Kinga ya Mwili

Katika sura hii, utajifunza kuhusu kinga ya mwili na mambo yanayosababisha kupungua kwa kinga ya mwili. Vilevile, utajifunza mambo ya kuzingatia ili kuimarisha kinga ya mwili.

Maana ya Kinga ya Mwili

Mwili wa binadamu wenye afya una uwezo wa kupambana na vimelea vinavyosababisha magonjwa. Uwezo huo huitwa kinga ya mwili. Kinga ya mwili ni uwezo wa mwili kupambana na viini vya magonjwa. Chembe hai nyeupe za damu ndizo zinazohusika kulinda mwili usishambuliwe na viini vya magonjwa. Chembe hai hizi hufanya kazi kama askari wanavyolinda ngome yao isishambuliwe na adui.

Aina za Kinga ya Mwili

Kinga ya mwili imegawanyika katika sehemu kuu mbili:

Kinga ya Asili: Mtoto anaipata kutoka kwa mama yake anapokuwa tumboni na wakati wa kunyonya maziwa ya kwanza ya mama. Pia, kinga hii hutengenezwa ndani ya mwili na seli nyeupe za damu pale mtu anapoupata ugonjwa kwa mara ya kwanza.

Kinga Isiyo ya Asili: Hupatikana kwa njia ya chanjo. Chanjo husisimua mwili kutoa kinga dhidi ya ugonjwa unaohusika. Watoto wachanga hupatiwa chanjo za magonjwa mbalimbali kama surua, ndui, polio, kifua kikuu, pepopunda, na kifaduro.

Athari za Kupungua kwa Kinga ya Mwili

Kinga ya mwili inapopungua, uwezo wa mwili wa kupambana na viini vya magonjwa hupungua, na hivyo mwili hushambuliwa kwa urahisi na magonjwa kama:

Malaria

Kifua kikuu

Homa ya matumbo

Watu wazima na watoto huweza kupatiwa chanjo ili kujenga kinga dhidi ya magonjwa kama homa ya manjano na saratani ya shingo ya kizazi.

Njia za Kuimarisha Kinga ya Mwili

Kula Mlo Kamili: Ulaji wa vyakula vyenye mchanganyiko wa vitamini, protini, wanga, mafuta, na madini husaidia kuimarisha kinga ya mwili.

Kuishi Katika Mazingira Safi na Salama: Mazingira machafu huweza kusababisha magonjwa yanayodhoofisha kinga ya mwili.

Kupata Usingizi wa Kutosha: Usingizi wa angalau saa nane kwa siku ni muhimu kwa afya ya mwili.

Kuzingatia Matumizi Sahihi ya Dawa: Matumizi mabaya ya dawa huweza kudhoofisha kinga ya mwili, hivyo ni muhimu kupata ushauri wa daktari kabla ya kutumia dawa.

Kunywa Maji ya Kutosha: Husaidia mwili kuondoa takamwili ambazo zinaweza kudhoofisha kinga ya mwili.

Kufanya Mazoezi ya Mwili: Husaidia kuimarisha kinga ya mwili na kuepuka magonjwa mbalimbali.

Maswali ya Mazoezi

Zoezi la 1

Je, habari hii inazungumzia nini?

Taja viini vya magonjwa vilivyotajwa katika habari hii.

Viini vya magonjwa vikiingia mwilini husababisha nini?

Taja umuhimu wa chanjo kwa watoto wadogo.

Zoezi la 2

Tunga habari isiyozidi maneno hamsini kutokana na kielelezo cha ngome dhaifu.

Madhara gani yanayoweza kutokea iwapo kinga ya mwili itakuwa dhaifu?

Zoezi la 3

Eleza umuhimu wa kinga ya mwili.

Kwa nini baadhi ya watu wakiugua huweza kupona bila kutumia dawa?

Eleza jinsi mlo kamili unavyosaidia kuimarisha kinga ya mwili.

Taja mambo ya kuzingatia ili kuimarisha kinga ya mwili.

Orodhesha magonjwa yanayoweza kumpata mtu aliyepungukiwa na kinga ya mwili.

Zoezi la 4

Oanisha maneno ya kifungu A na kifungu B ili kuunda sentensi yenye maana sahihi.

Kifungu A

Kifungu B

1. UKIMWI

(a) Kinga ya mwili.

2. Jasho

(b) Kupata usingizi.

3. Kunywa dawa kiholela

(c) Kudhoofisha kinga ya mwili.

4. Kunywa maji ya kutosha

(d) Kuimarisha afya.

5. Kanuni ya afya

(e) Kufuata ushauri wa daktari.

6. Chembe hai nyeupe za damu

(f) Kulinda mwili.

7. Bakteria

(g) Kusababisha magonjwa.

8. Usafi

(h) Kuzuia maambukizi.

9. Mlo kamili

(i) Kukuza mwili na afya.

10. Chanjo

(j) Kinga dhidi ya magonjwa.

Kinga ya mwili ni muhimu kwa afya njema, hivyo tunapaswa kuzingatia njia bora za kuilinda na kuimarisha.