_id
stringlengths 64
64
| text
stringlengths 110
5.06k
| title
stringclasses 1
value |
|---|---|---|
bff8f41c43a55719d14989d668dcf63227095788a790b9349cae2b2d397e82e9 | Η ισότητα όλων των πολιτών διακηρύσσεται από το Σύνταγμα («Οι Έλληνες είναι ίσοι ενώπιον του νόμου. Οι Έλληνες και οι Ελληνίδες έχουν ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις» άρθρο 4 παρ. 1 και 2 Συντ.). Η ισότητα αυτή δεσμεύει τόσο τη Βουλή που θεσπίζει τους νόμους, όσο και τη διοίκηση και τα δικαστήρια. Αυτό σημαίνει ότι οι νόμοι, τα όργανα της διοίκησης και οι δικαστές πρέπει να αντιμετωπίζουν ισότιμα όλους τους πολίτες.
Η ισότητα αυτή είναι για πολλά δικαιώματα αναλογική, δηλαδή ανάλογη με τα χαρακτηριστικά των ατόμων, γιατί η απόλυτη ισότητα θα ήταν άδικη, π.χ. δεν μπορούν να αντιμετωπίζονται ισότιμα ως προς τις πράξεις τους οι έφηβοι και οι ενήλικοι, ως προς τις φορολογικές τους υποχρεώσεις οι βιομήχανοι και οι εργάτες ή ως προς τα δικαιώματα για κοινωνικές παροχές από την Πολιτεία οι άνεργοι και οι εργαζόμενοι ή οι πολύτεκνοι και όσοι δεν έχουν παιδιά. | |
59174fad81ea39929816c520e2da9e105dfe19502c0237801ea131c8eab7cb06 | Στις κοινωνίες του 19ου αιώνα η προστασία της ιδιοκτησίας ήταν βασικό στοιχείο της προσωπικής ελευθερίας (οι δούλοι στον Αμερικάνικο Νότο και οι δουλοπάροικοι στην Ευρώπη δεν είχαν ιδιοκτησία). Στις σύγχρονες κοινωνίες η ιδιοκτησία είναι πλέον προστατευμένη. Τα περισσότερα Συντάγματα προβλέπουν περισσότερο περιπτώσεις περιορισμού της ιδιοκτησίας για τις ανάγκες του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος και του γενικού συμφέροντος (απαγόρευση οικοδομικών εργασιών σε αρχαιολογικούς χώρους, δάση και παραλίες, περιορισμοί στο ύψος των οικοδομών, προστασία των παραδοσιακών οικισμών, αναγκαστικές απαλλοτριώσεις για διάνοιξη δρόμων). | |
7ffb0ba1480aece38247c51eb0e8e78d1337fe99bf56e8624ac5b963ac3b1e0d | «Η κατοικία του καθενός είναι άσυλο. Η ιδιωτική και οικογενειακή ζωή του ατόμου είναι απαραβίαστη» ορίζει το άρθρο 9 του Συντάγματος. Η κατοικία αποτελεί δηλαδή απαραβίαστο χώρο του ατόμου. Η έρευνα στον ιδιωτικό χώρο επιτρέπεται μόνο με την παρουσία δικαστικού εκπροσώπου. Με το δικαίωμα αυτό προστατεύεται γενικότερα η ιδιωτική ζωή του ατόμου από κάθε παραβίαση, όπως οι δυνατότητες παραβίασης με τα σύγχρονα ηλεκτρονικά μέσα. Με την αναθεώρηση του Συντάγματος το 2001 προστέθηκε και το δικαίωμα στην προστασία προσωπικών δεδομένων, την οποία ανέλαβε ανεξάρτητη από την κυβέρνηση υπηρεσία (Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων). | |
8e481c9269b746726ba111f7d5e579de6b45a91bd3de9dec82f4c7c5fea7b5a2 | Για να υπάρχει λαϊκή κυριαρχία απαιτείται διαφάνεια στις ενέργειες της Πολιτείας, ώστε ο κυρίαρχος λαός να γνωρίζει και να κρίνει. Για το λόγο αυτό το Σύνταγμα προβλέπει την υποχρέωση της Διοίκησης να απαντά στα αιτήματα των πολιτών και να τους παρέχει τις απαραίτητες πληροφορίες. Σε αντίθετη περίπτωση το Σύνταγμα προβλέπει την επιβολή προστίμου στα διοικητικά όργανα και αποζημίωση του πολίτη.
Το δικαίωμα του πολίτη να ελέγχει και να επηρεάζει την Πολιτεία, ασκείται και με άλλα μέσα ( κοινοβουλευτικός έλεγχος, προβολή αιτημάτων πολιτών από τον τύπο και τη ραδιοτηλεόραση). Ο πολίτης που θεωρεί ότι αδικείται από τη Διοίκηση μπορεί να καταφύγει στο Συνήγορο του Πολίτη. Ο Συνήγορος του Πολίτη είναι μια ανεξάρτητη από την Πολιτεία αρχή, που λειτουργεί για την εξυπηρέτηση των συμφερόντων των πολιτών. | |
cfdad36609f984d62dee062aa7792d4a171a9227e3771618dc0d4f11de674ad4 | «Η ελευθερία της θρησκευτικής συνείδησης είναι απαραβίαστη. Η απόλαυση των ατομικών και πολιτικών δικαιωμάτων δεν εξαρτάται από τις θρησκευτικές πεποιθήσεις καθενός» (άρθρο 13 παρ. 1 Συντ.). Η πίστη είναι εσωτερική ψυχική υπόθεση. Για το λόγο αυτό απαγορεύεται ο προσηλυτισμός. Το Σύνταγμα κατοχυρώνει όχι μόνον τη θρησκευτική ελευθερία (ανεξιθρησκία) αλλά και τη θρησκευτική ισότητα. Με βάση το Σύνταγμα Έλληνες και αλλοδαποί έχουν:
1. την ελευθερία να έχουν τις θρησκευτικές πεποιθήσεις τους και να μην έχουν διαφορετική αντιμετώπιση από την Πολιτεία εξαιτίας του διαφορετικού τους θρησκεύματος,
2. την ελευθερία να ασκούν ελεύθερα τα λατρευτικά τους καθήκοντα. | |
42af3b6826876d21ac89b94e9be9f019195e34d02eb0326171acfb1c5d10391a | Οι σύγχρονες κοινωνίες είναι σύνθετες και πολύπλοκες, γιατί αποτελούνται από πολλές οργανωμένες ομάδες (πολιτικές, οικονομικές, κοινωνικές) που έχουν διαφορετικά συμφέροντα τα οποία συχνά συγκρούονται. Σε αυτές τις συνθήκες η ελευθερία έκφρασης αποτελεί βασικό δικαίωμα γιατί με αυτόν τον τρόπο:
1. εκφράζονται όλες οι γνώμες και λειτουργεί η κοινωνία πολιτών,
2. διαμορφώνεται η κοινή γνώμη η οποία ελέγχει την πολιτική εξουσία.
Το βασικό μέσο έκφρασης δημόσιας γνώμης αποτελεί ο τύπος. Για το λόγο αυτό το Σύνταγμα κατοχυρώνει την ελευθερία του τύπου (εφημερίδες, περιοδικά, έντυπα). Ειδικά για τον τύπο υπάρχουν στο Σύνταγμα και επιπλέον εγγυήσεις που απαγορεύουν κάθε παρέμβαση του κράτους (λογοκρισία). Οι περιορισμοί της ελεύθερης έκφρασης εφαρμόζονται σε ελάχιστες συνθήκες, όπως σε περιπτώσεις προπαγάνδας, προσβολής ή ρητορικής μίσους. | |
57d35997fb4eb3cd66c9d4b577bd954427c695079c445475bcd9a71991fedc9f | Τα πολιτικά δικαιώματα έχουν ως αντικείμενο τη συμμετοχή του πολίτη (λαϊκή κυριαρχία). Σκοπός τους επομένως είναι να εξασφαλίσουν τη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος, που αποτελεί εγγύηση για όλα τα δικαιώματα του ατόμου. Τα πολιτικά δικαιώματα κατοχυρώνονται στα περισσότερα Συντάγματα τον 19ο αιώνα και στις αρχές του 20ού. Τα βασικά πολιτικά δικαιώματα των ελλήνων (και ευρωπαίων) πολιτών που κατοχυρώνει το Σύνταγμα και η ευρωπαϊκή νομοθεσία είναι:
1. Να εκλέγουν τους αντιπροσώπους τους (βουλευτές, ευρωβουλευτές, νομάρχες και δημάρχους).
2. Να εκλέγονται οι ίδιοι στα παραπάνω αξιώματα.
3. Να συμμετέχουν στα δημοψηφίσματα.
4. Να ιδρύουν και να συμμετέχουν στα πολιτικά κόμματα.
5. Να διορίζονται στις δημόσιες υπηρεσίες και
6. Να διορίζονται ένορκοι στις δίκες. Το Σύνταγμα προβλέπει για τους εκτός χωρών Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλοδαπούς το πολιτικό δικαίωμα να ζητούν πολιτικό άσυλο στη χώρα μας, εφόσον καταπιέζονται ή διώκονται στη χώρα τους για την πολιτική τους δράση. | |
dd2100aa9830133fefdb839a7911357379705f8ae68d22e471f576cd0cee09d8 | Η μόρφωση και η πνευματική καλλιέργεια του πολίτη αποτελούν προΰποθέσεις για την ουσιαστική συμμετοχή του στα κοινά. Εξάλλου οι σύγχρονες τεχνολογίες και οι γνώσεις που απαιτούνται για την εργασία σήμερα, προΰποθέτουν ένα βασικό επίπεδο εκπαίδευσης πολύ υψηλότερο από παλαιότερα. Για τους λόγους αυτούς το Σύνταγμα προβλέπει στο άρθρο 16 παρ. 2 «δωρεάν παιδεία σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης στα κρατικά εκπαιδευτήρια». Παράλληλα κατοχυρώνεται η εννιάχρονη υποχρεωτική εκπαίδευση και η επαγγελματική εκπαίδευση.
Στο πλαίσιο της υποχρέωσης για παροχή δωρεάν παιδείας σε όλους, εντάσσονται η δωρεάν διανομή βιβλίων, η απαγόρευση καταβολής διδάκτρων για τα δημόσια σχολεία, η ίδρυση βιβλιοθηκών, η ίδρυση νέων εκπαιδευτηρίων. | |
074c363ddcc8c720ca4506b267066287a26101ffe7592153e3229985b28e9d1c | Η ανεργία αποτελεί σημαντικό κοινωνικό πρόβλημα σε όλες τις σύγχρονες κοινωνίες. Η Πολιτεία οφείλει να δημιουργεί συνθήκες απασχόλησης για όλα τα άτομα. Αυτό βέβαια δε σημαίνει υποχρέωση της Πολιτείας να εξασφαλίσει σε όλους την εργασία που επιθυμούν. Καθήκον της Πολιτείας είναι, μέσα από την κοινωνική της πολιτική, να μειώσει την ανεργία και να εξασφαλίσει τη δυνατότητα απασχόλησης για όλους όσους επιθυμούν να εργασθούν. Τα Προγράμματα Επαγγελματικής Κατάρτισης και οι επιδοτήσεις θέσεων εργασίας για ανέργους αποτελούν τέτοιες προσπάθειες.
Τέλος, εκτός από τα δικαιώματα στο περιβάλλον και την υγεία, στα κοινωνικά δικαιώματα ανήκουν και τα δικαιώματα κοινωνικής πρόνοιας (ειδικές παροχές σε ομάδες, όπως οι ανάπηροι, άνεργοι, πολύτεκνοι), υποχρεωτικής ασφάλισης όλων των εργαζόμενων (Ι.Κ.Α, Ο.ΓΑ κ.ά.) και το δικαίωμα προστασίας του γάμου και της μητρότητας με επιδόματα και άδειες στους εργαζόμενους οικογενειάρχες. | |
c35e78dedfa3677fe0310baece67441e224f8de0c0ca668d7023b39f4734b089 | Το δικαίωμα προστασίας στην υγεία περιλαμβάνει το δικαίωμα του ατόμου να έχει πρόσβαση σε υψηλής ποιότητας υπηρεσίες υγείας, να λαμβάνει ιατρική περίθαλψη και φροντίδα όταν απαιτείται, καθώς και να έχει τη δυνατότητα να προλαμβάνει ασθένειες και να διατηρεί ένα γενικά υγιές και ευεξίας κατάσταση.
Το βασικότερο μέσο πρόληψης των ασθενειών είναι η ενημέρωση και η πρόληψη. Αυτό περιλαμβάνει:
1. Υγιεινή Ζωή: Η υγιεινή διατροφή, η σωματική άσκηση και η αποφυγή βλαβερών συνηθειών όπως το κάπνισμα και την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ μπορούν να προλάβουν πολλές ασθένειες.
2. Εμβολιασμοί: Οι εμβολιασμοί προσφέρουν προστασία από μεταδοτικές ασθένειες και είναι σημαντικό μέσο πρόληψης.
3. Τακτικά Ιατρικά Τσεκαπ: Η επίσκεψη σε ιατρό για τακτικά τσεκαπ και εξετάσεις μπορεί να ανιχνεύσει προβλήματα υγείας σε πρώιμα στάδια.
4. Εκπαίδευση και Ενημέρωση: Η ενημέρωση του κοινού σχετικά με τους παράγοντες κινδύνου και τους τρόπους πρόληψης μπορεί να συμβάλει στην προστασία της υγείας.
Παράλληλα, η πρόληψη περιλαμβάνει και την έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση ασθενειών, καθώς και την προώθηση της υγείας και της ευεξίας σε όλες τις πτυχές της ζωής. | |
e93ce873783621aa4804b8c495c4181e0144bcbf8a0e8862cfb39d5536979014 | Στο πλαίσιο της κοινωνίας πολιτών, ο πολίτης έχει πλέον δικαίωμα να ενημερώνεται και να απαιτεί από την πολιτεία την προστασία του περιβάλλοντος. Συγχρόνως έχει την υποχρέωση να σέβεται και ο ίδιος και να προστατεύει το περιβάλλον, ώστε να το απολαμβάνουν και οι επόμενες γενιές.
Σήμερα τα προβλήματα του περιβάλλοντος είναι από τα πιο σημαντικά κοινωνικά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο πλανήτης. Μπορεί να είναι τοπικά, όπως η ρύπανση των υδάτινων πόρων από ένα εργοστάσιο ή η ατμοσφαιρική ρύπανση μιας μεγαλούπολης ή παγκόσμια, όπως η τρύπα του όζοντος που οδηγεί σε κλιματολογικές μεταβολές και μεταναστεύσεις πληθυσμών λόγω της ξηρασίας. Γι' αυτό είναι απαραίτητο να ληφθούν διεθνή μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος, που θα δεσμεύουν και τις κυβερνήσεις των κρατών. Στη διεθνή Συνδιάσκεψη του Ρίο (Βραζιλία) το 1992 για το περιβάλλον, αποφασίστηκε ότι η καταστροφή του μπορεί να αποφευχθεί μόνον, εάν οι κοινωνίες ακολουθήσουν το μοντέλο της αειφόρου ανάπτυξης. Η βιώσιμη-αειφόρος ανάπτυξη αποτελεί μέρος της πολιτικής της ΕΕ, η οποία και επιβάλλει πρόστιμα στα κράτη-μέλη τα οποία δεν υιοθετούν τα αυστηρά περιβαλλοντικά μέτρα που αποφασίζονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Παράλληλα, η περιβαλλοντική αγωγή έχει εισαχθεί ως πρόγραμμα στα σχολεία με σκοπό ο μαθητής να:
1. Γνωρίσει το φυσικό περιβάλλον
2. Ευαισθητοποιηθεί για τα περιβαλλοντικά προβλήματα
3. Δραστηριοποιηθεί και να αναζητήσει λύσεις. | |
9bdd20a9e0dc86563c4c6a94aab38ed9e8a2a939f442fe5c75a6160138bdf670 | Η Ευρωπαϊκή Ιδέα, δηλαδή η ιδέα μιας κοινής ανθρωπιστικής Ευρώπης, υπήρξε για αιώνες το όραμα πολλών φιλοσόφων και στοχαστών (Καντ, Κομένιος, Β.Ουγκώ). Αυτό το όραμα βασιζόταν τόσο στη γεωγραφική ενότητα της Ευρωπαϊκής Ηπείρου, όσο και στα στοιχεία που διαμόρφωσαν τον ευρωπαϊκό πολιτισμό. Παρ' όλες τις μεταξύ τους διαφορές, όλα τα ευρωπαϊκά κράτη διαμορφώθηκαν στη βάση του ευρωπαϊκού διαφωτισμού, ο οποίος επηρεάστηκε από την αρχαία ελληνική σκέψη. Tα ευρωπαϊκά κράτη εξάλλου, οργανώθηκαν με βάση το ρωμαϊκό δίκαιο, ενώ καθοριστικές υπήρξαν για όλη την Ευρώπη οι επιδράσεις του χριστιανισμού. Η Ελλάδα ως μητέρα της Δημοκρατίας, ενέπνευσε την Ευρώπη στην υιοθέτησή της.
Μετά τις τραγικές συνέπειες των δύο Παγκοσμίων πολέμων, η Ευρώπη έχει κοινά συμφέροντα στην πορεία της οικονομικής και κοινωνικής ανασυγκρότησης. Στις συνθήκες αυτές, επανέρχεται το όραμα μιας κοινής Ευρώπης, χωρίς τους εθνικούς ανταγωνισμούς του παρελθόντος. Από το 1950, η Γαλλία με τον υπουργό Εξωτερικών Ρ.Σουμάν προωθεί διαπραγματεύσεις για την ίδρυση Ευρωπαϊκής Κοινότητας. Συγκεκριμένα:
1. Το 1951 με τη Συνθήκη των Παρισίων ιδρύεται η Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα (ΕΚΑΧ) μεταξύ Γαλλίας, Γερμανίας, Ιταλίας, Βελγίου, Ολλανδίας και Λουξεμβούργου. Η κοινότητα προβλέπει την κοινή εκμετάλλευση των πόρων άνθρακα και χάλυβα για τις παραπάνω χώρες. Αυτό αποτελεί το πρώτο βήμα της Ευρωπαϊκής ενοποίησης.
2. Το 1957 με τη Συνθήκη της Ρώμης πραγματοποιείται η ίδρυση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας (Ε.Ο.Κ) ανάμεσα στις ίδιες χώρες. Η Ευρωπαϊκή ενοποίηση είναι πια πραγματικότητα.
3. Το 1992 με τη Συνθήκη του Μάαστριχτ, όπως αυτή συμπληρώνεται με τη Συνθήκη του Άμστερνταμ, ιδρύεται η Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.), στη θέση της Ε.Ο.Κ.
4. Σε διάστημα μισού αιώνα οικοδόμησης, η ΕΕ δεν αφορά πλέον μόνον την οικονομική ένωση των κρατών μελών. Περιλαμβάνει την κοινή ευρωπαϊκή ιθαγένεια των πολιτών, την ελεύθερη διακίνηση και εγκατάστασή τους στον κοινό ευρωπαϊκό χώρο, το κοινό νόμισμα (ευρώ) και κοινές πολιτικές στην ασφάλεια, την εξωτερική πολιτική, την παιδεία, το περιβάλλον, την υγεία, τα ανθρώπινα δικαιώματα, και τέλος το κοινό ευρωπαϊκό Σύνταγμα.
Παράλληλα η ΕΕ διευρύνεται και με την είσοδο νέων κρατών-μελών. Το 1996 μιλούσαμε για την «Ευρώπη των 15», το 2004 εντάσσονται 10 νέες χώρες (Κύπρος, Τσεχία, Εσθονία, Ουγγαρία, Πολωνία, Σλοβενία, Σλοβακία, Λεττονία, Λιθουανία και Μάλτα), το 2007 εντάσσονται η Βουλγαρία και η Ρουμανία και το 2013 η Κροατία. Η «Ευρώπη των 28» έχει πέντε υποψήφιες για ένταξη χώρες (Τουρκία, Σερβία, Αλβανία, Μαυροβούνιο και Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας), ενώ σε διαπραγματεύσεις ένταξης βρίσκονται η Βοσνία-Ερζεγοβίνη και το Κοσσυφοπέδιο. Η πορεία των διαπραγματεύσεων εξαρτάται από το βαθμό προετοιμασίας κάθε υποψήφιας για ένταξη χώρας. | |
883d2f87c1f08ae28e6749707b09c822464f87b692c52eccc8f3edd8c0c52bfd | Η διαδικασία προσχώρησης της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα ξεκίνησε με την υπογραφή της Συμφωνίας των Αθηνών (1961) και προέβλεπε διαδικασίες εναρμόνισης της πολιτικής της χώρας με αυτήν της ΕΟΚ, διάρκειας 22 ετών. Η εφαρμογή της Συμφωνίας άρχισε το 1962 και διακόπηκε στη διάρκεια της δικτατορίας (1967-1974) από την ΕΟΚ, λόγω της αναστολής των δημοκρατικών αρχών και ελευθεριών από το στρατιωτικό καθεστώς. Η νέα αίτηση, που υποβάλλεται το 1974, οδηγεί σε διαπραγματεύσεις και την υπογραφή της Συνθήκης Ένταξης της Ελλάδας στην Ε.Ο.Κ το 1979, μετά από απόφαση της Ελληνικής Βουλής με αυξημένη πλειοψηφία (2/3). Η οριστική ένταξη στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα πραγματοποιείται το 1981. | |
2eae647614b561ffa35749ce79d9e4f724b9439223d3fe63dc97c2b6ceb5e45f | H Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε) είναι μια ένωση ευρωπαϊκών κρατών τα οποία, με την προσχώρησή τους, δεσμεύονται να συνεργάζονται για τη δημοκρατία, την οικονομική και κοινωνική ευημερία και την ειρήνη. Δεν είναι ομοσπονδιακό κράτος, όπως η Γερμανία ή οι ΗΠΑ, ούτε είναι απλώς ένας οργανισμός συνεργασίας κρατών, όπως τα Ηνωμένα Έθνη.
Η συνένωση αυτή των ευρωπαϊκών κρατών, σημαίνει ότι τα κράτη-μέλη μεταβιβάζουν ορισμένες εξουσίες τους (νομοθετικές, εκτελεστικές και δικαστικές) σε αντίστοιχους κοινούς θεσμούς της ΕΕ. Με αυτόν τον τρόπο οι αποφάσεις για ορισμένα θέματα κοινού ενδιαφέροντος λαμβάνονται δημοκρατικά σε ευρωπαϊκό επίπεδο. | |
eadc53d6f537e553ce68e56497fa06f29836edcbf8a2ffde5ac506cb2b9974e2 | Τα βασικά θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι: το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, που εκπροσωπεί τους πολίτες, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, που εκπροσωπεί τα κράτη-μέλη, το Συμβούλιο Yπουργών, που εκπροσωπεί τις κυβερνήσεις των κρατών-μελών, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, που εκπροσωπεί τα συμφέροντα της ΕΕ και το Ευρωπαϊκό Διακαστήριο. Η επιτροπή, το Συμβούλιο Yπουργών και το Κοινοβούλιο αποτελούν το λεγόμενο «θεσμικό τρίγωνο», το οποίο διαμορφώνει τη νομοθεσία και τις πολιτικές που εφαρμόζονται σε ολόκληρη την Ένωση. | |
572673b8ebd481d0125f74c02ae7741d655240fd9a24cabfe816cf80c5e6c1c1 | Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αντιπροσωπεύει τους πολίτες της Ένωσης και εκλέγεται άμεσα από αυτούς. Οι εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο διεξάγονται από το 1979, κάθε πενταετία και δικαίωμα ψήφου έχουν όλοι οι πολίτες της Ε.Ε. που είναι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο που προήλθε από τις εκλογές του Μαΐου 2014, εκφράζει τη δημοκρατική βούληση 507 εκατομμυρίων πολιτών της Ένωσης και εκπροσωπεί τα συμφέροντά τους στις συζητήσεις με τα άλλα θεσμικά όργανα (Επιτροπή, Συμβούλιο).
Οι βουλευτές στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δεν ανήκουν σε εθνικές ομάδες, αλλά σε επτά πανευρωπαϊκές πολιτικές ομάδες. Η κατανομή των ομάδων αυτών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για την περίοδο 2014-2019 είναι η ακόλουθη:
Οι κύριες αρμοδιότητες του Κοινοβουλίου είναι τρεις:
1. Ασκεί μαζί με το Συμβούλιο Yπουργών τη νομοθετική εξουσία. Ως άμεσα εκλεγμένο όργανο εξασφαλίζει το δημοκρατικό χαρακτήρα της ευρωπαϊκής νομοθεσίας.
2. Ασκεί έλεγχο στα άλλα εκλεγμένα όργανα της Ε.Ε. (π.χ. εγκρίνει ή απορρίπτει το διορισμό Επιτρόπων).
3. Έχει αρμοδιότητες σχετικές με τη μελέτη και έγκριση του προΰπολογισμού και επομένως επηρεάζει καθοριστικά τις δαπάνες της Ένωσης.
Το έργο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου βοηθείται από τις 17 μόνιμες Κοινοβουλευτικές Επιτροπές. Αυτές εκφράζουν τη γνώμη τους για τα θέματα που πρόκειται να συζητήσει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. | |
53193627141c951ed2f41bd496612d0b891ee0d84b849f61e23168aa40669f0f | Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αποτελείται από τους Αρχηγούς των κρατών ή των Κυβερνήσεων των κρατών-μελών της Ένωσης. Συνεδριάζει μία φορά κάθε τρίμηνο και καθορίζει τους γενικούς προσανατολισμούς και προτεραιότητες της Ε.Ε. | |
825a18754e344c9f5b3fb6ce6c3b784de0a12b3ae5b3e7fa2e8881e8366b8128 | Το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι το κύριο όργανο αποφάσεων της Ε.Ε. Ενώ το Κοινοβούλιο εκπροσωπεί τους πολίτες, το Συμβούλιο εκπροσωπεί τα κράτη-μέλη. Στις συνεδριάσεις του παρευρίσκεται ένας υπουργός για κάθε κράτος-μέλος της Ε.Ε., ανάλογα με το θέμα συζήτησης (π.χ. υπουργοί εργασίας, εάν συζητούνται θέματα ανεργίας). Ο κάθε υπουργός με την ψήφο του, ως μέλος του Συμβουλίου, εκφράζει την Κυβέρνησή του και είναι υπεύθυνος απέναντι στο εθνικό του Κοινοβούλιο.
Οι αποφάσεις λαμβάνονται με πλειοψηφία. Ο υπουργός κάθε χώρας εκπροσωπεί ψήφους ανάλογες με τον πληθυσμό της. Για τις αποφάσεις του Συμβουλίου απαιτούνται τουλάχιστον 260 ψήφοι σε σύνολο 352 των 28 κρατών. Απαιτείται δηλαδή μια ευρεία συναίνεση. Το Συμβούλιο είναι νομοθετικό όργανο της Κοινότητας. Για ένα μεγάλο μέρος της νομοθεσίας, το Συμβούλιο «συναποφασίζει» με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Το Συμβούλιο παίρνει αποφάσεις σε θέματα που αφορούν: Το Συμβούλιο παίρνει αποφάσεις σε θέματα που αφορούν:
1. το συντονισμό της οικονομικής πολιτικής των κρατών μελών (ανάπτυξη, ανεργία, επενδύσεις),
2. την Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας της Ε.Ε. | |
172787af5e3dad828e89b5a60ab740748af9b7488cc331a0e1debfde32e70151 | Η Επιτροπή είναι το πολιτικά ανεξάρτητο όργανο, που εκπροσωπεί τα συμφέροντα της Ένωσης. Είναι η κινητήρια δύναμη του «θεσμικού τριγώνου»: προτείνει νομοθεσία, προγράμματα δράσης και πολιτικές στο Συμβούλιο Yπουργών και το Κοινοβούλιο και είναι υπεύθυνη για την πραγμάτωση των αποφάσεών τους.
Τα μέλη της, οι επίτροποι, ένας για κάθε κράτος μέλος (μετά την εφαρμογή του ευρωπαϊκού Συντάγματος 13 επίτροποι), διορίζονται από τις Κυβερνήσεις των κρατών και εγκρίνονται από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για πέντε χρόνια.
Οι αρμοδιότητές της Επιτροπής είναι να:
1. προτείνει νομοθεσία στο Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο,
2. διαχειρίζεται τον προΰπολογισμό της Ένωσης,
3. εξασφαλίζει, μαζί με το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, την εφαρμογή της νομοθεσίας σε όλα τα κράτη,
4. εκπροσωπεί την ΕΕ στη διεθνή σκηνή. | |
c1c7148120231e0b4a5da737784636bd264fe0894a775209c15934c714d8b4d1 | Σκοπός του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων είναι να εξασφαλίζει την ομοιόμορφη εφαρμογή της ευρωπαϊκής νομοθεσίας και του Συντάγματος σε όλα τα κράτη μέλη. Σε αυτό συμμετέχει ένας δικαστής από κάθε κράτος μέλος και είναι αρμόδιο για την επίλυση διαφορών μεταξύ κρατών μελών, μεταξύ οργάνων της ΕΕ και μεταξύ επιχειρήσεων και πολιτών. Στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο ανήκει και το Ευρωπαϊκό Πρωτοδικείο, το οποίο εκδικάζει υποθέσεις που αφορούν την προστασία πολιτών της ΕΕ. | |
c17ec10a8c6712d6a6b6e22f9eb5121f8bf8d09b0a49c411cd8cbb91a7753b70 | Με τη Συνθήκη του Μάαστριχτ (1991) αποφασίζεται η Οικονομική και Νομισματική Ένωση των κρατών-μελών, που προβλέπει την είσοδο κοινού νομίσματος, του ευρώ. Το ευρώ είναι μέχρι σήμερα το επίσημο νόμισμα σε 19 από τα 28 κράτη μέλη της ΕΕ. Εκτός ΟΝΕ είναι Δανία, Ηνωμένο Βασίλειο, Βουλγαρία, Ρουμανία, Ουγγαρία, Τσεχία, Πολωνία και Σουηδία.
Η ΟΝΕ προΰποθέτει τη στενή οικονομική συνεργασία των κρατών-μελών. Τα όργανα της ΕΕ διαμορφώνουν κάθε χρόνο γενικούς προσανατολισμούς οικονομικής πολιτικής που αποστέλλουν στα κράτη-μέλη. Η ΕΕ ελέγχει την εφαρμογή αυτών των οικονομικών προσανατολισμών και στις κυβερνήσεις που δεν τους τηρούν απευθύνει συστάσεις και επιβάλλει πρόστιμα. Σε περίπτωση που κράτος-μέλος αντιμετωπίζει σοβαρές οικονομικές δυσκολίες, η ΕΕ μπορεί να δώσει χρηματική ενίσχυση. | |
b0b70cb02655b3c6af5bf4d017872d83f695a9274df7ac3dab4aa710b8755194 | Με την ψήφιση του Χάρτη Θεμελιωδών Κοινωνικών Δικαιωμάτων στη Συνθήκη του Άμστερνταμ (1997), η ΕΕ διαμορφώνει μιαν ενιαία ευρωπαϊκή κοινωνική πολιτική. Οι βασικοί στόχοι της είναι η προώθηση μιας κοινωνίας για όλα τα άτομα και η προετοιμασία όλων για τον κόσμο της εργασίας που μεταβάλλεται σε μιαν εποχή παγκοσμιοποίησης και τεχνολογικής αλλαγής.
Οι βασικές δράσεις της ΕΕ περιλαμβάνουν την επιμόρφωση, κατάρτιση και προσανατολισμό των νέων και των ανέργων, τα θετικά μέτρα για την απασχόληση των γυναικών και των ατόμων με ειδικές ανάγκες, τη δημιουργία θέσεων εργασίας στον κοινωνικό τομέα (εθελοντισμός), τη βελτίωση των υπηρεσιών περίθαλψης παιδιών και ηλικιωμένων. | |
16a1a21aa16733873790523cc2d20713a12ec0289706bdf54dd5be4aa85ca99b | Τα κράτη-μέλη συνεργάζονται με στόχο τον καθορισμό μιας κοινής αμυντικής πολιτικής, που μελλοντικά θα μπορούσε να οδηγήσει σε κοινή ευρωπαϊκή άμυνα (ευρωπαϊκός στρατός). Εξάλλου, για την εξασφάλιση της ασφάλειας και της ελευθερίας στον ευρωπαϊκό χώρο, προβλέπεται η συνεργασία των δικαστικών και αστυνομικών αρχών των κρατών μελών με τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά όργανα την Europol και την Eurojust, τα οποία έχουν ως στόχο την πάταξη του οργανωμένου εγκλήματος (λαθρεμπόριο, ναρκωτικά, σωματεμπορία, «ξέπλυμα χρήματος»). | |
ec3f43ab34be82b9f6ec0c29e6746bc471c6d34e15d784e472c69f72be834e95 | Μισό περίπου δισεκατομμύριο πολίτες ευρωπαϊκών κρατών έχουν σήμερα μια δεύτερη ταυτότητα, την ταυτότητα του ευρωπαίου πολίτη. Αυτή η ταυτότητα σημαίνει ότι, χωρίς να παύουν να είναι πολίτες του εθνικού τους κράτους και φορείς της εθνικής γλώσσας, παράδοσης και πολιτισμού, αποκτούν και την ιθαγένεια της ΕΕ, που δεν αντικαθιστά, αλλά προστίθεται στην εθνική τους ιθαγένεια (π.χ. ελληνική, ιταλική, βελγική). | |
31849e06fe1d38e8fa1e7389a9f2c83c1ac38d6dd9ac3bdd44bd620707ece710 | Τον Οκτώβριο του 2004 στη Ρώμη οι 25 ηγέτες των κρατών μελών της ΕΕ ενέκριναν και υπέγραψαν τη Συνθήκη για τη θέσπιση Συντάγματος. Το Σύνταγμα περιλαμβάνει τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ ο οποίος εγκρίνεται και ισχύει με τη Συνθήκη της Λισαβόνας το 2009. Ο Χάρτης, στα 54 άρθρα του, καθορίζει τις υποχρεώσεις και τα δικαιώματα των πολιτών της ΕΕ και τις σχέσεις τους με την Ένωση και οι διατάξεις του δεσμεύουν όλα τα κράτη-μέλη. Όλοι οι πολίτες των κρατών-μελών της ΕΕ, είναι και πολίτες της Ένωσης και για το λόγο αυτό έχουν:
1. Το δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας και διαμονής στο έδαφος των κρατών-μελών. Αυτό σημαίνει ότι μπορούν να εγκατασταθούν σε οποιοδήποτε κράτος-μέλος για να σπουδάσουν, να εργασθούν ή να συνταξιοδοτηθούν, όπως ακριβώς και οι πολίτες του κράτους.
2. Το δικαίωμα να εκλέγουν και να εκλέγονται στις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου καθώς και στις δημοτικές εκλογές στο κράτος-μέλος που κατοικούν, με τους ίδιους όρους που ισχύουν για τους πολίτες του συγκεκριμένου κράτους.
3. Το δικαίωμα να απολαμβάνουν στο έδαφος τρίτης χώρας, στην οποία το κράτος τους δεν εκπροσωπείται, την προστασία των διπλωματικών αρχών άλλης χώρας-μέλους της ΕΕ, η οποία διαθέτει Πρεσβεία ή προξενείο, στο έδαφος της τρίτης χώρας.
4. Το δικαίωμα να υποβάλλουν αναφορά στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, καταγγελία στον Ευρωπαίο Διαμεσολαβητή και το δικαίωμα να προσφεύγουν στο Δικαστήριο, σε περίπτωση καταπάτησης των δικαιωμάτων τους ως πολιτών της Ε.Ε.
Εκτός από τα παραπάνω δικαιώματα των ευρωπαίων πολιτών, ο Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατοχυρώνει και τα δικαιώματα των πολιτών στην ισότητα και τις ατομικές ελευθερίες. Η κατοχύρωση αυτών των δικαιωμάτων του ευρωπαίου πολίτη από την ΕΕ οδήγησε στην αναθεώρηση πολλών διατάξεων του ελληνικού Συντάγματος το 2001, ώστε να εναρμονιστεί με το Χάρτη. Παράδειγμα τέτοιων αναθεωρήσεων αποτελούν η προσθήκη του δικαιώματος συμμετοχής στην κοινωνία της ηλεκτρονικής πληροφορίας, το δικαίωμα στην προστασία των προσωπικών δεδομένων, η υποχρέωση των δημοσίων υπηρεσιών να πληροφορούν τους πολίτες, η υποχρέωση του κράτους να προστατεύει το περιβάλλον στο πλαίσιο της αρχής της «αειφόρου ανάπτυξης» που ακολουθεί η ΕΕ, τα θετικά μέτρα για τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. | |
7400f28560def2e92785eacf4c45eb03d371e9a967131848ebfb47673f7aafa9 | Από την ομάδα τουριστών θα χρειαστεί να αλλάξουν τα νομίσματά τους με ευρώ οι Σουηδοί, οι Άγγλοι και οι Δανοί. | |
598e1f0e294f1f0f915aaa07b8e0e5521e58b9eefec79a57f1b353ff19d6d24a | Στο χώρο της ΕΕ, αντίστοιχα όργανα (Επιτροπή, Συμβούλιο, Κοινοβούλιο) καθορίζουν την ευρωπαϊκή πολιτική με βάση την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Η υφήλιος, μαζί με το διάστημα, αποτελούν έναν ενιαίο χώρο που ονομάζεται διεθνής. Τα κράτη που δρουν σε αυτόν τον ενιαίο χώρο αποτελούν τη διεθνή κοινότητα και οι σχέσεις που αναπτύσσονται μεταξύ τους ονομάζονται διεθνείς σχέσεις. Οι αρχές και οι κανόνες, που ρυθμίζουν τις σχέσεις μεταξύ των κρατών της διεθνούς κοινότητας, συνιστούν το διεθνές δίκαιο. Τέτοιες αρχές αναφέρονται στο άρθρο 2 του χάρτη του ΟΗΕ, οι αρχές της ισότητας, της ανεξαρτησίας, της αυτοδιάθεσης των κρατών και της μη επέμβασης ενός κράτους σε ένα άλλο με στρατιωτικά μέσα. Τη διεθνή συνεργασία εκφράζουν και πραγματώνουν οι Διεθνείς Οργανισμοί. | |
d706dc9b0a4ebddf23f2f9844d45be47618abe4cf429ea05bef9319282870f55 | Η διατήρηση της παγκόσμιας ειρήνης, η προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων, η μείωση των τεράστιων οικονομικών και κοινωνικών ανισοτήτων των λαών και η προστασία του περιβάλλοντος είναι οι βασικοί λόγοι που επιβάλλουν τη διεθνή συνεργασία.
Συγκεκριμένα:
1. Η οικονομική δραστηριότητα έχει πάρει διεθνή χαρακτήρα. Η παγκοσμιοποίηση της οικονομίας προσδιορίζει τον τρόπο που οργανώνεται η παραγωγή, τον τρόπο κυκλοφορίας των προϊόντων σε ολόκληρο το διεθνή χώρο, τη διακίνηση των εργαζομένων αλλά και την καθημερινή ζωή των ανθρώπων. Μακρινά συμβάντα οικονομικού ή όχι χαρακτήρα μας επηρεάζουν πιο άμεσα και γρήγορα από ότι στο παρελθόν, π.χ. η πτώση του δείκτη (Dow Jones) στο Χρηματιστήριο της Νέας Yόρκης επηρεάζει αρνητικά όλα τα χρηματιστήρια του κόσμου.
2. Η ανάπτυξη της επιστήμης και της τεχνολογίας καταργούν τις αποστάσεις, π.χ. η χρήση του διαδικτύου (τηλεϊατρική, συνεργασία Πανεπιστημίων σε ερευνητικά προγράμματα), το ίδιο και τα σύγχρονα μέσα συγκοινωνίας κ.ά.
3. Η διατάραξη της οικολογικής ισορροπίας είναι πλέον παγκόσμιο πρόβλημα. Η καταστροφή του δάσους του Αμαζονίου, τα πυρηνικά απόβλητα ή η μείωση του όζοντος απαιτούν τη διεθνή συνεργασία για την επίλυσή τους (Διεθνής Συνδιάσκεψη του Κιότο για το περιβάλλον).
4. Η μη εξασφάλιση και η ελλιπής προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, π.χ. η εκμετάλλευση των παιδιών (δουλεμπόριο, παιδική πορνεία) αποτελεί σήμερα διεθνές πρόβλημα που απαιτεί τη διεθνή συνεργασία των διωκτικών αρχών.
5. Ο πόλεμος, οι εξοπλισμοί (πυρηνικά όπλα, η τρομοκρατία υπονομεύουν την ειρήνη, π.χ. η τρομοκρατική επίθεση στους δίδυμους πύργους οδήγησε σε δύο πολέμους με τραγικές συνέπειες, που σφράγισαν την είσοδο του 21ου αιώνα.
6. Η φτώχεια, η πείνα και η ένταση των κοινωνικών ανισοτήτων, ιδιαίτερα σε βάρος των αναπτυσσόμενων χωρών, αποτελούν διεθνή προβλήματα. Η αντιμετώπισή τους απαιτεί τη διεθνή συνεργασία και αλληλεγγύη. | |
11965f5e6d675574e53e9bb54ac6a5ef98c38cb5dac74fe7b33c06e1d958a104 | Οι Διεθνείς Οργανισμοί θεσμοθετούνται, κυρίως μετά το Β′ Παγκόσμιο Πόλεμο, ως αποτέλεσμα της αντίληψης ότι τα διεθνή προβλήματα απαιτούν τη διαρκή συνεργασία των κρατών.
Οι Διεθνείς Οργανισμοί είναι διακρατικοί αποτελούνται δηλαδή από κράτη-μέλη που έχουν κοινούς σκοπούς και μόνιμη συνεργασία σε θέματα πολιτικά, οικονομικά, κοινωνικά, ανθρωπιστικά, μορφωτικά και θέματα ασφαλείας.
Οι Διεθνείς Οργανισμοί διακρίνονται σε διάφορες κατηγορίες. Θα αναφέρουμε μόνο τη διάκρισή τους σε Παγκόσμιους και Περιφερειακούς, Κυβερνητικούς και Μη Κυβερνητικούς:
1. Παγκόσμιοι είναι οι Οργανισμοί που δέχονται τη συμμετοχή όλων των κρατών, π.χ. ΟΗΕ και όλες οι Οργανώσεις του. Περιφερειακοί είναι οι Οργανισμοί που δέχονται τη συμμετοχή κρατών που ανήκουν σε συγκεκριμένη γεωγραφική περιφέρεια π.χ ΝΑΤΟ.
2. Διεθνείς Κυβερνητικοί Οργανισμοί (ΔΚΟ), στους οποίους συμμετέχουν κράτη–μέλη, π.χ. ΟΗΕ, ΝΑΤΟ, ΟΑΣΕ κ.ά. και Διεθνείς Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (ΜΚΟ), στις οποίες συμμετέχουν ομάδες πολιτών και οι οποίες λειτουργούν ανεξάρτητα από τις κυβερνήσεις των κρατών, π.χ Διεθνής Ερυθρός Σταυρός, Διεθνής Αμνηστία, Greenpeace κ.ά. | |
89b883d5dc56380fe4c51263742af172085c8043841826903bca1d2dd5a7a6dc | Η ίδρυση του ΟΗΕ αποτελεί έκφραση της γενικευμένης φιλειρηνικής τάσης των λαών μετά το Β′ Παγκόσμιο πόλεμο.
Η ιδρυτική πράξη του, δηλαδή ο καταστατικός του χάρτης, υπογράφηκε τον Οκτώβριο του 1945 από 52 κράτη. Σήμερα, τα μέλη του ΟΗΕ είναι 192, σχεδόν όλα τα κράτη του σύγχρονου κόσμου και η έδρα του είναι η Ν.Yόρκη.
Οι σκοποί του ΟΗΕ είναι:
1. να διαφυλάξει τη διεθνή ειρήνη και ασφάλεια,
2. να αναπτύξει ανάμεσα στα έθνη σχέσεις φιλίας με βάση την ισότητα και την αρχή της αυτοδιάθεσης των λαών,
3. να συμβάλει στη διεθνή συνεργασία για τη λύση προβλημάτων οικονομικού, κοινωνικού, πνευματικού, ανθρωπιστικού και περιβαλλοντικού χαρακτήρα, που απασχολούν ολόκληρο το σύγχρονο κόσμο,
4. να ενισχύσει το σεβασμό στα δικαιώματα του ανθρώπου και στις θεμελιώδεις ελευθερίες του (Διακήρυξη των δικαιωμάτων του ανθρώπου που υιοθέτησε η Γενική Συνέλευση το Δεκέμβριο του 1948),
5. να συμβάλει με τα όργανά του στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη των λαών. | |
912867b22b578b724f5f5b4e5d9687bf939dea9c86d4e8f9d06ea093e127fa27 | Ο ΟΗΕ διαθέτει έξη κύρια όργανα για να πραγματώνουν τους σκοπούς του και πλήθος άλλους φορείς και οργανώσεις που συνεργάζονται μαζί του. Τα κύρια όγρανα είναι:
α) Γενική Συνέλευση: Αποτελείται από τους αντιπροσώπους όλων των κρατών μελών του ΟΗΕ. Συνεδριάζει τακτικά μια φορά το χρόνο και συζητά για όλα το κρίσιμα προβλήματα της ανθρωπότητας, κυρίως για θέματα που έχουν σχέση με την τήρηση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας.
β) Συμβούλιο Ασφαλείας: Αποτελείται από 15 μέλη. Τα 5 μέλη από αυτά (ΗΠΑ, Κίνα, Μ.Βρετανία, Γαλλία και Ρωσία) είναι μόνιμα και τα υπόλοιπα 10 εκλέγονται από τη Γενική συνέλευση για θητεία 2 ετών. Οι κύριες αρμοδιότητες του είναι η ειρηνική διευθέτηση των διαφορών και η λήψη σχετικών μέτρων σε περιπτώσεις διατάραξης της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας. Τα μέτρα μπορεί να είναι ειρηνικά, π.χ. διακοπή διπλωματικών σχέσεων, οικονομικός αποκλεισμός ή και στρατιωτικές επιχειρήσεις.
γ) Γενική Γραμματεία: Αποτελείται από το Γενικό Γραμματέα και από τους μόνιμους υπαλλήλους του ΟΗΕ. Ο Γενικός Γραμματέας είναι ο ανώτατος υπάλληλος του ΟΗΕ παρίσταται στις συνεδριάσεις όλων των οργάνων (εκτός από το Διεθνές Δικαστήριο), συντονίζει τις δραστηριότητές τους και αναλαμβάνει πολιτικές πρωτοβουλίες για την ειρηνική διευθέτηση διεθνών διαφορών, π.χ. το σχέδιο για την επίλυση του Κυπριακού που υπήρξε πρωτοβουλία του Γενικού Γραμματέα Κόφι Ανάν.
δ) Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης: Είναι το μοναδικό κύριο όργανο του ΟΗΕ που εδρεύει στην Ολλανδική πόλη Χάγη και όχι στη Ν.Yόρκη, όπως όλα τα υπόλοιπα. Αποτελείται από 15 δικαστές που εκλέγονται από τη Γενική Συνέλευση και το Συμβούλιο Ασφαλείας. Επιλύει διαφορές μόνο μεταξύ κρατών με την προΰπόθεση ότι αυτό το ζητούν και τα δύο κράτη που καταφεύγουν σε αυτό.
Εκτός από τα παραπάνω κύρια όργανα του ΟΗΕ, συνεργάζονται με τον οργανισμό άλλοι φορείς και οργανώσεις που αποτελούν όλοι μαζί το Σύστημα του ΟΗΕ, όπως η UNICEF, η UNESCO, η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου), η Παγκόσμια Οργάνωση Yγείας (WHO), η Διεθνής Τράπεζα, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο κ.ά. | |
aef1f322f4abf07dce4bfa1ef4b41f4ef0519ed32b0a2f8bfa5e2f532dec0b14 | Κατά τη διάρκεια του «ψυχρού πολέμου» γεννήθηκαν δύο αμυντικοί Οργανισμοί, με σκοπό τη διαφύλαξη της ειρήνης και της ασφάλειας των μελών τους: Το ΝΑΤΟ, που ιδρύεται από τις ΗΠΑ, τον Καναδά και χώρες της Δυτικής Ευρώπης και το Σύμφωνο της Βαρσοβίας, στο οποίο συμμετείχαν οι χώρες της «Ανατολικής Ευρώπης». Ενώ σήμερα το Σύμφωνο της Βαρσοβίας διαλύθηκε, με την κατάρρευση των καθεστώτων της Ανατολικής Ευρώπης τη δεκαετία του ′90, το ΝΑΤΟ παρέμεινε και σε αυτό προσχώρησαν και ορισμένες από τις πρώην ανατολικές χώρες.
Το ΝΑΤΟ, για την επίτευξη των σκοπών του, χρησιμοποιεί στρατιωτικά και πολιτικά μέσα (πολιτικό και στρατιωτικό σκέλος). Για να αναλάβει νόμιμη δράση το ΝΑΤΟ πρέπει αυτό να αποφασιστεί από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, π.χ. η εισβολή των δυνάμεων του ΝΑΤΟ στο Ιράκ το 1991 στον πόλεμο του Κόλπου. Τα τελευταία όμως χρόνια, γίνονται προσπάθειες για αυτόνομη λειτουργία του ΝΑΤΟ, παράλληλα και υπεράνω του ΟΗΕ. | |
c7c13e0e94995779a275e59c0c9f7dffc872956d4e92432233c68156fed4bb73 | Ο ΟΑΣΕ αποτελεί το μοναδικό βήμα σε πανευρωπαϊκό επίπεδο για την αντιμετώπιση θεμάτων ασφάλειας, συνεργασίας και ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Στον ΟΑΣΕ, εκτός από όλα τα ευρωπαϊκά κράτη, συμμετέχουν οι ΗΠΑ και ο Καναδάς. Επιδιώξεις του είναι ο χειρισμός κρίσεων, η αποτροπή συγκρούσεων και η ειρηνική επίλυση των διαφορών.
Εμπνέεται πάντα από τις Αρχές της Τελικής Πράξης του Ελσίνκι και αποτελεί ένα forum πολιτικού διαλόγου σε θέματα που άπτονται τριών διαστάσεων της διεθνούς ασφάλειας: Ι. της πολιτικο-στρατιωτικής, ΙΙ. της οικονομικής-περιβαλλοντικής και ΙΙΙ. της ανθρώπινης διάστασης. Το γεγονός ότι οι αποφάσεις που λαμβάνονται από τα συμμετέχοντα Κράτη, είναι πολιτικές και όχι νομικώς δεσμευτικές, δεν μειώνει και δεν πρέπει να αφαιρεί τίποτε από την αποτελεσματικότητά τους. Η χώρα μας, από την εποχή του Ελσίνκι μέχρι σήμερα, με συνέπεια εκπληρώνει τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τα συμβατικά κείμενα που έχουν εκπονηθεί στο πλαίσιο ΔΑΣΕ/ΟΑΣΕ, ενώ συμμετέχει ενεργά στις δραστηριότητες του Οργανισμού, είτε αυτόνομα, είτε με την ιδιότητά της ως μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συμμετέχοντας στη συνδιαμόρφωση θέσεων της τελευταίας. | |
78696761c6ce7eac04b4a52896ad352be7592769966eaf02cf130080d307467d | Το Συμβούλιο της Ευρώπης εδρεύει στο Στρασβούργο. Δημιουργήθηκε το 1949 και τα μέλη του ξεπερνούν σήμερα τα 40. Δραστηριοποιείται στους τομείς της κοινωνικής ασφάλισης, της δημόσιας υγείας, της προστασίας των δικαιωμάτων των εργαζομένων και κυρίως στην κατοχύρωση των δικαιωμάτων του ανθρώπου, που αποτελεί και το κύριο επίτευγμα του οργανισμού, με την υπογραφή στη Ρώμη της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και Θεμελιωδών Ελευθεριών το 1950.
Η προστασία των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων εξασφαλίζεται από τη λειτουργία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, που λειτουργεί στο Στρασβούργο και ιδρύθηκε για να εξασφαλίσει την τήρηση της Συνθήκης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. | |
01001290abc07d3d5a148d49bd6630d05f93194b742c20be4b52f1d392d16198 | Οι ΜΚΟ είναι οργανώσεις που δραστηριοποιούνται σε εθνικό και κυρίως διεθνές επίπεδο και έχουν σκοπούς ανθρωπιστικούς (Διεθνής Ερυθρός Σταυρός, Γιατροί χωρίς Σύνορα, Γιατροί του κόσμου κ.ά.), περιβαλλοντικούς (Greenpeace, WWF κ.ά.), προστασίας ανθρώπινων δικαιωμάτων (Διεθνής Αμνηστία) κ.ά.
Ονομάζονται Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις γιατί έχουν δημιουργηθεί από ενώσεις πολιτών και όχι από Κυβερνήσεις κρατών. Άλλες ΜΚΟ συνεργάζονται με το κράτος και άλλες είναι ανεξάρτητες, ώστε να έχουν τη δυνατότητα να καταγγέλλουν τις κυβερνητικές πολιτικές, όταν αυτές έρχονται σε αντίθεση με τους σκοπούς τους. Αποτελούν σήμερα την πιο ουσιαστική μορφή συνεργασίας των πολιτών σε θέματα αλληλεγγύης του αναπτυγμένου κόσμου προς τις αναπτυσσόμενες χώρες και συνεργάζονται με τις Οργανώσεις του ΟΗΕ. | |
3a102107c77b05fd27a52dc581fbd5828e34f99e9e11d119a80a553b365e3393 | Η διεθνής τραγική εμπειρία του ναζισμού οδήγησε στην πρώτη Διεθνή αναγνώρισή τους, με την Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, στις 10 Δεκεμβρίου του 1948.
Με την Οικουμενική Διακήρυξη η διεθνής κοινότητα κατοχυρώνει και εγγυάται την προστασία του δικαιώματος όλων των ανθρώπων στη ζωή και την αξιοπρέπεια. Απαγορεύονται τα βασανιστήρια, η απάνθρωπη και ταπεινωτική μεταχείριση, κάθε εμπόδιο στην ελευθερία της σκέψης, έκφρασης, θρησκευτικής πίστης, πολιτικής επιλογής και συμμετοχής στην πολιτική ζωή. Απαγορεύεται επίσης η άνιση αντιμετώπιση ατόμων και ομάδων εξαιτίας των πεποιθήσεων, του φύλου, της φυλής, της θρησκείας, της γλώσσας ή της αναπηρίας. Με αυτόν τον τρόπο, τα ατομικά, κοινωνικά και πολιτικά δικαιώματα του ανθρώπου αποκτούν ενιαίο και οικουμενικό χαρακτήρα. | |
b62290a890a06aa69c82c01351a779e94f7523ae25b3fc4a7fbe90e57e5063af | Δεκάδες διεθνείς συμφωνίες για τα ανθρώπινα δικαιώματα υπογράφονται από τα Ηνωμένα Έθνη μέχρι σήμερα, οι οποίες: καταργούν τις φυλετικές διακρίσεις (1965), τα βασανιστήρια και τις ταπεινωτικές ποινές (1984), απαγορεύουν τη γενοκτονία (1968), τις διακρίσεις κατά των γυναικών (1979), ορίζουν ως απαράγραπτα τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας (1968) και κατοχυρώνουν τα δικαιώματα του παιδιού (1989). Τις συμφωνίες αυτές επικυρώνουν (δέχονται) τα περισσότερα κράτη διεθνώς και αναλαμβάνουν με αυτόν τον τρόπο την υποχρέωση να τις εφαρμόζουν.
Στις Διεθνείς Συμβάσεις και συμφωνίες των κρατών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα ανήκει και το Διεθνές Ανθρωπιστικό Δίκαιο (ΔΑΔ), το οποίο εφαρμόζεται από τη Διεθνή Επιτροπή Ερυθρού Σταυρού και έχει υπογραφεί από όλα σχεδόν τα κράτη. Εφαρμόζεται στις περιπτώσεις κηρυγμένου πολέμου (π.χ. Β′ Παγκόσμιος), ένοπλης σύρραξης (π.χ. ΝΑΤΟ-Γιουγκοσλαβία) ή κατοχής εδάφους (π.χ. Ιράκ, Κύπρος, Παλαιστίνη). Οι κανόνες του Διεθνούς Ανθρωπιστικού Δικαίου επιδιώκουν σε αυτές τις περιπτώσεις:
1. να διακρίνουν και να προστατεύσουν πρόσωπα που δε συμμετέχουν στις εχθροπραξίες (άμαχοι, ασθενείς, αιχμάλωτοι) και
2. να περιορίσουν τα μέσα και τις μεθόδους πολέμου, απαγορεύοντας π.χ. τα χημικά ή βιολογικά όπλα, τη λιμοκτονία και επιβάλλοντας αντίστοιχα τις αρχές του σεβασμού της ζωής και της αξιοπρέπειας των αιχμαλώτων, την περίθαλψη τραυματιών κ.ά. | |
4c3ae02e437ddee1e7909161a8e11cb9e7324d781bd0254d02f61da918bab378 | Δεκάδες είναι καθημερινά οι παραβιάσεις τους ακόμα και στα κράτη που έχουν επικυρώσει τις παραπάνω διακηρύξεις και συμβάσεις. Στις περιπτώσεις ατομικών παραβιάσεων, τα άτομα έχουν το δικαίωμα:
1. να καταγγείλουν τις παραβιάσεις στους Διαμεσολαβητές-Συνηγόρους (Εθνικό, Ευρωπαίο, Διεθνή) ή
2. να προσφύγουν στα Δικαστήρια (εθνικά, Ευρωπαϊκό ή Διεθνή). Διεθνές Δικαστήριο το οποίο εκδικάζει τέτοιες παραβιάσεις είναι το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρώπινων Δικαιωμάτων, με έδρα το Στρασβούργο, το οποίο ανήκει στο Συμβούλιο της Ευρώπης. Στο δικαστήριο μπορούν να προσφύγουν για παραβιάσεις άτομα κατά κρατών τα οποία έχουν επικυρώσει την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Σε περίπτωση μαζικών και συνεχών παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ο ΟΗΕ μπορεί να επιβάλλει διεθνείς κυρώσεις. Παραδείγματα τέτοιων κυρώσεων είναι ο αποκλεισμός από τον ΟΗΕ και τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Ν.Αφρικής μέχρι την κατάργηση του φυλετικού διαχωρισμού (απαρτχάϊντ) τo 1990, ο αποκλεισμός (εμπάργκο) της πρώην Γιουγκοσλαβίας το 1991 κ.ά. Εκτός όμως από τη διεθνή νομοθεσία και προστασία, ο σεβασμός των ατομικών δικαιωμάτων, προΰποθέτει ενεργούς πολίτες που διεκδικούν και υπερασπίζονται το δημοκρατικό πολίτευμα, εφόσον αυτό αποτελεί τη βασική εγγύηση του σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. | |
0fe22b3c0633caa6076a38777633bcdceca4416b30aa64317c93e4ca43272c06 | Ο ρόλος ενός κράτους στον διεθνή χώρο καθορίζεται από την γεωγραφική, δημογραφική, πολιτική και οικονομική θέση του, στην παγκόσμια κατάταξη των διακοσίων περίπου κρατών του πλανήτη. Από την άποψη αυτή, η Ελλάδα είναι μια χώρα με σχετικά μικρή έκταση και πληθυσμό, που βρίσκεται στο σημαντικό για τα διεθνή δεδομένα Νοτιοανατολικό άκρο της Ευρώπης. Συγχρόνως, η Ελλάδα σήμερα, μετά τα τριάντα χρόνια (1974-2004) της Ελληνικής Δημοκρατίας και τα 25 χρόνια συμμετοχής της στη ΕΕ, αποτελεί ένα κράτος με σταθερότητα τόσο στους δημοκρατικούς θεσμούς, όσο και στην οικονομική της ανάπτυξη (μεταξύ 25ης και 29ης θέσης στην παγκόσμια οικονομική κατάταξη).
Εξάλλου, στο διεθνή χώρο η Ελλάδα συμμετέχει ως ιδρυτικό μέλος στον ΟΗΕ και σε όλους σχεδόν τους Διεθνείς Οργανισμούς που λειτουργούν είτε στο πλαίσιο του ΟΗΕ (Ουνέσκο, Παγκόσμια Οργάνωση Yγείας, Συμβούλιο Ευρώπης), είτε ανεξάρτητα από τον ΟΗΕ (ΝΑΤΟ, ΟΟΣΑ, ΟΑΣΕ).
Ως μέλος εξάλλου της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμμετέχει ενεργά στις διεθνείς ανθρωπιστικές, οικονομικές, και πολιτικές πρωτοβουλίες της Ένωσης, διαδραματίζοντας ένα σταθερά σημαντικό διεθνή ρόλο.
Με αυτά τα δεδομένα, η Ελλάδα αποκτά ένα σημαντικό ρόλο στην οικονομική ανάπτυξη, την εδραίωση των δημοκρατικών θεσμών και την προστασία του περιβάλλοντος και των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Δεν πρέπει επίσης να λησμονούμε τη διαχρονική συμβολή της Ελλάδας στη συγκρότηση μιας παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, μέσα από την αρχαιοελληνική σκέψη, την ιδέα της Δημοκρατίας κ.α. | |
df85eab80994a1fe61cf85e6c969165acae38bf1f583aed70a364d432be3df39 | Ο Αριστοτέλης αναφέρει ότι «ο άνθρωπος από τη φύση του είναι πολιτικό ον» (Ηθικά Νικομάχεια), και συμπληρώνει ότι «ο άνθρωπος δεν είναι μόνο πολιτικό ον, αλλά και οικονομικό και κοινωνικό» (Ηθικά Ευδήμεια). Δηλαδή, μετέχει στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή. «Ο άνθρωπος είναι από τη φύση του κοινωνικό ον και όποιος μπορεί να ζήσει εκτός κοινωνίας είναι ή θηρίο ή Θεός» (Αριστοτέλης, Πολιτικά). Ο άνθρωπος έχει ανάγκη την συν-ύπαρξη και την συνοίκηση, διότι στην κοινωνία και μέσα από τη συνεργασία με τους συνανθρώπους του μπορεί να ικανοποιήσει τις ανάγκες του (τροφή, κατοικία, ένδυση κτλ.).
Ο άνθρωπος γεννιέται με ορισμένα βιολογικά χαρακτηριστικά (φύλο, χρώμα ματιών, χρώμα δέρματος, σωματική κατασκευή κτλ.). Η ανάπτυξη της προσωπικότητάς του, της μόρφωσής του, των ικανοτήτων του, των αξιών που πιστεύει κτλ. οφείλεται στην κοινωνική ζωή, στην αλληλεπίδρασή του με την κοινωνία. Το ερώτημα αν προϋπάρχει ο άνθρωπος ή η κοινωνία στερείται νοήματος. Άνθρωπος και Κοινωνία διαμορφώνονται ταυτόχρονα και συνεχώς, δίχως να προϋπάρχει το ένα έναντι του άλλου, μέσα και διαμέσου της δυναμικής αλληλεπίδρασής τους τόσο μεταξύ τους, όσο και με τη φύση. Κάθε χαρακτηριστικό της προσωπικότητας του ανθρώπου είναι αποτέλεσμα της διαρκούς αλληλεπίδρασης βιολογικού και κοινωνικού παράγοντα. Μόνο ο άνθρωπος έχει τη δυνατότητα σκέψης-κρίσης ομιλίας, δυνατότητα η οποία αναπτύσσεται στην κοινωνία. Μόνο ο άνθρωπος έχει την δυνατότητα να επεμβαίνει στη φύση και να την αλλάζει, αλλάζοντας ταυτόχρονα και τον εαυτό του, να δημιουργεί κοινωνία και κοινωνικές σχέσεις, να διαμορφώνει το μέλλον του. | |
1f066cdfae99bdde5a2acad22d8bd8dea4b93c86eb1fd1cbb1378c020103bd90 | Κοινωνία είναι σύνολο ανθρώπων που έχει τα εξής χαρακτηριστικά: α) Οργάνωση. Η κοινωνία δεν είναι τυχαίο σύνολο ανθρώπων. Τα μέλη της συνδέονται με σχέσεις, οι οποίες ρυθμίζονται από κανόνες άγραφους και γραπτούς (νόμοι). β) Αυτοτέλεια. Αυτό το σύνολο ανθρώπων είναι ξεχωριστό από κάποιο άλλο σύνολο, έχει όρια και αυτοτέλεια που το κάνουν να είναι διαφορετικό. Κάθε τέτοιο σύνολο περιλαμβάνει άλλα υποσύνολα (οικογένεια, ομάδες, τάξεις κτλ.). γ) Διάρκεια. Η κοινωνία έχει συνέχεια στον χρόνο. Η διάρκειά της δεν εξαρτάται από τη διάρκεια της ζωής των μελών της. δ) Ταυτότητα. Αυτό το σύνολο ανθρώπων έχει ξεχωριστή συλλογική ταυτότητα. Έχει συνείδηση ότι έχει δική του οργάνωση, αυτοτέλεια, διάρκεια, ότι είναι ένα ξεχωριστό σύνολο. ε) Διαφοροποίηση. Η κοινωνία δεν είναι ενιαίο και ομοιογενές σύνολο ανθρώπων. Αποτελείται από ομάδες, oι οποίες πολλές φορές έχουν αντίθετα συμφέροντα. Δεν υπάρχουν μόνο σχέσεις συνεργασίας στην κοινωνία. Υπάρχουν και σχέσεις ανταγωνισμού και εκμετάλλευσης μεταξύ των μελών, διαφορετικών ομάδων κτλ. | |
7f145e1ac3767f468b494bb106136607090a1d530bf0c5ab05ed68dcbcefe0c3 | Παλιότερα, κυριαρχούσε η αντίληψη ότι η συμπεριφορά του ανθρώπου προσδιορίζεται κυρίως από έμφυτους παράγοντες (τάσεις, ροπές, κλίσεις κτλ.) και δευτερευόντως από παράγοντες του περιβάλλοντος (οικογένεια, σχολείο, εργασία κτλ.). Σήμερα, οι κοινωνικές επιστήμες υποστηρίζουν ότι η προσωπικότητα του ανθρώπου διαμορφώνεται μέσα από την αλληλεπίδρασή του με την κοινωνία. Δεν υπάρχουν άνθρωποι χωρίς την κοινωνία και κοινωνία χωρίς ανθρώπους. Ανάμεσα στο άτομο και στην κοινωνία υπάρχει μια σχέση διαρκούς αλληλεπίδρασης. Ο άνθρωπος είναι δημιουργός και δημιούργημα της κοινωνίας.
Από τα παραπάνω προκύπτει ότι κάθε άνθρωπος έχει τη δική του προσωπικότητα, το «Εγώ» του. Η προσωπικότητα είναι αποτέλεσμα της διαδικασίας κοινωνικοποίησης, της αλληλεπίδρασης του ατόμου με την κοινωνία. Έξω από την κοινωνία και χωρίς την αλληλεπίδραση μαζί της, είναι αδύνατον ο άνθρωπος να αναπτύξει ικανότητες και δεξιότητες, να αποκτήσει γνώσεις, να μάθει τρόπους συμπεριφοράς κτλ.
Όμως, η ένταξη του ατόμου στην κοινωνία δεν είναι μια διαδικασία παθητική. Η κοινωνία δεν δίνει στο άτομο μηνύματα και αυτό τα δέχεται παθητικά. Κάθε άνθρωπος δέχεται, προσαρμόζει ή /και απορρίπτει τα μηνύματα (κανόνες, αξίες κτλ.) που εκπέμπονται από την κοινωνία. Το άτομο λειτουργεί όχι μόνο ως δέκτης αλλά και ως πομπός, που σημαίνει ότι δέχεται αλλά και στέλνει μηνύματα στην κοινωνία. Αυτό σημαίνει ότι η συμπεριφορά του ανθρώπου, όπως αυτή εκδηλώνεται στην καθημερινή ζωή (φαγητό, ντύσιμο, παιχνίδι, μουσική, διάβασμα κτλ.), είναι συγχρόνως ατομική και κοινωνική. | |
12ec9ac6f766ad8651ae6ebe721b1f2f582475b7a190b1af839e7b6fae19d2ea | Σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, η πόλη αποτελεί επέκταση της οικίας και της κώμης. Κώμη είναι «η εκ πλειόνων οικιών κοινωνία», ενώ πόλη είναι «η εκ πλειόνων κωμών κοινωνία». Αποτελεί τον τελευταίο κρίκο της αλυσίδας: οικία–γένος–φατρία–φυλή–πόλις. Η πόλη περιλαμβάνει, εκτός των άλλων, και τους χώρους συνάθροισης των πολιτών που διευκολύνουν τη συλλογικότητα, και γι, αυτό γίνονται αντικείμενο φροντίδας, σε αντίθεση με τις κατοικίες, τους κλειστούς ιδιωτικούς χώρους. Ο Θουκυδίδης αναφέρει «άνδρες γαρ πόλις». Δηλαδή, η πόλη είναι κοινότητα ανθρώπων, οι οποίοι συγκροτούν την πόλη-κράτος. Η πόλη έχει υποχρέωση να εξασφαλίζει ευδαιμονία σε όλους τους πολίτες, αλλά και οι πολίτες έχουν υποχρέωση να προστατεύουν την πόλη. Πρωταρχικός στόχος του πολίτη είναι η σωτηρία της κοινωνίας και της πόλης, αφού στο πλαίσιο της πόλης συγκροτείται η κοινωνία. | |
45aa01cce66c6c6754547081ffdf923931b8d7cb5e765d92344e4e9481b11adb | Πολλές σύγχρονες αξίες, όπως η δημοκρατία, η ελευθερία, η ισότητα, η δικαιοσύνη, ο ορθός λόγος, ο σεβασμός των νόμων κτλ., είναι δημιούργημα της πόλης-κράτους. Πολλές έννοιες που αφορούν την πολιτική δημιουργήθηκαν από τους Έλληνες. Από την ελληνική γλώσσα πέρασαν στις άλλες γλώσσες. Η πόλη-κράτος γεννήθηκε σε αυτόν εδώ τον τόπο, στην αρχαία Ελλάδα. Θεωρείται γεγονός υψίστης κοσμοϊστορικής σημασίας, διότι για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας γεννιέται στο πλαίσιο της πόλης η έννοια του πολίτη και της πολιτικής. | |
7ab96f91744577dd9d4a06726df828fa37ffcc401b47f15b0be25c2cf29d1385 | Πολίτης είναι εκείνος που έχει το δικαίωμα και την υποχρέωση συμμετοχής στα κοινά, εκείνος που μετέχει στην εξουσία και στην απονομή της δικαιοσύνης. Είναι εκείνος που εκλέγει και εκλέγεται με τη σειρά του, εκείνος που γνωρίζει να κυβερνά και να κυβερνιέται. Ο πολίτης, κυρίως στην Αθήνα των κλασικών χρόνων, καταλαμβάνει διάφορα αξιώματα (βουλευτής, δικαστής, στρατηγός κτλ.) και ασκεί πολιτική. Στην αρχαία Αθήνα κάθε πολίτης που συμμετέχει ενεργά, που εκφέρει δημόσιο λόγο, επηρεάζει τις πολιτικές εξελίξεις. Η έννοια «πολίτης» είναι τίτλος τιμής, είναι «αξίωμα με απεριόριστη διάρκεια.» (Αριστοτέλης, Πολιτικά)
Ύψιστη αρετή του πολίτη είναι η ικανότητα του άρχειν και άρχεσθαι. Γι, αυτό είχε μεγάλη σημασία η αγωγή του πολίτη, δηλαδή η διάπλαση ελεύθερων και υπεύθυνων πολιτών, καθώς και η εναλλαγή στην εξουσία, ώστε να αποτρέπεται η δυνατότητα κυριαρχίας κάποιου.
Ένα συγκεκριμένο συμβόλαιο ένωνε την πόλη και τον πολίτη. Αυτό το συμβόλαιο αποτυπώνεται στον «όρκο του πολίτη» που έδινε κάθε πολίτης όταν ενηλικιωνόταν και αποκτούσε πολιτικά δικαιώματα. | |
161de2f5882435b2cfc1ff4b3e01da86fb530c694f1e9c78ba934fcb4616d14a | Η αρχαία ελληνική δημοκρατία αφορούσε μόνο άνδρες και μόνο ελεύθερους πολίτες. Οι δούλοι και οι γυναίκες δεν συμμετείχαν στα κοινά. Οι πόλεις είχαν, πολλές φορές, αντίθετα συμφέροντα. Είχαν, επίσης, κοινωνικά προβλήματα, ανισότητες, κοινωνικές αντιθέσεις ανάμεσα σε πλούσιους και φτωχούς, ελεύθερους και δούλους. Γι, αυτό και προκλήθηκαν πόλεμοι ανάμεσα στις πόλεις και συγκρούσεις στο εσωτερικό των πόλεων (εξεγέρσεις, στάσεις κτλ.). Η εικόνα ενός ενιαίου αρχαίου ελληνικού κόσμου δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. | |
e9963e5d5b6f5dd18ed6e7936069dea20630997b7fefeeffb7b75f48312fcd71 | Πολιτική είναι η τέχνη και η επιστήμη της διακυβέρνησης.
Πολιτική είναι η τέχνη του εφικτού και όχι του επιθυμητού.
Πολιτική είναι η ενεργός συμμετοχή του πολίτη στα κοινά.
Πολιτική είναι η κοινή και συντονισμένη δράση μεμονωμένων ατόμων ή ομάδων με σκοπό την επιτυχία στόχων που αφορούν το κοινωνικό σύνολο.
Πολιτική είναι η επιλογή ενός μέσου / μέτρου για την επιτυχία ενός σκοπού / στόχου.
Πολιτική είναι ο αγώνας για την απόκτηση, την άσκηση και την κατανομή της εξουσίας.
Πολιτική είναι οτιδήποτε σχετίζεται άμεσα ή έμμεσα με την οργάνωση και τη λειτουργία της εξουσίας, άρα με την οργάνωση και λειτουργία κάθε κοινωνίας. | |
8182337fceaddf3f66bda316182207765e21c83c2fa0e054f2c193ef89d55e62 | Το θεμελιώδες πρόβλημα της πολιτικής είναι το εξής: περισσότερη ισότητα (δικαιοσύνη) ή περισσότερη αποτελεσματικότητα; Επιπλέον, η πολιτική υπηρετεί αξίες ή συμφέροντα; Το ερώτημα τέθηκε στην αρχαία Ελλάδα και συνεχίζει να υφίσταται. Η πολιτική είναι μέσο πραγμάτωσης αξιών που οδηγούν την πόλη σε πρόοδο ή είναι πεδίο σύγκρουσης ομάδων με διαφορετικά συμφέροντα; Για τους Έλληνες (Σωκράτης, Πλάτων, Αριστοτέλης κτλ.), η πολιτική δεν έχει σκοπό να εξουσιάζει, ούτε να εξυπηρετεί συμφέροντα, αλλά να υπηρετεί αξίες. Σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, η πολιτική πρέπει να υπηρετεί το κοινό συμφέρον. Άρα, εξυπηρετεί και αξίες και ένα συμφέρον: αυτό που αποκαλούμε δημόσιο συμφέρον. Επιπλέον, ο Σωκράτης σύνδεσε την πολιτική με την ηθική, υποστηρίζοντας ότι η πολιτική είναι μέγιστη τέχνη και καλλίστη αρετή, γι, αυτό στόχος της πολιτικής οφείλει να είναι η ηθική βελτίωση των πολιτών. | |
1c489d8d25d9cbe7da17a12fc87614515b8ec665b14025b3b7f20a4e324ed24f | Όσον αφορά τη συμμετοχή, είναι η «μετοχή» του πολίτη στα κοινά, τα αξιώματα, τις τιμές, τη διακυβέρνηση, την εξουσία, τις αποφάσεις. Η ουσία της αθηναϊκής δημοκρατίας έγκειται στη συμμετοχή των πολιτών, η οποία αποτελεί συνάμα δικαίωμα και υποχρέωση. Και όποιος δεν συμμετέχει θεωρείται ιδιώτης (που σημαίνει στην αρχαία ελληνική γλώσσα, άχρηστος –βλ. και την αγγλική λέξη idiot που πήρε το νόημά της, αν και κάπως παραλλαγμένο, από την αρχαιοελληνική λέξη «ιδιώτης»). Ο πολίτης συμμετέχει στην Εκκλησία του Δήμου, τη βουλή, τη δικαιοσύνη, τα δημόσια αξιώματα.
Όσοι αναλάμβαναν δημόσιο αξίωμα, πριν αναλάβουν τα καθήκοντά τους, υφίσταντο προληπτικό έλεγχο, περνούσαν από «δοκιμασία». Κάθε υποψήφιος άρχοντας έπρεπε να αποδείξει ότι επιτελούσε τις υποχρεώσεις του ως πολίτης, δηλαδή ότι σεβόταν τους θεούς, σεβόταν τους γονείς, είχε εκπληρώσει τη στρατιωτική θητεία, πλήρωνε τους φόρους κτλ. Αλλά και κατά τη διάρκεια των καθηκόντων τους, ο έλεγχος ήταν καθημερινός από την Εκκλησία του Δήμου και επίσημος, στο τέλος κάθε χρόνου, από τη Βουλή. Ειδικά όσοι άρχοντες διαχειρίζονταν δημόσιο χρήμα, στο τέλος της θητείας τους, έδιναν λόγο για τις δαπάνες στους λογιστές. | |
b3069d98c773d1afdfdb63aab911b08d97539a5a6e31e5e4ca4b597a70a16794 | Η πολιτική γεννήθηκε επειδή υπάρχουν περισσότερες επιλογές (λύσεις) για κάποιο πρόβλημα. Η πολιτική δίνει συγκεκριμένες απαντήσεις σε συγκεκριμένα ερωτήματα / προβλήματα. Η «καλή» πολιτική απαιτεί: πρώτον, σαφή καθορισμό του σκοπού. Δεύτερον, εύρεση των πιο κατάλληλων μέσων-μέτρων που υλοποιούν τον σκοπό. Υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες σκοπός και μέσα συγκρούονται. Ωστόσο, «ο σκοπός δεν αγιάζει τα μέσα».
Επιπλέον, στην πολιτική δεν έχει τόσο μεγάλη σημασία το λέγειν αλλά το πράττειν. Παράλληλα, η πολιτική δεν κρίνεται από τις προθέσεις αλλά από το αποτέλεσμα. Όμως, πολλές φορές, οι πολιτικές αποφάσεις αργούν να δώσουν καρπούς, θετικούς ή αρνητικούς. Έτσι π.χ. μια «πολιτική» για την παιδεία, την υγεία, την ανεργία κτλ. θα δώσει αποτελέσματα μετά από χρόνια (π.χ. 5-10 χρόνια). Μετά από τόσα χρόνια είναι δύσκολο να διαπιστωθεί αν το αποτέλεσμα οφείλεται στην πολιτική αυτή καθεαυτή ή σε άλλους παράγοντες (ανάπτυξη της οικονομίας, ενέργειες άλλων προσώπων, έμμεσες επιδράσεις από αλλαγές σε άλλους θεσμούς κτλ.).
Η πολιτική ρυθμίζει την οργάνωση της κοινωνίας, δίνει λύσεις σε προβλήματα. Από τη ρύθμιση αυτή άλλοι ευνοούνται, άλλοι όχι. Ζητούμενο είναι να υπάρξει αυτή η πολιτική, που θα φέρει το μέγιστο καλό στον μέγιστο αριθμό ανθρώπων. Σε κάθε πολιτεία σε κάθε εποχή, η πολιτική πάντοτε θα είναι χώρος αντιπαράθεσης ατομικών ή ομαδικών συμφερόντων. Η άσκηση της εξουσίας πάντοτε θα είναι πρόκληση για περισσότερη εξουσία ή προσφορά, για αυθαιρεσίες ή συνεργασία, για εξυπηρέτηση του ατομικού οφέλους ή του οφέλους του κοινωνικού συνόλου. | |
56c68a07b91b7cc14eff9ece2913cf232cbcb9c16b8d27132080559c64954620 | Πολιτικός είναι αυτός που ασκεί πολιτική εξουσία, σύμφωνα με τους κανόνες της πολιτικής τέχνης και επιστήμης. Χρειάζεται να γνωρίζει ότι η πολιτική είναι η τέχνη του εφικτού. Αυτό δεν σημαίνει ότι η πολιτική είναι διαχείριση καταστάσεων χωρίς όραμα. Το επιθυμητό, το όραμα, το ιδανικό είναι αυτά που εμπνέουν και νοηματοδοτούν την πολιτική. Αν οι λαοί που έκαναν μεγάλες επαναστάσεις και τομές στην ιστορία (π.χ. Γαλλική Επανάσταση, Ρωσική Επανάσταση) δεν κινητοποιούνταν από κάποιο ιδανικό (ισότητα, ελευθερία κτλ.) και παρέμεναν στη σφαίρα του εφικτού, οι επαναστάσεις αυτές δεν θα είχαν γίνει. | |
9f82e8df6c7502c9295228fa94b9d77cebb641df1780b5004499d9101ca8801d | Σύμφωνα με τον Πλάτωνα, πρέπει να κυβερνούν οι άριστοι, οι ειδικοί, όπως σε όλες τις τέχνες, γιατί η άγνοια και η ανεπάρκεια των πολιτικών είναι μεγάλη πληγή της δημοκρατίας. Όμως, η άποψη του Πλάτωνα καταργεί την ουσία της άμεσης δημοκρατίας της αρχαίας Αθήνας. Θεωρεί ότι δεν είναι όλοι οι πολίτες ικανοί να κυβερνήσουν αλλά μόνο οι άριστοι.
Αν η πολιτική είναι η κορωνίδα των επιστημών και των τεχνών, τότε και ο πολιτικός κατέχει κυρίαρχη θέση και παίζει κυρίαρχο ρόλο. Κατέχει την υπέρτατη εξουσία (την πολιτική εξουσία) και με τις αποφάσεις του επηρεάζει τις υπόλοιπες εξουσίες. Γι, αυτό άγνοια και ανεπάρκεια στους πολιτικούς αλλά και στους πολίτες –που είναι εν δυνάμει πολιτικοί– δεν συγχωρείται. Σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, όποιος πρόκειται να αναλάβει δημόσια αξιώματα πρέπει να έχει αρετές και προσόντα:
1. Να αγαπάει την πόλη, την πολιτική, το πολίτευμα, τους πολίτες.
2. Να είναι δίκαιος, ενάρετος, μετριοπαθής, συνετός.
3. Να γνωρίζει ποιοι νόμοι σώζουν και φθείρουν το πολίτευμα.
4. Να είναι ικανός να εκτελεί έργα.
5. Να επιλέγει εφικτούς σκοπούς και θεμιτά μέσα για να τους πραγματοποιήσει.
Σύμφωνα με τον Αγάθωνα (ποιητή 5ου π.Χ. αιώνα), ο πολιτικός δεν πρέπει να λησμονεί τρία πράγματα: ότι κυβερνά ανθρώπους, ότι κυβερνά σύμφωνα με τους νόμους, ότι δεν θα κυβερνά για πάντα. | |
ccd78b3e47ade5574d33dc21397adcafc8bf147abb96864c5932d6e82eee639b | Ο πολιτικός χρειάζεται να είναι και ρήτορας. Ο προφορικός λόγος γίνεται το κύριο εργαλείο του πολιτικού, το μέσο για απόκτηση και άσκηση εξουσίας. Η πολιτική τέχνη απαιτεί ικανότητα χειρισμού του λόγου. Αλλά αυτό δεν αρκεί. Για να πείσει ο πολιτικός χρειάζεται να έχει και ήθος. Και βέβαια πολιτικό ήθος δεν έχει ο πολιτικάντης, δηλαδή ο επιτήδειος στο να εκμεταλλεύεται πολιτικές καταστάσεις για την εξυπηρέτηση του ατομικού του συμφέροντος.
Ο πολιτικός λόγος και ο αντίλογος είναι χαρακτηριστικό της δημοκρατίας. Η ενημέρωση του πολίτη για τις θέσεις και τα προγράμματα των υποψηφίων και των κομμάτων είναι απαραίτητη, ώστε να αποφασίσει έχοντας τη σχετική ενημέρωση. Χαρακτηριστικά ενός ποιοτικού πολιτικού λόγου, μεταξύ άλλων, θεωρούνται η σαφήνεια και η λιτότητα, η ορθολογική σκέψη, η πειθώ με επιχειρήματα, η πολιτισμένη αντιπαράθεση κτλ. | |
8f00e8ae414d5757a39ce5aef3370c9634fc194755c5288489d002848ba2026c | Κάποιοι πολιτικοί είναι ηγέτες. Οι ηγέτες είναι πρόσωπα με πολλά και υψηλού επιπέδου προσόντα. Τα προσόντα αποκτώνται από την οικογένεια, το σχολείο, την κοινωνία, την προσωπική αναζήτηση. Τέτοια προσόντα ενός ηγέτη είναι:
α. Να έχει όραμα. Διαρκής προσπάθεια υλοποίησης του οράματος, αλλά και ικανότητα για προσαρμογή, πρωτοβουλία, ορθολογική σκέψη και λήψη αποφάσεων. Επίσης, δημιουργική σκέψη, ανάλυση και σύνθεση καταστάσεων, επίλυση προβλημάτων και συγκρούσεων, ικανότητα λεκτικής και εξωλεκτικής επικοινωνίας κτλ.
β. Ηθικά προσόντα. Τέτοια προσόντα είναι π.χ. η υπευθυνότητα, η συνεργασία, η εντιμότητα, η κοινωνική ευαισθησία, και γενικά οι πολιτικές αρετές (ελευθερία, δικαιοσύνη, αλληλεγγύη κτλ.).
γ. Γνώσεις, γενικές και ειδικές. Γνώσεις για την πολιτική κατάσταση και τις πολιτικές εξελίξεις, για τις διεθνείς σχέσεις και τους συσχετισμούς δυνάμεων, για την υπάρχουσα οικονομική κατάσταση και τις προβλεπόμενες εξελίξεις, αλλά και γνώσεις για διάφορους τομείς και κλάδους της οικονομίας κτλ.
Γενικά, ο ηγέτης έχει την ικανότητα να συνθέτει διαφορετικές απόψεις και ιδέες, να έχει σφαιρική και συνολική αντίληψη του κόσμου, να εμπνέει τους πολίτες και, επιπλέον, να μετουσιώνει όσα υπόσχεται και δηλώνει σε έργα. | |
9913e92d934e7ff48b736beaa65e0b24820f3ef5180816d0140d30a3b9fc83a6 | Οι κυριότεροι λόγοι είναι:
α) Η σύγχρονη καπιταλιστική οικονομία γνωρίζει ένα πρωτόγνωρο επίπεδο διεθνοποίησης. Τα κράτη, πολλές φορές, αδυνατούν να ελέγξουν μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες, τράπεζες κτλ. Έτσι, οι πολιτικοί και η πολιτική φαίνονται ανίσχυροι απέναντι στις επιχειρήσεις.
β) Στον καπιταλισμό, η λογική της οικονομίας (κόστος – όφελος) έχει διεισδύσει σε κάθε τομέα της κοινωνικής και πολιτικής ζωής. Ο Γερμανός φιλόσοφος Γιούγκεν Χάμπερμας έχει χαρακτηρίσει αυτή την πραγματικότητα ως «αποικιοποίηση» της πολιτικής από την οικονομία. Η οικονομία έρχεται σαν κατακτητής στην πολιτική και την μετατρέπει σε αποικία της. Την ίδια στιγμή, τα μέλη της κοινωνίας σκέπτονται στη λογική της οικονομίας: «τι θα κερδίσω αν σπουδάσω αυτό;», «τι θα μου αποφέρει η συμμετοχή μου σε κάποια συνέλευση κατοίκων της περιοχής μου;». Απαξιώνονται και συρρικνώνονται, όλο και περισσότερο, δράσεις που αποσκοπούν στο δημόσιο συμφέρον.
Η οικονομία λοιπόν κυριαρχεί επί της πολιτικής και ο καταναλωτής κυριαρχεί επί του πολίτη. Αυτό καθιστά δύσκολο να υπάρξουν πραγματικές αλλαγές, διότι οι αλλαγές δεν γίνονται από τους καταναλωτές αλλά από τους πολίτες. Παράλληλα, σε συνθήκες ύφεσης και κρίσης παρατηρείται έμφαση στην ενίσχυση της οικονομίας ακόμα και μέσω της απαξίωσης της πολιτικής ορθότητας και των αξιών της.
Ακόμα, όμως, και αν οι περισσότεροι δεν θεωρούν καλό να συμβαίνει αυτό, επισημαίνουμε πως ούτε η πλήρης κυριαρχία της πολιτικής στην οικονομία ή σε όλους τους τομείς της ζωής είναι κάτι θεμιτό. Διότι μπορεί να οδηγήσει στον ολοκληρωτισμό. Κάθε τομέας (τέχνη, αθλητισμός κτλ.) χρειάζεται ελευθερία προκειμένου να αναπτυχθεί.
Ο αθλητής και ο καλλιτέχνης πρέπει να έχουν ανοικτούς ορίζοντες για να δημιουργήσουν. Όταν η πολιτική «διαφεντεύει» το έργο τους, θέτοντας κριτήρια πολιτικής «ορθότητας» στους ανθρώπους της τέχνης, των γραμμάτων, του αθλητισμού, δεν βοηθά την ανάπτυξη του ατόμου και της κοινωνίας. | |
e5963624e19d36fac34a832d9683c1c7717513f05a00301fd103b15c442a5f37 | Ένα κοινωνικό πρόβλημα είναι η αύξηση του ποσοστού των γυναικοκτονιών στη χώρα. Το συγκεκριμένο πρόβλημα δεν θα μπορούσε να επιλυθεί, καθώς η ολοκληρωτική εξάλειψη της εγκληματικότητας είναι ουτοπική, ωστόσο θα μπορούσε να περιοριστεί. Μερικοί τρόποι περιορισμού του φαινομένου είναι η κατάλληλη διαπαιδαγώγηση των πολιτών από την παιδική ηλικία ώστε να αποκτήσουν ηθικές αξίες και σεβασμό απέναντι στην ανθρώπινη φύση και το νομικό σύστημα. Χρειάζονται επίσης περισσότερες υποδομές και θεσμοί που να συμβάλλουν στην προστασία των γυναικών. Τέλος, κρίνεται απαραίτητη η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση των πολιτών με σκοπό να καταγγέλλουν περιστατικά βίας και να συμβάλλουν στην καταπολέμηση του προβλήματος.
Ένα οικονομικό πρόβλημα είναι η ανεργία που ταλανίζει την ελληνική κοινωνία τις τελευταίες δεκαετίες. Η ανεργία μπορεί να καταπολεμηθεί μέσω την επιμόρφωσης των πολιτών, την παροχή προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης και εξειδίκευσης και την ενίσχυση των θεσμών που απευθύνονται στην αρωγή των ανέργων και στην χρηματοδότηση διάφορων με σκοπό την δημιουργία περισσότερων θέσεων εργασίας. | |
23b10d64d7578b15406fe581fdbf042a6c12af25247588cc41d6765fbc7ef0a1 | Στις αρχαίες κοινωνίες η ζωή περιστρεφόταν γύρω από τον οίκο και την κοινότητα. Πρόκειται για αγροτικές κοινωνίες στις οποίες ο οίκος–το νοικοκυριό είναι κέντρο της κοινωνικής και οικονομικής ζωής της κοινότητας. Κάθε οικογένεια παράγει και καταναλώνει αυτό που έχει ανάγκη. Οι άνθρωποι καλύπτουν κυρίως τις βασικές τους ανάγκες (τροφή, κατοικία, ένδυση κτλ.). Αν μια οικογένεια έχει περίσσευμα από κάποια προϊόντα, τα ανταλλάσσει με άλλα που δεν έχει. Εφόσον δεν υπήρχε χρήμα, γινόταν ανταλλαγή των προϊόντων. Έδιναν προϊόντα και έπαιρναν προϊόντα. Γινόταν ανταλλαγή πραγμάτων (αντιπραγματισμός).
Στην πορεία του χρόνου, το κέντρο της κοινωνικής και οικονομικής ζωής μετατοπίζεται από τον οίκο στην κοινότητα και από την κοινότητα στην πόλη. Η ανάπτυξη του εμπορίου και των κρατικών λειτουργιών οδήγησε στη δημιουργία πόλεων και στην εφεύρεση του χρήματος ως μέσου ανταλλαγής πραγμάτων. Με το χρήμα αναπτύχθηκε το εμπόριο και διευκολύνθηκαν οι συναλλαγές, τόσο πολύ, ώστε άλλαξε η οικονομία και στη συνέχεια ή και ταυτόχρονα άλλαξε και η κοινωνία.
Έτσι, αργά αλλά σταθερά, γίνεται το πέρασμα από την οικονομία του οίκου στην οικονομία της πόλης. Η πόλη είναι χώρος και άνθρωποι, τόπος συνάντησης ανθρώπων και δραστηριοτήτων. | |
f5e3daf8c908f863cf7599dbd24219789ebec19b5ff3c5bdfa16cbdd2ad90395 | Κάθε νοικοκυριό δεν παράγει όσα προϊόντα χρειάζεται αλλά μόνο ορισμένα. Τα υπόλοιπα τα προμηθεύεται από την «αγορά» στην οποία πουλάει το περίσσευμα των δικών της προϊόντων.
Ο καταμερισμός της εργασίας είναι ο διαχωρισμός των δραστηριοτήτων σε τομείς, τύπους απασχόλησης και ρόλους ευθύνης, και η εξειδίκευση των εργαζομένων γυναικών και ανδρών σε αυτές. Υποδηλώνει ότι στο σύνολο της κοινωνίας έχουν διαφοροποιηθεί και συνυπάρχουν διάφορες κοινωνικές λειτουργίες και δραστηριότητες, τις οποίες αναπτύσσουν συγκεκριμένες ομάδες ανθρώπων και ότι σ' αυτή τη βάση έχουν διαχωριστεί οι σφαίρες απασχόλησης (βιομηχανία, αγροτική οικονομία, επιστήμη, εκπαίδευση, στρατός, διοίκηση κ.λπ.). | |
6218267b5734d272a28b364f8df051710617535812a716403f0e1152366d3e8a | Αγροτικές ονομάζονται οι κοινωνίες που ζουν από την καλλιέργεια της γης. Η καλλιέργεια της γης προϋποθέτει την μόνιμη εγκατάσταση των ανθρώπων σε κάποια περιοχή. Η μόνιμη εγκατάσταση έγινε η βάση για να αναπτυχθούν οικισμοί με τείχη για προστασία από επιθέσεις άλλων κοινοτήτων, στοιχειώδες εμπόριο και στοιχειώδεις πολιτικές λειτουργίες. Τέτοιοι μόνιμοι οικισμοί εμφανίσθηκαν στην νεολιθική εποχή σε διάφορες περιοχές του πλανήτη, με διαφορετικές μορφές.
Στην αρχαιότητα, μεγάλες αγροτικές κοινωνίες εμφανίστηκαν στην Μέση Ανατολή, την Αίγυπτο, την Νότια Αμερική (Αζτέκοι στο Μεξικό και Ίνκας στο Περού). Στις κοινωνίες αυτές μαζί με την καλλιέργεια της γης είχε αναπτυχθεί και το εμπόριο. Υπήρχαν μεγάλες πόλεις-κράτη που είχαν επικεφαλής τον βασιλιά ή αυτοκράτορα. Στις κοινωνίες αυτές εμφανίστηκε και η δουλεία, η οποία πήρε μεγάλες διαστάσεις.
Όλες οι κοινωνίες μέχρι την βιομηχανική επανάσταση ήταν αγροτικές. Για παράδειγμα, αγροτικές ήταν οι κοινωνίες της αρχαίας Ελλάδας, της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας (Βυζάντιο). Μπορεί μαζί με την καλλιέργεια της γης να συνυπήρχαν η βιοτεχνία και το εμπόριο, όμως κυρίαρχος τομέας ήταν ο αγροτικός. Η συντριπτική πλειονότητα του πληθυσμού αυτών των κοινωνιών απασχολούταν σε γεωργικές εργασίες και έμενε σε χωριά που ήταν μικρές οικιστικές μονάδες. Μετά τον 19ο αιώνα, η βιομηχανία και η ζωή στις πόλεις κυριάρχησε επί του αγροτικού τομέα και της ζωής στο χωριό. Οι αγροτικές κοινωνίες έγιναν, σταδιακά, τμήματα των βιομηχανικών κοινωνιών. | |
a123701be6845131a84350381f18bf3654fdc9766c296935065a0074415ac136 | Στις σύγχρονες ανεπτυγμένες κοινωνίες (Ευρώπη, Η.Π.Α., Καναδάς, Αυστραλία) ο πληθυσμός που απασχολείται στη γεωργία έχει μειωθεί. Η εξέλιξη των γεωργικών εργαλείων οδήγησε στη βιομηχανική γεωργία. Το τρακτέρ και οι αλωνιστικές μηχανές αντικατέστησαν εκατοντάδες χιλιάδες εργάτες γης και μέσω της τεχνολογικής ανάπτυξης αυξήθηκε και μαζικοποιήθηκε η παραγωγή προϊόντων.
Στις αναπτυσσόμενες χώρες (τέτοιες βρίσκουμε στην Ασία, Αφρική, Λατινική Αμερική) όπου η καλλιέργεια της γης γίνεται ακόμη με παραδοσιακές μεθόδους, μεγάλο μέρος του πληθυσμού απασχολείται στη γεωργία. Αλλά και εκεί η εκμηχάνιση της αγροτικής παραγωγής είναι ταχύτατη. | |
c0e3ed9081576a985691c053a84b7d7c8db50de939bc3aad6d4e7329dc24c5ef | Εκβιομηχάνιση είναι η χρησιμοποίηση μηχανών στην παραγωγική διαδικασία. Η εκβιομηχάνιση είναι ο πυρήνας της βιομηχανικής επανάστασης, μιας μακρόχρονης και σύνθετης διαδικασίας τεχνολογικών μεταβολών στην παραγωγή των προϊόντων, τις συγκοινωνίες, την οικοδόμηση κτηρίων κτλ. Από τα μέσα του 18ου αιώνα, στη Βρετανία και στη συνέχεια στην Ευρώπη και την Βόρεια Αμερική, κατασκευάστηκαν μηχανές και χρησιμοποιήθηκε η δύναμη του νερού και του ατμού στην παραγωγική διαδικασία. Οι βιοτεχνίες, στις οποίες γινόταν μέχρι τότε η παραγωγή των διαφόρων προϊόντων, αντικαταστάθηκαν από τα εργοστάσια.
Αυτές οι εξελίξεις μετέβαλαν τη δομή της κοινωνίας. Έτσι, έγιναν αλλαγές στην οργάνωση της κοινωνίας, τους θεσμούς, τον τρόπο σκέψης των ανθρώπων. Πιο αναλυτικά:
α) Αστικοποίηση. Η βιομηχανική κοινωνία χαρακτηρίζεται από τη συγκέντρωση του πληθυσμού στις πόλεις. Η συγκέντρωση του πληθυσμού στις πόλεις ονομάζεται αστικοποίηση.
β) Αύξηση της προσδοκώμενης ζωής. Η εξέλιξη της ιατρικής και η βελτίωση των υλικών όρων ζωής αύξησαν την προσδοκώμενη ζωή. Οι άνθρωποι ζουν περισσότερα χρόνια σε σχέση με το παρελθόν.
γ) Αύξηση της παραγωγής προϊόντων – ζήτηση για νέα προϊόντα. Η βιομηχανία αύξησε θεαματικά την παραγωγή των προϊόντων, δημιουργώντας ταυτόχρονα μέσω της διαφήμισης νέες καταναλωτικές ανάγκες στους ανθρώπους. Οι νέες καταναλωτικές ανάγκες έφεραν νέες καταναλωτικές συνήθειες και κοινωνικά πρότυπα. Για παράδειγμα, στη δεκαετία του 1890 άρχισε η μαζική παραγωγή αυτοκινήτων. Μέχρι τότε κανείς δεν είχε σκεφτεί να αγοράσει αυτοκίνητο, καθώς το προϊόν αυτό δεν υπήρχε. Η μαζική παραγωγή του αυτοκινήτου αύξησε τη ζήτησή του, ιδίως όταν η τιμή του έγινε σχετικά προσιτή. Μαζί με την ζήτηση αυτοκινήτων δημιουργήθηκε η ανάγκη κατασκευής αυτοκινητοδρόμων.
δ) Ανάπτυξη εμπορίου και τραπεζών. Στις βιομηχανικές κοινωνίες αναπτύχθηκαν το εμπόριο και το τραπεζικό σύστημα που σήμερα κυριαρχούν σε παγκόσμιο επίπεδο.
ε) Ανάπτυξη βιομηχανίας – τομέα υπηρεσιών. Η πλειονότητα των εργαζομένων των βιομηχανικών κοινωνιών απασχολείται στη βιομηχανία και στον τομέα των υπηρεσιών (εμπόριο, τράπεζες κτλ.). Όλο και μικρότερο ποσοστό του πληθυσμού απασχολείται στη γεωργία, στην οποία εισάγονται σταδιακά μηχανές (εκβιομηχάνιση της γεωργίας).
στ) Αλλαγή στις κοινωνικές σχέσεις. Οι προσωπικές σχέσεις των κατοίκων των χωριών αντικαταστάθηκαν από τις απρόσωπες σχέσεις των κατοίκων των μεγαλουπόλεων. | |
bd6a3d0da85267bbd7b814c3540e2bdc6c35bb7c6b7866d5f39676075b72423d | Ο όρος επανάσταση δηλώνει την τομή, δηλαδή την ριζική αλλαγή των οικονομικών, κοινωνικών και πολιτικών συνθηκών. Η καλλιέργεια της γης ήταν μια επανάσταση στην ιστορία της ανθρωπότητας. Η βιομηχανική επανάσταση ήταν η δεύτερη μεγάλη τομή. Τα τελευταία χρόνια, η ραγδαία ανάπτυξη των επιστημών και της τεχνολογίας συντελεί μια ακόμη μεγάλη κοινωνική μεταβολή, φέρνοντας στο προσκήνιο έναν νέο τύπο κοινωνίας: τη μεταβιομηχανική κοινωνία.
Βάση αυτής της νέας κοινωνικής πραγματικότητας είναι η αλματώδης εξέλιξη της τεχνολογίας. Η τεχνολογία αφορά την αξιοποίηση των επιστημονικών γνώσεων προκειμένου να επιλυθούν καθημερινά προβλήματα των ανθρώπων. Κάθε νέο μηχάνημα, κάθε νέα εφαρμογή στην παραγωγή ή την καθημερινότητα είναι τεχνολογία. Τα τελευταία χρόνια, η τεχνολογία εξελίσσεται αλλά και διαχέεται, γίνεται δηλαδή αντικείμενο χρήσης από πολλούς ανθρώπους, με γοργούς ρυθμούς.
Η απόσταση ανάμεσα στον χρόνο εφεύρεσης και τον χρόνο χρήσης ενός επιτεύγματος γίνεται όλο και μικρότερος. Για να γίνει κατανοητό τι σημαίνει αυτό, αρκεί να αναφερθεί ότι χρειάστηκαν από την ανακάλυψη μέχρι τη μαζική χρήση:
400 χρόνια για το βιβλίο, 70 χρόνια για το τηλέφωνο, 40 χρόνια για το ραδιόφωνο, 25 χρόνια για την τηλεόραση, 5 χρόνια για το διαδίκτυο. Η εξέλιξη της τεχνολογίας επιφέρει γρήγορες αλλαγές στην κοινωνία και στον τρόπο με τον οποίο ζουν και βιώνουν την καθημερινότητά τους οι άνθρωποι. Αλλάζει η αίσθηση του χώρου και η αίσθηση του χρόνου. Ο χώρος μπορεί να παραμένει ο ίδιος, αλλάζει όμως ο χρόνος στον οποίο τον διατρέχει ο άνθρωπος. Οι χιλιομετρικές αποστάσεις ανάμεσα στις πόλεις, τις χώρες και τις ηπείρους δεν έχουν μειωθεί. Έχει μειωθεί, όμως, ο χρόνος που απαιτείται για την κάλυψή τους λόγω των σύγχρονων μέσων μεταφοράς (αεροπλάνο, τρένα υψηλών ταχυτήτων και αυτοκίνητα, σύγχρονοι αυτοκινητόδρομοι). Ανάλογα έχει μειωθεί και ο χρόνος της επικοινωνίας. Ένα μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου μπορεί, μέσα σε ελάχιστα δευτερόλεπτα, να φτάσει από τον αποστολέα στον παραλήπτη ακόμη και αν αυτοί βρίσκονται σε διαφορετική ήπειρο.
Η τεχνολογία μετουσιώθηκε ταχύτατα σε εφαρμογές και συσκευές που άλλαξαν την καθημερινή ζωή των ανθρώπων. Ο προσωπικός ατομικός ηλεκτρονικός υπολογιστής, οι ψηφιακοί δίσκοι ήχου και εικόνας, οι συσκευές αναπαραγωγής τους, το κινητό τηλέφωνο, το διαδίκτυο (internet) μεταμόρφωσαν την καθημερινότητά μας. Στην μεταβιομηχανική κοινωνία, η βιομηχανία συνεχίζει να υπάρχει ως δραστηριότητα. Μεγαλώνει, όμως, ο τομέας υπηρεσιών (εμπόριο, τράπεζες κτλ.) και ταυτόχρονα οι θέσεις εργασίας μειώνονται καθώς όλο και πιο πολύ αυτοματοποιημένα μηχανήματα αντικαθιστούν τα ανθρώπινα χέρια. Η είσοδος της πληροφορικής στην ίδια τη βιομηχανία μετασχηματίζει τον τρόπο οργάνωσης και εργασίας της. Το εργοστάσιο ρυθμίζεται από υπολογιστές που οργανώνουν και κατευθύνουν κάθε φάση της παραγωγής του προϊόντος.
Οι κοινωνικοί και οι πολιτικοί επιστήμονες διαφωνούν ως προς το ποιο μπορεί να είναι το μέλλον της μεταβιομηχανικής κοινωνίας. Πολλοί προβλέπουν ότι θα αυξηθεί το ποσοστό του πληθυσμού των μεταβιομηχανικών κοινωνιών που θα έχει υψηλού επιπέδου εκπαίδευση. Η εξέλιξη των μηχανών που χρησιμοποιούνται στην παραγωγική διαδικασία θα αποφέρει πολλά περισσότερα προϊόντα και θα δημιουργήσει τους όρους για την εξάλειψη της φτώχειας. Όμως, υπάρχει στον αντίποδα και ο έντονος προβληματισμός που στηρίζεται στο ότι, μέχρι σήμερα, τα μεγάλα προβλήματα της ανθρωπότητας που είναι η περιβαλλοντική καταστροφή, η φτώχεια και οι μεγάλες οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες δεν έχουν αντιμετωπισθεί αποτελεσματικά. Η μεταβιομηχανική κοινωνία δεν έχει κατορθώσει μέχρι τώρα να τα λύσει. | |
33e4f5f169694bf3dfed499f4c80c8a6a7b9c3a0ff000a859faa7f059749f8bf | Η έννοια της κοινωνίας της γνώσης εμφανίστηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1960. Ο όρος κοινωνία της γνώσης και της πληροφορίας είναι ένας άλλος τρόπος ονομασίας της μεταβιομηχανικής κοινωνίας. Στην κοινωνία της γνώσης και της πληροφορίας, οι χειρωνακτικές εργασίες αντικαθίστανται από ικανότητες επίλυσης ζητημάτων, δημιουργίας καινοτομιών, οργάνωσης και διαχείρισης πληροφοριών. Η αισιόδοξη άποψη ότι η κοινωνία της γνώσης και της πληροφορίας δεν θα χαρακτηρίζεται από τόσο πολλά και σοβαρά προβλήματα δεν φαίνεται να επαληθεύεται. Αντίθετα, μαστίζεται από οικονομικά, κοινωνικά και πολιτικά προβλήματα.
Η τεχνολογία και η κοινωνία δεν τρέχουν με τους ίδιους ρυθμούς. Οι εξελίξεις στην τεχνολογία, πολλές φορές, δημιουργούν νέα δεδομένα στη ζωή των ανθρώπων που οι ίδιοι δεν μπορούν να τα αποδεχθούν, να τα αφομοιώσουν και να τα συνηθίσουν. Η αλλαγή του τρόπου εργασίας σε κάποιους τομείς βιώνεται επώδυνα από πολλούς εργαζόμενους, που δεν μπορούν να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα. Άλλοι πάλι άνθρωποι αισθάνονται άγχος απέναντι στις νέες τεχνολογικές εφαρμογές όπως, για παράδειγμα, το άγχος και ο φόβος που εκδηλώνουν πολλοί με τη χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών. Πρόκειται για την κατάσταση που, στην ακραία της μορφή, αποκαλείται τεχνοφοβία.
Χιλιάδες εργαζόμενοι μπορεί, επίσης, να χάσουν τη δουλειά τους εξαιτίας των τεχνολογικών μεταβολών. Πρόκειται για την τεχνολογική ανεργία, η οποία οφείλεται στην αντικατάσταση του ανθρώπου από αυτοματοποιημένα μηχανήματα.
Νέες κοινωνικές ανισότητες διαμορφώνονται. Δίπλα στην παραδοσιακή ανισότητα μεταξύ πλούσιων και φτωχών έρχεται να προστεθεί μια νέα ανισότητα που σχετίζεται με τη γνώση και την πληροφορία. Η σύγχρονη διάκριση είναι ανάμεσα σε αυτούς που έχουν πρόσβαση στη γνώση και την πληροφορία και σε αυτούς που δεν έχουν. Η υποεκπαίδευση θα γίνεται όλο και περισσότερο παράγοντας επαγγελματικού και κοινωνικού αποκλεισμού. Αυτό σημαίνει ότι η εκπαιδευτική πολιτική πρέπει να συνδυάσει την ποιότητα της εκπαίδευσης με τη διάχυσή της σε όλο και μεγαλύτερα τμήματα του πληθυσμού μέσω της διεύρυνσης των ευκαιριών μόρφωσης. Η ποιότητα των κοινωνικών σχέσεων αλλάζει και οι άνθρωποι είναι αναγκασμένοι να αναζητήσουν νέες ισορροπίες στις σχέσεις τους και να ξανασκεφτούν για αυτές. Η διαπροσωπική σχέση (face to face) έχει αντικατασταθεί, σε πολλές περιπτώσεις, από τη σχέση ανθρώπων που ενδεχομένως γνωρίζονται μόνο μέσω των υπολογιστών τους (screen to screen).
Υπάρχουν και σοβαροί προβληματισμοί σχετικά με τον έλεγχο που μπορεί να ασκήσει η κάθε μορφής εξουσία στους χρήστες του διαδικτύου. Υπάρχει μια ιστορία για τις νέες τεχνολογίες που αποτυπώνει όλους αυτούς τους προβληματισμούς: «Ένας θεολόγος ρώτησε έναν υπολογιστή αν υπάρχει Θεός. Ο υπολογιστής τού απάντησε ότι δεν έχει αρκετά δεδομένα για να δώσει απάντηση στο ερώτημα. Συνέδεσαν έτσι τον υπολογιστή με άλλους μεγάλους υπολογιστές, αλλά και πάλι τα δεδομένα για να απαντηθεί το ερώτημα δεν ήταν επαρκή. Τέλος, συνέδεσαν τον υπολογιστή με όλους τους υπολογιστές του πλανήτη, με τους υπολογιστές στα αυτοκίνητα, τα ψηφιακά ρολόγια, τις συσκευές των νοικοκυριών και ο θεολόγος τού έθεσε πάλι το ερώτημα αν υπάρχει Θεός. Η απάντηση του υπολογιστή ήταν: Τώρα υπάρχει!» (A. Giddens, Κοινωνιολογία, σ. 523).
Πάντως, παρά τους προβληματισμούς, οι Τ.Π.Ε. είναι ένα από τα βασικά μέσα εκσυγχρονισμού της Δημόσιας Διοίκησης, της παροχής υπηρεσιών υγείας, της εκπαίδευσης κτλ. | |
376e09290fc4c20a9c795c3d98efe526292f725d027a4fe616459b6952412f0d | Βιομηχανική Κοινωνία:
1. η οικονομική ανάπτυξη στηρίζεται στις μηχανές και την ενέργεια
2. οι ιδιοκτήτες των μέσων παραγωγής (εργοστάσια, πλοία, εκτάσεις καλλιεργήσιμης γης) έχουν την οικονομική και πολιτική δύναμη
Μεταβιομηχανική Κοινωνία της Γνώσης και της Πληροφορίας
1. η οικονομική ανάπτυξη στηρίζεται στη γνώση και τη διαχείριση της πληροφορίας
2. οι κάτοχοι της γνώσης (τεχνοκράτες) έχουν σχεδόν εφάμιλλη οικονομική και πολιτική δύναμη με τους ιδιοκτήτες των μέσων παραγωγής και αποκτούν όλο και περισσότερη | |
381c2b1b1ae24876941f6e25fc280c63b56487d11f47f16c8e9ebefd5f3931ac | Ειδικότερα, τα χαρακτηριστικά της είναι:
α) Η εξάρτηση και υποτέλεια. Το ελληνικό κράτος δημιουργήθηκε με σχέσεις υποτέλειας και εξάρτησης από τις Μεγάλες Δυνάμεις του 19ου αιώνα. Η υποτέλεια και η εξάρτηση ήταν οικονομική και πολιτική και διαμόρφωσαν καθοριστικά την ελληνική κοινωνία.
β) Η καθυστερημένη βιομηχανική ανάπτυξη. Η βιομηχανική ανάπτυξη στη χώρα μας ήταν καθυστερημένη με αποτέλεσμα να εισάγει βιομηχανικά προϊόντα (αυτοκίνητα, τρακτέρ, μηχανές), χωρίς η ίδια να μπορεί να εξάγει αντίστοιχα. Αυτό επιβάρυνε, σε μεγάλο βαθμό, την ελληνική οικονομία. Έτσι, η οικονομική ανάπτυξη στην Ελλάδα στηρίχθηκε αναγκαστικά, στη ναυτιλία, τη μετανάστευση και τον τουρισμό.
γ) Η αστικοποίηση. Η αστικοποίηση δεν ήταν αποτέλεσμα της εκβιομηχάνισης, αλλά της διόγκωσης του τομέα των υπηρεσιών. Τεράστιοι πληθυσμοί εισέρρευσαν στην Αθήνα και σε άλλα αστικά κέντρα όχι για να εργαστούν σε βιομηχανίες, αλλά για να εργαστούν, κυρίως, στον δημόσιο τομέα και στον τομέα των υπηρεσιών. Εμφανίστηκε, έτσι, το φαινόμενο μιας κυριολεκτικά παθολογικής συσσώρευσης του μισού σχεδόν πληθυσμού της χώρας στην Αθήνα και το λεκανοπέδιο της Αττικής.
δ) Η κυριαρχία της μικρής ιδιοκτησίας. Στην Ελλάδα, πλην της περιοχής της Θεσσαλίας, δεν υπήρχε σημαντική μεγάλη ιδιοκτησία της γης. Αντίθετα, κυριαρχούσε η μικρή ιδιοκτησία όπου ο κάθε αγρότης είχε ένα μικρό χωράφι που καλλιεργούσε. Αυτό καθήλωνε τον αγροτικό πληθυσμό στη φτώχεια, με αποτέλεσμα ένα μεγάλο τμήμα του να εγκαταλείπει την ύπαιθρο αναζητώντας μια καλύτερη ζωή στις πόλεις (εσωτερική μετανάστευση) ή στο εξωτερικό (εξωτερική μετανάστευση). Η απουσία μεγάλων γαιών οδήγησε και στη χαμηλή εκβιομηχάνιση της γεωργίας, αφού δεν υπήρχε η βάση για μεγάλες επενδύσεις σε αυτόν τον τομέα.
ε) Οι πελατειακές σχέσεις. Το κράτος ήταν σχεδόν ο μοναδικός σταθερός εργοδότης. Αναπτύχθηκε έτσι μια σημαντική πίεση, η οποία τροφοδότησε το πελατειακό σύστημα. Πολλοί πολιτικοί «εξαγόραζαν» ουσιαστικά τις ψήφους των συμπολιτών τους μέσω του διορισμού μελών της οικογενείας του στο δημόσιο. Ο όρος πελατειακό παραπέμπει στην μεταχείριση του ψηφοφόρου σαν «πελάτη» του πολιτικού.
στ) Παρασιτική νοοτροπία. Αποτέλεσμα αυτής της οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής δομής ήταν να αναπτυχθεί σε ένα μεγάλο τμήμα του πληθυσμού γενικευμένη αντιπαραγωγική και παρασιτική νοοτροπία, δηλαδή να αναζητεί τρόπους απόκτησης εισοδήματος χωρίς να προσφέρει το ανάλογο προϊόν ή υπηρεσία. | |
024a07a7a06a9397c7368d52ddcdde528153c21e12be75c65d412594a0be441a | 1. Η παρα-οικονομία. Δίπλα στην επίσημη και φανερή οικονομική δραστηριότητα –αυτή που δηλώνεται στις φορολογικές Αρχές– υπάρχει και μια άλλη, αφανής οικονομική δραστηριότητα. Το μέγεθός της είναι σημαντικό και βαίνει αυξανόμενο ή μειούμενο ανάλογα με τη στάση του κράτους απέναντι στη φοροδιαφυγή. Δυστυχώς, πέρα από τα έσοδα που χάνει το κράτος δημιουργείται και έντονο αίσθημα αδικίας στους φορολογικά συνεπείς πολίτες
2. Η υποβάθμιση της πολιτικής. Τα τελευταία χρόνια έχει παρατηρηθεί –όχι μόνο στην Ελλάδα– η υποβάθμιση της πολιτικής εξουσίας (πρωθυπουργός, κοινοβούλιο κτλ.) σε σχέση με την οικονομική εξουσία (επιχειρηματίες, πολυεθνικές επιχειρήσεις, τράπεζες κτλ.). Επιπλέον, η οικονομική εξουσία επηρεάζει σημαντικά την πολιτική εξουσία. Η κυριαρχία της οικονομίας επί της πολιτικής είναι ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα της σύγχρονης δημοκρατίας.
3. Η προβληματική λειτουργία των θεσμών. Ένα παράδειγμα προβληματικής λειτουργίας είναι η τυπολατρεία - νομολατρεία. Η επιμονή στον τύπο και όχι στην ουσία, έχει ως αποτέλεσμα η συζήτηση ή σύγκρουση να γίνεται για την διαδικασία και όχι για το περιεχόμενο, ο τύπος να πνίγει την ουσία, το ενδιαφέρον από τα ουσιώδη να μετατίθεται στα επουσιώδη. Σχεδόν για τα πάντα χρειάζεται νόμος. Και σε μια εποχή που πολλά πρέπει να ρυθμιστούν και που πολλά συνεχώς αλλάζουν, το αποτέλεσμα είναι η πολυνομία. Αν προστεθούν η έλλειψη προγραμματισμού και οι ρουσφετολογικές ρυθμίσεις, τότε γίνεται λόγος για βιομηχανία νόμων. Αυτό το φαινόμενο όμως δε βοηθά στην καλή λειτουργία της κοινωνίας και της πολιτείας. Έτσι, μάλλον δικαιολογημένα υπάρχει η αίσθηση ότι οι νόμοι υπάρχουν μόνο για τους οικονομικά και κοινωνικά αδύναμους, ενώ οι οικονομικά και πολιτικά ισχυροί κατορθώνουν να ξεφεύγουν. | |
6ad0566e466d56fad0a4ec0989248fef72016084ff5cd170477a896b9291c4f3 | Την περίοδο της πανδημίας του COVID-19 οι μαθητές κλήθηκαν να συμμετάσχουν στις σχολικές διαδικασίες μέσω τηλεκπαίδευσης. Σε πολλά σπίτια, ιδίως εκείνα με χαμηλότερο εισόδημα, δεν υπήρχαν αρκετές συσκευές για όλα τα παιδιά της οικογένειας, ώστε να μπορούν να παρακολουθούν τα μαθήματά τους ταυτόχρονα. Έτσι υπήρξαν παιδιά τα οποία αναγκάστηκαν να απέχουν από τις μαθησιακές διαδικασίες, ενώ τα μαθήματα συνεχίζονταν κανονικά για τους μαθητές που είχαν στην κατοχή τους τις κατάλληλες ηλεκτρονικές συσκευές.
Αυτή η μορφή ανισότητας αντιμετωπίστηκε μέσω της διανομής ηλεκτρονικών συσκευών στα παιδιά που είχαν ανάγκη με σκοπό να παρακολουθούν κανονικά τα μαθήματά τους. Επίσης, έγινε μια προσπάθεια μείωσης των τιμών από τους παρόχους έτσι ώστε η σύνδεση στο διαδίκτυο να είναι περισσότερο προσιτή. | |
3bf6558a9d35821850d9338e3596fa48698b1f1b9fe5e809f423c75f5b985c0b | Σε κάθε κoιvωvία υπάρχουν θεσμοί και αξίες. Οι θεσμοί και οι αξίες μεταβάλλονται στο χρόνο. Οι θεσμοί είναι πλέγματα ρόλων και σχέσεων μέσω των οποίων τα μέλη της κοινωνίας ικανοποιούν τις ανάγκες τους. Μεριμνούν για την εύρυθμη και αποτελεσματική λειτουργία της κοινωνίας. Οι αξίες είναι ό,τι οι κοινωνίες θεωρούν σημαντικό σε μια συγκεκριμένη ιστορική περίοδο και διαμορφώνουν την συμπεριφορά των πολιτών, π.χ. ιδανικά, αντιλήψεις, θρησκεία. | |
a3f673c04478b78b2be41f2ba477f34aa027ede9f391ec19af3406d66197d755 | Η θρησκεία ως θεσμός, στον ελλαδικό χώρο, έπαιξε σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της κοινωνικής αλλά και πολιτικής ζωής. Ιστορικά, με τις κατακτήσεις του Μεγάλου Αλεξάνδρου ο ελληνικός λόγος διαδόθηκε σε όλο σχεδόν τον τότε γνωστό κόσμο. Η Καινή Διαθήκη γράφτηκε στην ελληνική γλώσσα. Αργότερα, στην Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, ο χριστιανισμός θα επικρατήσει της αρχαίας ελληνικής και της ρωμαϊκής θρησκείας. Οι Πατέρες της Εκκλησίας χρησιμοποίησαν στοιχεία της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας με τα οποία ανέπτυξαν παραπέρα τον χριστιανικό στοχασμό. Αξιοποίησαν τη διαλεκτική και τη ρητορική για την επιχειρηματολογία τους σε δογματικά ζητήματα. Η συνάντηση με την αρχαία ελληνική φιλοσοφία και σκέψη δημιούργησε μια νέα σύνθεση. Είναι γόνιμη, αλλά ταυτόχρονα επιλεκτική. Η συνάντηση ελληνικής φιλοσοφίας και χριστιανισμού, εκτός από τα επιλεκτικά φιλοσοφικά δάνεια, έχει και συγκρούσεις. Ο Θεοδόσιος ο Α΄ κατέστρεψε εθνικούς ναούς και ο Ιουστινιανός έκλεισε τη Σχολή των Αθηνών. Πολλά αρχαία μνημεία καταστράφηκαν, επίσης, από φανατικούς οπαδούς του χριστιανισμού.
Αργότερα, στα χρόνια της δυναστείας των Μακεδόνων, στην Κωνσταντινούπολη υπήρχαν, πέρα από ανώτερες εκκλησιαστικές σχολές, ένα αυτοκρατορικό Πανεπιστήμιο και μία πατριαρχική σχολή, όπου διδάσκονταν σε άψογο συνδυασμό τόσο οι αρχαίοι Έλληνες συγγραφείς, τα Μαθηματικά, η Αστρονομία, η Γεωμετρία, η Μουσική, η Φιλοσοφία, η Ρητορική, η Νομική, όσο και τα χριστιανικά κείμενα.
Η ελληνορθόδοξη χριστιανική παράδοση θα αποκτήσει έναν ιδιαίτερο, κυρίαρχο ιδεολογικό ρόλο κατά τη διάρκεια της Οθωμανικής κυριαρχίας. Η εκκλησία και η χριστιανική πίστη έγιναν βασικοί συνεκτικοί ιδεολογικοί δεσμοί των Ελλήνων, κατά τη διάρκεια της Οθωμανικής κυριαρχίας. Η εκκλησία, κατά την περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, γίνεται ο οργανωτής της πνευματικής ζωής των χριστιανών και συντηρεί στη συλλογική μνήμη των Ελλήνων την αίσθηση ότι είναι φορείς μιας μεγάλης πολιτιστικής κληρονομιάς. Έτσι, η ελληνορθόδοξη παράδοση αποτέλεσε ένα από τα θεμέλια της διαμόρφωσης του ελληνικού έθνους πριν από την επανάσταση του 1821. Παραμονές της επανάστασης, εμφανίζεται στροφή προς την αρχαία Ελλάδα (βάπτιση παιδιών αλλά και πλοίων με αρχαία ελληνικά ονόματα). Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Αλή πασάς των Ιωαννίνων παρατήρησε: «Εσείς οι Έλληνες, μπρε, κάτι μεγάλο έχετε στο κεφάλι σας. Δεν βαφτίζετε πια τα παιδιά σας Γιάννη, Πέτρο, Κώστα παρά Λεωνίδα, Θεμιστοκλή, Αριστείδη! Σίγουρα κάτι μαγειρεύεται.» (Κ.Θ. Δημαράς) Η στροφή αυτή θα συνδυασθεί με την ορθόδοξη παράδοση, φορέας της οποίας ήταν η εκκλησία.
Η ορθόδοξη εκκλησία, μετά την ίδρυση του ελληνικού κράτους, έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ελληνική πολιτεία. Χαρακτηριστικό είναι ότι στην προμετωπίδα του ελληνικού Συντάγματος αναφέρεται «Στο Όνομα της Αγίας και Ομοουσίου και Αδιαιρέτου Τριάδος», ενώ στο άρθρο 3 (παρ. 1) τονίζεται ότι «Επικρατούσα θρησκεία στην Ελλάδα είναι η θρησκεία της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας του Χριστού». | |
1945c44566600ddc67e45a9e41972f2513f442b877d40552528712b2ea506e8e | Η ελληνορθόδοξη παράδοση περιλαμβάνει, κυρίως, τα εξής:
α. Την παιδεία. Η κλασική αντίληψη για την παιδεία εστιάζει στον άνθρωπο ως προσωπικότητα. Η ελληνορθόδοξη παράδοση βλέπει τον άνθρωπο ως «πρόσωπο». Η αντίληψη της γενικής παιδείας του «προσώπου» βρίσκεται στον αντίποδα της συρρίκνωσης της εκπαιδευτικής διαδικασίας σε εκμάθηση πληροφοριών και δεξιοτήτων. Αυτή η συρρίκνωση δημιουργεί, όπως έγραψε και ο Μαξ Βέμπερ: «ειδικούς χωρίς μυαλό και ανθρώπους της ηδονής χωρίς ψυχή».
β. Τη φιλοσοφία. Ο Σωκράτης, ο Πλάτωνας, ο Αριστοτέλης, ο Πυθαγόρας, ο Δημόκριτος, ο Ευκλείδης και αμέτρητοι άλλοι Έλληνες φιλόσοφοι έθεσαν τις βάσεις της επιστήμης, της λογικής, της φιλοσοφίας. Χωρίς τα φιλοσοφικά δάνεια από την αρχαία ελληνική σκέψη, το ορθόδοξο δόγμα δεν θα μπορούσε να δημιουργηθεί και να αναπτυχθεί. Η Ορθοδοξία των Πατέρων της Εκκλησίας ήταν δημιουργική σύνθεση του χριστιανισμού με στοιχεία του αρχαίου ελληνικού στοχασμού. Δεν ήταν απλή αντιγραφή χωρίς κατανόηση.
γ. Την εκκλησία και την κοινότητα. Η ελληνορθόδοξη παράδοση και εκκλησία χαρακτηρίζεται από στοιχεία κοινοτικής οργάνωσης των πιστών. Η ενορία είναι μια κοινότητα ανθρώπων. Στις ενορίες αναπτύσσονται και σχέσεις αλληλοβοήθειας ανάμεσα στους πιστούς. Η ορθόδοξη εκκλησία έπαιξε και παίζει σημαντικό ρόλο στους Έλληνες που μεταναστεύουν στο εξωτερικό, καθώς εκεί αποτελεί συνδετικό κρίκο ανάμεσά τους. Σε πολλές χώρες, η εκκλησία αποτελεί τον άξονα οργάνωσης της κοινότητας των Ελλήνων μεταναστών, κρατάει ζωντανή την επαφή τους με την Ελλάδα, κάνει μαθήματα ελληνικής γλώσσας και βοηθάει στην οργάνωση και διατήρηση σχολείων.
δ. Την τέχνη. Στην χριστιανική βυζαντινή καλλιτεχνική παράδοση ενσωματώθηκε η «εικονιστική» τέχνη (ζωγραφική) της ελληνορωμαϊκής αρχαιότητας, η οποία απεικόνιζε την ανθρώπινη μορφή. Η βυζαντινή τέχνη μετασχημάτισε τα καλλιτεχνικά πρότυπα της αρχαιότητας, διοχετεύοντας σε αυτά το πνεύμα του χριστιανισμού. | |
829fde5beba4f6367fa3b800fdcc558768ee4b6ff7de6585bcdcc483ac2d6b96 | Ο θεσμός της οικογένειας υπάρχει σε όλες τις κοινωνίες και σε όλες τις εποχές. Είναι η μικρότερη κοινωνική ομάδα. Αποτελεί θεμελιακό θεσμό κάθε κοινωνίας. Η μορφή της οικογένειας και οι σχέσεις που αναπτύσσονται μέσα σε αυτή, έχουν άμεση σχέση με την οργάνωση της κοινωνίας. Γι, αυτό η οικογένεια δεν πρέπει να εξετάζεται ξέχωρα από την κοινωνία. Μέχρι το πρόσφατο παρελθόν υπήρχαν δύο μορφές οικογένειας.
α) Η πυρηνική. Την πυρηνική οικογένεια την αποτελούν ο/η σύζυγος και τα ανήλικα ή και ανύπαντρα παιδιά. Ο τύπος της πυρηνικής οικογένειας κυριαρχεί στις βιομηχανικές κοινωνίες.
β) Η εκτεταμένη. Η εκτεταμένη οικογένεια αποτελείται από περισσότερα μέλη ή από περισσότερες πυρηνικές οικογένειες. Μορφή εκτεταμένης οικογένειας αποτελεί η πατριαρχική οικογένεια. Η πατριαρχική οικογένεια, αποτελείται από τον αρχηγό της οικογένειας, τον pater familias, τα ανύπαντρα παιδιά και τους παντρεμένους γιους και τα παιδιά τους. Η πατριαρχική οικογένεια κυριαρχεί στις παραδοσιακές κοινωνίες. Σε μικρή έκταση εμφανίζεται στις αγροτικές – κτηνοτροφικές περιοχές σύγχρονων κοινωνιών. Πάντως στην πράξη παρατηρείται και ένας ενδιάμεσος τύπος, η μεικτή οικογένεια. Τέτοιος τύπος οικογένειας υπάρχει όταν π.χ. μαζί με το ζευγάρι συνοικούν και οι γονείς ή/και τα αδέλφια τού ενός από τους δύο συζύγους. Και στην Ελλάδα κυριαρχεί η πυρηνική οικογένεια. Σπανίως συναντάται η εκτεταμένη οικογένεια στην ύπαιθρο και ειδικότερα σε κτηνοτροφικές περιοχές. Ακόμα, τόσο στην ύπαιθρο όσο και στις πόλεις συναντάται ο μεικτός τύπος οικογένειας. Στη σύγχρονη κοινωνία υπάρχουν και άλλες μορφές οικογένειας, όπως:
α) Η μονογονεϊκή οικογένεια. Περιλαμβάνει τον έναν γονέα και τα παιδιά. Προκύπτει είτε μετά από το διαζύγιο είτε από επιλογή ενός εκ των δύο γονέων.
β) Η χωλή οικογένεια. Υπάρχει όταν ο ένας σύζυγος απουσιάζει για μεγάλα χρονικά διαστήματα (π.χ. ναυτικοί, έμποροι), χωρίς αυτό να σημαίνει διάρρηξη των δεσμών της οικογένειας. Το πέρασμα από την παραδοσιακή στην σύγχρονη κοινωνία σήμαινε σημαντικές αλλαγές στον θεσμό της οικογένειας. Οι μεγάλες αλλαγές άρχισαν με την βιομηχανική επανάσταση και τη δημιουργία των πόλεων και των μεγαλουπόλεων. Στην σύγχρονη εποχή, πολλές λειτουργίες που επιτελούσε η οικογένεια αυτονομούνται και επιτελούνται από εξειδικευμένους θεσμούς (σχολείο, επιχείρηση, γηροκομείο κτλ.). | |
7b8caedd0f1a689ca86b49e75f5d480dda3cce3b38e8b191d5aedcd053062d92 | Όσο και αν έχουν περιοριστεί οι λειτουργίες της οικογένειας, αυτή συνεχίζει να αποτελεί σημαντικό θεσμό και να επιτελεί πολλές λειτουργίες, όπως:
α) Φροντίζει για την αναπαραγωγή και διαιώνιση του ανθρώπινου είδους. Η αναπαραγωγή γίνεται στο πλαίσιο της οικογένειας και δεν υπάρχει άλλος θεσμός που να επιτελεί αυτή τη λειτουργία.
β) Μεριμνά για την ανατροφή και την κοινωνικοποίηση των παιδιών. Εντάσσει και ενσωματώνει τα νέα μέλη στην κοινωνία. Μαθαίνει στους νέους ανθρώπους τους κανόνες, τις αρχές, τις αξίες της κοινωνίας.
γ) Προσφέρει ψυχολογική και συναισθηματική στήριξη. Ικανοποιεί την ανάγκη για αγάπη και δίνει «ταυτότητα» και αίσθηση του ανήκειν. Στην οικογένεια αναπτύσσονται σχέσεις αγάπης, αφοσίωσης, αλληλοβοήθειας κτλ.
δ) Ενδιαφέρεται για την επαγγελματική αλλά και οικογενειακή αποκατάσταση των μελών της.
ε) Φροντίζει για την υγεία και την παιδεία των παιδιών, αλλά και για την περίθαλψη των υπερηλίκων κτλ. | |
25c77d7b8a31ab0ce6da7707d9ace52c7d0bc222d8a5273e2c2e946ec1db963b | α) Με τον θάνατο ενός εκ των συζύγων (αναγκαστική λύση). β) Με το διαζύγιο. Το διαζύγιο αλλάζει μορφή στην πυρηνική οικογένεια και την μετατρέπει σε μονογονεϊκή. Το διαζύγιο αλλάζει τη μορφή της οικογένειας, αλλά δεν σημαίνει ότι ο θεσμός της οικογένειας παύει να υπάρχει. | |
69c960e00532a99f4256098639b6da21855ff50118f701484d3cae75ca7ad1f9 | Το ελληνικό Σύνταγμα (Άρθρο 16) καθιερώνει την εννιάχρονη υποχρεωτική εκπαίδευση και τη δωρεάν παιδεία σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης. Ορίζει ότι η παιδεία αποτελεί βασική αποστολή του κράτους και έχει σκοπό: την ηθική, πνευματική, επαγγελματική και φυσική αγωγή των Ελλήνων, την ανάπτυξη της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης και τη διάπλασή τους σε ελεύθερους και υπεύθυνους πολίτες. | |
2a9cc35de87ad9b1f860a6a0bda514b9979963f7b18de82da32fa90c976b61b6 | 1. Να εμπνεύσει αξίες, αρχές και ιδανικά.
2. Να διδάξει πρότυπα συμπεριφοράς.
3. Να αναπτύξει αισθήματα ατομικής και κοινωνικής αλληλεγγύης.
4. Να διαμορφώσει μια ολοκληρωμένη προσωπικότητα.
Σύμφωνα με την Έκθεση της Διεθνούς Επιτροπής για την Εκπαίδευση στον 21ο αιώνα της Unesco, οι πυλώνες της εκπαίδευσης για το άτομο είναι:
α. Να μάθει πώς να μαθαίνει.
β. Να μάθει πώς να πράττει.
γ. Να μάθει πώς να συνυπάρχει / συμβιώνει.
δ. Να μάθει πώς να υπάρχει | |
7fb4ebe8501c42e874488b19e1c63e5aeae2491d0c7a10768b9c773a9597237f | Βασικοί σκοποί της Πρωτοβάθμιας και της Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης είναι: α) Η μετάδοση γνώσεων / ικανοτήτων / δεξιοτήτων χρήσιμων για διάφορα θέματα, για κάποιο επάγγελμα, αλλά και γνώσεων αναγκαίων για να προχωρήσουν οι μαθητές στην επόμενη βαθμίδα εκπαίδευσης. β) Η μετάδοση βασικών αξιών και παραδόσεων της ελληνικής κοινωνίας, δηλαδή του πολιτισμού των Ελλήνων. γ) Η κοινωνικοποίηση των νέων ως ελεύθερων και υπεύθυνων πολιτών, δηλαδή η καλλιέργεια της προσωπικότητάς τους. | |
eec8e3224057a703f70e4337b7fee184106dc44b8f3aca7b923280e22980b71b | 1. Η αύξηση του χρόνου εκπαίδευσης.
2. Η δημιουργία νέων επιστημονικών ειδικοτήτων.
3. Η κατάργηση υπαρχόντων και η εμφάνιση νέων επαγγελμάτων. Μείωσης της χειρονακτικής εργασίας.
4. Η μείωση του χρόνου εργασίας.
5. Η αλλαγή των όρων και τρόπων ζωής.
6. Η αύξηση του χρόνου ζωής.
7. Οι αναδιατάξεις στους κοινωνικούς ρόλους, π.χ. αυξανόμενη γυναικεία εργασία.
8. Η αύξηση των ευέλικτων συνθηκών εργασίας, π.χ. τηλεργασία.
9. Η είσοδος της τεχνολογίας σε όλους τους τομείς της ζωής. | |
939de572b4f92367e185cd14822a5983f88d81621693a71e0a85e315b0b1b282 | Επειδή η σημασία της εκπαίδευσης είναι τεράστια στις σύγχρονες κοινωνίες, είναι ανάγκη η πολιτεία να πάρει κάθε μέτρο που θα αμβλύνει τις κοινωνικές ανισότητες και θα δώσει ίσες ευκαιρίες μόρφωσης σε όλους. Οι μαθητές μπορεί να θεωρούνται τυπικά ίσοι στο σχολείο, προέρχονται όμως από διαφορετικά οικογενειακά περιβάλλοντα. Από οικογένειες πλούσιες και φτωχές. Από οικογένειες που μπορούν να βοηθήσουν το παιδί να πάει καλύτερα στο σχολείο και από οικογένειες που δεν μπορούν. Το σχολείο καλείται να διαχειριστεί και να αντιμετωπίσει αυτές τις ανισότητες. «Δεν υπάρχει πιο άδικο σχολείο από αυτό που αντιμετωπίζει διαφορετικούς ανθρώπους με τον ίδιο τρόπο» έλεγε ο Γάλλος κοινωνιολόγος Πιερ Μπουρντιέ.
Ταυτόχρονα, η ορθή εκπαίδευση των πολιτών συμβάλλει στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της κοινωνίας, μειώνοντας τον αναλφαβητισμό, την ανεργία και τη φτώχια. Γι, αυτό και η καταπολέμηση των κοινωνικών ανισοτήτων στην εκπαίδευση πρέπει να είναι προμετωπίδα κάθε σύγχρονης πολιτείας. | |
6c6b298e2be1c2da30ff402d76452b6d68a071ea7cd115b4d4ea41c5d71dcd42 | Η ελευθερία είναι ύψιστο αγαθό. Σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, χαρακτηριστικό της ελευθερίας είναι να ζει κανείς όπως θέλει, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως ο καθένας κάνει ό,τι θέλει. Η ελευθερία αποτελεί το μέτρον, τη μεσότητα, αφού βρίσκεται μεταξύ δύο άκρων, της ανελευθερίας και της ασυδοσίας. Τόσο η ανελευθερία όσο και η ασυδοσία δημιουργούν προβλήματα στο άτομο και στην κοινωνία.
Επιπλέον, χαρακτηριστικό της ελευθερίας είναι το δικαίωμα του πολίτη να εκφράζει τις σκέψεις του, να λέει τις απόψεις του για τις υποθέσεις της πολιτείας και όχι μόνο. Είναι συνυφασμένη με την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και για αυτήν αξίζει να θυσιάσει κάποιος και τη ζωή του.
Η ελευθερία δεν είναι μόνο απόλαυση δικαιωμάτων αλλά και τήρηση υποχρεώσεων. Έχει τις απαιτήσεις και τους περιορισμούς της. Είναι γνωστό το αξίωμα: «η ελευθερία του ενός σταματάει εκεί που αρχίζει η ελευθερία του άλλου». Επομένως, η ελευθερία συνεπάγεται ευθύνη. Είμαι ελεύθερος επειδή είμαι υπεύθυνος.
Ελευθερία λοιπόν σημαίνει περιορισμό, ορθότερα αυτοπεριορισμό. Η ελευθερία είναι συνυφασμένη με την πειθαρχία, την ευταξία, τη νομιμότητα, τον σεβασμό του άλλου. Δεν νοείται ελευθερία με απειθαρχία, αταξία, αναρχία, ασέβεια. Η δίχως όρια και φραγμούς ελευθερία οδηγεί στην τυραννία. | |
14478c6471a56d04fd17ffa31c1d348eddfba8ada25769a7724897d68bbaa04b | Δημοκρατία είναι το πολίτευμα στο οποίο την εξουσία την έχει ο δήμος, που σημαίνει ο λαός. Δημοκρατία σημαίνει λαϊκή κυριαρχία, δηλαδή ότι όλες οι εξουσίες πηγάζουν από τον λαό. Όπως λέμε, στη δημοκρατία το ανώτατο όργανο της πολιτείας είναι ο λαός. Η δημοκρατία έχει ορισμένα χαρακτηριστικά, όπως:
α) Η ελευθερία και η ισότητα. Η δημοκρατία στηρίζεται σε δύο θεμελιακές και αδιαπραγμάτευτες αξίες: την ελευθερία και την ισότητα. Είναι θεμελιακές γιατί χωρίς αυτές δεν υπάρχει δημοκρατία και αδιαπραγμάτευτες, γιατί δεν μπορούν να γίνουν αντικείμενο διαπραγμάτευσης και ψηφοφορίας, δηλαδή να γίνει συζήτηση στη Βουλή και να αποφασιστεί με ψηφοφορία αν θα υπάρχει ελευθερία και ισότητα. Στη δημοκρατία λοιπόν όλοι οι πολίτες είναι ελεύθεροι και ίσοι.
β) Οι εκλογές και έλεγχος. Όλοι οι πολίτες, χωρίς εξαίρεση, έχουν το δικαίωμα του εκλέγειν. Επιπλέον, επειδή στον πολιτικό τομέα δεν υπάρχουν αρμόδιοι και ειδικοί, η γνώμη όλων έχει την ίδια αξία. Επομένως, όλοι οι πολίτες είναι ίσοι, έχουν μία ψήφο. Οι πολίτες ελέγχουν και ασκούν κριτική στους θεσμούς της Πολιτείας, μέσω εκλογών, δημοψηφισμάτων, διαδηλώσεων κ.α.
Η δημοκρατία δεν είναι νομικό κατασκεύασμα, είναι πρωτίστως τρόπος ζωής. Αλλά κάθε τρόπος ζωής έχει κάποιες αδυναμίες, και ελαττώματα. Στη δημοκρατία αναπτύσσονται ορισμένα αρνητικά φαινόμενα, όπως η κατάχρηση της ελευθερίας, η δημαγωγία και ο φανατισμός, η ανευθυνότητα και ο λαϊκισμός, η πρόταξη του κομματικού συμφέροντος έναντι του συμφέροντος της πολιτείας κτλ. Επομένως, η δημοκρατία δεν είναι δεδομένη. Είναι άθλημα και κατόρθωμα. Χρειάζεται προσπάθεια. | |
b53f55be0bf67ce32eee02ae382af75fa2caec9b11ab5d593e5fdb3a0e59544c | Όταν υπάρχει ειρήνη, οι άνθρωποι ζουν αρμονικά και επιλύουν τις διαφορές τους ειρηνικά, με διάλογο και συμφωνίες. Αντίθετα, σε περίπτωση πολέμου, οι διαφορές επιλύονται με βίαια μέσα. «Πόλεμος είναι η συνέχιση της πολιτικής με βίαια μέσα.» (Κλαούζεβιτς) Επειδή ακριβώς ο πόλεμος έχει καταστροφικές συνέπειες, ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών, δηλαδή όλα τα κράτη του κόσμου, έχουν συμφωνήσει στην «ειρηνική επίλυση των διαφορών», η οποία αποτελεί βασική αρχή του Διεθνούς Δικαίου.
Η Ελλάδα έχει δοκιμαστεί από πολέμους. Για να γίνει κατανοητό το μέγεθος της καταστροφής που φέρνει ο πόλεμος, η Ελλάδα μετά τη λήξη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου και την τριπλή Κατοχή που υπέστη (Γερμανία, Ιταλία, Βουλγαρία) είχε τα εξής οικονομικά και κοινωνικά μεγέθη:
Μισό εκατομμύριο Έλληνες έχασαν τη ζωή τους από την πείνα και τις κακουχίες.
Μείωση της αγροτικής παραγωγής κατά 40%.
Μείωση της κτηνοτροφίας κατά 50%.
Καταστροφή των δασών κατά 20%.
Καταστροφή του οδικού και σιδηροδρομικού δικτύου της χώρας κατά 70%.
Καταστροφή περίπου 150.000 κατοικιών.
Συνολική απώλεια οικοδομών (δημόσια κτήρια-οικίες κτλ.) περίπου 409.000.
Καταστροφή 5.000 σχολικών κτηρίων.
Απώλεια κατά 73% της επιβατικής και εμπορικής ναυτιλίας.
Τα στοιχεία δείχνουν το μέγεθος της καταστροφής που φέρνει ο πόλεμος και πόσο εμποδίζει τις κοινωνίες να προοδεύσουν. | |
fb7578bad0c4e273660b2ae00adc1a10294072f6ec636b2a09d77a7b38b9a4f0 | Η Ελλάδα διαθέτει ένα από τα πιο όμορφα τοπία στον κόσμο. Γι, αυτόν τον λόγο και έχει τόσο πολύ τουρισμό. Η θάλασσα και τα νησιά με τις ατελείωτες παραλίες αποτελούν μια ακόμα πηγή πλούτου και φυσικού κάλλους.
Η χώρα μας διαθέτει φυσικές και προστατευόμενες περιοχές, όπως μνημεία της φύσης, εθνικά πάρκα (εθνικοί δρυμοί), προστατευόμενα τοπία κτλ. Επίσης, διαθέτει πλούσια βιοποικιλότητα (πανίδα και χλωρίδα). Η πανίδα και η χλωρίδα αποτελούν σημαντικό πλούτο για την χώρα.
Δυστυχώς, υπάρχουν ορισμένες δραστηριότητες των ανθρώπων, όπως η εκδάσωση, το κυνήγι, η χρήση γεωργικών φαρμάκων, η ρύπανση κτλ., που επηρεάζουν την πανίδα και τη χλωρίδα. Μάλιστα, υπολογίζεται ότι τις επόμενες δεκαετίες πρόκειται να επέλθει μείωση κατά 50% της βιοποικιλότητας. Αυτό σημαίνει μεγάλη οικολογική και οικονομική απώλεια για τη χώρα.
Η διατήρηση της βιοποικιλότητας είναι απαραίτητη. Η σημασία της είναι μεγάλη διότι:
1. Αποτελεί παράγοντα ισορροπίας ανθρώπου-φύσης.
2. Η εξαφάνιση και ενός μόνο είδους διαταράσσει την αλυσίδα ζωής.
3. Υπάρχουν νέες χρήσεις των φυσικών πόρων με τη χρήση της γενετικής. | |
3d1defc96af183e98daa092ec63c06cabbe6eba962d4bc1f3a287fd4985aae5c | Πολιτισμός είναι το σύνολο των επιτευγμάτων του ανθρώπου. Πολιτισμός σημαίνει, εκτός των άλλων, και τρόπος ζωής. Αν τη φυσική κληρονομιά την προσφέρει η φύση, την πολιτισμική κληρονομιά την δημιουργεί ο άνθρωπος. Και συγκεκριμένα οι Έλληνες δημιούργησαν μνημεία περιωπής, άξια θαυμασμού. Η Ελλάδα, στηv πoρεία τoυ χρόvoυ, δημιoύργησε έvαv μεγάλo πoλιτισμό, και επιπλέov, μια θαυμαστή πoλιτισμική πoλυμoρφία. Με την μακραίωνη ιστορία της, έχει δημιουργήσει και κατέχει μια μεγάλη ποικιλία σε έργα τέχvης, αρχιτεκτovικά μvημεία και oικιστικά σύvoλα. Η κλασική Ελλάδα, η ελληνιστική περίοδος, ο βυζαντινός πολιτισμός, η νεότερη Ελλάδα, έχουν αφήσει το αποτύπωμά τους στις επόμενες γενιές. Η ελληνική γλώσσα αποτέλεσε βάση για την ανάπτυξη άλλων γλωσσικών μορφωμάτων και ο λογοτεχνικός πλούτος της χώρας αξιοποιείται σε όλον τον κόσμο. Η Ελλάδα ήταν επίσης η γενέτειρα των Ολυμπιακών Αγώνων, συμβάλλοντας δραματικά στη διαμόρφωση του αθλητισμού.
Η πολιτισμική κληρονομιά της Ελλάδας είναι, σύμφωνα με πολλούς, το μεγαλύτερο κεφάλαιό της. | |
858f462f6bf878180fbb5be2e7190852e6bd93329e798bf9169049e76c3e3e94 | Η διατήρηση και η δημιουργική αξιοποίηση του παρελθόντος είναι απαραίτητη για την οικοδόμηση του παρόντος αλλά και του μέλλοντος. Διατήρηση του παρελθόντος δεν σημαίνει «προγονοπληξία» και προσκόλληση σε αυτό. Σημαίνει μελέτη και δημιουργικό δάνειο από αυτό.
To μέλλον οικοδομείται και μέσα από την δημιουργική αξιοποίηση γόνιμων στοιχείων του παρελθόντος. Ο Δημήτρης Γληνός διέκρινε τον άγονο από τον δημιουργικό ιστορισμό. Άγονος ιστορισμός είναι η άκριτη προσκόλληση στο παρελθόν. Δημιουργικός ιστορισμός είναι η δημιουργική αξιοποίηση του παρελθόντος. Παράδειγμα δημιουργικού ιστορισμού είναι η γνώση της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας και γραμματείας. Παράδειγμα άγονου ιστορισμού είναι η προσκόλληση στους γραμματικούς και συντακτικούς τύπους, χωρίς ουσιαστική γνώση του νοήματος των κειμένων της αρχαίας ελληνικής γραμματείας.
Η εποχή που ζούμε είναι εποχή γρήγορων αλλαγών. Η δημιουργική αξιοποίηση του παρελθόντος βοηθά τον άνθρωπο να έχει αίσθηση της ιστορικής συνέχειας, αλλά και των δυνάμεων που διαμόρφωσαν και διαμορφώνουν τον σύγχρονο κόσμο.
Oι «καλές» παραδόσεις κάθε κοινωνίας πρέπει να χρησιμοποιούνται ως εφαλτήριο και βατήρας για τη σύνθεση και τη δημιουργία του νέου. Σε κάθε άλλη περίπτωση θα κάνουμε ένα ιστορικό σημειωτόν! H άκριτη και άγονη προσκόλληση στο παρελθόν δεν βοηθάει τις κοινωνίες να προοδεύσουν.
Η αvθρώπιvη ιστoρία είvαι ιστoρία συvτήρησης και πρoόδoυ, διατήρησης και αλλαγής. Οι δημιoυργίες μένoυv κληρovoμιά στις επόμεvες γεvιές. Κάθε γενιά αvτιμετωπίζει τo πρόβλημα vα ακoλoυθήσει ή όχι αυτή τηv κληρovoμιά, εvώ ταυτόχρoνα οφείλει vα γvωρίζει ότι η πoρεία πρoς τo μέλλov, εξαρτάται από τoν σεβασμό τωv έργωv τoυ παρελθόvτoς.
Η διατήρηση τoυ παρελθόvτoς, διευκoλύvει τηv πoρεία προς το μέλλov. Αv θέλoυμε vα φτιάξoυμε τo μέλλov, έχoυμε αvάγκη τo παρελθόv. Η έλλειψη κoιvώv αvαφoρώv, η έλλειψη ατoμικής και συλλoγικής μνήμης κάvει πρoβληματικό τo παρόv και αβέβαιo τo μέλλov. Έvας λαός πoυ δεv μπoρεί vα συντηρήσει και να αvακαλέσει έvα κoιvό παρελθόv, δύσκoλα πρoσαvατoλίζεται σε έvα κoιvό μέλλov. | |
d7965114698d7dc1c23bc9035f5405c7ae2807bca7b4b95a096aa897ba4763a7 | Το έθνος είναι γέννημα της Γαλλικής Επανάστασης (1789). Έτσι, η δημιουργία της εθνικής συνείδησης, η αίσθηση ενότητας και ιδιαιτερότητας ενός λαού έναντι άλλων, είναι κάτι σχετικά καινούργιο. Το έθνος στρεφόταν τόσο κατά της υπερ-εξουσίας του μονάρχη, που κυριαρχούσε σε διάφορα έθνη, όσο και κατά των τοπικών εξουσιών, παραδόσεων και ιδιαιτεροτήτων.
Η ιδέα του έθνους θα αποτελέσει την κινητήρια δύναμη των εθνικοαπελευθερωτικών κινημάτων του 19ου και 20ού αιώνα. Αυτή η ιδέα διέσπασε τις πολυεθνικές αυτοκρατορίες και δημιούργησε τα έθνη-κράτη. Είναι μια ιδέα που πηγάζει από έναν λαό, εκφράζει τη συνείδηση της ενότητας και ιδιαιτερότητάς του, τη θέλησή του για κοινή πορεία και ανεξάρτητη κρατική οργάνωση.
Στις αρχές του 21ου αιώνα, η ιδέα του έθνους έχει επεκταθεί σε όλο τον κόσμο. Είναι ένα ισχυρό ιδανικό για πολλούς. Με αυτό το ιδανικό συναρτάται και ο όρος πατρίδα. Πατρίδα και έθνος δεν ταυτίζονται. Αρχικά πατρίδα σήμαινε τον τόπο όπου γεννήθηκαν, έζησαν και τάφηκαν οι πρόγονοι, τον τόπο όπου γεννήθηκαν και ζουν τώρα οι απόγονοί τους. Στην πορεία του χρόνου προστέθηκαν οι κοινές παραδόσεις, το κοινό ιστορικό παρελθόν. Επιπλέον προστέθηκαν οι κοινές ιδέες και αξίες, προσπάθειες και προσδοκίες για το παρόν και το μέλλον. | |
634ccaa9a9eb60defe296f98b2fd2f1ce4ab6f712a8ef0de7e0024ed75a1639f | Πατρίδα είναι ο τόπος όπου ζουν ομοεθνείς και συναρτάται με τον συναισθηματικό δεσμό που συνδέει όσους έχουν συνείδηση κοινής καταγωγής, κοινής πολιτισμικής κληρονομιάς, κοινού ιστορικού παρελθόντος, κοινών προσπαθειών για το παρόν και κοινών προσδοκιών για το μέλλον. | |
b6787094ef38ca04f69742c2f7afd49842085e761d94c357990ed8117b056a2f | Ο εθνικισμός είναι η αποκλειστική προσήλωση προς την ιδέα του έθνους, στο πλαίσιο μιας αντίληψης που θεωρεί όλα τα άλλα έθνη «κατώτερα» από το «δικό μου». Όταν ο εθνικισμός έχει επεκτατικές βλέψεις και διάθεση επιβολής σε άλλα έθνη μετατρέπεται σε σωβινισμό. Αντίθετα, ο πατριωτισμός δεν έχει επεκτατικές βλέψεις, αλλά προασπίζεται το δικό του εθνικό. Ο πατριωτισμός ταυτίζει το «Εγώ» με το «Εμείς», που είναι το έθνος, η πατρίδα. Η ταύτιση αυτή εξυψώνει το Εγώ, γιατί το έθνος / πατρίδα είναι αξία. | |
276c8ac925d807350e3dedb7b16aeaafd07649bd8f04b6bcc0dc8e6fa99c930d | Ο όρος φιλοκοσμία (φιλώ + κόσμος = αγαπώ τον κόσμο) είναι η γνώση, ο σεβασμός, η φροντίδα, η προστασία και η αγάπη για όλο τον κόσμο. Ο «κόσμος» περιλαμβάνει τα πάντα. Από ένα φύλλο ενός δέντρου μέχρι ολόκληρο το σύμπαν.
Αν η ιδέα της πατρίδας / του έθνους ενδιαφέρεται για έναν λαό και για έναν ορισμένο χώρο, η ιδέα της φιλοκοσμίας /του παγκόσμιου υπερβαίνει λαούς και χώρους. Με την υπέρβαση του έθνους δημιουργήθηκαν υπερεθνικές ενότητες (π.χ. Ευρωπαϊκή Ένωση) και παγκόσμιοι οργανισμοί (π.χ. Ο.Η.Ε.).
Η φιλοκοσμία, επίσης, είναι ένα πολιτικό όραμα, μια πρόταση που αποσκοπεί στην καλύτερη αντιμετώπιση των μεγάλων προβλημάτων της ανθρωπότητας, όπως η απειλή πυρηνικού πολέμου, η καταστροφή του περιβάλλοντος, ο υπερπληθυσμός, η φτώχεια, η καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η διαφθορά, τα ναρκωτικά, η τρομοκρατία, ο ρατσισμός κτλ.
Υπάρχει κοινή ανάγκη και κοινό συμφέρον για κοινή αντιμετώπιση των παγκόσμιων προβλημάτων. Οι προσπάθειες ενός κράτους ή μιας ομάδας κρατών δεν αρκούν. Αυτό το απέδειξαν περίτρανα τα πυρηνικά ατυχήματα στο Τσέρνομπιλ (Ε.Σ.Σ.Δ.) και στην Φουκουσίμα (Ιαπωνία).
Η ιδέα του κοσμοπολιτισμού εμφανίζεται για πρώτη φορά μετά τις κατακτήσεις του Μεγάλου Αλεξάνδρου, την κατάργηση της πόλης-κράτους και τη δημιουργία της οικουμένης και του πολίτη του κόσμου (κοσμοπολίτη). Αυτό συμβαίνει και σήμερα με τις Τεχνολογίες των Πληροφοριών και Επικοινωνιών (Τ.Π.Ε.), που ο κόσμος όλος είναι ένα χωριό (παγκόσμιο χωριό). Ο κοσμοπολιτισμός είναι αντίθετος με τον τοπικισμό και τον εθνικισμό. Αναφέρεται στον πολιτισμό όλου του κόσμου. | |
58964df7bb6344a375f64816fa5bf206cb9732353dea9b94766f0e33785e44c5 | Η ικανοποίηση των απεριόριστων αναγκών με περιορισμένους πόρους είναι ένα κύριο οικονομικό πρόβλημα. Μια προσέγγιση για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος είναι η ιεράρχηση των αναγκών, δηλαδή η κατανόηση ότι όλες οι ανάγκες δεν έχουν την ίδια σπουδαιότητα. Υπάρχουν βασικές ανάγκες, όπως η τροφή και η κατοικία, και δευτερεύουσες ανάγκες, όπως η διακόσμηση του σπιτιού. Επιπλέον, μπορεί να γίνει προσπάθεια αύξησης των μέσων, για παράδειγμα με την κατάλληλη μείξη των συντελεστών παραγωγής. Επίσης, η κοινωνία οφείλει να λάβει μέτρα για την επίλυση των οικονομικών διαιρέσεων και την προστασία των πόρων. | |
a0ca5b10f84ca8f449d1e3849e35c58ca6ea38a937d9bae5cb6b366e57081c54 | α) Είναι απεριόριστες. Δηλαδή δημιουργούνται διαρκώς νέες ανάγκες και οι υπάρχουσες εξελίσσονται. Μάλιστα, όσο εκσυγχρονίζεται μια κοινωνία τόσο περισσότερες ανάγκες έχουν οι άνθρωποι. Συνήθως, η ικανοποίηση μιας ανάγκης συνεπάγεται τη δημιουργία άλλων αναγκών. Παράδειγμα: η αγορά κατοικίας δημιουργεί την ανάγκη για έπιπλα, για διακόσμηση κτλ. Η αύξηση των αναγκών γίνεται, κυρίως, για δύο λόγους: πρώτον, λόγω μίμησης, αφού οι άνθρωποι έχουν την τάση ο ένας να μιμείται τον άλλον. Δεύτερον, λόγω διαφήμισης, αφού η διαφήμιση, συνήθως, δημιουργεί νέες ανάγκες. Πολλές ανάγκες μας δεν είναι πραγματικές αλλά πλασματικές. Μεγάλο ρόλο στη δημιουργία πλασματικών αναγκών παίζει η διαφήμιση.
β) Υπόκεινται σε προσωρινό κορεσμό. Κάθε ανάγκη όταν ικανοποιηθεί παύει να υπάρχει. Αλλά αυτό ισχύει προσωρινά, γιατί γρήγορα ή αργά επανεμφανίζεται. Παράδειγμα: με ένα δυο πιάτα φαγητό παύουμε να πεινάμε, όμως, την επόμενη μέρα υπάρχει πάλι η ανάγκη για φαγητό. Η αγορά σπιτιού κάλυψε την ανάγκη για στέγαση και πιθανώς να μην χρειαστεί ένα νέο σπίτι. Όμως, υπάρχουν και ανάγκες που ο κορεσμός τους δεν είναι εύκολος. Αυτό ισχύει κυρίως για τις ψυχολογικές και συναισθηματικές ανάγκες. | |
322c49c512916b2967130e9522d6e13d09530adf7b908d23c29010f533969730 | Τα μέσα με τα οποία ικανοποιούνται οι ανάγκες καλούνται αγαθά. Τα αγαθά μπορεί να είναι υλικά αγαθά (τρόφιμα, αυτοκίνητο κτλ.) και υπηρεσίες (παιδεία, υγεία κτλ.). Τα υλικά αγαθά διακρίνονται σε:
α) Καταναλωτά. Είναι αυτά που αφού χρησιμοποιηθούν, παύουν να υπάρχουν και δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν πάλι για την ίδια κάλυψη της ίδιας ανάγκης (π.χ. τρόφιμα, βενζίνη).
β) Διαρκή. Είναι αυτά που μπορούν να χρησιμοποιηθούν πολλές φορές, χωρίς να χάσουν κάποια ιδιότητά τους, έστω και αν με την πάροδο του χρόνου φθείρονται (π.χ. ρούχα, αυτοκίνητο). | |
c2428888290fdfc434f32f9ee3283c4c37bcf521dd77eb108056fb0bb5f1a4e3 | Σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση του καταναλωτικού προτύπου διαδραματίζει η διαφήμιση.
Η διαφήμιση είναι μηχανισμός πληροφόρησης αλλά και χειραγώγησης του ανθρώπου. Βέβαια, το άτομο διαθέτει μηχανισμούς άμυνας, αλλά τελικά υποκύπτει κάτω από τον συνεχή βομβαρδισμό της διαφήμισης. Τα παιδιά, αλλά και οι μεγάλοι, είναι χρήσιμο να γνωρίζουν για τη διαφήμιση, μεταξύ άλλων, και τα εξής:
α. Η διαφήμιση δημιουργεί πλασματικές ανάγκες. Ο αγώνας και η αγωνία για να ικανοποιηθούν αυτές οι ανάγκες δημιουργούν πολλά προβλήματα (άγχος, περισσότερη εργασία, ανικανοποίητο κτλ.).
β. Ο κόσμος της διαφήμισης είναι εικονικός και διαφέρει από τον πραγματικό κόσμο. Ο όμορφος, δυνατός, φανταχτερός κτλ. κόσμος που δείχνει η διαφήμιση είναι ψεύτικος. Οποιοδήποτε προϊόν και αν καταναλώσει κάποιος δεν θα γίνει τόσο όμορφος, δυνατός, φανταχτερός κτλ., όσο δείχνει η διαφήμιση.
γ. Η γλώσσα των Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας (Μ.Μ.Ε.) παρουσιάζει ιδιαιτερότητες. Κάθε Μ.Μ.Ε. χρησιμοποιεί τον δικό του τρόπο, τη δική του γλώσσα (μουσική, χρώμα, λέξεις κτλ.) για να «περάσει» το μήνυμα που θέλει στο κοινό.
δ. Κάθε άτομο / δέκτης αποκωδικοποιεί / ερμηνεύει με τον δικό του τρόπο το ίδιο διαφημιστικό μήνυμα. Το ερμηνεύει ανάλογα με την κουλτούρα και τη νοοτροπία του, την συνολική προσωπικότητά του. | |
b172f092d7a4f4d62a3aae70405da4854dac1ed28ce165674971c14b35cb4e44 | Οι συντελεστές παραγωγής είναι το έδαφος, η εργατική δύναμη και το κεφάλαιο. Ιστορικά, η σημασία των συντελεστών παραγωγής έχει αλλάξει. Από την αρχαιότητα μέχρι την βιομηχανική επανάσταση, το έδαφος και η εργασία είχαν τη μεγαλύτερη σημασία. Από την βιομηχανική επανάσταση μέχρι τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, το κεφάλαιο έχει τον πρώτο λόγο. Στη σύγχρονη εποχή, κάποιοι θεωρούν ότι προστίθεται και η επιχειρηματικότητα ως σημαντικός συντελεστής παραγωγής. | |
5c38d4992ed07b328376ef31871caff8f95842d67060d9652a5a2dda8dc219f6 | Η επιχείρηση, ανάλογα με το μέγεθός της χρειάζεται να πάρει σημαντικές αποφάσεις όπως:
α) Σε ποιον τόπο θα εγκατασταθεί.
β) Τι είδους και πόσα προϊόντα θα παράγει.
γ) Με ποια μέθοδο θα παράγει το προϊόν. | |
da14c874f8b359a29293f12e74e9c44026ce98deebb1bbe341e42949c2625479 | Γενικά, αντικειμενικός σκοπός της επιχείρησης είναι η μεγιστοποίηση του κέρδους μακροχρόνια. Για να το επιτύχει αυτό χρειάζεται να πωλεί τα προϊόντα της σε ανταγωνιστικές τιμές και να έχει το μικρότερο δυνατό κόστος. | |
1f8b7421bf87a7f19748e3f56c45dd7b4e8f5c3032acf3c7a73be157440ed33f | Η τιμή των αγαθών προσδιορίζεται από τη ζήτηση και την προσφορά τους. Σύμφωνα με τον νόμο της ζήτησης όταν αυξάνεται η τιμή ενός αγαθού, η ζητούμενη ποσότητα μειώνεται. Και αντίθετα, όταν μειώνεται η τιμή ενός αγαθού, η ζητούμενη ποσότητα αυξάνεται. Δηλαδή, η σχέση μεταξύ τιμής και ζητούμενης ποσότητας είναι αντιστρόφως ανάλογη.
Σύμφωνα με τον νόμο της προσφοράς όταν αυξάνεται η τιμή ενός αγαθού, η προσφερόμενη ποσότητα αυξάνεται, και όταν μειώνεται η τιμή ενός αγαθού, η προσφερόμενη ποσότητα μειώνεται. Δηλαδή, η σχέση μεταξύ τιμής και προσφερόμενης ποσότητας είναι ανάλογη. Ο νόμος της ζήτησης και της προσφοράς ισχύουν ceteris paribus (όλα τα άλλα σταθερά), δηλαδή όταν οι άλλοι παράγοντες (καταστροφή παραγωγής, προτιμήσεις των καταναλωτών, αύξηση κόστους παραγωγής κτλ.) που μπορούν να επηρεάσουν τη ζήτηση ή την προσφορά παραμένουν σταθεροί. | |
098d29757c6f10ade8fdc550148ae013905326389a585e207dcda7f39e9fa1a8 | Η τιμή ενός αγαθού προσδιορίζεται από την αλληλεπίδραση των δυνάμεων της ζήτησης και της προσφοράς, έτσι ώστε να υπάρχει ισορροπία. Αν διαταραχθεί η ισορροπία στην αγορά, δημιουργούνται δυνάμεις (ζήτησης και προσφοράς), που επαναφέρουν την αγορά σε ισορροπία.
Έτσι, δημιουργείται μια κατάσταση στην οποία η προσφορά ενός αγαθού είναι ακριβώς ίση με τη ζήτηση του.Η τιμή αυτή καλείται τιμή ισορροπίας, γιατί η ζητούμενη ποσότητα ισούται με την προσφερόμενη ποσότητα, είναι δηλαδή η τιμή που εξισορροπεί τις δυνάμεις της προσφοράς και της ζήτησης. | |
93bb50c8d9d008dfde4d0c4ac123e86caaaa8f32e3c24aad20d991bde71884e5 | Οι όροι νοικοκυριό και οικογένεια δεν ταυτίζονται. Το νοικοκυριό μπορεί να αποτελείται από ένα άτομο που ζει μόνο ή από άτομα που δεν έχουν σχέση, αλλά ζουν μαζί ή από μία οικογένεια δύο ή περισσοτέρων ατόμων. Το κύριο χαρακτηριστικό του νοικοκυριού είναι ότι αποτελείται από άτομα που αποφασίζουν από κοινού για τα οικονομικά θέματα που προκύπτουν, διαχειρίζονται τα έσοδα και τα έξοδα του νοικοκυριού και μεριμνούν για την ευημερία του. Το νοικοκυριό συμμετέχει στην οικονομία ως μονάδα, πέραν από τις χωριστές οικονομικές δραστηριότητες των μελών του, π.χ. η πληρωμή του ρεύματος γίνεται από το νοικοκυριό και όχι από κάθε μέλος του ξεχωριστά. Κύριος στόχος κάθε νοικοκυριού είναι η μεγαλύτερη ικανοποίηση των αναγκών του με το διαθέσιμο εισόδημα. | |
ffcc058dccc5a065e78f74a36c28f0fa3a290b83ef7d8e7c91d795b12b623185 | Το εισόδημα του νοικοκυριού προέρχεται από τον μισθό, τη σύνταξη, τα ενοίκια, τους τόκους κτλ. Εκτός από το άμεσο εισόδημα, που εισρέει ως χρήμα στο νοικοκυριό υπάρχει και το έμμεσο εισόδημα, οι υπηρεσίες που προσφέρουν κάποια μέλη του χωρίς να αμείβονται (π.χ. η παρασκευή του φαγητού, η επιδιόρθωση μικροζημιών κτλ.). Εάν τις εργασίες αυτές δεν τις έκαναν τα μέλη της οικογένειας, θα τις έκαναν κάποιοι άλλοι, που θα πληρώνονταν από την οικογένεια (π.χ. εστιατόρια, καθαριστήρια κτλ.). | |
65b50aa804b69c15ecfdfd8a633cb12aa95f27a84553a554ed7f04a392d08126 | Όπως οι επιχειρήσεις, έτσι και τα νοικοκυριά θα πρέπει να λάβουν αποφάσεις για το πώς θα χρησιμοποιήσουν το εισόδημά τους. Τέτοιες αποφάσεις είναι π.χ.:
α) Πόσο μέρος του εισοδήματος θα καταναλωθεί και πόσο θα αποταμιευθεί;
β) Το μέρος που θα καταναλωθεί, σε ποια αγαθά και σε ποιες ποσότητες θα κατευθυνθεί;
γ) Το μέρος που θα αποταμιευθεί, πόσο θα είναι, για πόσο χρόνο θα διαρκέσει η αποταμίευση και για ποιον σκοπό; Επίσης, όπως κάθε επιχείρηση, έτσι και κάθε νοικοκυριό βιώνει τη δική του πραγματικότητα.
Επομένως, οι αποφάσεις του νοικοκυριού επηρεάζονται από διάφορους παράγοντες, όπως π.χ.:
1. Το ύψος του εισοδήματος του νοικοκυριού.
2. Το μέγεθος και τη σύνθεση (ηλικία, φύλο κτλ.) του νοικοκυριού.
3. Το γεωγραφικό περιβάλλον (ορεινό, πεδινό κτλ.).
4. Το κοινωνικό περιβάλλον (χωριό, πόλη, είδος και χώρος εργασίας κτλ.).
Οι παραπάνω παράγοντες μπορεί να επηρεάσουν σημαντικά το πόσο, πού και πώς θα διατεθεί το εισόδημα του νοικοκυριού. Έτσι για παράδειγμα, άλλες ανάγκες θέρμανσης έχει ένα νοικοκυριό στην Φλώρινα και άλλες ένα νοικοκυριό στην Κρήτη. |
Subsets and Splits
No community queries yet
The top public SQL queries from the community will appear here once available.