| Book,Page,LineNumber,Text | |
| 34,0049,001,บทว่า <B>โยนิ</B> ในคำว่า <B>โยนิ จสฺส อารทฺธา โหติ</B> นี้ เป็นชื่อ | |
| 34,0049,002,ของส่วนแห่งขันธ์บ้าง เหตุบ้าง ปัสสาวมรรคบ้าง. จริงอยู่ ส่วนแห่งขันธ์ชื่อว่า | |
| 34,0049,003,<B>โยนิ</B> มีมาในคำมีอาทิว่า <B>จตสฺโส โข สาริปุตฺต โยนิโย</B> แปลว่า ดูก่อน | |
| 34,0049,004,สารีบุตร กำเนิดเหล่านี้มี ๔ อย่างแล. เหตุ ชื่อว่า <B>โยนิ</B> ในบทเป็นต้น ว่า <B>โยนิ</B> | |
| 34,0049,005,<B>เทหา ภูมิช ผลสฺส อธิคมาย</B> แปลว่า ดูก่อน ภูมิชะ ก็นั้นเป็นเหตุ เพื่อ | |
| 34,0049,006,บรรลุผล. ปัสสาวมรรค ชื่อว่า <B>โยนิ</B> มีมาในคำมีอาทิว่า <B>น จาหํ พฺราหฺมณํ | |
| 34,0049,007,พฺรูมิ โยนิชํ มตฺติสมฺภวํ</B> แปลว่า เราตถาคตไม่กล่าวผู้ที่เกิดจากช่องคลอด | |
| 34,0049,008,(คือ) เกิดจากมารดา ว่าเป็นพราหมณ์เลย และในคำมีอาทิว่า <B>ตเมนํ | |
| 34,0049,009,กมฺมชวาตา นิวตฺติตฺวา อุทฺธํปาทํ อโรสิรํ สมฺปริวตฺเตตฺวา มาตุ | |
| 34,0049,010,โยนิมุเข สมฺปฏิปาเทนฺติ</B> แปลว่า ลมกัมมชวาต พัดสัตว์นี้นั้น ให้มี | |
| 34,0049,011,เท้าขึ้นข้างบนศีรษะกลับลงข้างล่าง แล้วไปจดอยู่ที่ปากช่องคลอดของมารดา. | |
| 34,0049,012,แต่ในที่นี้ ทรงประสงค์เอาเหตุว่าเป็น <B>โยนิ</B>. บทว่า <B>อารทฺธา</B> ได้แก่ | |
| 34,0049,013,ประคองไว้ คือ ทำให้บริบูรณ์. | |
| 34,0049,014,พึงทราบวินิจฉัย ในบทว่า <B>อาสวานํ ขยาย</B> ดังต่อไปนี้ กิเลส | |
| 34,0049,015,ชื่อว่า อาสวะ. เพราะอรรถว่าไหลมา. มีอธิบายว่า ไหลมาจากตาบ้าง ฯลฯ | |
| 34,0049,016,จากใจบ้าง. อีกอย่างหนึ่ง ชื่อว่า อาสวะ เพราะไหลมาจากธรรม จนถึง | |
| 34,0049,017,โคตรภู จากโอกาสโลก จนถึง ภวัคคพรหม. อธิบายว่า ทำธรรมเหล่านี้ | |
| 34,0049,018,และโอกาสโลกนั้นไว้ในภายใน เป็นไป. แท้จริง ความหมายว่า ทำไว้ใน | |
| 34,0049,019,ภายในนี้ เป็นอาการ (ของอาสวะ). ชื่อว่า อาสวะ เพราะเป็นเหมือน | |
| 34,0049,020,เครื่องหมักดองทั้งหลาย มีเหล้าดองเป็นต้น. โดยความหมายว่าหมักไว้นานบ้าง | |
| 34,0049,021,ด้วยว่า แม้ในทางโลก เขาก็เรียกของที่หมักไว้นาน มีเหล้าดองเป็นต้นว่า | |
| 34,0049,022,อาสวะ. ก็ถ้าเครื่องหมักดองทั้งหลาย มีเหล้าดองเป็นต้น ชื่อว่า อาสวะ | |
| 34,0049,023,เพราะอรรถว่าหมักไว้นานแล้วไชร้ กิเลสเหล่านั้น ก็ควรเป็นอาสวะเหมือนกัน. | |
| 34,0049,024,สมจริง ดังพระพุทธดำรัส ที่ตรัสไว้มีอาทิว่า <B>ปุริมา ภิกฺขเว โกฏิ น</B> | |