Datasets:
abrek
/
turkce-atasozleri-lm-evaluation-harness

Dataset card Data Studio Files Community
1
question
stringlengths
13
90
choice1
stringlengths
20
254
choice2
stringlengths
20
304
choice3
stringlengths
20
332
choice4
stringlengths
20
332
answer
int64
0
3
yularsız deve yedilmez
Güçlüler, güçsüzleri ezer.
Her davranış doğal sonucuna varır; emek verip ekin eken ürün alır, gezerken bir yerde konaklayan oradan kalkarak başka bir yere gider.
Mutlu bir yaşayış kişiyi dinç kılar, mutsuz bir yaşam ise yıpratır.
Kurallara bağlı olmayan kişi istenildiği gibi yönetilemez.
3
yumurtada kıl bitmez
Güç bir duruma düşenlerin bundan kurtulmak için her türlü çareye başvurmaları olağandır.
Kısır ortamdan verim beklenmez.
Delice iş yapan zenginler bulunduğu gibi akıllıca iş yapan fakirler de vardır.
Bazı kötü şeylerin gizlenmesi mümkün değildir.
1
yumurtadan çıkan yine yumurta çıkarır
İnsanlar başkalarına yaptıkları hizmetleri kendilerine yapamazlar.
Her canlı soyuna çeker, soyunun özelliklerini taşır.
Her şeyin bir değeri vardır; yapacağı iş, kullanılacağı yer ayrıdır.
Küçük olmak güçsüz olmak demek değildir, kendilerinden büyük olandan daha güçlü olan küçükler de vardır.
1
yumurtlayan tavuk bağırgan olur
İnsan tek başına yaşayamaz, konuşup görüşmek için arkadaş arar.
Çalışkan ve verimli kişi kendini göstermek ve yaptığı yararlı işi herkese duyurmak için sesini yükseltir.
Çıkarı dolayısıyla yakınlık gösteren kimse, işini yürütecek başkalarını bulduğunda sizinle ilgisini keser.
Bir kimse veya nesne, ne denli biçim değiştirirse değiştirsin aslını yitirmez, soyluluğunu korur.
1
yuvarlanan taş yosun tutmaz
Kişi sonunda kendi karakterini, aslını, düşüncesini atalarına benzer biçimde ortaya koyar.
Sürekli olarak iş değiştiren bir kimse başarı kazanamaz.
Bir şeyi herkes ister ancak onu bir kişi elde edebilir.
Acele etmekle daha çabuk sonuç alınır sanılmamalıdır.
1
yuvayı dişi kuş yapar
Ne kadar uğraşılırsa uğraşılsın deve hendekten atlatılamaz, cahile söz anlatmak bundan da zor bir şeydir.
Koruyanı, yardım edeni bulunmayan kişi, işini kendi başına görmek zorunda kalır.
Evin kadını anlayışlı, idareci ve tutumlu olursa ancak o zaman evde dirlik düzenlik sağlanır.
Ayrı ayrı düşünceleri ve kişilikleri bulunan iki kişi bir arada yaşayamaz, bir işi birlikte yapamazlar.
2
yük altında eşek kalır
Acısı henüz taze olan bir kimsenin üzüntüsü, birtakım söz ve davranışlarla artırılmamalıdır.
İnsan olan, bir kimseden gördüğü iyiliğin altında kalmaz.
Herkesi en çok ilgilendiren kendi derdidir.
Kadın ne kadar bol, değerli çeyizle gelirse gelsin evin bütün eksiklerini erkek sağlar, giderlerini erkek karşılar, evi o geçindirir.
1
yürük ata kamçı olmaz
İşini ivedilik ve yeterlilikle yapan kişiyi sıkıştırmak gerekmez.
Bir insan ne kadar çok çalışırsa o kadar kötü düşünceden ve kötülük yapmaktan uzak olur.
Aradan uzun zaman geçse de bir kimsenin başkasına karşı beslediği kin sönmez.
İnsan kendi aklını, düşüncesini başkasınınkinden üstün görür.
0
yüz yüzden utanır
Her şey kendisi için en elverişli ortamda gelişir, verimli duruma gelir.
Her iyi şeyin hoşa gitmeyen bir yönü, her güzelin kusurlu bir tarafı vardır.
İnsanlar karşı karşıya geldiklerinde daha kolay uzlaşabilirler.
Küçük bir ilgi gösterdik, üzerimize büyük bir iş yüklendik.
2
yüzü güzel olanın huyu (da) güzel olur
Kişinin çocukluğundaki huyları, özellikleri yaşlılığında da değişmez.
Bir kimsenin ne kadar değerli olduğunu ancak o kimsenin değerini ölçebilecek nitelikteki insanlar anlar.
Herkes sattığı malı, kendi işini, tutumunu ve davranışını över.
İnsanın yüzü, içinin aynasıdır, güler yüz hoşgörülü, iyi niyetli, uyuşma eğilimli, temiz yürekli kişilerde bulunur; içinde kötülük bulunan kişinin duyguları da yüzüne vurur, kendisini çirkinleştirir.
3
zahmetsiz rahmet olmaz
Varlık, kişiye yüksekten atma ve varlığını artırma gücü verir; yokluk ise ancak sızlanmaya, yakınmaya yol açar.
Sıkıntı, güçlük çekmeden iyi ve güzel işler başarılamaz.
Yaşam kavgası vermeyi bilen ne yapar yapar rızkını çıkarır.
Bir kimsenin aklına gelmeyen bir çare, başka birinin aklına gelebilir.
1
zaman sana uymazsa sen zamana uy
Büyüklük taslayan birinde bitecek bir işimiz varsa biz onun ayağına gidip işimizi görmeliyiz.
Yaşadığın zamanın koşulları ve çevrendekilerin davranışları senin tutumuna uygun değilse sen onlara uymalısın.
Babalar çocukları için büyük fedakârlıklara katlanırlar ancak çocuklar babaları için fedakârlıkta bulunmazlar.
Yumuşak huylu kimseler öfkelendiklerinde aşırı davranışlarda bulunurlar.
1
zararın neresinden dönülse kârdır
Sürüp giden zararlı bir işten ne kadar erken vazgeçersek daha sonra uğrayacağımız zararı o kadar azaltmış oluruz.
Kişiye ömrü boyunca ancak bir kez çok önemli bir iş yapma fırsatı geçer, bu fırsatı kaçırmamalıdır.
Sonunda büyük bir başarıya ulaşmak için yok olma tehlikesi bile göze alınır.
Sözle atıp tutmak kolaydır, asıl marifet, işbaşında kendini göstermektir.
0
zemheride sür de çalı sür
Çiftçinin toprağı suya ne kadar yakınsa değeri o kadar çok olur; bakımı, ürünün güvenliği ve eve kolay taşınabilmesi bakımında toprağın eve yakın olması daha da önemlidir.
En verimli zaman olan nisan ayında hava koşulları uygunsa bütün bir yılın olumsuz etkilerini giderir, tam verim alınır ama bunun tersi olur da nisan ayı uygun hava koşullarında geçmezse verilen emeklerin karşılığı alınamaz.
Nisan yağmuru ekinlerin sapını geliştirir, mayıs yağmuru ise başakların dolgunlaşmasını sağlar.
İyi verim alabilmek için üstünkörü olsa bile tarlayı zemheride sürmek gerekir.
3
zemheride yoğurt isteyen cebinde bir inek taşır
Kavga edenlerden biri aman dilerse çekişme sona erer.
Beklemesini bilen kimse sonunda amacına ulaşır.
Dostlarını olabildiğince çoğalt, düşmanlarını olabildiğince azalt.
Gerçekleşmesi güç bir şey isteyen kimse isteğini gerçekleştirecek çareyi kendisi bulmak zorundadır.
3
zengin arabasını dağdan aşırır, fakir ovada yolunu şaşırır
Baştaki ne kadar güçlü görünürse görünsün, asıl güç halktadır.
Aç hiçbir mazeretle susturulamaz, çocuk da istediği şeyi hemen elde etmek ister.
Zengin, para gücüyle güçlükleri yenerken yoksul, parasızlık yüzünden en kolay işi bile başaramaz.
Verilen dinlenme fırsatı, yorgun kişiyi çok sevindirir.
2
zengin kesesini döver, züğürt dizini
Zarar hangi yönden geldiyse ancak o yönden giderilir.
Bir iş yapılacağı zaman zengin “işte para” diye kesesini döver, fakirse yapmak istediği işi parasızlık yüzünden yapamayacağı için dizini döver.
Sözü geçer bir adam olmak istersen herkese yardımda bulunacaksın, yiğit adam olmak için de savaşta da barışta da vurucu, kırıcı olacaksın.
Ağırbaşlı insan kimsenin oyuncağı olmaz, onu yıpratmaya kimsenin gücü yetmez.
1
zenginin horozu bile yumurtlar
Bir işte sorumlu aranırken kusuru olan kimse telaşa düşer.
Gidemediğiniz yerinizin, kullanamadığınız malınızın size bir yararı olmaz.
Anlayışsız kişi ne kadar yaşlanırsa yaşlansın baş olacak bir olgunluğa ulaşamaz.
Paralı kişi başarılı olunamayacak sanılan işlerden bile kâr sağlama yolunu bulur.
3
zenginin malı züğürdün çenesini yorar
Her şey, onu gereği gibi kullanmasını bilene yakışır.
Zenginlik ve talih kişiyi kendiliğinden gelip bulmaz, çalışıp çabalamakla elde edilir.
Birinin zenginliğinden çok söz etmenin gereksizliğini, yersizliğini belirtmek için söylenen bir söz.
Geçim sıkıntısı içinde bulunan kişi geçinebilmek için her yolu dener, her işi yapar, canı yanan kişi de sonunu düşünmeden ağzına geleni söyler.
2
zenginin sermayesi kasasında, âlimin sermayesi kafasında
Zengin kişinin zenginliği parasıdır, her işini parayla kolayca yaptırır; bilgin kişinin zenginliği ise kafasındaki bilgisidir, düşüncesidir.
Doğruluktan şaşmayan, yasa dışı yollara sapmayanı kimse karalayamaz.
Canlıların güçleri, gelişmelerine yarayan şeylerle artar.
Kaçan bir düşmanı kovalayıp ezmeye çalışmak mertliğe yakışmaz, âciz olduğunu göstereni de vurmak insanlık değildir.
0
zeyrek kuş iki ayağından tutulur
Düşmanını yenemiyorsan ona hoş görünmeye çalışarak kötülüğünden kendini koru.
İşini hile ile yürüten kimse sonunda yakayı ele verir.
Yalan söylemeyi huy edinen kimsenin sözlerine, gerçeği söylediği zaman bile inanılmaz.
Candan dost akrabadan daha hayırlı olur.
1
zırva tevil götürmez
Gizli konuşulan bir şey umulmadık bir yoldan başkalarınca duyulabilir.
Saçma olan bir düşünceyi döndürme, çevirme yolu ile savunmaya kalkışanlara söylenen bir söz.
Herkes işine yarayan şeyi benimser.
Zaten var olan ve herkesin işine yarayıp artan şeyin yanına aynı işi görmek üzere bir de daha zayıfını eklemek boşuna yorulmaktır.
1
zor kapıdan girerse, şeriat bacadan çıkar
Hiçbir duruma güvenilmez, bizim olan şeyler elimizde sürekli olarak kalmazlar.
Zorbalığın hüküm sürdüğü yerde din kuralları, kanun emirleri yürümez.
Her şey, saklanabilen yerde ve saklamasını bilenin yanında bulunur.
Hedefleri, amaçları aynı olanların yolları aynı noktada kesişir.
1
zor oyunu bozar
Gözü doymayan hırslı insanlar küçük bir çıkar için bütün varlığını tehlikeye atar.
Hileyle hazırlanan bir düzenin güç kullanılarak üstesinden gelinebilir.
Önemli işler herkese yaptırılmaz.
Sonunu düşünmeksizin aklına eseni yapan, herkese sataşan kimse bu davranışının büyük zararlarını görür.
1
zora dağlar dayanmaz
İç güveyisi misafir gibidir, evdekiler sürekli olarak onu ağırlamaya çalışır ve bu durumdan da rahatsız olurlar.
Zor kullanan kişilere çok güçlü sanılan kimseler bile boyun eğer.
Sağlığın güvencesi hekim, toplumun güvencesi hâkimdir, bu iki güvencenin bulunmadığı yerde yaşamak zordur.
Sen başkaları için iyi şeyler dile ve yap ki başkaları da senin için iyi şeyler dilesin, yapsın.
1
zora, beylerin borcu var
Zor kullanan kişilerin istediğini en güçlü kimseler bile verirler.
Her fırsattan yararlanarak bayrammış gibi davrananlara ve her şeyi eğlenceli yönden alanlara söylenen bir söz.
Kişi, karşılık beklediği işten istediğini alabilmek için gereken harcamaları yapmalıdır.
Sana sert davranana sen yumuşak davran.
0
zorla güzellik olmaz
1) Yaradılışı bir şeyden yararlanmasına elverişli olmayan kişi ne kadar çabalasa o şeyden yararlanamaz. 2) Kişi en yakınından sağlayamadığı faydayı başkasından hiç sağlayamaz.
1) Göz alıcı giysi giyen güzele hemen istekli çıkar. 2) Bir işin yapılışıyla uzaktan bile olsa ilgisi bulunan kimse, o iş üzerindeki eleştirileri üzerine alır.
1) Karşı taraf iyilik bilmese de sen yine iyilik et. 2) Bu işi nasıl olsa sana yaptıracaklar, bari kendiliğinden yap da onurunu koru.
1) Kişiye, beğenmediği şey zorla beğendirilemez. 2) Bir iş insana zor kullanılarak yaptırılamaz.
3
zurnada peşrev olmaz, ne çıkarsa bahtına
İşini ivedilik ve yeterlilikle yapan kişiyi sıkıştırmak gerekmez.
Rastgele yapılan plansız işlerde yöntem, kural aranmaz.
Kısa süre çalışılarak yapılan işten elde edilecek kazanç az olur.
Kişi, kendi işi için zaten harcayacağı çabadan dolayı başkasından karşılık beklemez.
1
züğürt olup düşmektense uyuz olup kaşınmak yeğdir
Geçici durumlara güvenmek doğru değildir.
İnsanı alışkanlıklarından, huylarından vazgeçirmek mümkün değildir.
Annenin acı sözü çocuğuna ağır gelmez.
Uyuz olup kaşınmak insanı çok rahatsız eder ama fakirlikten dolayı ne yapacağını düşünmek daha çok rahatsız eder.
3
züğürtlük, zadeliği bozar
Ölen bir kimse dirilemeyeceği gibi elden çıkan bir şey de bir daha ele geçmez.
Sen başkasına kötülük yapma yolunu tutarsan başkası da sana kötülük yapma yolunu tutar.
Soylu kimse fakirleşince soyluluğu unutulur.
Başına bir felaket gelmeyen, başkasına gelen felaketin ne denli acı olduğunu gereği gibi anlayamaz.
2