_id
string | text
string | title
string |
|---|---|---|
doc_101 | Perły – wytwory małży (głównie perłopławów z rodzajów "Pteria" i "Pinctada"), rzadko ślimaków. Zbudowane są z tej samej substancji co wewnętrzna strona muszli (masa perłowa), której głównymi składnikami są węglan wapnia (w postaci aragonitu) i rogowata substancja białkowa (konchiolina), która spaja mikrokryształy skupione koncentrycznie wokół jądra. Perły powstają najczęściej w wyniku reakcji organizmu na ciało obce, które przedostało się do muszli. W jubilerstwie perły definiuje się jako „produkty naturalnego pochodzenia organicznego, powstałe w płaszczu muszli perłopławów perłorodnych lub innych mięczaków”. Pochodzenie nazwy "perła" nie jest pewne, być może zostało zapożyczone od gatunku małża () lub kulistego kształtu (). == Właściwości == * Chemizm: wapń + węglan + substancja organiczna + woda. * Układ krystalograficzny: (rombowe) mikrokrystaliczne. * Twardość: 2,5–4,5 według | |
doc_102 | Śledztwo – podstawowa forma prowadzenia postępowania przygotowawczego, uregulowana przez przepisy kodeksu postępowania karnego. == Wszczęcie śledztwa == Postanowienie o wszczęciu śledztwa wydaje prokurator, gdy zachodzi uzasadnione podejrzenie popełnienia przestępstwa. Podstawą faktyczną decyzji o wszczęciu śledztwa może być tylko istnienie znanych organowi informacji, które obiektywnie uprawdopodabniają fakt popełnienia przestępstwa, subiektywnie zaś wywołują wysoki stopień podejrzenia co do zaistnienia tego faktu. Śledztwo prowadzi prokurator. Prokurator może powierzyć Policji przeprowadzenie śledztwa w całości lub w określonym zakresie albo dokonanie poszczególnych czynności śledztwa. Uprawnienia Policji przysługują także pozostałym poza prokuraturą i Policją organom ścigania tj. Straży Granicznej, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Żandarmerii Wojskowej, Służbie Celnej oraz Centralnemu Biuru Antykorupcyjnemu, w zakresie ich właściwości. == Zakres przedmiotowy == Śledztwo prowadzi się w sprawach: * w których | |
doc_103 | Stworzenie świata – pojęcie biblijne wyjaśniające naturę i sposób powstania wszechświata. W ujęciu judeo-chrześcijańskim zarówno niebo (materialne i duchowe), jak i ziemia i wszystko co istnieje jest dziełem Boga-Stwórcy. Wszechświat powstał nie jako skutek procesu emanacji lub zrodzenia czy też ślepej ewolucji, lecz w wyniku wypowiedzenia przez Boga "Słowa" (por. Ps 33/32/, 6). Dwa rozpoczynające całą Biblię opisy stworzenia, zawarte w pierwszych trzech rozdziałach Księgi Rodzaju, przedstawiają pochodzenie wszechświata i człowieka od Stwórcy, zależności między Bogiem, człowiekiem i światem oraz podkreślają zasadniczą dobroć tego, co stworzone. Interpretacja teologiczna opisów stworzenia jest różna w zależności od wyznania. Przyjmuje się, że nie zawierają one istotnej informacji z dziedziny nauk przyrodniczych, lecz są opowiadaniami symbolicznymi, których zasadniczym kluczem interpretacyjnym jest pojęcie "stworzenia z | |
doc_104 | Bitwa pod Ostrołęką – bitwa powstania listopadowego, stoczona 26 maja 1831 roku pod Ostrołęką, w której główne siły wojsk polskich pod dowództwem generała Jana Skrzyneckiego starły się z wojskami rosyjskimi Iwana Dybicza. == Wstęp == Na skutek przedłużającej się przerwy w działaniach Skrzynecki pod wpływem opinii publicznej opracował plan wyprawy w sile 45 tys. żołnierzy przeciwko liczącemu 30 tys. żołnierzy korpusowi rosyjskiemu, który znajdował się między Ostrołęką a Łomżą. By pozorować obecność głównych sił polskich na szosie brzeskiej naprzeciwko armii Dybicza, pozostawiono liczący 11 tys. żołnierzy korpus Jana Umińskiego. Pomimo nieporadności Skrzyneckiego realizacja planu przebiegała pomyślnie, jednak 18 maja z nieznanych przyczyn Skrzynecki nie zdecydował się na zaatakowanie pod Śniadowem otoczonej już gwardii rosyjskiej, która dzięki temu ocalała i uszła | |
doc_105 | tabelach statystycznych) jako powierzchnię Polski podaje się wartość 312 685 km². Jest to powierzchnia obszaru administracyjnego Polski. Obszar administracyjny Polski, to obszar znajdujący się w granicach administracyjnych jednostek podziału terytorialnego (gmin, powiatów i województw). W odróżnieniu od większości innych państw, gdzie jednostki administracyjne obejmują wyłącznie obszary lądowe państw, w Polsce w skład obszaru kilku jednostek administracyjnych wchodzi również obszar morskich wód wewnętrznych: * gmina (miasto na prawach powiatu) Świnoujście obejmuje część Zalewu Szczecińskiego i obszar Świny * gmina Międzyzdroje obejmuje część Zalewu Szczecińskiego * gmina Wolin obejmuje część Zalewu Szczecińskiego i część obszaru Dziwnej * gmina Kamień Pomorski obejmuje część obszaru Dziwnej * gmina Dziwnów obejmuje część obszaru Dziwnej * gmina Stepnica obejmuje część Zalewu Szczecińskiego * gmina Police obejmuje | |
doc_106 | Obiady czwartkowe – powstałe z inicjatywy Adama Kazimierza Czartoryskiego i organizowane przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, na wzór paryskich salonów literackich, spotkania intelektualistów polskich. == Historia == A uczone obiady? znasz to może imię? Gdzie połowa nie gada a połowa drzymie, W których król wszystkie musi zastąpić ekspensa, Dowcipu, wiadomości, i wina, i mięsa. Kajetan Węgierski (1756-1787) Były to popołudniowe biesiady literacko-naukowe. Pierwsze spotkania odbyły się w 1770 i były kontynuacją zebrań o podobnym charakterze, organizowanych przez Adama Kazimierza Czartoryskiego w Pałacu Błękitnym w początkowym okresie panowania Stanisława Augusta. Obiady czwartkowe organizowane były regularnie co tydzień i trwały od 3 do 4 godzin. Przeważnie odbywały się na Zamku Królewskim (według tradycji w Sali Rady, w inwentarzu z roku 1808 zwanej | |
doc_107 | Konwencja bazylejska – umowa międzynarodowa dotycząca kontroli transgranicznego przemieszczania i usuwania odpadów niebezpiecznych. Sporządzona w Bazylei dnia 22 marca 1989 r., ratyfikowana do 2010 roku przez 170 państw (w tym Polskę – 10 stycznia 1992 roku). | |
doc_108 | Triest (wł. "Trieste", słoweń. i chorw. "Trst", niem. "Triest") – portowe miasto w północno-wschodnich Włoszech, nad Morzem Adriatyckim. Jest stolicą regionu autonomicznego Friuli-Wenecja Julijska. Według danych na 2007 rok gminę zamieszkiwało 208 614 osób, 2469,1 os./km². == Geografia == Triest leży u północnych wybrzeży Adriatyku, nad Zatoką Triesteńską, która stanowi najbardziej na północ wysuniętą część basenu Morza Śródziemnego. Miasto położone jest u północno-wschodnich granic Włoch, tuż przy granicy ze Słowenią. Zajmuje amfiteatralnie opadającą ku morzu krawędź płaskowyżu Kras zamykając północną krawędź wybrzeża Dalmacji. Najwyższy punkt tego płaskowyżu przy granicy z miastem sięga 458 m n.p.m. Klimat Triestu jest stosunkowo ciepły – jest to najbardziej na północ wysunięte miejsce na ziemi o klimacie śródziemnomorskim. Średnia temperatura stycznia wynosi ok. 6 °C, | |
doc_110 | Mur Berliński padł w nocy z czwartku 9 listopada na piątek 10 listopada 1989, po przeszło 28 latach istnienia. Przygotowania NRD do kontrolowanego otwarcia muru sięgają października 1989, kiedy to, według sprawującego wówczas funkcję burmistrza Berlina Zachodniego Waltera Mompera, przeprowadził on 29 października rozmowy z szefem wschodnioberlińskiej SED Günterem Schabowskim i burmistrzem Berlina Wschodniego Erhardem Krackiem, mające doprowadzić do podjęcia odpowiednich działań w tym kierunku. Do otwarcia muru doprowadziły masowe demonstracje w okresie wschodnioeuropejskiej „Jesieni Ludów” 1989 roku określanej w Niemczech nazwą "Herbst der Völker" lub ' („czas przemian”), tj. w przełomowym okresie "friedliche Revolution" – pokojowej rewolucji w NRD, i żądania w ówczesnej NRD wolności podróżowania (otwarcia granic), jak również nieustanna tak zwana „Republikflucht” (według oficjalnej nomenklatury opuszczenie NRD | |
doc_111 | Vasco da Gama (wym. portugalska ; ur. ok. 1460 lub 1469 w Sines, w niewielkim porcie w prowincji Alentejo, zm. 24 grudnia 1524 w Koczinie) – portugalski odkrywca, który jako pierwszy dotarł drogą morską z Europy do Indii, opływając Afrykę od południa, co usprawniło Europejczykom handel z Azją Południową. == Młodość == Niewiele wiadomo o jego młodości. Według Antonio de Limy, autora "Nobiliario", Vasco da Gama wywodził się z rodziny szlacheckiej, o której istnieją wzmianki już z 1166 roku, jednakże męska linia rodu bez „białych plam” prowadzi tylko do roku 1280, do Alvaro da Gamy, którego potomkiem był ojciec Vasco – Estêvão da Gama, piastujący funkcję gubernatora ("alcaide mor") miasta Sines i sędziego ("commendador") Cercal. Matka Vasco da Gamy, Isabel | |
doc_112 | co dzieje się za jego plecami, a przynajmniej nie poświęcał temu zbyt wiele uwagi. Szydłowiecki, jako bliski współpracownik i zaufany Zygmunta I, zagwarantowałby aprobatę tej propozycji ze strony króla. Przedstawiona następnie sejmowi koncepcja mijała się z marzeniami senatorów. == Skutki == Wydarzenia związane z hołdem pruskim zlikwidowały państwo krzyżackie, czyniąc jego spadkobiercę, świeckie państwo pruskie, krajem zależnym od Polski. Aż do srebrnego wieku, tj. epoki Wazów na tronie Polski, zagrożenie z tego kierunku zostało odsunięte i zmarginalizowane, jednak nie zlikwidowane. Dynastia panująca w Prusach wymarła w 1619 r., już w 1563 Zygmunt II August dopuścił do przejęcia lenna pruskiego przez spokrewnionych elektorów brandenburskich, w 1605 bez zgody Sejmu Zygmunt III Waza nadał elektorowi brandenburskiemu Joachimowi Fryderykowi kuratelę nad umysłowo chorym | |
doc_113 | VIN (ang. "Vehicle Identification Number") – numer identyfikacyjny pojazdu nadany i umieszczony przez producenta. Przed 1981 nie było zaakceptowanego standardu określającego ten numer i producenci stosowali dla niego różne formaty. Współczesny numer VIN składa się z 17 znaków – cyfr i liter z wyłączeniem liter I, O oraz Q. Numer VIN można znaleźć w dowodzie rejestracyjnym pojazdu, w rubryce oznaczonej literą E oraz na karoserii poniżej szyby po stronie kierowcy. Numer identyfikacyjny pojazdu w dowodzie rejestracyjnym powinien być taki sam, jak numer znajdujący się na poszczególnych elementach samochodu. Według Rozporządzenia Unii Europejskiej numer VIN umieszcza się po prawej stronie pojazdu == Historia numeru VIN == Numer VIN został wprowadzony w życie po raz pierwszy w 1954 r., w USA. Przez | |
doc_114 | Pisanie i edytowanie materiału == === Styl === Biografie osób żyjących należy pisać odpowiedzialnie, konserwatywnie i w neutralnym, encyklopedycznym stylu. W odniesieniu do innych tematów można stosować strategię ewentualizmu, kiepsko stworzone biografie osób żyjących należy zredukować do postaci zalążka, lub nawet usunąć - patrz Usuwanie nieuźródłowionego lub nieodpowiednio uźródłowionego materiału poniżej. Artykuł powinien w sposób niestronniczy przedstawiać materiał na temat opisywanego zagadnienia, opublikowany przez wysokiej jakości źródła zewnętrzne, a w niektórych przypadkach również to, co opisywana w haśle osoba napisała na swój temat. Styl, w którym stworzony jest artykuł, powinien być neutralny i rzeczowy, niwelujący zarówno niedomówienia, jak i wyolbrzymianie faktów. Biografie żyjących osób powinny być pozbawione sekcji typu "Ciekawostki", a odpowiednio uźródłowione fakty należy wpleść w materiał artykułu. = | |
doc_115 | powierzchni przez 10–20 sekund, średnio przebywając na powierzchni 10,1 s. Będąc mięsożercą, zjada głównie pierścienice, larwy owadów, krewetki słodkowodne i rakowate. Ryje w korycie rzecznym swym pyskiem lub łapie pływające ofiary. Wykorzystuje kieszonki policzkowe, by przetransportować zdobycz na powierzchnię, gdzie ją zjada. Pod wodą spędza zazwyczaj mniej niż 2 minuty. Potrzebuje dziennie pokarmu o masie równej ¹∕₅ masy swego ciała. By go zdobyć, spędza w poszukiwaniu pożywienia średnio 12,4 godziny na dobę (maksymalny czas poszukiwania wedle Bethgego to 28,9 godziny). Wedle Granta połowę czasu spędza w swojej norze Czas ten wykazuje zależność od pory roku i płci zwierzęcia. Dziobaki najaktywniej poszukują pożywienia od sierpnia do listopada, minimum aktywności przypada na styczeń. "O. anatinus" prowadzi zmierzchowo-nocny tryb życia, jednak rzadko widuje | |
doc_116 | Pisarz – osoba tworząca dzieła literackie. == Opis == Pisarz jest oficjalnie zarejestrowanym zawodem w Polsce. Otrzymał symbol 264102 (wyszukiwarka Wortalu Publicznych Służb Zatrudnienia). Z charakterystyki zawodu: pisarz pisze prozą powieści, nowele, opowiadania, biografie, monografie, pamiętniki; pisze utwory poetyckie i dramaty, przeznaczone do realizacji na scenie np. w teatrze, w radiu lub w telewizji. W utworach podejmuje różnorodną tematykę – psychologiczną, romantyczną, religijną, obyczajową, kryminalno-sensacyjną. == Zadania zawodowe == Do zadań zawodowych pisarza należy m.in. oddziaływanie estetyczne i artystyczne na czytelników poprzez opisywanie przeżyć wewnętrznych, stanów psychicznych, doznań, refleksji, poglądów za pomocą formy fabularnej, pamiętnika, autobiografii, wiersza, dramatu etc. | |
doc_117 | zrzucenie Świętopełka z tronu świadczyło o jego nieudolności). Chrobry poparł Jarosława Mądrego jako godnego władcę i podpisał z nim pakt o nieagresji. == Koronacja == Trwa spór co do daty koronacji. Niektórzy historycy uważają, że Chrobry od 1000 roku starał się o papieską zgodę na koronację, potwierdzającą akt dokonany podczas zjazdu gnieźnieńskiego. Niezależne źródła proweniencji niemieckiej jednoznacznie potwierdzają, że Bolesław, korzystając z krótkiego bezkrólewia w Niemczech po śmierci Henryka II, kazał się koronować w 1025 roku (dokładna data ani miejsce nie jest znane). . Przeciwko temu poglądowi protestuje Jerzy Wyrozumski, który zaznacza, że w świetle tekstu z epitafium władcy, jak również według późniejszej polskiej tradycji, symboliczny akt włożenia diademu cesarskiego na głowę polskiego władcy przez Ottona III w 1000 roku | |
doc_118 | Prawie jest największe: : "Odpowiedział: Będziesz miłował Pana Boga swego całym swoim sercem, całą swoją duszą i całym swoim umysłem. To jest największe i pierwsze przykazanie. Drugie podobne jest do niego: Będziesz miłował swego bliźniego jak siebie samego. Na tych dwóch przykazaniach opiera się całe Prawo i Prorocy". Podobny epizod ma miejsce w Ewangelii Marka oraz w Ewangelii Łukasza. W relacji Mateusza i Marka Jezus odpowiada na klasyczny dylemat prawny poruszany przez żydowskich nauczycieli, a dotyczący priorytetów w stosowaniu Prawa. U Łukasza pytanie jest kontynuacją historii bogatego młodzieńca i poprzedzone przez pytanie o życie wieczne, natomiast kontynuacją jest "przypowieść o miłosiernym Samarytaninie", będąca jednocześnie interpretacją przykazania miłości bliźniego. Oba przykazania zacytowane przez Jezusa pochodzą z Pięcioksięgu, w przypadku Ewangelii Mateusza | |
doc_119 | GIMP (ang. "GNU Image Manipulation Program") – bezpłatny, otwartoźródłowy program do edycji grafiki rastrowej. Pozwala na operacje takie jak m.in. retusz, skalowanie, rysowanie, dodawanie tekstu, umożliwiając pracę na warstwach i kanałach, dostosowywanie interfejsu czy tworzenie skryptów automatyzujących niektóre czynności. Program udostępniany jest na licencji GPL w wersji 3. GIMP wchodzi w skład projektu GNU. Dostępny jest na systemy POSIX (m.in. macOS i Linux) oraz Windows. Jego funkcjonalność może zostać rozszerzona z użyciem dodatków, takich jak oficjalny GAP ("GIMP Animation Package") ułatwiający tworzenie animacji. == Funkcjonalność == === Podstawowe funkcje === GIMP umożliwia operacje takie jak: * rysowanie ** liczne pędzle i ołówki ** narzędzie klonowania ** zaawansowany edytor gradientów ** obsługa niestandardowych pędzli * zaawansowana obróbka zdjęć ** obsługa przezroczystości | |
doc_120 | przełomie XX i XXI wieku, w 2010 powstała flaga osób panseksualnych, a sam termin został znacznie rozpowszechniony m.in. dzięki mediom i deklaracjom gwiazd, w tym Miley Cyrus i Janelle Monáe. U osób określających się jako osoby panseksualne zaangażowanie psychoemocjonalne skierowane jest do przedstawicieli dowolnych płci i tożsamości płciowych, w tym do osób niebinarnych czy agenderowych. Osoby panseksualne abstrahują od kategorii tożsamościowych i sztywnych podziałów, odrzucając podejście oparte na binarnych pojęciach dotyczących płci (męskie/kobiece) i płci (mężczyzna/kobieta), twierdząc, że nie mają one znaczenia przy odczuwaniu miłości lub pociągu seksualnego. W takim ujęciu panseksualność różni się od tożsamości biseksualnej, w której pociąg skierowany jest do osób obu płci w podziale binarnym (mężczyzna — kobieta) i od poliseksualnej, w której pociąg jest skierowany | |
doc_121 | Jahwe (, JHWH) – Bóg czczony w judaizmie i chrześcijaństwie, uważany za Istotę Najwyższą, pojmowany na sposób monoteistyczny. Przynajmniej do czasów Mojżesza (ok. XIII wiek p.n.e.), któremu według Biblii imię to miało zostać objawione, Hebrajczycy oddawali mu cześć jedynie na sposób monolatrii – czcząc jedno bóstwo, lecz nie przecząc istnieniu innych bóstw. Według części współczesnych uczonych kult Jahwe został przejęty z wierzeń ugaryckich. Przeczy temu tradycja elohistyczna. Imię JHWH występuje w tekście masoreckim Starego Testamentu 6828 razy. W 25 przypadkach występuje w skróconej, późniejszej formie "Jāh". Poza Biblią hebrajską znaleziono je na przykład na steli króla Meszy z IX/VIII wieku p.n.e. oraz w korespondencji z Lakisz z około 589 p.n.e. Imię to jest częścią występujących w Biblii wielu imion nadawanych | |
doc_122 | w roku 1918 i powtórne scalenie części, należących przez 123 lata do różnych zaborców. Niegdysiejsze ideologie o rodowodzie bezspornie szlacheckim przenikają i przenikały wszelkie elementy społeczeństwa polskiego od prawicy do lewicy. Kultura uznawana obecnie za narodową była historycznym produktem szlachty. === Pochodzenie === Polacy należą historycznie do lechickiej podgrupy ludnościowej Słowian zachodnich, zamieszkujących obszar położony między Styrem na wschodzie i Odrą na zachodzie, zjednoczonych około połowy X wieku, ale i ten pogląd jest obecnie przez niektórych historyków podważany, w wyniku podboju (zjednoczenia) wewnętrznego. W ciągu długich dziejów Polski na jej ziemi osiedlały się także inne grupy różnego pochodzenia; (Niemcy, Żydzi, Holendrzy, Szkoci, Szwedzi, Fryzowie, Flamandowie, Ormianie, Tatarzy, Rusini), które często ulegały spolszczeniu (Głuchoniemcy). Niektóre z nich zachowywały jednak swoją odrębność | |
doc_123 | 5 listopada 1916 w wyniku konferencji w Pszczynie władze niemieckie i austro-węgierskie wydały proklamację, z podpisami swych generalnych gubernatorów von Beselera i Kuka, zawierającą obietnicę powstania Królestwa Polskiego, pozostającego w niesprecyzowanej „łączności z obu sprzymierzonymi mocarstwami”. W akcie tym nie określono granic przyszłej monarchii, a jej status wyrażało słowo „samodzielne” zamiast „niepodległe”, co nie satysfakcjonowało m.in. polskich działaczy narodowych na Śląsku, którzy uznali ogłoszenie tego aktu za działanie pozorne. Dokument ten zawierał natomiast sformułowania dotyczące utworzenia armii polskiej. Po bitwie pod Kościuchnówką, w której I Brygada Legionów Polskich walcząca po stronie Austro-Węgier zapobiegła przerwaniu frontu przez wojska rosyjskie, generał Erich Ludendorff, generalny kwatermistrz Armii Cesarstwa Niemieckiego, napisał list do władz w Berlinie, postulując utworzenie zależnego od Niemiec państwa polskiego i | |
doc_124 | Koło – miasto w Polsce położone w województwie wielkopolskim, w Kotlinie Kolskiej, nad Wartą; siedziba powiatu kolskiego i gminy Koło. Położone przy drodze krajowej nr 92 i linii kolejowej Poznań – Warszawa. Prawa miejskie od 1362 roku. Od XV wieku do 1716 r. miejsce sejmików generalnych prowincji wielkopolskiej. Obecnie duży ośrodek przemysłu ceramicznego i spożywczego. Do najstarszych zabytków zalicza się: ruiny zamku z XIV w., gotycki kościół farny z XV w. oraz kompleks kościoła i klasztoru bernardynów. Patronami miasta Koła są święty Bogumił i św. Tekla. Miasto królewskie należące do starostwa kolskiego, pod koniec XVI wieku leżało w powiecie konińskim województwa kaliskiego. Według danych 2021 roku miasto liczyło 20 833 mieszkańców. == Geografia == === Położenie i obszar === Koło | |
doc_125 | Wywiad – rozmowa pomiędzy dwoma osobami, lub prowadzącym i grupą osób, podczas której osoba przeprowadzająca wywiad zadaje pytania w celu uzyskania pewnych informacji, dotyczących na przykład jakiegoś ważnego wydarzenia. == Gatunek == Wywiad – rozmowa ma strukturę, w której naprzemiennie zadaje się pytania (lub wypowiada zdania mające funkcję pytań) i uzyskuje na nie odpowiedzi. Wywiad jako gatunek prasowy cechuje się tym, że ma za zadanie zbieranie informacji pozostających w kręgu zainteresowania opinii publicznej. Inne gatunki nie muszą w ten sposób zachowywać dynamiki procesu zasięgania informacji. Wywiad należy do tzw. gatunków interakcyjnych, opartych na dialogu. == Historia == Wywiad prasowy jest gatunkiem, którego moment narodzin można określić z dużą dokładnością. Pierwszym opublikowanym wywiadem był wywiad Jamesa Gordona Bennetta Sr. (1795–1872), ojca | |
doc_126 | Bitwa nad rzeką Kałką – starcie zbrojne pomiędzy wojskami rusko-połowieckimi i mongolskimi, które rozegrało się 31 maja 1223 w okolicach rzeki Kałka. Klęska Rusinów i Połowców przyczyniła się do ich późniejszego uzależnienia od Mongołów. == Tło historyczne == W 1223 po rozgromieniu armii gruzińskiej Mongołowie Czyngis-chana wkroczyli na ziemie kaukaskie. Po dotarciu na stepy czarnomorskie najeźdźcy napadli na Kipczaków połowieckiego chana Kocjana. Połowcy ostatecznie nakłonili ruskich kniaziów do wspólnej wyprawy przeciw hordom Czyngis-chana. Podzielona Ruś wyjątkowo zjednoczyła swe siły, wyruszając na wspólną wyprawę przeciw najeźdźcom. Po 8 dniach pochód rusko-połowiecki powstrzymało zetknięcie z awangardowymi oddziałami mongolskimi. Zaskoczenie Mongołów wynikało z faktu, iż w tym czasie prowadzili wojnę z Dżurdżenami w północnych Chinach i nie spodziewali się napotkania żadnego oporu, zwłaszcza | |
doc_127 | reelekcji. Z 63 meczami w barwach reprezentacji Polski należał do Klubu Wybitnego Reprezentanta. 28 czerwca 2012 zrzekł się członkostwa w tej organizacji. Decyzję podjął dzień po tym, jak przewodniczący klubu, Władysław Żmuda, złożył wniosek o jego wykluczenie. == Życie prywatne == Rodzice Jana Tomaszewskiego przybyli do Wrocławia z Wileńszczyzny. Trzykrotnie żonaty; ma dwie córki: Paulinę i Małgorzatę. == Statystyki == === Reprezentacyjne === == Sukcesy == ; Reprezentacyjne * 3. miejsce mistrzostw świata: 1974 * Wicemistrzostwo olimpijskie: 1976 ; VAC Beerschot * Puchar Belgii: 1979 ; Legia Warszawa * Wicemistrzostwo Polski: 1971 * 3. miejsce w ekstraklasie: 1972 * Finał Pucharu Polski: 1972 == Odznaczenia == * Złoty Medal za Wybitne Osiągnięcia Sportowe * Srebrny Medal za Wybitne Osiągnięcia Sportowe | |
doc_128 | Jacek Szymkiewicz, pseud. Budyń (ur. 17 sierpnia 1974 w Trzebiatowie) – polski muzyk, autor tekstów i piosenek, multiinstrumentalista, od 1996 do śmierci członek zespołu Pogodno, od 2012 współtworzył grupę Babu Król, prowadził ponadto solową działalność artystyczną. == Życiorys == Był członkiem formacji Marians. W 2004 wydał swój pierwszy solowy album: "Kilof", nagrany przy współudziale muzyków z zespołów Kristen, Braty z Rakemna i z gościnnym udziałem Łony. Eklektyczna muzyka Budynia łączyła w sobie elementy rocka alternatywnego, rock’n’rolla, czy rapu, a dopełnienie stanowiły teksty autorstwa lidera projektu. Na początku 2012 w duecie z Bajzlem (od 2010 także muzykiem Pogodno) powołali do życia zespół Babu Król, który zadebiutował albumem zawierającym muzyczne aranżacje wierszy Edwarda Stachury. Był autorem muzyki do spektaklów teatralnych i książki | |
doc_129 | Rozdzielnopłciowość, gonochoryzm – zjawisko występowania w obrębie jednego gatunku osobników dwóch odmiennych płci: samca i samicy. Rozdzielnopłciowość występuje także u niektórych roślin telomowych, najczęściej u roślin nagonasiennych, rzadziej okrytonasiennych, gdzie na jednym osobniku występują rozdzielnopłciowe kwiaty, tzn. męskie, zawierające tylko pręciki i żeńskie zawierających tylko słupki (jednopienność). Rzadziej zdarza się, że są osobne osobniki tylko z kwiatami męskimi bądź tylko z żeńskimi (dwupienność). Kategoria:Płeć | |
doc_130 | Street została zamknięta do 17 września. Po atakach wybuchła panika w Nowym Jorku i okolicach – ludzie próbowali się rozpaczliwie ewakuować z jego centrum i z centr innych dużych miast w USA. Oczyszczanie z licznych gruzów terenu zawalonych wież trwało 8 miesięcy i zostało zakończone w maju 2002 roku, a Pentagon był remontowany przez około rok. Odnowienie World Trade Center zajęło kilkanaście lat. Rozpoczęcie odbudowy pierwszej wież, w zmodyfikowanej wersji, rozpoczęto w listopadzie 2006 roku, a otwarto ją oficjalnie w listopadzie 2014 roku po kilku przeróbkach naniesionych w trakcie odbudowy. Łącznie w zamachu zginęło 2996 osób – 2977 osób cywilnych oraz wielu funkcjonariuszy policji i innych służb przybyłych na miejsce i 19 zamachowców-samobójców, a więcej niż 25 000 zostało rannych, | |
doc_131 | Czystawa i Felicjana Andrzejczaka. Gitarzyści zmieniali się wielokrotnie. Na gitarze prowadzącej grali między innymi: Andrzej Ziółkowski, Jan Borysewicz, Krzysztof Mandziara i Marek Raduli, zaś na gitarze basowej, poza Lipką i Ziółkowskim – Piotr Płecha i Mieczysław Jurecki. Teksty do utworów Budki Suflera pisali, w różnych okresach, między innymi: Adam Sikorski, Marek Dutkiewicz, Andrzej Mogielnicki, Bogdan Olewicz. Zespół zakończył swoją działalność w 2014 i niespodziewanie reaktywował się w 2019 bez Krzysztofa Cugowskiego. Nowym wokalistą został Robert Żarczyński. Od 2022 prócz Żarczyńskiego, wokalistami zespołu są również Irena Michalska i Jacek Kawalec. == Obecni muzycy == * Robert Żarczyński – śpiew (od 2019) * Irena Michalska – śpiew (od 2021) * Jacek Kawalec – śpiew (od 2022) * Tomasz Zeliszewski – perkusja (od | |
doc_132 | 65. Konkurs Piosenki Eurowizji odbył się 18, 20 i 22 maja 2021 w hali Ahoy w Rotterdamie. Koncerty zorganizowała Europejska Unia Nadawców oraz holenderscy nadawcy publiczni: AVROTROS, Nederlandse Omroep Stichting (NOS) oraz Nederlandse Publieke Omroep (NPO). Był to piąty konkurs, który odbył się w Holandii. Finał konkursu wygrał zespół Måneskin, reprezentanci Włoch z piosenką „Zitti e buoni”, za którą otrzymali łącznie 524 punkty w głosowaniu jurorów i telewidzów. == Lokalizacja == === Miejsce organizacji konkursu === Holenderska telewizja otrzymała prawa do organizacji 65. Konkursu Piosenki Eurowizji po konkursie w 2019, dzięki wygranej Duncana Laurence’a, reprezentanta Holandii. Nadawca początkowo miał zorganizować konkurs w 2020, został on jednak odwołany z powodu pandemii COVID-19. 16 maja 2020 podczas programu Światło dla Europy ogłoszono, | |
doc_133 | Dymarka, piec dymarkowy – dawny piec hutniczy, w którym przez redukcję tlenkowych rud żelaza za pomocą węgla drzewnego otrzymywano żelazo w postaci gąbczastej, zawierającej żużel. Żelazo nadające się do wyrobu narzędzi, broni itp. uzyskiwano przez usunięcie z łupki żużla na drodze wielokrotnego przekuwania. Tzw. proces dymarkowy znany był od bardzo dawna (w Europie od ok. II w. p.n.e., na ziemiach polskich od ok. I w. n.e.). == Historia == W początkowym okresie dymarki były wyłożonymi gliną zagłębieniami w ziemi (ogniska dymarskie), później piecami jednorazowego użytku, częściowo zagłębionymi w ziemi; po zakończeniu procesu część nadziemna była niszczona, część zagłębioną wraz z żużlem pozostawiano – pozostałości te stanowią dzisiaj cenne źródło informacji o ówczesnej metalurgii żelaza. W Polsce odkryto je na terenie | |
doc_134 | rządem i Radą Państwa. Na rosyjskiej wersji konstytucji poprawki własnoręcznie naniósł Józef Stalin, a ostateczną wersję polskojęzyczną opracował Bolesław Bierut. Konstytucja była nowelizowana 24 razy. Ustawą z 10 lutego 1976 wprowadzono postanowienie, że Polska jest państwem socjalistycznym (w miejsce dotychczasowego określenia – państwo demokracji ludowej), PZPR – przewodnią siłą społeczeństwa w budowie socjalizmu, zaś PRL w swej polityce umacnia przyjaźń i współpracę ze Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich i innymi państwami socjalistycznymi. Zapisy te wywołały protesty społeczne. == Władza ustawodawcza – Sejm == Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej składał się z 460 posłów na Sejm PRL, na początku ustalono jednolitą normę przedstawicielską 1 poseł: 60 tys. mieszkańców, później wykreślono ją z konstytucji jako niepraktyczną. Zerwano z zasadą mandatu wolnego (poseł był przedstawicielem | |
doc_135 | Kajko i Kokosz – seria komiksów autorstwa Janusza Christy, która stała się jego najpopularniejszym dziełem. Bohaterami komiksu są tytułowi Kajko i Kokosz, dwaj słowiańscy wojowie, mieszkający w grodzie kasztelana Mirmiła. Ich głównymi wrogami są Zbójcerze pod komendą Hegemona i jego zastępcy Kaprala. Do innych ważnych bohaterów komiksu należą: żona Mirmiła, Lubawa, mały Smok Miluś, czarownica Jaga i jej mąż – zbój Łamignat oraz ciamajdowaty zbójcerz Oferma. Pierwszy pasek z ich przygodami ukazał się w „Wieczorze Wybrzeża” w 1972 i zawierał części historii "Złote prosię", wydanej później pod zmienionym tytułem "Złoty puchar". Kolejnymi wydanymi w ten sposób tomami były: "Szranki i konkury" i "Woje Mirmiła". Wkrótce autor przeszedł do „Świata Młodych”. Jedna historia ukazała się w magazynie „Relax”, dwie kolejne zostały | |
doc_136 | Układ monachijski (dyktat monachijski) – porozumienie zawarte podczas konferencji w Monachium w dniach 29–30 września 1938 dotyczące przyłączenia części terytoriów Czechosłowacji do Rzeszy Niemieckiej. Został zawarty pomiędzy Niemcami, Włochami, Wielką Brytanią i Francją, przy nieobecności Czechosłowacji, pomimo że jej terytorium państwowe i suwerenność nad nim były przedmiotem konferencji. == Przyczyny zwołania konferencji == Konferencja dotyczyła sprawy Niemców sudeckich, którzy od zakończenia I wojny światowej mieszkali na obszarze nowo utworzonej Pierwszej Republiki Czechosłowackiej. W 1921 r. mieszkało tam 3 218 000 Niemców, którzy stanowili 23,6% ludności państwa. W 1930 r. na terenie Czechosłowacji mieszkało 3 231 688 Niemców. Ich odsetek spadł do 22,3% ludności państwa. Kraj Sudetów, obszar pogranicza ciągnącego się wzdłuż granic z Niemcami i Federalnym Państwem Austriackim, zamieszkany był | |
doc_137 | Horpyna – bohaterka powieści "Ogniem i mieczem" Henryka Sienkiewicza. Siostra kozackiego pułkownika Dońca i przyjaciółka Bohuna. Znana jako wiedźma zamieszkująca potem w Czarcim Jarze (dzisiejsza dolina Waładynki w Mołdawii). Według opisu Sienkiewicza była to "ogromna dziewka wróżąca z koła młyńskiego". Po zdobyciu Baru, wraz ze służącym jej karłem, opiekowała się ukrywaną Heleną Kurcewiczówną. Bohunowi wywróżyła ślub z kniaziówną i godność hetmana, ostrzegając go też przed "Małym rycerzem" i tajemniczym zdrajcą. Miała wizje okropności wywołanych powstaniem Chmielnickiego. Zginęła w Czarcim Jarze zastrzelona przez Rzędziana, który podstępem zyskał jej zaufanie. W przenośni określenie rosłej, mocarnej kobiety o cechach groźnych lub niepokojących * W filmowej adaptacji "Ogniem i mieczem" z 1962 roku w roli Horpyny występowała Eleonora Vargas. * W filmowej adaptacji "Ogniem | |
doc_138 | Janosik – polski serial telewizyjny z 1973 w reżyserii Jerzego Passendorfera emitowany w TVP1 od 26 lipca do 18 października 1974, luźno nawiązując do postaci karpackiego zbójnika Juraja Jánošíka, który żył na przełomie XVII i XVIII w. (w serialu pojawia się kwestia, z której wynika, że główny bohater nie jest legendarnym Janosikiem, a tylko nazywany jest jego imieniem). Ponadto fabuła serialu zawiera wiele elementów humorystycznych. == Produkcja == Serial kręcono od 8 kwietnia 1972 do marca 1973. Zdjęcia realizowano: w rezerwacie przyrody Przełom Białki pod Krempachami koło Nowej Białej, w Dolinie Chochołowskiej, w zamku na Pieskowej Skale, w Zamku Ogrodzieniec, w zamku Orawskie Podzamcze (Czechosłowacja), w Dębnie, w okolicach Ojcowa, na Podkarpaciu, a także w atelier w Warszawie i Pradze, | |
doc_139 | klasztorach męskich w Polsce. Za tę działalność Medal Sprawiedliwy wśród Narodów Świata otrzymało kilkudziesięciu księży: ks. Bruno Boguszewski, ks. Stanisław Falkowski, ks. Mikołaj Ferenc, ks. Władysław Głowacki, ks. Marceli Godlewski, ks. Józef Gorajek, ks. Antoni Kania, ks. Michał Kubacki, ks. Albin Małysiak, ks. Stanisław Mazak, ks. Aleksander Osiecki, ks. Andrzej Osikowicz, ks. Jan Patrzyk, ks. Jan Pawlicki, ks. Jan Poddębniak, ks. Jan Raczkowski, ks. Jan Sielewicz, ks. Adam Skałbania, ks. Franciszek Smorczewski, ks. Witold Stolarczyk, o. Klemens Szeptycki, o. Adam Sztark, ks. Witold Szymczukiewicz, ks. Ludwik Wolski, o. Ludwik Wrodarczyk, ks. Wincenty Mieczysław Zawadzki, ks. Jan Zawrzycki, ks. Ignacy Życzyński. Odznaczone medalem sprawiedliwych zostały także siostry zakonne ze Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi, które współpracowały z Żegotą w ratowaniu Żydów, | |
doc_140 | Panteon w Rzymie (, z greckiego "Πάνθειον", "pan" – wszystko, "theoi" – bogowie, panteon – "miejsce poświęcone wszystkim bogom") – okrągła świątynia na Polu Marsowym, ufundowana przez cesarza Hadriana w roku 125 na miejscu wcześniejszej z 27 r. p.n.e., zniszczonej w pożarze w 64 r. n.e. Budową gmachu kierował Apollodoros, zesłany, po czym prawdopodobnie stracony później przez cesarza. Panteon poświęcony był bóstwom planetarnym oraz ówcześnie panującemu cesarzowi, a od VII wieku Panteon jest użytkowany jako katolicki kościół pw. Santa Maria ad Martyres (). Jest jedną z najlepiej zachowanych budowli z czasów starożytnego Rzymu. 42-metrowa kopuła Santa Maria del Fiore Filippo Bruneleschiego we Florencji została wybudowana na wzór tej z Rzymu. Na panteonie wzorowany jest także warszawski kościół św. Aleksandra przy | |
doc_141 | Według tej drugiej teorii Halloween wywodzi się z obchodzonego w Europie północnej święta z okazji końca jesieni a początku zimy, znanego na terenach irlandzkich jako Samhain („koniec lata”), walijskich jako Nos Galan Gaeaf („wieczór zimowy”), anglosaskich jako Blodmonath („krwawy miesiąc”), nordyckich jako „zimowe noce”. W powszechnej świadomości Halloween kojarzone jest ze świętem zmarłych – w rzeczywistości zarówno poganie, jak i wcześni chrześcijanie upamiętniali zmarłych wiosną – między marcem a majem. Druidzi (kapłani celtyccy) wierzyli, iż w dzień Samhain zacierała się granica między zaświatami a światem ludzi żyjących, zaś duchom, zarówno złym, jak i dobrym, łatwiej było się przedostać do świata żywych. Wierzono, że bóg śmierci Samhain sprowadzał wtedy na ziemię dusze osób zmarłych w minionym roku, aby odpokutowały swoje występki. | |
doc_142 | W tej sytuacji rozpoczęto prace nad lokalizacją żydowskiej dzielnicy mieszkaniowej w Warszawie. Według pierwszego projektu getto miało być zlokalizowane na Pradze, rozważano także plany utworzenia dwóch oddzielnych gett peryferyjnych – na Kole i Grochowie. Nie zostały one jednak zrealizowane z uwagi na konieczność przesiedlenia ok. 600 tys. osób. W kolejnych tygodniach prace nad planami utworzenia getta w Warszawie zostały wstrzymane ze względu na plany przesiedlenia po zakończeniu wojny wszystkich europejskich Żydów na Madagaskar. Jednak ze względu na sytuację wojenną III Rzeszy, w sierpniu prace nad utworzeniem getta ponownie wznowiono. Ostatecznie dzielnicę zamkniętą zdecydowano się utworzyć w północno-zachodniej części śródmieścia, tzw. dzielnicy północnej, która od XIX wieku była w większości zamieszkana przez ludność żydowską. Proces izolowania tej części Warszawy ze względu | |
doc_143 | Kwas deoksyrybonukleinowy, DNA (z ), "kwas dezoksyrybonukleinowy" – wielkocząsteczkowy organiczny związek chemiczny z grupy kwasów nukleinowych. U eukariontów zlokalizowany jest przede wszystkim w jądrach komórek, u prokariontów – bezpośrednio w cytoplazmie, natomiast u wirusów – w kapsydach. Pełni rolę nośnika informacji genetycznej organizmów żywych oraz wirusów. == Skład i budowa == DNA jest liniowym, nierozgałęzionym biopolimerem, którego monomerami są deoksyrybonukleotydy. Ich cząsteczki zbudowane są z pięciowęglowego cukru deoksyrybozy, którego grupa hydroksylowa znajdująca się przy ostatnim atomie węgla (5′) jest zestryfikowana resztą fosforanową, a pierwszy atom węgla (1′) połączony jest wiązaniem "N"-glikozydowym z jedną z czterech zasad azotowych, dwóch purynowych – adeniną (Ade lub A) i guaniną (Gua lub G) – oraz dwóch pirymidynowych: cytozyną (Cyt lub C) i tyminą (Thy | |
doc_144 | |commons = |wikisłownik = rtęć }} Rtęć (Hg, , z ‘wodne srebro’) – pierwiastek chemiczny z grupy metali przejściowych. Uznana za pierwiastek przez Lavoisiera. Rtęć jest jedynym metalem występującym w warunkach normalnych w stanie ciekłym. Rtęć występuje w skorupie ziemskiej w ilości 0,05 ppm. Najważniejszymi minerałami rtęci są: * cynober, HgS * kalomel, * rtęć rodzima. == Właściwości == Rozpuszcza metale, tworząc amalgamaty (z wyjątkiem żelaza, platyny, wolframu i molibdenu). Wykazuje dużą lotność – w stanie nasycenia w temperaturze w powietrzu znajduje się 14 mg Hg na m³. Dawka progowa rtęci, czyli najwyższe stężenie uważane za bezpieczne, wynosi 0,05 mg Hg na m³ powietrza, dlatego rozlana rtęć stanowi potencjalne niebezpieczeństwo zatrucia. Zawartość rtęci w powietrzu w ng/cm³ (co odpowiada μg/dm³ | |
doc_145 | jest on jej dość bliski. Niedługo później zerwał swoje zaręczyny z Blac Chyna, z którą ma syna. W 2015 Kylie i Tyga oficjalnie ogłosili swój związek. W kwietniu 2017 Kylie i Tyga rozstali się głównie z powodu sporej różnicy wieku. Kylie twierdzi, że ich rozstanie przebiegło spokojnie. W tym samym miesiącu spotkała się na festiwalu Coachella z raperem Travisem Scottem, gdzie występował. Widziano ich na imprezie razem przez całą noc, a to zapoczątkowało ich związek. Miesiąc później została uchwycona na zdjęciach z Travisem na Met Gali. 4 lutego 2018 Kylie i Travis przełamali milczenie i zamieścili na portalach społecznościowych informację o narodzinach ich córki, Stormi, która urodziła się 1 lutego. Nakręcili dla Stormi film wyjaśniający ich miłość do siebie i | |
doc_146 | "liberum veto" – poseł, który sprzeciwiał się podejmowanej uchwale, mógł zgłosić "sisto activitatem" (łac. "wstrzymuję czynność"), które zatrzymywało proces podjęcia uchwały do czasu osiągnięcia kompromisu akceptowalnego przez wszystkich. Dostrzegano niebezpieczeństwo wynikające z zastosowania zasady "liberum veto" i proponowano uchwalenie regulaminu Sejmu – w 1646 poseł sandomierski Szczucki, a w 1647 Stanisław Jabłonowski. Dość powszechnie, choć niesłusznie, uważa się, że po raz pierwszy zerwał Sejm, używając "liberum veto", podstarości upicki, poseł województwa trockiego, Władysław Wiktoryn Siciński (klient hetmana wielkiego litewskiego – Janusza Radziwiłła) w dniu 9 marca 1652. Jednak w rzeczywistości Siciński nie zgodził się jedynie na prolongatę obrad sejmu poza przewidziany prawnie czas 6 tygodni. Marszałek Izby, Andrzej Maksymilian Fredro, 11 marca, kiedy Siciński nie stawił się na obrady, uznał | |
doc_147 | handlarzy niewolników ze swojej rodzinnej wyspy, stał się pierwszym człowiekiem, który opłynął glob. Enrique został związany umową przez Magellana w czasie jego wcześniejszych podróży do Malakki i był u jego boku w czasie walk w Afryce, w czasie konfliktu Magellana z dworem portugalskim i wtedy, gdy organizowano flotę. Jednak po wydarzeniach na Mactan i śmierci Magellana pozostali kapitanowie statków odmówili uwolnienia Enrique. Ten zerwał umowę i zdołał zbiec. Jednak Antonio Pigafetta robił cały czas notatki językowe i najwyraźniej był w stanie prowadzić komunikację z miejscowymi w trakcie dalszej podróży. Trzy pozostałe statki popłynęły na zachód do Palawan, który opuściły 12 czerwca 1521 roku, kierowane do Brunei na Borneo przez pilotów Moro, potrafiących nawigować na płytkich wodach. Zakotwiczyły na 35 dni | |
doc_148 | Armia rzymska () – siły zbrojne starożytnego Rzymu. Armia składała się z wojsk lądowych (legiony) oraz floty (classis). Armia rzymska wyróżniała się na tle innych sobie współczesnych armii, jej wojska posiadały znaczną liczbę żołnierzy niepochodzących z Rzymu. Wojsko przez wieki ewoluowało, przechodząc szereg reform i zmian. Państwo rzymskie przetrwało ponad tysiąc lat i załamało się dopiero na przełomie 406–407 r., kiedy to plemiona germańskie napierane przez Hunów przekroczyły ostatecznie Ren (aczkolwiek już od klęski cesarza Walensa pod Adrianopolem w roku 378 Wizygoci stale znajdowali się w granicach cesarstwa). Ostatnim sukcesem wojsk zachodniorzymskich była bitwa na Polach Katalaunijskich. Armia przestała istnieć wraz z upadkiem Cesarstwa Rzymskiego w 476 r. == Legenda powstania == Według jednej z legend związanych z początkami Rzymu | |
doc_149 | Falowa teoria światła – teoria, zgodnie z którą światło traktuje się jako falę elektromagnetyczną. Uważa się dziś, że zjawiska charakterystyczne dla fal, jak na przykład interferencję światła można wyjaśnić tylko za jej pomocą. Jednakże w przeciwieństwie do opozycyjnej teorii korpuskularnej teoria falowa nie jest w stanie wyjaśnić innych zjawisk, jak na przykład efektu fotoelektrycznego. Przyjmuje się więc, iż światło ma naturę dualną. == Historia == Pierwszymi przesłankami świadczącymi o falowej naturze światła były wyniki obserwacji interferencji, dyfrakcji i polaryzacji światła uzyskane przez Francesco Marię Grimaldiego. On też jako jeden z pierwszych zaczął podejrzewać, iż światło jest falą. Jego opinię podzielał Robert Hooke, jednak właściwym początkiem teorii falowej był rok 1678, gdy Christiaan Huygens przedłożył Akademii Paryskiej pracę pt. „Traité de | |
doc_150 | czasowe w USA i wprowadził na czas trwania wojny obowiązek stosowania czasu letniego w celu oszczędności paliwa służącego do produkcji prądu. Ponownie po przerwie w USA w 1966 Kongres uchwalił Uniform Time Act wprowadzając po raz pierwszy podczas pokoju możliwość korzystania z czasu letniego. W Polsce zmiana czasu została wprowadzona między I a II wojną światową tylko raz, w 1919 roku, później w czasie II wojny światowej, podczas okupacji hitlerowskiej. Czas letni stosowany jest w prawie siedemdziesięciu krajach na świecie (między innymi prawie we wszystkich państwach w Europie). Zmiany czasu w Europie nie przeprowadzają Islandia, Rosja i Białoruś. W stanie Indiana (USA) do 2006 roku czas letni obowiązywał jedynie w niektórych obszarach. === Czas zimowy === W Czechosłowacji, zimą 1946/1947 | |
doc_151 | Łagier lub łagr, również (oficjalnie do 1930) koncłagier (ros. лагерь, концлагерь) – obóz koncentracyjny, obóz pracy przymusowej w Rosji bolszewickiej (1918–1922) i w ZSRR (1922–1987), w którym więźniów zmuszano do ciężkich prac powodujących często wyniszczenie i śmierć. Od 1930 obozy koncentracyjne w ZSRR były zorganizowane w system Gułagu, ich liczba i liczebność więźniów skokowo wzrosła, a niewolnicza praca przymusowa więźniów stała się ważnym elementem gospodarki ZSRR. Współcześnie wyłącznie w języku potocznym bądź żargonie dziennikarskim – nieformalne określenie na obóz pracy przymusowej (kolonię karną) w Chinach, Korei Północnej, Rosji, Białorusi. Do radzieckich obozów trafiali wszyscy bez względu na wiek, rasę, stanowisko, światopogląd i płeć. Liczba więźniów sowieckich łagrów w latach 1934 - 1953 (do śmierci Stalina), wedle stanu na 1 stycznia | |
doc_152 | Endorfiny (skrótowiec od „endogenne morfiny”) – grupa hormonów peptydowych, wywołują dobre samopoczucie i zadowolenie z siebie oraz generalnie wywołują wszelkie inne stany euforyczne (tzw. hormony szczęścia). Tłumią odczuwanie drętwienia i bólu. Są endogennymi opioidami. Obecnie potwierdza się istnienie co najmniej 20 typów endorfin, lecz za najważniejsze uznaje się alfa, beta i gamma-endorfiny. Badania wykazały, że wspomniane rodzaje hormonów szczęścia mają działanie zbliżone do opioidów, takich jak morfina. Główna różnica pomiędzy nimi wynika z tego, że endorfiny w przeciwieństwie do morfiny są produkowane wewnątrz organizmu Są silnymi agonistami receptorów opioidowych μ, których pobudzanie wywołuje stany euforyczne. Na te same receptory działają opioidy egzogenne, co wywołuje zniesienie bólu, uczucie przyjemności i dobrego nastroju. Wywołuje to też silne uzależnienie psychiczne i fizyczne. Strukturę | |
doc_153 | Nowa Huta – północno-wschodnia część Krakowa; zaprojektowane od podstaw miasto, którego budowę rozpoczęto w 1949 roku. Zbudowano je dla pracowników mającego powstać kombinatu metalurgicznego: ówczesnej Huty im. Lenina, która od powstania w 1954 jest największym zakładem przemysłowym Krakowa i jedną z większych hut w Polsce. W kolejnych latach Kombinat Metalurgiczny zmieniał nazwy na Huta im. Tadeusza Sendzimira (1990), Ispat Polska Stal SA Oddział Kraków (2004), Mittal Steel Poland SA Oddział Kraków (2005) i ArcelorMittal Poland Oddział w Krakowie (od 2 października 2007). W 1951 gminę Mogiła wyłączono z powiatu krakowskiego i włączono do Krakowa, a następnie utworzono nową dzielnicę pod nazwą Nowa Huta. W 1990 wprowadzono nowy podział administracyjny Krakowa i na obszarze Nowej Huty utworzono 5 dzielnic samorządowych: Dzielnica | |
doc_154 | Ocean Atlantycki. Od położonej od niej na północny zachód Grenlandii oddziela ją Cieśnina Duńska. Punkty skrajne: * N – Rifstangi, 66°32,3′ N * S – Kötlutangi, 63°23,6′ N * W – Bjargtangar, 24°32,1′ W * E – Gerpir, 13°29,6′ W == Budowa geologiczna == Islandia leży na Grzbiecie Śródatlantyckim – na granicy między płytami tektonicznymi: północnoamerykańską (na zachodzie) i euroazjatycką (na wschodzie), przez co cechuje ją wysoka aktywność wulkaniczna. Islandia jest zbudowana głównie ze skał wulkanicznych, przeważnie trzeciorzędowych. Wśród skał dominują bazalty, brekcje, tufy bazaltowe i popioły. === Okres trzeciorzędu === Początek trzeciorzędu był burzliwym okresem dziejów Islandii. Orogeneza alpejska wywołała zmiany tektoniczne w obrębie Atlantyku i pobudziła aktywność wulkaniczną tego obszaru. Wielokrotne wylewy wulkaniczne doprowadziły do utworzenia wielowarstwowego pomostu | |
doc_155 | Styl Stanisława Augusta, in. styl stanisławowski – samodzielna, polska odmiana sztuki wczesnego klasycyzmu, związana z mecenatem króla Stanisława Augusta Poniatowskiego (stąd jej nazwa). Styl obecny w architekturze, dekoracji wnętrz, malarstwie, rzeźbie i sztuce zdobniczej. Termin ten został wprowadzony przez Władysława Tatarkiewicza w pracy "Historia budowy Łazienek" (1916). Problem stylu stanisławowskiego badali następnie m.in. A. Lauterbach ("Styl Stanisława Augusta. Klasycyzm warszawski wieku XVIII", 1918), ponownie Władysław Tatarkiewicz ("Rządy artystyczne Stanisława Augusta", 1919) i Marek Kwiatkowski ("Stanisław August Poniatowski – król architekt", 1983). Najwybitniejszymi twórcami stylu Stanisława Augusta byli Dominik Merlini, Jan Chrystian Kamsetzer, Marcello Bacciarelli, Jean-Baptiste Pillement, Jan Bogumił Plersch i André Le Brun. == Ramy czasowe == Ramy czasowe dla stylu nie są jednoznacznie wyznaczone, albowiem badacze różnią się w | |
doc_156 | II wojna światowa – największa wojna w dziejach, zaliczana do wojen totalnych, trwająca od 1 września 1939 roku do 2 września 1945 roku. Walki toczyły się głównie w Starym Świecie (Europie, Azji oraz Afryce) i na wszystkich oceanach, choć miała także epizody w Arktyce i Ameryce Północnej. Oprócz państw Europy, ich kolonii i państw Azji brały w niej udział także państwa obu Ameryk. Głównymi stronami konfliktu były: * państwa Osi – Trzecia Rzesza Niemiecka, faszystowskie Włochy, Imperium Japońskie i ich sojusznicy, początkowo współpracujące także ze Związkiem Radzieckim (ZSRR); * alianci – państwa koalicji antyhitlerowskiej, zapoczątkowanej przez Wielką Brytanię i Francję, do których dołączyły potem między innymi ZSRR, USA i Włochy. W wojnie uczestniczyło 1,7 mld ludzi, w tym 110 mln | |
doc_157 | Jan Paweł II (, , właśc. ; ur. 18 maja 1920 w Wadowicach, zm. 2 kwietnia 2005 w Watykanie) – polski duchowny rzymskokatolicki, biskup pomocniczy krakowski (1958–1964), a następnie arcybiskup metropolita krakowski (1964–1978), kardynał prezbiter (1967–1978), zastępca Przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski (1969–1978), 264. papież i 6. Suweren Państwa Watykańskiego w latach 1978–2005. Święty Kościoła katolickiego. Poeta i poliglota, a także aktor niezawodowy, dramaturg i pedagog. Filozof historii, fenomenolog, mistyk i przedstawiciel personalizmu chrześcijańskiego. 16 października 1978 został wybrany na papieża przez drugie zgromadzenie kardynałów, po śmierci Jana Pawła I, który zmarł po trzydziestu trzech dniach pontyfikatu. Przyjął imiona Jan Paweł dla uhonorowania swojego poprzednika. Jego wybór na Stolicę Piotrową miał szczególny wpływ na wydarzenia w Europie Wschodniej i w Azji | |
doc_158 | O psie, który jeździł koleją – opowiadanie dla dzieci autorstwa Romana Pisarskiego traktujące o losach psa o imieniu Lampo. == Opis fabuły == Akcja utworu dzieje się we Włoszech. Pewien zawiadowca znajduje na stacji kolejowej kundelka, przygarnia go i nazywa Lampo (wł. "Błyskawica"). Zawiadowca, mający troje dzieci (Gina, Roberto i Adele) mieszka w mieście Piombino, a pracuje w miasteczku Marittima. Lampo cały dzień spędzał na stacji, a wieczorem wracał z zawiadowcą do jego rodzinnego domu na kolację.Pies kilkakrotnie uciekał od swojego nowego właściciela. W czasie pierwszej wycieczki psa wszyscy martwili się, że Lampo już nigdy nie wróci, ale ich przypuszczenia nie sprawdziły się. Pewnego razu na stację kolejową przybył dziennikarz i kilka dni później w gazecie ukazało się zdjęcie kundelka | |
doc_159 | najprawdopodobniej wyprzedzało ono wizje Juliusza Verne’a, Herberta George’a Wellsa i Jerzego Żuławskiego, a nawet prześcigało je w naukowo-technicznych i społecznych spekulacjach. Mickiewicz w pisaniu "Historii przyszłości" (niektóre fragmenty powstały w języku francuskim) inspirował się twórczością dwóch rosyjskich prozaików: Jana Tadeusza Bułharyna i Władimira Odojewskiego. === Działalność przekładowa === Adam Mickiewicz wcześnie zajął się działalnością przekładową. Już w 1817 „spolszczył” dwie powiastki Woltera, "Éducation d’un prince" i "Gertrude, ou Éducation d’une fille", którym nadał tytuły "Mieszko, książę Nowogródka" i "Pani Aniela", a także poemat tegoż samego autora "Dziewica z Orleanu". Tłumaczenia te były w istocie parafrazą francuskich utworów, z przesunięciem akcentu na bardziej hermetyczną, narodową tematykę. Lata 1819–1829 w twórczości Mickiewicza obfitowały w liczne dalsze lub bliższe oryginałowi parafrazy, które autor | |
doc_160 | Usain St. Leo Bolt (ur. 21 sierpnia 1986 w Sherwood Content, Trelawny) – jamajski lekkoatleta, sprinter, ośmiokrotny mistrz olimpijski z Pekinu, Londynu oraz Rio de Janeiro, jedenastokrotny mistrz, dwukrotny wicemistrz oraz brązowy medalista mistrzostw świata. Obecny rekordzista świata w sprincie na dystansie 100 i 200 m. Mierzy 195 cm wzrostu, waży około 94 kg. Jest nazywany "Błyskawica" == Życiorys == 16 sierpnia 2008 podczas letnich igrzysk olimpijskich w Pekinie ustanowił nowy rekord świata w biegu na 100 m (9,69 s), poprawiając swój dotychczasowy najlepszy rezultat (9,72 s). W biegu tym, rozegranym w bezwietrznych warunkach, niezagrożony ze strony przeciwników (drugiego na mecie Richarda Thompsona pokonał o 0,20 s), zwolnił na ostatnich kilkunastu metrach i podniósł w geście zwycięstwa ręce. Cztery dni | |
doc_161 | Blond – kolor włosów, występujący u niektórych ssaków, wywołany przez niewielką ilość barwnika – melaniny. Zazwyczaj przez kolor ten rozumie się odcienie od jasnego brązu poprzez żółty aż do niemalże białego. Ocenia się, że w populacji ludzkiej na całym świecie występuje ok. 26.3% osób z różnymi odmianami jasnych włosów. Oprócz człowieka włosy blond spotyka się u m.in. kotów. == Etymologia słowa == Samo słowo "blond" wywodzi się ze starofrancuskiego – "blont", które pierwotnie oznaczało barwę pomiędzy złotym a jasnokasztanowym odcieniem. Co do pochodzenia samego określenia "blont" istnieją dwie koncepcje. Według pierwszej słowo to pochodzi ze zniekształconej "średniowiecznej łaciny" – a dokładniej od wyrazu "blundus", który znaczy "żółty". Według drugiej początek słowu blond dało starofrankijskie "blund", oznaczające kolor siwy. == Wykształcenie | |
doc_162 | Racibórz (, , , ) – miasto w Polsce, w województwie śląskim; siedziba władz powiatu raciborskiego. Racibórz jest obok Opola jedną z historycznych stolic Górnego Śląska, gdzie rezydowali książęta opolsko-raciborscy. Do dzisiaj zachowało się wiele cennych zabytków, m.in. kaplica zamkowa pw. św. Tomasza Kantuaryjskiego, zwana perłą gotyku śląskiego. Miasto jako pierwsze w Polsce i Europie otrzymało certyfikat "Systemu Zarządzania Środowiskowego" ISO 14001. Według danych z 31 grudnia 2019 r. miasto miało 54 739 mieszkańców. == Położenie == Racibórz znajduje się w południowej części Polski, a jego współrzędne geograficzne to 18º 13' długości geograficznej wschodniej i 50º 05' szerokości geograficznej północnej. Racibórz pod względem administracyjnym leży w południowo-zachodniej części województwa śląskiego, w powiecie raciborskim, niedaleko granicy z Czechami. Graniczy od północy | |
doc_163 | Jan Sariusz Zamoyski (Jan Zamojski) herbu Jelita (ur. 19 marca 1542, zm. 3 czerwca 1605) – sekretarz królewski od 1565, podkanclerzy koronny od 1576, kanclerz wielki koronny od 1578 i hetman wielki koronny Rzeczypospolitej Obojga Narodów od roku 1581. Generalny starosta krakowski w latach 1580–1585, starosta bełski, malborski, grodecki, jaworowski, krzeszowski, tykociński i dorpacki, starosta międzyrzecki w 1580 roku, starosta knyszyński w 1574 roku. Doradca króla Zygmunta II Augusta i Stefana Batorego. Główny przeciwnik sukcesora po Batorym, Zygmunta III Wazy. Humanista-mecenas, filolog i mówca, magnat. Jako senator brał udział w sejmach: 1601, 1603 i 1605 roku. == Życiorys == === Wczesne lata: królewskie wsparcie === Jan Saryusz Zamoyski urodził się 19 marca 1542 roku w Skokówce, a jego rodzicami byli | |
doc_164 | czasu miejscowego, a elektrokardiograf wyłączono po 20 minutach od tej chwili. Zmarł po zakończeniu Apelu Jasnogórskiego, w pierwszą sobotę miesiąca i wigilię Święta Miłosierdzia Bożego, w 9666. dniu swojego pontyfikatu. Informację o śmierci papieża podał na placu świętego Piotra abp Leonardo Sandri, mówiąc: "Najdrożsi bracia i siostry, o godz. 21.37 nasz ukochany Ojciec Święty powrócił do Domu Ojca. Módlmy się za niego". W ciągu ostatnich dwóch dni życia nieustannie towarzyszyli mu wierni z całego świata, śledząc na bieżąco wiadomości dochodzące z Watykanu oraz trwając na modlitwie w jego intencji. Po otrzymaniu zgody kardynała kamerlinga Eduarda Somalo 3 kwietnia 2005 zabalsamowane ciało Jana Pawła II umieszczono na katafalku, ubrano w ozdobne szaty papieskie i wystawiono na widok publiczny w Sali Klementyńskiej | |
doc_165 | Wylesianie, deforestacja, wycięcie – proces zmniejszania udziału terenów leśnych w ogólnej powierzchni danego obszaru, zazwyczaj wskutek antropopresji (np. nadmierne wykorzystanie gospodarcze lasów, zanieczyszczenie środowiska itp.). Może prowadzić do powodzi, susz, osunięć ziemi i lawin błotnych. == Przyczyny wylesiania == # pozyskiwanie gruntów do uprawy roli i hodowli (np. w Brazylii, gdzie wielkie obszary leśne przekształcono w pastwiska, także w Azji i Afryce); # pozyskiwanie drewna jako surowca dla przemysłu i budownictwa; # pozyskiwanie drewna na opał (głównie w rozwijających się krajach Afryki i Azji); # naturalne bądź sztucznie wywołane wymarcie danego gatunku drzewa. # pożary lasów spowodowane ocieplaniem się klimatu przez działalność człowieka. == Skutki wylesiania == # niszczenie naturalnych siedlisk wielu ssaków i ptaków, co prowadzi do zmniejszania ich | |
doc_166 | się ostatecznie republikańskie instytucje, z których większość miała istnieć aż do końca funkcjonowania państwa rzymskiego, nawet jeśli w okresie cesarstwa przestała się z nimi wiązać rzeczywista władza. Suwerenną władzę w republice sprawował lud rzymski ("populus Romanus"), który wypowiadał się poprzez zgromadzenia. Istniały trzy rodzaje zgromadzeń. Komicja centurialne były zorganizowane według podziału obywateli na klasy majątkowe, co zapewniało przewagę w głosowaniach najbogatszym. To one wybierały wyższych magistratów: konsulów, pretorów i cenzorów, zatwierdzały traktaty z obcymi państwami oraz decydowały o wojnie i pokoju. Komicja tribusowe były zorganizowane na podstawie okręgów, "tribus", poprzez które głosowano. W III wieku stały się one głównym organem ustawodawczym (chociaż uprawnienia w tym zakresie posiadały też komicja centurialne). Wybierano na nich także niższych magistratów: edylów kurulnych i kwestorów. | |
doc_167 | Wojna w Afganistanie – zespół zapoczątkowanych 7 października 2001 roku militarnych i niemilitarnych operacji wojskowych prowadzonych przez Sojusz Północnoatlantycki i niektóre państwa niebędące członkami NATO na terytorium Afganistanu, w działaniach skierowanych początkowo przeciwko kierowanemu przez talibów i uznawanemu jedynie przez Pakistan, Arabię Saudyjską i Zjednoczone Emiraty Arabskie rządowi Afganistanu oraz jego siłom zbrojnym. Po militarnym rozbiciu sił sprawujących dotychczas faktyczną władzę nad Afganistanem, które zdobyły ją w wojnie domowej z siłami Sojuszu Północnego, oraz po przeprowadzonych wyborach parlamentarnych i prezydenckich, działania ukierunkowane są na stabilizację sytuacji politycznej i społecznej w Afganistanie oraz budowę infrastruktury kraju. Z uwagi na zakłócenia procesu stabilizacji powtarzającymi się zamachami terrorystycznymi na ludność cywilną oraz atakami zbrojnymi na oddziały wojskowe NATO obecny konflikt w Afganistanie jest | |
doc_168 | Address Resolution Protocol (ARP) – protokół sieciowy umożliwiający mapowanie logicznych adresów warstwy sieciowej (warstwa 3) na fizyczne adresy warstwy łącza danych (2). Protokół ten nie ogranicza się tylko do kojarzenia adresów IP z adresami MAC stosowanymi w sieciach Ethernet, lecz jest także wykorzystywany do odpytywania o adresy fizyczne stosowane w technologiach Token ring czy FDDI. Zdefiniowany jest w RFC 826 i jest określany jako standard internetowy STD 37. Protokół ARP opisuje także zachowanie systemu operacyjnego, który zarządza tzw. tablicą ARP. Znajdują się w niej pary: adres warstwy sieciowej i przypisany do niego adres fizyczny. Zapobiega to wysyłaniu zapytania ARP przy próbie wysłania każdego pakietu do hosta znajdującego się w tej samej sieci. Protokół ARP nie jest niezbędny do działania sieci | |
doc_169 | Szymon Cyrenejczyk – według relacji ewangelicznych przypadkowy przechodzień, którego żołnierze rzymscy zmusili do pomocy Jezusowi w niesieniu krzyża. Szymona Cyrenejczyka wspominają Ewangelie: Mt 27,32; Mk 15,21 i Łk 23,26; jego synami byli Aleksander i Rufus. == Szymon Cyrenejczyk w literaturze == * Kazimierz Braun (reżyser), "Cyrenejczyk" (wiersz) * Giovanni Papini, "Cyrenejczyk" (opowiadanie) | |
doc_170 | Uniwersytet Jagielloński, skr. UJ – polski publiczny uniwersytet w Krakowie, najstarsza polska uczelnia, jeden z najstarszych uniwersytetów na świecie. Uniwersytet ("studium generale") został założony w 1364 roku w Kazimierzu z fundacji Kazimierza III Wielkiego, i składał się początkowo z trzech wydziałów: sztuk wyzwolonych, medycyny i prawa. Dopiero w 1817 r. nadano mu nazwę „Jagielloński”, by podkreślić związki uniwersytetu z dynastią Jagiellonów. W XV i na początku XVI w. Akademia Krakowska przeżywała okres rozkwitu, jednak już w wieku XVI znalazła się w kryzysie, tracąc pozycję i prestiż. Kryzys ten pogłębiał się w wieku XVII i XVIII. W 1777 roku Hugo Kołłątaj, występując jako wizytator Komisji Edukacji Narodowej, podjął próbę zreformowania i poprawy poziomu naukowego uczelni – wówczas Szkoły Głównej Koronnej. Reforma | |
doc_171 | O rybaku i złotej rybce (niem. "Vom Fischer und seiner Frau") – baśń ludowa, spisana i opublikowana po raz pierwszy przez braci Grimm w 1812 roku w ich zbiorze "Baśni" (tom 1, nr 19). Baśń była w Polsce publikowana pod alternatywnymi tytułami: "O rybaku i jego żonie" oraz "Rybak i jego żona" == Treść == Głównym bohaterem jest ubogi rybak, który wraz z żoną mieszkał w lepiance nad brzegiem morza. Codziennie wychodził rano i łowił ryby. Pewnego dnia wyłowił złotą rybkę. Rybka przemówiła do niego ludzkim głosem. Oświadczyła, że nie jest rybą, tylko zaczarowanym księciem, i błagała o wypuszczenie na wolność. Rybak, słysząc ludzki głos, natychmiast wypuścił rybkę. Kiedy wrócił do domu i opowiedział o zdarzeniu żonie, ta oburzyła się, | |
doc_172 | Stefan Żeromski herbu Jelita (ur. 14 października 1864 w Strawczynie, zm. 20 listopada 1925 w Warszawie) – polski prozaik, publicysta, dramaturg; pierwszy prezes polskiego PEN Clubu, prezydent Rzeczypospolitej Zakopiańskiej. Czterokrotnie nominowany do Nagrody Nobla w dziedzinie literatury (1921, 1922, 1923, 1924). Jeden z najwybitniejszych pisarzy polskich w historii. Stefan Żeromski był znany również pod pseudonimami "Maurycy Zych", "Józef Katerla" (panieńskie nazwisko matki) i "Stefan Iksmoreż" (ananim). Ze względu na zaangażowanie społeczne nazwany był „sumieniem polskiej literatury” lub „sumieniem narodu”. == Życiorys == Stefan Żeromski pochodził ze zubożałej rodziny szlacheckiej Wincentego Żeromskiego herbu Jelita i Józefy z Katerlów Żeromskiej. Wychował się w Ciekotach w Górach Świętokrzyskich. Jego ojciec przed powstaniem utracił majątek i aby utrzymać rodzinę, został dzierżawcą folwarków. W 1863 | |
doc_173 | Jamal – polski zespół wykonujący muzykę z pogranicza reggae i dancehallu oraz muzyki niezależnej. Powstał w 1999 roku w Radomiu z inicjatywy Łukasza Borowieckiego i Tomka Mioduszewskiego. Za wydany w 2005 roku debiutancki album pt. "Rewolucje" formacja uzyskała nominację do nagrody polskiego przemysłu fonograficznego Fryderyka w kategorii "Album Roku Hip-Hop / R&B". == Historia == Zespół powstał w Radomiu – rodzinnym mieście jego założycieli – Łukasza Borowieckiego i Tomasza Mioduszewskiego. Początkowo duet zajmował się tylko rapem, ale z biegiem czasu członkowie zainteresowali się muzyką reggae. W 2001 roku zespół zawiesił działalność, a jego członkowie poświęcili się innym projektom. Wówczas pewien sukces odniósł nowy zespół Mioduszewskiego Le Illjah. W 2004 roku grupa Jamal wznowiła działalność. Przez pewien czas oba zespoły funkcjonowały | |
doc_174 | Granice Polski – pod względem powierzchni (312 679 km²) Polska zajmuje 9. miejsce wśród 48 państw Europy. Graniczy z 7 krajami: Niemcami na zachodzie, Słowacją i Czechami na południu, Rosją i Litwą na północy, Białorusią i Ukrainą na wschodzie. Na północy granica państwa przebiega wzdłuż wybrzeża Morza Bałtyckiego. Razem granice Polski wynoszą 3511 km. == Długość granic Polski == Długość granic: * Ogółem – 3511 km * z Czechami – 796 km * ze Słowacją – 541 km * z Ukrainą – 535 km * z Niemcami – 467 km * z Białorusią – 418 km * z Rosją – 210 km * z Litwą – 104 km * morska – 440 km (jest to długość odcinków rozgraniczających obszar morza | |
doc_175 | Makrela atlantycka ("Scomber scombrus") – gatunek ryby z rodziny makrelowatych. == Zasięg występowania == Wzdłuż północnoamerykańskich i europejskich wybrzeży Oceanu Atlantyckiego, południowo-zachodnia część Morza Bałtyckiego, Morze Śródziemne i Morze Czarne, na głębokościach do 1000 m p.p.m. W Bałtyku pojawiają się po tarle i odpływają przed zimą. == Opis == Ciało wąskie, cylindryczne z dużym otworem gębowym w położeniu końcowym. Dwie płetwy grzbietowe. Grzbiet zielonkawy lub niebieskawy, spód jasny. Brak pęcherza pławnego. Dorosłe osobniki osiągają masę do 1 kg i długość do 50 cm. == Tryb życia == Makrele są rybami wędrownymi. Jesienią i zimą żerują przy dnie zjadając głównie bezkręgowce. Od wiosny tworzą ławice i kierują się ku terenom tarłowym. Jedna samica składa kilkaset tysięcy jaj. Ikra i larwy pelagiczne, | |
doc_176 | Użytkownik komputera, użytkownik systemu (dalej: użytkownik) – osoba korzystająca z systemu komputerowego; osoba, grupa osób, instytucja, organizacja lub nawet oddzielny system, który ma prawo do użytkowania systemu komputerowego. W rozumieniu informatycznym, a więc takim, które ma zastosowanie w oprogramowaniu, użytkownik jest podmiotem posiadającym unikatową "nazwę" służącą do jego "identyfikacji" w celu umożliwienia dostępu do systemu informatycznego oraz korzystania z jego zasobów. == Nazwa użytkownika == Użytkownicy są identyfikowani według nazwy – wybranego identyfikatora znakowego zwanego identyfikatorem użytkownika. Identyfikator ten, zależnie od użytego systemu operacyjnego, podlega pewnym ograniczeniom – w większości systemów dozwolone są tylko litery, cyfry i niektóre znaki specjalne. Identyfikatory podlegają również ograniczeniom co do liczby użytych znaków. == Identyfikacja użytkownika == Aby użytkownik został zidentyfikowany, musi posiadać konto | |
doc_177 | Równik – część wspólna powierzchni ciała niebieskiego oraz płaszczyzny prostopadłej do osi obrotu i przechodzącej przez środek masy ciała. Równik Ziemi jest w przybliżeniu okręgiem wielkim kuli ziemskiej. Jest też jej najdłuższym równoleżnikiem. Jego szerokość geograficzna wynosi 0°. == Równik kuli ziemskiej == Równik kuli ziemskiej dzieli ją na dwie półkule: północną i południową, a jego długość wynosi 40 075 kilometrów. | |
doc_178 | Pochodnie Nerona (inny tytuł Świeczniki chrześcijaństwa) – obraz olejny autorstwa Henryka Siemiradzkiego o wymiarach 385 × 704 cm, namalowany w roku 1876 w Rzymie. Dziełem malarza o podobnej tematyce jest powstała 20 lat później "Dirce chrześcijańska". == Historia == Po raz pierwszy obraz zaprezentowano w maju i czerwcu 1876 roku w Akademii Świętego Łukasza w Rzymie. W otwarciu wystawy wziął udział ambasador Rosji i minister oświecenia Królestwa Włoch. Dochód z biletów Siemiradzki przekazał na wsparcie budowę Pałacu Wystawienniczego (Palazzo delle Esposizioni) przy via Nazionale. W tym samym roku pokazywano go jeszcze na wystawach w Monachium, Wiedniu, a w następnym w Berlinie, Warszawie i Petersburgu. W 1878 roku został wystawiony we Lwowie, a potem w pawilonie rosyjskim na wystawie światowej w | |
doc_179 | Gilbert – imię męskie pochodzenia germańskiego. Wywodzi się od słów "gisel" – przysięga i "beracht" – "jasny". Imię zostało wprowadzone do języka angielskiego przez Normanów, a potem spopularyzowane dzięki XII-wiecznemu św. Gilbertowi. Gilbert imieniny obchodzi: * 4 lutego, jako wspomnienie św. Gilberta z Sempringham, * 13 lutego, jako wspomnienie św. Gilberta – biskupa Meaux, * 16 lutego. Znane osoby noszące imię Gilbert: * Gilbert Keith Chesterton, pisarz, eseista, apologeta chrześcijański, konwertyta * Gilberto Agustoni, kardynał katolicki * Gilbert Bécaud, francuski piosenkarz, kompozytor i aktor * Gilbert Fuchs, niemiecki łyżwiarz figurowy * Giba – Gilberto Godoy – siatkarz brazylijski * Gilbert Van Binst, były belgijski piłkarz. Znane osoby noszące nazwisko Gilbert: * William Gilbert – fizyk * David Gilbert, angielski snookerzysta | |
doc_180 | Ferdynand Magellan, , (ur. wiosną 1480, zm. 27 kwietnia 1521) – żeglarz portugalski w służbie hiszpańskiej, odkrywca i morski podróżnik. Jedna z najwybitniejszych postaci w dziejach żeglugi i odkryć geograficznych. 20 września 1519 roku wyruszył z Hiszpanii drogą zachodnią, czyli przez Ocean Atlantycki, do Wysp Korzennych w Archipelagu Malajskim. Wyprawa, która wypłynęła pod jego dowództwem, jako pierwsza opłynęła Ziemię. Zginął 27 kwietnia 1521 w walce z mieszkańcami wyspy Mactan w Archipelagu Filipińskim, opierającymi się kolonizacji. == Życiorys == Ferdynand Magellan urodził się w Ponte da Barca, na terenie współczesnego dystryktu Viana do Castelo, w położonym na północnym zachodzie Portugalii regionie Minho. Jego rodzicami byli Pedro Rui de Magalhães. Magellan miał dwoje rodzeństwa: brata Diega de Sousę i siostrę Isabel. Rodzice | |
doc_181 | 2014 Rada Ministrów zatwierdziła dekret Prezydenta Ukrainy – jednostronnego wyznaczenia granicy ukraińsko-rosyjskiej. Projekt o nazwie "Europejskie drzewo". Obecnie granica jest strzeżona. Na większości swej długości znajdują się posterunki graniczne. Przekraczanie granicy jest dozwolone tylko na przejściach granicznych, których liczba jest ograniczona. Wiele dróg lokalnych na pograniczu ciągnących do granicy jest rozkopana lub zatarasowana z niemożliwością przejazdu. Spory graniczne przed 2014 r.: * Konflikt o Tuzłę Od 2014 roku Federacja Rosyjska prowadzi działania na rzecz trwałych zmian terytorialnych kosztem Ukrainy. Po aneksji Krymu rozpoczęto działania wspierające ruchy separatystyczne na Ukrainie, w tym w szczególności wobec samozwańczych republik (Doniecka Republika Ludowa i Ługańska Republika Ludowa) w trakcie wojny w Donbasie. Kwestia Donbasu stała się pretekstem do rozpoczęcia rosyjskiej inwazji w lutym 2022. | |
doc_182 | omijać miasta. Nadal funkcjonuje słynny nowotarski jarmark, którego początki sięgają XIII wieku, gdy przywilej organizowania corocznego jarmarku nadał Kazimierz III Wielki. Obecnie jarmarki odbywają się w czwartki oraz soboty na które tłumnie przyjeżdżają turyści chcący kupić wyroby regionalne, kożuchy, a także podhalańskie sery. W Nowym Targu znajdują się liczne sklepy, supermarkety oraz centra handlowe. Swoje sklepy ma wiele krajowych oraz zagranicznych sieci, m.in. E.Leclerc, Castorama, Carrefour, Jysk. W Nowym Targu jest kilkanaście salonów samochodowych takich jak Volkswagen, Škoda, Land Rover, Renault, Dacia, Audi, Ford Motor Company, Hyundai, Citroën, Peugeot, Fiat, Opel, Chevrolet, Suzuki, Honda i Kia. Siedziby na terenie Nowego Targu ma wiele firm usługowych, obejmujące swoim działaniem południową cześć Małopolski. Jedną z większych ról obok handlu i usług odgrywa | |
doc_183 | o wakujący tytuł w wadze półśredniej, który do tej pory należał do Węgra Laszlo Senyei. Rozpracował swojego przeciwnika we wszystkich trzech rundach i zwyciężył przez jednogłośną decyzję. Soldić i jego przyjaciele zdecydowali się na strzał w kierunku tytułu Final Fight Championship przeciwko jednemu z najbardziej doświadczonych chorwackich weteranów MMA Ivicy Trušček na gali "FFC 27 – Night of Champions", która odbyła się 17 grudnia 2016 roku w Zagrzebiu w Chorwacji. Po spektakularnym wysokim kopnięciu, które ogłuszyło Truščka, Soldić oblał swojego przeciwnika brutalnym GNP, które zmusiło sędziego Granta Watermana do przerwania walki. Soldić został tym samym mistrzem FFC w wadze półciężkiej w pojedynku, przed którym był uważany za faworyta w stosunku do swojego bardziej popularnego i doświadczonego przeciwnika. === Superior FC | |
doc_184 | blaknięcie. === Zakwaszanie === Jako drugi pod względem ważności czynnik zagrażający rafom wymienia się zakwaszanie mórz i oceanów. Rosnące stężenie dwutlenku węgla w atmosferze powoduje jego przenikanie i rozpuszczanie się w wodzie, co skutkuje zmniejszeniem jej odczynnika pH – wzrostem kwasowości. Dla koralowców oznacza to spowolnienie tempa kalcyfikacji ich szkieletów. === Turystyka === Innym źródłem zagrożeń jest też atrakcyjność turystyczna raf koralowych. Rozwój nadmorskich ośrodków turystycznych powoduje zwiększające się zanieczyszczenie i zamulenie wód przybrzeżnych; groźny jest również wandalizm niektórych turystów, odrywających kawałki koralowca „na pamiątkę”. W pewnych regionach koralowce wykorzystuje się jako materiał konstrukcyjny; często też się je wypala, aby uzyskać czyste wapno. === Rozgwiazdy === Od lat 50. XX wieku obserwuje się okresowe eksplozje populacji rozgwiazd z gatunku korony | |
doc_185 | Cukier spożywczy, cukier biały, cukier rafinowany (cukier z arabskiego سكر sukkar) – to dwucukier sacharoza, spożywcza sacharoza, cukier ten wchodzi w skład wielu owoców i warzyw jednak najczęściej rafinowany jest z trzciny cukrowej (cukier trzcinowy) 70% oraz buraków cukrowych (cukier buraczany) 30%. Ogólnie pod pojęciem cukier należy rozumieć wszystkie węglowodany z grupy monosacharydów i oligosacharydów z wyjątkiem polisacharydów mające słodki smak i wykorzystywane do słodzenia. == Historia == * 8000 p.n.e. prawdopodobnie w Nowej Gwinei powstały pierwsze plantacje trzciny cukrowej. * 3000 p.n.e. w Indiach cukier zaczyna być wykorzystywany do słodzenia zamiast miodu. * IV w. po podboju Indii przez Aleksandra Macedońskiego informacja o roślinie rodzącej złoty słodki miód dociera do Europy. W tym okresie cukier nazywany „solą indyjską” jest | |
doc_186 | W tabeli przedstawiono liczbę medali zdobytych przez polskich reprezentantów na kolejnych zimowych igrzyskach olimpijskich. == Liczba medali według dyscyplin == Polacy stali na podium zimowych igrzysk olimpijskich w pięciu dyscyplinach sportowych. Najczęściej – dziesięciokrotnie – dokonali tego w konkurencjach skoków narciarskich. Konkurencją, w której reprezentanci Polski zdobyli najwięcej medali, są konkursy indywidualne w skokach narciarskich na obiekcie dużym – pięć medali (trzy złote i dwa srebrne). W poniższym zestawieniu ukazano liczbę medali zdobytych przez polskich olimpijczyków według dyscyplin i konkurencji. == Klasyfikacja medalistów == Medale zimowych igrzysk olimpijskich zdobywało łącznie 15 polskich zawodników, z czego ośmioro dokonało tego wyłącznie w startach drużynowych. Najwięcej medali olimpijskich zdobyła Justyna Kowalczyk – dwa złote, jeden srebrny i dwa brązowe. Jest także jedyną Polką, | |
doc_187 | Klimat równikowy – w klasyfikacji klimatów Wincentego Okołowicza jest to jedna z pięciu głównych stref klimatycznych. Obejmuje część obszarów kuli ziemskiej położonych między 20°S oraz 20°N. W strefie klimatów równikowych średnia temperatura wszystkich miesięcy przekracza 20 °C. Roczne amplitudy temperatur są niewielkie, wzrastają do 5 °C–10 °C idąc na północ i na południe od równika. Z oddaleniem od równika zmniejsza się też roczna suma opadów i ich rozkład w ciągu roku. Na równiku nie ma wyraźnej pory bezdeszczowej (codziennie padają tutaj tzw. deszcze zenitalne), dalej od równika pora deszczowa ograniczona jest do kilku miesięcy. Ze względu na różnice w amplitudach temperatur i rozkładu opadów w ciągu roku, wydzielane są trzy typy klimatów: * klimat równikowy wybitnie wilgotny * klimat podrównikowy | |
doc_188 | Porządek ogniowy – zbiór przepisów przeciwpożarowych wydawanych przez władze miejskie bądź właścicieli miast. Ustalały one zasady zabezpieczania miasta przed pożarami oraz zasady walki z nimi. W Polsce pierwsze porządki ogniowe ustanawiano już w średniowieczu. Najstarszym ze znanych jest uchwalony w 1374 r. przez krakowską radę miejską. | |
doc_189 | nazwę I zimowych igrzysk olimpijskich. Zawody odbywały się od 25 stycznia do 5 lutego 1924 r. Oficjalne otwarcie nastąpiło 25 stycznia 1924 r. na stadionie olimpijskim w Chamonix. Dokonał tego podsekretarz stanu ministerstwa edukacji i wychowania Gaston Vidal. Następnie przyrzeczenie olimpijskie wypowiedział narciarz Camille Mandrillon. W igrzyskach startowało 314 zawodników (w tym 13 kobiet) z 19 krajów. Wśród nich była Polska. Zawody zostały rozegrane w 7 dyscyplinach: bobslejach, curlingu, łyżwiarstwie figurowym (dyscyplina rozegrana również podczas Letnich IO w 1908 i 1920 roku), hokeju na lodzie (dyscyplina rozegrana również podczas Letnich IO w 1920 roku), patrolu wojskowym (prekursor biathlonu), narciarstwie klasycznym i łyżwiarstwie szybkim. Rywalizację w bobslejach wygrała druga osada szwajcarska z czasem 5:45:54 pokonując drugą osadę brytyjską i pierwszą osadę | |
doc_190 | 1815 Królestwa Polskiego, będącego częścią Rosji. Zabór rosyjski obejmował w 1815 82% terytorium dawnej Rzeczypospolitej w granicach z 1772, tj. ziemie litewsko-ruskie (tzw. ziemie zabrane) oraz inne ziemie rdzennie polskie. Utworzone na części terytorium zaboru Królestwo Polskie, straciło swą autonomię w wyniku powstań narodowych w 1830 i 1863. Po I wojnie światowej i pokoju ryskim (w 1921), kończącym wojnę polsko-bolszewicką, znaczna część ziem dawnego zaboru rosyjskiego pozostała przy ZSRR bądź znalazła się w granicach Litwy i Łotwy. == Początki zaboru == Spośród trzech zaborców to Rosja odegrała rolę decydującą, nie tylko jako sprawca (wraz z Prusami) rozbiorów, ale również ze względu na wielkość zagarniętego przez siebie obszaru. Po III rozbiorze (1795) zaanektowała ponad 60% ówczesnego terytorium Rzeczypospolitej z połową jej | |
doc_191 | Jadis (z języka perskiego „czarownica”), zwana Białą Czarownicą – postać fikcyjna, stworzona przez C.S. Lewisa w cyklu książek "Opowieści z Narnii". Określenie Biała Czarownica wiąże się z jej bardzo bladą skórą. W ekranizacjach w jej rolę wcieliły się Barbara Kellerman ("Lew, czarownica i stara szafa", 1988) oraz Tilda Swinton ("Lew, czarownica i stara szafa", 2005; "Książę Kaspian", 2008; "Podróż Wędrowca do Świtu", 2010). == Charakterystyka == Biała Czarownica pojawia się jako antagonistka w pierwszej części "Opowieści z Narnii". Według słów pana Bobra miała wywodzić się od olbrzymów i - jako potomkini Lilit - dżinów. Dzięki magii, która pozwala jej utrzymywać w Narnii wieczną zimę oraz zmieniać żywe istoty w kamienie zaprowadziła w Narnii rządy terroru. Na swoje usługi miała także | |
doc_192 | części swojego życia. Nie zmieniło się znacznie w ciągu ostatnich czterech miliardów lat i pozostanie stabilne przez kolejne cztery miliardy. Jednakże w miarę ustawania syntezy wodoru w hel w jądrze i przenoszenie się jej do wyższych warstw Słońce czekają poważne zmiany, zarówno wewnętrzne, jak i zewnętrzne. === Powstanie === Słońce uformowało się około 4,57 mld lat temu w wyniku zapadnięcia się części wielkiego obłoku molekularnego, który składał się głównie z wodoru oraz helu i przypuszczalnie utworzył wiele innych gwiazd, w tym HD 162826. Jego wiek został oszacowany na podstawie modeli komputerowych ewolucji gwiazd i pomiarów zawartości ciężkich radioizotopów. Wynik ten jest spójny z datowaniem izotopowym najstarszej materii w Układzie Słonecznym, o wieku 4,567 mld lat. Badania meteorytów ujawniły ślady stabilnych | |
doc_193 | Romeo i Julia – dramat angielskiego pisarza Williama Szekspira napisany we wczesnym stadium jego kariery. Przedstawia historię tragicznej miłości dwojga młodych ludzi, którzy stali się wzorcami romantycznych kochanków. Historia toczy się w Weronie i Mantui. Źródeł utworu należy doszukiwać się we włoskiej opowieści romantycznej Mattea Bandella ("Le tre parti de le Novelle del Bandello, 1554"), przetłumaczonej wierszem na angielski w "The Tragicall Historye of Romeus and Juliet" (1562) przez Arthura Brooke’a oraz prozą w "Palace of Pleasure" (1582) przez Williama Paintera. Szekspir zapożyczał z obu tych pozycji dodając przy tym postaci własnego pomysłu, takie jak Merkucjo czy Parys, celem wzbogacenia fabuły. Uważa się, że dramat powstawał w latach 1591–1595, zaś po raz pierwszy został opublikowany w 1597 roku w formacie | |
doc_194 | I wojna światowa (przed II wojną światową nazywana Wielką Wojną) – wojna światowa, trwająca od 28 lipca 1914 do 11 listopada 1918 pomiędzy ententą (Trójporozumieniem), tj. Wielką Brytanią, Francją, Rosją, Serbią, Japonią, Włochami (od 1915) i Stanami Zjednoczonymi (od 1917) a państwami centralnymi (Trójprzymierzem), tj. Austro-Węgrami i Niemcami, wspieranymi przez Imperium Osmańskie oraz Bułgarię. Był to największy konflikt zbrojny w Europie od czasu wojen napoleońskich. Wojna zakończyła się klęską państw centralnych, likwidacją mocarstw Świętego Przymierza oraz powstaniem w Europie Środkowej i Południowej licznych państw narodowych. Była też jedną z głównych przyczyn rewolucji lutowej (1917) i rewolucji październikowej (1918) w Rosji. W jej wyniku zginęło ponad 14 milionów ludzi. Mimo ogromu strat i wstrząsu wywołanego nimi, wojna ta nie rozwiązała większości | |
doc_195 | Rodzina 500 plus – realizowany w Polsce od 1 kwietnia 2016 państwowy program z zakresu polityki społecznej, mający pomóc rodzinom w wychowaniu dzieci poprzez comiesięczne świadczenia wychowawcze na każde dziecko w rodzinie w wysokości 500 złotych. Zamiar stworzenia programu został ogłoszony w 2015 przez partię Prawo i Sprawiedliwość, a po jej wygranej w wyborach parlamentarnych w 2015 opracowany i wdrożony przez rząd Beaty Szydło. == Wprowadzenie == Postulat wprowadzenia powszechnego świadczenia dla polskich dzieci jako pierwszy był głoszony przez lewicowych publicystów w 2009 r. W 2011 koncepcję świadczenia na dzieci, we współpracy z partią Polska Jest Najważniejsza, przedstawił prof. Julian Marian Auleytner. Zakładała ona wypłacanie świadczenia w wysokości 400 złotych na dziecko. Po rozpadzie PJN pomysł upadł. W wywiadzie udzielonym | |
doc_196 | Małysza zdecydował się zostać jego osobistym trenerem, tym samym porzucając pracę w telewizji. Pod wodzą Lepistö, polski skoczek podczas zawodów Pucharu Świata trzykrotnie stawał na podium (zawsze na drugiej pozycji). W kolejnym sezonie Fin doprowadził swego podopiecznego do dwóch srebrnych medali igrzysk olimpijskich w Vancouver. Poza tym, Adam Małysz zajął 5. miejsce w klasyfikacji generalnej Pucharu Świata sześć razy zajmując miejsce w pierwszej trójce zawodów (cztery drugie miejsca i dwa trzecie). W 2010 roku odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. 3 marca 2011 roku wraz z Adamem Małyszem ogłosił, że odchodzi na trenerską emeryturę. 16 marca przed wylotem do Planicy poczuł się źle na lotnisku w Helsinkach, po czym trafił do szpitala i nie wziął udziału w ostatnich konkursach Małysza | |
doc_197 | Miłość romantyczna – rodzaj miłości, będący mieszaniną pożądania emocjonalnego i seksualnego, w przeciwieństwie do miłości platonicznej. Podstawową zasadą romantyzmu było uważanie za wartość samo doświadczenie miłości, niezależnie czy powoduje ono szczęście, czy smutek. == Filozofia miłości romantycznej == romantycznej wyrasta wprost z buntu nowego pokolenia przeciwko myśli oświeceniowej oraz czerpie z nurtu sentymentalizmu. Opiera się na teorii Platona i stworzonym przez niego obrazie miłości, w którym to Bóg stworzył dwie połączone dusze i wysyła je na ziemię, gdzie próbują się odnaleźć, a siła ich przyciągania jest ogromna, silniejsza nawet od śmierci. Platoński ideał okazał się jednak zbyt „cudowny” dla człowieka, pozostał niedoścignionym. I ten fakt właśnie powodował cierpienie, bo, pomimo że dwie kosmiczne połówki się odnalazły, to w żaden sposób | |
doc_199 | Międzynarodowe Zrzeszenie Przewoźników Powietrznych (ang. "International Air Transport Association" = "IATA") – światowa organizacja handlowa z siedzibą w Montrealu i Genewie (Szwajcaria) skupiająca 290 przewoźników wykorzystujących linie lotnicze. Głównym zadaniem organizacji jest wsparcie dla przemysłu lotniczego w sprawach uczciwej konkurencji oraz jednorodności cen biletów: z tego względu IATA podzieliła świat na trzy regiony: * strefa 1. NORAM i LATAM (North America and Latin America) - Północna i Południowa Ameryka, * strefa 2. EMEA (ang. Europe, Middle East and Africa) - Europa, Kraje Bliskiego Wschodu i Afryka, * strefa 3. APAC (ang. Asia and Pacific) - Azja, Australia, Nowa Zelandia oraz Wyspy Pacyfiku. Zrzeszenie (podobnie, jak ICAO) nadaje lotniskom kod IATA a także dwuznakowy kod liniom lotniczym. Ponadto IATA stała się | |
doc_200 | z kałem żywiciela wydostają się na zewnątrz. Po kilku tygodniach w jajach rozwijają się larwy i w takiej postaci czekają na połknięcie przez żywiciela. Ponieważ glista jest pasożytem monoksenicznym (występują tylko u jednego żywiciela), kolejnym żywicielem jest również człowiek. W jelicie człowieka larwy wydostają się z osłon jajowych. Uwolnione larwy przez ścianki jelita przedostają się do naczyń krwionośnych i rozpoczynają wędrówkę do płuc. Jest to konieczne, ponieważ do dalszego rozwoju potrzebują tlenu. Docierają więc do pęcherzyków płucnych. Tam dwukrotnie linieją. Po osiągnięciu 2 mm długości zaczynają wędrówkę w górę przez oskrzeliki, oskrzela, tchawicę do krtani, skąd odruchowo przełknięte, dostają się do żołądka i stąd do jelita. Tu dorastają. Po ok. 2 miesiącach od zakażenia zaczynają w jelicie rozmnażać się płciowo. | |
doc_201 | Siodło tureckie () – środkowy odcinek górnej powierzchni trzonu kości klinowej, leżący w dole środkowym czaszki. Przed nim znajduje się guzek siodła () i bruzda przedskrzyżowania wzrokowego, inaczej bruzda skrzyżowania (), za siodłem – czworokątny grzbiet siodła (), a po obu jego bokach – bruzda tętnicy szyjnej (). W lekkim wgłębieniu na siodle – dole przysadki () – leży przysadka mózgowa (). | |
doc_202 | Ryszard III, ang. Richard III (ur. 2 października 1452, zm. 22 sierpnia 1485) – król Anglii od 1483 r. (koronowany 6 lipca), najmłodszy syn Ryszarda Plantageneta, 3. księcia Yorku, i Cecylii Neville, córki 1. hrabiego Westmorlandu. Młodszy brat króla Edwarda IV. Przez krótki czas w 1483 r. lord protektor i regent Królestwa w imieniu małoletniego bratanka Edwarda V. Oskarżany o zamordowanie w Tower of London króla Edwarda V i jego młodszego brata, Ryszarda, a także o przywłaszczenie sobie korony. Zginął pod Bosworth, w przegranej bitwie z wojskami Henryka Tudora, pretendenta do tronu. == Brat króla == Urodził się w zamku Fotheringhay w hrabstwie Northamptonshire, nieopodal Peterborough. Tam też spędził pierwsze 7 lat życia. Był bardzo chorowitym dzieckiem, nadworny poeta księcia |
Subsets and Splits
No community queries yet
The top public SQL queries from the community will appear here once available.