malaysia-ai/DBP-Dialect · Datasets at Hugging Face

0 stringlengths 3 17	1 stringlengths 5 213	2 stringclasses 91 values	3 stringlengths 5 255 ⌀	4 stringlengths 14 118 ⌀	5 stringlengths 17 133 ⌀	6 stringlengths 17 157 ⌀	__index_level_0__ int64 0 1.18k
besemunyas	[b«.s«.mu.øAs ]	kata adjektif	berkenaan kain dan lain-lain yang bercarik-carik berjerabai; becemabai, besemuyas.	Abes besemunyas kaki seluar tu kene giget mak menti.	[A.bes b«.s«.mu.øAs kA.ki s«.lu.w tu k«.n« gi.get mA/ m«n.ti]	Habis berjerabai kaki seluar itu digigit tikus.	0
moyos	[mo.jos]	kata adjektif	basah kuyup, lokos.	Abes moyos budak tu, kene sembo ae.	[A.bes mo.jos bu.dA/ tu k«.n« s«m.bo Ae]	Habis basah kuyup budak itu, disembur air.	1
ngelese	[N«.le.se]	kata kerja	berkelakuan manja kerana berhajatkan sesuatu; lentok kulai, liok lentai.	Tengok orang besiap, mulelah die ngelese nak ikot.	[te.No/ o.ÄAN b«.si.jAp mu.l«.lAh di.j« N«.le.se nA/ i.kot]	Nampak orang sedang bersiap, mulalah dia berkelakuan manja supaya dapat ikut.	4
bedemot	[b«.d«.mot]	kata kerja	bergerak lambat.	Macam mane nak sampai cepat, atuk ni cume bedemot aje.	[mA.tSAm mA.n« nA/ sAm.pAj tS«.pAt A.to/ ni tSu.m« ]	Macam mana nak sampai cepat, atuk ini bergerak lambat.	5
seri kaye	[s«.Äi kA.j«]	sejenis kuih daripada telur, santan, gula pasir atau gula melaka dan daun pandan (boleh dicampur buah nangka yang didadu dan lain-lain) yang dikukus dan dimakan begitu sahaja atau dengan roti dan lain-lain.	null	null	null	null	8
kong	[koN]	kata nama	bekas air daripada aluminium.	Bawe kong ke mari, aku nak isi ae.	[bA.w« koN k« mA.Äi A.ku nA/ i.si Ae]	Bawa bekas itu ke mari, aku hendak isi air.	9
seligan-ligan	[s«.li.gAn.li.gAn]	kata tugas	kesemuanya.	Seligan-ligan makanan atas meja abes dimakan.	[s«.li.gAn.li.gAn mA.kA.nAn A.tAs me.dZA A.bes di.mA.kAn]	Semua makanan di atas meja habis dimakannya.	12
tebose	[t«.bo.se]	kata adjektif	terdedah (perut).	Kenakan butang baju tu baek-baek, jangan sampai tebose perot karang.	[k«.nA.kAn bu.tAN bA.dZu tu bAe/.bAe/ dZA.NAn sAm.pAj 	Pakailah butang baju itu baik-baik, jangan sampai terdedah perut.	13
merenyau	[m«.Ä«.øAu]	kata adjektif	tidak terang kerana tidak cukup cahaya, malap.	Bilek ni merenyau, nak bace buku tak boleh.	[bi.le/ ni m«.Ä«.øAu nA/ bA.tS« bu.ku tA/ bo.leh]	Bilik ini tidak terang, hendak membaca buku pun tidak boleh.	16
mereket	[m«.Äe.ket]	kata adjektif	badan, tumbuh-tumbuhan yang tidak mahu membesar atau segar.	Pokok tu tumboh mereket.	[po.ko/ tu tum.boh m«.Äe.ket]	Pokok itu tumbuh tetapi tidak mahu membesar.	17
pirik	[pi.Äi/]	kata kerja	memecahkan dengan jari, lenyek.	Pirik lade kecik kat kicap ni, biyo sedap kite nak cecah dengan tau goreng.	[pi.Äi/ lA.d« k«.tSi/ kAt ki.tSAp ni bi.jo s«.dAp ki.t« nA/ 	Lenyek dengan jari cili api dalam kicap supaya sedap apabila kita cecah dengan tauhu goreng.	20
terenah	[t«.Ä«.nAh]	kata adjektif	jarang terjadi.	Terenah pokok serai bebunge, kalau dapat boleh buwat obat.	[t«.Ä«.nAh po.ko/ s«.ÄAj b«.bu.N« kA.lAw dA.pAt bo.leh bu.wAt ]	Jarang terjadi pokok serai yang berbunga, kalau ada boleh buat ubat.	21
tebe	[te.b«]	kata adjektif	tiba atau sampai (Pulau Aur, Mersing).	Bile aji tebe?	[bi.l« A.dZi te.b«]	Bila kamu sampai?	24
berenyeh	[b«.Äe.øeh]	kata adjektif	berkenaan sakit yang sedikit tetapi berpanjangan.	Saket si Ali tu berenyeh, sebab tu lah nampak lesu.	[sA.ket si A.li tu b«.Äe.øeh s«.bAb tu lAh nAm.pA/ l«.su]	Penyakit si Ali itu sedikit tetapi berpanjangan, sebab itulah dia kelihatan lesu.	25
taye	[tA.j«]	kata nama	pelita minyak tanah.	Taye padam teyop angen, pade hal minyak banyak.	[tA.j« pA.dAm te.jop A.Nen pA.d« hAl mi.øA/ bA.øA/]	Pelita minyak tanah itu terpadam ditiup angin walaupun minyaknya masih banyak.	28
sekotah-kotah	[s«.ko.tAh.ko.tAh]	kata tugas	seluruh kawasan.	Sekotah-kotah kubo tu semak samon.	[s«.ko.tAh.ko.tAh ku.bo tu s«.mA/ sA.mon]	Seluruh kawasan kubur itu semak-samun.	29
melano	[m«.lA.no]	kata adjektif	berkenaan bahagian bawah gasing jantung yang kelihatan leper ketika sedang ligat berpusing.	Bontot gaseng kami melano.	[bon.tot gA.seN kA.mi m«.lA.no]	Bahagian bawah gasing kami kelihatan leper semasa ligat berpusing.	32
lontong I	[lon.toN]	kata nama	1. sejenis makanan berkuah yang mengandungi nasi himpit atau lontong yang dimakan bersama lodeh dan kuah kacang. 2. yang direbus dalam kelongsong daun pisang dalam acuan berbentuk bulat panjang seakan-akan lemang.	null	null	null	33
sagop	[sA.gop]	kata adjektif	mendung.	Bile langet dah sagop alamat ujan nak turon.	[bi.l« lA.Net dAh sA.gop A.lA.mAt u.dZAn nA/ tu.Äon]	Apabila langit mendung, alamat hujan hendak turun.	36
tali perot	[tA.li p«.Äot]	tali pinggang yang diperbuat daripada kain untuk mengikat kain kurung Johor.	Ikat kaen tu tak payah pakai tali perot, tali pinggang kan ade.	[i.kAt kAen tu tA/ pA.jAh pA.kAj tA.li p«.Äot tA.li piN.gAN 	Ikat kain itu tidak payah guna tali yang diperbuat daripada kain, tali pinggang kan ada.	null	37
man	[mAn]	kata nama	saya (Pulau Aur, Mersing)	Man nak senon, aji nak ikot ke?	[mAn nA/ s«.non A.dZi nA/ i.kot k«]	Saya hendak ke sana, kamu nak ikut ke?	40
liot	[li.jot]	kata adjektif	lembut pada ubi-ubian, empuk.	Keladi awak tu liot, keladi kawan ganyot.	[k«.lA.di A.wA/ tu li.jot k«.lA.di kA.wAn gA.øot]	Keladi kamu itu empuk, keladi saya ganyut.	41
telepek	[t«.le.pe/]	kata adjektif	berkenaan sesuatu yang jatuh seolah-olah diletak.	Beg duetnye telepek atas padang.	[be/ du.wet.ø« t«.le.pe/ A.tAs pA.dAN]	Beg duitnya jatuh terletak di atas padang.	44
petaon	[p«.tAon]	kata kerja	menanam padi.	Nampak gaye tak petaon kite taon ni, dah kemarau.	[nAm.pA/ gA.j« tA/ p«.tAon ki.t« tAon ni dAh k«.mA.ÄAw]	Nampak gaya tidak menanam padilah kita pada tahun ini, sudah kemarau.	45
merohan	[m«.Äo.hAn]	kata kerja	membantah.	Tak abes-abes die merohan bile maknye suroh buat keje.	[tA/ A.bes.A.bes di.j« m«.Äo.hAn bi.l« mA/.ø« su.Äoh bu.wAt 	Tidak habis-habis dia membantah apabila emaknya suruh buat kerja.	48
bagi nak rak	[bA.gi nA/ ÄA/]	sehabis daya, beria-ia benar, bermati-matian.	Mereke keje bagi nak rak, tapi upahnye siket.	[m«.Äe.k« k«.dZ« bA.gi nA/ ÄA/ tA.pi u.pAh.ø« si.ket]	Mereka bekerja sehabis daya tetapi upah yang diterima terlalu sedikit.	null	49
becemabai	[b«.tS«.mA.bAj]	kata adjektif	berkenaan kain dan lain-lain yang bercarik-carik, berjerabai; besemunyas; besemuyas.	Tak senonoh budak ni, kaen batek dah becemabai pon pakai.	[tA/ s«.no.noh bu.dA/ ni kAen bA.te/ dAh b«.tS«.mA.bAj pon pA.kAj]	Tidak senonoh perangai budak ini, kain batik yang sudah bercarik-carik pun masih dipakai.	52
bangsai	[bAN.sAj]	kata adjektif	sepuas-puasnya.	Bangsai si Mat ngabeskan arte bapaknye.	[bAN.sAj si mAt NA.bes.kAn Ar.t« bA.pA/.ø«]	Ahmad berbelanja sepuas-puasnya dengan harta bapanya.	53
gontai	[gon.tAj]	kata adjektif	tinggi lampai.	Anak kau tu gontai orangnye.	[A.nA/ kAw tu gon.tAj o.ÄAN.ø«]	Anak engkau itu tinggi lampai orangnya	56
belumbah-lumbah	[b«.lum.bAh.lum.bAh]	kata adjektif	berkenaan kanak-kanak yang comot dan selekeh dengan kotoran selain makanan.	Dah muke si Asan tu belumbah-lumbah, gelilah abang kakaknye nak dekat.	[dAh mu.k« si AsAn tu b«.lum.bAh.lum.bAh g«.li.lAh A.bAN ]	Oleh sebab muka si Hassan itu comot dan selekeh, abang dan kakaknya geli menghampirinya.	57
memekong	[m«.m«.koN]	kata kerja	buang angin, kentut (bahasa kasar).	Bebudak ni suke memekong depan orang.	[b«.bu.dA/ ni su.k« m«.m«.koN d«.pAn o.ÄAN]	Budak-budak ini suka membuang angin di depan orang.	60
semela	[s«.m«.lA]	kata kerja	bergurau, berjenaka.	Orang tengah besedeh pon die nak semela.	[o.ÄAN t«.NAh b«.s«.deh pon di.j« nA/ s«.m«.lA]	Orang sedang bersedih pun dia masih	61
tak beketik	[tA/ b«.k«.ti/]	tidak bergerak.	Nyenyaknye iye tido, tak berketik pon.	[ø«.øA/.ø« i.j« ti.do tA/ b«.k«.ti/ pon]	Nyenyak betul ia tidur, tidak bergerak pun.	null	64
penawe	[p«.nA.w«]	kata nama	orang yang mudah ketawa.	Die ni memang penawe orangnye, sebab itule nampak riang.	[di.j« ni me.mAN p«.nA.w« o.ÄAN.ø« s«.bAb i.tu.l« nAm.pA/ 	Dia ini orang yang mudah ketawa, sebab itulah nampak riang.	65
melentong	[m«.l«n.toN]	kata kerja	memukul kompang, rebana dan lain-lain secara terlajak.	Semua pandang muke die, orang dah berenti die maseh melentong.	[s«.mu« pAn.dAN mu.k« di.j« o.ÄAN dAh b«.Ä«n.ti di.j« ]	Semua orang memandang kepadanya, orang lain sudah berhenti, dia masih memukul kompang.	68
gebak-genek	[g«.bA/.g«.ne/]	kata adjektif	berkenaan air muka kanak-kanak yang hendak menangis, mencebik.	Gebak-genek aje mukenye selepas kene marah.	[g«.bA/.g«.ne/ A.dZ« mu.k«.ø« s«.l«.pAs k«.n« mA.ÄAh]	Mencebik sahaja mukanya selepas kena marah.	69
meloho	[m«.lo.ho]	kata kerja	duduk-duduk bersantai.	Marilah kita meloho-loho atas lantai, besembang.	[mA.Äi.lAh ki.t« m«.lo.ho.lo.ho A.tAs lAn.tAj	Marilah kita duduk-duduk di atas lantai sambil bersembang.	72
henjang-henjot	[hen.dZAN.hen.dZot]	kata kerja	berjalan mundar-mandir (orang).	Asal petang aje henjang-henjotle die depan rumah ni.	[A.sAl p«.tAN A.dZ« hen.dZAN.hen.dZot.l« di.j« d«.pAn Äu.mAh ]	Apabila hari petang, dia berjalan ke hulu dan ke hilir di hadapan rumah ini.	73
gelenya	[g«.l«.øA]	kata nama	anting-anting.	Ati-ati nanti ilang gelenya kat telinge tu.	[A.ti.A.ti nAn.ti i.lAN g«.l«.øA kAt t«.li.N« tu]	Berhati-hati supaya tidak hilang anting-anting di telinga tu.	76
serekon	[s«.Ä«.kon]	kata kerja	bermuafakat, tolong-menolong, sepakat.	Kite adek-beradek ni biyale serekon buat keje.	[ki.t« A.de/.b«.ÄA.de/ ni bi.jA.l«h s«.Ä«.kon bu.wAt k«.dZ«]	Kita adik-beradik ini biarlah bermuafakat membuat kerja.	77
gamal	[gA.mAl]	kata nama	sapu tangan (Pulau Aur, Mersing).	Cantek gamal aji, mane dapat?	[tSAn.te/ gA.mAl A.dZi mA.n« dA.pAt]	Cantik sapu tangan kamu, mana dapat?	80
tuje	[tu.dZ«]	kata kerja	tuding.	Kalau buat salah, jangan tuje orang laen.	[kA.lAw bu.wAt sA.lAh dZA.NAn tu.dZ« o.ÄAN lAen]	Kalau membuat kesalahan, jangan dituding kepada orang lain.	81
kernyum	[k«r.øum]	kata adjektif	berkenaan muka yang berkerut atau berkedut.	Dahle tue, kernyum pulak, ade ati nak ngorat anak dare orang.	[dAh.l« tu.w« k«r.øum pu.lA/ A.d« A.ti nA/ No.ÄAt A.nA/ dA.Ä« 	Sudah tua muka berkerut pula, ada hati hendak mengorat anak dara orang.	84
puwah pales	[pu.wAh pA.les]	minta jauhkan.	Puwah pales, janganlah tekene penyaket bahaye tu.	[pu.wAh pA.les dZA.NAn.lAh t«.k«.n« p«.øA.ket bA.hA.j« tu]	Minta dijauhkan, janganlah terkena penyakit yang berbahaya itu.	null	85
menjejeh	[m«n.dZe.dZeh]	kata kerja	menyampai-nyampaikan cerita orang, membawa mulut.	Dah tak ade keje gaknye, asyek menjejeh aje.	[dAh tA/ A.d« k«.dZ« gA/.ø« A.Se/ m«n.dZe.dZeh A.dZ«]	Sudah tidak ada kerja lain agaknya, suka menyampai-nyampaikan cerita tentang orang lain.	88
bentat	[b«n.tAt]	kata adjektif	berkenaan kuih yang kurang naik kerana salah adunan atau lambat dimasak dan lain-lain.	Kek pisang tu bentat, terlebeh tepong.	[ke/ pi.sAN tu b«n.tAt t«.l«.beh t«.poN]	Kek pisang itu tidak cukup naik kerana terlebih tepung.	89
ejab	[«.dZAb]	kata adjektif	tidak menyahut panggilan orang, senyap.	Puas aku teriak, kau ejab aje.	[pu.wAs A.ku t«.Äi.jA/ kAw «.dZAb A.dZ«]	Puas aku memanggil, engkau senyap tidak menyahut panggilan aku.	92
tetel	[te.tel]	kata nama	daging yang bercampur urat, lemak dan lain-lain.	Tetel sedap kalau masak dalca.	[te.tel s«.dAp kA.lAw mA.sA/ dAl.tSA]	Tetel sedap kalau dimasak lauk dalca.	93
betarak-tarak	[b«.tA.ÄA/.tA.ÄA/]	kata kerja	bergerak-gerak, tidak diam dan tidak tetap setempat.	Ulat jentek tu bertarak-tarak, geli kawan nengoknye.	[u.lAt dZ«n.te/ tu b«.tA.ÄA/.tA.ÄA/ g«.li kA.wAn ne.No/.ø«]	Ulat jentik itu bergerak-gerak, geli saya melihatnya.	96
beranak	[b«.ÄA.nA/]	kata adjektif	berkenaan susunan ikatan tepi kain kurung Johor yang tidak kemas.	Mengelon kaen tu biar betol-betol, karang beranak.	[m«.Ne.lon kAen tu bi.jA b«.tol.b«.tol kA.ÄAN b«.ÄA.nA/]	Mengelon kain itu biarlah cermat, nanti beranak pula.	97
baghal	[bA.ÄAl]	kata adjektif	bodoh.	Baghal betol budak ni, laen orang suroh, laen dibuwatnye.	[bA.ÄAl b«.tol bu.dA/ ni lAen o.ÄAN su.Äoh lAen di.bu.wAt.ø«]	Bodoh betul budak ini, lain yang disuruh lain pula yang dibuat.	100
engut-engut	[«.Nut.«.Nut]	kata adjektif	lemban, lambat; demot.	Kalau engut-engut buat keje, bile nak siap.	[kA.lAw «.Nut.«.Nut bu.wAt k«.dZ« bi.l« nA/ si.jAp]	Jikalau lambat buat kerja, bila hendak siap.	101
taong	[tA.oN]	kata tugas	tidak berguna.	Taong betol si Ali tu, penat saje menyurohnye, satu bende tak menjadi.	[tA.oN b«.tol si A.li tu p«.nAt sA.dZ« m«.øu.Äoh.ø« 	Tidak berguna betul si Ali itu, buat penat kita sahaja menyuruhnya, satu benda pun tidak dibuatnya.	104
canguk	[tSA.No/]	kata adjektif	penat yang amat sangat.	Sebab dah uzo, buat keje sikit dah canguk.	[s«.bAb dAh u.zo bu.wAt k«.dZ« si.kit dAh tSA.No/]	Oleh sebab badan sudah uzur, buat kerja sedikit sudah terasa betul-betul penat.	105
ngongol	[No.Nol]	kata kerja	mengulum.	Entah ape yang dingongolnye, tak laen gule-gule le tu.	[«n.tAh A.p« jAN di.No.Nol.ø« tA/ lAen gu.l«.gu.l« l« tu]	Entah apakah benda yang dikulumnya, tidak lain daripada gula-gula.	108
sepesen	[s«.pe.sen]	kata adjektif	berkelakuan ganjil untuk menarik perhatian.	Hari ni kawan kite tu sepesen aje, ade ape-ape ke?	[hA.Äi ni kA.wAn ki.t« tu s«.pe.sen A.dZ« A.d« A.p«.A.p« k«]	Hari ini kawan kita itu berkelakuan ganjil sahaja, ada apa-apakah?	109
congkel	[tSoN.kel]	kata nama	kelapa yang belum berlemak dan digunakan untuk membuat inti kuih; mantan.	Tolong ambek kelapa congkel tu bang due bute, nak buat kue koci.	[to.loN Am.be/ k«.lA.p« tSoN.kel tu bAN du.w«.bu.te nA/ ]	Tolong ambilkan kelapa congkel itu dua biji, nak buat kuih koci.	112
mentong	[men.toN]	kata kerja	memakan makanan asas selepas waktu makan yang lazim.	Baru pukol tige, Mak Usu dah mentong.	[bA.Äu pu.kol ti.g« mA/ u.su dAh men.toN]	Baru pukul tiga, Mak Usu makan sekali lagi.	113
besibo	[b«.si.bo]	kata adjektif	luas (lazimnya pada rumah).	Bile dah tambah dapo ni, nampaklah besibo rumah awak.	[bi.l« dAh tAm.bAh dA.po ni nAm.pA/.lAh b«.si.bo Äu.mAh ]	Apabila dapur ini sudah dibesarkan, nampaklah luas rumah kamu.	116
terencet-rencet	[t«.Äen.tSet.Äen.tSet]	kata kerja	terkinja-kinja, terloncat-loncat.	Adek terencet-rencet, suke sangat dapat mainan.	[A.de/ t«.Äen.tSet.Äen.tSet su.k« sA.NAt dA.pAt mAe.nAn]	Adik terkinji-kinja kerana terlalu gembira setelah mendapat mainan.	117
bejangi	[b«.dZA.Ni]	kata kerja	berjemur di tengah panas matahari kerana bermain dan lain-lain.	Jangan bejangi ari-ari, itam karang.	[dZA.NAn b«.dZA.Ni A.Äi.A.Äi i.tAm kA.ÄAN]	Jangan suka berjemur setiap hari di tengah panas, nanti hitam	120
teambau-ambau	[t«.Am.bAw.Am.bAw]	kata kerja	berjalan bergoyang-goyang dan terhoyang-hayang.	Teambau-ambau lagi kami jalan, maklom maseh dalam ari.	[t«.Am.bAw.Am.bAw lA.gi kA.mi dZA.lAn mA/.lom mA.seh 	Tergoyang-goyang lagi saya berjalan, maklumlah masih dalam pantang.	121
senon	[s«.non]	kata tugas	di sana (Pulau Aur, Mersing).	Senon banyak ekan.	[s«.non bA.øA/ e.kAn]	Di sana banyak ikan.	124
ngelenot	[N«.le.not]	kata adjektif	berkenaan punggung yang bergoyang ke kiri dan kanan apabila berjalan; mengayak.	Jangan ngelenot bile jalan, nanti orang pandang.	[dZA.NAn N«.le.not bi.l« dZA.lAn nAn.ti o.ÄAN pAn.dAN]	Jangan ngelenot apabila berjalan, nanti orang pandang.	125
pelelo	[p«.le.lo]	kata adjektif	leka.	Jangan pelelo maen ae kat sungai tu, nanti lemas.	[dZA.NAn p«.le.lo mAen Ae kAt su.NAj tu nAn.ti l«.mAs]	Jangan leka main air di sungai itu, nanti lemas.	128
solak	[so.lA/]	kata nama	sejenis alat yang tajam matanya seperti mata tombak yang digunakan khusus untuk mengupas sabut kelapa, selumbat; cop	Mate solak tu selalu Pak Baka asah nak senang die kupas sabot kelapa.	[mA.t« so.lA/ tu s«.lA.lu pA/ bA.kA A.sAh nA/ s«.nAN di.j« 	Mata selumbat itu selalu diasah oleh Pak Bakar supaya senang dia mengupas sabut kelapa.	129
cekap-cekup	[tS«.kAp.tS«.kup]	kata kerja	makan berterusan; kenyap-kenyep.	Die cekap-cekup sampai mentue lalu pon tak seda.	[di.j« tS«.kAp tS«.kup sAm.pAj m«n.tu.w« lA.lu pon tA/ s«.dA]	Dia makan berterusan hingga mentua lalu pun tidak sedar.	132
begah	[b«.gAh]	kata adjektif	kenyang kerana terlebih makan dan minum; bentos, kebentak.	Macam mane tak begah perot, tige pinggan belom berenti.	[mA.tSAm mA.n« tA/ b«.gAh p«.Äot ti.g« piN.gAn b«.lom ]	Macam mana perut tidak terlalu kenyang, sudah makan tiga pinggan pun masih belum berhenti.	133
tak hemah	[tA/ he.mAh]	tidak ambil berat.	Padanlah orang nyisehkan die, dah die tak hemah kat kewage.	[pA.dAn.lAh o.ÄAN øi.seh.kAn di.j« dAh di.j« tA/ he.mAh kAt 	Patutlah dia disisihkan orang, dia tidak mengambil berat pada keluarganya.	null	136
seteta	[s«.te.tA]	kata adjektif	sejajar, sederet.	Batu bate tu disuson seteta	[bA.tu bA.t« tu di.su.son s«.te.tA]	Batu bata itu disusun sederet.	137
mak angai	[mA/ A.NAj]	khayal ketika membuat kerja.	Budak tu buwat keje mak angai, mane nak siyap.	[bu.dA/ tu bu.wAt k«.dZ« mA/ A.NAj mA.n« nA/ si.jAp]	Budak itu suka leka dan berkhayal apabila membuat kerja, manalah nak siap.	null	140
jihem	[dZi.hem]	kata adjektif	banyak atau berlambak (Pulau Aur, Mersing).	Ari ni ae tenang, jihem man dapat ekan.	[A.Äi ni Ae t«.nAN dZi.hem mAn dA.pAt e.kAn]	Hari ini air laut tenang, banyak saya dapat ikan.	141
muyi I	[mu.ji]	kata nama	duit sebagai hadiah untuk bayi yang baru lahir.	Berape muyi yang awak beri pade anak si Kintan yang baru lahe tu?	[b«.ÄA.p« mu.ji jAN A.wA/ b«.Äi pA.d« A.nA/ si kin.tAn 	Berapa banyak wang yang kamu beri kepada anak si Kintan yang baru lahir itu?.	144
seboi	[s«.boj]	kata kerja	mencantas dengan parang (dahan pokok); takas.	Diseboinye dahan tu dengan parang, langsong putos.	[di.s«.boj.ø« dA.hAn tu d«.NAn pA.ÄAN lAN.soN pu.tos]	Dicantas dahan itu dengan menggunakan parang, langsung putus.	145
mape	[mA.p«]	kata nama	saya.	Mape nak tanye engkape, kenape engkape tak datang?	[mA.p« nA/ tA.ø« «N.kA.p« k«.nA.p« «N.kA.p« tA/ dA.tAN]	Saya hendak bertanya kamu, mengapakah kamu tidak datang?	148
dare gembo-gembo	[dA.Ä« g«m.bo g«m.bo]	anak dara belasan tahun yang cantik.	Kawan yang dah tue ni, nengok anak dare gembo-gembo, mahu juge tanggal songkok.	[kA.wAn jAN dAh tuw« ni ne.No/ A.nA/ dA.Ä« g«m.bo.g«m.bo 	Saya yang dah tua ni, menengok anak dara belasan tahun yang cantik, mahu juga tanggal songkok.	null	149
abang	[A.bAN]	kata nama	kakak sulung	Pekare tu mesti beritau abang Jah, kalau tak, tentu die kecik ati.	[p«.kA.Ä« tu m«s.ti b«.Äi.tAu A.bAN dZAh kA.lAw tA/ t«n.tu	Perkara itu mesti diberitahu kepada kak long Jah, kalau tidak, tentu dia berkecil hati.	152
melela	[m«.l«.lA]	kata nama	kesan atau bekas pada anggota badan, tangan atau kaki akibat pukulan dengan rotan, kayu, lidi dan lain-lain.	Tengok ni, melela lengan adek, kau pukol.	[te.No/ ni m«.l«.lA l«.NAn A.de/ kAw pu.kol]	Tengok sini, berbekas lengan adik yang engkau pukul.	153
dagang dalam	[dA.gAN dA.lAm]	gaya atau cara memakai kain samping di sebelah dalam baju Melayu Johor.	Bebaju Melayu care dagang dalam memang terkenal di Johor.	[b«.bA.dZu m«.lA.ju tSA.Ä« dA.gAN dA.lAm me.mAN t«.k«.nAl 	Berbaju Melayu cara bersamping di dalam memang terkenal di Johor.	null	156
kok nai	[ko/ nAj]	berbual panjang dan meleret-leret antara lelaki dan perempuan; betonyeh.	Jangan kok nai tak tentu pasal nanti orang tue marah.	[dZA.NAn ko/ nAj tA/ t«n.tu pA.sAl nAn.ti o.ÄAN tu« mA.ÄAh]	Jangan bercakap-cakap panjang dengan tidak tentu pasal nanti marah orang tua-tua.	null	157
jilat palet	[dZi.lAt pA.let]	menjamah makanan yang sedikit.	Bende tak banyak jilat palet le kite.	[b«n.d« tA/ bA.øA/ dZi.lAt pA.let l« ki.t«]	Makanan itu tidak banyak, sekadar menjamah sahajalah kita.	null	160
melatam	[m«.lA.tAm]	kata kerja	memijak-mijak atau melanyak dengan lasak; lampan.	Die melatam pelepah tu sebelom dijemo.	[di.j« m«.lA.tAm p«.l«.pAh tu s«.b«.lom di.dZ«.mo]	Dia memijak-mijak pelepah itu sebelum dijemur.	161
puteri salat	[pu.t«.Äi sA.lAt]	sejenis kuih daripada pulut yang dikukus bersama santan dan dilapis di atasnya dengan sejenis seri kaya, khususnya seri kaya pandan berwarna hijau, seri muka.	null	null	null	null	164
lakse joho	[lA/.s« dZo.ho]	sejenis masakan yang menggunakan spageti (digunakan sebagai laksa) berserta tauge, hirisan timun, bawang besar, daun kesum, daun selasih dan sambal belacan yang dimakan bersama kuah. Kuah laksa dibuat daripada tumisan bawang, cili kisar, rempah laksa, ker	null	null	null	null	165
mude lente	[mu.d« len.t«]	umur yang terlalu muda.	Budak yang kene tangkap itu maseh mude lente.	[bu.dA/ jAN k«.n« tAN.kAp i.tu mA.seh mu.d« len.t«]	Budak yang kena tangkap itu masih terlalu muda.	null	168
menyenyeh	[m«.øe.øeh]	kata kerja	menenes; menais.	Dah menyenyeh kudes engkau ni, lekasle pegi berobat.	[dAh m«.øe.øeh ku.des «N.kAw ni l«.kAs.l« p«.gi b«.Äo.bAt]	Sudah menenes kudis engkau ini, cepatlah pergi berubat.	169
seloloi	[s«.lo.loj]	kata adjektif	perangai yang tidak senonoh atau kurang sopan.	Jangan seloloi dalam tengah-tengah majeles.	[dZA.NAn s«.lo.loj dA.lAm t«.NAh.t«.NAh mA.dZ«.les]	Jangan berperangai tidak senonoh dalam majlis.	172
kudut	[ku.dut]	kata adjektif	1. kecil dan kurus; kurus kedengkek, kurus kedengkeng. 2. berkenaan muka yang selamba dan tidak membayangkan rasa malu atau rasa bersalah	1.Kudut saje budak tu. Macam tak cukop makan. 2. Dah kene tangkap pon, mukenye kudut.	1. [ku.dut sA.dZ« bu.dA/ tu mA.tSAm tA/ tSu.kop mA.kAn]2[]	1. Budak itu sangat kurus. Macam tidak cukup makan. 2. Sudah kena tangkap pun mukanya masih selamba.	173
keloleng	[k«.lo.leN]	kata adjektif	comot atau kotor (terutama pada bahagian kaki).	Tengok adek kau tu, keloleng sekali, tentu maen lecak.	[te.No/ A.de/ kAw tu k«.lo.leN s«.kA.li t«n.tu mAen le.tSA/]	Lihat adik engkau itu, comot sekali, sudah tentu bermain lecak	176
menoceh	[m«.no.tSeh]	kata kerja	menyimpan duit baki perbelanjaan.	Baek adek menoceh, jangan beli yang bukan-	[bAe/ A.d«/ m«.no.tSeh dZA.NAn b«.li jAN bu.kAn.bu.kAn]	Baik adik menyimpan duit lebihan belanja itu, daripada membeli barang yang bukan-bukan.	177
kue teriak	[kue t«.Äi.jA/]	pelbagai jenis kuih yang dibawa sepiring seorang dengan sukarela untuk dijadikan bahan jamuan di sesuatu majlis.	Besok ade belaja kat surau jangan lupe kue teriak.	[be.so/ A.d« b«.lA.dZA kAt su.ÄAw dZA.NAn lu.p« kue t«.Äi.jA/]	Esok ada kuliah di surau jangan lupa membawa kuih sepiring seorang.	null	180
selak	[s«.lA/]	kata kerja	terhenti gerak pernafasan akibat banyak ketawa atau menangis.	Kelaka betol cerite tu, sampai penonton selak.	[k«.lA.kA b«.tol tS«.Äi.t« tu sAm.pAj p«.non.ton s«.lA/]	Lucu betul cerita itu hingga penonton ketawa berdekah-dekah dan terhenti sejenak pernafasan.	181
nako	[nA.k]	kata kerja	berbohong.	Jangan nak nako, abang nampak Ajak yang ambek bola abang tadi.	[dZA.NAn nA/ nA.k A.bAN nAm.pA/ A.dZA/ jAN Am.be/ 	Jangan hendak berbohong, abang nampak Razak yang mengambil bola abang sebentar tadi.	184
menonoi	[m«.no.noj]	kata adjektif	berkenaan kudis yang sudah melarat.	Kudis kat badan dah menonoi.	[ku.dis kAt bA.dAn dAh m«.no.noj]	Kudis di badannya sudah melarat.	185
tenggarong	[t«N.gA.ÄoN]	kata nama	dapur dari tanah liat yang berbentuk seperti sebuah timba, cengkeran, anglo.	Mak suke masak gune tenggarong.	[mA/ su.k« mA.sA/ gu.n« t«N.gA.ÄoN]	Emak gemar memasak dengan menggunakan	188
ghempe	[Ä«m.p«]	kata kerja	tuju.	Duet tak de, tak tentu nak dighempe.	[du.wet tA/ d« tA/ t«n.tu nA/ di.Ä«m.p«]	Duit tidak ada, tidak tentu hendak dituju.	189
selo	[se.l]	kata adjektif	juling air.	Ame selo pade mate kiri.	[A.me se.l pA.d« mA.t« ki.Äi]	Amir juling air pada bahagian mata kiri.	192
beronai	[b«.Äo.nAj]	kata kerja	berjalan berderet-deret menuju ke sesuatu arah atau tempat.	Asal orang nak jalan, beronailah engkau semue ngikot.	[A.sAl o.ÄAN nA/ dZA.lAn b«.Äo.nAj.lAh «N.kAw s«.mu.w« ]	Apabila kita hendak pergi berjalan, berderet-deretlah engkau semua mengikut.	193
seeh	[se/.eh]	kata adjektif	berkenaan muka yang merah padam kerana kemalu-maluan disebabkan kena perli, kena tegur atau kena marah di hadapan orang lain.	Rase seeh muke aku bile mak marah depan orang.	[ÄA.s« se/.eh mu.k« A.ku bi.l« mA/ mA.ÄAh d«.pAn o.ÄAN]	Malu dan merah padam muka aku apabila emak memarahi aku di hadapan orang.	196
merakas	[m«.ÄA.kAs]	kata kerja	menyelongkar; meripai.	Engkau ni merakas barang orang saje.	[«N.kAw ni m«.ÄA.kAs bA.ÄAN o.ÄAN sA.dZ«]	Engkau ini menyelongkar barang orang sahaja.	197

besemunyas

[b«.s«.mu.øAs ]

kata adjektif

berkenaan kain dan lain-lain yang bercarik-carik berjerabai; becemabai, besemuyas.

Abes besemunyas kaki seluar tu kene giget mak menti.

[A.bes b«.s«.mu.øAs kA.ki s«.lu.w tu k«.n« gi.get mA/ m«n.ti]

Habis berjerabai kaki seluar itu digigit tikus.

0

moyos

[mo.jos]

kata adjektif

basah kuyup, lokos.

Abes moyos budak tu, kene sembo ae.

[A.bes mo.jos bu.dA/ tu k«.n« s«m.bo Ae]

Habis basah kuyup budak itu, disembur air.

1

ngelese

[N«.le.se]

kata kerja

berkelakuan manja kerana berhajatkan sesuatu; lentok kulai, liok lentai.

Tengok orang besiap, mulelah die ngelese nak ikot.

[te.No/ o.ÄAN b«.si.jAp mu.l«.lAh di.j« N«.le.se nA/ i.kot]

Nampak orang sedang bersiap, mulalah dia berkelakuan manja supaya dapat ikut.

4

bedemot

[b«.d«.mot]

kata kerja

bergerak lambat.

Macam mane nak sampai cepat, atuk ni cume bedemot aje.

[mA.tSAm mA.n« nA/ sAm.pAj tS«.pAt A.to/ ni tSu.m« ]

Macam mana nak sampai cepat, atuk ini bergerak lambat.

5

seri kaye

[s«.Äi kA.j«]

sejenis kuih daripada telur, santan, gula pasir atau gula melaka dan daun pandan (boleh dicampur buah nangka yang didadu dan lain-lain) yang dikukus dan dimakan begitu sahaja atau dengan roti dan lain-lain.

null

8

kong

[koN]

kata nama

bekas air daripada aluminium.

Bawe kong ke mari, aku nak isi ae.

[bA.w« koN k« mA.Äi A.ku nA/ i.si Ae]

Bawa bekas itu ke mari, aku hendak isi air.

9

seligan-ligan

[s«.li.gAn.li.gAn]

kata tugas

kesemuanya.

Seligan-ligan makanan atas meja abes dimakan.

[s«.li.gAn.li.gAn mA.kA.nAn A.tAs me.dZA A.bes di.mA.kAn]

Semua makanan di atas meja habis dimakannya.

12

tebose

[t«.bo.se]

kata adjektif

terdedah (perut).

Kenakan butang baju tu baek-baek, jangan sampai tebose perot karang.

[k«.nA.kAn bu.tAN bA.dZu tu bAe/.bAe/ dZA.NAn sAm.pAj 

Pakailah butang baju itu baik-baik, jangan sampai terdedah perut.

13

merenyau

[m«.Ä«.øAu]

kata adjektif

tidak terang kerana tidak cukup cahaya, malap.

Bilek ni merenyau, nak bace buku tak boleh.

[bi.le/ ni m«.Ä«.øAu nA/ bA.tS« bu.ku tA/ bo.leh]

Bilik ini tidak terang, hendak membaca buku pun tidak boleh.

16

mereket

[m«.Äe.ket]

kata adjektif

badan, tumbuh-tumbuhan yang tidak mahu membesar atau segar.

Pokok tu tumboh mereket.

[po.ko/ tu tum.boh m«.Äe.ket]

Pokok itu tumbuh tetapi tidak mahu membesar.

17

pirik

[pi.Äi/]

kata kerja

memecahkan dengan jari, lenyek.

Pirik lade kecik kat kicap ni, biyo sedap kite nak cecah dengan tau goreng.

[pi.Äi/ lA.d« k«.tSi/ kAt ki.tSAp ni bi.jo s«.dAp ki.t« nA/ 

Lenyek dengan jari cili api dalam kicap supaya sedap apabila kita cecah dengan tauhu goreng.

20

terenah

[t«.Ä«.nAh]

kata adjektif

jarang terjadi.

Terenah pokok serai bebunge, kalau dapat boleh buwat obat.

[t«.Ä«.nAh po.ko/ s«.ÄAj b«.bu.N« kA.lAw dA.pAt bo.leh bu.wAt ]

Jarang terjadi pokok serai yang berbunga, kalau ada boleh buat ubat.

21

tebe

[te.b«]

kata adjektif

tiba atau sampai (Pulau Aur, Mersing).

Bile aji tebe?

[bi.l« A.dZi te.b«]

Bila kamu sampai?

24

berenyeh

[b«.Äe.øeh]

kata adjektif

berkenaan sakit yang sedikit tetapi berpanjangan.

Saket si Ali tu berenyeh, sebab tu lah nampak lesu.

[sA.ket si A.li tu b«.Äe.øeh s«.bAb tu lAh nAm.pA/ l«.su]

Penyakit si Ali itu sedikit tetapi berpanjangan, sebab itulah dia kelihatan lesu.

25

taye

[tA.j«]

kata nama

pelita minyak tanah.

Taye padam teyop angen, pade hal minyak banyak.

[tA.j« pA.dAm te.jop A.Nen pA.d« hAl mi.øA/ bA.øA/]

Pelita minyak tanah itu terpadam ditiup angin walaupun minyaknya masih banyak.

28

sekotah-kotah

[s«.ko.tAh.ko.tAh]

kata tugas

seluruh kawasan.

Sekotah-kotah kubo tu semak samon.

[s«.ko.tAh.ko.tAh ku.bo tu s«.mA/ sA.mon]

Seluruh kawasan kubur itu semak-samun.

29

melano

[m«.lA.no]

kata adjektif

berkenaan bahagian bawah gasing jantung yang kelihatan leper ketika sedang ligat berpusing.

Bontot gaseng kami melano.

[bon.tot gA.seN kA.mi m«.lA.no]

Bahagian bawah gasing kami kelihatan leper semasa ligat berpusing.

32

lontong I

[lon.toN]

kata nama

1. sejenis makanan berkuah yang mengandungi nasi himpit atau lontong yang dimakan bersama lodeh dan kuah kacang. 2. yang direbus dalam kelongsong daun pisang dalam acuan berbentuk bulat panjang seakan-akan lemang.

null

33

sagop

[sA.gop]

kata adjektif

mendung.

Bile langet dah sagop alamat ujan nak turon.

[bi.l« lA.Net dAh sA.gop A.lA.mAt u.dZAn nA/ tu.Äon]

Apabila langit mendung, alamat hujan hendak turun.

36

tali perot

[tA.li p«.Äot]

tali pinggang yang diperbuat daripada kain untuk mengikat kain kurung Johor.

Ikat kaen tu tak payah pakai tali perot, tali pinggang kan ade.

[i.kAt kAen tu tA/ pA.jAh pA.kAj tA.li p«.Äot tA.li piN.gAN 

Ikat kain itu tidak payah guna tali yang diperbuat daripada kain, tali pinggang kan ada.

null

37

man

[mAn]

kata nama

saya (Pulau Aur, Mersing)

Man nak senon, aji nak ikot ke?

[mAn nA/ s«.non A.dZi nA/ i.kot k«]

Saya hendak ke sana, kamu nak ikut ke?

40

liot

[li.jot]

kata adjektif

lembut pada ubi-ubian, empuk.

Keladi awak tu liot, keladi kawan ganyot.

[k«.lA.di A.wA/ tu li.jot k«.lA.di kA.wAn gA.øot]

Keladi kamu itu empuk, keladi saya ganyut.

41

telepek

[t«.le.pe/]

kata adjektif

berkenaan sesuatu yang jatuh seolah-olah diletak.

Beg duetnye telepek atas padang.

[be/ du.wet.ø« t«.le.pe/ A.tAs pA.dAN]

Beg duitnya jatuh terletak di atas padang.

44

petaon

[p«.tAon]

kata kerja

menanam padi.

Nampak gaye tak petaon kite taon ni, dah kemarau.

[nAm.pA/ gA.j« tA/ p«.tAon ki.t« tAon ni dAh k«.mA.ÄAw]

Nampak gaya tidak menanam padilah kita pada tahun ini, sudah kemarau.

45

merohan

[m«.Äo.hAn]

kata kerja

membantah.

Tak abes-abes die merohan bile maknye suroh buat keje.

[tA/ A.bes.A.bes di.j« m«.Äo.hAn bi.l« mA/.ø« su.Äoh bu.wAt 

Tidak habis-habis dia membantah apabila emaknya suruh buat kerja.

48

bagi nak rak

[bA.gi nA/ ÄA/]

sehabis daya, beria-ia benar, bermati-matian.

Mereke keje bagi nak rak, tapi upahnye siket.

[m«.Äe.k« k«.dZ« bA.gi nA/ ÄA/ tA.pi u.pAh.ø« si.ket]

Mereka bekerja sehabis daya tetapi upah yang diterima terlalu sedikit.

null

49

becemabai

[b«.tS«.mA.bAj]

kata adjektif

berkenaan kain dan lain-lain yang bercarik-carik, berjerabai; besemunyas; besemuyas.

Tak senonoh budak ni, kaen batek dah becemabai pon pakai.

[tA/ s«.no.noh bu.dA/ ni kAen bA.te/ dAh b«.tS«.mA.bAj pon pA.kAj]

Tidak senonoh perangai budak ini, kain batik yang sudah bercarik-carik pun masih dipakai.

52

bangsai

[bAN.sAj]

kata adjektif

sepuas-puasnya.

Bangsai si Mat ngabeskan arte bapaknye.

[bAN.sAj si mAt NA.bes.kAn Ar.t« bA.pA/.ø«]

Ahmad berbelanja sepuas-puasnya dengan harta bapanya.

53

gontai

[gon.tAj]

kata adjektif

tinggi lampai.

Anak kau tu gontai orangnye.

[A.nA/ kAw tu gon.tAj o.ÄAN.ø«]

Anak engkau itu tinggi lampai orangnya

56

belumbah-lumbah

[b«.lum.bAh.lum.bAh]

kata adjektif

berkenaan kanak-kanak yang comot dan selekeh dengan kotoran selain makanan.

Dah muke si Asan tu belumbah-lumbah, gelilah abang kakaknye nak dekat.

[dAh mu.k« si AsAn tu b«.lum.bAh.lum.bAh g«.li.lAh A.bAN ]

Oleh sebab muka si Hassan itu comot dan selekeh, abang dan kakaknya geli menghampirinya.

57

memekong

[m«.m«.koN]

kata kerja

buang angin, kentut (bahasa kasar).

Bebudak ni suke memekong depan orang.

[b«.bu.dA/ ni su.k« m«.m«.koN d«.pAn o.ÄAN]

Budak-budak ini suka membuang angin di depan orang.

60

semela

[s«.m«.lA]

kata kerja

bergurau, berjenaka.

Orang tengah besedeh pon die nak semela.

[o.ÄAN t«.NAh b«.s«.deh pon di.j« nA/ s«.m«.lA]

Orang sedang bersedih pun dia masih

61

tak beketik

[tA/ b«.k«.ti/]

tidak bergerak.

Nyenyaknye iye tido, tak berketik pon.

[ø«.øA/.ø« i.j« ti.do tA/ b«.k«.ti/ pon]

Nyenyak betul ia tidur, tidak bergerak pun.

null

64

penawe

[p«.nA.w«]

kata nama

orang yang mudah ketawa.

Die ni memang penawe orangnye, sebab itule nampak riang.

[di.j« ni me.mAN p«.nA.w« o.ÄAN.ø« s«.bAb i.tu.l« nAm.pA/ 

Dia ini orang yang mudah ketawa, sebab itulah nampak riang.

65

melentong

[m«.l«n.toN]

kata kerja

memukul kompang, rebana dan lain-lain secara terlajak.

Semua pandang muke die, orang dah berenti die maseh melentong.

[s«.mu« pAn.dAN mu.k« di.j« o.ÄAN dAh b«.Ä«n.ti di.j« ]

Semua orang memandang kepadanya, orang lain sudah berhenti, dia masih memukul kompang.

68

gebak-genek

[g«.bA/.g«.ne/]

kata adjektif

berkenaan air muka kanak-kanak yang hendak menangis, mencebik.

Gebak-genek aje mukenye selepas kene marah.

[g«.bA/.g«.ne/ A.dZ« mu.k«.ø« s«.l«.pAs k«.n« mA.ÄAh]

Mencebik sahaja mukanya selepas kena marah.

69

meloho

[m«.lo.ho]

kata kerja

duduk-duduk bersantai.

Marilah kita meloho-loho atas lantai, besembang.

[mA.Äi.lAh ki.t« m«.lo.ho.lo.ho A.tAs lAn.tAj

Marilah kita duduk-duduk di atas lantai sambil bersembang.

72

henjang-henjot

[hen.dZAN.hen.dZot]

kata kerja

berjalan mundar-mandir (orang).

Asal petang aje henjang-henjotle die depan rumah ni.

[A.sAl p«.tAN A.dZ« hen.dZAN.hen.dZot.l« di.j« d«.pAn Äu.mAh ]

Apabila hari petang, dia berjalan ke hulu dan ke hilir di hadapan rumah ini.

73

gelenya

[g«.l«.øA]

kata nama

anting-anting.

Ati-ati nanti ilang gelenya kat telinge tu.

[A.ti.A.ti nAn.ti i.lAN g«.l«.øA kAt t«.li.N« tu]

Berhati-hati supaya tidak hilang anting-anting di telinga tu.

76

serekon

[s«.Ä«.kon]

kata kerja

bermuafakat, tolong-menolong, sepakat.

Kite adek-beradek ni biyale serekon buat keje.

[ki.t« A.de/.b«.ÄA.de/ ni bi.jA.l«h s«.Ä«.kon bu.wAt k«.dZ«]

Kita adik-beradik ini biarlah bermuafakat membuat kerja.

77

gamal

[gA.mAl]

kata nama

sapu tangan (Pulau Aur, Mersing).

Cantek gamal aji, mane dapat?

[tSAn.te/ gA.mAl A.dZi mA.n« dA.pAt]

Cantik sapu tangan kamu, mana dapat?

80

tuje

[tu.dZ«]

kata kerja

tuding.

Kalau buat salah, jangan tuje orang laen.

[kA.lAw bu.wAt sA.lAh dZA.NAn tu.dZ« o.ÄAN lAen]

Kalau membuat kesalahan, jangan dituding kepada orang lain.

81

kernyum

[k«r.øum]

kata adjektif

berkenaan muka yang berkerut atau berkedut.

Dahle tue, kernyum pulak, ade ati nak ngorat anak dare orang.

[dAh.l« tu.w« k«r.øum pu.lA/ A.d« A.ti nA/ No.ÄAt A.nA/ dA.Ä« 

Sudah tua muka berkerut pula, ada hati hendak mengorat anak dara orang.

84

puwah pales

[pu.wAh pA.les]

minta jauhkan.

Puwah pales, janganlah tekene penyaket bahaye tu.

[pu.wAh pA.les dZA.NAn.lAh t«.k«.n« p«.øA.ket bA.hA.j« tu]

Minta dijauhkan, janganlah terkena penyakit yang berbahaya itu.

null

85

menjejeh

[m«n.dZe.dZeh]

kata kerja

menyampai-nyampaikan cerita orang, membawa mulut.

Dah tak ade keje gaknye, asyek menjejeh aje.

[dAh tA/ A.d« k«.dZ« gA/.ø« A.Se/ m«n.dZe.dZeh A.dZ«]

Sudah tidak ada kerja lain agaknya, suka menyampai-nyampaikan cerita tentang orang lain.

88

bentat

[b«n.tAt]

kata adjektif

berkenaan kuih yang kurang naik kerana salah adunan atau lambat dimasak dan lain-lain.

Kek pisang tu bentat, terlebeh tepong.

[ke/ pi.sAN tu b«n.tAt t«.l«.beh t«.poN]

Kek pisang itu tidak cukup naik kerana terlebih tepung.

89

ejab

[«.dZAb]

kata adjektif

tidak menyahut panggilan orang, senyap.

Puas aku teriak, kau ejab aje.

[pu.wAs A.ku t«.Äi.jA/ kAw «.dZAb A.dZ«]

Puas aku memanggil, engkau senyap tidak menyahut panggilan aku.

92

tetel

[te.tel]

kata nama

daging yang bercampur urat, lemak dan lain-lain.

Tetel sedap kalau masak dalca.

[te.tel s«.dAp kA.lAw mA.sA/ dAl.tSA]

Tetel sedap kalau dimasak lauk dalca.

93

betarak-tarak

[b«.tA.ÄA/.tA.ÄA/]

kata kerja

bergerak-gerak, tidak diam dan tidak tetap setempat.

Ulat jentek tu bertarak-tarak, geli kawan nengoknye.

[u.lAt dZ«n.te/ tu b«.tA.ÄA/.tA.ÄA/ g«.li kA.wAn ne.No/.ø«]

Ulat jentik itu bergerak-gerak, geli saya melihatnya.

96

beranak

[b«.ÄA.nA/]

kata adjektif

berkenaan susunan ikatan tepi kain kurung Johor yang tidak kemas.

Mengelon kaen tu biar betol-betol, karang beranak.

[m«.Ne.lon kAen tu bi.jA b«.tol.b«.tol kA.ÄAN b«.ÄA.nA/]

Mengelon kain itu biarlah cermat, nanti beranak pula.

97

baghal

[bA.ÄAl]

kata adjektif

bodoh.

Baghal betol budak ni, laen orang suroh, laen dibuwatnye.

[bA.ÄAl b«.tol bu.dA/ ni lAen o.ÄAN su.Äoh lAen di.bu.wAt.ø«]

Bodoh betul budak ini, lain yang disuruh lain pula yang dibuat.

100

engut-engut

[«.Nut.«.Nut]

kata adjektif

lemban, lambat; demot.

Kalau engut-engut buat keje, bile nak siap.

[kA.lAw «.Nut.«.Nut bu.wAt k«.dZ« bi.l« nA/ si.jAp]

Jikalau lambat buat kerja, bila hendak siap.

101

taong

[tA.oN]

kata tugas

tidak berguna.

Taong betol si Ali tu, penat saje menyurohnye, satu bende tak menjadi.

[tA.oN b«.tol si A.li tu p«.nAt sA.dZ« m«.øu.Äoh.ø« 

Tidak berguna betul si Ali itu, buat penat kita sahaja menyuruhnya, satu benda pun tidak dibuatnya.

104

canguk

[tSA.No/]

kata adjektif

penat yang amat sangat.

Sebab dah uzo, buat keje sikit dah canguk.

[s«.bAb dAh u.zo bu.wAt k«.dZ« si.kit dAh tSA.No/]

Oleh sebab badan sudah uzur, buat kerja sedikit sudah terasa betul-betul penat.

105

ngongol

[No.Nol]

kata kerja

mengulum.

Entah ape yang dingongolnye, tak laen gule-gule le tu.

[«n.tAh A.p« jAN di.No.Nol.ø« tA/ lAen gu.l«.gu.l« l« tu]

Entah apakah benda yang dikulumnya, tidak lain daripada gula-gula.

108

sepesen

[s«.pe.sen]

kata adjektif

berkelakuan ganjil untuk menarik perhatian.

Hari ni kawan kite tu sepesen aje, ade ape-ape ke?

[hA.Äi ni kA.wAn ki.t« tu s«.pe.sen A.dZ« A.d« A.p«.A.p« k«]

Hari ini kawan kita itu berkelakuan ganjil sahaja, ada apa-apakah?

109

congkel

[tSoN.kel]

kata nama

kelapa yang belum berlemak dan digunakan untuk membuat inti kuih; mantan.

Tolong ambek kelapa congkel tu bang due bute, nak buat kue koci.

[to.loN Am.be/ k«.lA.p« tSoN.kel tu bAN du.w«.bu.te nA/ ]

Tolong ambilkan kelapa congkel itu dua biji, nak buat kuih koci.

112

mentong

[men.toN]

kata kerja

memakan makanan asas selepas waktu makan yang lazim.

Baru pukol tige, Mak Usu dah mentong.

[bA.Äu pu.kol ti.g« mA/ u.su dAh men.toN]

Baru pukul tiga, Mak Usu makan sekali lagi.

113

besibo

[b«.si.bo]

kata adjektif

luas (lazimnya pada rumah).

Bile dah tambah dapo ni, nampaklah besibo rumah awak.

[bi.l« dAh tAm.bAh dA.po ni nAm.pA/.lAh b«.si.bo Äu.mAh ]

Apabila dapur ini sudah dibesarkan, nampaklah luas rumah kamu.

116

terencet-rencet

[t«.Äen.tSet.Äen.tSet]

kata kerja

terkinja-kinja, terloncat-loncat.

Adek terencet-rencet, suke sangat dapat mainan.

[A.de/ t«.Äen.tSet.Äen.tSet su.k« sA.NAt dA.pAt mAe.nAn]

Adik terkinji-kinja kerana terlalu gembira setelah mendapat mainan.

117

bejangi

[b«.dZA.Ni]

kata kerja

berjemur di tengah panas matahari kerana bermain dan lain-lain.

Jangan bejangi ari-ari, itam karang.

[dZA.NAn b«.dZA.Ni A.Äi.A.Äi i.tAm kA.ÄAN]

Jangan suka berjemur setiap hari di tengah panas, nanti hitam

120

teambau-ambau

[t«.Am.bAw.Am.bAw]

kata kerja

berjalan bergoyang-goyang dan terhoyang-hayang.

Teambau-ambau lagi kami jalan, maklom maseh dalam ari.

[t«.Am.bAw.Am.bAw lA.gi kA.mi dZA.lAn mA/.lom mA.seh 

Tergoyang-goyang lagi saya berjalan, maklumlah masih dalam pantang.

121

senon

[s«.non]

kata tugas

di sana (Pulau Aur, Mersing).

Senon banyak ekan.

[s«.non bA.øA/ e.kAn]

Di sana banyak ikan.

124

ngelenot

[N«.le.not]

kata adjektif

berkenaan punggung yang bergoyang ke kiri dan kanan apabila berjalan; mengayak.

Jangan ngelenot bile jalan, nanti orang pandang.

[dZA.NAn N«.le.not bi.l« dZA.lAn nAn.ti o.ÄAN pAn.dAN]

Jangan ngelenot apabila berjalan, nanti orang pandang.

125

pelelo

[p«.le.lo]

kata adjektif

leka.

Jangan pelelo maen ae kat sungai tu, nanti lemas.

[dZA.NAn p«.le.lo mAen Ae kAt su.NAj tu nAn.ti l«.mAs]

Jangan leka main air di sungai itu, nanti lemas.

128

solak

[so.lA/]

kata nama

sejenis alat yang tajam matanya seperti mata tombak yang digunakan khusus untuk mengupas sabut kelapa, selumbat; cop

Mate solak tu selalu Pak Baka asah nak senang die kupas sabot kelapa.

[mA.t« so.lA/ tu s«.lA.lu pA/ bA.kA A.sAh nA/ s«.nAN di.j« 

Mata selumbat itu selalu diasah oleh Pak Bakar supaya senang dia mengupas sabut kelapa.

129

cekap-cekup

[tS«.kAp.tS«.kup]

kata kerja

makan berterusan; kenyap-kenyep.

Die cekap-cekup sampai mentue lalu pon tak seda.

[di.j« tS«.kAp tS«.kup sAm.pAj m«n.tu.w« lA.lu pon tA/ s«.dA]

Dia makan berterusan hingga mentua lalu pun tidak sedar.

132

begah

[b«.gAh]

kata adjektif

kenyang kerana terlebih makan dan minum; bentos, kebentak.

Macam mane tak begah perot, tige pinggan belom berenti.

[mA.tSAm mA.n« tA/ b«.gAh p«.Äot ti.g« piN.gAn b«.lom ]

Macam mana perut tidak terlalu kenyang, sudah makan tiga pinggan pun masih belum berhenti.

133

tak hemah

[tA/ he.mAh]

tidak ambil berat.

Padanlah orang nyisehkan die, dah die tak hemah kat kewage.

[pA.dAn.lAh o.ÄAN øi.seh.kAn di.j« dAh di.j« tA/ he.mAh kAt 

Patutlah dia disisihkan orang, dia tidak mengambil berat pada keluarganya.

null

136

seteta

[s«.te.tA]

kata adjektif

sejajar, sederet.

Batu bate tu disuson seteta

[bA.tu bA.t« tu di.su.son s«.te.tA]

Batu bata itu disusun sederet.

137

mak angai

[mA/ A.NAj]

khayal ketika membuat kerja.

Budak tu buwat keje mak angai, mane nak siyap.

[bu.dA/ tu bu.wAt k«.dZ« mA/ A.NAj mA.n« nA/ si.jAp]

Budak itu suka leka dan berkhayal apabila membuat kerja, manalah nak siap.

null

140

jihem

[dZi.hem]

kata adjektif

banyak atau berlambak (Pulau Aur, Mersing).

Ari ni ae tenang, jihem man dapat ekan.

[A.Äi ni Ae t«.nAN dZi.hem mAn dA.pAt e.kAn]

Hari ini air laut tenang, banyak saya dapat ikan.

141

muyi I

[mu.ji]

kata nama

duit sebagai hadiah untuk bayi yang baru lahir.

Berape muyi yang awak beri pade anak si Kintan yang baru lahe tu?

[b«.ÄA.p« mu.ji jAN A.wA/ b«.Äi pA.d« A.nA/ si kin.tAn 

Berapa banyak wang yang kamu beri kepada anak si Kintan yang baru lahir itu?.

144

seboi

[s«.boj]

kata kerja

mencantas dengan parang (dahan pokok); takas.

Diseboinye dahan tu dengan parang, langsong putos.

[di.s«.boj.ø« dA.hAn tu d«.NAn pA.ÄAN lAN.soN pu.tos]

Dicantas dahan itu dengan menggunakan parang, langsung putus.

145

mape

[mA.p«]

kata nama

saya.

Mape nak tanye engkape, kenape engkape tak datang?

[mA.p« nA/ tA.ø« «N.kA.p« k«.nA.p« «N.kA.p« tA/ dA.tAN]

Saya hendak bertanya kamu, mengapakah kamu tidak datang?

148

dare gembo-gembo

[dA.Ä« g«m.bo g«m.bo]

anak dara belasan tahun yang cantik.

Kawan yang dah tue ni, nengok anak dare gembo-gembo, mahu juge tanggal songkok.

[kA.wAn jAN dAh tuw« ni ne.No/ A.nA/ dA.Ä« g«m.bo.g«m.bo 

Saya yang dah tua ni, menengok anak dara belasan tahun yang cantik, mahu juga tanggal songkok.

null

149

abang

[A.bAN]

kata nama

kakak sulung

Pekare tu mesti beritau abang Jah, kalau tak, tentu die kecik ati.

[p«.kA.Ä« tu m«s.ti b«.Äi.tAu A.bAN dZAh kA.lAw tA/ t«n.tu

Perkara itu mesti diberitahu kepada kak long Jah, kalau tidak, tentu dia berkecil hati.

152

melela

[m«.l«.lA]

kata nama

kesan atau bekas pada anggota badan, tangan atau kaki akibat pukulan dengan rotan, kayu, lidi dan lain-lain.

Tengok ni, melela lengan adek, kau pukol.

[te.No/ ni m«.l«.lA l«.NAn A.de/ kAw pu.kol]

Tengok sini, berbekas lengan adik yang engkau pukul.

153

dagang dalam

[dA.gAN dA.lAm]

gaya atau cara memakai kain samping di sebelah dalam baju Melayu Johor.

Bebaju Melayu care dagang dalam memang terkenal di Johor.

[b«.bA.dZu m«.lA.ju tSA.Ä« dA.gAN dA.lAm me.mAN t«.k«.nAl 

Berbaju Melayu cara bersamping di dalam memang terkenal di Johor.

null

156

kok nai

[ko/ nAj]

berbual panjang dan meleret-leret antara lelaki dan perempuan; betonyeh.

Jangan kok nai tak tentu pasal nanti orang tue marah.

[dZA.NAn ko/ nAj tA/ t«n.tu pA.sAl nAn.ti o.ÄAN tu« mA.ÄAh]

Jangan bercakap-cakap panjang dengan tidak tentu pasal nanti marah orang tua-tua.

null

157

jilat palet

[dZi.lAt pA.let]

menjamah makanan yang sedikit.

Bende tak banyak jilat palet le kite.

[b«n.d« tA/ bA.øA/ dZi.lAt pA.let l« ki.t«]

Makanan itu tidak banyak, sekadar menjamah sahajalah kita.

null

160

melatam

[m«.lA.tAm]

kata kerja

memijak-mijak atau melanyak dengan lasak; lampan.

Die melatam pelepah tu sebelom dijemo.

[di.j« m«.lA.tAm p«.l«.pAh tu s«.b«.lom di.dZ«.mo]

Dia memijak-mijak pelepah itu sebelum dijemur.

161

puteri salat

[pu.t«.Äi sA.lAt]

sejenis kuih daripada pulut yang dikukus bersama santan dan dilapis di atasnya dengan sejenis seri kaya, khususnya seri kaya pandan berwarna hijau, seri muka.

null

164

lakse joho

[lA/.s« dZo.ho]

sejenis masakan yang menggunakan spageti (digunakan sebagai laksa) berserta tauge, hirisan timun, bawang besar, daun kesum, daun selasih dan sambal belacan yang dimakan bersama kuah. Kuah laksa dibuat daripada tumisan bawang, cili kisar, rempah laksa, ker

null

165

mude lente

[mu.d« len.t«]

umur yang terlalu muda.

Budak yang kene tangkap itu maseh mude lente.

[bu.dA/ jAN k«.n« tAN.kAp i.tu mA.seh mu.d« len.t«]

Budak yang kena tangkap itu masih terlalu muda.

null

168

menyenyeh

[m«.øe.øeh]

kata kerja

menenes; menais.

Dah menyenyeh kudes engkau ni, lekasle pegi berobat.

[dAh m«.øe.øeh ku.des «N.kAw ni l«.kAs.l« p«.gi b«.Äo.bAt]

Sudah menenes kudis engkau ini, cepatlah pergi berubat.

169

seloloi

[s«.lo.loj]

kata adjektif

perangai yang tidak senonoh atau kurang sopan.

Jangan seloloi dalam tengah-tengah majeles.

[dZA.NAn s«.lo.loj dA.lAm t«.NAh.t«.NAh mA.dZ«.les]

Jangan berperangai tidak senonoh dalam majlis.

172

kudut

[ku.dut]

kata adjektif

1. kecil dan kurus; kurus kedengkek, kurus kedengkeng. 2. berkenaan muka yang selamba dan tidak membayangkan rasa malu atau rasa bersalah

1.Kudut saje budak tu. Macam tak cukop makan. 2. Dah kene tangkap pon, mukenye kudut.

1. [ku.dut sA.dZ« bu.dA/ tu mA.tSAm tA/ tSu.kop mA.kAn]2[]

1. Budak itu sangat kurus. Macam tidak cukup makan. 2. Sudah kena tangkap pun mukanya masih selamba.

173

keloleng

[k«.lo.leN]

kata adjektif

comot atau kotor (terutama pada bahagian kaki).

Tengok adek kau tu, keloleng sekali, tentu maen lecak.

[te.No/ A.de/ kAw tu k«.lo.leN s«.kA.li t«n.tu mAen le.tSA/]

Lihat adik engkau itu, comot sekali, sudah tentu bermain lecak

176

menoceh

[m«.no.tSeh]

kata kerja

menyimpan duit baki perbelanjaan.

Baek adek menoceh, jangan beli yang bukan-

[bAe/ A.d«/ m«.no.tSeh dZA.NAn b«.li jAN bu.kAn.bu.kAn]

Baik adik menyimpan duit lebihan belanja itu, daripada membeli barang yang bukan-bukan.

177

kue teriak

[kue t«.Äi.jA/]

pelbagai jenis kuih yang dibawa sepiring seorang dengan sukarela untuk dijadikan bahan jamuan di sesuatu majlis.

Besok ade belaja kat surau jangan lupe kue teriak.

[be.so/ A.d« b«.lA.dZA kAt su.ÄAw dZA.NAn lu.p« kue t«.Äi.jA/]

Esok ada kuliah di surau jangan lupa membawa kuih sepiring seorang.

null

180

selak

[s«.lA/]

kata kerja

terhenti gerak pernafasan akibat banyak ketawa atau menangis.

Kelaka betol cerite tu, sampai penonton selak.

[k«.lA.kA b«.tol tS«.Äi.t« tu sAm.pAj p«.non.ton s«.lA/]

Lucu betul cerita itu hingga penonton ketawa berdekah-dekah dan terhenti sejenak pernafasan.

181

nako

[nA.k]

kata kerja

berbohong.

Jangan nak nako, abang nampak Ajak yang ambek bola abang tadi.

[dZA.NAn nA/ nA.k A.bAN nAm.pA/ A.dZA/ jAN Am.be/ 

Jangan hendak berbohong, abang nampak Razak yang mengambil bola abang sebentar tadi.

184

menonoi

[m«.no.noj]

kata adjektif

berkenaan kudis yang sudah melarat.

Kudis kat badan dah menonoi.

[ku.dis kAt bA.dAn dAh m«.no.noj]

Kudis di badannya sudah melarat.

185

tenggarong

[t«N.gA.ÄoN]

kata nama

dapur dari tanah liat yang berbentuk seperti sebuah timba, cengkeran, anglo.

Mak suke masak gune tenggarong.

[mA/ su.k« mA.sA/ gu.n« t«N.gA.ÄoN]

Emak gemar memasak dengan menggunakan

188

ghempe

[Ä«m.p«]

kata kerja

tuju.

Duet tak de, tak tentu nak dighempe.

[du.wet tA/ d« tA/ t«n.tu nA/ di.Ä«m.p«]

Duit tidak ada, tidak tentu hendak dituju.

189

selo

[se.l]

kata adjektif

juling air.

Ame selo pade mate kiri.

[A.me se.l pA.d« mA.t« ki.Äi]

Amir juling air pada bahagian mata kiri.

192

beronai

[b«.Äo.nAj]

kata kerja

berjalan berderet-deret menuju ke sesuatu arah atau tempat.

Asal orang nak jalan, beronailah engkau semue ngikot.

[A.sAl o.ÄAN nA/ dZA.lAn b«.Äo.nAj.lAh «N.kAw s«.mu.w« ]

Apabila kita hendak pergi berjalan, berderet-deretlah engkau semua mengikut.

193

seeh

[se/.eh]

kata adjektif

berkenaan muka yang merah padam kerana kemalu-maluan disebabkan kena perli, kena tegur atau kena marah di hadapan orang lain.

Rase seeh muke aku bile mak marah depan orang.

[ÄA.s« se/.eh mu.k« A.ku bi.l« mA/ mA.ÄAh d«.pAn o.ÄAN]

Malu dan merah padam muka aku apabila emak memarahi aku di hadapan orang.

196

merakas

[m«.ÄA.kAs]

kata kerja

menyelongkar; meripai.

Engkau ni merakas barang orang saje.

[«N.kAw ni m«.ÄA.kAs bA.ÄAN o.ÄAN sA.dZ«]

Engkau ini menyelongkar barang orang sahaja.

197

Datasets:

malaysia-ai
/

DBP-Dialect

DBP Dialect

Source code