30Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195525829.33/warc/CC-MAIN-20190718211312-20190718233312-00348.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.995476 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
Kanadese nasionale krieketspan
Die Kanadese nasionale krieketspan, met die bynaam die Maple leafers, is die nasionale krieketspan wat Kanada in internasionale krieketkompetisies vir mans verteenwoordig. Die span word bestuur deur Krieket Kanada.
Kanada | |
---|---|
IKR-status | 1968 (Geassosieerde lid) |
Eerste internasionale wedstryd | teen VSA in New York Stad, 24 September 1844 |
Kaptein | Mukesh Narula |
Afrigter | Rizwan Cheema |
Soos op | 4 September 2015 |
Alhoewel Kanada nie gemagtig is om toetswedstryde te speel nie, neem die span wel deel aan Internasionale eendagwedstryde en ook aan eersterangse wedstryde (in die IKR Interkontinentale Beker) teen ander nie-toetsspelende lande. Die wedywering teen die Verenigde State van Amerika se krieketspan is so sterk in krieket as wat dit in enige ander spansport is. Die wedstryd tussen die twee lande is in der waarheid die oudste internasionale wedstryd in krieket, wat reeds in 1844 gespeel is.
Kanadese krieket is geneig om 'n laer profiel as die meeste ander sportsoorte in te neem, en die span word meestal saamgestel uit uitgewekenes van meer suksesvolle krieketlande. Sulke spelers probeer 'n vlak van internasionale ervaring bereik deur vir Kanada te speel wanneer hulle te oud geag word om vir hul onderskeie nasionale spanne te presteer. Die Kanadese 2003 Wêreldbeker-groep het byvoorbeeld verskeie spelers ingesluit wat in Sri Lanka, Indië, Pakistan en Wes-Indië gebore is.
Inhoud
Statistiek en rekordsWysig
RekordsWysig
WêreldbekerrekordWysig
Jaar | Uitslag |
---|---|
1975 | Nie deelgeneem nie |
1979 | Groepfase |
1983 | Nie gekwalifiseer nie |
1987 | Nie gekwalifiseer nie |
1992 | Nie gekwalifiseer nie |
1996 | Nie gekwalifiseer nie |
1999 | Nie gekwalifiseer nie |
2003 | Groepfase |
2007 | Groepfase |
2011 | Groepfase |
2015 | Nie gekwalifiseer nie |
2019 | Nie gekwalifiseer nie |
2023 | N.v.t. |
AlgemeenWysig
Opsomming van Kanada se internasionale wedstryde[1] Soos op 27 November 2013.
EDI-krieketWysig
Eendagrekord teen ander lande[4] Wedstryde tot ODI#3464, soos op 23 Maart 2014.
T20I KrieketWysig
T20I-rekord teen ander lande[7] Wedstryde tot T20I#346, soos op 23 Maart 2014.
VerwysingsWysig
Eksterne skakelsWysig
|
<urn:uuid:be5a6e0f-0f17-4962-acca-f2a3b58eb6d3>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.m.wikipedia.org/wiki/Kanadese_nasionale_krieketspan
|
2019-07-21T10:50:36Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195526948.55/warc/CC-MAIN-20190721102738-20190721124738-00228.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999962 |
{
"abbr": [
"by-sa",
"by-sa"
],
"in_footer": [
false,
true
],
"in_head": [
true,
false
],
"location": [
"link_tag",
"a_tag"
],
"version": [
"3.0",
"3.0"
]
}
|
Analitiese chemie
Inhoud
VertakkingeWysig
Analitiese chemie kan in twee hoof groepe verdeel word:
- Kwalitatiewe analise:
- Kwantitatiewe analise is daarop gemik om vas te stel hoeveel van 'n gegewe element of verbinding in 'n monster teenwoordig is.
Moderne analitiese chemie is hoofsaaklik kwantitatief van aard. Kwantitatiewe analise kan verder verdeel word in verskillende studiegebiede. Die materiaal kan geanaliseer word om die hoeveelheid van 'n element in 'n monster teenwoordig, vas te stel of die hoeveelheid van 'n element wat in 'n spesifieke chemiese verbinding teenwoordig is, te bepaal. Laasgenoemde is van besonderse belang in biologiese stelsels; die molekules van lewe bevat koolstof, waterstof, suurstof, stikstof en ander elemente in komplekse strukture.
TegniekeWysig
Daar is 'n verbysterende aantal tegnieke beskikbaar om chemiese verbindings te skei en te meet.
- Skeiding van chemikalieë met die doel om die gewig of volume van 'n finale produk te meet. Dit is 'n moeisame proses wat veral vroeër jare toegepas is.
- Analise van stowwe met spektroskopiese toerusting. Deur die meting van die absorpsie van lig deur 'n oplossing of 'n gas, kan die verskillende hoeveelhede chemiese spesies teenwoordig bereken word, dikwels sonder om hulle van mekaar te skei. Nuwer metodes sluit in atoomabsorpsie spektroskopie (AAS), kernspinresonansie en neutron aktiveringsanalise.
- Baie tegnieke kombineer twee of meer analitiese metodes. Voorbeelde hiervan sluit Induktief-gekoppelde Plasma – Massaspektrometrie, waar die vervlugtiging van 'n monster plaasvind in die eerste stap en die meet van die konsentrasie wat dan in die tweede stap plaasvind. Die eerste stap kan ook soms 'n skeidingtegniek insluit soos byvoorbeeld chromatografie en die tweede dan 'n verklikker- of meetinstrument.
- Tegnieke wat vervlugtiging insluit het ten doel om vrye atome van die elemente wat die monster uitmaak te lewer, waarvan die konsentrasie dan gemeet kan word deur die mate waartoe hulle lig van 'n kenmerkende spektraalfrekwensie uitstraal of absorbeer. Hierdie metodes het die nadeel dat hulle kompleks is en die vereis dat die monster en die spesies daarin vernietig word. Hierdie tegnieke sluit in atoomabsorpsie spekstroskopie en IGP-MS / IGP-AES (Induktief gekoppelde plasma met of 'n massaspekrometer of atoomstralingspektrometer as meetinstrument).
MetodesWysig
Analitiese metodes is afhanklik daarvan dat sorgvuldige aandag aan sindelikheid, monstervoorbereiding en akkuraatheid en presisie geskenk word.
Baie praktisyns hou dus as voorbeeld hulle glasware in suur om kontaminasie te verhoed, die monsters word herhaaldelik getoets en toerusting word gewas in spesiaal gesuiwerde oplosmiddels.
'n Standaard analitiese metode vir konsentrasie behels die skepping van 'n kalibrasie kurwe.
As die konsentrasie van 'n element of verbinding in 'n monster bo die meetbestek van die tegniek val, kan dit eenvoudig verdun word in 'n suiwer oplosmiddel. As de hoeveelheid in die monster onder die meetbestek van die meetinstrument val, kan die metode van byvoeging gebruik word. Met hierdie metode word 'n bekende hoeveelheid van die element onder oorweging bygevoeg en die verskil tussen die konsentrasie bygevoeg en die konsentrasie waargeneem is dan die hoeveelheid wat werklik in die monster voorgekom het.
|
<urn:uuid:a1381f55-e96f-42a9-b8f6-7d2c2b814798>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.m.wikipedia.org/wiki/Analitiese_chemie
|
2019-07-21T11:14:05Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195526948.55/warc/CC-MAIN-20190721102738-20190721124738-00468.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999962 |
{
"abbr": [
"by-sa",
"by-sa"
],
"in_footer": [
false,
true
],
"in_head": [
true,
false
],
"location": [
"link_tag",
"a_tag"
],
"version": [
"3.0",
"3.0"
]
}
|
Kosovo
Volkslied: Europa[1] | |||||
Hoofstad | Pristina
Grootste stad | Pristina | ||||
Amptelike tale | Albanees en Serwies | ||||
Regering | Parlementêre republiek Hashim Thaçi Ramush Haradinaj | ||||
Onafhanklikheid Vorming
• Vilayet Kosovo • Outonome provinsie • Republiek van Kosovo • UNSCR 1244 • VN-administrasie • Onafhanklikheid • Volle soewereiniteit • Brussel-ooreenkoms |
1877 31 Januarie 1946 2 Julie 1990 10 Junie 1999 Junie 1999 17 Februarie 2008 10 September 2012 19 April 2013 | ||||
Oppervlakte - Totaal - Water (%) |
10 908 km2 4 212 myl2 1,0[2] | ||||
Bevolking - 2016-skatting - 2011-sensus - Digtheid |
1 907 592[3] (-) 1 739 825 159 / km2 412 / myl2 | ||||
BBP (KKP) - Totaal - Per capita |
2017-skatting $19,996 miljard[4] | ||||
BBP (nominaal) - Totaal - Per capita |
2017-skatting $8,883 miljard[4] | ||||
MOI (2013) | 0,786[5] (-) – hoog | ||||
Gini (2005/2006) | 30,0[6](121ste) – medium | ||||
Geldeenheid | Euro (€) (EUR )
Tydsone - Somertyd |
MET (UTC+1) MEST (UTC+2) | ||||
Internet-TLD | |||||
Skakelkode | +383 |
Kosovo (Albanees: Kosova, [kɔsɔva]; Serwies: Косово; Kosovë), amptelik die Republiek van Kosovo (Albanees: Republika e Kosovës; Serwies: Република Косово, Republika Kosovo), is ’n politieke omstrede entiteit op die Balkanskiereiland wat homself op 17 Februarie 2008 eensydig onafhanklik verklaar het van Serwië. Dit is voorheen bestuur deur die VN-missie Unmik. De jure is Kosovo ’n outonome provinsie van Serwië en sy onafhanklikheid word nog nie heeltemal deur die internasionale gemeenskap erken nie. Die Republiek van Kosovo word tans deur 111 lande erken.[7]
Kosovo het sowat 2 miljoen inwoners, van wie ongeveer 92% etniese Albaniërs is.[8] Dit grens aan Montenegro, Serwië, Masedonië en Albanië. Die hoofstad en grootste stad is Pristina met 'n bevolking van sowat 200 000, wat ook die ekonomiese en kulturele sentrum is.
Inhoud
- 1 Geskiedenis
- 2 Onafhanklikheid
- 3 Verwysings
- 4 Bronne
- 5 Verdere leesstof
- 6 Eksterne skakels
Geskiedenis[wysig | wysig bron]
Vroeë geskiedenis[wysig | wysig bron]
Eerste bewoners[wysig | wysig bron]
Die oudste bekende bewoners van die voormalige Joego-Slawië is die Illiriërs: Hulle beset omstreeks 1000 v.C. groot dele van die land en vestig hulle veral in die kusstrook. In die 1ste eeu v.C. beset die Romeine groot dele van die Illiriese binneland – tot aan die Donau.
Die eerste Slawiese stamme steek die Donau in die 5de eeu oor en trek deur die land suid (joeg = suid) van die vroeëre Romeinse grensrivier. Hulle kom onder invloed van die Romeins-Bisantynse kultuur en maak kennis met die Christendom.
In die 6de eeu beset die Slawiese Serwiërs die huidige Serwië. Daar vorm hulle klein vorstedomme (bestuur deur ’n župan) wat in ’n voortdurende staat van oorlog met mekaar leef. Eers in die 12de eeu slaag Stefan Nemanja daarin om ’n Serwiese koninkryk te stig wat voortdurend deur sy opvolgers uitgebrei word. Dit word ’n magtige Balkanstaat onder Dušan (1331–1355), wat in 1346 vir hom die titel keiser (tsaar) toeëien.
Turkse besetting[wysig | wysig bron]
In 1354 begin die Turke die Balkanskiereiland bewoon. Die Serwiese Keiserryk kom op 28 Junie 1389 tot ’n einde toe die Serwiese leër deur die Turke verpletter word by Kosovo Polje. Die veldslag duur sestien dae, waarin sowel die Serwiese tsaar Lazar as die Turkse sultan Murat I sterf. Ná Murat I se dood volg Bajezid I hom op.
Tydens die Derde Heilige Liga (of Groot Turkse Oorlog van 1683–1699) word Kosovo verower deur Oostenrykse troepe met die hulp van ongeveer 6 000 Albanese onder leiding van die Rooms-Katolieke aartsbiskop Pjetër Bogdani. In 1690 lei die Serwiese patriarg Peć Arsenije III 30 000 families, waaronder moontlik ook nie-Serwiërs, uit Kosovo om te ontsnap aan die wraak van die Ottomaanse Turke toe hulle die gebied herower. Talle mense trek uit die gebied weg weens die wreedhede deur die Turke.
Die Turke sluit Kosovo in in die bestuurhervormings van 1864. Dit sorg vir ’n groot volksverhuising; talle Islamitiese en Rooms-Katolieke Albanese en Turke kom vestig hulle in Kosovo, in so ’n mate dat die Albanese die meerderheid word. Baie Serwiërs neem ook die Islam en die Albanese Moslems se kultuur en taal aan.
Serwiese opstande word in 1804, 1809 en 1815 op bloedige wyse gewreek. Ná die Russies-Turkse Oorlog, wat eindig met die algehele nederlaag van die Turke (vandaar die gevoel van solidariteit tussen Serwië en Rusland), word Serwië in 1878 ’n onafhanklike staat. By die Kongres van Berlyn verkry Serwië die gebied wat tans bekend is as Suid-Serwië (ongeveer die grootte van Kosovo). Binne twee maande word die gebied etnies gesuiwer deur die Serwiërs en die bevolking verdryf na Kosovo, Masedonië en veral die huidige Turkye.
Twintigste eeu[wysig | wysig bron]
Balkanoorlog[wysig | wysig bron]
Tydens die Balkanoorloë word Kosovo en Albanië in 1912 deur Serwië verower en die westelike deel van Kosovo deur Montenegro. Die Serwiërs wil Kosovo weer suiwer van Albanese, maar ná onderhandelinge met Turkye word afgespreek dat die Albanese toegelaat sal word om na Turkye te trek, ’n plan met weinig sukses.
In 1912 verklaar Albanië hom onafhanklik van die Ottomaanse Ryk nadat Serwië, Montenegro en Griekeland hul aanspraak op die gebied ophef. Ná die einde van die Tweede Balkanoorlog verleen die Groot Lande in 1913 op die Konferensie van Londen onafhanklikheid aan Albanië. Kosovo word egter beskou as ’n integrale onderdeel van Serwië en verkry nie onafhanklikheid nie.
Die Koninkryk van die Serwiërs, Kroate en Slowene[wysig | wysig bron]
Ná die Eerste Wêreldoorlog smelt Serwië, Montenegro, Slowenië, Kroasië, Bosnië en Herzegowina en Masedonië saam tot die staat Joego-Slawië: ’n bont allegaartje van die mees uiteenlopende kulture, onder die naam "Koninkryk van die Serwiërs, Kroate en Slowene". Later word dit Joego-Slawië genoem.
Onder Tito[wysig | wysig bron]
Tydens Josip Broz Tito se staatshervorming van 1974 word Kosovo (net soos Vojvodina) ’n outonome provinsie van die deelstaat Serwië, waarmee Kosovo feitlik ewe veel seggenskap verkry as ’n deelstaat (met sy eie parlement, regering en regbank).
Ná die val van Joego-Slawie vorm Serwië en Montenegro ’n nuwe federasie terwyl die ander deelstate onafhanklik word. Serwië het twee provinsies met beperkte outonomie: Vojvodina (met ’n belangrike Hongaarse minderheid) en Kosovo (met ’n belangrike Albanese meerderheid).
Konflikte om Kosovo[wysig | wysig bron]
Ná onderdrukkende optrede teen die Albanese in Kosovo in 1974 en 1976 kom die Albanese inwoners op 11 Maart 1981 in opstand. Hulle eis dat Kosovo nes al die ander deelstate behandel word. Ná die onderdrukking van die opstand word sowat 2 000 Albanese gevange geneem, waaronder ’n belangrike deel van die Albanese intelligentsia en partykaders.
Dit was net ’n proeflopie vir die opstand van 1986, wat eindelik ook ’n uitwerking op die ander Joego-Slawiese republieke. In 1989 beëindig president Slobodan Milosevic die outonomie van Kosovo en kom die gebied weer geheel en al onder Serwiese bestuur. Honderdduisende Albanese verloor hul werk en hul parlement word ontbind. Die Albanese bevolking van Kosovo reageer daarop deur hulle onder leiding van Ibrahim Rugova ondergronds te organiseer. Hierdie skadusamelewing in Kosovo het sy eie regering en parlement, ’n universiteit, skole en hospitale. Dit word gefinansier deur middel van ’n eie belastingstelsel en met behulp van Kosovare wat in die buiteland werk). Intussen is daar vanuit die internasionale gemeenskap min belangstelling in die onderdrukking van Albanese in Kosovo.
Kosovo-oorlog[wysig | wysig bron]
In 1997 verander dit egter. Milosevic sien dat sy posisie deur die opposisie bedreig word. Ekonomiese probleme weens internasionale boikotte en grootskaalse korrupsie en misdaad het die meeste Serwiërs van hom vervreem. Tegelykertyd raak 'n deel van die Albaniese bevolking radikaal omdat agt jaar van vreedsame verset geen verbetering opgelewer het nie. Hulle stig die Kosovaarse Bevrydingsleër (UÇK), wat die wapens opneem teen die Serwiërs. Dit word gevolg deur aanslae op Albanese wat van sameswering beskuldig word.
Die Verenigde State het die UÇK in die begin nog as ’n terroriste-organisasie beskou, maar verander van mening in die stryd teen Milosevic. Die land en NAVO steun die stryd van die UCK sedertdien. In Februarie 1997 antwoord Belgrado op die konstante provokasies van die UÇK met ’n groot militêre aanval.
In Februarie 1999 word die Kosovo-konferensie in die Franse Rambouillet gehou. Hier ontstaan die plan om vir ’n periode van drie jaar selfbestuur aan Kosovo te verleen, maar geen onafhanklikheid nie. Die Kosovare teken die plan in Maart 1999 in Parys. Maar die Serwiërs is daarteen omdat die plan ook ’n NAVO-troepemag in Kosovo insluit: Die besetting van Serwiese grondgebied deur buitelandse troepe is vir hulle onaanvaarbaar. Ook dreigement van NAVO-lugaanvalle staan Serwië nie aan nie.
Einde Maart begin die lugaanvalle, waarvoor die toestemming van die VN-veiligheidsraad nie gekry is soos wat die oorlogsreg vereis nie. Die teikens van die aanvalle is sowel militêr as burgerlik: brûe, spoorlyne, chemiese fabrieke en selfs ’n televisiesender in Belgrado word deur NAVO-vliegtuie verwoes, ten koste van burgerlike slagoffers. Ná 78 dae van bombardering van Serwiese teikens in Serwië, Montenegro en Kosovo teken Belgrado die Ooreenkoms van Kumanovo vir die terugtrekking van die Serwiese leër uit Kosovo.
Status[wysig | wysig bron]
Kosovo is sedertdien onder bestuur van die Verenigde Nasies, wat die missie Unmik (United Nation Interim Administration Mission in Kosovo) daarvoor geskep het. ’n NAVO-vredesmag met die naam KFOR (Kosovo Force) hou toesig op die openbare orde. Die Kosovaarse parlement sorg in oorleg met Unmik vir wetgewing, wat op sommige terrein (soos die strafreg) die Serwiese wetgewing heeltemal vervang.
Onafhanklikheid[wysig | wysig bron]
Die eensydige onafhanklikverklaring is op voorstel van premier Hashim Thaçi op Sondag 17 Februarie 2008 om 16:00 eenparig uitgeroep deur die Kosovaarse parlement. Daar was tien afwesiges, onder andere die afgevaardigdes van die Serwiërs uit Kosovo.
In die verklaring staan onder meer:[9]
- Kosovo se stigting is gebaseer op die plan van Martti Ahtisaari, die Finse diplomaat wat ’n bloudruk opgestel het van die beginsels waaraan Kosovo moet hou, soos internasionale toesig deur die EU en die beskerming van minderhede.
- Kosovo is ’n multi-etniese en demokratiese staat
- Kosovo sal hom wy aan vrede en stabiliteit in die streek
- Kosovo stem in tot internasionale toesig en die aanwesigheid van ’n vredesmag.
Dit was in werklikheid Kosovo se tweede onafhanklikheidsverklaring. Die eerste is uitgeroep op 7 September 1990, maar is toe slegs deur die buurland Albanië erken.
Duitsland, Frankryk, die Verenigde Koninkryk en die Verenigde State het reeds die nuwe staat erken, terwyl Griekeland, Roemenië, Rusland, Siprus, Slowakye en Spanje dit as onwettig beskou en bang is dit wakker oproer onder hul eie minderheidsgroepe aan. Hierdie lande is nog onseker oor hoe om te reageer.
Die Serwiese premier, Vojislav Kostunica, het die onafhanklike Kosovo ’n "onegte" staat genoem wat gestig is in oortreding van internasionale wette. Serwië weier verdere samewerking met Kosovo en wil sy betrekkinge met lande wat die onafhanklikheid erken, heroorweeg.
Rusland het die Veiligheidsraad van die Verenigde Nasies vir ’n spoedberaad byeengeroep om die situasie te bespreek. Rusland eis maatreëls van Unmik en die NAVO-troepe om die onafhanklikheid ongedaan te maak. Die sekretaris-generaaal van die VN, Ban Ki-moon, het in ’n verklaring sy besorgdheid uitgespreek en het gevra "dat afgesien word van enige optrede of verklaring wat die vrede in Kosovo en die omliggende gebied in gevaar kan stel, mense kan oprui tot geweld of die veiligheid in gevaar kan stel.
Verwysings[wysig | wysig bron]
- ( ) "Assembly approves Kosovo anthem", b92.net, 11 Junie 2008. Besoek op 27 Julie 2014.
- ( ) "Water percentage in Kosovo (Facts about Kosovo; 2011 Agriculture Statistics)". Kosovo Agency of Statistics, KAS.
- ( ) "Demographics of Kosovo (2016)". Geoba.se. Besoek op 10 September 2017.
- ( ) "Kosovo". Internasionale Monetêre Fonds. Besoek op 10 September 2017.
- ( ) "Kosovo Human Development Report 2014" (PDF). Swiss Cooperation Office Kosovo. 2014. Besoek op 10 September 2017.
- ( ) "Distribution of family income – Gini index". The World Factbook. Central Intelligence Agency. Besoek op 10 September 2017.
- ( ) International recognitions of the Republic of Kosovo
- Indikatorë demografik
- ( ) Die Onafhanklikheidsverklaring
- ( ) La CIJ considère légale la déclaration d'indépendance du Kosovo
Bronne[wysig | wysig bron]
- ( ) Malcolm, Noel (1998). Kosovo: A Short History. Macmillan. ISBN 0-333-66612-7.
- ( ) Elsie, Robert (2004). Historical Dictionary of Kosova. Scarecrow Press. ISBN 0-8108-5309-4.
Verdere leesstof[wysig | wysig bron]
- ( Dušan T. Bataković, The Kosovo Chronicles, Plato Books, Belgrado 1992. )
- ( The Serbs and Their National Interest, N. Von Ragenfeld-Feldman & D. T. Bataković (eds.), SUC, San Francisco & Belgrado 1997 )
- ( Kosovo and Metohija. Living in the Enclave, D. T. Bataković (ed.), Institute for Balkan Studies, SASA, Belgrado 2007. )
- ( Dušan T. Bataković, Kosovo. Un conflit sans fin ?, Lausanne, L`Age d`Homme 2008. )
- ( Dušan T. Bataković, Serbia’s Kosovo Drama. A Historical Perspective, Čigoja Štampa, Belgrado 2012. )
Eksterne skakels[wysig | wysig bron]
Wikimedia Commons bevat media in verband met Kosovo. |
Van Kosovo[wysig | wysig bron]
- ( ) Parlement van Kosovo
- ( ) Regering van Kosovo
- ( ) President van Kosovo
- ( ) Eerste Minister van Kosovo
Van Serwië[wysig | wysig bron]
Internasionale organisasies[wysig | wysig bron]
- ( ) VN-missie in Kosovo (Unmik)
- ( ) OVCE-missie in Kosovo (OMIK)
- ( ) EU-missie in Kosovo (EULEX)
- ( ) NAVO-missie in Kosovo (KFOR)
|
<urn:uuid:0eee2631-57ff-4213-983e-28079cf6d152>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/Kosowo
|
2019-07-16T15:12:42Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195524568.14/warc/CC-MAIN-20190716135748-20190716161748-00284.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999879 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
Côtes-d'Armor
Côtes-d'Armor (22) | |
---|---|
Gewes | Bretagne |
Prefektuur | Saint-Brieuc |
Onderprefekture | Dinan Guingamp Lannion |
Bevolking | 569 500 inw. (2006) |
Bevolkingsdigtheid | 82 inw./vk km |
Oppervlakte | 6 878 vk km |
Arrondissemente | 4 |
Kantonne | 52 |
Munisipaliteite | 373 |
President van die Conseil général |
Alain Cadec (Les Républicains) |
Die Côtes-d'Armor is 'n département in die région Bretagne, Frankryk, met 'n oppervlakte van 6 878 km² en sowat 569 500 inwoners (2006). Die naam van die département is afgelei van die Bretonse Arvot - "kusland", maar ook "land in die see" as 'n verwysing na die talle eilande langs die kus, in teenstelling met Argoad, die binneland – en sy vroeëre naam, Côtes-du-Nord (Bretons: Aodoù-an-Arvor).
Die Côtes-d'Armor het 'n kuslyn van 350 kilometer langs die suidelike Engelse Kanaal, met die bekende rotswande van Plouha, die strande van Saint-Michel en die Kus van die Pienk Graniet (Frans: Côte de Granit Rose). Die tradisies en rykdom van die streek is nou met die see verbind, en daar is baie visserhawens met 'n kleurryke geskiedenis.
Die fynproewers vergader in die najaar en lente in die baai van Saint-Brieuc, om van die Sint-Jakobsmossels te proe wat vars gevang is. Die département met sy talle jaghawens is ook 'n paradys vir watersport-entoesiaste.
Die hartland van die Côtes-d'Armor is 'n gebied van pragtige natuurskoon, rustigheid en stilte. Sy kulturele erfenis sluit landelike kastele, ou dorpies, kapelle en megaliete in.
GeskiedenisWysig
Die département word op 4 Maart 1790 geskep en beslaan feitlik die gebied van die vroeëre hertogdom Saint-Brieuc. Vir tweehonderd jaar word die naam Côtes-du-Nord gebruik, wat deur baie inwoners as ongeskik geag word. In 1990 is die naam verander na Côtes-d'Armor.
Die gebied van Côtes-d'Armor was eeue lank 'n belangrike sentrum van die Bretonse laken- en linnedoeknywerheid, en stede soos Moncontour met sy indrukwekkende stadsmuur en Dinan met sy graniet- en vakwerkhuise is pragtige voorbeelde van hierdie ryke verlede.
Op 16 Maart 1978 is die kuslyn van Côtes-d'Armor deur een van die grootste olie-seerampe in die geskiedenis van die moderne seevaart getref, toe die tenker Amoco Cadiz naby Portsall voor die Bretonse kus vergaan het. Sowat 220 000 ton ru-olie het binne 'n kort tyd uitgeloop en meer as 400 kilometer kuslyn in Bretagne besmet.
Duisende seevoëls het as gevolg van die ramp gesterf, wat 'n skade van 750 miljoen VSA-dollar vir die Bretonse ekonomie berokken en veral die vissery en die toerisme getref het. Die sensitiewe ekostelsel van die Bretonse kuslyn het eers jare ná die ramp volledig herstel.
Die Côte de Granit RoseWysig
Die Côte de Granit Rose (Bretons: Aod ar Vein Ruz) is 'n kusstreek en gewilde toeristebestemming in die noorde van die départemment, geleë tussen Paimpol en Trébeurden, wat vir sy kenmerkende rooskleurige granietrotse bekend staan. Die graniet het sy opvallende kleur aan veldspaat te danke.
Die rotsformasies het sowat ses miljoen jaar gelede ontstaan, toe magma in 'n diepte van ses kilometer afkoel en geleidelik lae van graniet begin vorm het. Ingevolge van erosie en hoër seevlakke ná die einde van die ystydperk, waardeur die boonste lae van die graniet deur water afgeslyp is, word die druk op die laer vlakke van die gesteente verlig. Die graniet is mettertyd gespleet en kry sy huidige vorm.
Baie van die rotse het tradisionele name soos "Die olifant", "Die doodshoof" of "Die heks". Die bekendste granietrots lê digby Perros-Guirec en voor die hawe van Ploumanac'h en het die naam "Napoléon se hoed" gekry. Hy verwerf bekendheid danksy die Britse uitsaaidiens BBC, wat op 3 April 1943 om ses uur saans met sy vraag "Is Napoléon se hoed nog steeds in Perros-Guire?" die sinjaal vir die begin van die gewapende weerstand teen die Duitse besetters gegee het.
Vroeër is 'n aantal groot villas tussen die rotse opgerig, maar die kusgebied is lankal tot bewaringsgebied verklaar, sodat boubedrywighede nie meer toegelaat word nie.
Tussen Ploumanac'h en Perros-Guirec lê ook een van die bekendste bedevaartsoorde in Bretagne, die kerk Notre-Dame-de-Clarté. Die kerk, wat uit die graniet van die omgewing gebou is, dateer uit die 15de eeu en is veral gewild onder Bretonse seevaarders, wat dit met modelskepe en ander vissersimbole versier het.
EkonomieWysig
Landbou, veeteelt en voedselverwerking vorm die belangrikste ekonomiese basis van Côtes-d'Armor, en die gebied is een van die vernaamste verskaffers van varkvleis in Europa.
Danksy die lang kuslyn beskik die département oor sewe handels- en sewentien visseryhawens met 'n hoogs ontwikkelde visserybedryf. Die gebied staan veral bekend vir sy Sint-Jakobsmossels, 'n gewilde seekos in Frankryk.
Lannion het tot 'n belangrike Franse sentrum van die telekommunikasie- en hoëtegnologiebedryf ontwikkel. Die Museum van die Telekommunikasie van France Télécom in Pleumeur-Bodou behandel die geskiedenis van die bedryf.
|
<urn:uuid:76cb8866-5322-4b60-842f-62edba46f3d0>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.m.wikipedia.org/wiki/C%C3%B4tes-d%27Armor
|
2019-07-17T18:29:48Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195525374.43/warc/CC-MAIN-20190717181736-20190717203736-00444.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999925 |
{
"abbr": [
"by-sa",
"by-sa"
],
"in_footer": [
false,
true
],
"in_head": [
true,
false
],
"location": [
"link_tag",
"a_tag"
],
"version": [
"3.0",
"3.0"
]
}
|
Siviele ingenieurswese
In die moderne sin is siviele ingenieurswese 'n breë veld van ingenieurswese wat te doen het met beplanning, ontwerp, konstruksie en instandhouding van vaste strukture soos dit betrekking het met grond, water of beskawing en hulle prosesse. Meeste siviele ingenieurswese vandag het te doen met paaie, strukture, watervoorsiening, riool, vloedbeskerming en verkeer.
Siviele ingenieurswese is steeds 'n oorkoepelende veld van verskeie spesialiteite.
|
<urn:uuid:1ffe9bc5-3f9a-46b9-99aa-4ddaf831c8ae>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.m.wikipedia.org/wiki/Siviele_ingenieurswese
|
2019-07-17T19:25:03Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195525374.43/warc/CC-MAIN-20190717181736-20190717203736-00444.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999626 |
{
"abbr": [
"by-sa",
"by-sa"
],
"in_footer": [
false,
true
],
"in_head": [
true,
false
],
"location": [
"link_tag",
"a_tag"
],
"version": [
"3.0",
"3.0"
]
}
|
Wilhelm Eich
Friedrich Wilhelm Eich (bekend as Wilhelm Eich, Dierdorf, Neuwied, Duitsland, 15 September 1850 – Swakopmund, Suidwes-Afrika, 23 April 1935) was ’n sendeling van die Rynse Sendinggenootskap in Suidwes-Afrika.
Inhoud
Opleiding en eerste verblyf in DSWA[wysig | wysig bron]
Eich was die seun van 'n skoenmaker, Friederich Wilhelm Eich. Ná sy skoolopleiding in Dierdorf het Eich 'n handelskursus in Freudenberg/Sieg gevolg en daarna in diens van 'n sendinghandelsmaatskappy in Barmen getree. In September 1871 het hy na Duits-Suidwes-Afrika vertrek, waar hy in diens van die Missions-Aktien-Handelsgesellschaft gestaan het. Dié handelsmaatskappy is in daardie jaar vir die sendinggenootskap in die lewe geroep om die inboorlinge te beskerm teen handelaars en smouse wat woekerpryse vir hul ware gevra het.
Verdere opleiding en terugkeer[wysig | wysig bron]
Einde 1877 het hy na Duitsland teruggekeer waar hy as sendeling by die sendingseminarie (Rynse Sendinginstituut) in Barmen opleiding ontvang het en op 10 Augustus 1881 georden is. Eich het vervolgens besluit om weer na Duits-Suidwes-Afrika te kom. In Augustus 1883 het hy hier aangekom en by sy ouer broer, Friedrich Eich (1843–1919), wat op die Herero-sendingstasie Otjiseva werksaam was, aangesluit. Nadat die Otjiseva-gemeente weens die gevaar wat Hendrik Witbooi vir hulle ingehou het na Osona verskuif het, het Eich op die naburige Okahandja gaan woon tot die ontbinding van die Otjiseva-gemeente.
Van 1889 tot 1891 het hy vir die sendeling Jacob Irle op Otjozazu waargeneem. Op 15 Oktobrt1891 het hy hom by die sendingstasie Otjozondjupa (Waterberg) gevestig en onder die stam van Kambazembi sendingwerk gedoen en hulle geleer om hul grond te bewerk.
Verhuising na Okahandja[wysig | wysig bron]
In Januarie 1904 tydens die Herero-opstand, het hy die moord op wit mense (garnisoenlede op die militêre pos, sowel as enkele handelaars en besoekers) aanskou. Opperhoof Samuel Maharero het egter sendelinge, wit vroue en buitelanders begenadig en Eich kon Waterberg gevolglik op 24 Februarie met vroue en kinders verlaat om Okahandja op 9 April te bereik. Hier het hy gedurende die volgende paar jaar waardevolle werk verrig, onder meer van 1904 tot 1910 as president van die Herero-sending ('n amp wat hy van 1919 tot 1925 weer beklee het), terwyl hy ook 'n weeshuis vir bruin kinders opgerig en aan die hoof daarvan gestaan het tot 31 Desember 1907.
Laaste jare en gesinlewe[wysig | wysig bron]
In 1909 het hy na Karibib verhuis en in 1910 'n gesondheidsreis na Suid-Afrika onderneem. In dieselfde jaar het hy die Rynse sendingstasie op Swakopmund oorgeneem, dit ná die uitbreek van die Eerste Wêreldoorlog in 1914 verlaat, maar 'n jaar later teruggekeer. In 1927 het hy sy emeritaat aanvaar.
Eich was getroud met Emilie Jakobine Mohn (13 April 1854 – 26 November 1924) en het vyf kinders gehad.
|
<urn:uuid:90300c76-827b-4c86-8e53-b26e04b54c7b>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/Wilhelm_Eich
|
2019-07-19T02:21:46Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195525973.56/warc/CC-MAIN-20190719012046-20190719034046-00068.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999963 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
Abe Bailey
Abraham Bailey | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Karikatuur van Abe Bailey deur Leslie Ward in 1908 | ||||||
Volle naam | Sir Abraham "Abe" Bailey, 1ste Baronet | |||||
Gebore | 6 November 1864 Cradock, Kaapkolonie, Suid-Afrika | |||||
Gesterf | 10 Augustus 1940 (op 75) Muizenberg, Kaapprovinsie, Suid-Afrika | |||||
Kolfstyl | Regshandig | |||||
Loopbaanstatistiek | ||||||
Kompetisie | 1ste rang | |||||
Wedstryde | 3 | |||||
Lopies aangeteken | 16 | |||||
Kolfgemiddeld | 3,20 | |||||
100s/50s | 0/0 | |||||
Hoogste telling | 8 | |||||
Aflewerings geboul | 470 | |||||
Paaltjies | 11 | |||||
Boulgemiddeld | 18,27 | |||||
5 paaltjies in 'n kolfbeurt | 0 | |||||
10 paaltjies in 'n wedstryd | 0 | |||||
Beste boulontleding | 4/51 | |||||
Vangskote/Stonkings | 4/0 | |||||
Bron: Cricinfo, |
Hy bring sy kinderjare op Cradock in die Oos-Kaap deur, maar verhuis in 1896 na Johannesburg waar hy lid word van die Reform Committee en na die Jameson-inval word hy aangehou weens hoogverraad. Hy word vrygelaat nadat hy 'n boete van £2 000 betaal. In 1899 dien hy in die Anglo-Boereoorlog as inligtingsbeampte onder lord Roberts. In 1900 organiseer hy die S.A. Light Horse wat hy grotendeels self befonds. In 1902 word hy as lid van die Progressiewe Party verkies tot lid van die Kaapse Wetgewende Vergadering vir Barkly-Wes.
In 1906 gaan hy na Engeland as lid van die Transvaalse Progressiewe Party om dié party se sienswyse oor die nuwe Transvaalse grondwet aan die Britse regering voor te lê. Hy dien van 1910 tot 1924 as lid van die Unie-Volksraad – en sterf in 1940 in Muizenberg op die Kaapse Skiereiland. Bailey het die herehuis Friedenheim in die toe nog eksklusiewe Johannesburgse buurt Belgravia ná die Driejarige Oorlog by die eiendomsontwikkelaar sir Julius Jeppe gekoop en moontlik daar gewoon tot die Transvaalse onderwysdepartement dit in 1916 gekoop het om as koshuis van die Hoër Seunskool Jeppe te dien.
BronneWysig
- Albertyn, dr. C.F. (red.) 1962. Die Afrikaanse Kinderensiklopedie. Kaapstad Bloemfontein Johannesburg: Nasionale Boekhandel Bpk.
|
<urn:uuid:a5be8b30-3bf0-4630-b22c-4e35dc2070c5>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.m.wikipedia.org/wiki/Abe_Bailey
|
2019-07-22T18:45:25Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195528208.76/warc/CC-MAIN-20190722180254-20190722202254-00548.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999833 |
{
"abbr": [
"by-sa",
"by-sa"
],
"in_footer": [
false,
true
],
"in_head": [
true,
false
],
"location": [
"link_tag",
"a_tag"
],
"version": [
"3.0",
"3.0"
]
}
|
Jermak
Jermak Timofejewitsj Ермак Тимофеевич | |
Gebore | omstreeks 1532/1534/1543 Moskowië |
---|---|
Oorlede | 6 Augustus 1585 monding van die Wagai-rivier, Siberiese Khanaat |
Beroep | Kosak-leier |
Jermak of Jermak Timofejewitsj (Russies: Ермак Тимофеевич) (gebore tussen 1532 en 1542 – 5 of 6 Augustus 1585) was ’n Kosak-leier, Russiese volksheld en ontdekkingsreisiger in Siberië. Sy verkenning van Siberië was die begin van Rusland se verowering van die streek. ("Timofejewitsj" was sy patroniem, of vadersnaam, en nie sy van nie. Sy van, as hy een gehad het, is onbekend.)
In omstreeks 1577 het die Stroganof-familie van handelaars wat die Oeralstreek gekolonialiseer het, Jermak gevra om hul land teen khan Koetsjoem van die Siberiese Khanaat te beskerm. Jermak het Siberië in 1581 met 1 636 man binnegetrek, al met die Tagil- en Toera-rivier langs.
Die volgende jaar het hulle Isker, Koetsjoem se tuiste, verower. Koetsjoem het na die steppe gevlug en sy gebied aan Jermak afgestaan. Dié het Siberië volgens die destydse tradisie aan tsaar Iwan die Verskriklike oorhandig en so die guns van die tsaar gewen.
In 1585 het Koetsjoem Jermak skielik in die middel van die nag aangeval en die meeste van sy mense vermoor. Jermak is gewond en het probeer om oor die Wagai-rivier te swem, maar het verdrink.
Rusland moes heeltemal uit Siberië onttrek, maar danksy Jermak se verkenning van die riviere het hulle die hele gebied ’n paar jaar later terugverower.
Verwysings[wysig | wysig bron]
- Hierdie artikel is merendeels vertaal vanaf die Engelse Wikipedia-artikel en:Yermak Timofeyevich
|
<urn:uuid:89c9beca-5537-4f3b-814e-9ddc75c3a073>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/Jermak
|
2019-07-16T15:10:04Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195524568.14/warc/CC-MAIN-20190716135748-20190716161748-00404.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999926 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
Racing Club Heemstede
RCH | |||||||||||||||||||||||||||||||||
Volle naam | Racing Club Heemstede | ||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Stigting | 25 Februarie 1911 | ||||||||||||||||||||||||||||||||
Tuisveld | Gemeentelijk Sportpark, Heemstede | ||||||||||||||||||||||||||||||||
Kapasiteit | 1 000 | ||||||||||||||||||||||||||||||||
Liga | Vierde klasse | ||||||||||||||||||||||||||||||||
RCH (tans: Racing Club Heemstede) is 'n Nederlandse amateursokkerspan in Heemstede. Die span speel in die Vierde klasse. Tussen 1956 en 1971 het RCH professionele sokker gespeel. Die klub het twee keer die nasionale kampioenskap en twee keer die KNVB-Beker gewen.
Geskiedenis[wysig | wysig bron]
In 1911 word die klub opgerig in Haarlem as HFC Achilles, maar dit verander spoedig na Racing Club Haarlem. Die span wen in 1918 die KNVB-Beker en word in 1923 die nasionale kampioen. As gevolg van sterk mededinging met ander sokkerspanne in Haarlem (HFC, Haarlem en EDO) verhuis die klub in 1932 na Heemstede (pas in 1965 verander die naam na Racing Club Heemstede).
In 1953 wen RCH vir die tweede keer die nasionale titel, maar met die invoer van professionele sokker in Nederland in 1956, begin die klub in die Eerste divisie (2de nasionale afdeling). In 1971 (na die tweede relegasie na die Tweede divisie in 1970) staak RCH professionele sokker. In 1989 wen die span die nasionale amateurkampioenskap.
Erelys[wysig | wysig bron]
- Kampioen Nederland (2)
- 1922/23, 1952/53
- KNVB-Beker (2)
- 1918, 1928
- Amateurkampioen Nederland (1)
- 1989
|
<urn:uuid:6f09d268-ad34-4ff8-b73e-cf9c8f0c54cb>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/Racing_Club_Heemstede
|
2019-07-21T13:23:00Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195527000.10/warc/CC-MAIN-20190721123414-20190721145414-00484.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.959142 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
Boekbronne
Jump to navigation
Jump to search
Biblioteke
Suid-Afrika:
- Soek die boek in die Nasionale Biblioteek van Suid-Afrika se katalogus
- Soek die boek in die SEALS Konsortium se biblioteek
- Soek die boek in die Universiteit van Suid-Afrika se biblioteek
- Soek die boek in die Universiteit van die Witwatersrand se biblioteek
- Soek die boek in die Kaapse Hoër Onderwys Konsortium se biblioteek
Wêreldwyd:
- Soek die boek deur WorldCat in jou plaaslike biblioteek se katalogus
Boekwinkels
Suid-Afrika:
Ander lande:
|
<urn:uuid:0c9c8869-f3cb-470f-9988-4152ba853a51>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/Spesiaal:Boekbronne/0-316-80352-9
|
2019-07-21T13:41:01Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195527000.10/warc/CC-MAIN-20190721123414-20190721145414-00484.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999935 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
Ystersulfaat
Algemeen | |
---|---|
Naam | Ystersulfaat |
Ander name | koperas of groenvitrioel |
Chemiese formule | FeSO4 |
Molêre massa | |
CAS-nommer | |
Voorkoms | groen ortorombiese kristalle |
Fasegedrag | |
Smeltpunt | |
Kookpunt | |
Digtheid | |
Oplosbaarheid | |
Suur-basis eienskappe | |
pKa | |
Veiligheid | |
Flitspunt | |
Tensy anders vermeld is alle data vir standaardtemperatuur en -druk toestande. | |
Dit word medies gebruik om 'n ystertekort in die liggaam te behandel, en het ook enkele nywerheidstoepassings. Dit is eeue lank reeds bekend as koperas of groenvitrioel; die blougroen heptahidraat is die algemeenste vorm van hierdie stof.
Alle ystersulfate los in water op om dieselfde akwakompleks [Fe(H2O)6]2+ te vorm, wat 'n oktahedrale molekule en half-magneties is.
HidrateWysig
Yster(II)sulfaat kom natuurlik in verskeie hidrate voor:
VerwysingsWysig
- Ralph, Jolyon; Chautitle, Ida. "Szomolnokite". http://www.mindat.org. Mindat.or. Besoek op 2014-08-03. External link in
|website=
(help) - "Rozenite Mineral Data". http://www.webmineral.com. Besoek op 2014-08-03. External link in
|website=
(help) - "Siderotil Mineral Data". http://www.webmineral.com. Besoek op 2014-08-03. External link in
|website=
(help) - "Ferrohexahydrite Mineral Data". http://www.webmineral.com. Besoek op 2014-08-03. External link in
|website=
(help) - "Melanterite Mineral Data". http://www.webmineral.com. Besoek op 2014-08-03. External link in
|website=
(help)
|
<urn:uuid:c2398c52-e895-47d5-9f33-84e00aa9d070>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.m.wikipedia.org/wiki/Ystersulfaat
|
2019-07-16T15:08:30Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195524568.14/warc/CC-MAIN-20190716135748-20190716161748-00452.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.989741 |
{
"abbr": [
"by-sa",
"by-sa"
],
"in_footer": [
false,
true
],
"in_head": [
true,
false
],
"location": [
"link_tag",
"a_tag"
],
"version": [
"3.0",
"3.0"
]
}
|
Antoine-Henri Jomini
Antoine-Henri Jomini | |
---|---|
6 Maart 1779 – 24 Maart 1869 (op 90) | |
Portret van Antoine-Henri Jomini deur George Dawe | |
Geboorteplek | Payerne, Switserland |
Plek van afsterwe | Passy, Parys, Frankryk |
Lojaliteit | Helvetiese Republiek Frankryk Rusland |
Rang | Brigadier-generaal |
Veldslae/oorloë | Napoleontiese Oorloë Russies-Turkse Oorlog 1828–1829 |
Toekennings | Baron van die Ryk |
Ander werk | Bankier en historikus |
Antoine-Henri, Baron Jomini (6 Maart 1779 – 24 Maart 1869) was 'n Switserse offisier wat in die Franse en later in die Russiese leër diens as 'n generaal gedoen het, en een van die mees bekende skrywers oor die Napoleontiese oorlogstrategie. Jomini se idees was standaard teks by militêre akademies; die Verenigde State se Militêre Akademie by West Point is 'n prominente voorbeeld. Sy teorieë het vermoedelik baie offisiere beïnvloed wat later in die Amerikaanse Burgeroorlog gedien het.
Inhoud
Vroeë lewe en besigheidsloopbaan[wysig | wysig bron]
Jomini is op 6 Maart 1779 in Payerne in die kanton Vaud, Switserland, gebore, waar sy vader as burgemeester gedien het. Die Jominis "was 'n ou Switserse familie" van oorspronklik Italiaanse afkoms met 'n besliste pro-Franse uitkyk. As 'n jong seun was Jomini "gefassineer deur soldate en die kuns van die oorlog" en hoop om by die weermag aan te sluit, maar sy ouers het hom tot 'n loopbaan in die besigheid gedwing. As gevolg hiervan het Jomini op 14-jarige ouderdom by 'n besigheidskool in Aarau ingeskryf.
In April 1795 het Jomini skool verlaat en by die bankhuis van Monsieurs Preiswerk in Basel gaan werk. In 1796 verhuis hy na Parys, waar hy eers by 'n ander bank gewerk het en dan as aandelemakelaar. Na 'n kort tydjie in bankwese het Jomini homself daarvan oortuig dat die vervelige lewe van 'n bankier nie vergelyk moet word met die lewe wat in die Franse leër gebied kon word nie, en besluit om 'n militêre offisier te word sodra hy 'n geleentheid gekry het.
Switserse leër[wysig | wysig bron]
In 1798, na die totstandkoming van die Helvetiese Republiek, het Jomini 'n "gretige revolusionêr" geword, na aanleiding van die voorbeeld van Frederic-Cesar de La Harpe. Hy het 'n posisie in die nuwe Switserse regering as sekretaris van die minister van oorlog met die rang van kaptein bekom. In 1799, nadat hy tot die rang van majoor bevorder is, het Jomini die verantwoordelikheid geneem om die bedrywighede van die ministerie te herorganiseer. In daardie hoedanigheid het hy baie prosedures gestandaardiseer en sy posisie gebruik om te eksperimenteer met organisasiestelsels en strategieë.
Na die vrede van Lunéville in 1801 het Jomini teruggekeer na Parys, waar hy vir 'n militêre toerusting vervaardiger gewerk het. Hy het die werk oninteressant bevind en het die meeste van sy tyd aan die voorbereiding van sy eerste boek oor militêre strategie; Traité des grandes operations militaires (Verhandeling oor Groot Militêre Operasies). Michel Ney, een van Napoleon se topgeneraals, het die boek in 1803 gelees en sy publikasie gesubsidieer. Die boek het in 1804 tot 1810 in verskeie volumes verskyn, en dit is "vinnig vertaal en wyd bespreek" in die hele Europa.
Diens in die Napoleontiese Oorloë[wysig | wysig bron]
Franse leër[wysig | wysig bron]
Jomini het aan die 1805-veldtog deelgeneem, en dien as deel van Ney se staf. Jomini het met Ney deelgeneem aan die Slag van Ulm en in Desember van daardie jaar is hy 'n kommissie aangebied as kolonel in die Franse leër.
In 1806 het Jomini sy standpunte oor strategie tydens die dreigende oorlog met Pruise gepubliseer. Dit, saam met sy kennis van Frederik II van Pruise se veldtogte, wat Jomini in die Traite beskryf het, het Napoleon Bonaparte laat besluit om hom in sy eie hoofkwartier te plaas. Jomini was by Napoleon by die Slag van Jena en by die Slag van Eylau, waarna die kruis van die Legioen van Eer aan hom toegeken is.
Na die Vrede van Tilsit is Jomini hoof van staf by Ney gemaak en as baron verklaar. In die Spaanse veldtog van 1808 was sy advies dikwels van die hoogste waarde vir die maarskalk, maar Jomini het met sy hoof getwis en hy was amper aan die genade van sy talle vyande, veral Louis Alexandre Berthier, die keiser se hoof van personeel, oorgelaat.
Russiese leër[wysig | wysig bron]
Die Russiese leër het reeds vanaf 1807 gepoog om hom te werf as offisier. Nadat Napoleon gehoor het dat hy van plan was om die Franse leër te verlaat het hy hom gedwing om in die diens te bly met die rang van generaal van 'n brigade. Vir 'n paar jaar daarna het Jomini beide 'n Franse en 'n Russiese kommissie behou, met die toestemming van beide regerings. Maar toe die oorlog tussen Frankryk en Rusland uitgebreek het, was hy in 'n moeilike posisie, wat hy hanteer het deur 'n nie vegtende Franse bevelspos in die lyn van kommunikasie op te neem.
Jomini was dus besig met sy taak toe die Franse ontrekking van Moskou plaasvind en die opstand van Pruise die sentrum van die oorlog na Sentraal-Duitsland geskuif het. Hy het dadelik weer by Ney aangesluit en deelgeneem aan die Slag van Lützen. As hoof van staf van Ney se groep korpse het hy voorheen en by die Slag van Bautzen puik diens gelewer, en is hy aanbeveel vir die rang van generaal van 'n divisie. Berthier het egter nie net Jomini se naam van die lys afgehaal nie, maar het hom ook in hegtenis geneem en hom in weermag bestraf omdat hy nie sekere personeelverslae waarvoor gevra is, verskaf het nie. Hoe ver Jomini verantwoordelik was vir sekere misverstande wat verhoed het dat al die uitslae van Ney se aanval by Bautzen bereik is, is onbekend. Die voorwendsel vir afkeuring was egter, in Jomini se eie siening, gering en ongegrond, en tydens die wapenstilstand het Jomini gedoen soos hy in 1809–1810 beoog het, om by die Russiese leër aan te sluit.
Dit was eintlik soos om te dros en dit is so deur baie in die Franse leër beskou, en selfs deur sommige van sy nuwe kamerade. Dit moet egter in Jomini se verdediging ook waargeneem word dat hy jare lank 'n dormante kommissie in die Russiese weermag gehad het en dat hy geweier het om deel te neem aan die inval van Rusland in 1812. Meer belangrik, 'n saak waaroor Napoleon kommentaar gelewer het, was die feit dat hy 'n Switserse burger was, nie 'n Fransman nie.
Sy Switserse patriotisme was inderdaad sterk, en hy het in 1814 van die geallieerde leër onttrek toe hy bevind het dat hy nie die geallieerdes se skending van Switserse neutraliteit kon verhoed nie. Afgesien van die liefde van sy eie land, was sy begeerte om te studeer, te onderrig en die kuns van oorlog te beoefen. Op die kritieke oomblik van die stryd van Eylau het hy uitgeroep: "As ek twee uur lank die Russiese bevelvoerder was!" Nadat hy by die geallieerdes aangesluit het, het hy die rang van luitenant-generaal en die aanstelling van aide-de-camp van die tsaar ontvang en belangrike hulp verleen tydens die Duitse veldtog. 'n Aanklag dat hy die getalle, posisies en bedoelings van die Franse verraai het aan die vyand is later deur Napoleon erken om sonder grondslag te wees. As 'n Switserse patriot en as 'n Franse beampte het hy geweier om deel te neem aan oorsteek van die Ryn naby Basel en die daaropvolgende inval in Frankryk.
In 1815 was hy saam met tsaar Aleksander I van Rusland in Parys en het hy tevergeefs probeer om die lewe van sy ou bevelvoerder Ney te red. Die verdediging van Ney het amper Jomini se posisie in die Russiese diens gekos. Hy het egter daarin geslaag om die weerstand van sy vyande te oorkom en neem deel aan die Kongres van Wene.
Na-oorlogse diens en aftrede[wysig | wysig bron]
Na jare se aftrede en literêre werk het Jomini sy pos in die Russiese leër hervat en in ongeveer 1823 is hy 'n volle generaal geword. Tot sy aftrede in 1829 was hy hoofsaaklik in diens van die Tsarewitsj-Nikolaas (daarna keiser). Hy was veral betrokke by die bestuur van die Russiese stafkollege wat in 1832 gestig is en sy oorspronklike naam van die Nicholas-akademie tot die Oktoberrewolusie van 1917 gedra het. In 1828 het hy in die veld in die Russiese-Turkse Oorlog gedien, en by die beleering van Varna is die “Grand Cordon” van die Alexander Orde aan hom toegeken.
Dit was sy laaste aktiewe diens. In 1829 vestig hy homself in Brussel, wat die volgende dertig jaar as sy hoof woonplek gedien het. In 1853 het Jomini, nadat hy sonder sukses probeer het om 'n politieke begrip tussen Frankryk en Rusland te bewerkstellig, na Sint Petersburg genooi om tydens die Krimoorlog as militêre raadgewer van die Tsaar op te tree. Hy het in 1856 na Brussel teruggekeer na die sluit van vrede. Later het hy homself in Passy naby Parys gevestig. Hy was tot aan die einde van sy lewe besig met die skryf van verhandelings, pamflette en oop briewe oor sake soos militêre strategie en geskiedenis. In 1859 is hy deur Napoleon III gevra om 'n veltogplan vir die Italiaanse Oorlog op te stel. Een van sy laaste essays het betrekking op die Oostenryk-Pruisiese Oorlog van 1866 en die invloed van die agter-laai geweer. Hy is net 'n jaar voor die Franse-Pruisiese Oorlog van 1870–71 in Passy dood.
Werke en invloed[wysig | wysig bron]
Jomini se militêre werke word gereeld ontleed; hy het 'n didaktiese, voorskriftelike benadering gevolg, gereflekteer in 'n gedetailleerde woordeskat van meetkundige terme soos basisse, strategiese lyne en sleutelpunte. Sy operasionele voorskrif was fundamenteel eenvoudig: plaas vootreflike vegkrag op die deurslaggewende punt. In die bekende teoretiese hoofstuk 25 van die Traite de grande tactique het hy die eksklusiewe superioriteit van binnelyne beklemtoon.
Soos een skrywer Christopher Bassford, wat eerder die denke van Carl von Clausewitz, Jomini se groot mededinger op die gebied van militêre teorie, ondersteun stel:
"Jomini was egter nie 'n dwaas nie. Sy intelligensie, fyn pen, en werklike oorlogservaring het sy geskrifte baie meer geloofwaardig en nuttig gemaak as wat so kort 'n beskrywing kan impliseer. Nadat hy Napoleon se diens verlaat het, het hy homself en sy reputasie hoofsaaklik deur prosa gehandhaaf. Sy skryfstyl – anders as Clausewitz s'n – weerspieël sy voortdurende soeke na 'n gehoor. Hy het deeglik gefokus op 'n aantal praktiese onderwerpe (logistiek, seemag) wat Clausewitz grootliks geïgnoreer het. Elemente van sy bespreking (byvoorbeeld sy opmerkings oor Groot-Brittanje en seevaart, en sy kruiperige behandeling van Oostenryk se Aartshertog Charles) is duidelik daarop gemik om sy politieke posisie te beskerm of sy leserkring uit te brei. En 'n mens kan byvoeg, om die invloed van Clausewitz te verminder, want hy het duidelik die Pruisiese skrywer as sy hoof mededinger gesien. Vir Jomini het Clausewitz se dood agt en dertig jaar voor sy eie, as 'n stuk skaars voorspoed gekom."
Jomini het die standpunt ingeneem dat die hoeveelheid kraag wat ontplooi word, tot die minimum beperk moet word om sodoende slagoffers te verminder en dat die oorlog nie 'n presiese wetenskap is nie. Jomini in sy boek dit spesifiek gestel:
"Oorlog in sy algemene indruk is NIE 'n wetenskap nie, maar 'n kuns. Strategie, in die besonder, kan inderdaad gereguleer word deur vaste wette wat soortgelyk is aan dié van die positiewe wetenskappe nie, maar dit is nie waar van die oorlog as geheel beskou nie. Onder meer kan gevegte genoem word, wat dikwels onafhanklik van wetenskaplike samestellings is, en hulle kan wesenlike dramatiese, persoonlike eienskappe en inspirasie word en duisend ander dinge is dikwels die beheerende elemente daarvan. Die passies wat die massas agiteer wat in botsing gebring word, die oorlogsugtige eienskappe van hierdie massas, die energie en talent van hul bevelvoerders, die gees, min of meer oorlogsugtig, van nasies en epoge, in 'n woord, alles wat kan genoem word die poësie en metafisika van die oorlog, sal 'n permanente invloed op sy resultate hê."
Terwyl hy in die Russiese diens was, het Jomini hard probeer om 'n meer wetenskaplike benadering te bevorder by die algemene offisiersakademie wat hy gehelp het om te stig.
Voor die Amerikaanse Burgeroorlog was die vertaalde geskrifte van Jomini die enigste werke oor militêre strategie wat by die Verenigde State se Militêre Akademie by West Point aangebied was. Sy idees, soos aangebied deur professor Dennis Hart Mahan, het die Akademie deurdring en die basiese militêre denke van sy gegradueerdes gevorm.
Die algemene weermagoffisiere wat die offisiere geword het vir beide die Unie en die Konfederasie in die Burgeroorlog, het begin met die beginsels van Jomini. Die Britse historikus, John Keegan, voer egter in die Amerikaanse Burgeroorlog aan dat die eienskappe van Amerikaanse geografie, veral soos gevolg deur Ulysses S. Grant en William T. Sherman in die Westerse Teater van die Amerikaanse Burgeroorlog, hulle gedwing het om buite sy meetkundige konvensies en vind ander strategiese oplossings vir die probleme waarmee hulle gekonfronteer word.
Verwysings[wysig | wysig bron]
Werke deur Jomini[wysig | wysig bron]
- Jomini, Henri. Traité de grande tactique, ou, Relation de la guerre de sept ans, extraite de Tempelhof, commentée at comparée aux principales opérations de la derniére guerre; avec un recueil des maximes les plus important de l'art militaire, justifiées par ces différents évenéments. Paris: Giguet et Michaud, 1805. In die Engelse vertaling as: Jomini, Antoine-Henri, trans. Col. S.B. Holabird, U.S.A. Treatise on Grand Military Operations: or A Critical and Military History of the Wars of Frederick the Great as Contrasted with the Modern System, 2 vols. New York: D. van Nostrand, 1865.
- Jomini, Le Baron de. Précis de l'Art de la Guerre: Des Principales Combinaisons de la Stratégie, de la Grande Tactique et de la Politique Militaire. Brussels: Meline, Cans et Copagnie, 1838. In die Engelse vertaling as: Jomini, Baron de, trans. Major O.F. Winship and Lieut. E.E. McLean [USA]. The Art of War. New York: G.P. Putnam, 1854; Jomini, Baron de, trans. Capt. G.H. Mendell and Lieut. W.P. Craighill [USA]. The Art of War. Philadelphia: J.B. Lippincott, 1862; reprinted, Westport, CT: Greenwood Press, 1971; herdruk, met 'n nuwe inleiding deur Charles Messenger, London: Greenhill Books, 1992.
- Jomini, Le Baron de. Histoire critique et militaire des campagnes de la Revolution (1806; new ed. 1819–1824), Paris and Brussels, 1806, 1824.
- Jomini, Le Baron de. Vie Politique et Militaire de Napoleon recontèe par lui-meme au Tribunal de Cèsar d'Alexandre et de Frederic, 4 vol., Anselin, Paris, 1827.
Bibliografie[wysig | wysig bron]
- Antoine Henri Jomini. Encyclopedia of World Biography Supplement, Vol. 23. Gale, 2003. Reproduced in Biography Resource Center. Farmington Hills, Mich.: Gale, 2009.
- Bassford, Christopher. Jomini and Clausewitz: Their Interaction. Paper presented to the 24th Meeting of the Consortium on Revolutionary Europe at Georgia State University, 26 February 1993. Proceedings of the Consortium on Revolutionary Europe, XX (1992). Tallahassee, FL: Florida State University, 1994.
- Chisholm, Hugh, ed. (1911). Jomini, Antoine Henri, Baron. Encyclopædia Britannica. 15 (11th ed.). Cambridge University Press. bl. 495–496.
- Hittle, J.D. (1958). Introduction. Jomini and His Summary of the Art of War. Harrisburg, PA: Military Service Publishing Co.
- Keegan, John. The American Civil War. New York: Knopf, 2009.
- Mertsalov, A.N. Jomini versus Clausewitz pages 11–19 from Russia War, Peace and Diplomacy edited by Mark and Ljubica Erickson, London: Weidenfeld & Nicolson, 2004 ISBN 0-297-84913-1.
- Shy, John. Jomini. In Paret, Peter. Makers of Modern Strategy: From Machiavelli to the Nuclear Age. Princeton: Princeton University Press. ISBN 0-691-02764-1
Verdere leeswerk[wysig | wysig bron]
- Elting, John R. Jomini: Disciple of Napoleon? Military Affairs, Spring 1964, bl. 17–26.
- Lecomte, Ferdinand. Le Général Jomini, sa vie et ses écrits (1861; new ed. 1888).
- Pascal, A. Observations historiques sur la vie, &c., du général Jomini (1842).
- Sainte-Beuve, C.A., Le Général Jomini (1869).
- Swain, Colonel [USA] Richard M. The Hedgehog and the Fox: Jomini, Clausewitz, and History. Naval War College Review, Autumn 1990, bl. 98–109.
Bronne[wysig | wysig bron]
- Hierdie artikel is vertaal vanuit die Engelse Wikipedia
|
<urn:uuid:d4d8b491-526f-4f00-bac3-9717314fdf42>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/Antoine-Henri_Jomini
|
2019-07-16T14:58:04Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195524568.14/warc/CC-MAIN-20190716135748-20190716161748-00476.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999942 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
Bespreking:Nina Grebeshkova
Jump to navigation
Jump to search
Hierdie bladsy is 'n besprekingsbladsy waar verbeteringe tot die Nina Grebeshkova-artikel bespreek word. Hierdie bladsy is nie 'n forum vir 'n algemene bespreking van die artikel se onderwerp nie. |
Artikelriglyne
Daaglikse bladtrekke | |
|
<urn:uuid:d2654112-50b8-40dc-a985-8b82a70b9b37>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/Bespreking:Nina_Grebeshkova
|
2019-07-17T23:24:47Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195525414.52/warc/CC-MAIN-20190717221901-20190718003901-00476.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999917 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
Hlengiwe Mkhaliphi
Jump to navigation
Jump to search
- Hierdie bladsy het 'n eweknie op Wikipedia.
Hlengiwe Mkhaliphi is 'n Suid-Afrikaanse politikus en adjunk-sekretaris-generaal van die EFF.[1]
Grondonteiening[wysig]
- "Vir die 22 jaar wat die ANC die land regeer, kon hulle nog net 9% van die grond aan swart mense teruggegee. Daarvoor het hulle meer as R80 miljard gebruik om gesteelde grond terug te koop. Dit wys net dat dieselfde wit mense wat voordeel getrek het uit kolonialisme steeds vandag voordeel trek uit die dwase ANC-beleid om gesteelde grond van hulle terug te koop."[1]
|
<urn:uuid:2caf804d-dbee-420f-8e7e-0f041cdd42f8>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikiquote.org/wiki/Hlengiwe_Mkhaliphi
|
2019-07-16T19:13:19Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195524685.42/warc/CC-MAIN-20190716180842-20190716202842-00388.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999856 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
Gereformeerde kerk Johannesburg
Gereformeerde Kerk Johannesburg | ||
Sluit in | Mayfair Mayfair-Wes Langlaagte Homestead Park Vrededorp | |
Klassis | Johannesburg | |
Huidige predikant(e) | Ds. H.J. van der Walt (laaste predikant) | |
In kombinasie met | Johannesburg-Oos (net tydens 1986) | |
Belydende lidmate | 103 (1985) | |
Dooplidmate | 31 (1985) | |
Adres | Thorastraat 5 Mayfair-Wes Johannesburg | |
Geskiedenis | ||
Stigtingsdatum | 23 Mei 1896/22 Oktober 1950 | |
Afgestig van | Pretoria | |
Eerste predikant | Ds. Martinus Postma | |
Datum ingelyf | 1986 | |
Saamgesmelt met | Johannesburg-Oos, Johannesburg-Sentraal |
Op 1 April 1943 is die grense tussen Johannesburg en Johannesburg-Wes (gestig 13 Desember 1930) opgehef en het dit die gemeente Johannesburg-Wes geword. Op 22 Oktober 1950 is Johannesburg herstig en vanaf 1952 het dit bekendgestaan as Johannesburg-Mayfair. In 1986 het dit met Johannesburg-Oos (gestig op 29 Februarie 1924) en Johannesburg-Sentraal saamgesmelt as Johannesburg (herstig), maar het die meeste van die voorstede wat binne Johannesburg-Melville geval het, deel geword van Johannesburg-Wes. In 1997 het Johannesburg (herstig) en Johannesburg-Noord (gestig op 1 Maart 1924) saamgesmelt as Johannesburg-Melville. In 1998 het Johannesburg-Wes en Delarey saamgesmelt as Bergbron. Johannesburg-Melville is daarna in 2002 ingelyf by Randburg, waarby Randburg-Oos in 2003 ingelyf is.
Inhoud
AgtergrondWysig
Hoewel baie lidmate van die Gereformeerde Kerk hulle in Johannesburg gevestig het, is tydens die eerste 10 jaar van die Goudstad se bestaan geen afsonderlike gemeente vir die Witwatersrand gestig nie. Voor 1896 is lidmate deur Pretoria se predikant bedien. 'n Aantal lidmate het 'n paar standplase in Mintweg, Fordsburg, aangekoop en 'n kerkgebou ter waarde van £719 daar opgerig. Tydens die dinamietontploffing op 19 Februarie 1896 is hierdie geboutjie verwoes. Die Relief Comitee het £750 aan die gemeente betaal uit die fonds wat ná die ramp gestig is.
Op die Algemene Vergadering van die Gereformeerde Kerk van die Zuid-Afrikaansche Republiek wat op 16 Maart 1896 en volgende dae op Heidelberg, Transvaal sitting geneem het, is daar toestemming verleen om twee gemeentes op die Witwatersrand af te stig, naamlik dié van Krugersdorp en dié van Johannesburg. Op 25 April 1896 is dan afgestig van Rustenburg die Gereformeerde kerk Krugersdorp in teenwoordigheid van die volgende deputate: ds. Johannes de Ridder, ouderlinge. H.P. Steyn en A. Venter (Rustenburg), ds. J.L. Murray en ouderlinge. J.A. Bezuidenhout en G.A. van der Walt (Potchefstroom). Die gemeente is in twee wyke verdeel, naamlik Hekpoort en Hoogeveld, en dit het gestrek oor Krugersdorp tot by Die Moot na die noorde; oor Randfontein en omgewing weswaarts tot by Stenekoppies en Manhaarrand. In April van die volgende jaar het Rietfontein en omgewing ook bygekom.
Tot konsulent is gekies ds. P.S. Snyman van Heidelberg. Die lidmate van Krugersdorp het blykens die notule van hierdie gemeente eers sorteer onder die gemeente van Rustenburg, want hiervan is opgeteken: "In den loop van het jaar 1895 werd door byna al de manslidmaten van de wyk Hekpoort resorteerende onder de Gemeente Rustenburg, Z.A.R., een beleefd verzoekschrift ingediend om als zelfstandige Gemeente te Krugersdorp gesticht te worden. De Kerkraad van Rustenburg genoemd verzoekschrift al dadelyk in behandeling nemende, besloot te antwoorden, dat hy dat verzoekschrift naar de e.k. Algemene Vergadering zou zenden en krachtig zou ondersteunen het verzoek daarin gedaan. Den 16 Maart 1896 en volgende dagen zat de Algemene Vergadering te Heidelberg, Z.A.R. en daar werd besloten dat de wyk Hekpoort als gemeente te Krugersdorp zou gesticht worden."
Die aanvangsjare van die gemeente Krugersdorp word gekenmerk deur die ywer om grond vir die kerk in hande te kry, soos dit maar die geval is met elke pas gestigte gemeente. Nou was dit die gewoonte in die tyd van die Republiek dat die regering plase aan die kerke present gee. Oudl. S. Potgieter, wat hom besonder vir hierdie saak beywer het, ontvang dan ook opdrag van die kerkraad om grond vir die kerk aan te vra. Die Gemeente ontvang nou twee plase: Vrye Gunst in die Piet Retiefse en Nooitgedacht in die Rustenburgse distrik. In Oktober 1899 meld die notule dat die Gemeente ook nog erwe 15, 16, 17 en 136 van die Republikeinse regering ontvang het. In Mei 1904, agt jaar ná die stigting, het die gemeente 'n sierlike kerkgebou en pastorie in gebruik geneem. Dit het egter nie gebeur sonder baie worsteling op finansiële gebied nie. Dinge het op die Witwatersrand vinnig uitgebrei. Dit word baie duidelik weerspieël in die geskiedenisse van die verskillende gemeentes: Op die heel eerste kerkraadsvergadering van die Krugersdorpse gemeente (20 Oktober 1896) word daar alreeds 'n brief van die pas gestigte gemeente Johannesburg voorgelees waarin gevra word dat die twee gemeentes kombineer om 'n predikant te beroep.
Johannesburg gestigWysig
Johannesburg se gemeente is slegs 'n maand na dié van Krugersdorp gestig en wel op 23 Mei 1896 met 200 belydende lede. Die stigting is goedgekeur op dieselfde Algemene Vergadering van Transvaal hierbo genoem. As deputate het hier opgetree namens Pretoria (Pretoria het toe reeds al die lidmate in Johannesburg vir 'n geruime tyd bedien): ds. Petrus Postma, ouderlinge. R. Turkstra en P.P. Jordaan (afwesig met kennisgewing) en namens Heidelberg: ds. P.S. Snyman (konsulent van Krugersdorp) en ouderlinge S.J.S. du Preez en W.H. Ackermann.
Om aan te dui hoe uitgestrek die grense van die Johannesburgse gemeente was, word aangehaal uit die stigtingsnotule, art. 4 : "De gemeente Johannesburg zal bestaan uit de lidmaten wonende op die volgende plaatsen en dorpen: Boksburg, Elandsfontein, Germiston, Rietfontein, Jeppestown, Doornfontein, Braamfontein, Johannesburg, Ophirton, Turffontein, Booysens, Langlaagte, Maraisburg, Florida, Auckland Park." Die gemeente is in vier wyke verdeel met die volgende broers as ampsdraers: Tjaart van der Walt, Jacob Petrus Kruger, Petrus Carolus Duvenhage, Johannes Coetsee (ouderlinge) en Johannes Lodewikus Venter, Pieter Stoker, Andries Gerhardus Nienaber en Louis Stephanus Steyn (diakens).
Eers die tweede beroep van Krugersdorp-Johannesburg was geslaagd. Die eerste beroep is uitgebring op ds. P.S. Snyman. Ds. Marthinus Postma van die Middelburg, Kaap, het hom die beroep laat welgeval en is op 28 Augustus 1897 in Johannesburg as die eerste Gereformeerde predikant in hierdie wêreldstad, soos hy dit altyd genoem het, bevestig. Deur die genade was hy die man, die uitverkore dissipel, wat in hierdie groot werkkring baanbrekerswerk vir die Gereformeerde Kerk sou doen. Ook in die gemeente Johannesburg is toe hard geywer vir 'n eie kerkgebou en pastorie. Eienaardig genoeg dat ook hier (en dit in 'n goudstad) geweldig swaar geworstel is om op stoflik gebied kop bo water te hou. Die worsteling van koop en verkoop van gronde word gedurig in die notule weerspieël. Nog voor die stigting van die gemeente het 'n aantal lidmate 'n paar standplase gekoop en 'n kerkgeboutjie daar opgerig. Dit was in Mintweg, Fordsburg. Tydens die dinamietontploffing in 1896 is hierdie gebou egter beskadig waarvoor die gemeente £750 ontvang het van die "Relief Committee". Hierdie gebou is later verkoop asook die standplase in Fordsburg vir die som van £1 050. 'n Tweede kerkgebou is opgerig, ook in Mintweg, om ná die dood van ds. M. Postma weer verkoop te word.
Die kerkgebou wat toe vir die gemeente Johannesburg diens gedoen het voordat die gemeente in 1930 met dié van Johannesburg-Wes kombineer het, is gedurende die leeftyd van ds. W.J. de Klerk opgerig. Die gemeente Johannesburg het vinnig gegroei in ledetal. In 1897 was daar 350 belydende lede en in die volgende jaar alreeds 900 tesame met die dooplede.
Met die uitbreek van die Tweede Vryheidsoorlog in 1899 het die lidmate van Benoni, Brakpan en Springs ook aan die gemeente Johannesburg behoort, sodat die arbeidsveld van ds. M. Postma gestrek het vanaf die teenswoordige Randfontein tot by Springs – 'n afstand van ongeveer 70 myl (meer as 110 km). Die werk het nou so omvangryk geword dat in daardie selfde jaar (1899) daar volgens die notule ernstig gespreek is oor die beroeping van 'n tweede leraar. Maar voor dat dit sover kon kom, sou daar eers donker oorlogswolke saampak en die lewe van die gelowiges op die Witwatersrand, soos ook elders in Suid-Afrika, tot die uiterste toe beproef word. Die derde Gereformeerde gemeente op die Witwatersrand is in 1905 op Germiston gestig.
OorlogsjareWysig
Die spore van die Tweede Vryheidsoorlog (1899-1902) word op ondubbelsinnige wyse in die notule van die destydse (enigste twee) Gereformeerde gemeentes op die Witwatersrand gemerk. Die bloed en trane wat daar op die kerklike erf gevloei het, is ’n bewys van hoe diep hierdie goudoorlog die Kerk getref het. Uit hierdie geskiedenisse blyk hoe 'n belangrike aandeel die Gereformeerde Kerk op die Witwatersrand gehad het aan die aangeleenthede van die volk. Die Tweede Vryheidsoorlog het gekom op agitasie van die vreemde elemente op die Rand wat seggenskap wou gehad het in die Regering van die Zuid-Afrikaansche Republiek. Die Republikeinse regering, met president Paul Kruger, ’n lidmaat van die Gereformeerde Kerk aan die hoof, het egter geweet dat Engeland die goud van die Witwatersrand wou hê. Toe pak die oorlogswolke saam oor die Republiek van Transvaal.
Op die kerkraadsvergadering van 9 September 1899 op Krugersdorp het ds. M. Postma hierdie naderende onweer betrag. In verband met die Heilige Nagmaal op die tweede Sondag van Oktober word dit aan die leraar en oudl. S. Potgieter met die oog op die "buitengewone landsomstandigheden met het oog op eenen mogenlyken oorlog tusschen Engeland en deze Republiek" opgedra om sekere reëlings te tref in verband met die Nagmaal. Hieroor staan geskryf: "De leraar spreekt ook over het huisbezoek in October maar de Kerkeraad is van oordeel dat met de kritieke landsomstandigheden er geene bepaling kan gemaakt worden." Met die vergadering van 3 Desember 1899 is slegs die helfte van die kerkraadslede teenwoordig; die ander "en vele der broeders" van die gemeente is op die oorlogsveld. Van hierdie kerkraadsvergadering sê art. 2: "De leraar spreekt een ernstig en gemoedelik woord tot den Kerkeraad er op wyzende dat de oorlog tusschen Engeland en de beide Republieken – de Z.A. Republiek en den O. Vrystaat – in de maand October uitgebroken is."
Daadwerklike reëlings met die oog op die kerklike werk word nou getref. In geval kerkraadslede op kommando gaan, moet hulle onmiddellik iemand uit die gemeente in hulle plek aanstel om tydelik die werk waar te neem. So het dit dan gebeur dat ná die vergadering van 30 Maart 1900 die kerkraadslede uiteen is om eers weer op 8 November 1901 te vergader en dit ook nog wel sonder ds. M. Postma, wat eers weer op 2 Junie 1903 teenwoordig sou wees. Intussen is die stryd gestry – en die offers gebring. Talle gemeentelede is as krygsgevangenes weggestuur na Ceylon en Portugal, terwyl ds. M. Postma self vir meer as twee jaar as krygsgevangene aangehou is en later op parool losgelaat is, waar hy ter wille van die brood van sy huisgesin in Oos-Londen onderwys gegee het.
Deur "de genadige beskikking des Heeren," soos dit in die notule opgeteken is, het ds. Dirk Postma van Rustenburg intussen die geestelike belange van Krugersdorp behartig sowel as dié van die lidmate van Pretoria, Griekwaland-Wes, Heidelberg en Rustenburg wat in die konsentrasiekamp op Krugersdorp was. Gedurende hierdie veelbewoë tyd – ook benard op stoflike gebied – het die kerkraad van Krugersdorp verskeie bedrae geld aan lidmate, mans en vroue wat in die kampe was, geleen. Later is van hierdie geleende geld aan die lidmate geskenk omdat die ekonomiese posisie so benard was. In die gemeente van Johannesburg het dit nie minder goed daaraan toegegaan nie. Ook hier was dit moeite en verdriet. Die arbeidskragte van die getroue ds. M. Postma is ook hier gemis aangesien hy weggestuur is na Oos-Londen omdat hy die eed van neutraliteit nie wou aflê nie.
Op geestelike en sedelike en ekonomiese gebied is daar dus hard gestry deur die kerkrade en die gemeentes van Krugersdorp en Johannesburg. Wat die geestelike en sedelike toestand betref, staan in die notule van 27 Desember 1902 die volgende: "De leraar vraagt aan de broeders ouderlingen, vooral met het oog op 't einde des jaars, of er in dit jaar vooruitgang, stilstand of achteruitgang in het geestelyk leven in de gemeente was. De leeraar en ouderlingen spreken breedvoerig, bedaard en ernstig over dit teeder en gewichtig onderwerp. De broeders ouderlingen zyn van oordeel dat er door de roede des oorlogs wel eenige verandering ten goede by sommigen gekomen is, dat het leven en de wandel van sommigen meer ingetogen geworden is en by sommigen meer onderzoek in Gods dierbaar Woord en den weg der zaligheid in Jesus Christus gekomen is. Maar de ouderlingen zyn van oordeel dat, over het algemeen genoemen, de geestelyke toestand der gemeente veel te wenschen overlaat. Er is niet dat geestelyk leven dat men billikerwyze mag verwachten na zulk een sware tuchtroede van de hand des Heeren als de jongste bloedige oorlog; de stroom der wêreld en lichtsinnigheid sleept velen met sich in deze verleidelyke wêreldstad, er heerscht niet genoeg liefde en eensgesindheid onder de gemeenteleden onderling en er is niet dat vuur en yver en belangstelling in de zaken van Gods eeuwig koningryk die daar behooren te zyn."
Met die finansies het dit beroerd daaraan toegegaan. Waardevolle kerklike eiendomme is verkoop. Op baie maniere is gepoog om die gedurige tekorte aan te suiwer. Maar daar was in baie opsigte teleurstelling gewees. Die nuwe kerkgebou van die Johannesburgse gemeente wat in 1903 klaargekom het, het so 'n sware las meegebring, dat vir 'n geruime tyd net die belastings betaal kon word. Geld was skaars om te leen sodat dit baie beroerd gegaan het. Terwyl op die platteland die plase afgebrand en die veestapel verrinneweer is, is in die stad swak lone betaal, behalwe in 'n sekere mate aan die mynwerkers wat diep onder die grond in droë ongeventileerde myne moes rondkruip om hulle brood.
Gedurende hierdie donker tyd het die mense besonder hard gewerk. In hierdie tyd bied die Repatriasiedepartement van die Kroonkolonie-regering die gemeente van Johannesburg £1 200 aan, maar op die vergadering van 26 Januarie 1904 word dit deur die Kerkraad van die hand gewys omdat die vergadering oortuig was dat die Regering sy verpligtinge wou skuiwe op die skouers van die kerk. So is die naweë van die oorlog wel deeglik gevoel in die kerk. Ná die beëindiging van die oorlog het daar in die jare wat gevolg het, opnuut 'n toestroming na die stede, en veral Johannesburg, gekom. Die gevolg was dat die gemeente aanmerklik in getalle gegroei het. Die kerkgebou in Mintweg (suid van Mainstraat) het ook te klein geword vir die groeiende gemeente sodat dit verkoop is en wel vir £3 000. Die nuwe gebou in Mintweg, noord van Mainstraat (nou Albertina Sisuluweg), is in 1903 in gebruik geneem teen 'n koste van £3 750.
Jare van uitbreidingWysig
Aan die begin van 1904 is die kombinasie Krugersdorp-Johannesburg verbreek. Op 14 Januarie 1905 is prop. Dirk Postma van Burgersdorp, oudste seun van ds. Marthinus Postma, as predikant van Krugersdorp daar deur sy vader bevestig. Die Witwatersrand tel nou twee Gereformeerde predikante en wel twee Postmas, vader en seun. Maar ná 16 maande het ds. D. Postma van die Rand vertrek omdat hy 'n beroep na Burgersdorp aanvaar het. Ds. D.P. du Plessis, ook 'n kleinseun van ds. Dirk Postma die ouere, word nou vir 'n paar jaar die konsulent en later die predikant van Krugersdorp. In 1904 vertrek ds. M. Postma van die Witwatersrand na Pretoria. Ds. W.J. de Klerk (Heidelberg, 1903-'04) volg die beroeping na Johannesburg op en bedien ook Krugersdorp as konsulent. Ook dr. J.D. du Toit het gedurende hierdie tydperk vanaf Potchefstroom, Krugersdorp as konsulent bedien.
In 1907 vertrek ds. W.J. de Klerk na Aliwal-Noord en gedurende Junie 1908 word die kombinasie Krugersdorp-Johannesburg weer gesluit. Na talle beroepe uitgebring is, word daarin geslaag om weer die voortreflike dienste van ds. M. Postma (wat intussen van Pretoria na Waterberg vertrek het) te verkry nadat die tweede beroep op hom uitgebring is. Ná die vertrek van ds. W.J. de Klerk was Johannesburg dus sowat 18 maande vakant, 'n groot terugslag vir die gemeente. Dit was die rede dat die staatmaker van die Witwatersrand, ds. M. Postma, toe hy vir die tweede keer na Johannesburg beroep is, weer teruggekom het na hierdie wêreldstad waar hy gearbei het tot op die dag van sy dood Ds. M. Postma bedien dus weer sowel Johannesburg as Krugersdorp. Hierdie tweede kombinasie is in 1910 vir goed opgesê.
Intussen kom daar nog meer uitbreiding sodat die Algemene Vergadering van Transvaal toestemming verleen dat in Maart 1905 'n derde gemeente op die Witwatersrand gestig kon word, naamlik Germiston. Die eerste konsulent, ds. H.J.R. du Plessis het 11 jaar lank hier gearbei tot Germiston in kombinasie met Bethal gegaan het nadat ds. J.C. van der Walt beroep is.
Die posisie van die Afrikaner as mynwerker het verstewig vanaf die jaar 1909. Vanaf hierdie jaar dateer dan ook die groei van die Gereformeerde Kerk op die Witwatersrand. Met die uitbreek van die Eerste Wêreldoorlog in 1914 het die gemoedere in die goudstad hoog geloop. Die gewapende opstand in die land het ook die gemeentes swaar getref, want baie lidmate het in tronke en kampe te lande gekom en ander moes swaar boetes betaal.
Die koms van ds. J.V. CoetseeWysig
In Junie 1915 kom prop. J.V. Coetzee na Johannesburg as hulpprediker. Van die naweë van die opstand skryf hy as volg: "Ek het besluit om aan die uitnodiging van Johannesburg gehoor te gee en begin Junie 1915 as hulpprediker daar aangekom, net nadat die opgesweepte Johannesburgse gepeupel destyds die Duitse winkels en sake daar geplunder en uitgebrand het en op hulle deurtog gestuit is in die Dardanelle van die duikweg deur 'n piksteel-en-knuppelkommando van Boere. Die opgewondenheid onder die gemeentelede het nog hoog geloop toe ek daar aangekom het. Baie van hulle was ook lede van daardie gedugte piksteel-kommando wat die Dardanelle tussen Fordsburg en Vrededorp verdedig het, en hulle het nog druk nabetragting gehou oor die gebeurtenisse."
In Desember 1918 is ds. J.V. Coetzee nadat herhaalde beroepe uitgebring is, bevestig as tweede predikant van die Johannesburgse gemeente. Twee predikante vir een gemeente was in die Gereformeerde Kerk in Suid-Afrika onbekend en tog het die eienaardige stadstoestande dit genoodsaak. Uit die aard van die saak kon moeilik op hierdie tydstip nog 'n gemeente gestig word. In Nederland, egter, was destyds 'n gemeente met meer as een predikant nie iets onbekend nie. Ds. J.V. Coetzee sê dan self: "Sover ek weet, was dit die eerste geval in die geskiedenis van ons kerk, dat 'n gemeente twee predikante gehad het, afgesien van die geval van Burgersdorp wat in die eerste jare van die bestaan van die Teol. Skool twee predikante had, van wie een eintlik dosent aan die skool was en vir 'n gedeelte deur die gemeente besoldig was.".
Die Gereformeerde Kerk het nou vier predikante op die Witwatersrand gehad. Gedurende 1919-1923 was ds. J. H. Boneschans predikant van die gemeente Germiston ná die vertrek van ds. J.C. van der Walt na Piet Retief-kombinasie. Die Oos-Rand, d.w.s. vanaf Germiston tot by Springs, het nou die arbeidsveld van die predikant van Germiston geword. Terwyl die rustige kerklike arbeid van die predikante (di. M. Postma, D.P. du Plessis, J.V. Coetsee en J.H. Boneschans) sowel as van die kerkraadslede en van die gelowiges in die amp van die gelowiges voortgaan om die fondamente van die kerklike lewe en -organisasie vas en stewig te lê, breek die staking teen die einde van 1921 uit. Die jaar daarop (1922) was dit oorlog op die Witwatersrand.
Die Randse StakingWysig
Dit spreek vanself dat die staking die kerklike lewe swaar getref het. Die gemeentelike lewe is op baie plekke ontwrig veral in Johannesburg en op die Oos-Rand. Hiervan skryf ds. J.V. Coetzee, 'n ooggetuie van die staking: "Die wydverbreide industriële moeilikhede met die groot staking aan die einde van 1921 wat in 1922 uitgeloop het op 'n gewapende botsing in die strate van Johannesburg, het die kerklike lewe op die Witwatersrand baie ontwrig. Baie lidmate was maande lank uit die werk. Die kerklike sake het swaar gely in daardie moeilike tyd. Kerklike opbringste het sterk agteruitgegaan en predikantstraktemente het agterstallig geraak. Toe die gewapende botsing ten slotte verby was, het 'n groot deel van die gemeentelede in die tronk of agter die sinkomheining van die Wanderersgronde as gevangenes gesit. In Fordsburg, Vrededorp en Newlands is bykans alle manspersone in hegtenis geneem na die skietery verby was en in die Wanderers saamgehok. Dae lank het die uitsorteerdery aangehou om die persone wat aan die skietery deelgeneem het, in die hande te kry. Die kerklike lewe en organisasie op die Sentrale en Oos-Rand het die meeste ontwrigting te verduur gehad."
Die gemeente Germiston het baie te verduur gehad, sodat dit ná die vertrek van ds. D. Rumpff van Heidelberg met laasgenoemde in kombinasie gegaan het. Gedurende 1924-27 het dr. P.J.S. de Klerk Germiston bearbei as gevolg van die vertrek van ds. Boneschans na Venterstad.
Nuwe gemeentes gestigWysig
Terwyl hierdie uitbreiding op die Oos-Rand aan die gang was, het veral die westelike voorstede van Johannesburg sterk wyke en later sterk gemeentes geword. Die gevolg was dat die Algemene Vergadering van Transvaal toestemming verleen het tot die afstigting van Johannesburg-Oos en -Noord aan die begin van 1924. Hierdie twee gemeentes het in kombinasie gegaan met ds. J.V. Coetzee as hul predikant terwyl ds. M. Postma predikant gebly het van die Johannesburgse gemeente. Ná die dood van ds. Postma in 1926, het ds. W.J. de Klerk vir die tweede keer predikant van Johannesburg geword.
Aan die begin van 1925 het Noord en Oos die kombinasie verbreek en selfstandig oorgegaan tot beroep – Oos in kombinasie met Bethal wat ds. T.T. Spoelstra beroep en Noord wat ds. F.P.J. Snyman van Molteno beroep. Byna 20 jaar lank het ds. Snyman Noord bearbei tot met sy dood op 15 Augustus 1945.
Gedurende 1926 is weer twee gemeentes bygevoeg, en wel Brakpan op die Oos-Rand en Vereeniging, wat later ook sou ressorteer by die gemeentes van die Witwatersrand. Vier jaar later, in 1930, kom Johannesburg-Suid tot stand en Johannesburg-Wes; in 1935 kom ook nog by Springs en Benoni by; in 1936 Boksburg; in 1938 die gemeente Delmas, wat nes Vereeniging ook later onder die gemeentes van die Rand sou sorteer; in 1939 is die Albertonse gemeente gestig en in 1942 dié van Florida. Vanaf 1950-1954 is die volgende gemeentes nog gestig: Linden (1950); Buffeldoorns (1949); Randfontein (1950); Vanderbijlpark (1951); Johannesburg-Sentraal; Carletonville (1953); Delarey (1954); Krugersdorp-Wes (1954).
Die kerk se werksaamhedeWysig
Die Gereformeerde Kerk het evangelisasie beskou as 'n dringende behoefte in die Johannesburgse omstandighede, waar godsdienstige afvalligheid onder die Afrikaners voorgekom het. Ds. T.T. Spoelstra van die gemeente Johannesburg-Oos het hom in die twintigerjare in die besonder hiervoor beywer. Die behoefte is gevoel om meer aan literatuurverspreiding in die hospitale te doen en die hulp van die kerk se Dorkasvereniging is ingeroep. Op 'n vergadering van die Sentrale Bestuur van die Randse Evangelisasie in 1929 is kommer uitgespreek dat ander lektuur wel versprei word, terwyl die kerk "stil met ons Gereformeerde beginsels" sit. Nietemin het die aanwesigheid van baie afgedwaalde — maar ook kerklose — Afrikaners aan die Rand en die beperkte aksie van die kerk in dié verband 'n bron van bekommernis gebly.
Dit was dan ook een van die vernaamste redes waarom nog 'n selfstandige gemeente in 1952, Johannesburg-Sentraal, in die middestad gestig is ten einde "aktief evangelisasiewerk te doen onder die vele afgedwaalde verbondskinders wat in die onpersoonlike stadsgees alle kontak met die kerk verloor het". Die swak kerkbesoek van lidmate (gemiddeld 27 persent by oggenddienste en 15 persent by aanddienste in 1956) was 'n verdere saak wat gepla het.
Die Gereformeerde Kerk het 'n eie besonderse sendingaksie aan die Rand onderhou. Sedert 1950 het ds. Hugo du Plessis as missionêre leraar in die gemeente Johannesburg-Noord gearbei. Sy vernaamste arbeidsveld was die swart woongebiede ten weste van die stad. Die verskillende gemeentes het dié aksie ondersteun en 'n persoon soos dr. J.A. Schutte, predikant van die gemeente Johannesburg-Noord, het besonderse belangstelling in sendingwerk getoon. Die Johannesburgse sendinggemeente Moroka het teen 1955 'n totaal van 515 lidmate gehad. Ds. Du Plessis het sedert Januarie 1956 die opleiding van swart leraars en helpers behartig. Hy is deur ds. P.G. Geertsema opgevolg. Die uitbreiding en omvang van die werk het meegebring dat 'n selfstandige gemeente, Dube, in November 1957 gestig kon word.
Ds. Marthinus PostmaWysig
Dr. B.R. Krüger skryf in Die ontstaan, ontwikkeling en betekenis van die Gereformeerde Kerk op die Witwatersrand van ds. Marthinus Postma: "Tereg word hy die apostel van die Gereformeerde Kerk op die Witwatersrand genoem, want nie alleen was hy die heel eerste, en vir 'n geruime tyd die enigste predikant van die Kerk op die Witwatersrand nie, maar deur die genade van God was sy ywer, entoesiasme en gawes die waarborg van die stewige fondament van die kerklike organisasie."[1]
Sy arbeidsveldWysig
Die arbeidsveld van ds. M. Postma het aanvanklik gestrek vanaf Krugersdorp tot in Springs, dit wil sê die hele destydse Witwatersrand. Gedurende hierdie tyd het hy nog verskillende konsulentgemeentes oor die lengte en breedte van Transvaal, asook in die Oranje-Vrystaat, bedien. Na hierdie gemeentes was hy dikwels afwesig en by tye het dit so erg daaraan toegegaan dat hy om verstaanbare redes geen verlof vir afwesigheid van sy kerkraad kon verkry nie. Die gevolg was dat hy meer as eens Woord en Sakramente op weeksdae in hierdie plattelandse gemeentes gaan bedien het. By dit alles het hy die daelikse drukte van die stadsgemeentes gehad – die drukte (soos hy dit so dikwels genoem het) van die "Wêreldstad Johannesburg". Toe die gemeentelike werk op Johannesburg en Krugersdorp later so uitgebreid geraak het, het hy dan ook meer as eenmaal daaroor gepraat dat die arbeidsveld (wil hy dit behoorlik doen) vir hom baie uitgestrek is. Hy het egter nooit gekla dat dit te veel werk is nie. Sy ywer om 'n tweede predikant vir Johannesburg het dientengevolge ook geen perke geken nie en alhoewel dit baie jare geduur het, deur die Anglo-Boereoorlog en die Griepepidemie van 1918 grootliks vertraag, het hy wel sy ideaal verwesenlik gesien. In sy "Rede uitgesproken door Ds. M. Postma, M.A. (Predikant van de Gereformeerde Gemeente te Fordsburg) by de herdenking van syn 35-jarige Ambtsbediening en 70ste verjaarsdag (14 Julie 1925)", maak hy met groot dankbaarheid daarvan melding dat die Here die klein begin ryklik geseën het, sodat daar toe al reeds vier gemeentes van die Gereformeerde Kerk op die Witwatersrand was.
PrekeWysig
Ds. Postma het Sondae op meer as een plek die Woord bedien. Wanneer daar deur uitbreiding in die verskillende sentrums van Johannesburg 'n redelike aantal lidmate aanwas, het hy vir hulle gaan dienste hou. Selfs het hy gedurende weeksdae saam met die betrokke ouderling gegaan om kennis te gee van die diens wat daardie betrokke aand sou plaasvind. Die uitbreiding was egter so snel dat hy die dienste Sondae nie meer almal kon behartig nie. Dit word vertel dat hy so aanhoudend by die kerkraad van Johannesburg aangedring het om toestemming vir buitedienste dat die Kerkraad dit eindelik goedgekeur het net om van die "geneul" van die predikant ontslae te raak. En toe hy dit later nie meer kon behartig nie, het hy versoek dat die ouderlinge die leesdienste hou. Meer as eens kon hy in die Wêreldstad nie voldoende tyd vind om sy preke behoorlik uit te skrywe nie, met die gevolg dat hy van sketse gepreek het. En alhoewel hy nie altyd met sy preke "persklaar" was nie, het hy deur sy welsprekendheid hom nie van koers laat bring nie. Sy skoonseun, H. S. Oosterhagen, het op 'n keer hieroor gesê: "Zyn preke was altyd weldoordag en je voelde hier praat 'n man van levenservaring, nie hoogdrawend nie, maar voedsel vir elk in s'n of haar leven." Volgens Krüger is daar vertel hoe ds. Postma eendag in 'n straat van Johannesburg (sonder dat hy dit geweet het) voor 'n kroeg waar die mense in en uit gaan, 'n teologiese werk gestaan en lees het terwyl hy moes wag op 'n trem.
StudieWysig
Deur privaat studie het hy die M.A.-graad in klassieke tale behaal. Voordat hy predikant geword het, was hy 10 jaar lank as Literariese Professor verbonde aan die Teologiese Skool op Burgersdorp en later jare, toe hy predikant op Johannesburg was, het hy 'n tyd lank klasgegee aan die Teologiese Skool op Potchefstroom in die plek van sy seun prof. F. Postma wat na die Vrye Universiteit in Holland vir verdere studie gegaan het. Sy onvermoeide ywer blyk ook hier waar hy na klasure les gegee het aan studente in die ou tale.
Huis- en siekebesoekWysig
Ds. Postma se krag het veral in huis- en siekebesoek gelê. Van soggens vroeg tot snags laat, wanneer die trems van Johannesburg al tot stilstand gekom het, was hy besig met sy herderlike werk, want hieraan kon hy nooit genoeg aandag gee nie. Uit die notules, met sy eie deftige handskrif geskrywe, blyk dit telkens hoe hy tydig en ontydig met hierdie werk besig was. So flink het dit soms daaraan toegegaan dat van kerkraadsweë 'n beroep op hom gedoen moes word om stadiger oor die klippe te gaan, want hy was maar selde in die pastorie – tot ongerief van gemeentelede wat hom daar kom besoek het. Maar tot op die dag van sy dood was dit asof hy nie kon rus as hy nie huis- en siekebesoek doen nie. Dit was, volgens Krüger, dan ook monumentale werk wat in hierdie opsig deur hom op die Witwatersrand gedoen is. Of dit nou Bulawayo, Frankfort of Strydenburg was waar hy moes heen, nie alleen om Woord en Sakramente te bedien nie, maar ook om huisbesoek te doen, het vir hom geen saak gemaak nie, solank hy dit net kon doen vir sy Here en Sender. Sy liefdesywer vir siekes en beproefdes, soms ten koste van sy eie gesondheid, om hulle liefderyk te vertroos en te bemoedig uit die Bybel, was sy lewe. Dit het dan ook meer as eens gebeur dat hy so vroeg in die môre by die siekehuis aangekom het dat van die huismense nog geslaap het.
Geesdrif vir sy Kerk en volkWysig
Ds. Postma was 'n harde werker in diens van sy God en sy volk. Hy het dit dan ook met sy 70-jarige fees triomfantelik uitgeroep: "Johannesburg is het heerlikste arbeidsveld in die Gereformeerde Kerk van Zuid-Afrika." Toe hy vir die beroep na Ladybrand bedank het, het hy dit gedoen omdat in Johannesburg baie werk te doen was. Hier het hy dan ook ruim 28 jaar met vlyt en toewyding gearbei totdat hy in die tuig gesterf het soos sy vurige wens was. Krüger skryf: "Hoe dikwels het hy nie by besondere geleenthede neergeval om vuriglik God te bid of te dank vir genote seëninge; of hom smekend verootmoedig vir 'n arme sondares wat diep in die modder van die sonde geval het; of wanneer die tug toegepas moes word? Ja, waarlik hy het baie intiem met sy God omgegaan in die stryd op die Witwatersrand. As hy self in sware stryd verkeer omdat hy miskien Gods Koningkryk deur sy sonde kon afgebreek het, dan is sy toevlug maar net weer tot die gebed en hy het, so sê hyself, nooit beskaamd uit die stryd gekom nie. Hieruit moet, onses insiens, sy erns verklaar word en tewens ook die sukses wat hy op die Witwatersrand behaal het. Want altyd was hy bereid om te dien, selfs tot in die late ure van die nag, maar nooit wou hy gedien word nie. En hoe meer hy gewerk het (as hy op reis gaan na 'n kerklike vergadering het hy ook sommer gekollekteer vir die dowes en die blindes of vir die sending) hoe meer het hy sy ontrou gevoel – daarom hy dan ook aan die einde van sy lewe: 'O, myn God en Vader, vergeef uw knecht om Christus wil zyn ontrouwheid, nalatigheid en zonde in, uw heilige dienst, want hoe zou hy kunnen bestaan, zoo Gy in het gericht met hem treden.'"
Krüger skryf: "Dit was hom nie erns net met sy roeping as predikant nie, ook sy volk het hy met sy hele hart lief gehad. Hoe het die ontrou van sy eie volk hom nie diep in die hart getref nie! Die Tweede Vryheidsoorlog en die epidemie van 1918 het hy beskou as direkte strawwe van God oor 'n ontrou nasie. Die eed van getrouheid het hy, om gewigtige redes wat breedvoerig in die notule deur homself opgeteken is, nie afgelê nie." Daarom moes ds. Postma twee jaar in ballingskap verkeer. Vanaf Oos-Londen het hy gereeld aan sy gemeente Johannesburg geskryf en sy preke gestuur wat voorgelees moes word. Die afsterwe van president Paul Kruger het hy so diep gevoel en dat hy spesiaal 'n preek tot nagedagtenis van die ontslapende die lig laat sien het. In die stryd het hy homself altyd die minste, die geringste, geag. Wanneer twis in sy teenwoordigheid ontstaan het, het hy altyd die skuld self gedra. Die skielike dood van 'n ouderling op 'n kerkraadsvergadering in Johannesburg het 'n geweldige indruk op sy gemoed gemaak.
Ná ruim 28 jaar diens in die Johannesburgse gemeente is die gryse dienskneg op 71-jarige leeftyd oorlede. Hyself het gesê dat 'n stadsgemeente byna bomenslike kragte verg sowel van die leraar as van sy eggenote.
PredikanteWysig
- Martinus Postma, 1897 - 1904, 1909 - 26 Julie 1926 (oorlede in die amp) †1926-07-26
- Willem Johannes de Klerk, 1904 - 1907, 1928 - 1943 †1943-09-26
- Jan Viljoen Coetzee, 1918 - 1925 †1952-12-26
- Abraham Adriaan Venter, Johannesburg-Wes 1935 - 1951 †1990-02-28
- Christiaan Hattingh, Johannesburg 1951 - 1953 †2001-08-01
- Johannes Hendrik Booyens, 1954 - 1957 † Onbekend
- Pieter Joachim Wilhelm Louw, Johannesburg-Mayfair, 1957 - 1966 †2007-05-05
- Dirk Jacobus van der Walt, Johannesburg-Mayfair 1966 - 1985 †1985-11-05
- Hendrik Jacob van der Walt, Johannesburg-Oos 1976 - 1986, Johannesburg 1986 - 1987 †2004
- Gerhardus Arnoldus Hattingh, Johannesburg-Sentraal 1974 - 1986, Johannesburg 1986 - 2001.
- Johannes Jacobus de Jager, 1987 - 1998
- Marius Schalekamp, 1993 - 1994
- Willem Jacobus Kruger Saayman, Johannesburg-Noord 1981 - 1997, Johannesburg-Melville 1997 - 2003, Randburg 2003 - 2009
Gemeentes ontstaan uit JohannesburgWysig
Die Gereformeerde kerk Johannesburg-Wes het op 13 Desember 1930 van Johannesburg afgestig. Op 1 April 1943 is die grense tussen Johannesburg en Johannesburg-Wes opgehef, toe die gemeente Johannesburg-Wes word. Op 22 Oktober 1950 is Johannesburg herstig en het dit vanaf 1952 bekendgestaan as Johannesburg-Mayfair. Johannesburg-Oos is op 29 Februarie 1924 van Johannesburg afgestig, toe Johannesburg se kerkgebou in Jeppestown die dogtergemeente se kerk geword het. Johannesburg-Noord is op 1 Maart 1924 van Johannesburg afgestig. Sy kerkgebou was in Melville. Van die gemeentes Johannesburg, Johannesburg-Noord, -Oos, -Suid, -Wes en -Sentraal, het in 2015 nog net Johannesburg-Suid bestaan. Johannesburg-Melville het einde 2002 een geword met Randburg-Oos (of moontlik saam met Randburg-Oos by Randburg ingelyf). Op 14 April 2003 het die Gereformeerde kerke Randburg en Randburg-Oos saamgesmelt as die Gereformeerde kerk Randburg.[2] Johannesburg-Wes se grense het in 1986 verander met die insluiting van Langlaagte, Paarlshoop, Auckland Park en Mayfair-Wes by die gemeente toe dié dele nie van Johannesburg-Mayfair na die nuwe gemeente Johannesburg (herstig; saamgestel uit Johannesburg-Mayfair, -Sentraal en -Oos) oorgedra is nie.
'n Soortgelyke vermindering in die getal gemeentes wat Johannesburg se naam dra, het in die NG Kerk gebeur: In 2015 het nog net Johannesburg bestaan nadat Johannesburg-Noord met Andrew Murray saamgesmelt het en die gemeente later as Andrew Murray bekendgestaan het, terwyl Johannesburg-Oos, -Suid en -Wes by ander gemeentes ingelyf is.
Ontbindings, samesmeltings en inlywingsWysig
Die ontbindings, samesmeltings en inlywings waarby Johannesburg en sy buurgemeentes betrokke was, het dus hierdie gemeentes:
- Johannesburg (-Mayfair, -Melville, 1896, 1986)
- Johannesburg-Noord (1924)
- Johannesburg-Oos (1924)
- Johannesburg-Wes (1930, 1986)
- Johannesburg-Suid (1931)
- Linden (1950)
- Johannesburg-Sentraal (1952)
- Delarey (1954)
- Randburg (1960)
- Randburg-Oos (1976)
- Midrand (1999)
Verminder tot hierdie gemeentes:
GaleryWysig
BronneWysig
- ( Kruger, dr. B.R. 1956. Die ontstaan, ontwikkeling en betekenis van die Gereformeerde Kerk op die Witwatersrand. Pretoria: Craft Drukpers. )
- ( Stals, prof. dr. E.L.P. (red.). 1986. Afrikaners in die Goudstad Deel 2 1924-1961. Pretoria: HAUM Opvoedkundige Uitgewery. )
- ( Harris, C.T., ) Noëth, J.G., Sarkady, N.G., Schutte, F.M. en Van Tonder, J.M. 2010. Van seringboom tot kerkgebou: die argitektoniese erfenis van die Gereformeerde Kerke. Potchefstroom: Administratiewe Buro.
VerwysingsWysig
- ( Kruger, dr. B.R. 1956. Die ontstaan, ontwikkeling en betekenis van die Gereformeerde Kerk op die Witwatersrand. Pretoria: Craft Drukpers. )
- ( ) Wat het in Randburg gebeur?. URL besoek op 11 Februarie 2015.
Sien ookWysig
Eksterne skakelsWysig
- Waarskynlik die gebou van Johannesburg-Mayfair by Brixtonweg 1, Brixton, soos te sien op Google Maps. URL besoek op 13 Februarie 2015.
- Die gebou van die eertydse gemeente Johannesburg-Oos by Princessstraat, Fairview, soos te sien op Google Maps. URL besoek op 13 Februarie 2015.
- Die kerkgebou van Johannesburg-Wes by Putneyweg 35, Brixton, soos dit in 2009 gelyk het op Google Maps terwyl veranderings daaraan aangebring is. URL besoek op 11 Februarie 2015.
- Waarskynlik die pastorie van Johannesburg-Wes by Hamptonweg 68, Aucklandpark. URL besoek op 14 Februarie 2015.
- Die kerkgebou van Johannesburg-Noord by Eerste Laan 47, Melville. URL besoek op 11 Februarie 2015.
- Die kerkgebou van die gemeente Bergbron by Schoongezicht 8, Bergbron. Johannesburg-Wes en Delarey het in 1998 saamgesmelt met die Melville-deel (die ou Johannesburg-Noord) van Johannesburg-Melville om Bergbron te vorm. URL besoek op 15 Februarie 2015.
|
<urn:uuid:dcfd5988-57fe-4946-a8b5-3bb204f93708>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.m.wikipedia.org/wiki/Gereformeerde_kerk_Johannesburg
|
2019-07-21T21:39:13Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195527204.71/warc/CC-MAIN-20190721205413-20190721231413-00140.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999935 |
{
"abbr": [
"by-sa",
"by-sa"
],
"in_footer": [
false,
true
],
"in_head": [
true,
false
],
"location": [
"link_tag",
"a_tag"
],
"version": [
"3.0",
"3.0"
]
}
|
Swerfvalk
Swerfvalk | ||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Volwassene met prooi in Nova Scotia, Kanada. | ||||||||||||||||
Bewaringstatus | ||||||||||||||||
Wetenskaplike klassifikasie | ||||||||||||||||
Binomiale naam | ||||||||||||||||
Falco peregrinus Tunstall, 1771 | ||||||||||||||||
Subspesies | ||||||||||||||||
17–19, sien teks | ||||||||||||||||
Sinonieme | ||||||||||||||||
Die swerfvalk (Falco peregrinus), ook bekend as die Peregrine, is 'n roofvoël in die familie Falconidia wat wyd verspreid oor die aarde voorkom. Dit is 'n kraai-grootte valk met 'n blou-grys rug, 'n gespikkelde wit onderkant en 'n swart kop. Die Swerfvalk is 'n roofvoël en voed hoofsaaklik op ander medium grootte-voëls. Die geslagte lyk verskillend (dimorfies), met die wyfies aansienlik groter as mannetjies. Die Swerfvalk is bekend vir sy hoë-spoed duik van meer as 322 km/h gedurende jagtogte. Dit is die vinnigste lid van die diereryk.
Die Swerfvalk word byna oral op die aarde aangetref, behalwe in die uiterste poolstreke, baie hoë berge en die meeste tropiese reënwoude. Die enigste groot ys-vrye landmassa waar dit nie voorkom nie is Nieu-Seeland. Dit maak die Swerfvalk die wêreld se roofvoël wat die wydste verspreid voorkom.
Die wetenskaplike naam kan as "dwaal valk" vertaal word. Dit verwys na die migrerende gewoontes van die swerfvalk families wat in die noordelike gebiede voorkom. Kenners erken 17 tot 19 subspesies wat wissel in voorkoms en omvang. Daar is meningsverskil oor die vraag of die kenmerkende Barbaryse valk deur twee subspesies verteenwoordig word.
Swerfvalke bereik volwassenheid na een jaar en bly 'n vaste broeipaar. Neste is gewoonlik op die kransrand of meer onlangs op hoë mensgemaakte strukture.
Subspesies[wysig | wysig bron]
- Falco peregrinus anatum
- Falco peregrinus babylonicus
- Falco peregrinus brookei
- Falco peregrinus calidus
- Falco peregrinus cassini
- Falco peregrinus ernesti
- Falco peregrinus furuitii
- Falco peregrinus japonensis
- Falco peregrinus macropus
- Falco peregrinus madens
- Falco peregrinus minor
- Falco peregrinus nesiotes
- Falco peregrinus pealei
- Falco peregrinus pelegrinoides
- Falco peregrinus peregrinator
- Falco peregrinus peregrinus
- Falco peregrinus radama
- Falco peregrinus submelanogenys
- Falco peregrinus tundrius
Sien ook[wysig | wysig bron]
- Alfabetiese lys van Suid-Afrikaanse voëls
- Lys van Suid-Afrikaanse voëls (Groepeer)
- Lys van Suider-Afrikaanse voëls volgens wetenskaplike name
Verwysings[wysig | wysig bron]
- BirdLife International (2012). "Falco peregrinus". IUCN Rooilys van Bedreigde Spesies. Weergawe 2012.1. Internasionale Unie vir die Bewaring van die Natuur. Besoek op 16 Julie 2012.
|
<urn:uuid:53f9828e-038a-4343-afcd-d33bdcb14aee>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/Falco_peregrinus
|
2019-07-23T03:00:41Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195528687.63/warc/CC-MAIN-20190723022935-20190723044935-00300.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.99947 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
Frans Timmermans
Jump to navigation
Jump to search
Hy is die huidige eerste adjunk-president van die Europese Kommissie.
Loopbaan[wysig | wysig bron]
- Van 1980 tot 1985 studeer hy Frans aan die Radboud Universiteit van Nijmegen en van 1984 -'85 vervolg hy sy studies aan die Universiteit van Nancy in Europese Reg en Franse literatuur.
- Van 1987 - 1990 is hy beleidmedewerker aan die Nederlandse Ministerie van Buitelandse Sake en '90-'93 werk hy as adjunk-sekretaris aan die Nederlandse ambassade in Moskou.
- Hy keer na Den Haag terug en '93-'94 werk hy by die ministerie van ontwikkelingsamewerking as adjunk-hoof van die afdeling Europese sake.
- Hierna begin sy Europese loopbaan: van 1994 - 1995 werk hy vir Hans van den Broek, die Nederlandse minister van buitelandse sake wat nou Europese Kommissaris geword het.
- Van 1995 - 1998 werk hy vir Max van der Stoel wat die Hoë Kommissaris vir nasionale minderhede van die OSCE is.
- Hy keer terug na die Nederlandse politiek en van 1998 - 2007 is hy lid van die Nederlandse Tweede Kamer vir die sosiaaldemokratiese party PvdA. Van 2007 tot 2010 dien hy as adjunk-minister van Europese sake in die Balkenende IV-kabinet en van 2012- 2014 as minister van buitelandse sake in die Rutte II-kabinet.
- In 2014 word hy lid van die Europese Kommissie Juncker. Sy werkgebied is verbetering van reëlgewing, die betrekkings tussen instellings, die regstaat en die handves van grondregte.[1]
Persoonlike besonderhede[wysig | wysig bron]
Frans Timmersman is vir die tweede keer getroud en het vier kinders.
|
<urn:uuid:c70ec206-ef1e-4880-a8dd-0c3ba0ab2fe5>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/Frans_Timmermans
|
2019-07-16T23:13:05Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195524972.66/warc/CC-MAIN-20190716221441-20190717003441-00084.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999513 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
Auro-3D
Auro-3D is 'n driedimensionele oudioformaat wat deur die Belgiese onderneming Auro Technologies ontwikkel is. Hoogtemikrofone word tydens klankopnames ingespan om natuurlike klankweerkaatsings op te neem wat in tuisteater- en omringklankstelsels deur hoogteluidsprekers weergegee kan word.
Tegnologie[wysig | wysig bron]
Die Auro-3D-formaat is gegrond op drie klanklae wat deur korresponderende omringklank-, hoogte- en oorhoofse plafon-luidsprekers weergegee word en die enkele horisontale klanklaag aanvul wat vir 5.1- of 7.1-kanaal-omringklank gebruik word. In die driedimensionele klankveld, waardeur gehore omhul word, word die laer omringklank aangevul met beide gelokaliseerde klanke en klank wat na bo gereflekteer word. Die benodigde inligting vir die hoër klanklaag word gedurende 'n ateljee-opname met 'n konvensionele 5.1-kanaal-omringklank-PCM-draer gemeng. Gedurende die weergawe rekonstrueer die Auro-3D-dekodeerder die oorspronklike hoogtekanale uit die datastroom. Die dekodeerder is daarnaas in staat om konvensionele tweekanaal-stereo-opnames te bewerk.
Auro-3D is 'n hibriedtegnologie wat sowel kanaal- asook objek-gebaseerde klankmateriaal kan verwerk. Die klemtoon val by Auro-3D op 'n kanaalgebaseerde klankuitleg, terwyl Dolby Atmos - 'n mededingende hibriedformaat - op 'n objek-gebaseerde uitleg fokus. Klankeffekte en -ervaring word versterk deur die hoë resolusie van klank in al sy dimensies. Die buitegewoon hoë klankgehalte maak van Auro-3D 'n omringklankformaat wat nie net beperk moet bly tot die akoestiese weergawe van videomateriaal in tuisteaterstelsels nie, maar ook geskik is vir liefhebbers van jazz- of klassieke musiek.[1]
In 2015 het Auro Technologies ingestem om sy klankformaat versoenbaar te maak vir die weergawe in Dolby Atmos-tuisteaterstelsels.
|
<urn:uuid:1d3d4833-fec2-43d9-8510-174271b1c7a2>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/Auro-3D
|
2019-07-16T23:01:57Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195524972.66/warc/CC-MAIN-20190716221441-20190717003441-00169.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999744 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
Verwante veranderings
Jump to navigation
Jump to search
Tik 'n bladsynaam om veranderinge aan bladsye te sien wat daarvan of daarheen skakel. (Om inskrywings van 'n kategorie te sien, tik Kategorie:Naam van kategorie). Veranderinge aan bladsye op u dophoulys word in vetdruk aangedui.
Lys van afkortings:
- N
- Met die wysiging is 'n nuwe bladsy geskep. (sien ook die lys van nuwe bladsye)
- k
- Hierdie is 'n klein wysiging
- b
- Hierdie wysiging is deur 'n bot gemaak
- D
- Wikidata-wysiging
- (±123)
- Bladsy is met die aantal grepe gewysig
|
<urn:uuid:795b4b92-d5c9-4398-aa39-a3133882c51f>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.wikipedia.org/wiki/Spesiaal:OnlangseVeranderingsMetSkakels/Gereformeerde_kerk_Venterstad
|
2019-07-16T22:52:31Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195524972.66/warc/CC-MAIN-20190716221441-20190717003441-00169.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.999999 |
{
"abbr": [
"by-sa"
],
"in_footer": [
false
],
"in_head": [
true
],
"location": [
"link_tag"
],
"version": [
"3.0"
]
}
|
* [[1863]] – Dr. [[Frans Engelenburg]], [[Suid-Afrika]]anse joernalis en koerantredakteur en twee maal voorsitter van die [[Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns]] († [[21 Augustus]] [[1938]])
* [[1897]] – [[Ferdinand von Sammern-Frankenegg]], Duitse soldaat († [[20 September]] [[1943]]).
|
<urn:uuid:a7bbeef7-d8eb-4726-ab16-efb3e15c3d98>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.m.wikipedia.org/wiki/Spesiaal:MobileDiff/1287745
|
2019-07-21T21:02:38Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195527204.71/warc/CC-MAIN-20190721205413-20190721231413-00297.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.916796 |
{
"abbr": [
"by-sa",
"by-sa"
],
"in_footer": [
false,
true
],
"in_head": [
true,
false
],
"location": [
"link_tag",
"a_tag"
],
"version": [
"3.0",
"3.0"
]
}
|
Bruinalbatros
Die Bruinalbatros (Phoebetria fusca) is 'n voël wat selde aan die Suid-Afrikaanse kus gesien word. Die voël is 'n swerwer, is roetbruin en het 'n wit oogkring. Die stert is lank en wigvormig en die vlerke is lank en smal. In Engels staan die voël bekend as Sooty Albatross.
Bruinalbatros | ||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Opgestopte individu in die Natural History Museum, Wene | ||||||||||||||||
Bewaringstatus | ||||||||||||||||
Wetenskaplike klassifikasie | ||||||||||||||||
Binomiale naam | ||||||||||||||||
Phoebetria fusca (Hilsenberg, 1822)[2] |
Sien ookWysig
BronWysig
VerwysingsWysig
- BirdLife International (2012). "Phoebetria fusca". IUCN Rooilys van Bedreigde Spesies. Weergawe 2012.1. Internasionale Unie vir die Bewaring van die Natuur. Besoek op 16 Julie 2012.
- Brands, S. (2008)
|
<urn:uuid:c446c3dc-595a-4740-807f-ab8966dd3c89>
|
CC-MAIN-2019-30
|
https://af.m.wikipedia.org/wiki/Bruinalbatros
|
2019-07-15T18:41:22Z
|
s3://commoncrawl/crawl-data/CC-MAIN-2019-30/segments/1563195523840.34/warc/CC-MAIN-20190715175205-20190715201113-00083.warc.gz
|
by-sa
|
3.0
|
link_tag
| true | false | false | false |
Latn
|
afr
| 0.993516 |
{
"abbr": [
"by-sa",
"by-sa"
],
"in_footer": [
false,
true
],
"in_head": [
true,
false
],
"location": [
"link_tag",
"a_tag"
],
"version": [
"3.0",
"3.0"
]
}
|