|
Sura ya Tatu: Matendo katika Namba (Muhtasari) |
|
Kujumlisha (Addition) |
|
Kujumlisha kwa Ulalo: Ongeza namba kwa kuweka tarakimu za mamoja, makumi, mamia, na maelfu kwenye safu. |
|
Mfano: 2411 + 136 = 2547 |
|
|
|
Kujumlisha kwa Wima: Panga namba kwa wima na ongeza kuanzia mamoja hadi maelfu. |
|
Mfano: 6118 + 1211 = 7329 |
|
|
|
Kujumlisha kwa Kubadili: Ikiwa jumla ya tarakimu inazidi 9, chukua makumi na uyaongeze kwenye safu inayofuata. |
|
Mfano: 2916 + 564 = 3480 |
|
|
|
Kutoa (Subtraction) |
|
Kutoa kwa Ulalo: Toa namba kuanzia mamoja hadi maelfu. |
|
Mfano: 6874 – 2430 = 4444 |
|
|
|
Kutoa kwa Wima: Panga namba kwa wima na toa kuanzia mamoja hadi maelfu. |
|
Mfano: 9854 – 8743 = 1111 |
|
|
|
Kutoa kwa Kubadili: Ikiwa tarakimu ya chini ni kubwa, chukua moja kutoka safu inayofuata. |
|
Mfano: 5371 – 3282 = 2089 |
|
|
|
Kuzidisha (Multiplication) |
|
Kuzidisha kwa Ulalo: Zidisha namba kwa kujumlisha kwa kurudia. |
|
Mfano: 24 × 2 = 48 |
|
|
|
Kuzidisha kwa Wima: Panga namba kwa wima na zidisha kuanzia mamoja hadi makumi. |
|
Mfano: 31 × 7 = 217 |
|
|
|
Kuzidisha kwa Sifuri: Namba yoyote ikizidishwa kwa sifuri jibu ni sifuri. |
|
Mfano: 0 × 5 = 0 |
|
|
|
Mafumbo ya Matendo |
|
Kujumlisha: |
|
Mfano: Idadi ya ng’ombe ni 5200 na mbuzi 2986. Jumla ya mifugo ni 8186. |
|
|
|
Kutoa: |
|
Mfano: Mwaka huu mkulima alipata magunia 7456, mwaka jana alipata 4500. Alipata magunia mangapi zaidi? (Jibu: 2956) |
|
|
|
Kuzidisha: |
|
Mfano: Anna alinunua kalamu 3 kwa shilingi 50 kila moja. Jumla alilipa shilingi 150. |
|
|
|
Kanuni Muhimu |
|
Kujumlisha: Anza na mamoja, endelea hadi maelfu. |
|
|
|
Kutoa: Toa kuanzia mamoja, chukua moja kutoka safu inayofuata ikiwa tarakimu ya chini ni kubwa. |
|
|
|
Kuzidisha: Zidisha kwa kujumlisha kwa kurudia, au panga kwa wima. |
|
|
|
Sifuri: Namba yoyote ikizidishwa kwa sifuri jibu ni sifuri. |
|
|
|
Zoezi la Marudio |
|
Jibu maswali haya kwa kutumia mbinu zilizofundishwa: |
|
|
|
Kujumlisha |
|
114 + 320 = |
|
|
|
336 + 118 = |
|
|
|
2411 + 136 = |
|
|
|
2916 + 564 = |
|
|
|
Kutoa |
|
6874 – 2430 = |
|
|
|
9854 – 8743 = |
|
|
|
5371 – 3282 = |
|
|
|
7456 – 4500 = |
|
|
|
Kuzidisha |
|
24 × 2 = |
|
|
|
31 × 7 = |
|
|
|
5 × 13 = |
|
|
|
0 × 5 = |
|
|
|
Mafumbo |
|
Idadi ya ng’ombe ni 5200 na mbuzi 2986. Jumla ya mifugo ni ngapi? |
|
|
|
Mwaka huu mkulima alipata magunia 7456, mwaka jana alipata 4500. Alipata magunia mangapi zaidi? |
|
|
|
Anna alinunua kalamu 3 kwa shilingi 50 kila moja. Jumla alilipa shilingi ngapi? |
|
|
|
Ikiwa 0 × 5 = 0, thibitisha kwa kutumia mfano wa vitabu. |