id
stringlengths
1
7
url
stringlengths
31
789
title
stringlengths
1
182
sentence1
stringlengths
0
299k
sentence2
stringlengths
0
304k
4555
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D1%88%D0%B0%D4%A5%D1%8B%D0%BC%D0%B7%D0%B0
Мшаԥымза
— ԥшьбатәи ашықәс мза Иулиани Григориани
аҟны. Шәахәаԥш иара убас Азгәаҭақәа
4556
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D2%B5%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BC%D0%B7%D0%B0
Лаҵарамза
иара убас Азгәаҭақәа
Григориани рамзар аҟны. Шәахәаԥш иара убас
4557
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B0%D1%88%D3%99%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BC%D0%B7%D0%B0
Рашәарамза
Рашәарамза́, Рашәара́, Иу́н — фбатәи
фбатәи ашықәс мза Иулиани Григориани рамзар аҟны.
4558
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D4%A4%D1%85%D1%8B%D0%BD%D0%B3%D3%99%D1%8B%D0%BC%D0%B7%D0%B0
Ԥхынгәымза
бжьбатәи ашықәс мза Иулиани Григориани рамзар аҟны.
Иу́ль — бжьбатәи ашықәс мза
4559
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D0%BD%D2%B3%D3%99%D0%B0%D0%BC%D0%B7%D0%B0
Нанҳәамза
аабатәи ашықәс мза
На́нҳәа, Áвгуст —
4560
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%A6%D3%99%D1%8B%D0%B1%D0%B1%D1%80%D0%B0%D0%BC%D0%B7%D0%B0
Цәыббрамза
аҟны. Шәахәаԥш иара
аҟны. Шәахәаԥш иара убас
4561
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%96%D1%8C%D2%AD%D0%B0%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BC%D0%B7%D0%B0
Жьҭаарамза
Жьҭаара́, Оқти́абр — жәабатәи ашықәс
— жәабатәи ашықәс мза
4562
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B1%D2%B5%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BC%D0%B7%D0%B0
Абҵарамза
мза Иулиани Григориани рамзар аҟны. Шәахәаԥш
Григориани рамзар аҟны. Шәахәаԥш иара убас
4563
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D4%A4%D1%85%D1%8B%D0%BD%D2%B7%D0%BA%D3%99%D1%8B%D0%BD%D0%BC%D0%B7%D0%B0
Ԥхынҷкәынмза
Ԥхынҷкәынмза́, Ԥхынҷкәы́н, Дека́бр — жәаҩатәи ашықәс мза
ашықәс мза Иулиани Григориани
4566
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%88%D3%99%D0%B0%D1%85%D1%8C%D0%B0
Ашәахьа
амчыбжь амш Амҽышеи
амш Амҽышеи Аҩашеи
4567
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D2%A9%D0%B0%D1%88%D0%B0
Аҩаша
амш Ашәахьеи
Аҩа́ша —
4568
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%85%D0%B0%D1%88%D0%B0
Ахаша
рыбжьара. Ахьарԥшқәа Амчыбжь
рыбжьара. Ахьарԥшқәа Амчыбжь амшқәа
4569
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D4%A5%D1%88%D1%8C%D0%B0%D1%88%D0%B0
Аԥшьаша
Аԥшьа́ша — амчыбжь амш
Ахашеи Ахәашеи рыбжьара.
4570
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%85%D3%99%D0%B0%D1%88%D0%B0
Ахәаша
Асабшеи рыбжьара.
— амчыбжь амш Аԥшьашеи
4571
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%81%D0%B0%D0%B1%D1%88%D0%B0
Асабша
Аса́бша —
рыбжьара. Ахьарԥшқәа Амчыбжь
4572
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BC%D2%BD%D1%8B%D1%88%D0%B0
Амҽыша
Ашәахьеи рыбжьара.
рыбжьара. Ахьарԥшқәа Амчыбжь
4575
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D2%9A%D1%8B%D1%80%D2%AD%D1%82%D3%99%D1%8B%D0%BB%D0%B0%20%D0%B0%D0%B3%D0%B5%D1%80%D0%B1
Қырҭтәыла агерб
Аиaшaхaҵaрaтә aқырҭуa уaхәaмa Гьaргь имшныҳәa шықәсык aлa ҩынтә иaзгәaнaҭоит. Ивaне Џьaвaхишвили ("Ақырҭуa милaҭ рҭоурых", aшәҟәы I) ишызгәеиҭо еиԥш, aқырҭуa ихшыҩ aҿы aнцәaхәқәa рыбжьaрa "зегь реиҳa ихaдоу aҭыԥ aaникылоит Гьaргь aцқьa". Ақырҭуa жәлaр Гьaргь иныҳәaқәa шықәсык aлa изныкымкәa иaзгәaрҭоит. Иaзгәaҭaтәуп жәлaр рныҳәaқәa: Хевсуреҭи aҟны Хaхмaҭтәи aџьaри, Гудaнтәи aџьaри, Сaнебaтәи aџьaри, Ԥшaви aҟны Лaшaртәи aџьaри, Мҭиулеҭи aҟны Ломистәи aџьaри уб. егь. Гергисобa, Усaнеҭобa, Арбобa aқырҭуa жәлaр ррелигиaтә ныҳәaқәоуп, урҭ Гьaргь aцқьa ихьӡ иaдҳәaлоуп. Гьыргәaл Ԥерaӡе идыррaқәa рылa, 1180 шықәсaзы, Жaк де Витр, Иерусaлимтәи aпaтриaрх иҩуaн: "Мрaгылaрaҿ дaҽa иқьырсиaну жәлaрык иҟоуп, урҭ aибaшьрaҿ, aидыслaрaҿ ифырхaцәоуп, иӷәӷәоуп. Аибaшьцәa рaцәaны ирымуоп. Арҭ aуaa георгиaн ҳәa ирышьҭоуп, избaн aкәзaр Гьaргь aцқьa пaтуқәҵaрaлa изныҟәоит, aӷaцәa рaбaшьрaaн рхылaԥшхәыс дрыԥхьaӡоит, егьырҭ aцқьaцәa рaцкьыс иaҳa пaту иқәырҵоит."
aуaa рыцхырaaҩыс дрыԥхьaӡоит. Ацәгьa иaҿaгыло, aҵaбырги aиaaиреи рсимвол, aрaшь шкәaкәa иaқәтәо Гьaргь aцқьa, aқырҭуaa рзы дҿырԥшыгaны дҟaлеит. Жәытәнaтә aaхыс Гьaргьт aцқьa aқырҭуaa рхылaԥшхәыс дрыԥхьaӡоит. "Қaрҭлис цховребa" ("Қaрҭли aԥсҭaзaaрa") ишaну еиԥш, Дидгортәи aидыслaрaaн Гьaргь aцқьa aқырҭуa aр дырхaгылaн. Ари иaбзоурaны, уaмaшәa иубaрaтәы иҟaм Қырҭтәылaҿ Гьaргь aцқьa ихьӡ зху 365 уaхәaмaк aхьдыргылaз. Аиaшaхaҵaрaтә aқырҭуa уaхәaмa Гьaргь имшныҳәa шықәсык aлa ҩынтә иaзгәaнaҭоит. Ивaне Џьaвaхишвили ("Ақырҭуa милaҭ рҭоурых", aшәҟәы I) ишызгәеиҭо еиԥш, aқырҭуa ихшыҩ aҿы aнцәaхәқәa рыбжьaрa "зегь реиҳa ихaдоу aҭыԥ aaникылоит Гьaргь aцқьa". Ақырҭуa жәлaр Гьaргь иныҳәaқәa шықәсык aлa изныкымкәa иaзгәaрҭоит. Иaзгәaҭaтәуп жәлaр рныҳәaқәa: Хевсуреҭи aҟны Хaхмaҭтәи aџьaри, Гудaнтәи aџьaри, Сaнебaтәи aџьaри, Ԥшaви aҟны Лaшaртәи aџьaри, Мҭиулеҭи aҟны Ломистәи aџьaри уб. егь. Гергисобa, Усaнеҭобa, Арбобa aқырҭуa жәлaр ррелигиaтә ныҳәaқәоуп, урҭ Гьaргь
4576
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D2%9A%D1%8B%D1%80%D2%AD%D1%82%D3%99%D1%8B%D0%BB%D0%B0%20%D0%B0%D0%B1%D0%B8%D1%80%D0%B0%D2%9F
Қырҭтәыла абираҟ
Дульчери иaԥиҵaз aҳәaaқәa рыхсaaлaҿ - портулaн aҿы (1339 ш.), Фрaнческо ди Лaпоччои Доменико ди Бонинсеньеи aмшынтә рыхсaaлaҿ (1367 ш.), Сидер aмшынтә ихсaaлaҿ (1565 ш.) Қырҭтәыла aтерриториa aбри aбирaҟ aлa иaзгәaҭaн. Қырҭтәыла асимволқәа
aуп иaaнaго. Ари aгерб хы-хьӡык aмоуп: Жофруa де Буилон игерб, Иерусaлимтәи aгерб, Адыргa цқьa. Арaӡны (aшкәaкәa) aгерaльдикaҿ aцқьaрa, aхшыҩ ду aуп иaaнaго, aҟaԥшь - aфырхaҵaрa, aӷьеҩрa, aиaшaрa, aбзиaбaрa. Анџьелино Дульчери иaԥиҵaз aҳәaaқәa рыхсaaлaҿ - портулaн aҿы (1339
4587
https://ab.wikipedia.org/wiki/2011
2011
Жьҭаарамза Абҵарамза Ԥхынҷкәынмза Иит Рыԥсҭазаара иалҵит
Мшаԥымза Лаҵарамза Рашәарамза Ԥхынгәымза Нанҳәамза
4593
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D0%BB%D1%81%D0%BA
Подолск
Урыстәыла ақалақь.
Подолск ()
4596
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BD%D0%BA%D0%B0%D1%80%D0%B0
Анкара
иаҳҭнықалақьыуп. Иаланхо . Азхьарԥшқәа Анкара муниципалитеті Анкара ауданы әкімшілігі
Анкара ауданы әкімшілігі YerelNET Анкара İğneada
4601
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BA%D0%B0%D1%80%D0%BF%D1%8B%D0%B6%D3%99
Акарпыжә
Акырпы́жә
Акарпы́жә
4603
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B1%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D0%BD
Абанан
ҵиаа. Ахьарԥшқәа
ҵиаа. Ахьарԥшқәа
4605
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BF%D0%B0%D1%82%D1%8B%D1%80%D2%9B%D0%B0%D0%BB
Апатырқал
() — аҵиаа.
аҵиаа. Ашәыр.
4607
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B1%D0%B0%D0%BA%D0%BB%D0%B0%D1%9F%D1%8C%D0%B0%D0%BD
Абаклаџьан
злоу аҿиаха рымҭакәа ианаамҭоу иҟәшәаны рнырҵәара ауп. Абаклажан ишаӡоу ирфаӡом. Уи рӡуеит, иржәуеит, идырҵәуеит, аӡынхәы ҳәа иадыркуеит. Абаклажан шәыр афатә алырхуеит цқьа ишәаанӡа, цқьа ишәыз абаклажан ажәла кьа- кьоуп, агьамагьы ашоуп. Аҟәымқәа рҭаацәара зыхьӡ аху аҟәым еиқәаҵәа (паслён черный) иҿало ашәырргәыц еиқәаҵәақәа ианшәлакь рышҳамра рылҵуеит. Аҟәым еиқәаҵәа абӷьи, агәыцәи, ашәҭқәеи ашҳам рылоуп. Аҟәым еиԥшу ҳаскьын ҵиаауп аҭаҭын фҩыхаа (душистый табак). Уи аԥшӡаразы апаркқәа рҿы еиҭарҳауа аҵиаақәа ире- иуоуп. Алитература П. К. Кәыҵниа, «Аҵиаақәа, абактериақәа, акәыкәбаақәа рбиологиа», Аҟәа – 2011 Ахьарԥшқәа б
ахьыҟоу Индиа ауп. Уаантәи инанагеит Китаитәылаҟа 3000 шықәса уажәы аԥхьа. Европаҟа иаанагеижьҭеи рацәак шымҵуагьы уи хархәара ӷәӷәа аиуит ажәларқәа рыфатә хкқәа рыҟаҵараҿы. Уи иҿало ашәыр ажьы таатоуп, иахоу ацәа еиҳа икьакьоуп. Ԥшшәахәыла абаклажан иҟоуп еиқәаҵәоу, иҩежьу, ишкәакәоу, цәаҳәа- цәаҳәа изылдоу уб. иҵ. Ашәыр ажьы атаатара иагәылоуп ажәлақәа рацәаны. Иҿиоит абаклажан жәлала, аиҭаҳатә рхи- аны еиҭарҳауеит иазырхиоу аҭыԥаҿы, бзиа иабоит аԥхарра. Акартоши абаклажани рбыӷьқәа ирызгагоуп колорадатәи абжқәа. Урҭ абжқәа хәышәла рнырҵәара анаҩсгьы
4609
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B1%D0%BE%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%82%D3%99%20%D0%B1%D0%B0%D2%B3%D1%87%D0%B0
Аботаникатә баҳча
Абота́никатә ба́ҳча
Азгәаҭақәа Аботаникатә
4610
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BA%D0%B0%D0%BC%D0%B1%D0%B0%D1%88%D1%8C
Акамбашь
атәыҩа хжәеит. Аӡ камбашьк иаҟароушәа
иақәԥаз ацә атәыҩа
4612
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BA%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%BE%D1%88
Акартош
Уи иалырхуеит арахә рхәы, асԥирҭ. Акартош ашәҭқәа амати рымаӡам азы ашьхыцқәа рҭааӡом. Уи ашәҭқәа рхала ибыбыцыркхауеит. Ирҿало ашәырқәа – аргәыц иаҵәақәа рыҩныҵҟа иргәылоуп ажәлақәа. Акартош ажәла иахылҵуа акартошхқәа ссахоит. Убри азы акартош дырҿиоит акартошхы ала. Акартош мыцхәы аԥхарреи, ахьшәашәареи, аӡи зҭахым ҵиаауп. Анышә рҵәыраҿы илоу акартошцыра 3-нтә ирашәазар иунаҭоит киллограммк аҟынӡа аҽаҩра. Акартош алаҵара ауеит заа, аҵаара ианаҟәыҵлакь иаразнак. Усҟан иахьылоу анышә имцәылаҵаарц азы ихырҩоит. Ашьаҭақәа рацәахарц азы акартошхқәа ларҵоит еиҩырссаны, усҟан еиҟәыршәоу аса хымԥада иамазароуп апытҟәыр атәарҭа – аларҭа. Акартошхы аҵиаа изладҳәалаз аган ианыларҵо идырхоит ҵаҟа, усҟан апытҟәырқәа еиҳа ирзыманшәалахоит лассы анышә ахәыҵыҵра. Ацәа шахоу ижәу акартошхы иалоуп ихәарҭоу афатәқәа еиҳа ирацәаны. Алитература П.
уб. иҵ. европатәи ажәларқәа рхы иадырхәоит фатәыс егьырҭ аҵиаақәа зегьы раасҭа. Уи зыбзоурахаз акартош ҵиаа аарыхра ахьуадаҩми акартошхы ахаҭа иалоу афатәқәа рхаҳара ахьыбзиоуи роуп. Акартошхы ирацәаны иалоуп акрахмал. Уи иалырхуеит арахә рхәы, асԥирҭ. Акартош ашәҭқәа амати рымаӡам азы ашьхыцқәа рҭааӡом. Уи ашәҭқәа рхала ибыбыцыркхауеит. Ирҿало ашәырқәа – аргәыц иаҵәақәа рыҩныҵҟа иргәылоуп ажәлақәа. Акартош ажәла иахылҵуа акартошхқәа ссахоит. Убри азы акартош дырҿиоит акартошхы ала. Акартош мыцхәы аԥхарреи, ахьшәашәареи, аӡи зҭахым ҵиаауп. Анышә рҵәыраҿы илоу акартошцыра 3-нтә ирашәазар иунаҭоит киллограммк аҟынӡа аҽаҩра. Акартош алаҵара ауеит заа, аҵаара ианаҟәыҵлакь иаразнак. Усҟан иахьылоу анышә имцәылаҵаарц азы ихырҩоит. Ашьаҭақәа рацәахарц азы акартошхқәа ларҵоит еиҩырссаны, усҟан еиҟәыршәоу аса хымԥада иамазароуп апытҟәыр атәарҭа – аларҭа. Акартошхы аҵиаа изладҳәалаз
4615
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%82%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D1%82
Атомат
Азгəаҭақəа т
— аҵиаа.
4617
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B6%D1%8C%D0%B0%D2%9B%D3%99%D0%B0
Ажьақәа
(Sylvilagus graysoni) Нутталл икролик (Sylvilagus nuttallii) Аппалачтәи акролик (Sylvilagus obscurus) Sylvilagus robustus Англиа ҿыцтәи акролик (Sylvilagus transitionalis) Microlagus ашьҭреиҵа Калифорниатәи акролик (Sylvilagus bachmani) Акролик-џыԥхь (Sylvilagus mansuetus) Oryctolagus ашьҭра Абнатә кролик ма европатәи акролик ма аҭыҩражьа (Oryctolagus cuniculus) Аҩнатә кролик (Oryctolagus cuniculus f. domesticus) Poelagus ашьҭра Африкатәи ажьа (Poelagus marjorita) Pronolagus ашьҭра Алада-африкатәи ажьа (Pronolagus crassicaudatus) Ажьа аԥшь (Pronolagus randensis) Смит ижьа (Pronolagus rupestris) Pronolagus saundersiae (Хьиуитт Ред-Рок ижьа) Caprolagus ашьҭра Ажьа-џыԥхь (Caprolagus hispidus) Ажьақәа рышьҭра (Lepus) Macrotolagus ашьҭреиҵа Антилопатә жьа (Lepus alleni) Poecilolagus ашьҭреиҵа Америкатәи белиак (Lepus americanus) Lepus ашьҭреиҵа Арктикатә белиак (Lepus arcticus) Аласкатәи ажьа (Lepus othus) Ажьа-шкәакәа ма белиак (Lepus timidus) Proeulagus ашьҭреиҵа Ажьа аҵыхәеиқәаҵәа ма Калифорниатәи ажьа (Lepus californicus) Ажьа аварашкәакәа (Lepus callotis) Каптәи ажьа (Lepus capensis) Ажьа шьацԥшшәыла (Lepus flavigularis) Ажьа цәышәшәеиқәа (Lepus insularis) Ачықьратә жьа (Lepus saxatilis) Аԥслымӡхаҳә-жьа (Lepus tibetanus) Толаи-жьа (Lepus tolai) Eulagos ашьҭреиҵа Lepus castroviejoi Иуньнантәи ажьа (Lepus comus) Акореиа-жьа (Lepus coreanus) Корсикатәи ажьа (Lepus corsicanus) Аурыс-жьа ма ажьа русак (Lepus europaeus) Ибериатәи ажьа (Lepus granatensis) Аманчжур-жьа (Lepus mandschuricus)
audubonii) Sylvilagus cognatus Мексикатәи акролик (Sylvilagus cunicularis) Флоридатәи акролик (Sylvilagus floridanus) Адгьылбжьахатә кролик (Sylvilagus graysoni) Нутталл икролик (Sylvilagus nuttallii) Аппалачтәи акролик (Sylvilagus obscurus) Sylvilagus robustus Англиа ҿыцтәи акролик (Sylvilagus transitionalis) Microlagus ашьҭреиҵа Калифорниатәи акролик (Sylvilagus bachmani) Акролик-џыԥхь (Sylvilagus mansuetus) Oryctolagus ашьҭра Абнатә кролик ма европатәи акролик ма аҭыҩражьа (Oryctolagus cuniculus) Аҩнатә кролик (Oryctolagus cuniculus f. domesticus) Poelagus ашьҭра Африкатәи ажьа (Poelagus marjorita) Pronolagus ашьҭра Алада-африкатәи ажьа (Pronolagus crassicaudatus) Ажьа аԥшь (Pronolagus randensis) Смит ижьа (Pronolagus rupestris) Pronolagus saundersiae (Хьиуитт Ред-Рок ижьа) Caprolagus ашьҭра Ажьа-џыԥхь (Caprolagus hispidus) Ажьақәа рышьҭра (Lepus) Macrotolagus ашьҭреиҵа Антилопатә жьа (Lepus alleni) Poecilolagus ашьҭреиҵа Америкатәи белиак (Lepus americanus) Lepus ашьҭреиҵа Арктикатә белиак (Lepus arcticus) Аласкатәи ажьа (Lepus othus) Ажьа-шкәакәа ма белиак
4619
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%BC%D1%8B%D1%88%D3%99%D3%A1%D0%B0%D1%85%D3%99%D0%B0
Алмышәӡахәа
Алмышәӡахәа /
Алмышәӡахәа
4622
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BC%D1%88%D3%99%D2%B3%D0%B0
Амшәҳа
аҵиаа. Ашәыр.
Амшәҳа́ ()
4624
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%84%D0%B8%D0%BB%D0%BB%D0%BE%D2%9B%D1%81%D0%B5%D1%80%D0%B0
Афиллоқсера
Афиллоқсе́ра ()
Аӡахәа афилоқсера
4626
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B6%D1%8C
Ажь
Амлахәы, Амлаҳәа, Амханкәыр, Амхәанҷкыр, Амшәкаҷыҷ, Амшәкьаҿ, Амшәыжь, Амыҟәԥыжь, Апапыжь, Петрыжь, Ԥаҭлыжь, Аԥилаҟ, Аԥсуажьыш, Аргьаҭыл, Татлыжь, Аҭаражь, Аҭасрыҟәажь, Аҭлыжь, Аҭырқәажь, Аҭәыжь, Аҭәыражь, Ауасажь, Ауасарҳәа, Ауасыр, Ауасырҳәажь, Ауасыхәа, Ауаҭаражь, Ахагбажь, Хаԥшыражь, Ахбыш, Ҳагбыжь, Аҳаԥшьаражь, Аҳардан, Ацажь, Ацхажь, Ацхрыжь, Ацхәажь, Аццыжь, Ацымлыжь, Ацырԥары,
А́жь () Ари ажь ажәла Аԥсны ииаӡаахьеит. Сортқәа Аимхәыжь, Аишәажь, Абаажьыш, Абаӷьыжь, Абжьыш, Абысҭажь, Агашкәыр, Агрыжь, Агәҭалыжь, Агәыҷырхал, Аӷбажь, Аӷбыжь, Аӷжьыш, Аӷьыжь, Ажьеиқәаҵәа, Ажьаԥшь, Ажьгьама, Ажьӷара, Ажьӷра, Ажьеиқәаҵәа, Ажьжәла, Ажьмҽыӷ, Ажьцгоу, Ажьшхәаҭа, Ажьчара, Ажьшкәакәа, Ажьшгьама, Ажьырҟац, Азардагьажь, Азырдагь, Аӡарақәшьар, Аӡныжь, Аӡныжь, Акабулажь, Акабыл, Акамшәҭал, Акамышәҭалжьы, Акасыжь, Акаҷыҷ, Аклыжь, Акәшьар, Акәыб, Акәшьар, Ақәшьар,
4628
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D3%A1%D0%B0%D1%85%D3%99%D0%B0%20%D0%B0%D1%84%D0%B8%D0%BB%D0%BE%D2%9B%D1%81%D0%B5%D1%80%D0%B0
Аӡахәа афилоқсера
афилоқсе́ра
афилоқсе́ра
4630
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B1%D0%B0%D2%9B%D1%8C%D0%BC%D0%B0%D0%B7
Абақьмаз
Ажь Ахьарԥшқәа
(аҭырқ.
4632
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%8F%D1%8C%D0%B8%D0%BE%D0%B5%D0%B2%2C%20%D0%9C%D1%83%D1%80%D0%B0%D1%82
Џьиоев, Мурат
област, Қырҭтәылатәи ССР) - Аахыҵ Уаԥстәыла аполитик, аҳәаанырцәтәи аусқәа рминистр Азхьарԥшқәа Джиоев, Мурат - Министр внешних связей республики Южная Осетия -
аполитик, аҳәаанырцәтәи аусқәа рминистр Азхьарԥшқәа Джиоев, Мурат - Министр внешних связей республики Южная Осетия - Абиографиа,
4634
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D1%82%D3%99%D0%B8%20%D0%B0%D0%B1%D1%8B%D0%B7%D1%88%D3%99%D0%B0%D2%9B%D3%99%D0%B0
Кавказтәи абызшәақәа
Аклассификациа Аԥсуа-адыга бызшәақәа (аҩада-мраҭашәаратәи) Аԥсуа бызшәақәа Аԥсуа бызшәа Абаза бызшәа Адыга бызшәақәа Аҟабарда бызшәа Акьахы бызшәа Аубла бызшәақәа † Аубла бызшәа † Анах-даӷьсҭантәи бызшәақәа (аҩада-мрагыларахьтәи) Анах бызшәақәа Ачечен бызшәа Аингуш бызшәа (мышьхыш) Ацова бызшәа Адаӷьсҭан бызшәақәа Ауараа бызшәақәа Ауар бызшәа Анди бызшәа Ахәах бызшәа
Адаӷьсҭан бызшәақәа Ауараа бызшәақәа Ауар бызшәа Анди бызшәа Ахәах бызшәа Абагулал бызшәа Абоҭлых бызшәа Агодобери бызшәа Акаратан-идараб бызшәа Ачамала бызшәа Ацез бызшәа Ахәарша бызшәа Агьинуҳ бызшәа Абежкьа бызшәа Ахәынза бызшәа Адаргьын бызшәақәа Адаргьын бызшәа Акубач бызшәа Акаидаҟ бызшәа Ачыраг бызшәа Алақ
4636
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D2%AD%D1%8B%D1%80%D2%9B%D3%99%D0%B0%20%D0%B1%D1%8B%D0%B7%D1%88%D3%99%D0%B0
Аҭырқәа бызшәа
алфавит Ахыԥхьаӡарақәа sayı – ахыԥхьаӡара sayılar – ахыԥхьаӡарақәа bir – акы iki – ҩба üç – хԥа dört – ԥшьба beş – хуба altı – фба
А́ҭырқәа бызшәа́, А́ҭырқәшәа () — Ҭырқтәыла аҳәынҭқарра бызшәас иамоуп. Ихалхно - 77 000 000 ҩык. Аҭырқ алфавит Ахыԥхьаӡарақәа sayı – ахыԥхьаӡара sayılar – ахыԥхьаӡарақәа bir –
4645
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D3%A0%D0%B8%D3%A1%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%B0%2C%20%D0%90%D0%B4%D0%B3%D3%99%D1%8B%D1%80
Ӡиӡариа, Адгәыр
Ӡиӡариа (; 1953, Аҟәа) — Аԥсуа сахьаҭыхҩы. Далгеит Қарҭтәи Аҳәынҭқарратә асахьаҭыхратә Академиа. Аԥсни Урыстәылеи
Аԥсуа сахьаҭыхҩы. Далгеит Қарҭтәи Аҳәынҭқарратә асахьаҭыхратә Академиа. Аԥсни Урыстәылеи асахьаҭыхцәа
4651
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B1%D0%B8%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%B0
Абиблиа
Уриа бызшәала иҩыз иажәӡахьоу Ауасиаҭи Иара даныԥсы ашьҭахь Барзен бызшәала
Иара даныԥсы ашьҭахь Барзен бызшәала иҩыз Иҿыцу Ауасиҭи
4654
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%B8%D0%BD
Адин
дин / ақьырсиантә религиа Ахьарԥшқәа
/ аԥсылмантә (амсылмантә) религиа
4656
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D1%80%D1%8B%D1%81%D1%82%D3%99%D1%8B%D0%BB%D0%B0%D0%B7%D0%B5%D0%B3%D1%8C%20%D0%90%D0%B8%D0%BD%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%82%D1%83%D0%B0%D0%BB%D1%82%D3%99%20%D0%90%D0%BC%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%80%D0%B0%20%D0%90%D0%BE%D1%80%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B7%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%8F
Урыстәылазегь Аинтеллектуалтә Амазара Аорганизация
Ирзеиԥшу Аорганизация «Урыстәылазегь Аинтеллектуалтә Амазара Аорганизация», ). Цәагәзара амзазы 2008 шықәса акрызлоу ауаҩы еиҿыркааит «Урыстәылазегь Аинтеллектуалтә Амазара
ашәаҳәацә афонограмқәа аԥҵаҩцәа азинқәа. Абара Урыстәылазегь Аинтеллектуалтә Амазара Аорганизация Аофициалтә Саит (ru, en) Урыстәыла 2008 шықәсазы
4660
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%B5%D0%BF%D1%81%D0%B8%D0%BE%D0%BD
Консепсион
ақалақь Чили ахь. Иаланхо . Агалереа Aбара
Aбара Web Консeпcион
4676
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D3%B7%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D0%B0%2C%20%D0%98%D1%83%D0%B0%20%D0%90%D0%B1%D0%B0%D1%81-%D0%B8%D4%A5%D0%B0
Коӷониа, Иуа Абас-иԥа
рзы Кәтол ақыҭа Очамчыра араион. Иԥсҭазаара далҵит 1928 шықәса рашәарамза 14 азы. Джуп Кәтол ақыҭан, иабацәа рыԥсыжырҭаҿ. 1919 шықәсазы И. Коӷониа, иқыҭаҿтәи аҵара даналга ашьҭахь, Аҟәа арҵаҩцәа рсеминариа дҭалоит, уаҟа иҵара анынаигӡа, 1925 шықәсазы Москватәи Аҳәынҭқарратә журналистикатә институт даанахәоит, абрака иҵара хиркәшоит
иқыҭаҿтәи аҵара даналга ашьҭахь, Аҟәа арҵаҩцәа рсеминариа дҭалоит, уаҟа иҵара анынаигӡа, 1925 шықәсазы Москватәи Аҳәынҭқарратә журналистикатә институт даанахәоит, абрака иҵара хиркәшоит иԥсҭазаара даналҵшаз ашықәсан - 1928 шықәсазы. Аҭаацәара Аешьа — Коӷониа, Иуан Иасыф-иԥа Аиаҳәшьа — Коӷониа, Екатерина Иасыф-иԥха Аԥа — Коӷониа, Гьаргь Дырмит-иԥа — иналукааша аԥсуа советтә шәҟәыҩҩы. Амоҭа — Коӷониа, Нурбеи Гьаргь-иԥа — аҵарауаҩы. Абиблиографиа Апоемақәа. Ажәытә
4687
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%A7%D0%B8%D0%BB%D0%B8
Чили
иара убас Аҳәынҭқаррақәа рсиа Азхьарԥшқәа ThisisChile.cl - Official Chile website - English and
Чили (), аофициалтә хьӡы: Чили Ареспублика () — Аладатәи Америка аҳәынҭқарра иауакуп.
4688
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%83%D1%80%D0%B8%D0%B0%20%D0%B1%D1%8B%D0%B7%D1%88%D3%99%D0%B0
Ауриа бызшәа
иврит) — семиттә бызшәа, Израиль аҳәынҭкарратә бызшәа ауп. Анкьаӡатәи иврит
иврит традициатә иудаизм абызшәоуп, аҿатә иврит ХХ шәыш-ан ииԥицаз ауп.
4694
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%BD%2C%20%D0%98%D1%83%D1%80%D0%B8%20%D0%90%D0%BB%D0%B5%D2%9B%D1%81%D0%B5%D0%B8-%D0%B8%D4%A5%D0%B0
Гагарин, Иури Алеқсеи-иԥа
иҟаиҵон, Советтә Аидгыла Афырхаҵа доуп. Абиографиа Иури Алеқсеи-иԥа 9 хәажәкыра 1935 Клушыно ақыҭаҿы Гжаҭск араионахь Амраҭашәаратә областахь (уажәы Гагарин араионахь Смоленск аобластахь) диит. Урысуп. Иара иаб — Алеқсеи Иван-иԥа Гагарин — ауасҭа иҟан; иан — Анна Ҭимофеи-иԥҳа Матвеиева — ахшфермаҿы аус лыуон. 24 лаҵара
Смоленск аобластахь) диит. Урысуп. Иара иаб — Алеқсеи Иван-иԥа Гагарин — ауасҭа иҟан; иан — Анна Ҭимофеи-иԥҳа Матвеиева — ахшфермаҿы аус лыуон. 24 лаҵара 1945-аан иҭаацәа
4698
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BE%D1%80%D0%B3%D0%B0%D0%BD
Аорган
клавишатә-аԥсыԥтә музикатә инструмент ауп. Амузыкатә
клавишатә-аԥсыԥтә музикатә инструмент
4699
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%9F%D1%8C%D0%B0%D0%B7
Аџьаз
шәш алгамҭаҟны — XX
XIX шәш алгамҭаҟны — XX шәышықәса алагамҭаҟны
4717
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%98
СИ
— единицы, которые в целое число раз превышают основную единицу измерения некоторой физической величины. Международная система
— единицы, которые в целое число раз превышают основную
4733
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%BE%D1%80%D1%83%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%B0%20%D0%B0%D2%9B%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D2%9B%D1%8C%D2%9B%D3%99%D0%B0%20%D1%80%D1%81%D0%B8%D0%B0
Белоруссиа ақалақьқәа рсиа
аобласт Гомель аобласть
аобласт Маӷьылиоу аобласт Гомель аобласть Брест
4734
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D1%8B%D1%80%D0%B7%D0%B5%D0%BD%D1%82%D3%99%D1%8B%D0%BB%D0%B0%20%D0%B0%D2%9B%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D2%9B%D1%8C%D2%9B%D3%99%D0%B0
Бырзентәыла ақалақьқәа
Лефкас/Лефкада Ливадиа М Марафон Месолонгион Миконос Милос Мирина Митилини Н Навпакт Наксос Наусса Нафплион П Паллини Парос Патры Пиргос Пиреи Полиӷьирос Портохели Превеза Р Ретимно Родос С Салоники Самос Серре (ақалақь) Ситиа Скиатос Скирос Спарта Спеце Т Тира Трикала Триполи Уранополис Ф Фарсала Филиатра Флорина Х Халкида Ханиа Хиос Хора Бырзентәыла
Навпакт Наксос Наусса Нафплион П Паллини Парос Патры Пиргос Пиреи Полиӷьирос Портохели Превеза Р Ретимно Родос С Салоники Самос Серре (ақалақь) Ситиа Скиатос Скирос Спарта Спеце Т Тира Трикала Триполи
4735
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D1%80%D1%8B%D1%81%D1%82%D3%99%D1%8B%D0%BB%D0%B0%20%D0%B0%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BC%D0%B2%D0%B0%D0%B8%20%D1%81%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B5%D0%BC%D2%9B%D3%99%D0%B0
Урыстәыла атрамваи системқәа
трамвай Каменск-Уральский — сооружение электрического трамвая началось в 1949, но не было завершено. См. Трамвай Каменска-Уральского Абара нас Список городских трамвайных систем Австралии и Океании Азиа ақалақь трамваитә системқәа рсиа Список городских трамвайных
Кировский трамвай Каменск-Уральский — сооружение электрического трамвая началось в 1949, но не было завершено. См. Трамвай Каменска-Уральского Абара
4737
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD%20%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BD%20%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%B0%D2%9B%D3%99%D0%B0%20%D1%80%D1%81%D0%B8%D0%B0
Казан аметрополитен астанциақәа рсиа
Амахәҭеи уи астанциақәеи Ахьарԥшқәа Аофициалтә адаҟьа «МУП Организатор Пассажирских Перевозок»
аметрополитен астанциақәа рсиоуп. Казан аметрополитен — аметрополитен
4751
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%95%D0%B2%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B0%20%D0%B0%D2%9B%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D2%9B%D1%8C%D1%82%D3%99%20%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BC%D0%B2%D0%B0%D0%B8%D1%82%D3%99%20%D1%81%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D2%9B%D3%99%D0%B0%20%D1%80%D1%81%D0%B8%D0%B0
Европа ақалақьтә трамваитә системақәа рсиа
(См. Saarbahn). Саксониа Бад-Шандау — с 1898 года (См. Кирничтальбан). Хемниц — с 1893 года. Дрезден — с 1894 года. Гиорлиц — с 1907 года. Леипциг — с 1896 года. Плауен — с 1895 года. Цвиккау — с 1900 года. Саксониа-Анхальт Дессау — с 1901 года. Хальберштадт — с 1903 года. Галле — с 1891 года. Магдебург — с 1899 года. Наумбург — с 1892 года. Тиурингиа Ерфурт — с 1904 года. Гера — с 1895 года. Гота — с 1893 года. Иена — с 1901 года. Нордхаузен — с 1900 года. Барзентәыла Аҭена — с 2004 года (см. Афинский трамвай). Паҭра — Электрическая тяга, 1902—1917 (см. трамвай в Патрах). Ирландиа Дублин — с 2004 года. Испания Аликанте — с 2003 года. Барселона — с 1999 года. Бильбао — с 2002 года (см. Эускотран). Валенсия — с 1993 года. Картахена — конная тяга, сентябрь 1892—1907; электрическая тяга — 1907—1959. Мадрид — с 2005 года (см. Мадридский трамвай). Малага — с 2001 года. Мурсия — конная тяга, октябрь 1896—1902; паровая тяга, 1902—1906; электрическая тяга 1906 — 29 апреля 1929. Вновь опытное движение с 29 апреля 2007 года, регулярное — с 28 мая 2011 года. Парла — с 2004 года. Санта-Крус-де-Тенерифе — с 2007 года. Севилья — с 2000 года. Соллер — с 1913 года. Витория — с 2008 года. Италиа Бергамо — с 2009 года. Венециа — с 2010 года. Генуа — с 1929 года. Калиари — с 2008 года, см Трамвай Кальяри. Флоренциа — с 2002 года. Мессина — с 2003 года. Милан — с 1893 года. Неаполь — с 1899 года. Палермо — с 2009 года. Урым — с 1887 года. Сассари — с 2006 года. Триест — с 1901 года. Турин — с 1890 года. Латвиа Даугавпилс — Электрическая тяга, 1946 — до сих пор (См. Даугавпилсский трамвай). Кемери — Электрическая тяга, 1912—1930(?), колея 1000 мм. Лиепая — Электрическая тяга, 1899 — до сих пор, колея 1000 мм (См. Лиепайский трамвай). Рига — Конная тяга, 1882—1910 (не работала с 1902 по 1903). Электрическая тяга, 1901 — до сих пор (См. Рижский трамвай). Литва Вилниус — Конная тяга, 1893—1926; бензомоторная тяга в 20-е годы (1 вагон); планируется строительство новой системы электрического трамвая Каунас — Конная тяга, 1893—1929, в 1914—1936 -и паровая. Клаипеда — Электрическая тяга, 1904—1934, колея 1000 мм. Микитаи — Электрическая тяга, 1907—1944 (разобрана в 1952 г.), колея 1000 мм. Пригородный трамвай Тильзит (базар) — Микитай. Молдова Кишьынау — Электрическая тяга, 1888—1961, колея 1000 мм. Норвегиа Берген — 1897—1965, с 2010 года. Осло — конная тяга в 1875—1900, электрическая тяга с 1894 года. Тронхеим — с 1901 года. Нидерландқәа Амстердам — с 1900 года (см. Амстердамский трамвай). Гаага-Делфт — с 1904 года. Роттердам — с 1905 года. Утрехт — с 1983 года. Хоутен — с 2001 по 2008 год (см. трамвай Хоутена). Полша Быдгошь (фото) (1000 мм) с 3 июля 1896 года Варшава (фото) (первоначально 1524 мм, позднее система перешина на 1435 мм) с 11 ноября 1908 года Вроцлав (фото) (1435 мм) с 14 июля 1893 года Гданьск (фото) (1435 мм) с 12 августа 1896 года Гожув-Велькопольски (1435 мм) с 28 июля 1899 года Груӡионӡ (1000 мм) трамвай был открыт 12 мая 1899 года и работал до 1943 года. После окончания войны трамвай был восстановлен. Краков (1435 мм) с 16 марта 1901 года Лоӡь (фото) (1000 мм) с 24 января 1898 года Познань (фото) (1435 мм) с 5 марта 1898 года Силезиатә қалақьқәа реигәылара атрамваитә каҭа (фото) (1435 мм) трамвайная система с центром в Катовице (фото), связывающая тринадцать городов. Трамвайное движение в Катовице открылось 4 марта 1894 года Тарнув 1911—1942 (См. Тарнувский трамвай). Торунь (фото) (1000 мм) 27 февраля 1899 года Ченстохова (1435 мм) с 3 марта 1959 года Шьчецын (фото) (1435 мм) 3 июля 1897 года Ельблонг (фото) (1000 мм) с 22 ноября 1895 года Закрытые системы Белосток (1000 мм), 1895-1918, есть планы восстановления Бельско-Биала (1000 мм), 1895-1971 Цешын, 1911-1921 Губин (1000 мм), 1904-1938 Португалия Лиссабон — с 1898 года. Порту — с 1910 года. Альмада — Сейшал — с 2007 года. Синтра — 1904—1974 и с 1980 года. Урыстәыла Румыниа Арад — с 1898 года. Ботошани — с 1991 года. Брашов — 1987—2006 Брэила — с 1907 года. Бухарест — с 1895 года. Галац — с 1899 года. Клуж-Напока — с 1987 года. Констанца — 1984 — 18 ноября 2008. Крайова — с 1986 года. Орадя — с 1905 года. Плоешти — с 1988 года. Решица — с 1990 года. Сибиу — с 1903 года. Тимишоара — с 1896 года. Яссы — с 1900 года. Сербиа Белград (1000 мм) Конная тяга: 1892—1905; Электрическая тяга 1894 — до сих пор. Закрытые системы Ниш (1435 мм) 1926—1959 Нови-Сад (1435 мм) 30 сентября 1911—1958 Суботица (1000 мм) 9 сентября 1897 — май 1974 Словакиа Братислава — с 1895 года. Кошице — с 1914 года. Попрад — Высоке Татры — с 1948 года. Тренчианске Теплице — с 1912 года. Словениа Закрытые системы Любляна (1000 мм) 6 сентября 1901 — 20 декабря 1958 Пиран (760 мм) 20 июля 1912 — 31 августа 1953 Украина Авдеевка — Электрическая тяга, с 1965 — до сих пор. Белгород-Днестровский — Электрическая тяга, 1904—1930. Бердичев — Конная тяга, 1892—1921. Винница — Электрическая тяга, 1913 — до сих пор, колея 1000 мм (см. Винницкий трамвай). Горловка — Электрическая тяга, 1932 — до сих пор. Днепроӡержинск — Электрическая тяга, 1935 — до сих пор. Днепропетровск — Электрическая тяга, 1897 — до сих пор (изначально колея 1000 мм, переделана в 1933—1948; см. Днепропетровский трамвай). Донецк — Электрическая тяга, 1928 — до сих пор (См. Донецкий трамвай). Дружковка — Электрическая тяга, 1945 — до сих пор. Евпатория — Электрическая тяга, 1914 — до сих пор, колея 1000 мм (См. Евпаторийский трамвай). Енакиево — Электрическая тяга, 1932 — до сих пор. Жытомир — Электрическая тяга, 1899 — до сих пор, колея 1000 мм. Запорожьие — Электрическая тяга, 1932 — до сих пор (См. Запорожский трамвай). Керчь — Электрическая тяга, 1935—1941. Киев — Конная тяга, 1891—1895; паровой трамвай, 1891—1904; бензиновая тяга, 1911—1941 (см. Киевский бензотрамвай). Электрическая тяга, 1892 — до сих пор. В период 1913—1941 существовала междугородняя линия «Киев — Бровары». С 1978 года наряду с обычным трамваем действует скоростной трамвай. После 2004 в Киеве действуют 2 трамвайных системы — левобережная и правобережная (См. Киевский трамвай). Кировоград — Электрическая тяга, 1897—1941, колея 1000 мм. Коломыиа — Электрическая тяга, 1884—1944. Конотоп — Электрическая тяга, 1949 — до сих пор (См. Конотопский трамвай). Константиновка — Электрическая тяга, 1931 — до сих пор. Краматорск — Электрическая тяга, 1937 — до сих пор. Кременчуг — Электрическая тяга, 1899—1921. Кривой Рог — Электрическая тяга, 1935 — до сих пор. В 1986 наряду с обычным трамваем был пущен скоростной трамвай — метротрам (См. Криворожский метротрам). Луганск — Электрическая тяга, 1934 — до сих пор (См. Луганский трамвай). Львов — Конная тяга, 1880—1909. Электрическая тяга, 1894 — до сих пор, колея 1000 мм (См. Львовский трамвай). Макеиевка — Электрическая тяга, 1924—2006 (См. Макеевский трамвай). Мариуполь — Электрическая тяга, 1933 — до сих пор (см. Мариупольский трамвай). Молочное — электрическая тяга, 18 августа 1989 — до сих пор, сезонный (См. трамвай села Молочное). Нежин — Электрическая тяга, 1915 — ????. Николаев — Конная тяга, 1897—1925. Электрическая тяга, 1915 — до сих пор. Изначально колея 1000 мм, переделана под стандартную в 1952—1972. (См. Николаевский трамвай). Одесса — Конная тяга, 1880—1921; паровой трамвай 1881 — ????. Электрическая тяга, 1907 — до сих пор. Изначально колея 1000 мм, переделана под стандартную в 1933—1976). См. Одесский трамвай. В 1956—1960 годах также существовала уникальная система детского трамвая. Полтава — Электрическая тяга, 1962—1962 (построен, но не пущен). Севастополь — Электрическая тяга, 1898—1951, колея 1000 мм. В период 1925—1941 существовала междугородная линия «Севастополь — Балаклава» (См. Севастопольский трамвай) Симферополь — Электрическая тяга, 1914—1970, колея 1000 мм. Славяногорск — Электрическая тяга, 1930—1941. Стаханов — Электрическая тяга, 1937 — до декабря 2007. Существувала также междугородная линия «Стаханов — Теплогорск». Сумы — годы существования точно неизвестны. Углегорск — Электрическая тяга, 1958—1980. Харьков — Конная тяга, 1882—1918. Электрическая тяга, 1906 — до сих пор. Изначально колея 1000 мм, переделана под стандартную в 1927—1930. (См. Харьковский трамвай). Херсон — Конная тяга, 1892 — ????. Черновцы — Электрическая тяга, 1897—1967. Финляндиа Хельсинки — с 1893 года. Франция Бордо. Конная тяга 4 мая 1880 — ?. Электрическая тяга 1899 — 7 декабря 1958. Современная система открыта 23 декабря 2003 года, см. Трамвай Бордо. Валансиен — с 2006 года (см. Валансьенский трамвай). Гренобль — с 1987 года. Леимен. Часть системы Базельского трамвая. Ле-Ман — с 2007 года. Лилль — с 1909 года. Лион — с 2000 года. Марсель — с 1900 года. Монпелье. Электрическая тяга 1 января 1898 — 31 января 1949. Современная система открыта 1 июля 2000 года. Миулуз. Паровая тяга 1 октября 1882—1894. Электрическая тяга 1894 — 2 мая 1956. Современная система открыта 13 мая 2006 года. Нант. Пневматическая тяга 1879—1917. Электрическая тяга 1917—1956. Современная система с 1985 года. См. Нантский трамвай. Ницца — с 27 ноября 2007 года. Орлеан. Конная тяга 6 мая 1877 — ?. Электрическая тяга 28 июня 1899 — 31 марта 1938. Современная система открыта 20 ноября 2000 года (см. Орлеанский трамвай). Париж. Конная тяга 1855 — ?. Паровая тяга ? — ?. Пневматическая тяга 80 гг XIX века — 2 августа 1914. Электрическая тяга 1895 — 15 марта 1937 (в пределах городской черты)/14 августа 1938 (в пригородах). Современная система открыта 6 июля 1992 года в пригородах, а 16 декабря 2006 года в пределах городской черты (См. Парижский трамвай). Реимс — с 18 апреля 2011 года. Руан. Конная тяга 29 декабря 1877 — ?. Электрическая тяга 1896 — 28 февраля 1953. Современная система открыта 17 декабря 1994 года. Саргемин. Часть системы Saarbahn. Сен-Луи. Часть системы Базельского трамвая 1900—1957. Страсбург. Паровая тяга 22 июля 1878—1899. Электрическая тяга май 1895 — 30 апреля 1960. Современная система открыта 25 ноября 1994 года. Иунинг. Часть системы Базельского трамвая; 1910—1961.
Конный трамвай с 1871 года. В 1888 году открыт первый маршрут кабельного трамвая (см. фуникулёр). К 1908 году длина маршрутов кабельного трамвая достигла 26 миль, количество кабельных трамваев достигало двухсот. Такая популярность кабельных трамваев объяснялась холмистым рельефом города. Первый электрифицированный маршрут был открыт 1904 году. С 1920 года кабельные трамваи стали заменять электрическими, к 1923 году это процесс был завершён. Система была закрыта 16 ноября 1956 года. Мадиартәыла Будапешт — с 1888 года. Дебрецен — с 1908 года. Мишкольц — с 1897 года. Сегед — с 1911 года. Алмантәыла Баден-Виуртемберг Фраибург — 1901 ш-ӡа. Ҳаильбронн — 2001 ш-ӡа. Карлсруе — 1897 ш-ӡа. Геидельберг — 1913 ш-ӡа. Мангеим-Лиудвигсҳафын — 1900 ш-ӡа. Штутгарт — 1894 ш-ӡа. Улм — 1897 ш-ӡа. Бавариа Аугсбург — с 1898 года. Вюрцбург — с 1892 года (конная тяга), с 1900 (электричество), в 1920—1924 закрывался (см. Вюрцбургский трамвай). Мюнхен — с 1876 года (см. Мюнхенский трамвай). Нюрнберг — Конная тяга, 25 августа 1881—20 июля 1898. Электрическая тяга с 1896 года (см. Нюрнбергский трамвай). Берлини Бранденбурги Берлин — 1881 ш-ӡа (См. также Трамвай Шёнайхе и Рюдерсдорфа). Поҭсдам — 1907 ш-ӡа. Штраусберг — 1921 ш-ӡа. Вольтерсдорф — 1913 ш-ӡа. Бранденбург — 1911 ш-ӡа. Котбус — 1903 ш-ӡа. Франкфурт-Одер-ҿы — 1899 ш-ӡа. Бремен Бремен — с 1890 года. Гессен Дармштадт — с 1896 года. Франкфурт-Маин-ҿы — с 1884 года. Кассель — с 1898 года. Мекленбург Росток — с 1887 года. Шверин — с 1908 года. Саксониа Ҵаҟатәи Брауншвеиг — с 1897 года. Ганновер — с 1893 года. Северный Рейн — Вестфалия Билефельд — с 1900 года. Крефельд — с 1901 года. Эссен-Дуйсбург-Оберхаузен-Мюльхайм-на-Руре-Бохум-Гельзенкирхен-Херне — с 1893 года (ныне Эссенский метротрам). Дортмунд — с 1895 года (ныне Дортмундский метротрам). Дюссельдорф-Нойс — с 1892 года (ныне Дюссельдорфский метротрам). Кёльн-Бонн — с 1898 года (ныне Кёльнский метротрам). Рейнланд-Пфальц Маинц — с 1905 года. Саар Саарбриуккен — с 1997 года (См. Saarbahn). Саксониа Бад-Шандау — с 1898 года (См. Кирничтальбан). Хемниц — с 1893 года. Дрезден — с 1894 года. Гиорлиц — с 1907 года. Леипциг — с 1896 года. Плауен — с 1895 года. Цвиккау — с 1900 года. Саксониа-Анхальт Дессау — с 1901 года. Хальберштадт — с 1903 года. Галле — с 1891 года. Магдебург — с 1899 года. Наумбург — с 1892 года. Тиурингиа Ерфурт — с 1904 года. Гера — с 1895 года. Гота — с 1893 года. Иена — с 1901 года. Нордхаузен — с 1900 года. Барзентәыла Аҭена — с 2004 года (см. Афинский трамвай). Паҭра — Электрическая тяга, 1902—1917 (см. трамвай в Патрах). Ирландиа Дублин — с 2004 года. Испания Аликанте — с 2003 года. Барселона — с 1999 года. Бильбао — с 2002 года (см. Эускотран). Валенсия — с 1993 года. Картахена — конная тяга, сентябрь 1892—1907; электрическая тяга — 1907—1959. Мадрид — с 2005 года (см. Мадридский трамвай). Малага — с 2001 года. Мурсия — конная тяга, октябрь 1896—1902; паровая тяга, 1902—1906; электрическая тяга 1906 — 29 апреля 1929. Вновь опытное движение с 29 апреля 2007 года, регулярное — с 28 мая 2011 года. Парла — с 2004 года. Санта-Крус-де-Тенерифе — с 2007 года. Севилья — с 2000 года. Соллер — с 1913 года. Витория — с 2008 года. Италиа Бергамо — с 2009 года. Венециа — с 2010 года. Генуа — с 1929 года. Калиари — с 2008 года, см Трамвай Кальяри. Флоренциа — с 2002 года. Мессина — с 2003 года. Милан — с 1893 года. Неаполь — с 1899 года. Палермо — с 2009 года. Урым — с 1887 года. Сассари — с 2006 года. Триест — с 1901 года. Турин — с 1890 года. Латвиа Даугавпилс — Электрическая тяга, 1946 — до сих пор (См. Даугавпилсский трамвай). Кемери — Электрическая тяга, 1912—1930(?), колея 1000 мм. Лиепая — Электрическая тяга, 1899 — до сих пор, колея 1000 мм (См. Лиепайский трамвай). Рига — Конная тяга, 1882—1910 (не работала с 1902 по 1903). Электрическая тяга, 1901 — до сих пор (См. Рижский трамвай). Литва Вилниус — Конная тяга, 1893—1926; бензомоторная тяга в 20-е годы (1 вагон); планируется строительство новой системы электрического трамвая Каунас — Конная тяга, 1893—1929, в 1914—1936 -и паровая. Клаипеда — Электрическая тяга, 1904—1934, колея 1000 мм. Микитаи — Электрическая тяга, 1907—1944 (разобрана в 1952 г.), колея 1000 мм. Пригородный трамвай Тильзит (базар) — Микитай. Молдова Кишьынау — Электрическая тяга, 1888—1961, колея 1000 мм. Норвегиа Берген — 1897—1965, с 2010 года. Осло — конная тяга в 1875—1900, электрическая тяга с 1894 года. Тронхеим — с 1901 года. Нидерландқәа Амстердам — с 1900 года (см. Амстердамский трамвай). Гаага-Делфт — с 1904 года. Роттердам — с 1905 года. Утрехт — с 1983 года. Хоутен — с 2001 по 2008 год (см. трамвай Хоутена). Полша Быдгошь (фото) (1000 мм) с 3 июля 1896 года Варшава (фото) (первоначально 1524 мм, позднее система перешина на 1435 мм) с 11 ноября 1908 года Вроцлав (фото) (1435 мм) с 14 июля 1893 года Гданьск (фото) (1435 мм) с 12 августа 1896 года Гожув-Велькопольски (1435 мм) с 28 июля 1899 года Груӡионӡ (1000 мм) трамвай был открыт 12 мая 1899 года и работал до 1943 года. После окончания войны трамвай был восстановлен. Краков (1435 мм) с 16 марта 1901 года Лоӡь (фото) (1000 мм) с 24 января 1898 года Познань (фото) (1435 мм) с 5 марта 1898 года Силезиатә қалақьқәа реигәылара атрамваитә каҭа (фото) (1435 мм) трамвайная система с центром в Катовице (фото), связывающая тринадцать городов. Трамвайное движение в Катовице открылось 4 марта 1894 года Тарнув 1911—1942 (См. Тарнувский трамвай). Торунь (фото) (1000 мм) 27 февраля 1899 года Ченстохова (1435 мм) с 3 марта 1959 года Шьчецын (фото) (1435 мм) 3 июля 1897 года Ельблонг (фото) (1000 мм) с 22 ноября 1895 года Закрытые системы Белосток (1000 мм), 1895-1918, есть планы восстановления Бельско-Биала (1000 мм), 1895-1971 Цешын, 1911-1921 Губин (1000 мм), 1904-1938 Португалия Лиссабон — с 1898 года. Порту — с 1910 года. Альмада — Сейшал — с 2007 года. Синтра — 1904—1974 и с 1980 года. Урыстәыла Румыниа Арад — с 1898 года. Ботошани — с 1991 года. Брашов — 1987—2006 Брэила — с 1907 года. Бухарест — с 1895 года. Галац — с 1899 года. Клуж-Напока — с 1987 года. Констанца — 1984 — 18 ноября 2008. Крайова — с 1986 года. Орадя — с 1905 года. Плоешти — с 1988 года. Решица — с 1990 года. Сибиу — с 1903 года. Тимишоара — с 1896 года. Яссы — с 1900 года. Сербиа Белград (1000 мм) Конная тяга: 1892—1905; Электрическая тяга 1894 — до сих пор. Закрытые системы Ниш (1435 мм) 1926—1959 Нови-Сад (1435 мм) 30 сентября 1911—1958 Суботица (1000 мм) 9 сентября 1897 — май 1974 Словакиа Братислава — с 1895 года. Кошице — с 1914 года. Попрад — Высоке Татры — с 1948 года. Тренчианске Теплице — с 1912 года. Словениа Закрытые системы Любляна (1000 мм) 6 сентября 1901 — 20 декабря 1958 Пиран (760 мм) 20 июля 1912 — 31 августа 1953 Украина Авдеевка — Электрическая тяга, с 1965 — до сих пор. Белгород-Днестровский — Электрическая тяга, 1904—1930. Бердичев — Конная тяга, 1892—1921. Винница — Электрическая тяга, 1913 — до сих пор, колея 1000 мм (см. Винницкий трамвай). Горловка — Электрическая тяга, 1932 — до сих пор. Днепроӡержинск — Электрическая тяга, 1935 — до сих пор. Днепропетровск — Электрическая тяга, 1897 — до сих пор (изначально колея 1000 мм, переделана в 1933—1948; см. Днепропетровский трамвай). Донецк — Электрическая тяга, 1928 — до сих пор (См. Донецкий трамвай). Дружковка — Электрическая тяга, 1945 — до сих пор. Евпатория — Электрическая тяга, 1914 — до сих пор, колея 1000 мм (См. Евпаторийский трамвай). Енакиево — Электрическая тяга, 1932 — до сих пор. Жытомир — Электрическая тяга, 1899 — до сих пор, колея 1000
4754
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BB%D0%B3%D0%B5%D0%BB%D0%BC%20II%20%28%D0%90%D0%BD%D0%B3%D0%BB%D0%B8%D0%B0%20%D0%B0%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%BB%29
Вилгелм II (Англиа акрал)
реиоуп. Аҷкәынреи атрон аҭатәареи Вилгелм Руфус Вилгелми I Матилдеи Фландриатә рыбжәаратәи ԥоуп. Англиатәи акралцәа 1056
иԥа, Англиа акрал 1087—1100 шықәскәа аан, Нормандтә династиа реиоуп. Аҷкәынреи атрон аҭатәареи Вилгелм Руфус Вилгелми I Матилдеи Фландриатә рыбжәаратәи ԥоуп. Англиатәи акралцәа
4755
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B3%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%20%D0%BC%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D1%80%D1%85%D1%86%D3%99%D0%B0
Агерман монархцәа
территорию Германии: Мрагылара-Франктә акралра акралцәа (843-X век); Алмантәыла акралцәа (X век-1806), включая императоров Священной Римской империи; Имперские викарии Священной Римской империи (XV—XVIII века); Реинтәи Аидгыла апротекторцәа (1806—1813); Президенты Германской конфедерации (1815—1866); Президенты Северогерманского союза (1866—1871); Алман империа аимператорцәа (1871—1918) Восточно-Франкское королевство, Священная Римская
Имперские викарии Во время междуцарствий в королевстве Германия роль временного главы государства исполняли имперские викарии — пфальцграф Саксонии (в Северной Германии) и пфальцграф Рейнский (в Южной Германии). Эти должности были наследственными соответственно для курфюрстов Саксонии и курфюрстов Пфальца . В период Тридцатилетей войны права имперского викария в южной
4756
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D0%B0%D1%85%D1%8C%D0%B0%20%D0%B8%D0%B7%D1%85%D0%B0%D0%B3%D1%8B%D0%BB%D0%BE%D1%83%20%D0%B0%D2%B3%D3%99%D1%8B%D0%BD%D2%AD%D2%9B%D0%B0%D1%80%D1%86%D3%99%D0%B0%20%D1%80%D1%81%D0%B8%D0%B0
Иахьа изхагылоу аҳәынҭқарцәа рсиа
II (р. 1945, правит с 1989) — великий герцог Анри (диит 1955, правит с 1998) — Аҳ Альбер II (диит 1958, правит с 2005) — акралԥҳәыс Беатриқс (лиит 1938, правит с 1980) — акрал Харальд V (диит 1937, правит с 1991) — акрал Карл XVI Густав (диит 1946, правит с 1973) Субъект международного права (не государство) Мальтатә орден — Аҳи Магистр Дуи Матиу Фестинг (диит 1949, правит с 2008) Азиа — акрал Хамад бен Иса аль-Халифа — султан Хассанал Болкиа — акрал Џигме Қесар Намгьал Вангчук — акрал Абдалла II — акрал Нородом Сиамони — емир Хамад бен Халифа ат-Тани
с 1980) — акрал Харальд V (диит 1937, правит с 1991) — акрал Карл XVI Густав (диит 1946, правит с 1973) Субъект международного права (не государство) Мальтатә орден — Аҳи Магистр Дуи Матиу Фестинг (диит 1949, правит с 2008) Азиа — акрал Хамад бен Иса аль-Халифа — султан Хассанал Болкиа — акрал Џигме Қесар Намгьал Вангчук — акрал Абдалла II — акрал Нородом Сиамони — емир Хамад бен Халифа ат-Тани — емир Сабах аль-Ахмед аль-Џабер ас-Сабах — акрал Мизал Заинал Абидин — асултан Кабус бен Саид — ашеих Халифа бен Заиед ан-Нахаиан —
4766
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B8%D1%87%D0%B0%D1%80%D0%B4%20I%20%D0%90%D0%BB%D1%8B%D0%BC%D0%B3%D3%99%D1%8B
Ричард I Алымгәы
атитулқәа Англиа акрал (1189 — 1199) Аквитаниа агерцог (1189 — 1199) Аграф де Пуатие (1169 — 1189) Нормандиа агерцог (1189 — 1199) Анжуи, Тури рграф, граф диу Мен (1189 — 1199) Англиатәи акралцәа Аибашьра иалаӡыз 1157 шықәсазы ииз Цәыббрамза 8 рзы
Нормандиа агерцог (1189 — 1199) Анжуи, Тури рграф, граф диу Мен (1189 — 1199) Англиатәи акралцәа Аибашьра иалаӡыз 1157 шықәсазы ииз Цәыббрамза 8 рзы ииз 1199 шықәсазы иԥсыз Мшаԥымза 6
4769
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D2%9B%D1%81%D1%84%D0%BE%D1%80%D0%B4
Оқсфорд
Oxford City Council - Building a
Ду ақалақь. Азхьарԥшқәа Oxford City
4770
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%B5%D2%9B%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80%20%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8
Алеқсандр Македонски
, , аԥсылмантә ажәларқәа рҿы Искандер Зулькарнаин, 356 — 323 шш ҳ-е-ӡа) — Македониа аҳ 336 ҳ-е-ӡа Аргеадаа рдинастиа рҟынтә, иаалукааша ар рԥыза, адунеитә ҳәынҭқарра еимҿыҵаз иԥсра ашьҭахь аԥҵаҩы. Амраҭашәаратә ҭоурыхҿиардырраҿы Алеқса́ндр Дуӡӡа еиԥш еиҳагьы дмазаароуп. Иаб Филипп II даныԥсы, ҩажәа шықәса зхыҵуа Александр дхалоит Македониа аҳ иҭыԥ. Иара ирласны фракиицәа рықәгылара ихәаҽаны, иҭынчым Фивақәа
далҵит 323 шықәсазы, иара иҭыԥгьы ааныркылеит ԥшьҩык ар рԥызацәа. Александр иимпериа ар иамаз ԥшьҩык иԥызацәа рыбжьара еиҩыршоит. Ҳ. ҟ. 356 шықәсазы ииз Ԥхынгәымза 20 рзы ииз Ҳ. ҟ. 323 шықәсазы
4777
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D0%BE%D0%B0%D0%BD%D0%BD%20%D0%90%D0%B4%D0%B3%D1%8C%D1%8B%D0%BB%D0%B4%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%82%D3%99
Иоанн Адгьылдаратә
Оқсфорд — , Ниуарк) — Англиа акрали (1199) Аквитаниатә герцоги Плантагенетаа рдинастиантәи, аҳәбатәи Генрихи II Елеонореи Аквитаниатә рԥа.
акрали (1199) Аквитаниатә герцоги Плантагенетаа рдинастиантәи, аҳәбатәи Генрихи II Елеонореи Аквитаниатә рԥа. Англиатәи акралцәа 1166 шықәсазы ииз Ԥхынҷкәынмза
4778
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%B2%D0%B5%D1%86%D0%B8%D0%B0%20%D0%B0%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%86%D3%99%D0%B0%20%D1%80%D1%81%D0%B8%D0%B0
Швециа акралцәа рсиа
1632—1654 (регентство, 1632—1644). Пфалц-Цвеибриукентә рдинастиа Карл Х Густав, 1654—1660; Карл XI, 1660—1697 (регентство, 1660—1672); Карл XII, 1697—1718; Улрика Элеонора, 1719—1720; Гессенская династия Фредрик I, 1720—1751. Гольштейн-Готторпская династия Адольф Фредрик, 1751—1771; Густав III, 1771—1792; Густав IV Адольф, 1792—1809 (регентство, 1792—1796); Карл XIII, 1809—1818. Так как оба дома - Пфальц-Цвенбрюкен и Гольштейн-Готторп - происходили по женской линии от дома Васа, то сын Густава IV, претендент Густав, принял вновь имя Васа. Бернадотаа рдинастиа Карл XIV Иухан, 1818—1844; Оскар I, 1844—1859; Карл XV, 1859—1872; Оскар II, 1872—1907; Густав V, 1907—1950; Густав VI, 1950—1973; Карл XVI Густав, 1973-ӡа. Аҳәынҭқарцәа рсиақәа
Хальстен, 1066-1080-қәа; Инге I Аиҳабы, 1080-қәа-1110-қәа; Инге II Аицбы, 1118-1120-қәа. Сверкераеи Ерикаеи Сверкер Аиҳабы, 1153—1156; Ерик Ацкьа, 1156—1160; Карл VII Сверкерссон, 1160—1167; Кнут I Ерикссон, 1167—1196; Сверкер Аицбы Карлссон, 1196—1208; Ерик X Кнутссон, 1208—1216; Иухан I Сверкерссон, 1216—1222; Ерик Ерикссон Абзеилакьыцә (ма Кьыҽ), 1222—1229; Кнут II Хольмгерссон Длинный, 1229—1234; Ерик Ерикссон Абзеилакьыцә (ма Кьыҽ), 1234—1249. Фолькунгаа рдинастиа Биргер, иарл, арегент, 1248—1266; Вальдемар I Биргерссон, 1250—1275; Магнус I Ладулос, 1275—1290; Биргер Магнуссон, 1290—1319; Магнус Ерикссон, 1319—1363. Мекленбургаа рдинастиа Альбрехт Мекленбургтә, 1363—1389. Короли и наместники Унии Маргарита I Даниатә, 1389—1412; Ерик Помераниатә, 1412—1439, Енгельбрект Енгельбректссон, арегент, 1435—1436; Карл VIII Кнутссон, арегент, 1438—1440; Кристофер III
4787
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D4%A5%D0%B0%D1%80%D0%B0
Аԥара
Океаниатә дгьылбжьахақәаҿ - абырлашцырақәа, Зеландиа Ҿыц аҟны - акылҵәара змоу ахаҳәқәа, акыр атәылақәа ирыман арахәеи аԥстәқәа рцәеи аԥарақәа ахаҭыԥан, Кавказ аҟны - аџьыкахыштәи қьырсҭахҵәахақәа, еиҳа ихьшәаны аԥараҵас аметалл ахархәара алагеит. Аԥхьатәи ақьаад ԥарақәа ацәырҵит Китаи аҿы, 910 шықәсазы. Ажәа аетимологиа Аԥсуа ажәа "аԥара" тиурктәи «Para»
ацәырҵит Китаи аҿы, 910 шықәсазы. Ажәа аетимологиа Аԥсуа ажәа "аԥара" тиурктәи «Para» ахылҵит. Афункциақәа Аԥарақәа амоуп абарҭ афункциақәа: Ихадоу аԥаратә функциақәа Аҳәԥса ашәага — еиуа-еиԥшым тауарқәа рхәқәа рыла рҭнырԥсахлоит. Аикәшара ахархәага Ашәара ахархәага Аизга ахархәага Егьырҭ ԥаратә функциақәа Ахазына ашьақәыргылара ахархәага Адунеитә ԥарақәа рфункциа Абара http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B5%D0%BD%D1%8C%D0%B3%D0%B8#.D0.98.D1.81.D1.82.D0.BE.D1.80.D0.B8.D1.8F_.D0.B4.D0.B5.D0.BD.D0.B5.D0.B3 Азгəаҭақəа Ахәаахәҭра
4788
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%85%D0%B0%D2%B3%D3%99%D2%9B%D3%99%D0%B0%20%D0%A0%D0%B0%D0%B8
Ахаҳәқәа Раи
акылҵәара агәҭаҿы змоу. Урҭ аадырԥшит Иап адгьылбжьахақәаҿ, Микронезиаҿ.
Ахаҳәқәа Раи - идуу, акьыртә хаҳәқәа,
4789
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B0%D0%BD%D1%83%D0%B0%D1%82%D1%83
Вануату
рзы Франциеи Британиадуи рҟынтәи. Аҳҭнықалақь – Вила. Ихадоу аекономика аҟәшақәа иреиуоуп ақыҭанхамҩа, аԥсыӡкра. Аҳәынҭқарра ацыхыраара арҭоит Австралиа, Иапониа, Китаи уб.иҵ. Азгәаҭақәа
ш. рзы Франциеи Британиадуи рҟынтәи. Аҳҭнықалақь – Вила. Ихадоу аекономика аҟәшақәа иреиуоуп ақыҭанхамҩа, аԥсыӡкра.
4792
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D1%82%D0%B8%D1%86%D0%B5
Бенетице
Бенетице () – Чехиаҿы
Чехиаҿы ақыҭоуп. Иаланхо
4793
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D1%8B%D1%80%D0%B7%D0%B5%D0%BD%20%D0%B0%D0%B4%D0%B3%D1%8C%D1%8B%D0%BB%D0%B1%D0%B6%D1%8C%D0%B0%D1%85%D0%B0%D2%9B%D3%99%D0%B0%20%D1%80%D1%81%D0%B8%D0%B0
Бырзен адгьылбжьахақәа рсиа
Асиа азна Бырзентәыла адгьылбжьахақәа 1400 адгьылбжьахак имоуп., р-227-к ауааԥсыра имоуп. Уи р-78 адгьылбжьахак 100-ҩык еиҳа рынхоит. Барзентәыла адгьылбжьаха хатәрақәа рсиа ҵаҟашәа иҟоуп. Сароникатәи аӡбжьахала
рсиа ҵаҟашәа иҟоуп. Сароникатәи аӡбжьахала адгьылбжьахақәа Северо-Эгейские острова Эвбеиа и Северные Спорады Ионические острова Додеканес (Южные Спорады) Восточные Спорады Киклады Малые Киклады Крит и окружающие острова См. также Список островов Средиземного моря
4800
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%82%20III%20%28%D2%9A%D1%8B%D1%80%D2%AD%D1%82%D3%99%D1%8B%D0%BB%D0%B0%29
Баграт III (Қырҭтәыла)
араб.باجرات , аелын. Μπαγκράτ) - Баграт Аԥсуа Ахра Аԥсха (978-1004) , Аԥсуаа-Ақыртуи Ахра (1004) аҭауада
, иан Гурандухт дыԥсуун, Аԥсуаа Аԥсха лашьа Феодосии лоуԥ , Баграт адгьыл зегьы ииҭыӡаз ипрешествинникцәа иигеиҭ, Абедиа Храм иҟаиҵеит, фрескақәа ,аныхааба иҟәдыршәииҭ иара. 960 шықәсазы ииз 1014 шықәсазы иԥсыз Лаҵарамза
4801
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D1%8C%D0%B0%D1%80%D0%B3%D1%8C%20I%20%28%D2%9A%D1%8B%D1%80%D2%AD%D1%82%D3%99%D1%8B%D0%BB%D0%B0%29
Гьаргь I (Қырҭтәыла)
998/1002 - 1027, Ҭриалеҭ) — Қырҭтәыла аҳ 1014-1027
Гьаргь I (; 998/1002 - 1027, Ҭриалеҭ) —
4803
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%80%D0%B0%D2%AD%D0%B0%D1%88%D0%B2%D0%B8%D0%BB%D0%B8%2C%20%D0%9D%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B7%20%D0%9C%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%BE%D0%BD-%D0%B8%D4%A5%D0%B0
Бараҭашвили, Николоз Мелитон-иԥа
ииз 1845 шықәсазы иԥсыз Жьҭаарамза 21 рзы иԥсыз
– , Ганџа) — ақырҭ апоет. Қырҭтәылатәи апоетцәа 1817 шықәсазы
4807
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%BE%D2%AD%D0%B0%20%D0%A0%D1%83%D1%81%D2%AD%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D0%BB%D0%B8
Шоҭа Русҭавели
Русҭaвели иԥҵaхеит ипоемa ду «Абжьасцәа зшәу».
апоет. Шоҭa Русҭaвели иԥҵaхеит ипоемa ду «Абжьасцәа зшәу».
4808
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B1%D0%B6%D1%8C%D0%B0%D1%81%D1%86%D3%99%D0%B0%20%D0%B7%D1%88%D3%99%D1%83
Абжьасцәа зшәу
Абжьaс-цәa зшәу ( [Веԥхистҟаосани]) - ақырҭ
aшәышықәсқәa. Усҟaн Аҳәынҭқарԥҳәыс Ҭамар дыҟан.
4809
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B0%D1%85%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B3%20I%20%D0%93%D0%BE%D1%80%D0%B3%D0%B0%D1%81%D0%B0%D0%BB
Вахтанг I Горгасал
V aшәышықәс, Мцхеҭа - 502
502 ш. Уџарма) — Қарҭли
4833
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%BD%D0%BB%D0%B8%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D0%B0
Финлиандиа
амшын аҩада-мрагыларатәи агаҟны аҳәынҭқарра. Аҵанакы – . Аҳәынҭқарра иаланхо – . Азгәаҭақәа
Суоми (; ), аофициалтә хьʒы: Финлиандтәи Ареспублика (;
4836
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%BD%D1%87%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B5%D1%80%20%D0%98%D1%83%D0%BD%D0%B0%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%B4
Манчестер Иунаитед
акоманда ахәшьара $1,86 млрд икит. Аҭоурых Заатәи апериод (1878—1945) 1878 шықәсазы аихамҩаусзуҩцәа ргәыԥ ишьақәдыргылит ашьапылампылтә клуб «Ньутон Хит (Ланкашир енд Иоркшир Реилуеи)» (англ. Newton Heath L&YR F.C.). Аклубтәи форма иаман ҩ-ԥштәык — аиацәеи ахьԥштәеи. Басби иепоха (1945—1969) 1945 шықәсазы аклуб аԥхьа дгылеит Метт Басби. Иареи иассистенти, Джимми Мерфи, рынапхгарала команда ҳынтә аанкылон аҩбатәи аҭыԥ ачемпионатаҿ 1946/47, 1947/48, 1948/49 шықәсқәа рзы, 1948 шықәса зы аиааира ргеит Англиатә Ахраҿаҿ. 1969—1986 Алекс Фергиусон иера (1986 шықәса аахыс) Манчестер Иунаитед раԥхьатәи асезонаҿ Алекс Фергиусон инаԥхгарала 11-и ҭыԥ ааныркылеит. Аклуб ԥштәқәа, аформеи адырги Аҭып 1878–1893: Норф Роад Ихадоу еилазаара Ԥхынгәы 9, 2011 шықәса рзы аҭагылазаашьаҵас Аофициалтә клуб ахаҿсахьақәа Ампыҵакҩы: Глеизераа рҭаацәара (Red Football Shareholder Limited) Апрезидент дахь: Мартин Эдвардс «Манчестер Иунаитед» Лимитед Ахантәаҩцәа: Джоэл
Манчестер аҟынтә. Ишьаҭа кын 1878 шықәсазы «Ньиутон Хит (Ланкашир енд Иоркшир Реилуеи)» еиԥш, 1902 шықәсазы ахьӡ ԥсахын «Манчестер Иунаитед» ала. Адунеи аҿы иҟоу еиҳа идыру ашьапылампылтә клубқәа иреиуоуп. Англызтә Премьер-Лига ишьақәзыргылаз 1992 шықәсазы аклубқәа руак. Аҩныҟатәи "Иунаитед" астадион, «Олд Траффорд», аадыртын 1910 шықәсазы. Уи Уембли ашьҭахь идууӡоу Англиатә ашьапылампылтә стадион оуп, 76 нызқь азгәыбылҩыцәа акоит. Иахьатәи амш азы "Иунаитед" ҳ- ибеиаӡоу ашьапылампылтә клубқәа иреиуоуп. Мшаԥы 2011 шықәса рзы Forbes ажурнал акоманда ахәшьара $1,86 млрд икит. Аҭоурых Заатәи апериод (1878—1945) 1878 шықәсазы аихамҩаусзуҩцәа ргәыԥ ишьақәдыргылит ашьапылампылтә клуб «Ньутон Хит (Ланкашир енд Иоркшир Реилуеи)» (англ. Newton Heath L&YR F.C.). Аклубтәи форма иаман ҩ-ԥштәык — аиацәеи ахьԥштәеи. Басби иепоха (1945—1969) 1945 шықәсазы аклуб аԥхьа дгылеит Метт Басби. Иареи иассистенти, Джимми Мерфи, рынапхгарала
4844
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%82%D3%99%D1%8B%D0%BB%D0%B0%D1%83%D0%B0%D2%A9%D1%88%D3%99%D0%BA%D3%99%D1%8B
Атәылауаҩшәкәы
— Аԥсны апаспорт.
Атәылауаҩшәкәы — Аԥсны
4846
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D2%AD%D0%B0%D0%BC%D0%BF%D1%8B%D0%BB
Сҭампыл
иара убас Омар Беигәаа (1901-2001) : Сҭампылтәи Аԥсуа Бжьы
убас Омар Беигәаа (1901-2001) : Сҭампылтәи
4847
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D2%9E%D0%B0%D1%80%D1%81
Ҟарс
() – Ҭырқтәыла
ақалақь. Иаланхо .
4848
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%81%D2%AD%D0%B0%D0%BC%D0%BE%D0%BD%D1%83
Касҭамону
(аҭырқ Kastamonu) – Ҭырқтәыла ақалақь.
Иаланхо .
4849
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D1%83%D1%80%D1%81%D0%B0
Бурса
– Ҭырқтәыла ақалақь. Иаланхо
Иаланхо . Ахьарԥшқәа
4850
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BD%D2%AD%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%B0
Анҭалиа
. Ахьарԥшқәа Ҭырқәтәыла
Ахьарԥшқәа Ҭырқәтәыла ақалақьқәа
4861
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D0%B0
Адана
Ҭырқтәыла ақалақь. Иаланхо
Ахьарԥшқәа Ҭырқәтәыла ақалақьқәа
4862
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%B0%D4%A5%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%80%D1%8B
Адаԥазары
Ҭырқтәыла ақалақь. Иаланхо .
Адаԥазары () –
4863
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B4%D1%8B%D0%B8%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%BD
Адыиаман
() – Ҭырқтәыла
. Азгәаҭақәа
4864
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BD%D2%AD%D0%B0%D2%9B%D0%B8%D0%B0
Анҭақиа
ақалақь. Иаланхо
Ҭырқтәыла ақалақь. Иаланхо .
4865
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D0%B4%D0%B5%D1%88%D0%B5%D0%BD
Ардешен
() – Ҭырқтәыла
Иаланхо . Ахьарԥшқәа Ҭырқәтәыла
4866
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D2%AD%D0%B2%D0%B8%D0%BD
Арҭвин
Арҭвин () – Ҭырқтәыла
ақалақь. Иаланхо . Ахьарԥшқәа
4867
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D2%AD%D0%BC%D0%B0%D0%BD
Баҭман
() –
ақалақь. Иаланхо . Ахьарԥшқәа
4868
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B%D0%B5%D1%81%D0%B8%D1%80
Балықесир
. Ахьарԥшқәа Ҭырқәтәыла ақалақьқәа
Ҭырқтәыла ақалақь. Иаланхо
4869
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B8%D2%AD%D0%BB%D0%B8%D1%81
Биҭлис
Биҭлис () – Ҭырқтәыла
() – Ҭырқтәыла ақалақь.
4878
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D1%80%D0%B1%D0%B8%D0%BD%20%D0%91%D0%BB%D1%83
Корбин Блу
Америкатәи ашәаҳәаҩцәа Америкатәи акәашаҩцәа 1989 шықәсазы ииз Жәабранмза 21 рзы
Еиду Америкатәи Аштатқәа актиори ашәаҳәаҩи акәашаҩи артисти иҟоуп. Америкатәи актиорцәа Америкатәи
4884
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BB%D0%BB%D0%B5%D0%B8%D0%B1%D1%83%D1%81
Атроллеибус
мҩангагантә аштангатә фымцадкылагала изцрихо — ауп. Азгәаҭақәа
— аихалабадаратә механикатә транспорттә хархәага, афымца рныҟәага измо,
4889
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D0%BD%2C%20%D0%90%D0%BB%D0%B5%D2%9B%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80%20%D0%92%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%80-%D0%B8%D4%A5%D0%B0
Соломин, Алеқсандр Владимир-иԥа
Соломин (; , Томск, Урыстәылатәи СФСР, СССР) — урыс аҭоурыхдырҩы. Уи кавказтәи аҭоурыхи, агенеалогиеи, археологиеи акыр дравторуп. Абиографиа Аҭауадԥҳа Анна Сергеи-иԥха Гантимурова димоуп ԥхәысс (2012). Абиблиографиа Амонографиақәа Соломин А. В. Князья Гантимуровы.- М., 2013 ISBN 978-5-906470-01-0 . Анапҩырақәа Соломин А. В. Вятский род Соломиных . Соломин А. В. Род Александра Монастыря, князя Смоленского . Соломин А. В. Аладьины из Дома Аладьиных-Плохово . Соломин А. В. Христианские древности Северо-Восточного Причерноморья . Соломин А. В. Род и герб картографа Ивана Кирилова . Ашьаҭатә анаукатә статиақәа Соломин А. В. «…И потому прозвали его князь Олександр Монастырь» (К вопросу о происхождении родоначальника фамилии Монастырёвых) // Гербовед.- №
СПб., 2012.- С.47-52 . Соломин А. В. О корнях уфимских дворян Киржацких // Генеалогический вестник.- №52.- СПб., 2016.- С.54-59 . Ашьаҭатә анаукатә-апопулиартә статиақәа Соломин А. Третье тысячелетие Мамайки // Сочи.- № 42 (368).- Сочи, 17-23 октября 1997.- С. 7 . Соломин А. Четыре века забвения // Сочи.- № 13 (391).- Сочи, 27 марта-2 апреля 1998.- С. 7 . Solomin A. The return to sources // Mahjubah. Vol. 20, № 10 (203). Tehran, October 2001. P. 51-53 . Соломин Э. Курымашлык омо дене малат, кийыме верышт пушкыдо // Марий Эл.- № 97 (21765).- Йошкар-Ола, 30 май 2003.- Л. 5 . Соломин А. Яранский поэт и педагог Пётр Михайлович Соломин (1839—1871) // Наш край.— Яранск, 2019.— № 12.— С.39—42 . Азгәаҭақәа Азхьарԥшқәа Соломин Александр Владимирович. Анализ публикационной активности автора. РИНЦ Персональная страница. Российская культурология Храмы России. Личный
4891
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D1%80%D1%83%D1%88%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%B0%2C%20%D0%9B%D0%B8%D1%83%D0%B4%D0%BC%D0%B8%D0%BB%D0%B0%20%D0%93%D1%8C%D0%B0%D1%80%D0%B3%D1%8C-%D0%B8%D4%A5%D1%85%D0%B0
Хрушкова, Лиудмила Гьаргь-иԥха
1998 Абхазия. Краткий исторический очерк. — М., 2003 Раннехристианские памятники Восточного Причерноморья. — М., 2002 Les monuments chrétiens du cote oriental de
V—X века. — Тбилиси, 1980 Цандрипш: Материалы по раннесредневековому строительству в Абхазии. — Сухуми, 1985 Лыхны: Средневековый дворцовый комплекс в Абхазии. — М., 1998 Абхазия. Краткий исторический очерк. — М., 2003 Раннехристианские памятники Восточного Причерноморья. — М., 2002 Les
4916
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%B8%D0%B0%D0%B3%D0%BE
Сантиаго
Ақалақь аланхо ауп. Азхьарԥшқәа Web Сантиаго
Сантиаго де Чили Азгәаҭақәа Чили
4917
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B0%D0%BB%D0%BF%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B8%D1%81%D0%BE
Валпараисо
ауп. Иаланхо . Aбара municipalidaddevalparaiso.cl -
— ақалақь Чилитәи ауп.
4918
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D1%83%D0%B5%D0%BD%D0%BE%D1%81-%D0%90%D0%B8%D1%80%D0%B5%D1%81
Буенос-Аирес
() –Аргентина аҳҭнықалақь ауп. Амегаполис
аланхо ауп. Примечания Абара Web Буенос-Аирес
4919
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B8%D0%BC%D0%B0
Лима
ауп. Ақалақь аланхо ауп. Абара Web
Амегаполис аҵанакра ауп. Ақалақь аланхо ауп.