| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "2Al+6H2O=2Al(OH)3↓+3H2↑ Температурые нэмэгдүүлхэдэ хүнгэн сагаан металл бэшэ болон ниилэмэл бодосуудтай харилсан үйлэшэлнэ. \t 2Al+6H2O=2Al(OH)3↓+3H2↑ Температурыг нэмэгдүүлэхэд хөнгөн цагаан металл бишүүд болон нийлмэл бодисуудтай харилцан үйлчлэнэ."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Al2O3 +NaOH+3H2O→2Na3[Al(OH)6] Al2O3-г натриин гидроксидтой холижо хайлуулхада металюминат бии болоно. \t Al2O3 +NaOH+3H2O→2Na3[Al(OH)6] Al2O3-г натрийн гидроксидтой хольж хайлуулахад металюминат үүснэ."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Томьёолол \t Томъёолол"} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Ураалай нюруугай урда хэһэгһээ Ураал мүрэн Каспиин тэнгисые шэглэн урдажа, Ази-Европын хилын шугам болно. \t Уралын нурууны өмнөд хэсгээс Урал гол Каспийн тэнгисийг чиглэн урсч, Ази-Европын хилийн шугам болно."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Гэбэшье хүнгэн сагаанаар хэһэн һаба һуулга, эдлэл хүшэлтүрэгшэ, уһатай харилсан үйлэшэлэлсэдэггүй. \t Гэвч хөнгөнцагаанаар хийсэн сав суулга, эдлэл хүчилтөрөгч, устай харилцан үйлчлэлцдэггүй."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Эгээн хилбар хандаха уула болохо Черскийн орьёл (пик Черского; 2090 м) жэл бүри мянга мянган туристууд ошодог. \t Хамгийн хялбар хандах уул болох Черскийн оргилт (пик Черского；2090 м) жил бүр мянга мянган жуулчид очино."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Хүнгэн сагааниинь атом массань 23-30 хүрэтэрхи 9 изотопитой болоод, энэнһээ гансал 27Al (тогтоборитой) ба 26Al (тогтоборигүй, хахад задаралай хугасаань t1/2 = 7.2 × 105 жэл) байгаали дээрэ тааралдана. \t Хөнгөн цагаан нь атом масс нь 23-30 хүртэлхи 9 изотопитой бөгөөд, үүнээс зөвхөн 27Al (тогтвортой) ба 26Al (тогтворгүй, хагас задралын хугацаа t1/2 = 7.2 × 105 жил) нь байгаль дээр тааралдана."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Алюминиие гаргаха оршон үеын аргань Al2O3–иие электролизда оруулха ябадал юм. \t Al-г гаргах орчин үеийн арга нь Al2O3–г элентролизд оруулах явдал юм."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Ураалай нюруунда оршохо Кольчедан тосхон. \t Уралын нуруунд орших Кольчедан тосгон."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Ураалай шэлэ нюруу (орос. \t Уралын нуруу (орос."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Сул шулуунууд бүхы тус нюруу бүһэ шэнги ута үргэлжэлһэн байдагһаа иимэ нэрэтэй болоһон гэжэ үзэдэг. \t Сул чулуунууд бүхий тус нуруу бүс шиг урт үргэлжилсэн байдгаас ийм нэртэй болсон гэж үздэг."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Холбооһон \t Ишлэл"} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Уралай шэлэ нюруу палеозойн шулуун нүүрһэнэй галабай һүүл үедэ бии болоһон, мүнөө дэлхэй дээрэ үлэһэн уулануудһаа эгээн эртын шэлэ нюруу юм. \t Уралын нуруу нь Чулуун нүүрсний галавын сүүл үед бий болсон, өдгөө дэлхий дээр байгаа уулсаас хамгийн эртнийх нь юм."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Хүнгэн сагаан +3 эһэлдэлэй зэргэ үзүүлхэ болон комплекс нэгдэлдээ 4 ба 6 гэһэн координатын тоо үзүүлнэ. \t Хөнгөн цагаан +3 исэлдлийн зэрэг үзүүлэх бөгөөд комплекс нэгдэлдээ 4 ба 6 гэсэн координатын тоо үзүүлнэ."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Хүнгэн сагаанай практичекэ хэрэглэлгэнь металлнуудһаа эгээн ехэнь байдаг. \t Хөнгөн цагааны практикийн хэрэглээ нь металлуудаас хамгийн их нь байдаг."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Зурагай сомог \t Зургийн цомог"} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Серовоһоо Челябинск хүрэтэр Урда Ураал (Южний Урал): Хойто үргэригэй 56-52 градус, дурна утаригай 60-57 градус. \t Серовоос Челябинск хүртэл Урд Урал (Южний Урал): Хойд өргөргийн 56-52 хэм, дорнод уртрагийн 60-57 хэм."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Мүльһэнэй дундажа зузаан 1,2-1,5 м хүрэнэ. \t Мөсний дундаж зузаан 1.2-1.5 м хүрнэ."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Саяан уулын гү, али заримдаа Хамар дабаанай хэһэг (тиигэбэл Хамар дабаанай эгээн үндэр сэг гэжэ үзэхэ ёһотой) байжа болоно. \t Соён уулын эсвэл заримдаа Хамар давааны хэсэг (тийгэвэл Хамар давааны хамгийн өндөр цэг гэж үзэх ёстой) байж болно."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "1825 ондо Эрстед AlCl3-ые калиин амальгамаар ангижаруулжа металл хүнгэн сагааниие гаргаба. 1827 ондо Вёлер энэ аргые болбосоронгы болгожо амальгамые металл калиигаар һолибо. \t 1825 онд Өрстед AlCl3-г калийн амальгамаар ангижруулж металл хөнгөн цагааныг гаргажээ.1827онд Вёлер энэ аргыг боловсронгуй болгож амальгамыг металл калийгаар сольжээ."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "6 CO2(g) + 6 H2O(l) + фотон → C6H12O6(aq) + 6 O2(g) + 6 H2O(l) нүүрһэнтүрэгшын дабхар эһэл + уһан + наранай энерги → глюкозо + хүшэлтүрэгшэ + уһа \t 6 CO2(g) + 6 H2O(l) + фотон → C6H12O6(aq) + 6 O2(g) + 6 H2O(l) нүүрстөрөгчийн давхар исэл + ус + нарны энерги → глюкоз + хүчилтөрөгч + ус"} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Хойто, Урда Ураал 1 500 метрһээ үндэртэй харисангы үндэр ууланууд олонтойшье, Дунда Ураал 600-800 м үндэртэй, харисангы намхан уулаһаа бүрилдэнэ[3]. \t Хойд, Өмнөд Урал нь 1,500 м-ээс өндөртэй харьцангуй өндөр уулс олонтой ч Дундад Урал нь 600-800 м өндөртэй, харьцангуй намхан уулсаас бүрэлдэнэ[3]."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Хүнгэн сагаанай хэрэглэлгын шухала һалбаринь хүнгэн хайласануудай үйлэдбэрилгэ юм. \t Хөнгөн цагааны хэрэглээний чухал салбар нь хөнгөн хайлшуудын үйлдвэрлэл юм."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Бусад кристаллай хүшэлтэй эдибхитэй урбалда орожо уһантүрэгшэ илгаруулна. \t Бусад эрдсийн хүчилтэй идэвхтэй урвалд орж устөрөгч ялгаруулна."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Атомой радиус: 0,143 нм Al3+ ионой радиус: 0,057 нм Ионизациин энерги: Al3+ + 3 e− → Al Сахилгаан һүргэ шанар: 1,6 эв Нягта: 2,7г/см3 \t Атомын радиус: 0,143 нм Al3+ ионы радиус: 0,057 нм Иончлолын энерги: Al3+ + 3 e− → Al Цахилгаан сорог чанар: 1,6 эв Нягт: 2,7г/см3"} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Байгаалида оршохо \t Байгальд орших"} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Ураалай байрлалга \t Уралын нурууны байршил"} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Вайгач арал, Шэнэ Газар Ураалай нюруугай үргэлжэлгэ болоно. \t Вайгач арал, Шинэ Газар нь Уралын нурууны үргэлжлэл болно."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Хүнгэн сагааниие боксидой хүдэрһээ илгажа абаха ба жэбэрдэггүй, бусад металлнуудтай харисуулхада яһала хүнгэн, маша һайн сахилгаан (зайн гал), дулаан дамжуулагша тула, хүнгэн сагаан болон тэрэнэй хайласые ракетэ, ниидэхэ онгосо, тээбэри, сахилгаан дамжуулха болон барилгын үйлэдбэрилгэдэ үргэн ашаглана. \t Хөнгөн цагааныг бокситын хүдрээс ялгаж авах ба зэвэрдэггүй, бусад металлуудтай харьцуулахад маш хөнгөн, маш сайн цахилгаан, дулаан дамжуулагч тул, хөнгөн цагаан болон түүний хайлшийг пуужин, нисэх онгоц, тээвэр, цахилгаан дамжуулах болон барилгын үйлдвэрлэлд өргөн ашиглана."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Фотосинтезээр болгоһон химиин энерги хожом тухайн махабадта тэжээл болон ашаглагдадаг. Химиин энергинь нүүрһэнтүрэгшын дабхар эһэл ба уһа хоёрһоо синтезировалһан нүүрһэн уһанай молекулэнүүдтэ (глюкозо гэхэ мэтэ) агуулагдадаг. \t Химийн энерги нь нүүрстөрөгчийн давхар исэл ба ус хоёроос синтезлэгдсэн нүүрс усны молекулуудад (сахар г.м.) агуулагддаг ба фотосинтез гэдэг нь Грекийн φῶς, phōs, \"гэрэл\", ба σύνθεσις, synthesis, \"хамт байрлуулах\"[1] гэдгээс гаралтай юм."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Хүнгэн сагаан байгаалида силикадууд (жоншо, гилтгануур), мүн шабарай найралгада байдаг. \t Хөнгөн цагаан байгальд силикатууд (жонш, гялтгануур), мөн шаврын найрлагад байдаг."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Фотосинтезэй диилэнхи тохёолдолдо хүшэлтүрэгшэ дайбари бүтээгдэхүүн юм. \t Фотосинтезийн дийлэнх тохиолдолд хүчилтөрөгч нь дайвар бүтээгдэхүүн байдаг."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Эгээн үндэр сэгынь далайн түбшэнһээ дээшэ 1 895 м үргэгдэһэн Народной орьёл юм. \t Хамгийн өндөр цэг нь далайн түвшнээс дээш 1,895 м өргөгдсөн Народная оргил юм."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Хүнгэн сагаан (мүн алюмини) гээшэ мүнгэлиг һаарал үнгэтэй, зөөлэн металл юм. \t Хөнгөн цагаан (Хөнгөн мөнгө гэж нэрлэх нь бий) мөнгөлөг саарал өнгөтэй, зөөлөн металл юм."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "4 һарада уулын саһан хайлажа хабарай үер бууна. \t 4 сар гарч дулаарангуут голын мөс гэсч цөн түрэвч уулын цас хайлж хаврын үер буух тул төдий л удаан үргэлжлэхгүй цэлмэнэ."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Дрезден можо газарайнгаа ниислэл ушар дээрэһээ Саксони улас түрын түб мүн; Саксониин сүлөөтэ уласынь эндэ уласайнгаа болбосоролой түбүүд болон соёл уралигай түбүүдые Дрездендэ түблэрүүлһэн байдаг. Ямар нэгэ тойрог хотодо харьяалагдадаггүй Дрезден тэрэниие тойроһон хотонуудта зам тээбэриин зангилаа сэг болон эдэй засагай түб боложо үгэдэг. Дрездениие Эльбын Флоренци гэжэ үе үе нэрлэхэ ба энэ тэрэнэй соёлой үб болон уран барилга архитекторын талаһааншье тэрэ Эльбэ мүрэнэй дэргэдэхи үзэсхэлэнтэ байгааляараашье тэрэ иигэжэ нэрлэгдэхэдэ хүргэдэг байна. \t Мужийн нийслэл Дрезден хотын албан ёсны вэб хуудас Фактум Дрезден - саксоны мужийн нийслэл тоо баримтаар – 2013/2014 (PDF) Нийтийн тээвэр болон шугам сүлжээний төлөвлөлт www.bausituation-dresden.de Фото зураг бүхий блог Түүхэн фото зургууд 1900/1914 (М. ван дер Веерийн цуглуулга)"} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Хойто Ураал (Северный Урал): Хойто үргэригэй 64-59 градус, дурна утаригай 59 градус. \t Хойд Урал (Северный Урал): Хойд өргөргийн 64-59 хэм, дорнод уртрагийн 59 хэм."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Дунда Ураал (Средный Урал): Хойто үргэригэй 59-56 градус, дурна утаригай 58-61 градус. \t Дундад Урал (Средный Урал): Хойд өргөргийн 59-56 хэм, дорнод уртрагийн 58-61 хэм."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Алюминииниинь мүнгэн уһанда хилбархан хайлажа алюминиин амальгамые үүсхэдэг. \t Хөнгөнцагаан нь мөнгөн усанд хялбархан уусч хөнгөнцагааны амальгамыг үүсгэдэг."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Уһанай системэ \t Усны систем"} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Шулуугаар элбэгтэй Ураалай шэлэ нюруу Шулуун бүһэшье гэжэ нэрлэгдэдэг. \t Чулуу элбэгтэй Уралын нуруу нь Чулуун бүс гэж ч нэрлэгддэг."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Тэрэ өөрын эсэгэ Николай, абга аха Матвей хоерой хамта 1269 ондо Акка (Хойто Палестинэ) хотоһоо гараад, Ойрохи Дурна, дунда ба түб Ази, урда ба баруун урда Азиин олон улас ороноор аялан ябажа, өөрын үзэһэн хараһан бүхэнээ нэгэдхэн 1298 ондо \"Оршолонгой элдэб һонин\" нэрэтэй ном бэшэһэниинь тэрэ үедээ шэнэ нээлтэ болоһон үйлэ ябадал болобо. \t Тэрбээр өөрийн эцэг Николай, аваг ах Матвей нарын хамт 1269 онд Акка (Хойд Палестин) хотоос гарч Ойрх дорнод, дундад ба төв Ази, өмнөд ба баруун өмнөд Азийн олон улс орноор аялан явж, өөрийн үзсэн харсан бүхнээ нэгтгэн 1298 онд \"Орчлонгийн элдэв сонин\" гэдэг ном туурвисан нь тэр үедээ шинэ нээлт болсон үйл явдал болжээ."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Сэвэр хүнгэн сагааниие химиин аппарат, багажа түхөөрэмжэ, зайн гал дамжуулха утаһан хэхэдэ хэрэглэнэ. \t Цэвэр хөнгөн цагааныг химийн аппарат, багаж төхөөрөмж, цахилгаан дамжуулах утас хийхэд хэрэглэнэ."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "1910 он \t 1912 он"} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Ура́льские го́ры) Оросой холбоото улас, Казахстанай дэбисхэр нютагта хойтоһоо урда тиишэ нэмжын тогтоһон шэлэ нюруу юм. \t Ура́льские го́ры) нь Оросын Холбооны Улс, Казахстаны нутагт умраас өмнө тийш сунан тогтсон нуруу юм."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Ураалай нюруугай 68% Оросой холбоото улас, 32% Казахстан уласай нютагта оршоно[1][2]. \t Уралын нурууны 68% нь Оросын Холбооны Улс, 32% нь Казахстан улсын нутагт оршино[1][2]."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Онон гол Монгол Уласай Хэнтэйн шэлэ нюрууһаа эхин абадаг, Амар мүрэнэй нэгэ һалаа гол юм. \t Онон гол нь Монгол улсын Хэнтийн нуруунаас эх авдаг, Хар мөрний нэгэн салаа гол юм."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Charles André Joseph Marie de Gaulle; 1890 оной 11 һарын 22 – 1970 оной 11 һарын 9) Франциин сэрэгэй ажаябуулагша, түрын зүдхэлтэн, юрэнхы сайд юм. \t Charles André Joseph Marie de Gaulle; 1890 оны 11 сарын 22 – 1970 оны 11 сарын 9) Францийн нэрт төрийн зүтгэлтэн, ерөнхий сайд байсан."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Хэдыгээр хүнгэн сагааниинь Дэлхэйн сарсадаһанда эгээн үргэн тархалтатай металл (ниитэ химиин элементнүүд дунда 3-та гү, али хүшэлтүрэгшэ, сахюурай һүүлдэ) болобошье, байгаали дээрэ сэбэрээрээ маша хобор, боксидой хүдэрһээ илгажа абахада маша үндэр температура шаардана (950-980 °C). \t Хэдийгээр хөнгөн цагаан нь Дэлхийн царцдаст хамгийн өргөн тархалттай металл (нийт химийн элементүүд дунд 3-т буюу хүчилтөрөгч, цахиурын дараа) боловч байгаль дээр цэврээрээ маш ховор, бокситын хүдрээс ялгаж авахад маш өндөр температур шаардана (950-980 °C)."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Хүнгэн сагаан байгаалида эгээн ехэ тархаһан (газарай гадаргада 8%-ые эзэлнэ) металл юм. \t Хөнгөн цагаан байгальд хамгийн их тархсан (газрын гадаргад 8%-г эзэлнэ) металл юм."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Онон-Шилкэ-Амар мүрэн утаараа (818 км + 560 км + 2874 км) дэлхэйдэ эхинэй арбанда ородог. \t Онон-Шилка-Хар мөрөн нь уртаараа (818км + 560км + 2874км) дэлхийд эхний 10-т ордог."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Ехэ Монгол Уласые үндэһэлэгшэ Чингис хаан Онон голой дээдэ бэедэхи Дэлюун Болдогто түрэһэн гэгдэдэг болон 1206 ондо тэрэниие ехэ хаанда үргэмжэлхэ Ехэ Хуралдайшье баһа Онон голой хүбөөндэ болобо. \t Их Монгол Улсыг үндэслэгч Чингис хаан Онон голын дээд бие дэх Дэлүүн Болдогт төрсөн гэгддэг бөгөөд 1206 онд түүнийг их хаанд өргөмжлөх Их Хуралдай ч бас Онон голын хөвөөнд болжээ."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Хүйтэн дайнай үедэ Франци уласые ударидан залажа хэнһээшье хараата буса мүнөөгэй Франци уласай байра һууринда, дэлхэйн Ехэ Найман (G8) ороной нэгэ болохо замда хүтэлһэн хүн юм. \t Дэлхийн түүхийн амгийн эгзэгтэй үеүдийн нэг болох Хүйтэн дайны үед Франц улсыг удирдан залж хэнээс ч хараат бус одоогийн франц улсын байр сууринд, дэлхийн Их Найм (G8) орны нэг болох замд хөтөлсөн хүн юм."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Шарль Андре Жозеф Мари де Голль (фр. \t Шарль де Голль (фр."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Уралай нюруугай баруун талаар Эжэл мүрэнэй ай һабада багтаха Кама, Белой зэргэ томохон гол мүрэнүүд урдажа, эхэ газарай уларил бүхы ой үргэлжэлнэ. \t Уралын нурууны баруун талаар Ижил мөрний ай савд багтах Кама, Белая зэрэг томоохон гол мөрд урсч, эх газрын уур амьсгал бүхий ой хөвч үргэлжилнэ."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Түүхэ \t Түүх"} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Амеротер шэнжэтэй болон хүшэл шүлтэтэй харилсан үйлэшэлнэ Al2O3 +6HCl→2AlCl3+3H2O Шүлтын уһан уусмалтай урбалда орожо гидроксиалютнатые үүсхэнэ. \t Амеротер шинжтэй бөгөөд хүчил шүлттэй харилцан үйлчилнэ Al2O3 +6HCl→2AlCl3+3H2O Шүлтийн усан уусмалтай урвалд орж гидроксиалютнатыг үүсгэнэ."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Илангаяа тэрэ Ехэ Хаан Хубилайн ойродо 1272-1289 он хүрэтэр 17 жэл алба хаажа, тэрэнэй элшэн түлөөлэгшээр Юань уласай олон можо уласта зарагдан ябахадаа, тэдэ нютагай хүн арадай нютагшал, ажа байдал, зан һуртахуун, шажан шүтэлгын тухай тодорхой тэмдэглэжэ тус номдоо бэшэһэниинь газар зүй, түүхэ шудалал, угсаатанай зүйн ухаанай шудалгын шухала материал боложо, мүнөө хүрэтэр эрдэмтэд шудалагшад уншагша олон түмэнэй анхааралые татажа байна. \t Ялангуяа тэрбээр Их Хаан Хубилайн дэргэд 1272-1289 он хүртэл 17 жил алба хааж, түүний элч төлөөлөгчөөр Юань улсын олон муж улсад зарагдан явахдаа, тэдгээр нутгийн хүн ардын нутагшил, аж байдал ,зан суртахуун, шашин шүтлэгийн тухай тодорхой тэмдэглэж уг номдаа бичсэн нь газар зүй, түүх судлал, угсаатны зүйн ухааны судалгааны чухал хэрэглэгдхүүн болж , эдүгээ хүртэл эртэмтэд судлаачид уншигч олон түмний анхаарлыг татаж байгаа билээ."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Ородууд Ураалай нюрууе шудалжа эхилһэниинь Новгородой ханлигай худалдаашад ангай арһанай түлөө Ураалай нюрууе дабһан XI зуунһаа эхэтэй болон тэдэ Ураалай нюруугай баруун хойто хэһэгһээ эхэ абаг урдаха Вычегда гол зэргые өөдэлжэ угро-финн угсаанай үндэһэтэнүүдтэй наймаа хэжэ байгаа[3]. \t Оросууд Уралын нурууг судалж эхэлсэн нь Новгородын вант улсын худалдаачид ангийн арьсны төлөө Уралын нурууг давсан 11-р зуунаас эхтэй[3] бөгөөд тэд Уралын нурууны баруун хойд хэсгээс эх аваг урсах Вычегда гол зэргийг өгсч Угро-Фин угсааны үндэстнүүдтэй наймаа хийж байжээ."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Фотосинтез агаар мандалдахи хүшэлтүрэгшын хэмжээндэ шухала үүргэ гүйсэдхэжэ байгаад бүхыл органик нэгэдэл ба дэлхэй дээрэхи амидаралда шаардалгатай диилэнхи энергиин эхэ һорболжо болоно.[2] \t Фотосинтез нь агаар мандал дахь хүчилтөрөгчийн хэмжээнд чухал үүрэг гүйцэтгэх бөгөөд бүхий л органик нэгдэл ба дэлхий дээрхи амьдралд шаардлагатай дийлэнх энергийн эх үүсвэр болдог.[2]"} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Алюминиин химиин шэнжэ \t Хөнгөн цагааны химийн шинж"} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Газар зүй \t Газарзүй"} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Зүүн хойто зүгые шэглэн Монголой нютагаар 298 км зам гаталжа, Оросой холбоото уласай хилые дабажа, Сибириин Үбэр Байгалай хизаарай, Агын Буряадай тойрогой нютагаар дайрана. \t Зүүн хойд зүгийг чиглэн Монголын нутгаар 298 км зам туулж, Оросын Холбооны Улсын хилийг давж, Сибирийн Байгалын чанад хязгаарын нутгаар дайрна."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Дундажа үндэрынь далайн түбшэнһээ дээшэ 900-1200 м болно. \t Дундаж өндөр нь далайн түвшнээс дээш 900-1200 м болно."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "1298 ондо Марко Поло түрмэһөө сүлөөлэгдэжэ, 1299 ондо бусажа түрэлхи Венеци хотодоо ерээд дунда зэргын амидаралтай ажа һуугаад 1324 ондо наһа бараа. \t 1298 онд Марко Поло шоронгоос суллагдаж, 1299 онд буцаж төрөлх Венец хотдоо ирээд дунд зэргийн амьжиргаатай аж төрж байгаад 1324 онд нас баржээ."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Дрезден ( хэллэг, хуушан сорб хэлээр „намаг ойдо ажаһуугшад“[1]) гээшэ Сүлөөтэ Саксони уласай можын ниислэл юм. \t Дрезден ( хэллэг, хуучны сорб хэлээр „Намаг-“ эсвэл „Аувалд-оршин суугчид“)[1] бол Чөлөөт Улс Саксон мужийн нийслэл юм."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Марко Поло (итал. Marco Polo, 1257 - 1324 оной 1 һарын 8) Итали уласай Венеци хотын хүпеэс ба аялагша, наймааша Николай Пологой хүбүүн. \t Итали улсын Венец хотын худалдаачин Николай Полын хүү Марко Поло (итал. Marco Polo, 1257-1324 оны 1 сарын 8) дэлхий дахинаа нэрээ дуурсгах үйл бүтээсэн аугуу аялагчдын нэг билээ."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Химиин тэмдэглэлгэнь Al, атомой дугаарынь 13. \t Химийн тэмдэглэгээ нь Al, атомын дугаар нь 13."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Урасхал хурдатай уулын гол ушарһаа намарай зайр харисангы олон хоног (14-25) үргэлжэлнэ. \t Урсгал хурдтай уулын гол учраас намрын зайр харьцангуй олон хоног (14-25) үргэлжилнэ."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Хүнгэн сагаан-калиин сүрые KAl(SO4)2 · 12H2O-ые шуһа тогтооходо гадуур хэрэглэнэ. \t Кали- Хөнгөн цагааны цөрийг Kal(SO4) 2* 10 HO-г цус тогтооход гадуур хэрэглэнэ."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Эгээн үндэр орьёлынь Байшанта уула (орос Байшинт-Ула; 2995 м). \t Хамгийн өндөр оргил нь Байшинт уул (орос Байшинт-Ула; 2995 м)."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "2014 оной 12 һарын 31-да хэгдэһэн албан ёһоной бүридхэлые дахабал, Дрездендэ ниитэ 541,304 хүн зон бүридхэгдэһэн байгаад энэ тоогоороо Германи уластаа арбан хоёрдохи томо хотын тоодо ороно. \t Албан ёсны бүртгэл 2014 оны арванхоёрдугаар сарын 31-нд хийгдсэн ба түүнд нийт 541.304 хүн ам бүртгэгдсэн бөгөөд энэ тоогоороо Герман улсдаа 12-р том хотын тоонд орж явдаг."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Хамар дабаан (Хамар-Дабан) хадаа Байгал нуурай урда, зүүн-баруун тиишэ үргэлжэлдэг шэлэ нюруу юм. \t Хамар даваа нуруу (Хамар-Дабан) бол Байгал Нуурын Өмнөд, Зүүн-Баруун тийш сунгах уулс юм."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Марко Поло тус номоо өөрөө шууд найруулан бэшээгүй, Рустичанодо францяар дуудажа бэшүүлһэн тула зарим газарта удха һанаа үгэ хэлэлгэнь дабтагдаһан байна. \t Марко Поло уг номоо өөрөө шууд найруулан бичээгүй, Рустачинод францаар дуудаж бичүүлсэн тул зарим газарт утга санаа үг хэллэг нь давтагдсан байдаг. Энэ нь түүний номын өвөрмөц тал юм."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "4Al+3O2→2 Al2O3 Хүнгэн сагаан агаарта эһэлдэһэнэй дүндэ тэрэнэй гадаргууда оксидой нягта бүрхөөг бии болоно. \t 4Al+3O2→2 Al2O3 Хөнгөн цагаан агаарт исэлдсэний дүнд түүний гадаргууд оксидын нягт бүрхүүл үүснэ."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Уһа суглуулха талмайнь 94,010 км². \t Ус цуглуулах талбай нь 94,010 км²."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Алюмини металлай эдибхиин эгнээндэ эдибхи ехэтэй металлнуудай дараа байрладаг ушар эдивхитэй металлай тоодо ороно. \t Хөнгөн цагаан металлын идэвхийн эгнээнд идэвх ихтэй металлуудын дараа байрладаг учир идэвхтэй металлын тоонд орно."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Тээбэри (бүхы түрэлэй автомашина, ниидэхэ онгосо, вагон, унадаг мөөр зэргэ) Боодол, һаба һуулга (түмпэн, тугалган саарһан зэргэ) Уһа сэбэршүүлхэ Барилга (сонхын хүреэ, хаалга гэхэ мэтэ) Сахилгаан дамжуулха шугам Сэбэр хүнгэн сагааниие (99.980% - 99.999% Al) электроник, компакт диск Компьютерэй процессор, транзисторой хүргэлтын системэдэ Нунтаг хүнгэн сагааниие будаг, пиротехникын үйлэдбэрилгэдэ Анагааха ухаанда, эм, вакцинада адьювантаар \t Тээвэр (бүх төрлийн автомашин, нисэх онгоц, вагон, унадаг дугуй зэрэг) Боодол, сав суулга (лааз, тугалган цаас зэрэг) Ус цэвэршүүлэх Барилга (цонхны хүрээ, хаалга гэх мэт) Цахилгаан дамжуулах шугам Цэвэр хөнгөн цагааныг (99.980% - 99.999% Al) электроник, компакт диск-т Компьютерийн процессор, транзисторын хөргөлтийн системд Нунтаг хөнгөн цагааныг будаг, пиротехникийн үйлдвэрлэлд Анагаах ухаанд, эм, вакцинд адьювантаар"} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Алюминотермиин аргын үндэһэ болодог. \t Алюминотермийн аргын үндэс болдог."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "445 км Монголой нютагаар урдаха болоод ниитэ 818 км урдаад, Энгидэй голтой ниилэжэ Шилкэ голые үүсхэнэ. \t 445 км Монголын нутгаар урсах бөгөөд нийт 818 км урсаад, Ингода голтой нийлж Шилка голыг үүсгэнэ."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Харин зүүн талань Обь, Эрчис мүрэнэй ай һабада багтаха болоод урда талада тала хээрэ, түб хэһэгээр Баруун Сибириин тэгшэ газарай тайга, намагтай нютаг нэмжын хэбтэнэ. \t Харин зүүн тал нь Обь, Эрчис мөрний ай савд багтах бөгөөд өмнө талд нь тал хээр, төв хэсгээр нь Баруун Сибирийн хотгорын тайга, намагтай нутаг цэлийнэ."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Нээһэнэй түүхэ \t Нээсэн түүх"} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Дунда Ураалай баруун талада оршожо байһан Казаниин ханлиг, зүүн талада оршожо байһан Сибириин ханлиг хоёр түрэг, монгол угсаанай уласуудые XV зуун жэлэй үеһөө ородууд эзэлжэ, эрхэшээлдээ оруулаа. \t Дундад Уралын баруун талд оршиж байсан Казанийн ханлиг, зүүн талд оршиж байсан Сибирийн ханлиг зэрэг түрэг, монгол угсааны улсуудыг 15-р зууны үеэс Оросууд эзэлж, эрхшээлдээ оруулжээ."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Иимэ бүрхөөгүүдтэ бии болоһоноор алюминяар хэгдэһэн эдлэлнүүд агаарта, мүн уһанда маша тогтоборитой байна. \t Ийм бүрхүүлүүд үүссэнээр хөнгөнцагаанаар хийгдсэн эдлэлүүд агаарт, мөн усанд маш тогтвортой байна."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Евразиин эхэ газарые Европо, Ази түбиие хубаадаг хилын хойто хэһэгынь тус шэлэ нюруугай дахан оршоно. \t Евразийн эх газрыг Европ, Ази тивд хуваах хилийн хойд хэсэг нь тус нурууны дагуу оршино. Эртний Грек, Ромын үед Рифейн нуруу гэж нэрлэдэг байв."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Физикын тогтомолнууд \t Физик тогтмолууд"} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Ураалай шэлэ нюруу зэргэсэн оршохо хэдэ хэдэн шэлэ нюрууһаа тогтоһон уулын системэ болоод дурна утаригай 60 градусай шугамай дахан оршоно. \t Уралын нуруу нь зэрэгцэн орших хэд хэдэн нуруунаас тогтсон уулсын систем бөгөөд дорнод уртрагийн 60 хэмийн шугамын дагуу оршино."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Мүн Ураалай шэлэ нюруугай баруун хойто хэһэгтэ оршохо Комиин эртын ой ургамал амитанаар баялиг ушар Дэлхэйн үбэй жагсаалтада бүридхэгдэһэн байдагшье тус нютагһаа алта олзоборилго онгон зэрлиг байгалиие усадхажа байна. \t Мөн Уралын нурууны баруун хойд хэсэгт орших Комийн эртний ой нь ургамал амьтнаар баялаг учир Дэлхийн өвийн жагсаалтад бүртгэгдсэн байдаг ч тус нутгаас алт олборлож байгаа нь онгон зэрлэг байгалийг устгаж байгаа юм."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Эрхүү можо, Буряад Уласай хоорондо хилэ юм. Байгал нуурай эрье болон Хамар дабаанай хоорондо Транссибириин түмэр зам (Зүүн Сибириин түмэр зам, ВСЖД) үргэлжэлдэг мүн. \t Эрхүү муж , Буриад улсын хооронд хил байна. Байгал нуурын эрэг дахуу Сибирийн Төмөр зам (Зүүн Сибирийн төмөр зам, ВСЖД) үргэлжилдэг."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Хүнгэн сагаанай нэгэдэлнүүдһээ эгээн аша холбогдолтойнь Al2O3 (корунд рубин, сафир), ортоклаз (K Al Si O10), албит NaAlSi3O10, баналт (Al2O3 · nH2O) юм. \t Хөнгөн цагааны нэгдлүүдээс хамгийн ач холбогдолтой нь Al2O3 (корунд рубин, сафир), ортоклаз (K Al Si3 O10), албит NaAlSi3O10, баналт (Al2 O3 * nH2O) юм."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Мүн энэ тоо Ляйпциг хотын хүн зоной тоотой ойролсоо тула томо хотонуудай дэс дараалалда энэ хоёр хотын байра байнга һолигдожо байдаг.[2] \t Мөн энэ тоо нь Лайпциг хотын хүн амын тоотой ойролцоо тул том хотуудын дэс дараалалд энэ хоёр хотын байр байнга солигдож байдаг.[2]"} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Казахстанай хойто хэһэгэй тала нютагһаа Хойто мүльһэн далайн эрьеын тундра хүрэтэр 2 498 км шахуу нютагта нэмжын тогтоһон байдаг. \t Казахстаны умард хэсгийн тал нутгаас Умард мөсөн далайн эргийн тундр хүртэл 2,498 км орчим нутагт сунан тогтсон байдаг."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Хэрэглэлгэ \t Хэрэглээ"} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Туйлай Ураал (Полярный Урал): Хойто үргэригэй 69-66 градус, дурна утаригай 67-62 градусай хоорондо оршохо хэһэг гү, али эгээн үндэр орьёл Народной орьёлһоо хойдохо хэһэг. \t Умард туйлын Урал (Полярный Урал): Хойд өргөргийн 69-66 хэм, дорнод уртрагийн 67-62 хэмийн хооронд орших хэсэг буюу хамгийн өндөр оргил Народная оргилоос хойдох хэсэг."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Алюминиин энэ шэнжэнь тэрэнэй хилбархан эһэлдэжэ оксидой бүрхөөг үүсхэн саашада эһэлдэхэһээ хамгаалдагтай холбоотой. \t Хөнгөнцагааны энэ шинж нь түүний хялбархан исэлдэж оксидын бүрхүүл үүсгэн цаашид исэлдэхээс хамгаалдагтай холбоотой."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Протестант шэнэшлэл (reformatio — заһаха, һайжаруулха, шэнэшлэхэ гэһэн удхатай) гээшэ баруун болон түб Европын хэмжээндэ XVI — XVII зуунай үедэ Библиин һургаалые дахажа католик христосой шажаниие һайжаруулха, шэнэшлэхэ талаар гараһан олониитые хамарһан шажан болон олониитын хүдэлөөн юм. \t Протестант шинэчлэл (лат. reformatio — засах, сайжруулах, шинэчлэх гэсэн утгатай) Баруун болон төв Европын хэмжээнд XVI — XVII зууны үед Библийн сургаалийн дагуу католик христын шашныг сайжруулах, шинэчлэх талаар гарсан олон нийтийг хамарсан шашин болон олон нийтийн хөдөлгөөн юм."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Газар эдигдэжэ эхилһэн тула хүрьһэн дорохи байгаалиин дан ехэ баялигынь эли гаража байна. \t Газар нь идэгдэж эхэлж буй тул хөрсөн дорх байгалийн асар их баялаг нь ил гарсан байдаг."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Уралай нюруунь эртын грек Геродотын үедэ мэдэгдэжэ байһан болоод Евразяар аялһан араб аялагшад Ураалай нюруугай тухай тэмдэглэжэ үлэһэн байдаг[3]. \t Уралын нуруу нь Эртний Грект Геродотын үед мэдэгдэж байсан бөгөөд Евразиар аялсан Арабын аялагчид Уралын нурууны тухай тэмдэглэж үлдээсэн байдаг[3]."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Марко Поло \"Оршолонгой элдэб һонин\" номоо, тэрэ үедэ бүгэдэ найрамдаха засагтай байһан Венеци, Генуя хоёр хото уласай хоорондо болоһон тэмсэлэй үеэр баригдажа, Генуя хотын шорон түрмэдэ һуужа байхадаа нэгэн таһалгада хамта хоригдожо байһан итали гаралтай Рустичанодо хэлэжэ бэшүүлһэн гэнэ. \t Марко Поло \"Орчлонгийн элдэв сонин\" номоо, тэр үед Бүгд Найрамдах засагтай байсан Венец, Генуя хоёр хот улсын хооронд болсон хямралдааны үеэр баригдаж, Генуя хотын шоронд сууж байхдаа нэгэн тасалгаанд хамт хоригдож байсан итали гаралтай Рустачинод хэлж бичүүлсэн гэдэг."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Дрезден хадаа Эльбэ мүрэнэй дэргэдэ байрладаг. \t Дрезден нь Элбэ мөрний дэргэд оршдог."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Гол горхониинь Хүтэлэг гол (Утулик), Үлэнхэ гол (Снежная), Химни гол (Темник), Хара мүрэн (Хара-Мурин). \t Гол горхи нь Хүтэлиг гол (Утулик), Өлөнх гол (Снежная), Химни гол (Темник), Хар мөрөн (Хара-Мурин)."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "27Al тархалта 99.9+ %, 26Al аргоной задаралаар бии болоно. \t 27Al тархалт 99.9+ %, 26Al нь Аргоны задралаар үүснэ."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Хэрбээ гадаргуугай эһэлэн бүрхөөгые абаха юм бол хөнгөн цагаан устай харилцан үйлэшэлэлсэжэ уһантүрэгшые илгаруулна. \t Хэрэв гадаргуугийн ислэн бүрхүүлийг авах юм бол хөнгөн цагаан устай харилцан үйлчлэлцэж устөрөгчийг ялгаруулна."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Хамар дабаан нюруу олон нууртай. Эгээн һайн мэдэгдэһэниинь Булганта нуур (Соболиное озеро). Бишыхан нуурнуудынь Патовое нуур (Патовое озеро), Боохолдойн нуур (Чёртово озеро). \t Хамар даваа нуруу олон нууртай. Хамгийн сайн мэдэгдэх нь Булгант нуур (Соболиное озеро). Жижиг нуурууд нь Патовое нуур (Патовое озеро), Боохолдойн нуур (Чёртово озеро)."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Эдэ махабадые ниитэдэнь фотоавтотропууд гэжэ нэрлэдэг. \t Эдгээр организмуудыг нийтэд нь фотоавтотропууд гэж нэрлэдэг."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Уулын түб хэһэгтэ 1968 ондо Байгал нуурай уласай байгаалиин биосферын нөөсэ газар бии болоһон. \t Уулын төв хэсэгт 1968 онд Байгал нуурын Улсын Байгалийн Биосферийн нөөц газар бий болсон."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Холбооһон \t Гадаад холбоос"} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Гол амитадынь хүрин баабгай, хандагай, шоно, үнэгэн, хэрмэн, эгэл һойр, бидэртэ һамарша шаазгай, тоншуул, хүхэ ногторуу. Гол загаһаниинь хадаа хадаран, зэбгэн болон ялаагана зэргэ загаһан. \t Гол амьтад нь бол хүрэн баавгай, хандгай, чоно, үнэг, хэрэм, эгэл сойр, бидэрт самарчшаазгай, тоншуул , хөх ногтруу. Гол загас нь бол хадран, зэвэг, болон ялаагана зэрэг загас."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Алюминиин оксид: \t Хөнгөнцагааны оксид:"} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Мүн юрэдын температурада ехэ концентрацитай азодой хүшэлдэ хайладаггүй. \t Мөн ердийн температурт их концентрацитай азотын хүчилд уусдаггүй."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Фотосинтез гээшэ ургамал гү,али бусад махабад, гэрэлэй энергиие (ехэбшэлэн наранай гэрэлые) химиин энерги болгон хубиргаха процесс юм. \t Фотосинтез нь ургамал эсвэл бусад организм, гэрлийн энергийг (ихэвчлэн нарны гэрлийг) химийн энерги болгон хувиргах процесс ба үүссэн химийн энерги нь хожим тухайн организмд тэжээл болон ашиглагддаг."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Байшанта уула (ородоор Байшинт-Ула) - Мүнхэ Һарьдаг ба Хамар дабаанай хоорондохи бүһэ нютагта эгээн үндэр сэг. \t Байшинт уул (ородоор Байшинт-Ула) - Мөнх сарьдаг ба Хамар давааны хоорондох бүс нутагт хамгийн өндөр цэг."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Хүнгэн сагаан хабтаһаниие конденсатор бэлэдхэхэдэ хэрэглэнэ. \t Хөнгөнцагаан хавтсыг конденсатор бэлтгэхэд хэрэглэнэ."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Хүнгэн сагаан хүшэлтүрэгшэтэй эршэмтэй харилсан үйлэшэлэлсэжэ Al2O3 гэһэн оксид үүсхэнэ. \t Хөнгөн цагаан хүчилтөрөгчтэй эрчимтэй харилцан үйлчлэлцэж Al2O3 гэсэн оксид үүсгэнэ."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Илангаяа берилл, молор зэргэ «гэрэлтэдэг», үнэтэ, хахад үнэтэ ба гоёл шэмэглэлэй эрдэниин шулуу элбэгтэй. \t Ялангуяа берил, молор зэрэг эрдэнийн чулуу элбэгтэй."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Геологнар Ураалай нюрууе Урда Ураал, Дунда Ураал, Хойто Ураал, Туйл шадар Ураал, Туйлай Ураал гэжэ табан бүһэ нютаг хубаажа үзэдэг. \t Геологичид Уралын нурууг Ур Урал, Дундад Урал, Хойд Урал, Хойд туйл орчмын Урал, Хойд туйлын Урал гэж 5 хувааж үздэг."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Хамар дабаан уулын хойто хэһэгынь баян ургамалтай Ара Байгалай эгээн шииглиг бүһэ (шииг нойтониинь 1200 мм тухай), урда хэһэгынь тундрын ургамалтай. \t Хамар даваа уулсын хойд хэсэг нь баян ургамалтай Ар Байгалийн хамгийн чийглэг бүс (хур тунадас 1200 мм тухай), өмнөд хэсэг нь тундр ургамалтай."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Хүнгэн сагаанай зарим хэрэглэлгэ: \t Хөнгөн цагааны зарим хэрэглээ:"} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "2Al+6H2O→2Al(OH)3+3H2 Хүйтэндэ HNO3, H2SO4-н концентрацитай хүшэлнүүдтэ Al2O3 бүрхөөг бии болоһонһоо эдибхигүй болоно. \t 2Al+6H2O→2Al(OH)3+3H2 Хүйтэнд HNO3, H2SO4-н концентрацитай хүчлүүдэд Al2O3 бүрхүүл үүссэнээр идэвхгүй болно."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Онон голой уһаниинь 10 һарын һүүлһээ зайртажа 11 һарын 2-р хахадта хүлдэжэ, 150-170 хоног мүльһөөр хушагдана. \t Онон голын ус нь 10 сарын сүүлээс зайртаж 11 сарын 2-р хагаст хадаалж, 150-170 хоног мөсөөр хучигдана."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Фотосинтезэй үедэ ябагдаха химиин урбалые доорохи хилбаршуулһан тэгшэдхэлһээ хаража болоно: \t Фотосинтезийн үед явагдах химийн урвалыг доорхи хялбаршуулсан тэгшитгэлээс харж болно:"} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Ехэнхи ургамал, ехэнхи уһанай ургамалнууд (замаг) ба цианобактеринүүд фотосинтезые ябуулна. \t Ихэнх ургамал, ихэнх усны ургамал (алгае) ба цианобактериуд фотосинтезийг явуулдаг."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Зүүлтэ \t Ишлэл"} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Хүнгэн сагаан (оксидой бүрхөөггүй) юрэдын нүхэсэлдэ уһатай харилсан үйлэшэлэлсэнэ. \t Хөнгөн цагаан (оксидын бүрхүүлгүй) ердийн нөхцөлд устай харилцан үйлчлэлцэнэ."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Ураал гэдэгынь тюрк хэлэнүүдтэ Бүһэ гэһэн удха агуулна[3]. \t Урал гэдэг нь Түрэг хэлнүүдэд Бүс хэмээх утга агуулна[3]."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Эртын үеһөө хадагалһан шэлбэһэтэ ой модондо уляаһан, хуһан, үндэр уулын хээрэ, тагтар нарһан ба тагтар хуһан харагдажа болоно. \t Эрт үеэс хадгалсан шилмүүст ой модод улиас, хус, өндөр уулын хээр, давжаа нарс ба одой хус харагдаж болно."} | |
| {"url": "https://object.pouta.csc.fi/OPUS-wikimedia/v20230407/moses/bxr-mn.txt.zip", "collection": "wikimedia", "source": "wikimedia", "original_code": "bxr - mn", "text": "Туйл шадар Урал (Приполярный Урал): Хойто үргэригэй 66-64 градус, дурна утаригай 62-59 градус. \t Умард туйл орчмын Урал (Приполярный Урал): Хойд өргөргийн 66-64 хэм, дорнод уртрагийн 62-59 хэм."} | |